ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f 1893 ckESpf tDwvDbmom yHkESdyfjcif;ed'gef; tDwvD pmzwfy&dowfodk@ uGefjrLepfygwDa=unmpmwrf;udk yHkESdyfxkwfa0vdkufjcif;onf 1848 cEk pS f rwvf 18 &uf rvD eòfr@EiS hf bmviòfr@ awmvf eS af &;ae@&uEf iS hf wukd qf ikd af eon[f k q&kd ayvrd rhf n?f ,i;f w@kdonf tv,Af [wkd iG &f adS om wdkif;jynfESpfjynf. vufeufudkifawmfvSefa&;rsm; jzpf=u.? wjynfonf Oa&mywdkuf. tv,fA[dkwGif wnf&Sd+yD;/ wjynfonf ajrxJyifv,f. tv,Af [wkd iG f wn&f odS n?f awmvf eS af &;rwikd rf uD xwkd ikd ;f jynEf pS jf ynf onf tuuJG tJG jym;jym;jzprf E_ iS hf jynwf iG ;f r+ird rf oujf zprf w_ @kda=umihf csnehf @J omG ;on?f To@kdjzihf jynyf p;kd r;kd ra_ tmuf usa&mucf ohJ n?f twD vjD ynf onf =op}w;D ,m;b&k i.f vuaf tmucf H jzpaf ecsed wf iG f *smr%D jynof nf xdkr#wdkuf±dkufr[kwfaomfjim;vnf; ±k&Sm;jynfh&Sif Zmbk&if. xrf;ydk; atmuof @kd tvm;wyl if usa&mucf ohJ n?f 1848 cEk pS f rwvf 18 &u.f tusK;d qurf sm;a=umihf twD vjDynEf iS hf *smr%jDynwf @kdonf T*%k of ud mQ rhJ r_rS vGwfuif;oGm;cJh=uonf? tu,fI 1848 ckESpfrS 1871 ckESpftxd TtrsK;d om;}u;D EpS &f yof nf jyevf nzf @GJpn;f +y;D aemuf rrd bd mom &ywf nf onqf vkd #if um;vrf muh pf f ajymqakd vh &odS nthf wikd ;f 1848 cEk pS f awmf vSefa&;udk ESdrfeif;cJhaomolrsm; udk,fwdkifyif ‚wdk@wGif qENr&Sdapumrl TawmfvSefa&;. aowrf;pmtwdkif; aqmif&Gufolrsm; jzpfvm=u aoma=umifh yifwnf;? TawmfvSefa&;onf ae&mwdkif;Y tvkyform;vlwef;pm;. tvkyfjzpfonf? vrf;qHkvrf;cG cHuwkwfrsm; aqmufvkyfolESifh rdrd. touaf o;G ukd ay;cohJ rl mS tvyk of rm;vwl e;f pm;yijf zp.f ? y&J pf tvyk f 47
rmhufpf/ tdef*,f orm;rsm;omv#if tp;kd &ukd òzcs&i;f \"e&iS tf yk pf ;kd ru_ vkd n;f òzcs&ef tveG f wdus&Sif;vif;aom &nf&G,fcsuf&SdcJhonf? odk@aomf rdrdvlwef;pm;ESifh \"e&iS vf wl e;f pm;t=um; ra&mS ivf EJ$ ikd of nhf &ebf ujfzprf _ wn&f adS eonuf kd od&Sdaomfvnf; wdkif;jynf. pD;yGm;a&;wdk;wufr_onfvnf;aumif;/ jyifopftvkyform;xk. tod^m%fjzpfay:wdk;yGm;r_onfvnf;aumif; vlr_jyefvnf ysKd;axmifa&; jzpfEdkifaponfhtqifhxd ra&muf&Sdao;ay? xdk@a=umifh t&if;ppfvdkufv#if awmfvSefa&;. atmifoD;atmifyGifhrsm;udk t&if;&Sif vlwef;pm;u qGwfcl;oGm;a=umif; awG@&ayrnf? tDwvD/ *smr%DESifh =op}wD;,m;paom tjcm;wdkif;jynfrsm;wGif tvkyform;rsm; onf puwnf;u \"e&Sifvlwef;pm;udk tm%m&ap&ef vkyfay;jcif; r#omjzpf.? odk@aomf rnfonfhwdkif;jynfwGifrqdk trsKd;om;vGwfvyfa&; r&bdS J \"e&iS vf wl e;f pm; tyk pf ;kd ro_ nf rjzpEf ikd af y? x@kda=umihf 1848 cEk pS f awmfvSefa&;onf tDwvD/ *smr%DESifh [efa*&Dwdk@xHodk@ ,cifu r&SdcJh ao;aom trsKd;om; pnf;vHk;r_ESifh trSDtcdkuif;r_wdk@udk wqufwnf; ,laqmifvm&awmhonf? ,ck ydkvefjynf. tvSnfhvnf; a&mufvm av+yD? odkf@jzifh 1848 ckESpf awmfvSefa&;onf qdk&S,fvpfawmfvSefa&; r[kwfonfhwdkifatmif ,if;u qdk&S,fvpfawmfvSefa&;twGuf jyifqif vrf;cif; ay;vdkufonf? vGefcJhaom 45 ESpfwmumvtwGif; \"e&Sif tkyfpdk;r_onf wdkif;jynftm;vHk;wGif t}uD;pm;pufr_vkyfief;udk wGef;tm; ay;vdkufojzifh rsm;jym;aom/ pkpnf;xm;aom/ tiftm;}uD;rm;aom ypPnf;rJhvlwef;pm;udk ae&mwumwGif zefwD;ay;vdkufay+yD? odk@jzifh a=u nmpmwrf;. to;kH tEe_ ;f twikd ;f q&kd aomf \"e&iS vf wl e;f pm;onf rrd ud kd ajrjrK‡ yof +*Kõ [rf nohf rl sm;tm; ar;G xwk af y;vukd of n?f trsK;d om;wikd ;f tm; trSDtcdkuif;a&;ESifh aoG;pnf;a&;udk jyefvnfysKd;axmifray;bJ ypPnf;rJh vwl e;f pm;. Eikd if H wumah ygi;f pn;f a&; &&EdS ikd vf rd rhf nf r[wk af y? o@kdr[wk f TtrsKd;om;rsm;. wnl aD om &nrf eS ;f csurf sm;qoD @kd a&;S ±o_ nhf +ird ;f csr;f aom/ to&d adS om y;l aygi;f aqmi&f uG rf o_ nvf n;f rjzpEf ikd af y? 1848 cEk pS f 48
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f rwikd rf uD wn&f cdS ahJ om Eikd if aH &; ta=umi;f tcsurf sm;atmuwf iG f twD v/D [efa*&D/ *smref/ ydkvefESifh ±k&Sm;tvkyform;rsm;. EdkifiHwumhyl;wGJ vkyfaqmifr_ &SdEdkifygrnfavmqdkonfudk awG;=unfh=uprf;yg? o@kdjzihf 1848 cEk pS wf iG f wukd cf ukd cf ahJ om ppyf rJG sm;onf tcsn;f E;DS wukd cf ukd cf =hJ uonf r[wk af y? xakd wmvf eS af &; acwuf mvEiS hf u|eaf wmf w@kdt=um; umG vrS ;f cahJ om 45 EpS wf mumvonf tcsn;f E;DS uek vf eG of mG ; cohJ nrf [wk af y? awmvf eS af &; to;D tyiG rhf sm;um; &irhf nS ahf eay+y?D a=unm pmwrf; pmrl&if;u EdkifiHwumhawmfvSefa&;twGuf tusKd;ðycJhonfESifh tvm;wyl if T twD vbD mom jyeqf ckd suof nvf n;f twD vD ypnP ;f rhJ vwl e;f pm; atmiyf tJG wuG f twwd ef rd wd af umi;f jzpaf &;onf u|eaf wmf . qEyN iwf n;f ? a=unmpmwrf;onf twdwfu t&if;&Sifpepfyg0ifcJhaom awmfvSefonfhtcef;udk w&m;enf;vrf;uspGm tjynfht0 todtrSwfðy xm;on?f twD vD jynof nf yxrq;kH t&i;f &iS wf ikd ;f jynf jzpof n?f ya' o&mZtf v,af cw.f Zmwof rd ;f ce;f EiS hf acwof ptf &i;f &iS f acwuf mv. zGifhvSpfcef;udk tv,facwf. aemufqHk;uAsmq&mESifh acwfopf. yxrqHk;uAsmq&mjzpfaom tDwvDvlrsKd; 'efawqdkonfh y*k Kd~ v}f u;D jzihf rSwfwdkifxljyvdkufonf? 1300 ckESpfuJhodk@yif ,ae@wGif opfvGifaom ordkif;acwfumvodk@ csOf;eif;0ifa&mufvmav+yD? tDwvDjynfonf u|efawmfwdk@tm; 'efawuJhodk@aom yk*~dKvfopfwa,mufudk arG;xkwf ay;rnfavm? Tyk*~dKvfonf TopfvGifaom ypPnf;rJhacwfumv ar;G zmG ;vmonhf tcsdefem&Dudk rSwfwdkifxljyvdrfhrnfavm? z&pf'&pf tdef*,f 1893 cEk pS f azazm0f g&vD 1 &u/f ve'f eòf r@? 49
rmhufpf/ tdef*,f um;vfrmhufpf/ z&uf'&pf tdef*,f uGefjrLepfygwDa=unmpmwrf; *smrefbmom pmrl&if; (Armbmomjyef) 1847cEk pS f 'ZD ibf mvEiS hf 1848 cEk pS f azazm0f g&vD Y 1848 cEk pS f Zeef 0g&vD twiG ;f ve'f eòf r@wiG f yxrt}urd f pmtyk f a&;om;on?f i,tf jzpf yEHk ydS xf wk af 0cohJ n?f 50
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f wap>}uD;waumifonf Oa&mywdkufwGif vSnfhvnfoGm;vmae ayon?f Twap}> u;D um; ueG jf rLep0f g'yijf zp.f ? yyk &f [e;f ri;f }u;D EiS hf Zm b&k i/f ruwf mepcf sEf iS hf *aD Zm/h jyiof p&f ,'f uD ,rf sm;EiS hf *smreyf vk yd f ovl #Kd rsm;[laom a[mif;EGrf;onfh Oa&mywdkuf&Sd tiftm;pktm;vHk;onf T wap>}uD;tm; armif;xkwfypfa&;twGuf olawmfpifr[mrdwfudk zGJ@pnf; vdkuf=uav+yD? tm%m&aeaom qef@usifbufrsm;u uGefjrLepf[k ±_wfcsjcif; rcH&aom twdkuftcHðyaeonfh ygwD[lI tb,frSm&SdtHhenf;? ydkrdk a&S@ wef;a&mufaom twdkuftcHygwDrsm;ESifhwuG ‚wdk@. azmufjyefaom &efbufrsm;udk uGefjrLepf0g'[k jyefvnfwHqdyfuyf pGyfpGJjcif;rðyonfh twdkuftcHygwD[lI tb,frSm &SdtHhenf;? Tjzpf&yfrS ed*Hk;ESpf&yfudk &&Sdvdkufayonf? 1? Oa&mywukd f titf m;ptk m;v;kH u ueG jf rLep0f g'ukd titf m;pk w&yftjzpf todtrSwfðy+yD;cJhay+yD? 2? ueG jf rLeprf sm;u rrd wd @kd.tjrirf sm;/ rrd wd @kd. &nrf eS ;f csurf sm; ESifh rdrdwdk@. }uH&G,fcsufrsm;udk wurBmvHk;a&S@arSmufwGif twdtvif; azmxf wk uf m rrd yd gw.D a=unmpmwr;f jzihf ueG jf rLep0f g'wap}> u;D qakd om ,Hkwrf;pum;udk qef@usif&ef tcsdefusa&mufvmay+yD? T&n&f ,G cf sujf zihf rwal omvrl sK;d to;D o;D rS ueG jf rLeprf sm;onf ve'f eòf r@wiG pf ak 0;=u+y;D atmuyf ga=unmpmwr;f ukd a&;qcJG ahJ y.? ‚ukd t*vF yd bf mom/ jyiof pbf mom/ *smrebf mom/ twD vbD mom/ zvr;f rpfbmom/ 'def;rwfbmomrsm;jzifh yHkESdyfxkwfa0&ef jzpfayonf? 51
rmhufpf/ tdef*,f tcef; (1) \"e&Sifrsm;ESifh ypPnf;rJhrsm;· ,ae@xuwf ikd f wn&f adS eaom v@ltz@GJtpn;f tm;v;kH . orikd ;f ·· onf vlwef;pm;wdkufyGJrsm;. ordkif;yif jzpfayonf? vwG vf yof El iS hf aus;u|e/f ri;f nrD i;f om;EiS hf vol mrerf sm;/ t&iS f · \"e&iS vf wl e;f pm;qokd nrf mS vrl x_ wk vf yk af &; y&ad bm*rsm;ukd yikd qf ikd +fy;D tcpm;tvyk of rm;rsm;tm; cikd ;f pm;ol acwof ptf &i;f &iS f vwl e;f pm;jzpof n?f ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;qokd nrf mS rrd ud ,kd yf ikd xf wk vf yk af &; y&ad bm*r&adS oma=umihf tou&f iS f aexikd &f ef rrd wd @kd.vyk tf m;ukd rvrJG aoaG &mi;f pm;&aom acwof pf tvyk of rm; vwl e;f pm; jzpof n?f (1888 cEk pS f t*vF yd bf mom yEkH ydS jfci;f t wuG f ted *f ,.f rwS cf su)f ·· qvkd okd nrf mS rwS wf r;f wixf m;aom orikd ;f tm;v;kH jzp.f ? 1847 cEk pS f wiG f v@ltz@JGtpn;f . orikd ;f rwikd rf uD mv/ rwS wf r;f wixf m;aom orikd ;f rwikd rf uD wn&f adS eonhf vrl t_ z@JGtpn;f ta=umi;f ukd v;kH 0rood avmuf jzpcf ahJ yon?f x@kdaemuf [uaf omqif qokd ul ±&k mS ;jynwf iG f ajr,mbykH ikd qf ikd rf u_ kd aw@G&cdS ohJ n?f arm&m;qokd ul usLawmeprf sK;d E,G f tm;v;kH .orikd ;f onf ajr,mbykH ikd qf ikd rf [_ ol nhf vrl a_ &;twk jf rpf tay:rS pwicf ahJ =umi;f EiS whf uG aus;vuaf jr,m bykH ikd qf ikd rf u_ kd tEd ,Nd jynrf S tikd ,f mvejfyntf xd ae&mwumwiG f a&;S O;D v@ltz@JGtpn;f o¿mef tjzpf aw@G&EdS ikd af =umi;f / o@krd [wk f wn&f cdS =huJ z;l a=umi;f ukd ouaf ojyvukd af yon?f rsK;d ±;kd . pprf eS af omobm0/ rsK;d ±;kd EiS hf rsK;d ±;kdwtl yk pf wk @kd. quqf aH &;ukd armf*ef qdkol. 52
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ocifESifh v,fu|ef/ vufr_ynmonf· ESifh usyef;tvkyform;/ wcGef; wn;f EiS qhf &kd v#if zEd ydS of El iS hf zEd ydS cf rH sm;onf wO;D EiS whf O;D tpOtf +rJ qe@f usifbuf jzpfae=uum ykef;uG,fIwrsKd;/ twdtvif;jzifhwzHk tquf rjywfwdkufcdkufcJh=uonf? TwdkufyGJwdkif;onf vl@tzGJ@tpnf;wckvHk;udk awmfvSefaom jyefvnfwnfaqmufjcif; odk@r[kwf wdkufcdkufaeaom vwl e;f pm;rsm;yg wygwn;f q;kH ±;H_ ysupf ;D jci;f w@kdjzihf tq;kH owaf v&h odS n?f ordkif;. tapmydkif;acwfumvrsm;wGif vl@tzGJ@tpnf;udk rwl aom vl@tv$mrsm;tjzpf ±_yfaxG;aom ae&mcsxm;r_w&yftjzpfvnf; aumi;f / rwal om vrl a_ &;tqihf avcS g;xprf sm;tjzpvf n;f aumi;f ae&m wdkif;wGif u|efawmfwdk@ awG@&avh&Sdonf? a&S;acwf a&mròr@wGif rif;nD rif;om;rsm;/ r–;rwfrsm;/ vlomrefrsm;/ aus;u|efrsm;&Sd=u+yD; tv,f acwf11 wGifrl ya'o&mZft&Sifocifrsm;/ òr@pm;e,fpm;rsm;/ vufr_ynm onrf sm; usyef;tvyk of rm;rsm;/ vurf t_ vyk of irf sm;EiS hf v,uf |erf sm; [Il &=dSuayon?f Tvwl e;f pm; tm;v;kH e;D e;D wiG f vuaf tmucf tH qirhf sm; xyrf IH &adS eon?f ya'o&mZf vl@tzGJ@tpnf;. a=uðyef;ysufpD;r_rS aygufzGm;vm aom acwof p\"f e&iS f v@ltz@GJtpn;f onf vwl e;f pm;&ebf ujf zprf r_ sm;ukd xi&f mS ;aom aw@G&rdS j_zihf Ta&;S O;D ueG jfrLepf v@ltz@JGtpn;f . twiG ;f yikd ;f z@JGpn;f yukH kd pxH m;avmuaf om o¿mejfzihf &iS ;f vi;f jyocohJ n?f Ta&;S O;D btkH z@JGrsm; òyurJG E_ iS thf wl v@ltz@JGtpn;f onf tyikd ;f yikd ;f pwif ujJGym;omG ;um aemuqf ;kH Y &ebf uvf wl e;f pm; rsm; jzpuf ek =fu.? u|efawmfonf TòyuoJG mG ;aom jzppf Ouf kd rod m;p/k y*k v~ ud yikd qf ikd frE_ iS hf Eikd if aH wmwf @k.d rvl tp pmtyk /f 1886 cEk pS /f pww*f w/f 'wk ,d yEkH ydS jfci;f wiG f jyevf npf ;l pr;f &ef óu;pm;cohJ n?f (1888 cEk pS f t*vF yd f bmom yEkH ydS jf ci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su)f · vufr_ynmonfqdkonfrSm tcGifhta&;tjynfht0&Sdaom vufr_ tz@JG0ijf zpof n?f vyk if e;f acgi;f aqmiof l jzpaf omvf n;f vurf t_ z@JGudk OD;pD;olr [wk af y? (1888 cEk pS f t*vF yd bf mom yEkH ydS jf ci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su)f 53
rmhufpf/ tdef*,f rzsuof rd ;f cahJ y? ,i;f onf vwl e;f pm;toprf sm;/ zEd ydS rf t_ a=umi;f tcsuf topfrsm;/ wdkufyGJo¿mefopfrsm;jzifh ta[mif;rsm;ae&mwGif tpm; xdk;jcif;r#om jzpfonf? odk@apumrl u|efawmfwdk@. acwfumvjzpfaom \"e&Sifvlwef; pm;. acwfumvonf Todk@xl;jcm;aom vuQ%m&Sdayonf? ,if;rSm vlwef;pm;&efbuf jzpfr_rsm;udk tvG,fwulodjrifEdkifaponf? vl@tzGJ@ tpn;f w&yvf ;kH onf }u;D rm;aom &ebf u*f %kd ;f }u;D EpS *f %kd ;f tjzpvf n;f aumif;/ \"e&Sifvlwef;pm;ESifh ypPnf;rJhvlwef;pm;wnf;[laom wOD;ESifh wO;D xyd wf ukd &f iqf ikd af eonhf }u;D rm;aom vwl e;f pm; EpS &f ytf jzpvf n;f aumif; ydkIydkI uGJjym;oGm;=uawmh.? tv,facwf v,fu|efrsm;rS tapmqHk;òr@rsm;. vGwfvyfaom òr@om;rsm; ay:xuG vf mon?f Tòr@om;rsm;rS \"e&iS vf wl e;f pm;. ueO;D tpdwftydkif;rsm; jzpfay:wdk;yGm;vmcJh=uonf? tar&duwdkufudk &SmazGawG@&Sdjcif;ESifh tmz&duwdkuftm; auG@ ywfonfh yifv,fvrf;c&D;udk &SmazGawG@&Sdjcif;wdk@onf xGef;opfp \"e&iS f vlwef;pm;twGuf pm;usufopfzGifhvSpfay;vdkufonf? ta&S@tdEdN,ESifh w±kwfjynfaps;uGufrsm;/ tar&duwdkuftm; udkvdkeDtjzpfoGwfoGif;r_/ udkvdkeDrsm;ESifh ukefoG,fr_/ zvS,fa&;enf;vrf;ESifh ukefpnfta&twGuf a,bk,swdk;rsm;vmr_wdk@u ul;oef;a&mif;0,fa&;/ yifv,fc&D;oGm;vm a&;EiS hf purf v_ yk if e;f w@kdukd rñupH z;l weG ;f tm;ay;vukd of n?f To@kd tm;jzihf òyusysufpD;aeaom ya'o&mZfvl@tzGJ@tpnf;twGif;rS awmfvSefaom tpdwftydkif;tm; vsifjrefpGm jzpfay:wdk;yGm;apvdkufonf? tjyifvl 0ifcGifhr&onfh vufr_vkyfief;tzGJ@rsm;u pufr_xkwf vyk af &;ukd vu0f g;}u;D tyk xf m;aom ya'o&mZpf urf v_ yk if e;f 12 pepof nf aps;uGufopfrsm;. }uD;xGm;vmaom awmif;qdkr_rsm;udk ,cktcg quf vurf jznphf rG ;f Eikd af wmah y? ya'o&mZpf urf v_ yk if e;f ae&mwiG f purf v_ uf r_ vkyfcif;pepfu tpm;xdk;0ifa&mufvmonf? vufr_ynmonfrsm; onf purf v_ urf x_ wk vf yk af &;vyk af eaom tv,tf vwf vwl e;f pm;. 54
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f z,xf wk jf ci;f cvH ukd &f on?f pak ygi;f xm;aom vurf t_ z@JG trsK;d rsK;d t=um;&dS tvkyfcGJa0r_onf tvkyfcef;wckpD&Sd tvkyfcGJa0r_a&S@arSmufwGif uG,f aysmufoGm;awmh.? aps;uGufrsm; qufvufwdk;yGm;vmaepOfwGif awmif;qdkcsufrsm; uvnf; jrifhwufvmaeonf? pufr_vufr_vkyfcif;uyifv#if jznfhwif; EdkifpGrf;r&Sdawmhay? xdktcg a&aEG;aiG@ESifh pufud&d,mwdk@u pufr_xkwf vkyfa&;udk awmfvSefajymif;vJapvdkufonf? pufr_vufr_ vkyfcif;ae&m wiG f t}u;D pm; acwrf pD urf v_ yk if e;f u ae&m ,vl ukd of n?f purf v_ urf _ vkyfief;&Sif tv,ftvwf vlwef;pm;ae&mwGif pufr_wyfrawmfwck v;Hk ukd acgi;f aqmiof /l purf v_ yk if e;f oe;f ºu,of al X;}u;D rsm; jzp=f uaom acwfopf\"e&Sifvlwef;pm;u ae&m,lvdkufay+yD? acwrf pD urf v_ yk if e;f }u;D u urmB ah ps;uuG uf kd wnaf xmivf ukd .f ? ,if;odk@ wnfaxmifEdkif&ef tar&duwdkufudk awG@&Sdjcif;u vrf;cif;ay; vdkuf.? Taps;uGufu ul;oef;a&mif;0,fa&;/ yifv,fc&D;oGm;vma&; ESifh ukef;vrf;qufoG,fa&;wdk@udk }uD;rm;pGm jzpfay:wdk;yGm;vmaponf? Twdk;wufr_u pufr_vkyfief;wdk;csJ@a&;tay: wzefwkH@jyefvdkuf.? pufr_ vyk if e;f / u;l oe;f a&mi;f 0,af &;/ yivf ,cf &;D omG ;vma&;EiS hf r;D &xm;vr;f rsm; cs@JxiG vf monhf tcsK;d tpm;twikd ;f \"e&iS vf wl e;f pm;vn;f }u;D xmG ; vmonf? \"e&Sifwdk@. t&if;tESD;vnf; wdk;yGm;vmum tv,facwfu ºuif;usefaecJhonfh vlwef;pm;rSefor#udk aemufuG,fodk@ z,fxkwfypf vdkufonf? xdk@a=umifh acwfopf\"e&Sifvlwef;pm;udk,fYyifv#if &Snfvsm; aom jzpfay:wdk;yGm;r_ jzpfpOf. &v'fjzpfa=umif; xkwfvkyfa&;enf;emESifh zv,S rf _ en;f emw@kdwiG f awmvf eS af &;wowD we;f }u;D . &v'jf zpaf =umi;f udk u|efawmfwdk@ awG@jrif&ayonf? \"e&Sifvlwef;pm; jzpfay:wdk;yGm;r_ ajcvSrf;wdkif;wGif ‚ESifhavsmf nDaom Tvlwef;pm;. EdkifiHa&;wufvSrf;r_ vdkufygvmcJhonf? ya' o&mZ}f u;D p;kd r_ atmuwf iG f ‚onf tzEd ydS cf vH wl e;f pm;jzpcf .hJ ? tv,f 55
rmhufpf/ tdef*,f acwbf tkH z@JG·wiG f vuef uwf yqf ixf m;aom u,kd yf ikd tf yk cf sKyaf &; tpn;f t±Hk; jzpfcJhonf? ,if;rSwzef tcsKd@ae&mwGif trSDtcdkuif;aom òr@jy orRwEdkifiH (tDwvDESifh *smr%DjynfrSmuJhodk@) tjzpfvnf;aumif;/ tcsKd@ ae&mwiG rf l b&k iEhf ikd if uH kd tceG qf uof &aom “ww,d tvm$ ” (jyiof pf jynrf mS uohJ @kd) tjzpvf n;f aumi;f z@JGpn;f c=hJ uon?f xakd emuf purf v_ urf _ vyk cf i;f umvwiG f ‚onf ya'o&mZwf yikd ;f Eikd if H o@kdr[wk f ouOf ;D qyH ikd f bk&ifhEdkifiHtwGuf r–;rsKd;rwfEG,ftv$mudk &ifqdkifqef@usifaom tiftm; jzpfcJhonf? ‚onf a,bk,sbk&ifhEdkifiH}uD;rsm;. tajccHtkwfjrpfvnf; jzpcf ohJ n?f aemuqf ;kH wiG f acwof ppf urf v_ yk if e;f }u;D EiS hf urmB ah ps;uuG uf kd wnfaxmifvdkufonfh tcsdefrSpI \"e&Sifvlwef;pm;onf acwfopfudk,f pm;vS,fpepf EdkifiHawmfY EdkifiHa&;pdk;rdk;r_udk wOD;wnf;ydkif odrf;,lvdkuf onf? acwfopfEdkifiHawmftm%monf \"e&Sifvlwef; pm;w&yfvHk;. wnl aD omta&;upd rP sm;ukd prD cH e@fcaGJ om aumrf wwD crk #om jzpaf yon?f orikd ;f t& \"e&iS vf wl e;f pm;onf tveG af wmvf eS af om tce;f rS yg0if ujycJhay.? · ya'o&mZaf jr&iS rf sm;EiS hf ocirf sm;xrH S a'ou,kd yf ikd tf yk cf sKyaf &;EiS hf “ww,d tvm$ ” . Eikd if aH &;tciG thf a&; r&&rdS uD wn;f uyif jyiof pjfynrf S xeG ;f oppf òr@rsm;onf “btkH z@J”G trnuf kd,cl =hJuon?f a,b,k sajym&aomf t*vF ejfynuf kd \"e&iS f vwl e;f pm; p;D ymG ;a&;jzpaf y:w;kdymG ;r._ pwH ikd ;f jyn/f jyiof pjfynf ukd \"e&iS vf wl e;f pm; Eikd if aH &; jzpaf y:w;kd ymG ;r._ pwH ikd ;f jyntf jzpxf m;on?f (1888 cEk pS f t*vF yd bf mom yEkH ydS jf ci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su)f TtrnfrSm ya'o&mZfajr&Sifrsm;xHrS olwdk@. udk,fydkiftkyfcsKyfa&; tajccHtcGifhta&;rsm;udk 0,f,l+yD;onfhaemuf odk@r[kwf vk,l+y;D onahf emuf twD vjDynEf iS hf jyiof pjfynwf @kd&òdSr@om;rsm;u ‚w@kd. òr@jybtkH z@JGtpn;f rsm;ukd ac:a0:=uonthf rnjfzpof n?f (1890 cEk pS f *smrebf momyEkH ydS jfci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su)f 56
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f tay:pD;&aeaom ae&mwdkif;wGif \"e&Sifvlwef;pm;onf ya' o&mZfqefaom/ tz}uD;pdk;aom/ aus;vufqefaom/ qufqHa&; tm; v;kH ukd tq;kH owyf pvf ukd of n?f “obm0t&iS of cirf sm;” u wyk af EmS if xm;onhf ya'o&mZf taEmS itf z@GJ trsK;d rsK;d ukd t=uief mui;f rphJ mG jzwf awmufypfvdkufonf? ajAmifusaom udk,fusKd;&Smr_/ !‡mwmaxmuf xm;jcif;r&Sdaom “vufiif;aiGay;acsr_” wdk@rSwyg; vlvlcsif;qufqHa&; wGif rnfonfht&mudkrS rxm;&Sdawmhay? bmoma&;xufoefr_/ vlpGrf; aumi;f pwd wf uºf ur/_ evAed ;f w;kH pwd uf ;l ,Orf _ [al om jrijhf rwof nhf pwd f t[kefwdk@onf udk,fusKd;wGufcsufr_wnf;[laom a&at;xJwGif epf ðryof mG ;awm.h ? vyl *k Kd~ v.f *%k of ud mQ ukd zv,S af &;wezf ;kd tjzpf ajymi;f vyJ pvf ukd of n?f ra&rwuG f Eikd of n/hf zsuof rd ;f Ir&Eikd of n/hf ciG ðhf ycsujf zihf &&Sdxm;onfh vGwfvyfr_rsm;ae&mwGif wckwnf;aom/ pOf;vJaom vGwfvyfr_ (0g) vGwfvyfpGmukefoG,fr_jzifh tpm;xdk;vdkufonf? wcGef; wnf;qdk&aomf bmoma&;ESifh EdkifiHa&;vSnfhpm;r_ rsufESmzHk;pGyfxm;aom aoG;pkyfjc,fvS,fr_ae&mwGif ajAmifusaom/ t&SufrJhaom/ wdkuf±dkufjzpf aom/ &upf uaf om ao;G pkyrf j_zihf \"e&iS vf wl e;f pm;u tpm;x;kd vukd of n?f ,cxk uwf ikd f oud mQ &odS n[f k ,ql cahJ om/ jrirhf m;pmG wezf ;kd xm; aom tvyk rf eS of r#. *%k tf &edS tf 0grsm;ukd \"e&iS vf wl e;f pm;u y,zf suf vdkufay+yD? q&m0ef/ a&S@ae/ bkef;}uD;/ uAsmq&m/ 0dZ…mynm&Sifwdk@udk \"e&Sifvlwef;pm;. tcpm;vkyfom;rsm;tjzpf ajymif;vJypfvdkufonf? \"e&iS vf wl e;f pm;onf rod m;p.k pwd uf ;l ,Orf suEf mS z;kH ukd z,&f mS ; ypfvdkufum rdom;pkqufqHa&;udk tojymqufqHa&;oufouftjzpf av#mhcsypfvdkufonf? azmufjyefa&;*dk%f;rsm;u vGefpGm tr$ef;wifxm;onfh tv,f acwfu &ufpufaom tpGrf;jyr_rsm;udk ysif;&dzG,f&m taumif;qHk;aom t&mrsm;tjzpf \"e&Sifvlwef;pm;u jznfhpGufzGifhcscJhonf? vlom;. ðyr_ vy_ &f mS ;ro_ nf tb,rf # prG ;f aqmiEf ikd of nuf kd \"e&iS vf wl e;f pm;u O;D pmG jyocJhonf? \"e&Sifvlwef;pm;onf tD*spfjynfu yd&rpfocsKõif;}uD;rsm;/ 57
rmhufpf/ tdef*,f a&mracwfa&oG,fwHav#muf}uD;rsm;/ *dk;opfbk&m;ausmif;rsm;xuf om vGefxl;uJvSonfh tHh=ozG,f&mrsm;udk pGrf;aqmifcJh.? twdwfumv vrl sK;d tvukd f ajymi;f a&@$r}_u;D rsm;/ u±;l qwd f bmoma&;ppyf rJG sm;tm;v;kH EiS hf vHk;0rwlaom c&D;a0;xGufcGmjcif;rsm;udkvnf; pGrf;aqmifcJhonf? \"e&Sifvlwef;pm;onf xkwfvkyfa&;ud&d,mudk tqufrjywf awmvf eS f ajymi;f vrJ /_ ‚aemuf xwk vf yk af &;quqf rH w_ @kdukd tqurf jywf awmvf eS f ajymi;f vrJ r_ vyk bf J rwnwf EhH ikd af y? To@kdjzihf v@ltz@JGtpn;f . qufqHa&;wckvHk;udkvnf; awmfvSefajymif;vJypfvdkufonf? qef@usif butf m;jzihf xwk vf yk af &;en;f ema[mi;f rsm;ukd rajymi;f rvbJ J xed ;f ord ;f xm;a&;rSm tapmydkif;pufr_ vlwef;pm;tm;vHk; wnf&Sda&;twGuf a&S; OD;pGm&Sd&rnfh ta=umif;tcsufjzpfonf? xkwfvkyfa&; t+rJrjywfajymif; vJjcif;/ vlr_qufqHa&;tm;vHk; tqufrjywf r+idrfroufjzpfjcif;/ xm0pOrf a&&mjci;f EiS hf vy_ &f mS ;jci;f w@kdonf tjcm;acwuf mv tm;v;kH EiS hf \"e&Sifacwfumvwdk@ rwlonfhtcsufyifwnf;? cdkif+rJaeaom/ t±dk;pGJae aom qufqHa&;tm;vHk;/ ‚ESifhwygwnf;jzpfonfh a&S;usaom =unf !dkav;pm;zG,f&m tpGJtvrf;rsm;/ tjrifrsm;onf zsufodrf;jcif; cvH ukd f &av+y?D topaf y:xuG vf mor# tm;v;kH onf tjrprf w,G rf rD mS yif acwf ukefoGm;awmh.? tpdkiftcJtm;vHk;onf avxJwGif a=uysufoGm;um reG jfrwaf om t&mtm;v;kH onvf n;f ,wk nf uhH ek =fuav+y?D tq;kH wiG uf m; vwl @kdonf rrd wd @kd. wu,bhf 0tajctae/ rrd wd @kdt=um;&dS tjyetf veS f qufqHa&;rsm;udk wnf+idrfpGmjzifh rvGJraoG &ifqdkifvm&awmhonf? rdrdtxGufypPnf;rsm;twGuf aps;uGufudk tqufrjywfwdk;cs@J&ef vdktyfaoma=umifh \"e&Sifvlwef;pm;onf urBmhtESH@ ajy;v$m;ae&onf? \"e&Sifvlwef;pm;onf rnfonfhae&mYrqdk tdk;tdrfxlaxmif=u&rnf/ rnfonfhae&mYrqdk tajcpkduf=u&rnf/ rnfonfhae&mESifhrqdk quf oG,f=u&rnfjzpf.? \"e&iS vf wl e;f pm;onf urmB ah ps;uuG uf kd ziG vhf pS vf ukd jf ci;f jzihf wikd ;f jynfwdkif;&Sd xkwfvkyfa&;ESifh oHk;pGJa&;udk urBmhvuQ%m aqmifaponf? 58
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f purf v_ yk if e;f . ajcz0g;atmurf S trsK;d om;a&;tajccuH kd \"e&iS vf wl e;f pm;u z,fxkwfvdkufonfhtwGuf azmufjyefa&;*dk%f;rsm;onf t}uD;tus,f rcrH &yEf ikd f jzp=f uon?f =umjriphf mG u wnaf xmicf ahJ om trsK;d om;purf _ vkyfief;tm;vHk;onf zsufqD;jcif;cHvdkuf&.? ae@pOfESifhtr#vnf; zsufqD; jcif;cHae&.? ‚[email protected]&mwGif ,Ofaus;aom trsKd;om;rsm;twGuf aoa&;&Sifa&;jy\\em jzpfvmonfh pufr_vkyfief;opfrsm;u w;kd 0ivf m onf? Tpufr_vkyfief;rsm;onf jynfwGif;ukef=urf;rsm;udkom oHk;pGJjcif; r[kwfawmhbJ ta0;uGmqHk;aom e,fy,frsm;rS ,laqmifvmonfh uek =f ur;f uykd g o;kH poJG n?f pu±f rkH xS wk vf yk vf ukd af om txuG yf pnP ;f rsm;ukd vn;f rrd jd ynwf iG ;f rmS omru urmB tE@HStjym;wiG f o;kH paJG e=uay+y?D rrd wd @kd wikd ;f jynrf S txuG yf pnP ;f rsm;jzihf jznwhf i;f aeusjzpof nhf a[mi;f ErG ;f aom vtkd yrf r_ sm;ae&mwiG f a0;umG aomwikd ;f jyn/f ujJGym;aom &moOD w&k odS nhf ae&mrsm;rS txuG yf pnP ;f rsm;jzihf jznwhf i;f ay;&aom vtkd yrf o_ prf sm;u tpm;xdk;vdkufonf? a[mif;EGrf;ae+yDjzpfaom a'ocsif; uif;uGmaer_/ trsKd;om;csif; uif;uGmaer_/ [email protected]&mwGif trsKd;om; rsm; wOD;ESifhwOD; tbufbufrS qufoG,fae&r_/ tjyeftvSef rSDcdkae& r_jzifh tpm;xdk;vdkufonf? ±kyf0wˆKxkwfvkyfa&;Yomru todynm xkwfvkyfa&;wGifvnf; Ttwdkif;yifjzpfonf? trsK;d om;w&ypf .D tod ynmzewf ;D rr_ sm;onf trsm;yikd yf pnP ;f jzpvf mon?f trsK;d om;wzuof wf usjci;f EiS hf trsKd;om;tjrifusOf;ajrmif;jcif;wdk@onf ydkIydkI rjzpfEdkifawmh ay? ta&twGuf rsm;jym;vSaom trsKd;om;ESifh a'oqdkif&mpmay,Of aus;r_rS urBmhpmay,Ofaus;r_wck ay:xGef;vmayonf? \"e&Sifvlwef;pm;onf xkwfvkyfa&;ud&d,mtm;vHk;udk vsifjref pGmwdk;wuf aumif;rGefapjcif;/ qufoG,fa&;enf;emrsm;udkvnf; tvGef@ tvGef vG,fulapjcif;wdk@u t±dkif;pdkif;qHk;aom trsKd;om;rsm;tygt0if trsKd;om;tm;vHk;udkyif ,Ofaus;vm&ef qGJoGif;,lvdkufayonf? \"e&iS f vwl e;f pm;. aps;aygaom uek pf nrf sm;onf w±wk wf wH ikd ;f }u;D tm;v;kH ukd òzcGJzsufqD;ypfaom tajrmuf}uD;rsm; jzpf=u+yD; EdkifiHjcm;om;rsm;tm; 59
rmhufpf/ tdef*,f cg;cg;o;D o;D rek ;f w;D onhf v±l ikd ;f rsm;ukd tusyuf ikd uf m vuef ucf s apon?f trsK;d om;tm;v;kH u,G af ysmurf omG ;&ef t&i;f &iS xf wk vf wk af &; en;f em ukd vucf &H rn[f k \"e&iS vf wl e;f pm;u tusyuf ikd vf ukd of n?f trsK;d om; rsm;twiG ;f o@kd owl @kd.,Oaf us;rq_ okd nuf kd twi;f t\"rR owG of iG ;f vukd f onf? qdkvdkonfrSm ‚wdk@ udk,fwdkifudk \"e&Sifjzpfvmaponf? wcGef; wnf;ajym&v#if \"e&SifyHkpHtwdkif; urBmwckudk zefwD;vdkufjcif;yifwnf;? \"e&Sifvlwef;pm;onf aus;vufrsm;udk òr@rsm;.pdk;rdk;r_atmuf wGif xm;&Sdonf? òr@}uD;jy}uD;rsm;pGmudk wnfaxmifcJhonf? aus;vuf vOl ;D a&EiS hf Eid_ ;f pmv#if òr@aevOl ;D a&ukd tveG tf ri;f yrkd wkd ;kd ymG ;vmapum vlOD;a&tawmfrsm;rsm;udkvnf; xdkif;r_dif;aom aus;vufb0rS u,fwif vukd of n?f aus;vuuf òr@tay: rcDS vkd mapouohJ @kdyif ±ikd ;f pikd ;f aom wikd ;f jynEf iS hf wpwd wf yikd ;f ±ikd ;f pikd ;f aom wikd ;f jynwf @kdu ,Oaf us;aom wikd ;f jynf tay: rSDcdkvmaponf? v,form;wdkif;jynfrsm;u \"e&Sifwdkif;jynfrsm; tay:o@kdvnf;aumif;/ ta&@Swikd ;f u taemuwf ikd ;f tay:o@kdvnf;aumif; rSDcdkvmaponf? \"e&Sifvlwef;pm;onf jyef@usJvsuf&SdaomvlOD;a&/ xkwfvkyfa&; y&ad bm*EiS hf yikd qf ikd rf w_ @kdukd yIkd yIkd zsuof rd ;f aeayon?f ‚uvOl ;D a&ukd ¹ywfodyfvmaponf? xkwfvkyfa&;y&dabm*udk pkpnf;vmaponf? OpPm \"ersm;ukd vtl en;f p.k vuxf wJ iG f pyk akH &mu&f vdS mapon?f To@kd ðyvyk f rE_ iS thf wl rvrJG aoG vukd yf g vmonrf mS Eikd if aH &;t& A[ckd sKyuf ikd rf j_ zp.f ? wo;D wjcm;jzp=f uaom tusK;d p;D ymG ;/ Oya'/ tp;kd &/ taumutf ceG pf epf rsm; &Sd=uonfh trSDtcdkuif;aom odk@r[kwf avsmh&pJ GmqufoG,fr_om&Sd onfh jynfe,frsm;onf wckwnf;aomtpdk;&/ wckwnf;aomOya' pnf;rsOf;/ wckwnf;aomtrsKd;om;. vlwef;pm;tusKd;/ wckwnf;aom e,fedrdwf/ wckwnf;aomtaumuftcGefwdk@&Sdonfh wckwnf;aom wdkif;jynftjzpf aygif;pnf;vmawmhonf? ESpfaygif;w&meD;yg; \"e&Sifvlwef;pm; pdk;rdk;pOfumvtwGif;wGif ukefvGefcJhaom rsKd;quftm;vHk;u zefwD;cJhor#. pkpkaygif;xufyif yrkd kd 60
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f rsm;jym;aom/ yrkd }kdu;D rm;aom xwk vf yk af &;titf m;prk sm;ukd zewf ;D cahJ yon?f ‚w@kdrmS obm0titf m;ukd vwl @kducsKyuf ikd jfci;f / puuf d&,d mxwk vf yk jfci;f / pufr_vkyfief;ESifh v,f,mvkyfief;wGif \"mwkaA'toHk;ðyjcif;/ rD;oabFm oGm;vmjcif;/ rD;&xm;vrf; azmufvkyfjcif;/ v#yfppfa=u;eef;qufoG,f jcif;/ urBmhwdkuf}uD;rsm;udk xGef,ufpdkufysKd;a&;twGuf ckwfxGifypfjcif;/ jrpfrsm;rS wl;ajrmif;oG,f,ljcif;/ ref;r_wfvdkufonfhyrm vlOD;a&tvHk; t&if;udk qGJaqmifac:,lvdkufjcif;wdk@jzpfonf? vl@tzGJ@tpnf;qdkif&m tvkyfxJwGif Todk@aom xkwfvkyfa&; tiftm;pkrsm; udef;atmif;ae onfudk tapmydkif;&mpkESpfrsm;uqdkv#if awG;yifawG;awmEdkif=uygrnf avm? o@kdjzpIf u|eaf wmwf @kdaw@G&&dS onrf mS \"e&iS vf wl e;f pm; ay:xuG f &mtajccjH zpof nhf xwk vf yk af &;y&ad bm*EiS hf zv,S af &;en;f vr;f w@kdonf ya'o&mZvf @ltz@JGtpn;f twiG ;f rmS yif jzpxf eG ;f vmc.hJ ? Txwk vf yk af &; y&ad bm*EiS hf zv,S af &;en;f vr;f jzpaf y:w;kd ymG ;r._ wpwkH &maomtqihf wGif ya'o&mZfvl@tzGJ@tpnf;. xkwfvkyfa&;/ zvS,fa&;ta=umif; tcsurf sm;/ v,,f mEiS hf purf v_ yk if e;f qikd &f m ya'o&mZzf @JGpn;f y/kH wceG ;f wnf;ajym&v#if ya'o&mZfydkifqdkifr_ qufqHa&;rsm;onf wdk;wuf vmc+hJ y;D jzpaf om xwk vf yk af &;titf m;pwk @kdEiS hf rqaD vsmaf wmbh J taEmS if tz@JGrsm; jzpvf mon?f ‚w@kdonf zsuqf ;D jci;f c&H rn?f zsuqf ;D jci;f vn;f cHoGm;&ay+yD? ‚[email protected]&mwiG f vwG vf yaf om òyiqf ikd rf u_ ae&m,cl .hJ ? ‚EiS hf uukd nf aD om vrl a_ &;/ Eikd if aH &;taqmutf tEkH iS whf uG \"e&iS vf wl e;f pm;. pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;}uD;pdk;r_wdk@onf wygwnf;a&muf&Sdvmawmh.? u|efawmfwdk@a&S@arSmufrSmyif tvm;wlv_yf&Sm;r_w&yf jzpfay: aeayonf? \"e&Sifxkwfvkyfr_qufqHa&;/ zvS,fr_qufqHa&;/ ydkifqdkifr_ qufqHa&;wdk@jzifh Tr#}uD;rm;aom xkwfvkyfa&;y&dabm*ESifh zvS,fr_ w@kdukd zewf ;D vukd af om acwof pf \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f onf rrd ud ,kd wf ikd f rEikd ef i;f onhf emembm0rsm;ukd re;f rw_ af c:,vl ukd rf ad om armS qf &muohJ @kd 61
rmhufpf/ tdef*,f yif jzpaf e.? EpS qf ,af ygi;f tcsK@drS purf v_ yk if e;f EiS hf uek of ,G af &;vyk if e;f . ordkif;onf acwfopfxkwfvkyfa&; tiftm;pkrsm;u \"e&Sifvlwef;pm; wnf&Sdr_ESifh \"e&Siftkyfpdk;r_. ta=umif;tcsufjzpfaom acwfopfxkwf vyk af &; ta=umi;f tcsurf sm;13 yikd qf ikd rf q_ uqf aH &;rsm;ukd qe@fusiyf ek uf ef onhf orikd ;f omv#ijf zpof n?f \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f wcvk ;kH . wn&f rdS u_ kd w}udrfxufw}udrf ydkrdk+cdrf;ajcmufaeonfh umvydkif;tvdkuf xyfjyef wvJvJjzpfaeaom ukefoG,fa&;usyfwnf;r_uyfudk azmfjy±HkESifhyif vkH avmufay+y?D Tusywf n;f ru_ yrf sm;wiG f xwk vf yk +fy;D aom txuG yf pnP ;f trsm;yikd ;f omv#irf u ,ciuf &+dSy;D aom xwk vf yk af &;titf m;prk sm;yivf #if umvydkif;tvdkuf zsufqD;ypfjcif;cH&onf? Tusyfwnf;r_uyfrsm;wGif ,ciaf cwtf cgtm;v;kH uqvkd #if rjzpEf ikd pf &m[k xirf wS =f urnhf xwk vf yk f a&;yvkd #rH [_ al om uyaf &m*gq;kd onf jzpyf mG ;vmawm.h ? v@ltz@JG tpn;f onf c%wmtm;jzifh t±dkif;b0odk@ ±kwfw&ufjyefvnf a&muf&SdoGm; onf? Tonf iwfrGwfacgif;yg;r_ESifh tESH@tjym;ysufpD;apaom ppfyGyJ rm b0wn+f raJ &; ypnP ;f tm;v;kH ukd jzwaf wmuyf pvf udk of n?f purf v_ yk if e;f ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&;onfvnf; zsufqD;cHvkduf&ouJhodk@ jzpfoGm; awm.h ? tb,afh =umiehf n;f ? ,Oaf us;veG ;f jci;f / b0wn+f raJ &; ypnP ;f awG rsm;jym;vGef;jcif;/ pufr_vkyfief;awG rsm;jym;vGef;jcif;/ ul;oef;a&mif;0,f a&;awG rsm;jym;veG ;f jci;f w@kda=umihf jzpyf gon?f v@ltz@JGtpn;f vu0f ,f wGif&Sdaom xkwfvkyfa&;tiftm;pkrsm;onf \"e&Sifydkifqdkifr_ ta=umif; tcsufrsm; wdk;yGm;r_udk qufvuftvkyftau|; rðyawmhay? qef@usif butf m;jzihf xwk vf yk af &;titf m;prk sm;onf tqrwef tm;}u;D vmum Tta=umi;f tcsurf sm;. twm;tqD;udkcH&onf? xdk@a=umifh xkwfvkyf a&;tiftm;pkrsm;u Ttwm;tqD;rsm;udk ausmfv$m;=u&mwGif \"e&Sif vl@tzGJ@tpnf; wckvHk;udk z±zkd &jJ zpof mG ;apum \"e&iS yf ikd qf ikd rf _ wnwf Hh a&;uykd if tE&W m,ðfyvmayawm.h ? \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f ta=umi;f tcsuf rsm;onf olwdk@zefwD;vdkufaom \"eOpPmrsm;udk xdef;csKyf&ef tvGefusOf; ajrmi;f aeayon?f o@kdjzpvf #if \"e&iS vf wl e;f pm;onf uyrf sm;ukd rnuf ohJ @kd 62
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ausmef i;f =uygoen;f ? wzuwf iG f xwk vf yk af &;titf m;prk sm;ukd xxk nf tvdkuf zsufqD;ypf=u.? tjcm;wzufwGif aps;uGufopfrsm;udk odrf; ,l=u.? aps;uGufa[mif;rsm;udk ydkIukefpifatmif aoG;pkyf,l=u.? T onuf m; yrkd ukd s,jf ye@faom/ yrkd zkd suqf ;D Eikd pf rG ;f &adS om uyrf sm;ukd vr;f ziG hf ay;jcif;yif jzpfonf? usyfwnf;r_uyfrsm;udk [ef@wm;&ef enf;vrf;rsm; tm; avsmhenf;oGm;apjcif;om jzpfonf? \"e&iS vf wl e;f pm;u ya'o&mZpf epuf kd òzcscahJ om vuef urf sm; onf ,cktcg \"e&Sifvlwef;pm;qDodk@ jyefIOD;vSnfhvmay+yD? \"e&Sifvlwef;pm;onf rdrdudkaowGif;ydk@aqmifrnfh vufeufudk xkvkyfay;vdkuf±Hkomru Tvufeufudk toHk;ðyrnfholrsm;jzpfaom acwfopf tvkyform;vlwef;pm; (0g) ypPnf;rJhrsm;udkvnf; ay:xGef;ap vkdufonf? \"e&Sifvlwef;pm;/ qdkvdkonfrSm t&if;tESD;wdk;rsm;vmonfh tcsKd;tpm;twdkif; acwfopftvkyform; vlwef;pm;jzpfaom ypPnf;rJh vlwef;pm;onfvnf; wdk;yGm;vmcJh.? ‚vkyfom;vlwef;pm;onf tvkyf&SdrSomv#if touf&SifaeEdkifum [email protected] t&if;tESD;udk wdk;yGm;aprSomv#if tvkyf&&SdEdkifonf? rdrdudk,fudk tvDvDa&mif;pm; &onfh Ttvkyform;rsm;onf tjcm;ta&mif;t0,fypPnf;wdkif;uJ@ o@kdyif uek pf nwf rsK;d jzpof n?f x@kda=umihf òyiqf ikd rf ._ tajymi;f tvtJ m; vHk; aps;uGuf.rwnf+idrfr_tm;vHk;wdk@. *,uf±dkufr_'%fudk cH&ay.? puuf d&,d mukd tus,tf jye@fto;kH ðyrE_ iS hf tvyk cf aJG 0rr_ sm;a=umihf ypnP ;f rrhJ sm;. tvyk of nf wO;D csi;f vu%Q mtm;v;kH u,G af ysmucf ahJ v+y?D x@kda=umihf tvyk of rm;wa,mutf wuG f qaJG qmirf t_ m;v;kH vn;f u,G f aysmuof mG ;awmoh n?f ool nf puuf &d ,d m. tp,G tf ymG ;wck jzpvf mon?f o@ltm; t±;kd q;kH / tajymi;f tvrJ &qdS ;kH / tv,G uf ql ;kH aom u|r;f usirf &_ &dS eof m awmi;f qokd n?f x@kda=umihf tvyk of rm; wa,mu.f xwk vf yk af &;p&wd uf kd ol. touf&Sifaea&;ESifh rsKd;qufjyef@yGm;a&;twGuf vdktyfaom b0 wnf+rJa&;ypPnf;rsm;jzifhom uef@owfxm;&Sdonf? odk@aomf ukefpnf. 63
rmhufpf/ tdef*,f aps;Ee_ ;f / xekd n;f wyl if tvyk .f aps;Ee_ ;f · onf xwk vf yk af &;uek uf sp&wd Ef iS hf nrD #ayon?f x@kda=umiyhf if tvyk .f puqf yk zf G,af umi;f r_ w;kd rsm;vmonf EiS thf r# vkyfconfvnf; avsmhyg;vmawmhonf? xdkr#ru pufud&d,m toHk;csr_ESifh tvkyfcGJa0r_tcsKd;tpm; wdk;rsm;vmonfESifhtr# tvkyf csdefwdk;jcif;a=umifhvnf;aumif;/ owfrSwfxm;aom tvkyfcsdeftwGif; tvkyfyrm%wdk;jcif; odk@r[kwf pufud&d,m. t&SdefE_ef;udk wdk;jr‡ifhjcif; a=umihvf nf;aumif; tvyk .f 0efxkyf0efydk;onfvnf; wdk;rsm;vmonf? acwfopfpufr_vkyfief;onf tz}uD;pdk;r_qefaom vufr_ynm on.f tvyk ±f ukH av;ukd purf t_ &i;f &iS .f pu±f }kH u;D tjzpof @kd ajymi;f vJ ypfvdkufonf? puf±HkwGifpkðyHaeaom vkyfom;xk}uD;udk ppfom;rsm;uJhodk@ z@GJpnf;vdkuf.? pufr_wyfrawmf}uD;. omrefwyfom;rsm;twdkif; wyrf ª;/ wyf=uyf tqifhqifh.uGyfuJtkyfcsKyfr_atmufwGif pepfwusxm;&Sdvdkuf onf? olwdk@onf \"e&Sifvlwef;pm;. aus;u|efrsm;/ \"e&SifEdkifiHawmf. aus;u|efrsm; jzpf=u±Hkomru pufud&d,m/ }uD;=uyfol OD;pGmtm;jzifh wO;D csi;f \"e&iS f puyf ikd &f iS uf ,kd wf ikd .f u|eðf yru_ kd ae@pOEf iS thf r# em&ED iS thf r# cH=u&onf? Trif;rltkyfpdk;r_u tjrwftpGef;&a&;udk ‚.tqHk;owf &n&f ,G cf sutf jzpf yrkd akd jAmiuf spmG azmxf wk vf monEf iS thf r# yrkd akd o;ord /f ydkrdkrkef;wD;p&maumif;+yD; ydkrdk&ufpufvmayonf? um,tvkyfwGif u|rf;usifr_ESifh tm;pdkufxkwf&r_ enf;yg;vm onfESifhtr# wenf;qdk&aomf acwfopfpufr_vkyfief; ydkrdkwdk;wufvm onEf iS thf r# a,mufsm;rsm;. tvkyfudk trsKd;orD;rsm;14 . tvkyfjzifh ydkrdk tpm;xdk;vmavawmhonf? tvkyform;vlwef;pm;twGufqdkv#if toufjcm;em;r_/ usm; r jcm;em;r_wdk@onf rnfodk@aom xif&Sm;onfh vrl a_ &;t\"yd m` ,rf # r&adS wmah y? tm;v;kH onf toutf &/ usm; r t& · aemuyf idk ;f wiG f rmuh pf uf tvyk of rm;onf rrd .d tvyk uf dk a&mi;f pm; jcif;r[kwfbJ rdrd.vkyftm;udk a&mif;pm;onf[k !¸efjychJonf? Ttcsuf EiS yhf wof uIf ted *f ,af &;om;aom 1891 cEk pS xf wk f rmuh pf .f tcpm;tvyk f EiS hf t&i;f tE;DS pmtyk ef 'd ge;f wiG =funyhf g? (t,'f wD m) 64
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f to;kH ðy&mwiG f uek uf sr_ ten;f trsm; umG jcm;=uonhf tvyk uf &d ,d mrsm; omv#if jzpf=uayonf? puf±Hkydkif&Sifu tvkyform;rsm;udk aoG;pkyf+yD;onfhaemufwGif tvkyform;rsm;onf vkyfcudk vufiif;&&Sd+yD; ra&S;raESmif;rSmyif \"e&Sif vwl e;f pm;. tjcm;tpwd tf yikd ;f rsm;jzpaf om trd yf ikd &f iS /f qikd &f iS /f taygif cHpm;ol ponfwdk@u tvkyform;rsm;tay: xyfrHzdpD;vdkuf=ujyefao; onf? tv,tf vwvf wl e;f pm; atmuvf m$ rsm; jzp=f uaom vyk if e;f ydkif&Sifuav;rsm;/ qdkif&Sifuav;rsm;/ vkyfief;rStem;,loGm;onfh vyk if e;f &iS tf m;v;kH e;D yg;15/ vurf y_ nmonEf iS hf v,of rm; ponwf @kdonf ypPnf;rJhvlwef;pm;xJodk@ wpwp oufqif;vm=uonf? Todk@ jzpf& onfrSm [email protected];yg;aom t&if;tESD;onf acwfopfpufr_vkyfief; }uD;vkyf&ef rvHkavmufbJ t&if;&Sif}uD;rsm;. òyifqdkifr_udkvnf; cHEdkif prG ;f r&adS oma=umiwhf a=umi;f owl @kd. tx;l u|r;f usirf o_ nf xwk vf yk af &; en;f emoprf sm;a=umihf wezf ;kd r&adS wmoh nthf jzpof @kd qukd af &muof mG ;jci;f a=umihf wa=umi;f jzp.f ? To@kdtm;jzihf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;onf vwl e;f pm;tm;vHk;rSaeI wyfom;pkaqmif;vkdufayonf? ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;onf jzpaf y:w;kd ymG ;r_ tqithf o;D o;D ukd jzwf oe;f vmcohJ n?f ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; pwiaf y:ayguvf monEf iS hf wòyief uf \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifonfh wdkufyGJonfvnf; pwifvmawmh.? tpydkif;wGif tvkyform;rsm;u wOD;csif;wdkufyGJqif=uonf? xdk@aemuf puf±Hkw±HkrS tvkyform;rsm;/ aemufwzef a'owck&Sd tvkyfXmewckrS tvyk of rm;rsm;onf owl @kdtm; wukd ±f ukd af o;G pyk of nhf \"e&iS wf O;D csi;f ukd qef@usifwdkufyGJqif=uonf? tvkyform;rsm;onf \"e&Sifxkwfvkyfa&; ta=umi;f tcsurf sm;ukd r[wk bf J xwk vf yk af &;u&d ,d mrsm;uokd m x;kd EuS f wdkufckduf=uonf16? olwdk@onf òyifqdkifvmaom EdkifiHjcm;ukef ypPnf; rsm;udk zsufqD;jcif;jzifhvnf;aumif;/ pufud&d,mrsm;udk ±dkufcsKd; ypfjcif;jzifhvnf;aumif;/ puf±Hkrsm;udk rD;wif±_d@jcif;jzifhvnf;aumif; 65
rmhufpf/ tdef*,f q;kH ±;H_ omG ;av+yjD zpaf om tv,af cwf tvyk of rm;rsm; tqithf we;f ukd jyevf nf ysK;d axmi&f ef t=urf;zufóu;pm;=uonf? TtqifhwGif tvkyform;rsm;onf wjynfvHk;Y jyef@usJaeum olwdk@ tcsif;csif; tjyeftvSefòyifqdkifr_jzifh uGJjym;ae=uonf? tu,fI rnof nhf ae&mYrqkd tvyk of rm;rsm;onf yrkd ukd spvf spaf om taqmuf ttHkrsm;tjzpf zGJ@pnf;&ef aygif;pnf;=uonfqdkygu ,if;onf olwdk@ udk,fwdkif wufºupGmaygif;pnf;=ujcif;. tusKd;qufr[kwfbJ \"e&Sif vwl e;f pm;u y;l aygi;f ay;jci;f . tusK;d qujfzpof n?f \"e&iS vf wl e;f pm;onf rrd .d Eikd if aH &; &n&f ,G cf suuf kd taumitf xnaf zm&f ef ypnP ;f rhJ vwl e;f pm; w&yvf ;kH ukd vy_ &f mS ;vmap&on?f xrdk #ru tcsed uf mvwctk xd To@kd vkyfEdkifpGrf; &Sdayonf? xdk@a=umifh TtqifhwGif ypPnf;rJhrsm;onf rdrdwdk@ .&eof rl sm;ukd wukd yf qGJ ijf ci;f r[wk bf J rrd wd @kd&eof .l &eof rl sm; (0g) ouf OD;qHydkif tºui;f tuserf sm;/ ajr&iS rf sm;/ purf v_ yk if e;f rvyk of nhf \"e&iS Ef iS hf \"e&Sifaygufpvlwef;pm;wdk@tm; wdkufyGJqif=ujcif;jzpfayonf? odk@jzifh orikd ;f vy_ &f mS ;r_ w&yvf ;kH onf \"e&iS vf wl e;f pm; vuxf wJ iG f ppk n;f aeay on?f TuohJ @kd &&vdS ukd af om atmiyf wJG ikd ;f onvf n;f \"e&iS vf wl e;f pm;. atmifyGJyif jzpfayawmh.? o@kdaomf purf v_ yk if e;f jzpaf y:w;kd ymG ;vmrE_ iS hf wygwn;f ypnP ;f rhJ vlwef;pm;onf ta&twGufomv#if wdk;rsm;vmonf r[kwfbJ ydkrdk }u;D rm;aom xxk ntf jzpf ppk n;f vmon?f ‚. titf m;onf wae@ wjcm;}u;D xmG ;vm+y;D rrd td itf m; }u;D xmG ;vmru_ vkd n;f yrkd ckd pH m; rvd m.? pufud&d,mrsm;u tvkyftvdkufjcm;em;csuf tm;vHk;udk y,fzsufypf vdkufonfESifhtr# ypPnf;rJhvlwef;pm;. tusKd;pD;yGm;ESifh b0ta=umif; tcsurf sm;onf yIkd wnl vD m&on?f ae&mwikd ;f vvkd rkd mS yif vyk cf rsm;onf erd uhf saomtqiohf @kd wnl pD mG avsmhusomG ;&on?f \"e&iS vf wl e;f pm; t wGif; òyifqdkifr_}uD;xGm;vmr_a=umifh ukefoG,fa&;uyfqdkufvmonf? ,if;u tvkyform;rsm;. vkyfcudk ydkIydkI rwnfr+idrfjzpfvmaponf? vsifjrefpGm tqufrjywf wdk;wufaumif;rGefvmaom pufud&d,mwdk@u 66
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ypPnf;rJhvlwef;pm;. b0tajctaeudk ydkItmrcHcsuf avsmhenf;vm apon?f wO;D csi;f tvyk of rm;EiS hf wO;D csi;f \"e&iS wf @kd t=um; wukd cf ukd rf _ rsm;onf ydkIydkI vlwef;pm;ESpf&yft=um; wdkufcdkufr_vuQ%m aqmif vmon?f To@kdtm;jzihf tvyk of rm;rsm;onf \"e&iS rf sm;uqkd e@fusiuf m !eG @faygi;f tz@JGrsm; (tvyk of rm;or*r~ sm;)17 z@JGpn;f =u+y;D rrd wd @kd. vyk cf ukd umu,G af &;twuG f y;l aygi;f vm=uon?f owl @kdonf &zH e&f cH g jzpaf y: vmEikd af om yek uf erf r_ sm;wiG uf nl &D ef t+rJ wr;f tpn;f t±;kH rsm;ukd óuwif I wnaf xmi=f uayon?f ae&mtcsK@d&dS tm;òyirf o_ nf t\"ud ±%k ;f rsm;18 tjzpf aygufuGJoGm;awmh.? tvkyform;rsm;onf r=umc% atmifyGJcH=uaomfvnf; T atmiyf rJG sm;onf umvwctk wuG of mjzp.f ? owl @kdwukd yf rJG sm;. wu,hf atmiof ;D atmiyf iG rhf sm;onf vwwf avm tusK;d ouaf &murf t_ ay:wiG f rwnf&SdbJ tpOfwdk;csJ@vmaom tvkyform;rsm;. pnf;vHk;r_tay: wGifom wnf&Sday.? acwfopf pufr_vkyfief;u zefwD;vdkufaom ydkrdk aumif;rGefvmonfh qufoG,fa&;ud&d,mrsm;u Tpnf;vHk;r_udk tul tnDay;um a'otrsKd;rsKd;&Sd tvkyform;tcsif;csif;udk qufoG,fay; vukd of n?f vu%Q mwnl aD om a'owukd yf JG ajrmujf rm;pmG ukd wcwk n;f aom wjynvf ;kH twikd ;f twm&odS nhf vwl e;f pm;wukd yf tJG jzpf ppk n;f r&d ef vtkd yof nrf mS Tquof ,G rf y_ if jzpaf yon?f o@kdaomf vwl e;f pm; wukd yf JG rSefor#onf EdkifiHa&;wdkufyGJjzpf.? tv,facwfòr@om;rsm;onf vrf; =urf;}uD;rsm;jzifh Todk@aom pnf;vHk;r_&&ef &mpkESpfaygif;rsm;pGm vdktyf ayonf? odk@aomf acwfopfypPnf;rJhrsm;um; rD;&xm;vrf;rsm;jzifh ESpf tenf;i,ftwGif;rSmyif Todk@aom pnf;vHk;r_udk &&Sdvdkufayonf? ypPnf;rJhrsm;udk vlwef;pm;w&yftjzpf zGJ@pnf;a&;ESifh xdkrSwqifh EdkifiHa&; ygwDwcktjzpf zGJ@pnf;a&;onf tvkyform;tcsif;csif; òyiqf ikd f ra_ =umihf tzewf vvJ J ysupf ;D omG ;c&hJ on?f o@kdaomf ,i;f onf yrkd tkd itf m; }u;D rm;/ yrkd }kduhHcidk /f yrkd akd wmiwhf i;f pmG xyjfyewf vvJ J ay:xuG vf mayon?f ,if;onf \"e&Sifvlwef;pm;twGif; uGJjym;r_rsm;udk tcGifhaumif;,lum 67
rmhufpf/ tdef*,f tvkyform;rsm;. oD;jcm;tusKd;pD;yGm;rsm;udk w&m;Oya't& tod trSwf ðyvmaponf? Todk@jzifh t*FvefjynfwGif tvkyfcsdef 10 em&D owfrSwfonfhOya' ay:aygufvmayonf? vl@tzGJ@tpnf;a[mif;twGif;&Sd vlwef;pm;rsm;t=um; twdkuf tcjH zprf r_ sm;u ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;. jzpaf y:w;kd ymG ;r_ jzppf Ouf kd en;f vr;f aygif;rsm;pGmjzifh wGef;aqmfay;vdkufonf? \"e&Sifvlwef;pm; udk,fwdkif onyf if tqurf jywf wukd yf JG 0iaf e&ayon?f yxrwiG f ri;f nDri;f om; rsm;udk qef@usif&onf? xdk@aemufwGif pufr_vkyfief; wdk;wufvmjcif;ESifh ‚w@kd. tusK;d p;D ymG ;t=um; &ebf ujfzpvf maom \"e&iS vf wl e;f pm; wpwd f wyikd ;f uykd if qe@fusi&f on?f Eikd if jH cm;wikd ;f jynrf sm;rS \"e&iS vf wl e;f pm;urkd l wav#muvf ;kH qe@fusicf =hJ u&on?f Twukd yf tJG m;v;kH rmS yif \"e&iS f vwl e;f pm;onf rvoJ$ mbJ ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;xrH S tutl naD wmi;f ccH &hJ on?f To@kdtm;jzihf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;ukd Eikd if aH &;e,yf ,wf iG ;f o@kd qoJG iG ;f vukd f ayon?f x@kda=umihf \"e&iS vf wl e;f pm; u,kd wf ikd uf yif owl @kd. u,kd yf ikd Ef ikd if H a&;ESifh taxGaxGynm&yfrsm;19 qdkvdkonfrSm \"e&Sifvlwef;pm;tm; wdkufcdkufrnfh vufeufrsm;udk ypPnf;rJhvlwef;pm;vufodk@ ay;tyfvdkuf awmhonf? x@kdtjyif u|eaf wmwf @kd aw@Gjri&f onthf wikd ;f purf v_ yk if e;f a&@So@kd wuf vSrf;vmonfESifh tkyfpdk;olvlwef;pm;rsm;onf ypPnf;rJhvlwef;pm; wyzf @JGxoJ @kd tyikd ;f vukd tf yikd ;f vukd f av#musvm=uon?f o@kdr[wk f ,wk f pGtqHk; olwdk@. b0wnf&Sdr_rSm +cdrf;ajcmufcHvm&onf? olwdk@uvnf; ypPnf;rJhvlwef;pm;xHodk@ tod^m%fyGifhvif;r_ESifh wdk;wufr_tpdwftydkif; opfrsm;20 udk jznfhwif;ay;vdkufonf? aemufqHk;wGif vlwef;pm;wdkufyGJudk tqHk;tjzwfay;rnfh tcsdef eD;uyfvmaomtcg tkyfpdk;olvlwef;pm;twGif; vl@tzGJ@tpnf;a[mif; wckvHk;twGif;&Sd òyuGJr_jzpfpOfonf tvGefjyif;xefpl;&Saom vuQ%m aqmivf may&m tyk pf ;kd ol vwl e;f pm;twiG ;f rS ao;i,af om tpwd tf yikd ;f wyikd ;f onf xvkd wl e;f pm;ukd peG @fcmG c+hJ y;D tem*wuf kd yikd qf ikd af om awmf 68
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f vSef aomvlwef;pm;ESifh yl;aygif;vm=uonf? xdk@a=umifh tapmydkif;um vwGif r–;rsKd;rwfEG,f wpdwfwydkif;onf \"e&Sifvlwef;pm;bufodk@ ul; ajymif;vmonfhtwdkif; ,cktcg \"e&Sifwpdwfwydkif; txl;ojzifh ordkif; vy_ &f mS ;r_ wcvk ;kH ukd oabmw&m;a&;t& ojd riaf omtqixhf d jri‡ whf icf hJ +yDjzpfonfh \"e&SiftawG;tac:&Sif wpdwfwydkif;onf ypPnf;rJhvlwef;pm; bufodk@ ul;ajymif;vm=uayonf? ,ae@ \"e&Sifvlwef;pm;ESifh xdyfwdkuf&ifqdkifae=uaom vlwef; pm;tm;vHk;wGif ypPnf;rJhvlwef;pm;omv#if wu,fwrf; awmfvSefaom vlwef;pm;jzpf.? acwfopfpufr_vkyfief; a&S@arSmufwGif tjcm;aom vl wef;pm;rsm;onf a=uðyef;um aemufqHk;Y uG,faysmufoGm;=uonf? ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;onf acwof ppf urf v_ yk if e;f rS rvrJ$ a&mS iof m ay:xuG f vmonfh udk,fydkif&v'f jzpfayawmh.? tv,ftvwf atmufv$mvlwef;pm;21 jzpf=uaom tvkyf±Hk yikd &f iS uf av;/ qikd &f iS uf av;/ vurf y_ nmon/f v,of rm; ponwf @kdonf tv,ftvwf vlwef;pm; tpdwftydkif;rsm;tjzpf rdrdwdk@b0 wnfwHhr_ ysufokOf;roGm;ap&eftvdk@iSm \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifwdkufcdkuf=u on?f x@kda=umihf owl @kdonf awmvf eS af &;orm;rsm; r[wk =f ubJ or±;kd us orm;rsm; jzp=f u.? xrkd #ru owl @kdonf azmujf yeaf yon?f tb,f a=umifhqdkaomf &xm;bD;udk aemufjyefvSnfh&ef óu;pm;=uaoma=umifh jzpfonf? olwdk@onf ñuHóuufI awmfvSefa&;orm;jzpfvmygrl Todk@ jzp&f jci;f onf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; wyzf @JGxoJ @kd u;l ajymi;f tqhH qJ J tajctae a=umiohf m jzpof n?f o@kdjzihf owl @kdonf rsuaf rmS uf tusK;d p;D ymG ;ukd umu,G f jcif; r[kwfbJ olwdk@. tem*wftusKd;pD;yGm;udk umuG,fjcif;omjzpf.? ypPnf;rJhvlwef;pm;&yfwnfcsufudk cH,l&eftwGuf olwdk@onf rdrdwdk@. u,kd yf ikd &f ywf ncf suuf kd peG @fy,vf udk jfci;f om jzp.f ? vl@tzGJ@tpnf;a[mif;. atmufwef;tusqHk;tv$mrsm;rS pGef@ypfvdkufaom/ rwufºuaom/ aqG;ajr@aeaom t&mrsm;jzpfonfh “tE&W m,&f adS om vwl e;f pm;” vrl t_ rud_ of ±ukd 2f 2 rsm;onf ae&mtcsK@dwiG f 69
rmhufpf/ tdef*,f ypnP ;f rahJ wmvf eS af &;vy_ &f mS ;rt_ wiG ;f o@kd yg0iaf umi;f yg0ivf m=uayvrd rhf n?f o@kdapumrl owl @kd. b0ta=umi;f tcsurf sm;t& owl @kdonf azmujf yef aom vyk }f uzH suqf ;D rr_ sm;. t0,cf &H orl sm; tjzpof @kd tveG tf ri;f wrd ;f !Gwfvsuf&Sd.? ypPnf;rJhvlwef;pm;. b0ta=umif;tcsufrsm;xJwGif vl@tzGJ@ tpnf;a[mif;u ta=umif;tcsufrsm;onf acsr_ef;jcif;cH&+yD; jzpfonf? ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;wiG f yikd qf ikd rf r_ &adS y? oEl iS ohf .l Ze;D / om;or;D w@kd quqf H a&;onf \"e&iS rf od m;pk quqf aH &;rsm;EiS hf rnof @kdr# wnl cD surf &adS y? t*F vefESifh jyifopfwGifjzpfap/ tar&duefESifh *smr%DwGifjzpfap twlwl yifjzpfaom acwfopfpufr_vkyfief;tvkyfESifh acwfopft&if;tESD;. xr;f y;kd w@kdu ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;. trsK;d om;vu%Q m t&yd tf a&mif reS f or#ukd y,zf suvf ukd af v+y?D w&m;Oya'/ u,kd uf siwhf &m;/ bmoma&;w@kd onf ypPnf;rJhvlwef;pm;twGufqdk&aomf \"e&SiftusKd;pD;yGm;rsm;udk um uG,fxm;onfh \"e&Sifwzufowftjrifrsm;rSwyg; tjcm;r[kwfay? tay:pD;&&SdcJh=uaom ,cifh,cifu vlwef;pm;tm;vHk;onf v@ltz@JGtpn;f wcvk ;kH ukd owl @kd tyikd pf ;D xm;+y;D jzpaf om ta=umi;f tcsuf rsm;twikd ;f emcaH pjci;f jzihf rrd wd @kd&&cdS +hJ y;D jzpaf om tqiahf e&mukd cidk rf m&ef óu;pm;cJh=uonf? ypPnf;rJhvlwef;pm;onf rdrdwdk@. ,ciftydkif&,lr_ enf;emudk zsufodrf;ypfjcif;/ Tokd@jzifh ,ciftykdif&,lr_enf;emrSefor#ukd zsuof rd ;f ypjf ci;f w@dkrwS yg; v@ltz@JGtpn;f . xwk f vyk af &;titf m;prk sm; tay: rv$rf;rdk;Edkifay? ypPnf;rJhvlwef;pm;wGif xdef;odrf;umu,G fxm;&ef rrd ud ,kd yf ikd [f Il bmr#r&/dS ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;. vyk if e;f aqmiwf mrmS ,cif u wn&f cdS haJ om yk*~vduydkifqdkifr_tm; umuG,fxm;r_ESifh tmrcHxm;r_ tm;vHk;udk zsufodrf;ypfa&;yifjzpfonf? twdwfumvu ordkif;v_yf&Sm;r_tm;vHk;onf vlenf;pk. vy_ &f mS ;r_ o@kdr[wk f vel n;f p.k tusK;d p;D ymG ;twuG f vy_ &f mS ;rr_ sm;jzp.f ? ypPnf;rJhvlwef;pm; v_yf&Sm;r_onf trsm;wumhtrsm;pk}uD;. tusKd; pD;yGm;twGuf trsm;wumh trsm;pk}uD;. udk,fydkiftod&Sdaom23 trSD 70
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f tcdkuif;aom v_yf&Sm;r_jzpfonf? ypPnf;rJhvlwef;pm;onf u|efawmf wdk@rsufarSmufvl@tzGJ@tpnf;. tedrfhqHk;tv$mjzpfonfhtavsmuf t&m&tdS &mcH v@ltz@JGtpn;f . xyd qf ;kH yikd ;f v@ltvm$ wcvk ;kH ukd azmucf GJ rypfbJ ypPnf;rJhvlwef;pm;onf xºurvmEdkif/ rm;rm;rwfrwf &yfwnf rvmEdkifay? tu,fI tESpfom&tm;jzifh r[kwfbJ o¿meft&qdkv#if \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifaom ypPnf;rJhvlwef;pm;. wdkufyGJonf yxrwGif wdkif;jynftvdkuf wdkufyGJjzpfonf? trSefyif wdkif;jynfwdkif;rS ypPnf;rJhvlwef;pm;onf rdrdwdkif;jynf&Sd \"e&Sifvlwef;pm;ESifh OD;pGmyxr pm&if;&Sif;&rnf? ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; jzpaf y:w;kd ymG ;vmr._ a,b,k stusq;kH aom tqifhrsm;udk azmfjy&mwGif rsufarSmufvl@tzGJ@tpnf;twGif;&Sd tenf; ESifhtrsm; rxif&Sm;aom jynfwGif;ppfyGJonf twdtvif;awmfvSefa&; txd ayguuf oJG mG ;um ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;u \"e&iS vf wl e;f pm;ukd t=ur;f zuf òzcsvdkuf+yD; ypPnf;rJh vlwef;pm;. pdk;rdk;r_twGuf tajccHtkwfjrpf csay;vdkufonfudk u|efawmfwdk@ awG@jrif&onf? u|efawmfwdk@ awG@jrifcJhonfhtwdkif; ,ae@txdwnf&Sdaeaom vl@tzGJ@tpnf;tm;vHk;onf zdESdyfolESifh tzdESdyfcHvlwef;pm;rsm;t=um; &efbufjzpfr_tay:wGif tajcpdkufxm;ay.? odk@&mwGif vlwef;pm; w&yfudk zdESdyfEdkifzkd@qdkaomf xdkvlwef;pm;tm; wpHkw&maomta=umif; tcsuf/ tenf;qHk;tm;jzifh ‚tm; u|efyrm oufqdk;&Snfaponfh t a=umif;tcsufudk tmrcH&ayrnf? v,fu|efacwf umvwkef;u v,f u|efonf bHktzGJ@0ifjzpfatmif wufvSrf;ovdkyif ya'o&mZfoufOD; qHydkif. zdESdyfr_atmufwGif usa&mufcJhaom \"e&Sifaygufponfvnf; \"e&Siftjzpf wufvSrf;cJhonf? qef@usifbuftm;jzifh acwfopftvkyf orm;rsm;rSmrl pufr_vkyfief;wdk;wufvmr_ESifhtwl jrifhwufvm&rnfh tpm; rrd vd wl e;f pm; b0wn&f rdS _ ta=umi;f tcsurf sm;. atmuof @kdyif ydkIydkI usqif;oGm;awmh.? tvkyform;onf rGJjymusoljzpfvmonf? 71
rmhufpf/ tdef*,f rGJjymusr_onf vlOD;a&ESifh \"eOpPmxufyif ydkrdkvsifjrefpGm jzpfay:wdk;yGm; vmonf? Tonfu \"e&Sifvlwef;pm;onf vl@tzGJ@tpnf;udk tkyfpdk; xm;ol vwl e;f pm;tjzpf quvf uwf n&f &dS eEf iS hf rrd vd wl e;f pm; wn&f rdS _ ta=umif;tcsufrsm;udk vl@tzGJ@tpnf;wckvHk;tay: xdef;csKyfxm;aom w&m;tjzpf tusyuf ikd &f ef roiahf wmaf =umi;f ukd &iS ;f vi;f pmG azmjf yvukd f onf? \"e&Sifvlwef;pm;onf tkyfpdk;ae&ef roifhawmfawmhay? tb,f a=umifhqdkaomf ol.aus;u|efudk aus;u|efa&csdeft& wnf&Sdr_udkyifv#if tmrccH suf ray;Eikd af oma=umijhfzp.f ? tb,af =umiqhf akd omf aus;u|e.f tau|;tar;G ukd c&H rnthf pm; aus;u|euf ykd if \"e&iS vf wl e;f pm;u au|;ar;G ae&aomtajco@kd qukd af &muf romG ;atmivf n;f rwwEf ikd af oma=umihf jzpfonf? vl@tzGJ@tpnf;onf T\"e&Sifvlwef;pm; tkyfpdk;r_atmufwGif quvf urf aeEikd af wmah y? wen;f qakd omf \"e&iS vf wl e;f pm; wn&f rdS o_ nf vl@tzGJ@tpnf;ESifh qufvufroifhawmfawmhay? \"e&Sifvlwef;pm; wnf&Sdr_ESifh pdk;rdk;r_. t&if;cHta=umif;rSm t&if;tESD; jzpfwnfvmjcif;ESifh wdk;yGm;vmjcif;24 wdk@jzpfonf? t&if; tESD; wnf&Sdjcif;. ta=umi;f tcsurf mS tcpm;tvyk jf zpof n?f tcpm; tvkyfonf tvkyform; tcsif;csif;òyifqdkifr_tay:wGif vHk;0wnf aeay.? acwfopfpufr_vkyfief; a&S@odk@wufvSrf;vmr_udk &nf&G,fcsuf r&SdbJ ,laqmifvmolrSm \"e&Sifvlwef;pm;jzpf.? ‚wufvSrf;r_onf òyifqdkifr_a=umifh oD;jcm;uif;uGmaeaom vkyfom;rsm;.ae&mwGif tpn;f t±;kH rsm; z@JGpn;f jci;f a=umihf &&vdS monhf vyk of m;rsm;. awmvf eS f aomaygif;pnf;r_jzifh tpm;xdk;vdkufonf? xdk@a=umifh acwfopfpufr_ vkyfief; jzpfay:wdk;yGm;vmr_u \"e&Sifvlwef;pm;. txGufypPnf;rsm; xkwfvkyf&m tydkifpD;&m t&i;f tjrpuf kd csK;d zsuyf pvf ukd of n?f x@kda=umihf \"e&Sifvlwef;pm;onf OD;pGmtm;jzifh rdrd.ocsKõif;tm; wl;olrsm;udk xkwfvkyfvdkuf.? \"e&Sifvlwef;pm;. usqHk;r_ESifh ypPnf;rJhvlwef;pm;. atmifyGJonf xyfwlxyfr# ra&Smifv$JEdkifawmhay? 72
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f tcef; (2) ypPnf;rhrJ sm;ESifh uGefjrLepfrsm;yeG fjrLepfrsm; ueG jf rLeprf sm;onf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;w&yvf ;kH tay: rnof @kd o abmxm; ygoenf;? uGefjrLepfrsm;onf tjcm;tvkyform; vlwef;pm;ygwDrsm;udk qef@usifum zGJ@pnf;xm;onfh oD;jcm;ygwDw&yf r[kwfay? owl @kdwiG f ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;w&yvf ;kH . tusK;d p;D ymG ;EiS hf o;D jcm; jzpfaom/ uif;uGmaom rnfonfhtusKd;pD;yGm;r# r&Sday? olwdk@onf ypPnf;rJhv_yf&Sm;r_udkyHkazmf&ef/ yHkoGif;&ef rnfonfh udk,fydkif*dk%f;*%qefaom25 rlrsm;udkr# rwifjy=uay? uGefjrLepfrsm;onf tjcm;aomtvkyform; vlwef;pm;ygwD rsm;26 ESifh uGJjym;jcm;em;onfrSm atmufygtcsufrsm;wGifom jzpfonf? 1? wikd ;f jyntf o;D o;D &dS ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;. wikd ;f jyntf vudk f wukd yf rJG sm; wGif uGefjrLepfrsm;onf vlrsKd;a&;ESifh uif;&Sif;aom ypPnf;rJh vlwef;pm; w&yvf ;kH . wnl aD omtusL;d p;D ymG ;rsm;ukd !e¸ jfy a&@Swe;f wiaf y;on?f 2? tvkyform;vlwef;pm;u jzwfausmf&rnfh \"e&Sifvlwef;pm;udk qe@fusiaf om wdkufyGJjzpfay:wdk;yGm;r_ tqifhtoD;oD;wGif uGefjrLepfrsm; onf vy_ &f mS ;rw_ cvk ;kH . tusK;d p;D ymG ;ukd ae&mwikd ;f wiG f tpOof jzihf u,kd f pm;ðyayonf? xdk@a=umifh uGefjrLepfrsm;onf wzufwGif vufawG@t& wdkif; jynwf ikd ;f . tvyk of rm;vwl e;f pm; ygwrD sm;xwJ iG f a&@Swe;f ta&muqf ;kH / tjywfom;qHk; tydkif;jzpf+yD; ‚u tjcm;ygwDtm;vHk;udk a&S@odk@ wGef; wifay;onf? tjcm;wzufwGif oabmw&m;t& ypPnf;rJhvlwef;pm; v_yf&Sm;r_ csDwuf&mvrf;a=umif;/ ta=umif;tcsufrsm;ESifh tqHk;owf a,b,k s tusK;d ouaf &murf r_ sm;ukd &iS ;f vi;f pmG em;vn&f mwiG f ypnP ;f rJhxk}uD;xuf uGefjrLepfrsm;onf omvGefr_&Sdonf? 73
rmhufpf/ tdef*,f uGefjrLepfrsm;. vwfwavm&nf&G,fcsufonf tjcm;aom ypPnf;rJhygwDrsm;uJhodk@yif ypPnf;rJhrsm;tm; vlwef;pm;w&yftjzpf zGJ@wnf a&;/ \"e&iS pf ;kd r;kd ru_ òkd zcsa&;/ Eikd if aH &;tm%mukd ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;u ord ;f ,la&;wdk@jzpf.? ueG jf rLeprf sm;. oabmw&m;a&;&m e*d ;kH csKycf surf sm;onf avm u}uD;udk ðyjyifrnfqdkonfh xdkxdkTTyk*~dKvfrsm;u wDxGifcJhaom odk@r [wk f &mS azaG w@G&cdS ahJ om t,tl qrsm; o@kdr[wk f rrl sm;tay:wiG f tvsO;f tajcrcHay? olwdk@onf wnf&Sdaeaom vlwef;pm;wdkufyGJrSvnf;aumif;/ u|eaf wmf w@kda&@SarmS uwf iG f jzpyf mG ;aeaom orikd ;f vy_ &f mS ;rr_ vS n;f aumi;f ay:xuG vf monhf wu,qhf uqf aH &;rsm;EiS hf ywof uIf a,b,k sazmjfyjci;f r#om jzpof n?f wn&f adS eaom yikd qf ikd rf q_ uqf aH &;rsm;ukd zsuof rd ;f ypjfci;f onf ueG jfrLep0f g'. xl;jcm;aom vuQ%mw&yf tvsOf;r[kwfay? orikd ;f qikd &f m ta=umi;f tcsurf sm; ajymi;f vrJ a_ =umihf twwd uf yikd qf ikd rf _ quqf aH &; tm;v;kH onf tqurf jywof rikd ;f qikd &f m ajymi;f vrJ _ jzpfcJhonf? Oyrm jyifopfawmfvSefa&;27 onf ya'o&mZfydkifqdkifr_udk zsufodrf;um \"e&Sifydkifqdkifr_jzifh tpm;xdk;cJhonf? uGefjrLepf0g'. xl;jcm;aomvuQ%mrSm a,bk,sydkifqdkifr_udk zsufodrf;jcif;r[kwfbJ \"e&Sifydkifqdkifr_udk zsufodrf;ypfjcif;jzpf.? odk@aomf acwof p\"f e&iS f vwl e;f pm;. y*k v~ ud yikd qf ikd rf o_ nf vwl e;f pm;&ebf ujf zpf rE_ iS hf ten;f puk trsm;puk kd ao;G pyk rf t_ ay:wiG f28 tajcðyxm;onhf xwk f vkyfr_ESifh txGufypPnf; tydkifpD;r_pepf. aemufqHk;ESifh tjynfhpHkqHk;aom azmfjycsufjzpfonf? Tt\"yd m` ,tf & ueG jf rLeprf sm;. oabmw&m;ukd pmwa=umi;f wnf;jzifh csKyfvdkufv#if yk*~vduydkifqdkifr_udk zsufodrf;a&;yifjzpf.? u|eaf wmwf @kd ueG jf rLeprf sm;ukd wO;D csi;f vwG vf yrf /_ ðyrvl y_ &f mS ;r/_ trSDtcdkuif;r_tm;vHk;. tajccHjzpfaom rdrd.udk,fydkiftvkyfjzifh &&Sd 74
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f vmonfh wOD;csif; OpPm\"eydkifqdkifcGifhudk zsufodrf;ypfvdkolrsm;[k ±_wfcs tjypfwif=uonf? cufcufccJ jJ zifh&&Sdaom/ rdrdudk,fydkiftvkyfjzifh&&Sdaom/ rdrd udk,f wdkif&SmazGchJaom OpPm\"eqdkyguvm;! \"e&Sifydkifqdkifr_. a&S@ajy; jzpfaom vufr_ynmonfuav;ESifh v,form;uav;. ydkifqdkifr_o¿mefudk oiwf @kdajymqakd eygoavm? u|eaf wmwf @kdonf Tyikd qf ikd rf u_ kd zsuof rd ;f ae &ef rvykd g? purf v_ yk if e;f jzpaf y:w;kd ymG ;ro_ nf }u;D rm;aom twikd ;f twmjzihf Tyikd qf ikd rf u_ kd zsuqf ;D ypcf ahJ v+y?D ae@pOvf n;f zsuqf ;D ypaf eqJ jzpaf yon?f o@kdr[wk f acwof p\"f e&iS f y*k v~ ud yikd qf ikd rf u_ kd qvkd ykd goavm? o@kdaomf tcpm;tvyk 2f 9 onf tvyk vf yk of tl wuG f yikd qf ikd rf u_ kd zewf ;D ay;ygoavm? p;kd pO;f r# rzewf ;D yg? tcpm;tvyk of nf t&i;f tE;DS (0g) tcpm;tvkyftm; aoG;pkyfaom ydkifqdkifr_udk zefwD;ay;.? topf wzef aoG;pkyf&eftwGuf tcpm;tvkyftopfudk &&Sdaprnfh ta=umif; tcsufr&Sdv#if ‚ydkifqdkifr_onf wdk;yGm;rvmEdkifay? TuJhodk@aom vu&f ydS ikd qf ikd rf o_ nf t&i;f tE;DS EiS hf tcpm;tvyk .f &ebf ujf zprf _ tay: wGif tajcðyxm;.? T&efbufjzpfr_. bufESpfbufpvHk;udk ppfaq; =unfh±_=uygpdk@? t&i;f &iS wf a,muf jzp&f etf v@kdiSm xwk vf yk af &;wiG f y*k Kd~vof uf ouft& omru vlr_a&;tqifhae&mvnf; &Sd&ayrnf? t&if;tESD; qokd nuf m; pkaygif;xkwfvkyfxm;onfh txGufypPnf;jzpfay.? vl@tzGJ@ tpnf;0ifaygif;rsm;pGm. wpkwpnf;wnf;aom ðyrlv_yf&Sm;r_omru ed*Hk;csKyfvdkufygv#if vl@tzGJ@tpnf;0iftm;vHk;. wpkwpnf;wnf;aom ðyrlv_yf&Sm;r_jzifhomv#if t&if;tESD;udk touf0ifap Edkifayonf? xdk@a=umifh t&if;tESD;qdkonfrSm wOD;csif;tiftm;r[kwfbJ vl@tzGJ@tpnf;qdkif&m tiftm;jzpfay.? xdk@a=umifh t&if;tESD;udk trsm;qdkif&mydkifqdkifr_ESifh vl@tzGJ@ t pn;f 0itf m;v;kH . yikd qf ikd rf t_ jzpof @kd ajymi;f vyJ pof nqf &kd mwiG f wO;D csi;f ydkifqdkifr_udk vl@tzGJ@tpnf;. ydkifqdkifr_tjzpfodk@ ajymif;vJypfvdkufjcif; 75
rmhufpf/ tdef*,f r[kwfay? ydkifqdkifr_. vl@tzGJ@tpnf; vuQ%mudkom ajymif;vJypfjcif; jzpfonf? ydkifqdkifr_onfvnf; rdrd. vlwef;pm;vuQ%m qHk;yg;oGm; awmh.? tcpm;tvkyfta=umif; ,ck=unfh=uygpdk@? tcpm;tvyk .f ysr;f r#aps;Ee_ ;f qokd nrf mS terd qhf ;kH vyk cf jzp.f ? ‚rmS tvyk of rm;wa,muof nf tvyk of rm;tjzpf touwf nwf hHae&ef vHk;0 r&rdS jzpaf om b0wn+f raJ &; ypnP ;f yrm%omv#if jzpof n?f x@kda=umihf tcpm;tvyk of rm;u rrd td vyk jf zihf tyikd &f &vdS ukd af om t&monf o.l b0wnwf hHa&;EiS hf jyevf nxf wk vf yk af &;twuG f axr±d rkH #om&.dS ? u|eaf wmf w@kdonf a,b,k stm;jzihf tvyk .f txuG yf pnP ;f rsm;tm; wOD;csif;tydkif &&xdS m;ru_ kd zsuof rd ;f yp&f ef tvsO;f r&n&f ,G af y? T tyikd &f &rdS u_ vwl @kd touf&SifwnfwHhaea&;ESifh jyefvnfxkwfvkyfa&;twGuf tusK;d ðy+y;D ol wyg;.tvyk uf kd ce@fc&JG etf wuG f rnof @kdaom tytkd v#rH S ºuif;usejfci;f r&dS awmah y? u|efawmfw@kd zsuof rd ;f ypvf okd nrf mS t&i;f tE;DS w;kd rsm;a&; ouf ouftwGuf tvkyform;onf touf&Sifae&+yD; tkyfpdk;olvlwef;pm; tusK;d p;D ymG ;.vtkd yrf t_ & tou&f iS cf iG &hf xm;onhf Ttyikd &f &rdS ._ pwd f rcsrf;ajr@p&maumif;aom vuQ%mudkomv#if jzpf.? \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f wiG f ou&f tdS vyk of nf pyk xkH m;aom tvyk uf kd w;kd ymG ;aponfh en;f vr;f omv#if jzpfon?f uGejf rLepfvl@tzG@Jtpnf;wGif pkyHkxm; aomtvkyfonf tvkyform;. b0wnf+rrJ _udk wdk;cs@Japaom/ ºu,f0apaom/ jzpfxGef;apaom enf;vrf;omv#if jzpfonf? xdk@a=umifh \"e&Sifvl@tzGJ@tpnf;wGif twdwfonf ypPKy`eftay: }uD;pdk;.? uGefjrLepfvl@tzGJ@tpnf;wGifrl ypPKy`efonf twdwftay:wGif }uD;pdk;onf? \"e&Sif vl@tzGJ@tpnf;wGif t&if;tESD;onf trSDtcdkuif;+yD; wckcsif;vuQ%maqmifum ouf&SdvlrSmrl rSDcdkae&+yD; wOD;csif;vuQ%m [Il r&adS wmah y? xdk@jyif Todk@jzpfaeonfh ta=umif;tcsuftm; zsufodrf;r_udk wO;D csi;f vu%Q mEiS hf vwG vf yrf u_ kd zsuof rd ;f jci;f [k \"e&iS vf wl e;f pm;u 76
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ac:=uon?f reS af yon?f \"e&iS wf O;D csi;f vu%Q m/ \"e&iS tf rtDS cukd i;f rE_ iS hf \"e&SifvGwfvyfr_wdk@udk zsufodrf;&ef &nf&G,fxm;onfrSm oHo,&Sdp&m rvdkay? rsufarSmufumv \"e&Sifxkwfvkyfa&; ta=umif;tcsufatmuf wiG f vwG vf yaf &;qokd nrf mS vwG vf ypf mG uek of ,G af &;/ vwG vf ypf mG a&mi;f 0,fa&;jzpf.? odk@aomf tu,fI a&mif;0,fa&;uG,faysmufoGm;v#if vGwf vyfpGm a&mif;0,fa&;onfvnf; uG,faysmufoGm;ayrnf? vGwfvyfpGm a&mi;f 0,af &;ta=umi;f TtajymrsK;d EiS whf uG u|eaf wmfw@kd \"e&iS f vwl e;f pm;. a,bk,svGwfvyfr_ta=umif; tjcm;avvHk;xGm;aom pum; tm;v;kH onf tu,fIom tv,facwfu twkyftaESmifcHxm;&onfh ukefonfrsm;/ uef@owfcHxm;&aom a&mif;0,fa&;wdk@ESifh ywfoufygrl t\"yd m` ,f &adS umi;f &adS yrn?f o@kdaomf a&mi;f 0,af &;/ \"e&iS f xwk vf yk af &; ta=umi;f tcsurf sm;EiS whf uG \"e&iS vf wl e;f pm;uykd ivf #if ueG jf rLepyf pkH jH zihf zsuof rd ;f ypaf &;ukd qe@fusivf ukd af omtcgwiG f Tpum;v;kH rsm;onf rnf onfht\"dy`m,fr#r&Sday? y*k v~ ud yikd qf ikd rf u_ kd zsuof rd ;f &ef u|eaf wmfw@kd }u&H ,G af e=uon[f k oifwdk@u a=umufvef@w=um; jzpfae=uonf? odk@aomf wnf&Sdaeonfh oifwdk@. vl@tzGJ@tpnf;wGif vlOD;a& 10 yHk 9 yHk. yk*~vduydkifqdkifr_rSm zsufodrf;jcif;cHvdkuf&+yDjzpfonf? vltenf;i,ftwGuf yk*~vduypPnf; wnf&Sdae&onfrSm xdk 10 yHk 9 yHk. vufxJwGif rnfonfhykdifqdkifr_r# r&jdSci;f a=umiohf mv#if jzpyf gon?f x@kda=umihf yikd qf ikd rf o_ ¿mewf cuk kd zsuf ord ;f yp&f ef &n&f ,G of nthf wuG f u|eaf wmfw@kdtm; oiwf @kdu ±w_ cf s=uon?f xdkydkifqdkifr_o¿mefwck wnf&Sd&efvdktyfaom ta=umif;tcsufrSmum; v@ltz@JGtpn;f . trsm;wumh trsm;pk}uD;twGuf rnfonfhydkifqdkifr_r# rwnf&Sda&; jzpfayawmhonf? wcGef;wnf;qdk&v#if [email protected]_udk zsufodrf;ypf&ef }uH &,G af eon[f k u|efawmwf @kdukd ±w_ cf s=uon?f reS af yon/f u|efawmfw@kd 77
rmhufpf/ tdef*,f Ttwikd ;f }u&H ,G f xm;yg on?f tvyk of nf t&i;f tE;DS / tojymEiS hf o;D pm;ctjzpof @kdvn;f aumi;f / vu0f g;}u;D tyk Ef ikd pf rG ;f &adS om vrl a_ &;titf m;tjzpof @kdvnf;aumif; ajymi;f vrJ omG ;Eikd af omtcg qdkvdkonfrSm yk*~vduydkifqdkifr_onf \"e&Sifydkifqdkif rt_ jzpof @kd/ t&i;f tE;DS tjzpof @kd ajymi;f vrJ omG ;Eikd af omtcgrpS I wO;D csi;f vuQ%monfvnf; uG,faysmufoGm;onf[k oifwdk@uajymqdk=uonf? xdk@a=umifh “wOD;csif;” qdk&mwGif tv,ftvwfvlwef;pm;30 ypPnf;ydkif&SifESifh \"e&SifrSwyg; tjcm;olr[kwfa=umif; oifwdk@udk,fwdkif 0ecf &H ma&muaf yon?f xokd @kdaomoul ukd m; jyerf ay:Eikd af tmif treS yf if z,f&Sif;ypf&rnf? uGefjrLepf0g'onf vl@tzGJ@tpnf;. txGufypPnf;udk tydkif& ,lonfh rnfol. tcGifhtm%mudkr# ±kyfodrf;jcif;rðyay? uGefjrLepf0g'u ±yk of rd ;f rnrf mS xokd @kd aomtyikd &f ,jl ci;f jzihf tjcm;orl sm;. tvyk tf ay: pdk;rdk;Edkifaom tcGifhtm%mudkomv#if jzpfonf? yk*~vduydkifqdkifr_udk zsufodrf;vdkufv#if tvkyftm;vHk; &yfqdkif; omG ;um wavmuv;kH tysi;f xul ek =f uvrd rhf n[f Il uef@uGufajymqdk=u ao;onf? Ttwikd ;f om jzp&f rnqf ykd gv#if \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f onf =um jriphf mG uyif ysi;f &rd a_ =umihf a=uðye;f omG ;avmuaf y+y?D tb,af =umiqhf akd omf \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f wiG f tvyk vf yk of ol nf rnof nuf rkd #r&/ tvyk rf vyk f ool nf t&m&mukd &&adS eaoma=umiyhf iwf n;f ? Tue@fuuG cf suwf cvk ;kH onf t&i;f tE;DS r&adS wmah omtcg rnof nthf cpm;tvyk rf # quvf uf r&SdEdkif[lonfudk pum;vHk;wrsKd;ESifh xyfrHajymqdkjcif;yif jzpfayonf? uGefjrLepfpepfjzifh ±kyf0wˆKtxGufypPnf;rsm;udk xkwfvkyfjcif;/ tyikd &f ,jl ci;f en;f emrsm;ukd qe@fusiof nhf ue@fuuG cf sutf m;v;kH uohJ @kdyif ^m%tvkyfu zefwD;vdkufaom txGufypPnf;rsm;udk uGefjrLepfpepfjzifh xwk vf yk jf ci;f / tyikd &f ,jl ci;f rsm;uvkd n;f tvm;wyl if qe@fusiaf jymq=kd u onf? \"e&Sifvlwef;pm;twGufqdkaomf vlwef;pm;t& ydkifqdkifr_ uG,f 78
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f aysmufjcif;onf xkwfvkyfa&; uG,faysmufjcif;jzpfouJhodk@ vlwef;pm; ,Oaf us;r_31 uG,faysmufjcif;onfvnf; ,Ofaus;r_tm;vHk; uG,faysmuf jcif;yif jzpfayonf? qHk;±H_;oGm;onfhtwGuf \"e&Sifvlwef;pm;u idkaºu;wrf;wae aom T,Ofaus;r_onfum; trsm;wumhtrsm;pk}uD;twGufqdkygrl pufud&d,muJhodk@ ðyrl&ef avhusifhay;jcif;r#om jzpfonf? o@kdaomf vwG vf yaf &;/ ,Oaf us;r/_ w&m;Oya' tp&odS nwf @kdEiS hf ywof uaf om oiwf @kd. \"e&iS tf ,tl q pxH m;csurf sm;t& u|eaf wmf wdk@ &n&f ,G xf m;aom \"e&iS yf ikd qf ikd rf _ zsuof rd ;f ypaf &;ukd wikd ;f wm=unahf e or# umvywvf ;kH u|eaf wmfw@kdEiS hf tjii;f rymG ;=uygEiS ?hf oiwf @kd. t,tl q rsm;qdkonfrSm oifwdk@. \"e&Sifxkwfvkyfa&;/ \"e&Sifydkifqdkifr_ ta=umif; tcsufrsm;rS ay:xGufvmaom tudkif;tcufrsm;yifjzpf.? tvm;wlyif oiwf @kd . w&m;Oya'qokd nrf mS vn;f oiwf @kdvwl e;f pm;. tvqkd EtN & tm;vHk;twGuf Oya'ðyxm;csufjzpfonf? w&m;Oya'. tESpfom&ESifh O;D wncf suuf kd oiwf @kdvwl e;f pm;wn&f rdS ._ p;D ymG ;a&;ta=umi;f tcsurf sm; u q;kH jzwaf y;.? oifwdk@. udk,fusKd;=unfhaom t,ltqtrSm;rsm;u vuf&Sd xkwfvkyfa&;enf;emESifh ydkifqdkifr_o¿mef32 rS aygufzGm;vmaom vlr_ a&;o¿mefrsm; (0g) xkwf vkyfa&;wdk;wufr_twGif;rS ay:xGufvm+yD; aysmuuf ,G of mG ;aom orikd ;f quqf aH &;rsm;ukd obm0EiS hf qijf cirf w_ @kd. xm0&w&m;rsm;tjzpf ajymi;f vaJ pvukd of n?f oiwf @kdrwikd rf uD tyk pf ;kd aom vlwef;pm;wdkif;onf oifwdk@uJhodk@yif TarSmufrSm;aom t,ltqrsKd; &Sd=uonf? a&S;acwfydkifqdkifr_udk &Sif;vif;pGmawG@jrif=uaom/ ya'o&mZf ydkifqdkifr_&Sda=umif;udk 0efcH=uaom oifwdk@onf oifwdk@. \"e&Sifydkifqdkifr_ usawmhrS 0efrcH&J=uawmhay? rdom;pkzsufodrf;ypfa&;! uGefjrLepfrsm;. Temrnfqdk;vSaom wifjycsuftay: &,f'Du,ftusqHk;oluyif a'gojzpf=uonf? vu&f rdS od m;p/k \"e&iS rf od m;pok nf rnof nthf ajccaH y:rmS wnf 79
rmhufpf/ tdef*,f aqmuxf m;ygoen;f ? t&i;f tE;DS tay:/ wO;D csi;f tusK;d tjrw&f rdS _ tay:wiG f wnaf qmuxf m;ayon?f jyn0hf pvkH ipf mG jzpaf y:w;kd ymG ;aom Trod m;pk .o¿mefrSm \"e&Sifvlwef;pm;twGif;wGifomv#if wnf&Sdaeayonf? vufawG@tm;jzifh ypPnf;rJhrsm;wGif rdom;pk r&Sdjcif;ESifh twdtvif; jynfh wefqmpepfwdk@onf Ttjcif;t&m. jznfhpGufazmfjycsuf jzpfonf? TjznfhpGufazmfjycsuf uG,faysmufoGm;aomtcg \"e&Sifrdom;pk onvf n;f u,G af ysmuof mG ;vrd rhf n?f t&i;f tE;DS u,G af ysmuof mG ;onEf iS hf wygwnf; \"e&Sifrdom;pkESifh TjznfhpGufazmfjycsufwdk@onfvnf; uG,f aysmufoGm;vdrfhrnf? rdbrsm;u om;orD;rsm;tay: aoG;pkyfr_udk u|efawmfwdk@ zsuf odrf;ypfvdkonf[k oifwdk@u pGyfpGyJ goavm? T&mZ0wfr_udk u|efawmf wdk@ usL;vGefrda=umif; 0efcHayonf? o@kdaomf u|efawmfw@kdu trd wf iG ;f ynmay;a&;ukd v@ltz@JGtpn;f qikd &f m ynmay;rj_zihf tpm;x;kd vukd af omtcg vol m;w@kd. treG jfrwqf ;kH aom quqf aH &;ukd u|eaf wmwf @kdu zsuqf ;D on[f k oiwf @kdq=kd uvrd rhf n?f oifwdk@. ynma&;uaum! vl@tzGJ@tpnf;qdkif&m ynma&;yif r[wk yf g avm? Tynma&;ukd v@ltz@JGtpn;f qikd &f m ta=umi;f tcsurf sm;u qHk;jzwfonf r[kwfygavm? Tynma&;udk pmoifausmif; ponfwdk@ rSwqifh vl@tzGJ@tpnf;. wdkuf±dkufodk@r[kwf oG,f0dkufpGufzufr_wdk@u qHk;jzwf=uonf r[kwfygavm? ynma&;wGif vl@tzGJ@tpnf;. pGuf zufjcif;udk uGefjrLepfrsm;u wDxGifjcif;rðycJhay? uGefjrLepfrsm;onf T puG zf urf ._ vu%Q mukd ajymi;f vyJ p&f eEf iS hf ynma&;ukd tyk pf ;kd ol vwl e;f pm;. =oZmatmufrS u,fwif&ef &nf&G,fjcif;omv#ifjzpf.? acwfopfpufr_vkyfief;u ypPnf;rJhrsm;twGif; rdom;pk taESmif tzGJ@ tm;vHk;udk zsufqD;ypfvdkuf+yD; ypPnf;rJhrsm;. om;orD;rsm;udkvnf; a&mi;f 0,af &;ypnP ;f rsm;EiS hf tvyk uf &d ,d mrsm;ouof utf jzpof @kd ajymi;f vJypfvdkufonf? Todk@jzpfonfESifhtr# rdom;pkESifh ynma&;/ rdbESifh om;orD;rsm;. rGefjrwfaom qufqHa&;wdk@ESifh ywfoufI \"e&Sifrsm;. 80
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f t\"dy`m,fr&Sd ajyma[maer_rsm;onf ydkIpufqkyfp&m aumif;vmawmh on?f o@kdaomf ciAf sm;w@kdueG jf rLeprf sm;u Ze;D onrf sm;ukd bykH pnP ;f vyk f vdk=uonf[k \"e&Sifvlwef;pm;w&yfvHk;u xdwfvef@w=um; oHòyif atmfvdkuf=uonf? \"e&Sifonf rdrd.ZeD;onfudk xkwfvkyfa&;ud&d,m oufouf tjzpf =unhf jriof n?f xwk vf yk af &;u&d ,d mqvkd #if twwl uG to;kH ðy&ef jzpfonf[k \"e&Sifwdk@u em;vnfxm;=uonf? xdk@a=umifh \"rRwmyif trsKd;orD;rsm;onfvnf; bHkypPnf; jzpfoGm;=uvdrfhrnf[laom ed*Hk;csKyf csurf wS yg; tjcm;r&SdEdkifay? trsK;d or;D rsm;. tqiahf e&mukd xwk vf yk af &;u&d ,d m ouof uf tjzpf xm;&Sdjcif;tm; zsufodrf;ypf&efqdkonfh wu,fh&nf&G,fcsufudk \"e&Sifonf pOf;pm;rd=uvdrfhrnf r[kwfacs? treS tf m;jziqhf vkd #if Ze;D onrf sm;ukd bykH pnP ;f vyk rf t_ m; ueG jf rL epfrsm;u ajAmifw&m;0if xlaxmifvdrfhrnf[kqdkum u|efawmfwdk@. \"e&iS rf sm;u [eaf qmif a'goxuG af eonxf uf &,pf &maumi;f onrf mS r&Sd awmhay? uGefjrLepfrsm;u ZeD;onfrsm;udk bHkypPnf;vkyfp&mrvdkay? T upd oP nf a&;S ya0o%uD yif &cdS +hJ yD jzpof n?f u|efawmfw@kd. \"e&iS rf sm;onf owl @kdvuaf tmurf S ypnP ;f rrhJ sm;. Ze;D onrf sm;/ or;D rsm;EiS yhf if rwi;f wrd =fuao;ay? w&m;0if jynwhf eqf mawG &adS eonuf rkd qxkd m;EiS /hf wO;D .Ze;D onuf kd wO;D u usL;veG &f onuf ykd if tvGeftrif; om,mae=uayonf? \"e&Sif vufxyfxdrf;jrm;a&;pepfonf pifppftm;jzifh ZeD;onf rsm;udk bHkvkyfypfjcif;yifwnf;? uGefjrLepfrsm;taejzifh tvGefqHk;pGyfpGJjcif; cH&p&m&SdonfrSm vdrfnmzHk;uG,f+yD; ZeD;onfudk bHkypPnf;vkyfxm;onfh ae&mwGif w&m;0iftwdtvif;vkyfjcif;jzifh uGefjrLepfrsm;u tpm;xdk; vdk=uonf [lIjzpf.? trSeftm;jzifhqdkv#if vuf&Sdxkwfvkyfa&;pepfudk zsufodrf;vdkufonfESifhtr# TpepfrS ay:xGufvmaom w&m;0ifESifh 81
rmhufpf/ tdef*,f w&m;r0if jynfhwefqmpepf ESpfckpvHk;tusKH;0ifonfh ZeD;onfrsm;udk bHkvkyfr_yg ygoGm;&rnfrSm ol@tvdkvdk&Sif;aeayonf? xdk@jyif uGefjrLepfrsm;onf wdkif;jynfESifhvlrsKd;udk zsufodrf;ypf vdk=uolrsm;jzpfonf[k ±_wfcs=ujyefonf? tvkyform;rsm;wGif wdkif;jyn3f 3 r&Sd? olwdk@Y r&Sdaomt&mudk olwdk@xHrS u|efawmfwdk@ r,lEdkifay? ypPnf;rJhvlwef;pm;onf OD;pGmyxr EdkifiHa&;tkyfpdk;r_udk &,lrnfjzpfay&m trsKd;om;. acgif;aqmi3f 4 vlwef; pm;tjzpof @kd jri‡ whf i&f rn?f \"e&iS rf sm;ajym=uonhf t\"yd m` ,tf & r[wk f apumrl rdrdudk,fYu trsKd;om;jzpfonfhtavsmuf trsKd;om;w&yf tjzpfzGJ@wnf&rnf jzpfayonf? \"e&Sifvlwef;pm; jzpfay:wdk;yGm;vmr_a=umifhvnf;aumif;/ vGwf vyfpGm ul;oef;a&mif;0,fa&;a=umifhvnf;aumif;/ urBmhaps;uGuf a=umifhvnf;aumif;/ xkwfvkyfa&;enf;emESifhwuG ‚ESifhavsmfnDaom b0ta=umif;tcsufrsm; wlnDvmaoma=umifhvnf;aumif;/ trsKd;om; jcm;em;csurf sm;EiS hf jynof rl sm;tcsi;f csi;f &ebf ujf zprf r_ sm;onf ae@pOEf iS hf tr# ydkIydkI uG,faysmufoGm;aeonf? ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; p;kd r;kd ro_ nf To@kdaom u,G af ysmuof mG ;ru_ kd ydkrdkvsifjrefapvdrfhrnf? tenf;qHk;ajym&aomf ,Ofaus;aom xdyfwef; wikd ;f jynrf sm;. pak ygi;f vy_ &f mS ;ro_ nf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; vwG af jrmuaf &; twGuf a&S;OD;ta=umif;tcsufrsm;teuf wckjzpfonf? vlwOD;u wOD;tay: aoG;pkyfjc,fvS,fr_ tqHk;owfoGm;onf ESifhtr# trsKd;om;w&yfu tjcm;trsKd;om;tay: aoG;pkyfjc,fvS,fr_ onfvnf; tqHk;owfoGm;vdrfhrnf? trsKd;om;twGif;&Sd vlwef;pm; &efbufjzpfr_ uG,faysmufoGm;onfESifhtwl trsKd;om;w&yfu wjcm; trsK;d om;w&ytf ay: &evf rkd ek ;f w;D r_ onvf n;f tq;kH owof mG ;vrd rhf n?f bmoma&;/ tbd\"rRma&;ESifh a,bk,stm;jzifh t,ltq&yf wnfcsufrSaeI uGefjrLepf0g'tay: pGJcsufwifr_rsm;rSmrl av;av;euf euf ppfaq;=unfh±_&efyif rvdkay? 82
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f vl. tawG;tac:/ tjrif/ t,ltqrsm;/ wcGef;wnf;ESifh ajym&v#if vl.todonf ol.±kyfb0wnf&Sdr_ ta=umif;tcsufrsm;/ ol.vlr_qufqHa&;rsm;ESifh ol.vlr_a&;b0twGif;&Sd ajymif;vJr_wdkif; ESifhtwl ajymif;vJoGm;onfudk eufeufeJeJpOf;pm;&ef vdkygao;oavm? todynmxkwfvkyfr_onf ±kyf0wˆKxkwfvkyfa&; ajymif;vJonfh tcsKd;tpm;twdkif;vdkufI ‚.vuQ%m ajymif;vJoGm;onf qdkonf xuf tawG;tac:ordkif;u rnfonfudkrsm; oufaojyygao;oenf;? acwuf mvwikd ;f . p;kd r;kd aeaom taw;G tac:onf xakd cwuf mv&dS tyk pf ;kd olvlwef;pm;. tawG;tac:r#om tpOfjzpfcJhonf? vl@tzGJ@tpnf;wckvHk;udk awmfvSefypfaom tawG;tac:rsm; ta=umif;udk ajym&mwGif tawG;tac:opf. tpdwftydkif;rsm;onf v@ltz@JGtpn;f a[mi;f twiG ;f wiG f z@JGwncf ohJ n[f al om tcsuuf kd vn;f aumif;/ b0wnf&Sdr_ta=umif;tcsufa[mif;rsm;udk zsufodrf;vdkuf onfESifhwygwnf; tawG;tac:a[mif;rsm;. òyuGJr_onf vdkufygvm onf[laom tcsufudkvnf;aumif; azmfjy=ujcif;r#om jzpfonf? a&S;acwfurBm a=uðyef;vkqJqJwGif a&S;acwfbmoma&;rsm;udk c&pf,mefbmomu tEdkif,lvdkufonf? 18 &mpkESpfwGif qifjcifjcif; tawG;tac:. xdk;ESufr_a=umifh c&pf,mefbmom usqHk;oGm;aomtcg wGif ya'o&mZfvl@tzGJ@tpnf;onf xdkpOfu awmfvSefaom \"e&Sifvl wef;pm;ESifh taotvJwdkufyGJqifcJhonf? bmoma&;vGwfvyfr_ESifh vwG vf ypf mG ,=kH unrf q_ ikd &f m taw;G tac:w@kdonf to^d m%ef ,yf ,Yf vGwfvyfpGmòyifqdkifr_. pdk;rdk;r_udk azmfjyjcif;omv#if jzpfayonf? “bmoma&;/ udk,fusifhw&m;/ tbd\"rRm35 ESifh w&m; Oya' qdkif&m tawG;tac:wdk@onf ordkif;jzpfay:wdk;yGm;r_wav#mufwGif ðyjyiaf jymi;f vcJ ohJ nrf mS ooH ,&pdS &mrvakd wmah y? o@kdaomf bmoma&;/ udk,fusifhw&m;/ tbd\"rRm/ EdkifiHa&;0dZ…mynmESifh w&m;Oya'wdk@onf To@kdtqurf jywf ajymi;f vrJ t_ wiG ;f Y tpOof jzihf wnwf vhH mcohJ n”f [lI ajym=uayvdrfhrnf? 83
rmhufpf/ tdef*,f “xdk@tjyif vl@tzGJ@tpnf;tqifhtm;vHk;wGif wlnDaom vGwfvyfa&;/ w&m;r#wr_ponfh xm0&trSefw&m;rsm; &Sd=uao;onf? o@kdaomf ueG jfrLep0f g'onf xm0&treS wf &m;rsm;/ bmoma&;EiS hf u,kd uf sihf w&m;tm;vHk;udk tkwfjrpfopfay:wGif wnfaqmufrnfhtpm; zsuf ord ;f ypof n?f x@kda=umihf ueG jf rLep0f g'onf twwd uf mv orikd ;f qikd &f m taw@GtñutH m;v;kH EiS hf qe@fusiðfyral eon”f [Il ajym=uayvrd rhf n?f TpGyfpGJcsufonf rnfonftajcxd qdkufa&mufoGm;ygoenf;? vGefcJhaom vl@tzGJ@tpnf;ordkif;tm;vHk;onf rwlaomacwfumvwGif rwlaom o¿mefaqmifonfh vlwef;pm;&efbufjzpfr_rsm;jzifh jzpfay: wdk;yGm;cJh.? o@kdaomf ‚w@kdonrf nof @kdaom o¿meaf qmiaf pumrl veG cf hJ aom acwrf sm;tm;v;kH wiG f wnl cD suwf c&k odS n?f ‚um; v@ltz@JGtpn;f tpdwftydkif;wcku tjcm;tpdwftydkif;wckudk aoG;pkyfjc,fvS,fjcif; jzpf.? odk@jzpfI vGefcJhaomacwfrsm;&Sd vlr_a&;todonf azmfjycsuf rnof @kdyif ujJG ym;jcm;em;apumrl wpwkH &m wnl oD nohf ¿merf sm;/ o@kd r[kwf a,bk,stawG;tac:rsm;twGif;wGif v_yf&Sm;=uonfrSm rxl; qe;f ay? Ttaw;G ac:rsm;onf vwl e;f pm;&ebf ujf zprf r_ sm; v;kH v;kH u,G f aysmufoGm;rSomv#if vHk;0uG,faysmufoGm;ayvdrfhrnf? uGefjrLepfawmfvSefa&;onf tpOftvmydkifqdkifr_ qufqHa&; rsm;ESifh tjywfom;qHk; tqufjzwfvkdufjcif;jzpfonf? uGefjrLepf awmvf eS af &; jzpaf y:w;kd ymG ;rw_ iG f tpOtf vmtaw;G tac:rsm;EiS hf tjywf om;qHk; tqufjzwfjcif;yg0ifonfrSm tHh=op&mr&Sday? odk@aomf \"e&Sifvlwef;pm;u uGefjrLepf0g'tay: uef@uGufcsuf rsm;ta=umif; TwGif&yfvdkuf=uygpdk@? txufwGif u|efawmfwdk@awG@&SdcJhonfhtwdkif; tvkyform;vl we;f pm; qiEf aJ$ om awmvf eS af &;. yxrajcvrS ;f rmS ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; udk tkyfpdk;olvlwef;pm; tqifhae&modk@ jr‡ifhwif&ef/ 'Drdkua&pDwdkufyGwJ Gif tEdkif&&efyif jzpfayonf? 84
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ypPnf;rJhvlwef;pm;onf ‚.EdkifiHa&;pdk;rdk;r_udk toHk;ðyI \"e&Sifvlwef;pm;xHrS t&if;tESD;tm;vHk;udk wqifh+yD;wqifh odrf;,l &efjzpf+yD; EdkifiHawmfvufxJwGif qdkvdkonfrSm tkyfpdk;olvlwef;pm;tjzpf pnf;±Hk;xm;aom ypPnf;rJhvlwef;pm;. vufxJwGif xkwfvkyfa&; ud&d ,mtm;v;kH ukd A[rkd S ppk n;f csKyuf ikd xf m;&ef jzpof n?f x@kdjyif xwk vf yk af &; tiftm;pk pkpkaygif;udk vsifjrefEdkifor# vsifjrefpGm wdk;yGm;ap&ef jzpfay onf? treS yf itf pyikd ;f Y yikd qf ikd rf t_ ciG thf a&;rsm;EiS hf \"e&iS xf wk vf yk af &; ta=umif;tcsufrsm;tay: tm%mjzifh pGufzufr_enf;vrf;rSwyg; txuyf gvyk if e;f onf rxad &muEf ikd af y? x@kda=umihf p;D ymG ;a&;t& rjynphf kH rcdkifrm[k xifrSwf&aom Taqmif&Gufcsufrsm;onf v_yf&Sm;r_twGif;Y rdrdbmomrdrd omvGef}uD;xGm;vm+yD; vlr_a&;tm%ma[mif;udk quf vuwf ukd cf ukd &f ef vtkd yvf mayon3f 6? Tonrf mS xwk vf yk af &; en;f em udk vHk;0awmfvSef ajymif;vJypfa&;twGuf ra&Smifv$JEdkifonfh enf;vrf; jzpfonf? trSefyif rwlaomwdkif;jynfrsm;wGif Tvkyfaqmifcsufrsm;onf uGJjym;jcm;em;=uvdrfhrnf? odk@apumrl a&S@wef;ta&mufqHk; wdkif;jynfrsm;wGif atmufyg wdk@onf a,bk,stm;jzifh toHk;ðyEdkif=uayvdrfhrnf? 1? ajr,mydkifqdkifr_udk zsufodrf;ypfjcif;ESifh ajrqDctm;vHk;udk trsm;qdkif&m udpPrsm;twGuf toHk;ðya&;37? 2? }u;D av;aom qñl ueH rd jhf rihf o@kdr[wk f tqichf jJG cm;aom tjrwf awmfcGefaumufcHa&;? 3? tarGqufcHr_ tcGifhta&;tm;vHk; zsufodrf;ypfa&;? 4? jynfyodk@ xGufoGm;olrsm;ESifh olykeftm;vHk;. ypPnf;OpPmudk odrf;,la&;? 5? Eikd if aH wmtf &i;f tE;DS xn0hf ixf m;om v;kH 0vu0f g;}u;D tyk f ;aom trsKd;om;b%fjzifh EdkifiHawmfvufxJwGif acs;aiGudk A[dkrS 85
rmhufpf/ tdef*,f pkpnf;csKyfudkifxm;a&;? 6? EdkifiHawmfvufxJwGif qufoG,fa&;ESifh o,f,lydk@aqmifa&; ud&d,mrsm;udk A[dkrS pkpnf;csKyfudkifxm;a&;? 7? Eikd if aH wmyf ikd f pu±f rkH sm;EiS hf xwk vf yk af &;u&d ,d mrsm;ukd w;kd cs@J a&;/ ajr±dkif;rsm;udk xGef,ufpdkufysKd;a&;/ xdk@jyif wlnDaom pDrHudef;t& ajrqDv$mudk taxGaxGaumif;rGefatmif ðyjyifa&;? 8? tvyk uf kd tm;v;kH vyk zf @kd nwD nl rD #wm0e&f odS n/f xwk vf yk af &; wyfrawmfrsm;wnfaxmifa&;/ txl;ojzifh v,f,mvkyfief;twGuf wnfaxmifa&;? 9? v,,f mvyk if e;f ukd purf v_ yk if e;f EiS hf aygi;f pyaf &;/ wjynvf ;kH wiG f vOl ;D a&yrkd rkd #wpmG jze@fcjJG ci;f tm;jzi3hf 8 òr@ES iS hf awmt=um; jcm;em;r_ udk wjznf;jznf; zsufodrf;a&;? 10? uav;oil ,tf m;v;kH ukd jynof @lausmi;f rsm;wiG f tcryhJ nm oi=fum;a&;39/ vu&f odS ¿mejfzihf &adS eaom uav;rsm;. pu±f tkH vyk uf kd zsuof rd ;f ypaf &;/ ynma&;ukd purf v_ yk if e;f xwk vf yk af &;40 EiS hf aygi;f pyaf y; a&; ponfwdk@jzpfonf? jzpaf y:wdk;ymG ;r_twiG f;wGif vlwe;f pm;jcm;em;r_rsm; uG,faysmuf omG ;aomtcgEiS hf xwk vf yk af &;tm;v;kH ukd wrsK;d om;v;kH . us,jf ye@faom tpn;f t±;kH rsm; vuxf wJ iG f ppk n;f xm;vukd af omtcg trsm;qikd &f m tm %monf ,if;. EdkifiHa&;vuQ%m aysmufuG,foGm;vdrfhrnf? EdkifiHa&; tm%m. yifudk,ft\"dy`m,frSm vlwef;pm;w&yfu tjcm;vlwef;pm; tay: zdESdyfa&;twGuf pnf;±Hk;xm;onfhtm%m41 omv#if jzpf.? tu,fI ypPnf;rJhvlwef;pm;onf \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifonfh wukd yf wJG iG f vwl e;f pm;w&ytf jzpf tajctae weG ;f aqmrf t_ & rvrJG aoG z@JGpn;f &v#iaf omvf n;f aumi;f / tu,If awmvf eS af &;en;f jzihf rrd ud ,kd f udk tkyfpdk;olvlwef;pm;jzpfatmifvkyfum xkwfvkyfa&; ta=umif; tcsufa[mif;rsm;udk t=urf;zuf zsufodrf;vdkufv#ifaomfvnf; aumif; Tt=umi;f tcsurf sm;EiS thf wl a,b,k s vwl e;f pm;&ebf uf jzprf r_ sm;EiS hf 86
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f vlwef;pm;rsm; wnf&Sda&;twGuf ta=umif;tcsufrsm;udkvnf; zsuf ord ;f &ma&muaf yon?f o@kdjzihf vwl e;f pm;w&ytf jzpf rrd d u,kd yf ikd f p;kd r;kd ru_ kd zsufodrf;&m a&mufayvdrfhrnf? vwl e;f pm;rsm;EiS hf vwl e;f pm;&ebf ujf zprf r_ sm;&odS nhf a[mi;f ErG ;f aom \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f ae&mwiG f wO;D p.D vwG vf ypf mG jzpaf y:w;kd ymG ;r_ onf tm;v;kH vwG vf ypf mG jzpaf y:w;kd ymG ;a&;twuG f ta=umi;f tcsujf zpf aom tpnf;t±Hk;wckudk u|efawmfwdk@ &&Sdayvdrfhrnf? 87
rmhufpf/ tdef*,f tcef; (3) qdk&S,fvpfESifh uGefjrLepfpmay 1? azmufjyefaom qdk&S,fvpf0g' (u) ya'o&mZfqdk&S,fvpf0g' jyifopfjynfESifh t*FvefjynfrS rif;nDrif;om;rsm;onf olwdk@. ordkif;qdkif&mtqifhae&ma=umifh acwfopf\"e&Sif vl@tzGJ@tpnf;udk qef@ usifaom vufqifhurf;pmwrf;rsm; a&;om;vm&onf? 1830 ckESpf Zlvdkifv jyifopfawmfvSefa&;twGif;ESifh t*Fvdyfðyjyifa&;v_yf&Sm;r_rsm; twiG ;f wiG f Tri;f nrD i;f om;rsm;onf rek ;f w;D z,G &f maumi;f onhf topf ay:xGufvmolrsm;udk xyfrHt±_H;ay;vdkuf&.? xdkrSpI av;eufaom EdkifiHa&;wdkufyGJonf rnfodk@r#rjzpfEdkifawmhay? pmaywdkufyGJ wckwnf; omv#if jzpfEdkifp&m&Sdonf? odk@aomf pmaye,fy,fwGifyifv#if jyefvnf ysKd;axmifa&;umv· . \"mwfjym;a[mif;rsm;onf rjzpfEdkifawmhay? pmemru_ kd &&&dS etf wuG f ri;f nrD i;f om;rsm;onf rrd wd @kdu,kd uf sK;d uykd if *±krpdkufav[efaqmif&if; aoG;pkyfcHtvkyform;vlwef;pm;oufouf. tusK;d p;D ymG ;twuG qf +kdy;D \"e&iS vf wl e;f pm;tay: pcJG suwf ivf m=uon?f o@kdjzihf ri;f nrD i;f om;rsm;onf rrd wd @kd. t&iS of ciof ptf a=umi;f oa&mpf mrsm; a&;om;um vufpm;acs=uonf? tEW&m,fusa&mufawmhrnf[laom a=umurf ufzG,&f m a[mued ;f rsm;ukd t&iS of ci.f em;o@kduyuf m w;D w;kd · 1660 ckESpfrS 1689 ckESpftxd t*Fvefjynf. jyefvnfysKd;axmif a&;umvukd qvkd jkdci;f r[wk bf J 1814 cEk pS rf S 1830 cEk pS tf xd jyiof pjfynf jyevf nf ysKd;axmifa&;umvudk qdkvdkjcif;jzpfonf? (1888 ckESpf t*Fvdyf bmom yEkH ydS jf ci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su)f 88
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ajymq=kduon?f Todk@tm;jzifh ya'o&mZf qdk&S,fvpf0g' ay:xGufvmonf? romaw;oDcsif;w0uf/ oa&mfpmw0uf/ twdwf.yJhwifoHw0uf/ tem*wf. +cdrf;ajcmufr_w0uf jzpfonf? wcgw&HwGif \"e&Sifvlwef; pm;udk cg;oD;aom/ jyif;xefaom/ xdrdaoma0zefcsufrsm;jzifh toJcdkuf atmif x;kd EuS wf ukd cf ukd =f u.? o@kdaomf acwof pf orikd ;f cswD u&f mukd v;kH 0 odem;vnfEdkifpGrf; r&Sdjcif;a=umifh tpOft+rJ&,fp&m jzpfaeonf? ri;f nrD i;f om;rsm;onf rrd wd @kdbuof @kd jynof rl sm;tm; ord ;f oiG ;f ,l&ef ypPnf;rJholawmif;pm; vG,ftdwfudk olwdk@a&S@wGif tvHxlxm;=u on?f o@kdaomf r=umc% owl @kdaemuof @kd vrl sm;vukd yf gomG ;&i;f owl @kd. aemuaf usmrS ya'o&mZwf qH yd af [mi;f }u;D ukd aw@Gjriof mG ;=uojzihf toH us,favmifpGm &,farmajymifvSmif+yD; pGef@cGmoGm;=uawmh.? TZmwfyGJwGif jyifopfvuf*sDwrpf0g'Drsm;42 rS tpdwftydkif; wcEk iS hf ,e;f t*vF e4f 3 w@kd yg0iuf jyc=hJuon?f ya'o&mZfrsm;u olwdk@. aoG;pkyfr_enf;emonf \"e&SifaoG;pkyf rE_ iS hf rwal om tjcm;wrsK;d jzpaf =umi;f !e¸ jf y&mwiG f owl @kdonf v;kH 0rwl aom tajctaeatmuwf iG f ao;G pyk cf ahJ =umi;f EiS hf ‚ao;G pyk rf o_ nf ,ck tcg acwfukefae+yDjzpfa=umif;udk arhavsmhae=uav+yD? olwdk@. tkyfpdk;r_ atmufwGif acwfopfypPnf;rhJvlwef;pm; b,fwkef;urS r&SdchJyg[k azmfjy &mwiG f acwof p\"f e&iS vf wl e;f pm;onf owl @kd. v@ltz@GJtpn;f o¿merf S rkcsay:xGufvmaom &v'fjzpfa=umif;udk olwdk@ arhavsmhxm;=u.? odk@&mwGif olwdk@a0zefcsuf. azmufjyefa&;vuQ%mudk tenf; i,rf # z;kH u,G f rxm;ay? \"e&iS vf wl e;f pm; p;kd r;kd ra_ tmuwf iG f v@ltz@JGtpn;f pepfa[mif;udk tjrpfrS vSefypfrnfh vlwef;pm;w&yfonf jzpfay:wdk;yGm; aeay+yD? \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifaom olwdk@. t\"dupGyfpGJcsufrSm Tr#omwnf;? owl @kdonf ypnP ;f rvhJ wl e;f pm;ukd zewf ;D vukd jf ci;f xuf awmvf eS f aom ypnP ;f rvhJ wl e;f pm; zewf ;D vukd rf E_ iS hf ywof uIf \"e&iS vf wl e;f pm;tay: 89
rmhufpf/ tdef*,f tjypfzdk@=uonf? xdk@a=umifh EdkifiHa&; vufawG@wGifrl olwdk@onf tvkyform; vlwef;pm;udk qef@usifonfh t=urf;zufr_ rSefor#wGif vufwGJyg0if=u on?f ae@pObf 0wiG rf l [wd [f e}f u;D vaS om pmy'kd rf sm;&adS eviuhf pm; pufr_vkyfief;wnf;[laom opfyifrS aºuusvmaom44 a&$opfaomhoD; rsm;ukd ';l axmuaf umu,f &l ef en;f en;f rS rysuuf uG =f uay? uwd opmP / arwWm/ *k%foduQmwdk@udk odk;arG;/ o=um;/ csuft&uf· a&mif;0,fa&; twGuf vJvS,fypfvdkuf=uonf? c&pf,mefbkef;}uD;onf ajr&SifESifh tpOfvufwGJaeonfhtwdkif; c&p,f mebf ek ;f }u;D q&kd ,S vf p0f g'onf ya'o&mZqf &kd ,S vf p0f g'EiS hf vuf wGJvdkufonf? c&pf,mefcsKyfwnf;a&;0g'tm; qdk&S,fvpftvSjc,fay;&ef avmuf vG,fulaomt&mr&Sday? c&pf,mefbmomonf yk*~vdu yikd qf ikd rf /_ trd af xmiðfyrE_ iS hf Eikd if aH wmwf @kdukd qe@fusiuf m tmabmitf m&i;f oeof eEf iS hf a[majymcohJ nf r[wk yf gavm?‚w@kdtpm; 'geðyrE_ iS hf qi;f qif;&J&Jaer_/ tdrfaxmifrðya&;ESifh tvdkqEN csKyfwnf;a&;/ omoemh 0efxrf;b0ESifh c&pf,mefbk&m;ausmif;wdk@udk a[majymcJhonf r[kwfyg avm? c&pf,mefqdk&S,fvpf0g' qdkonfum; rif;nDrif;om;. tylrD;t ay:odk@ bkef;awmf}uD;u csD;jr‡ifhoGef;avmif;ay;vdkufonfh \"rRa&pifom · Tpma=umi;f rmS *smr%jDynuf kd t\"ud xm;on?f xwkd ikd ;f jyn&f dS ajryidk ,f m yikd rf i;f nrD i;f om;EiS hf ajr&iS }fu;D rsm;wiG f owl @kdtwuG f b¾mp;kd rsm; xeG ,f uaf om ajruuG f }u;D rsm;&odS n?f owl @kdonf o=um;vyk if e;f EiS hf tmv;l rS t&ucf sujfci;f ukd t}u;D tus,vf yk =f uon?f yrdk ºkd u,0f aom +Awd od # ri;f nrD i;f om;tvm$ onf ‚tqiohf @kd ra&muaf omjf im;vn;f usqi;f vmaom o;D pm;cukd axrad tmi/f ten;f EiS thf rsm; [ejf ytppk yf urk %` rD sm;wiG f emrnpf m&i;f wixf m;z@kd oed m; vn=fuon?f (1888 cEk pS f t*vF yd bf mom yEkH ydS jfci;f twuG f ted *f ,.f rwS cf su?f ) 90
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f wnf;? (c) \"e&Sifaygufp qdk&S,fvpf0g' ya'o&mZrf i;f nrD i;f om;rsm;onf \"e&iS vf wl e;f pm;u òzcsvukd f onfh wckwnf;aom vlwef;pm;r[kwfay? acwfopf\"e&Sif vl@tzGJ@ tpn;f yw0f e;f usiwf iG f b0ta=umi;f tcsurf sm; q;kd 0g;vmum a=uðye;f oGm;onfh wckwnf;aom vlwef;pm;vnf; r[kwfay? tv,facwf òr@om;rsm;ESifh v,form;uav;wdk@onf acwfopf\"e&Sifvlwef;pm;. a&S@awmfajy;rsm; jzpfcJh=uonf? pufr_vkyfief;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&; ten;f i,of m xeG ;f um;aom wikd ;f jynrf sm;Y ‚vwl e;f pm; EpS &f ypf v;kH onf xGef;opfp\"e&Sifvlwef;pm;ESifh twl,SOfvsuf oufqdk;&SnfaeqJ jzpfayonf? acwfopf,Ofaus;r_ tjynfht0wdk;yGm;vmaom wdkif;jynfrsm; wGif topfjzpfaom \"e&Sifaygufp vlwef;pm;w&yf zGJ@wnfvmonf? ‚onf \"e&Sifvlwef;pm;ESifh ypPnf;rJhvlwef;pm;t=um;wGif rwnfr+idrf jzp+fy;D \"e&iS vf @ltz@JGtpn;f . jznphf uG f xm;aom tyikd ;f tjzpf xycf gwvvJ J topfjzpfay:aeonf? odk@apumrl òyifqdkifr_a=umifh Tvlwef;pm;xwJ Gif yg0ifolwOD;csif;wdk@rSm ypPnf;rJhvlwef;pm; wyfzGJ@xJodk@ tqufrjywf weG ;f y@kdjci;f c&H on?f x@kdjyif acwof ppf urf v_ yk if e;f w;kd ymG ;vmrE_ iS hf twl owl @kdonf acwof pvf @ltz@JGtpn;f . trcDS ukd i;f aom tpwd tf yikd ;f tjzpf rS vHk;0uG,faysmufoGm;rnfh tcsdefumvonf eD;uyfvm+yDjzpf a=umif; olwdk@udk pufr_vkyfief;/ v,f,mvkyfief;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&; rsm;wGif t}uD;tuJrsm;/ =uyfrwfolrsm;/ tcpm;tr_xrf;rsm;u tpm; xdk;vdrfhrnfjzpfa=umif;udkyif odjrif=uonf? wdkif;jynfvlOD;a&wGif v,f orm;O;D a&u xu0f uaf usmaf usm&f adS om jyifopjfynuf ohJ @kd wikd ;f jynrf sm;Y \"rRwmyif \"e&Sifvlwef;pm;udk qef@usifum ypPnf;rJhvlwef;pm;bufodk@ ygvm=uaom pma&;q&mrsm;onf \"e&Sifpdk;rdk;r_udk a0zef=u&mwGif 91
rmhufpf/ tdef*,f v,of rm;EiS hf \"e&iS af ygupf aywuH kd to;kH ;ðyI tvyk of rm; vwl e;f pm;. ta&;ukd Ttv,tf vwf vlwefpm;rsm; &yfwnfcsufjzifh umuG,f ay;cJh=uonf? odk@jzifh \"e&Sifaygufpqdk&S,fvpf0g' ay:xGufvmcJhonf? qppf rf eG 'f oD nf jyiof pjf ynrf mS omru t*vF ejf ynwf iG vf n;f T*%kd ;f ukd a&S@aqmifa&S@&Guf ðychoJ nf? Tqdk&S,fvpf0g'*dk%f;onf acwfopfxkwfvkyfa&; ta=umif; tcsufrsm;twGif;&Sd yËdyuQrsm;udk ajymifajrmufpGm cGJjcm;pdwfjzmEdkifpGrf; &Sdonf? ‚u abm*aA'q&mrsm;. vdrfvnfvSnfhzsm;aom to em;ccH surf sm;ukd ziG chf scohJ n?f puuf &d ,d mEiS whf uG tvyk cf aGJ 0rw_ @kda=umihf twd'kuQa&mufr_rsm;udkvnf;aumif;/ vltenf;i,f. vufwGif;wGif t&i;f tE;DS EiS hf ajr,mppk n;f vmru_ vkd n;f aumi;f / xwk vf yk af &; yvkd #rH E_ iS hf uyfqdkufr_udkvnf;aumif; rjiif;Ekdifatmifoufao jyvdkufonf? \"e&Sif aygupf EiS hf v,of rm;w@kd. rvrJG aoyG supf ;D &ru_ vkd n;f aumi;f / ypnP ;f rvhJ l we;f pm;. qi;f &'J uk uQ vkd n;f aumi;f / xwk vf yk af &;ri;f rrhJ u_ vkd n;f aumi;f / \"eOpPmcGJa0r_. tvGeftrif; rnDr#r_udkvnf;aumif;/ trsKd;om;tcsif; csif; jzpfyGm;aom pufr_vkyfief; tjrpfðzwfppfyGuJ dkvnf;aumif;/ usifh0wf aESmifóu;a[mif;rsm;/ rdom;pk qufqHa&;a[mif;rsm;/ vlrsKd;a[mif;rsm; a=uðyef;oGm;jcif;udkvnf;aumif; !¸efjyvdkufonf? rnfodk@yifjzpfap ‚. tðyoabm &nf&G,fcsufrsm;t& T q&kd ,S vf p0f g'o¿meof nf xwk vf yk af &; y&ad bm*a[mi;f EiS hf zv,S af &; enf;vrf;a[mif;udk jyefvnfysKd;axmifa&;/ ‚ESifhtwl ydkifqdkifr_qufqH a&;a[mi;f rsm;EiS hf v@ltz@JG t pn;f a[mi;f jyevf nyf sK;d axmi&f ef jzpof n?f odk@wnf;r[kwf acwfopfxkwfvkyfa&;y&dabm*ESifh zvS,fa&;enf;vrf; wdk@u rkcszsufqD;ypfrnfjzpfaom azmufcGJzsufqD;ypfvdkuf+yDjzpfaom ydkifqdkifr_qufqHa&;a[mif;rsm;twGif; ‚wdk@udk uef@owfxm;&ef &nf &,G .f ? rnof @kdyijf zpyf gap Ten;f EpS rf sK;d pv;kH onf azmujf yeof nhf pwd uf ;l ,Ofr_jzpfonf? purf v_ yk if e;f wiG f y;l aygi;f xm;aom vurf t_ z@JG z@JGpn;f a&;/ v,f 92
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f ,mvkyfief;wGif tz}uD;pdk;aom qufqHr_xlaxmifa&;/ Tum; ‚. ed*Hk;csKyfcsufrsm; yifwnf;? aemuqf ;kH wiG f rrd ud ,kd uf kd vnS phf m;aeaom ,prf ;l aeonhf tusK;d quf tm;v;kH ukd racsyEikd af om orikd ;f tcsutf vurf sm;u z,&f mS ; ypf vukd af omtcgY Tq&kd ,S vf p0f g'o¿meof nf oem;z,G &f m Zmwof rd ;f oGm;awmh.? (*) *smref odk@r[kwf “ppfrSefaom” qdk&S,fvpf0g' jyiof pjf yn&f dS q&kd ,S vf pEf iS hf ueG jf rLeppf mayonf tm%m&\"e&iS f vwl e;f pm;. ztd m;atmuwf iG f ay:xeG ;f vm+y;D \"e&iS tf m%mtm; qe@f usifaomwdkufyGJudk azmfjyvkdufonf? ‚pmayonf *smr%DjynfwGif \"e&Sifvlwef;pm;ESifh ya'o&mZfoufOD;qHydkifwdk@. ,SOfòyifr_ pwifump tcsed Yf a&mufvmonf? *smref tbd\"rRmq&mrsm;/ tbd\"rRmq&mwydkif;rsm;ESifh pum;vHk; vSvSóuufolrsm;onf ‚pmayudk tirf;r& qkyfudkif=u onf? Tpmta&;tom;rsm; jyifopfjynfrS *smr%Djynfodk@ ul;ajymif; 0ifa&mufvmjcif;ESifhtwl jyifopfvlr_a&; ta=umif;tcsufrsm; vdkuf ygrvmjci;f uukd m; owl @kdarah vsmah e=uon?f Tjyiof ppf mayonf *smref vrl a_ &;tajctaersm;EiS hf xad w@Gvukd af omtcgY vwwf avm vuaf w@G t\"dy`m,ftm;vHk; aysmuuf ,G of mG ;um pmayo¿meof uof uf jzpof mG ; .45? To@kdtm;jzihf yxrt}urd f jyiof paf wmvf eS af &;. awmi;f qckd surf sm; onf 18 &mpkESpf *smreftbd\"rRmq&mrsm;twGufqdk&aomf a,bk,s tm;jzihf “vuaf w@GusK;d a=umi;f qaD vsmrf ”_ awmi;f qckd surf sm;xuf ryakd y? owl @kdrsupf xd wJ iG f awmvf eS af om jyiof p\"f e&iS vf wl e;f pm;. qEuN akd zmjf y vdkufjcif;onf qENoufoufw&m;rsm;/ a,bk ,stm;jzifh ppfrSefonfh vlom;qEN jzpf&rnfh qENw&m;rsm;om jzpfay.? *smrefpmayorm;rsm;. vkyfief;aqmifwmrSm opfvGifaom 93
rmhufpf/ tdef*,f jyiof ptf aw;G tac:rsm;ukd rrd wd @kd. acwaf [mi;f tb\"d rmR ,=kHuncf sujfzihf pnf;0g;udkufatmif vkyfa&;omjzpfonf? odk@r[kwfv#ifvnf; rdrdwdk@. udk,fydkiftbd\"rRmtjrifudk rpGef@y,fbJ jyifopftawG;tac:rsm;udk &,l a&;jzpfonf? T&,la&;onf wdkif;wyg;bmomudk bmomjyefonfhenf;jzifh tydkifpD;vdkufjcif; jzpfonf? c&pf,mefbkef;}uD;rsm;onf uufovpf&[EWmrsm;. tcsnf;ESD; b0 ta=umi;f rsm;ukd a&;S rpd m> 'Ïd Ed ikd if .H a&;S a[mi;f usr;f *erf sm; tay:wiG f rnfodk@a&;om;cJhonfudk trsm;od=uonf? *smrepf mayorm;rsm; onf TjzpfpOfudk jyifopfavmuDpmayESifhywfoufI uajymif;ujyef vkyf vukd of n?f owl @kdonf jyiof ppf mr&l i;f atmuwf iG f owl @kd. tb\"d rmR qikd &f m r[wk rf [wfrsm;ukd a&;xnahf y;on?f Oyrm tojym. p;D ymG ;a&; vyk f aqmicf surf sm;qikd &f m jyiof paf 0zecf suaf tmuf wiG f “vol m;csi;f ao;G urJG ”_ [vk n;f aumi;f / \"e&iS Ef ikd if aH wmtf ay: jyiof paf 0zecf suaf tmuwf iG f “a, b,k scjJG cm;csuuf kd òzcsvukd jf ci;f ” [vk n;f aumi;f tawmrowf a&;om; cJh=uonf? ordkif;qdkif&m jyifopfa0zefcsufrsm;xJwGif Ttbd\"rRm pmydk'f rsm;udk rdwfqufay;&if; “v_yf&Sm;r_tbd\"rRm”/ “ppfrSefaomqdk&S,fvpf 0g'”/ “*smrefqdk&S,fvpf0g' 0dZ…mynm”/ “qdk&S,fvpf0g'. tbd\"rRm tajccH” ponfjzifh olwdk@ emrnfay;vdkuf=uonf? odk@jzifh jyifopfqdk&S,fvpfESifh uGefjrLepfpmayonf vHk;0±kyfysuf qif;ysuf jzpfoGm;onf? *smrefrsm;vufwGif;wGif vlwef;pm;w&yfu tjcm;vlwef;pm;w&yfESifh wdkufyGJqifa&;udk azmfxkwfjcif; &yfqdkif;oGm; uwn;f u *smrewf @kdonf “jyiof pf wzuof wuf sr”_ tay: atmiEf ikd f vukd +f y[D k ,=kH uncf .hJ ? pprf eS af om vtkd ycf surf sm;ukd u,kd pf m;rðybJ treS f w&m;. vdktyfcsufrsm;udk udk,fpm;ðyonf[k ,Hk=unfcJhonf? ypPnf;rJh vlwef;pm;. tusKd;pD;yGm;twGufr[kwfbJ vl@obm0tusKd;pD;yGm;/ rnof nvhf wl e;f pm;EiS rhf S rouqf ikd af om/ wu,wf r;f r&adS om/ rorJ uJG 94
ueG jfrLepyf gwD a=unmpmwr;f wnf&Sdaeaom/ tbd\"rRm pdwful;,Ofe,fy,fwGifom&Sdaom a,bk,s vlom;. tusKd;pD;yGm;twGuf jzpfonf[k ,Hk=unfcJhonf? olwdk@. ausmif;om;i,favhusifhcef;udkyif av;eufwnf=unf pGm oabmxm;um TuvdrfcsKHenf;jzifh tnHhpm;ukefypPnf;udk csD;usL; axmremðyaom T*smreqf &kd ,S vf p0f g'onf rrd .d ynm&adS ,miaf ,mif rodem;rvnfr_udk wjznf;jznf;qHk;±_H;oGm;awmhonf? *smref tx;l ojzihf y&y&f mS ;\"e&iS vf wl e;f pm;. ya'o&mZrf i;f nD ri;f om;EiS hf ouOf ;D qyH ikd bf &k ipf epuf kd qe@fusiaf omwukd yf JG wen;f qakd omf vpfb&,fv_yf&Sm;r_onf ydkrdkonf;oefvmcJh.? To@kdtm;jzihf “pprf eS af om” q&kd ,S vf p0f g'onf Eikd if aH &;vy_ &f mS ; r_rsm;udk qdk&S,fvpfawmif;qdkcsufrsm;jzifh xdyfwdkuf&ifqdkif&ef[laom umv&Snf=umpGm awmifhwae&onhf tcGifhtvrf;udk &&Sdvdkuf.? vpbf &,0f g'/ u,kd pf m;v,S pf eptf p;kd &/ \"e&iS òf yiqf ikd rf /_ \"e&iS pf me,Zf i;f vwG vf yrf /_ \"e&iS Of ya'ðyr/_ \"e&iS vf wG vf yrf E_ iS hf we;f wal &;w@kdukd qe@fusif +y;D tpOtf vmtwikd ;f used qf &J eEf iS hf T\"e&iS f vy_ &f mS ;rt_ m;jzihf bmurkd S tjrwf&=urnf r[kwfbJ tm;vHk;qHk;±_H;zdk@om&Sdonf[k vlxkrsm;tm; a[majym&eftcGifhtvrf;udk &&SdoGm;onf? jyifopfa0zefa&;onf acwf opf\"e&Sif vl@tzGJ@tpnf;.wnf&Sdr_/ ‚ESifhavsmfnDaom pD;yGm;a&;t a=umif;tcsufrsm;ESifh EdkifiHa&;zGJ@pnf;yHkpnf;rsOf;wdk@udk óuwifwGufq cJha=umif;/ azmfjyyg tcsufrsm; &&Sda&;onf *smr%Djynf&Sd r+yD;jywfao; aomwukd yf .JG &n&f ,G cf sujf zpaf =umi;f w@kdukd jyiof paf 0zeaf &;. rukd rf aJ om yJhwifoHjzpfonfh *smrefqdk&S,fvpf0g'onf wu,fhtcsdefaumif;wGifrS arhavsmhxm;cJh=uonf? *smrefoufOD;qHydkiftpdk;&rsm;ESifh ‚wdk@. aemufvdkufbkef;}uD; rsm;/ ygarmuQrsm;/ aus;vufajr&Sif}uD;rsm;ESifh AsL±dku&ufrsm;udk +cdrf; ajcmufaeonfh \"e&Sifvlwef;pm;tm; qef@usifaom pmajcmuf±kyftjzpf *smrefqdk&S,fvpf0g'u toHk;awmfcHvdkufonf? *smrefqdk&S,fvpf0g'qdkonfrSm xdkpOfu *smreftvkyform; 95
rmhufpf/ tdef*,f xºur_rsm;udk txufygtpdk;&rsm;u =umyGwf/ usnfqefrsm;jzifh ESdyfuGyf jcif;[laom aq;cg;aemuf wGif wdkufau|;onfh oum&nfjzpfonf? T “pprf eS af om” q&kd ,S vf p0f g'onf *smre\"f e&iS vf wl e;f pm;ukd wdkufcdkuf&ef vufeuftjzpf tpdk;&rsm;udk tvkyftau|;ðyonfh wcsdef wnf;rSmyif azmufjyefaom tusdK;pD;yGm;jzpfonfh *smref evAdef;wHk; rsm;. tusKd;pD;yGm;udkvnf; wdkuf±dkufudk,fpm;ðy.? *smr%DjynfwGif 16 &mpEk pS .f tartG EpS jf zpaf om xrkd pS I o¿metf rsK;d rsK;d jzihf xyrf tH quf rjywf ay:xGufvmaom \"e&Sifaygufp vlwef;pm;onf wnf&Sdaeaom t&mrsm;. wu,fhvlr_a&;tajccH jzpfayonf? Tvlwef;pm;udk xdef;odrf;jcif;onf *smr%DjynfwGif wnf&Sd aeaom t&mrsm;ukd xed ;f ord ;f xm;jci;f yif jzpof n?f \"e&iS vf wl e;f pm;. pufr_vkyfief;pdk;rdk;r_ESifh EdkifiHa&;pdk;rdk;r_onf wzufwGif t&if;tESD; pkpnf; vmjcif;/ tjcm;wzufwGif awmfvSefaom ypPnf;rJhvlwef;pm; ay:xGuf vmjci;f jzihf T\"e&iS af ygupf vwl e;f pm;tm; rck szsuqf ;D yp&f ef +crd ;f ajcmuf vsu&f odS n?f “pprf eS af om” q&kd ,S vf p0f g'onf iuS Ef pS af umiuf kd cwJ v;kH wn;f jzihf ypvf ukd af yon?f ‚onf a&m*guyqf ;kd yrm ys@HE@HSomG ; av+y?D pum;vSyef;yGifhrsm; xdk;xm;aom/ csnfheJ@aompdwfcHpm;r_ ESif; aygurf sm;jzihf jynvhf #aH eaom/ taumitf xnrf ahJ om/ aw;G awmr_ yiufh l r#i0f w±f EHk iS hf *smreqf &kd ,S vf prf sm;onf owl @kd. oem;p&m t±;kd ay: ta& wif “xm0&trSefw&m;rsm;” tay: v$rf;ðcHvdkufjcif;jzifh olwdk@. ukef ypnP ;f rsm;ukd To@kdaom y&od wtf wiG ;f t=hH oavmuaf tmif ta&mi;f oGufvSaponf? *smrefqdk&S,fvpf0g' twGufqdkaomf olwdk@onf \"e&Sifaygufp evAed ;f w;kH w@kd. avv;kH xmG ;aom u,kd pf m;v,S jf zpaf eyukH kd yIkd yIkd tod trSwfðyvmonf? ‚u *smreftrsKd;om;onf pHxm;avmufaomtrsKd;om; *smrewf waf ,miuf m;uav;onf pjH yvjl zpof n[f k a=unmvukd of n?f TpHjyvl. qdk;oGrf;,kwfnHhr_tm;vHk;udk ‚. uG,f0Sufxm;aom jrifh 96
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130