3_SINIF_TURKCE_2_KITAP_2022_2023

çek-kopar TÜRKÇE AKILLI TAHTAYA UYUMLU Yen Nes l Becer Temell Etk nl kler

3. SINIF TÜRKÇE ETKİNLİKLERLE ÇALIŞMA YAPRAKLARI 2. KİTAP Bu kitabın bütün hakları Mavi Deniz Yayıncılığa aittir. Yayınevinin yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz ve çoğaltılamaz. Copyright © YAZAR Ahmet KÜÇÜKAYDIN KAPAK - DİZGİ - SAYFA TASARIMI Resul KÖSE Abdulkadir KARADURAN YAYINEVİ MAVİ DENİZ YAYINLARI +90 553 382 47 72 - +90 538 944 34 09 www.mavidenizyayinlari.com BASKI NY MATBAACILIK LTD. ŞTİ. Sertifika No: 50732 BASIM YERİ ANKARA ISBN: 978-605-80000-4-9

İSTİKLAL MARŞI Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Mehmet Âkif ERSOY

Mustafa Kemal ATATÜRK 1881-1938

İÇİNDEKİLER Okuma - Anlama - Masal 5 Okuma - Anlama - Hikaye 69 Sözlük Anlamı 9 Oluş Sırası 71 Virgül 11 Değerlendirme - 5 73 Okuma - Anlama - Hikaye 13 Eş ve Zıt Anlam 75 Sesteş (Eş Sesli) 15 Şiir 77 Oluş Sırası 17 Hikaye Tamamlama 79 Değerlendirme - 1 19 Deyimler 81 Okuma - Anlama - Hikaye 21 Atasözlerimiz 83 Tekil - Çoğul 23 Okuma - Anlama - Şiir 85 Cümle, Eş - Zıt 25 Değerlendirme - 6 87 Çoğul Eki 27 Okuma - Anlama 89 Okuma - Anlama - Şiir 29 Bayram İsimleri 91 Sözlük Anlamı 31 Zaman Kavramı 93 Alfabetik Sıralama 33 Oluş Sırası 95 Değerlendirme - 2 35 Okuma - Anlama - Masal 97 Okuma - Anlama - Anı 37 Varlık - Özellik 99 Gerçek - Hayal 39 Yazım Kuralları 101 -lı, -li, -lu, -lü Ekleri 41 Etkinliklerle Değerlendirme 103 Yazım (İmla) Kuralları 43 Değerlendirme - 7 105 Değerlendirme - 3 45 Okuma - Anlama 107 Okuma - Anlama - Hikaye 47 Deyimler 109 İfadeler 49 Atasözleri 111 İsim - Eylem 51 Değerlendirme - 8 113 Eylem (İş, Oluş, Hareket) 53 Okuma - Anlama - Masal 115 Okuma - Anlama - Anı 55 Değerlendirme - 9 117 Konuşma İşareti - Konuşma Çizgisi 57 Önem Belirten İfadeler 119 Değerlendirme - 4 59 Değerlendirme - 10 121 Okuma - Anlama - Hikaye 61 Cümle - Paragraf 123 Zaman Kavramı 63 Değerlendirme - 11 125 Destekleyici ve Açıklayıcı İfadeler 65 Cevap Anahtarları 127 Farklı Düşündüren İfadeler 67

OKUMA - ANLAMA - MASAL HAYVANLAR BAHÇESİNDE RÖPORTAJ Hayvanlar bahçesinde, maymunlar eğleniyorlar, yaramaz çocuklar gibi birbirleriyle şakalaşıyorlardı. Maymunlardan biri arkadaşına: - Ben gazeteci olmak istiyorum. Bahçemizde bir röportaj yapacağım. Arkadaşı sordu: - Röportaj ne demektir? - Röportaj, “Bir konu hakkında kişilerle yapılan görüşme demek- tir.” fotoğraf makinesini al ve benimle gel. İki gazeteci maymun, zürafanın yanına gitti. Ona: - Niçin bu kadar uzun boynun var, diye sordular. - Küçükken çok meraklıydım. Her zaman parmaklıkların üstünden başımı uzatır, dışarıdaki çocuklara bakardım. Onun için boynum çok uzadı, dedi. Maymunlar zürafanın fotoğrafını çektikten sonra beyaz ayının yanına gittiler. Ona: - Niçin sallanarak yürüyorsun, diye sordular. - Ben, kutup bölgesine alışığımdır. Burada çok terliyorum. Salla- nınca biraz serinliyorum. Bana bir soğutucu bulun, diye cevap verdi. Maymunlar az ileride su içen devenin yanına gitmeye karar verdiler. DEVAMI SAYFA 7’DE 5

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Maymunlardan biri ne olmaya karar verdi? 2 Röportaj ne demektir? 3 Günümüzde fotoğraf makinelerinin kullanımı niçin azalmıştır? 4 Maymunlar hangi hayvanlarla röportaj yapmışlardır? B. Aşağıda açıklaması verilen meslek isimlerini yazalım. KAMERAMAN SPİKER MUHABİR GAZETECİ a Gazete ve haber ajanslarına haber toplayan kimse: ....................... b Radyo ve televizyonda haberleri sunan kimse: ....................... c Sinema veya televizyonda görüntü çeken kimse: ....................... d Bir gazetede çalışan, haber yapan kimse: ....................... C. Soruları metne göre cevaplandıralım. Uzun cevaplar yazalım. 1 Zürafanın boynu niçin uzunmuş? 2 Beyaz ayı niçin sallanıyormuş? 3 Beyaz ayının yaşadığı kutuplar nasıl bir yerdir? 6

OKUMA - ANLAMA - MASAL HAYVANLAR BAHÇESİNDE RÖPORTAJ Maymunlar beyaz ayının yanından ayrılıp devenin yanı- na gittiler. Deveye: - Niçin çok su içiyorsun, diye sordular. Deve: - Biz çöl hayvanıyız. Çölde su bulmak çok zordur. Bun- dan dolayı yolculuğa çıkmadan önce karnımızı suyla dolduru- ruz. Bize “çöl gemisi” de derler. Hayvanlar bahçesinin kaplanı, maymunları güler yüzle karşılamadı. Az önce, oradan küçük bir kız geçmiş kafesteki kaplana: - Vaav! Koca kedi, demişti. Kaplan ağzını kocaman açtı. Fotoğrafçı maymun onun fotoğrafını çekti. Biraz ileride otlar üzerinde kanguru, yavrusunu gezdiriyordu. Gazeteci maymun, kanguruya: - Karnınızdaki cep için ne söylemek istersiniz? - Cebim çok işime yarıyor. Alışverişte aldığım ürünleri buraya dolduruyorum. Ayrıca yavrumu cebime koyarak gezdiriyorum. Genç gazeteciler, deve kuşunun yanına gittiler. Deve kuşu: - Benimle çok konuşmayınız. Bahçenin bekçisi çok kızgın. Yanlışlıkla ceketinin düğmelerini kopardım. Dün de bir kadın bana doğru eğildi. Çiçek verecek sandım. Şapkasını yutuvermişim. Röportajlar bitmişti. İki maymunun gözlerinin önüne çıkaracakları gazetenin görüntüleri geldi. - Yazıyooor! Yazıyooor! Hayvanlarla yapılan röportajları yazıyooor! Jeanne CAPPE Hayvanlar Bahçesinde Düzenlenmiştir. 7

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Masalın tamamında hangi hayvanlarla röportaj yapıldı? 2 Gazeteci maymun deveye ne sordu? 3 Kaplan, maymunları nasıl karşıladı? 4 Maymunlar yaptıkları röportajları nasıl duyuracaklar? B. Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yazalım. beyaz yolculuk kızgın ............................ ............................ ............................ şaka kocaman niçin ............................ ............................ ............................ C. Aşağıdaki cümleleri metne göre tamamlayalım. a Bahçenin bekçisi kızgındı çünkü ............................................................... ..................................................................................................................... b Kaplan, maymunları güler yüzle karşılamadı çünkü ............................ ..................................................................................................................... c Deve kuşu kadının şapkasını yuttu çünkü .............................................. ..................................................................................................................... d Develer çölde yolculuğa çıkmadan önce çok su içerler çünkü ........... ..................................................................................................................... 8

SÖZLÜK ANLAMI A. Aşağıda kelimeler ve sözlük anlamları verilmiştir. Kelimeleri sözlük anlamlarının olduğu bölgeye yazalım. Doğa Trafik Himaye Yabancı Akvaryum Klavye Kılavuz Kaldırım Masal a .................... : Tuzlu veya tatlı su hayvanlarının beslendiği cam su kabı. b .................... : Olağanüstü olayların anlatıldığı yazı türleri. c .................... : Canlı ve cansız nesnelerden oluşan varlığın tümü. d .................... : Bir yeri, bölgeyi iyi bilen ve bilmeyenlere yol gös- teren kimse, rehber. e .................... : Ulaşım yollarının yayalarca ve her türlü taşıtlarca kullanılması olayı. f .................... : Başka bir ülkeden olan, aileden ya da yakın çevre- den olmayan kimse. g .................... : Özellikle bilgisayarlarda tuşların oluşturduğu bütün. h .................... : Esirgeme, koruyup kollama. ı .................... : Yayaların yürümesi için yapılan hafif yüksekçe yol. 9

B. Aşağıdaki bulmacayı verilen sözlük anlamlarından yararlanarak dolduralım. 1 Varlıkların görüntü ve sesini insanlara ulaştıran iletişim aracı. 2 Buğday gibi tane durumundaki şeylerin öğütme işinin yapıldığı yapı. 3 Bir kimseyi sevindirmek, mutlu etmek için karşılıksız olarak verilen şey, hediye. 4 Rakibi yenme durumu, galip gelme. 5 Elle oynanan, potaya atılan isabetli atışlarla sayı kazanılan spor dalı. 6 Sahnede, seyirciler önünde oynanan oyun sanatı. 7 Treni emniyetli olarak sürmekle görevli olan kişi. 8 Üzerinde oturulup sallanılan eğlence aracı. 9 Parayı ve kaynakları dikkatli, idareli, tutumlu harcama durumu. 10 Doğada yön saptamak için kullanılan, renkli ucu kuzeyi gösteren aygıt. 2 6 1 4 37 8 5 10 9 10

VIRGÜL A. Aşağıda virgülün yaptığı açıklamayı okuyalım. Sıralı cümleleri ayır- mada kullanılan virgülün bulunduğu bulutu boyayalım. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur. virgül a Sabah kalktım, elimi yüzümü yıkadım, sofraya oturdum. b Sinop, Samsun, Ordu yurdumuzun kuzeyinde yer alır. c Evden çıkmadan önce atkı, bere ve eldivenlerini taktı. d Servise bindi, koltuğuna oturdu, kemerini taktı. e Aman arkadaşlar, dikkatli olalım! f Bulutlar dağıldı, güneş yüzünü gösterdi. g Elbiselerini özenle katladı, dolaba yerleştirdi. h Ülkemizde baş ağrısı, diş ağrısı oldukça yaygındır. ı Ankara, yurdumuzun başkentidir. i Tabakları yıkayıp, setin üstüne dizdi. j Yaşlı adam, bahçesinde günde iki saat çalışırdı. k Çocuk yerinden kalktı, engelli adama yer verdi. l Bahçıvan fidanları suladı, güllerin dallarını budadı. m Televizyon izleyip, odasına çıktı. n Gazlı içecekler, renkli şekerler sağlıklı ürünler değildir. o Kardan adamı bitirdiler, evlerine dağıldılar. ö Saklambaç, körebe, köşe kapmaca en sevdiğim oyunlardır. 11

B. Aşağıda verilen cümleleri virgül kullanarak birleştirelim, yazalım. a Topunu aldı. Bahçeye çıktı. b Türkçe ödevini yaptı. Kardeşiyle oyun oynadı. c Sürahiyi su doldurdu. Buzdolabına koydu. d Şiddetli yağmur başladı. Herkes sağa sola kaçıştı. e Eline bir avuç yem aldı. Tavukların kümesine bıraktı. f Okuldan geldi. Kıyafetlerini çıkardı. Koltuğa uzandı. g Eşyaları topladık. Kamyona yerleştirdik. Yola çıktık. h Zil çaldı. Sınıftan çıktı. Kantine indi. ı Su kabını çıkardı. Kapağını açtı. Kana kana içti. i Otobüs durağa yanaştı. Yolcular indi. Yoluna devam etti. 12

OKUMA - ANLAMA - HIKAYE KARDAN ADAM Sabahleyin uyandığımda her yeri bembeyaz gördüm. Kar yağmıştı. Heyecanla yatağımdan fırladım. Kahvaltımı yapıp dışarı çıktım. Bütün çocuklar sokağa dökülmüş, kar topu oynuyor, yerlerde yu- varlanıyorlardı. Arkadaşlarımın bir kısmı bayırdan kayarken bir kısmı da kardan adam yapmaya çalışıyordu. Köpeğimiz Beyaz da heyecanlanmış- tı. Zıp zıp zıplıyor, yerlerde debeleniyor, garip şaklabanlıklar yapıyordu. Arkadaşlarla epeyce oynadıktan sonra kardan adam yapmaya karar verdik. Büyük bir gayretle işe koyulduk. Bir kısmımız kocaman topaklar yapıyor, bir kısmımız da topakları yan yana ve üst üste koyuyorduk. Bu arada Beyaz ağzından buharlar çıkararak aramızda koşuşturup duruyordu. Nihayet kardan adam bitmişti. Bir arkadaşım da iki kömür parçasıyla gözlerini yaptı. Beyaz bir ara kaybolup sonra ağzında bir havuçla ortaya çıktı. Ha- vucu burun yapalım diye getirmişti. Havucu kardan adamın suratının ortasına itina ile yerleştirdim. Bir ara Beyaz yine kayboldu. Bu defa ağzında babamın yün beresi vardı. Babam da peşindeydi. Babam bir yandan Beyaz'ı kovalıyor, bir yandan da bağırıyordu. - Getir beremiii! Beyaz, korkudan arkama saklandı. Babam beresini alıp söylene söy- lene geri döndü. Beyaz'ın kardan adama bere gerekeceğini anlamasına şaştık kaldık. Babam, biraz sonra tebessüm ederek tekrar yanımıza gel- di. Fakat bu defa yüzünde sevgi ve merhamet ışıltıları vardı. Başındaki bereyi çıkararak kardan adamın başına taktı. Ardından atkısını çıkarıp kardan adamın boynuna doladı. Paltosunu da kardan adamın omzuna attı. Babam gülerek: - Sizi gidi yaramazlar, dedi. Mahsus benim vücut ölçülerime göre yapmışsınız. Bu duruma hepimiz gülmeye başladık. Babam: - Çocuklar bana müsade... Paltomu, beremi, atkımı kardan adama verince ısınan o, üşüyen ben oldum, dedi ve evin yolunu tuttu. Selçuk Derya ALTINTREN (Düzenlenmiştir.) 13

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Çocuk kar yağdığını görünce ne yaptı? 2 Çocuk ve arkadaşları ne zaman kardan adam yapmaya karar verdiler? 3 Beyaz, havucu niçin getirmiş? 4 Çocuğun babası, Beyaz’ı niçin kovalıyordu? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a BAYIR : b TOPAK : c BERE : d GAYRET : C. Aşağıda metinle ilgili verilen olayları numara vererek oluş sırasına göre sıralayalım. Beyaz, ağzında yün bereyle çıkageldi. Çocuklardan biri tahta parçasıyla kardan adamı düzeltti. Babam beresini aldı, söylene söylene geri döndü. Babam, \"Çocuklar bana müsade...” diyerek evin yolunu tuttu. Çocuklar sokağa dökülmüş, kar topu oynuyorlardı. Yatağımdan fırladım, kahvaltımı yapıp dışarı fırladım. Oyunlar oynadıktan sonra kardan adam yapımına başladık. 14

SESTEŞ (EŞ SESLI) A. Aşağıdaki eş sesli kelimeleri verilen anlamlarıyla cümle içinde kullanalım. ÇAY :Çay bitkisinin demlenmesiyle elde edilen içecek. CÜMLE :..................................................................................... ÇAY :Irmaktan küçük, dereden büyük akarsu. CÜMLE :..................................................................................... KARA :Beyaz rengin zıttı. CÜMLE :..................................................................................... KARA :Yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümü. CÜMLE :..................................................................................... AT :Binek ve yük taşımada kullanılan hayvan türü. CÜMLE :..................................................................................... AT :Herhangi bir nesneyi karşı tarafa iletme eylemi. CÜMLE :..................................................................................... SAL :Akarsularda taşıma amaçlı kullanılan ilkel taşıt. CÜMLE :..................................................................................... SAL :Göndermek, bırakmak anlamına gelen eylem. CÜMLE :..................................................................................... 15

B. Aşağıdaki kelimeler eşsesli (sesteş) kelimelerdir. Bu kelimeleri farklı anlamlarıyla cümle içinde kullanalım. Kelimelere ek getirebilirsiniz. a DİZ : DİZ : b AY : AY : c SIRA : SIRA : d DOLU : DOLU : e BİN : BİN : f OCAK : OCAK : g PAZAR : PAZAR : h BEN : BEN : 16

OLUŞ SIRASI A. Aşağıda karışık olarak verilmiş olan cümleleri oluş sırasına göre be- lirtilen yerlere yazalım. Annesi benim annemle yaşıttı. Emre bizi kapıda karşıladı. İsmi Barış'tı. Emre bizi evine davet etti. Babası Barış Manço hayranı ol- Ayşe Hanım muhteşem bir duğu için ona bu ismi vermişti. masa hazırlamıştı. Bir çocukluk arkadaşım vardı. Uğur ile Emrelere gittik. Sinirli olduğu her halinden Kalabalığın arasından yürüdüm. belli oluyordu. Kitapçıda onunla karşılaştım. Tekin içeri girdi. Kitapçıya girdim. Tam ağzını açacaktı ki vazgeçti. Evden çıktığımda cadde ka- Karşıma geldi ve durdu. labalıktı. 17

B. Aşağıdaki cümleleri oluş sırasına göre sıralayarak yazalım. a Kaplumbağa bu teklifi kabul etmiş. Ormandaki hayvanlar bir araya toplanmış. Kim sen mi, demiş tavşan. Var mı benimle ya- rışmak isteyen, demiş tavşan. b Bu durumu gören karga, kartala özenmiş. Fırsatını bulan kar- tal koyun sürüsüne dalmış. Bir kartal otlamakta olan koyunları gözlüyormuş. Bir koyunu kapıp havalanmış. c Dere üzerindeki köprüden geçerken durmuş ve suya bakmış. Bir gün köpeğin biri bir kemik kapıp kaçmış. Bir dere kenarına gelmiş. Kemiğini afiyetle yiyebileceği bir yer arıyormuş. 18

DEĞERLENDIRME - 1 ................................................. 3. Köylü niçin saraya gidiyormuş? A. K ralı ziyarete gidiyormuş. Eski dönemlerde bir kral, sara- B. Saraya sebze, meyve götürü- ya gelen yolun üzerine kocaman bir yormuş. kaya koydurmuş. Kendisi de gün boyu C. Sarayın yollarının bakımını ya- olacakları izlemek için pencerenin pıyormuş. yanına oturmuş. Ülkenin en zengin tüccarları, saray görevlileri birer bi- 4. Metne en uygun başlık aşağıda- rer gelmişler. Hepsi kayanın etrafın- kilerden hangisi olur? dan dolaşıp saraya girmişler. A. Büyük Kaya B. Cimri Kral Bazıları da kralı eleştirmiş: C. Duyarlı Köylü - Bu taşın burada ne işi var? Kral, yolların bakımıyla hiç ilgilenmiyor. Bi- 5. Metinden çıkarılması gereken raz sonra bir köylü gelmiş. Saraya dersi aşağıdaki atasözlerinden meyve ve sebze taşıdığı küfeyi yere hangisi en güzel şekilde ifade et- bırakmış. Uğraşmış, didinmiş, kaya- mektedir? yı yolun kenarına çekmeyi başarmış. A. Yol yürümekle borç ödemekle Kayayı kaldırdığı yerde bir kese altın tükenir. ve bir kağıt bulmuş. Kağıtta şunlar B. İ ki kaptan bir gemiyi batırır. yazıyormuş: C. İyilik eden iyilik bulur. - Bu altınlar kayayı yerden kaldı- ran kişiye aittir. 6. Türkçe sınavından yüksek not aldı. Aşağıdaki ilk beş soruyu metne Altı çizili kelimenin cümledeki anla- göre cevaplandırınız. 1. Kral ne yapmış? mına göre zıt anlamlısı hangisidir? A. Yolun üzerine bir kaya yaptırmış. A. alçak B . düşük C. kötü B. Yolun üzerine bir kaya koydurmuş. C. Yolun üzerindeki kayayı kaldırmış. 7. “ buğday” sözcüğü aşağıdakiler- den hangisini çağrıştırır? 2. Kayanın etrafından geçenler ne yapmışlar? A. meyve B. ekmek C. içecek A. Ne kadar büyük kaya demişler. B. Kayayı yoldan kaldırmışlar. C. Kralı eleştirmişler. 19

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 13. A şağıdaki cümlelerin hangisinde sebep sonuç ilişkisi vardır? altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır? A. Babası izin vermediği için si- nemaya gidemedi. A. Sınavda üç soruyu yanlış yaptı. B. Boş zamanlarımda kitap okurum. C. Geçen yıla göre daha iyi çalışıyor. B. Cem, lanbayı açık bırakmış. C. Çok güzel kirpikleri var. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde se- 14. Yarın da okula gitmeyeceğim. bep sonuç ilişkisi söz konusu değildir? A. Tatil nedeniyle herkes il dışı- Cümlesi ile anlatılan aşağıdaki- na çıkıyor. lerden hangisidir? B. Yağmurluğunu giymediği için A. Bugün okula gitmiş. ıslandı. B. B ugün okula gitmiş, yarın C. Tiyatroyu izlemeden eve döndü. gitmeyecekmiş. C. B ugün okula gitmemiş, yarın 10. I- Ne güzel bir ayakkabı da gitmeyecekmiş. II- O kula kiminle gideceksin III- M arketten bana ne aldınız 15. Soruların hepsini cevaplandırdın mı? IV- Nasıl oldu da seni göremedim Yukarıdaki cümlelerden hangile- Aşağıdakilerden hangisi yukarı- daki sorunun cevabı olamaz? ri soru cümlesidir? A. Evet, cevaplandırdım. A. I - II B. II - III C. III - IV B. Hayır, hepsini cevapladım. C. Evet, kontrol ediyorum. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de kesme işaretinin kullanımında 16. 1- Ayağa kalktık. yanlışlık yapılmıştır? 2- Ö ğretmenimiz sınıfa girdi. A. Tatilde Ankara’ya gidecek. 3- B izlere “Günaydın çocuklar!” dedi. B. Ayha’nın güzel bir kedisi var. Yukarıdaki cümleler oluş sıra- C. Akdeniz’in suyu tuzludur. sına göre sıralandığında sıra- 1 2. CAünmnelmesihnedyeecanhlaanbgei ni bekliyordu. lama nasıl olur? sözcükten sonra virgül kullanılabilir? A. 2 - 3 -1 B. 2 -1- 3 A. annem B . heyecanla C. beni C. 1- 3 - 2 20

OKUMA - ANLAMA - HIKAYE KAR TANESİNİN MACERASI Soğuk bir kış günü pencereden kar yağışını seyrediyordum. Kar taneleri uçuşa uçuşa, döne döne yere düşüyorlardı. Büyük bir kar ta- nesi pencereye doğru savruluyordu. Elimi uzattım. Süzülerek avucuma kondu. Nasıl da temiz ve berraktı. Ne kadar da düzgün ve güzel şekli vardı. Ona öyle bakarken; \"Şu kar tanesi dile gelse de başından geçenleri anlatsa,\" diye mırıldan- dım. Ben böyle mırıldanırken, kar tanesi birden dile geldi. Bana, \"Başım- dan geçenleri öğrenmek istiyorsan dinle beni.\" dedi ve anlatmaya başladı. Bir zamanlar kocaman bir denizde bir samla suydum. Arkadaşla- rımla denizin yüzeyinde eğleniyorduk. Yakıcı bir güneş vardı. Sıcak içime işledikçe hafiflediğimi hissettim. Arkadaşlarımla birlikte su buharına dö- nüşüp yükselmeye başladık. Yükseklerde diğer su buharlarıyla birleşip bulut olduk. Rüzgâr bizi önüne katıyor diyar diyar gezdiriyordu. Bir gün çok yükseklere çıktık, hava oldukça soğuktu. Bir an önce yağmur damlasına dönüşüp yeryüzüne dönmek istiyorduk. Saatler birbirini kovaladı. Yarı su, yarı buhar durumundaydık. Biz tam yağmur damlası olmayı beklerken hava birden bire daha da soğu- du. Tir tir titriyorduk. Yanımdaki su damlasına \"Neler oluyor bize böy- le?\" diye sordum. O da bana \"Şu an üzerinde bulunduğumuz şehirde kış mevsimi yaşanıyor. Birazdan kar tanesine...\" dönüşeceğiz diyemeden kar tanesi olup yeryüzüne süzülmeye başladı Ardından ben de kar ta- nesine dönüştüm ve yeryüzüne doğru yolculuğa başladım. Yeryüzüne yaklaşırken güzel bir sokağa doğru yol alıyordum. Tam altımda bir çocuk vardı. Bir sokak köpeğinin canını yakıyordu. Köpek de ondan kaçıyordu. Bu beni hem üzdü, hem de sinirlendirdi. O çocuğun üstüne inmek istemiyordum. Yönümü değiştirerek sana doğru ilerle- dim. \"Pencereden uzattığın elin, bir dost eli olduğunu düşündüm ve ...\" Sözlerin burasında kar tanesinin sesi kesildi. Avucuma baktım ki kar taneciği, bir damla suya dönüşüvermiş. Samed BEHRENGİ (Düzenlenmiştir) 21

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Çocuk, kendi kendine ne mırıldandı? 2 Kar tanesi, maceraya başlamadan önce nerede ve ne hâldeydi? 3 Rüzgâr, bulutları ne yapıyordu? 4 Kar tanesi yer yüzüne inerken nereye doğru ilerliyordu? 5 Kar tanesi niçin yönünü değiştirme kararı aldı? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a SAVRULMAK : b Su BUHARI : c SÜZÜLMEK : d MIRILDANMAK : C. Aşağıdaki cümleleri okuduğumuz metne göre tamamlayalım. a Kar taneleri uçuşa uçuşa, ............................ yere düşüyorlardı. b Başımdan geçenleri ............................ istiyorsan dinle beni, dedi. c Bir gün çok yükseklere ......................., hava oldukça .......................... d Güneş'in sıcağı içime işledikçe ............................ hissettim. e Canı yanan köpek, çocuktan ............................. f Yükseklerde diğer su buharlarıyla birleşip ............................ olduk. g Pencereden uzattığın elin, dost eli olduğunu ............................. 22

TEKIL - ÇOĞUL A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Cümlelerdeki tekil ve çoğul kelime- leri bularak yazalım. Tek bir kişiyi veya var- Birden fazla kişiyi veya lığı ifade eden kelimeler varlığı ifade eden kelime- ler “çoğul” kelimelerdir. “tekil” kelimelerdir. “kuş” “kuşlar” a Kirpi incecik dişleriyle çok sevimli görünüyordu. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ b Çocuklar, şu sırayı dışarı çıkarın. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ c Akşamüstü Güneş batarken yıldızlar çıkmaya başladı. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ d Kitabın yapraklarını gereksiz yere çizmeyelim. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ e Anneannem karpuzun çekirdeklerini biriktirir. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ f Yarışmacıların tek amacı kupayı kazanmaktı. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ g Kumbaradan çıkardığı bozuk paraları cebine koydu. TEKİL ........................ ÇOĞUL ........................ 23

MİNİ TEST - 1 1. Aşağıdaki kelimelerden hangisi 6. Cenk sepetteki yumurtaları sa- tek bir varlığı ifade etmektedir? tarak köye döndü. A. u çurtma Yukarıdaki cümlede kaç tane ço- B. a ynalar ğul kelime vardır? C. e vler A. 1 B. 2 C. 3 2. Aşağıdaki kelimelerden hangisi bir- 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde den çok varlığı ifade etmektedir? çoğul kelime kullanılmıştır? A. s aat A. Babam çok güzel çay demler. B. tarak C. k irazlar B. Mevsimlerin en güzeli ilkbahardır. 3. çimenler ağaç C. Kardan adamın burnuna ha- boyalı reklamlar vuç taktı. yıldızlar erikler Yukarıdaki kelimelerin kaç tanesi çoğul kelimedir? A.3 B. 4 C. 5 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 8. Aşağıdaki kelimelerden hangisinin çoğul kelime yoktur? çoğulu yapılamaz? A. Kaplumbağa, şımarık tavşana A. İstanbul bir ders verdi. B. İn san C. M illet B. Ormandaki diğer hayvanlar yarışmayı kabul etti. C. Tavşan, “Arkadaşlar benden hızlı koşan yoktur.” dedi. 5. Aşağıdaki kelimelerden hangisi 9. Hangi seçenekteki kelimelerin ta- çoğul kelimedir? mamı çoğul kelimedir? A. O rmana A. t avuklar, kiler, siler B. O rmanda B. havuzda, dereler, tilkinin C. Ormanları C. k eçiler, çimenleri, ağaçların 24

CÜMLE, EŞ - ZIT A. Aşağıda karışık olarak verilen kelimelerle anlamlı ve kurallı cümleler oluşturup yazalım. Noktalama işaretlerini unutmayalım. a ağaçları - çiçek - bahçedeki - açmış - kiraz b bardağı - mi - kırdı - Mehmet c cebinden - vermiş - bir - düdük - çıkarıp - Ömer’e d arkadaşın - güldü - sana - mı e parayı - Ömer’e - demiş - çalar - veren - düdüğü f koydun - vazoya - mu - çiçekleri g ben - aldığın - ablama - de - istiyorum - küpeden h bu - mi - silgi - mı - senin - Şenay’ın ı katlı - ormanın - evimiz - içinde - var - iki i yazmış - Uğur - mi - mektup - annesine 25

B. Aşağıdaki bilmecelerin cevaplarını yazalım. Uzaktan baktım dev gibi Semeri var eşek değil Yanına vardım ev gibi. Boynuzu var öküz değil. .................. .................. Kanadı var kuş değil İnim inim inler Yolları yokuş değil. Cümle âlem dinler .................. .................. Altı boş, üstü düz Bahçede kırda dolaşır Oturur gece gündüz. Evini sırtında taşır. .................. .................. C. Bulmacayı dolduralım. 1 “Pinti” sözcüğünün eş anlamlısı. 2 4 2 “Ödül” sözcüğünün zıt anlamlısı. 1 6 3 “Fakir” sözcüğünün zıt anlamlısı. 3 4 Çok konuşan. 5 5 “Gündüz” sözcüğünün zıt anlamlısı. 7 6 Doktorun ilaç yazdığı kağıt. 7 “Yıl” sözcüğünün eş anlamlısı. 26

ÇOĞUL EKI A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Kelimelere -ler ve -lar eklerinden uygun olanı getirerek açıklamaya uygun şekilde yazalım. -ler, -lar ekleri çoğul ekleridir. Özel isimlere eklenen -ler, -lar ekleri kesme işareti ile ayrılmaz. “DÜNYALAR” Faruk Mehmet Uğur .................... .................... .................... Ahmet Türkan Sevim .................... .................... .................... Cüneyt Tarık Esra .................... .................... .................... Egeli Muğlalı Karslı .................... .................... .................... Avrupalı Çorumlu Malatyalı .................... .................... .................... 27

B. Aşağıdaki cümlelerde kesme işareti yanlış kullanılmıştır. Cümlelerdeki hataları düzelterek alt satıra yazalım. a Nisa’lar hafta sonu İstanbula taşınacak. b Arkadaşlarla Hüseyin’lere gideceğiz. c Yangın çıkınca Asiye’ler büyük korku yaşadı. d Annemi görünce dünya’lar benim oldu. e Furkanın yarın doğum günüymüş. f Ankarada Sivas’lılar gecesi düzenlendi. g Sıla’ların Muğlada yazlık evi var. h Yalovada termal otelde tatil yapacağız. ı Urfa’lılar Kurtuluş Savaşında üstün başarı gösterdi. i Çoban köpeği Karabaşın yavruları oldu. j Gökhan’lar buğday hasadına başladı. 28

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR UÇURTMA NASIL UÇAR ? Bunu bilmeyecek ne var Kuş olur, süzülür uçar, Çıkmaya görsün rüzgâr. Gider taa uzaklara. Uçurtmam dünden hazır, Sonra ne olur ne olmaz, Bir yumak ip de cebimde. İpini sararım biraz. Küçük kız kardeşimle, Koşarız karşı tepeye. Haydi bakalım ama Hep öyle durmak olmaz. Kardeşim özenle tutar, Biraz coşku, biraz şaka Rüzgâra karşı uzaktan. Bende ne hünerler var. Sonra \"Bırak\" derim ona, Bir sağa çekerim, bir sola Havalanır uçurtmam. Uçurtmam takla atar. Koşarım önce şöyle bir, Aaa! Asıl ustalık bendedir. Uçması çok güzel de Salarım, salarım ipini, Şu düşmesi olmasa. Uçurtmam göklere yükselir. Ayla ÇINAROĞLU Kocaman renkli benekli, Süslü püslü, telli pullu, Alımlı nazlı uçurtmam, Gelin gibi kuyruğu. 29

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Çocuk, uçurtmayı kiminle ve nerede uçuruyor? 2 Çocuk ne yapınca uçurtma göklere yükseliyor? 3 Çocuk, uçurtmanın ipini niçin biraz topluyor? 4 Çocuk, uçurtmasını uçururken nasıl bir hüner sergiliyor? 5 Şiirin ana duygusu nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a HÜNER : b TEPE : c USTA : d YUMAK : C. Bulmacayı dolduralım. 1 “Kapalı” sözcüğünün zıt anlamlısı. 5 1 2 “ Cevap” sözcüğünün eş anlamlısı. 3 3 Bayrağımızın sembolleri ay ve 2 8 .............. 4 “İmtihan” sözcüğünün eş anlamlısı. 5 “Uzak” sözcüğünün zıt anlamlısı. 6 6 İli yöneten yönetici. 4 7 Güzün gider, yazın gelir, Uzun 7 ince bacaklı. 8 “Yararlı” sözcüğünün eş anlamlısı. 30

SÖZLÜK ANLAMI A. Aşağıda kelimeler ve sözlük anlamları verilmiştir. Kelimeleri sözlük anlamlarının olduğu bölgeye yazalım. Veteriner Diyetisyen Pilot Terzi Öğretmen Hostes Garson Futbolcu Eczacı a .................... : İlaç yapan, hazır ilaçları satan kimse. b .................... : Ayak topu oyuncusu. c .................... : Genellikle evcil hayvanların hastalıklarına bakan hekim. d .................... : Hava taşıtını kullanan ve yöneten kimse. e .................... : Özellikle uçaklarda yolculara hizmet veren çalışan. f .................... : İnsanlara ihtiyaçlarına göre beslenme programı ha- zırlayan uzman. g .................... : Lokanta, pastane gibi yerlerde müşterilere hizmet veren çalışan. h .................... : Giysi biçip, diken kimse. ı .................... : Okulda öğrencilere ders veren kimse. 31

B. Aşağıdaki bulmacayı dolduralım. 1 Otomobillerin motorlarında meydana gelen arızaları onaran kimse. 2 Müzik enstrümanlarıyla müzik yapan kimse. 3 Maden işleten, madencilikle uğraşan kimse. 4 Uzay çalışmalarına katılmak üzere eğitilen kimse. 5 Mağaza gibi yerlerde tezgahta duran, müşteriye satış yapan kimse. 6 Kişilerin saçlarını kesen veya ona saç modeli şekli veren kimse. 7 Mektup, posta, paket veya her türden iletinin ulaştırılmasını sağlayan kimse. 8 Haber ajansları için haber toplayan kimse. 9 Özel ekipmanlarıyla su altında uğraş veren kimse. 1 3 5 4 7 2 6 9 8 32

ALFABETIK SIRALAMA A. Aşağıdaki kelimeleri alfabe- B. Aşağıdaki kelimeleri harfleri kul- tik olarak sıralayalım. İlk sırada lanarak alfabetik olarak sırala- olan kelimeyi yazalım. yalım. Şifreyi bulalım. çanta .................... F pazar 1. çakıl A pınar 2. çaba 3. U perde 4. R posta hediye .................... U temiz 1. hemen .................... P teker 2. hedef .................... N terlik 3. .................... A tepsi 4. komik kemik A uydu 1. kuzey T uyku 2. S ordu 3. uzay A orman 4. uzun uzat A öykü 1. İ özlem 2. ördek Ş örnek 3. örnek R uzak 4. örtü A kemer 1. T komik 2. S güneş 3. U havuz 4. 33

...................................................... 1. Yandaki metnin başlığı aşağıdaki- lerden hangisi olmalıdır? Herkes herkese yardım etmeli, A. Aslan ile fare B. Minik fare Ben büyük , o küçük dememeli, C. Tuzak İki masalım var bunun üstüne, Başka da bulurum isteyene. 2. Aslan, aslan yürekliymiş o gün. Aslan toprakla oynuyormuş bir gün, Yukarıdaki cümleyle anlatılmak is- Birde bakmış pençesinde bir fare, Aslan, aslan yürekliymiş o gün, tenen aşağıdakilerden hangisidir? Kıymamış canına, bırakmış yere. A. A slan o gün oldukça cesurmuş. Boşa gitmemiş bu iyiliği B. Aslan o gün oldukça korkusuzmuş. Kimin aklına gelir, C. Aslan o gün oldukça iyi kalpliymiş. Farenin aslana iyilik edeceği? Olmuş işte , hem de canını kurtarmış. 3. Aşağıdaki sorulardan hangisinin Günün birinde aslan cevabı metinde yoktur? Biraz çıkayım derken ormandan, A. A slan, farenin canını niçin al- Düşmüş bir tuzağa, mamış? Yakalanmış ağlara. B. Fare, aslanın tuzağa düştüğü- Kükremiş durmuş boşuna; nü nasıl anlamış? Bereket versin ki fare yetişmiş imdada C. A slan, kendisini ağdan kurta- Bu iş kükremekle değil, ran fareyi nasıl ödüllendirmiş? Kemirmekle olur, demiş. Başlamış incecik dişleriyle işlemeye 4. Metnin ana fikrini en iyi ifade Gelmiş ipin hakkından kıtır kıtır. eden atasözü hangisidir? Bir ilmik kopunca ağdan hayır mı kalır? A. U mmadığın taş yarar baş: Ba- Sabır, biraz da zaman zen hiç tahmin etmediğimiz Güçten, öfkeden daha yaman. kişiler, çeşitli konularda bek- lenmeyen davranışlarda bulu- La FONTAINE narak bizi şaşırtırlar. B. K asap et derdinde , koyun can derdinde: Bazı insanlar zor du- rumdan kurtulmak için başkaları- na zarar vermekten çekinmezler. C. Dost ile ye iç, alışveriş etme: Dostlarımızla alışveriş yapar- ken çok dikkatli olmalıyız. 34

DEĞERLENDIRME - 2 1. Öyle zayıflamış ve bir deri bir 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kemik kalmış. “beğenme” söz konusudur? Yukarıdaki cümledeki anlatım bo- A. Ö ğrenci dediğin çalışkan olur. zukluğunu gidermek için “ve” ye- rine hangisi gelmelidir? B. Öğrenci dediğin derslerine çalışır. C. Ö ğrenci dediğin işte böyle olur. A. fakat B . ile C. ki 6. - çalışmıyorsanız - eğer - ulaşmanız - değildir 2 . Hatasını anlayınca ................. . - mümkün - başarıya Yukarıdaki cümlede noktalı yere Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı ve hangisinin gelmesi doğru olmaz? kurallı bir cümle oluşturduğu- A. a rkadaşını çok özledi. muzda sıralama nasıl olur? B. ö zür diledi. A. C. y üzü kıpkırmızı oldu. B. C. 3. A şağıdaki cümlelerin hangisinde 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma vardır? “abartı” söz konusudur? A. Fındık, fıstıktan daha lezzetlidir. A. B ir anda fındık büyüklüğünde B. Sudan çıkmış balık gibi ıslandım. dolu yağmaya başladı. C. Bizim sokağa taşınmanıza çok B. M utfaktaki dağ gibi bulaşıkları sevindim. ben mi yıkayacağım? C. B ayram geldiği için çok mutluyum. 8. A şağıdaki cümlelerin hangisinde 4. Ah, keşke şimdi yanımda olsaydı! işin gerçekleşmesi bir şarta bağ- Yukarıdaki cümlenin ifade ettiği lanmıştır? duygu aşağıdakilerden hangisidir? A. O ğlum, sebzelerin tazesinden al! A. p işmanlık B. S ınıfını geçersen bisikleti alırsın. B. ö zlem C. Ç ayın yanında kurabiye ikram C. k ıskançlık ettiler. 35

9. Ali dayım büyük bir balık yakaladı. 13. ................. masa “Büyük” kelimesi aşağıdaki cüm- Noktalı yere aşağıdakilerden lelerin hangisinde yukarıdaki hangisi gelirse “masanın biçimi- anlamıyla kullanılmıştır? ni” ifade etmiş oluruz? A. Dedem, okursan büyük adam A. boş B. beyaz C. yuvarlak olursun, dedi. B. Ne olursa olsun büyük söz 14. A şağıdaki cümlelerin hangisinde varlığın özelliğini belirten kelime söylememeli. kullanılmamıştır? C. B abam büyük bir karpuz aldı. A. Küçüklüğümden beri ekşi el- mayı çok severim. 10. - Bu iki keçi köprünün üze- B. Minik tavşan saatlerce yiye- rinde karşılaşmışlar. cek aradı. C. Ahmet masadaki vazoyu dü- - Bu keçiler içinde inatçı iki şürdü. keçi varmış. 15. Hepsi birden gülüştüler. - Fakat köprü bayağı darmış. - Vatandaşın birinin keçi Yukarıdaki cümledeki “hepsi” kelime- sinin yerine hangisi kullanılamaz? sürüsü varmış. Yukarıdaki cümlelerle anlamlı A. seyirciler B. Sinan bir paragraf oluşturduğumuzda C. çocuklar sıralama nasıl olur? A. 16. Yarın tiyatroya gideceğiz. B . C. Tiyatroya gidecek olanlar aşağı- dakilerden hangisidir? 11. Kışın genellikle kar ara sıra da yağmur yağar. A. onlar B. siz C. biz Yukarıdaki cümlede hangi kelime- 17. Şimdi gidiyorum ................. den sonra virgül kullanılmalıdır? yarın geleceğim. A. genellikle B. kar C. yağmur Noktalı yere hangisinin getiril- mesi doğru olmaz? 12. Aşağıdaki kelimelerden hangisi A. veya alfabetik sıralamada diğerlerin- B. ama den sonra yer alır? C. fakat A. sınav B. salon C. sergi 36

OKUMA - ANLAMA - ANI ATATÜRK'ÜN ÇOCUK SEVGİSİ Atatürk çocukları çok severdi. Onun dilinde çocuk, \"sevgi\" demekti. Atatürk'ün yanından hiç ayırmak iste- mediği, şirin bir çocuk vardı. Ona kendisi \"Ülkü\" adını vermişti. Ülkü, yeni yürümeye ve birkaç kelime ile yarım yamalak konuşmaya başlamıştı. Atatürk, bu sevimli çocuk ile saatlerce ilgilenir, onunla oyunlar oynardı. Bir gün yanına gittiğim zaman onu yine Ülkü ile şakalaşıyorken bulmuştum. Çocuk, katıla katıla gülerek onun altın saçlarını çekiyor ve burnuna yapışıyordu. Ara sıra yumak elleriyle Atatürk'ün yanaklarını sıkıyordu. Atatürk de çocuklaşmış gibiydi. Bir yandan kahkahalarla gü- lüyor, bir yandan da güya başını korumaya çalışıyordu. Bir aralık bana baktı. Gök parçası gözleri sevgi ve neşeden ışıl ışıldı: - Çocukluk ne güzel şey! Çocuklar ne sevimli, ne güzel değil mi? En çok hoşuma giden halleri nedir bilir misin? Yalan dolan nedir bilmezler. Duygu- larını içlerinden geldiği gibi söylerler. Çoğu ailelerin kötü bir alışkanlığı var. Çocuklarını söyletmez ve dinlemezler. Çocuklar söze karışınca \"Sen büyükle- rinin konuşmasına karışma\" der, sustururlar. Hâlbuki tam tersine, çocukları serbestçe konuşmaya, düşüncelerini, duygularını olduğu gibi ifade etmeye özendirmelidirler. Böylece hatalarını düzeltmeye imkân bulurlar, dedi. Sonra Ülkü'yü derin bir şefkatle bağrına bastı. Onu iki yanağından öptü. Hasan Rıza SOYAK (Düzenlenmiştir.) 37

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Ülkü'yü kısaca tanıtalım. 2 Atatürk, Ülkü ile nasıl zaman geçirirdi? 3 Çocukların, en çok hangi hâlleri hoşuna gitmektedir? 4 Atatürk, anne ve babaların hangi tutumundan şikayetçidir? 5 Metnin ana fikri nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a DUYGU : b ŞİRİN : c ALIŞKANLIK : d ŞEFKAT : C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. KADAR GİBİ DAHA ÇOK AYNISINI İÇİN YA DA ANCAK a Senin yaptığın resmin .......................... ben de yapabilirim. b Seni benim .......................... düşünen var mıdır? c Bilgi yarışmasına katılmayı benden .......................... istiyor. d Ahmet de senin .......................... çok çalışmalı. e Eylül, gözleri bozuk olduğu .......................... gözlük takıyordu. f Hafta sonu sinemaya gidilecek .......................... evde oturulacak. g Bu resmi .......................... sen yapabilirsin. 38

GERÇEK - HAYAL A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Hayal ürünüyse \"H\", gerçekse \"G\" yazalım. Yağmur damlaları insanları Altı ay gündüz, altı ay ıslattıkları için çok üzüldüler. gece demeden yürüdüm. Otobüs yolcu indirmek için Güneş, göl tarafından durağa yaklaştı. batmak üzereydi. Hapşırması karşı ki köyden Kediler gevezelik yapmak- duyulurdu. tan işlerini bitiremediler. Yaralanan arkadaşını sır- Uzun Mehmet çok akıllı tında taşıdı. ve yetenekli bir çocuktu. Tilki, leyleği yemeğe davet Denize düşünce balıklar etti. beni kıyıya getirdi. Güneş, bulutun kulağına İstanbul’un tarihi eserleri bir şeyler fısıldadı. mutlaka görülmeli. Dayım askerden gelince Arkadaşım gözleri kapalı çok mutlu oldum. okuyabiliyor. Köpeğim Karabaş okula Tavşanı gören aslan sak- başladı. lanacak delik aradı. 39

MİNİ TEST - 2 1. Güneş ile Ay gökyüzünde kavgaya 6. Artık bu tilkiye bir ders vermenin tutuşmuşlar. zamanı geldi. Yukarıdaki ifade için hangisi doğ- “Ders vermek” deyimi yukarıdaki rudur? cümlede hangi anlamda kullanıl- A. A bartılı bir ifadedir. mıştır? B. H ayal ürünü bir ifadedir. A. B ir kimseye yaptığı işin yanlış C. G erçek bir ifadedir. olduğunu bir şekilde bildirmek. B. Bir durumu, bir meseleyi üzün- 2. - hoşgörülü - kavgacı tü konusu yapmak. C. Yetkili bir kişiden, bir öğret- - alaycı - sevimli menden bilgi edinmek. - anlayışlı - huysuz 7. Akşam yemeği için .................... . Noktalı yere hangisi gelemez? Yukarıdakilerden hangileri olum- suz özelliklerdir? A. hazırlık yapmaya başladık. B. bir araya toplandık. A. - - B. - - C. televizyonu açtım. C. - - 8. Servisin gelmesine hayli vakit vardı. Altı çizili kelimeyle anlatılmak is- 3. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi \"za- manında çalışmalıyız” anlamındadır? tenen hangisidir? A. Zorla güzellik olmaz. A. az B. çok C. zaman B. Mart ayı, dert ayı. C. Yazın başı pişenin kışın aşı pişer. 9. İ ki çocuğunu aynı anda okutması imkansızmış. 4. Aahh (1) Benim akılsız kafam ah (2) Yukarıdaki cümlede (1) ve (2) Altı çizili kelimenin yerine hangisi gelirse cümlenin anlamı değişmez? numaralı yerlere sırasıyla hangi A. mümkün değilmiş noktalama işaretleri gelmelidir? B. doğru değilmiş C. y anlış anlaşılabilirmiş A. ( , ) ( ! ) B. ( ! ) ( ! ) C. ( ! ) ( . ) 5. P eki, demiş .................... senden son bir isteğim var. Noktalı yere hangisi gelemez? A. a ncak B. fakat C. veya 40

-lı, -li, -lu, -lü EKLERI A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Kelimelerin yazımında kesme işaretleri yanlış kullanılmıştır. Açıklamaya uygun şekilde alt satıra yazalım. -lı, -li, -lu, -lü ekleri özel isimlerin yanına geldiğinde kesme işareti ile ayrılmaz. Elazığ’lı Balıkesir’li Burdur’lu .................... .................... .................... Pakistan’lı Arjantin’li Bolu’lu .................... .................... .................... Güneş’li Konyalı’lar İzmirli’ler .................... .................... .................... Samsun’lular Erzincan’lılar Mardin’liler .................... .................... .................... 41

B. Aşağıdaki cümlelerde özel isimlerin yazımında yanlışlık yapılmıştır. Cümleleri yanlışlıkları düzelterek alt satıra yazalım. a Ceyhunun teyzesi Eskişehirde oturuyor. b Şükrünün babası Edirne’lidir. c Asker ocağında Giresun’lu adaşımla tanıştım. d Japon’lar Dünyanın en çalışkan insanlarındandır. e Dünya kupasında Avrupa’lı takımlar başarılı oldu. f Afrika’lı çocuklar zor şartlarda eğitim görüyor. g İstanbul’lular piknik alanlarını doldurdu. h Ege’liler konuksever insanlardır. ı Derya Kayseri’li, Merve Nevşehir’lidir. 42

YAZIM (İMLA) KURALLARI A. Kelimelerden yazılışı doğru olanlara B. Aşağıdaki kelimelerin doğrusunu “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. noktalı yerlere yazalım. D fabrika çoçuk kirbit yalnış diken fırca mutvak domatez kitab penbe pırogram bıcak oyuncak çarşanba sürpriz çikolata hırhız pilastik cimnastik sevinc eylence cizgi fermuar dişci perşenbe herkez bilmeçe itfaiye yanlız defter bisiklet meyve teneffüs öğrençi çadde kofte kumpara çekirke kulube çifçi taplo fasülya şemşiye gurup 43

NE KAYNAMAZ ŞEYMİŞ 1. Yandaki metnin türü aşağıdaki- Hay dedim, huy dedim lerden hangisidir? Bu ne pişmez şey dedim. A. şiir B. tekerleme C. hikaye Bir iken iki olduk, Üç iken dört olduk. 2. “ocak” kelimesi aşağıdaki cümlele- Anan soylu, baban soylu derken rin hangisinde metindeki anlamıy- Kırk olduk. la kullanılmıştır? Kırkımız kırk ateş yaktık! A. Ahmet’in babası maden oca- Kırk gündür kaynatırım kaynamaz. ğında çalışıyor. Baktım ki olacak gibi değil B. Ocak ayının sonunda okullar Sofraya konacak gibi değil. tatil olacak. C. Annem suyu ocağın üzerine Eğil dağlar eğil dedik, koydu ve altını yaktı. Onumuz hu çekti, Onumuz su çekti, 3. Aşağıdaki sorulardan hangisinin Onumuz un, odun çekti. cevabı metinde yoktur? Haydan geleni huya sattık, A. T oplam kaç ateş yakılmış? Unu, bulguru suya kattık. B. Suya ne katmışlar? Suyu kazana, C. Kazanda ne varmış? Kazanı yeniden ocağa attık. Vay ne kaynattık ne kaynattık... 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi ha- yal ürünü bir ifadedir? A. B u ne pişmez şey dedim. B. Onumuz su çekti. C. Eğil dağlar, eğil dedik. De şimdi , kaynar mı kaynamaz mı? 5. Kazanı yeniden ocağa attık. Derken efendim, Bu kez başını kaldırıp Cümlesinde altı çizili kelime ile Bize bakmaz mı! anlatılmak istenen hangisidir? A. çıkardık İnternetten B. kaynattık C. koyduk 44

DEĞERLENDIRME - 3 TOPUM 5. Yazının türü aşağıdakilerden Bir topum var, lastikten, hangisidir? Lastik değil çelikten. Ne yırtılır ne patlar A. şiir B. hikaye C. masal Vurdukça zıplar, atlar. 6. Atatürk, çocukları çok sever, Atar, oynarım hop hop .......... buldukça onlarla oynardı. Ne güzeldir lastik top. Cümlesinde noktalı yere hangisi Yusuf Ziya ORTAÇ gelmelidir? Aşağıdaki ilk beş soruyu şiire A. her zaman B. fırsat göre cevaplandırınız. C. sürekli 1. Şairin nasıl bir topu varmış? 7. Mevsimine göre giyin, Hiç üşütme kendini, A. ç elikten B. lastikten Zamanında aşı ol, Sık sık yıka elini. C. bezden Beytullah Hatoğlu 2. Şair topun sağlamlığını şiirin han- Yukarıdaki şiirin konusu aşağıda- gi satırında belirtmiştir? kilerden hangisidir? A. A tar, oynarım hop hop B. B ir topum var, lastikten A. mevsimler B. aşı C. sağlık C. L astik değil çelikten 8. A şağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi diğerlerinden farklıdır? 3. Şairin lastik top hakkında hissettiği duygu aşağıdakilerden hangisidir? A. yurt - vatan B. hür - özgür A.T opu kıskanıyor. C. faydalı - zararlı B. Topunu çok seviyor. C.T opunu kimseyle paylaşmıyor. 9. 1 2 3 kuzu kilim kürek 4. Şiirdeki çocuk için aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? Yukarıdaki sözcükler sözlükteki A. O yunbozan bir çocuktur. yerlerine göre sıralandığında sı- B. T op oynamayı seviyor. ralama nasıl olur? A. 2 - 1 - 3 B. 1 - 3 - 2 C. Neşeli bir çocuktur. C. 2 - 3 - 1 45

10. 1 2 3 15. tavuk - yumurta havuç üzüm marul Yukarıdaki sözcükler sınıflandırıldığın- Yukarıdaki sözcükler arasında- ki anlam ilişkisi aşağıdakilerden da hangisi farklı bir sınıfta yer alır? hangisinde yoktur? A. üzüm B. havuç C. marul A. koyun - keçi B. inek - süt 11. Matematik sınavında dört soruyu C. arı - bal yanlış yapmış. 16. Acı haberi duyunca ................ Cümlesinde aşağıdakilerden Cümlesi aşağıdakilerden hangisi hangisinin cevabı yoktur? ile tamamlanamaz? A. Kim B. Kaç soruyu A. çok sevindi. C. Hangi sınavda B. düştü, bayıldı. C. ne yapacağını şaşırdı. 12. Sadece Ebru’yu parka götürdü. 17. “para” sözcüğüne aşağıdakiler- Cümlesinden çıkarılan sonuç den hangisini eklersek “parası olmayan” anlamına gelir? aşağıdakilerden hangisidir? A. E bru’yu her zaman parka götürür. A. -lı B. -cı C. -sız B. E bru’dan başkasını götürmedi. C.E bru olmadan parka gitmez. 18. “yıl - sene” sözcükleri arasında- ki anlam ilişkisi aşağıdaki sözcük 13. Cumartesi günü geziye geleme- çiftlerinden hangisinde vardır? yeceğim ................ çok üzgünüm. A. güvenli - tehlikeli B. düzenli - tertipli Cümlesinde noktalı yere aşağı- C. kuru - yaş dakilerden hangisi yazılmalıdır? 19. Göç eden kuşlar, A. fakat B. için C. veya S araran yapraklar, Son yiyeceklerini 14. Sözlük sırasına göre aşağıdakiler- T opluyor karıncalar. den hangisi ilk sırada yer alır? Yukarıdaki şiirde hangi mevsim- A. pilot B. kiraz C. limon den bahsedilmektedir? A. yaz B. kış C. sonbahar 46

OKUMA - ANLAMA - HIKAYE BİİS BİİS Atatürk, Antalya’ya giderken yolda verdiği bir mola esnasında bir çocuğun söylediği türküyü duyar. Çocuğun söylediği türkü ilgisini çekince türküyü söyleyen kişinin yanına getirilmesi- ni emreder. Atatürk’ün yanındakiler türküyü söyleyen kişiyi bulurlar. Çocuk yaşta bir ço- ban türküyü söylemektedir. Atatürk: - Türküyü sen mi söylüyordun? - Evet, ben söylüyordum. - Hadi, bir de bizim yanımızda söyle de dinleyelim. Genç çoban yanık sesiyle çok güzel bir türkü daha söyler. Genç çoban türküyü bitirince Atatürk çobanı alkışlar ve: - Biis ... Biis, diye bağırır. Genç çoban ve yanındakiler şaşkın bir şekilde Atatürk’e bakmakta- dırlar. Atatürk, biis’in ne olduğunu açıklar: - Biis demek, beğendim, tekrar söyle demektir. Çoban bunun üzerine türküyü tekrarlar. Atatürk de cebinden yüz lira çıkartarak çobana verir. Çoban paraya bakar ve: - Biis .... biis, diye bağırır. Atatürk bu zekice davranışından o kadar memnun olur ki bir yüz lira daha çıkarıp verir ve yanındakilere dönerek \"Şu çobanın verdiği cevaplar beni çok mutlu etti.” der. 47

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Atatürk, neden çocuğu yanına çağırıyor? 2 Atatürk çocuktan ne yapmasını istiyor? 3 Çocuk türküyü bitirince Atatürk ne yapıyor? 4 Atatürk çocuğa tekrar neden yüz lira veriyor? 5 Atatürk'ü ne mutlu ediyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a MOLA : b TÜRKÜ : c ÇOBAN : d ZEKİ : C. Metinle ilgili 2 soru hazırlayalım, cevaplarını yazalım. 1. SORUM : CEVAP : 2. SORUM : CEVAP : D. Aşağıda verilen hikaye unsurlarını rakamları kullanarak eşleştirelim. 1 Atatürk ile çobanın sohbeti. KARAKTERLER 2 Atatürk ve Çoban YER 3 Antalya yolu üzeri. OLAY 48

İFADELER DESTEKLEYİCİ ve AÇIKLAYICI FARKLI DÜŞÜNMEYE İFADELER YÖNLENDİREN İFADELER A. Aşağıdaki cümlelerdeki noktalı B. Aşağıdaki cümlelerdeki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. yerlere uygun ifadeleri yazalım. doğrusu hatta veya ama açıkcası özellikle ancak fakat a. Çok dikkatli oynayın a. Yemek vakti gelmişti arabalara dikkat edin. Arda ortalıkta yoktu. b. Bu kadar pahalı olduğunu dü- b. Yaz tatilinde futbol şünmüyordum ben basketbol kursuna gideceğim. de şaşırdım. c. Dışarıda yağan kar evlerindeki in- c. Emre’nin böyle bir resim yapa- sanları etkilemiyordu bileceği hiç aklıma dışarıda kardan etkilenen bir kız gelmezdi. vardı. d. Köpek öyle bir havlamış ki bina- d. Arkadaşlar ya maç yapalım daki herkesi mahal- saklambaç oynayalım. ledekileri bile uyandırmış. e. Şimdi gidiyorum yarın e. Emre yeni aldığı kitabı okumuş geleceğim. sorularını bile çözmüş. f. Kardeşimi çok seviyorum f. Hüseyin niçin öyle konuştu o beni pek sevmiyor. ben de anlayamadım. g. Zeynep beğendiği ayakkabıları g. Ahmet ile Cüneyt tartışmışlar ayağından çıkarmak istemiyordu bu tartışmada Ahmet’in babası çıkarmasını söyledi. haklı olduğunu düşünüyorum. 49