MİNİ TEST 9 1. “Çalışkan” ile “tembel” sözcükleri arasın- 7. I- mesafe - ara II- doğa - tabiat daki anlam ilişkisi aşağıdaki sözcük çiftle- III- kitap - defter IV- karışık - karmaşa rinden hangisinde vardır? Yukarıdaki sözcük çiftlerinden hangileri A. enteresan - ilginç eş anlamlı sözcüklerdir? B. tebessüm - gülümseme A. I-II B. I-IV C. II-III D. I-II-IV C. canlı - cansız D. kız - erkek 8. Bir olay, bir durum karşısında en küçük bir tepki göstermemek. 2. Emre düzenli bir çocuktur. Cümlesinde altı çizili sözcüğün eş an- Anlamına gelen deyim hangi cümlede lamlısı aşağıdakilerden hangisidir? kullanılmıştır? A. efendi B. akıllı C. tertipli D. planlı A. Bu davranışa göz yumamam. B. Ali’nin sözleri karşısında kılını bile 3. Aşağıdakilerden hangisinin hem zıt an- lamlısı hem de sesteşi vardır? kıpırdatmadı. C. Kendinden geçmiş bir şekilde maç A. yağ B. in C. diz D. pas izliyordu. 4. Cemil ile Cüneyt aralarındaki meseleyi D. Söyledikleriyle farkında olmadan konuşarak hallettiler. kendini ele verdi. Cümlesinde altı çizili sözcüğün eş an- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “düş” lamlısı hangi cümlede kullanılmıştır? sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A. Televizyonu çok yakından izliyorsun. A. Düşünde annesini görmüş. B. Sabahları erken kalkmadığı için oku- B. Sen kendin düştün. C. Düşünce ağlamaya başladı. la geç kalıyor. D. Duvara tırmanırken düştü. C. Bence bu çocuğun bir sorunu var. D. Pilot, uçağı kazasız belasız indirmeyi 10. .................... ki doğru söylüyorsun, bunu nasıl ispat edeceksin. başardı. 5. Çocuklar, dengeli beslenmek için bütün Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere besinlerden yeterince, fazlasıyla ve dü- aşağıdakilerden hangisinin gelmesi an- zenli olarak tüketmelidir. lam bozukluğuna neden olur? Yukarıdaki cümledeki anlam karmaşası A. farz edelim B. diyelim hangi sözcüğün çıkarılmasıyla düzeltilir? C. varsayalım D. anlayalım A. dengeli B. düzenli 11. Hangi cümlenin sonuna farklı bir nokta- C. yeterince D. fazlasıyla lama işareti konulmalıdır? 6. Güneşin ışıkları insanları ısıtırken, kurnaz A. Ey Türk gençliği bir bulut gülümsedi yeryüzüne. B. Yaşasın, sınavı kazanmışım C. Ayy, iğne elime battı Yukarıdaki cümlede hangi varlığa insa- D. Bu iş iki ayda zor biter na ait bir özellik verilmiştir? A. Güneş B. Işık C. Yeryüzü D. Bulut 50
Adı: ......................... YAZIM YANLIŞI Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki kelimelerin doğru yazımını noktalı yerlere yazalım. tenbel : .................... pisiklet : ................... herkez : ................... penbe : .................... kiprik : ...................... kirbit : ...................... yanlız : ..................... yalnış : ..................... tonbul : .................... vürgül : .................... yengec : .................. çenber : ................... tiren : ....................... sıpor : ...................... pilastik : ................... dayire : .................... elektirik : ................. cimnastik : ................ gurup : ..................... pilan : ...................... kiroki : ..................... kırem : ..................... şiyir : ........................ sütüdyo : ................. B. Aşağıdaki cümlelerde yazımı yanlış olan kelimelerin altını renkli kalemle çizelim. Doğrusunu yan tarafa yazalım. Arkadaşım Arda’nın hazırladığı sılayt gösterisi çok güzeldi. ....................... Hasan arkadaşlarıyla güzel bir filim çekmiş. ....................... Harçlığının bir kısmını her gün kunbarasına atıyor. ....................... Babam garsona kebab siparişi verdi. ....................... Annem akşam yemeğinde pirinc pilavı olduğunu söyledi. ....................... Babam sabah erkenden traş oldu ve işe gitti. ....................... Mehtap doğum gününde ablasına süpriz yaptı. ....................... Toplantıda herkes kıravat takmıştı ama o takmamıştı. ....................... Telefonu şarz tutmadığı için tamirciye götürdü. ....................... Geminin makina dairesinde arıza oluştu. ....................... Cep telefonuna orjinal kılıf bulunca çok sevindi. ....................... Sınıftaki tüm çocuklar yaptığım espiriye çok güldüler. ....................... 51
MİNİ TEST 10 1. Aşağıdaki kelimelerin hangisinin yazı- 7. I- senbol II- program IV- şifre mında yanlışlık yapılmıştır? III- akçiğer A. kuaför B. penguen Yukarıdaki sözcüklerden hangilerinin C. kıravat D. klâvye yazımında yanlışlık yapılmıştır? 2. Aşağıdaki kelimelerin hangisinin yazı- A. I - II B. II - III C. II - IV D. I - III mında yanlışlık yapılmamıştır? 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım A. pirenses B. menfaat yanlışı yapılmış kelime vardır? C. profosör D. sıtadyum A. Durağa kadar birlikte yürüdük. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım B. Herkezin içinde bağırdı bana. yanlışı yapılmış bir kelime vardır? C. Dursun sınıfımızın neşe kaynağıdır. D. Terleyince kazağını çıkardı. A. Soner suluboyasını arkadaşına verdi. B. Deprem, çiğ gibi doğal felaketler 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım can kaybına neden olur. yanlışı yoktur? C. Hastanede yatan arkadaşını ziyarete A. Kesinlikle yoğurtun suyunu dökme. gitti. B. Türkce kitabını evde unutmuş. C. Ödevleri kontrol etmesi için bir öğ- D. Ali’nin babası plazma televizyon al- maya karar vermiş. renci görevlendirdi. 4. Mağazamızda çalıştırılmak üzere D. Atılan havayi fişekler gök yüzünü 12 aydınlattı. deneyimli elaman alınacaktır. 10. I- perşenbe II- itfaye 34 III- meteoroloji IV- kronoloji Yukarıdaki cümlede kaç numaralı keli- menin yazımında yanlışlık yapılmıştır? Hangi sözcüklerin yazımı yanlıştır? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 A. I - II B. I - II - III C. II - III D. III - IV 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özel 11. Yıldızları avuc avuc, ismin yazımında yanlışlık yapılmıştır? Toplayarak bir taç yabtım. Hemen döndüm yer yüzüne, A. İki senedir Giresun’a gidemiyorum. Annemin başına taktım. B. Ege’nin en güzel şehri İzmir’dir. C. Tatilde Zonguldağ’a gidelim mi? Kaçıncı satırda yazım yanlışı yoktur? D. Serkan’ın sesi çok güzeldir. 6. Hangi cümlede yazım yanlışı vardır? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 A. Hentbol takımına seçildim. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım B. Babamın aldığı karpuz kıp kırmızı çıktı. yanlışlığı yapılmıştır? C. Dersini yapınca bilgisayarı açmasına A. Şehrimiz yurdumuzun kuzeyindedir. izin verdi. B. Omzunu duvara dayadı. D. Kestaneciden yüz gram kestane is- C. Kuşun kanatını kanatmışlar. tedi. D. Grup çalışmalarına katılmıyorum. 52
Adı: ......................... SEBEP - SONUÇ Soyadı: ......................... A. Cümlelerin sebep ve sonuç bölümlerinin altını örnekteki gibi çizerek, yazalım. Örnek: Ayağı taşa takılınca düştü. sebep sonuç a Balıkların ölümüne fabrika atıkları neden olmuş. b Canı sıkılınca arkadaşlarını eve çağırdı. c Havalar soğuyunca kuşlar sıcak ülkelere göç etti. d Hastalıklara neden oluyor, sokaklara atılan çöpler. e Şiddetli rüzgar çatılardaki kiremitleri uçurdu. B. Aşağıdaki cümlelere uygun sonuç cümleleri yazalım. a Sabah geç kalkınca ...................................................................................... b Düzenli ve planlı çalıştı ................................................................................ c Trafik kurallarına uymazsak .......................................................................... d Dişlerini düzenli fırçalamadığı için ................................................................ e Bir anda karşısına köpek çıkınca ................................................................... f Tek başına boyayamayacağını anlayınca ...................................................... C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sebep - sonuç cümlelerinin bulutunu boyayalım. a Yarım saatte bütün ödevlerini bitirdi. b Ekrem, elektrik prizi ile uğraşırken çarpılıverdi. c Kendinden farklı düşünen çocuklarla oyun oynamazdı. d Çiçekler düzenli olarak sulandığından oldukça uzadı. e İzmir’deki dayısının yanına trenle gitmeye karar verdi. f Uzun bir konuşma yapınca seyirciler sıkılmaya başladı. 53
MİNİ TEST 11 1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi sebep 6. Parasını ............................................. . sonuç cümlesidir? Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi geti- A. Türkçe öğretmeni onu da tiyatro rilirse cümle, neden - sonuç cümlesi olur? kulübüne aldı. A. arkadaşı ile paylaştı. B. Annesini öpmeden sabah evden çık- B. okula gelirken düşürmüş. mazdı. C. kaybedince ağladı. D. evde unutmuş. C. Belediye otobüsünü kaçırınca yürü- mek zorunda kaldı. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep sonuç ilişkisi vardır? D. Babasından cep telefonu sözü aldı. A. Kütüphanede sessizce ders çalışıyor. 2. Şiir yarışmasında birinci olunca sevinç- B. Mis gibi kokan köyümün topraklarını ten havalara uçtu. özledim. Cümlesinde sebep bölümü aşağıdaki- C. Üst geçit yapılınca kazalar azaldı. lerden hangisidir? D. Aradığım halde toplantıya gelmedi A. şiir yarışması B. birinci olması C. havalara uçması D. sevinmesi 3. Yoğun sis nedeniyle uçak seferleri iptal 8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi neden edildi. sonuç cümlesidir? Cümlesinde sonuç bölümü aşağıdaki- A. Cezası nedeniyle sinemaya gelemiyor. lerden hangisidir? B. Soğuk bir kış günü yola çıktı. C. Güneş gülen yüzünü gösterdi. A. yoğun sis D. Elbiselerini özenle yerleştirdi dolabına B. uçak seferleri C. seferlerin iptali D. yoğun uçak seferleri 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep 9. “mı, - mi” aşağıdaki cümlelerin hangisine ve sonuç bir arada verilmemiştir? soru anlamı katmıştır? A. Kırık bardak elini kesti. A. Yemek saati geldi mi hepimiz toplanırız. B. Yaramazlıkları herkesi bıktırmıştı. B. Gülüyor mu ağlıyor mu belli değil. C. Düşünce dizi yere çarptı. C. Hafta sonu maça mı, sinemaya mı gi- D. Kırmızı kalemini evde unutmuş. delim. 5. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde se- D. Film başladı mı herkes susardı. bep ve sonuç bölümleri yer almaktadır? 10. Serhat bu olayı çözmek için çok uğraştı A. Ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan ancak bir netice alamadı. olur. Cümlesinde altı çizili sözcüğün yerine B. Kavak yaprağını tepeden dökerse kış aşağıdakilerden hangisi getirilirse cüm- uzun olur. lenin anlamı değişmez? C. Biri yer, biri bakar; kıyamet ondan A. sonuç B. önlem kopar. C. yardım D. tedbir D. Terzi kendi söküğünü dikemez. 54
Adı: ......................... SORU OLUŞTURALIM Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki metinleri okuyalım. Metinlerle ilgili verilen soru kelimelerini kullanarak sorular oluşturalım, cevaplarını yazalım. YAĞMUR Sabah başlayan yağmur bütün gün yağdı. Yağmur damlaları çatıya değdikçe sesler çıkarıyordu. Evimiz eski olduğu için pencere aralıklarından içeriye yağmur damlaları giriyordu. Pencere kenarındaki çiçek bu sayede hiç susuz kalmıyordu. a SORU : Ne zaman? CEVAP : b SORU : Niçin? CEVAP : GÖÇMEN KUŞLAR Bazı göçmen kuşlar ‘’V’’ şeklinde sıralanarak uçar. Arkada sıralanan kuşlar, öndeki kuşların kanat hizasından ayrılmaz. Bu şekilde rüzgarın ve hava akımının olumsuz etkilerini azaltırlar. Böylece daha az enerji harcarlar ve uzun yolculuk- ları hep birlikte gerçekleştirirler. a SORU : Nasıl? CEVAP : Neyi? b SORU : CEVAP : BEN VE AİLEM Arkadaşlar, adım Ayşegül. Ailemle birlikte Kütahya’da yaşıyoruz. Babaan- nem de bizimle kalıyor. Evde yardımlaşmaya özen gösteriyoruz. Ablam, anne- me ev işlerinde yardımcı oluyor. Ben de boş zamanlarımda babaanneme kitap okuyorum. a SORU : Nerede? CEVAP : Kime? b SORU : CEVAP : 55
MİNİ TEST 12 1. Tatbikat başladığı için, sınıfta ders 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapan çocuklar sıraların altına girdi. “Niçin?” sorusunun cevabı vardır? Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı A. Ay, bazı geceler görünmez olur. yukarıdaki cümlede yoktur? B. Tehlikeyi sezince yuvasına geri döndü. C. Hafta sonları balık tutmaya giderdi. A. Niçin? B. Kimler? D. Serviste en ön koltuğa oturdu. C. Nerede? D. Kiminle? 6. Sınıftan çıkınca kantine doğru yürümeye 1 2 3 Marketten çıktığımda hava güzeldi. başladı. Biraz yürüdükten sonra gök gürle- 4 meye başladı. Altı çizili kelimelerden hangisi “Nere- ye?” sorusunun cevabıdır? 2. ve 3. soruları cümlelere göre ce- A. 1 B. 2 vaplandıralım. C. 3 D. 4 2. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı 7. Bir geyik yavrusu, annesi ile orman- sadece birinci cümlededir? da mutlu yaşıyordu. Bir gün uzaktan A. Nasıl? B. Ne zaman? av köpeklerinin seslerini duydular. C. Ne oldu? D. Kimin? Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı ikinci cümlededir? 3. Aşağıdaki sorulardan hangisinin ce- A. Kim? B. Kiminle? vabının karşılığı hem birinci hem ikinci C. Nerede? D. Neyi? cümlede vardır? 8. Ordu’nun kıyı kesimlerinde yaşayan- A. Niçin? B. Nereden? lar fındık tarımıyla uğraşırken, iç ke- C. Ne zaman? D. Nereye? simlerdekiler ise çoğunlukla hayvan- cılıkla uğraşırlar 4. Bir sabah çöl tilkisi başını yuvasından Yukarıdaki metin aşağıdaki sorulardan çıkardı. hangisinin cevabıdır? A. Ordu’da niçin fındık tarımı yapılır? Yukarıdaki cümlede hangi sorunun ce- vabı yoktur? B. Hayvancılık hangi bölgede yapılır? A. Kim? B. Ne zaman? C. Ordu’da yaşayanlar nasıl geçinir? C. Nereden? D. Niçin? D. Fındık tarımı ile hayvancılık arasındaki fark nedir? 56
Adı: ......................... D: DEĞERLENDİRME - 4 Soyadı: ......................... Y : YALANCI ÇOBAN 3. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı metinde yoktur? Küçük çoban köyün kırlarında koyunları- nı otlatıyormuş. Canı çok sıkılmış. Köylülere A. Yaşanan olay nerede gerçekleşmiş? bir şaka yapmaya karar vermiş. Gücü yet- B. Yaşanan olayın en önemli kahramanı tiğince bağırmaya başlamış: kimdir? - İmdat(1) Yetişin!... Kurtlar koyunlara C. Olayın kahramanına kim yardım et- saldırıyor. Çobanın bağırmalarını duyan köylüler koşarak gelmişler. Fakat ortada miştir? kurt falan yokmuş. Çobana kızarak köyleri- D. Köylüler olayın kahramanına nasıl ne geri dönmüşler. tepki göstermişler? Küçük çoban aynı şakayı birkaç gün son- ra tekrar yapmış. Köylüler yine koşarak gel- 4. Küçük çoban şakayı kaç kere yapmış? mişler. Yine kandırıldıklarını anlamışlar. Ço- bana iyice sinirlenmişler. Söylene söylene A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 köylerine geri dönmüşler. 5. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi pa- Bir hafta sonra gerçekten kurtlar sürüye ragrafta anlatılmak istenene en yakın saldırmışlar. Küçük çoban gücü yettiğin- anlamdadır? ce bağırmaya başlamış. - Yetişin!... Kurtlar koyunlara saldırıyor. A. Yalancının mumu yatsıya kadar yanar. Köylüler çobanın sesini duymuşlar. Fakat B. Sürüden ayrılan koyunu kurt kapar. yine yalan söylediğini düşündüklerinden C. Kurt dumanlı havayı sever. yardıma gitmemişler. D. Yalancının evi yanmış kimse inanmamış. İlk beş soruyu metne göre cevaplandırınız. 6. Arkadaşlarının garip bakışları arasında sırasına oturdu. 1. Küçük çoban köylülere niçin şaka yap- maya karar vermiş? Cümlesinde atlı çizili sözcüğün yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse cüm- A. Kötü bir çocuk olduğu için lenin anlamı bozulmaz? B. Köylüleri cezalandırmak için C. Şaka yapmayı sevdiği için A. İlginç B. kıskanç C. tuhaf D. sert D. Koyunları otlatırken canı sıkıldığı için 7. Arabacı, tanımadığı adamı şehre götür- meyi kabul etti. Cümlesinde aşağıdaki sorulardan han- gisinin cevabı yoktur? A. kimi? B. nereye? C. niçin? D. kim? 2. Metinde (1) numaralı yere aşağıdaki 8. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi alfa- noktalama işaretlerinden hangisi gel- betik sıraya göre sıralandığında üçüncü melidir? sırada yer alır? A. ( . ) B. ( ? ) C. ( ! ) D. ( ... ) A. elma B. elek C. etek D. eşek 57
9. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde kar- 13. Aşağıdaki sözcükler satır sonuna sığma- şıt anlamlı sözcükler bir arada kullanıl- yınca bölünerek yazılmıştır. Hangi söz- mamıştır? cük doğru yazılmıştır? A. Korkak tüccar ne kâr eder ne zarar. A. Kahvaltıs- B. arkadaşl- B. Doluya koydum almadı, boşa koy- arını ını dum dolmadı. D. kütüp- C. Karıncadan ibret al, yazdan kışı kar- C. telev- hane şıla. izyon D. Mart kapıdan baktırır, kazma kürek 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep yaktırır. ve sonuç birlikte verilmiştir? 10. Tarihlerde, ay adları yazıyla da yazıla A. Ara sıra sobanın üzerinde kestane bilir. Bu durumda ay adlarından önce ve pişirirdi. sonra nokta kullanılmaz. B. Ben yokken çocuklara göz kulak ol. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu ku- C. Issız bir adada yaşıyor. rala uyulmamıştır? D. Yağmurdan dolayı dışarı çıkamadı. A. Okullar 06.Haziran.2013 tarihinde 15. “kalem - defter” sözcükleri arasındaki kapanacak. ilişki hangi sözcükler arasında vardır? B. TBMM 23 Nisan 1920’de açıldı. A. bayrak - vatan B. pilot - uçak C. Yarışma 09.03.2013 tarihine erte- C. tebeşir - tahta D. çilek - pasta lenmiş. D. İstanbul 29 Mayıs 1453’te fethedildi. 11. “Okul..... ev...... doğru gelirken yol..... 16. I. arasına II. et III. girilmez arkadaşımın babasına rastladım. IV. ile V. tırnak Cümlesinde noktalı yerlere sırasıyla hangileri getirilmelidir? Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı ve ku- rallı bir cümle oluşturmak için sıralama A. -da, -a, -da nasıl olmalıdır? B. -dan, -e, -dan C. -a, -e, -da A. II, IV, V, I, III D. -dan, -e, -da B. III, II, IV, V, I C. II, III, I, IV, V 12. Aşağıdakilerin hangisinde özel ismin ya- D. I, III, II, IV, V zımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? 17. Emrah çok mahcup bir çocuktur. A. Maraş’ın dondurması, Antep’in bak- lavası meşhurdur. Altı çizili sözcüğün eş anlamlısı hangisidir? B. Ali’nin kedisi tekir iki gündür kayıp. A. yaramaz B. utangaç C. Komşumuz Hüseyin Bey, iyi bir in- C. bencil D. uslu sandır. D. Çanakkale Savaşı’nda binlerce şehit verdik. 58
Adı: ......................... OKUMA - ANLAMA Soyadı: ......................... DAĞDELENOĞLU Kurtuluş Savaşı yıllarıydı. Ordumuz Sakarya’da Yunan ordusuyla savaşıyordu. Cepheye yakın, Çobanözü adında, küçük bir köy vardı. Köylüler toplanıp askerler için pide yaptılar. Bunları cepheye çocuklar götüreceklerdi. Çocuklar, pide çuval- larını sırtladılar. Köyün muhtarı: - Pideleri tez cepheye ulaştırın. Cephede savaşan askerlerin yiyeceği bunlar. Babanız bile istese bir tanesini dahi kimseye vermeyin, dedi. Çocukların her biri, cephenin bir yanına doğru yola düştüler. Pide götürenlerden biri de köyün Dağdelenoğlu ailesinden bir çocuktu. Hava çok sıcaktı. Top sesleri hiç kesilmeden gümbürdüyordu. Dağdelenoğlu ayağı- na takılan taşlara, alnından akan terlere aldırmıyordu. Karşı tepeyi aşmalıydı, düşmanla çarpışan askerler orada idi. Vakit öğle olmuştu. Şimdi askerler acıkmışlardır, diye düşü- nüyordu. Kendi de acıkmıştı. Sıcak pideler de mis gibi kokuyordu. İçinden bir ses: - Bir tane yesen ne olurdu? Hayır! Böyle düşündüğü için kendi kendine kızdı. Daha hızlı yürümeye başladı. Birden arkada bir homurtu işitti. Dönünce bir otomobil gördü. Otomobilin içinde iki kişi vardı. Başı kalpaklı olan: - Çocuk nereye gidiyorsun? diye sordu. - Cepheye. Bu çuvalın içinde pide var. Askerlere götürüyorum. - Yorulmuşa benziyorsun. Gel arabaya. Biz de oraya gidiyoruz. Dağdelenoğlu otomobile binince, kalpaklı adam gene sordu: - Köyden ne zaman çıktın? - Sabahleyin. - Acıkmış olmalısın. Bu pidelerden bir tane yeseydin. - Olur mu hiç? Bunlar cephede savaşan askerlerin pidesi! Kalpaklı adam güldü: - Olsun. Hadi, çuvalı aç birer tane yiyelim. Dağdelenoğlu kaşlarını çattı: - Olmaz! dedi. Durdur otomobili. Ben ineceğim! Kalpaklı adam: - Ben Mustafa Kemal Paşayım, dedi. - İnanmam, dedi Dağdelenoğlu. Mustafa Kemal Paşa olsan, cephede savaşan askerlerin pidesini ister misin? O vakit, kalpaklı adam sevindi. Yanındaki subaya döndü: - Gördün mü? dedi. İşte biz, bu milletin dürüstlüğü sayesinde bu savaşı kazanacağız. Kalpaklı adam sahiden Mustafa Kemal Paşa idi. Dağdelenoğlu, o gece Paşanın çadırında konuk oldu. Münir Hayri EGELİ 59
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Köylüler niçin toplandılar? 2 Köyün muhtarı, çocuklara nasıl bir tembihte bulundu? 3 İçindeki ses Dağdelenoğlu’na ne diyordu? 4 Dağdelenoğlu niçin arabadan inmek istedi? 5 Dağdelenoğlu kalpaklı adamın Mustafa Kemal olduğuna niçin inanmak istemedi? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a CEPHE : b KALPAK : c KONUK : d CEPHANE : C. Metinden 2 soru hazırlayalım ve cevaplarını yazalım. 1. SORUM : CEVAP : 2. SORUM : CEVAP : D. Aşağıda verilen hikayenin unsurlarını yazalım. a YER : b ZAMAN : c KARAKTERLER : d OLAY : 60
Adı: ......................... NOKTALAMA İŞARETLERİ Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki cümlelerde verilmeyen noktalama işaretlerini koyalım. a Fırtınadan( ) soğuktan( ) tipiden kurtulmak için çareler aradılar( ) b TBMM 23 Nisan 1920( )de Ankara( ) da açıldı( ) c Veli toplantısı 10.15( )te mi başlayacak( ) d Her sabah metroya biner( ) okuluna giderdi( ) e Tatile gittiğimiz yer öyle güzel bir yer ki( ) f Dur, yolcu( ) Bilmeden gelip bastığın bu toprak( ) g Ordular( ) İlk hedefiniz Akdeniz( )dir, ileri( ) h Dr( ) Zeki Yılmaz( )ı hastanede ziyaret ettik( ) ı Hacivat( ) Hoş geldin sevgili Karagöz’üm( ) i Karagöz( ) Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm( ) B. Aşağıdaki metinde verilmeyen noktalama işaretlerini yazalım. ÇINAR AĞACI Mehmet( ) az ileride duran ağacı göstererek( ) ( ) Bu ağacın adını bilen var mı( ) Tolga( ) ( ) Ben biliyorum( ) O çınar ağacı( ) Mehmet( ) ( ) Arkadaşlar sizce bu çınar ağacı kaç yaşındadır( ) Neslihan( ) ( ) Yüz yaşındadır( ) Orhan( ) ( ) İki yüz elli( ) Mehmet gülümsedi( ) ( ) Arkadaşlar( ) Bu ağaç üç yüz elli yaşında, dedi( ) Oğuz( ) ( ) Vay canına( ) Ağaçlar bu kadar nasıl yaşayabiliyor( ) 61
MİNİ TEST 13 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgü- 5. Anlatım olarak tamamlanmamış lün kullanımı yanlıştır? cümlelerin sonuna üç nokta konur. A. Işığı bekledi, karşıya geçti. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonu- na üç nokta konulmalıdır? B. Sevinç Hanım, herkese çok teşekkür etti. A. Manav reyonunda nar var mıydı C. Merdivenlerden ağır, ağır odasına çıktı. B. Elinden oyuncağı alınmış bir çocuk gibi hüzünlü D. Askerler, sabah erkenden spora başlıyorlardı C. Soğuk havada bekletilmek kimin ho- şuna gider 2. Mantarsız ormanları( ) balıksız D. Sahil kasabasında doğdum, büyüdüm gölleri ve çiçeksiz bahçeleri olan 6. Hafta sonu köye çıkacaktık( ) yerler var mıdır( ) Annem( ) çiçeklerini kime teslim Yukarıda ayraçla ifade edilen yerle- edeceğini düşünüyordu( ) re sırasıyla hangi noktalama işaretleri gelmelidir? Yukarıda ayraçla ifade edilen yerle- A. ( , ) ( ? ) B. ( . ) ( ? ) re sırasıyla hangi noktalama işaretleri gelmelidir? C. ( : ) ( . ) D. ( , ) ( . ) A. ( , ) ( , ) ( . ) B. ( ! ) ( , ) ( ? ) C. ( . ) ( , ) ( . ) D. ( . ) ( , ) ( ? ) 3. Genç doktorun odasını sordu. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi yanlış kullanılmıştır? 12 34 A. Kitaplığında en çok şiir-hikaye kitap- Yukarıdaki cümlede hangi kelimeden ları var. sonra virgül konulursa cümlenin anlamı B. Ayakkabılık kelimesi hecelerine şöyle ayrılır: ayak- ka-bı-lık. değişir? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 4. Ey Akdeniz( ) Ne kadar güzel C. Ankara - Samsun arası üç saat sürer. kumsalın ve maviliğin( ) D. Gökyüzü kelimesi hecelerine şöyle ayrılır. gök-yü-zü. Yukarıda ayraçla ifade edilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri gel- 8. Sayın yolcular( ) lütfen oturalım( ! ) melidir? Yukarıda ayraçla ifade edilen yere han- A. ( , ) ( ! ) B. ( , ) ( ? ) gi noktalama işareti gelmelidir? C. ( ! ) ( ? ) D. ( ! ) ( . ) A. ( ! ) B. ( , ) C. ( . ) D. ( ; ) 62
Adı: ......................... GERÇEK VE HAYAL ÜRÜNÜ İFADELER Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. İfadeler gerçekse noktalı yerlere “GERÇEK”, ha- yalse “HAYAL” yazalım. a Küçük bir köy evinde dünyaya geldim. ( ................... ) b Güneş, bulutların arkasından çocuklara gülümsedi. ( ................... ) c Sevimli tavşan ağaçların arasından gözden kayboldu. ( ................... ) d Altın yumurtlayan tavuk artık yumurtlamaz olmuştu. ( ................... ) e Küçük dere, içini çeke çeke ağlıyordu. ( ................... ) f Geç kaldığını anlayan Şener adımlarını hızlandırdı. ( ................... ) g Gökyüzündeki bulutlar çok neşeli görünüyordu. ( ................... ) h Turgut, zaman makinesiyle geleceğe yolculuk yaptı. ( ................... ) ı Kınalı kuzu, çayırlarda sağa sola zıplıyordu. ( ................... ) i Kıyafetlerim sinirli bir şekilde konuşmaya başladı. ( ................... ) B. Aşağıdaki noktalı yerlere verilen kelimeleri de kullanarak gerçek ve hayal ürünü ifadeler yazalım. a köpek ağaç GERÇEK : HAYAL : b yıldızlar merdiven GERÇEK : HAYAL : c karga tilki GERÇEK : HAYAL : 63
C. Aşağıdaki metni okuyalım. Metinle ilgili ifadeler gerçekse “G” hayalse “H” kutu- sunu boyayalım. KAR TANESİ Çok soğuk bir kış günüymüş. Kar taneleri, süzüle süzüle yeryüzüne iniyorlarmış. Küçük kar tanesi buluttan ayrılırken, bulut ona seslenmiş: - Güle güle git, dostum. Yeryüzüne benden selam götür. Ama çok güzel bir yere düş olur mu? - Tamam, demiş kar tanesi. Çok güzel bir yere düşeceğim. Sonra kar tanesi kendini rüzgârın kollarına bırakmış. Çevresindeki kar tanelerini izlemeye başla- mış. Gitgide yeryüzüne yaklaşıyormuş. Nereye düşeceğine bir türlü karar vere- miyormuş. Evlerinin önünde iki çocuk kar topu oynuyormuş. Keyifli oldukları yüzlerinden anlaşılıyormuş. Kar tanesi çocuklardan bir tanesinin eline düşüvermiş. Çocuk eline düşen kar tanesini fark etmiş. Arkadaşına göstermiş: - Ebru, baksana ne kadar güzel! Kar tanesi bu çocuğun sözlerini duyunca çok mutlu olmuş. a Çok soğuk bir kış günüymüş. GH b Güle güle git, dostum! GH c Tamam, çok güzel bir yere düşeceğime söz veriyorum. GH d Kar tanesi, yeryüzüne yaklaşmaya başlamış. GH e Kar tanesi kendini rüzgârın kollarına bıraktı. GH f Kar tanesi nereye düşeceğine bir türlü karar veremiyormuş. GH g Çocuklar evlerinin önünde kartopu oynuyordu. GH h Bulut, kar tanesine seslendi. GH ı Çocuk, eline düşen kar tanesini fark etmiş. GH i Kar tanesi bu çocuğun sözünü duyunca çok mutlu olmuş. GH 64
Adı: ......................... SÖZLÜK ANLAMI Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki sözcüklerle anlamlarını oklar yardımıyla eşleştiriniz. Motorlu kara nakil araçlarını makinist Geminin komutanı. Şehirlera- kullanan kimse. pilot rası yolcu otobüslerinin şoförü. Makinelerden anlayan veya kaptan Bir hava taşıtını yönetmek için makineleri işleten, tren sürücüsü. şoför yetiştirilmiş kimse. B. Aşağıdaki sözcüklerle anlamlarını eşleştirelim, şifreyi bulalım. K masal Yaşanmış olayları anlatan yazı, hatıra. E fıkra Hayvanların konuşturulduğu yazı türü. T anı Gerçek veya gerçeğe yakın bir olayı anlatan yazı. R hikaye Olağan üstü kişilerin ve olayların anlatıldığı anlatım türü. Ç şiir Hayallerin uyum ve ahenk içinde söylenme sanatı. Ü fabl İçinde güldürü bulunan küçük hikaye. C. Aşağıdaki sözcüklerle anlamlarını rakamları kullanarak eşleştiriniz. 1 kan Göğüs boşluğunu kaplayan solunum organı. 2 akciğer Kanı vücuda pompalayan organ. 3 nabız Hücrelerin beslenmesini sağlayan hayati önemdeki sıvı. 4 kalp Besleyici sıvının içinde dolaştığı kanal. 5 damar Kanın damarlara yaptığı basınç. D. Aşağıdaki sözcüklerle anlamları oklar yardımıyla eşleştiriniz. Yayaların ve araçların trafik polisi Yürüyen, yürüyerek giden. oluşturduğu düzen. taşıt yaya Sürücü ve yayaları Taşıma aracı. trafik yönlendiren yazı veya resim. levha Trafikte düzeni sağlayan Motorlu araçları kullanan görevli. sürücü veya yöneten. kaldırım Yayaların kullandığı yol. ehliyet Taşıt kullanabileceğini gösterir belge. 65
MİNİ TEST 14 1. Herhangi bir yerin kuş bakışı olarak ka- 5. Aralıklı bir şekilde maden tel ve ağaç bataslak çizimine denir. çubuklardan yapılmış kap, barınak. Yukarıda tanımı verilmiş olan sözcük Yukarıda açıklaması yapılan sözcük aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A. sokak B. plan C. çizim D. kroki A. akvaryum B. kulübe C. kafes D. konut 2. I - veteriner : Hayvan hastalıklarına 6. I- Günlük olarak basılan, toplumu bakan hekim. ilgilendiren konularda yapılan yayın. II - vezne : Banka veya bürolarda para alınıp verilen yer. II- Konuları daha ayrıntılı anlatan, hafta III - paraşüt : Binaları yıldırımdan koru- da veya ayda bir basılan yayın. yan araç. III- Yazılmış veya basılmış kağıt yaprak- Yukarıdaki sözcüklerden hangilerinin larının oluşturduğu bütün. anlamları doğru verilmiştir? Yukarıda tanımları verilmiş olan sözcük- A. I - II B. I - III ler hangileridir? C. II - III D. I - II - III I II III A. Kitap dergi gazete 3. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin an- B. Dergi gazete kitap lamı yanlış verilmiştir? C. Gazete dergi kitap A. Kılavuz : Yol gösteren kişi, rehber. D. Dergi kitap gazete B. Turist : Herhangi bir amaçla geziye 7 . KELİME ANLAMI çıkan kişi. C. Aktör : Sinema veya tiyatroda oyna- 1 atkı kadınların omuzlarına yan erkek oyuncu. aldıkları örtü D. Krem : Sütün yüzeyinden alınan yağlı 2 kemer Pantolon, etek gibi kıyafetlerin kısım, bir süt tatlısı. bel bölümü 4. KELİME 3 şal Soğuğa karşı boyna konan örtü ANLAMI 1 deprem 4 kravat Gömlek yakasına bağlanan Yer kabuğunun çeşitli boyun bağı 2 çığ nedenlerle sarsılması Yukarıdaki tabloda eşleştirmelerin doğ- Toprağın çeşitli nedenlerle ru olabilmesi için hangi ikisi yer değiş- kayması 3 sel Her şeyi sürükleyip götüren tirmelidir? taşkın su A. 1 - 2 B. 1 - 4 C. 3 - 4 D. 1 - 3 4 heyelan Yuvarlandıkça büyüyen kar yığını 8. Kim tarafından söylendiği bilinmeyen, öğüt Yukarıdaki tabloda eşleştirmelerin doğ- veren, yol gösteren, kalıplaşmış söz grubu. ru olabilmesi için afetlerden hangi ikisi Yukarıda tanımı yapılmış olan ifade yer değiştirmelidir? hangisidir? A. 1 - 4 B. 2 - 3 A. atasözü B. özlü söz C. 3 - 4 D. 2 - 4 D. ana fikir C. deyim 66
Adı: ......................... KESME İŞARETİ Soyadı: ......................... A. Açıklamayı okuyalım. Cümleleri kesme işareti kullanarak yeniden yazalım. Özel a Okul çıkışı Edanın gösterisini izleyeceğiz. isimlere b Çocuklar, Mehmete haber verdiniz mi? getirilen c Malatyanın kayısısı herkes tarafından bilinir d Emine’nin Almanyadan teyzesi gelecekmiş. ekler KESME İŞARETİ ile ayrılır. B. Açıklamayı okuyalım. Cümleleri kesme işareti kullanarak yeniden yazalım. Kişi adlarından a Sevinç Hanımın çok güzel çiçekleri var. sonra gelen b Herkes Erdal Beye saygı gösteriyordu. c Köylüler Hakan Efendinin köşkünde toplandı. saygı ve unvan d Perihan Teyzenin elindeki poşetleri aldım. sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. C. Açıklamayı okuyalım. Cümleleri kesme işareti kullanarak yeniden yazalım. Kısaltmalara a TBMMnin yeni binasının açılışı yapıldı. getirilen b Babası TRTde haber spikeriymiş. ekler c THYnin yeni uçakları çok beğenildi. KESME d TEMAnın çalışmalarında yer almak istiyorum. İŞARETİ ile ayrılır. 67
D. Açıklamayı okuyalım. Cümleleri kesme işareti kullanarak yeniden yazalım. Sayılara a Serkan 1983te Kayseride doğmuş. getirilen b THKnin 27nci kuruluş yıl dönümü dün kutlandı. c Fener Apartmanının 9uncu katında oturuyoruz. ekler d Kurtuluş Mücadelesi 1919da Samsunda başladı. KESME İŞARETİ ile ayrılır. E. Aşağıdaki açıklamayı ve dikkat bölümünü okuyalım. Cümleleri kesme işareti kul- lanarak yeniden yazalım. Gün ve ay DİKKAT! adlarına Tarihler ay ve günden oluşuyorsa ay ismine gelen büyük harfle başlanır. ekler KESME 25 Şubat İŞARETİ ile 15 Ocak 14 Mart ayrılır. a Yapımı süren alışveriş merkezi 27 Ağustosta açılacak. b Ablam 14 Hazirana kadar Muğlada duracak. c Serkanın doğum günü 20 Eylülde kutlanacak. d Lise kayıtları 05 Eylüle kadar devam edecek. 68
Adı: ......................... ÇAĞRIŞIM Soyadı: ......................... A. Aşağıda verilen kelimelerle çağrışımlarını rakamları kullanarak eşleştirelim. 1 kumbara süt 1 tebeşir defter 2 kahvaltı buz 2 kalem tahta 3 futbol para 3 reklam balık 4 soğuk kaleci 4 deniz tanıtım 1 incir meyve 1 iletişim bayrak 2 uçak asker 2 ulaşım avukat 3 Mehmetçik pilot 3 vatan trafik 4 saç tarak 4 meslek internet 1 kümes bal 1 spiker tekne 2 kovan ayı 2 hakem haber 3 mağara ağaç 3 balıkçı fırça 4 orman tavuk 4 ressam düdük B. Kelimelerle üçlü gruplar oluşturalım. Grup dışında kalan kelimeyi yazalım. a dolu yağmur gökyüzü kar ....................... b tren pilot makinist kaptan ....................... c eczane hemşire ilaç eczacı ....................... d futbol tenis hentbol spor ....................... e eğitim ilkokul ortaokul lise ....................... f gemi vapur tekne deniz ....................... g buğday tarla arpa çavdar ....................... h gümüş altın kuyumcu elmas ....................... ı sel afet deprem heyelan ....................... i şehir Edirne Niğde Ardahan ....................... 69
MİNİ TEST 15 1. “tren - ray” sözcükleri arasındaki anlam 8. Aşağıdaki seçeneklerde anlam ilişkisi ilişkisi hangi seçenekte verilmiştir? yönünden üçlü gruplar oluşturulmuştur. Hangi seçenekte hata yapılmıştır? A. deniz - su B. gemi - kaptan A. göz - gözlük - gözlükçü C. otomobil - yol D. koridor - halı B. güneş - dünya - ay C. sıcak - soğuk - ılık 2. “okul - sınıf” sözcükleri arasındaki anlam D. kasap - et - süt ilişkisi hangi sözcükler arasında yoktur? 9. I. kuşku - şüphe II. konuk - misafir A. otobüs - koltuk B. otel - oda III. isim - ad IV. yurt - millet C. gemi - kamara D. tren - vagon 3. I. mahkeme - hakim Yukarıdaki sözcük çiftleri anlam ilişki- II. kuaför - berber si yönünden ilişkilendirildiğinde hangisi III. hastane - doktor farklılık gösterir? IV. lokanta - garson A. I B. II C. III D. IV Yukarıdaki sözcük çiftleri gruplandırıldı- 10. Aşağıdakilerden hangisi anlam ilişkisi ğında hangisi grup dışında kalır? yönünden farklıdır? A. I B. II C. III D. IV A. para - cüzdan B. kalem - kalem kutusu 4. Aşağıdaki sözcük çiftleri anlam ilişkisi C. ceket - askı yönünden gruplandırıldığında hangisi D. kitap - çanta farklılık gösterir? A. kulak - küpe B. parmak - yüzük 11. Aşağıdakilerden hangisi anlam ilişkisi C. bilek - bilezik D. ayak - ayakkabı yönünden farklıdır? 5. temmuz - şubat - ...................... A. İleri geri B. aşağı yukarı C. az çok D. ufak tefek Anlam ilişkisi yönünden üçlü bir grup oluşturmak istediğimizde “?” olan yere 12. “Kara haber” deyimi bize aşağıdakiler- hangisi gelmelidir? den hangisini çağrıştırmaz? A. sonbahar B. kış A. Kötü haber B. sevimsiz haber C. eylül D. Çarşamba C. ilginç haber D. üzücü haber 6. “avukat” sözcüğü aşağıdaki sözcükler- 13. “gönül bağı” deyimi bize aşağıdakiler- den hangisini çağrıştırmaz? den hangisini çağrıştırmaz? A. mahkeme B. meslek A.kalpten kalbe B. gönülden gönüle C. hukuk D. tiyatro C.yürekten yüreğe D. kulaktan kulağa 7. “para” sözcüğü ile aşağıdakilerden han- 14. “yazar - kalem” sözcükleri arasındaki gisi arasında anlam ilişkisi yoktur? anlam ilişkisi hangi seçenekte vardır? A. cüzdan B. banka A. polis - hırsız B. savcı - mahkeme C. vezne D. siyah C. işçi - kazma D. öğretmen - ders 70
Adı: ......................... D: DEĞERLENDİRME - 5 Soyadı: ......................... Y : ................................................. 3. Metinden aşağıdakilerden hangisi çıka- Ağustos böceği çaldı saz, rılamaz? Bütün bir yaz. Derken kış geldi çattı, A. Karınca, borç vermeye alışkın biri Baktı ki yok hiç yiyecek, değilmiş. Ne bir sinek, ne bir böcek. B. Ağustos böceği yazı boş geçirmiş. Kalktı karıncaya gitti, Yandı, yakıldı, ah etti! C. Ağustos böceği karıncanın kapısını Üç beş buğdaydan ne çıkar, çalmış. Gelecek mevsime kadar Birkaç tane borç istedi. D. Karınca ağustos böceğine acımış. “İnayet buyurun” dedi. “Yemin-i billah ederim, 4. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı Eylüle kalmaz öderim” metinde yoktur? İşin kötüsü karınca A. Ağustos böceği yaz boyu ne yapmış? Borca hiç alışmamıştı, B. Ağustos böceği niçin yardım istemek Bu ricacıya çıkıştı. “Ne yaptınız yaz boyunca(1)” için karıncayı seçmiş? “Ne mi yaptım(2) Saz çaldım, saz(3) C. Olay hangi mevsimde yaşanmıştır? “Ya öyle mi? Demek ki siz yazı sazla D. Karınca, ağustos böceğine ne dedi? geçirdiniz, şimdi de oynayın biraz. 5. Metinde (2) ve (3) numara ile belirtilen La Fontene yere sırasıyla hangi noktalama işaretleri gelmelidir? İlk 6 soruyu metne göre cevaplayınız. 1. Yukarıdaki metnin başlığı aşağıdakiler- A. ( ! ) ( ! ) B. ( ? ) ( ! ) C. ( . ) ( ! ) D. ( ! ) ( ? ) den hangisi olamaz? A. Ağustos Böceği İle Karınca 6. İşin kötüsü karınca B. Yazın Gölge Hoş, Kışın Çuval Boş Borca hiç alışmamıştı, C. Karıncanın Ağustos Böceğine Cevabı Bu ricacıya çıkıştı. D. Suçlu Nasıl Bulundu Yukarıda altı çizili ifadeyle belirtilen 2. Metinde (1) numara ile belirtilen yere varlık aşağıdakilerden hangisidir? hangi noktalama işareti gelmelidir? A. karınca B. buğday A. ( . ) B. ( ? ) C. ( ! ) D. ( , ) C. saz D. ağustos böceği 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde açıkla- yıcı bir ifade kullanılmıştır? A. Orhan ile Mert birlikte dışarı çıkmışlar. B. Meyveler vitamin yönünden zengin- dir, örneğin mandalina C. Ahmet bu yıl dördüncü sınıfa gidecek. D. Kahvaltıda zeytin, peynir ve reçel yedim. 71
8. “Hüseyin okul .........” noktalı yere han- 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden gisi getirilirse Hüseyin’in orada bulun- sonuç ilişkisi vardır? duğu anlamı çıkar? A. Babamlar İzmir’e beni de götürecek. A. -a B. -da C. u D. -dan B. Köpeğim “Çomar” ortalarda yok. C. Rüzgârdan dallarda tek bir yaprak 9. Serhat bugün okula gitmek istemiyor. bile kalmadı. Cümlesinden yola çıkarak, “Serhat niçin D. Çantasını bindiği takside unutmuş. okula gitmek istemiyor acaba?” sorusu- na verilen cevaplardan hangisi yanlış 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sıva” olur? sözcüğü diğerleriyle sesteştir? A. Hasta olduğu için gitmek istemiyor A. Annem kollarını sıvayıp, hamuru yo- olabilir. ğurmaya başladı. B. Canı sıkkın olduğu için gitmek istemi- B. Bugün duvarların sıvasını yapacaklar. yor olabilir. C. Tolga’nın babası sıva ustasıymış. D. Maalesef çimento olmadığı için bu- C. Okul tatil olduğu için gitmek istemi- yor olabilir. gün sıva yapamayacaklar. D. Ödevlerini yapmadığı için gitmek is- 15. Müdür bahçede top oynayan çocukları temiyor olabilir. ikaz etti. 10. I- proje II- performans Cümlesinde altı çizili sözcüklerin yeri- III- kalb IV- palyanço ne hangisi getirilirse cümlenin anlamı değişmez? Yukarıdaki sözcüklerden hangilerinin yazımında yanlışlık yapılmıştır? A. I - III B. II - IV A. kovdu B. çağırdı C. kızdı D. uyardı C. I - IV D. III - IV 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde önem 16. “Soğuk” kelimesi hangi cümlede diğer- belirten ifade kullanılmıştır? lerinden farklı anlamda kullanılmıştır? A. Annesini görünce çocuklar gibi sevindi. A. Soğuk su içersen hasta olursun. B. Yarın matematik sınavı var, özellikle B. Hava soğuk olduğundan içeri girdi. kesirler konusuna çalışın. C. Filiz nedense bugün bana soğuk C. Aslında öyle söylemek istememişti. D. Sınıfta herkes benimle aynı fikirde. davranıyor. D. Karlı ve soğuk bir günde yola çıktık. 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kurallı 17. “İzmirdemisin?” ifadesi hangi seçenekte cümle değildir? doğru yazılmıştır? A. Niçin okula gelmedin? A. İzmir’demisin? B. Çok beğendim, ninenin ördüğü kazağı. B. İzmirde’misin? C. Ayağını yorganına göre uzat. C. İzmir’de misin? D. Kitaplarımı gözüm gibi korurum. D. İzmir demisin? 72
Adı: ......................... OKUMA - ANLAMA Soyadı: ......................... ŞERİFE BACI Milli Mücadelenin başladığı yıllarda genç, yaşlı, kadın, erkek demeden herkes bu mukad- des görev uğruna cepheye koşmuştu. O gün, hava şartları çok kötüydü. Her yerde kar ve fırtına vardı. Sırayla kağnılara cephane- ler yükleniyor, yüklemesi yapılan yola çıkıyordu. Şerife Bacı’nın kağnısına da top mermileri yük- lenmişti. Köyde bırakacak kimsesi olmadığı için kızı Elif’i de yanına alarak yola koyuldu. İşi kolay değildi. Sırtındaki yük, kağnıdaki yükten daha fazlaydı. Düşman saldırıyor, askerimiz cephane bekliyordu. İnebolu çıkışında kağnıyı durdurdu. Top mermilerinin arasında ciğerparesi Elif’ine yer ayar- ladı. Sırtındaki yün yorganı kızı Elif’i ve top mermilerini yağıştan korusun diye kağ- nının üzerine örttü. “Bismillah” diyerek öküzleri çekmeye başladı. İlerledikçe öküzler yoruldu. Kara öküz gitmez oldu. Şerife Bacı yalvardı: “Aman koyma beni yollarda... Yiğitlerimize cephane gerek... Ben de yardım ederim sizlere, yeter ki durmayın.” Sonra biricik yavrusu Elif geldi aklına. “Elif uyanmadan Kastamonu’ya varabilsey- dim” diye söylendi. Kar ve tipi yolları tıkıyordu. Kurtların uluma sesleri geliyordu. Şartlar gittikçe ağırlaşıyordu. Şerife Bacı’nın soğuktan gözleri kısılmıştı, titriyordu... Ayakları kaydı, yere düştü. Elleri tutmuyordu. Zor bela doğruldu. Yavaş yavaş donmakta olduğunu hissetti. “Allah’ım ne olur yardım et. Koma beni buralarda... Yavruma acı, askeri- mize acı” diye dua etti. Biraz daha ilerlediler. Aman Allah’ım uzaklardan askerlerin kışlasının dumanları göründü. Tam o sırada öküzler yine durdu. Artık kağnı gitmiyor. Şerife Bacı’dan da ses çıkmıyordu. Her şey durmuş, her şey donmuştu. Sessizliği kağnıda yorgana sarılı minik Elif’in çığlıkları bozuyordu. Elif ağlıyordu ama ıssız yerlerde yapayalnızdı. 73
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Olayın yaşandığı gün nasıl bir hava durumu vardı? 2 Şerife Bacı kızı Elif’i niçin yanına aldı? 3 Şerife Bacı sırtındaki örtüyü niçin kağnının üzerine örttü? 4 Kağnıyı çeken öküzler niçin gitmez oldular? 5 Metnin konusu nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını bulalım, cümle içinde kullanalım. a KAĞNI : CÜMLE : b TİPİ : CÜMLE : c KIŞLA : CÜMLE : C. Aşağıdaki cümleleri tamamlayalım. kışlasının üzerine kağnıda tıkıyor cephane a Milli Mücadele yıllarında genç, yaşlı herkes .......................... düşeni yapıyordu. b Şerife Bacı cephedeki askerin .......................... beklediğinin farkındaydı. c Kar ve tipi yolları .........................., kurtların ulumaları duyuluyordu. d Uzaklardan askerlerin .......................... dumanları göründü. e Sessizliği .......................... yorgana sarılı Elif’in çığlıkları bozuyordu. 74
Adı: ......................... SORU - CEVAP Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Soruların cevaplarını yazalım. a. Ahmet bahçelerindeki elma ağacından bir tane elma kopardı. Ne? : .......................... Neredeki? : .......................... Kim? : .......................... b. Yarın tarladan dedemle birlikte domates toplayacağız. Kiminle? : .......................... Ne zaman? : .......................... Nereden? : .......................... c. Sabah kahvaltısından sonra sessizce evden ayrıldım. Nasıl? : .......................... Ne zaman? : .......................... d. Bir geyik yavrusu ormanda kardeşleri ile birlikte mutlu mesut yaşıyordu. Nerede? : ....................... Kiminle? : .......................... Nasıl? : .......................... e. Gece yarısı alt kattan gelen tıkırtıyı duyan Hoca yatağından kalkmış. Kim? : .......................... Ne zaman? : .......................... Nereden? : .......................... B. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Altı çizili kelimenin sorusunu işaretleyelim. a. Bizim evde yaşayan birey sayısı oldukça fazladır. Ne? Nerede? Kim? Kiminle? b. Gülsüm sabah uyandığında ninesinin yanında olmadığını gördü. Kim? Ne zaman? Nerede? Kimin? c. Göğüs doktoru stetoskop ile kardeşimin göğsünü dinledi. Ne ile? Kimin? Kim? Niçin? d. Geyik, aslana yem olmamak için var gücüyle koşmaya başlamış. Kim? Kime? Niçin? Nasıl? e. Yemekten sonra ağzımızda zararlı yiyecek artıkları kalabilir. Nerede? Ne? Ne zaman? Niçin? 75
MİNİ TEST 16 1. “Bir gün şu delikten küçük bir sincap çıktı.” 6. Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisi cümleye “üzülme” anlamı katmıştır? Yukarıdaki cümlede aşağıdaki sorular- dan hangisinin cevabı yoktur? A. Yorgunluk nedeniyle erkenden uyu- dum. A. Nereden? B. Ne? C. Niçin? D. Ne zaman? B. Keşke tatilde köye gidebilsek. C. Vay be, çok güzel olmuş. D. Maalesef, seninle gelemiyorum. 2. “Köpeğin yanına yaklaşıp sırtını okşadı.” Yukarıdaki cümlede aşağıdaki sorular- dan hangisinin cevabı vardır? A. Ne zaman? B. Niçin? 7. Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisi “gelecekte yapılacak bir eylem”i ifade C. Nerede? D. Neresini? etmektedir? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “nasıl” A. Televizyonda canlı yayına katıldı. sorusunun cevabı vardır? B. Televizyonda benden bahsetmene A. Samsun’da yaşayan tanıdıklarım var. sevindim. B. Sakla samanı, gelir zamanı. C. Bir gün ben de televizyona çıkacağım. C. Güzel sözlerle kardeşini ikna etti. D. Şu anda televizyonda seni izliyorum. D. Teyzem bana güzel bir kazak ördü. 8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonu- na “soru işareti” getirilmez? 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “niçin” A. Ekşi içecekler san dokunuyor mu sorusunun cevabı vardır? B. Sabaha kadar mı oturacaksın C. Akşam oldu mu eve döner A. Sıcak nedeniyle oldukça terledim. D. Bahçede mi oyun oynuyor B. Bahçe duvarını iki günde bitirdiler. C. En öndeki koltuklara oturduk. D. Anahtarı evde unuttum. 5. “Öğretmen çocuklara kitaptan bir ma- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bir sal okudu.” koşula bağlı olma” durumu vardır? Yukarıdaki cümlede hangi sorunun ce- A. Karga, tilkiden bir şarkı söylemesini vabı yoktur? istemiş. A. Kim? B. Ne? B. Yarışmadan elenince juri üyelerini C. Kime? D. Nereye? suçladı. C. Babam izin verirse ben de sizinle geleceğim. D. Sis nedeniyle göz gözü görmüyordu. 76
Adı: ......................... CÜMLE Soyadı: ......................... A. Cümlelerdeki noktalı yerleri uygun sözcüklerle tamamlayalım. için ama daha yorgun en sadece göre oluşmazsa a Fındık bahçesinde, fındık toplayan ......................... kadınlarla konuştu. b İhtiyarlığında rahat etmek ......................... para biriktiriyormuş. c Toplumda çevre bilinci ......................... ormanlar yok olabilir. d Kardeşimi düne ......................... biraz daha iyi gördüm. e Mutluluk, dağlar gibidir; ses verir, ............... kımıldamaz, bekler ki sen ona gidersin. f Okulumuzun rehber öğretmeni içimizden .................. bir arkadaşımızla görüşebildi. g Bu sene kış mevsimi ......................... soğuk geçecekmiş. h Sınıfımızın ................. uzun boylu öğrencisi Furkan’dır. B. Cümlelerdeki noktalı yerleri uygun ifadelerle tamamlayalım. çoğu zaman sıkça bu nedenle çeşitli Yurdumuzda ..................... sebeplerle ormanlarda büyük yangınlar çıkar. Bu yangınlarda ormanlar .......................... yok olur. Orman yangınlarının .......................... görüldüğü Ege Bölgesi’nde .......................... bazı yasaklar getirilmiştir. ama bu nedenle artık daha için Çok yorulmuştum. ..................... dinlenip eski gücüme kavuşmalıydım. ..................... uyurken vahşi hayvanların saldırısından korunmak ..................... bir yer bulmalıydım. .................... tahta parçalarından derme çatma bir kulübe yaptım ve yatmadan önce çevreyi bir kere ..................... kontrol ettim. 77
MİNİ TEST 17 1. Uğur’un bu ............................. çöze- 6. Kendimizi ne kadar ................ görürsek meyeceğini düşünüyorum. insanlar bizi o kadar ................. görür. Noktalı yere hangisinin getirilmesi doğ- Cümlesinde noktalı yerlere sırasıyla ge- ru olmaz? tirilebilecek sözcükler hangileridir? A. soruyu B. olayı A. fakir - zengin B. akıllı - deli C. düğümü D. parayı C. büyük - küçük D. tembel - çalışkan 2. Annelerimiz bizi sever ..................... 7. 1. eğlenceli 2. kitapları 3. kitaplarıdır çoğu hatamızı görmemezlikten gelir. 4. en 5. masal 6. dünyanın Cümlesinde noktalı yere aşağıdakiler- Numaralandırılmış sözcükler, anlamlı ve den hangisi getirilemez? kurallı bir cümle oluşturmak için nasıl sı- ralanmalıdır? A. bu nedenle B. bundan dolayı C. böylece D. bu sebeple A. 6 - 4 - 1 - 2 - 5 - 3 B. 4 - 1 - 5 - 3 - 2 - 6 3. Aramaya bütün köylüler katıldığı halde C. 4 - 1 - 5 - 2 - 3 - 6 ................... beş gün sonra bulabildiler. D. 3 - 6 - 4 - 1 - 5 - 2 Yukarıdaki noktalı yerlere aşağıdakiler- 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep den hangisi gelmelidir? sonuç ilişkisi yoktur? A. veya B. fakat A. Toplantı olduğunu bildiği halde C. ancak D. ama gelmedi. 4. ......................... ki doğru söylüyorsun B. İlk üçe girdiği için ödül aldı. bunu nasıl ispat edeceksin? C. Annesinin geleceğini öğrenince se- Cümlesinde boş bırakılan yere aşağı- vindi. dakilerden hangisi getirilirse anlam bo- D. İşaretleri takip etmediğinden yolu zukluğuna neden olur? bulamadı. A. farz edelim B. diyelim C. varsayalım D. anlayalım 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “abar- tı” anlamı yoktur? 5. “Yarışmanın sonucunu ........................... sonra açıklayacağız.” cümlesinde nok- A. O kadar acıktım ki midem sırtıma ya- talı yere hangisi yazılamaz? pıştı. A. ileride B. az B. Karanlıkta bir anda önüme çıkınca, C. biraz D. iki saat yüreğim ağzıma geldi. C. Öyle bir fırtına çıktı ki bir çok evin çatısı uçtu. D. Öyle bir bağırdı ki şehri ayağa kal- dırdı. 78
Adı: ......................... DEYİMLER Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki açıklamaları dikkatlice okuyalım. Cümlelerdeki deyimleri örnek- teki gibi yazalım. a Ayşe’yi ikna edebilmek için çok dil döktü. ( .......d..i.l..d..ö..k..m..e..k........ ) b Yakalanacağını anlayınca etekleri tutuştu. ( .............................. ) c Ayhan’ın yaptıklarını öğrenince küplere bindi. ( .............................. ) d Sınavdan yüz aldığı için ağzı kulaklarına varıyordu. ( .............................. ) e Lunapark’ta kardeşine göz kulak olmalısın. ( .............................. ) f Babasının, annesinin söylediklerine kulak asmıyor. ( .............................. ) g Arkadaşının sözlerine burun kıvırdı. ( .............................. ) h Yaz tatilinin gelmesini dört gözle bekliyordu. ( .............................. ) ı Verdiğim görevi alnının akıyla başardı. ( .............................. ) i Esra dilini yutmuş gibi bir köşede oturuyordu. ( .............................. ) B. Aşağıdaki deyimlerle açıklamalarını sayıları kullanarak eşleştirelim. DEYİM AÇIKLAMASI 1- Kılı kırk yarmak Çok sevinmek. 2- Gözden düşmek Taşınması kolay olan değerli eşya. 3- E tekleri zil çalmak Her istediğini yaptırmak. 4- Pireyi deve yapmak Bir işi kimsenin sezemeyeceği şekilde yapmak. 5- Yükte hafif, pahada ağır En küçük ayrıntısına kadar incelemek. 6- Saman altından su yürütmek Ürkek, korkak 7- Tavşan yürekli Kendisine değer verenlerin güvenini kay- 8- Karda gezip izini belli etmemek betmek. 9- Parmağında oynatmak Yakınında konuşulanları dinlemek. 10- Kulak misafiri olmak Önemsiz bir olayı büyütmek. İşini gizlice yapıp, ortalığı karıştırmak. 79
MİNİ TEST 18 1. Aşağıdakilerden hangisi deyimdir? 7. “Göz” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han- gisinde deyim içerisinde kullanılmamıştır? A. Soruyu çözememek. B. Tepesi atmak. A. Öğretmenimiz Taner’in yaptıklarına C. Kapı menteşelerini yağlamak. göz yumuyor. D. Çarşıya gitmek. B. Gözünü dört aç, kulübeye kimse ya- 2. Aşağıdakilerden hangisi deyim değildir? naşmasın. A. Yüzüne gözüne bulaştırmak. C. Öyle bir bağırdı ki gözüm korktu. B. Kara haber. D. Ne yaptıysa gözündeki tozu çıkaramadı. C. Boyunun ölçüsünü almak. D. Gizlice dışarı çıkmak. 8. Cümlelerin hangisinde deyim yoktur? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim A. Her iş başvurusundan eli boş döndü. kullanılmıştır? B. Sinirden elleri titriyordu. C. Günlerden sonra deliksiz bir uyku A. Kalabalık içerisinde kayboldu. B. Kadının o hâlini görmeliydin. çektim. C. Şu anda çok meşgulüm, görüşmem. D. Cem, Ali’nin babasını görünce to- D. Eve geç gidince, babası küplere bindi. pukları yağladı. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanılmamıştır? 9. Babam kardeşimin her istediğini yerine getirir ........................... . A. Serhat kıpır kıpır bir çocuktur. B. Her zaman kardeşimi el üstünde tu- Cümlesi aşağıdaki deyimlerden hangi- siyle devam ettirilmelidir? tarlar. C. Okuldan çıkınca yağmur yağmaya A. aralarından su sızmazdı. B. pireyi deve yapardı. başladı. C. bir dediğini iki etmezdi. D. Son sınavdan zayıf alınca öğretme- D. parmağında oynatırdı. nin gözünden düştüm. 10. Söylemekten ..................................... . 5. Yüzüne gözüne bulaştırmak. Noktalı yere yazılabilecek en uygun de- yim hangisidir? Deyiminin açıklaması hangisidir? A. dilini yuttu B. dilimde tüy bitti A. Bir olaydan ders almamak. B. Önem vermemek, dinlememek. C. elden geçirdi D. baş tacı etti C. Beğenmemek, küçümsemek. D. Verilen görevi başaramamak. 11. Cümlelerin hangisinde kullanılan deyim cümleye “abartma” anlamı katmıştır? 6. Sinan kulağı delik bir çocuktur. Cümlesinde “kulağı delik” deyiminin an- A. Yerleri o kadar temiz sildi ki bal dö- küp yalayabilirsin. lamı aşağıdakilerden hangisidir? B. Bu işlerden uzun zamandır elimi aya- A. Olup bitenleri çabuk haber alan. ğımı çektim. B. Söylenenlere önem veren. C. Rahatına düşkün olan. C. Ondan korkmuyorum ve ona mey- D. Söylenenlere dikkat eden. dan okuyorum. D. Maalesef ağız tadıyla bir yemek yi- yemedik. 80
Adı: ......................... ATASÖZLERİ Soyadı: ......................... A. Karışık olarak yazılmış olan sözcükleri düzenleyerek atasözlerini bulalım, alt satıra yazalım. a. katlanır - gülü - dikenine - seven b. darı - serçeden - ekmez - korkan c. tutmaz - yosun - yuvarlanan - taş d. hamurun - ekmeğin - büyüğü - olur - çoğundan e. baktırır - mart - kazma - yaktırır - kürek - kapıdan f. yanar - mumu - yatsıya - yalancının - kadar g. türkü - el - arar - elin - söyleyerek - eşeğini B. Aşağıdaki atasözleri ile açıklamalarını rakamları kullanarak eşleştirelim. ATASÖZÜ AÇIKLAMASI 1. Ateş olmayan yerden duman çıkmaz. Zarara uğramak kaderinde varsa ne 2. Düşmanın karınca ise de hor bakma. yaparsan yap buna engel olamazsın. 3. Akacak kan damarda durmaz. İnsanlar yaşadığı sürece birbirine ka- vuşma ihtimalleri vardır. 4. Paça ıslanmadan balık tutulmaz. Her olayın bir belirtisi vardır. 5. Dağ dağa kavuşmaz insan insana Acele edenin işinde aksaklıklar mey- dana gelir. kavuşur. Zahmet çekmeden başarıya ulaşılmaz. 6. Aceleci sinek süte düşer. Zayıf, güçsüz diye düşmanını küçümseme. Bazı insanlar kendilerine yapılan iyilikle- 7. Besle kargayı oysun gözünü. ri unutup buna kötülükle karşılık verirler. 81
MİNİ TEST 19 1. Aşağıdakilerden hangisi atasözüdür? 6. Mum dibine ışık vermez: Bilgili bir kişinin başkalarına faydası çoktur ancak kendi A. Canını dişine takmak. yakınlarına pek faydası yoktur. B. Anasından doğduğuna pişman etmek. C. Parayı veren düdüğü çalar. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yuka- D. İpe un sermek. rıda açıklaması verilen atasözü ile yakın anlamdadır? 2. Aşağıdakilerden hangisi atasözü değildir? A. Terzi, kendi söküğünü dikemez. A. Bir kötü yedi mahalleye zarar verir. B. Öfkeyle kalkan zararla oturur. B. Tereyağından kıl çeker gibi çekmek. C. Lafla peynir gemisi yürümez. C. İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de D. Fukaranın düşkünü beyaz giyer kış günü. odur. 7. Tedbirsiz davranışı yüzünden zarara D. Dibi görünmeyen sudan geçme. uğrayan bir kimse, benzeri durumlar karşısında çok dikkatli davranır. 3. İnsanoğlu kaçırdığı fırsatları gözünde büyütür. Gerçeğinden daha büyük ola- Anlatımını ifade eden atasözü aşağıda- rak gösterir. kilerden hangisidir? Yukarıda açıklaması verilmiş olan ata- A. Hazıra dağ dayanmaz. sözü aşağıdakilerden hangisidir? B. Davul dengi dengine diye çalar. C. Irmak kenarına çeşme yapılmaz. A. Kanatsız kuş uçmaz. D. Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek B. Mum dibine ışık vermez. C. Her ağaçtan kaşık olmaz. yer. D. Kaçan balık büyük olur. 8. Bir olay bir durum karşısında en küçük 4. İnsan genç ve sağlıklıyken çalışmalı, çalı- tepki göstermemek. şamayacağı zamanlara hazırlık yapmalı. Anlamına gelen deyim hangi cümlede Yukarıda açıklaması verilmiş olan ata- kullanılmıştır? sözü aşağıdakilerden hangisidir? A. Her horoz kendi çöplüğünde öter. A. Bu davranışlarınıza göz yumamam. B. Deve boynuz ararken kulaktan olmuş. B. Ali’nin sözleri karşısında kılını bile kı- C. Karıncadan ibret al yazdan kışı karşıla. D. Sabır acıdır ama meyvesi tatlıdır. pırdatmadı. C. Kendinden geçmiş bir şekilde maç 5. Aşağıdakilerden hangisi “Bugünün işini ya- rına bırakma.” atasözünün açıklamasıdır? izliyordu. D. Farkında olmadan yakayı ele verdi. A. Yarın yapılacak işi bugünden yapmak. B. Zor işleri bugün kolayını yarın yapmak. 9. Leb demeden leblebiyi anlayan bir ço- C. Yapılması gereken işi zamanında cuktur Ömer. yapmak. Cümleye göre Ömer nasıl bir çocuktur? D. Bugünün işini yarın yarının işini bugün A. Verilen görevleri hemen yerine geti- yapmak. ren bir çocuktur. B. Karşısındakini üzmeden uygun bir şe- kilde anlatan bir çocuktur. C. Anlatılanı, söylenenler bitmeden an- layan bir çocuktur. D. Çalışmadan başarılı olan bir çocuktur. 82
Adı: ......................... D: DEĞERLENDİRME - 6 Soyadı: ......................... Y : Bir eşek vardı, zayıf ve düşkün 5. “hamur” ile “börek” sözcükleri arasında- ki anlam ilişkisinin benzeri aşağıdakiler- Yük altında ezilmiş ve yorgun, den hangisinde yoktur? Kâh odun, kâh su taşırdı. A. cam - bardak B. ağaç - kağıt C. su - buz D. toprak - çiçek Gece gündüz kaygıyla yaşardı. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna O kadar ağır yükler çekerdi ki, soru işareti konulmalıdır? Yaralar sırtında tüy bırakmamıştı. A. Ne kadar süremiz olduğunu söyle- medi Bir gün sızladı sahibinin vicdanı B. Ne yöne gittiklerini bilmiyorum Aldı semerini, C. Ne kadar güzel bir elbise D. Ne zaman seni çağırmadık Saldı otlağa zavallı eşeği... 7. Yaz gelir de heveslenir bitersin, ŞEYHİ Güz gelince başın alır gidersin Yavru niçin boynun eğri gezersin? 1. Metindeki eşek için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Senin derdin benden beter menevşe. Karacaoğlan A. Çok çalıştırıldığından bitkin ve yor- gundu. Yukarıdaki dörtlükte altı çizili sözcüğün eş anlamlısı hangisidir? B. Her türlü işi ona yaptırırlardı. C. Sürekli korku içinde yaşardı. D. Acımasız, duyarsız bir sahibi vardı. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “şık” A. kış B. sonbahar sözcüğü diğerleriyle sesteştir? C. ilkbahar D. yaprak A. Her zaman şık giyinir. 8. Bahar geldi, çıksın uçurtmalar, B. Annesine şık bir etek aldı. Evler, minareler üstüne. C. Son soruda iki şık arasında kaldım. Kimini kapıp götürsün rüzgâr. D. Saçların çok şık olmuş. Kimi takılsın telgraf direklerine. 3. Aşağıdaki sözcüklerden hangileri anlam Ş. Enis REGÜ ilişkisi yönünden diğerlerinden farklıdır? Yukarıdaki dörtlüğün konusu (teması) A. mesafe - ara B. ilgi - alaka aşağıdakilerden hangisidir? C. enli - geniş D. sevinç - hüzün A. gökyüzü B. şehir C. rüzgâr D. uçurtma 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anla- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hatalı tım bozukluğu vardır? kısaltma yapılmıştır? A. Çoban, sürüsünü dereye indirdi. A. TRT yurdun her yerine yayın yapıyor. B. Maç başlayalı aşağı yukarı tam on B. Başbakan, TBMM’nin açılışını yaptı. C. Cüneyt, Kurtuluş İ. Öğretim Okulun- beş dakika oldu. C. O, eli sıkı biridir. da okuyor. D. Ben küçücük bir çocuğum. D. TV yaz, 1050’ye gönder. 83
10. “Yaş” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirti- farklı bir anlamda kullanılmıştır? len iş şu anda devam etmektedir? A. Akıl yaşta değil baştadır. A. Salonun pencerelerini boyuyor. B. Ne yaş yansın ne kuru. B. Az önce bulaşıkları yıkadı. C. Yarın 10 yaşına girecek. C. Önümüzdeki hafta Rize’ye gidecek. D. Üç yaşında konuşmaya başlamışım. D. Akvaryumun suyunu değiştirmiş. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım 16. “mı, mi” aşağıdaki cümlelerden hangisi- yanlışı vardır? ne soru anlamı katmıştır? A. Her zaman Türk Hava Yolları ile yol- A. Babam geldi mi hepimiz kapıya koşarız culuk yaparım. B. Oya sabah mı yoksa akşam mı gelsin C. Dedem kızdı mı herkes kaçacak delik B. Atalarımız Malazgirt savaşını kazana- rak Anadolu’nun kapılarını açmışlar. arardı D. Küçük mü büyük mü karar veremedim C. M. Kemal Atatürk yurdumuzu düş- manlardan kurtardı. 17. Gece yarısı aşağıdan gelen tıkırtıyı du- yan Hoca yatağından kalkmış. D. Menekşe, en sevdiğim çiçeklerden birisidir. Cümlesinde aşağıdaki sorulardan han- gisinin cevabı yoktur? 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep sonuç ilişkisi vardır? A. nereden B. ne zaman C. niçin D. kiminle A. Onur’un sesi herkes tarafından be- ğenilir. 18. Her gün bu kadar güzel mi bu deniz? Böyle mi görünür gökyüzü her zaman? B. Amasya elması sulu olduğu için her- Her zaman güzel mi bu kadar, kes tarafından seviliyor. Bu eşya, bu pencere? C. Hayatını kasabanın dışında kurduğu Orhan Veli KANIK çiftlikte sürdürüyor. Dörtlüğün ana duygusu hangisidir? D. Kasaba ile köy arasında üzüm bağ- A. Bayrak sevgisi B. Memleket özlemi ları vardı. C. Yaşama sevinci D. Kaybolma korkusu 13. I- Kağıdın üstünde elle çizilmiş bir defi- 19. “şekerlerin konulduğu kap” anlamında ne planı vardı. bir kelime yapmak için “şeker” kelimesine aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? II- Arif, yolun kenarında bulduğu çan- tayı açtı. A. -li B. -siz C. -ci D. -lik III- İçinde bir kağıt vardı. IV- Gözüne bir dosya ilişti. Yukarıdaki cümleler oluş sırasına göre 20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “abart- sıralandığında sıralama nasıl olur? ma” söz konusudur? A. II - I - III - IV B. IV - II - I - III A. Trafik kazasında on sekiz kişi yaralandı. C. I - II - IV - III D. II - IV - III - I B. Emine teyzem üçüz doğurdu. C. Akbabalar yaralı aslanın üstünde 14. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin ses- teşi (eş seslisi) yoktur? dönüp duruyorlar. D. Taşı öyle bir fırlattı ki mahallede sağ- A. taş B. ağır C. sıra D. kız lam cam kalmadı. 84
Adı: ......................... OKUMA - ANLAMA Soyadı: ......................... BİZİM KÖY İlkbaharda yeşillenir yamaçlar, Çiçek açar, meyve verir ağaçlar. Sıralanır büyük, küçük bakraçlar. Gelir artık davar sağma nöbeti. Bizim köyün yoktur saat kulesi, Vardır ancak Denizli’nin tiz sesi, Sabahleyin uyandırır herkesi Bizim horoz köyün şaşmaz saati. Uyananlar çalışmaya koyulur, Her köşeden ayrı bir ses duyulur, Saban için tahta ağaç oyulur Yolundadır, demircinin gayreti. Döşeğinde yan gelerek yatan yok, Er olanın elindedir kısmeti. Faruk Nafiz ÇAMLIBEL 85
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 İlkbaharda doğada nasıl değişiklikler oluyor? 2 Köydeki horoz, sabahları ne yapıyor? 3 Köy halkı uyanınca ne yapıyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını bulalım, cümle içinde kullanalım. a YAMAÇ : CÜMLE : b DAVAR : CÜMLE : c DÖŞEK : CÜMLE : d ER : CÜMLE : C. Aşağıdaki deyimlerle anlamlarını harfleri kullanarak eşleştirelim. a Başını beklemek. Geçim sıkıntısı çeken, geliri az olan. b Cana yakın. Çalışıp para kazanılan iş yeri. c Dar gelirli. Bir kimseyi veya bir şeyi korumak. d Ekmek kapısı. Gerçek yüzü, kişiliği ortaya çıkmak. e Hafife almak. Sevimli, insana pek sıcak davranan. f Kalbini kırmak. Çok sabırlı kimse, türlü sıkıntıya katlanan. g Maskesi düşmek. Küçümsemek, önem vermemek. ı Sabır taşı. Gönül alıcı, hoşa giden konuşma biçimi. i Tatlı dil. İncitmek, küstürecek kadar üzmek. 86
Adı: ......................... OKUMA - ANLAMA Soyadı: ......................... GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda İtilaf Devletleri’yle, Osmanlı Devleti arasın- da Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandı. O dönemde Mustafa Kemal, padişah tarafından İstanbul’a çağrıldı. 13 Kasım 1918 günü Haydarpaşa’da trenden indi. Garın merdivenlerinden inerken yaveri Cevat Abbas, Marmara yönünü göstererek hüzünlü bir sesle: - Geliyorlar, dedi. Mustafa Kemal, yaverinin gösterdiği yöne baktı. İngiliz ve Yunan donanmasına bağlı gemiler ağır ağır Marmara Denizi’nden İstanbul Boğazı’na doğru ilerliyordu. O günün akşam saatlerinde Dolmabahçe Sarayı önünde demirleyeceklerdi. Toplarını da yüzyıllardır hükümdar olan bu devletin hükümdarlık sarayına çevire- ceklerdi. Mustafa Kemal, bu gemilerin buraya gelmemesi için Çanakkale’de verilen savaşları, akıtılan kanları, yitirilen canları hatırladı. Sonra da öfkeli, aynı zamanda azimli bir sesle: - Evet gelirler, gelirler ama bir gün de geldikleri gibi giderler, diyerek yaverini teselli etti. Faruk Çil (Düzenlenmiştir.) 87
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda imzalanan anlaşmanın adı nedir? 2 Metinde anlatılan olay ne zaman ve nerede gerçekleşiyor? 3 Düşman gemileri, Mustafa Kemal’e neyi hatırlattı? 4 Mustafa Kemal, yaverini nasıl teselli etti? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını bulalım, cümle içinde kullanalım. a GAR : CÜMLE : b DONANMA : CÜMLE : c TESELLİ : CÜMLE : C. Mustafa Kemal’e ait kişilik özelliklerinin bulutlarını boyayalım. Metinde ifade edilen kişilik özelliğini noktalı yere yazalım. Vatansever Lider Savaşı Seven Sabırsız İleri Görüşlü Barışçı Çalışkan Milletine Yenilikçi Güvenen METİNDEKİ KİŞİLİK ÖZELLİĞİ : 88
Adı: ......................... GERÇEK - MECAZ Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Koyu yazılmış sözcük gerçek anlamıyla kullanılmışsa noktalı yere “gerçek”, gerçek anlamının dışında kullanılmışsa “mecaz” yazalım. Gerçek anlamının dışında kullanılan sözcüklere “mecaz anlamlı” sözcükler denir. Fırından yeni çıkan sıcak ekmeği çok severim. ( ....................................... ) Erhan’ın babası bizi çok sıcak karşıladı. ( ....................................... ) Öğretmenimiz ince bir defter almamızı söyledi. ( ....................................... ) Bu ince davranışın için çok teşekkür ederim. ( ....................................... ) Gölün en derin yerine daldı. ( ....................................... ) Sohbete dalınca otobüsü kaçırdı. ( ....................................... ) Çantası o kadar ağırdı ki taşıyamıyordu. ( ....................................... ) Çok ağır bir hastalığa yakalandı. ( ....................................... ) Kara haber, mahallede hemen yayıldı. ( ....................................... ) Yolcular, “Kara göründü!” diye bağırdı. ( ....................................... ) B. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Noktalı yerlere “gerçek”, “mecaz” sözcüklerinden uygun olanı yazalım. a taş ev : .............. b boş söz : .............. taş kalpli : .............. boş kova : .............. c boş boğaz : .............. d kirli işler : .............. boş oda : .............. kirli kazak : .............. e soğuk hava : .............. f kırık cam : .............. soğuk davranış : .............. kırık kalp : .............. h acı söz : .............. h sert adam : .............. sert ceviz : .............. acı biber : .............. 89
MİNİ TEST 20 1. “parlak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin 6. I. Arkadaşımın duygularıyla oynadı. hangisinde “mecaz” anlamıyla kullanıl- II. Birlikte saklambaç oynadık. mıştır? III. Hazırladığımız oyunu tiyatro salonunda oynayacağız. A. Ebru’nun ayakkabıları oldukça parlak. B. Parlak kağıt gözler için zararlıdır. Yukarıdaki cümlelerin hangisinde “oy- C. Sinan’ın parlak bir geleceği var. namak” eylemi mecaz anlamıyla kulla- D. Buz oldukça parlak bir maddedir. nılmıştır? 2. “karanlık” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin A. yalnız I B. yalnız II hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? C. I - II D. I - III A. Karanlık bir odada sabahladık. 7. Benim canım arkadaşım, gözümde tutu- B. Seni karanlıkta tanıyamadım. yorsun. C. Yunus karanlıktan çok korkar. D. Artık bu karanlık işleri bırak. Cümlesindeki altı çizili ifadenin anlamı hangisidir? A. hissetmek B. çok üzülmek 3. “kara” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han- C. çok özlemek D. sıkılmak gisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili A. Kaşları oldukça kara bir çocuktur. sözcük mecaz anlamıyla kullanılmıştır? B. Yolcular, “kara göründü” diye bağırdı. C. İyi dost kara günde belli olur. A. Çadırlarımızı ağaçların gölgesine D. Timsah hem suda hem de karada yaşar. kurduk. 4. “kırmak “ sözcüğü aşağıdaki tümcelerin B. Kağıt parçasına alınacakları yazdım. hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? C. Üst kattaki komşumuzdan memnunum. D. Turgut’un arkasında güçlü kişiler var. A. Gece çıkan rüzgar dalları kırdı. 9. “yıkmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin B. Söylediğin sözler kalbimi kırdı. hangisinde farklı anlamda kullanılmıştır? C. Yanlışlıkla arkadaşının cetvelini kırdı. D. Attığı taş bakkalın camını kırdı. A. Teyzem tüm hayallerimi yıktı. B. Bahçe duvarını yıkmaya karar verdi. 5. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde C. Çelme takarak Emre’yi yere yıktı. “gerçek” ve “mecaz” anlamda kullanıl- D. Üst üste dizilen boruları rüzgar yıktı. mış sözcük vardır? 10. Hasan çok tatlı bir çocuktur. A. Çivi çiviyi söker. B. Büyük lokma ye, büyük söz söyleme. Yukarıdaki cümlede mecaz anlamda C. Damdan düşen, damdan düşenin ha- kullanılan sözcük hangisidir? lini bilir. A. çok B. tatlı D. Damlaya damlaya göl olur. C. bir D. çocuk 90
Adı: ......................... TERİM ANLAMI Soyadı: ......................... NOKTALAMA İŞARETLERİ A. Aşağıdaki noktalama işaretleri doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım. a Emrah, kardeşin neredeyse hemen ara gelsin? DY b Ekonomi deyince çoğumuzun aklına hemen para gelir... DY c Çetin, akvaryumun suyunu ne zaman değişeceksin? DY d Hangi tür kitaplardan daha çok şey öğreniyorsun. DY e Lütfen, çöpleri çöp kutusuna atınız! DY f Bir şeyi elde etmek kolay ama korumak... DY g Vay canına, bu sözleri onun söylediğine inanamıyorum. DY h Başarıları herkes tarafından biliniyordu da... DY B. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Verilen terim anlamlı kelimelerin karşısına uy- gun olduğu alanı yazalım. Bilim, sanat, spor ya da herhangi bir meslek dalına ait özel bir anlamı olan sözcüklere TERİM anlamlı sözcükler denir. müzik tiyatro resim din matematik fen spor palet : .......................... açı : .......................... nota : .......................... haram : .......................... set : .......................... kostüm : .......................... C. Aşağıdaki cümlelerde yer alan terimleri noktalı yerlere yazalım. a Yarın okulda aşı olacağımızı söylediler. ( ...................... ) b Akşamki maçta iki penaltı kararı verildi. ( ...................... ) c Şarkıyı notaları olmadan çalamam, dedi. ( ...................... ) d Dişlerindeki çürükleri temizleyip, dolgu yaptılar. ( ...................... ) e Menüyü inceledikten sonra yemek siparişi verdik. ( ...................... ) 91
MİNİ TEST 21 1. Tilki, kargaya sormuş( ) 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “perde” - Dünyada senden daha güzel bir yaratık sözcüğü terim anlamıyla kullanılmıştır? var mı( ) A. Babası görmesin diye arkadaşını Karga şöyle karşılık vermiş( ) perdeledi. - Yoktur zannedersem( ) Konuşmasında parantezle belirtilen B. Sınıfımızın perdesi oldukça eskidi. C. Olayın üzerindeki esrar perdesi ara- yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir? landı. D. Oyunun ilk perdesi uzundu. A. ( ; ) ( . ) ( ; ) ( . ) B. ( : ) ( ? ) ( : ) ( . ) C. ( : ) ( . ) ( : ) ( . ) D. ( ; ) ( ? ) ( ; ) ( . ) 7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonu- na farklı bir noktalama işareti kullanıl- 2 . Av( ) Kenan Bey’i çok sever( ) sayarım. malıdır? Cümlesinde parantezle belirtilen yerle- A. Sinemaya sen mi gideceksin ben mi re sırasıyla hangileri gelmelidir? B. Yaz geldi mi buralar böyle dolar taşar A. ( . ) ( ! ) B. ( , ) ( , ) C. Ağlıyor mu, gülüyor mu belli değil C. ( . ) ( , ) D. ( ? ) ( , ) D. Sıcak mı sıcak bir pide aldım 3. Günün hangi saatinde göle baksam orada 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çi- bir canlılık, orada bir yaşam belirtisi (1) zili sözcüklerden hangisi terim anlamıyla kullanılmıştır? Cümlesinde (1) yazan yere hangi nok- talama işareti gelmelidir? A. Mahalleyi derin bir sessizlik kapladı. B. Hasta olduğu için okula gelmedi. A. ( . ) B. ( ... ) C. ( ? ) D. ( ! ) C. İngiliz boksör üçüncü raundda maçı 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “virgül” bıraktı. farklı görevde kullanılmıştır? D. Dışarıda soğuk bir hava var. A. Ressam, duygu ve düşüncelerini re- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim sim yaparak anlatır. anlamlı sözcük kullanılmıştır? B. Tavuk, ördek gibi hayvanlar kümes A. Elini yüzünü havlu ile kuruladı. hayvanıdır. B. Orman yangınlarına karşı gerekli C. Güneş, bulutların arkasından gülen önlemler alınmalı. yüzünü gösterdi. C. Yazdığı şiir üç kıtadan oluşuyor. D. Odasının penceresini sonuna kadar açtı. D. Rize, yurdumuzun kuzeydoğusundadır. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonundaki 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “köşe” noktalama işareti yanlış kullanılmıştır? sözcüğü terim anlamıyla kullanılmıştır? A. Gece mi çıktınız yola? A. Köşeyi dönünce Ali’ye rastladım. B. Bu işin iki ayda biteceğini mi zannedi- B. Bir yılda ne yaptıysa köşeyi döndü. C. Karenin dört açısı ve dört köşesi vardır. yorsun? D. Osman’a yakalanmamak için köşe C. Kırmızı mı kırmızı bir karpuz seçti? D. Sadece koltukları mı değiştirdiniz? bucak kaçıyor. 92
Adı: ......................... FARKLI DÜŞÜNMEYE Soyadı: ......................... YÖNLENDİREN İFADELER A. Aşağıdaki cümlelerdeki noktalı yerlere uygun sözcükleri yazalım. rağmen gibi veya ama fakat a Okula düzenli gittim ..................... yine de konu eksiklerim var. b Okula düzenli git ..................... gitme yine de konu eksiklerin olabilir. c Okula düzenli gitmeme ..................... yine de konu eksiklerim var. d Okula Emrah ..................... düzenli git ki başarın artsın. e Okula düzenli gittim ..................... dersleri dikkatli dinleyemedim. B. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Hangisi ile devam etmelidir? İşaretleyiniz. a Yağmur yağacağını söyledim fakat ....................................... . şemsiyesini aldı beni dinlemedi haklısın dedi b Öğretmenimiz güzel bir fıkra anlattı ancak ....................................... . herkes güldü sonu güzeldi kimse gülmedi c Her gün dişlerini fırçalıyor ama ............................................................... . dişleri sapasağlam durumda yine de çürükleri var sıkıntı yaşamıyor d Kitaptaki soruları çözemedi çünkü .......................................... . soruları daha önce çözmüştü sorular zordu sorular kolaydı C. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Noktalı yerlere gelecek sözcükleri işaretleyiniz. a. Çalışmadığı ............. başarısız oldu. e. İçeri giremedim ............ kapı kapalıydı. için veya fakat çünkü fakat veya b. Tatilde voleybol ........ futbol kursuna gideceğim. f. Gidebilirsin ............. erken dönmelisin. için ile veya veya ya da ancak c. Ebru ............. başarılı olmak için çalışıyor. g. Sınavı kazanamadı ............. çok çalışmıştı. veya daha ancak yoksa oysa çünkü d. Doğum günümdü ............. hediye alınmadı. h. Kapı açık ............. hırsız mı girdi. ancak veya çünkü fakat ancak yoksa 93
MİNİ TEST 22 1. Uyuyamadı ..................... çok ses vardı. 7. Anneme göre sağlıklı, canlı; ............... Cümlesinde noktalı yere aşağıdakiler- yaramaz bir çocuktum. den hangisi yazılmalıdır? Yukarıdaki cümlede noktalı yere hangisi A. oysa B. çünkü C. ya da D. fakat gelmelidir? 2. Beni gördü ama ................................ . A. bu nedenle B. için Cümlesinin aşağıdakilerden hangisi ile C. belki D. ancak devam ettirilmesi doğru olur? 8. “Camı ilyas’ın kırdığını söylüyorsun an- A. yanıma geldi cak ........................................” noktalı B. selam verdi yere hangisi getirilemez? C. görmemezlikten geldi D. tanıdığını söyledi A. ya o kırmadıysa B. ya başkası kırdıysa 3. Zeki çocuk .................. ders çalışmıyor. C. tam emin değilsin D. ben de senin gibi düşünüyorum Cümlesinde noktalı yere aşağıdakiler- 9. Kötü çalışma koşullarına ancak üç hafta den hangisi yazılmalıdır? dayanabildi. A. çünkü B. veya C. gibi D. ancak Cümlesinde altı çizili sözcüğün yeri- ne hangisi getirilirse cümlenin anlamı 4. Arkadaşımın yanına yaklaşıp özür dile- değişmez? yecektim ............ beni dinlemeden gitti. A. çünkü B. veya Yukarıdaki cümlede noktalı yere aşağı- C. sadece D. mümkünse dakilerden hangisi getirilemez? A. ancak B. ne var ki 10. “Cemil beni maça götürecek de C. fakat D. bu nedenle ..................” cümlesi hangisi ile devam ettirilemez? 5. Çalışmayı hiç sevmiyordu .............. he- sapsız para harcamaya bayılıyordu. A. seni götüreceğini sanmıyorum. B. seni de götürecek. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere C. belki seni de götürür. hangisi getirilmelidir? D. seni götürür mü bilmiyorum. A. yani B. ama 11. -Kızım yolculuğun nasıl geçti? C. çünkü D. bu yüzden -Yolculuğumuz çok güzeldi ancak ....... . 6. Evet belki param yok ama .................. . Yukarıdaki konuşmada kızın söylediği Cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle de- cümlenin hangisiyle devam ettirilmesi doğru olmaz? vam ettirilemez? A. beni seven dostlarım var. A. biraz uzun sürdü B. herhangi bir hastalığım da yok. B. şoför biraz sinirliydi C. kimsenin yardımına da ihtiyacım yok. C. klima tam olarak ısıtmıyordu D. sanıldığı kadar da zengin değilim. D. servis çok güzeldi 94
Adı: ......................... “kİ” NİN YAZIMI Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Karşılıklı olarak verilen ifadeleri “ki” yardımıyla bağla- yarak yazalım. “ki”yi ayrı yazmayı unutmayalım. Cümledeki iki ifadeyi birbi- Belki, hâlbuki, mademki, rine bağlayan “ki” kendin- meğerki, oysaki, sanki ke- den önce gelen kelimeden limeleri kalıplaşmıştır. Her her zaman ayrı yazılır. zaman bitişik yazılır. a Kar yağmadı hasta olmayasın. cevabını nereden bilsin. b Terli iken su içme okullar tatil olsun. burnumda tütüyor. c Evden erken çıktım servisi kaçırmayayım. boşa bir lira harcamaz. d Kızım yavaş yürü ki yorulmayasın. e Ders zili çalmadı niçin sınıfa çıkıyorsun? f Akşam erken yat gözümü açacak halim yok. g O kadar hastayım sabah erken kalkasın. h Soruyu okumadı 95 ı Ablamı o kadar özledim i O kadar tutumludur a Kar yağmadı ki okullar tatil olsun. b c d e f g h ı i
B. Aşağıdaki kelimelere “ki” ekini ekleyerek yazalım. Bitişik yazılması gerekenleri bitişik, ayrı yazılması gerekenleri ayrı yazalım. kitapta yazmadı mutfakta kafeste .....k..i.t.a..p..t.a..k.i..... ....y.a..z..m...a..d..ı.k..i... ...................... ...................... diyorum bahçede yüzmedi diyelim ...................... ...................... ...................... ...................... aramadı sınıfta çantada çalış ...................... ...................... ...................... ...................... uyu ağaçta temizlen yolda ...................... ...................... ...................... ...................... C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. “ki”nin yazımı doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım. a Mehmet kapıdaki salıncakta sallanıyor. ( ...... ) b Suna çok bağırma ki sesin kısılmasın. ( ...... ) c Yağmur yağmadı ki yerler niçin ıslak? ( ...... ) d Engin sıradaki kalemlerini çantasına koydu. ( ...... ) e Yusuf cebinde ki misketleri çıkardı. ( ...... ) f Çiçekleri sula ki kurumasınlar. ( ...... ) g Sen de gelki arkadaşların üzülmesin. ( ...... ) h Yağmurluğunu giy ki ıslanmayasın. ( ...... ) ı Tiyatrodaki oyunu daha önce izledim. ( ...... ) i Otobüste ki yolcular durakta indi. ( ...... ) 96
Adı: ......................... “kİ” NİN YAZIMI Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Verilen örnek cümlelere benzer cümleler yazalım. Cümlemizde “ki”yi mutlaka kullanalım. Pekiştirme göreviyle kullanılan “ki” kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılır. a Anneciğim seni o kadar özledim ki. b Pazar günü canım öyle bir sıkıldı ki. c Emrah bugün de okula gelmedi ki. d Pelin’in elbisesi o kadar güzel ki. e Akşamdan çantasını hazırlamadı ki. Şüphe göreviyle kullanılan “ki” kendinden önce gelen keli- meden ayrı yazılır. a Sıradaki kitap senin mi ki? b Süleyman yarışmaya katıldı mı ki? c Bu kalem senin mi benim mi bilemedim ki. d Ellerini, yüzünü yıkadı mı ki? e İnternetten araştırma yaptın mı ki? 97
MİNİ TEST 23 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrı 7. Öyle bir zıpladı kafası tavana çarptı. yazılması gereken “ki” bitişik yazılmıştır? Cümlesinde hangi sözcükten sonra “ki” A. Tabaktaki çilekleri kim yedi? yazarsak doğru yapmış oluruz? B. Ödevlerini yapki ceza almayasın. A. öyle B. zıpladı C. kafası D. tavana C. Trendeki yolcuların tamamı indi. D. Balkondaki saksı kafasına düştü. 8. Oğluna öyle bir düğün yaptı yıllarca konuşuldu. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki” doğru yazılmıştır? “ki” sözcüğü yukarıdaki cümlede hangi sözcükten önce yazılmalıdır? A. Gömleğimde ki leke çıkmıyor. B. Dolapta ki kitabı bana getir. A. bir B. düğün C. yaptı D. yıllarca C. Çiftlikte ki kuzuları özledim. D. Çalışmadı ki başarılı olsun. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki” nin yazımı doğrudur? 3. Sen ablam değilsin sana niye abla diyeyim. A. Cebinde ki son parayı da harcadı. B. Binada ki tüm çocuklara hediye aldı. Yukarıdaki cümlede “ki” sözcüğünün ya- C. Okulda ki en zor günümdü. zımı unutulmuştur. Hangi sözcükten son- D. Çantamı açtım ki içi bomboş. ra ki sözcüğü yazılmalıdır? 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrı A. ablam B. sana C. değilsin D. abla yazılması gereken “ki” bitişik yazılmıştır? 4. Samsun’dan geldim sizi göreyim. A. Göldeki balıklar karaya vurmuş. B. Semra elindeki çiçekleri masaya koydu. Cümlesinde hangi sözcükten önce “ki” C. Bir de baktımki sınavı kazanmışım. sözcüğü yazılabilir? D. Gözlerindeki ışıltı onun mutluluğunu A. Samsun’dan B. geldim yansıtıyordu. C. sizi D. göreyim 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”’nin 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yazımı yanlıştır? ve noktalama yanlışı yoktur? A. Dolabı açtım ki içi bomboş. A. TBMM 23.Nisan.1920’de açıldı. B. Elinde ki kalemi sıraya bıraktı. B. Marmara denizi yurdumuzun en kü- C. Yağmur yağmıyor ki ıslansın. D. Dondurma yemedi ki hastalansın. çük denizidir. C. Babası TRT’de çalışıyormuş. D. O çaldıki itiraz etmiyor. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”’nin 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “başka- yazımı doğrudur? sından duyulan bir olay” anlatılmaktadır? A. Kitaptaki soruları çözmelisin. A. O yarışmaya ben de katıldım. B. Ağlamadıki gözleri şişsin. B. Arabanın camını Oktay kırmış. C. Yatmadıki uyusun. C. Öğleden sonra dışarı çıkacağım. D. Aramadıki sana da haber vereyim. D. Yaşadıklarını benimle paylaştı. 98
Adı: ......................... CÜMLEDE ANLAM Soyadı: ......................... A. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yakınma, şikayet etme” anlamı vardır? İşaretleyiniz. Senin elbiselerini toplamaktan bıktım artık. Havalar o kadar sıcak ki dışarı çıkmaya korkuyorum. Cüneyt, hiçbir zaman ödevlerini zamanında yapmaz ki. Serhat’ın oldukça zeki bir kardeşi var. Tırnaklarını kesebilmeyi nihayet öğrenebildin. Eline geçen fırsatları çok güzel değerlendirdi. B. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. “Abartılı” anlatımı olan cümleleri işaretleyelim. Ablam dağ gibi yığılmış bulaşıkları yıkamayacağını söyledi. Fotoğraflarıma baktıkça çocukluk hatıralarım aklıma geliyordu. O kadar çok açıktım ki bir kuzuyu yiyebilirim. Bu yaz tatil yapamayacağı için çok üzülüyor. Ağzımla kuş tutsam bile babama yaranamıyorum. Çok iyi bir nişancıdır, pireyi bile gözünden vurur. C. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “eylemin gerçekleşmesi şarta bağlıdır. İşaretleyelim. Oturduğumuz mahallenin yolları onarıldı. Ödevlerini bitirirsen dışarı çıkabilirsin. Ancak ehliyet alınca trafiğe çıkabilirsin. Gürültüyle açılan büyük kapıdan içeri girdik. Babanın izni olmadan bu kampa katılamazsın. Gökhan’ın şiiri senin şiirinden daha güzel olmuş. D. Cümleleri okuyalım. Noktalı yerlere “yakınma”, “abartı”, “küçümseme”, “şart”, “karşı- laştırma”, “önemseme” sözcüklerinden uygun olanı yazalım. O soruyu benim küçük kardeşim de çözerdi. ( ............................. ) Evet, söylediklerini dikkate alacağım. ( ............................. ) Babam söylediklerimi hiç dikkate almıyor. ( ............................. ) Sabah erken kalkarsan izin verebilirim. ( ............................. ) Ağabeyim taşı sıksa suyunu çıkarır. ( ............................. ) Zavallı, kendini bir şey zannediyor. ( ............................. ) Bu yıl yağmur ve kar daha çok yağdı. ( ............................. ) Silgimi her zaman izinsiz kullanıyor. ( ............................. ) 99
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
