หน่วยท่ี 8 กระดาษทาการ การปิ ดบญั ชีและงบการเงนิ โดย ครูกรรณกิ าร์ ผวิ สะอาด วชิ า 30201 – 9006 การบัญชีการเงนิ
กระดาษทาการ กระดาษทาการ (Working paper หรือ Work sheet) หมายถึงกระดาษที่จดั ทาข้ึนเพ่ือ เป็ นเคร่ืองมือช่วยให้การปรับปรุงรายการตอนรอบระยะเวลาบญั ชี และช่วยใหก้ ารจดั การ งบการเงินสะดวกและรวดเร็วข้ึน โดยมีลกั ษณะเป็ นกระดาษท่ีมีช่องจานวนเงินเดบิตและ เครดิตหลายคู่ เพ่ือใชเ้ ป็นที่รวบรวมบญั ชีของกิจการและใชจ้ าแนกจานวนเงินต่าง ๆ เพ่ือแยก ว่ารายการใดจะนาไปคานวณหาผลการดาเนินงาน และรายการใดจะไปคานวณหาฐานะ ทางการเงินของกิจการ ดงั น้นั กระดาษทาการเป็นกระดาษท่ีใชบ้ นั ทึกรายการที่มีลกั ษณะเป็น ช่อง ๆ แต่ละช่องประกอบดว้ ยดา้ นเดบิตและเครดิตท้งั น้ีเพื่อใชเ้ ป็ นเคร่ืองมือในการบนั ทึก ข้อมูลเกี่ยวกับงบทดลองรายการปรับปรุง งบกาไรขาดทุน งบดุล และงบกาไรสะสม การบันทึกรายการเหล่าน้ีจะบันทึกอยู่ในกระดาษทาการแผ่นเดียวกัน ทาให้ค้นหา ขอ้ ผิดพลาดไดง้ ่ายและทราบผลการดาเนินงานไดร้ วดเร็ว การจดั ทากระดาษทาการเหมาะ สาหรับกิจการขนาดใหญ่ ซ่ึงมีรายการคา้ จานวนมาก กระดาษทาการมิใช่สมุดบญั ชีถาวรของ กิจการมีลกั ษณะไม่เป็นทางการ เมือมีขอ้ ผิดพลาดสามารถแกไ้ ขในกระดาษทาการไดท้ นั ที
รูปแบบของกระดาษทาการ กระดาษทาการที่นิยมใช้มีหลายรูปแบบ ท้ังน้ีข้ึนอยู่กับขนาดและ ความตอ้ งการของแต่ละกิจการ ไดแ้ ก่ 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการขนาดเล็กท่ีมีเจา้ ของ เพยี งคนเดียว เพราะมีรายการคา้ ไม่มากนกั รายละเอียดประกอบดว้ ย 1.1 ส่วนหัวกระดาษ เขียน 3 บรรทดั ไดแ้ ก่ บรรทดั แรกเขียนชื่อกิจการ บรรทัดที่ 2 เขียนคาว่า“กระดาษทาการ” และบรรทัดที่ 3 เขียนรอบ ระยะเวลาบญั ชีที่จดั ทากระดาษทาการ 1.2 ส่วนการบันทกึ รายการ ประกอบดว้ ย 1.2.1 ช่องชื่อบัญชี ใชบ้ นั ทึกช่ือบญั ชีแยกประเภทท่ีได้มีการปรับปรุง และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดแลว้
รูปแบบของกระดาษทาการ 1.2.2 ช่องเลขท่ีบัญชี ใชบ้ นั ทึกเลขท่ีบญั ชีของบญั ชีแยกประเภทตามท่ี ไดก้ าหนดไวใ้ นผงั บญั ชี 1.2.3 ช่องงบทดลอง ใช้บนั ทึกจานวนเงินตามงบทดลอง โดยแบ่ง ออกเป็นดา้ นเดบิตและเครดิต 1.2.4 ช่องงบกาไรขาดทุน ใชบ้ นั ทึกจานวนเงินของหมวดบญั ชีรายได้ และหมวดบญั ชีค่าใชจ้ ่าย เพ่ือคานวณหาผลกาไรขาดทุน โดยแบ่งออกเป็ น ช่องเดบิตและเครดิต 1.2.5 ช่องงบดุล ใชบ้ นั ทึกจานวนเงินในหมวดสินทรัพย์ หน้ีสินและ ส่วนของเจา้ ของ เพื่อแสดงฐานะทางการเงินในวนั ท่ีจดั ทากระดาษทาการ โดยแบ่งออกเป็นดา้ นเดบิตและเครดิต
รูปแบบของกระดาษทาการชนิด 6 ช่อง แสดงไดด้ งั น้ี ช่ือกจิ การ .............. กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา ......สิ้นสุดวนั ท่ี..... เดือน ................. พ.ศ................... หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ (ชอ่ ง 1) (ชอ่ ง 2) (ชอ่ ง 3) (ชอ่ ง 4) (ชอ่ ง 5) (ชอ่ ง 6)
2. กระดาษทาการ 8 ช่อง กระดาษทาการชนิด 8 ช่อง เหมาะสาหรบั กิจการขนาดกลางอาจใชก้ บั กิจการเจา้ ของคนเดียวที่มีรายการคา้ มาก ขนึ้ รายละเอียดประกอบดว้ ย 2.1 สว่ นหวั กระดาษ เขียน 3 บรรทดั เชน่ เดยี วกบั กระดาษทาการชนิด 6 ชอ่ ง 2.2 ส่วนการบันทึกรายการ ประกอบดว้ ยช่องต่าง ๆ เช่นเดียวกับกระดาษทาการชนิด 6 ช่อง แต่เพ่ิมช่องรายการ ปรบั ปรุงเพอ่ื ใชบ้ นั ทกึ รายการปรบั ปรุงในวนั สนิ้ รอบระยะเวลาบญั ชี โดยแบง่ ออกเป็นดา้ นเดบิตและเครดติ เชน่ เดียวกนั รูปแบบของกระดาษทาการ 8 ชอ่ ง แสดงไดด้ งั นี้ ชื่อกจิ การ .............. กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา ......สิ้นสุ ดวันที่..... เดือน ................. พ.ศ................... ชอื่ บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ หน่วย : บาท เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ งบดลุ เดบติ เครดติ (ชอ่ ง 1) (ชอ่ ง 2) (ชอ่ ง 3) (ชอ่ ง 4) (ชอ่ ง 5) (ชอ่ ง 6) (ชอ่ ง 7) (ชอ่ ง 8)
2. กระดาษทาการ 10 ช่อง กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการขนาดใหญ่ ไดแ้ ก่ ห้างหุ้นส่วน บริษทั จากดั เน่ืองจากมีรายการคา้ จานวนมาก รายละเอียดประกอบดว้ ย 2.1 ส่วนหัวกระดาษ เขียน 3 บรรทดั เช่นเดียวกบั กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง 2.2 ส่วนการบนั ทึกรายการ ประกอบดว้ ยช่องต่าง ๆ เช่นเดียวกบั กระดาษทาการชนิด 8 ช่อง แต่เพิ่มช่องงบทดลองหลงั การ ปรับปรุง เพื่อใชบ้ นั ทึกรายการปรับปรุงแลว้ โดยแบ่งออกเป็นดา้ นเดบิตและเครดิตเช่นเดียวกนั รูปแบบของกระดาษทาการ 10 ช่อง แสดงไดด้ งั น้ี ช่ือกจิ การ .............. กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา ......สิ้นสุ ดวันท่ี..... เดือน ................. พ.ศ................... ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ หน่วย : บาท เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ งบดลุ เดบติ เครดติ (ชอ่ ง 1) (ชอ่ ง 2) (ชอ่ ง 3) (ชอ่ ง 4) (ชอ่ ง 5) (ชอ่ ง 6) (ชอ่ ง 7) (ชอ่ ง 8) (ชอ่ ง 9) (ชอ่ ง 10) สาหรับบางกิจการอาจจะตอ้ งการขอ้ มูลเพิ่มเติมเก่ียวกบั งบกาไรสะสมดว้ ยก็จะจดั ทากระดาษทาการ 12 ช่อง โดย เพม่ิ ช่องงบกาไรสะสมเป็นช่องสุดทา้ ย เพื่อใชบ้ นั ทึกจานวนเงินที่เกี่ยวขอ้ งกบั ส่วนของเจา้ ของเพยี งอยา่ งเดียว
ข้นั ตอนในการจัดทากระดาษทาการ การจดั ทากระดาษทาการ สาหรับการศึกษาในบทน้ีจะกล่าวเฉพาะกระดาษทาการ ชนิด 10 ช่อง โดยมีข้นั ตอนและวธิ ีปฏิบตั ิดงั น้ี 1. เขียนส่วนหัวกระดาษ 3 บรรทัด ได้แก่ ช่ือกิจการ กระดาษทาการและรอบ ระยะเวลาบญั ชีที่จดั ทากระดาษทาการตามท่ีกาหนด 2. นาช่ือบญั ชี เลขที่บญั ชี และจานวนเงินจากบญั ชีแยกประเภท หรืองบทดลองก่อน การปรับปรุงมาเขียนไวใ้ นกระดาษทาการช่องช่ือบญั ชี เลขที่บญั ชี และจานวนเงินใน ช่องงบทดลองดา้ นเดบิตและเครดิตซ่ึงจะตอ้ งเท่ากนั หลงั จากน้นั ขีดเส้นเด่ียวและเส้นคู่ เพื่อแสดงผลรวมท่ีเท่ากนั ท้งั สองดา้ น
ข้นั ตอนในการจดั ทากระดาษทาการ 3. วิเคราะห์รายการปรับปรุงเมื่อสิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี แลว้ นามาบนั ทึกใส่ในช่อง รายการปรับปรุง กรณีทดลองก่อนการปรับปรุงมีช่ือบญั ชีแยกประเภทน้ันอยู่แลว้ ก็ไม่ ตอ้ งเปิ ดบญั ชีใหม่ ใหบ้ นั ทึกและใส่จานวนเงินใหต้ รงกบั บรรทดั ที่มีชื่อบญั ชีน้นั แลว้ แต่ วา่ จะเป็นดา้ นเดบิตหรือเครดิตส่วนบญั ชีท่ีไม่มีช่ืออยใู่ นงบทดลองก่อนรายการปรับปรุง ใหเ้ ปิ ดช่ือบญั ชีแยกประเภทใหม่ โดยเขียนต่อทา้ ยช่ือบญั ชีท่ีมีอยู่เดิมในช่องงบทดลอง แลว้ บนั ทึกจานวนเงินดา้ นเดบิตหรือเครดิต ตามที่วิเคราะห์รายการไวใ้ นบรรทดั เดียวกนั กบั ชื่อบญั ชีในช่องรายการปรับปรุง และใหใ้ ส่หมายเลขกากบั ไวใ้ นดา้ นเดบิตและเครดิต โดยใชห้ มายเลขเดียวกนั เพ่ือแสดงใหท้ ราบว่าเป็นการบนั ทึกจานวนเงินที่เท่ากนั ในแต่ ละรายการ เมื่อบนั ทึกรายการปรับปรุงครบทุกรายการแลว้ ใหร้ วมจานวนเงินท้งั ดา้ นเด บิตและเครดิต ซ่ึงท้งั สองดา้ นจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั หากไม่เท่ากนั แสดงวา่ ไม่ไดบ้ นั ทึก บญั ชีตามระบบบญั ชีคูจ่ ะตอ้ งแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ งเสียก่อน หลงั จากน้นั ขีดเส้นเดี่ยวและเส้นคู่ เพือ่ แสดงผลรวมท่ีเท่ากนั ท้งั สองดา้ น
4. นาจานวนเงินในช่องงบทดลองก่อนปรับปรุง มาปรับปรุงกบั จานวนเงินในช่องรายการปรับปรุง โดย 4.1 บญั ชีโดยมียอดคงเหลือดา้ นเดบิตของงบทดลอง และช่องรายการปรับปรุงมีจานวนเงินอยดู่ า้ น เดบิตดว้ ย ใหร้ วมไปใส่ไวท้ างดา้ นเดบิตในช่องงบทดลองหลงั การปรับปรุง หรือ 4.2 บญั ชีใดมียอดคงเหลือดา้ นเครดิตของงบทดลอง และช่องรายการปรับปรุงมีจานวนเงินอยดู่ า้ น เครดิตด้วยให้รวมจานวนเงินด้วยกนั แลว้ ผลรวมไปใส่ไวท้ างดา้ นเครดิตในช่องงบทดลองหลงั การ ปรับปรุง หรือ 4.3 บญั ชีใดมียอดคงเหลือดา้ นเดบิตหรือเครดิตของงบทดลอง และรายการปรับปรุงมีจานวนเงินอยู่ ดา้ นตรงขา้ ม ใหห้ าผลต่างของจานวนเงินในบญั ชีน้นั และผลตา่ งไปใส่ไวท้ างดา้ นท่ีมีจานวนเงินมากกวา่ ในช่องงบทดลองหลงั การปรับปรุง พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิต และเครดิตซ่ึงจะตอ้ งมีจานวน เท่ากนั หลงั จากน้นั ขีดเสน้ เด่ียวและเสน้ คู่เพื่อแสดงผลรวมที่เท่ากนั ท้งั สองดา้ น
5. พิจารณาว่ารายการใดเป็ นหมวดบญั ชีรายได้ ใหน้ าจานวนเงินจากช่องงบทดลอง หลงั การปรับปรุงไปใส่ไวใ้ นช่องงบกาไรขาดทุนทางดา้ นเครดิต และรายการใดเป็น หมวดบญั ชีค่าใชจ้ ่ายให้นาจานวนเงินมาใส่ไวใ้ นช่องงบกาไรขาดทุนทางดา้ นเดบิต พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิตและเครดิต ผลรวมของท้งั สองดา้ นน้ีจะไม่เทา่ กนั ใหห้ า ผลตา่ งโดยแยกเป็น 2 กรณี 5.1 กรณีผลรวมทางด้านเดบิตสูงกว่าด้านเครดิต ซ่ึงแสดงถึงการขาดทุน ให้นา จานวนผลตา่ งน้ีไป เขียนไวท้ างดา้ นเครดิตในช่องงบกาไรขาดทุน พร้อมท้งั รวมยอด ทางดา้ น เดบิตและเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั หรือ 5.2 กรณีผลรวมทางดา้ นเครดิตสูงกว่าดา้ นเดบิต ซ่ึงแสดงถึงกาไร ใหน้ าจานวนเงิน ผลตา่ งน้ีไป เขียนไวท้ างดา้ นเดบิตในช่องงบกาไรขาดทุน พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเด บิตและเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั หลงั จากน้นั ขีดเส้นเด่ียวและเส้นคู่เพื่อแสดง ผลรวมที่เท่ากนั ท้งั สองดา้ น
6. พิจารณาว่ารายการใดเป็ นหมวดบญั ชีสินทรัพยใ์ ห้นาจานวนเงินจากช่องงบทดลอง หลงั การปรับปรุงไปใส่ไวใ้ นช่องงบดุลทางดา้ นเดบิต และรายการใดเป็ นหมวดบญั ชีหน้ีสินและ ส่วนของเจา้ ของให้นาจานวนมาใส่ในช่องงบดุลทางดา้ นเครดิต พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิต และเครดิต ผลรวมของท้งั สองดา้ นน้ีจะไม่เท่ากนั ใหห้ าผลต่างโดยแยกเป็น 2 กรณีดงั น้ี 6.1 กรณีผลรวมทางด้านเครดิตสูงกว่าด้านเดบิต ให้หาผลต่างและนาไปเขียนไว้ ทางด้านเดบิตของงบดุล พร้อมท้ังเขียนคาว่า“ขาดทุนสุ ทธิ” ให้อยู่ในบรรทัด เดียวกนั ในช่องช่ือบญั ชี ผลต่างจานวนน้ี จะเท่ากบั ผลต่างที่เกิดจากการขาดทุนใน ช่อง งบกาไรขาดทุนพอดี หรือ 6.2 กรณีผลรวมทางด้านเดบิตสูงกว่าด้านเครดิต ให้หาผลต่างและนาไปเขียนไว้ ทางดา้ นเครดิตของงบดุล พร้อมท้งั เขียนคาว่า “กาไรสุทธิ” ให้อยู่ในบรรทดั เดียวกนั ใน ช่องชื่อบัญชี ผลต่างจานวนน้ีเท่ากับผลต่างท่ีเกิดจากการมีกาไรในช่องงบกาไรขาดทุนพอดี หลงั จากน้นั ขีดเสน้ เด่ียวและเสน้ คู่ เพอ่ื แสดงผลรวมที่เท่ากนั ท้งั สองดา้ น การจดั ทากระดาษทาการชนิด 10 ช่อง แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งต่อไปน้ี
ตวั อย่างที่ 6.1 จากรายการในงบทดลองก่อนการปรับปรุงของสานกั งานตรวจสอบบญั ชีพิพฒั น์ ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X1 ซ่ึงจดั ทาไวใ้ นบทที่ 5 ตวั อยา่ งท่ี 5.16 แสดงไดด้ งั น้ี สานักงานตรวจสอบบญั ชีแสงสว่าง งบทดล อง ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 หน่วย : บาท ชื่อบญั ชี เลขทบ่ี ญั ชี เดบติ เครดติ เงินสด 111 120,750 - ลกู หน้ีการคา้ 112 70,000 - คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ 112.1 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรบั 113 - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จา่ ยลว่ งหน้า 114 วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 115 - - พนั ธบตั รรฐั บาล 121 - - เคร่ื องตกแตง่ 122 11,250 - คา่ เสื่อมราคาสะสม - เครื่ องตกแตง่ 122.1 50,000 อปุ กรณ์สานักงาน 123 40,000 คา่ เสื่อมราคาสะสม - อปุ กรณ์สานกั งาน 123.1 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ทค์ า้ งจา่ ย 211 - รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีรับลว่ งหน้า 212 เจา้ หน้ีเงินกู้ 213 60,000 - ทนุ - นายพงศธ์ ชั 301 ถอนใช้ส่วนตวั 302 - - รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 411 - - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 511 - เงินเดอื น 512 150,000 ดอกเบ้ยี จา่ ย 513 200,000 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ 514 คา่ ใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 515 - หน้ีสงสยั จะสูญ 516 คา่ เส่ือมราคา - เคร่ื องตกแตง่ 517 70,000 - คา่ เสื่อมราคา - อปุ กรณ์สานักงาน 518 วสั ดสุ านกั งานใช้ไป 519 18,000 - 35,000 - 15,000 - 420,000 - - - - - - - - 420,000
ข้นั ตอนในการจดั ทากระดาษทาการของสานกั งานตรวจสอบบญั ชีพิพฒั น์ แสดงตามข้นั ตอนดงั น้ี ข้นั ท่ี 1 เขียนส่วนหวั กระดาษใหค้ รบถว้ นตามที่กาหนดไว้ สานักงานตรวจสอบบญั ชีแสงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา1 ปี สิ้นสุดวันที่ 31 เดือน ธนั วาคม พ.ศ. 25X1 หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ
ข้นั ท่ี 2 นาชื่อบญั ชี เลขที่บญั ชี และจานวนเงินจากงบทดลองขา้ งตน้ มาเขียนไวใ้ นช่องงบทดลองก่อนการ ปรับปรุง พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิตและเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั ดงั น้ี สานักตรวจสอบบญั ชีแสงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวันที่ 31 เดือน ธนั วาคม พ.ศ. 25X1 ชือ่ บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ หน่วย : บาท เงินสด เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ งบดลุ 120,750 เดบติ เครดติ ลกู หน้ีการคา้ 70,000 วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 11,250 พนั ธบตั รรฐั บาล 50,000 เคร่ืองตกแตง่ 40,000 เครื่องใชส้ านกั งาน 60,000 150,000 เจา้ หน้ีเงินกู้ 200,000 ทนุ - นายพงศธ์ ชั 18,000 70,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 35,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 15,000 420,000 เงินเดอื น 420,000 ดอกเบ้ยี จ่าย ข้นั ที่ 3 วเิ คราะห์รายการปรับปรุง และนามาบนั ทึกไวใ้ นช่องรายการปรับปรุง พร้อมท้งั รวมยอดดา้ น เดบติ และเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั ดงั น้ี
สานกั ตรวจสอบบัญชีแสงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สดุ วันท่ี 31 เดือน ธนั วาคม พ.ศ. 25X1 หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เงินสด เดบิต เครดิต เดบิต เครดติ เดบติ เครดิต เดบติ เครดติ เดบิต เครดติ ลกู หน้ีการคา้ วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 120,750 (1) 10,000 พนั ธบตั รรฐั บาล เคร่ืองตกแตง่ 70,000 เคร่ืองใชส้ านกั งาน เจ้าหน้ีเงินกู้ 11,250 (3) 7,000 ทนุ - นายพงศธ์ ชั รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 50,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั เงินเดือน 40,000 ดอกเบ้ยี จ่าย 60,000 คา่ เส่ือมราคา - เคร่ืองตกแตง่ ค่าเสื่อมราคาสะสม - เครื่องตกแต่ง 150,000 คา่ เสื่อมราคา - เคร่ืองใชส้ านกั งาน ค่าเสื่อมราคาสะสม - เคร่ืองใชส้ านกั งาน 200,000 วสั ดสุ ิ้นเปลืองใชไ้ ป หน้ีสงสยั จะสูญ 70,000 (6) 10,000 (8) 50,000 คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสูญ (5) 13,500 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ 18,000 (9) 1,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชลี ว่ งหนา้ คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ 35,000 คา่ น้า ไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย รายไดค้ ต่ รวจสอบบญั ชีคา้ งรบั 15,000 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ ถอนใชส้ ่วนตวั 420,000 420,000 (1) 4,000 (1) 4,000 (2) 6,000 (2) 6,000 (2) 2,100 (3) 7,000 (6) 10,000 (4) 2,100 (7) 6,000 (5) 13,500 109,600 (7) 6,000 (8) 50,000 (9) 1,000 (10) 10,000 109,600 รายการปรบั ปรุง (1) - (8) และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี (9) - (10) (1) คา่ เส่ือมราคา - เครื่องตกแตง่ (4) คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ (7) คา่ น้าไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (10) ถอนใชส้ ่วนตวั (8) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรบั (2) ค่าเสื่อมราคา - เครื่องใชส้ านกั งาน (5) คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (9) คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ (3) วสั ดสุ ิ้นเปลือง (6) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชรี บั ลว่ งหนา้
ข้นั ท่ี 4 นาจานวนเงินในช่องงบทดลองก่อนปรับปรุงมาปรับปรุงกบั จานวนเงินในช่องรายการ ปรับปรุง พร้อมท้งั รวมยอดดา้ นเดบิตและเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั ดงั น้ี
สานกั ตรวจสอบบญั ชแี สงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สดุ วันที่ 31 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 25X1 หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เงินสด เดบติ เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดติ เดบิต เครดติ เดบิต เครดติ ลกู หน้กี ารคา้ วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 120,750 (1) 10,000 110,750 พนั ธบตั รรฐั บาล เครื่องตกแตง่ 70,000 70,000 เคร่ืองใชส้ านกั งาน เจ้าหน้เี งินกู้ 11,250 (3) 7,000 4,250 ทนุ - นายพงศธ์ ชั รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 50,000 50,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั เงินเดือน 40,000 40,000 ดอกเบ้ยี จ่าย 60,000 60,000 คา่ เสื่อมราคา - เครื่องตกแตง่ ค่าเสื่อมราคาสะสม - เคร่ืองตกแต่ง 150,000 150,000 คา่ เสื่อมราคา - เคร่ืองใชส้ านกั งาน ค่าเส่ือมราคาสะสม - เครื่องใชส้ านกั งาน 200,000 200,000 วสั ดสุ ิ้นเปลอื งใชไ้ ป หน้สี งสยั จะสูญ 70,000 (6) 10,000 (8) 50,000 110,000 คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ (5) 13,500 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ 18,000 (9) 1,000 4,500 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชลี ว่ งหนา้ คา่ น้า ไฟฟา้ โทรศพั ท์ 35,000 34,000 คา่ น้า ไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย รายไดค้ ต่ รวจสอบบญั ชีคา้ งรบั 15,000 15,000 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ ถอนใชส้ ่วนตวั 420,000 420,000 (1) 4,000 (1) 4,000 4,000 4,000 (2) 6,000 6,000 (2) 6,000 6,000 (2) 2,100 2,100 (3) 7,000 (6) 10,000 7,000 10,000 (4) 2,100 (7) 6,000 2,100 6,000 (5) 13,500 109,600 13,500 488,100 (7) 6,000 6,000 (8) 50,000 50,000 (9) 1,000 1,000 (10) 10,000 10,000 488,100 109,600 รายการปรบั ปรุง (1) - (8) และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี (9) - (10) (1) คา่ เส่ือมราคา - เคร่ืองตกแตง่ (4) คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ (7) คา่ น้าไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (10) ถอนใชส้ ่วนตวั (8) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรบั (2) ค่าเสื่อมราคา - เคร่ืองใชส้ านกั งาน (5) คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (9) คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ (3) วสั ดสุ ิ้นเปลือง (6) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีรบั ลว่ งหนา้
ข้นั ที่ 5 พิจารณาวา่ รายการใดเป็นหมวดบญั ชีรายได้ และค่าใชจ้ ่าย ให้นาจานวนเงินแสดงไวใ้ น ช่องงบกาไรขาดทุน พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิตและเครดิต โดยใหน้ าจานวนเงินผลต่างไปแสดงไวใ้ น ดา้ นท่ีมีจานวนเงินนอ้ ยกวา่ และเขียนในช่องบญั ชีใหอ้ ยใู่ นบรรทดั เดียวกนั วา่ กาไร(ขาดุทน)สุทธิ หลงั จาก น้นั ใหร้ วมยอดดา้ นเดบิตและเครดิต ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั ดงั น้ี
สานกั ตรวจสอบบญั ชแี สงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สดุ วันท่ี 31 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 25X1 หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เดบิต เครดติ เดบติ เครดิต เดบิต เครดติ เดบติ เครดิต เดบติ เครดิต เงินสด 120,750 (1) 10,000 110,750 ลกู หน้ีการคา้ 70,000 70,000 วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 11,250 (3) 7,000 4,250 พนั ธบตั รรฐั บาล 50,000 50,000 เคร่ืองตกแตง่ 40,000 40,000 เครื่องใชส้ านกั งาน 60,000 60,000 เจา้ หน้เี งินกู้ 150,000 150,000 ทนุ - นายพงศธ์ ชั 200,000 200,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 70,000 (6) 10,000 (8) 50,000 110,000 110,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 18,000 (5) 13,500 4,500 4,500 เงินเดอื น 35,000 (9) 1,000 34,000 34,000 ดอกเบ้ยี จ่าย 15,000 15,000 15,000 420,000 420,000 คา่ เสื่อมราคา - เคร่ืองตกแตง่ (1) 4,000 4,000 4,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม - เคร่ืองตกแต่ง (1) 4,000 4,000 คา่ เส่ือมราคา - เครื่องใชส้ านกั งาน (2) 6,000 6,000 ค่าเสื่อมราคาสะสม - เครื่องใชส้ านกั งาน (2) 6,000 6,000 6,000 วสั ดสุ ิ้นเปลืองใชไ้ ป (3) 7,000 7,000 หน้ีสงสยั จะสูญ (4) 2,100 2,100 7,000 คา่ เผอื่ หน้สี งสยั จะสูญ (2) 2,100 2,100 2,100 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (5) 13,500 13,500 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชลี ว่ งหนา้ (6) 10,000 10,000 คา่ น้า ไฟฟา้ โทรศพั ท์ (7) 6,000 6,000 6,000 คา่ น้า ไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (7) 6,000 6,000 รายไดค้ ต่ รวจสอบบญั ชคี า้ งรบั (8) 50,000 50,000 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ (9) 1,000 1,000 1,000 ถอนใชส้ ่วนตวั (10) 10,000 10,000 109,600 109,600 488,100 488,100 79,600 110,000 30,400 - 110,000 110,000 รายการปรบั ปรุง (1) - (8) และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี (9) - (10) (1) คา่ เส่ือมราคา - เคร่ืองตกแตง่ (4) คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ (7) คา่ น้าไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (10) ถอนใชส้ ่วนตวั (8) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชคี า้ งรบั (2) ค่าเสื่อมราคา - เครื่องใชส้ านกั งาน (5) คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (3) วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง (6) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชรี บั ลว่ งหนา้ (9) คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็
ข้ันที่ 6 พิจารณาว่ารายการใดเป็ นหมวดบญั ชีสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ ให้นา จานวนเงินแสดงไวใ้ นช่องงบดุลซ่ึงเป็นช่องสุดทา้ ย พร้อมท้งั รวมยอดทางดา้ นเดบิตและเครดิต โดยใหน้ า จานวนเงินผลต่างไปแสดงไวใ้ นดา้ นที่มีจานวนเงินนอ้ ยกวา่ และเขียนในช่องบญั ชีให้อยใู่ นบรรทดั เดียวกนั กบั ผลต่างของงบกาไรขาดทุน ซ่ึงผลต่างในงบกาไรขาดทุนพอดี หลงั จากน้นั ให้รวมยอดดา้ นเดบิตและ เครดิตอีกคร้ัง ซ่ึงจะตอ้ งมีจานวนเท่ากนั ดงั น้ี
สานกั ตรวจสอบบัญชแี สงสว่าง กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สดุ วันที่ 31 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 25X1 หน่วย : บาท ชอ่ื บญั ชี งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั การปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ งบดลุ เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบติ เครดติ เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เงินสด 120,750 (1) 10,000 110,750 110,750 ลกู หน้กี ารคา้ 70,000 70,000 70,000 วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 11,250 (3) 7,000 4,250 4,250 พนั ธบตั รรฐั บาล 50,000 50,000 50,000 เคร่ืองตกแตง่ 40,000 40,000 40,000 เครื่องใชส้ านกั งาน 60,000 60,000 60,000 เจา้ หน้เี งินกู้ 150,000 150,000 150,000 ทนุ - นายพงศธ์ ชั 200,000 200,000 200,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 70,000 (6) 10,000 (8) 50,000 110,000 110,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 18,000 (5) 13,500 4,500 4,500 เงินเดือน 35,000 (9) 1,000 34,000 34,000 ดอกเบ้ยี จ่าย 15,000 15,000 15,000 420,000 420,000 คา่ เส่ือมราคา - เคร่ืองตกแตง่ (1) 4,000 4,000 4,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม - เครื่องตกแต่ง (1) 4,000 4,000 4,000 6,000 คา่ เส่ือมราคา - เคร่ืองใชส้ านกั งาน (2) 6,000 6,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม - เครื่องใชส้ านกั งาน (2) 6,000 6,000 6,000 วสั ดสุ ิ้นเปลืองใชไ้ ป (3) 7,000 7,000 หน้ีสงสยั จะสูญ (4) 2,100 2,100 7,000 คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ (2) 2,100 2,100 2,100 2,100 10,000 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (5) 13,500 13,500 13,500 6,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชลี ว่ งหนา้ (6) 10,000 10,000 50,000 378,100 10,000 30,400 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ (7) 6,000 6,000 6,000 408,500 408,500 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (7) 6,000 6,000 - 408,500 รายไดค้ ต่ รวจสอบบญั ชคี า้ งรบั (8) 50,000 50,000 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ (9) 1,000 1,000 1,000 ถอนใชส้ ่วนตวั (10) 10,000 10,000 109,600 109,600 488,100 488,100 79,600 110,000 30,400 - 110,000 110,000 รายการปรบั ปรุง (1) - (8) และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี (9) - (10) (1) คา่ เสื่อมราคา - เครื่องตกแตง่ (4) คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสูญ (7) คา่ น้าไฟฟา้ โทรศพั ท์ คา้ งจ่าย (10) ถอนใชส้ ่วนตวั (8) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรบั (2) ค่าเสื่อมราคา - เครื่องใชส้ านกั งาน (5) คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ (3) วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง (6) รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชรี บั ลว่ งหนา้ (9) คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็
ภายหลงั จากการจดั ทาการะดาษทาการเสร็จเรียบร้อยแลว้ กจ็ ะนาขอ้ มูลที่แสดงไวใ้ นกระดาษทา การช่องงบกาไรขาดทุนและงบดุล มาจดั ทางบกาไรขาดทุนและงบดุลตามรูปแบบทากาหนดไวไ้ ดอ้ ยา่ ง สะดวกและรวดเร็ว ซ่ึงจะแสดงการจดั ทางบกาไรขาดทุนและงบดุลของสานกั งานตรวจสอบบญั ชีไวใ้ น หวั ขอ้ งบการเงินทา้ ยบทน้ี ประโยชน์ของกระดาษทาการ การจดั ทากระดาษแมว้ า่ จะไมไ่ ดเ้ ป็นการจดั ทาเป็นสมุดบญั ชีแบบถาวรหรือมีลกั ษณะท่ีไม่ไดเ้ ป็น ทางการแตก่ ม็ ีประโยชน์หลายประการ ดงั น้ี 1. เป็นแหลง่ รวบรวมขอ้ มูลในการจดั ทางบการเงิน 2. ช่วยใหเ้ กิดความสะดวกท่ีจะจดั ทารายการปรับปรุงหรือแกไ้ ข ขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี 3. ช่วยใหเ้ กิดความสะดวกและง่ายต่อการจดั ทางบการเงิน 4. ช่วยใหท้ ราบผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินของกิจการไดร้ วดเร็วข้ึน 5. ช่วยลดความผดิ พลาดที่เกิดจากการบนั ทึกรายการบญั ชี
การปิ ดบญั ชี การปิ ดบัญชี (Closing entry) หมายถึง การปิ ดบญั ชีรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายเขา้ บญั ชีกาไรขาดทุน ณ วนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี หรือวนั ใดวนั หน่ึง การปิ ดบญั ชีปิ ดได้ 2 กรณี ดงั น้ี 1. กรณีการปิ ดบัญชีสาหรับกจิ การเจ้าของคนเดยี วหรือห้างหุ้นส่วน การปิ ดบัญชี หมายถึง การโอนยอดคงเหลือของหมวดบัญชีรายได้ และค่าใช้จ่าย(Income summary account) หรือบญั ชีกาไรขาดทุน (Profit and loss account) รวมท้งั การโอนยอดคงเหลือของ บญั ชีกาไรขาดทุนและบญั ชีถอนใชส้ ่วนตวั ไปเขา้ หมวดบญั ชีส่วนของเจา้ ของหรือบญั ชีทุน 2. กรณีการปิ ดบญั ชีสาหรับกจิ การท่เี ป็ นบริษทั จากดั การปิ ดบัญชี หมายถึง การโอนยอดคงเหลือของบญั ชีรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่ายไปเขา้ บญั ชีสรุปผลรายได้ และค่าใชจ้ ่ายหรือบญั ชีกาไรขาดทุน รวมท้งั การโอนยอดคงเหลือของบญั ชีกาไรขาดทุนและบญั ชีเงิน ปันผลไปเขา้ ไวใ้ นหมวดบญั ชีส่วนของเจา้ ของหรือบญั ชีกาไรสะสม
วตั ถุประสงค์ของการปิ ดบญั ชี ปกติการปิ ดบญั ชีจะจดั ทาข้ึนในวนั สิ้นสุดรอบระยะเวลาบญั ชีของแต่ละกิจการ เช่น อาจจะเป็น 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี เพ่ือคานวณหาผลการดาเนินงานในรอบระยะเวลาบญั ชีน้นั ดงั น้นั วตั ถุประสงค์ ของการปิ ดบญั ชีจึงไดแ้ ก่ 1. เพื่อสรุปผลการดาเนินงานใน 1 รอบระยะเวลาบญั ชี และโอนผลการดาเนินงานไปยงั บัญชี ส่วนของเจา้ ของ ไดแ้ ก่ บญั ชีทุน หรือบญั ชีกาไรสะสม ท้งั น้ีข้ึนอยกู่ บั รูปแบบของกิจการ 2. เพ่ือปิ ดบญั ชีชว่ั คราว ไดแ้ ก่ หมวดบญั ชีรายไดแ้ ละค่าใช้จ่าย และโอนบญั ชีเหล่าน้ีมียอด คงเหลือเป็ นศูนย์ ดงั น้นั เมื่อเร่ิมตน้ รอบบญั ชีถดั ไปหมวดบญั ชีรายไดแ้ ละค่าใช้จ่ายจะไม่มียอดคงเหลือ สะสมมาจะตอ้ งเริ่มบนั ทึกรายการใหม่สะสมไปจนสิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีน้นั หากไม่มีการปิ ดบญั ชี เหลา่ น้ีก็จะทาใหม้ ียอดสะสมมาข้ึนทุกปี โดยไมม่ ีการสิ้นสุด
สาหรับวธิ ีการปฏิบตั ิทางบญั ชีเพ่ือใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคข์ า้ งตน้ มีดงั น้ี 1. คานวณหายอดคงเหลือของบญั ชีท่ีจะปิ ด ไดแ้ ก่ หมวดบญั ชีรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่ายทุกบญั ชี 2. ทายอดคงเหลือของบญั ชีที่จะปิ ดใหเ้ ป็นศูนย์ โดยการบนั ทึกบญั ชีดา้ นเดบิตและเครดิตของ บญั ชีน้นั ทางดา้ นตรงกนั ขา้ มกบั ดา้ นท่ีมียอดคงเหลือดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากนั 3. บนั ทึกบญั ชีที่ได้รับโอนไปในด้านตรงกันขา้ ม เพื่อให้จานวนท่ีโอนมาน้ันอยู่ในบญั ชี ทางดา้ นเดียวกนั กบั บญั ชีเดิมที่แสดงยอดคงเหลืออยู่ ข้นั ตอนในการปิ ดบัญชี ในการปิ ดบญั ชีซ่ึงจะตอ้ งจดั ทาในวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีของแต่ละกิจการน้ัน จะตอ้ ง บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไปและผ่านรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป ประกอบกนั ลกั ษณะ ของการประกอบการมีหลายประเภท ไดแ้ ก่ กิจการให้บริการ กิจการขายสินคา้ และมีหลายรูปแบบตาม ลกั ษณะของการจดั ต้งั ไดแ้ ก่ กิจการเจา้ ของคนเดียว หา้ งหุ้นส่วน บริษทั จากดั ซ่ึงข้นั ตอนในการปิ ดบญั ชี ท่ีคลา้ ยกนั สาหรับการศึกษาในบทน้ีจะกล่าวถึงเฉพาะการปิ ดบญั ชีของกิจการเจา้ ของคนเดียวเท่าน้นั โดย มีข้นั ตอนการปิ ดบญั ชีเรียงตามลาดบั ดงั น้ี
1. การปิ ดบญั ชีหมวดรายได้ ใหท้ าการปิ ดบญั ชีหมวดรายไดเ้ ขา้ บญั ชีกาไรขาดทุน บญั ชีรายไดท้ ุกประเภทจะมียอดคงเหลืออยู่ ทางดา้ นเครดิต ใหโ้ อนปิ ดบญั ชีทางดา้ นเดบิต ดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากบั ดา้ นเครดิต แลว้ เครดิตบญั ชีกาไร ขาดทุน ดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากนั เม่ือบนั ทึกการโอนปิ ดแลว้ จะมีผลกาไรทาใหบ้ ญั ชีรายไดม้ ียอดคงเหลือเป็น ศูนย์ จะบนั ทึกการปิ ดบญั ชีโดย เดบิต รายได้ (แยกตามประเภท) XX เครดิต กาไรขาดทุน XX กรณีบญั ชีรายไดห้ ลายบญั ชีใหท้ าเช่นน้ีทุกบญั ชี โดยการบนั ทึกบญั ชีวธิ ี Compound journal entry เช่น เดบิต รายไดค้ ่าเช่า XX รายไดอ้ ื่น ๆ XX เครดิต กาไรขาดทุน XX
2. การปิ ดบญั ชีหมวดค่าใช้จ่าย ให้ทาการปิ ดบญั ชีหมวดค่าใช้จ่ายเขา้ บัญชีกาไรขาดทุน บญั ชีค่าใช้จ่ายทุกประเภทจะมียอด คงเหลืออยทู่ างดา้ นเดบิต ให้โอนปิ ดบญั ชีทางดา้ นเครดิต ดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากบั ดา้ นเดบิต แลว้ เดบิตบญั ชี กาไรขาดทุน ดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากนั เม่ือบนั ทึกการโอนปิ ดแลว้ จะมีผลกาไรทาให้บญั ชีค่าใช้จ่ายมียอด คงเหลือเป็นศูนย์ จะบนั ทึกการปิ ดบญั ชีโดย เดบิต กาไรขาดทุน XX เครดิต ค่าใชจ้ ่าย (แยกตามประเภท) XX กรณีมีบญั ชีค่าใชจ้ ่ายหลายบญั ชีให้ทาเช่นน้ีทุกบญั ชี โดยการบนั ทึกบญั ชีวิธี Compound journal entry เช่น เดบิต กาไรขาดทุน XX เครดิต เงินเดือน XX ค่าโฆษณา XX คา่ เบ้ียประกนั ภยั XX
3. การปิ ดบญั ชีกาไรขาดทุน ให้ทาการปิ ดบญั ชีกาไรขาดทุน โดยคานวณยอดคงเหลือของบญั ชีกาไรขาดทุนว่าผลต่างอยู่ ทางดา้ นใด ใหโ้ อนบญั ชีทางดา้ นตรงขา้ มดว้ ยจานวนเงินเท่ากบั ผลต่างน้นั เมื่อบนั ทึกการโอนปิ ดบญั ชีแลว้ จะมีผลทาใหบ้ ญั ชีกาไรขาดทุนมียอดเป็นศูนย์ การบนั ทึกการปิ ดบญั ชีทาได้ 2 กรณี ดงั น้ี 3.1 กรณยี อดรวมด้านเครดติ มากกว่ายอดรวมด้านเดบิต แสดงวา่ มีผลกาไรบญั ชีกาไรขาดทุนจะ แสดงยอดคงเหลือดา้ นเครดิต จะบนั ทึกการปิ ดบญั ชี โดย เดบิต กาไรขาดทุน XX เครดิต ทุน XX 3.2 กรณยี อดรวมด้านเดบติ มากกว่ายอดรวมด้านเครดติ แสดงวา่ มีผลขาดทุน บญั ชีกาไรขาดทุน แสดงมียอดคงเหลือทางดา้ นเดบิต จะบนั ทึกการปิ ดบญั ชี โดย เดบิต ทุน XX เครดิต กาไรขาดทุน XX
4. การปิ ดบญั ชีถอนใช้ส่วนตัว การปิ ดบญั ชีถอนใชส้ ่วนตวั กรณีที่มีบญั ชีถอนใช้ส่วนตวั ซ่ึงปกติจะมียอดคงเหลืออยทู่ างดา้ นเด บิต ใหโ้ อนปิ ดบญั ชีดา้ นเครดิตดว้ ยจานวนเงินท่ีเท่ากบั เดบิต แลว้ เดบิตบญั ชีทุน เม่ือบนั ทึกการโอนปิ ดบญั ชี แลว้ จะมีผลทาใหบ้ ญั ชีถอนใชส้ ่วนตวั มียอดคงเหลือเป็นศูนยแ์ ละบญั ชีทุนจะมียอดคงเหลือลดลง จะบนั ทึก การปิ ดบญั ชีโดย เดบิต ทุน XX เครดิต ถอนใชส้ ่วนตวั XX สาหรับรายการถอนใชส้ ่วนตวั น้ีในทางปฏิบตั ิไม่นิยมบนั ทึกบญั ชีโดย เดบิตบญั ชีทุนในทนั ทีท่ี เกิดรายการ แตจ่ ะนามาแสดงเป็นรายการหกั ออกจากบญั ชีทุนในงบดุล ดงั น้นั บญั ชีถอนใชส้ ่วนตวั จึงถือเป็น บญั ชีชวั่ คราวอีกบญั ชีหน่ึงซ่ึงจะตอ้ งปิ ดบญั ชีในวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี โดยไม่มียอดคงเหลือยกไปใน รอบระยะเวลาบญั ชีถดั ไป การบนั ทึกรายการปิ ดบญั ชี แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 6.2 ตวั อย่าง 6.2 จากขอ้ มลู ในตวั อยา่ งที่ 6.1 ช่องงบทดลองหลงั การปรับปรุงในกระดาษทาการของ สานกั งานตรวจสอบบญั ชีพิพฒั น์ ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X1 แสดงดงั น้ี
สานักงานตรวจสอบบญั ชแี สงสว่าง งบทดล อง ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 หน่วย : บาท ชื่อบญั ชี เลขทบ่ี ญั ชี เดบติ เครดิต เงินสด 111 110,750 - ลกู หน้ีการคา้ 112 70,000 - คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ 112.1 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรบั 113 2,100 - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จา่ ยลว่ งหน้า 114 วสั ดสุ ิ้นเปลือง 115 50,000 - พนั ธบตั รรัฐบาล 121 13,500 - เครื่ องตกแตง่ 122 - คา่ เส่ือมราคาสะสม - เครื่องตกแตง่ 122.1 4,250 อปุ กรณ์สานักงาน 123 50,000 คา่ เส่ือมราคาสะสม - อปุ กรณ์สานกั งาน 123.1 40,000 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ทค์ า้ งจา่ ย 211 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีรบั ลว่ งหน้า 212 4,000 - เจา้ หน้ีเงินกู้ 213 ทนุ - นายพงศธ์ ชั 301 60,000 - ถอนใช้ส่วนตวั 302 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 411 6,000 - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 511 6,000 - เงินเดอื น 512 10,000 - ดอกเบ้ยี จา่ ย 513 150,000 - คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ 514 200,000 - คา่ ใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 515 หน้ีสงสยั จะสูญ 516 10,000 - คา่ เส่ือมราคา - เครื่องตกแตง่ 517 คา่ เส่ือมราคา - อปุ กรณ์สานักงาน 518 110,000 - วสั ดสุ านกั งานใช้ไป 519 4,500 - 34,000 - 488,100 - 15,000 - - 6,000 - 1,000 - 2,100 - 4,000 - 6,000 - 7,000 - 488,100
1. การบันทกึ รายการปิ ดบัญชีในสมุดรายวันทัว่ ไป แสดงดงั น้ี สมดุ รายวันทว่ั ไป วนั ท่ี ชื่อบญั ชีและคาอธิบายรายการ เลทบี่ ญั ชี เดบติ หน้า 5 110,000 - เครดิต 25X1 411 79,600 - ธ.ค. 31 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 303 110,000 - 10,000 - กาไรขาดทนุ 303 30,400 - 4,500 - ปิ ดบญั ชีหมวดรายไดเ้ ขา้ บญั ชีกาไรขาดทนุ 511 34,000 - กาไรขาดทนุ 512 15,000 - 513 6,000 - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั 514 1,000 - เงินเดอื น 515 2,100 - ดอกเบ้ยี จา่ ย 516 4,000 - คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ 517 6,000 - คา่ ใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 518 7,000 - หน้ีสงสยั จะสูญ 519 คา่ เสื่อมราคา - เครื่องตกแตง่ 10,000 - คา่ เส่ือมราคา - เครื่องใช้สานกั งาน 301 วสั ดสุ านกั งานใช้ไป 302 30,400 - ปิ ดบญั ชีหมวดคา่ ใช้จา่ ยเขา้ บญั ชีกาไรขาดทนุ ทนุ - นายพงศธ์ ชั 303 ถอนใช้ส่วนตวั 301 ปิ ดบญั ชีถอนใช้ส่วนตวั เขา้ บญั ชีทนุ กาไรขาดทนุ ทนุ - นายพงศธ์ ชั ปิ ดบญั ชีกาไรขาดทนุ ดว้ ยผลตา่ งของบญั ชี กาไรขาดทนุ เขา้ บญั ชีทนุ
2. การผ่านรายการไปยังบัญชีแยกประเภทท่ัวไปที่เกี่ยวข้อง แสดงดงั น้ี การผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทวั่ ไปไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปที่เกี่ยวขอ้ ง ให้ ทาตามข้นั ตอนตามที่ไดเ้ คยศึกษามาแลว้ 3. การหายอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภทท่ัวไป เม่ือผ่านรายการปิ ดบญั ชีไปยงั บญั ชีแยกประเภทครบทุกบญั ชีแลว้ ต่อมาจะตอ้ งปิ ดบญั ชีแยกประเภท โดยการหารผลรวม ของดา้ นเดบิตและเครดิต สาหรับหมวดบญั ชีรายได้ หมวดบญั ชีค่าใชจ้ ่าย และบญั ชีถอนใช้ ส่วนตวั จะตอ้ งมียอดคงเหลือเป็ นศูนย์ และบญั ชีที่ปิ ดแลว้ จะมีผลรวมดา้ นเดบิตเท่ากบั ดา้ น เครดิตหลงั จากน้นั ใหข้ ีดเส้นรวมท้งั 2 ดา้ น ในบรรทดั เดียวกนั การจดั ทารายการตามขอ้ 1 และ 2 แสดงดงั น้ี
ถอนใช้ส่ วนตัว วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 302 บญั ชี บญั ชี เครดิต 25X1 ธ.ค. 31 เงินสด รว.5 25X1 รว.5 10,000 - 10,000 - ธ.ค. 31 เงินสด 10,000 - 10,000 - กาไรขาดทนุ วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขที่ 303 บญั ชี บญั ชี เครดติ 25X1 25X1 ธ.ค. 31 คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั รว. 5 45,000 - ธ.ค. 31 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี รว.5 110,000 - เงินเดือน รว. 5 34,000 - ดอกเบ้ยี จา่ ย รว. 5 15,000 - คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ รว. 5 6,000 - คา่ ใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ รว. 5 1,000 - หน้ีสงสยั จะสูญ รว. 5 2,100 - ค่าเสื่อมราคา - เครื่ องตกแต่ง รว. 5 4,000 - ค่าเส่ือมราคา - เคร่ื องใชส้ านกั งาน รว. 5 6,000 - วสั ดสุ ิ้นเปลอื งใช้ไป รว. 5 7,000 - ทนุ - นายพิพฒั น์ รว. 5 30,400 - 150,500 - 110,000 รายได้ค่าตรวจสอบบญั ชี วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 411 บญั ชี บญั ชี เครดิต 25X1 ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 25X1 รว.5 110,000 - ธ.ค. 31 บญั ชีตา่ ง ๆ รว.5 110,000 - 110,000 110,000
ค่าเบยี้ ประกนั วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ เลขท่ี 511 25X1 หน้า เครดติ ธ.ค. 31 บญั ชตี า่ ง ๆ 25X1 รว.5 4,500 - วนั ท่ี รายการ รว.5 4,500 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 4,500 - 25X1 ธ.ค. 31 บญั ชตี า่ ง ๆ 4,500 - เลขท่ี 512 หนา้ เครดติ วนั ท่ี รายการ เงนิ เดือน 25X1 รว.5 34,000 - ธ.ค. 31 บญั ชตี า่ ง ๆ หนา้ เดบติ วนั ที่ รายการ 34,000 วนั ที่ รายการ 25X1 เลขท่ี 513 25X1 หน้า เครดติ ธ.ค. 31 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ รว. 5 34,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ รว.5 15,000 - วนั ที่ รายการ 34,000 - 15,000 25X1 ธ.ค. 31 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ ดอกเบยี้ จ่าย เลขที่ 514 หน้า เครดติ หนา้ เดบติ วนั ท่ี รายการ รว.5 6,000 - 25X1 6,000 รว.5 15,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ เลขท่ี 515 หน้า เครดติ 15,000 รว.5 1,000 - ค่านา้ ไฟฟ้า โทรศัพท์ 1,000 หนา้ เดบติ วนั ที่ รายการ 25X1 รว.5 6,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 6,000 ค่าใช้จ่ายเบด็ เตล็ด หนา้ เดบติ วนั ที่ รายการ 25X1 รว.5 1,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 1,000
หนี้ส งสั ยจะสู ญ วนั ที่ รายการ หนา้ เดบติ วนั ที่ รายการ เลขที่ 516 25X1 หน้า เครดติ ธ.ค. 31 คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ 25X1 รว.5 2,100 - รว.5 2,100 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 2,100 - 2,100 - เลขที่ 517 หนา้ เครดติ ค่าเส่ื อมราคา - เครื่องตกแต่ง รว.5 4,000 - วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ 4,000 25X1 รว. 5 ธ.ค. 31 คา่ เส่ือมราคาสะสม - เครื่องตกแตง่ 25X1 เลขท่ี 518 หน้า เครดติ 4,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ รว.5 6,000 - 4,000 - 6,000 ค่าเส่ื อมราคา - เครื่องใช้สานักงาน เลขท่ี 519 หน้า เครดติ วนั ท่ี รายการ หนา้ เดบติ วนั ที่ รายการ 25X1 รว.5 7,000 - 25X1 7,000 ธ.ค. 31 ค่าเสื่อมราคาสะสม- เครื่องใชส้ านกั งาน รว.5 6,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 6,000 วัส ดุสา นักงานใช้ ไป วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ 25X1 ธ.ค. 31 วสั ดสุ านกั งาน 25X1 รว.5 7,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 7,000
จากการจดั ทาบญั ชีตามวงจรบญั ชีโดยเร่ิมต้งั แต่การวิเคราะห์รายการคา้ การบนั ทึก รายการคา้ ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป การผ่านรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เกี่ยวขอ้ ง การจดั ทางบ ทดลอง การปรับปรุงบญั ชี การแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดทางบญั ชี การจดั ทางบทดลองหลงั การปรับปรุง การจดั ทางบการเงินจนกระทงั่ การปิ ดบญั ชีในวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี จะพบวา่ 1. หมวดบญั ชีรายไดป้ ระเภทต่าง ๆ และหมวดบญั ชีค่าใชจ้ ่ายประเภทต่าง ๆ บญั ชีถอน ใชส้ ่วนตวั และบญั ชีกาไรขาดทุนจะไม่มียอดคงเหลือหรือมียอดคงเหลือเท่ากบั ศูนย์ ท้งั น้ีเนื่องจาก บญั ชีเหล่าน้ีเป็นบญั ชีชวั่ คราวท้งั จดั ทาข้ึนเพอื่ บนั ทึกรายการสะสมเพยี งรอบบญั ชีเดียวเท่าน้นั และ 2. บญั ชีแยกประเภทในหมวดบญั ชีสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ ประเภทต่าง ๆ ยงั มียอดคงเหลือปรากฏอย่ใู นบญั ชี เช่น บญั ชีเงินสด บญั ชีลูกหน้ี เป็ นตน้ ท้งั น้ี เนื่องจากบญั ชี เหล่าน้ีเป็ นบญั ชีถาวรท่ีจดั ทาข้ึนเพ่ือบนั ทึกรายการสะสมไปอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลาการ ดาเนินการของกิจการ ดงั น้นั ข้นั ตอนต่อไปคือการหายอดคงเหลือยกไปของบญั ชีแยกประเภทที่ ไม่ไดป้ ิ ดบญั ชี
การหายอดคงเหลือของบัญชีทไ่ี ม่ได้ปิ ด การหายอดคงเหลือของบญั ชีที่ไม่ไดป้ ิ ด (Balancing the account) เป็นการคานวณหาผลต่างของผลรวมดา้ นเดบิตกบั ผลรวมดา้ นเครดิตของ หมวดบญั ชีสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของทุกประเภท โดยผลต่างน้ี จะแสดงเป็น “ยอดคงเหลือยกไป” ในวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีและจะถูก โอนไปแสดงเป็น “ยอดคงเหลือยกมา” ในวนั เริ่มตน้ รอบระยะเวลาบญั ชี ถดั ไป ยอดคงเหลือยกไปที่ปรากฏในบญั ชีน้ีจะนาไปเป็นขอ้ มลู สาหรับการ จดั ทางบดุลในวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี
ข้นั ตอนการหายอดคงเหลือของบญั ชีทไ่ี ม่ได้ปิ ด การหายอดคงเหลือของบญั ชีที่ไม่ไดป้ ิ ด มีข้นั ตอนในการจดั ทาแยกเป็น 2 กรณี ดงั น้ี 1. กรณบี ัญชีแยกประเภทมรี ายการเพยี งด้านเดยี ว จัดทาโดย 1.1 เขียนวนั เดือน ปี ของวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีทางดา้ นท่ีไม่มีรายการ 1.2 เขียนคาวา่ “ยอดยกไป” ในช่องรายการ แลว้ ใส่เครื่องหมาย “√” ในช่อง หนา้ บญั ชี เพื่อใหท้ ราบวา่ มิไดผ้ า่ นรายการมากจากสมุดรายวนั ทวั่ ไป พร้อมท้งั ใส่จานวนเงิน ในช่องจานวนเงินดว้ ยจานวนเงินที่เท่ากบั ดา้ นตรงกนั ขา้ ม
ข้นั ตอนการหายอดคงเหลือของบญั ชีทไี่ ม่ได้ปิ ด การหายอดคงเหลือของบญั ชีที่ไม่ไดป้ ิ ด มีข้นั ตอนในการจดั ทาแยกเป็น 2 กรณี ดงั น้ี 1. กรณบี ัญชีแยกประเภทมีรายการเพยี งด้านเดียว จัดทาโดย 1.3 ขีดเสน้ เด่ียวและเสน้ คู่ใตจ้ านวนเงินท้งั 2 ดา้ น ในบรรทดั เดียวกนั 1.4 เขียนวนั เดือน ปี ของรอบระยะเวลาบญั ชีใหม่ในบรรทดั ตอ่ มาทางดา้ น ตรงกนั ขา้ มกบั ดา้ นท่ีเขียนวา่ ยอดยกไป 1.5 เขียนคาวา่ “ยอดยกมา” ในช่องรายการ แลว้ ใส่เคร่ืองหมาย “√” ในช่อง หนา้ บญั ชี เพอ่ื ใหท้ ราบวา่ มิไดผ้ า่ นรายการมาจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป พร้อมท้งั ใส่จานวนเงิน ในช่องจานวนเงินดว้ ยจานวนท่ีเท่ากบั จานวนเงินของยอดยกไป
2. กรณบี ัญชีแยกประเภทมีหลายรายการ จัดทาโดย 1.1 หาผลรวมของดา้ นเดบิตและเครดิตในแต่ละบญั ชี 1.2 คานวณหาผลตา่ งของผลรวมดา้ นเดบิตกบั ผลรวมดา้ นเครดิต 1.3 เขียนวนั เดือน ปี ของวนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีทางดา้ นที่มีผลรวมนอ้ ยกวา่ 1.4 จดั ทาเช่นเดียวกบั ขอ้ 1.2 – 1.5 ของกรณีที่ 1 ขอ้ สังเกตจากข้นั ตอนการหายอดคงเหลือของบญั ชีที่ไม่ไดป้ ิ ดขา้ งตน้ พบว่าการ หายอดคงเหลือดงั กลา่ วจะไม่มีการบนั ทึกบญั ชีในสมุดรายวนั ทว่ั ไปแตอ่ ยา่ งใด ตัวอย่างที่ 6.3 การหายอดคงเหลือของบญั ชีท่ีไม่ไดป้ ิ ด ได้แก่บญั ชีหมวดบญั ชี สินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ ของสานักงานตรวจสอบบญั ชีพิพฒั น์ แสดงตาม ข้นั ตอนขา้ งตน้ ไดด้ งั น้ี
เงินสด วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 111 บญั ชี บญั ชี เครดิต 25X1 120,750 - 25X1 31 ถอนใช้ส่วนตวั รว.5 10,000 - ธ.ค. 31 บญั ชีตา่ ง ๆ ธ.ค. ยอดยกไป √ 110,750 - 120,750 - 120,750 - 25X2 1 ยอดยกมา √ 110,750 - ม.ค. ลูกหนีก้ ารค้ า วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 112 บญั ชี 70,000 - บญั ชี เครดิต 25X1 25X1 √ 70,000 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชี ตา่ ง ๆ ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25X2 √ 70,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา ค่ าเผื่อหนีส้ งสัยจะสูญ วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 112.1 บญั ชี 2,100 - บญั ชี เครดิต 25X1 31 ยอดยกไป √ 25X1 31 บญั ชีตา่ ง ๆ 2,100 - ธ.ค. ธ.ค. 1 ยอดยกมา 25X2 ม.ค. √ 2,100 - รายได้ค่ าตรวจสอบบญั ชคี ้ างรับ วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 113 บญั ชี 50,000 - บญั ชี เครดิต 50,000 - 25X1 31 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี รว.5 25X1 √ 50,000 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา ธ.ค. 31 ยอดยกไป √ 25X2 ม.ค. ค่ าเบยี้ ประกนั จ่ายล่ วงหน้ า วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 114 บญั ชี 13,500 - บญั ชี เครดิต 25X1 31 คา่ เบ้ยี ประกนั รว.5 25X1 √ 13,500 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25X2 √ 13,500 - ม.ค.
วัสดุสิ้นเปลื อง วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขที่ 115 บญั ชี 11,250 - บญั ชี เครดติ 11,250 - 25X1 25X1 31 วสั ดสุ ิ้นเปลืองใช้ไป รว.5 7,000 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชี ตา่ ง ๆ ธ.ค. ยอดยกไป √ 4,250 - 11,250 - 25X2 1 ยอดยกมา √ 4,250 - ม.ค. พนั ธบตั รรฐั บาล วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 121 บญั ชี 50,000 - บญั ชี เครดติ 25X1 25X1 √ 50,000 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชี ตา่ ง ๆ ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25X2 √ 50,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา เค ร่ื องตกแต่ ง วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 122 บญั ชี 40,000 - บญั ชี เครดติ 25X1 25X1 √ 40,000 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชี ตา่ งตา่ ง ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25X2 √ 40,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา ค่ าเส่ือมราคาสะสม - เครื่องตกแต่ง วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ท่ี รายการ หน้า เลขท่ี 122.1 บญั ชี 4,000 - บญั ชี เครดติ 25X1 31 ยอดยกไป √ 25X1 31 เครื่องราคา - เครื่องตกแตง่ รว.5 4,000 - ธ.ค. ธ.ค. 1 ยอดยกมา 25X2 ม.ค. √ 4,000 - เค ร่ื องใช้ สานั กงาน วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 123 บญั ชี 60,000 - บญั ชี เครดติ 25X1 25X1 √ 60,000 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชี ตา่ ง ๆ ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25X2 √ 60,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา
เคร่ืองเสื่อมราคาสะสม - เคร่ืองใช้สานักงาน วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 123.1 บญั ชี 6,000 - 31 คา่ เสื่อมราคา-เครื่องใชส้ านกั งาน บญั ชี เครดิต 25X1 31 ยอดยกไป 25X1 1 ยอดยกมา ธ.ค. √ ธ.ค. รว.5 6,000 - 25X2 6,000 - ม.ค. √ ค่ านา้ ไฟฟ้า โทรศัพท์ค้ างจ่าย วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 211 บญั ชี 6,000 - บญั ชี เครดิต 25X1 31 ยอดยกไป √ 25X1 31 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ รว. 5 6,000 - ธ.ค. ธ.ค. 1 ยอดยกมา 25X2 ม.ค. √ 6,000 - รายได้ค่ าตรวจสอบบญั ชรี ับล่ วงหน้ า วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขที่ 212 บญั ชี 10,000 - บญั ชี เครดติ 25X1 31 ยอดยกไป 25X1 31 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี ธ.ค. √ ธ.ค. 1 ยอดยกมา รว.5 10,000 - 25X2 10,000 - ม.ค. √ เจ้าหนีเ้ งินกู้ วนั ท่ี รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 213 บญั ชี บญั ชี เครดิต 25X1 31 ยอดยกไป √ 150,000 25X1 150,000 - ธ.ค. - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชตี า่ ง ๆ 25X2 √ 150,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา ทนุ - นายพงศ์ ธัช วนั ที่ รายการ หน้า เดบติ วนั ที่ รายการ หน้า เลขท่ี 301 บญั ชี บญั ชี เครดติ 25X1 31 ถอนใช้ส่วนตวั รว.5 10,000 25X1 200,000 - ธ.ค. ยอดยกไป √ 220,400 - ม.ค. - ธ.ค. 31 บญั ชีตา่ ง ๆ √ 30,400 - 230,400 - กาไรขาดทนุ - 230,400 - 25X2 √ 220,400 - ม.ค. 1 ยอดยกมา
งบทดลองหลงั ปิ ดบัญชี งบทดลองหลังปิ ดบัญชี (Closing trial balance) หมายถึง งบทดลองที่จดั ทาข้ึน หลงั การปิ ดบญั ชี ดังน้ัน งบทดลองหลังปิ ดบัญชี จึงเป็ นงบทดลองที่จัดทาข้ึนในวันสิ้นรอบ ระยะเวลาบญั ชีภายหลงั การปิ ดบญั ชีแลว้ ซ่ึงประกอบดว้ ยบญั ชีในหมวดบญั ชีสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ ท้งั น้ี เพ่ือเป็นการพิสูจนค์ วามถูกตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชีตาม ระบบบญั ชีคู่อีกคร้ัง หรือ อาจกล่าวไดว้ า่ ยอดคงเหลือที่ปรากฏในงบทดลองหลงั ปิ ดบญั ชี กค็ ือ ยอดคงเหลือยกไปเริ่มตน้ เป็นยอดยกมาในรอบบญั ชีถดั ไป ตัวอย่างท่ี 6.4 งบทดลองหลงั ปิ ดบญั ชีของสานกั งานตรวจสอบบญั ชี แสงสวา่ ง แสดงดงั น้ี
สานักงานตรวจสอบบญั ชีแสงสว่าง งบทดลอง (หลังปิ ดบญั ช)ี ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X1 หน่วย : บาท ช่ือบญั ชี เลขทบี่ ญั ชี เดบติ เครดิต เงินสด 111 110,750 - ลกู หน้ี 112 70,000 - คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ 112.1 2,100 - รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรับ 113 50,000 - คา่ เบ้ยี ประกนั ภยั จา่ ยลว่ งหน้า 114 13,500 - วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 115 4,250 - พนั ธบตั รรัฐบาล 121 50,000 - เคร่ืองตกแตง่ 122 40,000 - คา่ เสื่อมราคาสะสม - เคร่ืองตกแตง่ 122.1 4,000 - เครื่องใช้สานกั งาน 123 60,000 - คา่ เสื่อมราคาสะสม - เคร่ืองใช้สานักงาน 123.1 6,000 - คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ทค์ า้ งจา่ ย 211 6,000 - รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีรับลว่ งหน้า 212 10,000 - เจา้ หน้ีเงินกู้ 213 150,000 - ทนุ - นายพงศธ์ ชั 301 220,400 - 398,500 - 398,500 -
งบการเงนิ ดงั ที่กลา่ วแลว้ ในบทท่ี 2 ถึงความหมาย ประเภท รูปแบบ และส่วนประกอบ ของงบการเงิน ดงั น้นั เม่ือกิจการไดจ้ ดั ทางบทดลองหลงั ปิ ดบญั ชีเรียบร้อยแลว้ จะตอ้ ง นาขอ้ มูลของรายการทางบญั ชีจากงบทดลองหลงั ปรับปรุงท้งั หมดมาจดั ทางบกาไร ขาดทุน และงบดุล เพ่ือแสดงผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินในรอบ ระยะเวลาบญั ชี น้นั ๆ ตัวอย่าง ท่ี 6.5 การจดั ทางบกาไรขาดทุนและงบดุล สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X1 ของสานกั งานตรวจสอบบญั ชีแสงสวา่ ง แสดงดงั น้ี
สานกั งานตรวจสอบบัญชีแสงสว่าง งบกาไรขาดทุน สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 25X1 หน่วย : บาท รายได้ รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชี 110,000 ค่าใชจ้ ่าย ค่าเบ้ียประกนั ภยั 4,500 เงินเดือน 34,000 ดอกเบ้ียจ่าย 15,000 คา่ น้า ไฟฟ้า โทรศพั ท์ 6,000 ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 1,000 หน้ีสงสยั จะสูญ 2,100 คา่ เสื่อมราคา – เคร่ืองตกแตง่ 4,000 คา่ เสื่อมราคา – เครื่องใชส้ านกั งาน 6,000 วสั ดุสิ้นเปลืองใชไ้ ป 7,000 79,600 กาไร (ขาดทุน) สุทธิ 30,400
สานกั งานตรวจสอบบญั ชีแสงสว่าง งบกาไรขาดทุน สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X1 หน่วย : บาท สินทรัพย์ สินทรัพยห์ มุนเวยี น เงินสด 110,750 ลกู หน้ีการคา้ 70,000 50,000 13,500 หกั ค่าเผื่อหน้ีสงสยั จะสูญ 2,100 67,900 246,400 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีคา้ งรับ 140,000 386,400 ค่าเบ้ียประกนั ภยั จ่ายลว่ งหนา้ วสั ดุสิ้นเปลือง 4,250 สินทรัพยไ์ มห่ มุนเวยี น พนั ธบตั รรัฐบาล 50,000 เครื่องตกแตง่ 40,000 หกั ค่าเส่ือมราคาสะสม – เคร่ืองตกแตง่ 4,000 36,000 เคร่ืองใชส้ านกั งาน 60,000 หกั คา่ เส่ือมราคาสะสม – เคร่ืองใชส้ านกั งาน 6,000 54,000 รวมสินทรัพย์
หนสี้ ินและส่วนของเจ้าของ หน้ีสินหมุนเวยี น ค่าน้า ไฟฟ้า โทรศพั ทค์ า้ งจ่าย 6,000 รายไดค้ า่ ตรวจสอบบญั ชีรับล่วงหนา้ 10,000 16,000 150,000 หน้ีสินระยะยาว 166,000 เจา้ หน้ีเงินกู้ 220,400 386,400 รวมหน้ีสิน ส่วนของเจา้ ของ ทุน – นายพงศธ์ ชั 200,000 บวก กาไรสุทธิ 30,400 230,400 หกั ถอนใชส้ ่วนตวั 10,000 รวมหน้ีสินและส่วนของเจา้ ของ
Search
