ไล่ตงจิ้น ลูกขอทานผู้ไม่ยอมแพ้ต่อชะตาชีวิต

ไลต่ งจน้ิ ลกู ขอทานผไู้ ม่ยอมแพ้ต่อชะตาชีวิต ตอนที่ 1 เรอ่ื งของผม 22 ธนั วาคม ปี 1999 ผมยนื อย่บู นเวทีในพิธีมอบรางวลั 10 เยาวชน ยอดเย่ยี มแหง่ ปี หลังจากที่ผมรบั รางวัลแลว้ กล่าวคาํ ปราศรัยยาว 40 นาที สน้ิ สดุ ลง เสยี งปรบมือก็ดงั กกึ ก้องขน้ึ ขา้ ราชการผูใ้ หญท่ ง้ั หลายตา่ งกล็ ุก ข้นึ ปรบมอื ใหผ้ ม ในนาทีน้นั แม่กบั น้องชายคนโตก็นัง่ อยใู่ นห้องโถงพธิ ีดว้ ย เช่นกนั ผมมองพวกเขาท่นี ัง่ อยู่หน้าเวที นกึ ถงึ เรอื่ งราวในอดีตท่ีเราได้ฟ๎น ฝาุ รว่ มกันมาแล้ว ผมกลน้ั น้ําตาไวไ้ ม่ไหวจรงิ ๆ นี่ไม่ใช่ครง้ั แรกทผ่ี มไดร้ ับรางวลั หรือใบประกาศเกียรติคุณหรอก ครบั ต้ังแต่เล็กจนโตผมเคยได้รบั รางวลั และใบประกาศตา่ ง ๆ เปน็ ร้อย ๆ ใบ สงิ่ เหล่านี้นับเป็นกําลงั ใจที่ดีท่ีสุดสําหรับ ―ชีวติ สวะ‖ ของเด็กขอทาน อย่างผม ผมขอขอบคุณดว้ ยใจจริง แด่ทุกคนทั้งทเี่ คยเป็นกําลงั ใจและเคย ช่วยเหลอื ผม มองยอ้ นกลับไป ตลอดระยะเวลา 40 ปีทผ่ี ่านมา เรื่องราว ต่าง ๆ ท่เี กิดข้นึ ช่างเหมอื นภาพยนตรท์ ฉ่ี ายไปตดั มาอย่างรวดเรว็ ในหัวของ ผม ช่วงระยะเวลา 40 ปขี องผมชา่ งยาวนานเสมอื นเวลา 80 ปขี องคน อ่ืน เพราะแต่ละก้าวนั้นเต็มไปดว้ ยความเจ็บปวดและโศกเศร้า แต่ละกา้ วท่ี ยา่ งไปขา้ งหนา้ น้นั ราวกบั กา้ วเดนิ บนถนนกอ้ นกรวด เลือดไหลซิบ ๆ แต่กย็ งั ต้องฝนื ยกเท้าก้าวตอ่ ไป ยงั ดีท่ผี มไมล่ ม้ ลง ยังดที ่ีผมยืนหยดั มาไดจ้ นถงึ วนั น้ี ยงั ดที ผ่ี มไม่เคย ละทง้ิ ชวี ติ น้ีไป กระผม นายไลต่ งจิน้ เกิดเมอ่ื วนั ที่ 20 มีนาคม 1959 พ่อเปน็ ขอทาน แม่เปน็ คนป๎ญญาอ่อน ―บ้านฉันช่างนา่ รกั จริงเอง สะอาด สดใส มีพลานามัย และเป่ยี ม สุข‖ เมอ่ื ไดย้ ินเดก็ ๆ ร้องเพลงน้ที ไี ร ใจผมกลับรูส้ กึ วา่ ―บ้านผมช่างแปลก 1

เหลือเกนิ ‖ ก็ตอนทีพ่ อ่ ตาแมย่ ายผมหา้ มลกู สาวเขาไม่ให้แต่งงานกบั ผม บา้ นนั่นนะ่ เปน็ บ้านทโี่ คตรซวย บรมซวยทสี่ ุดในโลกเชยี วนะ‖ แล้วผม จะมหี น้าไปเถียงอะไรเขาได้เลา่ ในเมื่อบ้านผมก็เปน็ อย่างน้นั จรงิ ๆ พอ่ ผม ไม่ได้เป็นเพียงขอทานธรรมดา ๆ เท่านน้ั แต่ยังเปน็ ขอทานตาบอดอีก ด้วย แถมแมผ่ มยังเป็นคนป๎ญญาออ่ นทม่ี ีภาวะอารมณผ์ ดิ ปกติ หมอบนั ทกึ ลงในใบวินิจฉยั โรคว่าแม่ไอควิ ต่าํ เพียงระดบั 58 เท่านน้ั นคี่ อื เร่อื งราวการเติบโตของผม เปน็ บันทกึ ชวี ติ คลกุ เลอื ดเคล้าน้ําตา ท่ีพวกเราท้งั ครอบครวั ได้ชว่ ยประคับประคองกันมา ผมเลือกทีจ่ ะนาํ เรือ่ งราว เหลา่ นม้ี าบันทึกเปน็ หนังสือในวนั นี้ เพื่อระลึกถงึ คืนวันในช่วงนนั้ พ่อผมเกิดท่ีหมู่บ้านเฉยี นจู๋ หมบู่ า้ นเลก็ ๆ ทแี่ สนจะยากจนในอําเภอ อรู ื่อ จังหวดั ไถจง ปุูยา่ มีอาชพี รบั จ้างทาํ นา เม่อื พอ่ อายไุ ด้สีข่ วบ ปกูุ ็ปุวย ตาย ยา่ เลย้ี งดูลูกท้ังสาม (ไดแ้ ก่ พ่อผม ลุงและปูา) แต่เพียงลําพงั ใน สมยั นนั้ แคก่ ารเปน็ หญงิ ม่ายก็ลาํ บากพออยแู่ ล้ว แต่นยี่ งั มลี กู ติดอกี ถึงสาม คน จึงทาํ ให้ท้ังครอบครวั ตอ้ งอดมื้อกนิ มอ้ื อยบู่ อ่ ย ๆ ซา้ํ ยังต้องโดนดูถกู เหยยี ดหยามสารพดั ด้วยเหตนุ ้ี อกี สามปีต่อไป ยา่ จึงยอมแต่งงานใหม่ไปอยู่ หมบู่ า้ นซวิ่ ซาน อาํ เภอตา้ หย่า โดยที่ลกู ทง้ั สามไมไ่ ด้ตดิ ตามไปดว้ ย ทกุ คน ยงั อยทู่ ่ีอ่เู รอื ทํางานรับจ้างท่วั ไป เลีย้ งวัว เลี้ยงควายบ้าง พอประทังชวี ติ ไป วัน ๆ เมอ่ื พอ่ อายุได้ 17 ปี ย่าก็เสีย ดังน้นั นอกจากพีช่ ายกับพีส่ าว แล้ว พ่อจึงไม่มญี าติทไ่ี หนอกี แตก่ ระนั้นสวรรคก์ ็ยงั ไม่ปรานี สองปี ต่อมา จู่ ๆ ตาของพอ่ กเ็ ริ่มมีอาการผิดปกติ ในตอนนัน้ ทั้งลงุ และปาู ตา่ งก็ แต่งงานแยกครอบครัวออกไปแล้ว ครอบครวั ของแตล่ ะคนก็ลาํ บากมาก ไม่ สามารถดแู ลน้องชายคนนีไ้ ด้ ประกอบกับแพทย์ในสมัยน้ันกย็ ังไม่ พฒั นา ตาของพ่อจงึ ค่อย ๆ บอดลงในท่ีสุด ทีน่ ่าแปลกกค็ อื อกี สิบกวา่ ปี ต่อมา ลุงกบั ปูาก็ตาบอดทง้ั สองข้างเช่นเดียวกัน ไม่ร้วู า่ เพราะต้งั ฮวงซยุ้ บรรพบุรษุ ไม่ถูกต้อง หรอื เปน็ เพราะความผิดปกติทางพนั ธกุ รรมกนั แน่ คง ไมม่ ีใครตอบได้ สรุปกค็ อื เม่อื พอ่ อายไุ ด้ 22 ปี ตาก็บอดสนทิ ทง้ั สองขา้ ง 2

จากนนั้ ท่านจงึ เรม่ิ ใช้ชีวติ วณพิ ก หากินด้วยการเปน็ หมอดบู ้าง หมอ นวดบ้าง แต่เนอื่ งจากกิจการไม่คอ่ ยดีนัก โดยส่วนใหญ่แล้วพ่อจงึ มักจะไป ดีดพณิ ขอทานตามตลาดสดบ้างตลาดโต้รงุ่ บา้ ง ชีวิตพ่อมเี พียงแคไ่ มเ้ ท้าหน่ึง อัน ชามบิ่น ๆ หน่งึ ใบกบั พณิ อีกหนง่ึ ตัว ระหกระเหินไปท่ัว คํ่าไหนนอน นัน่ ในใจพอ่ คดิ อะไรอยนู่ ั้น ผมไม่เคยเขา้ ใจ บางทชี วี ติ เรร่ ่อนขอทานของ ชายตาบอด อาจจะมสี งิ่ นา่ พอใจอยู่บ้างก็ได้ พอ่ ซดั เซพเนจรไปเรอ่ื ยจนอายุ 32 ปี วันหน่งึ พ่อเดินลดั เลาะไปจนถึง สะพานขา้ มแม่น้าํ หมูบ่ ้านจา้ งฮวา่ เอ้อหลนิ กะว่าจะน่งั พักขาใตร้ ่มไมใ้ ห้พอ หายเหนอื่ ยเสยี ก่อน พอนัง่ ลงก็ได้ยินเสียงคล้ายกบั คนรอ้ งครวญครางดังขึน้ ใกล้ ๆ ตวั แมพ้ ่อจะมองไม่เห็น แตฟ่ ๎งจากเสียงก็รู้วา่ เป็นเสียงของ เด็กผ้หู ญงิ เสยี งโอดโอยนนั้ บอกถึงความทรมานสุดทน พอ่ สงสัยวา่ เธอ อาจจะปวุ ย จงึ ยื่นมือออกไปแตะดู ตั้งใจจะถามเธอวา่ เป็นอะไร แต่เดก็ หญงิ ดูเหมือนจะไม่เขา้ ใจถึงจะถามแลว้ ไม่ได้คาํ ตอบ แต่ในสถานการณน์ น้ั พ่อก็ ไมใ่ จดําพอจะทิง้ เด็กหญิงไวต้ ามลําพังได้ จึงนัง่ ลงที่พื้นใกล้ ๆ คอยอยู่เป็น เพื่อนเธอ ไมร่ ู้ว่านั่งไปนานเท่าไร พอดีมชี าวบา้ นเดินผา่ นมาเหน็ เด็กหญงิ นอน รอ้ งโอดโอยอย่ทู ่ีพน้ื แกถอนใจยาว เล่าใหพ้ ่อฟง๎ ว่า ―จะว่าไปแลว้ กน็ ่า สงสารนะเด็กคนนีน้ ่ะ บ้านแกอยูท่ ห่ี ม่บู า้ นหยวนหลิน แต่ฐานะยากจน พอ เกดิ มาก็ถกู ยกให้เปน็ ลูกบญุ ธรรมตระกูลเฉงิ ที่เออ้ หลนิ หยวนโต้ง แต่ท่แี ยไ่ ป กวา่ นนั้ กค็ ือ พอตระกลู เฉงิ รู้ว่าเดก็ คนน้ปี ๎ญญาอ่อนแตก่ ําเนิด แล้วยงั เป็นโรค ลมบ้าหมอู ีก อย่าว่าแต่เร่อื งคา่ รกั ษาพยาบาลเลย แคเ่ ลีย้ งดพู ่อแม่บุญธรรม แกยังไมใ่ สใ่ จดูแล ไดแ้ ต่ปลอ่ ยแกตามยถากรรม จะอยู่จะกนิ อย่างไรก็ ชา่ ง พอเด็กมนั หิวก็จับมดจับแมลง ผลไม้ ผกั หญา้ ใสป่ ากไปตามแตจ่ ะเกบ็ ได้ เหนือ่ ยกล็ ้มลงนอนกบั พ้ืนสะเปะสะปะไปทวั่ พอปุวยกไ็ ดแ้ ตม่ านอนโอด โอยอย่างทเ่ี ห็นนแี่ หละ‖ พอพูดจบ ชาวบ้านคนนั้นก็ถอนใจยาวอกี เฮือก หนงึ่ แล้วสา่ ยหนา้ เดนิ จากไป 3

พ่อคดิ ว่า คนเราเกิดมาใต้ฟูาผนื เดยี วกัน พอ่ เองก็ไมม่ พี อ่ แม่ ส่วน เด็กคนนี้ก็ถกู ทอดทง้ิ ทําไมในโลกนีจ้ ึงมคี นนา่ สงสารมากมายนกั นะ แมต้ วั พอ่ เองจะตาบอด แตอ่ วัยวะสว่ นอนื่ ก็สมบูรณ์ดี ยังพาตวั ไปขอทานได้ แม้ จะตอ้ งทนอดอยู่บ่อย ๆ แตล่ มหายใจก็ยังไมส่ น้ิ หากว่าพอ่ ใจดําจากไปใน วนั น้ี ไมร่ ู้ว่าเดก็ ทน่ี า่ สงสารคนน้ีจะมชี ีวติ ถงึ วันพรุ่งนห้ี รอื เปลา่ พอคิดได้ อยา่ งนีแ้ ลว้ พ่อกต็ ดั สนิ ใจวา่ จะพาเดก็ หญงิ น้ีกลบั ไปรักษาท่ีอรู ื่อบา้ นเกดิ ตวั เอง ดังน้นั ท้งั สองจึงอยูก่ ินกนั เปน็ สามภี รรยากันมา ในสมยั นน้ั ยังไม่มอี ะไรทีเ่ รยี กวา่ ―พิธแี ตง่ งาน‖ เพยี งคนสองคนอยู่ ด้วยกันกถ็ อื ว่าเป็นสามภี รรยากนั ไดแ้ ลว้ และเด็กผูห้ ญงิ ปญ๎ ญาอ่อนทผ่ี มกําลงั กลา่ วถงึ อยูน่ กี้ ค็ อื แม่ผมเอง ตอนหลงั เวลาพอ่ เลา่ ถงึ เรื่องนีท้ ไี ร จึงมักจะ พูดว่าพ่อไป ―เก็บ‖ แมม่ า ทจ่ี ริงจะวา่ อย่างนีก้ ค็ งไมผ่ ิดนกั เพราะตอนนัน้ พอ่ อายุ 32 ปีแล้ว สว่ นแมอ่ ายุเพยี ง 13 ปีเทา่ นนั้ ท้ังคูอ่ ายุห่างกนั ถงึ 19 ปี ก็เหมอื นเก็บเดก็ มาเลี้ยงจรงิ ๆ นัน่ แหละ คําพงั เพยกล่าววา่ ―หงส์คหู่ งส์ มงั กรคู่มงั กร คางคกงเ่ี งา่ คู่กับเต่า เฒ่าหลังตุง คนหลังคอ่ มคู่กบั คนป๎ญญาอ่อน‖ ไม่รอู้ ยา่ งนค้ี วรจะเรยี กวา่ สวรรค์บนั ดาลหรอื สวรรค์กลน่ั แกลง้ ดี ตอนท่ี 2 ลูกยกโหล บ้านเรามีลูกท้งั หมด 12 คน ผมเป็นคนทส่ี อง มพี ่สี าวหน่งึ คน ปีที่ ผมเกดิ นนั้ พ่อผมอายไุ ด้ 42 ปแี ล้ว ตอนนนั้ พวกเราร่อนเรไ่ ปถึงหมบู่ า้ นตงซ่ือ ในไถจง ผมจึงเกิดทีศ่ าลเจา้ ในสสุ านแถว ๆ น้นั ศาลเจา้ ในสสุ านก็คอื คฤหาสน์ในยมโลกของพวกคนตายน่ันเอง ฮวงจ้ยุ เลยไม่เลวนกั ด้านหนา้ มี แม่นํา้ ด้านหลังมีภูเขา หมอตาํ แยที่มาชว่ ยทําคลอดให้ แต่เช้าตร่ยู งั บอก ด้วยวา่ ตอนทแี่ กทาํ คลอด แกเหน็ มงั กรเขยี วตัวหนึ่งปรากฏตัวบนทอ้ งฟูา ด้วย พอ่ ดใี จใหญ่ จงึ ตัง้ ชอ่ื ผมวา่ ―ตงจิ้น‖ หรอื บางทกี ็เรียกว่า ―ตงสยุ่ ‖ 4

หลงั จากผมเกิด แมก่ ต็ ั้งทอ้ งอกี ท้องแล้วทอ้ งเลา่ คลอดต่อ ๆ กันจน ครบ ―หน่ึงโหล‖ ครอบครวั ทีย่ ากจนเพียงน้ี แถมยังมีลูกมากขนาดนี้ ลําพัง ที่พ่อหามาเล้ยี งปากเลี้ยงท้องนั้นกแ็ ทบจะไมพ่ ออยแู่ ล้ว จึงแทบจะไม่ต้องพดู ถึงเรอ่ื งเล้ยี งดพู วกเราเลย ผมจําไดว้ ่าทกุ ครั้งที่ผมออกไปขอทานกับพอ่ พ่อ จะต้องผกู แมไ่ วก้ บั ตน้ ไม้ดว้ ยเชือกหรือโซ่ เพ่อื ปูองกันไม่ให้แม่หนไี ปเล่น น้ํา เพราะหากว่าแม่เกดิ หลงทางข้ึนมา พ่อตาบอดของผมก็ไม่รู้วา่ จะไปตาม แม่ได้ทไ่ี หน เมื่อไม่มพี ่อแม่คอยอุ้มชดู แู ล เด็ก ๆ ทกุ คนในบ้านเราจึงต้องช่วยดแู ล กันเอง เลน่ ดิน กนิ ทรายมาจนเตบิ โตข้นึ แตท่ ่ีแสนจะโชคร้ายไปกวา่ นัน้ ก็ คือ น้องชายคนโตปญ๎ ญาออ่ นและภาวะอารมณ์ผดิ ปกติแตก่ ําเนิด เพราะ กรรมพันธ์ุจากแม่ นับแต่นั้น คนท่ถี กู ผกู ตดิ กบั ตน้ ไม้จงึ ไมใ่ ชแ่ มเ่ พียงคน เดียว แต่ยงั มนี ้องชายคนโตเพมิ่ มาอีกคน สําหรับพวกเราน้ัน เนอ่ื งจากพอ่ มองไม่เห็น ท่านจงึ ตอ้ งหาเชอื กสี แดงมารอ้ ยลกู กระพรวนผูกไวท้ ี่คอลกู ทุกคน เพ่อื จะได้ฟง๎ เสยี งดูว่าพวกเรา คลานเล่นกันไปถงึ ไหนแล้ว ถา้ ใครไปไกลหน่อย พอ่ กจ็ ะรบี ไปลากกลบั มา เรอื่ งทเ่ี กดิ ขน้ึ ตอนอายุได้ 5 – 6 ขวบนัน้ ผมจาํ ได้แมน่ ยํา สว่ นเรือ่ งท่ี เกดิ ขน้ึ ก่อนส่ีขวบ ส่วนใหญเ่ ป็นเร่อื งทีพ่ อ่ กบั พ่ีสาวเลา่ ใหฟ้ ๎งภายหลัง พี่สาวเล่าว่า ตอนแรกท่มี ีเธอคนเดียว พอ่ จะมีไมค้ านสําหรับหาบของ ไว้บนบ่า มีถุงย่ามอยู่ทปี่ ลายทงั้ สองข้าง ข้างหนง่ึ ไว้สาํ หรับใสท่ ารก นอ้ ย อกี ขา้ งไว้สําหรบั ใส่ผ้าหม่ เทา่ น้กี ็ไปได้ทัว่ ปฐพแี ล้ว พอมีผมเพ่ิมมา อีกคนกเ็ ทา่ กับวา่ มภี าระเพิ่มขน้ึ มาอีกหนึง่ ปากทอ้ ง จะอาศยั แตก่ ารขอทาน ของพ่อคนเดียวกเ็ รม่ิ จะไม่พอเสยี แล้ว อีกอยา่ ง จะขนยา้ ยทั้งครอบครัวใหญ่ ไปโนน่ มานค่ี งไมใ่ ช่วิธที ่ีดนี ัก ดังน้นั เมือ่ ผมอายุได้ขวบกว่า พอเรม่ิ เดินไดก้ ็เตาะแตะตามพีส่ าว 5

ออกไปขอทาน ผมจาํ ไดว้ า่ พอ่ แทบจะไม่เคยแสดงความช่ืนชมหรือยินดีต่อ ใบประกาศนยี บัตรใด ๆ ที่ผมไดม้ าจากการรา่ํ เรียนหนังสอื เลยสักคร้ัง แตม่ ีอยู่ เร่ืองหนง่ึ ที่พอ่ มกั จะพูดติดปากอยเู่ สมอ และในนา้ํ เสียงนั้นบอกถงึ ความภูมใิ จ ว่า ―ตอนท่อี าจิน้ เพ่งิ จะสองขวบน่ะ มนั เดินขอทานตง้ั แตห่ ม่บู ้านเฉา่ ตุนถึง หมบู่ ้านผหู ลเ่ี ชียวนะ ระยะทางห่างกันตง้ั สีส่ ิบกิโลเมตรแน่ะ‖ ผมไม่เข้าใจว่า ทาํ ไมพ่อถงึ ช่นื ชมกับเรอื่ งนี้หนกั หนา แต่พอมาคิดดู อกี ทกี ็คงเหมอื นกบั ครอบครวั คหบดที ีห่ วงั ใหล้ ูกชายมีความสามารถในวชิ า คาํ นวณ ครอบครัวขุนนางขา้ ราชการท่หี วังให้ลูกชายรจู้ ักการเขา้ สงั คมตา่ ง ๆ และเม่ือเกิดในครอบครัวยากจน พอ่ จงึ หวังให้ผมมีกาํ ลงั ขาทดี่ ี และมคี วาม อดทนสงู กระมัง ระยะทางต้งั 40 กโิ ลเมตร แล้วผมกเ็ พ่ิงสองขวบเท่านั้น คิด ดแู ล้วก็นา่ หดหเู่ สยี จรงิ ตอนผมหา้ ขวบ แม่ก็คลอดลกู ติดต่อกนั อีกถึงสามคน เนือ่ งจากพส่ี าว เปน็ ผหู้ ญงิ จงึ ตอ้ งคอยดูแลน้อย ๆ อยทู่ ีศ่ าลเจ้าในสสุ าน ส่วนผมต้อง เริม่ ―ขึ้นแท่น‖ ไอเ้ สอื ปนื เดี่ยว ออกไปขอทานเพยี งลาํ พัง แมจ้ ะอายเุ พียงห้าขวบ แต่ ―ประสบการณ์‖ ท่ีสงั่ สมใน ―พรรค กระยาจก‖ มาเป็นระยะเวลาถึงสามปีคร่งึ ทําใหก้ ารออกขอทานไมใ่ ชเ่ ร่อื ง ลาํ บากอะไรนกั สาํ หรบั ผม เพียงแตก่ ารขาดความรเู้ ร่อื งการคุมกําเนิดของพอ่ แม่ ทําใหแ้ ม่ตัง้ ทอ้ งและคลอดลูกตอ่ เนื่องกันอย่างไม่หยุดหยอ่ น ทุกคร้ังท่ีมี ชีวติ ใหม่ลมื ตาขึ้นมา ไมม่ ีความปีติ ไรซ้ ง่ึ การยินดี จะมกี แ็ ต่ความกงั วลใจใน ภาระทเ่ี พ่มิ ขึน้ มาอกี หนึง่ ปากท้อง และภายหลงั ผมต้องเป็นผู้รบั ภาระหนกั อึ้ง ที่จะตอ้ งดแู ลครอบครัวที่มีถึงสบิ ส่ีปากท้องเพยี งลาํ พัง มันชา่ งเป็นเสมือน โศกนาฏกรรมที่ดจู ะไม่มวี ันจบสิน้ สาํ หรับผม เสมอื นถนนขรุขระทีไ่ มม่ ี ปลายทาง ก่อนผมสิบขวบ ครอบครวั เราไมม่ บี า้ นชอ่ งเปน็ หลักแหลง่ หรอื แทบ จะเรยี กได้ว่าเราตอ้ งนอนกลางดนิ กนิ กลางทรายกนั จรงิ ๆ ผมผา่ นวัยเดก็ ท่ามกลางลมหนาว น้าํ ค้าง แสงแดด พายโุ หมกระหนํา่ มีตน้ ไม้เปน็ 6

หลงั คา ผนื ดินเป็นเตียงนอน และมีสสุ านเป็นบา้ นของเรา พวกเราเคยอาศยั พกั พิงมาแล้วแทบทกุ ที่ ไม่ว่าจะเปน็ ใต้ตน้ ไม้ ใต้ สะพาน ตลาดสด ใต้เวทโี รงงวิ้ ปาุ รา้ ง ตามแตส่ ภาพอากาศทผ่ี ันแปรไปตาม ฤดกู าล พูดได้ว่าไมม่ ีที่ไหนเลยทเ่ี ราอย่ไู ม่ได้ ถ้าไปตามเมืองเลก็ ๆ เราก็ อาศัยกันตามโรงเรียนบา้ ง ศาลาตามสวนสาธารณะบ้าง สถานีรถไฟ บ้าง หรือถ้าเปน็ หมบู่ า้ นชนบท เราอาจพักกนั ตามสวนกลว้ ย ไรอ่ ้อย โรง เพาะเห็น หลมุ หลบภัย หรือแมแ้ ตใ่ นเลา้ หมูกย็ ังเคย แต่ทท่ี ีเ่ ราอาศยั กันบ่อย ท่สี ุดคงจะเปน็ ศาลเจา้ ในสสุ าน เพราะการนอนอยกู่ บั คนตายนน้ั ไมต่ ้องถูกมอง ด้วยสายตาดูแคลน และท่สี าํ คัญคอื คนตายไมไ่ ลต่ ะเพดิ พวกเราแน่ เคยมคี นถามว่า ทาํ ไมผมจึงจําเรื่องราวในอดีตได้ละเอยี ดชัดเจน นัก ผมคดิ วา่ คงเป็นเพราะว่าชวี ติ ผมลาํ บากและสะเทือนใจมากเหลือเกิน ไม่ วา่ จะการดถู กู เหยยี ดหยามอย่างไรก็เคยไดร้ ับมาหมดแล้ว เร่อื งแต่ละเร่ืองที่ เกิดข้ึนเป็นเหมือนเข็มแต่ละเล่มทีค่ อยท่ิมแทงใจผม แล้วผมจะลืมมันลงได้ อยา่ งไร เพยี งหลับตาลงครั้งใด เรอ่ื งราวในอดีตก็แจม่ ชัดขน้ึ มาในความทรง จํา เหมอื นแผลสด ๆ ท่ีเพิ่งเกดิ ข้นึ มาในหัวใจกระนนั้ แลว้ จะใหผ้ มลืมมันลงไปได้อยา่ งไรเลา่ ตอนที่ 3 คนจรจดั ไมม่ ีสทิ ธเิ จบ็ ไขไ้ ด้ป่วย ตัง้ แตเ่ ริ่มจําความได้ ชวี ิตผมกเ็ รร่ ่อนไปไม่มีทส่ี น้ิ สุด ในชว่ งทเี่ ราซดั เซพเนจรกนั นัน้ เน่ืองจากพ่อมองไม่เหน็ แต่เพ่อื ปกปูองพวกเรา พอ่ จงึ ตอ้ งพกอาวธุ ประจาํ กายไวเ้ สมอ ซ่ึงได้แก่ ไม้ คาน ไม้เท้า กอ้ นหนิ ตะปู และฆ้องทยี่ ามสมยั กอ่ นใช้ตเี พ่ือบอกเวลา ประสบการณ์จากการพเนจรมาหลายปี ทาํ ใหพ้ ่อกลายเปน็ คนทีห่ ูไว มาก แมเ้ พยี งเสียงลมพดั ใบไมไ้ หว เสียงกระซิบเบา ๆ ลอยมาแต่ 7

ไกล หรอื กระท่ังเสยี งงูเลอื้ ยในพงหญา้ พอ่ พร้อมจะยกไม้เท้าขน้ึ มาปอู งกนั ภัยทนั ทที ีไ่ ด้ยิน คราใดท่ีพบกบั โจร คนจรจัด หรอื พวกขีเ้ มาเข้า พ่อก็จะมี เทคนคิ สามอย่างคือ ขอ้ แรก ตีฆอ้ งสดุ แรง ให้ดงั จนคนแปลกหนา้ ตกใจวง่ิ หนไี ป ขอ้ สอง ทาํ เปน็ ต้งั ทา่ มาตรฐานมวยจนี ให้ดูเหมือนว่าตวั เองนั้นเปน็ นกั บูม๊ อื หนง่ึ แลว้ แกล้งทําหน้าตาใหถ้ มึงทึงขึงขงั เขา้ ไว้ เหมอื นจะขู่ ว่า ―อย่ามายุง่ กบั ข้า‖ ถา้ สองวิธนี ยี้ งั ไม่ได้ผลอกี พอ่ ก็จะเปลีย่ นมาใชเ้ ทคนิคขอ้ ที่สาม คอื หยบิ กอ้ นหนิ สามส่กี อ้ นในถุงย่ามออกมาปาไปทางคู่ต่อสู้ พ่อบอกว่าทา่ นม้ี ีชื่อวา่ ―ทา่ ลิงเด็ดลกู ทอ้ ‖ เคล็ดลบั อยูท่ ี่การเคลือ่ นไหวตอ้ งรวดเรว็ เปน็ พเิ ศษ ภายหลงั พอ่ สอน ―ท่าลงิ เดด็ ลูกท้อ‖ นใ้ี ห้ผมและพ่สี าวดว้ ย ดงั น้นั ในถุงยา่ มของเราจึงมีหนิ สองสามกอ้ นพกไวเ้ พื่อปูองกนั ตัวเสมอ ทกุ ครง้ั ท่คี รอบครวั เราเดินไปถงึ หมูบ่ ้าน ก็มักจะเปน็ ทดี่ ึงดดู ความ สนใจแก่ชาวบ้านที่ได้พบเห็นเสมอ บางคนเหน็ ครอบครวั เราแล้วก็ เวทนา จนตอ้ งนําอาหารมาใหต้ ้ังแต่พวกยังไม่ทันไดเ้ อย่ ปากขอเสยี ด้วยซํ้า ไป ส่วนตวั ผมก็เหมอื น ―พ่อวัว‖ ตัวหน่ึงที่ลากลกู ววั ข้างหลงั อีกเจด็ ตวั ให้ คอยเดนิ ตาม และแน่นอนพวกเราทกุ คนเดินเท้าเปลา่ ชาวบา้ นนอกส่วนใหญ่มีสตั วเ์ ลยี้ งกันทัง้ น้ัน ถ้าเดินไมร่ ะวงั กอ็ าจ เหยยี บโดนข้วี วั ขี้ควาย ข้ีหมา หรอื อาจเปน็ ข้ขี องสตั วอ์ นื่ เลอะตดิ เท้าของเรา ได้ เวลานั้นผมยงั เด็กมาก ไมร่ ูว้ ่าเหมน็ หรือหอมอย่างไร รู้แตว่ า่ มันเปน็ เรอื่ ง ที่นา่ ขํามาก แต่พอหัวเราะขึ้นมา ถงึ พอ่ จะตาบอด ไม้เทา้ ของพ่อก็จะลอยมา ฟาดผมดังเผยี ะเขา้ ทนั ที แล้วพ่อกจ็ ะให้ผมเอาขันไปตักน้ําตามบ่อมาล้างให้ สะอาดกอ่ น จงึ คอ่ ยเดินทางกันต่อ การเดินทางด้วยเทา้ เปลา่ ทุกวัน ทาํ ให้ฝุาเทา้ ของเราดา้ นจนเป็นชั้น 8

หนา ๆ หนาขนาดทีว่ ่าถา้ หากพลาดไปเหยียบโดนเศษกระจกเขา้ กไ็ ม่แนว่ ่า เศษกระจกนน้ั จะแทงทะลุเน้อื ได้หรอื เปลา่ แต่ถงึ จะพลาดไปเหยยี บโดนตะปู หรือของแหลมคมอ่นื ๆ เข้า พอ่ ก็มวี ิธีรักษาแปลก ๆ เฉพาะตัวคือ ถ้าเหยียบ โดนตะปูหรือถูกเศษกระจกบาด ใหใ้ ช้ดนิ ทรายปิดปากแผลไว้ แตถ่ ้าถูกหมา กัดกใ็ หใ้ ชข้ ีห้ มูมาทาแทนยา ไมม่ ีอะไรทีเ่ รียกว่าอนามัยหรือไม่อนามัยเลย สําหรบั พวกเราที่คลานเล่นกับพืน้ ดนิ มาตง้ั แต่เลก็ ๆ หิวเม่ือไรกห็ ยบิ ดนิ หยบิ ทรายยัดใส่ปาก ใครให้อะไรมากก็ ินลงไป บางคร้งั เมด็ ขา้ วหลน่ ลงพ้นื ก็ยัง เอามาใส่ปาก ไม่สนใจเรื่องสะอาดเรอื่ งสกปรก ได้แต่กลนื ลงทอ้ งไปเหมอื น ๆ กัน คนจรจดั ไม่มีสิทธเิ จ็บไขไ้ ดป้ วุ ย เพราะพวกเรายังต้องเดินทางกัน ตลอด ระหวา่ งทีเ่ ร่รอ่ นไป พอ่ ก็จะคอยสอนใหผ้ มเกบ็ เอาพวกก้อนหิน เศษ กระจกและตะปูที่ตกอยู่ตามทางเดินออกไปทิ้ง หรอื หากเป็นหลุมขนาด ใหญ่ ใหใ้ ช้ไมผ้ ูกผา้ มาปก๎ ไวเ้ ปน็ สญั ลักษณ์ เพื่อไมใ่ ห้คนทร่ี ีบเดนิ ตอน กลางคนื อาจไม่ทนั ระวังสะดดุ ลม้ เป็นอนั ตรายได้ พอ่ บอกว่า ―เม่ือตวั เองเคย เจบ็ มาแลว้ กอ็ ยา่ ให้คนอ่นื มาเจบ็ ซา้ํ รอยเดินอกี ‖ พ่อเปน็ คนไมม่ ีการศึกษา แตเ่ รื่องราวมากมายทพ่ี อ่ ได้สอนใหแ้ กพ่ วก เราลว้ นเป็นเรอื่ งที่ออกมาจากใจจรงิ ทง้ั สิ้น ตอนท่ี 4 รทู้ ่จี ะปรับเปล่ียน รู้ท่จี ะอยู่รอด ฟูายงั ไมท่ ันสวา่ ง ผมกบั พอ่ กต็ อ้ งเตรียมตัวออกจากท่ีพกั กนั แล้ว จากท่พี ักของเราคอื ศาลเจ้าในสุสาน เดนิ ออกจากสสุ าน ข้ามเขาเต้ีย ๆ ลกู หนง่ึ ตดั ผา่ นทางเดนิ ตามคนั นาเล็ก ๆ ทะลุถนนเสน้ เกษตรกรรม กว่า จะมาถงึ หมบู่ า้ นท่ใี กลท้ ี่สุดกเ็ ป็นระยะทาง 1 – 2 กโิ ลเมตร ทางเดินก็แสนจะ ขรขุ ระ ผมตอ้ งคอยจงู พ่อเดนิ ด้วยความระมัดระวังไปตลอดทาง 9

พอมาถงึ หม่บู า้ น พอ่ กจ็ ะพาผมไปเดินเคาะประตูตามบ้านทีละหลัง ๆ ตอนน้ันผมยงั เล็กมาก แล้วพอ่ กต็ าบอดดว้ ย จงึ ทําใหม้ เี รอื่ งวุน่ ๆ เกดิ ขนึ้ กัน อยู่หลายครง้ั ทีเดยี ว เช่น ครง้ั หนงึ่ ทเ่ี รามาเคาะประตูบา้ นหลงั หนึง่ พอประตู เปดิ ออกมา เจา้ ของบา้ นก็ถม่ นํา้ ลายใสห่ นา้ เราทันที พรอ้ มกับตะโกนด่าเสียง ล่ันว่า ―เคาะหาอะไร ตาบอดเรอะ ไม่เหน็ หรอื ไงว่าเรากําลงั จดั งานศพกนั อยนู่ ะ่ ! หา!‖ โธ่! กผ็ มมองไม่เห็นจรงิ ๆ ตอนนนั้ ผมยงั สงู ไม่ถึงร้อย เซนตเิ มตรดเี ลย แล้วจะรูไ้ ดอ้ ย่างไรวา่ มีงานศพ พอ่ รบี ขอโทษขอโพยเขา ยกใหญ่ แล้วเราสองคนกร็ บี หลบออกมา เม่อื มาถงึ บ้านอกี หลัง ยงั ไมท่ ันจะเดนิ เข้าไปใกล้สกั เท่าไร หมาตวั โตตวั หน่ึงเหา่ เสียงดังขึน้ พรอ้ มกับกระโจนออกมาทนั ที เราตกใจใส่เกียร์ถอย หลงั หนีแทบไม่ทัน คนหนึง่ ตาบอด อีกคนหนึง่ กเ็ ดก็ เล็ก ไมร่ จู้ ะว่งิ ไปทาง ไหนดี ลุกลี้ลกุ ลนวงิ่ ชนกันเองเขา้ ผมโดนพ่อลม้ ทบั เอาอย่างจงั เจ็บจน ร้องไหจ้ า้ แถมยังถูกพอ่ ดา่ ซํา้ อีกว่า ―หนอย! ขา้ ตาบอดแลว้ แกก็เลยไม่มีตา ดว้ ยหรอื ไง‖ ผมเอามือนวดหัวเขา่ ข้างทเ่ี จ็บ ร้องไห้พลางจงู พ่อเดนิ ต่อไป พอ่ กย็ ิ่ง โมโหหนกั เข้า ตะเบง็ เสยี งดุผมอกี ว่า ―แลว้ แกจะร้องไหห้ าอะไรอีก หา!‖ ผมไม่กล้าสง่ เสียงอีก พอน้าํ มกู ไหล ก็ไดแ้ ตเ่ บะปากเดินต่อด้วย ความนอ้ ยใจ ไมง่ ่ายเลยกวา่ จะมีคนนาํ อาหารเหลือท่ีบดู จนเริม่ สง่ กลิน่ เปรีย้ ว มาให้เรา กระน้นั เราก็ยังซาบซง้ึ ใจยงิ่ เฝาู ขอบคุณแล้วขอบคุณเลา่ จากนัน้ ก็มาเคาะประตบู ้างขา้ ง ๆ พอเจา้ ของบา้ นเปดิ ประตูผวั ะออกมา กจ็ ้องหน้าเรา แล้ววา่ ―จนจนผีจะมารับไปอยแู่ ลว้ ยังตอ้ งมาทาํ บญุ ทําทานใหพ้ วกแกอีกหรือ ไงวะ วา่ แต่นอ้ งชาย ไอ้กับข้าวของพวกแกน่ันน่ะ เอามาเผ่อื แผ่ให้พวกเรา กินบ้างไดไ้ หม!‖ ผมรสู้ กึ ตกใจมากทเ่ี ขาอยากได้อาหารของเรา จงึ รีบจูงพอ่ เดนิ หนี ไป นึกไม่ถึงเลยว่า ในโลกนี้จะยังมีคนที่อยากไดแ้ มแ้ ตข่ า้ วของขอทาน 10

ดว้ ย ผมไม่เข้าใจเลยจริง ๆ ใกล้เทีย่ งแลว้ อาหารในขนั ใบเล็กของผมเพิง่ จะได้มาแค่สองส่วนเทา่ นนั้ เอง ไหนเลยจะพอกินกนั ทง้ั บ้าน พอนกึ ขน้ึ ได้ว่าตอนนเ้ี ป็นเวลาที่พอ่ คา้ แม่ค้าในตลาดสดของหมูบ่ ้านกาํ ลงั เกบ็ แผงกันพอดี ผมก็รบี จูงพ่อด่ิงไป ขอทานทแี่ ผงผลไมท้ ันที พวกเดก็ ๆ กลุ่มทอ่ี ยู่ไกล ๆ โน่นเห็นเราเข้า ตา่ ง พากันตะโกนล้อเลียนว่า ―เร็วเขา้ ! รีบมาดนู ี่เรว็ ขอทานมาแลว้ ไอ้ตวั สกปรก ไอต้ วั นา่ รังเกยี จ แหวะ ไอข้ อทานตัวเหมน็ มาขอข้าวเขากนิ แหวะ‖ พ่อคา้ เจ้าของแผงคงจะสมเพชพวกเรา จงึ หยบิ เอาผลไมท้ ีช่ ํา้ จนขาย ไม่ไดแ้ ลว้ ย่ืนให้แก่พวกเราจํานวนหนง่ึ แม้ว่าผลไม้ท่ีพ่อค้าหยิบยืน่ ให้จะชํ้า จนแทบจะเนา่ แล้ว แตผ่ มก็ยงั ร้สู ึกวา่ มนั ชา่ งหวานหอมเหลอื เกิน พอได้ผลไม้มา ผมกน็ าํ มาคดั ส่วนดเี ก็บไว้ใหส้ ําหรับพอ่ กับแม่ ก่อน จากน้นั ตัวเองคอ่ ยกนิ ส่วนท่เี หลือ เม่ือหวนคดิ ถงึ สมัยนนั้ แล้ว ผมกไ็ มร่ ู้ เหมือนกนั ว่าเอาชนะความอยากของตวั เอง ยอมกนิ น้อยและกนิ แตส่ ว่ นท่ีแยน่ ี้ ไดอ้ ย่างไร ไมร่ วู้ ่าความรู้สึกกตัญํูกตเวทเี หลา่ น้ีผมไปเรียนมาจากไหน ผม ไม่รเู้ ลยจริง ๆ ชว่ งปี 1960 นั้น ไตห้ วันยังเปน็ สังคมเกษตรกรรมเลก็ ๆ ประเทศ หนึ่ง ประชากรทุกครวั เรอื นไมว่ า่ จะเปน็ เจ้าของทีด่ ินหรือชาวนาก็ต้องพ่ึงพา ฟาู ฝนเป็นหลัก ฝนตกมากเกนิ ไป พายุเรว็ เข้าเกินไป หรอื แลง้ เกินไป ก็ ลว้ นแต่เปน็ ป๎ญหาทีส่ ง่ ผลต่อการเกบ็ เกยี่ วทงั้ นัน้ และในชว่ งท่ีประสบป๎ญหา ภัยธรรมชาติน้ี ชาวบ้านกจ็ ะหนา้ ดําครํ่าเครียด พวกเราก็ย่งิ ขอทานไดย้ าก ย่งิ ขึ้นไปอกี แต่จะทําอย่างไรไดเ้ ล่า ในเมือ่ ทุกชวี ิตกย็ ังต้องอยู่ตอ่ ไป ด้วย เหตนุ ี้พ่อจึงลงทนุ ซอ้ื สงิ โตผา้ มาหนึง่ ชุด ใหพ้ ี่สาวซึ่งตวั สงู กวา่ อยดู่ ้านหน้า เป็นหัวสงิ โต สว่ นผมตัวเลก็ กวา่ อยู่ด้านหลังเป็นหางสิงโต แลว้ เอาถุงใส่เงิน เล็ก ๆ มามดั ทเ่ี อวกางเกงของเราสองคนไว้ ผมกบั พ่ีสาวชว่ ยกนั เชดิ สิงโต ทง้ั ร้องทงั้ เตน้ ไปแทบทุกบา้ น ไมว่ ่า 11

ชาวบ้านจะตอ้ งการโชคลาภจรงิ ๆ หรือว่าต้องการจะไล่พวกเราก็ตาม แตก่ ็ ยอมควกั เศษสตางค์จ่ายใหพ้ วกเรามากบ้างน้อยบ้าง มอี ย่คู ร้งั หนึ่งเราสองพี่ น้องพากนั เชดิ สงิ โตอยู่ท่ีหน้าบ้านหลงั หน่ึง เชดิ อยนู่ าน แต่เจ้าของบา้ นก็ไม่ ยอมเหลยี วแลพวกเราสกั ที อากาศก็รอ้ นจดั พวกเราอยูใ่ ต้ผา้ คลุมเหง่อื แตก ชุม่ เส้ือไปหมด แตเ่ มื่อยงั ไม่ได้สตางค์ เราก็ไมย่ อมจากไปง่าย ๆ ผมกับพสี่ าวยงิ่ เชิดก็ยิ่งมัน เตน้ จนชนกันเอง ตา่ งคนตา่ งล้มลง แลว้ ก็ ชว่ ยพยุงกนั ลุกขน้ึ มาใหม่ เสยี งกระดงิ่ ท่ตี ดิ อยูก่ ับผา้ คลุมสิงโตกพ็ ลอยกระทบ กันเกิดเสียงดงั กรุ๋งกรง๋ิ น่ารําคาญ แตไ่ มน่ กึ เลยว่าเจา้ ของบ้านจะโมโหมากจน เขา้ ไปปล่อยหมาออกมาไล่พวกเรา และเพราะพี่สาวเปน็ หัวสงิ โต เธอจึง มองเห็นเขย้ี วอนั แหลมคมของเจา้ หมาตวั นนั้ ก่อน เธอตกใจกลวั รบี หมุนตวั กลบั หลังว่งิ หนา้ ต้ัง แตผ่ มสิ ผมเปน็ หางสิงโตอยดู่ ้านหลงั มองไมเ่ หน็ อะไร เลย เราสองคนจึงชนกนั เต็มรกั จนสงิ โตแทบจะพังหมด ผมกับพส่ี าวไมเ่ คยไดร้ ับ ―การเขา้ คอร์ส‖ ฝึกฝนใด ๆ ทงั้ ส้ิน จะทาํ อะไรก็อาศัยแต่ครูพักลกั จําเอาเท่าน้นั ที่พากนั เชิดสงิ โตกไ็ ม่เคยลงเท้าได้ เข้าจงั หวะเลย เอาแตว่ ่าไม่ต้องหกล้มหัวคะมําก็ตอ้ งถอื วา่ บุญโขแล้ว ความ จนสอนให้เราเรยี นรู้ทจ่ี ะปรบั เปลยี่ น และการปรับเปลี่ยนทําใหผ้ า่ นอปุ สรรคไป ได้ และทค่ี อื ปรัชญาของการอย่รู อด ตอนที่ 5 ปรชั ญาจากศพ ความกดดนั ในชีวิตสอนให้ผมโตเร็วกวา่ เด็กทั่วไป พออายุไดส้ ี่ ขวบ ผมก็เร่ิมร้จู กั หาเล้ียงครอบครัวไดด้ ว้ ยตวั เองแลว้ เพราะเราต้องซัดเซพเนจรไปทั่ว เราจึงรไู้ ดไ้ มย่ ากวา่ บ้านไหนมีคน ตายบ้านไหนกําลังจดั งานศพ ขอให้เรารู้ เราจะแลน่ ไปถึงทันที เพอ่ื จะไป ถามดวู ่าทางบ้านนัน้ ขาดลกู มอื บ้างไหม ตอ้ งการคนแบก ―เหลียน จู๋‖ หรือ ―เหลียนจง‖ บา้ งหรอื เปลา่ ท่ีเรียกว่า ―เหลยี นจู๋‖ และ ―เหลยี น จง‖ คอื อปุ กรณท์ ่บี ้านเจ้าภาพงานศพใชเ้ ป็นเคร่ืองนาํ ขบวนในพิธเี คล่ือนย้าย 12

ศพ เดนิ อยู่หวั แถวถือธงแดงและธงขาว ―เหลยี นจู๋‖ คอื การเอากา้ นไมไ้ ผ่ ผกู ธงแดง ส่วน ―เหลยี นจง‖ คือการเอากา้ นไมไ้ ผผ่ ูกธงขาว ใหส้ องคนถอื ขา้ งละอัน ตามปกตคิ นท่ยี นื หัวแถวถือเหลียนจู๋ เหลยี นจงนั้นจะเปน็ ลกู ชาย ของผูต้ าย แต่ถ้าผู้ตายไมม่ ีลูกชายก็จะตอ้ งเชิญผ้อู ่นื มาช่วยถือให้ หลายคนอาจกลัวทีจ่ ะชว่ ยทําหนา้ ท่ีน้ี แตส่ าํ หรบั เด็กทโี่ ตมาในสสุ าน อยา่ งผมแล้ว การแบกเหลียนจถู๋ อื เหลยี นจงไมไ่ ด้เปน็ เรือ่ งเลวรา้ ยอะไร นกั กอ่ นอน่ื เจ้าภาพงานศพก็ต้องหอ่ อั่งเปาใหเ้ รา ค่าแรงก็ประมาณ 2 – 3 เหมา รบั เงนิ แลว้ เจ้าภาพยังจัดหาชุดกระสอบไว้ทุกขใ์ ห้กับเราอกี ในพธิ ี ศพจะมีนักบวชนําสวด แลว้ ญาติ ๆ ในบา้ นเจ้าภาพจะสวดตามทีละ วรรค สวดมนตเ์ สรจ็ แลว้ ยงั มกี ารแสดงกายกรรมอกี ดว้ ย การแสดงนี้ บางครงั้ มคี นขีม่ า้ เหล็กลอ้ เด่ียว บางคร้งั กเ็ ปน็ การโยนรับ ลูกบอลหลาย ๆ ลกู พร้อม ๆ กนั นกั แสดงบางคนใชจ้ มกู เปาุ เครอ่ื ง ดนตรี บางคนเหยยี บกระดานไมท้ วี่ างบนลกู กลม ๆ ลน่ื ไปลน่ื มา การแสดง เหล่านนี้ ้พี อดบู ่อยเขา้ ก็ชกั ไม่มีอะไรแปลกใหม่ แต่ทส่ี าํ คัญที่สุดกค็ ือในบาง ตอนของการแสดง นักแสดงจะโยนขนมและลูกอมตา่ ง ๆ ใหเ้ ด็ก ๆ ทม่ี าดกู าร แสดงอยู่รอบ ๆ และที่ผมทนยืนขาแขง็ เป็นชัว่ โมงกเ็ พื่อนาทนี ลี้ ะ เป็นนาทที ่ี ผมรู้สึกตนื่ เตน้ ดใี จทส่ี ุด ผมกับพ่สี าวตา่ งก็หยบิ ได้ขนมบสิ กิตคนละ ช้ิน พีส่ าวกดั คาํ เล็ก ๆ คําหนึ่ง เธอหนั มาสง่ ยมิ้ หวานให้ผม ถามว่า ―อาจน้ิ ของเธออรอ่ ยไหม‖ ชนิ้ ที่พ่ีสาวหยบิ ได้นั้นเป็นขนมบสิ กติ ทมี่ ี นาํ้ ตาลกรวดสีชมพโู รยหน้า ส่วนของผมเป็นบสิ กติ ไส้เนย ―อืมม...อรอ่ ย อร่อยมาก ๆ‖ ผมพูดพลางยัดขนมทีเ่ หลืออกี คร่งึ เข้า ปาก พอเห็นพ่ีสาวกําลังกัดขนมทีละคําเล็ก ๆ ราวกับกลวั ขนมจะหมดไป ผม กไ็ ด้แตก่ ลนื นํา้ ลายดังเอ๊ือก ―งัน้ พแี่ บ่งใหเ้ ธอครงึ่ นงึ ก็แล้วกนั ‖ พ่ีคงมองออกว่าผมอยากกนิ อกี เธอบิบิสกิตให้ผม แตบ่ ิสกิตนัน้ กรอบร่วน มันจงึ แตกงา่ ย พอเรมิ่ บิ 13

เท่านนั้ เศษขนมป๎งกร็ ่วงลงมา ผมรีบเอามอื เข้าไปรองเศษขนมปง๎ ไวด้ ้วย ความเสยี ดาย จะกนิ ทิ้งกนิ ขว้างไม่ได้หรอก แลว้ เราสองพน่ี ้องกม็ องหนา้ กัน พรอ้ มกับหัวเราะออกมา รสหวาน ๆ ของขนมและลกู อมพวกน้นั ผมยังจําได้ไม่รูล้ ืมมาตราบ จนกระทัง่ วันนี้ พองานศพส้ินสุดลง โดยทัว่ ไปเจ้าภาพกม็ กั จะจดั โต๊ะกนิ เลย้ี ง เพื่อ เชิญญาติ ๆ และแขกที่มารว่ มงานรบั ประทานอาหารกนั ผมก็รอจนกวา่ พวก เขาจะกินเสรจ็ จากนนั้ ก็ขอ ―ของเหลือ‖ ทีเ่ ทรวมกนั มากนิ แมจ้ ะเป็นเพียง เศษอาหารทม่ี ที งั้ รสเผด็ เปรย้ี วหวานเคม็ มนั ทกุ รสชาตผิ สมรวมกนั ก็ตาม แต่ น่คี อื อาหารมอื้ ท่ดี ที ี่สุดในประวัติการเรร่ อ่ นขอทานของเราเลยทีเดียว ใน บางคร้ังถ้าเศษอาหารมีมากพอ เรากอ็ าจจะมีเหลือไว้กนิ ถงึ พรุ่งนี้ได้ ไม่วา่ มันจะเยน็ จะเปรยี้ วแค่ไหน เราก็กนิ กันไดไ้ มต่ ะขดิ ตะขวง หากต้องการมชี ีวิต ต่อไปก็ต้องมกี ระเพาะอาหารท่ที นทานเชน่ นแ้ี หละ ส่ิงที่เราต้องระวงั ที่สดุ คือ บางคร้ังท่เี จา้ ภาพเทเศษอาหารรวมกนั ก็ อาจเอาก้างปลาเทลงไปด้วย และหากบงั เอญิ น้องเลก็ ๆ กําลงั หิวโหย อยู่ พอเหน็ อาหารก็กระโจนเขา้ มาตั้งหนา้ ต้ังตากิน ไม่ดูใหด้ เี สียกอ่ น ผล ของการไม่ระวงั กค็ อื ก้างปลาติดคอ เจบ็ จนพวกเขารอ้ งไหก้ นั จ้าละหวน่ั เรา ต้องชว่ ยกันทง้ั ตบหลงั ท้ังล้วงคอ กวา่ จะเอาก้างปลาออกมาได้ไมใ่ ช่เรอื่ งงา่ ย เลย ขอ้ ดขี องการร่วมงานศพยงั ไม่จบเทา่ น้ี ท้ังชุดเส้ือขาวกางเกงขาวที่ เราสวมอยนู่ ั้น พอถอดออก เจ้าภาพก็ใหเ้ อากลบั บา้ นได้ เอาเถอะ ถงึ จะ เป็นชุดไวท้ ุกข์ แต่ก็ดีกวา่ ไมม่ อี ะไรใสเ่ ลยไม่ใชห่ รอื และโดยท่วั ไปเม่ือฝง๎ ศพผู้ตายแล้ว เจา้ ภาพกจ็ ะเอาเสอ้ื ผา้ เครอื่ งใชข้ องผตู้ ายไปเผาหรอื ท้ิง ผม เห็นแลว้ กแ็ สนจะเสียดาย จึงรไี่ ปขอเสือ้ ผ้าเหล่านั้น โดยไม่เลือกสหี รอื ขนาด (แนน่ อนว่า เมอ่ื เทียบกับเดก็ อย่างเราแล้ว เส้ือผ้าเหล่านน้ั ใหญก่ วา่ มาก) เอาแคใ่ ห้ความอบอุ่นไดก้ พ็ อแล้ว ถ้าเสอื้ ตวั ใหญเ่ กินไป เราก็พบั แขน 14

ข้ึนหลาย ๆ ทบ แตถ่ ้าขากางเกงยาวเกนิ ไป ก็ไดแ้ ต่ปล่อยมันลากพนื้ ไป อย่างนน้ั บางมมี นั กพ็ ันแข้งพนั ขาจนสะดดุ ล้มไปก็มี สบิ ปีมาน้ี ทกุ คนในบา้ นเราไดใ้ สแ่ ต่เสอื้ ผา้ เหลา่ น้ี ไม่เคยแบ่งว่าตวั ไหนเปน็ ของใคร ใครหยิบได้ตัวไหนกใ็ ส่ตวั นั้น แล้วก็ยังมีเร่ืองท่แี สนจะน่า อายอยู่อีกเรอื่ งคอื เสอ้ื ผ้าของผ้ตู ายท่เี ขาทง้ิ เป็นชุดชนั้ นอกเท่าน้นั ไม่มชี ดุ ช้นั ใน ดงั น้ัน ตลอดระยะเวลาทีเ่ ราเร่ร่อน ผมจงึ ไมเ่ คยใสก่ างเกงในเลย! ในชว่ งท่ีผมไดร้ บั จ้างถือเหลยี นจงเหลียนจนู๋ ้ัน ทําให้ผมมีโอกาสได้ เข้ารว่ มในพธิ กี รรมตั้งแตต่ น้ จนจบ ท้งั พิธีปดิ ฝาโลง พธิ ีเซ่นไหว้ ตลอดจน พธิ กี ารฝง๎ ศพด้วย ผมได้เหน็ ภาพการลาจากกนั ทลี ะฉาก ๆ โดยเฉพาะตอน ตอกฝาโลง หรือตอนขุดดินเพ่อื ฝ๎งศพนนั้ นับเป็นฉากทีเ่ ศรา้ อาดูร ทีส่ ุด เพราะเหมือนเปน็ การตอกย้าํ วา่ จะไมไ่ ดเ้ จอผตู้ ายอีกตลอดไป ญาตพิ ี่ น้องของผ้ตู ายก็จะยิง่ รา่ํ ไหค้ รํ่าครวญหนักยงิ่ ขึ้น บางคนถึงกับกระโดดลงไป กอดโลงไว้ ไมใ่ ห้เอาดินกลบโลงก็มี หรอื ท่ีร้องไหจ้ นเปน็ ลมลม้ พับไปก็ หลายคน พอเหน็ ความรักความอาลยั อย่างสดุ ซึง้ นแ้ี ล้ว แม้คนนอกอย่างผม กย็ งั อดรอ้ งไหต้ ามไปดว้ ยไมไ่ ด้ เมอื่ มาคิด ๆ ดู แม้พ่อกับแม่ผมจะเป็นคนพกิ ารท้งั คู่ แตอ่ ย่างไรทา่ นก็ ยังอยู่เคียงข้างผม เทียบกับพวกเขาที่ตอ้ งเสียญาติมิตรไป ผมยงั โชคดีกว่า มาก ผมบอกกับตวั เองว่า การตอบแทนพระคณุ พอ่ แมน่ ั้นควรจะทําให้ ทนั เวลา และควรจะทะนถุ นอมสง่ิ ทีม่ ใี นตอนนใ้ี ห้ดที ีส่ ดุ แตไ่ หนแตไ่ รมา ตราบจนกระทั่งวันนี้ ผมไมเ่ คยโกรธหรอื คดิ ที่จะกลา่ วโทษพอ่ แมเ่ ลย อาจ เปน็ เพราะผมได้ข้อคิดนีต้ ั้งแต่อายสุ ขี่ วบก็เป็นได้ ตอนท่ี 6 แม่หายไปไหน เช้าวนั หน่งึ เม่อื ผมและพี่สาวจูงมือกันเดินกลบั จากออกไป ขอทาน ตอนนั้นเกอื บ ๆ สบิ โมง ทันทีทีพ่ อ่ ไดย้ ินเสยี งเรากลับมากร็ บี หยบิ ไม้เท้าเดนิ ออกมาหา สหี นา้ พ่อดซู ีดเผือด บอกกบั เราวา่ ―เร็วเขา้ ! แม่กบั 15

อาไฉหายไปไหนก็ไม่รู้‖ พอผมหันกลับมาดูก็พบวา่ ใต้ต้นไมน้ ั้นเหลอื เพยี งแตเ่ ชือกและโซ่เปล่า ๆ ไม่มแี มเ้ งาของแม่กับน้องชาย ผมกับพ่ีสาวรีบวิ่งออกมาข้างนอก แล้ว แยกยา้ ยกนั ออกไปตามหาแม่กับนอ้ งชายคนโต เราต่างกเ็ ดินไปตะโกน ไป ―แม่-อาไฉ! อยู่ไหนกันนะ่ แม่!!!‖ ทุกซอกทกุ มมุ ของหมบู่ ้านกค็ น้ หากันจนทั่วแลว้ แต่ยังไมพ่ บแมแ้ ต่ เงาของทัง้ คู่ ทัง้ หวนั่ ใจวา่ พวกเขาจะหายตวั ไป ทง้ั กลวั วา่ จะเกดิ อบุ ัติเหตุ ข้นึ พีส่ าวรอ้ นใจจนรอ้ งไหอ้ อกมา กระนัน้ ขาทั้งค่กู ย็ งั ไมย่ อมผ่อนแรงวง่ิ ตาม หา เสยี งเรียกหาปนเสียงสะอื้นสะทอ้ นทว่ั ท้งั หมู่บา้ นทีแ่ สนยากจนแห่งนี้ ฟง๎ แลว้ ใหค้ วามรู้สึกวังเวงยิ่งนัก ฟาู กย็ งั ไมว่ ายใหฝ้ นตกมาเวลานอ้ี ีก เน้ือตัว เส้อื ผา้ เปยี กชมุ่ ทั้งน้าํ ฝนและเหงอื่ ใบหนา้ สกปรกของเราโดนฝนชะล้าง ก็ เลยดูมอมแมมเหมอื นกับลกู แมวลายจรจดั ยงั ไงยังง้นั เมอ่ื ตามหาจนทวั่ หมู่บ้านแลว้ ยังไม่พบ เราจงึ เรม่ิ ออกตามหาดา้ นนอก หมู่บ้าน ตะโกนกรู่ ้องจนเสียงแทบไปหมด แตก่ ย็ ังไมเ่ หน็ วแี่ ววของแม่กับ นอ้ งชายคนโตเลยแมแ้ ต่นอ้ ย ทงั้ คตู่ ่างก็สติไม่สมประกอบ หากเดนิ ออกไป ไกลจรงิ ๆ กลัววา่ จะกลับมาไม่ได้ โธ่! สวรรค์ แล้วผมควรจะทําอยา่ งไรดลี ะ่ นี่ ขณะทผ่ี มกําลงั หว่ันใจอยูน่ ี่เอง สายตากพ็ ลนั เหลอื บไปเห็นเงาคน เคลอื่ นไหวอยู่ในพงหญา้ ผมรบี กระโจนเข้าไปหาทนั ที ฮา้ ! ใช่แม่จริง ๆ ด้วย! ขอบคุณสวรรค์ แม่! ใชแ่ ม่ผมจริง ๆ ด้วย! ผมตะโกนลั่นออกมาด้วย ความยนิ ดี ตอนน้ผี มถึงได้เห็นวา่ แมต่ กลงไปในบ่อน้าํ ขา้ งคันนา ดนี ะทโ่ี ซย่ งั ไมห่ ลดุ ออกจากขอ้ มือแม่ ผมก็ออกจะไร้เดียงสาไปหน่อย ท่ีเข้าใจว่า แค่คว้าโซ่เหล็กได้กจ็ ะช่วยเอาตัวแมข่ ้นึ มาได้ แต่ในความเป็น จริง แมก่ ลับไมไ่ ดใ้ หค้ วามร่วมมอื กับผมเลยสกั นดิ มแี ตจ่ ะใชแ้ รงดึงดันกบั ผม เทา่ น้ัน ต่างกย็ ้ือยนั กันไปมา ตูม! ตวั ผมหล่นลงไปในนา้ํ แถมหล่นลงไปก็ ไม่เบานักทาํ เอาผมเปียกโชกไปทงั้ ตวั เลยทีเดยี ว แต่ผมกย็ ังไมย่ อมแพ้ ยงั ออกแรงดึงแม่ข้นึ จากบอ่ น้ํา ตอนนี้แม่เรมิ่ โมโหข้ึนมาบ้างแลว้ จึงต่อตา้ นผม 16

สดุ แรง แลว้ ก็ผลักผมลงไปในนํา้ ผมตะเกียกตะกายข้นึ มาใหม่อีก สองคน ตา่ งก็ลม้ ลงไปในบ่อนัน่ เอง ดีทีบ่ อ่ น้าํ ไม่ลกึ นกั เราจึงไม่เป็นอะไรมาก แค่ กินนา้ํ โสโครกไปหลายสบิ อกึ กบั นาํ้ เขา้ ตาจนแสบจะลืมไมข่ น้ึ เท่านนั เอง แมต่ อ้ งเข้าใจผดิ คดิ วา่ ผมเป็นคนร้ายแนน่ อน จงึ ไม่ยอมกลับบา้ นกบั ผม ผมจงึ ตะโกนบอกแม่ว่า ―แม่! แม่ครับ! น่อี าจนิ้ เองนะแม่ แม่มองผมสิ ครบั น่ีอาจน้ิ นะ!‖ แตเ่ สียงตะโกนก้องของลกู ชายก็ไม่สามารถเรยี กสตขิ อง แมใ่ ห้กลบั มาได้ แมเ่ พยี งมองผมดว้ ยสายตาวา่ งเปล่าอยู่สองสามวนิ าทกี อ่ นท่ี จะตะโกนขดั ขนื ต่อ ผมยนื อยกู่ ลางบอ่ นาํ้ ปลอ่ ยโฮออกมาอยา่ งอดไมไ่ ด้ แลว้ โผเข้ากอด แม่ไว้แน่น แมจ่ ะต่อยจะทบุ อย่างไร ผมกไ็ มห่ ลบไม่ถอย ปากก็ตะโกน ร้องไห้ ―แม่...แม่...น่ีผมเปน็ ลกู แท้ ๆ ของแมน่ ะ! แม่ ผมเป็นลกู ทแี่ มค่ ลอด ออกมานะ แม่ผมอาจิ้นนะแม่‖ มีบางครัง้ ท่ีผมร้สู ึกแค้นใจเหลือเกนิ ในโลก นจ้ี ะมแี ม่สักกี่คนกนั นะทจ่ี ําลูกตัวเองไมไ่ ด้ แล้วทาํ ไมคนคนนั้นถึงต้องเปน็ แม่ ผมด้วย สกั ครู่ พ่ีสาวกต็ ามมาพบเข้า เราสองคนชว่ ยกันทัง้ ปลอบทง้ั ข่แู มอ่ ยู่ นานกวา่ จะพาแม่ขึ้นมาจากบ่อนาํ้ ได้ และกวา่ จะลากแม่กลับมาถงึ สุสาน ―บา้ น‖ เราได้ กแ็ ทบจะหมดเรย่ี วหมดแรงกันเลยทีเดยี ว พอกลบั ถึง ―บา้ น‖ ผมกับพ่สี าวก็หมดแรงลม้ ตัวลงกับพน้ื หอบฮัก ๆ จนหายใจหายคอแทบไม่ทัน สว่ นพ่อโมโหมาก ควา้ ไม้เทา้ ไดม้ ือนงึ มืออกี ขา้ งก็ดงึ โซ่ท่ีข้อมอื แม่ไว้ แล้วใช้ไมเ้ ท้ากระหน่ําตีไม่ย้ังมอื แมท่ ี่น่าสงสาร ของผมเนือ้ ตัวเปียกชุม่ ทรุดนัง่ กองลงไปกบั พ้ืน ได้แตร่ อ้ งโอดโอย ผมกับ พสี่ าวตะโกนห้ามสุดเสียง ―อยา่ ตนี ะ อย่าตี‖ พอ่ ตอี ย่างนีเ้ ดีย๋ วแม่ก็ตาย หรอก!‖ แตพ่ ่อกําลังโมโหจดั ไหนเลยจะยอมฟง๎ เสียง เราไม่รจู้ ะหา้ ม อยา่ งไร เลยตอ้ งคลานเขา้ ไปกอดแม่ไว้ คอยเอาตัวเองบังรบั ไมเ้ ทา้ ของพอ่ แทน จนพ่อร้สู กึ ตวั วา่ ทีต่ ีอยนู่ ่ะคอื เราสองพี่นอ้ ง ท่านกท็ ั้งโกรธท้งั โมโหจน ปาไมเ้ ทา้ ทง้ิ แล้วพอ่ กท็ นไม่ไหวรอ้ งไห้ออกมา 17

ในที่สดุ เราก็กอดคอรอ้ งไห้กนั ท้ังบา้ น จนพ่อหายโมโห เราจงึ นึกขึน้ ได้ว่านอ้ งชายคนโตกย็ งั ไม่กลบั บา้ น โธ่! ถงึ จะตามหาแม่เจอแลว้ แตอ่ าไฉละ่ น้องไมไ่ ดอ้ ยดู่ ว้ ยกันกบั แม่ น่ี แล้วน้องไปไหนเสยี ละ่ พอนึกได้ ผมกับพ่สี าวกร็ ีบออกตามหาอาไฉทันที ดวงอาทติ ยล์ บั ขอบฟาู ไปแล้ว ผมได้แต่ภาวนาในใจให้สง่ิ ศักด์สิ ิทธช์ิ ว่ ยคมุ้ ครองใหอ้ าไฉ ปลอดภยั ถ้าคนื นีห้ านอ้ งไมพ่ บ หากไม่เกิดอุบัติเหตุ น้องก็อาจจะเดนิ ไกล ออกไปเรอ่ื ยและอาจจะไมม่ ีวันหวนกลบั มาอกี เลยก็ได้ เม่ือคิดดังน้ี ผมกบั พสี่ าวกร็ ีบเร่งฝเี ท้าขึ้นไปอีก ขณะทีว่ ิง่ ในใจของเด็กหกขวบอยา่ งผมกอ็ ด เตอื นตวั เองไมใ่ ห้ร้องไห้ไม่ได้ ผมกลวั วา่ เสยี งรอ้ งไหข้ องผมจะไปปลุกคน ตายทอ่ี ยู่ในหลมุ ใหต้ ่ืนข้ึน แล้วพวกเขาก็อาจจะพากนั ลุกขึน้ มาจากหลุมทลี ะ ศพ ๆ ยิ่งคิดกย็ ิ่งกลัว รีบตดั ใจวิ่งไปข้างหนา้ ไม่กล้าหันกลบั มามองข้างหลงั อกี เลย เราสองพนี่ อ้ งเหน่อื ยจนแทบจะขาดใจ เราชว่ ยกันตามหานอ้ งจนทัว่ หม่บู ้านอกี ครงั้ แต่หม่บู า้ นในยามคํา่ คืนนนั้ ไมม่ ีแมก้ ระท่ังเงาของคน มแี ต่ เสียงหมาเสียงแมวเหา่ หอนโต้ตอบกนั ไมห่ ยุดหยอ่ น และอาไฉกด็ ูเหมอื นจะ ถกู กลืนหายไปกบั ความมดื ด้วย เราต่างก็ออ่ นล้ากันมาท้งั วนั แลว้ แมแ้ ตค่ ํา ว่าเหนอ่ื ยก็ยังพดู ไมอ่ อก บงั เอญิ มองไปเหน็ ขา้ งหนา้ มีศาลเจา้ เล็ก ๆ ศาล หนึง่ จงึ พากนั เดินเขา้ ไป พีส่ าวบอกวา่ เขา้ ไปไหว้เจ้าเสียหนอ่ ย เผื่อท่าน จะช่วยดลใหเ้ ราหานอ้ งชายได้พบ เราจงึ เดนิ เข้าไปในศาลเจา้ ด้วยกัน ขณะทค่ี ุกเขา่ ลงกําลงั จะคํานับ ก็ มเี สียงประหลาดดงั ข้ึนมาจากใต้โต๊ะเซ่นไหว้ เปน็ เสียงเหมอื นคนพมึ พาํ อยู่ ผมจึงลอกเลิกผา้ คลุมโต๊ะเปดิ ดู อ๋า! ขอบคณุ สวรรค์ ขอบคณุ สง่ิ ศักด์สิ ิทธ์ิ ทแ่ี ทอ้ าไฉกม็ าหลบอย่ใู ต้โต๊ะเซ่นไหว้น่เี อง เขามองหน้าเราอย่าง ใสซือ่ นอ้ งผมสติไม่สมประกอบ เขาคงไม่มวี นั รหู้ รอกว่าวนั น้ีผมกบั พ่สี าว 18

ต้องเสียน้าํ ตาด้วยความกังวลหว่ งใยในตัวเขาไปมากมายเพียงไร ในทส่ี ุดครอบครัวของเราก็กลับมาอยู่พร้อมหน้าพรอ้ มตากนั ทุกคน ลว้ นหวิ โซมาแลว้ ทงั้ วนั ยงั ดที ่เี ม่อื เชา้ เรายงั พอขอข้าวมาได้บา้ ง ใหพ้ วกเขา กินกนั ไปเถอะ ส่วนผมกบั พสี่ าวไปท่ีรมิ บอ่ น้าํ น่ังยอง ๆ เอามอื วักน้ําใส่ ปาก กินทลี ะอึกใหญ่ ๆ เติมกระเพาะท่หี ิวโหยให้เตม็ ไปพลาง ๆ ก่อน และ แม้ว่ามนั จะเป็นน้าํ ขม ๆ ผมกย็ อมกนิ อย่างเต็มใจ ผมอธิษฐานตอ่ ฟาู ดินว่า ขอเพยี งให้ครอบครวั เราปลอดภยั กันทกุ คน ต่อใหอ้ าจนิ้ กบั พี่สาวตอ้ งกนิ นาํ้ ในทอ่ ประทงั ชีวิต หรอื แม้จะตอ้ งขื่นขมสกั เพียงไรก็ใหเ้ รารับภาระนีเ้ องเถิด ตอนที่ 7 ตาบอดออกลาย ครอบครวั เราพากันเดินข้ึนไปทางเหนือ จนมาถึงหมบู่ ้านจวั หลาน ใน เขตเหมียวล่ี ก่อนหน้านี้เคยไดย้ ินว่าทห่ี มู่บา้ นจวั หลานมีชาวจีนแคะอาศยั อยู่ มาก มกั จะจัดงานวดั กนั อยูบ่ อ่ ย ๆ คําวา่ ―งานวัด‖ สําหรับพวกเรา ―ชาว พรรคกระยาจก‖ แล้ว ถอื ว่าเป็นสิง่ ทีด่ รี าวกับหลน่ มาจากสวรรคเ์ ลย ทเี ดยี ว เพราะท่ีไหนมีงานบุญท่ีน่นั กต็ อ้ งมี ―ของเหลอื ‖ แน่ ๆ เพียงนึกถึง รสชาตอิ ันแสนอรอ่ ยของ ―ของเหลือ‖ กท็ ําให้พวกเรามีแรงเรง่ ฝเี ทา้ ให้ไปถงึ ท่ี หมายเร็วข้นึ อีกมากโข แต่น้องเล็ก ๆ บางคนกท็ นกบั การเดินทางเป็นระยะไกลเช่นน้ไี ม่ 19

ไหว แมว้ ่าจะกลวั แสนกลวั ไม้เท้าของพ่อจนไม่กล้าหยดุ เดิน แต่บางคร้ังมนั กเ็ หน่อื ยจรงิ ๆ เดินอยู่ดี ๆ เกดิ หลับไปก็มี และบงั เอญิ ว่าทางทเ่ี ราเดินมกั จะ เปน็ ทางลดั คดเค้ียวตามหมูบ่ ้านเล็ก ๆ ถ้าไม่ระวงั กอ็ าจสะดุดก้อนหนิ หกล้มลง ได้ ต้บุ ! น้องชายคนเลก็ หกล้มหนา้ ท่มิ ลงไปกบั พืน้ แล้วกม็ เี สยี งร้องโฮลนั่ ของแกดงั ตามมา เราไมม่ ีเวลาแมแ้ ตจ่ ะปลอบใหน้ ้องหยุดรอ้ งไห้ เพราะพอ่ แสดงท่าที ใหเ้ ห็นวา่ อยา่ งไรเราก็ตอ้ งเดินต่อไป จะมีก็แตพ่ สี่ าวเทา่ นน้ั ทพี่ ยงุ แกเดิน ต่อ พลางปลอบแกเบา ๆ สว่ นผมนัน้ ขา้ งหนงึ่ ต้องคอยจูงพ่อ อีกขา้ งหนงึ่ ก็ ต้องคอยพะวงวา่ จะมใี ครเผลอหลับลม้ ลงไปอีกไหม เลยตอ้ งเดนิ พลางกวาด ตาไปหนา้ ทีหลงั ที พอเห็นน้องชายคนโตเดนิ ไปสปั หงกไป ก็ตอ้ งรบี ตะโกน เรียกเขา ―อาไฉ! ต่ืน ต่ืน!‖ สกั ครนู่ อ้ งสาวคนเลก็ หวั เร่มิ เอียงเหมือนจะลม้ ลงไปอีก ผมรีบใช้มอื ข้างทวี่ า่ งเปลา่ ตบหนา้ น้องใหร้ ูส้ ึกตวั ตน่ื กันที การเดนิ ทางเป็นไปอยา่ งรีบเรง่ เช่นนี้ เพอื่ ไปหาความอบอนุ่ และความ อ่มิ ท้อง แมก้ ารพักผ่อนสักเล็กน้อยกย็ ังดเู หมอื นความสบายทีม่ ากเกินไป ทันใดน้ัน ผมไดย้ ินเสยี งพ่ีสาวตะโกนขึน้ วา่ ―ว้า! อาไฉขแี้ ตก แล้ว‖ พอ่ ชะงักฝเี ท้าทนั ที ผมหันกลับไปมอง แลว้ กเ็ ห็น ―ก้อน ทองคํา‖ กําลังหลน่ ลงมาจากกางเกงเกา่ ขาดปุปะของน้องชายคนโตจรงิ ๆ กลน่ิ เหมน็ สุดทนกต็ ลบอบอวบตามออกมาทนั ที ทุกคนยกมือขนึ้ อดุ จมูก ไว้ มแี ตน่ อ้ งชายคนโตสตทิ บึ เทา่ นน้ั ที่ยังยนื ยม้ิ แฉ่งไมร่ เู้ ร่ืองอะไร ส่วนแม่ นน้ั กย็ งิ่ ไปกนั ใหญ่เลย เอาแต่หวั ร่องอหายใช้มือขา้ งหนึ่งจบั กางเกงตัวเอง แน่น แม่หัวเราะเสยี ท้องคดั ทอ้ งแข็งเลยทีเดียว แล้วสายตาอันแหลมคม ของพี่สาวก็เหลือบไปเหน็ เขา้ เธอรอ้ งออกมาวา่ ―อา้ ว! แมน่ ะแม่! ทําไมถงึ ฉีร่ าดใส่กางเกงอยา่ งนัน้ ละ่ ‖ พ่ีสาวยงั อทุ านไดไ้ ม่ทนั จบประโยคดี ไม้เท้าของพ่อก็ลอยมาถึงเสยี แลว้ หวดแรกเข้าที่นอ้ งชายคนโต แล้วหักโค้งกาํ ลงั จะลอยมาทางแม่ บา้ ง ผมลืมสน้ิ ไปหมดทกุ อยา่ ง รบี กระโดดเข้าไปขวางหนา้ พอ่ ไว้ กางแขน 20

ออกกันไม้เท้าของพ่อ ปากกร็ ้องบอกว่า ―พ่อ! อย่าตเี ลย อยา่ ตีอกี เลยนะ พอ่ แมก่ ับอาไฉไม่รู้เรือ่ งอะไรหรอก แลว้ ผมจะช่วยทําความสะอาดให้พวก เขาเองนะพ่อ อย่าตีพวกเขาอีกเลย ตอี ย่างนเี้ ดย๋ี วพวกเขาก็ตายหรอก‖ ขณะที่ผมพูดน้ัน ไมเ้ ท้าก็ยงั คงกระหนํ่าลงมาที่ตวั ผมอยู่ไม่ยั้ง เจบ็ เสียจนกล้ันนาํ้ ตาไวไ้ มอ่ ยู่ เสียงตะโกนขอรอ้ งก็อู้อีแ้ ทบไม่เปน็ เสยี งคน แต่ พอ่ กาํ ลังโกรธเหมือนจะคล่ัง รวั ตีไมห่ ยดุ และไมย่ อมฟง๎ เสยี งใด ๆ ทง้ั ส้ิน พี่สาวกบั นอ้ ง ๆ ตา่ งกต็ กใจกระโดดเขา้ มากอดกนั กลมดิก ทกุ คนลมื นึกถึงเร่ืองความสกปรกทกุ อย่างไปเสยี สิ้น สว่ นผมร้องไห้จนไม่รจู้ ะร้องยงั ไง ไดแ้ ตน่ ่งั ลงคกุ เขา่ กับพน้ื ก้มหนา้ รบั ไมข้ องพ่อแตโ่ ดยดี พ่อตจี นตวั เองเหน่อื ยจงึ ยอมโยนไม้เทา้ ท้งิ ไป แล้ว ทรดุ ตวั น่ังลงหอบกบั พ้นื แต่ผมกย็ งั ไม่กลา้ ขยบั ตวั เลยสักนิด รอสักครู่ เม่อื เหน็ วา่ พ่อเรม่ิ หายโมโหแล้ว ผมจึงค่อย ๆ ขยบั ไปหา พ่สี าว พาแม่กบั น้องชายไปลา้ งตัวทําความสะอาดท่แี ม่นา้ํ ใกล้ ๆ บริเวณ นนั้ ขาท้ังคู่ของผมถูกตีจนบวมและชาไปหมด เวลาเดินเหมือนเหยยี บบน พ้ืนผวิ ท่ีเอียงลาด รู้สกึ ตวั ลอย ๆ ไมเ่ หมือนเหยียบพน้ื จรงิ ๆ สว่ นมอื ท้ังสอง ขา้ ง แมข้ ยบั แคน่ ดิ เดยี วกเ็ จบ็ รา้ วไปถงึ กระดกู แต่ผมไม่มีมอื เหลอื อีก และก็ ไม่มีเวลาที่จะนวดดว้ ย ผมต้องเรง่ มือหนอ่ ย ต้องรีบเช็ดล้างทาํ ความสะอาด นอ้ งชายคนโตใหเ้ สร็จเรยี บร้อยกอ่ นท่ีพ่อจะเร่ิมโมโหขึ้นมาอีก ผมตอ้ งเรง่ อกี หนอ่ ย ผมทาํ เหมอื นสะกดจติ ว่า ―ไม่เจ็บนะ ไมเ่ จ็บ ไมเ่ จบ็ เลยสักนดิ เดยี ว อาจ้นิ เจ็บไมเ่ ปน็ จริง ๆ นะ‖ ผมเช่ือวา่ ถ้าบอกกับตวั เองอยา่ งนแ้ี ล้วจะ ไดไ้ ม่เจ็บ แต่น้ําตาเจา้ กรรมไม่ยอมฟ๎งเสียงยังคงไหลพรงั่ พรูออกมาไมห่ ยดุ ต้องลาํ บากลาํ บนกันเสียขนาดนก้ี วา่ จะมาถึงเมอื งจัวหลานได้ ก่อนอื่น เราตอ้ งหาทที่ เ่ี ราจะยึดเอาเปน็ บ้านให้ไดก้ อ่ น แล้วผมกับพ่ีสาวจงึ จะถอื ขันบิ่น ๆ ออกไปขอทานอยา่ งหมดกังวลได้ พวกเราจนถึงขนาดขันทใ่ี ช้ขอทานกม็ ี เพยี งใบเดยี วเท่านั้น เราต้องเดินไปกลบั อยู่หลายรอบทเี ดยี วกวา่ จะหาอาหาร 21

มาได้มากพอสาํ หรบั ทุกคน แต่พอนกึ ถึงเศษอาหารเหลอื ๆ เน้อื ปลาติด กา้ ง กับเสียงท้องร้องของทกุ คนในครอบครวั แล้ว กท็ ําให้เรามพี ลังจงู มอื กนั วง่ิ ไป ๆ กลับ ๆ ขอทานในงานวัดรอบแล้วรอบเลา่ ขณะที่เรากาํ ลังจะวนเวยี นเข้าไปขออาหารรอบทส่ี าม บงั เอญิ ไดพ้ บ กบั ชายจรจดั คนหน่งึ ทกี่ าํ ลังเขา้ มาขอทานในบ้านท่ีเรากาํ ลงั จะขอ เหมือนกนั เม่อื เรากาํ ลงั จะเคาะประตูบา้ น ชายจรจดั คนนนั้ ก็หันมาจอ้ งหน้า เรา ผมกําลังจะหดมือแตเ่ กดิ นกึ ขึ้นมาได้ว่า ท่จี รงิ เรากค็ อื เพ่อื นร่วมอาชีพน่ี นา เขาไม่ควรจะเอาเปรียบผมอย่างน้ี ผมไมส่ นใจวา่ หน้าตาเขาจะดดู รุ ้ายสกั เพยี งใด ผมสบตาเขา และรวบรวมความกลา้ ยกมือขึน้ เคาะประตูอีก คร้งั คราวนี้เขาป๎ดมือผมออกพูดข้นึ วา่ ―ออกไป แกสองคนนไ่ี มร่ ู้จกั ดเู ลย นะ ไมเ่ ห็นหรือไงว่าฉนั ยืนอยู่ตรงนแ้ี ลว้ ‖ พ่ีและผมมองเขาอย่างไม่เข้าใจอยู่ นานประมาณ 5 วนิ าที เขาถ่มนาํ้ ลายแลว้ เง้อื มอื ขึ้นทําทา่ จะตเี รา ปากก็ขู่ไป ด้วยว่า ―มองหาสวรรคว์ มิ านอะไร เดี๋ยวเหอะ เดย๋ี วพ่อกค็ วักลูกตาออกมาซะ หรอก‖ เขาทาํ ท่าดมุ ากเหมือนกับจะกินเราเขา้ ไปในทอ้ งอย่างนั้นแหละ เรา สองพน่ี ้องเหน็ แล้วกต็ กใจกลัวกนั ลนลาน พสี่ าวรีบลากมอื ผมหนีออกมา ―ทําไมตอ้ งดุขนาดนี้ด้วย ก็เราไปถงึ ก่อนชดั ๆ‖ ผมพดู อยา่ งไมย่ อม แพ้ ―อาจิ้น ช่างมันเถอะ อย่าหาเร่ืองเลยน่า‖ พ่ีสาวพดู ด้วยน้าํ เสยี งสั่น เครอื เล็กนอ้ ย ―ระวังใหด้ เี หอะ! คอยดนู ะ เดย๋ี วผมจะไปชกหนา้ มนั ‖ ผมยงั ดือ้ ดงึ ―อาจิน้ !‖ พ่ีสาวทําเสยี งดุให้ผมเงียบ แตใ่ จผมกลบั คิดว่าเราก็เป็นขอทานเหมอื น ๆ กัน แลว้ ทาํ ไมตอ้ งมารงั แกกนั อย่างนีด้ ว้ ยเลา่ ผมโกรธมาก เดนิ ไปกเ็ ตะ หินตามขา้ งถนนแรง ๆ เพ่ือระบายอารมณไ์ ปตลอดทาง 22

พวกเราลองเปล่ยี นเสน้ ทางใหม่ เดินไปแถวโรงง้ิวเผอ่ื ว่าจะโชคดี ขน้ึ มาบ้าง ต้ังแตเ่ กดิ มาผมยังไมเ่ คยเหน็ งานวดั ท่ีไหนคกึ คกั เทา่ ทีน่ ่มี าก่อน เลย บนเวทีงิว้ มีนางเอกกําลังรอ้ งหม่ รอ้ งไห้พร่าํ ราํ พนั ถึงพระเอกใจดํา ชุดท่ี ใส่ก็สวยสดงดงาม ชายแขนเส้ือสะบดั ไปมานา่ ดนู กั แต่นยี่ งั ไม่สาํ คัญ เท่าไร ท่เี ดด็ ไปกวา่ น้ันคือ แผงต่าง ๆ ท่ขี ายของอยู่หนา้ งานนน้ั มีขายท้ัง ผลไม้เชือ่ มเสยี บไม้ ขนมสาํ ลี ตุ๊กตาปน้๎ นา้ํ ตาล มขี องน่ากนิ ตา่ ง ๆ แทบทุก ชนิด แลว้ ก็ยังมีแผงยงิ ปนื ยงิ ลกู โปงุ ปาเปาู เอารางวลั อีกดว้ ย นอกจากน้ี ยังมแี ผงขายผลไม้ ท่แี ผงนเ้ี ขาจัดเรยี งแตงโมท่ีผ่าเปน็ ซกี ๆ ไวข้ ายด้วย เนือ้ แตงโมน้นั สแี ดงฉ่ําดูนา่ กนิ ชะมัด ผมกลนื นํ้าลายดังเอือ๊ ก ชาวบ้านตา่ งหอบลูกจงู หลานมาเทีย่ วงาน และแน่นอนว่าผ้ปู กครองก็ จะต้องซอื้ ของกินของเลน่ ใหก้ บั เด็ก ๆ ดว้ ย แต่ผมกับพส่ี าวไมม่ เี งนิ จึงไดแ้ ต่ ยนื ตาปริบ ๆ มองดเู ดก็ ๆ คนอ่นื ท้งั เล่นท้งั กินกนั อย่างเพลดิ เพลนิ มเี ด็กหญงิ ผมเปยี คนหนง่ึ ถือขนมสําลีคาํ เบอ้ เริ่มเขา้ ไปในปากเรยี บรอ้ ย แลว้ ผมเผลอแลบลิน้ ออกมาเลยี ตามเธอบ้างโดยไมร่ สู้ กึ ตัว เหมือนกบั ตัวเองก็กําลังกนิ ขนมสาํ ลีอยเู่ ช่นเดยี วกนั ยังมีเดก็ ชายอกี คนหนึ่งใช้มอื ทงั้ สองประคองแตงโมท่ีรูปรา่ งเหมอื น พระจนั ทร์เสยี้ วอยู่ แลว้ ก็เร่ิมดูดจบั๊ ๆ จากด้ายซา้ ยไปด้านขวา หยดุ นิดหน่งึ แลว้ ก็เรม่ิ ใหม่จากด้านขวาไปดา้ นซ้าย นา้ํ หวานจากแตงโมที่แสนชมุ่ ฉาํ่ เลอะ ปากของเขาแลว้ ค่อย ๆ ไหลเป็นทางยาวยอ้ ยตามแขนลงส่พู ื้นเป็นหยด ๆ ผม สูดปากตัวเองเตม็ ที่ รสู้ ึกเสยี ดายน้าํ แตงโมที่ไหลหยดต๋ิง ๆ ลงพนื้ นนั้ เหลอื เกิน 23

ไม่นาน เดก็ ชายก็กินแตงโมเสรจ็ เหน็ แมท่ ําท่าวา่ จะไปแล้ว จงึ โยน เปลอื กแตงโมทง้ิ ทพี่ ้ืนแลว้ รีบวิง่ ตามแม่ไป ผมกับพสี่ าวสบตากันราวกับรู้ ใจ เราสองคนค่อย ๆ เขยบิ ตวั ไปช้า ๆ จนถึงเปลือกแตงโม เหลียวซา้ ยแล ขวา เมอื่ เห็นว่าไมม่ ีใครสนใจเรา ผมกแ็ อบเตะเปลอื กแตงโมช้ินน้ัน เตะครงั้ เดยี วไมแ่ มน่ ต้องเตะอกี 2 – 3 หนจนเปลอื กแตงโมเขา้ มาอยใู่ นมมุ ได้ แลว้ เราสองคนกร็ บี วิ่งซุกเขา้ ไปในมุมนน้ั ทนั ที เรานัง่ ยอง ๆ ลงกบั พนื้ อย่างรบี รอ้ น แลว้ หยบิ เปลอื กแตงโมขนึ้ มา พี่สาวกดั ก่อนเป็นคาํ แรก เธอยม้ิ แล้วยื่น ส่งให้ผมบา้ ง ผมกัดเปลอื กแตงโมแรง ๆ หนึ่งคํา อมื ! หวาน หวาน หวาน จังเลย อรอ่ ยจัง! ผมกับพี่สาวไม่เคยกินแตงโมมาก่อนเลย รสชาติของมนั ชา่ งหอมหวาน อรอ่ ยนา่ ประทบั ใจเหลือเกนิ แม้ว่าจะไมม่ เี นอื้ สีแดง ๆ ของ แตงโมเหลอื อยู่แลว้ แตเ่ ราก็ยังผลัดกนั กนิ ผลดั กันดูดนํ้าแตงโมกนั คนละคาํ ขณะกําลงั ดมื่ ดํา่ กบั การกินแตงโมอยูน่ ้นั ก็มีเทา้ โต ๆ คูห่ นึ่งมาหยดุ อยตู่ รงหน้าเรา ผมกบั พีส่ าวแหงนหนา้ ข้ึนมองพรอ้ มกัน ขอทานหน่มุ ที่เพ่งิ เจอเม่ือก้นี นี้ ่นั เอง เขาลดเสยี งลงตา่ํ พูดกับเรา ―พ่อของพวกแกคือไอ้บอดน่นั ใช่ ไหม ระวงั ตัวกันไวใ้ ห้ดีเหอะ อยา่ มวั แตเ่ อาตาไปเกบ็ ไวท้ ่ตี ูด จะมาหากินแถว นี้ ทําไมไมร่ ู้จกั สบื ใหด้ เี สียกอ่ นวะ...‖ แล้วก็ตามมาดว้ ยคาํ หยาบคายอกี เป็น ชุด ๆ ผมกบั พ่สี าวตกใจ งงจนอ้าปากคา้ ง เปน็ เวลานานกว่าพ่ีสาวจะไดส้ ติ โยนเปลอื กแตงโมในมอื ทิ้งไป แล้วรบี แยง้ ขน้ึ ว่า ―คณุ น้าคะ! ขอโทษค่ะ พวกเรายังเด็กอยู่ โปรดเมตตาปรานีให้อภัย พวกเราด้วยเถอะนะคะ‖ ขอทานหนุ่มไม่ไดส้ นใจสักนดิ แถมยังตะคอก อกี ―ยงั จะพูดมากอีก!‖ แล้วกฟ็ าดฝุามอื ลงทีห่ นา้ พส่ี าวเขา้ เตม็ ๆ คนที่อยู่ ใกล้ ๆ แถวน้นั เริ่มหนั มามองกัน อาซมิ้ คนหน่ึงตะโกนโวยวายขึ้น ผมกาํ ลงั งง อยูว่ ่า ผมควรจะทําอย่างไรต่อไป พอดีไดย้ นิ เสยี งคนตะโกนเรียกช่อื ผม ―อาจนิ้ !‖ เสยี งของพ่อผมนนั่ เอง 24

พอ่ แกวง่ ไม้เท้าตรงเขา้ มาแลว้ ฟาดลงท่ตี ัวขอทานหนุ่มน่นั เข้า พอดี ผมรบี ชว่ ยเหลือพอ่ ด้วยการกระโดดเขา้ ไปกอดขาขอทานหนุม่ คนน้ัน เอาไว้ ผมออกแรงรัดขาแกเอาไวใ้ ห้แน่นทีส่ ุด แมว้ า่ พอ่ จะตาบอด แตท่ ่าน เปน็ คนรวดเร็วและความรสู้ กึ ไว จงึ กระโดดโถมตวั ลงมาไดอ้ ยา่ งแมน่ ยํา สอง คนตกี ันนวั เนียเสยี แยกไม่ออก แตด่ ้วยความหลกั แหลมกว่า พ่อจงึ ลงมอื จดั การกับจุดยุทธศาสตรส์ ําคญั ของศัตรกู อ่ นทนั ที ขอทานหนมุ่ รอ้ งเสยี งหลง เสยี จนนา่ เวทนา แลว้ ผมกบั พีส่ าวก็ชว่ ยกันกดั ตามแขนขาของคู่ ต่อสู้ ทา่ มกลางความโกลาหลน้ี ผมก็ถกู ทบุ ตีเข้าเสียหลายหมัดทีเดียว เจ็บ จนร้องไห้ออกมา ได้แต่รอ้ งว่า ―ตคี นตายแลว้ ! ตีคนตายแลว้ !‖ โชคดีทง่ี านวดั คนเยอะ จึงมีคนเขา้ มาห้ามเอาไว้เสียกอ่ น แต่กว่าจะ จบั พ่อกับขอทานหนุ่มนนั่ แยกออกจากกนั ได้กไ็ ม่ง่ายเลย ผู้คนวพิ ากษ์วิจารณ์ กนั เซง็ แซ่ รุมประฌามขอทานหนมุ่ ว่า ―มือก็ดี ตนี ก็ดี ยงั จะมหี น้ามารงั แก เดก็ กับคนตาบอดอกี แยจ่ ริงเชยี ว!‖ ขอทานหน่มุ ไมก่ ลา้ พูดอะไร อีก นอกจากรบี วง่ิ กะโผลกกะเผลกลากขาท่ีไดร้ บั บาดเจบ็ หนอี อกไป สว่ นพอ่ ท่ีนง่ั หอบอยู่กับพื้นคงจะได้รบั บาดเจ็บอยู่ไม่น้อย พ่อใช้มอื ขา้ งหนง่ึ กดทอ้ งไว้ ผมกบั พีส่ าวโผเข้าไปกอดพ่อไว้แนน่ แล้วกร็ ้องไห้กัน ใหญ่ ผ้คู นตา่ งแยกยา้ ยกันไปหมดแล้ว เหลือแต่เพียงนางเอกง้วิ ที่ยงั คงพรํา่ ราํ พันไมร่ จู้ บอยู่บนเวที ตอนท่ี 8 ขอทานกามะลอ จากเหตชุ กตอ่ ยทีง่ านวดั ทาํ ใหร้ า่ งกายพอ่ ช้าํ ในไมน่ อ้ ย ไมเ่ พียง เดินเหนิ ลําบาก แมจ้ ะกลนื อาหารกย็ ังดเู ป็นเรื่องยาก แต่เมอื่ พ่อนกึ ถงึ ความ ทลุ กั ทุเลของพวกเราท่กี วา่ จะย้ายกันมาถึงท่ีน่ีได้ พ่อก็ไมย่ อมเสียเวลาหยดุ พกั ผ่อน ดงึ ดันทจ่ี ะออกไปขอทานให้ได้ ไม่วา่ เราจะอ้อนวอนอยา่ งไรกต็ าม พ่อเร่ิมต้นดว้ ยการแบ่งงานกนั ก่อน เนื่องจากที่งานวดั มคี นมาไหว้พระ กันไม่ขาดสาย และผ้คู นเหลา่ นี้กม็ ักจะเตม็ ใจและพร้อมจะทาํ บญุ ทาํ ทานอยู่ 25

แลว้ พอ่ จงึ ใหผ้ มจงู มือท่านไปที่หนา้ วดั กอ่ นเปน็ อันดบั แรก แล้วเลอื กหา ทําเลท่นี ่งั ใหด้ ี จากน้ันพอ่ ก็จะน่งั ขอทานอยทู่ ่นี น่ั คนเดยี ว ให้พ่ีสาวอยบู่ ้าน คอยดแู ลทกุ คน สว่ นผมก็ใหไ้ ปเดนิ ขอทานตามบา้ น เมือ่ ตกลงกนั ไดอ้ ย่างนีแ้ ลว้ ผมจงึ จูงมือพาพ่อออกไปจากบา้ น กอ่ น ในชว่ งปี 1960 ตามบ้านนอกยงั ไม่มีรถยนต์หรือรถเครื่องใช้ จะมีกแ็ ต่ เกวยี นววั ลากทีใ่ ช้ขนข้าวหรือบรรทุกออ้ ยเทา่ นน้ั ในสมัยนน้ั จงึ มแี ต่ถนนโรย กรวด ไมม่ ถี นนลาดยาง เวลาผมจงู พ่อเดินไปจงึ ตอ้ งระมดั ระวงั แทบทกุ ฝี ก้าว พอมาถึงใกล้ ๆ บรเิ วณงานก็เริ่มมองเหน็ หลงั คาเต็นท์ที่กางไว้ มนั ชวน ใหค้ ดิ ถงึ บรรยากาศอนั แสนคึกคักของงานในคืนเมอ่ื วาน ผมแทบจะซ่อนความ ต่นื เตน้ เอาไว้ไม่อยู่ พอพ้นประตวู ดั ผมกพ็ ยายามยดื คอออกไปมองขา้ งนอก ไกล ๆ โนน้ คิดถงึ ความหวานหอมของแตงโม ขนมสาํ ลี แล้วใจเริ่มลอยละ ล่องไปไกล แลว้ ทนั ใดนั้นเองก็ได้ยนิ เสียงพอ่ รอ้ งดัง ―โอ๊ย!‖ เรื่องของเรอ่ื งก็คอื ผมมัวแตค่ ิดเพลนิ จนลืมชว่ ยดใู หพ้ ่อว่าขา้ งหนา้ มี ข่อื ประตูอยู่ แต่เพราะพอ่ ก็ตัวสงู กวา่ ผมทีเ่ พงิ่ จะหกขวบเทา่ นนั้ ตวั ก็เล็กนิด เดียวระดับสายตาก็ต่าํ บวกกบั มวั แต่ใจลอยดว้ ย หวั พ่อกเ็ ลยชนเปรย้ี งเขา้ กับ ขอื่ ประตพู อดี ผมตกใจจนตวั แข็งเป็นหิน เหน็ พอ่ ใชม้ ือขา้ งหนง่ึ กมุ หนา้ ผาก มอื อีก ข้างกดทอ้ งท่ไี ด้รับบาดเจ็บเมือ่ วานน้ี ผมทายไว้ไดเ้ ลยว่าตัวเองต้องโดนฟาด แน่ ความจรงิ งานจงู พ่อเดิน ใครวา่ เป็นเรื่องกล้วย ๆ คนหนง่ึ ตัวสงู อกี คนหนง่ึ ตวั เตย้ี คนหนึ่งเดก็ อีกคนหนึง่ แก่ ระดบั สายตาก็ต่างกัน จังหวะการก้าวเท้า ก็ไมเ่ ท่ากัน คนหนึง่ กา้ วยาวอกี คนหน่งึ กา้ วสัน้ เดินไปด้วยกนั ทไี ร ถา้ ไม่ใช่ ผมสะดดุ ก็ตอ้ งเป็นพอ่ หกลม้ อยทู่ ุกครง้ั ไป เด๋ียวก็เหยียบขค้ี วาย เดย๋ี วก็ เหยียบโดนหมากฝรั่งเข้า พอพอ่ โมโหกม็ ักจะระบายอารมณ์ใสผ่ ม ขณะท่ผี มกําลังหวาดกลัวจนเนอ้ื ตัวสั่นเทา จู่ ๆ ผมกย็ ่ืนมอื มา ―ตาย แน่ ตายแน่!‖ แต่พอ่ เพยี งแต่วางมือไว้บนบ่าผม แล้วพูดเบา ๆ วา่ ―แกกต็ า บอดเหมอื นกนั เรอะ เอ้า! ทาํ ไมยังไม่เดินอกี ‖ 26

คนเรานี่ก็แปลกดีนะครับ ตอนที่ถูกตกี อ็ ยากจะร้องไห้ ตอนนไี้ มถ่ กู ตี แตก่ ลบั รสู้ ึกวา่ ขอบตารอ้ นเหมือนน้ําตาจะไหล เพราะมงี านวดั จึงทําให้เกิดขบวนการกล่มุ ขอทานรวมตัวกันขนึ้ ผม สงั เกตดูตลอดทาง มีคนแกลง้ ทําเป็นแขนขาดขาขาด บางคนเอาผ้าดาํ โพก หวั ไว้ปลอมตวั เป็นยายเฒ่าแก่ ๆ บางคนนั่งร้องหม่ รอ้ งไห้รําพนั ชวี ิตอันน่า สงั เวชของตนเอง ใช้สารพดั มารยาหลอกลอ่ ถงึ ขนาดจะฆา่ ตัวตายก็ยงั มี บางคนยอมลงทุนโกนหวั สวมจีวร มอื ขา้ งหน่งึ ถือลกู ประคํา อีกข้างหน่ึง อุ้มบาตรปากกพ็ มึ พาํ ―อามติ ตาพุทธ! อามติ ตาพุทธ!‖ จะมีกแ็ ต่ ―พวกเดียวกัน‖ อยา่ งเราเทา่ น้ันทีพ่ อจะดอู อก ขอทานตวั ปลอมพวกนี้ กลางวนั จะเปน็ เพือ่ นร่วมอาชีพกับเรา แต่พอตกคาํ่ จะใสว่ กิ แต่ง ตวั ด้วยชุดสากลโกห้ รู เขา้ พักโรงแรมมรี ะดับ กนิ เหล้าชนั้ เย่ียม แลว้ ผมกพ็ าพ่อเดนิ มาถงึ ขา้ ง ๆ กระถางธูปทองด้านหนา้ วัดไดจ้ รงิ ๆ ตอนน้ีบรรดาขอทานท้งั หลายน่ังเรยี งกันเปน็ แถว บางคนท้งั ๆ ท่แี ขนขา แขง็ แรงดี ตาก็มองเห็น ไมร่ ้จู ริง ๆ วา่ จะมาขอทานทําไมกนั หากคนทีไ่ หว้ พระออกมาจากวดั มเี ศษสตางคใ์ นกระเป฻าเยอะ ก็อาจจะไดท้ านกันทกุ คน คน ละนิดหนอ่ ย แตถ่ ้ามเี ศษสตางคน์ อ้ ย นั่นก็ต้องแลว้ แต่อารมณเ์ ขาว่าอยากจะ ให้ใคร พอผมช่วยหาทน่ี ่งั ให้พอ่ ได้แลว้ พอ่ ก็เร่งให้ผมออกไปขอขา้ วทันที ทุกคร้ังทไ่ี ปเคาะประตูตามบา้ นแต่ละหลงั ไมง่ ่ายเลยกวา่ จะมีบา้ นที่ ยอมเปิดประตอู อกมา แตจ่ ู่ ๆ ไมร่ ู้วา่ ขอทานขาเป฻มาจากไหน รเ่ี ขา้ มาสวม รอยเหมอื นว่ามาดว้ ยกนั กบั ผม เจา้ ของบา้ นไมร่ ้เู รอื่ งดว้ ย ก็เอาขา้ วทเ่ี หลือ สง่ ให้กบั ขอทานขาเป฻คนน้นั ไปหมดเลย ท่ีรา้ ยกว่านน้ั คือ พอได้ข้าวไป แลว้ ไอ้เปน฻ ัน้ กว็ ิง่ ลิ่วจากไปทนั ที ความจริงแล้วชายคนนน้ั ไมไ่ ด้ขาพิการสกั หนอ่ ย เขาแกล้งทําตา่ งหาก แลว้ ก็มีบางคนทแ่ี กล้งทาํ เป็นใบ้ ทาํ มอื ไมอ้ อก 27

ท่าทางเพือ่ ขอขา้ วกบั เจ้าของบา้ น พอเจ้าของบา้ นหมุนตัวกลับเท่านั้น แหละ ไอ้ใบ้คงจะไมพ่ อใจทีเ่ จา้ ของบา้ นให้อาหารทีไ่ มด่ ีพอหรอื ไมม่ าก พอ เลยตะโกนด่าออกมาว่า ―เ_ด‖ เล่นเอาผมตกอกตกใจเสยี แทบแย่ ขอทานกํามะลอมีมากจริง ๆ บางคร้ังเถา้ แก่เน้ียเปิดประตอู อกมาเห็น ผมเข้ากร็ บี โบกมือไลผ่ มอย่างรังเกียจ บอกว่า ―ใหไ้ ปแล้ว! ใหไ้ ปแลว้ ! ก็ เพ่ิงจะใหเ้ พ่อื นแกไปอยู่หยก ๆ บา้ นน้ไี มม่ ีอะไรจะให้พวกแกแล้ว‖ เป็นอยา่ ง นี้อยนู่ าน ขันใบเลก็ ในมือผมยังวา่ งเปล่าอยเู่ ลย ขณะทกี่ ําลงั คดิ จะเปลีย่ นไป ขอทานท่ีซอยอน่ื จู่ ๆ ผมก็ร้สู ึกเวียนหวั และปวดทอ้ งขนึ้ มาอยา่ ง รนุ แรง เสียงทอ้ งรอ้ งดังจ๊อก ๆ อยตู่ ลอดเวลา โงนเงนจนแทบจะยืนไม่อยู่ ไม่ไดน้ ะ! ผมจะพกั ไมไ่ ดเ้ ด็ดขาด วนั นผี้ มยังขอทานอะไรไม่ได้ เลย จะให้ท้ังบ้านอดเหมือนผมน่ะหรอื แตว่ ่า...ผมปวดท้อง...ปวด...ปวด เหลือเกนิ ...จะทาํ ยังไงดลี ่ะ ผมลองเอามอื กุมทอ้ งไว้แลว้ กพ็ บวา่ มนั ชว่ ยให้ รู้สึกดีขน้ึ ผมจงึ ยกมอื ท้ังสองขา้ งไขว้กันไวท้ เ่ี อวแทนเข็มขัด แล้วออกแรง รดั ใหแ้ น่นเข้าเหมอื นใชเ้ ชือกรัดไวท้ เี่ อว รัดแนน่ เสียจนตวั เองแทบจะหายใจ ไมอ่ อก ผมคิดวา่ ถา้ ทาํ แบบนแี้ ล้วอาจทําให้รู้สกึ ดีข้นึ มาได้บา้ ง จงึ ฝนื ลกุ ข้นึ มาใหม่ แลว้ อดทนเดินไปที่บา้ นหลงั ถดั ไป ท่ีจรงิ การทนฝนื อย่างน้กี ไ็ มไ่ ดท้ ําให้รสู้ ึกดขี น้ึ มาสักเท่าไรนัก แถมยงั ทาํ ใหผ้ มรู้สกึ อยากเขา้ สว้ มอกี ด้วย แต่มองไปมองมาแล้วดทู ่าจะไม่มีทางให้ ผมปลดทุกข์ไดเ้ ลย จงึ จําเปน็ ตอ้ งเข้าไปถ่ายทที่ น่ี าข้างทาง แตซ่ วยจรงิ ๆ เลย! ดนั มีชาวนาเดนิ ผ่านเขา้ มา ผมรีบหยบิ ก้อนหินทอ่ี ย่ขู า้ ง ๆ ขึน้ มาเชด็ ก้น ทนั ที แตพ่ อกาํ ลงั จะลุกไป ชาวนากต็ วาดผมว่า ―ไอ้เดก็ เวร! แกจะหนไี ป ไหน จะข้ีก็ไมร่ จู้ กั ไปเข้าส้วม กลับมาเลย กลบั มาเดยี๋ วนน้ี ะ!‖ ผมสะดงุ้ เฮือกตกใจแทบตาย ไดแ้ ต่คาํ นับขอโทษแลว้ ขอโทษ อีก ชาวนาคนนน้ั จ้องผม ส่ังใหผ้ มหาวิธีการกับ ―ทองคํา‖ ของผมใหจ้ งได้ แล้วผมจะทาํ ยงั ไงดนี ี่ ก้มลงดูขนั ใบเลก็ เครือ่ งมือหากินในมือยงั คง 28

วา่ งเปล่าอยู่ คิดวา่ สักครูก่ จ็ ะตอ้ งใชข้ นั ใบน้หี ากนิ ต่อไปอีก แต่ถ้าผมไมใ่ ช่ ขนั ใบน้ีตกั ―ทองคาํ ‖ ไปท้งิ แลว้ จะให้ผมใช้มือหยบิ ไปทิ้งหรืออย่างไร ใน ท่สี ดุ ผมจึงจําเป็นต้องทรยศกับทกุ คน โดยเอาขนั ใบท่พี วกเราใช้กินข้าวกันมา ตกั ―ทองคาํ ‖ กองน้ไี วช้ วั่ คราวก่อน แล้วก็หนั มาขอโทษชาวนาคนน้นั อกี ครง้ั หนงึ่ กอ่ นจะรบี วง่ิ แจ้นออกมา เร็วเข้า ผมวง่ิ เร็วจี๋ดิง่ มาท่แี ม่นํ้า แล้วรบี ลา้ ง เจ้าขันน้อยค่ชู พี ใหส้ ะอาดหมดจด แต่ยังไงผมก็ยงั รสู้ กึ วา่ กล่ินอจุ จาระยงั ลอย ตลบอบอวลอยู่ พอนึกถงึ ว่าขนั ใบนค้ี อื ชามทเ่ี ราใช้กนิ อาหารกนั อย่ทู กุ วนั ชา่ งนา่ ขยะแขยงจรงิ ๆ ยิง่ นึกกย็ ง่ิ ขดั แรงข้นึ อีกหลาย ๆ ครัง้ เฝูาบอก ตัวเองในใจว่า ―เรือ่ งน้ตี อ้ งไม่ให้พอ่ รเู้ ด็ดขาด!‖ พอจบเรอื่ งนี้มาได้ ท้องก็ย่งิ หิวจัดขนึ้ หิวจนมือไม้สนั่ ไป หมด ระหว่างทางทเ่ี ดินกลับไปที่หมู่บา้ น ผมรู้สกึ หงุดหงิดและทุกขใ์ จ มาก ใครเลา่ จะอยากเกดิ มาในครอบครวั ทมี่ ีพ่อเป็นขอทานตาบอด แมเ่ ป็น คนป๎ญญาออ่ น ตอ้ งคอยเลย้ี งดพู วกเขาตลอดชวี ติ บ้างล่ะ แตพ่ อกม้ ลง มองเหน็ เจ้าขนั ใบนอ้ ยในมอื ทยี่ งั ว่างเปลา่ แล้ว ก็กงั วลว่าจะกลับไปบอกพ่อ ยงั ไง ผมก็เลยเอาขันมาเขกหวั ตัวเองแรง ๆ หนงึ่ ที โทษตัวเองวา่ เรานี่ ชา่ ง ―ใชก้ ารไมไ่ ด้‖ เลยจรงิ ๆ พลอยลืมไปวา่ เจา้ ขนั ใบนีเ้ พ่ิงใชใ้ สข่ ้มี าอยู่ หยก ๆ แล้วผมกใ็ ช้ขนั ใบนค้ี รอบหัวไว้ เดนิ ไปคดิ ไปวา่ จะทาํ อย่างไรดี หนอ แล้วจู่ ๆ กเ็ กดิ แสงสว่างวาบขึ้นมาในตาผม ทหี่ นา้ ประตูบา้ นหลงั หนงึ่ มี ชามข้าวหมาเล็ก ๆ วางอยู่ ผมปรีเ่ ขา้ ไปดว้ ยความดีอกดใี จ พอมองไป ―อู้ ฮู!‖ ในชามมขี า้ วเหลืออยู่จริง ๆ ด้วยแฮะ แมว้ า่ เมล็ดขา้ วนน้ั จะแหง้ กรังไป หมดแล้ว แถมยังมีมดตดิ ไตย่ ้วั เย้ีย แตค่ นทห่ี วิ โซอย่างผมไม่มีทางมองเหน็ ส่งิ เหล่านห้ี รอก ผมก้าวไปข้างหนา้ อย่างระมดั ระวัง เม่ือมองซา้ ยมองขวาจนแนใ่ จแล้ว ว่า หมาเจา้ ของข้าวไม่ได้อยู่ใกล้ ๆ จงึ ทําตัวลีบแนบกับกําแพง คอ่ ย ๆ เขยบิ เขา้ ไปใกล้ชามข้าวหมา รีบหยบิ ชามข้าวหมาขึ้นมาอยา่ งรวดเร็ว แลว้ รีบโกยขา้ วเขา้ ปากสองสามคํา พอกําลงั จะวางจานไว้ตรงท่เี ดิม ประตูบ้านก็ เปดิ ดงั ―แอ๊ด...‖ ออกมา 29

―อา้ ว! เดก็ คนนน้ี ี่ ทาํ ไมยอ้ นกลบั มาขอข้าวอีกนะ...‖ เจ้าของบ้าน กําลงั ขยับปากเตรียมจะด่าผม แตพ่ อเห็นชามข้าวหมาในมอื ผม เมล็ดข้าวยงั ติดเลอะอยทู่ ่ปี ากและแกม้ อยู่สองสามเมด็ ―ตายแลว้ ทาํ ไมเธอถงึ กินขา้ วหมา ล่ะ‖ พอไดเ้ ห็นอย่างนเี้ ขา้ จะดา่ ก็ด่าไมอ่ อก ได้แตส่ า่ ยหน้า แล้วซกั ถาม ผมอย่างสนอกสนใจว่า ผมอายุเท่าไหร่ ทําไมถงึ ได้มาขอทานอยา่ งนี้ ผม ก้มหน้าเลา่ ความจรงิ ทุกอย่างใหเ้ ขาฟง๎ โดยละเอยี ด พอฟง๎ จบเขากถ็ อนใจดัง เฮือก แลว้ พูดวา่ ―เอา้ วางชามใบนนั้ ลงเสียกอ่ นเถอะ ระวงั หมาฉันกลบั มา เห็นแลว้ จะโดยขย้าํ เอา แล้วเธอกร็ ออยู่นี่ก่อนนะ เดยี๋ วฉันออกมา‖ เจ้าของบา้ นผ้อู ารกี ลบั เขา้ ไปถอื ข้าวปลาอาหารจานใหญม่ ายื่นให้ ผม ผมมองอาหารที่อยู่ตรงหน้า แล้วนา้ํ ตากพ็ านจะไหล รบี คกุ เขา่ คาํ นับ ปากก็พรํา่ เอ่ยคําขอบคณุ อย่ไู มข่ าด ―ขอบคณุ ครับ ขอบคุณมากครบั ท่าน ขอใหท้ ่านรํ่ารวยรงุ่ เรอื งตลอดไปนะครบั ค้าขายก็ให้ได้กาํ ไร สุขภาพ แข็งแรง อายุยืนเปน็ หมนื่ ๆ ปี มโี ชคลาภตลอดไปนะครบั ‖ ตอนท่ี 9 ลมบา้ หมกู าเรบิ มวี ดั แห่งหนง่ึ ช่อื วัดหลงิ ซาน ต้งั อยู่บนภเู ขาลกู หนง่ึ ในเขตหนาน โถว ทางวดั จะจดั งานมหรสพเฉลมิ ฉลองคร้ังใหญท่ กุ ปี ปีละหน่ึงครั้ง แต่ละ ปีกจ็ ะมผี ้มู จี ิตศรทั ธาทีม่ ารว่ มนมัสการกันอย่างลน้ หลาม ดังน้นั ทางวัดจงึ ตระเตรยี มอาหารเจตา่ ง ๆ ไว้ ทง้ั หมเี่ จ หม้อโต ซาลาเปาเจ ข้าวสวย และ กบั ข้าวมังสวิรตั ติ ่าง ๆ อกี เยอะแยะไปหมด ดังนน้ั ทกุ ปเี มอ่ื ถึงช่วงงานเฉลมิ ฉลองน้ี ผมก็จะต้องใชเ้ วลาเกือบทั้ง วนั ในการข้ามภูเขาเปน็ ลกู ๆ เพอื่ มาขอทานท่ีวัดหลงิ ซาน เดนิ จนกระเพาะ รอ้ งโครกขากแ็ ทบชา แตพ่ อเดนิ เข้าไปโรงเจปฺุบ เหน็ อาหารแตล่ ะจาน ๆ ท่ี จดั เรียงไวบ้ นโตะ๊ ยาวเทา่ น้ัน ความเหน็ดเหนอื่ ยเม่ือยลา้ ก็แทบสลายหายเปน็ ปลดิ ทิง้ ไปในวนิ าทนี ้นั เลย ผทู้ ีม่ าปฏบิ ตั ธิ รรมท่ีน่ลี ว้ นแต่เป็นคนมีจติ ใจ 30

ดี เพยี งแต่ผมแจง้ ใหพ้ ระหรือแมช่ ีไดท้ ราบถึงสภาพความเปน็ อยู่ทางบ้าน ผม ท่านก็เต็มใจบริจาคข้าวสารเปน็ กระสอบใหผ้ มแบกกลบั บา้ น วันนน้ั ขณะทีผ่ มกาํ ลงั เดินกลับจากวดั หลิงซาน ตอ้ งข้ามภูเขาเป็นลกู ๆ ผา่ นหมู่บ้านสองสามแห่ง แขนขากเ็ ริ่มออ่ นล้าลงทุกที แตเ่ ม่ือใจนกึ ถึง ของทก่ี ําลังแบกกลับมาดว้ ยแลว้ กอ็ ดจินตนาการไมไ่ ดว้ ่าพอ่ และนอ้ งจะดีใจ มากขนาดไหน แม้จะรู้สกึ ปวดขาไปหมด แตผ่ มกย็ งั สเู้ ดินหนา้ อย่างไมย่ ่อทอ้ จนจวนจะถงึ บ้าน ก็เห็นผูค้ นนั่งลอ้ มวงดอู ะไรกันทไ่ี กล ๆ ตรง โน้น ผมไมร่ วู้ า่ เกิดอะไรขนึ้ แต่ลมื นา้ํ หนกั ของของทแ่ี บกไปเสยี สน้ิ รบี สาวเทา้ แทรกตวั ฝาุ ฝงู ชนเขา้ ไปข้างหนา้ จึงไดเ้ หน็ แม่นอนชักอยกู่ บั พื้น โรคลมบ้าหมูของแม่กาํ เรบิ ข้ึนมาอีกแลว้ ตัวแมเ่ กร็งไปหมด ตากลบั ขึน้ จนเหน็ แตต่ าขาว นาํ้ ลายฟูมปาก นอนชกั แหง็ก ๆ ดนิ้ ไปด้นิ มาอยู่กบั พน้ื พี่สาวกับพ่อทําอะไรไมถ่ กู ไดแ้ ต่กดตัวแมไ่ ว้กับพน้ื เพราะกลัววา่ แรง ดน้ิ ของแมจ่ ะทาํ ใหเ้ ดก็ ในทอ้ งได้รับความกระทบกระเทอื นไปดว้ ย ―แม่! แม่!‖ ผมโยนของในมอื ทิ้งไป รีบเขา้ มาชว่ ยพส่ี าวประคองแมข่ น้ึ พ่สี าวเงยหนา้ ข้ึนมองผม รมิ ฝีปากของพข่ี าวจนซดี เหงอ่ื ไหลเปยี ก ชุ่มออกมาตามไรผม แม้เส้นผมจะรยุ่ รา่ ยตกลงมาปรกหนา้ ปรกตาไป หมด แตผ่ มก็ยังมองเหน็ นํา้ ตาของพี่ คนทม่ี ุงอยขู่ ้าง ๆ ตะโกนขน้ึ ว่า ―ระวงั นะ ระวงั แกจะกดั ลิน้ ตวั เอง เขา้ เอ้า! เรว็ เข้า รีบหนอ่ ย ชว่ ยกนั หาไม้มาใหแ้ กกัดเอาไวก้ ่อนเถอะ เรว็ ๆ เขา้ ไมง่ นั้ ก็เอาผ้ามาให้กัดแทนก่อนก็ได้!‖ ―ระวังหนอ่ ย! อย่าเพิง่ ใหแ้ กลกุ ข้ึนมานะ...‖ ―พวกเธอตอ้ งช่วยกนั งา้ งปากเอาไวน้ ะ ถ้ากัดล้นิ ขาดละก็ตายแน่ เชียว‖ เสียงผู้คนอึงอลโหวกเหวก เราได้แตท่ ําตามที่พวกเขาบอก พ่อเปิด ยา่ มดงึ เอาผ้าเก่า ๆ ออกมาผืนหน่ึง ผมกบั พส่ี าวชว่ ยกนั ออกแรงง้างปากแม่ 31

ใหอ้ า้ ออก แต่แมค่ งจะทรมานมาก จึงกดั ฟน๎ เมม้ ปากเสียแน่น ไมว่ ่าผมกับ พสี่ าวจะช่วยกนั ออกแรงงัดยังไงก็ไมส่ ําเร็จ ผมร้องวา่ ―แม่ครบั ขอร้อง ละ ช่วยอา้ ปากข้นึ หนอ่ ยได้ไหมแม่‖ คนทม่ี ุงต่างกร็ ้อนใจ มีชายสองคน เสนอตัวเข้ามาช่วยเหลอื คนหน่งึ ลอ็ กมอื แม่ไว้ อีกคนหน่งึ กดขาแม่ เอาไว้ จากน้นั กอ็ อกแรงบบี ปากแม่กว่าจะเอาผ้าผนื นนั้ ยดั เขา้ ไปในปากแม่ ได้ กเ็ ล่นเอาบรรดาคนมุงหมดแรงหอบแฮก ๆ นัง่ ลงกบั พื้นเลยทเี ดยี ว ผม เองเปยี กไปหมดทั้งตัว หลงั ชุ่มไปด้วยเหงอ่ื หน้าชุม่ ไปด้วยน้าํ ตา สมยั นนั้ ความรู้เร่อื งการปฐมพยาบาลของพวกเรายงั ไม่ดีพอ พอ ลมบา้ หมูกาํ เรบิ นอกจากการระวังไม่ใหผ้ ้ปู วุ ยกัดลน้ิ ตวั เองจนไดร้ บั บาดเจ็บ แลว้ กท็ ําไดแ้ ตร่ อ รอใหโ้ รคแสดงอาการจนกระทง่ั หายไปเอง รอให้ผู้ปวุ ย หายเปน็ ปกตเิ อง นอ้ งชายคนเลก็ เดินเขา้ มาควา้ ชายเสือ้ ของพี่สาวอย่างหวาด ๆ แลว้ ถามข้นึ เบา ๆ ว่า ―พ่ีฮะ แม่จะตายหรือเปล่าพ่ี‖ พีส่ าวยกมอื ข้ึนซบั นํา้ ตาทไี่ ม่ยอมหยุดไหล พดู อะไรไมอ่ อก ผมปลอบ น้องชายวา่ ―เด็กดี นอ้ งไปกนิ ข้าวก่อนนะ ดสู ิ พ่ีไดข้ องมาจากวดั เยอะแยะ เลย ไปเทใส่จานกินก่อนไปฺ เดี๋ยว...เดี๋ยวแม่ก็หาย‖ ―หนไู ม่กนิ หนูจะกินพร้อมกับพวกพี่ แลว้ หนกู ็ไม่อยากให้แม่ตายดว้ ย‖ ―แม่ไมต่ ายหรอกจะ้ ‖ พีส่ าวยนื ยันนาํ้ เสียงหนกั แน่น น้องชายคนเล็กไม่กลา้ งอแงอกี ยอมถอยไปแตโ่ ดยดี กระน้นั ก็ยงั แอบมองเราอย่หู ่าง ๆ ด้วยความน้อยใจ เสียงครวญครางของแม่ค่อย ๆ เงยี บลงไป ความทุรนทุรายก็ดเู หมอื น จะทุเลาลง มีแตแ่ ขนขาเท่าน้ันทีย่ ังเปะปะอยู่ไปมา และก่อนทีค่ นรอบขา้ งจะ พากันแยกยา้ ยจากไป คนหน่ึงตบไหล่ผมเบา ๆ บอกวา่ ―เด๋ียวไปหานํา้ มา 32

เช็ดเนอื้ เช็ดตัวให้แมเ่ ขาเสยี นะ‖ ผมมองดแู ม่ ผมและเนอื้ ตัวแม่มีแต่ดนิ ทงั้ น้นั ใบหน้าก็เปรอะไปดว้ ย คราบเลือดทเ่ี กาโดนเข้าตอนทรุ นทรุ าย พสี่ าวลบู หน้าแมเ่ บา ๆ ดว้ ยความ สงสาร ชวี ติ แม่นัน้ ชา่ งน่าเวทนานัก นอกจากจะปญ๎ ญาออ่ นแล้วยงั เปน็ โรค ลมบา้ หมดู ้วย แถมยงั มอี าการผดิ ปกตทิ างจติ อีก เหมือนระเบิดเวลาทีอ่ าจ ระเบดิ ขึน้ มาตอนไหนก็ได้ แม่ต้องทรมานเพียงน้ี แลว้ ลูก ๆ อย่างเรามหี รือที่ จะไมพ่ ลอยเจบ็ ปวดตามไปด้วย ผมถอื เศษผ้าไปชบุ นาํ้ ท่ลี ําธารมาเช็ดหน้าเช็ดตัวใหแ้ ม่ ตอนนเี้ องผม จึงไดพ้ บวา ขณะทีก่ าํ ลงั ฉุกละหกุ เมอ่ื ก้นี ้ี แม่ท้ังฉ่ีทงั้ อรึ ดกางเกงไป หมด ผมกบั พ่ีสาวชว่ ยกันเปลี่ยนกางเกงตัวใหมใ่ หแ้ ม่ เพ่ือให้แม่พกั ผอ่ นได้ สบายเน้อื สบายตวั ยิ่งขึ้น แลว้ เราก็ช่วยกันเฝาู ดูแลจนแมห่ ลับสนิท กลางดกึ จู่ ๆ แมก่ ร็ อ้ งไห้อาละวาดข้นึ มาอีก ทง้ั นคี้ งจะเปน็ ผลมาจาก การชักเม่ือตอนเย็น ทําใหเ้ ดก็ ในครรภต์ ระหนกตกใจ จึงรีบออกมาดโู ลก กอ่ นกําหนดเป็นแน่ พอ่ ผมู้ ีประสบการณข์ องผมฟ๎งเสยี งรอ้ งไหอ้ าละวาดของ แมเ่ พยี งนิดเดยี วกร็ ูว้ า่ แมร่ อ้ งแบบนแี้ ปลวา่ เจ็บท้อง จึงรีบให้พวกเราหลบ ไปยืนแอบอย่ดู ้านหนึง่ แนน่ อนวา่ พวกเราย่อมไม่มเี งินไปหาหมอที่ โรงพยาบาล หนา้ ท่ที าํ คลอดจึงต้องตกเป็นของพอ่ กับพสี่ าวโดยปริยาย ผมกบั น้อง ๆ นัง่ กนั อยูข่ า้ งโต๊ะเซ่นไหวใ้ นศาลเจ้า ฟง๎ เสยี งร้องของแม่ ท่ีดงั มาจากด้านหลงั เดยี๋ วดังเดยี๋ วค่อยก็เงียบหายไปแลว้ กด็ ังข้นึ มา ใหม่ เสยี งกรีดร้องแหลมดังในศาลเจา้ ยามคา่ํ คืนน้ันดังแสบหูเสีย เหลือเกิน เสยี งเล็กแหลมน้นั ราวกบั จะทะลขุ น้ึ ไปถงึ เดอื นดาวกระน้ัน ยงั ดีท่ีครง้ั นี้ไดค้ ลอดในห้อง คราวท่ีแล้วท่แี มค่ ลอด พวกเราพกั อยู่ที่ ทงุ่ หญา้ โล่งแจง้ จงึ ตอ้ งคลอดกันตรงนนั้ เลย เจ้าหนูนอ้ ยเกดิ มากลางพง หญา้ จะหานาํ้ รอ้ นมาอาบใหก้ ็ไมม่ ี ตอ้ งใช้นํา้ เยน็ จากแมน่ า้ํ มาเช็ดตวั ให้ จะ อย่หู รือไปกแ็ ลว้ แต่สวรรค์จะเมตตา สําหรบั เรานน้ั แค่เรอื่ งอม่ิ ทอ้ งยังตอ้ งถอื 33

เป็นเร่อื งฟมุ เฟือย แลว้ จะมีป๎ญญาทไี่ หนใหแ้ ม่ได้อยูไ่ ฟ แมจ่ งึ ไมม่ ีนํา้ นม เลย้ี งทารกทีเ่ พิง่ จะลมื ตาข้ึนมา พ่อเลยใหผ้ มเอาเงินท่ขี อทานไดไ้ ปซอื้ นมข้น หวานกลับมา ผมยงั จาํ ได้ว่าเป็นนมข้นตรา ―นกนางแอ่น‖ ซ่งึ เปน็ นมข้นใน กระป฻องเหล็ก ตอ้ งใชห้ นิ ทบุ ใหเ้ ปน็ รทู ีข่ ้างกระป฻องสองรู จากนั้นจึงเทนมใส่ ชามเล็ก ๆ ถา้ โชคดีหนอ่ ยก็อาจจะขอทานไดน้ ้ําอุน่ มาผสม แตถ่ า้ โชคไม่ดีก็ ต้องใชน้ ํา้ สะอาดตามแม่นา้ํ มาผสมแทน คนใหเ้ ข้ากันเสียหนอ่ ยแลว้ กเ็ อามา ปูอนแทนนมผงชงได้ ตอนน้เี สยี งรอ้ งของแม่ยง่ิ กรดี แหลมมากกวา่ เดมิ ผมใจแทบ ขาด เมอื่ ก่อนตอนออกไปขอทาน มักจะได้ยนิ คนเขาพดู กันบ่อย ๆ ว่ามีคน คลอดลูกตายเพราะตกเลือด ผมได้แตแ่ อบภาวนาใหส้ วรรค์โปรดเมตตาเรา สกั หน่อย เท่าน้ีแม่กน็ ่าสงสารมากพออยู่แลว้ อย่าใหแ้ ม่ต้องเปน็ อะไรอีก เลย ถงึ แม้วา่ แมจ่ ะไมเ่ คยรบั รู้ ไมเ่ คยจาํ ไดเ้ ลยสกั ครั้งเดียวว่าผมเปน็ ลกู แต่ อยา่ งไรท่านกย็ งั เปน็ แม่ แม่ผูใ้ หก้ ําเนิดผม โอ! ไดโ้ ปรดเถิดสวรรค์ โปรด เมตตาให้แมผ่ มคลอดลูกออกมาอย่างปลอดภัยด้วย ทนั ใดนนั้ เสยี งร้องของแมก่ ็กรดี แหลมขนึ้ มาอีก ใจผมสั่นไป หมด ตาเบิกค้าง เวลาเหมอื นจะหยุดน่ิงอยู่ ณ ตรงนน้ั ยงั ไม่ทันจะอ้าปาก ถามพอ่ ว่าเกดิ อะไรขนึ้ กพ็ ลันมีเสียงรอ้ งจา้ ของเดก็ ดงั ขึน้ มาเสียกอ่ น ―คลอดแลว้ คลอดแล้ว!‖ เสยี งพ่ีสาวรอ้ งดังขนึ้ ―อา! เป็นผู้หญงิ จ้ะ‖ ผมยกมอื ปดิ หนา้ บอกกบั ตวั เองวา่ ―ไม่เปน็ ไรแล้ว แมป่ ลอดภัยแลว้ ‖ แล้วแม่ก็คลอดนอ้ งสาวออกมาอกี คน ดวงหนา้ เลก็ ๆ ตวั แดง ๆ ปาก น้อยนนั้ เลก็ กระจริ ดิ แกกําลงั ร้องโยเยไม่ยอมหยดุ คงเพราะหวิ และอาจจะ หนาวด้วย ผมก้มมองดูน้อง ชีวติ น้อย ๆ ของแกถูกส่งมาเกิดทีค่ รอบครัวเรา อย่างไมม่ ีทางเลอื ก ยายหนคู งยังไม่รตู้ วั หรอกว่า แกได้เปน็ หนึ่งในสมาชกิ ครอบครวั ยาจกทน่ี า่ อนาถานี้แลว้ อนาคตทีย่ ายหนจู ะตอ้ งเผชญิ นั้นแสนสาหัส เสียย่ิงกวา่ ที่แกตอ้ งดน้ิ รนในทอ้ งแม่เมอ่ื ก้ีนอ้ี กี ไมร่ กู้ ่เี ท่า หากมีญาณพิเศษให้ 34

แกสามารถรู้ล่วงหนา้ แกยังเลอื กทีจ่ ะเกิดมาอีกหรอื เปลา่ นะ ผมก็ไมร่ ู้ ไมร่ ูเ้ หมือนกนั ว่าผมควรจะดีใจหรอื เสยี ใจกบั แกดี ผมรู้สึก มืดมนไปหมด เหมือนกับทอ้ งฟูาที่ดาํ สนทิ อยนู่ อกหนา้ ต่างในยามนี้ ตอนที่ 10 ผมเปน็ แม่นม นอ้ งเกดิ มาแลว้ ผมจึงมหี น้าท่ีเพิ่มขนึ้ มาอีกอยา่ งหน่ึง เดก็ ๆ มกั จะรอ้ งโยเยในตอนกลางคืน แกมกั จะรอ้ งกวนอยทู่ กุ หน่งึ หรือ สองช่วั โมง บางครัง้ เพราะหิว เพราะผ้าออ้ มเปียก หรอื บางครัง้ ก็ไมร่ ูส้ าเหตุ เหมอื นกันวา่ รอ้ งทําไม อยากร้องกร็ ้องเอาดอ้ื ๆ เสียอยา่ งน้นั แถมยังรอ้ งดงั จนแผน่ ดนิ แทบจะสะเทอื นอีกด้วย แม่ผมนน้ั นอกจากจะไมร่ จู้ ักเลยี้ งนอ้ ง แลว้ หากบางครั้งเสียงรอ้ งของนอ้ งปลกุ ให้แม่ตืน่ ขึน้ มา แม่กจ็ ะร้องไหไ้ ม่ หยุดไปดว้ ย ทาํ ให้นอ้ งชายคนโตพลอยตน่ื ขึน้ มาอีกคน แลว้ ทีนกี้ ็จะแขง่ กนั รอ้ งไห้ข้นึ มาทงั้ บ้าน เลน่ เอาคนอน่ื ไม่ตอ้ งนอนกนั เลยท้งั คนื ดังน้นั ทันทีทไ่ี ด้ยินเสียงน้องรอ้ ง ผมกจ็ ะทะลงึ่ พรวดข้ึน รีบใช้มือขยี้ ตาให้หายงว่ ง จากนน้ั ก็คอ่ ยคลานไปอุ้มนอ้ ง กลอ่ มให้นอ้ งนอนดว้ ยความ สะลึมสะลือ ปากก็พรา่ํ เหก่ ล่อมมว่ั ซั่วไปเรื่อย ―เอ่เอเอ๊ เอา้ โอละ เห่ เอ้า นอนเสียนอน เอเ่ อเอ๊‖ ผมกล่อมน้องอยา่ งน้ีซํ้าไปซาํ้ มา ในท่สี ดุ ตัวเองกเ็ ผลอสัปหงกโงกหลับไปตงั้ แตเ่ มือ่ ไรกไ็ ม่รู้ น้องสาวคนนก้ี ค็ วามรูส้ กึ ไวเสียเหลอื เกนิ พอสองมอื ผมหยดุ เขยา่ ตัวแกเท่านนั้ แหละ แกกร็ อ้ งไห้ จา้ ทาํ เอาผมตกใจสะดุ้งตืน่ ขน้ึ มาทันที ผมจงึ จําเปน็ ต้องยนื กลอ่ มนอ้ งต่อไป 35

อกี ―โอ๋ ๆ โอละเห่ หลบั ตาเสียนะคนดี พช่ี ายรักน้องนะจ๊ะ เอา้ เอ่เอ เอ๊‖ บางครั้งท่นี ้องรอ้ งก็เพราะหวิ แตค่ ่ําคนื ดกึ ดื่นปุานน้ีแล้วจะไปหานํา้ ขา้ ว ได้ท่ไี หน ผมร้อนใจไมร่ ู้จะทําอยา่ งไรดี กไ็ ด้แต่เอาน้วิ มืออันแสนสกปรก ของผมยัดปากน้องแทนจกุ นมไปพลาง ๆ กอ่ น สมยั นน้ั เรายังไมม่ คี วามรู้ความเข้าใจเร่อื งการตกเลอื ดดีเท่าไรนกั พอ ทอ้ งแล้วกค็ ลอด นอกจากผมทีค่ ลอดในศาลเจ้าแล้ว น้อง ๆ ท่เี หลอื ล้วน คลอดตามปาุ ตามทุง่ ท้ังนัน้ ถ้าโชคดีหนอ่ ยไดเ้ กดิ มาในชว่ งทีพ่ อ่ ยงั พอมีเงนิ ติดมอื อยบู่ า้ งกอ็ าจไปเรียกหมอตําแยในหมบู่ ้านมาช่วยทาํ คลอดให้ ไมง่ น้ั ก็ ต้องคลอดกนั เองตามปุาตามทุ่ง แคใ่ ชก้ รรไกรตดั ไปท่รี กของเดก็ แลว้ ก็ผูก ๆ เขา้ เท่านกี้ เ็ ปน็ อนั ว่าทําคลอดเสร็จพิธี แต่ทีผ่ มอยากจะเลา่ อกี สักหนอ่ ยก็ คือว่า หมอตาํ แยท่เี ราเรยี กมาชว่ ยทาํ คลอดใหแ้ ม่ แทนทจี่ ะได้รบั ค่าจ้าง พอได้เห็นความเป็นอยู่ของเราแลว้ กลับต้องควักเงนิ มาช่วยจุนเจอื ครอบครวั เราเสยี อีก ตอนเล็ก ๆ ผมมกั จะคดิ เสมอวา่ พ่อกบั แมท่ ําไมไม่คิดบา้ งวา่ ถา้ ออกลูกมาเยอะ ๆ แล้วจะอยกู่ ินกนั ยงั ไง เขาวา่ กันวา่ ―มลี กู มาก พ่อแม่จะ ยากนาน‖ แตใ่ นครอบครัวผม ผมคือคนท่ีรบั ภาระแทนพอ่ กบั แม่ จึงน่าจะ เป็น ―มลี กู มาก พ่ีชายจะยากนาน‖ เสยี มากกวา่ โดยเฉพาะพ่ีชายที่วัยไมถ่ ึง สิบขวบอยา่ งผม แตไ่ หนแต่ไรมา แมผ่ มไมค่ อ่ ยจะยอมให้ลกู กินนม ตัวเอง ตอ้ งใหพ้ ่อคอยเอาไมเ้ ท้าข้นึ ขทู่ กุ ครง้ั ไป แมจ่ งึ ยอมฝนื ใจใหล้ ูกกินนม แต่พอลกู กัดแรงไปนดิ แม่กจ็ ะผลกั ออกจากอกดว้ ยความโมโห บางครง้ั ถงึ กบั ลงมือตีลกู กม็ ี หลายครัง้ เข้าพวกเราตอ้ งยอมแพ้ ดูแลกันเองดกี วา่ การออกไปขอทานขา้ งนอกท่แี สนจะเหน็ดเหนอ่ื ยจึงกลับกลายเปน็ ช่วงเวลาทผี่ มสบายที่สดุ ในแตล่ ะวนั เพราะพอกลับบา้ นมาแล้ว ผมก็จะต้อง เริม่ งานทแี่ สนจะยุ่งว่นุ วาย ไหนจะต้องเริม่ แบ่งอาหารให้กบั ทกุ คนกอ่ น แบ่ง ใหพ้ อ่ กบั แม่และลกู ทีโ่ ตพอจะกินขา้ วเองเป็นแล้วกลุ่มหน่งึ สว่ นนอ้ งชาย นอ้ งสาวท่ยี ังเลก็ อยู่ ผมกับพี่สาวแบง่ กนั ปอู น ส่วนทารกน้อยทไี่ ม่มนี มแม่ กนิ จะปูอนข้าวกไ็ ม่กลา้ เพราะกลัวจะติดคอนอ้ งตายเสยี กอ่ น ผมกเ็ ลยเอา 36

เข้าปากตวั เองเคี้ยวใหล้ ะเอยี ดกอ่ นแลว้ ค่อยปูอนนอ้ ง พอวนุ่ วายเร่ืองกนิ เสรจ็ ก็ต้องหนั มาจัดการกับปส๎ สาวะอจุ จาระที่เลอะ เทอะอยู่ แมก่ บั อาไฉสอนเท่าไรกไ็ ม่รจู้ กั จาํ จะตอ้ งอึราดใสก่ างเกงทกุ วัน ที่โตหน่อยกต็ อ้ งเปล่ยี นกางเกง ท่ยี งั เลก็ อยู่ก็ต้องเปลยี่ น ผ้าออ้ ม จากน้นั ตอ้ งขนเอาเส้อื ผา้ ที่เลอะเทอะไปดว้ ยท้งั อแึ ละฉไ่ี ปซักท่ีรมิ แมน่ ํ้า แตไ่ หนแต่ไรมา ผมไม่เคยรังเกียจความเหมน็ หรือสงิ่ สกปรก เหล่าน้ี วันเวลาและส่งิ แวดลอ้ มหล่อหลอมขดั เกลาให้ผมเปน็ คน อดทน ความสามารถทกุ อย่างทผี่ มไดม้ าและมอี ยใู่ นวันน้ี กม็ าจาก ส่งิ แวดลอ้ มทบ่ี งั คบั ทงั้ นนั้ มีบางครง้ั ทก่ี าํ ลังเปล่ยี นผา้ อ้อมให้กับน้องสาวอยู่ น้องชายคนเลก็ ก็ กําลงั เลน่ อึตัวเอง แกกาํ ลังจะหยิบเขา้ ปากพอดี ผมจึงตอ้ งรีบวางมอื จาก น้องสาวเขา้ ไปห้ามนอ้ งชายคนเล็ก พอดีกับน้องชายอีกคนดันมาล่ืนล้ม เขา้ กแ็ หกปากร้องไห้ใหญ่ ผมกาํ ลงั จะเขา้ ไปโอ๋น้องชาย น้องสาวคนโตก็ ร้องอาละวาดเพราะความหิวขน้ึ มาอีก สว่ นแม่กับอาไฉก็กาํ ลงั ตีกัน จิกผมกนั ไมห่ ยดุ ผมมองสภาพความวุ่นวายทีด่ ูเหมอื นจะไมม่ ที างจบสิ้นแล้วรสู้ ึกระทด ทอ้ เปน็ ท่ีสดุ ผมปาของในมือลงกับพนื้ อย่างเหลอื อด แลว้ ก็พลอยร้องไห้ ตามไปดว้ ย ภาระทีแ่ บกไว้น้ันหนักเหลอื เกิน จนบางครั้งผมคิดจะหนีไป แล้วทง้ิ ทุกอย่างท่นี ี่เสยี ไปตายเอาดาบหนา้ คนเดยี ว แต่พอคิดอย่างนขี้ ึ้นทีไร ผมก็ ใจอ่อนทุกที นึกถงึ เม่ือคืนตอนท่ีช่วยเปล่ยี นผ้าออ้ มให้นอ้ งสาวคนเล็ก ตอนนี้ นอ้ งเร่ิมจําคนได้แล้ว น้องมองหนา้ ผมแลว้ ก็ยืน่ จมูกขึ้นย้มิ นอ้ ย ๆ ให้ ผม น่ารักที่สุดเลย ส่งิ นเี้ องท่ีสอนใหผ้ มร้จู กั กับส่งิ ที่เรยี กวา่ ―หวั ใจ ละลาย‖ ความรู้สึกเชน่ นี้ยงั จะมีสงิ่ อื่นใดในโลกมาแลกไปได้อีกหรือ วา่ แลว้ ผมกย็ กมอื ขนึ้ เขกหัวตวั เองแรง ๆ ถือชามที่บรรจอุ าหารอยเู่ ต็ม สาวเท้าก้าว ยาว ๆ อยากกลับถึงบ้านไว ๆ 37

เพ่ิงจะพ้นประตบู า้ น พ่ีสาวกว็ ิ่งหน้าตงั้ ออกมาบอกผมว่าน้องสาวคน เล็กเปน็ ไข้ รอ้ งไห้โยเยตลอดบ่ายไม่หยุดเลย หนา้ ตาหัวหูแดงไปหมด แก รอ้ งไห้ไม่ลืมหูลมื ตา ไข้ขน้ึ จนรอ้ นจดั ไปทง้ั ตัว พีส่ าวท้ังกอดท้ังปลอบ น้อง กย็ ังรอ้ งไห้อย่อู ย่างนนั้ ทแี รกผมกะจะปอู นขา้ วน้อง แตพ่ อเอาขา้ วทีก่ ดั ละเอยี ดแล้วมาปอู นให้นอ้ ง นอ้ งกลับไมย่ อมกลนื พอ่ บอกผมใหห้ าผ้าชุบน้าํ มาวางไวท้ ่หี น้าผากแก เผือ่ จะช่วยลดไขไ้ ด้บ้าง ผมก็รีบทาํ ตาม ถึงอุณหภมู ิ ในตัวจะไมล่ ดลง แต่ในทส่ี ดุ เสียงร้องของแกกค็ ่อย ๆ เบาลงทุกที ผมกบั พีส่ าวท้งั เหน่ือยและเพลยี จัดจนเผลอหลบั ไปทีข่ า้ ง ๆ ตัวแกนั่นเอง แลว้ คนื นัน้ ผมกฝ็ น๎ ร้าย ผมฝน๎ วา่ น้องน่งั อยู่ท่พี ืน้ และมเี ลือดไหล ออกมาจากทวารทง้ั เจ็ด แกเรียกผม ―พี่ พ่ี‖ ผมตกใจต่ืนข้นึ มามีเหง่อื เยน็ ๆ ท่วมตวั พอรู้สึกตัวก็รบี พลกิ ตวั ไปดแู กอกี ที เฮ้อ! คอ่ ยโล่งอกหน่อย ถงึ แก จะหายใจแรงนิดหน่อย แต่กด็ ูจะหลบั สนทิ ดี ผมบอกกบั ตัวเองว่าไม่มี อะไร ไม่เป็นไรแลว้ แลว้ กห็ ลบั ต่อ ตอนเชา้ ตรู่ ผมตกใจต่ืนขึน้ เพราะเสียงรอ้ งไห้ของพส่ี าว ผมขย้ตี าให้ หายสะลึมสะลือ เหลียวมาเห็นนอ้ งสาวนอนหนา้ เขยี ว เปลอื กตาปิดสนิท ผม ลองคลํา ๆ ดูกพ็ บวา่ ตวั แกเยน็ เขา้ กระดูก นอ้ งตายไปต้งั แต่เม่ือคืนนี้ ผม รอ้ งไหฟ้ มู ฟาย เฝาู โทษตัวเองท่ีอตุ ส่าห์ต่นื ขน้ึ มาแล้ว แต่กย็ ังประมาทไมไ่ ด้ สงั เกตอาการผิดปกติของนอ้ ง ผมเปน็ พ่ีชายยังไงกันน่ี ขนาดน้องสาวหมด ลมส้นิ ใจไปข้าง ๆ ตัวตง้ั แตเ่ มือ่ ไรก็ยังไม่รเู้ ลย พอ่ แอบนํา้ ตาไหลเงียบ ๆ บอกใหผ้ มกบั พีส่ าวไปขุดหลุมที่ขา้ งศาล เจ้า แลว้ เอาน้องสาวตวั น้อยอายุไมท่ นั จะถึงขวบท่นี ่าเวทนาของผมไปฝง๎ ไว้ท่ี นน่ั ผมกบั พ่สี าวขุดหลุมไปกร็ ้องไหไ้ ป แมผ่ ูไ้ ม่รูอ้ โี หนอ่ ีเหนเ่ ห็นเรากําลงั ชว่ ยกันขดุ ดนิ กร็ ่ีเขา้ มาเลน่ ดนิ ทรายกับพวกเราอย่างเรงิ รา่ ผมมองเห็นใบหน้า ท่ีกําลงั ยมิ้ แย้มสดใสของแม่ ก็พานใหย้ งิ่ เสยี ใจแทนนอ้ ง น้าํ ตาค่อย ๆ รนิ ไหลร่วงลงไปในหลมุ หยดแล้วหยดเล่า 38

พอ่ ใชเ้ สอื่ ฟางพันตวั น้องแลว้ เอาลงไปวางในหลุม ไมม่ ปี ูายป๎กหน้า หลุมศพไมม่ ชี อ่ื เสยี งเรยี งนาม ไมม่ แี ม้แตช่ ื่อในทะเบียนบา้ น ชวี ติ น้อย ๆ ชีวติ น้ีไม่ได้ทง้ิ อะไรไว้บนโลกนเ้ี ลย อยแู่ คช่ ั่วระยะเวลาส้ัน ๆ เพยี งสองร้อย กวา่ วัน แล้วก็จากไปอย่างสงบ ผมตักดนิ ข้นึ มาก้อนหน่งึ ค่อย ๆ ปลอ่ ยมนั ลง เพราะไมอ่ ยากสาดดินใหเ้ ปือ้ นนอ้ ง หัวใจผมเหมือนจะถูกมดี กรีด นํ้าตาไหล ลงมาราวกับสายฝน ผมตะโกนอย่ใู นใจ ―น้องเลก็ พ่ขี อโทษ เปน็ เพราะพี่ เองแท้ ๆ ท่ไี ม่รจู้ ักดแู ลน้องให้ดี พีม่ ันไม่ดีเอง ถา้ นอ้ งจะเกิดใหม่ ก็ตอ้ ง เลือกดูให้ดี ๆ กอ่ นนะ จงเลอื กเกดิ ในครอบครวั ดี ๆ ล่ะ อย่าเลอื กเกิดใน ครอบครัวขอทานอกี เป็นอนั ขาดนะ‖ ตอนท่ี 11 กางเกงตูดขาด เวลาที่พวกเราเดนิ มาถงึ หม่บู า้ นใดกต็ าม แม้วา่ จะยังไมท่ ันไดต้ ระเวน ออกไปขอทาน เรื่องของเราก็มกั จะสะพดั ออกไปทวั่ ท้งั หมู่บา้ นโดยท่ีเราไม่ ตอ้ งออกปุาวประกาศเลย เพราะเพยี งแคม่ คี นเหน็ ครอบครวั ตวั ประหลาดของ เราแล้ว ก็เอาไปพดู ตอ่ กนั เอง พอ่ ตาบอดหาบสาแหรกที่ปลายทัง้ สองข้างมีเดก็ ทารกอยู่ มอื ซ้ายผมลากโซ่ทีล่ า่ มแม่ มือขวาก็ลากโซท่ ี่ลา่ มน้องชายคนโต บางครง้ั แมป่ ญ๎ ญาอ่อนของผมกโ็ ปหฺ นา้ อกออกมาอวดสายตาประชาชน พ่ีสาวแบกผ้าหม่ ขาด ๆ ไว้ข้างหลงั แล้วยังมีเสอื่ ฟางและพิณมดั ไว้ท่ี ดา้ นหน้า มือขา้ งหนึง่ ก็จูงนอ้ งชายคนเลก็ ไวด้ ว้ ย เด็กนอ้ ยล่อนจ้อนสองคนคลานไปกบั พนื้ จบั อะไรไดก้ ็หยิบเข้าปาก หมด เดก็ โตอกี สามคนกเ็ ปลอื ยเหมอื นกนั ดินทรายเปอ้ื นจบั เป็นคราบไคล 39

หนาเตอะ สกปรกไปหมดท้ังเน้อื ทง้ั ตัว แปลกประหลาด พิลกึ พิลนั่ น่าอัศจรรย์จริงเชียว มาสมิ า มาดูกันเร็ว เขา้ เรว็ ! ไอพ้ วกคนบา้ จะแสดงระบาํ แก้ผ้ากนั แล้ว! แลว้ ไมน่ านครอบครัวของเราก็ถูกลอ้ มรอบไปด้วยผ้คู น พวกเขาตา่ งช้ี ชวนกนั ดพู วกเรา เหมือนกบั กําลังดูลิงกอริลลาในสวนสตั ว์ยงั ไงยงั ง้นั คุณน้า ผู้หญิงคนหน่งึ มองดพู วกเราแลว้ ก็เวทนาจนนาํ้ ตารว่ งเผาะ ขณะทคี่ ณุ อาผู้ชาย อกี คนหนึง่ กําลงั น่งั ยอง ๆ จดจอ้ งพินิจพจิ ารณานอ้ งสาวนอ้ งชายตวั เลก็ ๆ ของ เราท่คี ลานอยบู่ นพื้นด้วยสายตาทบี่ ่งบอกถงึ ความอยากรู้อยากเห็น บางคน มองเหน็ แมย่ ิ้มเซ่อ ๆ ก็อดหวั เราะตามไปด้วยไมไ่ ด้ พวกเดก็ ซน ๆ บางคนก็ ใชห้ นงั สติ๊กยงิ ไปท่จี ู๋ของน้องชายผมแทนเปูากระดาน เท่าน้ียังไมพ่ อ พวก เขายงั ไปหาก้อนหนิ มารวั ปาใสพ่ วกเราอกี เวลาทีพ่ วกเด็ก ๆ ชกั จะซนมากเกนิ ไป ผมกจ็ ะยดื ตัวข้นึ เป็นโล่กาํ บงั คอยรับก้อนหินที่ปามาเหล่านั้นให้กับน้อง ๆ มเี ดก็ อีกกลุ่มหนง่ึ ท่ีเขา้ มายืน ลอ้ มรอบเราเป็นวงกลม แลว้ กป็ รบมือร้องเพลงลอ้ เลียนเราวา่ ―ผีบา้ ผีบา้ ผี บอ ตวั เทา่ ลูกกรอก นุ่งกางเกงตูดขาด ตวั ดาํ ป๊ิดป๋ี แกวง่ ไปแกว่งมา ท้ัง นา่ ดู ท้ังน่าขัน เอา้ ! มาพวกเรามาชว่ ยตบมอื กนั เข้าหนอ่ ย เอา้ !‖ จากนั้นก็มีเสยี งหัวรอ่ งอหายของชาวบ้านท่พี ากนั มามงุ ดดู งั ข้ึน ประสานกนั กบั เสียงลอ้ เลยี นของเดก็ ๆ ราวกับเปน็ ลกู คู่ ผมจาํ ไดว้ ่ามอี ยู่ครงั้ หนึ่ง ไมร่ วู้ า่ เป็นวนั อะไร จําไดแ้ ตว่ า่ พอพวกเรา เดนิ ทางมาถงึ หมู่บ้านแห่งหน่ึง ก็ไดย้ ินเสยี งเปร๊ยี ะปร๊ะของประทัดดงั แว่วมา แต่ไกล ตอนนน้ั ผมตน่ื เต้นแทบแย่ ถา้ ท่ไี หนมีเสยี งประทดั นน่ั กย็ อ่ ม หมายถงึ การเฉลิมฉลองหรอื เทศกาลอะไรสกั อยา่ ง ทุกครัวเรอื นก็จะมาร่วม เฉลมิ ฉลองและทําบุญกันแบบลืมความตระหน่ถี เ่ี หนยี วไปเลย แต่แล้ว ความสขุ ของผมกต็ ้องชะงกั งันอย่แู คต่ รงน้นั 40

เพราะจู่ ๆ ผมก็ได้ยนิ เสยี งพลุแตกอยใู่ กล้ ๆ หู ―วดี้ ...บึม้ !!‖ แล้วก็ ตามมาดว้ ยเสียงกรีดรอ้ งเสียงหลงของแม่ ขณะที่ผมกําลังงงงันจับทางไมถ่ กู ว่าเกดิ อะไรข้ึนนน้ั กม็ ีเด็กชายราวหา้ หกคนวง่ิ ลอดออกมาจากซอยขา้ ง ๆ พวกเขาถือธูปไว้ในมือข้างหนงึ่ ส่วนอีกขา้ งหนึง่ ถอื พลุชมี้ าท่แี มผ่ ม แลว้ ก็พากันกระโดดโลดเตน้ ตวั ลอยสง่ เสียงฮาลัน่ ตอนนี้ผมถงึ ไดร้ ูว้ า่ เจา้ เดก็ วายรา้ ยกลุ่มน้ีน่เี องทีใ่ ชพ้ ลดุ อกไมไ้ ฟมายง่ิ ใส่พวกเรา น่เี ป็นเพยี งแค่การเร่ิมตน้ ของละครชั่วร้ายเท่านั้น พอเจา้ เดก็ วายรา้ ย กลุ่มนี้แน่ใจแล้วว่า ครอบครวั เราไมส่ มประกอบ ที่พิการก็มี บางคนกบ็ า้ ที่ เหลืออยู่กย็ ังเปน็ เด็กเล็กที่ไม่สามารถรบั มอื ได้ พวกเขาจงึ พากันยกพวกมา เล่นโดยสมมุติวา่ ครอบครัวเราเปน็ ข้าศึกในจินตนาการของพวกเขา พอเร่ิมทํา ศกึ พวกเขากต็ งั้ หน้าต้ังตาเลง็ พลุมาท่ีเท้าพวกเรา ―วี้ด—บ้มึ !‖ ―วีด้ —บึ้ม!‖ เมอ่ื ศัตรูอยไู่ กลตัว ไมเ้ ท้าของพ่อจงึ ไมท่ รงอานภุ าพอกี ต่อไป เสียง หัวเราะของพวกเด็ก ๆ คละเคล้ากันท่ามกลางเสยี งรอ้ งไหอ้ ยา่ งหวาดกลวั ของ นอ้ ง ๆ และเสียงหวีดรอ้ งอย่างเสียขวัญของแม่ นีค่ อื ความอปั ยศทเ่ี กดิ ข้ึน ณ ผืนแผน่ ดินแห่งน้ี ขณะท่ีพวกเราต่างกระโดดหลบพลุดอกไมไ้ ฟทีเ่ ลง็ มากัน อย่างอลหม่าน พ่อกบ็ อกให้เอามือขึน้ ปดิ หูหัวตวั เองเอาไวแ้ ลว้ ว่ิงกลับไปขา้ ง หลัง แต่ย่งิ พวกเราพยายามหลบหนกี นั เทา่ ไร ก็ดูเหมือนวา่ จะชว่ ยเพม่ิ ความ ฮึกเหมิ ให้แกฝ่ ุายตรงข้ามไดม้ ากข้นึ เท่านั้น พลดุ อกไม้ไฟย่งิ สนน่ั รวั เสียงพลุ ท่ดี งั ระเบดิ ข้ึนแตล่ ะนดั แทบจะทําให้หัวใจหยุดเต้นเลยทีเดยี ว จนกระทั่ง พวกเราหมดเรีย่ วหมดแรงที่จะหนี เสยี งหวั เราะของเด็ก ๆ จึงคอ่ ย ๆ แวว่ ห่าง ออกไป เดก็ ชายวัยหกเจด็ ขวบอย่างผม ก็เรม่ิ รูจ้ ักคาํ ว่าศกั ด์ศิ รีแลว้ พอเหน็ 41

พวกเขารังแกพวกเราอยา่ งไร้เหตผุ ลเชน่ น้ี นํ้าโหก็เดอื ดพล่านอยใู่ นใจ แต่ พ่อหา้ มพวกเราเสมอไมใ่ หต้ ่อปากต่อคาํ กับใคร ถ้ายิง่ ถึงกับลงไม้ลงมือวิวาท กนั แลว้ ยง่ิ เปน็ ไปไมไ่ ด้ใหญ่ กพ็ วกเราอยากเกดิ มาเปน็ ลูกขอทานทําไม ละ่ เด็กพวกนี้ลว้ นแต่เป็นลูกผดู้ ีมเี งิน ถ้าไปทําอะไรผดิ ใจพวกเขาเข้า แลว้ อาหารมอื้ หนา้ ของพวกเราล่ะ จะทําอย่างไรกนั พวกเราจงึ ตอ้ งอดทนกม้ หน้า ยอมรบั สภาพอยา่ งเงยี บ ๆ แล้วแต่กอ้ นหนิ ทปี่ ามาวา่ จะโดนทีต่ วั บ้าง ท่หี น้า บา้ ง จนพวกเดก็ ๆ เร่มิ เบ่อื กนั ไปเอง แตย่ ังดที ่ผี ใู้ หญบ่ างคนเวทนาพวก เรา อุตส่าหก์ ลับไปบา้ นนําอาหารมาให้ พวกเราเหมอื นคณะละครสตั ว์ทพี่ อการแสดงจบลง ก็ยนื รอรับรางวัล ดว้ ยความเบกิ บานใจ เมื่อพวกเขาได้รับความสนุกสนาน พวกเราก็ไดร้ ับ รางวลั เป็นเศษอาหารท่ีเหลอื ทิง้ อะไรคอื สง่ิ ท่เี รยี กว่า ―ศักดิ์ศรี‖ สาํ หรับผมแล้วมันกค็ อื คาํ คําหน่งึ ท่มี ี อยู่ในหนงั สือแบบเรยี นเท่านัน้ เอง กวา่ ผูค้ นจะแยกยา้ ยกนั ไป ฟาู ก็มดื แล้ว พวกเราเหน่ือยกันแทบ ตาย แตย่ งั หาสุสานทีพ่ ักพงิ ไม่ได้ ไดแ้ ต่รบี หาต้นไม้ใหญเ่ ป็นทพ่ี กั แล้วนาํ เศษอาหารที่ได้รับมาแบ่งกนั กนิ คืนนอี้ ากาศชื้นมาก หมอกลงจดั แลว้ พวกเราตอ้ งนอนกันกลางแจ้ง อยา่ งน้ี ทาํ ใหน้ อนหลับไมส่ นิทนกั โดนนํ้าค้างจนต้องตืน่ กลางดกึ ผ้าหม่ ก็ ชื้นต้ังแตห่ วั ค่ํา ผมไดแ้ ต่หวงั วา่ ดวงอาทิตย์ในยามเช้าของวันพรุง่ นจี้ ะชว่ ยนํา ความอบอ่นุ มาสูพ่ วกเราบ้าง ตอนท่ี 12 คนพเนจรใตต้ ้นไม้ ผมรูส้ ึกตวั ตืน่ ข้นึ มาแตเ่ ช้าตรู่ ลมื ตาทงั้ ท่ยี งั ง่วงอยู่ เหน็ บรรดานก นอ้ ยพากันเกาะอยตู่ ามก่งิ ไมส้ ง่ เสยี งรอ้ งเพลงจบิ๊ ๆ กนั อย่างเพลดิ เพลิน ใจ ใจผมกาํ ลังคดิ ว่า อากาศในยามเชา้ น่ีช่างงดงามดีแท้ จู่ ๆ กเ็ ร่ิมร้สู กึ ถงึ 42

อะไรบางอยา่ งแฉะ ๆ อุ่น ๆ อยู่บนใบหนา้ ตัวเอง ผมลองจบั ดู อี๋ ข้ีนก! พอดใู หด้ ี ๆ บนหัวเราทุกคนและผ้าห่มมแี ตข่ ้ีนกแตม้ เป็นหยอ่ ม ๆ ไปทว่ั บนพืน้ หญ้าก็มหี นอนแก้วขนยาว ๆ ตัวดํา ๆ เกาะอย่เู ตม็ ไปหมด เหน็ พวกมนั ไต่กนั ย้วั เยย้ี แลว้ น่ากลวั ที่สุดเลย ตอนนเี้ องน้องชายคนโตกแ็ ผดเสยี งรอ้ งดังลน่ั ตามแขนและคอแกมี รอยหนอนแกว้ กดั อยเู่ ตม็ ไปหมด แกคงคันจนทนไมไ่ ดก้ ็เลยเกาใหญ่ พอผม เห็นแกเกาอยอู่ ย่างน้ันก็ชักรสู้ ึกคนั ขึน้ มาบ้าง ไอบ้ ้า ไอบ้ ้า ไอบ้ ้าเอ๊ย ไอ้นก บา้ ไอห้ นอนบา้ ผมโกรธจนเต้นขึน้ มา หยิบไม่ไผช่ กั ออกมาเป็นดาบ ปากก็ ตะโกนวา่ ―ตาย! ตาย! ตาย! จะฆา่ ให้ตายหมดเลย‖ แต่ยงั ไมท่ ันจะกวัด ไกวดาบ กน็ ึกข้นึ ไดว้ า่ เพราะตัวเองไมม่ ีบา้ นอยูน่ นั่ แหละ จึงไดม้ าซัดเซ พเนจรอยู่อย่างน้ี แลว้ ถา้ ผมไปทาํ ลายรังของมันเสยี พวกมันจะไม่กลายเปน็ พวกเจา้ ไมม่ ีศาลเหมอื นพวกเราหรือ เฮ้อ! ชา่ งมนั เถอะ ไมแ่ ก้แค้นมัน แลว้ รกั ษาตัวไวก้ อ่ นสาํ คญั กว่า ผมงัดเอาวิชาสารพดั ประโยชนข์ องคน พเนจรมาใชอ้ กี ตามเคย ดินทรายครับ ผมเอาดินทรายมาทาตรงปากแผลท่ี โดนหนอนแก้วกัดเบา ๆ เพอ่ื ยับยัง้ ความคนั แมว้ า่ จะมีทัง้ นกและหนอนที่คอยจอ้ งรงั แกเราอยู่ แตใ่ ตต้ น้ ไม้นั้นมีลม โชยอ่อน ๆ แล้วก็มรี ่มเงาให้เราได้พักพิง แสงแดดท่ลี อดผา่ นร่มไม้กไ็ ม่แรง พอท่จี ะทําใหเ้ ปน็ ไขไ้ ด้ ถงึ อยา่ งไรการอาศัยร่มเงาใตต้ ้นไม้ในฤดรู อ้ นก็น่าจะ ถอื วา่ เปน็ ทพี่ กั พิงหรหู ราเพยี งพอสําหรบั เราทีเดยี ว แม่เดนิ ลากโซเ่ ขา้ มาหาผมพรอ้ มกบั รอยย้มิ หวานแฉง่ ผมเห็นแลว้ ร้สู กึ แปลกใจ แต่พอเห็นดอกไม้สองดอกทแ่ี มเ่ อาเสยี บไวท้ ผ่ี ม กเ็ ข้าใจทนั ที ว่าแม่ตง้ั ใจจะโชว์ของลาํ้ คา่ นั่นเอง ผมจึงช้ีไปทศี่ ีรษะของแม่ บอก วา่ ―แม่ วนั นแ้ี มส่ วยจงั เลย‖ แมป่ รบมอื ชอบอกชอบใจใหญ่ พอนอ้ งชาย คนโตเห็นเขา้ กต็ รงเขา้ มาจะแย่งดอกไม้ให้ได้ แตแ่ ม่ไมย่ อม ทัง้ ค่จู งึ เปิดศึก ชิงดอกไม้กันใหญ่ ผมรีบเจรจาสงบศกึ ทนั ที เอาละ เอาละ ไมต่ ้องทะเลาะกัน 43

หรอก แลว้ ลุกไปเกบ็ มาอกี 2 – 3 ดอก นาน ๆ จะได้เหน็ แมเ่ บิกบานแจม่ ใส อย่างน้สี ักที กไ็ ด้ วันน้ีจะบา้ เปน็ เพอ่ื นสกั วนั ก็แลว้ กนั ผมเอาดอกไมม้ าทดั ไว้ทีห่ ูซ้ายหขู วาและคาบไว้ท่ปี ากอกี หนึ่งดอก แล้วก็ทําเปน็ เตน้ ระบําออกมา จากด้านหลังของตน้ ไม้ แมก่ ับน้องชายคนโตชกั สนุกกันใหญ่ เลยลกุ ขน้ึ มาเตน้ บ้า ๆ บอ ๆ ไป ดว้ ยกันกับผม โซใ่ นมอื ส่งเสยี งกระทบกันดงั กรงุ๋ กร๋ิง เหมือนเป็นการให้ จงั หวะกบั เสียงหัวเราะของเรา บงั เอิญมีชาวนาสองคนเดนิ ผ่านมาทางน้ีเขา้ พอดี พวกเขาเห็นเราเตน้ กนั บ้าบอขนาดนีถ้ งึ กบั ตะลงึ มองตาค้าง แลว้ หนึ่ง ในน้ันกอ็ ุทานออกมาวา่ ―หา นม่ี นั อะไรกนั หวา่ นี่มนั บ้ากันทัง้ บา้ นเลยหรอื ไง‖ เสียงของพวกเราทําให้พีส่ าวรูส้ ึกตัวตนื่ ข้นึ พ่ีสาวบอกผม วา่ ―อาจิน้ เลิกเลน่ ได้แลว้ ละ เดีย๋ ววนั น้พี ีจ่ ะออกไปขอทานเปน็ เพือ่ นเธอ นะ รีบ ๆ เขา้ เถอะ‖ เยย่ี มไปเลย ผมดีใจทีส่ ุดท่ีได้จูงมือพ่ีสาวออกไปขอทาน ดว้ ยกัน เพราะจะได้มีเพ่ือนเดนิ คุยกนั ไป วันน้เี ราดวงดีใช้ได้ ใชเ้ วลาไม่ นานนกั เราก็ปฏิบตั ิ ―ภารกิจ‖ ได้สําเร็จลลุ ว่ ง เราต้องเดินไปกลับระหวา่ ง หมบู่ า้ นกับตน้ ไม้อยู่หลายรอบทเี ดยี ว ขณะพ่อกบั แมก่ าํ ลงั กินขา้ วทเ่ี ราไป ขอทานมาไดใ้ นรอบท่แี ลว้ อยู่ พ่ีสาวกต็ าไวมองเห็นในชามข้าวของแมม่ ขี ้นี ก หล่นใสอ่ ยเู่ ยอะแยะ แต่แม่ไม่รูเ้ ร่อื งอะไร ขณะกาํ ลังจะหยบิ ขา้ วใส่ ปาก พ่สี าวจึงรบี เข้าไปดงึ ชามขา้ วออกมาจากมอื แม่ ―แม่ อยา่ กนิ นะ มแี ตข่ ีน้ กทั้งนน้ั เลย‖ แลว้ อยา่ งแม่จะฟ๎งรเู้ ร่ืองทไี่ หน กร็ ูก้ ันอยู่ว่าแม่เปน็ คนกินจมุ าก พอมี คนมาแยง่ ของกนิ ไปจากมอื ท่านก็โกรธจนแทบจะลกุ เป็นไฟ มอื ทีย่ ังเปื้อน เมล็ดข้าวของแม่ฟาดเปรยี้ งเขา้ ทต่ี ัวพี่สาวอย่างจงั ―แมจ่ า๋ นม่ี ันมีแต่ขนี้ กนะ หนจู ะชว่ ยเอาออกใหแ้ มก่ ่อน แล้วคอ่ ยกิน 44

ต่อนะ‖ แม่ยงิ่ โมโหไปกว่าเดิม แม่คงเขา้ ใจว่าพ่ีสาวจะแยง่ ข้างของตัวเองไป กิน จงึ ใช้ฝาุ มอื ตบหนา้ พ่ีสาวเต็มแรง ―เผียะ!‖ เสียงดงั กงั วาน พ่สี าวน่ิงอง้ึ ตะลึงงัน ยกมือขึน้ กุมหนา้ ไว้อย่างไมร่ สู้ ึกตัว ปล่อยให้แม่ ดงึ ชามข้าวท่มี แี ตข่ ้นี กกลับไป แลว้ ก็มองตามแมท่ ี่รีบกลนื กนิ ขา้ วอย่าง ตะกรมุ ตะกราม ทา่ ทางลนลานราวกบั วา่ กลวั จะมคี นมาแยง่ อาหารในมือไป อีก แมย่ ดั ข้าวเข้าปากอยา่ งเอาเป็นเอาตาย ผมเห็นน้าํ ตาของพส่ี าวแล้วก็อดนํา้ ตาไหลตามไม่ได้ ตอนท่ี 13 คนเป็นเบียดเบียนคนตาย เรือ่ งแยท่ ส่ี ดุ ของการอาศัยอยู่ใตต้ น้ ไม้กค็ อื เวลาผา้ หม่ โดนน้ําค้างจน ชืน้ แฉะ หากวาเช้าวนั ไหนแดดดีหนอ่ ยก็คอ่ ยยงั ช่วั หากว่าเชา้ วันไหนครึ้ม ครึม้ ฝนแลว้ ละก็ น่ันหมายความวา่ คนื นี้เราจะต้องนอนห่มผ้าเปยี ก ๆ กันทงั้ คนื ซงึ่ ทาํ ให้ยากทีจ่ ะขม่ ตาหลับลงได้ คดิ ๆ แล้วครอบครวั เราเดินหน้าตอ่ ไปดกี วา่ ไปหาสุสานอาศยั กัน ถา้ โชคดเี ราอาจจะหลบเขา้ ไปพักอยู่ที่ศาลเจ้าในสสุ านก็ได้ แย่งทค่ี น ตายนอนอยา่ งน้อยก็ดีกวา่ ต้องคอยหลบภัยคนเปน็ ที่เรยี กวา่ ―ศาลเจ้า‖ น้ันกค็ ือ สถานทเี่ ล็ก ๆ ท่ีมีไว้สาํ หรบั วางของ เซ่นไหว้ใหแ้ ก่พวกผีไมม่ ญี าตใิ นปุาชา้ น่นั ในศาลเจา้ จะมกี ระดูกของคนตายที่ ถูกขดุ ข้ึนมากองกนั อยู่เต็มไปหมด แมจ้ ะเปน็ ―ศาลเจา้ ‖ แต่ที่จรงิ ศพเหล่านี้ ลว้ นเปน็ ศพไม่มีญาติ จงึ แทบจะไม่มคี นเขา้ มาเซน่ ไหว้เลย ดงั น้ันศาลเจ้าก็ ย่อมจะผพุ งั ไปตามกาลเวลา ประตกู แ็ ทบจะไมใ่ ช่ประตู หนา้ ตา่ งกแ็ ทบจะไม่ 45

เหน็ หน้าต่าง ท่พี ืน้ มีฝุนจบั หนาเปน็ ชน้ั ๆ แคเ่ ดนิ ผ่านฝุนกก็ ระจายคลุ้งไปท่วั ห้อง พอลมพัดมาวูบหน่งึ ประตหู น้าต่างกจ็ ะไหวไปมาตามแรงลมสง่ เสียงดงั เอีย๊ ดอา๊ ดอยู่ตลอดเวลา บรรยากาศนา่ กลวั จนใจไม่อยู่กับเนื้อกบั ตวั รู้สึกราวกบั ว่ามสี ายตานบั รอ้ ยคกู่ ําลงั จ้องมองมาจากดา้ นหลงั มีมอื เปน็ รอ้ ยค่ทู คี่ ่อย ๆ ยนื่ มาใกลต้ วั เขา้ ทุกขณะ ในสถานทท่ี ่ีมบี รรยากาศแบบน้ี อย่าว่าแต่ตอนกลางคืนจะมหี รอื ไม่ มี ―ผี‖ เลย แคต่ อนกลางวนั น้ียงั เปน็ แหล่งชุมนุมของบรรดางู แมง มุม หนู แมลงสาบ จ้ิงจก ยงุ และตะขาบทเ่ี ขา้ มาประชมุ กนั อย่างพรอ้ ม เพรยี ง เทา่ นก้ี ็ขนพองสยองเกล้าพอแลว้ ตามข้างกําแพงหรือเพดานกจ็ ะมีใยแมงมุมเกาะเปน็ พรืดอยเู่ ต็มไป หมด แถมเป็นใยแมงมุมทีเ่ กาะคา้ งมานานเปน็ แรมปี จึงมีขนาดใหญ่มากจน นา่ จะเรยี กวา่ ―ซูเปอร์ใยแมงมมุ ‖ เสียมากกว่า ตามใยแมงมุมน้ีจะมีแมงมมุ ตัวใหญ่น้อยเกาะว่ิงไปมาบนใย ขนาดเราเปน็ พวกทอ่ี ยู่ตามท่ีรา้ งมาจน คนุ้ เคย แต่เหน็ แลว้ ก็ยังอดขนลุกขนพองไม่ได้ สว่ นตามมมุ ห้องยงั เปน็ อาณาจกั รของมด มดนบั หมนื่ นบั แสนตัวเดินกันยว้ั เย้ียไปหมด พวกเราเคยใช้ ไฟจดุ เผามนั แต่พอเผาเสรจ็ ไปได้แค่ครึ่งชั่วโมงเทา่ นนั้ มนั ก็พากันขึน้ มา จากรังอีก ไมไ่ ด้สะทกสะทา้ นเลย ส่วนงูน้ันลาํ พงั เอย่ ชือ่ ก็กลัวกันจะแยอ่ ยู่ แล้ว หลายครง้ั ท่นี อนหลับไปได้สกั เทีย่ งคนื เมือ่ รู้สกึ ว่ามีตวั อะไรบางอยา่ ง ลื่น ๆ เย็น ๆ ขยับเขยือ้ นไปมาอยู่ใกล้ ๆ ตวั จติ ใตส้ ํานกึ ก็เตือนทนั ทีว่าตอ้ ง เปน็ งแู น่ ครงั้ หนง่ึ ผมตกใจมาก ตะโกนร้องออกมาวา่ ―ง!ู ‖ ทําให้พอ่ ตกใจ สะดุ้งตืน่ ขึ้นมาด้วย แม้ท่านจะมองไมเ่ หน็ แตก่ ็ไวพอทจ่ี ะหยิบไมเ้ ท้าขา้ งตวั ขึ้นมาทันที แลว้ กโ็ ยนข้ามมา ―เปร้ยี ง!‖ เขา้ ทก่ี ลางหัวผมอยา่ งพอดี หัวผม บวมปุงเป็นซาลาเปาลกู โตขน้ึ มาทันตาเห็น ผมเจบ็ จนรอ้ งไหด้ ังลนั่ ยงั ดที ง่ี ู ตัวนัน้ นิ่งมาก ผมรอ้ งดังลั่น ยงั ดีท่ีงูตัวนัน้ นง่ิ มาก ผมรอ้ งดังขนาดนั้น มันก็ ไม่ตกใจ แลว้ ก็ไมม่ ีทที า่ วา่ จะเข้ามาทาํ ร้าย จากน้ันกค็ อ่ ย ๆ เลอื้ ยจากไปตาม ทางของมนั 46

นอกจากพวกแมลงและสัตวเ์ ลือ้ ยคลานท่มี ีอยูท่ ุกทีแ่ ล้ว ทีน่ ่ากลวั ยิง่ กวา่ นี้คอื ทกี่ ําแพงด้านหลังศาลเจา้ มกั จะมหี วั กะโหลกกองกนั อยู่เตม็ ไป หมด แค่เห็นก็ขนหัวลุกแลว้ พอฟูาเริม่ มดื ลง ยื่นมือออกมาก็หาห้านิว้ ของตวั เองไมเ่ จอ เจอแต่ กองกระดกู ผเี ทา่ นั้นทีว่ ับวาวอย่ชู ดั เจนท่ีสดุ กลางความมืดในยามคํ่าคืน ผมจะ ขนเอาเสือ้ ผา้ เก่า ๆ ผา้ ห่มผนื เกา่ มาพนั รัดตัวเองไวแ้ นน่ แลว้ ยกผา้ ข้นึ คลุมหัว ด้วย เพราะผมกลัววา่ หากไมร่ ะวังตัว ผีปุาจะมาจับเอาไปอย่เู ป็นเพอ่ื นในเมอื ง ผี กลางดึกคืนหนง่ึ ผมฝน๎ รา้ ย ฝน๎ ว่าขา้ งนอกมพี ายุทรายพัดโหม กระหน่าํ แล้วจู่ ๆ ก็มผี สี าวตนหนึ่งปรากฏกายขึ้นมา หล่อนใชม้ อื บีบคอผม แน่นจนหายใจไมอ่ อก ผมทง้ั ถบี ทงั้ เตะ กระเสือกกระสนจน สุดกาํ ลัง พยายามตะโกนเรยี กให้คนมาช่วย แตก่ ส็ ะดุ้งต่ืนขึน้ มาเสยี ก่อน พอ เร่ิมได้สตกิ ็ชกั จะไดก้ ลิน่ ฉ่หี ึ่ง ๆ ออกมาจากผนื เสื่อ ถงึ รู้ว่าเปน็ เพราะตัวเอง ตกใจฝ๎นร้ายจนฉีร่ าดออกมาน่นั เอง พอลม้ ตวั กลบั ลงไปนอนอกี ทีนีจ้ ะนอน อยา่ งไรก็ไม่กล้าหลบั ต่อ ต้องนอนตาคา้ งอยา่ งนัน้ จนฟาู สาง อีกครงั้ เราไปพกั กันทศ่ี าลเจ้าแหง่ หนึง่ พอผมลม้ ตวั ลงนอน กบ็ งั เอิญ มองไปเหน็ ท่ีขา้ ง ๆ กองกระดูกนนั้ มโี พรงใหญม่ ากอย่โู พรงหน่งึ ลองสังเกตดู ให้ดีก็พบว่าขา้ งในโพรงมีงขู ดพันกนั อยู่ไมร่ กู้ ่สี ิบกี่รอ้ ยตัว ผมกลัวจนไมก่ ลา้ หลับตานอนเลยทง้ั คนื เอาแต่จอ้ งรงู นู ้ันไม่กะพรบิ ดว้ ยความระแวงว่างู อาจจะแอบออกมาทาํ รา้ ยโดยเราไมร่ ตู้ วั เพือ่ เป็นการปูองกันไมใ่ หพ้ วกแมลงและสตั วเ์ ล็ก ๆ มากัดตอ่ ย ทาํ รา้ ย หรอื ไชเข้าหเู ข้าจมูกเราในเวลาท่หี ลบั สนิท เราจงึ ต้องใช้เวลาในช่วง กลางวันทยี่ งั มแี สงสวา่ งอยูม่ าจัดการเก็บกวาดพน้ื ทใี่ ห้เรียบรอ้ ย โดยผมกับ พีส่ าวจะไปช่วยกันเกบ็ ฟางมาทาํ เป็นไม้กวาด หากง่ิ ไม้มาใช้ปด๎ กวาดใยแมง มุมท่อี ยูต่ ามกาํ แพงเพดานแทนไม้กวาดปด๎ หยากไย่ พอจดั การเก็บกวาดได้ 47

สะอาดเรียบรอ้ ยดีแล้ว เราจึงจะกลบั ไปขนเอาฟางแหง้ อีกรอบ คราวนตี้ ้อง ขนมากหนอ่ ย เพราะจะเอามาสมุ รวมกนั ไว้เพือ่ ทาํ เป็นเบาะ จากนน้ั ใช้เสอ่ื ของเราปทู บั ขา้ งบนอีกที เพียงเทา่ นเ้ี ราก็จะไดเ้ ตยี งขนาดใหญ่เรียบร้อยแลว้ หนึ่งเตียง มคี ร้ังหนงึ่ ทผี่ มออกไปเก็บฟาง แตด่ นั โชคไมด่ ถี ูกเจา้ ของจบั ได้ เสียกอ่ น ผมตกใจรีบวิ่งหนีออกมา เขาก็ไลต่ ามออกมาดว้ ย ผมยิง่ ว่ิงหนีเขา ก็ย่ิงว่ิงตาม ผมร้วู ่าอยา่ งไรกค็ งหนีไมพ่ น้ แน่ จึงคุกเข่าขอร้องเขา บอกเขา ว่าทีจ่ รงิ ผมไม่ไดม้ ีเจตนาจะมาลักขโมยฟางท่ีเอาไวข้ ายเพอ่ื ไปทาํ เชือกพวกน้ี หรอก แตเ่ ปน็ เพราะพื้นดนิ นัน้ เย็นเกนิ กว่าทจ่ี ะนอนไดจ้ รงิ ๆ ผมกลวั ว่าถา้ พวกเราตอ้ งนอนกับพืน้ โดยตรงก็อาจทําใหเ้ ปน็ ไขห้ วดั ได้ และแมลงเล็ก ๆ อาจไตเ่ ขา้ หูได้ง่ายอกี ด้วย ที่ผมต้องทําเชน่ น้กี ็เพราะความจําเป็น จากนั้น ผมกเ็ ลา่ เรื่องทางบา้ นให้เขาฟ๎งจนหมด ชาวนาได้ฟง๎ แล้วก็ใจอ่อน ยอมโบก มือไล่ใหผ้ มไป เวลาฝนตก สถานการณก์ ็ย่งิ เลวรา้ ยเข้าไปใหญ่ ศาลเจา้ บางศาล หลงั คารั่ว บางศาลเป็นเพราะสรา้ งผิดทําเล จงึ ทาํ ใหม้ ฝี นตกสาดเขา้ มาไม่ หยดุ หยอ่ น ถา้ เป็นอยา่ งนน้ั ผมกบั พ่สี าวกไ็ ด้แตอ่ มุ้ นอ้ ง ๆ ไปนอนบนโตะ๊ เซน่ ไหว้ จากน้นั กจ็ ะหาทีท่ โ่ี ดนฝนสาดน้อยทส่ี ุดใหพ้ ่อกบั แม่นอน เมอ่ื ไม่มที ี่ เหลอื พอใหน้ อนไดอ้ ีก เราสองพนี่ ้องก็ต้องกอดกนั ไว้เพ่อื ใหม้ ไี ออนุ่ ปากก็ พร่าํ ภาวนาไปเร่ือย ―สวรรค์โปรดเมตตาใหฝ้ นหยุดตกเสยี ทเี ถิด‖ แตด่ ูเหมือน สวรรค์จะไม่ได้ยนิ คํารอ้ งขอของเราเลย ฟูายงั แลบแปลบปลาบอย่ไู ม่ขาด สาย เสยี งฟูารอ้ งครนื ๆ ทาํ ให้นอ้ ง ๆ ตกใจต่ืน เราก็ตอ้ งรบี เข้าไปโอ๋ ท้งั กอดทั้งปลอบจนน้อง ๆ หลบั ไป วนเวยี นอยอู่ ยา่ งนีต้ ลอดคนื ได้โปรดเถิดสวรรค์ ท่านคงเหน็ แล้วใช่ไหม ผมกับพ่ีสาวเป็นเพยี งเด็ก ทีอ่ ายไุ ม่ถงึ สบิ ขวบเลย ไยทา่ นจงึ ตอ้ งประทานชะตาชีวิตอนั แสนโหดรา้ ย ทรมานเช่นน้ใี หแ้ ก่เราเลา่ ให้วัยเด็กของเรามีแตค่ วามขมข่ืน ยังมีอกี เร่ืองหนง่ึ ทผี่ มต้องจดจาํ ไปชั่วชวี ติ ครง้ั น้นั เหตุเกดิ ที่ศาลเจา้ 48

รา้ งแถบไถจง คนื น้นั ลมกระโชกแรง พัดลอดผ่านเข้ามาตามช่องประตูและ หน้าตา่ งคงเป็นเพราะความกลัวจงึ ทาํ ให้ผมนอนหลับไมค่ อ่ ยสนทิ นกั แมจ้ ะรดู้ ี วา่ มีพ่อนอนประกบอยูด่ า้ นซ้ายและพี่สาวอยทู่ ี่ด้านขวา กระนัน้ ก็ยังคงฝน๎ ร้าย อย่างต่อเนอื่ งอยซู่ า้ํ แลว้ ซ้าํ เลา่ ผมพยายามปลกุ ตัวเองใหต้ ื่นจากฝน๎ ร้ายเสีย ที แต่แลว้ กห็ ลบั เข้าสคู่ วามฝ๎นทนี่ า่ สะพรึงกลัวไปยง่ิ กวา่ เดิม พอถงึ ตอนนี้ จู่ ๆ ผมก็ร้สู กึ เหมอื นกันวา่ เกดิ แผ่นดินไหวจนสะเทือนไป ทงั้ แผ่นดนิ อยา่ งนน้ั แหละ เมอื่ ผมลมื ตาขึ้น จงึ รู้วา่ ทแ่ี ทก้ ็เป็นพีส่ าวนี่เองที่เข้า มาเขย่าตวั ผม ขณะน้ที ้องฟาู กําลงั เริ่มสว่างแลว้ ―อาจนิ้ ทําไมถงึ มานอนอย่ทู น่ี ล่ี ่ะ‖ พ่สี าวถามข้ึน ผมอยทู่ ไี่ หน ผมอยทู่ ่ไี หนหรอื ผมมองไปรอบ ๆ ตวั ทาํ ไมผมจึงมา นอนอยูท่ ่นี ี่ ที่มุมหอ้ งของอกี หอ้ งทีห่ า่ งจากเส่อื นอนของเราถงึ 20 เมตรเชียว พสี่ าวบอกวา่ เมื่อกี้พอพ่อรูส้ กึ ตัวต่ืน คลําข้าง ๆ ตวั ดูไม่เจอผม ก็ เลยตกใจรบี ปลกุ พ่สี าวให้รบี ออกมาตามหา แต่นกึ ไม่ถึงวา่ ผมจะมานอนอยทู่ ่ี ห้องขา้ ง ๆ นเ่ี อง ผมคิดเท่าไรกค็ ดิ ไม่ออกว่าเมือ่ คืนตัวเองตน่ื ขึน้ มาตั้งแตต่ อน ไหน แล้วกย็ ่งิ นึกไมอ่ อกว่าตวั เองมานอนท่นี ่ไี ด้อย่างไร แต่แล้วก็คอ่ ยนกึ ข้นึ มาไดว้ า่ เมือ่ คนื นี้ผมฝ๎นเห็นผสี าวผมยาวตนหน่ึง มเี ลือดไหลออกทาง ทวารทง้ั เจ็ด ดนู า่ กลวั มาก เธอสง่ั ใหผ้ มมุดเข้าไปอยใู่ นกรงเหล็ก แมผ้ มจะ กลวั แสนกลวั วา่ เธอจะจบั ตัวไปอยู่ดว้ ย แต่ก็ไมก่ ลา้ ขัดคําสง่ั พอผมเล่าฝน๎ ร้ายทีเ่ กดิ ขึ้นใหพ้ ีส่ าวฟ๎ง พีก่ ต็ กใจถอยหลังไปหน่ึงกา้ วแลว้ มองผมอย่างตน่ื กลัว เธอช้ีมาท่ผี มและพูดขนึ้ ว่า ―อา-อา-จิ้น—ท่ี-ท-ี่ คอเธอ—\" คอผม คอผมเป็นอะไรหรือ 49

―คอเธอ ท่ีคอเธอมรี อยขว่ นเป็นเสน้ ๆ เลยละ‖ เราสองคนตกใจร้อง ―จ๊าก‖ แล้วกระโดดเขา้ กอดกนั ไว้แน่น ทําไม นะทําไม ลําพงั กลางวันก็ถูกเทพเจ้าแหง่ โชคชะตารงั แกเสยี จนสะบกั สะบอม จะแยอ่ ยูแ่ ล้ว กลางคืนยังจะตอ้ งมาสรู้ บปรบมือกับภูตผีปศี าจอีก แม้ในศาลเจ้าจะเตม็ ไปดว้ ยสิ่งเขยา่ ขวัญมากมาย แต่สาํ หรับพวกเรา แลว้ อย่างไรกต็ อ้ งถอื วา่ นคี่ ือ ―บ้าน‖ ที่คุ้มหัวนอนให้แก่พวกเรามา ตลอด นบั เป็นทพ่ี ักพิงทใ่ี ห้ความรักความอบอนุ่ อย่างที่สดุ แกพ่ วกเราในยาม นัน้ ตอนที่ 14 ทองคาหล่นตอนเท่ยี งคนื มอี ยชู่ ว่ งหน่ึงที่กระเพาะของพ่อไมค่ ่อยดนี กั เปน็ เหตใุ หป้ วดทอ้ งตอน ดกึ ๆ เสมอ พอพอ่ ปวดท้องกจ็ ะปลกุ ผมให้ลกุ ขน้ึ พาออกไปทําธุระขา้ ง นอก แตป่ ระสบการณท์ ี่เจอ เหตุการณอ์ นั นา่ สะพรึงกลวั หลายต่อหลาย ครง้ั ทาํ ใหผ้ มไมอ่ ยากจะพาพ่อออกไปทสี่ สุ านด้านนอกศาลเจ้าเอา เสียเลย แม้ว่าในศาลเจ้าจะมโี ครงกระดูกกองกันอยเู่ ตม็ ไปหมด แตเ่ รากอ็ ยู่ ดว้ ยกนั ต้งั หลายคน ยังพอจะทําเปน็ ใจกล้าขม่ ความกลัวไปได้บ้าง ดังนัน้ เมอื่ พ่อปลุกผม ผมจงึ แกลง้ ทําเปน็ นอนหลับสนิท ไมว่ ่าพ่อจะ เขยา่ แรงยงั ไง ผมกจ็ ะไมย่ อมตื่นเด็ดขาด อีกไม่กีน่ าทตี ่อมาพอ่ ก็หยุดปลกุ ผม ผมกาํ ลงั แอบดใี จอยูเ่ ชยี ว คิดไม่ถงึ ว่าสกั พกั จะมกี ลิ่นเหม็นโชยมา ถงึ ตอนน้ีผมก็จะไม่ตนื่ ก็ไม่ไดแ้ ลว้ เพราะกลิน่ นัน้ เหม็นสดุ ทนจริง ๆ พอผมลกุ ขึน้ มาดจู ึงรูว้ า่ ทแ่ี ท้พอ่ กลน้ั ไว้ไม่ไหวแลว้ ก็เลยจัดการธุระท่ขี ้างเส่อื นอนของ พวกเราเสยี เลย เท่าน้กี ็ได้เรือ่ ง เพราะทกุ คนต่างทนกลิน่ ไม่ไหวพากนั ตื่น ข้นึ มาหมด แตเ่ น่ืองจากฟูายังมืดอย่มู าก ต้องรอใหส้ ว่างเสียก่อนจึงจะไป เอาน้าํ จากลาํ ธารมาเชด็ ลา้ งทําความสะอาดได้ และศาลเจ้าก็แสนจะคับ แคน้ จะหลบไปทางไหนกไ็ ม่พน้ ทุกคนไดแ้ ต่เอามอื อุดจมูก น่ังลอ้ มวงเฝาู 50