วารสารวิชาการ ป.ป.ช. ปีที่ 12 ฉบับที่ 2

142 วารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ปีที่ 12 ฉบบั ที่ 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2562) ต่อไป ซ่ึงรูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนในการติดตามตรวจสอบการด�ำเนินการขององค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ิน เน้นการมีส่วนร่วมในการติดตามตรวจสอบเก่ียวกับงบประมาณหรือโครงการ ด้านโครงสร้างพ้ืนฐาน2 ที่มีการใช้จ่ายงบประมาณจ�ำนวนมาก ดังตัวอย่างจากการศึกษาพบรูปแบบ การมีส่วนร่วมของประชาชน ดงั น้ี - การเข้ามามีส่วนร่วมในการท�ำประชาคมด้านโครงสร้างพ้ืนฐาน เป็นการมีส่วนร่วมของ ประชาชนตามการบริหารงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีต้องมีการระดมข้อคิดเห็นต่าง ๆ ของประชาชน ไปจัดท�ำหรือบรรจุไว้ในเทศบัญญัติงบประมาณประจ�ำปี เพื่อวางแผนการใช้จ่าย และแผนพัฒนาต่อไป แต่ส่วนมากพบว่า ภาคประชาชนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีในทุกหมู่บ้าน อาจจะเป็นเพราะการประชาคมเกี่ยวกับโครงสร้างพ้ืนฐานมีความเกี่ยวข้องใกล้ชิดกับประชาชน เช่น การสรา้ งถนน ประปา เป็นตน้ - การเข้ามามีส่วนร่วมในการท�ำแผนพัฒนา/เทศบัญญัติ เป็นการน�ำเอาผลสรุปประชามติ ของการประชาคมในแต่ละหม่บู า้ นมาบรรจไุ ว้ในแผนและเรียงล�ำดับความส�ำคัญ โดยผู้บริหารทอ้ งถ่นิ สว่ นมาก พบวา่ ภาคประชาชนไม่ใหค้ วามสนใจ ขาดการมีสว่ นรว่ มในการพจิ ารณางบประมาณแต่ละโครงการ - การเข้ามามีส่วนในการจัดซ้ือจัดจ้างและการตรวจรับงาน พบว่า ประชาชนไม่ได้เข้ามา มีส่วนร่วมในการตรวจสอบการจัดซื้อจัดจ้างและการตรวจรับงาน เนื่องจากในกฎหมายและระเบียบ ท่ีเก่ียวข้องต่าง ๆ ไม่ได้ก�ำหนดไว้ แต่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินได้เปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถ เขา้ รว่ มในฐานะผสู้ งั เกตการณใ์ นกระบวนการจดั ซอ้ื จดั จา้ ง การตรวจรบั งาน และสามารถรอ้ งขอขอ้ มลู และตรวจสอบกระบวนการจัดซ้ือจัดจ้างได้ แต่ผลการวิจัยพบว่า ประชาชนไม่ได้เข้ามามีส่วนร่วม ในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง เหตุเพราะไม่มีความรู้ในกระบวนการจัดซ้ือจัดจ้างหรือข้ันตอนในการจัดซื้อ จัดจ้างเลย และการตรวจรับงานนั้น ประชาชนท�ำได้เพียงตรวจสอบงานก่อสร้างจากภายนอก (อย่างไม่เป็นทางการ) เชน่ การตรวจดขู นาด ความหนา และระยะทางของถนน เป็นตน้ แต่ไม่สามารถ ตรวจสอบเชงิ ลึกได้ นอกจากนั้นยังพบว่า รูปแบบของการมีส่วนร่วมของประชาชนท่ีใช้มากในชุมชน3 คือ (1) การเปดิ ชอ่ งทางการสอื่ สารและแลกเปลย่ี นเรยี นรรู้ ว่ มกนั ระหวา่ งภาครฐั กบั ภาคประชาชน เชน่ จดหมาย โทรศัพท์สายด่วน สภากาแฟ เวทีแลกเปลี่ยนการเรียนรู้ การประชุมเชิงปฏิบัติการ (2) การสร้าง เครือข่ายการมสี ว่ นรว่ มของภาคประชาชน เช่น กลุ่มพลังมวลชน กลมุ่ อาชีพต่าง ๆ กลุ่มนกั การเมือง และ (3) การรว่ มเปน็ คณะกรรมการ หรอื คณะทำ� งานในกิจกรรมของภาครฐั 2 สมศักด์ิ ศรีสันติสุข และคณะ. รูปแบบการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการติดตามตรวจสอบการดำ�เนินการขององค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นด้านโครงสร้างพื้นฐานกรณีศึกษา : เทศบาลตำ�บลห้วยโพธิ์ อำ�เภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์. ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต คณะมนษุ ยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ . 2558. 3 ธรี นนั ท์ กนั ทะชัย. การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการบรหิ ารงานขององค์การบริหารส่วนตำ�บล : กรณศี กึ ษาขององคก์ ารบรหิ าร สว่ นตำ�บลป่าแดด อำ�เภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย. รายงานการศึกษาอิสระปรญิ ญารฐั ประศาสนศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาการปกครอง ส่วนทอ้ งถิน่ วทิ ยาลยั การปกครองทอ้ งถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแกน่ . 2550.

รูปแบบการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการต่อตา้ นการทุจริต: 143 กรณีศกึ ษาองคก์ รปกครองสว่ นท้องถิ่น 3. ประเด็นการตรวจสอบการทจุ รติ ขององคก์ รปกครองสว่ นท้องถิน่ โดยภาคประชาชน จากการศึกษาผลงานวิจัยเก่ียวกับการตรวจสอบการทุจริตขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยภาคประชาชน สามารถแยกผลการศกึ ษาไดเ้ ปน็ 3 ประเด็น ดังน้ี 3.1 ประเด็นการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนในการติดตามตรวจสอบ การด�ำเนินงานขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นในการต่อต้านการทจุ รติ จากการศึกษางานวิจัยพบว่า การเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนในการติดตาม ตรวจสอบการด�ำเนนิ งานขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ 4 น้ัน ควรมปี ระเดน็ ต่าง ๆ ดังน้ี - การสง่ เสรมิ การประชาสมั พนั ธเ์ ชงิ รกุ เพอื่ ใหป้ ระชาชนรบั รขู้ อ้ มลู ขา่ วสารจากทางเทศบาล อย่างท่ัวถึง และสามารถเข้ามามีส่วนร่วมกับเทศบาลได้ทุกโครงการ ซึ่งมีโครงการ/กิจกรรม เช่น การประชาสัมพันธ์เสียงตามสาย การประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทางสารสนเทศ ขอความร่วมมือ สถานประกอบการในเทศบาลประชาสมั พนั ธ์ขอ้ มลู ขา่ วสารของเทศบาล เป็นต้น - การเสริมสร้างความรู้แก่ประชาชน เพ่ือสร้างการมีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน เพื่อเสริมสร้าง ใหป้ ระชาชนเกิดความรูค้ วามเขา้ ใจในกฎหมาย กฎระเบยี บ ข้นั ตอนการปฏิบัตงิ านของเทศบาล และ เพ่ือป้องกันการถูกหลอกลวง หรือการรับข้อมูลท่ีผิด ๆ ซึ่งมีโครงการ/กิจกรรม เช่น การจัดอบรม ให้ความรแู้ กป่ ระชาชนทกุ ระดับ การจัดทำ� คมู่ อื ส�ำหรับประชาชนในทุกประเด็น การจดั อบรมแนวทาง ชุมชนแหง่ การเรยี นรู้ตามกระบวนการ Knowledge Management (KM) เปน็ ต้น - การประเมนิ แบบเสรมิ พลงั อำ� นาจ สง่ เสรมิ การมสี ว่ นรว่ มในการตรวจสอบการดำ� เนนิ งาน ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ซงึ่ มโี ครงการ/กจิ กรรม เช่น การส่งเสริมให้มีการจัดประชาคมภายใน ชุมชน หรือ 2 - 3 ชมุ ชนร่วมกันทุก ๆ 3 เดอื น การจดั เวทปี ระชาคมคร้งั ใหญ่ประจ�ำปี โดยให้ชมุ ชน ทงั้ หมดเขา้ มามีส่วนรว่ ม เปน็ ต้น - การสรา้ งจติ สำ� นกึ การใหบ้ รกิ ารเพอ่ื เสรมิ สรา้ งการมสี ว่ นรว่ มใหก้ บั ประชาชน เพอ่ื พฒั นา บุคลากรในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้มีประสิทธิภาพในการให้บริการประชาชน และปฏิบัติงาน ดา้ นการสง่ เสรมิ การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนยง่ิ ขนึ้ ซงึ่ มโี ครงการ/กจิ กรรม เชน่ การปรบั เปลยี่ นทศั นคติ ของบคุ ลากรทกุ ระดบั ในการใหบ้ รกิ ารประชาชน การจดั อบรมบคุ ลากรทกุ ระดบั ในเรอ่ื งการปฏบิ ตั ติ าม ระเบียบให้มีความสอดคลอ้ งกบั หลกั ธรรมาภบิ าล การพัฒนาสมรรถนะของบุคลากรตามกระบวนการ Knowledge Management เป็นต้น 4 สมศักด์ิ ศรีสันติสุข และคณะ. รูปแบบการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการติดตามตรวจสอบการด�ำเนินการขององค์กรปกครอง ส่วนท้องถ่ินด้านโครงสร้างพ้ืนฐานกรณีศึกษา : เทศบาลต�ำบลห้วยโพธ์ิ อ�ำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์. ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาปรัชญา ดษุ ฎบี ณั ฑิต คณะมนษุ ยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น. 2558.

144 วารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ปที ี่ 12 ฉบบั ท่ี 2 (กรกฎาคม – ธนั วาคม 2562) จากการศกึ ษาวจิ ยั ของ อภชิ ยั พนั ธเสน และคณะ เรอ่ื งการศกึ ษาและแนวทางความร่วมมือ กับภาครฐั ภาคเอกชน และภาคประชาชนในการปอ้ งกนั และปราบปรามทจุ ริต5 และแสวง บุญเฉลิม วภิ าส และคณะ เร่ืองการศกึ ษาพนั ธกรณีและความพร้อมของประเทศไทยในการปฏบิ ตั ิตามอนสุ ัญญา สหประชาชาตวิ า่ ด้วยการต่อตา้ นการทุจรติ ค.ศ. 20036 เป็นต้น พบวา่ รัฐต้องส่งเสริมการมีสว่ นร่วม ของทุกภาคสว่ น โดยตอ้ งขจดั ปญั หาตา่ ง ๆ ทเ่ี กดิ ขนึ้ เชน่ ปัญหาการร่วมมือระหวา่ ง ป.ป.ช. กบั ภาครัฐ โดยหน่วยงานภาครัฐยนิ ดรี ่วมมือกบั หน่วยงานอ่นื ๆ แต่การรว่ มมืออยูบ่ นผลประโยชน์ของผู้ขอความ ร่วมมือมากกว่าเป็นผลประโยชน์ส่วนรวม ปัญหาการร่วมมือระหว่าง ป.ป.ช. กับภาคสถาบันการเงิน และภาคธุรกิจเอกชนมีน้อยมาก เพราะเกรงจะถูกข้ึนบัญชีด�ำจากหน่วยงานของรัฐที่จะต้องติดต่อ สม�่ำเสมอ ปัญหาการร่วมมือระหว่าง ป.ป.ช. กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไม่มีความสัมพันธ์ เชิงกฎหมาย ไม่ได้เกิดความร่วมมือกับ ป.ป.ช. หรือมีการร่วมมือกันเองภายในเครือข่าย เป็นต้น นอกจากน้ี การจะใหเ้ จตนารมณก์ ารปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ของทกุ ภาคสว่ นมคี วามตอ่ เนอื่ งนน้ั พบว่า ควรต้องมีการจัดตั้งกองทุนเพื่อต่อต้านการทุจริต ซ่ึงจะเป็นการสนับสนุนภาคประชาสังคม ทีท่ �ำงานดา้ นต่อต้านการทจุ ริตคอรร์ ปั ชนั คมุ้ ครองผเู้ ปดิ เผยขอ้ มูลการทุจริต และสง่ เสริมการประสาน ความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ เนื่องจากบทบาทของภาคประชาสังคม องค์กรพัฒนาเอกชน จะมี ความส�ำคัญอย่างมากในหลายประเทศ และเป็นปัจจัยความส�ำเร็จในการต่อต้านการทุจริตในหลาย ประเทศด้วยเช่นกัน และควรมุ่งเน้นการด�ำเนินกิจกรรมในเชิงสร้างสรรค์ท่ีจะช่วยท�ำให้สังคมโดยการ น�ำเอาแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) GNH (Gross National Happiness) ของประเทศภูฐาน และ CSR (Corporate Social Responsibility) มาใช้ในการสร้างกรอบแนวคดิ และแนวทางในการเผยแพร่ค่านิยมดงั กล่าว ข้อเสนอแนะที่ส�ำคัญ คือ ภาครัฐควรส่งเสริม สนับสนุนให้มีความร่วมมือกันอย่างจริงจัง ในทกุ ภาคสว่ น รวมถงึ แกป้ ญั หาในเรอ่ื งของความตอ่ เนอ่ื งของการแกไ้ ขปญั หาการทจุ รติ คอรร์ ปั ชนั ดว้ ย จึงเห็นควรให้มีการจัดต้ัง “กองทุนต่อต้านการทุจริต” โดยกองทุนมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนการ ท�ำงานของภาคประชาสังคมท่ีท�ำงานต่อต้านการทุจริต หรือจะเรียกในช่ือของ “กองทุนสนับสนุน การป้องกันและปราบปรามการทุจริต” ท่ีมุ่งเน้นด�ำเนินกิจกรรมในเชิงสร้างสรรค์นักธุรกิจท้ังในและ ต่างประเทศ เห็นประโยชน์ของการมีส่วนร่วมในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตว่าจะก่อให้เกิด ประโยชนต์ อ่ การด�ำเนินธุรกจิ ของตนอยา่ งไร อาทิ การท�ำให้สินค้าและบรกิ ารของตนและของประเทศ ได้รบั การยอมรบั และประสบความส�ำเร็จในการด�ำเนนิ ธุรกจิ เป็นต้น 5 อภิชัย พนั ธเสน และคณะ. (2550). การศกึ ษาและแนวทางความรว่ มมอื กับภาครฐั ภาคเอกชน และภาคประชาชนในการป้องกนั และ ปราบปรามทุจริต. 6 แสวง บญุ เฉลมิ วภิ าส และคณะ. (2550). การศกึ ษาพนั ธกรณแี ละความพรอ้ มของประเทศไทยในการปฏบิ ตั ติ ามอนสุ ญั ญาสหประชาชาติ ว่าดว้ ยการต่อต้านการทุจรติ ค.ศ. 2003

รปู แบบการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ : 145 กรณีศึกษาองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิน่ 3.2 แนวทางหรือช่องทางและปัจจัยความส�ำเร็จในการเข้ามามีส่วนร่วมของประชาชน ในการตรวจสอบองค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ จากการศกึ ษาแนวทาง ชอ่ งทางและปจั จยั ความสำ� เรจ็ ในการเขา้ มามสี ว่ นรวมของประชาชน ในการตรวจสอบองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่ิน7 พบวา่ - ความต้องการเข้ามามีส่วนร่วมในการตรวจสอบการบริหารงานขององค์กรปกครอง สว่ นทอ้ งถน่ิ โดยรวมภาคประชาชนทต่ี อ้ งการเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในระดบั มาก ซงึ่ ตอ้ งการเขา้ มามสี ว่ นรว่ ม ในด้านการรับรู้ แสดงความคิดเห็น และร่วมตัดสินใจในการบริหารจัดการด้านบริการสาธารณะ อันเปน็ การเขา้ ร่วมของภาคประชาชนกับองคก์ รในระดบั พน้ื ฐาน เพอื่ ด�ำเนนิ การตดั สนิ ใจการวางแผน และด�ำเนนิ กิจกรรมตา่ ง ๆ ของการพฒั นาของตนเองและชุมชน - ชอ่ งทางหรอื แนวทางทจี่ ะเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการบรหิ ารขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ โดยรวมมชี อ่ งทางหรอื แนวทางทภี่ าคประชาชนจะเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการบรหิ ารงานขององคก์ รปกครอง ส่วนท้องถิ่นในระดับมากที่สุด โดยใช้ช่องทางการเปิดเวทีให้ประชาชนได้แสดงความคิดเห็น และ การติดตัง้ ตูแ้ สดงความคิดเห็นให้ประชาชนไดส้ ่งความเห็น - ปัจจัยที่ส่งเสริมการเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พบว่า การจัดโครงการ อปท. สัญจร หรือหนว่ ย อปท. เคลอื่ นท่ี เปน็ ปจั จัยส่งเสรมิ การเข้ามามีส่วนรว่ ม ในการบริหารงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมากที่สุด ปัจจัยดังกล่าวถือได้ว่าเป็นการสื่อสาร ชนิดหน่ึงท่ีสามารถท�ำให้ภาคประชาชนได้มีความรู้ความเข้าใจในบทบาทและหน้าที่ของประชาชน ต่อการเข้ามามสี ่วนร่วมในการบรหิ ารงานขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ไดเ้ ปน็ อย่างดี 3.3 การสอื่ สารเพอ่ื การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ จากการศกึ ษาประเดน็ การสอื่ สารการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั และปราบปราม การทุจริตในองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินน้ัน8 พบว่า การสื่อสารการทุจริตคอร์รัปชันภายในท้องถ่ิน ของประชาชน เป็นปัจจัยหน่ึงท่ีมีผลต่อการมีส่วนร่วมในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ในทอ้ งถน่ิ ซง่ึ การทป่ี ระชาชนจะเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ในทอ้ งถนิ่ และ เกิดผลเป็นรูปธรรมที่ชัดเจนนั้น จ�ำเป็นอย่างยิ่งท่ีประชาชนจะต้องมีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับภัย ความร้ายแรงของการทุจริตคอร์รัปชันเป็นอย่างดี ซึ่งการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกัน และปราบปรามการทุจริต เป็นการส่ือสาร 2 ทาง ท้ังท่ีเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ประกอบด้วย 7 ธีรนนั ท์ กันทะชัย. การมีสว่ นรว่ มของภาคประชาชนในการบริหารงานขององคก์ ารบริหารส่วนตำ�บล : กรณศี กึ ษาขององคก์ ารบริหาร ส่วนตำ�บลปา่ แดด อำ�เภอแม่สรวย จงั หวดั เชยี งราย. รายงานการศกึ ษาอสิ ระปรญิ ญารัฐประศาสนศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาการปกครอง สว่ นทอ้ งถ่ิน วทิ ยาลัยการปกครองท้องถนิ่ มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ . 2550. 8 วรรณา อิสระเสนยี .์ (2549). การสือ่ สารเพื่อการมสี ่วนรว่ มของประชาชนในการป้องกันและปราบปรามการทุจรติ : กรณศี ึกษาเฉพาะ กรณี ประชาชนในตำ�บลบา้ นธาตุ อำ�เภอเพญ็ จงั หวดั อดุ รธานี. วิทยานิพนธ์หลักสูตรวารสารศาสตรมหาบัณฑติ (การจัดการการส่อื สาร ภาครฐั และเอกชน) คณะวารสารศาสตรแ์ ละส่อื สารมวลชน มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์. 2549.

146 วารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ปที ี่ 12 ฉบับท่ี 2 (กรกฎาคม – ธนั วาคม 2562) การแบ่งปันข้อมูลร่วมกันระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และเป็นการเสริมสร้างความสามัคคีในสังคม นอกจากนนั้ งานวจิ ยั ดงั กลา่ วน้ี ยังพบข้อมูลทน่ี ่าสนใจพิจารณาเป็นประเด็น ๆ ได้ ดังน้ี - บทบาทของประชาชนในทอ้ งถนิ่ กบั การมสี ว่ นรว่ มในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ของประชาชนในท้องถิ่นมากท่ีสุด คือ การไปใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในระดับท้องถ่ิน ซ่ึงเป็น การมสี ่วนรว่ มขั้นพน้ื ฐาน นอกจากนี้ ประชาชนในท้องถน่ิ ยังมบี ทบาทของการใหค้ วามสนใจ ตดิ ตาม การดำ� เนนิ การต่าง ๆ ในระดับมาก นบั วา่ เปน็ จุดเร่มิ ตน้ ท่ดี ใี นการที่ประชาชนเข้ามามีสว่ นร่วมในการ ตรวจสอบติดตามการบรหิ ารงานของ อปท. ในท้องถ่นิ และบทบาทที่ประชาชนมีน้อย คือ การแจง้ ข่าว หรือเบาะแสการทุจริตคอร์รัปชันไปยังสื่อมวลชน และการร้องเรียนปัญหาการทุจริตคอร์รัปชัน ในทอ้ งถนิ่ กบั ผนู้ ำ� ชมุ ชน เจา้ หนา้ ทรี่ ฐั แสดงใหเ้ หน็ วา่ ประชาชนในทอ้ งถนิ่ ยงั ไมม่ บี ทบาทของการตอ่ ตา้ น การทจุ รติ คอรร์ ัปชนั อยา่ งจริงจัง - รูปแบบการส่อื สารเพ่ือการมสี ่วนร่วมของประชาชนเกยี่ วกบั การป้องกนั และปราบปราม การทุจริตในท้องถ่ิน พบว่า เมื่อเกิดการทุจริตคอร์รัปชันขึ้นในท้องถิ่น ประชาชนส่วนใหญ่จะรับฟัง มากกว่าเป็นผู้เล่าเรื่อง แสดงให้เห็นว่า ประชาชนในท้องถ่ินมีบทบาทของการส่ือสารท่ีเป็นผู้รับสาร มากกว่าผู้ส่งสาร - การมสี ว่ นรว่ มในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ในทอ้ งถนิ่ พบวา่ รปู แบบการรวมกลมุ่ ประชาชน (ในชุมชน) คือ รูปแบบทีเ่ หมาะสมในการแจ้งเบาะแสการทจุ ริตคอร์รัปชัน ซ่ึงสอดคล้องกับ หลักการให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมตรวจสอบการด�ำเนินการต่าง ๆ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และบคุ คลทก่ี ลมุ่ ตวั อยา่ งเหน็ วา่ มหี นา้ ทใ่ี นการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ ภายในทอ้ งถน่ิ มากทสี่ ดุ ได้แก่ ก�ำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ยังมีความคิดเห็นว่า หน่วยงานท่ีควรแจ้ง เม่ือเกิดเหตุการณ์ทุจริตคอร์รัปชันมากท่ีสุด คือ คณะกรรมการ ป.ป.ช. เนื่องจากเป็นองค์กรอิสระ ตามรัฐธรรมนญู ทีม่ หี นา้ ที่หลักในการตรวจสอบการทจุ รติ น่ันเอง 4. บทสรปุ และขอ้ เสนอแนะ ตามทรี่ ฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 25609 บญั ญตั ใิ หบ้ คุ คลมหี นา้ ทไี่ มร่ ว่ มมอื หรอื สนับสนุนการทุจริตและประพฤติมิชอบทุกรูปแบบ และก�ำหนดให้รัฐต้องส่งเสริม สนับสนุน และ ใหค้ วามรแู้ กป่ ระชาชนถงึ อนั ตรายทเ่ี กดิ จากการทจุ รติ และประพฤตมิ ชิ อบทง้ั ในภาครฐั และภาคเอกชน และจัดให้มีมาตรการและกลไกที่มีประสิทธิภาพเพื่อป้องกันและขจัดการทุจริตและประพฤติมิชอบ ดังกล่าวอย่างเข้มงวด รวมทั้งกลไกการส่งเสริมให้ประชาชนรวมตัวกันเพ่ือมีส่วนร่วมในการรณรงค์ ให้ความรู้ ต่อต้านหรือช้ีเบาะแส โดยได้รับความคุ้มครองจากรัฐตามกฎหมายบัญญัติ10 ในส่วนของ 9 รัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2560 หมวด 4 หน้าท่ปี วงชนชาวไทย มาตรา 50 (10) 10 รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 หมวด 5 หน้าท่ีของรฐั มาตรา 63

รปู แบบการมสี ่วนร่วมของประชาชนในการต่อตา้ นการทจุ รติ : 147 กรณีศึกษาองค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ การป้องกันการทุจริตในองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ได้พิจารณาถึงรูปแบบการมีส่วนร่วมของ ภาคประชาชนในการปอ้ งกนั การทจุ รติ เชงิ รกุ โดยการเสรมิ สรา้ งการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในทอ้ งถนิ่ ซงึ่ มขี อ้ คน้ พบทผ่ี เู้ ขยี นไดส้ งั เคราะหอ์ อกมาเปน็ ขอ้ เสนอแนะทางปฏบิ ตั ใิ หแ้ กค่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. และ ส�ำนกั งาน ป.ป.ช. โดยผ่านเจ้าหนา้ ท่ีผปู้ ฏิบตั ิงานในแตล่ ะพื้นท่/ี ภูมิภาค เพอ่ื การด�ำเนนิ การโครงการ/ กิจกรรมที่จะช่วยขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) ตอ่ ไป ในหลายประเดน็ ทีส่ ามารถน�ำไปใชป้ ระโยชนไ์ ด้ ดังนี้ 1) สำ� นักงาน ป.ป.ช. ควรตระหนักอย่เู สมอวา่ มีหนา้ ทใี่ นการส่งเสริม สนับสนุนและให้ความรู้ แก่ประชาชน รวมถึงการส่งเสริมให้ประชาชนรวมตัวกันเพื่อมีส่วนร่วมในการต่อต้านการทุจริต ตามรัฐธรรมนูญบัญญัติไว้ ดังน้ัน ป.ป.ช. ต้องมีส่วนในการส่งเสริมภาคประชาชน กลุ่มประชาสังคม ให้เข้ามามีส่วนร่วมต่อต้านการทุจริตในหน่วยงานภาครัฐและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอย่างจริงจัง โดยมีการท�ำงานเชิงรุกและให้ทุนสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการตรวจสอบการทุจริต ของภาครัฐ11 2) ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ควรเป็นหน่วยงานให้องค์ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการต่อต้าน การทุจริต ภารกิจและหน้าที่ความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และความรู้เกี่ยวกับ การติดตามตรวจสอบกลโกงต่าง ๆ ของผูบ้ รหิ ารท้องถิ่น รวมถงึ การให้ความรเู้ ก่ียวกบั บทบาท หนา้ ที่ รูปแบบการทุจริต สิทธิของประชาชนในการตรวจสอบติดตามการท�ำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อให้ประชาชนสามารถช่วยตรวจสอบติดตามการบริหารงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินได้ ในทกุ มติ ิ และสรา้ งการมสี ว่ นรว่ มอยา่ งยง่ั ยนื เพอื่ เสรมิ สรา้ งใหป้ ระชาชนเกดิ ความรคู้ วามเขา้ ใจในกฎหมาย กฎระเบียบ ขั้นตอนการปฏิบัติงานของเทศบาล และเพื่อป้องกันการถูกหลอกลวง หรือการรับข้อมูล ทผ่ี ดิ ๆ รวมถงึ การชว่ ยสรา้ งความพรอ้ มใหก้ บั ภาคประชาชนในการมสี ว่ นรว่ มในการตรวจสอบการทจุ รติ ในองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ เชน่ การจดั อบรมใหค้ วามรแู้ กป่ ระชาชนทกุ ระดบั การจดั ทำ� คมู่ อื สำ� หรบั ประชาชนในทุกประเด็น การจัดอบรมแนวทางชุมชนแห่งการเรียนรู้ตามกระบวนการ Knowledge Management (KM) การให้รางวัลและขวญั ก�ำลังใจใหภ้ าคประชาชนท่มี ีผลงานดเี ดน่ ด้วยการยกยอ่ ง และเผยแพร่เกียรตคิ ุณในวงกว้าง เปน็ ตน้ 3) ส�ำนักงาน ป.ป.ช. สามารถน�ำผลการศึกษาเกี่ยวกับรูปแบบ ช่องทางหรือแนวทาง การมีส่วนร่วมของประชาชนในการต่อต้านการทุจริตมาประยุกต์ใช้ในภารกิจด้านการป้องกันการทุจริต เพื่อสามารถส่งเสริมให้ประชาชนเข้ามามีบทบาทหรือมีส่วนร่วมในการต่อต้านการทุจริตตามรูปแบบ ชอ่ งทางหรอื แนวทางอยา่ งเหมาะสมในแตล่ ะทอ้ งถนิ่ เชน่ การสรา้ งเครอื ขา่ ย ลกั ษณะหรอื กระบวนการ ทีป่ ระชาชนสามารถเขา้ มามีส่วนรว่ ม เป็นต้น 11 ร่าง พ.ร.ป. วา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปรามการทจุ ริต พ.ศ. .... มาตรา 162 (1)

148 วารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ปีที่ 12 ฉบบั ที่ 2 (กรกฎาคม – ธนั วาคม 2562) 4) สำ� นกั งาน ป.ป.ช. ควรพฒั นารูปแบบการสอื่ สารเพ่ือการมีส่วนรว่ มของประชาชนในการ ต่อต้านการทุจริต ซ่ึงการสื่อสารเพื่อการมีส่วนร่วมของประชาชนเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการต่อต้าน การทจุ รติ จากการศกึ ษาพบวา่ รปู แบบการรวมกลมุ่ ประชาชน เปน็ รปู แบบทเี่ หมาะสมทส่ี ดุ ในการแจง้ เบาะแสการทจุ รติ คอร์รปั ชัน และหนว่ ยงานทป่ี ระชาชนจะแจ้งเบาะแสการทุจรติ คอื ป.ป.ช. นัน่ เอง จึงควรเพ่ิมช่องทางการสื่อสารเพ่ือแจ้งเบาะแสการทุจริตให้มากข้ึน กระจายไปสู่ท้องถ่ินหรือ ภาคประชาชนมากกว่าน้ี เช่น การประชาสัมพันธ์เบอร์โทรของส�ำนักงาน ป.ป.ช. ประจ�ำจังหวัด การจดั ป.ป.ช. จงั หวัดเคลือ่ นที่ เปน็ ต้น อนั จะเป็นการเขา้ ถึงภาคประชาชนในท้องถิ่นไดม้ ากท่ีสดุ 5) ส�ำนักงาน ป.ป.ช. ต้องร่วมและสนับสนุนให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการต่อต้าน การทุจริตโดยการประสานงานระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ท้องถิ่น และภาคประชาชน รวมถึงองค์กร อิสระอื่น เพื่อให้การต่อต้านการทุจริตของประเทศมีผลที่เป็นรูปธรรมมากข้ึน ท้ังนี้ เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ ทบี่ ญั ญัตใิ ห้สำ� นักงาน ป.ป.ช. เปน็ หน่วยงานหลกั ในการปอ้ งกนั และปราบปรามการทุจรติ ของชาติ ซึ่งในปัจจุบันส�ำนักงาน ป.ป.ช. ได้ค�ำนึงถึงความส�ำคัญด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการต่อต้านการทุจริต และได้มโี ครงการ/กิจกรรมที่เสริมสร้างการมีส่วนรว่ มของประชาชนในการต่อต้าน การทุจริตหลากหลายโครงการ อาทิ โครงการ STRONG จิตพอเพียงต้านทุจริต, หลักสูตรต่อต้าน การทจุ รติ ในทกุ ระดบั ของการศกึ ษา, โครงการยวุ ทตู ป.ป.ช. เปน็ ตน้ จงึ เปน็ แนวทาง/ตน้ แบบทดี่ ใี นการ ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการร่วมต่อต้านการทุจริต หรือมีส่วนในการป้องกันการทุจริต ในเชิงรุกอันจะช่วยให้ปัญหาการทุจริตคอร์รัปชันในสังคมไทยลดน้อยลง รวมถึงจะช่วยขับเคลื่อน ยทุ ธศาสตรช์ าตวิ า่ ด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจรติ ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) ใหบ้ รรลุ เปา้ หมายต่อไป เอกสารอา้ งอิง กตัญญู แก้วหานาม และคณะ. (2561). บทเรียนการต่อตา้ นการทจุ ริตขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน จากอาสาสมคั รรว่ มตรวจสอบการบรหิ ารงาน (อสต.) : กรณศี กึ ษา เปรยี บเทยี บเมอื งกาฬสนิ ธ์ุ กับเทศบาลเมืองบัวขาว. ทุนสนับสนุนวิจัยจากส�ำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ปงี บประมาณ 2561. ธรี นนั ท์ กนั ทะชยั . (2550). การมสี ว่ นรว่ มของภาคประชาชนในการบรหิ ารงานขององคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล: กรณศี กึ ษาขององคก์ ารบรหิ ารส่วนตำ� บลป่าแดด อำ� เภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย. รายงาน การศึกษาอิสระปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการปกครองส่วนท้องถิ่น วิทยาลัยการปกครองท้องถ่นิ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ . พระครวู นิ ยั ธรสธุ นิ นั ท์ ลอ้ ประโคน. (2556). การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการจดั การนำ�้ เสยี ของชมุ ชน คลอง 5 อ�ำเภอธญั บุรี จงั หวัดปทุมธาน.ี วทิ ยานิพนธป์ รญิ ญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต บณั ฑติ วทิ ยาลัย. มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั .

รปู แบบการมีส่วนรว่ มของประชาชนในการต่อตา้ นการทุจรติ : 149 กรณศี ึกษาองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ พระราชบัญญัตปิ ระกอบรัฐธรรมนูญวา่ ดว้ ยการป้องกนั และปราบปรามการทุจรติ พ.ศ. 2561 มาตรา 162 (1). วรรณา อสิ ระเสนยี .์ (2549). การสอื่ สารเพอ่ื การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั และปราบปราม การทจุ ริต: กรณีศกึ ษาเฉพาะกรณี ประชาชนในตำ� บลบา้ นธาตุ อำ� เภอเพญ็ จงั หวัดอุดรธาน.ี วิทยานิพนธ์ หลักสตู รวารสารศาสตรมหาบัณฑิต (การจัดการการสือ่ สารภาครฐั และเอกชน) คณะวารสารศาสตร์และสือ่ สารมวลชน มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร.์ รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2560 สมศักด์ิ ศรีสันติสุข และคณะ. (2558). รูปแบบการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการติดตาม ตรวจสอบการด�ำเนินการขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด้านโครงสร้างพื้นฐานกรณีศึกษา: เทศบาลตำ� บลหว้ ยโพธิ์ อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั กาฬสนิ ธ.์ุ ดษุ ฎนี พิ นธป์ รญิ ญาปรชั ญาดษุ ฎบี ณั ฑติ คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น. แสวง บุญเฉลมิ วิภาส และคณะ. (2550). การศกึ ษาพันธกรณแี ละความพรอ้ มของประเทศไทยในการ ปฏิบตั ิตามอนุสญั ญาสหประชาชาติวา่ ด้วยการตอ่ ตา้ นการทจุ ริต ค.ศ. 2003. อภชิ ัย พนั ธเสน และคณะ. (2550). การศกึ ษาและแนวทางความร่วมมือกับภาครัฐ ภาคเอกชน และ ภาคประชาชนในการปอ้ งกันและปราบปรามทจุ ริต.

150 วารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ปที ี่ 12 ฉบบั ท่ี 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2562) หลกั เกณฑ์การสง่ บทความลงพมิ พ์ “วารสารวิชาการ ป.ป.ช.” 1. เป็นบทความวจิ ัยหรือบทความวชิ าการทั่วไปด้านการป้องกนั และปราบปรามการทุจรติ 2. เปน็ บทความที่ไม่เคยตพี มิ พท์ ่ีใดมาก่อน หรอื ไม่อยูร่ ะหว่างการเสนอขอลงพิมพใ์ นวารสาร/ ส่งิ พิมพอ์ ื่น 3. เนอ้ื หาต้นฉบับภาษาไทย มีจ�ำนวนหนา้ สูงสุดไม่เกนิ 25 หนา้ พิมพ์ (กระดาษ A4) ตน้ ฉบับ ภาษาไทยพิมพ์ด้วยขนาดตัวอักษร 16 แบบอักษร TH SarabunPSK ต้นฉบับภาษาอังกฤษ พิมพด์ ้วยขนาดตัวอักษร 16 แบบอักษร TH SarabunPSK 4. สว่ นประกอบสำ� คัญของบทความ 4.1 ช่ือเรอื่ ง หรอื ชอื่ หวั ขอ้ ภาษาไทย และภาษาองั กฤษ 4.2 ชอื่ ผเู้ ขยี น ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ (ระบสุ ถานทต่ี ดิ ตอ่ และ E-mail address, โทรศพั ท/์ โทรสาร ไว้ทา้ ยบทความ) 4.3 บทคดั ยอ่ ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ ประมาณ 10 - 15 บรรทดั (ภาษาไทย) หรอื ประมาณ 100 - 150 ค�ำ (ภาษาองั กฤษ) 4.4 เน้อื หา (ค�ำบรรยาย) ประมาณ 10 - 20 หนา้ 4.5 รูปและตารางประกอบ เท่าที่จ�ำเป็น พร้อมค�ำบรรยาย (อธิบายประกอบภาพ) รวมแล้ว ไม่เกนิ 4 หนา้ 4.6 สรปุ และขอ้ เสนอแนะจากผลการวจิ ยั ประมาณ 10 - 15 บรรทดั หรอื รวมขอ้ เสนอแนะแลว้ ไมเ่ กิน 20 บรรทดั 4.7 เชงิ อรรถเรียงล�ำดับหมายเลขในเนื้อหา และพิมพร์ วมไว้สว่ นท้ายของบทความ 4.8 หนงั สอื อา้ งองิ หรอื บรรณานกุ รม ใชร้ ปู แบบ APA (American Psychological Association) 4.9 การอ้างองิ เวบ็ ไซต์ หรือสอ่ื อิเล็กทรอนิกสต์ ่าง ๆ ให้เปน็ หมวดตอ่ ท้ายหนังสือสง่ิ พมิ พ์ตา่ ง ๆ ตามข้อ 4.8 5. การพิจารณาการรบั บทความ 5.1 บทความที่ได้รับการพิจารณาให้ลงพิมพ์ในวารสารวิชาการ ป.ป.ช. ต้องผ่านความเห็นชอบ และ/หรือผู้เขียนได้ปรับปรุงแก้ไขตามข้อเสนอแนะของกองบรรณาธิการหรือผู้ทรงคุณวุฒิ (peer reviews) ทไ่ี ดร้ ับมอบหมายให้เปน็ ผู้พจิ ารณาบทความ จำ� นวน 2 ทา่ น โดยผู้ประเมินไมท่ ราบชือ่ ผูแ้ ต่ง และผูแ้ ตง่ ไม่ทราบชื่อผปู้ ระเมิน (Double-blind peer review) 5.2 ผู้เขียนบทความที่ได้รับการคัดเลือกให้ลงพิมพ์ในวารสารวิชาการ ป.ป.ช. จะได้รับ ค่าตอบแทนผลงานละ 3,000 บาท และวารสารวชิ าการ ป.ป.ช. เมื่อพมิ พเ์ ผยแพร่แลว้ จำ� นวน 2 เล่ม

รูปแบบการมีสว่ นรว่ มของประชาชนในการตอ่ ต้านการทุจริต: 151 กรณศี กึ ษาองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 5.3 แจง้ ผลการพจิ ารณาใหผ้ เู้ ขยี นบทความทราบหลงั จากกองบรรณาธกิ ารไดพ้ จิ ารณาบทความ ใหล้ งพิมพ์ได้ 5.4 การพิจารณาบทความโดยกองบรรณาธิการถอื เป็นเดด็ ขาด 5.5 กรณผี เู้ ขยี นบทความตอ้ งการนำ� บทความไปตพี มิ พเ์ ผยแพรซ่ ำ�้ จะตอ้ งแจง้ ใหก้ องบรรณาธกิ าร ทราบเปน็ ลายลกั ษณ์อกั ษรก่อน สถานทีต่ ิดตอ่ ส�ำนกั วจิ ยั และบริการวชิ าการดา้ นการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ส�ำนักงานคณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามการทุจริตแหง่ ชาติ เลขท่ี 361 ถนนนนทบรุ ี ตำ� บลท่าทราย อ�ำเภอเมืองนนทบรุ ี จงั หวดั นนทบรุ ี 11000 โทร. 0 2528 4800 ต่อ 5814 โทรสาร 0 2528 4703

152 แบบบอกรบั เป็นสมาชิก “วารสารวชิ าการ ป.ป.ช.” สถานะสมาชิก สว่ นบุคคล หนว่ ยงาน ช่ือ – สกุล............................................................................................................................................ ต�ำแหน่งงาน........................................................................................................................................... หนว่ ยงานทสี่ งั กดั ..................................................................................................................................... ทอี่ ยทู่ ส่ี ะดวกในการตดิ ตอ่ ....................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... โทรศพั ท.์ ..................................โทรศพั ทเ์ คลอ่ื นท.ี่ ............................................โทรสาร............................. E–mail…………………………………………………………………………………………………………………………………… ข้อเสนอแนะ ทา่ นเหน็ วา่ เนอื้ หาสาระเกย่ี วกบั การตอ่ ตา้ นการทจุ รติ ในวารสารวชิ าการ ป.ป.ช. ควรจะใหค้ วาม สำ� คญั ในเรอื่ งใด ประเดน็ ใดบ้าง โปรดระบุตามลำ� ดบั ความส�ำคญั ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... NACC Journal Subscription Form Name - Last Name............................................................................................................................. Position................................................................................................................................................ Affiliated with..................................................................................................................................... Postal Address.......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Telephone ……….........................Mobile Phone........................................ Fax................................... E – mail ……………………………………………………………........................................................................... Suggestions In your opinion, what anti-corruption issues should be emphasized in the NACC Journal? Please list them in order of importance. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... สถานทตี่ ดิ ตอ่ : กองบรรณาธกิ ารวารสารวิชาการ ป.ป.ช. Address: Editor Board, NACC Journal สำ� นักวิจยั และบริการวิชาการด้านการป้องกนั และปราบปราม Bureau of Anti-Corruption Research and Academic การทุจรติ Services, สำ� นกั งาน ป.ป.ช. Office of the National Anti-Corruption Commission, เลขท่ี 361 ถนนนนทบรุ ี ต�ำบลทา่ ทราย 361 Nonthaburi Road, Thasaai District, อ�ำเภอเมืองนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี 11000 Amphur Muangnonthaburi, Nonthaburi 11000 โทรศพั ท:์ โทร. 0 2528 4800 ต่อ 5814 Telephone: Tel. 66 2528 4800 Ext.5814