3_SINIF_TURKCE_1_KITAP_2022_2023

B. Aşağıdaki cümlelerin sonuna noktalama işaretlerini koyalım. a. Eyvah, son otobüsü de kaçırdık ! Ünlem b. Saatlerce ders çalışmayı mı düşünüyorsun c. Öğretmenim benden bahsedince çok mutlu oldum işareti nerede kullanılır? d. Yaşasın, hafta sonu babam bizi lunaparka götürecek e. Vaay, senin bu kadar güzel resim yapmana şaşırdım f. Piknik alanında eğlenen çocuklar günlerini gün ettiler g. Sesler yakından mı geliyor, yoksa uzaktan mı h. Heey, arka sıradakiler sessiz olunuz ı. Kaptan, otobüsü oldukça dikkatli kullanıyordu i. Vah vah, çocuğun durumuna çok üzüldüm j. Yatarken lambaları söndürmeyi sakın unutma k. Aaa, sen daha önce yine gelmiştin Korku, heyecan, l. İmdaat, yardım edin düşüyorum şaşkınlık bildiren m. Baba saat kaça kadar izinliyim n. Ah, inan isteyerek yapmadım cümlelerin sonunda kullanılır. 100

NOKTALAMA İŞARETLERI A. Aşağıdaki metni okuyalım. Yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine uyarak aşağıya yazalım. ANNE VE YAVRU GEYİK Bir geyik yavrusu ormanda annesi ile birlikte mutlu yaşıyordu Bir gün uzaktan av peşinde koşan köpeklerin sesleri gelince anne geyik titremeye başladı Anne dedi yavru geyik Sen bir köpekten daha büyük ve daha hızlısın Üstelik kendini savunacak boynuzların var Niye korkuyorsun Sen daha güçlüsün kendi gücünün farkına var lütfen Anne geyik mahcup mahcup baktı Söylediklerinin hepsi doğru yavrum ama ne yapayım ki bir köpek havlaması duyunca kaçmaktan başka bir şey düşünemiyorum 101

MİNİ TEST - 10 1. 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi- Sınıfımızda salı günü Ece nin sonuna “?” konulmalıdır? çarşamba günü Merve nö- betçi oldu. A. Şu çiçekler de bir açsa B. Ütünün fişini mi çekmeyi unuttun Yukarıdaki cümlede altı çizili keli- C.N asıl olsa yüzme biliyorum melerin hangisinden sonra virgül kullanılmalıdır? 7. Keloğlan annesini hiç üz- mezmiş Annesinden izin al- A. Ece B. günü C. Merve madan evden uzaklaşmazmış 2. Avluda saklambaç oynuyoruz Yukarıda belirtilen yerlere sıra- sıyla hangileri gelmelidir? Yukarıdaki cümlenin sonuna han- A. , . . gi noktalama işareti gelmelidir? B. . . ! C. , ! . A. . B. ? C. , 8. Adamın biri Nasrettin Hoca’ya: 3. Vay, çok şey de bilirmiş Hocam bu adamdan şika- yetçiyim Yukarıdaki cümlenin sonuna han- gi noktalama işareti gelmelidir? Nedir şikayetin A. ? B . . C. ! 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin Yukarıda belirtilen yerlere sıra- sonuna “?” getirilemez? sıyla hangileri gelmelidir? A. Limonlu gazoz sever misin A. - ! - . B. Erol geldi mi bana haber ver B. - . - ? C. Dükkana mı tabela asıldı C. : . : ? 9. Yaşasın, tatile gidiyoruz! 5. Of be Yine yoruldum Yukarıdaki cümle için hangisi Kutuların içine sırasıyla hangileri doğrudur? A. Soru cümlesidir. gelmelidir? B. İstek cümlesidir. A. , . B . , ? C. ! . C.S evinç cümlesidir. 102

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR ELMA AĞACI Yine başladı soğuklar, Boyuna yağıp duruyor yağmur, Esiyor rüzgar acı acı. Nasıl geçireceksin bu kışı Elma ağacı? Gölgen de yok ki sana arkadaş olsun. Tek başına kaldın bu kış kıyamette. Artık kimse bakmaz oldu yüzüne, Dallarına tırmanmıyor çocuklar, Kuşlar uğramıyor semtine. Üzülme bu günler çabuk geçer, Bir bakarsın bahar gelivermiş. Yeniden allanıp süslenirsin, Bizim için yine çiçek açar, Meyve verirsin. Şükrü Enis REGÜ 103

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Olayın yaşandığı mevsim hangisidir? 2 Kuşlar niçin elma ağacına konmuyor? 3 Çocuklar niçin elma ağacına tırmanmıyor? 4 Çocuk elma ağacını nasıl teselli ediyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a TESELLİ : b SEMT : c GÖLGE : C. Şiirin konusu olan cümlenin bulutunu boyayalım. Elma ağacının çiçek açması. Elma ağacının kış mevsimini beklemesi. Elma ağacının kış mevsiminde yalnız kalması. D. Aşağıdaki kelimelerin şiirdeki anlamlarına göre eş anlamlılarını yazalım. boyuna rüzgâr yüzüne ............................ ............................ ............................ 104

SEBEP - SONUÇ A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sebep - sonuç cümlelerini yazalım. Geç kaldığı için ceza aldı. Geç yattı bu nedenle kalkamadı. Sebep : Geç kalması Sebep : Sonuç : Ceza alması Sonuç : Görevli olmayınca içeri giremedik. Rüzgâr nedeniyle çatılar uçtu. Sebep : Sebep : Sonuç : Sonuç : Çok korkuyordu çünkü kaybolmuştu. Ayağı kaydığı için yere düştü. Sebep : Sebep : Sonuç : Sonuç : Keloğlan ilgi görmeyince sinirlendi. İşsiz kaldı çünkü fabrika kapandı. Sebep : Sebep : Sonuç : Sonuç : Dişi ağrıdığı için doktora gitti. Hemen uyudu çünkü çok yorgundu. Sebep : Sebep : Sonuç : Sonuç : 105

B. Aşağıdaki cümleleri tamamlayarak sebep - sonuç cümleleri oluşturalım. a Sabah geç kalktığı için ....................................................................... b Terli iken soğuk su içince .................................................................... c Parası az olduğu için .......................................................................... d Özgür, rakiplerinden daha hızlı koştuğu için ....................................... e Havalar soğumaya başlayınca ........................................................... f Şiddetli fırtına .................................................................................... g Kaldırımda yürürken önüne bakmadığı için ......................................... h Çorba çok tuzlu olunca ..................................................................... ı Sürücü kırmızı ışıkta geçince ............................................................... C. Cümlelerden sebep - sonuç cümlesi olanların bulutunu boyayalım. a Kolu alçıda olduğu için yürümek istemiyordu. b Sinan, belediye otobüsüne ön kapıdan bindi. c Otobüsün en arka koltuğuna geçip oturdu. d Şoför, sert fren yapınca Sinan öne doğru fırladı. e Emniyet kemeri takılı olmadığı için bu olay yaşandı. f Otobüs evinin önündeki durakta durdu. g Sinan alçılı kolu ve şişen diziyle otobüsten indi. h Evin kapısına geldi ve zile bastı. ı Evde kimse olmadığı için kapıyı açan olmadı. 106

SEBEP - SONUÇ A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sebep - Sonuç cümlelerinin önündeki kutuyu boyayalım. a. Okuldaki gösteriye tüm akrabalarım katıldı. b. Pazar yerinde kadınlar ve çocuklar sebze satıyor. c. Başarılı olduğu için babası tarafından ödüllendirildi. d. Dağlar geçit vermeyince geri dönmek zorunda kaldı. e. Sınıfımızdaki Müge’den daha çalışkanını görmedim. f. Her durumda mutlu olmasını başarmayı biliyorum. g. Saksıdaki çiçekler sulanmadı dolayısıyla kurudu. h. Ağacın gölgesine oturdu çünkü çok yorulmuştu. ı. Yağmur başlayınca çocuklar yakındaki kulübeye sığındı. i. Hafta sonu oynanacak maçın biletleri satışa çıktı. j. Dedem Çanakkale Savaşı’nın önemini anlattı. k. Yaz tatilinde futbol okuluna gitmeyi düşünüyorum. l. Otomobil arızalanınca yolda kaldık. 107

MİNİ TEST - 11 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisi 5. Çok pahalı ........................... sebep - sonuç cümlesidir? Yukarıdaki cümle hangisiyle A. Akvaryumdaki balıklar çok devam ederse sebep - sonuç mutluydu. cümlesi oluşturmuş oluruz? B. Köfte - patates vazgeçilmez A. ürünler aldık. ikilimdir. B. olduğu için alamadık. C. ürünler kaliteli olur. C. Kırmızı ışıkta geçince ceza yedi. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 6. ..................... hızlı koşamadı. sebep - sonuç ilişkisi yoktur? Yukarıdaki cümle hangisiyle A. Annemin dizinde uyumayı özledim. başlarsa sebep - sonuç cümlesi oluşturmuş oluruz? B. Elmayı yıkamadan yiyince rahatsızlandı. A. Ayakkabısı çıkınca B. Emre kadar C. Elektrikler kesilince ödevlerini C. Yusuf çok yapamadı. 3. Ebru, okul çıkışı ablasını gö- 7. 1. Annesi Arda’yı su almaya gön- remeyince ağlamaya başladı. derdi. 2. Arda kovayla kuyuya vardı. 3. Kuyu kuraklıktan dolayı Yukarıdaki cümlenin “sebep” kupkuru idi. 4. Arda geri döndü. bölümü hangisidir? Yukarıdaki paragrafın hangi A. Ebru’nun okuldan çıkması. cümlesinde sebep - sonuç ilişkisi B. Ebru’nun ablasını görememesi. vardır? C. Ebru’nun ağlaması. A. 1 B. 2 C. 3 4. Ödülü alamadı çünkü dere- 8. Selim yaşadığı olaydan ......... ceye giremedi. çok sinirliydi. Yukarıdaki cümlenin “sonuç” Cümlesinde noktalı yere hangisi bölümü hangisidir? gelmelidir? A. Yarışmaya katılması. A. nedeniyle B. Dereceye girememesi. B. dolayı C. Ödülü kaybetmesi. C. dolayısıyla 108

DEĞERLENDIRME - 4 .................................................. 3. Ece’nin rüyasında gördüğü küçük Ece o gün, ailesinin koyduğu kurallara uymadığı için cezalıydı. köpek niçin çaresizdi? Odasından çıkması yasaktı. Oyun- A. Yolunu kaybettiği için caklarıyla oynarken sıkılıp yatağına B. A ilesini bulamadığı için uzandığında derin bir uykuya daldı. C. Karnı acıktığı için Derken kendini bir ormanda gezi- nirken buluverdi. Etrafta kimsecik- ler yoktu. İlerde, çalılıkların ara- 4. Küçük kız annesinin sıcacık sesini sında anne ve babasını kaybetmiş duyunca ne hissetti? küçük bir köpekle karşılaştı. Zavallı A. Ailenin ne kadar önemli olduğunu o kadar çaresizdi ki... Ailesinin ya- B. Acıkmış olduğunu nında olmadığı için çok korkuyordu C. Kurallara uyması gerektiğini ve yardım edecek kimsesi de yoktu. Küçük kız tam bu sırada, duyduğu bir sesle gördüğü rüyadan uyandı. 5. M etinden aşağıdakilerden hangi- si çıkarılamaz? - Ece, yemek hazır. Duyduğu ses annesinin sıcacık A. Ece’nin gerektiğinde ceza ve- sesiydi ve artık uslu bir kız olup ren bir anne ve babası vardır. ailesinin kıymetini bilmeye karar vererek mutfağa yöneldi. B. Küçük köpek anne ve babasına 1. Metnin başlığının aşağıdakilerden kavuşmuştur. hangisinin olması daha doğru olur? C. Ece, ailesinin koyduğu kuralla- ra uyacağını düşünerek uyandı. A. Ormandaki Köpek B. Ece’nin Rüyası 6. çamaşırları, Esra, topladı, kuruyan C. Anne ve Baba 1 23 4 2. Ece o gün niçin cezalıydı? Sözcükleri kullanılarak anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulursa A. Ödevlerini yapmadığından sıralama nasıl olur? B. K ardeşiyle kavga ettiğinden C. Kurallara uymadığından A. 2 - 4 - 1- 3 B. 3 - 4 - 1 - 2 C. 4 - 1- 3 - 2 109

7. “oyun - odun - omuz” sözcükleri 12. Bu elbise çok güzel fakat .......... alfabetik sıraya göre sıralandığın- da ortadaki sözcük hangisi olur? Cümlesi aşağıdakilerden hangi- A. odun B. oyun C. omuz si ile devam ettirilirse cümlede bozulma olur? 8. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde A . alacak paramız yok. zıt anlamlı sözcükler bir arada B . biraz dar. verilmiştir? C . benim de var. A. hızlı - süratli B. güçlü - güçsüz C. dost - düşman 13. “Astı” sözcüğü aşağıdaki cümle- lerin hangisinde farklı bir an- 9. “Yaralı kuş güçlükle uçmaya ça- lamda kullanılmıştır? lışıyordu.” Cümlesinde altı çizili sözcüğün yerine aşağıdakilerden A. Ceketini askıya astı. hangisinin getirilmesi cümlenin anlamını değiştirmez? B. Yine matematik dersini astı. C . Gömleğini dolaba astı. A . zar zor B. korkuyla 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özel isim kullanılmıştır? C. kolayca 10. “gemi - deniz” sözcükleri ara- A. Gökkuşağı, gökyüzünü ren- sındaki anlam ilişkisine benzer bir ilişki hangi seçenekte vardır? garenk boyadı. A . taksi - şoför B. uçak - pilot B. Sağlık ocağına gitmelisin. C. tren - kara C. Van Gölü yurdumuzun en büyük gölüdür. 1 1. Tepenin epeyce aşağısına çadır kurduk. 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Yukarıdaki cümlede altı çizili ke- zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmamıştır? limenin yerine hangisi yazılırsa cümlenin anlamı değişmez? A. Azı karar, çoğu zarar. A. oldukça B. yamacın B. Ö nce çalışalım, sonra oynayalım. C. yakınına C. Körle yatan şaşı olur. 110

OKUMA - ANLAMA - FIKRA KIYAMET Mİ KOPACAK? Nasrettin Hoca’nın aç gözlü tanıdıkları bir gün Hoca’ya; Dediler ki: “Ey Hocam! Biri demiş: “Elbisem!” Şu kuzuyu keselim. Diğeri: “Ayakkabım!” Hep birlikte çevirip Feryat başlayıvermiş. Afiyetle yiyelim! “Gömleğim, çoraplarım!” Hoca’nın yüreciği Sertçe çıkışmış biri: Cız etmiş ve kükremiş. “Nerede elbisemiz? -Ne zararı var size Sana tesir etmiyor Şu küçücük kuzunun. Galiba sözlerimiz?” “Aman Hocam, demişler Hava sıcak, biz biraz Hoca’mız ah çekerek Bir kuzu, ne olacak? Suda serinleyelim. Onlara gülümsemiş. Üzülmene değer mi Kuzu da kızarınca Kuzusunu düşünüp Kıyamet mi kopacak?” Hep birlikte yiyelim! Şu sözleri söylemiş: Adamlar apar topar Hoca bir süre sonra “Kuzuyu pişirmeye Kuzuyu halletmişler. “Gelin” diye seslenmiş. Çalı çırpı yetmedi. Ateşi tutuşturup Yüreği sızlayarak Demek ki zavallının Bir şişe geçirmişler. Acıyla gülümsemiş. Taze değilmiş eti! Demişler ki: “Ey Hocam! Her biri koşa koşa Düşündüm pişmez ise Sen bunu pişire dur. Sevinç ile gelmişler. Halimiz ne olacak? Biz gelinceye kadar Fakat tersine gitmiş Yandıysa elbiseniz Güzelce bir sofra kur! Nedense burda işler. Kıyamet mi kopacak?” 111

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Hoca'nın tanıdıkları niçin suya girmişler? 2 Sudan çıkan adamlar ne ile karşılaşmışlar? 3 Hoca, adamların elbiselerini niçin yakmış? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a ŞİŞ : b FERYAT : c ÇALI : C. Metinde geçen aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını yazalım. Sevinç ................ Taze ................ Sonra ................ Pişmiş ................ Tanıdık ................ Ters ................ D. Aşağıdaki söz ve duygulardan Hoca'ya ait olanların bulutunu boyayalım. a Bu sözler karşısında yüreciği cız etti. b Aman sende, altı üstü bir kuzu, ne olacak. c Sen bunu pişire dur, güzelce bir sofra kur. d Gelin, diye seslenmiş, acıyla gülümsemiş. e Kıyafetleri göremeyince basmışlar feryadı. f Nedir bu haliniz, kıyamet mi kopacak yandıysa elbiseniz. 112

“mi” SORU EKI A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Yazımı yanlış olan cümlelerin doğru- sunu alt satıra yazalım. “mi” soru eki kendinden önceki kelimelerden ayrı yazılır a Emel’in kitabını geri verdinmi? b Kurşun kalemi kırtasiyedenmi aldın? c Arkadaşlarınla bahçedemi top oynadınız? d Dondurmamı istersin çikolatamı? e Bu resmi Cahitmi yaptı yoksa Dorukhanmı? f Komşunuzun evinimi su bastı? g Turgutun konuşma hakkı yokmu? h Senmi kazandın yoksa benmi? 113

B. “mi” soru eki kendinden sonra ge- 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde len eklere bitişik yazılır. Cümleler- soru anlamı vardır? de yanlış yazılmış olan ifadelerin A. S evimli mi sevimli bir kedisi var altını çizelim doğrusunu yazalım. B. Ç antamı hazırladım mı çıkacağım C. Uğur sana haber vermedi mi Bizimle top oynar mı sın? Bizimle top oynar mısın? 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Bu sorunun cevabını biliyor mu sun? soru eki “mi” yanlış yazılmıştır? A. S inan’mı sizinle gelecek? Ben de sizinle gelebilir mi yim? B. O rhan kitabını evde mi unutmuş? C. C amları ablan mı sildi? Üzülür müs ün Begüm gelmezse? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Sen uzağı görebili yormusun? soru eki “mi” doğru yazılmıştır? A. B u filmi daha önce izledinmi? B. B aban banka damı çalışıyor? C. Kızım kahvaltını yaptın mı? Sıla’nın ödevini yapacakmı sın? 4. Aşağıdaki kelimelerin hangisi Benimle gelir mi siniz sinemaya? doğru yazılmıştır? A. G elecekmi yim? B. G elecek mi yim? C. Gelecek miyim? Geziye gelecekmisin gelmeyecek mi sin? 5 . Eve geri dönecekmisiniz? Grup çalışmasına katıla cakmısın? Altı çizili kelimenin yazımında Yarışmaya katılmayı düşünü yormusun? yanlışlık yapılmıştır. Kelimenin doğru yazımı hangisidir? A. d önecekmi siniz B. d önecek misi niz C. dönecek misiniz 114

SORU OLUŞTURALIM A. Aşağıdaki cümlelerle ilgili sorulan soruları cevaplandıralım. Cem ile Ali Güneş batıncaya ka- Padişah, vezirine yolun üzerine dar koyunların peşinde dolaştılar. kaya koydurmasını söylemiş. Kimler? Kim? Ne zamana kadar? Kime? Nereye? Sinan ile okuldan gelirken so- Kovandaki bal peteklerini kakta Uğur’a rastladık. oburca ağzına atarak yutmuş. Kiminle? Nasıl? Nereden? Neredeki? Kime? Neyi? Ceyhun, arkadaşlarıyla top oy- Bir gün Atatürk’ün yolu bir narken yaşlı bir teyzeyi fark etti. köy okuluna düştü. Kiminle? Ne zaman? Kimi? Kimin? Ne zaman? Nereye? 115

MİNİ TEST - 12 1. Özge tatili köyde geçirecekmiş. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne?” ve “kime?” sorularından her- Cümlesinde aşağıdakilerden han- hangi birinin cevabı yoktur? gisinin cevabı yoktur? A. Babam bana bilgisayar alacak. A . nerede? B. kim? C. niçin? B. Ablasına saat hediye etti. C. S adece dondurma almasına 2. Bayram nedeniyle sınıfımızı süsledik. izin verildi. Cümlesinde aşağıdakilerden han- 7. Ders az önce sona erdi. gisinin cevabı vardır? Cümlesi, aşağıdaki sorulardan A . ne zaman? B. neden? hangisinin cevabıdır? A. D ers ne zaman başlıyor? C. nerede? B. D ers ne zaman sona erdi? C. Derse girecek misin? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de “kaç tane?” sorusunun cevabı 8. “En çok annemi seviyorum.” di- vardır? yen Arzu’ya aşağıdaki sorulardan A. İki saat durakta bekledim. hangisi sorulmuş olamaz? B. B eş arkadaş yola çıktı. A. Niçin en çok anneni seviyorsun? C. Ü ç ekmek almamı söyledi. B. E n çok kimi seviyorsun? C. B abanı mı, anneni mi daha çok 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde seviyorsun? “ne zamandır?” sorusunun cevabı yoktur? 9. .................... katta oturuyorlar? A. Yangın sekiz saattir söndürü- Cümlesinde noktalı yere aşağıda- lemiyor. B. D ört gündür haber bekliyor. kilerden hangisi gelmelidir? C. İki hafta sonra ordayım. A. en üst B. üçüncü C. kaçıncı 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 10. Anne, girmem bu oyuncak dükkanına “nasıl?” ve “kim?” sorularının ikisi- Orda toplar, tayyareler, tanklar var. nin de cevabı vardır? Seviyorum söğüt dalı atımı, A . Burak, gizlice çatıya çıktı. Tekme atmaz, ısırmaz. B. Selçuk denize gitti. C. Ayşe annesine yardım etti. Cahit İrgat Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı şiirde yoktur? A. nereye? B. niçin? C. hangisi? 116

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR MEHVEŞ’İN ADALETİ Ahmet gördü bir koru, Eşini ettim esir, Düştü gönlü hevese, Yoldaşı gelmiş ağlar, Tuttu bir dişi kumru, Yarab bu insan nedir? Koydu onu kafese. Niçin kuşları bağlar? Küçücük kız kardeşi, Bu sözleri söylerken, Dedi: “Ver onu bana.” Açtı küçük zindanı, Severdi o Mehveş’i, İki kuş uçup birden, Dedi: “Al olsun sana.” Boyladılar ormanı. Kumrunun eşi akşam, Ziya GÖKALP Boş bulunca yuvayı, Ah, çekti buram buram, Aradı hep ovayı. Sonra buldu dostunu, Mehveş’in duvarında, Geldi serdi postunu, Kafesin kenarında. İki eş, gündüz, gece, Konuşur, ağlaşırdı. Mehveş dedi: “İyice Bir zalimim ben, şimdi: 117

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Ahmet nerede ve ne yakaladı? 2 Ahmet niçin kumruyu Mehveş'e verdi? 3 Kumrunun eşi yuvayı boş görünce ne yaptı? 4 Mehveş kumruyu niçin serbest bıraktı? 5 Şiirin ana duygusu nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a KORU : b KUMRU : c OVA : d ESİR : C. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Şiire göre doğruysa \"D\", yanlışsa \"Y\" kutusunu boyayalım. a Mehveş, koruda bir kumru yakaladı. DY b Kardeşi kuşu isteyince Ahmet kuşu vermedi. DY c Kumrunun eşi yuvayı boş görünce ovayı aradı. DY d Mehveş kuşu kafese koydu. DY e Mehveş kumruların durumuna çok üzüldü. DY f Ahmet kuşların salıverilmesine izin vermedi. DY g Serbest kalan kuşlar ormana doğru yol aldılar. DY 118

ÜNLEM A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Noktalama işaretlerini koyalım. Sevinç cümlelerinin sonuna ünlem işareti konur. a Oley( ) Yarın lunaparka gidiyoruz( ) b Satıcıya balon kaç para, diye sordu( ) c Yaşasın( ) Sınavdan yüz aldım( ) d Ödevlerini hep zamanında mı yapar( ) e Canım yavrum( ) Seni çok seviyorum( ) f Seneye hangi okula gideceksin( ) Acı, acıma, üzüntü belirten cümlelerin sonuna ünlem işareti konur. a Ayy( ) toplu iğne elime battı( ) b Off( ) Canım çok sıkılıyor( ) c Vayy( ) Çok güzel( ) Nereden aldın( ) d Ahh( ) Canım çok yanıyor( ) e Tühh( ) Keşke söylemeseydim( ) f Yaa( ) Öyle mi( ) Çok üzüldüm( ) 119

B. Aşağıdaki metni okuyalım. Noktalama işaretlerini kullanarak alt bölüme yazalım. YALANCI ÇOBAN Küçük çoban koyunlarını kırlarda otlatıyordu O gün canı çok sı- kıldı Köylülere bir şaka yapmaya karar verdi Bağırmaya başladı İmdaat Yetişiin Kurtlar koyunlara saldırıyor Köylüler koşarak geldiler fakat ortada kurt falan yoktu Çobana kızarak köye geri döndüler 120

ÜNLEM A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Noktalama işaretlerini koyalım. Korku ifade eden cümlelerin sonuna ünlem işareti konur. a Yetişin( ) ablamın eli sıkıştı( ) b Elini( ) yüzünü yıkarken suyu boşa akıtma( ) c Eyvah( ) Yolumu kaybettim( ) d İmdat( ) hırsız var( ) e Aykut( ) çok komik bir fıkra anlattı( ) f Yetişin( ) Tilkiler tavuklara saldırıyor( ) Seslenme, hitap ve uyarı cümlele- rinin sonuna ünlem işareti konur. a Arkadaşlar( ) Sıraya geçer misiniz( ) b Hey( ) Nereye gidiyorsunuz( ) c Sayın kralım( ) Bu iyiliğinizi unutmayacağım( ) d Lütfen( ) Çöpleri yere atmayınız( ) e Dikkat( ) kamyon çıkabilir( ) f Sayın veliler( ) Çocuklarımıza yardımcı olalım( ) 121

MİNİ TEST - 13 1. Dünakşambütünödevlerimibitirdim( ) 5. Ey sevgili gençler (1) Bu ülkenin Cümlenin sonuna hangi noktala- geleceği sizlersiniz (2) ma işareti gelmelidir? Yukarıdaki cümlede (1) ve (2) nu- A. nokta ( . ) B. ünlem ( ! ) maralı yerlere hangileri gelmelidir? C. soru işareti ( ? ) (1) (2) nokta ( . ) 2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin A. nokta ( . ) sonuna ünlem işareti gelmelidir? B. ünlem ( ! ) ünlem ( ! ) C. ünlem ( ! ) nokta ( . ) A. K üçük çocuk hayvanları da çok 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin severmiş sonuna ünlem işareti konmalıdır? B. Sizin ülkenizde market yok mu A. H atasını anlayınca Ali’den özür diledi C. Vay be, çok güzel olmuş B. Hey, çiçekleri koparmayınız 3. Aaa ( 1 ) Dedem de ders çalışıyor ( 2 ) C. Uçan balon gökyüzüne doğru Yukarıdaki cümlede ( 1 ) ve ( 2 ) yol aldı numaralı yerlere hangi noktala- ma işaretleri gelmelidir? 7. Sayın seyirciler (1) Gösterimize (1) başlayalım mı (2) (2) A. v irgül ( , ) nokta ( . ) Yukarıdaki cümlede (1) ve (2) nu- B. ünlem ( ! ) ünlem ( ! ) maralı yerlere hangileri gelmelidir? (1) (2) C.ünlem ( ! ) nokta ( . ) A. virgül ( , ) ünlem ( ! ) 4. Yaşasın (1) okullar yarın tatil (2) B. nokta ( . ) ünlem ( ! ) C.ünlem ( ! ) soru işareti ( ? ) Yukarıdaki cümlede (1) ve (2) numaralı yerlere hangi nokta- 8. Dikkat (1) tehlikeli madde (2) Yukarıdaki cümlede (1) ve (2) nu- lama işaretleri gelmelidir? maralı yerlere hangileri gelmelidir? (1) (2) (1) (2) A. virgül ( , ) ünlem ( ! ) A. nokta ( . ) nokta ( . ) B. ünlem ( ! ) nokta ( . ) B. virgül ( , ) ünlem ( ! ) C.ünlem ( ! ) nokta ( . ) C. virgül ( , ) nokta ( . ) 122

SORU OLUŞTURALIM A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Sorulara kısa cevaplar yazalım. a Gözlerini açınca pencereden Güneş’i gördü. .............................. Neyi? .............................. Ne zaman? b Çocuklar mutluluk içinde piknik alanına dağıldı. Nereye? .............................. Kimler? .............................. c Öğle tatilinde Oğuz’la kantine indik. .............................. Kiminle? .............................. Ne zaman? d Tiyatroda izlediklerini arkadaşlarına anlattı. Kimlere? .............................. Neyi? .............................. e Koşarak olay yerinden uzaklaştı. .............................. Nasıl? .............................. Nereden? f Pazar yerinden iki kilo elma aldık. .............................. Ne? .............................. Nereden? g Tilki, arkadaşlarını yemeğe davat etti. Kimleri? .............................. Kim? .............................. h Tren yolcu almak için gara yanaştı. Niçin? .............................. Nereye? .............................. ı Geyik ağaçların arkasına saklandı. Ne yaptı? .............................. Nereye? .............................. 123

MİNİ TEST - 14 1. Furkan erkenden kalktı. 6. Babamın çağırdığı tamirci, Cümlesinde aşağıdakilerden bozulan musluğu onardı. hangisinin cevabı yoktur? Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı altı çizili ifadedir? A. niçin? B. kim? A. kim? C. ne zaman? B. kimin? 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de “nereden?” sorusunun cevabı C. neyi? vardır? 7. Baykuşlar, Antartika kıtası dı- A. Markette Emre’ye rastladı. şında bütün kıtalarda yaşarlar. B. Okuldan eve dönüyordu. Aşağıdaki sorulardan hangisinin C. Az önce fırına gidiyordu. cevabı cümlede vardır? A. nasıl? 3. Çocuğuna “Ödevini bitirdin mi?” B. niçin? diye soran anneye, çocuğun C. nerede? verdiği cevap hangisi olamaz? A. B itirmek üzereyim. 8. Uzun Mehmet ............................ B. Evet, bitiremedim. gitti, asker oldu. C. Hayır, bitirmedim. Noktalı yere hangisi gelirse “ne- 4. niçin? ne zaman? reye?” sorusunun cevabı olur? A. İstanbul’u Cümlelerin hangisinde yukarıdaki B. İstanbul’a iki sorunun da cevabı vardır? C. İstanbul’da A. S alı günü izin alamadığı için gelememiş. 9. ......... yine sokakta oynuyarlarmış. B. Pazar günü uçakla gidecekmiş. Noktalı yere gelecek olan kelime “ne zaman?” sorusunun ceva- C. Muz kabuğuna basınca düşmüş. bı olduğuna göre noktalı yere 5 . Avcılar tuzak kurarak aslanı avlamışlar. hangisi gelmelidir? Aşağıdaki sorulardan hangisinin A. bir gün cevabı altı çizili kelime grubudur? B. çocuklar A. kimler? B. kimi? C. nasıl? C. misketleriyle 124

DEĞERLENDIRME - 5 ALTIN YUMURTLAYAN TAVUK 3. Aşağıdakilerden hangisi köylü- Günlerden bir gün köylünün biri, nün özelliği değildir? pazardan bir tavuk almış. Bir gün sonra tavuğun yumurtasını almak için A. Aç gözlüymüş. kümese gitmiş. Kümese girince tavu- B. Yardımsevermiş. ğun yaptığı yumurta karşısında şaşır- C. Hırslıymış. mış kalmış. Yumurta altın gibi par- 4. Kırmızı ışıkta geçtiği ................... lıyormuş. Yumurtayı alıp incelemiş. polis şoföre ceza yazdı. Yumurta gerçekten de altındanmış. Adam yumurtayı alıp saklamış. Er- Noktalı yere hangisi gelmelidir? A. çünkü B. için C. acaba tesi gün tavuk bir altın yumurta daha yumurtlamış. Bu altın yumurtlama işi böylece sürüp gitmiş. Köylü altından 5. faydalı yoksul yumurtaları satarak zengin olmuş. yararlı ? Zenginliği arttıkça köylünün huyu da değişmiş. Aç gözlü bir insan olmuş. Yukarıdaki tabloda “?” olan yere Adamın gözünü hırs bürümüş. Daha aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? çok zengin olmak istemiş. Her gün bir A. zengin B. varlıklı C. fakir altın yumurtayı yetersiz bulmuş. 6. I. cimri - pinti II. ödül - ceza 1. Kümese giden köylü ne ile kar- III. ulus - millet IV. mağlup - galip Yukarıdaki kelime gruplarından şılaşmış? hangileri eş anlamlıdır? A. Civcivlerle A. I - II B. I - III C. II - III B. Altın yumurtayla C. Tavukla 2. Aşağıdakilerden hangisi tavu- 7. “dal” sözcüğü aşağıdaki cümle- ğun özelliği değildir? lerin hangisinde farklı anlamda A. A ltın yumurta yumurtluyormuş. kullanılmıştır? B. Günde bir yumurta yumurt- A. S elim ağacın dalını kırdı. luyormuş. B. Ö rdek, balığı görünce suya daldı. C. Sabah ayrı, öğlen ayrı yu- C. Ali elma ağacının dallarını murtluyormuş. budadı. 125

MEKTUP 11. Küçük çoban, koyunlarını kırlara A kıl hastanesindeki hastalardan götürmüş. biri elindeki kağıda bir şeyler yazı- Aşağıdaki sorulardan hangisinin yordu. cevabı altı çizili kelimedir? Bunu gören doktor: A. kim - Ne yazıyorsun? B. neyi - Mektup yazıyorum. - Kime göndereceksin ( ) C. nereye - Kendime ( ) - Peki, oku bakalım ne yazıyor? 12. Eskiden elektrik olmadığı için so- - Okuyamam, mektubu henüz kaklar aydınlık değilmiş. almadım ki ( ) Aşağıdaki sorulardan hangisinin 8 . Yukarıdaki fıkrada ayraçla be- cevabı yukarıdaki cümlede yoktur? lirtilen yerlere sırasıyla hangi A. niçin noktalama işaretleri gelmelidir? B. nasıl A. ( . ) ( ! ) ( . ) B. ( ? ) ( . ) ( ? ) C. ne zaman C. ( ? ) ( . ) ( . ) 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 13. Bak musluk ağlıyor, noktalı yere “çünkü” yazılmalıdır? T amir et beni diyor. Ahh! Çöp kutusundaki bayat ekmekler A. M urat geziye gelecekti .......... F ırında kalsaydık diyor. gelmedi. Dörtlüğün konusu hangisidir? B. Evden çıkmadık ................ şid- detli yağmur başladı. A. israf B. eğitim C. G emi, deniz dalgalı olduğu C. fakirlik ................ kıyıya yanaşamadı. 10. Semra'nın doğum günüydü. 14. Cümlelerin hangisinde sebep ve Hangi elbisesini giyeceğine bir sonuç birlikte verilmiştir? türlü karar .......................... . A. K ırmızı ışıkta durup, yeşil ışık- ta geçti. Yukarıdaki cümlede noktalı yere B. M ehmet’in çalışkanlığı hepi- hangisi getirilemez? mizin dikkatini çekiyordu. C. Şemsiyesi olmadığından ıslan- A . veremedi B. verdi mıştı. C. veremiyordu 126

MİNİ TESTLER CEVAP ANAHTARI MİNİ TEST - 1 1 - B 2 - C 3 - B 4 - C 5 - B 6 - A 7 - B 8 - A 9 - B 10 - C MİNİ TEST - 2 1 - C 2 - C 3 - B 4 - B 5 - A 6 - C 7 - B 8 - A 9 - C MİNİ TEST - 3 1 - C 2 - B 3 - A 4 - B 5 - A 6 - B 7 - A 8 - C MİNİ TEST - 4 1 - B 2 - C 3 - C 4 - B 5 - C 6 - B 7 - C 8 - B 9 - A MİNİ TEST - 5 1 - A 2 - B 3 - B 4 - A 5 - A 6 - C 7 - C MİNİ TEST - 6 1 - C 2 - B 3 - B 4 - C 5 - B 6 - A 7 - C 8 - B 9 - C 10 - A MİNİ TEST - 7 1 - C 2 - C 3 - A 4 - C 5 - B 6 - C 7 - A 8 - C MİNİ TEST - 8 1 - C 2 - B 3 - C 4 - B 5 - C 6 - C 7 - C 8 - B 9 - A 10 - B MİNİ TEST - 9 1 - A 2 - C 3 - B 4 - C 5 - A 6 - B MİNİ TEST - 10 1 - A 2 - A 3 - C 4 - B 5 - C 6 - B 7 - A 8 - B 9 - C MİNİ TEST - 11 1 - C 2 - A 3 - B 4 - C 5 - B 6 - A 7 - C 8 - B MİNİ TEST - 12 1 - C 2 - B 3 - C 4 - C 5 - A 6 - C 7 - B 8 - A 9 - C 10 - C MİNİ TEST - 13 1 - A 2 - C 3 - C 4 - B 5 - C 6 - B 7 - C 8 - A MİNİ TEST - 14 1 - A 2 - B 3 - B 4 - A 5 - C 6 - C 7 - C 8 - B 9 - A 127

DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI Değerlendirme - 1 Değerlendirme - 2 1-C 2-B 3-A 4-B 5-C 1-C 2-B 3-C 4-B 5-B 6 - C 7 - B 8 - A 9 - C 10 - B 6 - B 7 - C 8 - C 9 - A 10 - B 11 - C 12 - A 13 - C 14 - C 15 - B 11 - C 12 - B 13 - B Değerlendirme - 3 Değerlendirme - 4 1-B 2-C 3-A 4-C 5-A 1-B 2-C 3-B 4-A 5-B 6 - B 7 - C 8 - B 9 - B 10 - C 6 - A 7 - C 8 - C 9 - A 10 - C 11 - B 12 - A 13 - A 14 - B 15 - B 11 - A 12 - C 13 - B 14 - C 15 - C 16 - B 17 - C Değerlendirme - 5 1-B 2-C 3-B 4-B 5-C 6 - B 7 - B 8 - C 9 - B 10 - B 11 - C 12 - B 13 - A 14 - C 128