2_SINIF_TURKCE_2_KITAP_2022_2023

Çek - Kopar Akıllı Tahtaya Uyumlu

2. SINIF TÜRKÇE ETKİNLİKLERLE ÇALIŞMA YAPRAKLARI 2. KİTAP Bu kitabın bütün hakları Mavi Deniz Yayıncılığa aittir. Yayınevinin yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz ve çoğaltılamaz. Copyright © YAZAR Ahmet KÜÇÜKAYDIN KAPAK - DİZGİ - SAYFA TASARIMI Resul KÖSE Abdulkadir KARADURAN YAYINEVİ MAVİ DENİZ YAYINLARI +90 553 382 47 72 - +90 538 944 34 09 www.mavidenizyayinlari.com BASKI NY MATBAACILIK LTD. ŞTİ. Sertifika No: 50732 BASIM YERİ ANKARA ISBN: 978-605-80000-1-8

İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! M. Akif ERSOY

Mustafa Kemal ATATÜRK 1881-1938

İÇİNDEKİLER Okuma - Anlama - Şiir 5 Sözlük Anlamı 77 Zıt Anlamlı Kelimeler 7 Zaman Kavramı 79 Eş Anlamlı Kelimeler 9 Okuma - Anlama - Masal 81 Değerlendirme - 1 (Eş ve Zıt Anlam) 11 Etkinliklerle Değerlendirme 83 Okuma - Anlama - Şiir 13 Özel İsimler 85 Sesteş (eş sesli) Kelimeler 15 Okuma - Anlama - Masal 87 Okuma - Anlama - Masal 19 Özel İsimler 89 Özel İsimler 21 Değerlendirme - 5 91 Sözlük Anlamı 23 Okuma - Anlama - Hikaye 93 Okuma - Anlama - Şiir 25 Önem Belirten İfadeler 95 Soru Oluşturalım 27 Hayal Ürünü İfadeler 97 Etkinliklerle Değerlendirme 31 Okuma - Anlama - Masal 99 Okuma - Anlama - Masal 33 Kurallı Cümle 101 İçin - Fakat - Çünkü 35 Değerlendirme - 6 103 Ünlem İşareti 37 Atasözleri 105 Okuma - Anlama - Şiir 39 Okuma - Anlama - Hikaye 107 “mi” Soru Eki 41 Karşılaştırma 109 Değerlendirme - 2 43 Olayları Sıralama 111 Okuma - Anlama - Hikaye 45 Okuma - Anlama - Şiir 113 Noktalama İşaretleri 47 Duygusal ve Abartılı İfadeler 115 Sesteş Kelimeler 49 Farklı Düşünmeye Yönlendiren İfadeler 117 Olayları Sıralama 51 Okuma - Anlama - Fıkra 119 Okuma - Anlama - Masal 53 Okuma - Anlama - Tekerleme 123 Sözlük Anlamı 55 Sözlük Anlamı 125 Şiirde Anlam 57 Soru - Cevap 127 Değerlendirme - 3 59 Değerlendirme - 7 129 Okuma - Anlama - Şiir 61 Okuma - Anlama - Masal 131 Harften Cümleye 63 Değerlendirme - 8 133 Alfabetik Sıralama 65 Değerlendirme - 9 135 Okuma - Anlama - Masal 67 Okuma - Anlama - Hikaye 137 Bilmece - Bulmaca 69 Değerlendirme - 10 139 Yazım ve Noktalama Kuralları 71 Değerlendirme - 11 141 Değerlendirme - 4 73 Cevap Anahtarları 143 Okuma - Anlama - Şiir 75

Okuma - Anlama - Şiir A. Aşağıdaki metni 3 defa okuyalım. Arka sayfadaki etkinlikleri yapalım. A YAĞMUR! Şimdi yağmanın sırası mı A yağmur? Neden düşünmüyorsun beni? Yakında değil ki ninemin evi... Ben oraya gidinceye kadar, Su olur, çamur olurum; Neden bana acımıyorsun? İnan ki pişman olacaksın, Böyle yağdığına deli yağmur! Sen çocuk dostu değilsin... Ama unutma ki sen, Bizim eve geldiğin zaman, Seni babama şikayet edeceğim, Babam seni azarlayacak, Bense kıs kıs güleceğim... 5

B. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1. Çocuk nereye gidiyormuş? 2. Çocuk yağmurun yağmasını neden istemiyormuş? 3. Çocuk yağmuru ne zaman şikayet edecekmiş? 4. Çocuğa göre babası yağmura ne yapacakmış? C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Pişmanlık ifade eden cümlelerin kutularını boyayalım. a. Keşke ben de tiyatro kulübüne yazılsaydım. b. Kardeşini yanına çağırdı ve onunla konuştu. c. Yatmadan önce dişlerimi fırçalamalıydım. d. Hava soğuk olduğu için dışarı çıkmadım. e. Ödevlerimi zamanında yapmadığım için üzgünüm. D. Aşağıdaki cümleleri şiire göre tamamlayalım. a. Şimdi yağmanın ..................... mı a yağmur? b. Nineme gidinceye kadar ..................... olurum. c. Pişman olacaksın böyle yağdığına ..................... yağmur. d. A yağmur seni ..................... şikayet edeceğim. e. Babam seni azarlarken ben de ..................... güleceğim. 6

Zıt Anlamlı Kelimeler A Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını yazalım. a. yukarı ............... b. pahalı ............... ............... c. ödül ............... d. savaş ............... e. faydalı ............... f. doğru B Aşağıdaki cümlelerdeki zıt anlamlı kelimeleri kutulara yazalım. a. Gökhan akşam gelir, sabah giderdi. ............... ............... b. Eski dostlar, düşman olmaz. ............... ............... c. Sorduğum soruya cevap veremedi. ............... ............... d. Maalesef gelen gideni aratıyor. ............... ............... C Aşağıdaki harfleri kullanarak zıt anlamlılarıyla eşleştirelim. I üretici .... hasta Z binmek .... farklı L zor .... hayır N ters .... kapalı B sağlıklı .... kolay İ acı .... düz K alıcı .... tüketici E açık .... tatlı A evet .... satıcı D aynı .... inmek 7

D Kelimelerin zıt anlamlılarını bulmacadan bularak boyayalım. taze sağlıklı MKOL AYN galip artı AENTB E L doğu cesur Ğ KOR K A K cimri zor L VBAYAT UZUDL EA PEL İKAE C ÖME R T K BAT INZS NHASTA İ E Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarıyla bulmacayı dolduralım. 1 Dar 2 2 Yeni 1 3 Çıkış 4 3 6 4 Dışarı 5 5 Ön 6 Bitirmek 7 7 Soğuk 8

Eş Anlamlı Kelimeler A Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yazalım. a. mektep ............... b. fert ............... c. önder ............... d. basit ............... e. ant ............... f. yürek ............... B Kelimelerin eş anlamlılarını bulmacadan bularak boyayalım. vatan kibar Z S ENEAV dil özen YURTAUA yıl zaman LNAZ İ KK L İ SANÖ İ U İ T İ NAT C Aşağıdaki harfleri kullanarak eş anlamlılarıyla eşleştirelim. İ hür .... ulus A hürmet .... alaka K tutsak .... endişe D ikaz .... saygı Y hata .... yanlışlık I ilave .... uyarı E kaygı .... özgür R kural .... ek G millet .... esir Ç ilgi .... kaide 9

D Aşağıda renkli yazılmış kelimelerin eş anlamlılarıyla yeni cüm- leler oluşturalım, yazalım. a. Derede balık tutma serüvenini unutamıyorum. b. Tarkan kıyafetlerini itinalı bir şekilde katladı. c. Güz gelince okullar yeniden açıldı. d. Sebzeler sağlığımız için çok faydalıdır. E Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarıyla bulmacayı dolduralım. 1 kabiliyet 2 3 2 özlem 4 6 3 ak 1 4 armağan 5 görev 5 6 kılavuz 7 kıymetli 7 10

Değerlendirme - 1 1. Aşağıdaki seçeneklerin hangi- 5. “Ne olursa olsun toplantıya sinde zıt anlamlı sözcükler bir katılacağım.” arada verilmiştir? Cümlesine altı çizili sözcük gru- A. basit - kolay bunun kattığı anlam hangisidir? B. sebze - meyve A.özellikle B.mutlaka C.genellikle C. dost - düşman 6. “Sık” sözcüğünün zıt anlamlısı 2. Kovadaki suyu yere boşalttı. hangi cümlede kullanılmıştır? Renkli yazılmış sözcüğün zıt A. Salonu geniş bir ev almıştı. anlamlısı hangisidir? B. Seyrek ağaçlar arasından A. çıkarmak B. doldurmak geçtiler. C. akıtmak C. Emrah daraşık arabaların arasından geçti. 3. “Ara sıra” sözcüğüyle aynı anlama gelen kelime aşağı- 7. Hangisinde zıt anlamlı sözcük- dakilerden hangisidir? ler bir arada kullanılmamıştır? A. her zaman B. sürekli A. Uzun ince bir yoldayım. C. bazen B. Öğleden önce soğuk, öğle- den sonra ılık bir hava vardı. 4. : gelen - giden C. Hüseyin’in yedi doğrusu, üç : misafir - konuk yanlışı vardı. : önce - sonra : fakir - yoksul 8. “Bir süre daha bekledi Ayşe’yi.” Yukarıdaki kelime çiftlerinden Altı çizili sözcüğün yerine hangileri zıt anlamlıdır? hangisi kullanılırsa cümlenin A. - B. - anlamı değişmez? C. - A. müddet B. miktar C. saat 11

9. Acemi berber kulağımı kesti. 13. Futbol maçında mağlup olduk. Altı çizili sözcüğün zıt an- Altı çizili sözcüklerin yerine lamlısı hangisidir? hangisi yazılırsa cümlenin A. beceriksiz B. usta anlamı değişmez? C. kuvvetli A. yenildik B. berabere kaldık 10. Aşağıdaki seçeneklerin han- C. galip geldik gisinde eş anlamlı sözcükler bir arada verilmiştir? 14. unutmak hatırlamak A. aynı - farklı Yukarıdaki kelimeler arasın- B. taze - bayat daki anlam ilişkisi hangi se- C. cevap - yanıt çenekte vardır? A. kolay - basit 11. Karşıma birdenbire köpek çıktı. B. ödül - ceza Altı çizili sözcüğün eş an- C. ödül - mükafat lamlısı hangisidir? A. aniden B. yanlışlıkla 15. A kşamları ara sıra kitap okurum. C. sahipsiz Altı çizili sözcüğün eş anlam- lısı aşağıdakilerden hangisidir? 12. faydalı anı A. her zaman B. bazen ? C. sürekli yararlı Yukarıdaki kelimeler arasın- 16. B abam, detaylarını sonra ko- daki anlam ilişkisi aynıdır. nuşuruz dedi. Soru işareti olan yere hangi Altı çizili sözcüğün eş anlam- kelime gelmelidir? lısı aşağıdakilerden hangisidir? A. öykü B. masal A. sebebini B. sonuçlarını C. hatıra C. ayrıntılarını 12

Okuma - Anlama - Şiir BAYRAM YERİ Anne, bugün bayram Haydi, giydir yeni elbiselerimi! Saçlarımı tara, Mendilimi ver! Bugün çok güzel olmalıyım Elini öpeceğim dedemin, babamın Sonra bayram yerine gideceğim. Bilsen, neler var bayram yerinde Hele o salıncaklar, Horoz şekerleri, Sıra sıra dizilmiş oyuncaklar. Atlıkarıncalar üstünde Dönüp duruyor çocuklar! Şükrü Enis REGÜ 13

A. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1. Çocuk annesinden neler istiyor? Maddeler halinde yazalım. a b c 2. Bayram yerinde neler varmış? Maddeler halinde yazalım. a b c 3. Çocuk kimlerin elini öpecekmiş? B. Aşağıdaki eğlence araçlarının isimlerini yazalım. C. Aşağıdaki cümleler metne göre doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım. a Çocuk annesinden yeni elbiselerini giydirmesini istiyor. (.....) b Çocuk önce babamın elini öpeceğim diyor. (.....) c Bayram yerine bayramlaştıktan sonra gideceğini söylüyor. (.....) d Çocuk bayram yerini çok seviyor. (.....) 14

Sesteş (eş sesli) Kelimeler A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Kelimeleri belirtilen anlamlarıyla cüm- le içinde kullanalım. Kelimelere ek getirebilirsiniz. Sesteş Birden fazla anlamı olan (eş sesli)kelime kelimelere sesteş (eş sesli) ne demektir? kelimeler denir. a yaz Kalemle veya farklı bir cisimle yazma işi. cümle b yaz Mevsimlerin en sıcak olanı. cümle c gül Güzel kokulu ve türlü renkte olan bir çiçek. cümle d gül Gülme işi, gülmek. cümle e at Yük ve binek hayvanı. cümle f at Atma işi, atmak. cümle 15

a kaz Suda ve karada yaşayabilen bir kuş türü. cümle b kaz Kazma işi, kazmak. cümle c yat Yarış veya özel geziler için kullanılan gemi. cümle d yat Yatma işi, yatmak. cümle e yüz Göz, burun, ağız ve çenenin bulunduğu bölüm. cümle f yüz Doksan dokuzdan sonra gelen sayı. cümle g yüz Yüzme işi, yüzmek. cümle h kara Siyah renk. cümle ı kara Yeryüzünün sularla kaplı olmayan bölümü. cümle 16

Sesteş (eş sesli) Kelimeler A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sesteş ağacındaki kelimelerden eş sesli olanların elmasını yeşile, diğerlerini sarıya boyayalım. Yaz: Sinem annene mektup yaz. Yaz: Bu yaz tatilinde köye gitmeyi düşünüyorum. Ben: Pikniğe ben sizinle gelmek istemiyorum. Ben: Yanağında küçük bir ben vardı. yağ tuz çöp dolu al kuzu dağ göl dün bağ kır bin çay deve süt 17

MİNİ TEST - 1 1. 1 yat: Yatma eylemi. 4. diz 2 yat: Gezinti teknesi Yukarıdaki kelime hangi cümlede “Yat” kelimesi hangi cümlede farklı anlamda kullanılmıştır? ikinci anlamıyla kullanılmıştır? A. Emre’nin dizi kanadı. A. Sabri akşam erkenden yattı. B. Babamın dizine iki dikiş atıldı. B. Cihan yatmayınca annesi kızdı. C. Sınıf başkanı öğrencileri sıra- ya dizdi. C. Emrelerin yatı varmış. 2. 1 yaş: Yaşadığımız yıl sayısı. 5. sağ 2 yaş: Islak, kuru olmayan yer. Yukarıdaki kelime hangi cümlede “Yaş” kelimesi hangi cümlede farklı anlamda kullanılmıştır? ikinci anlamıyla kullanılmıştır? A. Polis sağ kolunu havaya kaldırdı. A. Serkan benden iki yaş büyük. B. Otobüs sağ tarafa döndü. B. Cenk gömleği yaş olduğu C. Kaybolan çocuk sağ olarak için giymedi. bulundu. C. Ayşe yedi yaşındaymış. 3. 1 kaz: Kuş türü. 6. yol Yukarıdaki kelime hangi cümlede 2 kaz: Kazma işi. farklı anlamda kullanılmıştır? “Kaz” kelimesi hangi cümlede A. Yaşlı adam tavuğun tüylerini birinci anlamıyla kullanılmıştır? yoldu. A. Kaz sürüsü gölün kenarına indi. B. Araba yolu evimizin önünden B. Çetin bahçeyi kazdı. geçiyor. C. Toprağı kazıp fidanı dikti. C. Okul yolunda kaza oldu. 18

Okuma - Anlama - Masal YAVRU AYI İLE TAVŞAN YAVRUSU Tavşan yavrusu, annesine gelerek yavru ayıyı şikayete başlamış. - Anneciğim komşu- muz yavru ayı benimle “tavşan diş” diye alay edi- yor, dalga geçiyor, demiş ağ- lamaklı bir sesle. Annesi, bunun nasıl başladığını öğ- renmek istemiş: - Başka ne dedi, yavru ayı? - Kepçe kulak diyor, şaşı göz, diyor. - Peki yavrum, bunları sana söylemeden önce sen ona bir şeyler söyledin mi? - Ben mi? Yoook... Ben ona hiçbir şey söylemedim. - Sen hiçbir şey söylemediğin halde o gelip sana sataştı, öyle mi? - Şey, ben onu görünce “tombili” diye takılmıştım. - Bak, gördün mü, demiş annesi. “Önce sen sataşmışsın. Alay edip üzmüşsün onu. O seninle alay edince kızıp şikayet ediyorsun. Yaptığın çok ayıp, demiş. Yavru tavşan, utancından ne diyeceğini bilememiş. Başını önüne eğerek ses çıkarmadan oradan uzaklaşmış. 19

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1. Yavru ayı, yavru tavşana neler söylemiş? 2. Yavru ayı, yavru tavşana niçin hoş olmayan sözler söylemiş? 3. Anne tavşan, yavrusuna nasıl bir cevap vermiş? B. Metnin konusu olan cümlenin bulutunu boyayalım. a. Yavru ayı ile yavru tavşanın arkadaşlığı. b. Anne tavşanın, yavru ayıyı azarlaması. c. Yavru tavşanın, yavru ayıyı şikayet etmesi. C. Aşağıdaki cümleleri ekleri kullanarak soru cümlesi haline getirelim. mı? mi? mu? mü? a. Yavru tavşan, yavru ayıyı şikayet etti. Yavru tavşan, yavru ayıyı şikayet etti mi? b. Anne tavşan, yavrusunu uyardı. c. Yavru tavşan başını önüne eğip yürüdü. d. Yavru tavşan yuvasına girip uyudu. 20

Özel İsimler A. Aşağıdaki bulmacada özel isimleri bulup sarıya boyayalım. Noktalı yerlere yazalım. Büyük harfle başlamayı unutmayalım. E R İ K S E RDA R R A U Z RMA V İ Ş ZD L İ S EGZ T E U Y UÖZ B Ü T A S R OD A D I N E L E U Ü ACÜGE F Y L MOĞ B N İ Ş S A D TAZ I YELEKA LNNB AN T DA E T I ÇM E Ö R B K L Ü T P İ Z V K E DG R K ŞNP E İ ÇEN KAENRNR ANL İ B BOT ÜZ Y İ A Y İ MŞGS L K Z Y E R VÇ İ NYUÇŞ ME T İ NG P R Z E Kız ve erkek isimleri; Deniz, dağ, ova isimleri; Kurum isimleri; Şehir, ülke isimleri; Gök cismi isimleri; Hayvanlara verilen isimler. 21

B. Aşağıdaki cümlelerde özel isimlerin yazımında yanlışlık yapılmıştır. Cümlelerin yazım yanlışlarını düzelterek alt satıra yazalım. a Okul olarak tuz gölüne gezi düzenledik. b Tekneyle ege denizinin mavi sularında dolaştık. c Dünyaya en yakın gezegen venüstür. d Ayhan ve ahmet menekşe sokakta oturuyor. e Sınıf olarak kızılayı ziyaret ettik. f Denizlinin en güzel yeri pamukkaledir. g Japonyanın başkenti tokyodur. h Yurdumuzun en yüksek dağı ağrı dağına tırmandık. ı Gemiler kutup yıldızına bakarak yol alır. i Rizenin çayeli ilçesinin merkezinde yaşıyoruz. 22

Sözlük Anlamı A. Aşağıdaki kelimeleri okuyalım. Anlamlarını önündeki noktalı yerlere yazalım. Gökyüzü Güneş Ada Ay Dünya Göl Çöl Irmak a .....................: Yeryüzünü çevreleyen mavi görünümlü boşluk. b .....................: Karalar üzerinde oluşmuş su birikintisi. c .....................: Dünya’mızın ısı ve ışık kaynağı. d .....................: Genellikle denize dökülen en büyük akarsu. e .....................: Etrafı su ile çevrili kara parçası. f .....................: Bitki örtüsünden yoksun kumluk bölge. g .....................: Üzerinde canlı varlıkların yaşadığı gezegen. h .....................: Dünya’mızın uydusu olan gök cismi. 23

B. Aşağıdaki görsellerle anlamlarını harfleri kullanarak eşleştirelim. a Öğütülerek una dö- ..... nüştürülen, başakları olan Çiftlik bitki. b Üzerinde tarım yapıldı- ..... ğı, çeşitli hayvanların ye- Buğday tişrildiği geniş toprak. c Buğday, mısır gibi ta- ..... neli bitkilerin öğütüldüğü Şelale yer. d Kuzey Kutbu bölgesinde ..... yaşayan insan topluluğu- Değirmen na verilen isim. e Suların yüksekten dö- ..... külerek aktığı yer. Çay f Dereden büyük, nehir- ..... den küçük akarsu. Eskimo 24

Okuma - Anlama - Şiir KİRPİCİK Nereden gelmiş, niçin gelmişse, Bir kirpicik gelmiş sokağımıza. Herkeste bir merak, bir telaş, Sorup duruyorlar: Ayol bu da ne? Bir fenalık yapmasın sakın, Başını çıkarıyor, bakın, bakın... Elbette çıkaracak başını, Bunda şaşılacak ne var! Kirpi olduysa ne olmuş sanki, Hep yusyuvarlak mı dursun, Hep yer altında mı otursun, Onun hakkı yok mu ? Bu sokaktan geçmeye, Salına salına gezmeye. Haydi git yuvana dost kirpicik, Hiç korkma. Bizim olduğu kadar da senindir, Bu güzel dünya. Hasan Latif SARIYÜCE 25

A. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1. İnsanların şaşkınlığının sebebi nedir? 2. Şair neyin kirpinin hakkı olduğunu söylüyor? 3. Şair kirpiye niçin korkmamasını söylüyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. Cümle içinde kullanalım. a. Kirpi: Cümlem: b. Telaş: Cümlem: c. Dost: Cümlem: C. Şiirin konusu olan cümlenin bulutunu boyayalım. a. İnsanların kirpiyle dalga geçmeleri. b. Kirpinin şehirde yaşadığı mutluluklar. c. Sokaktan geçen kirpinin yarattığı şaşkınlık. D. Aşağıdaki kelimeleri anlam ilişkisi kurarak eşleştirelim. 1 zıplar 2 yüzer 3 açar 4 siler .... anahtar .... silgi .... balık .... çekirge 26

Soru Oluşturalım A. Aşağıdaki örneği inceleyelim. Verilen cümlelerle ilgili ikişer tane soru hazırlayalım. a Semra annesiyle parka gidecek. 1. Semra parka kiminle gidecek? 2. Semra annesiyle nereye gidecek? b Ömer’in sevimli mi sevimli bir tavşanı var. 1. 2. c Hatice arkadaşına mektup yazdı. 1. 2. d Marketten bisküvi ve çikolata aldım. 1. 2. e Annesi, Filiz’i saat sekizde uyandırdı. 1. 2. 27

B. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sorulara kısa cevaplar yazalım. 1 Pazar günü İstanbul’a gideceğiz. Ne zaman?: .............................. Nereye?: ................................... 2 Hilal’le Oya’yı ziyarete gittik. Kiminle?: .................................... Kimi?: ......................................... 3 Uğur sessizce dışarı çıktı. Nasıl?: ....................................... Nereye?: ................................... 4 Tatilde iki kitap okudum. Ne zaman?: .............................. Kaç kitap?: ................................ 5 Turgut, annesini çok özlemiş. Kimi?: ......................................... Kim?: .......................................... C. Aşağıdaki soruları cevaplandıralım. 1. Teyzem muzlu pasta yaptı. 2. Ebru çalışkan bir öğrencidir. Aşağıdaki sorulardan hangisinin Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yukarıdaki cümlede yoktur? cevabı renkli yazılmış kelimedir? A. Kim? A. Neden? B. Niçin? B. Kim? C. Neli? C. Nasıl? 3. Özlem bahçede ip atlıyor. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Aşağıdaki sorulardan hangisinin “Nasıl?” sorusunun cevabı vardır? cevabı renkli yazılmış kelimedir? A. Yolda karşımıza köpek çıktı. B. Bugün çok yağmur yağdı. A. Ne yapıyor? C. Ayhan tırmanarak direğe çıktı. B. Nerede? C. Nereye? 28

Soru Oluşturalım A. Aşağıdaki metinleri okuyalım. Metinlerden 3’er soru oluşturalım. Soruların cevaplarını yazalım. KEÇİ NEREDE? Selim’in güzel bir keçisi vardı. Selim önde, keçi arkada kasa- baya doğru gidiyorlardı. Fatih, Selim’e bir şaka yapmak istedi. Selim’in arkasından gelerek keçiyi aldı, sakladı. Selim bir süre daha yürüdü. Sonra, arkasına dönüp baktı ki keçi ortalarda yok. “Keçim neredeee?” diye dövünerek sağa sola koşmaya başladı. 1. 2. 3. GÜZEL BİR GÜN Sabah erkenden uyandım. Hava güzel, gök parlak mavi idi. Önceki gün biraz yağmur yağmıştı. Kahvaltımı yaptım, kıya- fetlerimi giydim ve dışarı çıktım. Arkadaşlarımla buluşup oyun alanına gittik. Gün boyu doya doya oynadık. 1. 2. 3. 29

B. Aşağıdaki metinlerle ilgili 3’er soru hazırlayalım. Cevapları yazalım. ARKADAŞ Çok önceleri, ormanda yaşayan bir köpek varmış. O, cesur bir arkadaş edinmek istemiş. Köpek çok gezmiş, çok dolaşmış. Sonunda bir tavşana rastlamış. Ona: - Yalnız yaşamaktan usandım. İstersen, ikimiz arkadaş olalım, demiş. Tavşan bu teklifi kabul etmiş. Arkadaş olmuşlar. 1. 2. 3. ATKINDA NE VAR? Ev halkı pencerenin arkasında toplanmışlardı. Sabırsızlıkla, Mehmet’in okuldan dönmesini bekliyorlardı. Mehmet, yolun ucunda görününce sevindiler. Onu karşılamak için kapıya koştular. Mehmet, çantasını koltuğunun altına sıkıştırmıştı. Ellerinin arasındaki boyun atkısına sarılı bir şey vardı. 1. 2. 3. 30

Etkinliklerle Değerlendirme a Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını yazalım. yokuş tavan dert galibiyet .................... .................... .................... .................... masum üretim cimri alıcı .................... .................... .................... .................... b Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yazalım. ilan gayret detay aş .................... .................... .................... .................... konut rüya mana ırmak .................... .................... .................... .................... c Aşağıdaki kelimelerden sesteş olanların bulutunu boyayalım. ocak yaş dağ vida dolu gül kara çene sıra 31

d Aşağıdaki kelimeleri sözlük anlamlarıyla eşleştirelim. a penguen Ağaç ya da ağaçcıkların en büyük olanı, yeni yetişeni. b fidan Gökyüzünde nokta olarak görünen uzayda ışık saçan gök cismi. c doğa Güney Kutbu’nda yaşayan sırtı siyah, göğsü beyaz deniz kuşu. d yıldız Güneş ışınlarının yağmur damlalarında yansıması sonucu oluşan renk cümbüşü. e gökkuşağı Canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu varlıkların tümü. e Aşağıdaki metinle ilgili 3 soru oluşturalım. Cevaplarını yazalım. GÜVERCİN İLE KARINCA Günlerden bir gün küçük bir karınca, dere kenarında su içerken dereye düşmüş. Uğraşmış, çabalamış ama sudan çıkamamış. Dere kenarına su içmeye gelen beyaz güvercin, karıncanın çırpındığını görmüş. Çalılıktan bir parça çubuk alarak karıncaya uzatmış. Karın- ca, çubuğa tutunarak kıyıya çıkmış. 1. Soru: Cevap: 2. Soru: Cevap: 3. Soru: Cevap: 32

Okuma - Anlama - Masal KIŞ BABA Veli Dayı bir kulübede yaşarmış. Her kış, aç kalırmış. Kış Baba’ya: - Bir dahaki yıl gelmeden önce bana haber ver. Hazırlık yapa- yım, demiş. Mevsimler geçmiş. Yine sonbahar gelmiş. Ağaçların yaprakları dökülmüş. Göçmen kuşlar gitmiş. Soğuk rüzgârlar esmeye başlamış. Veli Dayı: - Kış Baba’dan haber yok. Kış hazırlıkları için daha çok erken, demiş. İlk kar dağlara yağmış. Veli Dayı yine aldırmamış. Karlar yak- laşmış yaklaşmış. Kulübenin penceresine kadar yükselmiş. Veli Dayı pencereden seslenmiş: - Heey, Kış Baba! Hani gelmeden önce haber verecektin? Kış Baba: - Önce soğuk rüzgâr oldum, estim. Sonra kar oldum, dağlara yağdım. Sana çoktan haber verdim, demiş. Veli Dayı başını kaşımış: - Doğru. Kış Baba çok haklı, demiş. 33

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1. Veli Dayı, her kış aç kaldığı için Kış Baba’dan ne yapmasını istemiş? 2. Sonbaharın gelmesiyle hangi olaylar yaşanmış? 3. Veli Dayı neye aldırmamış? B. Metnin konusu olan cümlenin yanındaki kutuyu boyayalım. a. Veli Dayı’nın Kış Baba’dan isteği. b. Veli Dayı’nın kışın yaptıkları. c. Veli Dayı’nın yaz mevsimini çok sevmesi. C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Kış ile ilgili olanların kutusuna “K”, sonbahar ile ilgili olanların kutusuna “S” yazalım. 1. Göçmen kuşların sıcak ülkelere göç etmesi. 2. Havaların soğuması ve kar yağması. 3. Çocukların mont giymesi, atkı ve bere takması. 4. Ağaç yapraklarının sararıp dökülmesi. 5. Yollarda ve çatılarda buzlanma meydana gelmesi. 6. Hava sıcaklığının azalması, yağmurların başlaması. 34

İçin - Fakat - Çünkü A. Cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayalım. daha fakat ancak yalnız çünkü kadar için a Bu elbise size ....................... çok yakıştı. b Uçağa yetişmek ....................... erkenden evden çıktı. c Anlattıkları o ....................... karışıktı ki anlayamadım. d Hava çok güzel ....................... benim çok işim var. e Seni arayamadım ....................... telefonum bozuldu. f Topumu veririm ....................... ben de oynayacağım. g Büyüyünce pilot olmak istiyorum ....................... uçakları seviyorum. h Şiiri yazdım ....................... ezberleyemedim. ı Kalk oğlum ....................... yapacak çok işimiz var. i Geç kaldığım ....................... öğretmenimden özür diledim. 35

B. Aşağıdaki ifadelerin devamı yan tarafta verilmiştir. İfadeleri harf- leri kullanarak eşleştirelim. T Size gelecektim fakat zilin sesini duymamıştır. Y Akşam erken yatmalısın yoksa onları sakın koparma. O Ben çileği, kardeşim ise sabah kalkamazsın. R Dışarı çıkabilirsin ancak biz farkında değiliz. A Günler çok çabuk geçiyor fakat babam izin vermedi. İ Çiçekleri çok sev ama evin önünde oynayacaksın. T Oyuna dalmıştır veya kirazı çok sever. C. Aşağıdaki ifadeleri cümle içinde kullanalım. a fakat: b ancak: c veya: d ya da: e yoksa: f için: g ise: 36

Ünlem İşareti A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Cümlenin sonuna gelecek noktala- ma işaretinin kutusunun boyayalım. Seslenme ve uyarı cümlelerinden sonra ünlem işareti kullanılır. Dikkat! Lütfen! Heeey! Çocuklar! a Dikkat, kamyon çıkabilir( ) . !? b Annem bana her gece masal anlatır( ) . !? c Evladım, çiçekleri suladın mı( ) . !? d Lütfen, ayakta yolculuk yapmayınız( ) . !? e Her gün düzenli olarak dişlerimi fırçalarım( ) . !? f Sayın seyirciler, sessiz olalım( ) . !? g Dikkat, köpek var( ) . !? h Off, canım tatlı çekti( ) . !? 37

MİNİ TEST - 2 1. Çocuklar, sıraya geçiniz( ) 4. Aşağıdaki cümlelerden han- Cümlesinin sonuna hangi gisinin sonuna ünlem işareti noktalama işareti gelmelidir? gelmelidir? A. ( . ) B. ( ! ) C. ( ? ) A. Yağmur yağmaya başladı B. Sayın veliler, hoşgeldiniz C. Ufuk sınava çalıştın mı 2. Tehlikeli madde( ) 5. Aşağıdaki cümlelerin hangi- Zafer sana ne dedi( ) Beyler, sessiz olalım( ) sinde noktalama işareti yanlış İfadelerinin sonuna sırasıy- kullanılmıştır? la hangi noktalama işaretleri A. Kuşlara yem verdi. gelmelidir? B. Dikkat, kaygan zemin! A. ( ! ) ( . ) ( ? ) C. Hırkamı okulda unuttum? B. ( ! ) ( ? ) ( ? ) C. ( ! ) ( ? ) ( ! ) 3. Heey( ) Arkana dönme( ) 6. Vah vah, keşke olmasaydı( ) Arda gelince haber ver( ) Boşuna mı çalıştın sen( ) İfadelerinin sonuna sırasıy- Cümlelerinin sonuna sırasıy- la hangi noktalama işaretleri la hangi noktalama işaretleri gelmelidir? gelmelidir? A. ( ! ) ( . ) A. ( ! ) ( . ) ( ? ) B. ( , ) ( ! ) B. ( . ) ( . ) ( ? ) C. ( ! ) ( , ) C. ( ! ) ( ? ) ( ? ) 38

Okuma - Anlama - Şiir YENI YIL BEKLE BIRAZ Yeni yıl bekle biraz, Eski yılla vedalaşayım. Eski yıl, eski dost hoşça kal. Biliyorum gitme zamanı. Ne güzel günler geçirdik birlikte Bil ki anılarımdasın artık. Yeni yıl bekle biraz, Eski yıla armağanını vereyim. Eski yıl, eski dost hoşça kal. Armağanlarla gelmiştin bana, Giderken armağanım olsun, Yaşanan anılar sana. Yeni yıl, yeni dost hoş geldin. Gel seni bir öpeyim. Nejdet NEYDİM 39

A. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1. Çocuk yeni yıla niçin biraz bekle diyor? 2. Geride kalan yıl çocuk için nasıl geçmiş? 3. Çocuk eski yıla ne verecekmiş? 4. Çocuk yeni yılı nasıl karşılıyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. Cümle içinde kullanalım. a. Veda: Cümlem: b. Anı: Cümlem: c. Armağan: Cümlem: C. Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yazalım. yıl anı armağan .................... .................... .................... önder kibar yanlışlık .................... .................... .................... 40

“mi” soru eki A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Cümlelerdeki noktalı yerlere uygun olan eki yazalım. “mi” soru eki kendinden önceki keli- meden her zaman ayrı yazılır. mı? mi? mu? mü? mısın? misin? musun? müsün? a Yarın akşam bize gelecek ................... ? b Sınıftaki erkeklerin tamamı yüzme biliyor ................... ? c Okula giderken markete ................... uğradın? d Yaşamaktan daha güzel bir şey var ................... ? e Benim gibi siz de otobüs ................... bekliyorsunuz? f Yarınki veli toplantısına gelemezsem üzülür ................... ? g Mehmet Bey yarın dükkana uğrar ................... acaba? h Sabahtan beri hala uyuyor ................... ? 41

B. Aşağıda karışık olarak verilmiş olan kelimelerle cümleler oluşturup yazalım. Noktalama işaretlerine ve yazım kurallarına dikkat edelim. a görünce senin salladı geldiğini mi el b daha sizinle mı karşılaştık önce c sözler yavuzu mıdır söylediğim kırmış d havalara sevincinden mı sıçradı selim e kazanacağına musun yarışmayı inanıyor f okula mi hastalandığı gelmiyor için g susmak başladı bilmez konuşmaya mı h yarın türkçe sınav mı olacağız dersinden ı sen en öğrencisi misin sınıfın başarılı 42

Değerlendirme - 2 En çok kimi seviyorsun, diye 4. Aşağıdakilerden hangisi cüm- Sormayın bana öyle. le değildir? Babamı da annemi de A. Dere kenarında kurbağanın Ninemi de, kim varsa evde. B. Reçel dolu kavanoza elini Birazcık daha seviyorum dedemi işte. uzattı C. Karşımıza yüksek bir dağ çıktı M. TEKDOĞAN 1. Çocuk kendisine ne sorulma- 5. -kafes - hurma - orman sını istemiyormuş? Yukarıdaki sözcükler sözlükte- A. Evinizde kimler yaşıyor? ki sıralarına göre sıralandık- B. Niçin anneni daha çok larında sıralama nasıl olur? seviyorsun? A. , , B. , , C. Kimi seviyorsun en çok? C. , , 2. Çocuk aile bireylerinin hepsini 6. Aşağıdaki cümlelerden hangi- sevdiğini söylemesine rağmen sinin sonuna farklı bir nokta- bir tanesini azıcık daha fazla lama işareti konulmalıdır? seviyormuş. Bu birey hangisidir? A. Yaşasın, kara göründü ( ) A. Dedesi B. Yıllar önce bir usta varmış ( ) B. Annesi C. Zil çalar çalmaz dışarı çıktı( ) C. Ninesi 3. Şiirde aşağıdakilerin hangisin- 7. Aşağıdaki cümlelerin hangi- den bahsedilmemiştir? sinde “uyarı” söz konusudur? A. Anne - baba A. Bu bardağı kim kırdı? B. Hala - teyze B. Bir daha eve geç gelme. C. Dede - nine C. Emre yüzme bilmiyormuş. 43

8. 1. anda 2. gökyüzünü 3. bir 12. Lütfen, yerlere çöp atma- 4. kapladı 5. bulutlar yalım( ) Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı Yukarıdaki cümlenin sonu- ve kurallı bir cümle oluşturul- na hangi noktalama işareti duğunda sıralama nasıl olur? gelmelidir? A. 2 - 1 - 3 - 5 - 4 A. ( . ) B. ( ? ) C. ( ! ) B. 5 - 4 - 3 - 2 - 1 C. 3 - 1 - 2 - 5 - 4 13. Rize’ye yılın ilk karı düştü. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisin- Yukarıdaki cümlede altı çizili de “pişmanlık” anlamı vardır? kelime ile anlatılmak istenen A. Off, hava çok sıcak! aşağıdakilerden hangisidir? B. Off, keşke söylemeseydim! A. yağdı B. başladı C. Off, çok geciktiniz! C. indi 10. Postacı, Hakan’a mektup getirdi. Sorulardan hangisinin cevabı 14. Okula gitmedim .................... yukarıdaki cümlede yoktur? uyanamadım. A. Kime? B . Ne zaman? Noktalı yere hangisi gelmelidir? C. Kim? A. için B. fakat C. çünkü 11. Aşağıdaki cümlelerin hangi- sinde özel isimlerin yazımı ile 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? “mi” soru eki yanlış yazılmıştır? A.Suat yarın Samsu’na gidecek. A. Çetin dondurma mı istiyor? B. Ekrem akşam Metin’i aramış. B. Aykut ödevini bitirdin mi? C. Fatoş, kardeşi Aslı’yı okula C. Cihan ile Bora parkamı getirdi. gitmiş? 44

Okuma - Anlama - Hikaye YOLDAKİ TAŞ Eski zamanlarda, ülkenin birinde bilge bir padişah varmış. Bilge padişah ülkesindeki insanların “iyiliksever” olup olmadıklarını öğrenmek için bir yarışma düzenlemeye karar vermiş. Yardımcılarına emir vermiş: - Ülkemin her yanına haber salın. Sarayda “bilgi yarışması” yapı- lacağını duyurun. Yarışmayı kazanana da yüz altın ödül verileceğini ilan edin. Padişahın emri hemen ye- rine getirilmiş. Ülkenin dört bir yanına haber salınmış. Yarışmayı duymayan kim- se kalmamış. Yarışmaya katıl- mak isteyenler yola koyulmuşlar. Bilge padişah en güvendiği adamını yanına çağırmış: - Saraya gelen yolun üzerine kocaman bir taş koymasını söylemiş. Dediği yerine getirilmiş. Yolun üzerine kocaman bir taş koyulmuş. Yarışmaya katılmak için gelenler yoldaki taşı görmüşler. Taşın sağından, solundan geçerek yollarına devam etmişler. Bazıları ise şöyle demiş: - Padişahımız halktan topladığı paraların bir kısmını yol için harca- saymış iyi olurmuş. Yoldan geçmek neredeyse imkansız gibi. Bahçesinden topladığı meyveleri padişaha getirmekte olan bir köylü çıkagelmiş. Yoldaki taşı gören köylü, zor da olsa taşı yoldan kaldırmış. Taşın altından büyük bir “kese” çıkmış. Keseyi açmış, içinden tam tamına yüz altın çıkmış. Ayrıca kesenin içinde bir kağıt varmış. Kağıtta şöyle yazı- yormuş. - Bu altınlar, taşı yoldan kaldıran kişinin hakkıdır. Güle güle harcayınız. 45

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1. Padişah niçin bir yarışma düzenlemeye karar vermiş? 2. Padişah niçin en güvenilir adamını görevlendirmiştir? 3. Padişah görevlendirdiği adamdan ne yapmasını istemiştir? 4. Saraya gelenler taşı görünce ne yapmışlar? 5. Köylü taşı niçin yoldan kaldırmış olabilir? B. Aşağıdaki cümleler metne göre doğruysa “D” yuvarlağını, yanlışsa “Y” yuvarlağını boyayalım. DOĞRU YANLIŞ 1. Padişah ülkesindeki insanları sevmiyormuş. 2. Padişah topladığı paraları halka dağıtıyormuş. 3. Yarışmanın ödülü yüz altınmış. 4. Köylü taşın altındaki bir kese altını biliyormuş. 5. Kesedeki kağıtta “Altınları saklayın.” yazıyormuş. 6. Köylü altınlarla kendine bir ev yaptırmış. C. Köylü vatandaş yoldaki taşı karşılık beklemeden kaldırmıştır. Aşağıya günlük hayatımızdan karşılık beklemeden yapılan dört güzel davranışı yazalım. 1. 2. 3. 4. 46

Noktalama İşaretleri A. Aşağıdaki cümlelerde yazım kurallarına ve noktalama işaretle- rine uyulmamıştır. Cümleleri yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine uyarak alt satıra yazalım. a ailece bahçeye çıktık ve top oynadık b en önemli masal kahramanlarından biri de keloğlandır c istanbul boğazını kiraladığımız tekneyle gezdik d köyümüzün en zengini ekremin babası mıdır e vay canına çok güzel olmuşsun f sınıfımızın sarışın ve mavi gözlü öğrencisi fundadır g öğretmeniniz sizi niçin sınav yapmadı h eyvah burak ile vedat bizi gördü ı ardanın çizdiği tavşanı beğendinmi i hacivat ile karagözün oyununa ne zaman gideceğiz j çocuklar lütfen sessiz olun ve önünüze dönün k uzun lafın kısası recepin oltasına balık takılmadı 47

B. Aşağıdaki şiiri kutucuklardaki kelimelerle tamamlayalım. Konulmamış noktalama işaretlerini koyalım. Üç soru hazırlayarak cevaplarıyla birlikte deftere yazalım. KÜÇÜK KIZ İLE DANASI ısıtmış Küçük bir kızın, buraya Küçük bir danası ................... varmış Bir gün kabak yedirmiş danaya. çiçek Kabaktan birkaç çekirdek, kabak Dağılmış oraya, ................... anası Güneş çıkmış, .................. toprağı. Yağmur yağmış, Beslemiş bahçeyi( ) bağı. Sonra bir .................. Uzanıvermiş avluya. Kocaman bir .................. açmış, Ardından sebzesi görünmüş. Küçük kız( ) Yanında .................., Kabağı koparmaya gelince, Dana demiş ki( ) Benimdir bu kabak. Toprağı eşen de benim, Kabağı diken de. Çekirdekleri ekerseniz( ) Siz de sonbaharda, Kabak yetiştirirsiniz. 48

Sesteş Kelimeler A. Aşağıdaki eş sesli (sesteş) kelimeleri bulmacadan bulup sarıya boyayalım. çay P N T K A Z A NNG yaz UP P SU İ ÇR İ Ç ekmek YÖAÇH K A Z F A yüz AT S F S T E ENY kaza Z KGZ LÖSOY Ü kaz T DD İ ZC İ ĞÜ U diz L VGV R E E L İ N gül V Y Ö Y K ĞMN P Z dolu Z Ü İ E AGÜ L N T yağ Y Z A Ş S LMNÖY pazar N U Ü I P EOD A E ocak OZNE A R POF İ yol CE B A Z LML N İ pas A U A E A GM U R Z soy K TĞL R S Ş ÜGL bağ T T F N R Y AĞD E P YOL D KMS İ Ö OMM N Ü E K M E K 49