ฟ้าทะลายโจร

นโยบายนายกรฐั มนตรีและรัฐมนตรวี ่าการกระทรวงกลาโหม (พลเอก ประยทุ ธ์ จนั ทร์โอชา) ในที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) วันท่ี 20 กรกฎาคม 2564 ผ่าน ระบบวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ระบุว่ามีข้อมูลการนำสมุนไพร ฟ้าทะลายโจรใช้รักษาผู้ต้องขังที่เรือนจำกลางเชียงใหม่ เรื่องนี้เป็น ข้อมูลที่ดี ซึ่งกรมการแพทย์แผนไทย ระบุว่าสามารถยับยั้งเชื้อไวรัสได้ จึงขอให้ตั้งคณะกรรมการขึ้นมาศึกษาร่วมกัน โดยให้นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข รับผิดชอบ รวมถึงการบูรณาการความร่วมมือกับกระทรวงอื่น ๆ ที่ เกี่ยวข้องด้วย เพื่อวางแผนยุทธศาสตร์การแพทย์แผนไทยให้เกิด ประโยชน์ ซึ่งจะตอ้ งมีการศึกษาขอ้ ดี ขอ้ เสยี ของสมนุ ไพรฟ้าทะลายโจร ให้ชัดเจนว่าต้องใช้อย่างไร มีอันตรายหรือไม่และสร้างการรับรู้ให้ ประชาชนอย่างถกู ตอ้ ง (เรียบเรยี งจากมติชนออนไลน์ 20 กรกฎาคม 2564)

นโยบายรัฐมนตรชี ่วยวา่ การกระทรวงศึกษาธิการ (ดร. กนกวรรณ วลิ าวัลย์) ดร. กนกวรรณ วิลาวัลย์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ กล่าวว่า โครงการ “ล้านเมล็ดพันธ์ุ สู้ภัยโควิด” ของ กศน. ในวันนี้ถือว่า ประสบความสำเรจ็ อย่างเป็นรูปธรรมไปอีกก้าวหน่ึงจากการที่ สำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร ได้ดำเนินการปลูกพืชสมุนไพรฟ้าทะลายโจรต้านภัยโควิด มาตั้งแต่ระยะเร่ิมแรกในเดือนกุมภาพันธ์ 2564 เพ่ือผลิตเมล็ดพันธ์ุล้านเมล็ด และต้นกล้า 1,000 ต้น ต่อ 1 กศน. ตำบล เพ่ือแจกจ่ายให้กับประชาชน โดยสามารถส่งต่อเมล็ดพันธุ์ไปยัง หน่วยงานและสถานศึกษาในสังกัดสำนักงาน กศน. ทั่วประเทศ รวมทั้งหน่วยงานภาครัฐ และเอกชนอื่น ๆ ฟ้าทะลายโจร เป็นพืชสมุนไพรเศรษฐกิจท่ีมีอนาคต ควรส่งเสริมให้ประชาชนได้เรียนรู้ถึง สรรพคุณ วิธีปลูก วิธใี ช้ที่ถูกตอ้ ง เพื่อพัฒนาเป็นอาชพี ที่ม่ันคง สำนักงาน กศน. จึงได้มอบหมายให้สำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร และสำนักงาน กศน. กทม. ร่วมกับมูลนิธิโรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภูเบศรในพระอุปถมั ภ์สมเด็จพระเจ้า ภคนิ ีเธอเจ้าฟ้าเพชรรตั นราชสดุ า สิรโิ สภาพัณณวดี ที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่อง ของสมุนไพร และงานวิจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับพืชสมุนไพรจัดทำหลักสูตร รายวิชาเลือกเสรี ซงึ่ พร้อมท่จี ะเปดิ ให้ผ้ทู ่ีสนใจลงทะเบยี นเรยี นได้ในภาคเรียนที่ 2/2564 เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต และพัฒนาอาชีพให้แก่ประชาชน ซ่ึงผู้เรียนจะได้เรียนรถู้ ึงวิธกี ารปลกู และวิธกี ารบรโิ ภคทถี่ ูกตอ้ ง กศน. เป็นทพ่ี ่ึงของประชาชนไดอ้ ย่างแทจ้ รงิ ต้องขอขอบคุณผูบ้ รหิ าร และบคุ ลากร กศน. ทุกคน ทที่ ุ่มเททั้งแรงกายแรงใจในการทำงานอย่างเสยี สละ และอย่เู คยี งขา้ งประชาชนในทุกสถานการณ์ (สรุปจากการประชุมออนไลน์การวางแผนเพื่อจัดทำคู่มือประชาชน การเรียนรู้ : ชวี ติ สุขภาพ และฟ้าทะลายโจรสโู้ รคโควิด 19 วันที่ 21 กรกฎาคม 2564)

คำนำ ผู้อำนวยการสำนักงาน กศน. กทม. จากสถานการณ์การแพร่ระบาดเชื้อโรคโควิด 19 จนถึงช่วงเดือน กรกฎาคม 2564 ในประเทศไทยเกิดวิกฤตรุนแรงมากข้ึน ส่งผลกระทบต่อ ประชาชน ชุมชน และสังคม ทั้งด้านการดำเนินชีวิต สุขภาพ เศรษฐกิจ และสงั คม ดร. กนกวรรณ วิลาวลั ย์ รัฐมนตรีชว่ ยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ไดม้ อบหมายนโยบายให้สำนกั งาน กศน. โดยสำนักงาน กศน. กทม. รว่ มกับ สำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร จัดทำคู่มือประชาชน การเรียนรู้ : ชวี ิต สุขภาพ และฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควิด 19 ซ่ึงสำนักงาน กศน. จังหวัด สมุทรสาคร ได้ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ปลูกฟ้าทะลายโจรมาตั้งแต่ ต้นปี 2564 ในการปลูกฟ้าทะลายโจรและนำไปขยายผลส่งเสริมให้ ประชาชนปลูก และใช้ประโยชน์ทางยาภายในครัวเรือน ชุมชน หรือเพ่ือ สร้างอาชีพ สร้างรายได้ให้กับตนเอง ประจวบกับการศึกษา วิจัยและ ประสบการณ์ของผู้ป่วยท่ีติดเชื้อโรคโควิด 19 ในระยะข้ันต้น ยาฟ้าทะลายโจร มีสรรพคณุ ท่ีจะบรรเทาอาการของโรคโควิด 19 ได้ ฟ้าทลายโจรจึงเป็นพืช สมนุ ไพรทเี่ ป็นภูมิปญั ญาไทย สมควรส่งเสริมใหป้ ระชาชนได้เรียนรู้วิธีการปลูก การขยายพันธุ์ สรรพคุณ วิธีใช้ที่ถูกต้อง เพื่อใช้ประโยชน์ในการรักษาโรค และพัฒนาเป็นอาชพี ได้ สำนักงาน กศน. กทม. และสำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร โดยความร่วมมือกับมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรในพระอุปถัมภ์ สมเด็จพระเจ้าภคนิ ีเธอเจ้าฟา้ เพชรรัตนราชสุดา สิรโิ สภาพณั ณวดี ซง่ึ มคี วาม เช่ียวชาญในเร่ืองของสมุนไพรและงานวจิ ยั ตา่ ง ๆ ทีเ่ กยี่ วกบั ฟ้าทะลายโจร

จัดทำคู่มือประชาชน การเรียนรู้ : ชีวิต สุขภาพ และฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควิด 19 ข้ึน เพอื่ ส่งเสรมิ การเรียนรู้ตลอดชีวติ และพัฒนาอาชพี ให้แก่ผ้เู รียน และประชาชน ซึ่งจะได้เรียนรู้ถึงวิธีการปลูกและวิธีการบริโภคที่ถูกต้อง และสถานศึกษา สามารถนำองค์ความรู้ เนื้อหาสาระนี้ไปจัดกระบวนการเรียนรู้ หรือจัด การศึกษาต่อเน่ือง เพ่ือให้ผู้เรียนสามารถใช้แนะนำผู้ใกล้ชิดได้อย่างถูกต้อง และเกดิ ประโยชนอ์ ย่างรวดเร็วและในวงกวา้ งตอ่ ไป ขอขอบคุณ คณะผู้จัดทำคู่มือประชาชน การเรียนรู้ : ชีวิต สุขภาพ และฟ้าทะลายโจรเพ่ือต่อสู้โรคโควิด 19 และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าคู่มือเล่มน้ี จะเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ เกิดความรู้ ความเข้าใจ เกิดทักษะ และเกิด องค์ความรู้ เพื่อให้ครู และวิทยากร นำความรู้ไปจัดกระบวนการเรียนรู้ให้ ผู้เรียน และประชาชน ให้สามารถปรับตัว และดำเนินชีวิตความปกติใหม่ ตอ่ ไป (ดร. ปรเมศวร์ ศิรริ ตั น์) ผู้อำนวยการสำนักงาน กศน. กทม.

คำนำ รักษาการในตำแหน่งผอู้ ำนวยการ สำนกั งาน กศน. จงั หวดั สมทุ รสาคร สถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 หรือ โรคโควิด 19 มาถึงเดือนเมษายน 2564 ได้ทวีความรุนแรงข้ึนอย่างต่อเน่ือง จนส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตและการประกอบอาชีพของประชาชน เป็นอย่างมาก ดร. วรัท พฤกษาทวีกุล เลขาธิการ กศน. จึงได้มอบหมายให้ สำนักงาน กศน. จังหวัด และสถานศึกษา จัดกิจกรรม กศน. เพื่อให้ประชาชน เกดิ การเรียนรู้ในการปรับตัวและเสริมการประกอบอาชีพ เพื่อพงึ่ ตนเองได้ ในระดับหน่งึ ในช่วงเดือนมกราคม 2564 สำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร และสถานศึกษาในสังกัดทั้ง 3 แห่ง ได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจาก ดร. อาทร จันทวิมล อดีตอธิบดีกรมการศึกษานอกโรงเรียน ให้จัดกิจกรรม การเรียนรู้ในการปลูกฟ้าทะลายโจร เพ่ือใช้เป็นยาทางเลือกในการรักษาโรค โควิด 19 โดยได้ดำเนินกิจกรรมการปลูกฟ้าทะลายโจร เพื่อใช้สรรพคุณทางยา เก็บเก่ียวเมล็ดพันธุ์และเพาะต้นกล้าเพื่อส่งต่อสำนักงาน กศน. จังหวัดท่ัว ประเทศ หน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนนำไปขยายผลใช้ประโยชน์ในการ ดูแลสุขภาพ และเสริมอาชีพเป็นรายได้ให้แก่ประชาชน ประกอบกับ ดร. กนกวรรณ วิลาวัลย์ รัฐมนตรีช่วยว่ากา ร กระทรวงศึกษาธิการ ได้มอบหมายให้สำนักงาน กศน. จังหวัดสมุทรสาคร ร่วมกับสำนักงาน กศน. กทม. และร่วมมือกับมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยา อภัยภูเบศรในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี จัดทำคู่มือประชาชน การเรียนรู้ : ชีวิต สุขภาพ

และฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควิด 19 เพ่ือเป็นเอกสารความรู้และใช้ประโยชน์ อย่างถูกตอ้ งตามหลักวิชาการ อีกท้ังเกดิ การเสริมสร้างอาชพี สร้างรายได้ให้ เกดิ ผลทนั ทตี อ่ ประชาชน ขอขอบคุณคณะผู้จัดทำ จากสำนักงาน กศน. กทม. ร่วมมือกับ มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และสำนักงาน กศน. จังหวัด สมุทรสาคร ที่ดำเนินการจัดทำเอกสารฉบับนี้จนสำเร็จสมบูรณ์ด้วยความ เรยี บรอ้ ย (นายชชั พงศ์ สรอ้ ยแสง) รองผู้อำนวยการสำนกั งาน กศน. จังหวดั มุกดาหาร รกั ษาการผู้อำนวยการสำนกั งาน กศน. จังหวดั สมทุ รสาคร

สารบัญ หนา้ ก นโยบายนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงกลาโหม ข นโยบายรฐั มนตรชี ว่ ยวา่ การกระทรวงศึกษาธิการ ค คำนำผู้อำนวยการสำนกั งาน กศน. กทม. คำนำรกั ษาการในตำแหนง่ ผู้อำนวยการ สำนกั งาน กศน. จ จังหวัดสมทุ รสาคร ช สารบญั 1 เกรนิ่ นำ 1 ตอนท่ี 1 การเรียนรู้ฟ้าทะลายโจร 6 8 ชวี ติ กับสุขภาพ 10 ลักษณะของสมุนไพรฟ้าทะลายโจร 11 ความสำคญั ของการเรยี นรฟู้ ้าทะลายโจร 12 เอกสารอ้างอิง 13 แบบทดสอบทา้ ยตอนที่ 1 14 เฉลยแบบสอบทา้ ยตอนที่ 1 18 ตอนท่ี 2 การปลูกฟ้าทะลายโจร 28 การปลูกในครวั เรอื นพนื้ ทบ่ี รเิ วณบ้าน 29 การปลูกเชิงพาณชิ ย์ 30 เอกสารอา้ งอิง แบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 2 เฉลยแบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 2

สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ ตอนท่ี 3 ผลิตภัณฑ์ยาและสมุนไพรฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควดิ 19 31 สารสำคญั ในการออกฤทธิ์ 31 รปู แบบผลิตภณั ฑ์ 32 สรรพคุณและวิธีการใช้ 33 ขอ้ ควรระวัง 38 เอกสารอา้ งอิง 41 แบบทดสอบทา้ ยตอนที่ 3 44 เฉลยแบบทดสอบท้ายตอนที่ 3 45 ตอนท่ี 4 กฎหมายทเี่ ก่ียวข้องกบั ฟ้าทะลายโจร 46 กฎหมายทีเ่ กีย่ วขอ้ งกับการใชผ้ ลิตภัณฑฟ์ ้าทะลายโจร 47 กฎหมายทเ่ี ก่ยี วข้องกับมาตรฐานอุตสาหกรรมสาร สกัดฟา้ ทะลายโจร 51 กฎหมายท่ีเกี่ยวข้องกับราคาสินคา้ และบรกิ าร 52 กฎหมายทีเ่ กย่ี วข้องกบั บัญชยี าหลักแห่งชาติด้าน สมุนไพรฟ้าทะลายโจร 54 เอกสารอา้ งอิง 57 แบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 4 59 เฉลยแบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 4 60

สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ ตอนที่ 5 การเรียนร้แู ละแหล่งการเรียนรู้ 61 วิธีการเรียนรู้ 61 แหลง่ การเรียนรู้ 63 บนั ทกึ การเรียนรู้ 77 เอกสารอา้ งอิง 79 แบบทดสอบทา้ ยตอนที่ 5 80 เฉลยแบบทดสอบท้ายตอนท่ี 5 81 ตอนท่ี 6 เส้นทางการประกอบอาชีพและประมวลสรุปข้อมลู การเรียนรู้ 82 เส้นทางการประกอบอาชีพ 83 บทบาท กศน.กับการตอ่ ยอดฟา้ ทะลายโจร 93 ประมวลสรุปข้อมูลการเรียนรู้ 98 เอกสารอ้างอิง 102 แบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 6 104 เฉลยแบบทดสอบท้ายตอนที่ 6 105 รายชอ่ื คณะผ้จู ดั ทำ 106

เกริ่นนำ คูม่ ือประชาชน การเรยี นรู้ : ชีวิต สุขภาพ และฟ้าทะลายโจร สู้โรคโควิด 19 เป็นการส่งเสริมความรู้ให้ประชาชนได้ศึกษาเรียนรู้ เกี่ยวกับชีวิต สุขภาพ และฟ้าทะลายโจร จากสถานการณ์การแพร่ ระบาดของโรคโควิด 19 ซ่ึงประชาชนจำเป็นต้องศึกษาเรียนรู้ เพ่ือนำความรู้มาใช้ในการดูแลรักษาสุขภาพของตนเองและใช้ใน การประกอบอาชีพเพื่อสร้างรายได้ โดยคู่มือประชาชน มีจำนวน 6 ตอน ประกอบดว้ ย ตอนที่ 1 การเรียนรู้ฟ้าทะลายโจร ประชาชนจะได้เรียนรู้ เก่ียวกับ ชีวิตกับสุขภาพ ลักษณะของสมุนไพรฟ้าทะลายโจร และ ความสำคัญของการเรียนรู้ฟ้าทะลายโจร เพ่ือให้มีความรู้ความเข้าใจ เกี่ยวกบั เรอื่ งสขุ ภาพและฟ้าทะลายโจรมากยิ่งขึ้น ตอนท่ี 2 การปลูกฟ้าทะลายโจร ประชาชนจะได้เรียนรู้ เก่ียวกับ การปลูกฟ้าทะลายโจรเพื่อใช้ดูแลสุขภาพในครัวเรือน และการปลูกฟ้าทะลายโจรเพื่อสร้างรายได้ เน่ืองจากพบว่ามี ผู้ติดเชื้อโรคโควิด 19 เพ่ิมมากขึ้น ประชาชนจำเป็นต้องศึกษาเรียนรู้ ตั้งแต่ข้ันตอนการปลูกตลอดจนการเก็บเกี่ยวท่ีถูกต้อง เพ่ือให้สามารถ ปลกู ฟา้ ทะลายโจรใชใ้ นครวั เรือนและปลูกเพ่ือสร้างเป็นอาชีพได้ ตอนที่ 3 ผลิตภัณฑ์ยาและสมุนไพรฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควิด 19 ประชาชนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับ สารสำคัญในการออกฤทธ์ิ รูปแบบ ผลิตภัณฑ์ สรรพคุณและวิธีการใช้ ข้อควรระวัง เพื่อให้ทราบถึง

สรรพคุณและวิธีการใช้ยาฟ้าทะลายโจรในการรักษาผู้ป่วยโรคโควิด 19 และการเสริมภูมิคุม้ กนั ไดอ้ ย่างถูกวธิ ี ตอนที่ 4 กฎหมายท่ีเกยี่ วขอ้ งกับฟ้าทะลายโจร ประชาชนจะ ได้เรียนรู้เกี่ยวกับ กฎหมายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิตและกฎหมายที่ เกี่ยวข้องกับการใช้ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร เพื่อให้สามารถปฏิบัติได้ ถูกต้องเป็นไปตามที่กฎหมายแต่ละฉบับกำหนด โดยเฉพาะอย่างย่ิง กฎหมายทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับการพฒั นาฟ้าทะลายโจรเพ่อื เขา้ สูอ่ าชีพ ตอนที่ 5 การเรียนรู้และแหล่งการเรียนรู้ ประชาชนจะได้ เรียนรู้เก่ียวกับ วิธีการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ และบันทึกการเรียนรู้ เนื่ อ ง จ า ก ข้ อ มู ล ข่ า ว ส า ร เก่ี ย ว กั บ ฟ้ า ท ะ ล า ย โ จ ร มี จ ำ น ว น ม า ก ประชาชนจึงจำเป็นต้องทราบข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับแหล่งการเรียนรู้ เพ่ือใช้ประกอบการตัดสินใจในการเลือกเรียนรู้หรือเข้าถึงข้อมูลท่ี ตอ้ งการ ตอนที่ 6 เส้นทางการประกอบอาชีพและประมวลสรุปข้อมูล การเรียนรู้ ประชาชนจะไดเ้ รยี นรู้เกย่ี วกบั เส้นทางการประกอบอาชีพ บทบาท กศน.กับการต่อยอดฟ้าทะลายโจร และประมวลสรุปข้อมูล การเรียนรู้ ซึ่งเป็นการส่งเสริมการเรียนรู้ ต่อยอดการปลูกฟ้าทะลาย โจรให้เข้าสู่การประกอบอาชีพที่สามารถสรา้ งรายได้ให้กับตนเองและ ครอบครัว ตลอดจนการประมวลสรุปความรู้เกี่ยวกับชีวติ สขุ ภาพและ ฟ้าทะลายโจรสู้โรคโควดิ 19

ข้อตกลงการใช้คำและขอ้ ความ 1) ช่ือเรียกโรคโควิด 19 ใชค้ ำตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชอ่ื และอาการสำคัญของโรคตดิ ตอ่ อนั ตราย (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563 โดยสรปุ จากท่ีประชุมคณะทำงาน เมื่อวันท่ี 26 กรกฎาคม 2564 ให้ใช้ โรคโควดิ 19 2) สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ใช้ สำนกั งาน กศน. 3) สำนกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั กรุงเทพมหานคร ใช้ สำนกั งาน กศน. กทม. 4) สำนักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จังหวดั สมทุ รสาคร ใช้ สำนกั งาน กศน. จงั หวัดสมุทรสาคร (รวมทั้งสำนกั งาน กศน. จังหวัดอื่น เชน่ กนั ) 5) สารในฟ้าทะลายโจร สารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) การเขยี นคำทบั ศัพท์ภาษาอังกฤษ ใหเ้ ขยี นภาษาไทยและวงเลบ็ คำภาษาองั กฤษกำกบั 6) ใช้คำ ฟ้าทะลายโจร ในกรณีที่กลา่ วถงึ พชื สมนุ ไพรฟ้าทะลายโจร 7) ใชค้ ำ ยาฟ้าทะลายโจร ในกรณที กี่ ลา่ วถงึ พืชสมนุ ไพรฟา้ ทะลายโจร ทเ่ี ปน็ ผลติ ภณั ฑ์ยา

1.1 ชีวิตกบั สุขภาพ สุขภาพเป็นพื้นฐานสำคัญในการดำรงชีวิต หมายถึง ความสมบูรณ์ แข็งแรงของร่างกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ ซึ่งความสมบูรณ์ของร่างกาย คือ การที่ร่างกายของเรามีความแข็งแรง คล่องแคล่ว ไม่เป็นโรค และไม่พิการ ความสมบูรณ์ทางจิต คือ การที่เรามีจิตใจที่เป็นสุข ร่าเริง มีสติ ความสมบูรณ์ ทางสังคม คือ การอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ดี มีครอบครัวที่อบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง และความสมบรู ณ์ทางจติ วิญญาณเกิดขน้ึ เม่ือเราทำความดี เชน่ รจู้ ักการเสียสละ มีความเมตตากรณุ า เป็นต้น สขุ ภาพทด่ี จี ึงเปน็ สิง่ ทีม่ ีความสำคญั อย่างย่ิงสำหรับ ทุกคน (อรวรรณ น้อยวัฒน์, 2558) ดังนั้นเราจึงควรดูแลสุขภาพของเราอย่าง องค์รวม การดูแลสุขภาพอย่างองค์รวม (Holistic Health) หมายถึง การดูแล สุขภาพที่เน้นการป้องกัน และบำบัดอาการเจ็บป่วยด้วยการใชค้ วามรู้ในทุก ๆ ด้าน ทั้งความรู้แบบดั้งเดิม และการบำบัดเสริมที่ช่วยให้เกิดสุขภาวะที่ดี โดยเน้นให้ ทุกคนมีส่วนร่วมในปฏิบัติตน เพื่อส่งเสริมสุขภาพด้วย เนื่องจากสาเหตุของ การเกดิ โรคจะมคี วามเก่ียวพนั กนั ทง้ั ทางรา่ งกาย จติ ใจ และสังคม

2 คู่มือการดูแลสุขภาพสำหรับประชาชนในสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ระลอก 3 ด้วยศาสตร์ การแพทย์แผนไทยและสมุนไพร (โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัย ภูเบศร, 2564) ได้กล่าวถึงการดูแลสุขภาพ อย่างองค์รวมไว้ ซึ่งมีองค์ประกอบ ดังน้ี อากาศ อากาศที่บริสุทธิ์ คือ อาหารชั้นดีของปอดที่จะ หล่อเลี้ยงปอดและอวัยวะทั่วร่างกาย ส่งเสริม กระบวนการขับของเสียออกจากร่างกายผ่าน การหายใจออก ออกกำลังกาย การออกกำลังกายนั้นมีประโยชน์ต่อร่างกาย และยังช่วยให้จิตใจร่าเริงแจ่มใส คลายเครียดได้อีกด้วย คุณสามารถเลือกออกกำลังกายที่คุณชื่นชอบ หรือถนัด โดยควรออกกำลงั กายครัง้ ละ 30 นาทีขน้ึ ไป และทำอย่างนอ้ ย สัปดาห์ละ 3 วัน

3 อาหาร รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ ย่อยง่าย เคี้ยว อาหารให้ละเอียด ไม่เร่งรีบ เพื่อไม่ให้เป็นภาระหนักของ รา่ งกายในการย่อยอาหาร ให้โอกาสร่างกายได้จดั การฟ้ืนฟู ความเจ็บปว่ ยให้ดขี ้นึ เน้นสมนุ ไพรเสริมเขา้ ไปในม้ืออาหาร เพื่อช่วยย่อยอาหารให้สมบูรณ์ หรือมีส่วนช่วยในการ เสรมิ ภมู ิคุม้ กันให้แข็งแรง เช่น ขิง กระเทยี ม พริก พรกิ ไทย หัวหอม เป็นต้น นอกจากอาหารแล้ว ให้ดื่มน้ำสะอาด ๆ (ควรหลีกเลี่ยงน้ำเย็น) อยา่ งน้อยวันละ 2 ลิตร การนอนหลับ หากการใช้ชีวิตตามนาฬิกาชีวภาพ (circadian rhythm) ผดิ ธรรมชาตไิ ป เช่น การนอนดกึ นอนน้อย หลบั ไม่ สนิท เป็นต้น จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันได้รับผลกระทบ ส่งผลเสียต่อภูมิคุ้มกันอย่างมาก ทำให้มีโอกาสติดเช้ือ และเป็นหวดั แต่ถ้าเรานอนหลบั ให้เพียงพอ 7 - 9 ชัว่ โมง/วนั จะชว่ ยให้ร่างกายสร้างสารภูมิตา้ นทานไดด้ ีกว่าผทู้ ่อี ดนอน สมุนไพร บางครั้งแม้ว่าเราจะดูแลร่างกายอย่างดี เราก็ยังคงมีโอกาสเจ็บป่วยได้ การติดเชื้อทางเดิน หายใจสว่ นบนอยา่ งหวัดเป็นโรคที่พบไดบ้ ่อยในทุกเพศ ทุกวัย สมุนไพรมีบทบาทช่วยส่งเสริมสุขภาพใน หลายด้าน เช่น ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน ปรับภูมิคุ้มกัน บำรุงปอด บรรเทาอาการหวัด ไข้ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก ชว่ ยขับของเสีย ขบั เสมหะ ขับเหงอ่ื ลดการอักเสบของ เนอ้ื เย่ือ ตา้ นไวรสั เป็นต้น

4 สว่ นท่ี 1 สขุ ภาพทางกาย (Physical Health) คือ มีสภาพร่างกายที่ดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และมีการพัฒนา ที่เหมาะสมกับวยั สว่ นที่ 2 สุขภาพทางจติ (Mental Health) คือ มีสภาพจิตปกติ สามารถปรับตัวได้กับสถานการณ์ สามารถ ควบคุมอารมณ์ได้เหมาะสมกับสถานการณ์ต่าง ๆ ซึ่งผู้มีสุขภาพจิตดี ย่อมมีผลมาจากสุขภาพกายท่ีดีด้วย หรือคำกล่าวที่ว่า “จิตใจที่แจ่มใส ย่อมอย่ใู นรา่ งกายท่สี มบรู ณ์” สว่ นที่ 3 สขุ ภาพทางสงั คม (Social Health) คือ การมีสภาพของความเป็นอยู่ หรือการดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้ อยา่ งปกตสิ ุข ไม่ทำให้ผู้อ่ืนหรือสงั คมเดอื ดรอ้ น

5 จากอดีตถึงปัจจุบัน การดูแลชีวิตและสุขภาพของประชาชน เมื่อมี อาการเจ็บป่วยจะไปพบแพทย์ หรือใช้สมุนไพรเป็นทางเลือกในการรักษา ด้วยวิธีการต่าง ๆ ตามตำรับยาที่มีสมุนไพรเปน็ สว่ นประกอบ การรักษาโรคทางการแพทย์แผนปัจจุบัน หรือแพทย์ทางเลือกโดยใช้ สมนุ ไพรทีส่ ามารถหาได้ง่าย เชน่ ฟ้าทะลายโจร หัวหอมแดง กระเทยี มสด ขิง มะนาวผสมน้ำผึ้ง เป็นต้น เพราะสมุนไพรที่กล่าวมาข้างต้น สามารถหาได้ง่าย จากในครัวเรือน วิธีนำมาแปรรูปเป็นยาแก้หวัด และอาการอื่น ๆ ไม่ยุ่งยาก จนเกินไป แตห่ ากใชแ้ ล้วอาการไมด่ ขี นึ้ ภายใน 5 วนั ควรรีบไปพบแพทย์ จากสถานการณ์ปัจจุบันที่ประเทศไทยเกิดการแพร่ระบาดของ โรคโควิด 19 มีการติดเชื้อได้ง่าย และเชื้อโรคมีการพัฒนาสายพันธุ์แม้จะมี วัคซีนป้องกัน แต่การระบาดไม่ได้ลดน้อยลง การรับมือทางการแพทย์ และสาธารณสุขเกิดวิกฤต ผู้มีความเสี่ยงสูงในการติดเชื้อไม่มีสถานที่กักตัว ผู้ติดเชื้อไม่มีเตียงในการรักษาในโรงพยาบาลสนาม หรือโรงพยาบาลหลัก ในการรักษา ดังนั้นการเรียนรู้สมุนไพรฟ้าทะลายโจร จึงเป็นอีกทางเลือกหน่ึง ของประชาชนที่ต้องมีหน่วยความรู้ทางด้านวิชาการ ทั้งลักษณะ ทางกายภาพ การใช้ประโยชน์ในทุกมิติ เพื่อสามารถใช้ยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจรที่มีสรรพคุณ แก้ไข้ แก้อักเสบ แก้เจ็บคอ เป็นยาทางเลือกในการบรรเทาอาการ หรือรักษา บรรเทาอาการเบ้ืองตน้ เท่านัน้ หากอาการไม่ทุเลาให้รบี ไปพบแพทย์

6 1.2 ลักษณะของสมุนไพรฟา้ ทะลายโจร สมุนไพรฟ้าทะลายโจรสามารถพบได้ทั่วไปในประเทศไทย ลาว กัมพชู า มาเลเซยี อนิ โดนเี ซยี เวียดนาม จีน และหม่เู กาะในทะเลแคริบเบียน และสมุนไพรฟ้าทะลายโจรมีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ฟ้าทะลาย ฟ้าทะลายโจร น้ำลายพังพอน (กรุงเทพมหานคร) สามสิบดี เขยตายยายคลุม (ร้อยเอ็ด) หญ้ากันงู (สงขลา) ฟ้าสะท้าน (พัทลุง) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟ้าสาง (พนัสนิคม) ขุนโจรห้าร้อย (ภาคกลาง) ซวนซิน เหลียง เจ็กเกี่ยงสี่ คีปังฮี โซว่ เซา่ (จีน) เปน็ ต้น 1.2.1 ช่อื ทางวทิ ยาศาสตร์ ฟ้าทะลายโจรมีชื่อวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees (วงศ์ Acanthaceae) ฟ้าทะลายโจร จัดเป็นสมุนไพรที่มีรสขม อยู่ในกลุ่มยาเย็นมี สรรพคุณทางการแพทย์แผนไทย ใช้บรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอและเจ็บคอ เป็นสมุนไพรที่ถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจาก สมนุ ไพร) กระทรวงสาธารณสุข ในรูปแบบยาเดย่ี ว

7 1.2.2 ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ ฟา้ ทะลายโจร เป็นพืชลม้ ลกุ สูงประมาณ 30 - 60 เซนตเิ มตร ลำตน้ ตั้งตรงก่ิงกา้ นเปน็ สนั ส่ีเหลย่ี ม ใบเด่ยี ว เรยี งตรงขา้ ม รูปใบหอก กว้าง 1 - 2.5 เซนติเมตร ยาว 4 - 10 เซนติเมตร โคนใบและปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ หรอื เป็นคล่ืนเล็กน้อย เนื้อใบสเี ขยี วเข้ม เป็นมนั กา้ นใบยาว 2 - 8 มิลลิเมตร ดอกออกเป็นช่อใหญ่ที่ปลายกิ่งและซอกใบ ช่อโปร่งยาว 5 - 30 เซนติเมตร ดอกย่อยขนาดเล็ก ดอกสีขาวแกมม่วง มีขน กลีบเลี้ยงโคนติดกัน ผลเป็นฝัก รูปทรงกระบอก สีเขียวอมน้ำตาล ปลายแหลม เมื่อผลแก่จะแตกดีดเมล็ด ออกมา มีเมล็ด 8 - 10 เมล็ด ขนาดเล็ก สีน้ำตาลแดง ใช้เมล็ดขยายพันธ์ุ เนื่องจากเมล็ดฟ้าทะลายโจรมีเปลือกหุ้มหนาและแข็ง ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อ การงอก นอกจากนี้เมล็ดยังมีการพักตัว จึงควรแก้การพักตัวของเมล็ดก่อน นำไปเพาะหรอื กอ่ นการปลูก 1.2.3 สารสำคญั ฟ้าทะลายโจร มีสารสำคัญในการออกฤทธิ์ คือ แอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) และอนุพันธ์มีฤทธิ์ลดการบีบตัวของลำไส้ ต้านเช้ือ แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของอาการท้องเสีย ช่วยรักษาอาการไอ เจ็บคอ ป้องกนั และบรรเทาหวัด

8 1.2.4 การใชป้ ระโยชน์ ฟา้ ทะลายโจร ถูกนำมาใช้เป็นสมุนไพรในการรักษาโรคตา่ ง ๆ มากมาย เชน่ ไขห้ วดั ไข้หวัดใหญ่ ระงบั อาการอักเสบ ไอ เจบ็ คอ คออักเสบ ต่อมทอนซิลอกั เสบ หลอดลมอักเสบ ขับเสมหะ รักษาโรคผิวหนัง ฝี แกต้ ิดเชื้อทท่ี ำให้ปวดท้อง ทอ้ งเสีย บิด และแก้กระเพาะลำไสอ้ กั เสบ เป็นตน้ ฟ้าทะลายโจรเปน็ ยาขมเจริญอาหาร มีฤทธร์ิ ะงับการตดิ เช้ือ หรือระงับ การเจรญิ เติบโตของเช้อื โรคได้ จงึ ควรใช้ให้ถกู ต้องดว้ ยจงึ จะไดผ้ ลดมี าก 1.3 ความสำคญั ของการเรียนรู้ฟา้ ทะลายโจร การเรียนรู้ฟ้าทะลายโจร นับว่ามีความสำคัญสำหรับทุกคน ยิ่งใน สถานการณ์ปัจจุบันการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ได้แพร่ไปในวงกว้าง การใช้ฟ้าทะลายโจรเพื่อบรรเทาอาการของโรคหวัดและการใช้เพื่อรักษา โรคโควิด 19 เป็นสิ่งที่ควรเรียนรู้เป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากเป็นสมุนไพร ใกล้ตัวเรา อีกทั้งยังสามารถปลูกเป็นพืชเศรษฐกิจ สร้างรายได้ สร้างอาชีพ และนำไปสู่หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพียง หากเราทุกคนสามารถเรียนรู้ และนำความรู้ความเข้าใจไปสู่การปฏิบัติได้อย่างถูกต้องจะเกิดประโยชน์ต่อ ตนเอง ครอบครวั ชุมชน สงั คม และประเทศชาติสบื ไป

9 ส รุ ป การมีคุณภาพชีวิตที่ดี โดยเฉพาะสุขภาพกายเป็นส่วนสำคัญของการ ดำรงชีวิต หากสุขภาพกายแข็งแรงก็สามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่าง มีประสิทธิภาพ จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ได้แพร่ไป ในวงกว้าง การเรียนรู้เรื่องฟ้าทะลายโจรจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง จะทำให้ เราได้รู้ถึงขั้นตอนการปลูกฟ้าทะลายโจร สรรพคุณของฟ้าทะลายโจร การนำมาเป็นผลิตภณั ฑ์ทางยา ข้อบ่งใช้ ข้อห้าม กฎหมายที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ และการเรียนรู้เพิ่มเติมจากแหล่งเรียนรู้ ซึ่งจะทำให้เรารู้จัก และนำ ฟ้าทะลายโจรมาใช้ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ได้อยา่ งเหน็ ผลชดั เจนยงิ่ ข้นึ

10 เอกสารอา้ งอิง กรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก (2564) คำแนะนำ การใช้ฟ้าทะลายโจรสำหรับสถานการณ์การระบาด ของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 Coronavirus Disease 2019 : COVID -19 สืบคน้ เมือ่ 16 กรกฎาคม 2564 จาก https://thaicam.go.th/wpcontent/uploads/2021.pdf กรุงเทพธรุ กิจออนไลน์ (2564) ฟ้าทะลายโจร สรรพคุณทางยารักษาอะไร ไดบ้ า้ ง นอกจากโควดิ -19 สืบค้นเมอ่ื 16 กรกฎาคม 2564 จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail /934488 ดสิ ไทย (2564) ฟ้าทะลายโจร สบื ค้นเม่ือ 17 กรกฎาคม 2564 จาก https://www.disthai.com โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภูเบศร (2564) ค่มู ือการดแู ลสุขภาพสำหรบั ประชาชนในสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ระลอก 3 ดว้ ยศาสตรก์ ารแพทย์แผนไทยและสมุนไพร ปราจนี บรุ ี โรงพยาบาล เจา้ พระยาอภยั ภูเบศร วิกพิ ีเดยี สารานุกรมเสรี (2564) ฟ้าทะลายโจร สืบคน้ เมื่อ 17 กรกฎาคม 2564 จาก https://th.wikipedia.org/wiki/ หนว่ ยแพทย์ทางเลือก โรงพยาบาลรามาธิบดี (2564) ฟ้าทะลายโจร สืบคน้ เม่อื 17 กรกฎาคม 2564 จาก https://med.mahidol.ac.th/altern_med/th/km/19jun2020-1729 อรวรรณ นอ้ ยวัฒน์ (2558) สุขภาพกับคณุ ภาพชีวติ สบื ค้นเม่อื 16 กรกฎาคม 2564 จาก http://www.ptpfoods.com/%E0%8D.html/ บรรณานกุ รมภาพ https://th.pngtree.com/

11 แบบทดสอบทา้ ยตอนที่ 1 คำช้แี จง : ทำเครอ่ื งหมาย ✓ (ถูก) หน้าขอ้ ที่มีเนอื้ หาถูกต้อง และทำเคร่อื งหมาย  (ผิด) หนา้ ข้อที่มีเนื้อหาไมถ่ กู ตอ้ ง 1. ผลของการดูแลสขุ ภาพที่ดีทส่ี ุด คือทำให้รา่ งกายแขง็ แรงไม่เจ็บป่วย 2. การออกกำลังกายมีประโยชน์ทั้งทางรา่ งกายและช่วยให้จิตใจร่าเริง แจม่ ใส จึงควรออกกำลงั กายอยา่ งหนักทุกวัน 3. ศึกษาสมนุ ไพรฟา้ ทะลายโจรกอ่ นการใชจ้ ริงเพราะ สมุนไพรฟา้ ทะลายโจรมที ัง้ โทษและประโยชน์ 4. ฟ้าทะลายโจรสามารถนำมาใชป้ ระโยชนไ์ ด้เฉพาะส่วนของใบเท่านั้น 5. การดูแลสุขภาพอย่างองค์รวม คือ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เทา่ น้ัน

12 เฉลยแบบทดสอบท้ายตอนที่ 1 คำช้ีแจง : ทำเครอื่ งหมาย ✓ (ถกู ) หนา้ ขอ้ ทมี่ เี น้ือหาถูกตอ้ ง และทำเคร่ืองหมาย  (ผิด) หน้าข้อที่มเี นื้อหาไม่ถูกตอ้ ง  1. ผลของการดแู ลสุขภาพทด่ี ีที่สดุ คือทำให้รา่ งกายแขง็ แรงไมเ่ จ็บป่วย  2. การออกกำลงั กายมีประโยชนท์ ง้ั ทางร่างกายและชว่ ยให้จิตใจรา่ เริง แจ่มใส จึงควรออกกำลงั กายอย่างหนักทุกวนั  3. ศึกษาสมนุ ไพรฟ้าทะลายโจรกอ่ นการใช้จริงเพราะ สมุนไพรฟ้าทะลายโจรมีท้งั โทษและประโยชน์  4. ฟา้ ทะลายโจรสามารถนำมาใชป้ ระโยชน์ไดเ้ ฉพาะส่วนของใบเทา่ น้ัน  5. การดูแลสขุ ภาพอยา่ งองคร์ วม คอื การรับประทานอาหารท่ีมีประโยชน์ เทา่ น้ัน

ฟ้าทะลายโจร จัดเป็นสมุนไพร พื้นบ้านที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน และในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของ โรคโควดิ 19 ฟา้ ทะลายโจรจงึ เป็น สมนุ ไพร ที่ถูกนำมาทำเป็นยาและใช้ในการรักษา อาการเบ้ืองตน้ ของผ้ทู ี่ไดร้ บั เชื้อโรคโควิด 19 การปลูกฟ้าทะลายโจร ไม่แตกต่างกับการปลูกพืชชนิดอื่น แต่การปลูกฟ้าทะลายโจรให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ เพื่อนำมาเป็นยา จะต้องมีวิธีการเตรียมดิน การปลูก การดูแลรักษา การกำจัดโรคและศตั รพู ืช รวมทั้งการปฏบิ ตั กิ ่อนและหลงั การเก็บเก่ียวอย่าง มีคุณภาพด้วย จึงเห็นควรส่งเสริมให้ประชาชนปลูกเพื่อนำไปใช้ดูแลสุขภาพ ในครวั เรือนและปลูกเพ่อื สร้างรายได้อกี ทางหน่งึ

14 2.1 การปลูกในครวั เรือนพน้ื ทีบ่ รเิ วณบา้ น 2.1.1 การเตรยี มดนิ 1) ดินที่ใช้ในการปลูกฟ้าทะลายโจร ควรเป็นดินร่วนซุยท่ี สามารถระบายน้ำได้ดีไม่ท่วมขัง ควรหลีกเล่ียงพ้ืนที่ที่เป็นดินเหนียว หรือทราย และขุดหรือไถพรวนเพื่อให้ดินร่วนซุย ก่อนปลกู 2) หากมีวัชพืชให้ถอนทิ้ง www.freepik.com แล้วปรับปรุงดินด้วยปุ๋ยอนิ ทรยี ์ 2.1.2 การเตรยี มเมล็ดพนั ธุ์ 1) ใช้เมล็ดจากฝักแก่จัด เมล็ดต้องมีสีน้ำตาลแดง ลักษณะ สมบรู ณ์ ปราศจากโรคและแมลง 2) นำเมล็ดพันธุ์ แช่ในน้ำอุ่นจัด ใช้เวลาประมาณ 10 – 12 ชว่ั โมง เพอ่ื ให้การงอกหรอื การแตกของเมล็ดเรว็ ขน้ึ

15 2.1.3 วิธีการปลูก 1) การปลูกแบบหว่าน ใช้เมล็ดพันธุ์ 100 - 400 เมล็ด ตอ่ พ้นื ท่ี 1 ตารางเมตร วิธีนีน้ ิยมปลกู แต่มีขอ้ จำกัด คอื ทำให้ส้ินเปลืองเมล็ดพนั ธุ์ ซง่ึ มรี าคาสูง 2) การปลูกแบบโรยเมล็ดพันธุ์เป็นแถว โดยการขุดร่องตื้น ๆ เป็นแถวยาว โรยเมล็ดพันธุ์และกลบดินบาง ๆ ระยะปลูกระหว่างแถว ประมาณ 40 เซนติเมตร ใช้เมล็ดพันธุ์ประมาณ 50 - 100 เมล็ด ต่อความยาว 1 เมตร วธิ นี ้ที ำใหส้ ามารถกำจดั วชั พืชได้สะดวก สแกน QR Code เพอ่ื ศึกษารายละเอียดเพิ่มเตมิ 2.1.4 การดูแล การรดน้ำ การรดน้ำฟ้าทะลายโจรในระยะ 30 - 60 วันแรก ถ้าแดดจัด ควรรดน้ำ วันละ 2 ครั้ง เช้า - เย็น ถ้าแดดไม่จัด ควรรดน้ำวนั ละคร้งั หลงั จากอายุ 60 วนั ไปแล้ว อาจรดน้ำวันเว้นวัน หรือ รดน้ำตามความเหมาะสม ตามสภาพ ความช้ืนของดินและสภาพอากาศกไ็ ด้

16 2.1.5 การใสป่ ๋ยุ การใส่ปุย๋ ฟา้ ทะลายโจรเมือ่ อายุ 60 วนั ให้ใส่ป๋ยุ อนิ ทรยี ์ ตามความเหมาะสม โดยทำได้หลายวิธี ดังน้ี แบบหว่าน ต้องหว่านให้กระจายสม่ำเสมอ หลังหว่าน แลว้ ตอ้ งรดนำ้ ทนั ที อย่าให้ปยุ๋ ค้างทีใ่ บ แบบโรยหรือหว่านเป็นแถว ตามแนวขนานระหว่างแถว ห่างจากแถวปลูกประมาณ 10 - 15 เซนติเมตร โดยขุด เป็นรอ่ ง ใส่ปุ๋ย พรวนดนิ กลบ แบบหยอดโคน ใส่ปุ๋ยห่างจากโคนต้นประมาณ 10 เซนติเมตร โดยพรวนดินเล็กน้อยก่อนหยอดรอบ ๆ โคนต้นแลว้ พรวนดินกลบก็ได้

17 2.1.6 การเกบ็ เกี่ยว 1) การเก็บเกี่ยวใบ ระยะเก็บเกีย่ วใบที่เหมาะสม ท่ีจะใหส้ ารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) สูง ควร เก็บใบในชว่ งระยะเวลาท่ีดอก เร่ิมบาน หรือช่วงอายุ ประมาณ 100 – 120 วัน หลังการปลกู หากนำไปตาก แหง้ จะเก็บไว้ได้นาน 1 ปี 2) การเกบ็ เมล็ด ควรเกบ็ เมื่อฝักมีสนี ำ้ ตาลเขม้ ฝักท่สี มบูรณ์ จะมีเมลด็ พนั ธ์โุ ดยประมาณ 8 – 10 เมล็ด สามารถนำไปขยายพนั ธตุ์ อ่ ได้ สแกน QR Code เพือ่ ศกึ ษารายละเอียดเพ่มิ เติม

18 2.2 การปลูกเชงิ พาณิชย์ 2.2.1 การเตรยี มเพาะพนั ธ์กุ ลา้ การเตรียมดินในการเพาะพันธุ์กล้าอาจซื้อจากท้องตลาดทั่วไป แต่ต้นทนุ ค่อนข้างสงู หรอื ใช้แกลบดำผสมกับมลู ไสเ้ ดือน โดยใช้น้ำคลุกเคล้า ให้เข้ากันเพื่อให้มีสภาพความชื้นที่เพียงพอ ซึ่งสภาพความชื้น สังเกตจาก เม่อื นำสว่ นผสมมากำดว้ ยมือจะเปน็ ก้อน ไมแ่ ตกออกจากกนั สแกน QR Code เพื่อศึกษารายละเอยี ดเพ่มิ เตมิ

19 2.2.2 การเตรียมเมล็ดพนั ธุ์ 1) การเตรียมเมล็ดพันธเุ์ พอ่ื หว่าน 1.1) ใช้เมลด็ จากฝักแกจ่ ัด เมลด็ ต้องมี สนี ้ำตาลแดง ลักษณะสมบูรณ์ ปราศจากโรค และแมลง 1.2) นำเมล็ดพนั ธ์ุ แช่ในนำ้ อนุ่ จัด ใชเ้ วลาประมาณ 10 – 12 ชั่วโมง เพ่อื ใหก้ ารงอกหรือการแตกของ เมลด็ เรว็ ขึน้

20 2) การเตรียมเมลด็ พันธ์ุเพอ่ื เพาะตน้ กล้า 2.1) ใชเ้ มล็ดจากฝกั แกจ่ ดั เมล็ดตอ้ งมีสีน้ำตาลแดง ลักษณะสมบูรณ์ ปราศจาก โรคและแมลง 2.2) นำเมล็ดพันธุ์ แช่ในน้ำอุ่นจัด ใช้เวลา ประมาณ 10 – 12 ชั่วโมง ซึ่งในน้ำจะผสมไข่ไก่ใน ปริมาณ 1 – 2 ช้อนชา ต่อน้ำแช่ 300 – 400 กรัม เพอื่ ใหก้ ารงอกหรอื การแตกของเมลด็ เร็วขึ้น 2.3) เม่อื ครบ 10 - 12 ชวั่ โมง ให้เทน้ำทงิ้ แล้วนำเมลด็ ไปผสมกับ แปง้ ฝุ่น (เพ่ือเวลาโรยเมล็ดลงในหลุมจะได้ร้ปู รมิ าณของเมล็ดพนั ธ)ุ์ หลังจากนน้ั นำผา้ หรือกระดาษทิชชูห่อเมล็ดไว้

21 2.4) โรยเมล็ดลงในหลุมในปริมาณท่ี เหมาะสม โดยสามารถนำเมล็ดใส่ขวดที่มี ขนาดเล็กปากเรียว แลว้ โรยเมล็ด 2.5) นำดินมากลบเล็กน้อย แล้วปาด หน้าดิน 2.6) นำถาดหลุมไปวางในสถานท่ี โดยท่ีต้องมีหลงั คามุง เพ่ือป้องกันไมใ่ ห้ ฝนท่ีตกชะลา้ งหนา้ ดนิ ออก 2.7) รดนำ้ ใหช้ ่มุ ต้องให้เปน็ ละอองฝอย เพื่อไม่ให้ดินกระจายและไม่ให้เมล็ด กระเด็นออกมา

22 2.2.3 วธิ ีการปลกู 1) การปลกู แบบหวา่ น นำเมล็ดมาผสมทรายหยาบ โดยใช้เมล็ด 1 ส่วน ต่อทรายหยาบ 1 - 2 ส่วน เนื่องจากเมล็ดฟ้าทะลายโจร มขี นาดเลก็ และน้ำหนักเบา จงึ ทำให้สิน้ เปลืองเมล็ดพันธุ์ การใช้ทรายหยาบเข้ามาชว่ ยจะทำใหเ้ มลด็ พนั ธมุ์ ีน้ำหนัก มากขนึ้ และกระจายสม่ำเสมอ

23 2) การปลูกโดยใชต้ ้นกลา้ (1) การเตรียมหลุมปลูก ขุดหลุมให้กว้าง ประมาณ 15 เซนติเมตร ลึกประมาณ 8 - 12 เซนติเมตร เป็นแถว ให้มีระยะปลูกระหว่างต้น 20 เซนติเมตร และระหว่าง แถว 30 - 40 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ยอินทรีย์รองก้นหลุม ประมาณ 125 กรมั ตอ่ หลมุ และคลกุ เคล้าใหเ้ ข้ากบั ดิน (2) ย้ายกล้าปลูกเมื่อกล้ามีอายุประมาณ 30 วัน ก่อนย้ายกล้ารดน้ำแปลงให้ชุ่มแล้วจึงนำกล้าไปปลูก ในหลมุ ทเี่ ตรียมไว้ 1 ตน้ ต่อหลุม

24 2.2.4 การดแู ล 1) การคลุมแปลง พื้นที่ปลูกเป็นที่โล่งแจ้ง ลมพัดแรงจัด แดดจัด ฝนตกชุก ควรคลุมแปลงด้วยฟาง หรือใบหญ้าคาบาง ๆ เพอื่ ลดการชะล้างของนำ้ ความชน้ื ทำให้เมล็ดงอกไดเ้ ร็วขึ้น 2) การรดน้ำ ช่วงระยะ 30 - 60 วันแรกของการปลูก ถ้าแดดจัด ควรรดนำ้ วนั ละ 2 ครง้ั เชา้ - เย็น ถา้ แดดไม่จดั ควรรดน้ำวันละคร้ัง หลังจากอายุ 60 วัน ไปแล้วอาจรดน้ำวันเว้นวัน หรือรดน้ำตาม ความเหมาะสม ตามสภาพความชนื้ ของดินและสภาพอากาศกไ็ ด้

25 2.2.5 การใสป่ ุย๋ เมื่อฟ้าทะลายโจรมีอายุ 60 วัน ให้ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ ตามความเหมาะสม โดยทำได้หลายวธิ ี ดังน้ี แบบหวา่ น ต้องหวา่ นใหก้ ระจายสมำ่ เสมอ หลงั หวา่ นแลว้ ต้องรดนำ้ ทนั ที อย่าใหป้ ๋ยุ ค้างที่ใบ แบบโรยหรือหว่านเป็นแถว ตามแนวขนาน ระหว่างแถวห่างจากแถวปลูกประมาณ 10 - 15 เซนตเิ มตร โดยขุดเปน็ ร่อง ใส่ปุย๋ พรวนดินกลบ แบบหยอดโคน ใส่ปุ๋ยห่างจากโคนต้นประมาณ 10 เซนติเมตร โดยขุดหลุม ฝังกลบดินหรือโรยรอบ ๆ โคนต้นแลว้ พรวนดนิ กลบก็ได้

26 2.2.6 การเก็บเก่ยี ว 1) การเก็บเกี่ยว ตัดหรือเกี่ยวต้น ฟ ้ า ท ะ ล า ย โ จร ให ้ส ูง จา ก ด ิน 10 – 15 เซนติเมตร เพอื่ ให้ตน้ ที่เกยี่ วแลว้ สามารถแตก กง่ิ ออกไดอ้ กี ซง่ึ จะเก็บเกี่ยวได้ 2 - 3 ครัง้ 2) นำฟ้าทะลายโจรที่ตัดแล้วไปคัด แยกสิ่งปลอมปนออก เช่น วัชพืช และล้างให้ สะอาด ตดั เป็นท่อน ๆ ยาวประมาณ 3 – 5 เซนตเิ มตร 3) นำไปตากในพาราโบราโดม หรือระบบอบแห้งพลังงาน แสงอาทติ ย์ ระยะเวลาการตาก ประมาณ 24 ชวั่ โมง หลังคาโดมจะคลุมด้วย ตาข่ายกันแสงสีดำ เพื่อพรางแสงให้แสงตกกระทบต้นฟ้าทะลายโจรให้ น้อยลง อุณหภูมิห้องไม่เกิน 60 องศาเซลเซียส และเปิดพัดลมเพื่อไล่ ความชื้นออกจากฟา้ ทะลายโจร 4) การเก็บ ผึ่งไว้ให้ความร้อนออกไปให้หมด แล้วบรรจุลงในถุงเพื่อ จำหน่ายตอ่ ไป

27 ป ส รุ ฟ้าทะลายโจรจัดเป็นพชื สมนุ ไพรพืน้ บา้ น ทสี่ ามารถปลกู เองได้ ทงั้ ในครัวเรือนและเชงิ พาณชิ ย์ ซงึ่ มวี ธิ กี ารปลูกไมแ่ ตกต่างจากพืช ชนิดอนื่ การปลูกฟา้ ทะลายโจรใหไ้ ดผ้ ลผลติ ที่มคี ณุ ภาพจะต้องมี วิธีการดูแลตั้งแต่เรม่ิ ต้นปลูกจนถึงการเกบ็ เก่ียว เพื่อใหไ้ ดฟ้ า้ ทะลายโจร ที่จะนำมาใชเ้ ปน็ ยาในการรกั ษาอาการเบ้ืองต้นของผูท้ ไ่ี ดร้ บั เชื้อโควิด 19 ได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ รวมไปถึงการปลูกฟ้าทะลายโจร เพือ่ ส่งเสริม ให้ประชาชนได้มอี าชีพ เป็นการสรา้ งรายได้อีกทางหนึ่ง

28 เอกสารอ้างองิ กรมสง่ เสรมิ การเกษตร (2548) เอกสารคู่มือการปลูกสมนุ ไพรและเครอ่ื งเทศ ชุดท่ี 1 กรงุ เทพฯ : ม.ป.ท. _______ . (2560) ขั้นตอนการปลูกและการดูแลรกั ษา ฟา้ ทะลายโจร สืบค้นเมอ่ื 2 สิงหาคม 2564 จาก www.agriman.doae.go.th/home/Research/Herb57/2018.pdf เกษตรอินเทรนด,์ บรรณาธิการ (2564) เปิดเทคนิคปลูกฟ้าทะลายโจร สมนุ ไพรประจำบา้ น,เส้นทางเศรษฐีออนไลน์ สบื ค้นเมอ่ื 2 สิงหาคม 2564 จาก https://www.sentangsedtee.com /farming-trendy/article_170024. บทสัมภาษณ์ นภิ า ไพโรจน์ ผจู้ ัดการสหกรณ์การเกษตรบรรพตพสิ ยั สหกรณก์ ารเกษตรบรรพตพิสยั จังหวัดนครสวรรค์ 24 กรกฎาคม 2564 โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภูเบศร (2564) เทคนิคปลูกฟา้ ทะลายโจรดูจบ ปลกู ได้ แน่นอน สืบคน้ เมื่อ 2 สงิ หาคม 2564 จาก https://www.youtube.com/watch?v=0m6xenJBTgY. สถาบันการแพทยแ์ ผนไทย กรมพฒั นาการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก (2548) เอกสารคู่มอื การปลกู พชื สมนุ ไพรเศรษฐกิจ กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์องค์การรบั ส่งสนิ ค้าและพัสดภุ ัณฑ์ . (2553) เอกสารคมู่ ือการปลูกสมนุ ไพรทีเ่ หมาะสม กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์องค์การสงเคราะหท์ หารผ่านศึก สำนักงาน กศน. จงั หวดั สมทุ รสาคร (2564) คู่มือการปลกู พืชสมุนไพร ฟ้าทะลายโจร กรงุ เทพฯ : โรงพิมพเ์ อกพิมพ์ไท

29 แบบทดสอบท้ายตอนท่ี 2 คำชแ้ี จง : ทำเคร่อื งหมาย  (ถูก) หน้าข้อท่ีมเี นือ้ หาถูกตอ้ ง และทำเคร่อื งหมาย  (ผิด) หน้าข้อที่มเี น้อื หาไม่ถกู ตอ้ ง ............ 1. ดินที่ใชใ้ นการปลูกฟ้าทะลายโจรควรเป็นดินรว่ นซุย ทสี่ ามารถระบายน้ำไดด้ ี ............ 2. เมล็ดฟ้าทะลายโจรทแี่ ก่จัดและสามารถนำมาเป็น เมล็ดพันธ์ุได้ จะมีฝักสเี ขียว ............ 3. การเตรยี มเมล็ดพันธุ์เพอ่ื หว่าน ควรนำเมล็ดพันธม์ุ าแชใ่ น น้ำอุ่นจัด ประมาณ 10 – 12 ชวั่ โมง ............ 4. การปลกู ฟ้าทะลายโจรเชงิ พาณชิ ย์แบบเป็นแถว ใหม้ ีระยะห่าง ระหว่างต้น 20 เซนตเิ มตร และ ระหว่างแถว 30 – 40 เซนติเมตร ............ 5. การปลกู ฟา้ ทะลายโจร เมือ่ มีอายุครบ 2 เดือนไมจ่ ำเป็น ต้องรดนำ้

30 เฉลยแบบทดสอบทา้ ยตอนท่ี 2 คำช้แี จง : ทำเคร่อื งหมาย  (ถูก) หนา้ ข้อที่มีเน้ือหาถูกต้อง และทำเคร่ืองหมาย  (ผดิ ) หน้าข้อที่มเี นอื้ หาไมถ่ กู ตอ้ ง ....... ..... 1. ดนิ ท่ใี ชใ้ นการปลูกฟ้าทะลายโจรควรเปน็ ดินร่วนซุย ท่ีสามารถระบายนำ้ ไดด้ ี ...... ...... 2. เมลด็ ฟา้ ทะลายโจรทแ่ี กจ่ ดั และสามารถนำมาเปน็ เมลด็ พนั ธุ์ได้ จะมีฝกั สเี ขยี ว ..... ....... 3. การเตรียมเมลด็ พนั ธุ์เพ่ือหว่าน ควรนำเมลด็ พันธ์ุมาแช่ ในนำ้ อุ่นจัด ประมาณ 10 – 12 ชั่วโมง ...... ...... 4. การปลกู ฟ้าทะลายโจรเชิงพาณิชยแ์ บบเปน็ แถว ให้มีระยะห่าง ระหวา่ งตน้ 20 เซนติเมตร และ ระหวา่ งแถว 30 – 40 เซนตเิ มตร ...... ...... 5. การปลกู ฟา้ ทะลายโจร เมื่อมีอายคุ รบ 2 เดือนไมจ่ ำเป็น ตอ้ งรดน้ำ

ฟา้ ทะลายโจร เปน็ สมุนไพรพื้นบา้ นท่ีคนไทยรู้จกั และคุ้นเคย มาอย่างยาวนาน ในทางแพทย์แผนไทยใช้ฟ้าทะลายโจร เพื่อบรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอ และเจ็บคอ ฟ้าทะลายโจร มีสารสำคัญที่ช่วยยับยั้งการแบ่งตัวหรือขยายตัว และลดการ แพร่กระจายของเชื้อไวรัสในร่างกาย รวมถึงมีส่วนช่วยเสริมสร้าง ภมู ิค้มุ กนั ในรา่ งกายใหด้ ยี ่งิ ขึ้น 3.1 สารสำคัญในการออกฤทธิ์ ฟา้ ทะลายโจรมีสารประกอบอยู่หลายสารแตม่ ีสารสำคัญ ท่อี อกฤทธิ์ทางยาสมุนไพร คือสารในกลุ่มแลคโตน (Lactone) ประกอบดว้ ย 1. สารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 2. สารนโี อแอนโดรกราโฟไลด์ (Neo - Andrographolide) 3. สาร 14 – ดีอ๊อกซี่แอนโดรกราโฟไลด์ (14 – deoxy - Andrographolide) สำหรับสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) เป็นสารที่ช่วยยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัสได้ในทุกระยะและช่วยยับยั้ง การอักเสบ และยังมีสารประกอบสารแลคโตน (Lactone) ที่มีฤทธิ์ เย็นหนดื ช่วยจับโปรตนี ของไวรสั ใหอ้ ยกู่ ับท่ี ทำให้ฤทธ์ขิ องฟา้ ทะลายโจร ต้านไวรสั ไดด้ ยี ง่ิ ข้นึ และช่วยปอ้ งกนั ผลขา้ งเคยี งจากยาปฏชิ วี นะได้ ลดการบีบตัวของลำไส้ ต้านเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุอาการท้องเสีย ช่วยรกั ษาอาการไอ เจ็บคอ ปอ้ งกนั และบรรเทาหวัด

32 3.2 รูปแบบผลติ ภณั ฑ์ ตน้ ฟ้าทะลายโจร สามารถนำมาแปรรูปเป็นยาสมุนไพรได้ หลากหลายรูปแบบ โดยรูปแบบที่แพร่หลายและสามารถทำไว้ รบั ประทานเองได้ง่าย มีดงั น้ี 3.2.1 รูปแบบแคปซูล เป็นการนำผงของสมุนไพร ฟ้าทะลายโจรที่ผ่านการอบแห้งแล้ว มาบดละเอียดใส่ในแคปซูล เพื่อช่วยกลบรสขมของฟ้าทะลายโจร ในปัจจุบันมีผู้ผลิตหลายราย ทน่ี ำมาจำหนา่ ยในร้านขายยาและร้านต่าง ๆ ซง่ึ ผลติ ภัณฑ์ของผู้ผลิต แต่ละรายจะมีปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) ที่แตกตา่ งกนั 3.2.2 รูปแบบเม็ด (ลูกกลอน) โดยนำใบฟ้าทะลายโจร ล้างให้สะอาด ผึ่งลมในที่ร่มให้แห้ง ควรผึ่งในที่มีอากาศโปร่ง ไม่แนะนำ ให้ตากแดด บดเป็นผงละเอียด ปั้นกับน้ำผึ้งขนาดเท่าเมล็ดถั่วเหลือง (หนัก 250 มิลลิกรัม) แล้วผึ่งลมให้แห้งเป็นยาเม็ดลูกกลอน เก็บไว้ ในขวดแห้งและมดิ ชดิ ไมค่ วรเก็บไว้นานเกิน 3 เดือน เพราะยาจะเส่ือม คุณภาพได้ 3.2.3 รูปแบบยาชง นำใบสดหรือแห้ง ประมาณ 5 – 7 ใบ โดยใบสดจะให้ผลดีกว่า ใส่ในแก้วเติมน้ำเดือดลงจนเกือบเต็มแก้ว ปิดฝาทิง้ ไว้ประมาณคร่งึ ชั่วโมงหรือเม่ือยาอุ่นแลว้ นำมาดืม่

33 3.3 สรรพคณุ และวิธกี ารใช้ 3.3.1 สรรพคุณและวิธีการใช้ท่ัวไป สรรพคุณตามประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยา แห่งชาติ เรื่อง บัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2564 ดงั นี้ ยาสารสกัดผงฟา้ ทะลายโจร ที่มสี ารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) ไม่น้อยกว่าร้อยละ 4 โดยน้ำหนัก ใช้สำหรับ บรรเทาอาการของโรคหวัด (Common cold) เช่น ไอ เจ็บคอ น้ำมูกไหล มีไข้ โดยรับประทานในขนาดยาที่มีปริมาณสาร แอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 60 - 120 มิลลิกรมั ต่อวัน โดยแบ่งให้วนั ละ 3 คร้ัง

34 3.3.2 สรรพคุณและวธิ ีการใชส้ ำหรับโรคโควดิ 19 สรรพคุณตามประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยา แห่งชาติ เรื่อง บัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2564 ดังน้ี สำหรับผู้ปว่ ยโรคโควดิ 19 ทีม่ ีความรุนแรงน้อย เพ่ือลด การเกิดโรคที่รุนแรง แนะนำให้ใช้ยาสารสกัดฟ้าทะลายโจรหรือ ยาจากผงฟ้าทะลายโจร เฉพาะผลิตภัณฑ์สำเรจ็ รปู ทีม่ กี ารควบคุม ปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) รับประทาน ในขนาดยาทมี่ ปี ริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 180 มิลลิกรัมต่อวัน โดยแบ่งให้วันละ 3 ครั้ง ใช้ได้โดยผู้ประกอบ วิชาชีพเวชกรรม มีการติดตามประเมินประสิทธิผลและ ความปลอดภยั หลงั การใชอ้ ยา่ งเปน็ ระบบ

35 ข้อมูลการใช้ฟ้าทะลายโจรในการรักษาโรคโควิด 19 จาก คู่มือการดูแลสุขภาพสำหรับประชาชนในสถานการณ์การแพร่ ระบาดของโรคโควิด - 19 ระลอก 3 ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย และสมุนไพร ของศูนย์หลักฐานเชิงประจักษ์ด้านการแพทย์ แผนไทยและสมุนไพรกลุ่มงานเภสัชกรรมและกลุ่มงานการแพทย์ แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภยั ภูเบศร จงั หวัดปราจนี บรุ ี ดังน้ี ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่ได้ชื่อว่า “ราชาแห่งความขม” สมุนไพรไทยทางเลือกรักษาผู้ป่วยติดเชื้อโรคโควิด 19 ที่มีอาการ ไม่รนุ แรง มีสรรพคุณคอื 1. ใชบ้ รรเทาอาการไข้ ไอ เจ็บคอ 2. มีฤทธิ์ต้านไวรัส ยับยั้งกระบวนการแบ่งตัวของไวรัส มีการศึกษาเบื้องต้นในการจำลองการจับของโครงสร้างยากับเช้ือ พบว่าฟ้าทะลายโจรและสารอนุพันธุ์ สามารถจับกับโครงสร้าง เชื้อโรคโควิด 19 ได้หลายตำแหน่ง ซึ่งเป็นเป้าหมายการออกฤทธิ์ ของยาทีส่ ำคัญ (Drug target) และมีโอกาสลดการดอ้ื ยาในอนาคต 3. มฤี ทธิป์ รบั ภมู คิ ุ้มกนั ให้ทำงานอย่างสมดุล (Immunomodulatoryaction = balance immune) ชว่ ยสง่ เสริม การทำงานของเมด็ เลือดขาวในการจบั กนิ เช้ือ 4. ลดการอักเสบ งานวิจัยหลายชิ้นพบว่าฟ้าทะลายโจร มีฤทธิ์ลดอักเสบผ่านหลายกลไก รวมถึงมีข้อมูลรายงานว่า ฟ้าทะลายโจรช่วยป้องกันการเกิดภาวะพายุไซโตไคน์ ซึ่งเป็น กระบวนการท่ีภูมิคุ้มกันต่อสู้กับเช้ือจนทำให้เกิดความเสียหาย ต่อเซลล์ เชน่ ปอดอักเสบ เป็นตน้

36 ขนาดการใช้ยาเพอ่ื การรกั ษา 1. คนใช้ทีม่ ีอายุ 4 -11 ปี สารสกัดแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 10 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน หรือประมาณ 1 แคปซูล วันละ 3 คร้ัง เป็นเวลา 5 วัน 2. คนใชท้ ี่มีอายุอายุ 12 ปีขึ้นไป ผงยาฟ้าทะลายโจร ครั้งละ 1,500 – 3,000 มิลลิกรัม หรือประมาณ 3 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน หรือสารสกัดแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 60 - 180 มลิ ลิกรัมต่อวนั เปน็ เวลา 5 วนั 3. กรณเี สริมภมู ิค้มุ กนั พบการใช้ในผลิตภัณฑ์ต่างประเทศ และมีการวิจัยพบว่า ช่วยลดอัตราการเป็นหวัด โดยใช้ขนาดสารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) 11.2 มิลลิกรัมต่อวัน หรือเทียบเคียงเป็น ฟ้าทะลายโจรแคปซูล วันละ 1 แคปซูล 5 วัน ต่อสัปดาห์ ต่อเนื่อง นาน 3 เดอื น หมายเหตุ : ขนาดท่ีแนะนำ คำนวณจากขนาดยา ฟ้าทะลายโจรของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภเู บศร