3_SINIF_TURKCE_1_KITAP_2022_2023

GÜL : Hoş kokulu çiçek türü. CÜMLE: GÜL : Her hangi bir nedenle gülme işi. CÜMLE: BAĞ: Bağlama amacıyla kullanılan nesne. CÜMLE: BAĞ: Üzüm meyvesinin yetiştirildiği yer. CÜMLE: SIRA: Oturmak amacıyla kullanılan oturak. CÜMLE: SIRA: Yan yana veya arka arkaya sıralanma işi. CÜMLE: EKMEK: Sofralarımızın başlıca yiyeceği olan gıda. CÜMLE: EKMEK: Bahçeye, tarlaya tohum ekme işi. CÜMLE: YAZ: İlkbahardan sonra gelen mevsim. CÜMLE: YAZ: Çeşitli araçlarla yapılan yazma işi. CÜMLE: 50

EŞ SESLI KELIMELER A. Aşağıdaki grupların her birinde sesteş (2 anlamı olan) kelimeler vardır. Bu kelimelerin yuvarlağını kırmızıya boyayalım. çöl elmas diz çay eklem düz çiz ekmek dün dolu dağ hazır dere çığ pazar darı yağ kürek kedi soy boğa yedi köy çağ geldi say sağ kas pil yat tas yol tay pas kül şey kış bin deniz yaş son dal beş yün ağaç 51

MİNİ TEST - 4 1. Deprem olsa bir yerde, 6. Çay: Dereden büyük, ırmak- V eya yansa bir ocak. tan küçük akarsu. Her acıya, her derde, Yine sensin koşacak. Çay sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki anlamı ile Altı çizili sözcüklerden hangisi eş- kullanılmıştır? sesli bir sözcüktür? A. S abah kahvaltısında çay yerine süt içmeliyiz. A. deprem B. ocak C. sensin B. Ç ocuklar çayda yüzüyorlar. C. M isafirlere çay ikram ettik. 2. “Yaş” sözcüğü hangi cümlede farklı anlamda kullanılmıştır? 7. - Telefonu elinden bırakmadı. A. Y aş ağacı acımadan kestiler. - Eller ne derse desin, önemli değil. B. T işörtü yaş olduğu için giymedi. C. A li, Emre’den iki yaş büyüktür. Altı çizili sözcükler için aşağıdaki- lerden hangisi doğrudur? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “el” sözcüğü organ anlamında kul- A. Zıt anlamlı B. Eş anlamlı lanılmıştır? C. Eşsesli A. E l, elin eşeğini türkü söyleye- rek arar. 8. Yolcular, kara göründü! diye bağırdı. B. A rkadaşına el gibi davrandı. C. A nnesinin ardından el salladı. Kara sözcüğü, aşağıdaki cümlele- rin hangisinde yukarıdaki anlamı 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ile kullanılmıştır? “dolu” sözcüğü “boş” sözcüğünün A. O ktay, kara kaşlı bir çocuktur. zıt anlamı ile kullanılmıştır? B. S onunda karaya ayak bastık. A. D olu, tarlalardaki ekinlere zarar C. K ara karga ağaca kondu. verdi. B. Ş işenin süt ile dolu olduğunu 9. Yeşil bir ay bembeyaz, söyledi. C. B ir anda dolu yağmaya başladı. Bayrağının tek süsü. S ağlığımız, canımız, 5. “Geç” aşağıdaki cümlelerin hangi- Y eşilay’ın ülküsü sinde farklı anlamda kullanılmıştır? A. H üseyin toplantıya geç kaldı. İ. Hakkı TALAS B. G eç kalınca içeri alınmadı. C.P olis, yayalara geç işareti yaptı. Dörtlüğün hangi satırında eş sesli sözcük vardır? A. 1 B. 2 C. 3 52

ALFABETIK SIRALAMA A. Aşağıdaki açıklamayı dikkatlice okuyalım. Kelimeleri sıralayalım. Alfabetik sıralama yapılırken kelimelerin ilk harfleri aynıysa ikinci harfleri karşılaştırılarak sıralama yapılır. a 1. ..................... b 1. ..................... kitap 2. ..................... avcı 2. ..................... 3. ..................... 3. ..................... radyo aslan elma atkı c 1. ..................... d 1. ..................... çilek 2. ..................... küre 2. ..................... 3. ..................... 3. ..................... çelik kira çadır koru e 1. ..................... f 1. ..................... direk 2. ..................... fıkra 2. ..................... 3. ..................... 3. ..................... doğu füze dakika fuar g 1. ..................... h 1. ..................... orman 2. ..................... turp 2. ..................... 3. ..................... 3. ..................... okul torba onluk tören 53

MİNİ TEST - 5 1. - erik - fidan - çay 5. iğne - ikram - ........... - izci Yukarıdaki kelimeler alfabetik olarak sıralandığında sıralama Yukarıdaki kelimeler alfabetik nasıl olur? sıraya göre sıralanmıştır. Nok- talı yere hangisi gelmelidir? A. B. A. i mza C. B. i bre C. içecek 2. A şağıdaki kelimelerden hangisi sözlükte diğerlerinden sonradır? 6. bardak - bebek - ........ - börek A. leylek B. tencere C. harita Yukarıdaki kelimeler alfabetik sıraya göre sıralanmıştır. Nok- talı yere hangisi gelemez? 3. S derin 1. A. b iberon T direk 2. B. b oru Ü damla 3. C. büyük Yukarıdaki kelimeleri harfleri A nişan 1. kullanarak alfabetik olarak sı- L yorgan 2. raladığımızda karşımıza hangi 7. N park 3. kelime çıkar? A. SÜT B. ÜST C. TÜS S hırka 4. A şurup 5. 4. - kalem - kasap Yukarıdaki kelimeleri alfabetik olarak harfleri kullanarak sı- - kayık raladığımızda karşımıza hangi kelime çıkar? Yukarıdaki kelimeleri alfabetik olarak sıraladığımızda hangisi A. ASLAN B. SALAN son sırada yer alır? A. B. C. C. SANAL 54

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR KÜÇÜK MUCİTLER \"Dünya'nın en güçlü Süpürge yapacak büyükçe. Silgisini yapacağım.\" dedi, Ali. \"Kalemler\" diyor Yiğit Silip temizleyecek onunla Sadece barışı yazacak. Bütün kötülükleri. Barış rengi kalemler. Elif, çiçekleri, hayvanları Küçük bir tohumla Ve insanları sevmeyenlere Açlığı yok edecek Özlem, Sevgi ilacını bulacak, Onu da insanların kalbine ekecek. Herkes birbirini kucaklayacak. Daha neler neler Gökyüzündeki tozlu kiri \"Hiç vazgeçmeyin\", dedi öğretmen Temizlemek için Gökçe \"Yaşamı yeniden bulun küçük mucitler.\" Aysel K. EKİZ 55

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Bir araya gelen çocuklardan Ali ne yapacağını söyledi? 2 Elif, neleri sevmeyenler için sevgi ilacı yapacak? 3 Özlem, arkadaşlarına ne yapacağını söylüyor? 4 Öğretmenleri çocuklara nasıl bir nasihatta bulunuyor? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a BARIŞ : b GÖKYÜZÜ : c MUCİT : d TOHUM : C. Aşağıdaki kelimeleri her kutuya bir harf gelecek şekilde yazalım. a LİMON b GEMİ PİL İNCİR OKUL DÜN SIRA GECE 56

NOKTA A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Bitmiş cümlelerin bulutunu boyayalım ve sonuna nokta koyalım. Tamamlanmış cümlelerin sonuna NOKTA konur. a Annem ile ablam alışverişe çıktı ( ) b Ayşegül ilk olarak elini, yüzünü ( ) c Keloğlan, yolda çok güzel bağlar bahçeler görmüş ( ) d Çocuklar, en çok masalları zevkle okur ve dinlerler ( ) e Atatürk 1881 yılında Selanik'te doğdu ( ) f Sinan dün olduğu gibi bugün de okula ( ) g Ece, sürprizi görünce sevinçten havalara ( ) h Babam her gün iş çıkışı markete uğrar ( ) B. Aşağıdaki tamamlanmamış cümleleri tamamlayalım. Sonlarına nokta koymayı unutmayalım. a Sağlıklı olmak istiyorsak, sağlıklı besinler ...........................................( ) b Güneşli bir yaz sabahı erkenden .....................................................( ) c Mahallenin çocukları sevinçle evlerine .............................................( ) d Güneş, bulutların arkasından sıcak yüzünü .......................................( ) e Bir zamanlar dağların ardında güzel bir orman ..............................( ) f Keloğlan dere kenarında kara kara ..................................................( ) g Nasrettin Hoca dünyaca ünlü bir halk .............................................( ) h Oyun oynarken oyun kurallarına ........................................................( ) ı Konuşurken görgü kurallarına uygun şekilde ....................................( ) 57

C. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Açıklamaya uygun örnek cümlelerin bulutunu boyayalım. Tarih yazılırken gün, ay ve yıl belirten sayıların arasına NOKTA konur. a Annem 15.12.1975 tarihinde doğmuş. b Dr. Ali Özer'i hastanede ziyaret ettik. c Hakan yarışmayı 3. olarak bitirdi. d Cumhuriyet 29 Ekim 1923 yılında ilan edildi. e Arkadaşım Pelin 18.03.2012'de doğmuş. f Prof. Ayten Özer okulumuzda konferans verdi. g TBMM 23 Nisan 1920'de açıldı. h Bu yıl okullar 09.07.2019 tarihinde açıldı. D. Aşağıda verilen tarihleri sayıları kullanarak yazalım. a 24 Haziran 1985 : ........2..4.....0..6....1..9..8..5....... b 02 Mart 2012 : ................................ c 19 Ekim 2002 : ................................ d 30 Aralık 1995 : ................................ e 10 Kasım 1938 : ................................ f 23 Mayıs 2014 : ................................ g 15 Şubat 1993 : ................................ h 08 Ağustos 2017 : ................................ ı 30 Eylül 2019 : ................................ 58

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR GÖRDÜM GÖRDÜM – Oh! Açıldı gözüm, gönlüm... Gördüm... gördüm... gördüm... – Dur, bağırma avaz avaz, Neyi gördün a yaramaz? – Dallar çiçek açtı. Kırlangıçlar uçtu. Kar eridi, sular coştu... Oh, ne hoştu, oh ne hoştu... Oh! Açıldı gözüm, gönlüm... Gördüm... gördüm... gördüm... – Dur, bağırma avaz avaz, Neyi gördün a yaramaz? – Yeşil başak, altın oldu. Değirmene buğday geldi. Ne güzeldi... Ne güzeldi... Oh! Açıldı gözüm, gönlüm... Gördüm... gördüm... gördüm... – Dur, bağırma avaz avaz, Neyi gördün a yaramaz? Dağlar taşlar bembeyazdı, Sokakta kış, evde yazdı... Evi ne çok sevsem azdı... Behçet Kemal ÇAĞLAR hzl. Cuma KARATAŞ 59 59

A. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1 Çocuk, ilkbahar mevsimi ile ilgili neleri görmüş? 2 Çocuk, yaz mevsimi ile ilgili neleri söylüyor? 3 Çocuk, kış mevsimini nasıl ifade etmiş? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a KIRLANGIÇ : b BAŞAK : c DEĞİRMEN : d BUĞDAY : C. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. İfadelerin karşısına çağrıştırdıkları mevsimleri yazalım. a Ağaçlar, fidanlar çiçek açtı. ............................. b Sokakta üşüdüm, eve girdim ısındım. ............................. c Meyveler olgunlaştı, tatları bir başkaydı. ............................. d Karlar eridi, dereler coştu. ............................. e Kırlangıçlar, leylekler sıcak ülkelere göçtü. ............................. f Kardan adamın burnuna havuç taktık. ............................. g Yeşil başak, sarardı altın oldu. ............................. h Okullar tatil oldu, çocuklar oyuna doydu. ............................. ı Havalar serinledi, yağmurlar başladı. ............................. 60

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR KUYRUKLU YILDIZ İLE SİNCAP Bir ............... günü ağaçlar ............... açtı çocukça. cevizleri Bunu gören bir ............... Göğe kaçtı çabukça. Gökyüzü ağacından dede sincap Toplarken ........................, indirdi kış Onu tutmak istedi Mavi ................ bir peri. koluna Sincap kaçayım derken Düştü samanyoluna Gelip kuyruklu ............... Dostça girdi ................ Bu durumu görünce çiçek düşürdü Ay ............... çok şaşırdı. bindirdi saçlı Peşlerinden koşarken Sakalını ................... yıldız Arkadaşı, sincabı Kuyruğuna ................... Horozlar uyanmadan Yuvasına .................... Bestami YAZGAN 61

A. Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplandıralım. 1 Ağaçlar ne zaman çiçek açmış? 2 Ağaçların çiçek açtığını gören sincap ne yapmış? 3 Sincabı kim yakalamaya çalışmış? 4 Sincaba kim yardımcı olmuş? 5 Kuyruklu yıldız, sincabı ne zaman yuvasına indirmiş? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a YILDIZ : b DOST : c PERİ : d AY : C. Aşağıdaki bulmacayı şiire göre dolduralım. 1 İlkbaharda açar, zamanla solar. 2 2 Şiirdeki ana karakter. 1 4 3 Şiirde sakalını düşünen karakter. 3 4 Şiirde ismi geçen meyve. 5 Sabah erkenden öten hayvan. 5 62

ZIT VE EŞ ANLAM A. Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını yazalım. satıcı ucuz veresiye .................... .................... .................... ödlek üvey helâl .................... .................... .................... kuzey tümsek hırçın .................... .................... .................... B. Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yazalım. tümce zelzele kılavuz .................... .................... .................... doğa sağlık onarım .................... .................... .................... kent ilan çaba .................... .................... .................... 63

C. Aşağıdaki bulmacayı dolduralım. 1 “Güven” sözcüğünün eş anlamlısı. 2 “Üretici” sözcüğünün zıt anlamlısı. 3 “Zor” sözcüğünün zıt anlamlısı. 4 “Cahil” sözcüğünün zıt anlamlısı. 5 “Yetenek” sözcüğünün eş anlamlısı. 6 “Öykü” sözcüğünün eş anlamlısı. 7 “Özen” sözcüğünün eş anlamlısı. 8 “Kalabalık” sözcüğünün zıt anlamlısı. 9 “Yerli” sözcüğünün zıt anlamlısı. 10 “Pozitif” sözcüğünün zıt anlamlısı. 4 8 1 6 10 3 9 2 7 5 64

VIRGÜL A. Aşağıdaki virgülün açıklamasını okuyalım. Açıklamaya uygun olarak virgülün kullanıldığı cümlelerin sonundaki bulutu boyayalım. Cümledeki eş görevli kelime yada kelime grupla- rının arasına konurum. virgül a Uğur, Mehmet ve Serkan futbol kursuna yazıldı. b Çocuklar, zil çalınca herkes sınıfa girsin. c Akşam olunca annesi, babası çok merak etti. d Sayın veliler, çıkışta çocuklarınızı alabilirsiniz! e İstanbul, Ankara yurdumuzun en kalabalık şehirleridir. f Bahadır kıvırcık saçlı, uzun boylu bir çocuktur. g Turgut, uzun süre bilet kuyruğunda bekledi. h Manavdan çilek, kiraz, üzüm alalım. B. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Virgül doğru kullanılmışsa \"D\", yanlış kullanılmışsa \"Y\" kutusunu boyayalım. a Okul çıkışı bir anda yağmur, sis bastırdı. DY b Kahvaltıda zeytin, peynir, yemeyi unutmayalım. DY c İzmir, ve Aydın yurdumuzun batısında yer alırlar. DY d Buzdolabının kapısı, buzluğu, ışığı bozuldu. DY e Akşam olmadan matematik, Türkçe ödevlerimi yaptım. DY f Ütü, mikser ve televizyon, teknolojik üründür. DY g Timsahlar suda, karada yaşayabilen hayvanlardır. DY h Korku heyecan, gibi duygular doğal duygulardır. DY ı Tuncay silgisini, kalemini sıranın altında unuttu. DY 65

C. Aşağıdaki virgülün açıklamasını okuyalım. Açıklamaya uygun olarak virgülün kullanıldığı cümlelerin sonundaki bulutu boyayalım. Cümlelerde hitap sözlerinden sonra konurum. virgül a Sevgili anneciğim, seni çok özledim! b Sabah kalktım, kahvaltı yaptım, evden çıktım. c Sayın müdürüm, gösterimize hoş geldiniz! d Ey gençler, geleceğin büyükleri sizlersiniz! e Güneş, bulutların arasından yeryüzüne göz kırptı. f Arkadaşlar, birbirimizin düşüncelerine saygılı olalım! g Yusuf, çantasından kitaplarını çıkarıp masaya koydu. h Sevgili çocuklar, başarılarınızdan dolayı sizleri kutlarım! D. Aşağıdaki kelimeleri kullanarak cümleler yazalım. Virgülü kullanmayı unutmayalım. Kelimelere ek getirebilirsiniz. a elma armut : b Sevgili öğretmenim : c Emre Cenk : d kedi köpek : e Sinop Samsun : f Canım annem : g futbol basketbol : h Sayın seyirciler : ı Ey oğlum : 66

OKUMA - ANLAMA - HIKAYE BALTAMIZI BİLEMEK İki arkadaş, bir ormanda ağaç kesi- yorlardı. Hasan sabahları erkenden kalkıyor, ağaçları kesmeye başlıyor, bir ağacı devirir devirmez, hemen ötekini kesmeye başlıyordu. Dinlenmek bir yana, öğle yemeği için bile ken- dine zaman ayırmıyordu. Akşamları ise arkadaşı eve döndükten sonra da çalışmasını sürdürüyor, ondan birkaç saat sonra eve dönüyordu. Yusuf ise ağaç keserken zaman zaman dinleniyordu. Akşam hava ka- rarmaya başladığında ise, daha fazla çalışmaya gerek duymuyor, gece- nin karanlığı bastırmadan eve dönüyordu. İki arkadaş çalışmalarını bir hafta bu şekilde sürdürdükten sonra, ne kadar ağaç kestiklerini saymaya başladılar. Sonuç Yusuf için değil ama, Hasan için çok şaşırtıcı çıktı. Çünkü Yusuf, kendisinden daha çok ağaç kesmişti. Hasan öfkelenerek: - Nasıl olabilir bu böyle? dedi. Ben senden daha çok çalıştım. Senden daha erken başladım işe, senden daha geç döndüm eve... Üstelik, gün boyu sen durup keyfine bakarken, ben soluk almaksızın sürdürdüm ça- lışmamı. Nasıl oluyor da, sen benden daha çok ağaç kesebiliyorsun? Yusuf, öfkeli arkadaşını gülümsemeyle cevapladı: - Ortada anlaşılmayacak bir şey yok ki... dedi. Sen durmaksızın çalışırken, ben arada bir dinleniyor, bu arada da bir yandan baltamı biliyordum. İnsanın baltası keskin olunca, daha az çabayla daha fazla ağaç kesebiliyor. 67

MİNİ TEST - 6 1. Aşağıdakilerden hangisi Hasan’ın 6. Yusuf bu soruyu şöyle cevapladı. çalışma sistemi değildir? Altı çizili kelimenin zıt anlamlısı A. E rkenden kalkıp çalışmaya aşağıdakilerden hangisidir? başlıyor. B. B ir ağacı kestikten sonra di- A. soru B. yanıt C. cümle ğerini k esmeye başlıyor. 7. Yusuf, öfkeli arkadaşına döndü. C. A kşam arkadaşından önce ça- Altı çizili kelimenin zıt anlamlısı lışmayı bırakıp eve gidiyor. 2. Aşağıdakilerden hangisi Yusuf’un aşağıdakilerden hangisidir? çalışırken uyguladığı yöntemler- A. hiddetli B. mutlu C. sakin den biridir? 8. Arkadaşı kendisinden daha çok A. Ö ğle yemeği için bile kendine ağaç kesmişti. zaman ayırmıyordu. B. A ğaç keserken zaman zaman Altı çizili kelimenin yerine hangisi dinleniyordu. gelirse cümlenin anlamı değişmez? C. A kşamları arkadaşları gittikten A. az B. fazla C. aynı sonra çalışmaya devam ediyordu. 3. Sonuç hangisi için şaşırtıcı çıktı? 9. “Senden daha erken başladı.” A. Yusuf B. Hasan Altı çizili kelimenin zıt anlamlısı hangisidir? C. Her ikisi için 4. Yusuf’un daha çok ağaç kesmesi- A. önce B. sonra C. geç nin sebebi hangisidir? 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde A. D aha çok çalışması. B. S abah erkenden işe koyulması. sebep - sonuç ilişkisi vardır? C. Körelen baltasını bilemesi. A. B altam keskin olduğu için 5. Metinden çıkaracağımız sonuç daha çok ağaç kestim. hangisidir? B. S enden daha sonra eve dön- A. G ece gündüz çalışmalıyız. düm. B. P lanlı ve düzenli çalışmalıyız. C. S en dinlenirken ben çalışıyor- C. A z uyuyup daha çok çalışmalıyız. dum. 68

SORU İŞARETI A. Aşağıdaki soru işaretinin açıklamasını okuyalım. Soru cümlelerinin bu- lutunu boyayalım. Cümlelerin sonuna noktalama işaretlerini koyalım. Soru anlamı içeren cümlelerin sonuna konur. a Tatilde köye gidecek misiniz ( ) b Çevremizdeki eşyalar çeşitli malzemelerden yapılır ( ) c Dişlerini fırçalarken suyu boşa akıtıyor musun ( ) d Arkadaşın ne zaman ders çalışmaya gelecek ( ) e Çocuklar, sizlere verdiğim hikaye kitabını okudunuz mu ( ) f Hafta sonu hava nasıl olacak ( ) g Matematik dersini biraz daha çok seviyorum ( ) h Büyüyünce mühendis olmak istiyorum ( ) ı Annem yaptığı pastanın içine ne koyduğunu söylemedi ( ) B. Noktalı yerlere uygun kelimeleri yazarak soru cümleleri oluşturalım. Ne zaman? Niçin? Nasıl? Nerede? mı, mi, mu, mü? a Mustafa pikniğe ..................... sizinle gelmedi? b Ogün, Ufuk ve Mert ile ..................... buluşacaksınız? c Salon camının ..................... kırıldığını gördün mü? d Bayram kıyafetlerini ..................... alacağız? e Küçük kardeşin konuşabiliyor .......... ? f Bulmacanın dokuzuncu sorusunu ..................... yapamadın? g Manavdan kiraz .......... alacağım? h Arkadaşlar, silgimi kaybettim, gören oldu ..........? 69

C. Aşağıda karışık olarak verilmiş olan kelimelerle cümleler oluşturalım. Noktalama işaretlerini unutmayalım. a en tilkisi dünyadaki çöl tilkidir küçük b burada düşünüyorsun saatlerce mı oturmayı c teyzesini yaptı Gökhan ne görünce d manzarayı Ece büyüleyici heyecanlandı görünce e yolculuğu zaman İstanbul başlayacak ne f sever neli çocuklar gazozu çok g kenarındaki adama sorduk yol h yaprakları sarardı sonbahar ağaçların gelmeden ı Tekin’e kızdı babası ve kardeşine niçin i çitlerle bir bahçemiz çevrili var tahta 70

KURALLI CÜMLE A. Aşağıda iş, oluş, hareket bildiren kelimeleri tabloya yazalım. saklambaç çevirmek Kurallı cümle sallanmak durmak nedir? domates penguen dinlenmek yüzmek silmek telefon başlamak yazmak gülmek kaplumbağa ağlamak izlemek okumak gezegen sararmak kazak TABLO : İş, oluş, hareket bildiren kelimeler üzülmek İş, oluş, hareket bildiren kelimelerin sonda olduğu cümlelere denir. 71

B. Aşağıdaki cümleler kurallı cümle değildir. Cümleleri kurallı hâle getirerek alt satıra yazalım. a. Az önce eve geldim tiyatrodan. b. Bayramda elini öpeceğim annemin, babamın, dedemin. c. Aldım manavdan en çok sevdiğim meyve ve sebzeleri. d. Ödevlerimden dolayı izleyemedim bugün televizyon. e. Köpeğim Karabaş havladı bütün gün. f. Tatil olduğundan çalışmıyor pazar günleri babam. g. Düğünde giydim yeni kıyafetlerimi. h. Bekledim sizi durakta iki saat. ı. Eve gelince oturdu sofraya hemen. i. Kürsüye doğru yaklaştı yerinden kalkarak. 72

ÖZEL İSIMLER A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Verilen isimlerin doğrusunu alt satıra yazalım. Köy, ilçe, il, ülke, kıta isimleri özel isimler- dir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. çınarlı köyü atakum / samsun tokyo / japonya ............................ ............................ ............................ avrupa afrika avustralya ............................ ............................ ............................ Gezegen, yıldız gibi gök cisimlerine verilen isimler özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. merkür jüpiter neptün ............................ ............................ ............................ büyükayı küçükayı andromeda ............................ ............................ ............................ 73

B. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Verilen isimlerin doğrusunu alt satıra yazalım. Dağ, ova, deniz, nehir isimleri özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. ege denizi konya ovası ağrı dağı ............................ ............................ ............................ seyhan nehri karadeniz tuz gölü ............................ ............................ ............................ Sokak, cadde, mahalle isimleri özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. çilek sokak deniz caddesi zeytin mahallesi ............................ ............................ ............................ fener caddesi aksu mahallesi kale sokak ............................ ............................ ............................ 74

MAVİŞ TOPUM OKUMA - ANLAMA - ŞIIR Babamla el ele tutuşmuş, Kaldırımda yürüyorduk. Tekerleme söyleyerek Çevremize, insanlara, Evde yere vurdum pat pat. Vitrinlere bakıyorduk. Alt kattaki teyze, kızdı, \"Oyna fakat biraz dikkat!\" Bir dükkanda çeşit çeşit Topları görünce durdum, Ama ben de haklı idim. \"Babacığım bana bir top Evde oyuncağım çoktu. Alır mısın?\" diye, sordum. Hatta birkaç arkadaşım, Oynayacak yerim yoktu. Oynayacak yer yok diye, Babam almak istemedi. Bir park varsa da uzaktı, \"Apartman dairesinde Oraya götüremezlerdi... Top oynanmaz yavrum.\" dedi. \"Evde uslu otur, Tek başına oyna!\" derlerdi. Teşekkür ettim babama, Maviş topu kucakladım. Kaldırımlar insan dolu, Hemen orada, kaldırımda Caddelerde arabalar. Top zıpladı, ben zıpladım. Büyüklerim, abilerim, Nerde oynasın çocuklar? Hasan KALLİMCİ Dünya Sizlere Emanet 75

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Çocuk dükkandaki topları görünce babasına ne dedi? 2 Babası, niçin top almak istemedi? 3 Çocuk evde topuyla oynayınca neyle karşılaştı? 4 Çocuk, babasına beni parka götürür müsün deyince nasıl bir cevapla karşılaştı? 5 Şiirin ana duygusu nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a VİTRİN : b KALDIRIM : c USLU : d CADDE : C. Aşağıda istenen bilgileri yazalım. a Şiir kaç kıtadan oluşmuştur? ............................. b Şiir toplam kaç dizedir? ............................. c Şiir yazan kişiye ne denir? ............................. D. Şiirden iki soru hazırlayalım. Hazırladığımız soruların cevaplarını yazalım. 1. SORUM : CEVAP : 2. SORUM : CEVAP : 76

ÖZEL İSIMLER A. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Verilen isimlerin doğrusunu alt satıra yazalım. Bayram isimleri, savaş isimleri özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. ramazan bayramı zafer bayramı kurtuluş savaşı ............................ ............................ ............................ çanakkale savaşı kurban bayramı cumhuriyet bayramı ............................ ............................ ............................ Bölge isimleri özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. marmara bölgesi doğu anadolu bölgesi ......................................... ......................................... akdeniz bölgesi iç anadolu bölgesi ......................................... ......................................... 77

B. Aşağıdaki açıklamaları okuyalım. Verilen isimlerin doğrusunu alt satıra yazalım. Spor kulüplerinin isimleri özel isimdir. Özel isimlere büyük harfle başlanır. trabzonspor beşiktaş galatasaray ............................ ............................ ............................ fenerbahçe tekirdağspor bursaspor ............................ ............................ ............................ Okul, hastane gibi kurum isimleri özel isimdir.Özel isimlere büyük harfle başlanır. atatürk lisesi mersin hastanesi ......................................... ......................................... aksaray valiliği karabük belediyesi ......................................... ......................................... 78

ÖZEL İSIMLER A. Aşağıda özel isimlerle ilgili açıklamalar ve bu açılamalarla ilgili örnek cümleler verilmiştir. Açıklamalarla, örnek cümleleri eşleştirelim. 1 Dağ, ova, deniz, nehir Okulda ve yurtta Cumhuriyet isimleri özel isimdir. Bayramı coşkuyla kutlandı. 2 Bayram isimleri özel isimdir. Venüs ve Mars, Güneş’e yakın gezegenlerdir. 3 Gezegen, yıldız gibi gök cisimle- Yarı yıl tatilinde Uludağ’a rine verilen isimler özel isimdir. gitmeyi düşünüyorum. Yurdumuza uzak ülkeler- 4 Savaş isimleri özel isimdir. den biri de Japonya’dır. Ağrı Dağı yurdumuzun en yüksek dağıdır. 5 Kıta, ülke isimleri özel isimdir. Kurtuluş Savaşı milletimizin var olma mücadelesidir. 6 Okul, hastane gibi kurum Sınıfça Ankara Valiliği’ni isimleri özel isimdir. ziyaret ettik. Babamla birlikte Gözte- 7 Spor kulüplerine verilen pespor’un maçına gittik. isimler özel isimdir. Kütüphaneden Beyaz Kuğu kitabını aldım. 8 Bölge isimleri özel isimdir. Ablam Rize Fen Lisesi’ni kazandı. 9 Kitap, gazete, dergi isim- Karadeniz Bölgesi yurdu- leri özel isimdir. muzun kuzeyindedir. Ülkemiz Asya ve Avrupa kıtaları üzerindedir. 79

MİNİ TEST - 7 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti gereksiz kullanılmıştır? büyük harflerin yazımı ile ilgili A. A nkara’ya gitmeyeli üç yıl oldu. yanlışlık yapılmıştır? B. T olga’nın yerini biliyor musun? A. K alem kutusunu evde unutmuş. C. Market’in önünde bekliyorum. B. K ar yağınca orhan okula gitmedi. C. Komşumuzun kızı Ebru bize 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geldi. özel isimlerin yazımıyla ilgili yan- lışlık yapılmıştır? 6. - Yurdumuzun en yüksek A. E n güzel şehrimiz İstanbul’dur. Dağı Ağrı Dağı’dır B. Dünya’nın en kalabalık ülkesi Çin’dir. - Öğretmenimiz Selim’i ya- C. M ehmet Trabzo’na gidecekmiş. nına çağırdı. - Hafta Sonu annemle İz- mir’e gideceğiz. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Yukarıdaki cümlelerin hangisinde özel isimlerin yazımıyla ilgili yan- büyük harflerin yazımı ile ilgili lışlık yapılmıştır? yanlışlık yapılmıştır? A. E sra kızılay’ın yardım kampan- yasına katıldı. A. B. C. B. Cengiz’in çok güzel bir kedisi var. C. Babası iş için Manisa’ya gide- 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cekmiş. yazım yanlışlığı yapılmıştır? 4. - Uğur’un A. P amuk prenses masalını daha - Erzuru’ma önce okumuştum. - Çanakkale’de B. Kırmızı Başlıklı Kız kitabını ar- kadaşıma verdim. C. Keloğlan ile Peri Kızı masalı çok güzeldi. - Mustafan’ın 8. Aşağıdakilerden hangisi özel isim değildir? Yukarıdaki özel isimlerin hangilerin- de kesme işareti yanlış kullanılmıştır? A. Tuz Gölü B. Ege Denizi A. B. C. Bayram Ziyareti C. 80

TEKRAR EDIYORUM A. Aşağıdaki kelimelerin eş ve zıt anlamlılarını yazalım. FAKİR zıt ........................ zıt ........................ eş ........................ FAYDALI eş ........................ CİMRİ zıt ........................ zıt ........................ eş ........................ TUTSAK eş ........................ zıt ........................ KÜS zıt ........................ İHTİYAR eş ........................ eş ........................ B. Aşağıdaki ifadeler doğruysa \"D\", yanlışsa \"Y\" yazalım. a Uzun-ince kelimeleri zıt anlamlıdır. ( ...... ) b Tamamlanmış cümlelerin sonuna nokta konur. ( ...... ) c \"Sabah saat kaçta kalktın.\" cümlesi soru cümlesidir. ( ...... ) d Hitap kelimelerinden sonra soru işareti kullanılır. ( ...... ) e Eş görevli kelimeleri ayırmak için virgül kullanılır. ( ...... ) f Anı-hatıra kelimeleri eş anlamlı kelimelerdir. ( ...... ) C. Aşağıdaki kelimeleri iki farklı anlamıyla cümle içinde kullanalım. a dOLU : DOLU : b KARA : KARA : 81

D. Aşağıda kuralsız olarak verilmiş olan cümleleri kurallı hale getirerek yazalım. a Babam pazar günleri giderdi göl kenarına. b Geyik suda kendini görmüş dereden su içerken. c Çıkmışlar avlanmaya aslan, kurt ve tilki. d Gülser koşar adımlarla vardı ninesinin yanına. E. Aşağıdaki metinde yazımı yanlış olan kelimeleri bularak doğrusunu noktalı yerlere yazalım. KENDİMİ TANITIYORUM Benim adım Süleyman. Cumhuriyet İlkokulu'nda okuyorum. Öğret- menimin adı ekrem, soyadı Özer'dir. Sıra arkadaşımın adı ise receptir. Recep çok güzel resim yapar. Ayrıca Matematik dersinde oldukça ba- şarılıdır. Okulumuz kütahyadadır. 1 YANLIŞ : ................... 2 YANLIŞ : ................... DOĞRUSU : ................... DOĞRUSU : ................... 3 YANLIŞ : ................... 4 YANLIŞ : ................... DOĞRUSU : ................... DOĞRUSU : ................... F. Aşağıdaki paragrafta konulmamış olan noktalama işaretlerini koyalım. Atatürk bir sabah arkadaşlarıyla yürüyüşe çıktı Yolda bir çocuğa rastladı Çocuk onları görünce durdu kenara çekildi Atatürk çocuğu yanına çağırdı ve sordu - Adın ne senin bakayım - Cemil 82

DEĞERLENDIRME - 2 MİNİK KUŞ 2. Kuşların göç hazırlıklarına başla- Güzel bir yaz mevsiminin ar- masının sebebi hangisidir? dından sonbahar gelmiş. Havalar serinlemiş, yağmurlar başlamış. A. Y az mevsiminin başlaması Kış mevsimi gelmeden yola çık- mak için kuşlar göç hazırlıklarına B. Kış mevsiminin yaklaşması başlamışlar. Yuva yaptıkları ağaç- larla vedalaşmışlar. Gitme saati C. Sonbahar mevsiminin yaklaşması geldiğinde bakmışlar ki kuşlardan biri ortalıkta yok. 3. Minik kuşun üzülmesinin sebebi Öğrenmişler ki bu minik kuşmuş. aşağıdakilerden hangisidir? Kanadı kırıldığı için ormanda kala- cakmış. Arkadaşları çıkmışlar yola. A. Meşe ağacının ona yardımcı Minik kuş öyle üzülmüş ki bu ayrılı- olmaması ğa, göz yaşları hiç dinmemiş. Soğuk kış mevsimi gelmeden kendine bir B. Kanadının kırılması yer bulmalıymış. Aklına meşe ağacı gelmiş. Varmış meşe ağacına: C. Arkadaşlarından ayrılması - Meşe kardeş , kış mevsimi ge- çene kadar dallarının arasında kal- Ali çözümü olanaksız bir soru mama izin verir misin? sordu ama Ayhan ................. . Meşe oralı olmamış. - Sen benim güzel palamutla- 4. Yukarıdaki cümlede altı çizili ke- rımı yersin, deyip savmış başından. limenin eş anlamlısı hangisidir? İ lk 3 soruyu metne göre cevaplayınız. A. mümkün 1. Metinde olayın geçtiği mevsim aşağıdakilerden hangisidir? B. imkansız A. yaz B. ilkbahar C. zor C. sonbahar 5. Y ukarıdaki cümlenin aşağıdaki- lerden hangisiyle devam ettiril- mesi doğru olur? A. bu soruyu çözemedi. B. bu soruyu çözdü. C. bu soruyu çok beğendi. 83

6. Marketin giriş kapısını bulamadım. 11. Hangi kelimenin yazımında kes- me işareti yanlış kullanılmıştır? Yukarıdaki cümlede altı çizili ke- limenin zıt anlamlısı hangisidir? A. Yusuf’un B. Ankara’nın A. ön B. çıkış C. arka C. Trabzo’nun 7. Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle 12. - raket - düğme - mavi bir hayal ürünüdür? Yukarıdaki kelimeler sözlükteki A. Karga peyniri kapıp kaçmış. sıralarına göre sıralandıklarında B. Tilki, karganın ağzındaki pey- hangisi ilk sırada yer alır? niri görmüş. A. B. C. C. Karga kendisine yapılan ilti- fatlara çok sevinmiş. 8. Anahtarı koyduğum yeri unuttum. 13. E seyrek soru Arkadaşımın evi okula çok yakın. T usta sık Babam dayımdan borç almış. S cevap tatlı R acı acemi Aşağıdaki kelimelerden hangisi- nin zıt anlamlısı yukarıdaki cüm- Zıt anlamlılarıyla eşleştirdiğimiz- lelerde yoktur? de oluşacak kelime hangisidir? A. hatırladım B. uzak C. içeri A. TERS B. SERT C. REST 9. Yeni aldığı ayakkabılar ayağını sıkı- 14. 1- çabuk 2- girdi 3- Cüneyt yordu ........... hızlı yürüyemiyordu. 4-i çeri 5- çar Noktalı yere hangisi gelmelidir? Yukarıdaki kelimelerle anlamlı A. bu nedenle B. için C. çünkü ve kurallı bir cümle oluşturul- duğunda sıralama nasıl olur? 10. Piknik alanını dolduran insanlar A. 3 - 5 - 1 - 4 - 2 birer birer yaktılar mangalları. B. 5 - 1 - 4 - 2 - 3 C. 2 - 4 - 3 - 5 - 1 Altı çizili ifade hikaye unsurla- rından hangisidir? A. Zaman B. Yer C. Olay 84

OKUMA - ANLAMA - ŞIIR SİHİRLİ SÖZLER Lütfen Üç sihirli söz bilirim; beni dinler Üç yumuşak, üç tatlı söz... Onlara önem veririm, misin? Üçü de birbirinden öz. Tabi ki. \"Lütfen!\" sözcüğüdür biri, Yavaşça söylenir. Teşekkür Ne zaman gelirse yeri, ederim! Adına nezaket denir. Rica Diğeri: \"Rica ederim!\" ederim! İçten gelir söylenişi. Sırası geldikçe derim, Özür Önemli Yumuşar işiten kişi. dilerim! değil. \"Özür dilerim!\" diğeri; Sesin derinlerden gelsin. Başını eğerek de ki, Seni affedebilsin. Unutma lütfen bunları! Söze başla rica ile, Eğer olmazsa yararı, Yavaşçacık özür dile. Ömer OSMANOV 85

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Şiirde ifade edilen sihirli sözler hangileridir? 2 Rica ederim, sihirli sözlerinin söylenişi nasıldır? 3 Niçin başımızı eğerek özür dilemeliyiz? 4 \"Lütfen” sözcüğü nasıl söylenir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a SİHİRLİ : b NEZAKET : c ÖZ : d DERİN : C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. LÜTFEN ÖZÜR DİLERİM RİCA ETSEM TEŞEKKÜR EDERİM a Arkadaşımız bize yardım ettiğinde ona ...................................... deriz. b Birisinden bir şey istemeden önce .......................... ya da .......................... deriz. c Arkadaşımızı bilerek veya bilmeyerek üzdüğümüzde ona .......................... deriz. D. Aşağıdaki sihirli sözlerle cümleler oluşturup yazalım. a LÜTFEN : b ÖZÜR DİLERİM : c TEŞEKKÜR EDERİM : 86

SÖZLÜK ANLAMI A. Aşağıda kelimeler ile sözlük anlamları verilmiştir. Kelimeleri sözlük anlamlarının olduğu noktalı yerlere yazalım. Kibar Şaka Kıskanç Dürüst Duyarlı Öfke Hoşgörü Tarafsız Cömert a .................... : Çevresinde yaşanan olaylara tepki veren, hassas. b .................... : Çok kıskanan, kıskanma huyu olan. c .................... : Kimseden yana olmayan, hiç bir yanı tutmayan, yansız. d .................... : Düşünce, duygu, davranış yönlerinden ince, nazik olan kimse. e .................... : Doğruluktan ayrılmayan, işinde, sözünde ve dav- ranışlarında doğru olan kimse. f .................... : Karşısındakini kırmadan, incitmeden, güldürmek amacıyla söylenen söz ya da hareket. g .................... : Herhangi bir durum karşısında gösterilen saldır- ganlık tepkisi, kızgınlık. h .................... : Elinde var olanı esirgemeyen, başkalarıyla paylaşan. 4ı ........................................ : Her şeyi anlayışla karşılayabilme durumu. 87

B. Aşağıdaki bulmacayı verilen sözlük anlamlarından yararlanarak dolduralım. 1 Başkalarına karşı saygı gösteren, saygısı olan. 2 Yardım etmekten hoşlanan kimse. 3 Başımızdan geçen heyecanlı, ilginç olaylar dizisi, serüven. 4 Bir ulusun bağımsızlığının sembolü olan, renk ve biçimi özel olarak tasarlanmış sancak. 5 Çalışmayı seven, çok çalışan, sürekli bir şeyler üreten kimse. 6 Yükseğe çıkmak. 7 Çocuklara okulda ihtiyaçlarını karşılamak için verilen para. 8 Yeryüzüne sıvı halde düşen yağış çeşidi. 9 Havaların ısınmaya başladığı, kış ile yaz arasında kalan mevsim. 10 Bir şeyler yiyerek açlığını gidermiş, aç olmayan kimse. 9 1 3 10 2 7 5 8 4 6 88

KELIMELERIN ÇAĞRIŞIMLARI A. Aşağıdaki resimlerle çağrıştırdığı kelimeleri eşleştirelim. otomobil banka sandalye deniz makas pilot tasarruf yüzme iletişim güreş kuyumcu futbol tavşan Türkiye arı İstanbul kedi Ankara kümes yarışma orman sınav deniz durak hastane eğitim pastane eğlence eczane spor uydu inek gezegen lokanta yıldız kahvaltı 89

B. Aşağıdaki gruplarda birbirini çağrıştıran 2 kelimenin kutusunu boyayalım. aslan gökyüzü saksı çilek tavşan kitap reklam şemsiye biber garson tiyatro balkon havuç lokanta çiçek yağmur sevinç hemşire sınıf yakıt duygu avukat tarla gözlük uyku mahkeme dava kömür yolcu mühendis okul gemi şehir oksijen kapı resim çiftlik derece merdiven oyun tilki taşıt anahtar raket kuzu hava koltuk saklambaç hostes menekşe korku deniz kafes papatya ekonomi taksi fırın buğday yazıcı afet ekmek şapka heyecan deprem turist güney kürek bütün kanat palet trafik parça cetvel kuzey anten adres müze pusula sürücü kutu 90

KELIMELERIN ÇAĞRIŞIMLARI A. Aşağıdaki resimlerin çağrıştırdığı 3 kelime yazalım. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 1. 1. 2. 2. 3. 3. 91

MİNİ TEST - 8 1. gemi - kaptan 6. inek - evcil Yukarıdaki kelimeler arasında- Yukarıdaki kelimeler arasındaki ki anlam ilişkisi hangi kelimeler anlam ilişkisi hangi kelimeler ara- arasında vardır? sında vardır? A. minibüs - durak B. uçak - hostes A. tavuk - civciv B. koyun - kuzu C. tren - makinist C. aslan - yabani 2. yağmur - şemsiye 7. çay - şeker Yukarıdaki kelimeler arasında- Yukarıdaki kelimeler arasındaki ki anlam ilişkisi hangi kelimeler anlam ilişkisi hangi kelimeler ara- arasında vardır? sında vardır? A. u yku - rüya B. güneş - şapka A. ç orba - tabak B. köfte - patates C. bulut - gökkuşağı C. ayran - tuz 3. bayrak - kırmızı 8. lamba - ışık Yukarıdaki kelimeler arasında- Yukarıdaki kelimeler arasındaki ki anlam ilişkisi hangi kelimeler anlam ilişkisi hangi kelimeler ara- arasında yoktur? sında vardır? A.ş eker - beyaz B. deniz - mavi A. p encere - cam B. radyo - ses C. sarı - kırmızı C. çatal - bıçak 4. öğretmen - öğrenci 9. kalem - kalem kutusu Yukarıdaki kelimeler arasında- Yukarıdaki kelimeler arasındaki ki anlam ilişkisi hangi kelimeler anlam ilişkisi hangi kelimeler ara- arasında vardır? sında vardır? A. o kul - kantin B. doktor - hasta A. ç içek - vazo B. küpe - bilezik C. market - manav C. sıra - masa 5. yoğurt - ayran 10. saat - zaman Yukarıdaki kelimeler arasında- Yukarıdaki kelimeler arasındaki ki anlam ilişkisi hangi kelimeler anlam ilişkisi hangi kelimeler ara- arasında vardır? sında vardır? A. elma - armut B. kahve - çay A. düdük -ses B. pusula -yön C. kar - kardan adam C. pilot - uçak 92

OKUMA - ANLAMA - HIKAYE ON LİRA Ayşe, kitap okumayı sevmeyen bir çocukmuş. Babası, Ayşe’ye kitap okuması için bol bol öğüt verir, fakat sözünü dinletemezmiş. Bir gün kızını karşısına alarak: - Ayşeciğim, eğer bu kitabı okursan sana on lira vereceğim, demiş. Ayşe için on lira büyük paraymış. Babasına; - Tamam babacığım, bu kitabı okuyacağım, diye söz vermiş. Babası Ayşe’ye bir hafta süre vermiş. Kitabı okuduktan sonra özetini bir kağıda yazıp kendisine getirmesini istemiş. Aradan günler geçmiş. Fakat Ayşe kitabı eline bile almamış. Babasının verdiği süre dolmak üzereyken aklına bir fikir gelmiş. İnternete girerek kitabın özetini bulmuş. Bulduğu özeti bir kağıda yazmış. Bir haftanın sonunda Ayşe, babasına: - Verdiğin kitabı okudum babacığım, demiş. İşte bu da özeti. Babası Ayşe’nin verdiği özeti okurken Ayşe: - Babacığım, artık on liramı versen! diye seslenmiş. Babası gözlerini kağıttan kaldırarak, üzgün bir şekilde: - Eğer kitabı okumuş olsaydın, arasına koyduğum on lirayı görürdün sevgili kızım, demiş. Ayşe’nin yüzü utancından kıpkırmızı olmuş. İnsanın yalan söyleyerek yalnızca kendini kandırdığını anlamış. Doğru söylemenin ve sözünde dur- manın paradan çok daha kıymetli olduğunu düşünmüş. Bir daha yalan söylememeye karar vermiş. 93

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplandıralım. 1 Babası, kitap okuması için Ayşe'ye nasıl bir teklifte bulunmuş? 2 Babası, Ayşe'ye ne kadar süre vermiş? 3 Ayşe'nin kitabı okumadığı nasıl anlaşılmış? 4 Hikayenin ana fikri nedir? B. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak yazalım. a ÖĞÜT : b SÜRE : c ÖZET : d KIYMETLİ : C. Metinden 2 soru hazırlayalım ve cevaplarını yazalım. 1. SORUM : CEVAP : 2. SORUM : CEVAP : D. Aşağıdaki noktalı yerlere anne ve babanızın sizlere verdiği 4 öğüt cümlesi yazalım. a 1. ÖĞÜT : b 2. ÖĞÜT : c 3. ÖĞÜT : d 4. ÖĞÜT : 94

KURALLI CÜMLE A. Aşağıda karışık olarak verilmiş olan kelimelerle anlamlı ve kurallı cümleler oluşturarak yazalım. a için oynamak geçtim odaya oyun b araştırıyorum günlerdir ödevi verilen c ağacın uçurtma takıldı dallarına d gecikince telaşlandı öğretmenimiz herkes e hemen yere düşen ettim çocuğa yardım f anlayınca saklanacak yer aradı hatasını g tamamını maalesef bitiremedim kitabın h planlı çalışmalısın için olmak başarılı ı elini çıkarıp cebinden tokalaştı benimle 95

MİNİ TEST - 9 1. 1- yanmış 4- evi 4. Gülü katlanır dikenine seven. 2- inanmamış 5- kimse 3- yalancının 6- ama Yukarıdaki cümlenin anlamlı ve kurallı olabilmesi için hangi ke- Yukarıdaki kelimelerle anlamlı limeler yer değiştirmelidir? ve kurallı bir cümle oluşturul- duğunda sıralama nasıl olur? A. gülü - dikenine B . katlanır - dikenine A. 3 - 4 - 1 - 6 - 5 - 2 C . seven - katlanır B. 3 - 1 - 4 - 5 - 2 - 6 C. 4 - 1 - 6 - 2 - 5 - 3 5. 1- fırçalamalıyız 5- günde 2- az 6- iki 3- dişlerimizi 7- en 4- defa 2. Oğuz gider okula zamanında. 1 23 4 Yukarıdaki kelimelerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturdu- Yukarıdaki cümlenin kurallı ol- ğumuzda sıralama nasıl olur? ması için hangi kelimeler yer de- ğiştirmelidir? A. 3 - 5 - 7 - 2 - 6 - 4 - 1 B. 3 - 7 - 2 - 6 - 5 - 4 - 1 A. 2 - 3 B. 1 - 4 C. 2 - 4 C. 3 - 6 - 5 - 4 - 7 - 2 - 1 3. 1- oynamaya 5- bitirir 6. Ablamın doğum günü yarın. 2- ödevlerimi 6- o yun Babam buzdolabı fabrikasında 3- bitirmez 7- arkadaşıma 4- gideceğim çalışıyor. Yukarıdaki kelimelerle anlamlı Sinan’ı bugün ben de görmedim. ve kurallı cümle oluşturduğu- muzda sıralama nasıl olur? Şapka ve atkı takınca tanıya- A. 7 - 6 - 1 - 4 - 2 - 5 - 3 madım Ayşe’yi B. 2 - 5 - 3 - 7 - 6 - 1 - 4 C. 6 - 1 - 4 - 5 - 3 - 2 - 7 Yukarıdaki cümlelerin kaç tanesi kurallı cümledir? A. 1 B. 2 C. 3 96

DEĞERLENDIRME - 3 ŞEKER KAVANOZU 4. Dedesi Emrah’a nasıl bir fikir verdi? Emrah, annesi ve babası ile bir- likte dedesine bayram ziyaretine gitti. A. E lindeki şekerlerin tamamını Dedesi ile bayramlaştıktan sonra de- bırakmasını istedi. desi şeker dolu bir kavanoz getirdi. Emrah, elini şeker dolu kavano- B. Kavanozu kırmasını önerdi. za daldırdı. Aza kanaat etmediğinden C. Şekerlerin yarısını kavanozda elini şekerle doldurdu. Şeker dolu eli- ni çıkarmak istediği zaman, kavano- bırakmasını söyledi. zun dar ağzından çıkmadığını gördü. Elini çıkaramayan ve avucundaki 5. Emrah dedesinin fikrini bildiği şekerleri kaybetmek istemeyen Emrah halde dedesi söylemeden önce elinin kavanozda sıkıştığını düşünerek niçin uygulamadı? ağlamaya başladı. Dedesi: A. Ş ekerlerden vazgeçmek istemiyor- - Evladım, elindeki şekerlerin yarı- du. sını kavanozda bırak, o zaman elinin kolayca çıktığını göreceksin. B. Dedesinin farklı bir çözüm uy- gulamasını bekledi. Aşağıdaki ilk 5 soruyu metne göre cevaplandırınız. C. Babasının kızacağını düşündü. 1. Emrahlar dedesine niçin gittiler? 6. I- Resmini kırmızıya boyadı. A. D edesi hastalandığı için II- Önce kağıda elma resimleri B. Bayramlaşmak için C. Dedesini özlediği için çizdi. 2. Dedesi şeker ikram edince Em- III- A rdından çantasından boya- rah ne yaptı? larını çıkardı. A. B en şeker sevmem, dedi. B. Kavanozdan bir şeker aldı. Yukarıdaki cümleler oluş sırasına C. Avucunu şekerle doldurdu. göre sıralandığında kaç numaralı 3. Emrah elini niçin çıkaramadı? cümle ilk sırada yer alır? A. E li şekerle dolu iken dar ağızlı kavanozdan geçmediğinden A. I B. II C. III B. Kavanozun ağzı geniş olduğundan C. Eli şekerlere yapıştığından 7. Teyzesine ablası ile birlikte gitti. 12 3 Yukarıdaki cümlede altı çizili söz- cüklerden hangisi çıkarılırsa cüm- lenin anlamında değişme olmaz? A. 1 B. 2 C. 3 97

8. Aşağıdakilerden hangisinin zıt 14. A şağıdaki cümlelerin hangisinde anlamlısı yanlış verilmiştir? özel isimlerin yazımında yanlışlık yapılmıştır? A. ödül - ceza B. koş - koşma A. Okulda Antalyalı bir arkada- C. ayrılmak - kavuşmak şım var. B. Ayşe’lere kurabiye götürdüm. 9. “Oktay” sözcüğüne aşağıdaki ek- C. Onur geziye kardeşi Polat’la lerden hangisini eklersek “Oktay birlikte geldi. olmadan” anlamı kazanır? A. -lar B. -sız C. -la 15. Temizliği sevenler Kuvvetli gürbüz olur. 10. A şağıdaki cümlelerin hangisinde A çık havada gezenler “soğuk” sözcüğü diğerlerinden Hastalıktan kurtulur. farklı anlamda kullanılmıştır? A. Terliyken soğuk su içilmez. Yukarıdaki dörtlükten aşağıdaki- B. Karpuz soğuk yenir. lerden hangisi çıkarılamaz? C. Arkadaşına soğuk davrandı. A. Sağlıklı olmak istiyorsak temiz 11. I- Burnuna havuç taktık. havada gezintiler yapmalıyız. II- Beraber fotoğraf çektirdik. III- K ardan adam yaptık. B. Düzenli ve dengeli beslenen- Yukarıdaki cümleler oluş sırasına ler sağlıklı olur. göre sıralandığında kaç numa- C. T emizlik sağlığa, sağlık kuv- ralı cümle son sırada yer alır? vetli olmamıza neden olur. A. I B. II C. III 16. Sibel odasını baştan savma bir şekilde temizledi. 12.“ekmek - buğday” sözcükleri ara- sındaki anlam ilişkisi hangi seçe- Yukarıdaki cümlede altı çizili nekte doğru olarak verilmiştir? sözcüklerle anlatılmak istenen hangisidir? A. pilav - pirinç B. tuğla - demir C. uçak - pilot A. özenli B. gelişi güzel C. özene bezene 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 17. Selim çok mutluymuş ............ hafta soru anlamı yoktur? sonu babası İstanbul’dan dönecekmiş. A. Ne kadar çok oyuncağın var B. Ne kadar paran var Yukarıdaki cümlede noktalı yere C. Ne kadar kalacaksın İstanbul’da hangi kelime gelmelidir? A. ancak B. fakat C. çünkü 98

ÜNLEM A. Aşağıda ünlem işaretinin yaptığı açıklamayı okuyalım. Ünlem işaretinin yaptığı açıklamaya uygun olan örnek cümlelerin bulutunu boyayalım. Sevinme, şaşırma, korku gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. a İmdat! Karşı apartmanda yangın var. b Ey Türk Gençliği! c Oley, futbol takımına seçildim! d Sevgili çocuklar, bahçede sıra olalım! e Lütfen! Tiyatro izlerken sessiz olalım. f Eyvah, annem tabağı kırdığımı görürse çok kızacak! g Hu huu komşu komşu! Oğlun geldi mi? h Yaşasın! Yarıyıl karnesinde başarı belgesi aldım. ı Dur, yolcu! i Vaay, çok güzel hareketler yapıyorsun! j Harika, yazdığın şiiri çok beğendim! k Dikkat, kamyon çıkabilir! l Yetişiiin! Kurtlar, koyunlara saldırıyor. m Heey, paranı düşürdün! 99