มหามงคลวาร

ท่ีปรึกษาสำ�นกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร นางสาวผุสดี เขตสมุทร นางสาวนงศลิ ินี โมสิกะ ที่ปรึกษาด้านระบบบรหิ ารจดั การศึกษา สป. ท่ีปรกึ ษาดา้ นนโยบายและยทุ ธศาสตร์ สป. ผูช้ ่วยปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ นายสทุ นิ แก้วพนา ผชู้ ว่ ยปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร 98 I มหามงคลวาร

สำ�นักงานคณะกรรมการ ขา้ ราชการครู และบคุ ลากรทางการศกึ ษา นางสาวอุษณีย์ ธโนศวรรย์ เลขาธิการ สำ�นกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย นายศรชี ัย พรประชาธรรม เลขาธกิ าร สำ�นกั งานคณะกรรมการ ส่งเสรมิ การศึกษาเอกชน นายชลำ� อรรถธรรม เลขาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 99

สำ�นกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา นายสภุ ทั ร จ�ำปาทอง เลขาธิการ นางวัฒนาพร ระงบั ทกุ ข์ นายสมศกั ดิ์ ดลประสิทธิ์ รองเลขาธิการ รองเลขาธิการ 100 I มหามงคลวาร

สำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน นายบุญรกั ษ์ ยอดเพชร เลขาธิการ นายสนทิ แยม้ เกษร นายพรี ะ รตั นวจิ ิตร นายอมั พร พนิ ะสา รองเลขาธิการ รองเลขาธิการ รองเลขาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 101

สำ�นกั งานคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษา ศาสตราจารย์สมั พนั ธ์ ฤทธเิ ดช เลขาธิการ นางอรสา ภาววมิ ล รองเลขาธิการ 102 I มหามงคลวาร

สำ�นกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา นายสเุ ทพ ชติ ยวงษ์ เลขาธกิ าร นายประชาคม จนั ทรชิต นายธวชั ชยั อยุ่ พานิช นายพีระพล พูลทวี รองเลขาธกิ าร รองเลขาธิการ รองเลขาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 103

องค์กรในกำ�กบั กระทรวงศึกษาธกิ าร นางวัฒนาพร ระงบั ทกุ ข์ เลขาธกิ ารคุรุสภา นายอรรถพล ตรกึ ตรอง ศาสตราจารย์ชูกิจ ลมิ ปจิ �ำนงค์ เลขาธิการ ผอู้ �ำ นวยการ คณะกรรมการสง่ เสริมสวสั ดิการ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์ และสวัสดภิ าพครูและบคุ ลากรทางการศึกษา และเทคโนโลยี 104 I มหามงคลวาร

นายประเสรฐิ บุญเรือง รองศาสตราจารยว์ วิ ัฒน์ เรอื งเลิศปัญญากุล เลขาธกิ ารสำ�นักงานลูกเสอื แหง่ ชาติ ผูอ้ �ำ นวยการโรงเรียนมหดิ ลวิทยานสุ รณ์ (องค์การมหาชน) ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ศิรดิ า  บุรชาติ  นายกมลนิ ทร์ พนิ จิ ภวู ดล ผ้อู �ำ นวยการ ผ้อู �ำ นวยการ สถาบนั ทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ สถาบันระหว่างประเทศเพ่ือการคา้ และการพัฒนา (องคก์ ารมหาชน) (องคก์ ารมหาชน) กระทรวงศึกษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 105



การขบั เคลอื่ นพฒั นางานด้านการศึกษา ของกระทรวงศึกษาธิการ

กระทรวงศึกษาธิการได้ขับเคล่ือนนโยบายปฏิรูปการศึกษาเพ่ือเร่งพัฒนางานการศึกษาท้ังระบบ ทสี่ อดรับกับยทุ ธศาสตรช์ าติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) มีเจตนารมณใ์ ห้การศกึ ษาเป็นฐานในการพฒั นาคน ท่ีมีคุณภาพและคุณธรรม เพ่ือการพัฒนาประเทศสู่ความม่ันคง มั่งคั่ง และย่ังยืน มุ่งเน้นการยกระดับคุณภาพ การศึกษาและการเรียนรู้ในทุกระดับและทุกประเภท การผลิตและพัฒนาก�ำลังคนให้มีสมรรถนะสอดคล้องกับ ความต้องการของพ้ืนท่ีและการพัฒนาประเทศ ลดความเหลื่อมล�้ำ สร้างโอกาสทางการศึกษาให้เข้าถึง ผู้ขาดโอกาสทางการศึกษา รวมทั้งการบริหารจัดการการศึกษาให้มีความคล่องตัวและมีประสิทธิภาพ การขับเคล่ือนพัฒนางานด้านการศึกษาได้ปรากฏผลส�ำเร็จที่เด่นชัดและความก้าวหน้าท่ีเป็นรูปธรรม ดงั เหน็ ได้จากงานดา้ นการศกึ ษา ๔ ด้าน ดงั นี้ 108 I มหามงคลวาร

ศาสตรพ์ ระราชา สู่สถานศกึ ษาเพอื่ การพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ๑ กระทรวงศึกษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 109

“ศาสตร์พระราชา”แห่งองค์พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลท่ี ๙ ทรงให้ความส�ำคัญด้านการพัฒนาคนด้วยการศึกษา เป็นอย่างมาก โดยทรงพัฒนาด้านการศึกษา ท้ังใน ระบบโรงเรียนและนอกระบบโรงเรียนมาโดยตลอด เพื่อให้การศึกษาแก่ประชาชนอย่างทั่วถึง แม้แต่ ผูท้ ี่ดอ้ ยโอกาสและสถานทที่ ห่ี า่ งไกล ทัง้ ท่เี ปน็ ชาวไทย ภูเขาหรือประชาชนท่ีอยู่ในท้องถ่ินชายแดนห่างไกล เพอื่ ช่วยลดความเหล่อื มล้ำ� ในสงั คมไทย และยกระดบั คุณภาพชวี ิตของพสกนกิ รชาวไทย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ ๑๐ ได้สืบสานและ เดนิ ตามรอยเบอ้ื งพระยคุ ลบาทสมเดจ็ พระบรมชนกนาถ และพระราชทานพระบรมราโชบายด้านการศึกษา เพอื่ สานตอ่ พระราชปณธิ านวา่ การศกึ ษาตอ้ งมงุ่ สรา้ ง พน้ื ฐานใหแ้ กผ่ เู้ รยี น ๔ ดา้ น คอื มีทัศนคติท่ีถูกต้องต่อบ้านเมือง ข้อนี้ มคี ำ� ขยายวา่ ตอ้ งมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจทมี่ ตี อ่ ชาตบิ า้ นเมอื ง ยดึ มน่ั ในศาสนา มน่ั คงในสถาบนั พระมหากษตั รยิ ์ และ มีความเอ้ืออาทรต่อครอบครวั และชมุ ชนของตน มีพื้นฐานชีวิตที่มั่นคง มีคุณธรรม ข้อนี้ มคี �ำขยายวา่ ใหร้ จู้ ักแยกแยะสง่ิ ที่ผดิ -ทถี่ กู สง่ิ ชั่ว-สง่ิ ดี เพื่อปฏิบัติแต่ส่ิงที่ชอบท่ีดีงาม ปฏิเสธส่ิงท่ีผิดที่ช่ัว เพอ่ื สร้างคนดใี ห้แก่บ้านเมอื ง มงี านทำ� มอี าชพี ขอ้ นมี้ คี ำ� ขยายวา่ ตอ้ งให้ เด็กรักงาน สู้งาน ท�ำงานจนส�ำเร็จ อบรมให้เรียนรู้ การทำ� งาน ใหส้ ามารถเลี้ยงตัวและเล้ียงครอบครวั ได้ เป็นพลเมอื งดี ข้อน้มี ีคำ� ขยายวา่ การเปน็ พลเมืองดีเป็นหน้าท่ีของทุกคน สถานศึกษาและ 110 I มหามงคลวาร

กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 111

สถานประกอบการต้องส่งเสริมให้ทุกคนมีโอกาส ท�ำหน้าที่พลเมืองดี การเป็นพลเมืองดีหมายถึง การมีน้�ำใจ มีความเอ้ืออาทร ต้องท�ำงานอาสาสมัคร งานบำ� เพญ็ ประโยชน์ “เหน็ อะไรทจี่ ะทำ� เพอ่ื บา้ นเมอื ง ได้กต็ อ้ งทำ� ” กระทรวงศึกษาธิการ จึงได้น้อมน�ำพระบรม ราโชบายดา้ นการศกึ ษาในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ และสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวมหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ ๑๐ สู่การปฏิบัติ โดยไดด้ ำ� เนนิ งานสนองพระบรมราโชบายดา้ นการศกึ ษา นอกจากจะนอ้ มนำ� ศาสตรพ์ ระราชาอนั นบั วา่ เปน็ แนวทาง พระราชทานมาสกู่ ารปฏบิ ตั แิ ลว้ ยงั ใหค้ วามสำ� คญั กบั การปฏิรูปการศึกษาไปสู่ยุคศตวรรษท่ี ๒๑ ซึ่งเน้นให้ ผเู้ รยี นมคี วามคดิ วเิ คราะห์ ความคดิ รเิ รม่ิ มจี นิ ตนาการ มีการสนใจข้อมูลข่าวสารรอบตัวที่ส่งผลกระทบต่อ การตัดสินใจและการด�ำเนินชีวิต การประกอบอาชีพ และการศกึ ษาเพอื่ การประกอบอาชพี ใหท้ กุ คนมงี านทำ� สร้างเสริมให้มีทัศนคติท่ีดีต่อบ้านเมือง มีพ้ืนฐานชีวิต ทม่ี น่ั คง มคี ณุ ธรรม มงี านทำ� มอี าชพี และเปน็ พลเมอื งดี พ ร ้ อ ม ท้ั ง ขั บ เ ค ล่ื อ น ป รั ช ญ า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง สสู่ ถานศกึ ษาในทกุ ระดบั เพอื่ ใหผ้ บู้ รหิ ารสถานศกึ ษา ครู บคุ ลากรทางการศกึ ษา และนกั เรยี น นกั ศกึ ษา มคี วามรู้ ความเข้าใจในหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และ สามารถน�ำหลักคิด หลักปฏิบัติตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงมาบูรณาการในการบริหารจัดการ การเรียนการสอน ตลอดจนการประยุกต์ใช้ในชีวิต ประจ�ำวัน ก่อให้เกิดความตระหนักและฝังรากลึก ภายในตนเองและผู้อื่นอย่างยั่งยืนตลอดไป ซึ่งมี การดำ� เนนิ การทีส่ �ำคญั อาทิ 112 I มหามงคลวาร

กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 113

114 I มหามงคลวาร

การส่งเสริมคุณธรรม จรยิ ธรรม ความมรี ะเบยี บ วินยั และเคารพกฎหมาย โครงการเพ่ือสืบสานพระราชปณิธาน ตามรอยเบ้ืองพระยุคลบาทของพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลท่ี ๙ และตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู รชั กาลที่ ๑๐ โดยใช้การขับเคล่ือนภายในกรอบแนวคิด ๕ ประการ ในการเสริมสร้างระบบคุณธรรม จริยธรรม รอบรั้ว สถานศึกษา ได้แก่ ความพอเพียง ความกตัญญู ความซ่ือสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ และอุดมการณ์ คณุ ธรรม ดำ� เนนิ งานครอบคลมุ โรงเรยี น ในสงั กดั สพฐ. ครบทกุ โรงเรยี น รวมถงึ โรงเรยี นสงั กดั ตชด. และโรงเรยี น ราชประชานเุ คราะห์ มโี ครงงานคณุ ธรรมกวา่ ๓๐,๐๐๐ โครงการ และนกั เรยี นมพี ฤตกิ รรมทพี่ งึ ประสงคเ์ พมิ่ ขนึ้ รอ้ ยละ ๙๓.๓ กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 115

จัดกจิ กรรมให้โรงเรยี นเพื่อใชเ้ ปน็ แนวทาง การเสริมสรา้ งอดุ มการณ์รกั ชาติ ศาสนา ในการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมในโรงเรียน เช่น และเทดิ ทูนสถาบนั พระมหากษัตรยิ ์ไทย สรา้ งคนดใี หบ้ ้านเมอื ง เสรมิ สรา้ งคณุ ธรรมให้ผบู้ รหิ าร ครู และบุคลากรทางการศึกษา “โรงเรียนคุณธรรม” สง่ เสรมิ คา่ นยิ มของสถานศกึ ษาตามนโยบาย เสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และความตระหนักรู้ คา่ นยิ มหลกั ของคนไทย ๑๒ ประการ ในทกุ ระดบั และ ในการป้องกนั และปราบปรามการทจุ ริต ประเภทการศกึ ษา จดั การเรยี นรเู้ รอื่ งกฎหมายเบอ้ื งตน้ สทิ ธิ- จดั พมิ พห์ นงั สอื และเผยแพรเ่ พอ่ื เทดิ พระเกยี รติ มนุษยชน ความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย สถาบนั พระมหากษตั รยิ แ์ ละพระบรมวงศานวุ งศ์ อันเป็น ให้กับผ้เู รียน การปลูกฝังให้เกิดความรักและเคารพเทิดทูนสถาบัน พระมหากษัตรยิ ์ จัดการเรียนการสอนเก่ียวกับสถาบัน พระมหากษตั รยิ ใ์ นวชิ าประวตั ศิ าสตร์ และจดั กจิ กรรม ต่าง ๆ อนั เปน็ การปลกู ฝงั ใหเ้ กดิ ความรกั ชาติ เคารพ เทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ และประวัติศาสตร์ ชาติไทย 116 I มหามงคลวาร

พฒั นาครผู สู้ อนวชิ าประวตั ศิ าสตร์ รวมทง้ั อบรมครู กศน. เพอ่ื ขยายผลใหก้ บั ประชาชนตอ่ ไป การขับเคลื่อนส่งเสริมความเข้าใจเก่ียวกับสถาบนั พระมหากษัตริย์ในฐานะประมุขของการปกครอง ในระบอบประชาธปิ ไตย แต่งตั้งคณะท�ำงานขับเคล่ือนการส่งเสริม ปรับปรุงเน้ือหาในหนังสือเรียนวิชา ความเข้าใจเก่ียวกับพระมหากษัตริย์ในฐานะประมุข ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ ไ์ ทยใหเ้ ปน็ ปจั จบุ นั ของการปกครองระบอบประชาธิปไตยของกระทรวง มกี ารดำ� เนนิ งานใน ๒ สว่ น คอื ๑) จดั ทำ� เอกสารความรู้ ศึกษาธิการ จัดท�ำข้อเสนอแนวทางการบรรจุความรู้ เกี่ยวกับพระราชประวัติ และพระราชกรณียกิจของ เกย่ี วกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ ไ์ วใ้ นหลกั สตู รทกุ ระดบั สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทร- ทุกประเภทการศึกษา ประสานความร่วมมือกับ เทพยวรางกรู รชั กาลท่ี๑๐และ๒)ปรบั ปรงุ หนงั สอื เรยี น หน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง และติดตาม รายงาน รวมท้ัง ในสว่ นทมี่ เี นอื้ หาเกย่ี วขอ้ งกบั สถาบนั พระมหากษตั รยิ ไ์ ทย ส่งเสริมความเข้าใจเก่ียวกับสถาบันพระมหากษัตริย์ ในฐานะประมขุ ของการปกครองในระบอบประชาธปิ ไตย กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 117

ให้เป็นปัจจุบัน ทั้งในส่วนเนื้อหาท่ีเกี่ยวกับพระบาท สมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช รัชกาลท่ี ๙ และสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทร เทพยวรางกูร รัชกาลที่ ๑๐ ที่ต้องเขียนใหม่เพ่ิมเติม เช่น เรือ่ ง พระราชประวัตพิ ระมหากษตั รยิ ์ในราชวงศ์ จกั รี คำ� ทใ่ี ชเ้ รยี กพระบรมวงศานวุ งศ์ การจดั โตะ๊ หมบู่ ชู า ที่ต้องเปลย่ี นพระบรมฉายาลกั ษณ์ เปน็ ต้น การขับเคลือ่ นปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สสู่ ถานศึกษา จัดตั้งศูนย์เรียนรู้หลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพยี งและเกษตรทฤษฎใี หมป่ ระจ�ำต�ำบล จ�ำนวน ๗,๔๒๔ แหง่ และขยายผลสถานศกึ ษาพอเพยี ง เพอ่ื ให้ นกั เรยี นและประชาชนไดร้ บั บรกิ ารการเรยี นรตู้ ามหลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และให้ศูนย์ดังกล่าว เป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับโครงการพระราชด�ำริ และเรียนรู้ตามรอยพระยุคลบาทในชุมชน ที่ผ่านมา ในปี ๒๕๖๐ มีนักเรียน นักศึกษา และประชาชน เข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ จ�ำนวน ๕๘๐,๘๘๘ คน และในปี ๒๕๖๑ ได้ขยายผลสู่สถานศึกษาเอกชน จำ� นวน ๑,๓๒๐ โรง ใน ๑๘ จงั หวดั ทวั่ ประเทศ 118 I มหามงคลวาร

กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 119

ประกาศรายช่ือสถานศึกษาแบบอย่าง มีหลักสูตรการจัดการศึกษาตามหลัก การจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการบริหารจัดการ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในทุกระดับ ส�ำหรับ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง “สถานศึกษา การจัดการศึกษาต่อเนื่อง จัดขึ้นเพ่ือให้ประชาชน พอเพียง” จ�ำนวน ๒,๑๙๒ แห่ง และศนู ย์การเรยี นรู้ มีความรู้ ความเข้าใจ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา พอเพียง สามารถน�ำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม จ�ำนวน ๘๕ แหง่ รวมท้งั ส้ิน ๒,๒๗๗ แหง่ และได้จัดพธิ ี ในดา้ นการดำ� เนนิ ชวี ติ การพฒั นาอาชพี เพอ่ื สรา้ งรายได้ มอบเกียรติบัตรแก่สถานศึกษาพอเพียงและป้าย มีการพัฒนาหลักสูตรระยะส้ันตามบริบทของชุมชน ศูนย์การเรียนรู้ฯ เพ่ือยกย่องเชิดชูเกียรติ สร้างขวัญ เช่น การท�ำบัญชีครัวเรือน การท�ำปุ๋ยหมัก การท�ำ ก�ำลังใจแก่ผู้ปฏิบัติงานสนองงานโครงการอันเน่ือง เกษตรอินทรีย์ การบริหารจัดการขยะตั้งแต่ระดับ มาจากพระราชดำ� รติ ามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ครวั เรือนจนถึงระดบั ชุมชน เปน็ ตน้ พัฒนาสถานศึกษาแบบอย่างการจัด นับได้ว่า “ศาสตร์พระราชา” กับพัฒนาการ กิจกรรมการเรียนรู้และการบริหารจัดการตามหลัก ทางการศึกษา เป็นกลไกขับเคล่ือนการจัดการศึกษา ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง “สถานศึกษาพอเพียง” ทุกระดับ ทุกประเภท เพื่อสร้างโอกาสในการเรียนรู้ ให้เป็น “ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ ตลอดชีวิตในชุมชน และส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพ พอเพียงด้านการศึกษา” ซ่ึงในปัจจุบันมีสถานศึกษา ชีวิต มุ่งให้ประชาชนทุกคน คิดดี พูดดี ท�ำดี ยึดม่ัน พ อ เ พี ย ง ที่ ไ ด ้ รั บ ก า ร พั ฒ น า แ ล ะ ป ร ะ เ มิ น ผ ล ในคุณธรรม จริยธรรม สจุ ริต มีวินัย เป็นแบบอย่างทีด่ ี เป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ ยึดม่ันปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีความซ่ือสัตย์ พอเพยี งแลว้ จำ� นวน ๒๙๐ แห่ง สจุ รติ รจู้ กั ประหยดั ความกตญั ญรู คู้ ณุ ความรบั ผดิ ชอบ ตอ่ หน้าที่ เป็นทรัพยากรมนษุ ยท์ ่ีมคี ุณภาพ เปน็ กำ� ลงั ส�ำคญั ในการพัฒนาประเทศสบื ไป 120 I มหามงคลวาร

ครู ๒ กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 121

ครูเป็นปูชนียบุคคลที่สังคมควรให้การยกย่องและเชิดชูเกียรติเป็นอย่างยิ่ง เป็นผู้ปลูกฝังลูกศิษย์ ให้มีคุณธรรม จริยธรรม มีการพัฒนาการเรียนรู้ เติบโตเป็นผู้ใหญ่ท่ีมีคุณภาพ และเป็นพลเมืองดีของสังคม ผลิตคนให้มีอาชีพเล้ียงตัวเองและครอบครัวได้ กระทรวงศึกษาธิการได้เห็นความส�ำคัญของครูและได้จัดให้มี การจัดงานวันครูเป็นประจ�ำทุกปี เพ่ือระลึกถึงพระคุณบูรพาจารย์ ยกย่องเชิดชูเกียรติครูและพัฒนาวิชาชีพครู ส่งเสริมสามัคคีธรรมความร่วมมือและความเข้าใจอันดีระหว่างครู และครูกับประชาชน รวมท้ังส่งเสริม ใหผ้ ปู้ ระกอบวชิ าชพี ทางการศกึ ษาตระหนกั ถงึ ความสำ� คญั ของคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เพอื่ ปฏบิ ตั ติ นเปน็ แบบอยา่ งทด่ี ี แกเ่ ยาวชนของชาติ ในการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการมผี ลการดำ� เนนิ งานส�ำคัญ ดงั นี้ 122 I มหามงคลวาร

การผลิตและพฒั นาครู ก า ร ผ ลิ ต ค รู เ พ่ื อ พั ฒ น า ท ้ อ ง ถิ่ น จัดตั้งสถาบันคุรุพัฒนา เพ่ือรองรับ คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบหลักการโครงการผลิตครู การคัดเลือกหลักสูตรพัฒนาครู โดยในปี ๒๕๖๐ เพอื่ พฒั นาทอ้ งถนิ่ (พ.ศ. ๒๕๕๙ - ๒๕๗๒) มอบหมาย ไดค้ ดั เลอื กผทู้ มี่ คี วามรคู้ วามสามารถและประสบการณ์ ให้กระทรวงศึกษาธิการดำ� เนินการเพ่ือดึงดูดและจูงใจ ม า ร ่ ว ม เ ป ็ น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร พิ จ า ร ณ า ก ลั่ น ก ร อ ง ใหเ้ ดก็ และเยาวชนทเี่ ปน็ คนดี คนเก่ง ได้เข้ามาศึกษา และคัดเลือกหลักสูตรการพัฒนาครู และมีการรับรอง วิชาชีพครูในสถาบันฝ่ายผลิตท่ีมีคุณภาพ เม่ือส�ำเร็จ หลักสูตร จ�ำนวน ๑,๔๖๐ หลักสูตร ปี ๒๕๖๑ ได้มี การศึกษาแล้วจะได้รับการบรรจุแต่งตั้งในภูมิล�ำเนา การรบั รองหลกั สตู รการอบรมพฒั นาผปู้ ระกอบวชิ าชพี ของตนเอง เพ่ือพัฒนาการศึกษาในท้องถ่ิน และลด ทางการศึกษา สายงานการสอน จ�ำนวน ๑,๘๓๗ การโยกย้าย ซ่ึงมีเป้าหมายคัดเลือกเข้าร่วมโครงการ หลักสูตร ๒๕ สาระเนือ้ หา มีหน่วยจดั อบรม จ�ำนวน ๑๐ รุ่น จ�ำนวน ๔๘,๓๗๔ คน โดยทยอยบรรจุ ๖๑๔ หนว่ ย กระจายอยทู่ วั่ ประเทศ และมกี ารรายงาน เข้ารับราชการครูในภูมิล�ำเนาของตนเอง ต้ังแต่ ผลการจดั อบรมผ่านระบบสารสนเทศแล้ว ๔,๕๔๗ รุ่น ปี ๒๕๕๙-๒๕๖๘ ขณะน้ีได้คัดเลือกบุคคลเข้าร่วม จ�ำนวน ๒๙๔,๕๘๙ คน โครงการแล้ว จำ� นวน ๘ ร่นุ รวมทง้ั สนิ้ ๒๔,๔๔๒ คน ไดร้ บั การบรรจไุ ปแลว้ ในชว่ งปี ๒๕๕๙- ๒๕๖๑ จำ� นวน ๓ รุ่น รวม ๙,๐๖๗ คน และอยู่ระหว่างการศึกษา จ�ำนวน ๕ รนุ่ รวม ๑๕,๓๗๕ คน โดยจะทยอยบรรจุ ในช่วงปี ๒๕๖๒-๒๕๖๖ ซึ่งหลังการบรรจุแล้วจะมี การพัฒนาครูใหม่ของโครงการอย่างต่อเนื่องอีก ๒ ปี และเม่ือรับราชการครูครบ ๓ ปี จะมีการจัดสรรทุน การศึกษาเพ่ือศึกษาต่อในระดับปริญญาโทท้ังในและ ต่างประเทศในแต่ละรุ่น รวม ๑๐๐ ทุน โดยจะให้ ทุนการศึกษากับรุ่นที่บรรจุในปี ๒๕๕๙ เป็นรุ่นแรก ซงึ่ จะเขา้ ศกึ ษาตอ่ ในระดบั ปรญิ ญาโทในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 123

โครงการคปู องครู การพฒั นาครใู นรปู แบบ การพัฒนาแล้ว ๒๗๔,๒๖๔ คน โดยผลประเมิน ครบวงจร โดยรับหลักสูตรที่สถาบันคุรุพัฒนารับรอง ความพึงพอใจ หลังเข้ารับการอบรม คิดเป็นร้อยละ มาคัดเลือกให้เหมาะสมกับบริบทของครูในสังกัด ๘๔.๑๑ ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน ให้ครู มีสิทธิ์เลือกหลักสูตรท่ีจะอบรมผ่านระบบการ ลงทะเบียนออนไลน์ โดยมีส่วนกลางท�ำหน้าท่ีควบคุม มาตรฐาน ทำ� ให้ครไู ดอ้ บรมในหลักสูตรตามความถนดั และความสนใจของตน ซง่ึ ครไู ดร้ บั โอกาสในการพฒั นา ทกุ คนทวั่ ถงึ ทกุ โรงเรยี น เพอื่ เปน็ การลดความเหลอ่ื มลำ้� ในโอกาสการเขา้ ถงึ การพฒั นา รวมทงั้ ชว่ั โมงการอบรม ยงั เชอื่ มโยงกบั การประเมนิ วทิ ยฐานะ โดยมงี บประมาณ สนับสนุนไม่เกนิ ๑๐,๐๐๐ บาท/คน/ปี ทัง้ นี้ สามารถ ลงทะเบยี นในระบบ Training OBEC ปจั จบุ นั มหี ลกั สตู ร อบรมครู จ�ำนวน ๑,๒๐๗ หลักสูตร มีข้าราชการครู ท่ีได้รับการพัฒนา ๓๖๐,๑๗๕ ท่ีน่ัง และมีครูท่ีได้รับ 124 I มหามงคลวาร

การพัฒนาวิชาชีพแบบชุมชนแห่งการ จากการสำ� รวจการเขา้ รว่ มอบรมพฒั นาของครู เรียนรู้ทางวิชาชีพ สนับสนุนเครือข่ายพัฒนาวิชาชีพ พบว่า ส่วนใหญ่เข้าร่วมการพัฒนาครูสูงสุดในเรื่อง ของผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาท่ีจัดกิจกรรม ชมุ ชนการเรียนร้ขู องมืออาชพี คิดเป็นรอ้ ยละ ๕๘.๐๑ พัฒนาวิชาชีพแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ และเพมิ่ ข้นึ เป็นรอ้ ยละ (Professional Learning Community : PLC) ๖๐.๒๒ ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ รองลงมา คือ ในปี ๒๕๕๙ – ๒๕๖๑ จ�ำนวน ๑๔๔ เครือข่าย การจัดท�ำ ID Plan คิดเป็นร้อยละ ๔๑.๙๙ รวม ๗,๙๒๗ คน และพัฒนาผู้ประกอบวิชาชีพ ในปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ และเพิ่มขน้ึ เป็นร้อยละ ทางการศึกษา ด้านจรรยาบรรณวิชาชีพครูผ่านระบบ ๔๕.๓๐ ในปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ เทคโนโลยี Google Classroom (e-PLC) ในปี ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑ จ�ำนวน ๒๒,๑๔๒ คน ทัง้ นใี้ นปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ มีครูที่น�ำกระบวนการ PLC ไปใช้ ในการพฒั นางาน รวมทงั้ สน้ิ ๓๗๒,๐๕๔ คน สำ� หรบั ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ มีการก�ำหนดแผน การขบั เคลอ่ื นกระบวนการ PLC สกู่ ารปฏบิ ตั ใิ นสำ� นกั งาน เขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษาและสถานศกึ ษามากกวา่ รอ้ ยละ ๘๐ กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 125

การอบรมและพัฒนาครูด้านการจัด ของทุกภาคส่วน จากการด�ำเนินงานดังกล่าวส่งผลให้ การเรียนการสอนภาษาอังกฤษ (Boot Camp) ครูมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการสอนที่เน้น กระทรวงศึกษาธิการได้ให้ความส�ำคัญในการยกระดับ การใชภ้ าษาองั กฤษเพอ่ื การสอ่ื สาร (Communicative ขีดความสามารถในการพัฒนาทักษะภาษาอังกฤษ Approach) อย่างเข้มข้นจากวิทยากรชาวต่างชาติ จึงมีการลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) กับ British ทปี่ ระจ�ำศูนย์ละ ๓ คน ผูเ้ ข้าร่วมอบรม รุน่ ละ ๗๕ คน Council ขยายผลโครงการดว้ ยการจดั ตง้ั ศนู ยพ์ ฒั นาครู ด้านการจัดการเรียนการสอนภาษาอังกฤษ (Boot Camp) ระดบั ภมู ภิ าค ครอบคลมุ ทงั้ ๔ ภมู ภิ าค จำ� นวน ๑๕ ศนู ย์ ทั่วประเทศ มวี ัตถปุ ระสงค์เพ่ือพัฒนาทกั ษะ ภาษาองั กฤษของครผู สู้ อนภาษาองั กฤษชาวไทย โดยมี ผลการด�ำเนนิ งานทง้ั ในด้านปรมิ าณและคณุ ภาพ มคี รู ที่เข้ารับการอบรมท้ังส้ิน ๑๖,๒๗๕ คน ท้ังน้ี รวมการอบรม Thai Master Trainers จำ� นวน ๓๕๐ คน ตลอดจนเกิดเครือข่ายการท�ำงานแบบมีส่วนร่วม 126 I มหามงคลวาร

อบรม ๓ สปั ดาห์ โดยมกี ารจัดอบรมประมาณ ๑๐ รุ่น ในระยะเวลา ๑ ปี นอกจากน้ี ไดพ้ ฒั นาทกั ษะการใชภ้ าษาองั กฤษ เพื่อการสื่อสาร (Communicative Approach) ในโรงเรียนเอกชน ให้กับครูสอนภาษาอังกฤษระดับ ประถมศึกษาและมัธยมศึกษาของโรงเรียนเอกชน ประเภทสามัญศึกษาท่ียังไม่ได้รับการพัฒนาภาษา องั กฤษในปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ จำ� นวน ๕๗๖ คน และจากการพัฒนาทักษะการใช้ภาษาอังกฤษ เพ่ือการส่ือสารให้กับครูสอนภาษาอังกฤษในโรงเรียน เอกชน พบว่า คะแนนเฉล่ียผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน วิชาภาษาอังกฤษของนักเรียนในโรงเรียนเอกชน ทเี่ ข้าร่วมโครงการ เพม่ิ ขนึ้ ร้อยละ ๑.๙๗ กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 127

การพัฒนาสมรรถนะครูอาชีวศึกษา โ ด ย ด� ำ เ นิ น ก า ร พั ฒ น า ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ์ วิ ช า ชี พ ในสถานประกอบการให้เป็นไปตามที่หลักสูตรก�ำหนด และการบริหารจัดการหลักสูตรให้เกิดประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผล เร่ิมต้ังแต่ร่วมมือกับสถาบัน การอาชีวศึกษาและสถานศึกษาในการแสวงหา ความรว่ มมอื กบั สถานประกอบการทเี่ ปน็ สถานทพ่ี ฒั นา ประสบการณ์ จัดทำ� แผนพัฒนาประสบการณ์ร่วมกับ สถานประกอบการ สรุปแผนพัฒนาประสบการณ์ เพอ่ื ใหท้ ราบความตอ้ งการในการรบั ครเู ขา้ รบั การพฒั นา ประกาศรับสมัครครูเข้ารับการพัฒนาผ่านระบบ ออนไลน์ตามเป้าหมายท่ีก�ำหนด ปฐมนิเทศครู กอ่ นเข้ารับการพฒั นาในสถานประกอบการ ครูเข้ารับ การพฒั นา จำ� นวน ๑๕ – ๒๐ วัน วันละ ๗ ชวั่ โมง ทงั้ นข้ี นึ้ อยู่กับสถานประกอบการในชว่ งปดิ ภาคเรยี น นอกจากนี้ไดด้ ำ� เนนิ การเกย่ี วกบั การขน้ึ ทะเบยี น “ครูพิเศษอาชีวศึกษา” โดยเชิญผู้ที่มีความรู้ ค ว า ม เ ช่ี ย ว ช า ญ ใ น ส า ข า วิ ช า ที่ เ ก่ี ย ว ข ้ อ ง กั บ กลุ่มอุตสาหกรรม ๔.๐ ในพ้ืนท่ีเขตพัฒนาพิเศษ ภาคตะวันออก มีเป้าหมาย ๕๐๐ คน ภายใน ปลายปี ๒๕๖๑ เพ่ือถ่ายทอดความรู้แก่นักเรียน นักศึกษาให้ได้รับความรู้ และประสบการณ์ตรง ตลอดจนใหข้ อ้ เสนอแนะในการพฒั นากำ� ลงั คนในพนื้ ท่ี 128 I มหามงคลวาร

การพัฒนาคุณภาพครูโรงเรียนเอกชน เพ่ือให้ผู้บริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษา ของโรงเรียนเอกชนสามารถเป็นผู้สนับสนุนการเรียนรู้ ผกู้ ระตนุ้ แรงจงู ใจ ผสู้ ร้างแรงบันดาลใจ ผู้ให้ค�ำปรกึ ษา และชแ้ี นะ ซงึ่ สง่ ผลใหผ้ เู้ รยี นมผี ลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี น ที่สูงขึ้น และมีทักษะท่ีจ�ำเป็นในศตวรรษท่ี ๒๑ โดยในปี ๒๕๖๑ มผี เู้ ขา้ รบั การพฒั นารวม ๓๓,๙๙๘ คน มุ่งเน้นการพัฒนาในด้านสมรรถนะการจัดการเรียน การสอน ในรปู แบบการจดั การเรยี นรใู้ นศตวรรษที่ ๒๑ ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้และการลงมือปฏิบัติ ของผเู้ รยี น(ActiveLearning)และเพอื่ ใหผ้ เู้ รยี นมที กั ษะ ดา้ นอาชพี การพัฒนาหลักเกณฑ์และมาตรฐาน วิทยฐานะ ส�ำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา ได้ก�ำหนดหลักเกณฑ์ และวธิ กี ารพฒั นาครไู ว้๓สว่ นดงั น้ี(๑)การพฒั นาในชว่ ง เริ่มแรกของการเข้ารับราชการในต�ำแหน่งครูผู้ช่วย ต้องเข้ารับการเตรียมความพร้อมและพัฒนาอย่างเข้ม เป็นเวลา ๒ ปี โดยมกี ารสรปุ ผลการประเมนิ เป็นระยะ ทุก ๆ ๖ เดือน รวม ๔ คร้ัง โดยคณะกรรมการ เตรยี มความพรอ้ มและพฒั นาอยา่ งเขม้ (๒) การพฒั นา ระหว่างการปฏิบัติหน้าท่ีราชการ เม่ือครูผู้ช่วยได้รับ การแต่งต้ังให้ด�ำรงต�ำแหน่งครูแล้ว ต้องมีการพัฒนา ตนเองให้มีคุณลักษณะท่ีเหมาะสมกับต�ำแหน่งหน้าท่ี โดยผบู้ งั คบั บญั ชามหี นา้ ทสี่ นบั สนนุ ตามมาตรฐานตำ� แหนง่ ทกี่ ำ� หนดไวอ้ ยา่ งเปน็ ระบบและตอ่ เนอ่ื งทกุ ปี ไมน่ อ้ ยกวา่ ๑๕ วัน และ (๓) การพัฒนากอ่ นแตง่ ต้งั ใหม้ แี ละเล่อื น วิทยฐานะ ก�ำหนดให้ผู้ท่ีขอมีหรือเลื่อนวิทยฐานะครู ช�ำนาญการพิเศษ และวิทยฐานะเช่ียวชาญต้องผ่าน การพฒั นา จำ� นวนไมน่ ้อยกวา่ ๒๔ ชวั่ โมง และจำ� นวน ไมน่ อ้ ยกวา่ ๓๐ ชว่ั โมง เมื่อผ่านการพัฒนาก่อนแต่งต้ัง แลว้ สามารถนำ� ผลการพฒั นามาใชป้ ระกอบการแตง่ ตงั้ ภายในระยะเวลา ๓ ปี นบั ต้ังแต่วนั ท่สี ำ� เร็จการพฒั นา กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 129

ตอ่ มากระทรวงศกึ ษาธกิ ารไดม้ นี โยบายพฒั นา ครรู ูปแบบใหม่ เพ่อื ใหค้ รผู ู้สอนได้ทุ่มเทเวลาในการจดั การเรยี นการสอนใหก้ บั นกั เรยี นในชนั้ เรยี นอยา่ งเตม็ ที่ โดยกำ� หนดใหใ้ นระยะเวลา ๕ ปี ทข่ี อรบั การประเมนิ ให้มีและเล่ือนวิทยฐานะใด ๆ ครูต้องมีจ�ำนวนชั่วโมง การพัฒนาครบ ๑๐๐ ชวั่ โมง หากไม่ครบ ๑๐๐ ชว่ั โมง แต่มจี ำ� นวนชว่ั โมงไม่นอ้ ยกว่า ๖๐ ช่ัวโมง ใหน้ �ำชวั่ โมง การพฒั นาวชิ าชพี แบบชมุ ชนแหง่ การเรยี นรทู้ างวชิ าชพี (ProfessionalLearningCommunity:PLC) สว่ นทเ่ี กนิ ๕๐ ชั่วโมงในแต่ละปีมานับรวมเป็นจ�ำนวนชั่วโมง การพัฒนาใหค้ รบ ๑๐๐ ช่วั โมงได้ การจา้ งผปู้ ฏบิ ตั งิ านธรุ การโรงเรยี นเพอื่ ให้ ครูมีเวลาทุ่มเทให้กับการจัดการเรียนการสอน อยา่ งเตม็ ท่ี กระทรวงศกึ ษาธกิ ารจงึ มนี โยบายใหม้ กี ารจา้ ง ผปู้ ฏบิ ตั งิ านธรุ การทำ� หนา้ ทแี่ ทนครใู หค้ รบทกุ โรงเรยี น ท่ัวประเทศ โดยส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพ้ืนฐานได้จัดสรรอัตราจ้างผู้ปฏิบัติงานธุรการ ให้แก่โรงเรียน ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้รับ งบประมาณเพอ่ื จา้ งอตั ราจา้ งปฏบิ ตั งิ านธรุ การโรงเรยี น จำ� นวน ๑๔,๓๖๓ อตั รา อตั ราละ ๑๕,๐๐๐ บาท/เดอื น ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ได้รบั งบประมาณเพ่อื จ้าง อตั ราจ้างปฏิบัติงานธรุ การโรงเรียน จ�ำนวน ๑๑,๘๐๑ อัตรา อตั ราละ ๑๕,๐๐๐ บาท/เดอื น 130 I มหามงคลวาร

กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 131

การแก้ไขปัญหาหนี้สินข้าราชการครู นอกจากนี้ ไดด้ ำ� เนนิ การคนื ดอกเบยี้ โครงการ และบคุ ลากรทางการศึกษา สำ� นกั งานคณะกรรมการ เงินกู้การฌาปนกิจสงเคราะห์ช่วยเหลือเพื่อนครู ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ด�ำเนินการ และบคุ ลากรทางการศกึ ษา(ช.พ.ค.)ใหค้ รูโดยการแกไ้ ข เงินทุนหมุนเวียนเพ่ือแก้ไขปัญหาหน้ีสินข้าราชการครู เพ่ิมเติมบันทึกข้อตกลง (MOU) ระหว่างส�ำนักงาน มาตง้ั แตป่ ี ๒๕๔๐ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ บรรเทาภาระ คณะกรรมการส่งเสริมสวัสดิการและสวัสดิภาพครู หนี้สินให้แก่ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา และบคุ ลากรทางการศกึ ษา (สกสค.) กบั ธนาคารออมสนิ ต�ำแหน่งครู โดยการให้กู้ยืมเงินรายละไม่เกิน ร่วมกันแก้ไขปัญหาหนี้สินของผู้กู้โครงการสวัสดิการ ๓๐๐,๐๐๐ บาท ในอัตราดอกเบ้ียตำ่� รอ้ ยละ ๔ ตอ่ ปี เงินกู้ ช.พ.ค. - ช.พ.ส. ตามบันทึกข้อตกลงเดิม ให้ผ่อนช�ำระเป็นงวด รายเดือนรวม ๙๖ งวด โดยสำ� นกั งาน สกสค. ไมข่ อรับเงนิ สนบั สนนุ ของแตล่ ะ จากการด�ำเนินงานที่ผ่านมามีข้าราชการครูได้รับ โครงการที่ธนาคารออมสินจ่ายให้ภายใต้ข้อตกลงเดิม การชว่ ยเหลอื แลว้ ๕๖,๖๐๐คนรวมทงั้ มกี ารสรา้ งความรู้ แตใ่ หธ้ นาคารออมสนิ นำ� เงนิ ดงั กลา่ วไปลดอตั ราดอกเบย้ี เกี่ยวกับการจัดการทางการเงิน การบริหารหน้ีและ ตัง้ แต่ ๐.๕๐ - ๑.๐๐ บาท ใหแ้ กผ่ ้กู ทู้ ีม่ ีวินยั ดีไมม่ หี น้ี จัดท�ำบญั ชีครวั เรอื น ค้างช�ำระ ซ่ึงมีครูที่ได้รับประโยชน์ ๓๘๓,๗๐๓ คน ทัว่ ประเทศ 132 I มหามงคลวาร

อุดหนุนเพ่ิมเงินเดือนให้ครูโรงเรียน เอกชน กระทรวงศึกษาธิการเสนอคณะรัฐมนตรี เพอื่ ใหค้ วามเหน็ ชอบเพม่ิ เงนิ สมทบเงนิ เดอื นครโู รงเรยี น เอกชน ๗๘๐ ลา้ นบาทตอ่ ปี (๗๕๐ บาท/เดอื น) เพอ่ื ชว่ ย ลดภาระรายจ่ายโรงเรียนเอกชนในฐานะผู้รับผิดชอบ ดูแลนักเรียนกว่า ๒ ล้านคน คิดเป็นสัดส่วน ๒๑% ของนกั เรยี นทั้งประเทศ การยกยอ่ ง เชดิ ชูเกยี รตคิ รู มลู นธิ ิช่วยครอู าวโุ ส ส�ำนักงานเลขาธิการ คณะกรรมการมาตรฐานวิชาชีพ และคณะกรรมการ คุรุสภาเห็นความส�ำคัญของครูท่ีเกษียณอายุราชการ มลู นธิ ฯิ นำ� คณะครอู าวโุ สเขา้ เฝา้ ฯ เพอ่ื รบั พระราชทาน หรือพน้ หนา้ ท่ีการสอนไปแล้ว ไดจ้ ัดตัง้ “มูลนธิ ิชว่ ยครู เครอื่ งหมายเชดิ ชเู กยี รตเิ ปน็ ประจำ� ทกุ ปี โดยเรมิ่ ตงั้ แต่ อาวุโส” เม่ือวันท่ี ๒๓ มิถุนายน ๒๕๐๙ และได้รับ ปี ๒๕๑๐ จำ� นวน ๖๕ คน เป็นปแี รก พระมหากรณุ าธคิ ณุ จากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ภูมิพลอดุลยเดช โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมรับมูลนิธิ ไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ และให้คณะกรรมการคุรสุ ภา กระทรวงศึกษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 133

อนึ่ง สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร พระราชทานเครื่องหมาย เชิดชูเกียรติ ต้ังแต่ปี ๒๕๒๖ เม่ือคร้ังด�ำรงพระราช- อสิ รยิ ยศสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯสยามมกฎุ ราชกมุ าร เป็นปีแรก นับตั้งแต่ปี ๒๕๑๐ – ๒๕๕๙ มีครูอาวุโส ที่ได้รับพระราชทานเคร่ืองหมายเชิดชูเกียรติ จ�ำนวน ๑๑๒,๙๗๒ คน สำ� หรบั ผทู้ ไ่ี ดร้ บั พระราชทานเครอ่ื งหมาย เชดิ ชเู กยี รตนิ ้ี ถอื เปน็ ความสำ� เรจ็ สงู สดุ ของการเปน็ ครู เนอ่ื งจากเปน็ บคุ คลผไู้ ดร้ บั การยกยอ่ งวา่ เปน็ ผเู้ สยี สละ ทง้ั แรงกายแรงใจ เพอ่ื ทำ� หนา้ ทคี่ รอู ยา่ งแทจ้ รงิ ตลอดชวี ติ การเปน็ ครู และถอื เปน็ แบบอยา่ งทด่ี แี กค่ รแู ละลกู ศษิ ย์ ตลอดไป รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี (Princess Maha Chakri Award : PMCA) ซ่ึงรางวัลดังกล่าว เปน็ รางวลั เกยี รตยิ ศแหง่ ความเปน็ ครทู ย่ี ง่ิ ใหญค่ รง้ั แรก ที่จัดข้ึนในระดับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ร่วมกัน ๑๑ ประเทศ โดยคัดเลือกและประกาศผลครูรางวัล สมเดจ็ เจ้าฟา้ มหาจกั รี ครง้ั ท่ี ๒ ประจำ� ปี ๒๕๖๐ มคี รู ผู้สมควรได้รับพระราชทานรางวัลดังกล่าว จ�ำนวน ๑ คน รางวัล “คุณากร” จ�ำนวน ๒ คน รางวัล “ครยู ง่ิ คณุ ” จำ� นวน ๑๗ คน และรางวลั “ครขู วญั ศษิ ย”์ จ�ำนวน ๑๓๖ คน โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ไปพระราชทานรางวัล สมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี เมื่อวันท่ี ๑๑ ตุลาคม ๒๕๖๐ ท้ังน้ี ในปี ๒๕๖๑ ได้มีการคัดเลือกครูผู้สมควรได้รับ พระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ครั้งท่ี ๓ โดยมีการจัดพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้า มหาจักรี ในปี ๒๕๖๒ 134 I มหามงคลวาร

ครูภูมิปัญญาไทย ส�ำนักงานเลขาธิการ สภาการศกึ ษารบั ผดิ ชอบดแู ลเรอ่ื งภมู ปิ ญั ญาวฒั นธรรม ในการพัฒนาคนไทย จึงได้ด�ำเนินการสรรหาและ ยกย่องเชิดชูเกียรติครูภูมิปัญญาไทยเพื่อท�ำหน้าท่ี ในการน�ำภูมิปัญญากลับไปสู่การจัดการศึกษา ใน ๓ รปู แบบ คอื การศกึ ษาในระบบโรงเรยี น การศกึ ษา นอกระบบโรงเรียน และการศึกษาตามอัธยาศัย โดยเน้นให้มีบทบาทเด่นชัดในการจัดการศึกษา นอกระบบโรงเรียนและการศึกษาตามอัธยาศัย ป ั จ จุ บั น มี ค รู ภู มิ ป ั ญ ญ า ไ ท ย ที่ ไ ด ้ รั บ ก า ร คั ด ส ร ร และยกย่องแล้ว ๙ รนุ่ จำ� นวน ๕๐๓ คน ใน ๙ ดา้ น ได้แก่ ด้านเกษตรกรรม ด้านอุตสาหกรรมและ หัตถกรรม ด้านการแพทย์แผนไทย ด้านการจัดการ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้านกองทุน และธุรกิจชุมชน ด้านศิลปกรรม ด้านภาษาและ วรรณกรรม ด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี และดา้ นโภชนาการ ซงึ่ ครูภมู ิปัญญาไทยยงั มเี ครือขา่ ย ภมู ปิ ญั ญาไทย ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ทท่ี ำ� งานประสานกนั กระจายทวั่ ประเทศ กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 135

“ผนู้ ำ�การเปล่ยี นแปลง รวมพลงั ขับเคล่อื นคณุ ภาพการศึกษา ด้วยนวัตกรรมการนิเทศแบบสะท้อนคิด” ว่าท่ีรอ้ ยตรีนพดล รักษ์แกว้ ตลอดระยะเวลา ๓๒ ปี ในการรับราชการ ผมมุ่งม่ัน ในการท�ำงานอย่างต่อเน่ือง และตระหนักอยู่เสมอ ต้ังแต่ รองผู้อำ�นวยการส�ำ นักงาน เข้ารับราชการในต�ำแหน่งครูว่าจะตั้งใจปฏิบัติหน้าที่ราชการ เพื่อตอบแทนบญุ คณุ แผ่นดิน โดยขออทุ ศิ ตน กำ� ลังกายกำ� ลังใจ เขตพน้ื ท่กี ารศึกษาชำ�นาญการพเิ ศษ ในการท�ำงานให้ทางราชการอย่างเต็มความรู้ ความสามารถ ยึดหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองท่ีดีเป็นหลัก สำ�นักงานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา ในการทำ� งาน เสรมิ สรา้ งความสามคั คใี นองคก์ รและเพอ่ื นรว่ มงาน ประพฤติตนเป็นตัวอย่างที่ดี ถูกต้องตามระเบียบแบบแผน มัธยมศึกษา เขต ๑๓ จงั หวัดตรงั ของทางราชการ ส่งผลให้สามารถปฏิบัติงานในหน้าท่ีท่ีได้รับ มอบหมายไดเ้ ปน็ อยา่ งดีย่ิง มปี ระสิทธิภาพและเกิดประสทิ ธิผล ที่ชดั เจน รางวลั ครุ สุ ภา ประจำ� ปี ๒๕๖๑ “ระดบั ดเี ดน่ ” ประเภท ผู้บริหารการศึกษา เข็มทองค�ำ “คุรุสภาสดุดี” จากคุรุสภา เป็นขวัญและก�ำลังใจส�ำคัญในการปฏิบัติงานอย่างดีย่ิง เป็นค่าตอบแทนทางจิตใจส�ำหรับผู้ปฏิบัติงานและเป็นคุณค่า 136 I มหามงคลวาร

“ขยนั หมั่นเพยี ร ซือ่ สตั ย์ ม่งุ ม่นั ดว้ ยการรว่ มลงมอื กระทำ� และถา่ ยทอดองคค์ วามรเู้ ดมิ และรบั ผดิ ชอบตอ่ ผลสมั ฤทธข์ิ องงาน” ใหด้ ยี งิ่ ขน้ึ ตอ่ ยอดองคค์ วามรใู้ หมท่ เี่ รยี กวา่ “นวตั กรรม” เกดิ วธิ คี ดิ ใหมท่ เี่ ปน็ ของตนใหผ้ อู้ นื่ ไดเ้ รยี นรแู้ ละตอ่ ยอด อย่างมากในเส้นทางสหวิชาชีพของข้าราชการ และเป็นจุดเร่ิมต้นที่จะก้าวเดินต่อไปอย่างมั่นคง ขา้ พเจา้ อทุ ศิ ตนกำ� ลงั กายกำ� ลงั ใจในการทำ� งาน และม่ันใจ ต้องบอกตัวเองเสมอว่า จะต้องรักษา ราชการมาอย่างต่อเนื่อง เต็มความรู้ ความสามารถ คณุ งามความดแี หง่ รางวลั ประพฤตติ นตามจรรยาบรรณ แสวงหาความรู้เพ่ือพัฒนาตนเองอย่างสม�่ำเสมอ ของวิชาชีพสายบริหารการศึกษา และสร้างมูลค่าเพ่ิม มงุ่ เนน้ การท�ำงานโดยใชก้ ระบวนการ ๕ ร มสี ่วนร่วม ให้แก่วงการศึกษาและทางราชการต่อไปอย่าง ในการบรหิ ารจัดการ รว่ มคดิ รว่ มปฏบิ ตั ิ ร่วมประเมนิ ไมห่ ยุดย้งั รว่ มชน่ื ชม และรว่ มรบั ผดิ ชอบ มคี วามรอบรู้ รจู้ กั ตนเอง รจู้ กั งาน รจู้ กั คน มอบงานตามความสามารถ รจู้ กั เรยี นรู้ ผมได้น้อมน�ำพระราชด�ำรัสของพระบาท ให้ทันกับสถานการณ์ปัจจุบัน หาความรู้อยู่เสมอ สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถ- มคี วามรวดเรว็ คดิ เร็ว ตดั สินใจเร็ว บนพื้นฐานข้อมลู บพิตร “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” มาใช้เป็นหลัก ทถ่ี กู ตอ้ ง กระฉบั กระเฉงวอ่ งไว ฉะฉาน มอบหมายงาน ในการท�ำงานและการด�ำเนินชีวิต โดยจะต้องศึกษา ชดั เจน เฉียบขาด มเี หตุมีผล มีคณุ ธรรม มีความเริงรา่ ท�ำความเข้าใจอย่างถ่องแท้จึงลงมือท�ำ และระหว่าง ย้ิมแย้มเป็นมิตร เข้าถึงง่าย ยกย่องช่ืนชมจากใจ การท�ำงานจะท�ำงานร่วมไปกับผู้ร่วมงาน เรียนรู้ ยืดหยุ่น ยึดความถูกต้อง เยือกเย็น ไม่โกรธง่าย ผู้ร่วมงาน เพื่อการ “เขา้ ใจ” ผรู้ ว่ มงาน ขณะเดียวกนั ไม่มีอคติ ยุติธรรม และมีความรื่นรมย์ มาดต้องตา ให้ผู้ร่วมงาน เข้าใจเรา เข้าใจงาน ซึ่งเม่ือเข้าใจแล้ว วาจาต้องใจ ภายในต้องเยี่ยม เปี่ยมใจก่อนจาก จะส่งผลให้ “เข้าถงึ ”งาน สามารถปฏบิ ัตงิ านไดบ้ รรลุ ประพฤติตนเป็นตัวอย่างที่ดีในการแต่งกาย เอาใจใส่ เป้าหมายโดยไม่มีปัญหาอุปสรรค หรือสามารถ รักใคร่ดูแลเพื่อนร่วมงานเป็นอย่างดี โดยเชื่อว่า แก้ปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นได้ และ “พัฒนา” การทำ� งานให้ประสบผลสำ� เรจ็ จำ� เปน็ ตอ้ งอาศัยปจั จัย ต่าง ๆ เข้ามาเป็นตัวช่วยและกระตุ้นในการท�ำงาน เปรียบเหมือนเข็มทิศคอยช้ีน�ำให้ก้าวเดินไปข้างหน้า ไดอ้ ยา่ งอิสระและเหมาะสม กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 137

“ผ้นู �ำ การบรู ณาการเชิงรุก มุง่ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง น�ำ ความเป็นไทยสมู่ าตรฐานสากล” นายโสภณ กมล แนวทางการพัฒนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เ ป ็ น แ น ว ท า ง ที่ ไ ด ้ ยึ ด ถื อ เ ป ็ น ห ลั ก ส� ำ คั ญ ใ น ก า ร ท� ำ ง า น ผอู้ �ำ นวยการโรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา มาโดยตลอด เพราะเป็นการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของ ทางสายกลางและความไม่ประมาท ยึดความถูกต้องตาม กรุงเทพมหานคร กฎระเบียบของราชการโดยค�ำนึงถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ตลอดจนใช้ความรู้ ความรอบคอบ และคณุ ธรรม ประกอบการวางแผน การตดั สนิ ใจ และการกระท�ำ ที่มุง่ ยดึ ประโยชน์ท่เี กิดแก่ผูเ้ รยี น ครู บคุ ลากร ทางการศกึ ษา และสถานศึกษา เปน็ ส�ำคญั ห ลั ก ป รั ช ญ า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง ส า ม า ร ถ น� ำ ม า ประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติตนได้ในทุกระดับโดยเน้นการปฏิบัติ บนทางสายกลาง และการพัฒนาอย่างเป็นขั้นตอนเพ่ือน�ำไปสู่ การพัฒนาที่สมดุลและย่ังยืน โดยเฉพาะในโลกปัจจุบัน ซึ่งมี การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และส่งผลกระทบต่อสภาพของ ครอบครัว เศรษฐกิจ สังคม ของผู้เรียนทกุ คน การเตรียมผเู้ รียน ให้เกิดภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับ 138 I มหามงคลวาร

ผลกระทบและการเปล่ียนแปลงด้านต่างๆ ท่ีจะ บรู ณาการเชงิ รกุ แบบมสี ว่ นรว่ มบนพน้ื ฐานหลกั ปรชั ญา เกิดขึ้นโดยค�ำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ เศรษฐกิจพอเพียง ต่าง ๆ ที่คาดว่าจะเกิดข้ึนในอนาคตท้ังใกล้และไกล เป็นความคิดเชิงรุก ที่เน้นการป้องกันมากกว่าจะรอ จุดเด่นของนวัตกรรมท่ีส่งผลต่อการจัดการ ใหเ้ กดิ ปญั หาแลว้ มาแกไ้ ขในภายหลงั ผเู้ รยี นจำ� เปน็ ตอ้ ง ศึกษา สามารถเป็นแบบอย่างที่ดี และส่งผลให้เกิด มี ท้ั ง ค ว า ม รู ้ แ ล ะ มี ค ว า ม ต ร ะ ห นั ก ใ น คุ ณ ธ ร ร ม การปฏบิ ตั งิ านขององคก์ รโดยเนน้ ผลถาวร ประกอบดว้ ย มีความซื่อสัตย์สุจริตและมีความอดทน มีความเพียร ระบบย่อยจ�ำนวน ๗ ระบบ ได้แก่ (๑) ระบบบรหิ าร ใช้สติปัญญาในการด�ำเนินชีวิต มีส่วนร่วมรับผิดชอบ โดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน (๒) ระบบประกันคุณภาพ ในสังคม จึงจะเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพที่ดีของ การศึกษา (๓) ระบบการพัฒนาหลักสูตรและ ประเทศชาติต่อไป การจัดการเรียนรู้ (๔) ระบบการพัฒนาเทคโนโลยี เพ่ือการเรยี นรู้ (๕) ระบบพฒั นาบุคลากรและสบื สาน จากแนวคดิ น้ี จงึ เปน็ หวั ใจสำ� คญั ในการบรหิ าร วฒั นธรรมองคก์ ร (๖) ระบบการพฒั นาบรรยากาศและ จัดการแบบมีส่วนร่วมและหลักธรรมาภิบาลโดยใช้ สงิ่ แวดลอ้ มทเี่ ออื้ ตอ่ การเรยี นรู้ และ (๗) ระบบการดแู ล โรงเรยี นเปน็ ฐานในการบรู ณาการเชงิ รกุ ทเ่ี นน้ การบรหิ าร ช่วยเหลือนักเรียน ที่ปฏิบัติงานอย่างเข้มแข็ง แบบมุ่งผลสัมฤทธ์ิที่คุณภาพผู้เรียน คุณภาพครู ในรูปแบบบางปะกอกโมเดล โรงเรียนแกนนำ� ตน้ แบบ คุณภาพผู้บริหาร และคุณภาพสถานศึกษาด้วยระบบ ด้านการใช้ยาในทางที่ผิด เป็นรูปแบบการบริหาร คุณภาพอย่างต่อเน่ืองและยั่งยืนโดยการน้อมน�ำ สถานศกึ ษาปอ้ งกนั แกไ้ ขปญั หาผเู้ รยี นดว้ ยวนิ ยั เชงิ บวก ห ลั ก ป รั ช ญ า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง ม า เ ป ็ น พ้ื น ฐ า น ซึ่งส่งผลให้สถานศึกษาเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ ในการบริหารจัดการสถานศึกษาท่ีรับผิดชอบ และ (Learning Organization) และสง่ ผลตอ่ เปา้ หมายของ เป็นหลักในการพัฒนานวัตกรรมการบริหารที่เห็นผล การจดั การศกึ ษาไดแ้ ก่(๑)คณุ ภาพผเู้ รยี น(๒)คณุ ภาพครู อยา่ งเปน็ รปู ธรรมและยง่ั ยนื ดงั น้ี ๑) รปู แบบการบรหิ าร (๓) คุณภาพผู้บริหาร และ (๔) คุณภาพสถานศึกษา จัดการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนเชิงรุกแบบ และเป็นประโยชน์แก่สถานศึกษาอื่นอย่างต่อเนื่อง มี ส ่ ว น ร ่ ว ม บ น พ้ื น ฐ า น ห ลั ก ป รั ช ญ า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ส่งผลให้โรงเรียนบางปะกอกวิทยาคมได้รับรางวัล พอเพยี ง ๒) รปู แบบการบรหิ ารวชิ าการบรู ณาการเชงิ รกุ สถานศึกษารางวัลพระราชทาน ระดับมัธยมศึกษา แบบมีส่วนร่วมบนพื้นฐานหลักปรัชญาเศรษฐกิจ ขนาดใหญ่ ประจ�ำปี ๒๕๖๐ พอเพียง ๓) รูปแบบการบริหารจัดการสถานศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 139

นางรัตนาพรรณ อุตมีม่งั ดิฉันมีความภาคภูมิใจมากที่ได้รับรางวัลคุรุสภา เป็นรางวัลที่สูงสุดในชีวิตความเป็นครู อันเป็นผลสืบเนื่อง ครูช�ำ นาญการพเิ ศษ มาจากความตั้งใจและทุ่มเทในการสอนนักเรียนอย่างเต็ม ความรู้ความสามารถ และได้พยายามศึกษาเรียนรู้เทคนิควิธี โรงเรยี นศรีสวสั ดิ์วิทยาคาร การสอนแบบใหม่ เพอ่ื นำ� มาใชส้ อนนกั เรยี นให้ คดิ เปน็ แกป้ ญั หา เป็น เหมาะสมกับการศึกษายุค ๔.๐ โดยเฉพาะเรื่อง สะเต็ม จังหวดั นา่ น ศกึ ษา (STEM Education) ซง่ึ เปน็ เทคนิควิธีสอนท่ใี หม่ ซ่ึงดฉิ ัน ไดน้ ำ� มาจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนใหก้ บั นกั เรยี นเพอื่ สง่ เสรมิ ความสามารถในการท�ำโครงงาน จนท�ำให้เป็นส่วนส�ำคัญ ในการไดร้ บั รางวลั นี้ “รางวลั คุรสุ ภา เป็นรางวลั ทีส่ งู สุดในชีวติ ความเปน็ ครู” ดิ ฉั น ไ ด ้ น ้ อ ม น� ำ แ น ว ป รั ช ญ า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง มาประยกุ ตใ์ ชใ้ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนแบบบรู ณาการ โดยได้ส่งเสริมให้นักเรียนท�ำการทดลองเคมีแบบย่อส่วน ซึ่งใช้ สารเคมปี รมิ าณนอ้ ย ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ มลพษิ ตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม ประหยดั งบประมาณและวัสดุอุปกรณ์ มีต้นทุนต�่ำ แต่ได้ประโยชน์สูง 140 I มหามงคลวาร

“ครูเคมีผู้สรา้ งแรงบนั ดาลใจให้แก่ลูกศษิ ย์ เดน่ ในการสอน STEM มัธยม” เป็นการใช้สารเคมี วัสดุอุปกรณ์ได้คุ้มค่า และได้ ผลงานทดลองเคมีย่อส่วน ระดับนานาชาติท่ีงาน ส อ ด แ ท ร ก แ น ว ค ว า ม คิ ด ก า ร ด� ำ เ นิ น ชี วิ ต ต า ม การประชุมวชิ าการ PACCON 2018 และ PACCON แนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแก่นักเรียน รวมทั้ง 2019 ผลจากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนนี้ ส่งเสริมให้นักเรียนรู้จักประหยัดและการออมเงินกับ ท�ำให้ได้รับการคัดเลือกให้เป็นครูต้นแบบห้องเรียน ธนาคารโรงเรียน ได้ส่งผลงานการทดลองเคมีแบบ เคมีดาว เข้ารับการอบรมเทคนิคการสอนเคมี ย่อส่วนของนักเรียนเข้าประกวดแข่งขัน ท�ำให้ได้รับ แบบย่อส่วน แล้วน�ำเทคนิคการสอนมาถ่ายทอด รางวัลดีเด่นอันดับ ๒ ระดับประเทศ เงินรางวัล ให้เพื่อนครูทั่วประเทศ น�ำความรู้มาสอนนักเรียน ๑๐,๐๐๐ บาทในปี ๒๕๖๐ และไดร้ บั เชญิ ใหไ้ ปนำ� เสนอ ในโรงเรยี น และจดั คา่ ยนกั เรยี นชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ กระทรวงศึกษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 141

“ครผู ้สู รา้ งศิลปด์ ว้ ยงานสอน และส่ือสารสูช่ ุมชนด้วยจติ บรกิ าร” นายสมชาย สุขกรม รอู้ ะไรไมส่ …ู้ รจู้ กั กนั ครหู มมู ชี อ่ื จรงิ วา่ นายสมชาย สขุ กรม เป็นคนจังหวัดกาญจนบุรีโดยกำ�เนิด จบการศึกษาในระดับ ครชู ำ�นาญการพิเศษ ปรญิ ญาตรี สาขาวชิ าเอกศิลปศกึ ษา จากวิทยาลัยครกู าญจนบรุ ี ก่อนอำ�ลาบ้านเกิดเพื่อเดินตามเส้นทางที่มุ่งหวังตามปณิธาน โรงเรยี นชมุ ชนวัดขันเงิน ท่ีตัวเองตั้งไว้ ลงสู่ภาคใต้โดยเข้ารับราชการครูในปี ๒๕๓๙ ณ โรงเรียนชุมชนบ้านเขาหลาง อำ�เภอละแม จังหวัดชุมพร จงั หวดั ชมุ พร จนปี ๒๕๕๖ ได้ย้ายมาดำ�รงตำ�แหน่งครูชำ�นาญการพิเศษ โรงเรียนชุมชนวัดขันเงิน อำ�เภอหลังสวน จังหวัดชุมพร สังกัด สำ�นกั งานเขตพนื้ ท่ีประถมศึกษาจังหวัดชมุ พร จนถงึ ปจั จุบัน ศิลปะเป็นเพียงยาบำ�บัด ครูผู้สร้างศิลป์ด้วยงานสอน โดยเน้นจัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝกึ การปฏบิ ตั ิ ใหท้ ำ�ได้ คดิ เปน็ ทำ�เปน็ โดยใชน้ วตั กรรมการเรยี นรู้ ทางด้านศิลปะอย่างหลากหลายรูปแบบในเชิงสร้างสรรค์ เด็กกับครูถ้าต่างยอมปรับใจเพื่อเป็นสิ่งแวดล้อมที่ดีให้แก่ กนั และกนั นน่ั หมายถงึ วา่ โอกาสทองของการจดั กจิ กรรมการสอน ในหอ้ งแคบๆ โลกของเดก็ ไมค่ วรถกู จำ�กดั ดว้ ยความคดิ ของผใู้ หญ่ ทกี่ ำ�หนดวงสใี นผนื ผา้ ใหเ้ พยี งสเี ดยี วคอื สขี าว แตด่ ว้ ยความสขุ นนั้ 142 I มหามงคลวาร

เดินทางมาถึงแล้วด้วยกระบวนการที่ครูจัดกิจกรรม เหรียญทอง ครูผู้สอนยอดเย่ียม ระดับประถมศึกษา การเรียนรู้โดยเพ่ิมสีสัน การใช้สื่อเทคโนโลยีเข้ามา กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ดนตรี นาฎศิลป์ ประยุกต์ใช้ให้เหมาะแก่โลกในยุคปัจจุบัน จนสามารถ ด้านวิชาการ ประจำ�ปีการศึกษา ๒๕๕๗ ระดับชาติ, สร้างบรรยากาศในเงื่อนไขของการเรียนรู้จนเกิด รางวัลชนะเลิศ ระดับดีเยี่ยม ประเภทครูผู้สอนสาระ “ความรคู้ วามเขา้ ใจระหวา่ งครกู บั ผเู้ รยี น” สง่ิ นน้ั เรยี กวา่ วิชาศิลปะ การประกวดผลงานวิจัยและนวัตกรรม “ความสุข” จนนำ�มาซ่ึงรางวัลแห่งความภาคภูมิใจ Best Practice ประจำ�ปี ๒๕๖๐ ระดบั ประเทศ เปน็ ตน้ ในชีวิตราชการท่ีมีต่อตนเองและนักเรียน “เกียรติยศ สง่ิ เหลา่ นลี้ ว้ นเปน็ องคป์ ระกอบหนงึ่ ทน่ี ำ�พาเขา้ สรู่ างวลั ไม่ได้มีมาจากชาติกำ�เนิด..แต่เกิดจากการกระทำ�” ที่มคี า่ สูงสดุ คอื “รางวลั ครุ สุ ภา” เข็มทองคำ� “คุรสุ ภา ผ ล แ ห่ ง ค ว า ม มุ่ ง ม่ั น มุ่ ง สู่ ภ า ค แ ห่ ง ค ว า ม สำ� เ ร็ จ สดุดี” ระดับดีเด่น ประจำ�ปี ๒๕๖๑ ระดับประเทศ ในฐานะผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาท่ีปฎิบัติตน ภายใต้คำ�จำ�กดั ความทีว่ า่ “ผลงานครู ตอ้ งดทู ี่ศษิ ย์” ตามมาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณของวิชาชีพ ซง่ึ ยงั มผี ลงานของนกั เรยี นทไ่ี ดร้ บั รางวลั ระดบั ประเทศ สามารถได้รับรางวัลในระดับประเทศ เช่น รางวัล และระดบั นานาชาติ ทต่ี อ้ งยกนว้ิ ใหอ้ กี กวา่ ๑๐๐ รางวลั ครูดีในดวงใจ ประจำ�ปี ๒๕๔๘, รางวัลคุรุสดุดี ประจำ�ปี ๒๕๕๒, ครผู ู้สอนดีเดน่ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ “ไมใ่ ชน่ กั ลา่ รางวลั แตส่ ง่ิ เหลา่ นน้ั คอื กำ�ลงั ใจ” ศิลปะ ประจำ�ปี ๒๕๕๒ และประจำ�ปี ๒๕๕๗ เปน็ ตน้ เพ็ชรพลอย รุ้งมณี หรือจะค่าเท่าศาสตร์พระราชา รวมท้ังเป็นครูผู้ทำ�ประโยชน์ต่อชุมชนและสังคม การถ่ายเทและแบ่งปันคือองค์ประกอบหลักของ จนไดร้ บั รางวลั นานบั ปการ เชน่ รางวลั ผทู้ ำ�คณุ ประโยชน์ ครูศิลปะ การสร้างสรรค์ศิลปะโดยไม่ได้มุ่งหวังต่อ ต่อกระทรวงวัฒนธรรม สาขาส่งเสริมศิลปะ ประจำ�ปี สงิ่ ตอบแทนเปน็ ทานแหง่ มหากศุ ลอนั ยง่ิ ใหญท่ พ่ี ระองค์ ๒๕๕๕ ระดบั ประเทศ, รางวลั ผทู้ ำ�คณุ ประโยชนท์ างดา้ น ตรสั ไว้ โดยขา้ พเจา้ ใชห้ ลกั ในการทำ�งานคอื ...ถา้ เขาวงิ่ ... การศึกษา สกสค. ประจำ�ปี ๒๕๕๔ และประจำ�ปี เราเดินก็ถือว่าช้าพออยู่แล้ว แต่ถ้าเราหยุดเมื่อไร... ๒๕๕๙ ระดบั ประเทศ ทางดา้ นการจดั กจิ กรรมการเรยี น มนั ยอ่ มไมต่ า่ งอะไรกบั การเดนิ ถอยหลงั .. โดยมสี โลแกน การสอนก็เช่นกันสามารถได้รับรางวัลชนะเลิศด้าน ประจำ�ใจที่ว่า “รางวัลคือของแถม ได้มากคือกำ�ไร วิชาการ และดา้ นนวตั กรรมทางการศึกษา เช่น รางวัล ได้น้อยถือว่าฝึกมือ” ที่ใดมีความไม่รู้ ที่น่ันมีครูช่ือ... ทรงคุณค่า สพฐ.(Obec Awards) รางวัลชนะเลิศ สมชาย สุขกรม กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๑๒๗ ปี I 143

นายเสกสรร ศรแี สวง จากการท่ีได้รับรางวัล คุรุสภา ระดับดีเด่น ผู้ประกอบ วชิ าชีพครู ประจำ�ปี ๒๕๖๑ ถือไดว้ า่ เปน็ เกยี รติอนั สงู สุด เพราะ ครชู �ำ นาญการพเิ ศษ เปน็ ครดู อยคนแรกของจังหวัดแมฮ่ อ่ งสอนทไ่ี ด้รับ ความโดดเด่น ของตนเองคือ เป็นคนท่ีมีความมานะ อดทน มุ่งม่ัน ต้ังใจที่จะ โรงเรยี นบ้านหว้ ยหมีศรสี วสั ด์ิ พัฒนาผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้ท่ีมีคุณภาพ พัฒนาตนเองตาม ศักยภาพ สามารถดำ�รงชีวิตของตนเองได้อย่างมีความสุข จงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพราะตลอดระยะเวลาที่ รบั ราชการจนถงึ ปจั จบุ นั ไมเ่ คยขอยา้ ยไปสถานทอ่ี นื่ ยงั คงปฏบิ ตั ิ หนา้ ทท่ี โ่ี รงเรยี นบา้ นหว้ ยหมศี รสี วสั ด์ิ ซงึ่ เปน็ สถานศกึ ษาทอ่ี ยบู่ น ดอยสงู การคมนาคมไมส่ ะดวกและเสยี่ งภยั ตง้ั ใจทจี่ ะอทุ ศิ ตนแก่ เดก็ ๆ และชมุ ชน ปจั จบุ นั ยงั ไดร้ บั แตง่ ตงั้ ใหร้ กั ษาการในตำ�แหนง่ ผอู้ ำ�นวยการสถานศึกษาอีกดว้ ย “ครูเปน็ วชิ าชีพท่ีเสยี สละ เปน็ วชิ าชีพทสี่ อนคน ให้เป็นมนษุ ยท์ ีส่ มบรูณ์ ” ก่อนท่ีจะเข้ามาสอนที่โรงเรียนบ้านห้วยหมีศรีสวัสดิ์ คิดแล้วว่า น่ีคือความท้าทาย เพราะวิชาชีพครูเป็นวิชาชีพที่ เสยี สละ เป็นวิชาชพี ทสี่ อนคนให้เป็นมนษุ ยท์ ่ีสมบรณู ์ การสอน ท่ีโรงเรียนแห่งน้ี ไม่ใช่เพียงแค่การสอนเด็ก แต่เป็นการสอนท้ัง ทกั ษะชวี ติ และทกั ษะอาชพี ควบคทู่ กั ษะวชิ าการ ไดท้ ำ�การสอน ท่ีนีเ่ ข้าปีท่ี ๑๘ ทงั้ ๆ ที่มที างเลอื กทจี่ ะไป แตค่ ดิ ว่าในเม่ือตวั เรา มีอิสระจึงพร้อมที่จะทุ่มเทให้กับโรงเรียนแห่งนี้ เพราะคิดว่า มีกำ�ลังสติปัญญาและความสามารถที่จะเติมเต็มให้กับ เดก็ นกั เรยี นในดา้ นมติ ทิ างวฒั นธรรม มติ ทิ างสงั คม มติ กิ ารใชช้ วี ติ ตวั บง่ บอกความแตกตา่ งของที่น่ี คือ ชาตพิ ันธุ์ ภาษา ภมู ศิ าสตร์ และความขาดแคลน ยากลำ�บาก 144 I มหามงคลวาร

“ครูดอยผ้สู อน STEM เพ่อื นำ�ไปใช้ในชีวิตจรงิ และเสยี สละอทุ ิศตนเพือ่ ชุมชน” การจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนเนน้ ผลถาวร ณ เวลานี้ สิง่ ท่บี ่งบอกวา่ เราไดท้ ำ�สำ�เรจ็ คอื ที่เกิดแก่ผู้เรียน มุ่งให้ผู้เรียนประสบผลสำ�เร็จในการ เด็กที่จบไปจากที่นี่ สามารถอ่านออกเขียนได้ แสวงหาความรู้ตามสภาพบริบทของชาติพันธ์ุ เน้น มีระเบียบวินัย สามารถดูแลตัวเองได้ในสังคม ความแตกต่างของแต่ละบุคคลด้วยการปฏิบัติจริง โดยไม่โดนเอาเปรียบ ไม่เป็นปัญหา และเป็นภาระ พัฒนาผู้เรียนให้นำ�องค์ความรู้ ทักษะจากการเรียนรู้ ของสังคม อีกทั้งยังเป็นท่ีพึ่งพิง ไว้วางใจ ตลอดจน และประสบการณม์ าปฏบิ ตั ิ ครอบคลมุ หลกั องค์ ๓ แหง่ เป็นท่ีศรทั ธาจากคนในชุมชน การศึกษา คอื พุทธศิ กึ ษา จริยศึกษา และหตั ถศกึ ษา รวมถงึ การจดั กจิ กรรมเรยี นรบู้ รู ณาการ เรอื่ งวฒั นธรรม ภมู ปิ ญั ญา และสง่ิ แวดล้อม เขา้ ไปในหนว่ ยการเรียนรู้ เพ่ือให้ผู้เรียนเกิดจิตสำ�นึก หวงแหน และอนุรักษ์ ทรพั ยากรธรรมชาติ พรอ้ มกบั สรปุ องคค์ วามรทู้ งั้ หลาย ได้ด้วยตนเอง ก่อให้เกดิ คา่ นยิ มและนสิ ยั ในการปฏบิ ตั ิ จนเป็นบคุ ลิกภาพถาวรติดตวั ผเู้ รียนตลอดไป กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๒๗ ปี I 145

คุณธรรมน�ำการศึกษา ๓ 146 I มหามงคลวาร

พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร มพี ระราชกระแสตอ่ ประชาชนชาวไทย ให้ “ช่วยสร้างคนดีให้บ้านเมือง” พร้อมท้ังพระราชทานหลัก ๓ ประการ ท่ีเก่ียวกับครูและนักเรียนไว้ว่า “ให้ครูรักเด็ก เด็กรักครู” “ให้ครูสอนเด็กให้มีน�้ำใจต่อเพ่ือนไม่ให้แข่งขันกัน แต่ให้แข่งกับตัวเองและให้เด็ก ท่ีเรียนเก่งช่วยสอนเพ่ือนท่ีเรียนช้ากว่า” และ “ให้ครูจัดกิจกรรมให้นักเรียนท�ำร่วมกันเพ่ือให้เห็นคุณค่า ของความสามัคคี” จากพระราชกระแสดังกล่าว สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร พระราชทานพระบรมราโชบายด้านการศึกษาเพื่อสานต่อพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทร- มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ว่าการศึกษาต้องมุ่งสร้างพ้ืนฐานให้แก่ผู้เรียน ๔ ด้าน โดยเร่ิมจาก การมที ัศนคตทิ ถ่ี ูกตอ้ งตอ่ บ้านเมือง มพี ้ืนฐานชวี ติ ท่มี น่ั คง มคี ณุ ธรรม มงี านท�ำ มีอาชีพ และเป็นพลเมืองดี เพอ่ื เปน็ การสบื สานศาสตรพ์ ระราชาและสนองพระบรมราโชบายดา้ นการศกึ ษาของสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู กระทรวงศกึ ษาธกิ ารในฐานะองคก์ รทรี่ บั ผดิ ชอบเกย่ี วกบั การจดั การศกึ ษา ใหเ้ ยาวชนสว่ นใหญข่ องประเทศ จึงมนี โยบายภายใต้กรอบยทุ ธศาสตรช์ าตวิ า่ ดว้ ยการพัฒนาคุณธรรม จรยิ ธรรม ให้แก่เยาวชนไทย โดยด�ำเนินโครงการเพ่ือสืบสานศาสตร์พระราชาและเดินตามรอยเบ้ืองพระยุคลบาท ของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร ในเร่ืองเอกลกั ษณข์ องชนชาตไิ ทย เช่น การอ่อนน้อมถ่อมตน การเป็นสุภาพชน ความขยันหม่ันเพียร ซ่ือสัตย์สุจริต ซึ่งเป็นคุณงามความดีของคนไทย ท่ีบรรพชนไทยได้ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา รวมท้ังน้อมน�ำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้เพื่อมุ่งให้เกิด ภูมิคุ้มกันและมีการบริหารจัดการความเส่ียงอย่างเหมาะสมเกิดความสมดุลและย่ังยืน โดยมีผลการด�ำเนินงาน ส�ำคัญ ดงั น้ี กระทรวงศึกษาธิการ ๑๒๗ ปี I 147