3_SINIF_HAYAT_BİLGİSİ_2022_2023

B. Aşağıdaki şiiri tamamlayalım. Çiçekleri boyayarak süsleyelim. Şiiri ez- berleyerek öğretmenimize okuyalım. 24 KASIM ÖĞRETMENLER GÜNÜ ÖĞRETMENİM saymayı Okumayı .................... köyümü Sayıları saymayı ............... resim yapmayı soyumu Sensin bana öğreten. yazmayı Büyükleri ...................., Küçükleri sevmeyi, güzel .................. hizmet etmeyi Yurda Sensin bana öğreten. Kasabamı, .................... Vatanımı, yurdumu Ulusumu, .................... Sensin bana öğreten. C. Aşağıya öğretmen konulu iki kıtalık bir şiir yazalım. 50

ÜNİTE 3 SAĞLIKLI HAYAT

KONULAR A. Kişisel Bakım B. Satın Alırken C. Neyi Ne Zaman Yemeliyim? D. Dengeli Besleniyoruz E. Sağlık İçin Temizlik

SAĞLIKLI HAYAT Kişisel Bakım A. Aşağıda harfleri karışık olarak verilmiş olan kelimeleri bulalım, alttaki kutulara yazalım. a. U H V A L b. A A T R K c. A U A N Ş M P d. U B S A N e. İ D Ş f. D Ş İ I ÇRFSA I A UUNMC B. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. saygılı suyu sağlıklı bütçesine temizlik a. Kişisel bakım ..................... hayat için çok önemlidir. b. Kişisel bakım yaparken özellikle ..................... tasarruflu kullanmalıyız. c. Kendisine ve çevresindekilere ..................... olan herkes kişisel bakımını zamanında ve özenle yapmalıdır. d. Kişisel bakım yaparken ..................... ürünlerini gereğinden fazla kullan- mamalıyız. e. Kişisel bakım yaparken kaynakları bilinçli kullanmak aile ....................... katkı sağlar. 53

C. Aşağıdaki noktalı yerlere günlük ve haftalık olarak yaptığımız kişisel bakımlarımızı maddeler halinde yazalım. a. .S...a..b..a..h.....k.a..l..k.ı.n..c..a....e..l.i.m....i.z.i.,...y..ü...z..ü..m...ü...z.ü.....y..ık..a..m....a..k................................................... b. ................................................................................................................................ c. ................................................................................................................................ d. ................................................................................................................................ e. ................................................................................................................................ f. .S...a..b..a..h...l.e..y..i.n....e..v..d..e..n....ç..ı.k.m....a..d..a..n.....ö..n..c..e....s.a...ç.l..a..r..ım....ız..ı...t.a...r.a...m...a..k....v..e....t.o..p..l..a..m...a..k... .... g. ................................................................................................................................ h. ................................................................................................................................ ı. ................................................................................................................................ D. Aşağıdaki soruları cevaplandıralım. 1. Aşağıdakilerden hangisi kişisel 2. Aşağıdakilerden hangisi kişisel bakım ürünü değildir? bakım değildir? A. Diş fırçası A. Akşam erken yatıp, sabah er- B. Islak mendil ken kalkmak. C. Kahvaltı tabağı B. Tırnaklarımızı düzenli aralık- 3. . Düzenli aralıklarla banyo larla kesmek. yapmak. . Temizlik ürünleri kullanırken C. Tuvaletten çıkınca ellerimizi tasarruflu olmak. yıkamak. . Dişlerimizi macunlayarak fır- 4. Bilinçli insan kişisel bakımla ilgili çalamak. hangisini yapmaz? A. Kişisel bakım sırasında su israfı Yukarıdakilerden hangileri sağ- yapmaz. lıklı hayat için önemlidir? B. Kaynakların kullanımına özen göstermez. A. B. C. C. Aile bütçesine zarar vermez. 54

SAĞLIKLI HAYAT Satın Alırken A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Bilinçli tüketimle ilgili cümleleri uçaktan uzatılan merdivenin basamaklarındaki noktalı yerlere yazalım. a. Büyüyünce yeteneklerimize uygun meslek seçmeliyiz. b. Ellerimizi yıkarken suyu fazla aç- mamalıyız. c. Caddede kaldırımın sağından yü- ................................................... rümeliyiz. ................................................... d. Alışveriş yaparken önce ihtiyaçları- mızı almalıyız. e. TSE damgası olan ürünleri tercih ................................................... etmeliyiz. ................................................... f. Arkadaşlarımıza karşı olan sorum- ................................................... luluğumuzu yerine getirmeliyiz. ................................................... g. Ürünün garanti belgesi olup ol- ................................................... madığını kontrol etmeliyiz. ................................................... h. Taze ve ambalajlı gıda ürünlerini ................................................... almalıyız. ................................................... ı. Alacağımız ürünün son kullanma ................................................... tarihini mutlaka kontrol etmeliyiz. ................................................... i. Yaşadığımız çevrenin temizliğine 55 önem vermeliyiz.

B. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun 1. Aşağıdakilerden hangisi ürünün ifadeleri yazalım. ne zaman ve nereden alındığını gösterir? kullanma yırtık A. Kullanma kılavuzu fiş bilinçli B. Fatura C. Son kullanma tarihi tüketici fatura 2. bozuk kılavuzu a. Haklarını bilen tüketicilere Yukarıdaki kurumun açılımı aşa- ......................... tüketici denir. ğıdakilerden hangisidir? b. Herhangi bir ürünle ilgili sıkıntı A. Türkiye Satrançcıları Enstitüsü yaşadığımızda ......................... B. Türk Standartları Enstitüsü Hakları Hakem Heyetine baş- C. Türk Silahları Enstitüsü vurabiliriz. 3. TSE damgalı ürünler için aşağı- c. Yiyecek ve içecek alırken son dakilerden hangisi doğrudur? ......................... tarihine bak- malıyız. A. Ürünün kalite kontrolünün yapıldığını ifade eder. d. Kutusu ............................ veya ......................... oyuncağı geri B. Ürünün fiyat kontrolünün ya- verme hakkımız vardır. pıldığını ifade eder. e. Alışveriş sonrasında mutlaka C. Ürünün son kullanma tarihi .................... veya .................... kontrolünün yapıldığını ifade eder. almalıyız. 4. “Aldığımız ürün bir ay sonra bo- f. Elektronik eşyaların kutu- zuldu. Ürünün tamirini serviste sunda mutlaka kullanma ücretsiz yaptırdım.” ........................ olmalıdır. Mehmet Beyin ücret ödememe- 56 sini sağlayan belge hangisidir? A. Kullanma kılavuzu B. Kalite kontrol belgesi C. Garanti belgesi

SAĞLIKLI HAYAT Neyi Ne Zaman Yemeliyim? A. Aşağıdaki sebze ve meyvelerin isimlerini yazalım. Sebze ve meyveleri yetiştiği mevsime göre sınıflandıralım. ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... ....................... YAZ YAZ KIŞ KIŞ MEYVELERİ SEBZELERİ MEYVELERİ SEBZELERİ 1. ........................ 1. ........................ 1. ........................ 1. ........................ 2. ........................ 2. ........................ 2. ........................ 2. ........................ 3. ........................ 3. ........................ 3. ........................ 3. ........................ 4. ........................ 4. ........................ 4. ........................ 4. ........................ 57

B. Aşağıda mevsiminde tüketilen ve tüketilmeyen sebze ve meyvelerin fay- daları ve zararları verilmiştir. Faydaları ve zararları maddeler halinde yazalım. 1 Mevsiminde tüketilen sebze ve meyvelerin besin değeri daha yüksektir. 2 Mevsim koşullarına göre tüketilenler bağışıklık sistemimizi destekler. 3 Mevsimi dışında tüketilen sebze ve meyvelerin besin değeri düşüktür. 4 Mevsimi dışında tüketilenler daha lezzetsizdir. 5 Mevsiminde tüketilenler daha lezzetli ve ucuzdur. 6 Mevsimi dışında üretilenlerde çok fazla kimyasal ilaç kullanılır. Mevsiminde Tüketilen Mevsimi Dışında Ben kış mevsimi Sebze ve Meyvelerin Tüketilen Sebze ve meyvesiyim. C vita- Meyvelerin Zararları mini yönünden çok Faydaları zenginim. 1. .................................. 1. .................................. .................................. Nezle, grip gibi .................................. .................................. hastalıklara karşı .................................. .................................. bağışıklık sisteminizi .................................. güçlendiririm. 2. .................................. 2. .................................. .................................. Daha sağlıklı .................................. .................................. ve enerjik olmanızı .................................. .................................. sağlarım. .................................. 3. .................................. 3. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. .................................. 58

SAĞLIKLI HAYAT Dengeli Besleniyoruz A. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Açıklamaya uygun besinleri tabloya yazalım. Büyümemize ve et havuç Büyüme ve sağlıklık gelişmemi- puding süt Gelişmemizde Etkili ze katkı sağlayan en domates önemli besin içerik- yumurta Besinler leri proteinlerdir. bal mısır balık hurma ................................... Hayvansan ürün- lahana peynir ................................... lerde bol miktarda ................................... protein bulunur. ................................... Proteinli ürünler tü- ................................... ketirsen daha sağ- ................................... lıklı ve güçlü bir vücuda sahip olursun. B. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Açıklamaya uygun besinleri tabloya yazalım. Biz çocuklar gün börek erik Vücudumuza içerisinde çok enerji ekmek çay Enerji Veren harcarız. kahve makarna ayran kek Besinler Vücudumuza pilav çorba enerji veren besin ıspanak simit ................................... içerikleri karbonhid- ................................... ratlardır. ................................... ................................... Karbonhidratlar ................................... özellikle unlu ma- ................................... müllerde ve pirinç, mercimek, pa- tates ve bal gibi besinlerde bolca bulunur. 59

C. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Açıklamaya uygun besinleri tabloya yazalım. Vücudumuzu ıspanak kurabiye Vücudumuzu hastalıklara karşı Güçlendiren daha güçlü hale ge- su fasulye tiren besin içerikleri Besinler vitaminlerdir. mandalina ketçap ................................... Vitaminler önce- makarna elma ................................... likle sebze ve mey- ................................... velerde bol miktarda havuç dondurma ................................... bulunur. Mevsimin- ................................... şeker üzüm ................................... de yetişen sebze ve meyveler siz- leri bekliyor. D. Aşağıdaki sorulara “evet”, “hayır” kutularını boyayarak cevap verelim. a. Son üç gün içinde süt içtin mi? evet hayır b. Son iki gün içinde yumurta yedin mi? evet hayır c. Dün meyve yedin mi? evet hayır d. Son üç gün içinde bal yedin mi? evet hayır e. Son bir hafta içinde balık yedin mi? evet hayır f. Son iki gün içinde sebze yemeği yedin mi? evet hayır g. Son bir hafta içinde et veya tavuk yedin mi? evet hayır h. Son bir hafta içinde her gün abur cubur yedin mi? evet hayır ı. Son üç gün içinde havuç veya turp yedin mi? evet hayır i. Sağlıklı beslendiğini düşünüyor musun? evet hayır 60

SAĞLIKLI HAYAT Sağlık İçin Temizlik A. Aşağıda karşılıklı olarak verilmiş olan ifadeleri harfleri kullanarak eşleş- tirelim. İ Çevrenin doğal olmayan hastalıkların yayılmasına ne- Y Kirli çevreden etrafa den olur. H Kirli çevre kendine fare, si- yollardan insan eliyle kirle- tilmesine çevre kirliliği denir. nek gibi hayvanları çekerek olumsuz etkilediği gibi o böl- N Evimizde olduğu gibi dışarı- gede yaşayan hayvanları da olumsuz etkiler. da da çöplerimizi kötü kokular yayılar. J Çevre kirliliği insanları yaşam alanıdır. Bu nedenle E Çevre insanların ortak herkesin sorumlulukları vardır. çöp kutusuna atmalıyız. B. Aşağıdaki durumlardan sonra ne yapmamız gerektiğini yazalım. a. Göl kenarında piknik yaptıktan sonra ne yapmalıyız? ................................................................................................................................ b. Tuvaletten çıktıktan sonra ne yapmalıyız? ................................................................................................................................ c. Hapşırırken ve öksürürken ne yapmalıyız? ................................................................................................................................ d. Yemeğe oturmadan önce ne yapmalıyız? ................................................................................................................................ e. Yere çöp atan birini görünce ne yapmalıyız? ................................................................................................................................ 61

C. Aşağıda verilen durumları okuyalım. “Doğrusu hangisi?” sorusunu sorarak doğru kutuyu boyayalım. a. Erkan ve ailesi ormanda piknik yaptı. Pikniğin sonunda etrafta çöpler oluştu. Erkan ve ailesi etraftaki çöpleri bir araya toplayarak yakmalıdır. Erkan ve ailesi etraftaki çöpleri çöp poşetine doldurup yanlarında götürmelidirler. b. Süleyman okulun bahçesinde oyun oynarken bir öğrencinin yere tü- kürdüğünü gördü. O öğrenciyi yaptığın bu davranış yanlış, diyerek uyarmalıdır. Beni ilgilendirmez diyerek, oyununa devam etmelidir. c. Uğur ve Oğuz teneffüste sınıfta koşarak oyun oynuyor. Nöbetçi öğrenci toz kalktığı için dışarı çıkmalıdır. Uğur ve Oğuz’u dışarı çıkardıktan sonra sınıfı havalandırmalıdır. d. Derya, terli iken soğuk su içti ve hastalandı. Hapşırmaya ve öksürmeye başladı. Hapşırırken ve öksürürken sola dönerek hapşırmalı ve öksürmelidir. Hapşırırken ve öksürürken kolu ile ağzını kapatmalıdır. e. Dilek Hanım sofrayı hazırladıktan sonra Tolga’yı yemeğe çağırdı. Tolga yemeğe oturmadan önce ve yemek sonunda ellerini yıkamalıdır. Tolga yemeğe oturmadan önce ve yemek sonunda dişlerini fırçalamalıdır. f. Turgut teneffüste aldığı gofreti sınıfta dolaşarak yedi. Turgut gofretini dolaşarak değil oturarak yemeliydi. Turgut gofretini sınıfta değil okul bahçesinde yemeliydi. 62

SAĞLIKLI HAYAT Etkinliklerle Sağlıklı Hayat A. Aşağıdaki bulmacada yer alan “Sağlıklı Hayat” ünitesi ile ilgili kelimeleri bularak boyayalım. Yan tarafa yazalım. CÇ EOUÜH Y E T KELİMELER B E S İ NN İ DÜE ....................... ....................... T V U E A U J İ UM S R EMK İ Y YÜ İ ....................... ....................... ME V S İ ME A E Z ÜNDOĞAN B B L ....................... ....................... Z E HME R İ E N İ K ÖO B E Z İ T E K ....................... ....................... L EORGAN İ K Z A B İ L İ N Ç L İ Ü ....................... ....................... B. Aşağıdaki sorulara “Evet”, “Hayır” şeklinde cevaplar verelim. a. İsteklerin, ihtiyaçlarından önemli midir? evet hayır b. Ayran alırken serin ortamda saklandığına dikkat evet hayır ediyor musun? hayır hayır c. Süt alırken son kullanma tarihine bakıyor musun? evet hayır hayır d. Sebze ve meyvenin tazeliğine dikkat ediyor musun? evet hayır hayır e. Gıdaların zehirlenmelere yol açabileceğini biliyor evet hayır musun? f. Ürün alırken kalitesine ve fiyatına önem veriyor evet musun? g. Reklamların etkisinde kalarak alışveriş yapıyor evet musun? h. Ürünü geri vermenin haklarından biri olduğunu bi- evet liyor musun? ı. Bilinçli tüketici olduğunu düşünüyor musun? evet 63

C. Aşağıdaki kavram haritasını alt bölümdeki ifadelerle tamamlayalım. ................................... ................................... ................................... kişisel bakım kişisel bakım kişisel bakım ..................... yaz mseebyzveessii SAĞLIKLI HAYAT kış meyvesi ..................... ..................... yaz kış sebzesi ..................... bilinçli tüketici bilinçli tüketici ............................................. ............................................. kişisel bakım ürünüdür ............................ ............................ ............................ Pırasa Kavun Portakal Biber Banyo Yapmak Tırnakları Kesmek Dişleri Fırçalamak Tasarruflu Kullanır Özenli Kullanır Diş Fırçası Havlu Sabun 64

SAĞLIKLI HAYAT Değerlendirme - 3 1. . Kişisel bakım 4. I. Reklamların etkisinde kalmaz. II. Kutulu ve pahalı olanı tercih eder. . Günümüzü planlama III. Ürünün içindekilerini kontrol eder. . Alışveriş yapmak Bilinçli tüketici alışveriş yaparken Yukarıdaki ifadelerden hangisi hangilerine dikkat eder? veya hangileri sağlıklı hayatla il- A. I - II B. II - III C. I - III gilidir? 5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi A. Yalnız B. Yalnız yanlıştır? A. Açıkta satılan besinler daha C. kaliteli ve sağlıklıdır. B. Süt, ayran, yoğurt gibi besin- 2. Aşağıdakilerden hangisi kişisel ler serin yerde bekletilmelidir. bakım yaparken yanlış davranış- C. Taze ve ambalajlı ürünler lardandır? tercih edilmelidir. A. Banyo yaparken suyun özenli 6. . Meyve bıçağı kullanılması. . Tırnak makası . Mikser B. Dişler fırçalanırken suyun boşa akıtılması. Yukarıdakilerden hangileri kişisel bakım ürünüdür? C. Temizlik ürünlerinin bilinçli A. B. C. kullanılması. 7. Erkan kişisel bakımına gerekli 3. Ece: Ürünlerin son kullanma özeni göstermiyor. Erkan’ın kar- tarihini kontrol etmeliyiz. şılaşacağı sonuç hangisidir? A. Derslerinde başarısız olur. Oya: Niçin? B. Çevresindeki arkadaşları tara- fından dışlanır. Ece: Çünkü .................................. . C. Akşam erken yatamaz. Noktalı yere hangisi gelmelidir? 65 A. son kullanma tarihi geçen ürünler daha ucuz olur. B. son kullanma tarihi ürünün kalitesini gösterir. C. son kullanma tarihi geçen ürün- ler zehirlenmelere neden olur.

8. I. Pırasa II. biber 12. Diyabet hastaları aşağıdakilerden III. patlıcan IV. lahana hangisine çok dikkat etmelidirler? V. fasulye VI. domates A. Ekşi besinlere B. Şekerli besinlere Yukarıdakilerden hangileri yaz C. Limonlu besinlere sebzesidir? 13. Özellikle vitamin yönünden zen- A. I - III - IV - VI gin besin grupları hangileridir? B. II - III - V - VI C. I - II - V - VI A. Et ve süt ürünleri B. Unlu gıdalar 9. Kışın pazar tezgahlarında en faz- C. Meyve ve sebzeler la karşılaşacağımız meyve grubu hangisidir? 14. (......) I. Ortak kullanım alanları- A. Kiraz, kayısı, şeftali nın temiz kullanmak he- B. Kavun, erik, muz pimizin görevidir. C. Ayva, nar, mandalina (......) II. Yeteri kadar beslenme- 10. I. Mevsiminde yetişen ürünlerin yen kişilerde obezite gö- besin içeriği daha zengindir. rülür. II. Mevsiminde yetişen ürünlerde (......) III. Çocukların günde iki öğün daha fazla ilaç kalıntısı vardır. beslenmesi yeterlidir. Yukarıdaki ifadeler için hangisi Noktalı yerlere “D”, “Y” yazdığı- doğrudur? mızda hangisi doğru olur? I II III A. I doğru, II yanlış B. I yanlış, II doğru A. D Y Y C. İkisi de doğru B. D D Y C. Y D D 11. Aşağıdakilerden hangisi yaprakla- rın döküldüğü, havaların soğuma- 15. Çocuklar kahvaltıda çay yerine ya başladığı dönemin meyvesidir? hangisini tercih etmelidir? A. Üzüm B. Karpuz C. Kestane A. Kahve B. Gazoz 66 C. Meyve Suyu

ÜNİTE 4 GÜVENLİ HAYAT

KONULAR A. Trafik İşaret ve Levhaları B. Trafik Kurallarına Uyalım C. Aman Dikkat! Kaza Olmasın D. Acil Bir Durum Var E. Eyvah! Tehlikedeyim F. Güvenliğim Tehlikede mi? G. Güvenli Oyun

GÜVENLİ HAYAT Trafik İşaret ve Levhaları A. Aşağıdaki trafik levhalarının anlamlarını noktalı yerlere yazalım. Işıklı İşaret Cihazı Bisiklet Geçebilir Duraklamak ve Park Etmek Yasaktır Okul Geçidi Yaya Geçidi Yolda Çalışma Var Trafiğe Kapalı Yol Dikkat Park Yeri Yabani Hayvan Çıkabilir ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ ............................ 69

B. Aşağıdaki cümleler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım. a. D Y Trafik işaret ve levhaları sürücüler içindir. b. D Y Yayalar, trafik işaret ve levhalarından sorumlu değildir. c. D Y Sürücüler ve yayalar levhalara uymak zorundadırlar. d. D Y Trafik işaret ve levhaları güvenliğimiz için oluşturulmuştur. e. D Y Işıklı işaret cihazındaki renkler sarı, kırmızı ve mavidir. f. D Y Trafik polisi de trafiğin güvenli akışına yardımcı olur. g. D Y Kazaların bir nedeni de trafik işaret ve levhalarına uyulmamasıdır. h. D Y Yaya geçidinin olduğu yerlerde geçiş önceliği yayanındır. ı. D Y Okul geçidi tabelasını gören sürücü yavaşlamak zorundadır. C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. trafiği dilidir okul geçidi sürücü güvenli zarar a. Okul önlerinde güvenli geçiş için .......................................... bulunur. b. Evden okula gidip gelirken en .......................... yolu kullanmalıyız. c. Motorlu ya da motorsuz araçları kullanan herkese ................... denir. d. Trafik polisi .......................... düzenlemekle görevli kişidir. e. Trafik işaret ve levhalarına .......................... vermek suçtur. f. Trafik ışığı ve levhaları trafiğin .......................... . 70

GÜVENLİ HAYAT Trafik Kurallarına Uyalım A. Aşağıda trafikle ilgili verilmiş olan kavramları bulmacadan bulup sarıya boyayalım. LEVHA TRAFİK POLİSİ ZÖE H L İ Y E T LND KURAL TAŞIT T E K E RNAZAR L İ SÜRÜCÜ RAAE KTY L Ş R E K YAYA ÜST GEÇİT AB LÇDVAÜ I YZ K EHLİYET YOL F E DTONU S T F ZA DİKKAT İ L I ÇH JÖT K L E T YAYA GEÇİDİ KUR AL P SGŞ E TG KALDIRIM P Ğ I L A S T EGN L U OUMA R I Z ÇÖ Y O L L E V H A T E İ MA T İ İ L E R İ S İ TEO İ L S Ü R ÜCÜOTOÜ B S İ Ç R L E DN İ ZGR D H J Y A Y AGEÇ İ D İ B. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazarak cümleleri tamamlayalım. a. Trafik polisinin ..................................... ve işaretlerine levhaları uygun davranmalıyız. yaya b. Trafik işaret ve ...................................... ile kurallara sürücüler uymayanlar kazalarla karşılaşabilir. uyarı c. Karşıdan karşıya geçerken ...................................... vatandaşlık ışıklarının olduğu yerleri tercih etmeliyiz. trafik d. Trafik ışıklarının olmadığı yerlerde ........................... geçidinden karşıya geçmeliyiz. e. Hem ......................................... hem yayalar trafik kurallarına uymak zorundadır. f. Trafik kurallarına uymak aynı zamanda ................................... görevimizdir. 71

MİNİ TEST - 4 1. TRAFİK KAVRAMLARI 5. Aşağıdaki levhalardan hangisi taşıt sürücü “okul geçidi” anlamındadır? kural ............... Noktalı yere hangisi gelmelidir? A. levha B. okul C. fabrika 2. Hazırlan 6. I. Trafik ışıkları Dur II. Yaya geçidi III. Üst geçit Geç Karşıdan karşıya geçerken yuka- rıdakilerden hangilerini kullan- Trafik ışıklarıyla anlamları eşleş- malıyız? tirildiğinde hangisi doğru olur? A. I - II B. I - III C. I - II - III A. B. C. 7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 3. A. Trafik kurallarına uymak va- tandaşlık görevidir. Trafik levhasının anlamı hangisidir? B. Evden okula giderken kestirme A. Kamyon girmesi yasaktır yol tercih edilmelidir. B. Kamyon yolu C. Kamyon çıkabilir C. Taşıtlara sağdan binip, sağ- dan inilmelidir. 4. Taşıtlarda aşağıdakilerden han- gisinin takılması zorunludur? 8. Aşağıdakilerden hangisi güvenli geçiş kuralı değildir? A. Kask B. Güneş gözlüğü A. Yola inmeden önce sola bakılır. C. Emniyet kemeri B. Solu kontrol ettikten sonra sağa bakılır. C. Ağır adımlarla yolun karşısına geçilir. 72

GÜVENLİ HAYAT Aman Dikkat! Kaza Olmasın A. Aşağıdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayalım. duvarlara mutfakta denize ısıtıcılara zehirlenmelere sağ sürücüleri koridorda a Merdivenlerin sağ tarafından çıkmalı ve ....................... tarafından inmeliyiz. b Isınma amaçlı kullanılan ......................................... yaklaşmamalıyız. c Yüksek ağaçlara ve ......................................... tırmanmak tehlikelidir. d Sınıfta ve ......................................... top oynamamalıyız. e Kurallara uymayan ......................................... uyarmak hakkımızdır. f Evde kazaların çoğu ......................................... meydana gelir. g Temizlik malzemeleri ......................................... neden olabilir. h Tek başımıza göl veya ......................................... girmemeliyiz. B. Aşağıdaki durumların sebep olabileceği olumsuz sonuçları yazalım. a OLAY : Küçük parçalı oyuncakları ağzımıza almamalıyız. NİÇİN : .Ç...ü..n...k.ü....................................................................................................... b OLAY : Pencere, balkon gibi yüksek yerlere çıkmamalıyız. NİÇİN : .Ç...ü..n...k.ü....................................................................................................... c OLAY : Sokakta açıkta bulunan elektrik kablolarına dokunmamalıyız. NİÇİN : .Ç...ü..n...k.ü....................................................................................................... d OLAY : Yanımızda kimse yokken dereye veya havuza girmemeliyiz. NİÇİN : .Ç...ü..n...k.ü....................................................................................................... e OLAY : Özellikle bıçak gibi kesici aletlerden uzak durmalıyız. NİÇİN : .Ç...ü..n...k.ü....................................................................................................... 73

C. Aşağıda ev kazalarıyla ilgili cüm- 1. I. Yaralanma II. Zehirlenme leleri okuyalım. Doğruysa ‘’D’, III. Sakatlanma yanlışsa ‘’Y’ yazalım. Büyükler, ev kazalarıyla ilgili Yukarıdakilerden hangileri ev ka- çocukları bilgilendirmelidir. zalarının sonucudur? Çocuklar evin en tehlikeli A. I – II B. II – III alanları olan mutfak ve ban- yoda oyun oynamamalıdır. C. I – II – III Bıçak gibi kesici ve delici alet- ler açıkta bırakılmalıdır. 2. “Ev kazalarının çoğunluğu ................... Elektrik prizleri küçük çocuk- sonucunda oluşur.’ ların ulaşamayacağı yüksek- Yukarıdaki cümlede noktalı yere likte olmalıdır. hangi ifade gelmelidir? Özellikle banyoda terliksiz A. düşmeler dolaşılmalıdır. B. geç uyuma Eşyalar, uygun yerlere ve C. kurallara uymama düzenli yerleştirilmelidir. Ev kazaları basit kazalar ol- 3. Aşağıdaki durumların hangisin- duğu için yaralanmalara se- de ev kazası oluşma ihtimali çok bep olmaz. yüksektir? Ev kazaları daha çok bilgisizlik A. Sofraya geç oturduğumuzda ve dikkatsizlik sonucu oluşur. B. Oturma odasında top oynadı- İlaç kutuları çocukların ula- ğımızda şabileceği yerlere konmalıdır. C. Güvenlik önlemleri alındığında Kabloları yıpranmış elektrikli aletler kullanılmamalıdır. 4. I. Yanıcı ve yakıcı maddeler Tanımadığımız insanlar yar- II. Kesici ve delici aletler dım amaçlı eve alınmalıdır. III. İlaçlar Yukarıdakilerden hangileri ev 74 kazalarına neden olabileceği için açıkta bırakılmamalıdır? A. I – II B. II – III C. I – II – III

OKULUMUZDA HAYAT Acil Bir Durum Var A. Aşağıdaki resimleri inceleyelim. Uzak durmamız gereken eşyaların bu- lutlarını sarıya, diğerlerini maviye boyayalım B. Aşağıda acil durumlarda aranacak yerler ve numaraları verilmiştir. Bu yerlerle, numaraları rakamları kullanarak eşleştirelim. 1 arıza 2 itfaiye 155 110 ihbar ..... ..... 3 polis 4 jandarma 121 112 imdat imdat ..... ..... 5 acil 6 doğalgaz servis acil 187 156 ..... ..... 75

C. Aşağıda evde yangın çıktığında yapmamız gerekenler karışık olarak veril- miştir. Numaraları kullanarak yapılacak olanları sıraya koyalım. 1 110 numaralı telefonu arayarak adresimizi bildirmeliyiz. 2 Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatmalıyız. 3 Telaşlanmamalı, sakinliğimizi korumalıyız. 4 Komşulara haber vermeliyiz. 5 Dumandan etkilenmemek için emekleyerek evden çıkmalıyız. 6 Yangın merdivenini kullanarak binayı terk etmeliyiz. 7 Aile büyüklerine haber vermeliyiz. OLAYLARIN OLUŞ SIRASI : D. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım. a Acil durum telefonlarını ezbere bilmeliyiz. DY b Bir yerimiz yandığında yanan bölgeye su dökmeliyiz. DY c Okulda arkadaşlarımız düşüp yaralandığında ilk olarak babasına haber vermeliyiz. DY d Özellikle acil durumlar için bir kaç yakınımızın telefon numara- sını ezberlemeliyiz. DY e Bir yerimiz kesildiğinde kesilen yere macun sürmeliyiz. DY f Evde annemiz aniden bayılırsa 110’u aramalıyız. DY g Kaza ve benzeri durumlarda acil servisi ve polisi aramalıyız. DY h Düşme sonucu oluşan burkulmalarda ağrıyan bölgeye buz koy- malıyız. Buzu doğrudan değil, bir beze sararak kullanmalıyız. D Y 76

GÜVENLİ HAYAT Eyvah! Tehlikedeyim A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Evet veya hayır bölümlerinden uygun ola- nını maviye boyayalım. SAYI ÖRNEK OLAYLAR EVET HAYIR 1 Arkadaşınız okul çıkışı parka gidelim derse 2 Arkadaşınız teneffüste bahçenin dışına çıkalım derse 3 Arkadaşınız silginizi izin alarak kullan- mak isterse 4 Kardeşiniz vazoyu kırdığında anneme söylemeyelim derse 5 Arkadaşınız annesinden izin alıp size oyun oynamaya gelmek isterse 6 Tanımadığınız bir kişi size yiyecek ve içecek vermek isterse 7 Kurduğunuz futbol takımına arkadaşı- nızda katılmak isterse 8 Arkadaşınız derse geç girelim derse 9 Eve giderken yanınıza yaklaşan taksinin şoförü seni eve bırakayım derse 10 Arkadaşınız yan sınıftaki öğrencilerin çantalarını karıştıralım derse 11 Tanımadığınız biri size çikolata vermek isterse 12 Hasta olan arkadaşınızı ziyarete gidelim denirse 13 Sıra arkadaşınız kalem kutunuzu kendi- sine satmanız için para teklif ederse 77

KİME SÖYLEMELİYİM? 1. “Serkan ders çalışırken kardeşi oyun oynama teklifinde bulundu.” A. Aşağıdaki örnek olayları okuya- lım. Sorunun çözümü için kimden Serkan hangisini yaparsa doğru yardım alabileceğimizi boyayalım. davranmış olur? a. Okula giderken bir çocuk sürekli yolunuzu kesiyor ve sataşıyor. A. Hayır, seninle oynamak iste- Aileme miyorum. Muhtara Öğretmenime B. Şu anda ders çalışıyorum, bi- b. Teneffüslerde arkadaşlarınız tince oynayabiliriz. sizi oyuna almıyor. Aileme C. Tamam oynayabiliriz, dersimi Muhtara yapmasam da olur. Öğretmenime c. Kantinden aldığınız tostun ya- 2. Aşağıdaki durumların hangisinde rısını arkadaşınız sürekli istiyor. “hayır” diyebilmeliyiz? Aileme Müdüre A. Kardeşiniz para biriktirmeyi Öğretmenime teklif ederse d. Bindiğiniz servisin şoförü size kaba davranıyor. B. Ablanız ev işlerinde annemize Aileme yardım edelim derse Muhtara Öğretmenime C. Yabancı biri seni eve bıraka- e. Arkadaşınız siz sınıfta yokken yım derse çantanızı karıştırıyor. Aileme 3. Sonucu kötü olabilecek bir öneriyi Müdüre geri çevirmek hangi anlama gelir? Öğretmenime A. Reddetmek B. Kabul etmek C. Onaylamak 78 4. Okula giderken tanımadığınız bir kişi ısrarla sizinle konuşmak istediğinde; I. yolumu değiştiririm, II. bağırırım, III. duymazlıktan gelirim yöntemlerinden en etkili olacak olanı hangisidir? A. I B. II C. III

GÜVENLİ HAYAT Güvenliğim Tehlikede mi? A. Aşağıdaki resimleri inceleyelim. Doğal afetlerin isimlerini yazalım. ÇIĞ SEL ....................... ....................... DEPREM ....................... YANGIN HEYELAN ....................... ....................... B. Deprem olduğu esnada bina içerisindeyken yapacaklarımızı sırasıyla numaralandıralım. Diğerlerini boş bırakalım. ..... Sarsıntı durunca hızla ha- ..... Sağa sola koş rekete geç ..... Pencerelere ve balkonlara ..... Sakin ol yaklaş ..... Sağlam bir eşyanın yanına ..... Asansörü kullan çömel ..... Balkondan atla ..... ‘’Çök, kapan, tutun’ tekniği- ni uygula ..... Dolabın yanına çömel ..... Merdivenleri kullanarak açık alana çık 79

C. Aşağıdaki malzemeleri okuyalım. 1. Aşağıdakilerden hangisi doğal Malzemelerin önündeki numa- afet değildir? raları kullanarak deprem çantası A. Trafik kazası hazırlayalım. B. Toprak kayması 1 Pilli radyo C. Sel baskını 2 Parfüm 3 Düdük 2. Doğal afetlerle ilgili cümlelerden 4 Mandalina hangisi yanlıştır? 5 El feneri A. Doğal afetlerle ilgili insanlar 6 Saat bilgilendirilmelidir. 7 Plastik şişede su B. Doğal afetlerin yıkıcı etkilerinden 8 Kitap kurtulmak mümkün değildir. 9 Gazete C. Doğal afetlerin zararlı etki- 10 Yastık lerinden korunmak için çeşitli 11 Bisküvi gibi kuru yiyecekler önlemler alınabilir. 12 Makas 13 Konserve yiyecekler 3. Aşağıdakilerden hangisi evde dep- 14 Sargı bezi rem öncesinde alınacak önlemler- dendir? DEPREM ÇANTASI A. Devrilmesi ve düşmesi mümkün ..... ..... ..... olan eşyalar duvara sabitlen- melidir. ..... ..... ..... B. Sarsıntı bitene kadar dışarı çı- kılmamalıdır. ..... ..... ..... C. Doğalgaz vanası kapatılmalıdır. 80 4. ‘’Tahliye’ sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A. Güvenli bir yere saklanmak B. Tehlike oluşturabilecek eşya- lardan uzak durmak C. Güvenli bir şekilde bulunulan ortamdan uzaklaşmak

GÜVENLİ HAYAT Güvenli Oyun A. Aşağıda deprem, sel ve yıldırım düşmesine karşı alınacak önlemler ve- rilmiştir. Bu önlemleri sınıflandıralım. a Bulunduğumuz binanın en üst katına çıkmalıyız. b Üstü kapalı bir alana sığınıp, yağışın kesilmesini beklemeliyiz. c Yaşam üçgeni oluşturmalıyız. d Çevremizdekilerden yardım istemeliyiz. e Elimizdeki şemsiyeyi, metal eşyaları bir kenara bırakmalıyız. f Açık bir alanda beklemeliyiz. Deprem Sırasında Alınacak Önlemler 1. .......................................................................................................................... 2. .......................................................................................................................... Sel Esnasında Alınacak Önlemler 1. .......................................................................................................................... 2. .......................................................................................................................... Yıldırım Çarpmasına Karşı Alınacak Önlemler 1. .......................................................................................................................... 2. .......................................................................................................................... 81

B. Tolga ve arkadaşları oyun oynamak için güvenli alan arıyor. Aşağıdaki alanların karşısına “güveli”, “güvenli değil” yazalım. a. Okul bahçesi ...................................... b. Oyun parkı ...................................... c. Araba yolu ...................................... d. Trafiğe kapalı alan ...................................... e. Çakıllı toprak alan ...................................... f. Mahallede sokak arası ...................................... g. Evin bahçesi ...................................... C. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım. a. D Y Bisikleti hızlı kullanmak tehlikeli sonuçlar doğurabilir. b. D Y Oyun alanından dışarı kaçan topu koşarak almalıyız. c. D Y Oyun oynarken güvenli oyun alanlarını tercih etmeliyiz. d. D Y Kaykayla kayarken kask takmamız yeterlidir. e. D Y Bisikleti sokak aralarında sürebiliriz. f. D Y Patenle kayarken kask, dizlik ve dirseklik takmalıyız. g. D Y Oyun parklarında özellikle salıncaklarda dikkatli sallanmalıyız. h. D Y Bisiklet sürerken ellerimizi bırakabiliriz. ı. D Y Bisiklet yolunda ve oyun alanlarında bisiklet sürebiliriz. 82

GÜVENLİ HAYAT Etkinliklerle Güvenli Hayat A. Aşağıdaki trafik levhalarıyla anlamlarını eşleştirelim. Kaygan Yol Yolda Çalışma Var Okul Geçidi Yaya Geçidi Girişi Olmayan Yol El Arabası Giremez U dönüşü Yapılamaz Traktör Giremez B. Aşağıdaki durumlarda aranacak numaraları kutulara yazalım. a. Sokağımızda yangın çıktığında 1 10 b. Trafik kazası olduğunda c. Arkadaşımız düşüp yaralandığında d. Komşumuzun evine hırsız girdiğinde e. Doğal gaz kaçağı olduğunda f. Ağaçta kedi mahsur kaldığında 83

C. Aşağıdaki açıklamalarla doğal afetleri eşleştirelim. Çığ Yer kabuğunun derinliklerinde meydana gelen doğa olayıdır. Yoğun şekilde yağmur yağması sonu- Deprem cunda oluşan su taşkınıdır. Yamaç bölgelerden yuvarlanan, yuvar- Sel landıkça büyüyen kar yığınıdır. Genellikle yağışların etkisiyle toprak taba- Yıldırım kasının gevşeyip aşağıya kayması olayıdır. Gök gürültüsü ve şimşek biçiminde görülen, Toprak Kayması havayla yer arasındaki elektrik boşalmasıdır. (Heyelan) D. Aşağıda belirtilen durumda yapmamız gerekenlerin bulutunu boyayalım. Okula giderken Çevremizdekilerden yardım önüne çıkan iki ço- istemeliyiz. cuk okul harçlığını İtiraz etmeyip harçlığımızı kendilerine verme- vermeliyiz. lerini söyledi. Yüksek sesle bağırıp çığlık at- malıyız. Olay yerinden hızlıca uzak- laşmalıyız. Harçlığımızın yarısını vermeliyiz. 84

GÜVENLİ HAYAT Değerlendirme - 4 1. I. Trafiği düzenler. 5. Yukarıdaki levhalardan hangisi taşıt giremez anlamındadır? II. Kurallara uymayanları uyarır. A. I B . II C. III Yukarıda belirtilenler aşağıdaki- lerden hangisinin görevidir? 6. Yukarıdaki levhalardan hangisi dikkat anlamındadır? A. Trafik müdürü A. I B . II C. III B. Trafik polisi 7. Aşağıdaki levhalardan hangisi C. Trafik amiri yaya geçidi levhasıdır? 2. “Satın aldığımız ürünün ..........I.......... A. B. dikkatlice okumalıyız.” C. “..........II.......... olan ürünleri ter- 85 cih etmeliyiz.” Yukarıdaki cümlelerde noktalı yerlere hangileri gelmelidir? I II A. faturasını pahalı B. kullanma garanti belgesi kılavuzunu C. bgealgraensitnii kampanyalı 3. Trafik ışıklarında yer alan renklerle ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır? A. Sarı hızlan B. Yeşil geç C. Kırmızı dur 4. HAYAT KURTARIR Aşağıdakilerin hangisinden bah- sedilmektedir? A. Yaya geçidi B. Trafik Polisi C. Emniyet kemeri

8. I. Tanımadığınız bir kişi size 11. I. Oyuncaklar yiyecek teklif ettiğinde II. Kibrit, çakmak gibi maddeler III. Kesici aletler II. Arkadaşınız resmine yar- dımcı olmanızı istediğinde Yukarıdakilerden hangileri ev ka- zalarına sebep olabilir? III. Okul çıkışı eve giderken kes- A. I – II B. II – III C. I – III tirme yoldan gidelim dendiğinde 12.Doğal afetler; Yukarıdaki durumlarla karşılaştığı- Can ve mal kaybına, mızda hangilerine ‘’hayır’ demeliyiz? Açlık ve susuzluğa, A. I – II B. I – III ...................... , sebep olabilir. C. I – II – III Noktalı yere hangisi gelmelidir? 9. Deprem sonrası tahliye sırasın- A. Çevrenin güzelleşmesine da yapmamız gereken en doğru B. Salgın hastalıklara davranış hangisidir? C. Sağlıklı bir çevreye A. Binanın çatısına çıkmak B. Balkondan atlamak 13. (......) I. Yangın çıktığında 110 nu- C. Asansör yerine merdivenleri maralı telefonu arayarak kullanmak itfaiyeye haber vermeliyiz. 10. . Deprem çantası hazırlamak (......) II. Gerekli ilk yardım tele- . Doğalgaz ve elektrik sigorta- fonlarını ezbere bilmeliyiz. larını kapatmak . Panik yapmamak (......) III. Sel baskınlarından korun- mak için evlerimizi dere I. Depremden önce kenarlarına yapmalıyız. II. Deprem sırasında III. Deprem sonrasında İfadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazdığımızda hangisi doğru olur? İki grup eşleştirildiğinde hangisi I II III doğru olur? A. D Y Y A. I II III B. Y D Y C. D D Y B. C. 86

ÜNİTE 5 ÜLKEMİZDE HAYAT

KONULAR A. Yönetim Birimleri B. Ülkemizin Yönetim Şekli C. Tarihi ve Doğal Güzelliklerimiz D. Ülkem İçin Çok Çalışmalıyım E. Ortak Kullanıyoruz F. Milli Birlik ve Beraberliğimiz G. Ülkemizde Farklı Kültürler H. Atatürk’ün Kişilik Özellikleri I. Ülkeme Katkıda Bulunanlar

ÜLKEMİZDE HAYAT Yönetim Birimleri A. Aşağıda verilen yönetim birimlerini büyükten küçüğe doğru sıralayalım. Kasaba Köy İl İlçe ........................... ........................... ........................... ........................... B. Aşağıdaki yönetim birimlerinin kimler tarafından yönetildiğini noktalı yerlere yazalım. İl Yöneticisi ...................................... İlçe Yöneticisi ...................................... Mahalle Yöneticisi ...................................... Köy Yöneticisi ...................................... Kasaba Yöneticisi ...................................... Köylerde yönetim birimi muhtarlık, yöneticisi ..........................dır. İlçelerde yönetim birimi kaymakamlık, yöneticisi ..........................dır. İllerde yönetim birimi valilik, yöneticisi ..........................dir. 89

C. Aşağıdaki etkinliği yaşadığımız birime göre yapalım. Uygun olan kutuyu boyayalım. İstenilen isimleri araştırarak yazalım. a. Yaşadığın birim: İL İLÇE KASABA KÖY b. Yaşadığın birimin yönetici: VALİ KAYMAKAM BELEDİYE MUHTAR BAŞKANI c. Yaşadığınız birimin adı: ...................................... d. Yaşadığınız birimdeki en üst düzey yöneticinin adı, soyadı: .................................................................... e. Yaşadığınız ildeki en üst düzey yöneticinin adı, soyadı: .................................................................... D. Aşağıdaki haritayı inceleyelim. Soruları cevaplandıralım. a. Yukarıdaki ilimizin adı nedir? ...................................... b. Yukarıdaki ilimizin yönetiminden kim sorumludur? ...................................... c. Yukarıdaki ilimizin ilçelerini yazalım. 1. ......................... 2. ......................... 3. ......................... 4. ......................... 5. ......................... 6. ......................... 7. ......................... 8. ......................... d. Yukarıdaki ilimizin, Boyabat ilçesinin yönetiminden kim sorumludur? Vali Kaymakam Belediye Başkanı Muhtar 90

ÜLKEMİZDE HAYAT Ülkemizin Yönetim Şekli A. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Cumhuriyetten önce ve cumhuriyetin ilanından sonra şeklinde sınıflandırarak tablolara yazalım. a. Devletimizin adı Osmanlı Devleti idi. b. Halk kendisini yönetecek insanları seçmeye başladı. c. Devletimizin adı Türkiye Cumhuriyeti oldu. d. Devleti padişahlar yönetirdi. e. Halkın devlet yönetiminde söz hakkı yoktu. f. Padişahlık babadan oğula geçerdi. g. İlk cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal Atatürk oldu. h. Cumhuriyetin ilanıyla Türk milleti pek çok hak ve özgürlüklere sahip oldu. Cumhuriyetin İlanından Sonra Ülkemiz 1. ......................................................................................................................... 2. ......................................................................................................................... 3. ......................................................................................................................... 4. ......................................................................................................................... Cumhuriyetin İlanından Önce Ülkemiz 1. ......................................................................................................................... 2. ......................................................................................................................... 3. ......................................................................................................................... 4. ......................................................................................................................... 91

C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. 1. İstanbul Boğazı’ na yanaşan düş- Atatürk’ün önderliğinde yapılmış man gemilerini gören Atatürk: olan hizmetleri belirten cümle- lerin önündeki harfleri sırasıyla - Geldikleri gibi giderler, demişti. elmaların içine yazalım. Atatürk’ün bu sözü söylemesi T Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması hangi kişilik özelliğinin sonucudur? Ö Matbaaların kurulması Ü Cumhuriyetin ilanı A. Çalışkan ve zeki olması R Soyadı kanununun kabul edilmesi B. Sabırlı ve planlı olması Ç Erkeklere askerlik hakkının veril- C. Geleceğe güvenli bakması mesi 2. . Yeniliklere açık olmak K Padişahlığın kaldırılması İ Kadınlara seçme ve seçilme hak- . Vatanını ve milletini çok sevmek kının verilmesi . Gururlu ve kibirli olmak Y Kılık kıyafette yenilik yapılması E Yeni Türk alfabesinin kabul Atatürk’ü kendine örnek alan bir kişi yukarıdaki kişilik özelliklerin- edilmesi den hangilerine sahip olmalıdır? Z Futbol takımlarının kurulması M Millet meclisinin açılması A. , B. , C. , , ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... 3. Atatürk’ün iyi bir komutan ol- 92 duğunu aşağıdakilerden hangisi göstermektedir? A. Soyadı kanununu çıkarması B. Kurtuluş Savaşı’nı kazanması C. Bir çok yenilik yapması 4. I. Savaşmayı sevmek II. Diğer milletleri küçümsemek III. Güçlükler karşısında pes etmek Yukarıdakilerden hangileri Ata- türk’ün kişilik özellikleri arasında yer almaz? A. I – II B. II – III C. I – II – III

ÜLKEMİZDE HAYAT Tarihi ve Doğal Güzelliklerimiz A. Aşağıdaki tarihi eserlerle isimlerini ok kullanarak eşleştirelim. Safranbolu Ankara Sultanahmet Dolmabahçe Evleri Kalesi Camisi Sarayı Sümela Mamure Çifte Minareli Nemrut Manastırı Kalesi Medrese Harabeleri B. Aşağıdaki doğal güzelliklerle isimlerini ok yardımıyla eşleştirelim. Abant Pamukkale Ayder Düden Gölü Yaylası Şelalesi Peri Ölüdeniz Karain Uzungöl Bacaları Mağarası 93

C. Aşağıda Anıtkabir’le ilgili açıklamaları okuyalım. Soruları cevaplandıralım. Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarı olan Anıtkabir Ankara’dadır. Anıtkabir’in inşasına 9 Ekim 1944’de başlanmış ve 1 Eylül 1953’te bitirilmiştir. Anıtkabir yabancı ülkelerden ve Türkiye’nin bazı bölgelerinden getirilen fidanlarla oluşturulan Barış Parkı içinde yükselmektedir. Anıtkabir Anıt Bloku Aslanlı Yol, Tören Meydanı ve Mozole olmak üzere üç bölümden oluşur. Anıtkabir her yıl milyonlarca yerli ve yabancı insan tarafından ziyaret edilir. 1. Anıtkabir nerededir? Yapımına ne zaman başlanmıştır? ................................................................................................................................ 2. Anıtkabir kaç bölümden oluşur? İsimleri nelerdir? ................................................................................................................................ D. Aşağıda Topkapı Sarayı ile ilgili açıklamaları okuyalım. Soruları cevaplandıralım. Topkapı Sarayı Fatih Sultan Mehmet döneminde 1460 - 1478 ta- rihleri arasında yaptırılmıştır. 3 Nisan 1924’te Mustafa Kemal Ata- türk’ün emriyle müzeye dönüştürülmüştür. Topkapı Sarayı İstanbul’dadır. Mukaddes emanetler, padişah hazinesi, Osmanlı Devleti İmparatorluğu dönemi arşivleri en çok ziyaretçi çeken bölümleridir. Müze, salı günleri ziyaretçi girişine kapalıdır. Müzeye giriş ücreti kişi başı 20 TL’dir. Müzeyi her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turist ziyaret etmektedir. 1. Topkapı Sarayı nerededir? Kimin döneminde yapılmıştır? ................................................................................................................................ 2. Müze hangi günler kapalıdır? Giriş ücreti kaç liradır? ................................................................................................................................ 94

ÜLKEMİZDE HAYAT Ülkem İçin Çok Çalışmalıyım, Ortak Kullanıyoruz A. Aşağıdaki sözü okuyalım. Açıklamalar içinden anlamını işaretleyelim. Bu cumhuriyeti biz kurduk. Ona yaşatacak ve yükseltecek olan sizlersiniz. M.Kemal ATATÜRK Atatürk bu sözüyle cumhuriyetin en güzel yönetim olduğunu ifade etmiştir. Atatürk bu sözüyle cumhuriyeti gelecek nesillerin ileriye taşıyacağını ifade etmiştir. Atatürk bu sözüyle cumhuriyeti kurmak için çok mücadele ettiklerini ifade etmiştir. B. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım. a. D Y Çocuk olarak ailemize karşı sorumluluklarımız vardır. b. D Y Öğrenci olarak okula karşı sorumluluklarımız vardır. c. D Y Ülkesini seven bir öğrenci sorumluluklarını yerine getirmek zorundadır. d. D Y Vergi vermek çocukların ülkesine karşı olan sorumluluklarındandır. e. D Y Sorumluluk sahibi insanlar ülkesini sever ve onu yükseltmek için çalışır. f. D Y Çocukların sorumluluklarından biri de odasını toplamaktır. g. D Y Çocuklar oy kullanarak ülke yönetimine katılım sağlarlar. h. D Y Derslerine düzenli çalışan bir öğrenci ülkesine karşı sorumlu- luğunu yerine getirmiş demektir. ı. D Y Bu ülke tembellikle değil, çok çalışarak yükselir. 95

C. Aşağıdaki yerleri okuyalım. Toplu kullandığımız ve hepimizin ortak malı olan yerlerin bulutunu boyayalım. Kütüphane Market Mağaza Spor Salonları Toplu Ulaşım Araçları Okul Hastane Lokanta Oyun Parkı Piknik Alanı D. Aşağıdaki toplu kullanım alanlarında nasıl davranmalıyız? Birer madde de siz yazınız. 1. .K..ü..t..ü..p..h..a...n..e..d..e....s..e..s.s..i.z....o..l.m...a..l..ıy..ı.z............................................. 2. ................................................................................................ 1. .O...t..o..b..ü..s..e....b..i.n..e..r..k..e..n....s.ı.r..a..y..a....g..i.r..m...e..l..iy..i.z... ............................... 2. ................................................................................................ 1. .Ç...e..v..r..e..d..e..k.i...c..a..n..l..ıl.a...r.a.....z.a...r.a...r...v..e..r..m...e..m....e..l.i.y..iz.......................... 2. ................................................................................................ 96

ÜLKEMİZDE HAYAT Milli Birlik ve Beraberliğimiz A. Aşağıda birlik ve berberliğin önemini ifade eden atasözlerinin anlamını araştıralım yazalım. a. Bir elin nesi var, iki elin sesi var: .................................................................. ................................................................................................................................ b. Yalnız taştan duvar olmaz: .............................................................................. ................................................................................................................................ c. Tek kanatla kuş uçmaz: .................................................................................... ................................................................................................................................ d. Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz: ................................................. ................................................................................................................................ B. Aşağıdaki ifadeleri harfleri kullanarak tamamlayalım. a Kurtuluş Savaşı’nda Türk mil- milli maç olunca birlik ve be- leti milli birlik ve raberlik içerisinde aynı coşku- yu ve heyecanı yaşar. b Marmara Depremi’nin yol beraberlikle büyük zaferler açtığı büyük yaralar elde etti. milli birlik ve beraberlik saye- c Fenerlisi, Galatasaraylısı, Be- sinde sarıldı. şiktaşlısı, Trabzonlusu, Bur- temsil edildiği kuruluşlardır. salısı 97 d Kızılay ve diğer gönüllü ku- ruluşlar birlik ve beraberliğin en güzel

C. Aşağıdaki metni okuyalım. Soruları cevaplandıralım. İMECE Akşam ailece oturuyorduk. Yarın toplayacağımız pamuklarla ilgili ko- nuşuyorduk. Pamuk tarlamız çok büyüktü. Bu kadar pamuğu nasıl top- layacağımız beni kara kara düşündürüyordu. Babam: - İmece yaparak pamukları toplayacağız. Meltem: - Baba, imece nedir? - İmece, elbirliği yaparak işlerin daha kısa sürede bitirilmesidir. - Komşularımız bize yardıma gelir mi? - Gelirler kızım. Bizim tarlayı topladıktan sonra biz de onlara yardıma gideceğiz. Annem: - Evet, bu çok güzel bir yöntem, dedi. Babam komşuları arayarak durumu anlattı. Ertesi gün üç komşumuz bize yardıma geldi. On beş günde bitiremeyeceğimiz tarlayı üç günde topladık. Bizim tarla bitince imeceye devam ettik. Komşularımızın pamuk- larını da imece usulüyle rahatlıkla topladık. 1. İmece nedir? ................................................................................................................................ 2. Meltemler pamuk toplama işini kısa sürede nasıl bitirebildi? ................................................................................................................................ 3. Meltemler komşularının pamuk toplamalarına niçin yardım ettiler? ................................................................................................................................ 98

ÜLKEMİZDE HAYAT Ülkemizde Farklı Kültürler A. Ülkemize zorunlu veya gönüllü göç etmiş insanlar vardır. Farklı kül- türlere sahip bu insanların karşılaştığı zorlukların bulutunu boyayalım. Dil Alışveriş Uyum Problemi Problemi Problemi Spor Eğitim Denize Problemi Problemi Girme Problemi Kültür Piknik Çalışma Problemi Yapma Problemi Problemi B. Aşağıdaki cümleler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım. a. D Y Ülkemize başka ülkelerden gelerek yerleşenler yoktur. b. D Y Ülkemize farklı ülkelerden gelerek yerleşen insanlar vardır. c. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanlardan uzak durmalıyız. d. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanların kültürlerine müdahale etmeliyiz. e. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanlara yardımcı olmalıyız. f. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanlara dil öğrenmelerinde yar- dımcı olmalıyız. g. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanların yaşamlarına karışmalıyız. h. D Y Ülkemize zorunlu göç eden çocukları oyunlarımıza almalıyız. ı. D Y Ülkemize zorunlu göç eden insanların yaşamlarını kolaylaştıra- cak tedbirler almalıyız. 99