รวมเนื้อหา E-book ฉบับสมบูรณ์

1

Nutrition Care Process 2 (NCP) PES ABCD • Problem • Anthropomet • Etiology ry • Signs & • Biochemistry Symptoms • Clinical • Dietary Nutrition Nutrition Assessment Diagnosis NCP Nutrition Nutrition Monitoring & Intervention Evaluation MNT F/U • Goal • Re - • Plan Assessment

กระบวนการให้โภชนบำบัด 3 ( Nutrition Care Process ) กระบวนการให้โภชนบำบัด คือ กระบวนการทน่ี ักกำหนดอาหารใชใ้ น การดูแลผู้ปว่ ยดา้ นโภชนาการอย่างเปน็ ระบบ โดยเนน้ การดแู ลผูป้ ว่ ยแบบรายบุคคล กระบวนการนป้ี ระกอบไป 4 ข้นั ตอน คอื การประเมินภาวะโภชนาการ ( Nutrition Assessment ) การวนิ ิจฉยั ทางดา้ นโภชนาการ ( Nutrition Diagnosis ) การใหแผนโภชนบำบัด ( Nutrition Intervention ) และการ ติดตามประเมินผลของแผนโภชนบำบัด ( Nutrition Monitoring & Evaluation ) “ การคดั กรองภาวะโภชนาการ ” ( Nutrition Screening ) เป็นข้ันตอนแรก ก่อนเริ่มใชก้ ระบวนการใหโ้ ภชนบำบดั ซึง่ ในขั้นตอนนี้อาจจะดำเนนิ การโดยพยาบาล นกั กำหนดอาหาร หรือบคุ ลากรทางการแพทยอ์ นื่ ๆ โดยใช้เคร่ืองมอื ทไี่ มซ่ บั ซ้อน และใชเ้ วลา สั้น เพอ่ื ค้นหาวา่ ผ้ปู ว่ ยรายใดมีความเส่ยี งต่อภาวะทพุ โภชนาการ ( Malnutrition ) ซงึ่ หลังจากการคดั กรองแล้ว เราจะสามารถจัดลำดบั ความเร่งด่วนในการดูแลผู้ปว่ ยไดอ้ ย่าง เหมาะสม และทันท่วงที ซึ่งจากหลายการศกึ ษาพบว่า ผปู้ ว่ ยท่ไี ดร้ ับการคดั กรองอย่างรวดเร็วและ เหมาะสมทนั เวลา มโี อกาสฟ้นื ตวั ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ตอบสนองตอ่ การรกั ษาจากทมี แพทยไ์ ดด้ ี รวมท้ังยังลดระยะเวลาในการนอนรกั ษาตัวในโรงพยาบาล และลดความเสีย่ งต่อการติดเช่ือ ในโรงพยาบาล

Malnutrition Screening Tool 4 SPENT < 1 = No risk ประกอบด้วย 4 คำถาม > 2 = risk >> NAF Criteria 1. Wt. loss ใน 3-6 เดือน 2. Poor intake > 7 วนั 3. BMI < 18.5 หรือ > 25 4. Critically illness ข้อดี ข้อจำกัด >> สามารถคัดกรองผปู้ ่วย >> ไมส่ ามารถตรวจพบผู้ป่วย ที่อยูใ่ นกลมุ่ เส่ียงได้คอ่ นข้างดี ท่มี ีปญั หาในเรอ่ื ง metabolic

NT2013 5 ประกอบดว้ ย 9 คำถาม NT = 1 , NT = 2 , NT = 3 , NT = Level 4 - Dietary background - Wt. change / % Wt. loos - Body shape - Fluid accumulation - Body fat mass / Muscle mass - Underlying ข้อดี ข้อจำกดั >> มีท้ังคัดกรองและประเมิน >> จำเป็นต้องใชผ้ ู้เชีย่ วชาญ / อยู่ในฉบบั เดียวกนั ครอบคลมุ มที ักษะ และยงั ต้องใชเ้ วลาใน ทุกปัญหาของผู้ป่วย ในการทำแบบประเมนิ มากขน้ึ

NAF 6 ประกอบด้วย 8 คำถาม A (mild Malnutrition) Level B (moderate Malnutrition) C (Severe Malnutrition) - Dietary background - Wt. change / % Wt. loos - Body shape - GI symptoms - Underlying ข้อดี ข้อจำกัด >> ใชเ้ วลาน้อย ใชง้ า่ ย >> เกดิ การ Errorได้ง่าย ตรวจพบผปู้ ว่ ยได้มากขึ้น ในผูป้ ว่ ยทีม่ โี รคประจำตวั รว่ มดว้ ย

7

Nutrition Assessment 8 A : Anthropometry การวดั สัดสว่ นนของรา่ งกายของผู้ปว่ ย ประกอบด้วย 1. ส่วนสงู และความยาว (Height and Length) 2. น้ำหนัก (Weight) 3. การวดั Body circumference - การวดั เสน้ รอบศีรษะ (Head circumference) - วดั เสน้ รอบวงของต้นแขน (Mid - upper arm circumference) - วดั เสน้ รอบเอว (Waist circumference) - วัดเสน้ รอบสะโพก (Hip circumference) 4. การวดั ปริมาณไขมนั ใต้ ผวิ หนงั บริเวณกลา้ มเนอื้ Triceps, subscapular, และ suprailiac

Nutrition Assessment 9 B : Biochemistry ขอ้ มูลตา่ ง ๆ จากห้องปฏบิ ตั ิการไมว่ า่ จะเปน็ ผลเลอื ด การตรวจความสมบรู ณ์ของเลอื ด (Complete คา่ ปกติ blood count, (CBC) 4.5-6.0 x 106cell/mm3 Red blood cell (RBC) การตรวจวดั จำนวนเมด็ เลอื ดแดง ผู้ชาย 13-18 mg/dL ผหู้ ญิง 12-16 mg/dL Hemoglobin (Hgb) ผ้ชู าย 40-54 mg/dL ผ้หู ญิง 37-47 mg/dL Hematocrit 150,000 - 440,000 Platelet cell/mm3 4-11 x 103 cell/mm3 White blood cell (WBC) การตรวจวดั จำนวนเม็ดเลอื ดขาว 50-70% 20-40% Differential WBC 0-7% - Neutrophil 0-1% - Lymphocyte 0-5% - Monocyte - Basophil - Eosinophil

การตรวจทางเคมีในเลือด คา่ ปกติ 10 (Blood Chemistry) • น้ำตาลในเลอื ด (Blood sugar) ผู้ใหญ่ 70-100 mg/dL Glucose เดก็ 60- 100 mg/dL HbA1c (Glycated hemoglobin) 4.8-6.0 % • ไขมัน (Lipid profile) <100 mg/dL Low-density lipoprotein (LDL- cholesterol) ผู้หญิง > 40 mg/dL High-density lipoprotein (HDL- ผูช้ าย > 50 mg/dL cholesterol) Total cholesterol < 200 mg/dL Triglyceride < 150 mg/dL • การทำงานของตบั 0 - 48 IU/L (Liver function test) Alanine aminotransferase (ALT) หรอื 0 - 35 IU/L serum glutamate pyruvate transaminase (SGPT) 3.5 - 5 mg/dL Aspartate aminotransferase (AST) หรอื < 2 mg/dL serum glutamic oxalocetic transaminase (SGOT) 10 - 20 mg/dL Albumin 0.6 - 1.2 mg/dL Total bilirubin • การทำงานของไต (Renal function test) Blood urea nitrogen (BUN) Creatinine

Electrolytes Test ค่าปกติ 11 Sodium (Na) 136 - 145 mEq / L Chloride (Cl) 95 - 108 mEq / L Potassium (K) 3.5 - 5.2 mEq / L Bicarbonate (HCO3-) 24 - 30 mEq / L

C : Clinical 12 อาการแสดงออกทเ่ี กิดข้นึ จากการขาดสารอาหารบาง ชนิดหรือความผิดปกติของร่างกาย กลนื ลำบาก สำลกั ท้องผกู บวม Dysphagia Aspiration Constipation Edema คลืน่ ไส้ ลำไส้ไมท่ ำงาน อาเจียน ท้องเสีย Nausea Ileus Vomiting Diarrhea หอบเหน่ือย อาหารไม่ยอ่ ย ไข้ ทอ้ งอืด Fatigue Dyspepsia Fever Bloating หายใจลำบาก ซมึ เศร้า นำ้ หนกั ลด น้ำหนกั เพิ่ม Dyspnea Depression Weight Weight loos gain ท้องมาน ภาวะเยอื่ บชุ อ่ งปาก ขาดนำ้ ปากแหง้ Ascites อกั เสบ Dehydration Dry mouth Mucositis

D : Dietary 13 การประเมนิ รายละเอยี ดการบริโภคอาหารของผู้ป่วยโดย ละเอยี ด ซงึ่ เครอ่ื งมือทีใ่ ช้ส่วนใหญ่ ได้แก่ การจดบันทึกการบรโิ ภคอาหาร 3 วนั (3-day Dietary record) การซักประวตั ิการ รับประทานอาหารย้อนหลัง 3 วนั (3-day Dietary recall) การสอบถามความถใี่ นการบรโิ ภคอาหาร (Food frequency questionnaire, FFQ) ประวัติการรับประทานอาหาร (Food history) เชน่ การแพอ้ าหาร ศาสนา ความชอบ และความ เชื่อท่เี กีย่ วข้องกับการรับประทานอาหาร เปน็ ตน้ Calorie 15-25% Protein 50-65% CHO 20-30% Fat Vitamin & Mineral

14

Nutrition Diagnosis 15 การระบปุ ญั หาด้านโภชนาการทีเ่ กย่ี วข้องกับโรคทผ่ี ปู้ ่วย เปน็ อยู่ (Nutrition problem) ซงึ่ การวนิ ิจฉยั แบบนจี้ ะแตกต่างกบั การวนิ จิ ฉัยโรคของแพทย์ ควรใช้หลกั “PES statement” เพ่ือใชใ้ นการ ระบปุ ญั หา สาเหตุ และการวินจิ ฉัย ทางด้านโภชนาการของ ผปู้ ่ วย P: Problem การระบุปัญหาทีเ่ กย่ี วข้องกบั โภชนาการของ ผูป้ ว่ ย E: Etiology S: สาเหตุของปญั หาทีร่ ะบุไว้ Sign/symptoms อาการแสดงของผปู้ ว่ ย หรอื หลกั ฐานต่าง ๆ จากการประเมินผ้ปู ่วย (ตามหลกั A – B – C – D) ท่ีบ่งชใ้ี หเ้ ห็นถึง ปัญหาท่ีระบไุ ว้

16

17

Nutrition Intervention 18 การให้แผนโภชนบำบัดเพ่อื แกไ้ ขปญั หาท่ไี ด้วินิจฉยั ไว้ ซ่งึ สามารถเลือกใช้ไดห้ ลากวิธี เช่น - การให้คำแนะนำ - ใหค้ ำปรึกษา - การให้โภชนศกึ ษา - การวางแผนเมนอู าหาร

ประกอบไปด้วยข้ันตอนย่อย 2 ขัน้ 19 1. Goal เนน้ ให้ผู้ปว่ ยเป็นศูนย์กลาง และเปน็ ผวู้ างแผนดว้ ยตนเองรว่ มกับ นกั กำหนดอาหาร 2. Plan การนำแผนท่วี างไว้ไปปฏิบตั ิ เปรยี บกบั การสัง่ ยาของแพทย์

20 • Goal setting • Use A, B, C, D, E, H, I • Nutrition requirement • Mode of feeding • Nutrition counseling

21

22 Nutrition Monitoring &Evaluation เพ่ือวดั ผลการปฏิบตั ิตวั ตามแผน โดยเป็นการติดตามผลดวู า่ ผูป้ ่วยสามรถปฏิบตั ติ ามแผนท่ีวางไวไ้ ดบ้ รรลุตามเป้าหมาย • M&E planning • Use A, B, C, D, E, H, I • Look at goal & Intervention Nutrition counseling

23

24 Nutrition life Cycle โภชนาการในหญงิ ตงั ครรภ์ (Nutrition for Pregnancy) • มคี วามต้องการพลังงานและสารอาหารมากกว่าคน ปกติ • ไตรมาสแรกของการตงั้ ครรภจ์ ะมกี ารสร้างอวยั วะ ต่าง ๆ ของทารกในครรภ์ เพม่ิ ขน้ึ ในชว่ งไตรมาสท่ี 2 และจะเจรญิ เติบโตอยา่ งรวดเร็วในไตรมาสที่ 3 • ข้อมลู จากกระทรวงสาธารณสขุ แนะนำในหญงิ ตง้ั ครรภ์ จะตอ้ งการพลังงานเพิม่ ขนึ้ จากหญงิ ไม่ ตงั้ ครรภอ์ กี 200 กโิ ลแคลอรีต่ ่อวัน คือประมาณ 2,100-2,200 กิโลแคลอรีต่ ่อวัน • ถ้ามกี ารจำกัดแคลอร่ีจะทำใหท้ ารกโตช้าและน้ำหนัก นอ้ ย

ขอ้ แนะนำสำหรบั การเพิม่ น้ำหนักในหญงิ ตั้งครรภ์ 25 นำ้ หนกั ตัว : แบ่งตาม BMI กอ่ นตง้ั ครรภ์ ค่าดชั นีมวลกาย/ BMI น้ำหนกั ควรเพ่ิมตลอดการตงั้ ครรภ์ (กิโลกรมั /ตารางเมตร) (กโิ ลกรัม) ตำ่ กวา่ เกณฑ์ (<18.5) 12.5-18.0 11.5-16.0 ปกติ (18.5-24.9) 7.0-11.5 เกนิ เกณฑ์ (25-29.9) 5.0-9.0 อ้วน (>=30) Energy : ปรมิ าณความตอ้ งการพลงั งานต่อวัน ระยะตง้ั ครรภ์ พลงั งาน (kcal) ไตรมาสที่ 1 ไตรมาสที่ 2 50 – 100 kcal ไตรมาสที่ 3 250 – 300 kcal 450 – 500 kcal

26 พลังงานท่ีควรได้รับ (Calories) ▪ ตอ้ งการพลงั งานเพม่ิ 80,000 กิโลแคลอร่ี ซง่ึ จะเพม่ิ ในชว่ ง 20 สปั ดาห์หลังของการตั้งครรภ์ ▪ โดยเฉลยี่ แนะนำเพ่มิ พลงั งานวนั ละ 100-300 กิโลแคลอรี ▪ หากหญงิ ตง้ั ครรภ์ไดร้ บั พลงั งานไม่เพยี งพอ รา่ งกายจะนำ โปรตนี ในรา่ งกายมาใชเ้ ปน็ พลงั งานแทน โปรตนี (Protein) หญิงต้งั ครรภ์ โปรตีนที่ควรได้รับสำหรับคนไทย (กรมั ตอ่ วนั ) ไตรมาสที่ 1 +1 ไตรมาสท่ี 2 +10 ไตรมาสท่ี 3 +31 ▪ ควรไดร้ บั โปรตีนประมาณ 1.4 g/kg/day ▪ แนะนำเปน็ โปรตนี ท่ีไดจ้ ากเนอ้ื สตั ว์ เช่น หมู เนื้อ ไก่ ปลา อาหารทะเล นม และผลิตภณั ฑ์จากนม ไข่ เน้อื จากมกี รดอะ มโิ นทจ่ี ำเป็นครบ

ไขมัน (Fat) ไขมนั รวมที่ควรไดร้ ับสำหรบั คน 27 ไทย หญิงตั้งครรภ์ Thai 20 - 35%E EFSA 20 - 35%E Japan ไมก่ ำหนด ▪ ในหญิงต้งั ครรภไ์ ม่จำเปน็ ต้องเพ่ิมอาหารประเภทไขมนั เนือ่ งจากมกั จะได้รับไขมนั เพียงพอและอาหารประเภท โปรตีนจะมีไขมนั ▪ ในกรณีทม่ี ีอาการกรดไหลย้อนหรือจุกแน่นทอ้ งหลัง รับประทานอาหาร ควรลดปริมาณไขมนั ให้นอ้ ยลง คารโ์ บไฮเดรต (Carbohydrete) ▪ ในหญงิ ต้งั ครรภ์อาหารในกลุ่มน้ไี มจ่ ำเป็นตอ้ งเพม่ิ จากปกติ ▪ ควรจะลดคารโ์ บไฮเดรตลงในกรณที ี่มปี ัญหาเร่อื งเบาหวาน ขณะตัง้ ครรภ์ หรอื น้ำหนักตวั เพ่มิ มากขนึ้ ▪ แนะนำให้รับประทานคารโ์ บไฮเดรตไมข่ ดั สี เชน่ ข้าวควร รับประทานขา้ วซ้อมมอื หรอื ขา้ วกลอ้ ง ▪ หญิงตั้งครรภค์ วรหลีกเล่ยี งขนม นำ้ ตาลและน้ำอัดลม

ธาตุเหล็ก 28 หญิงต้ังครรภต์ อ่ การขาดธาตเุ หลก็ และภาวะซีด ซง่ึ ทำให้เกดิ Poor hemoglobin product ส่งผลต่อมดลูก รก และการขนส่ง oxygen ให้แก่ทารก มีผลกบั การพฒั นาสมองของทารกในครรภ์ ปริมาณทีแ่ นะนำ : หญงิ ตง้ั ครรภไ์ ม่กำหนดคา่ จากอาหาร ให้เสริมตาท ข้อกำหนดกระทรวงสาธารณสขุ หรือตามแพทยส์ งั่ ธาตุเหล็กในอาหาร 100 กรมั ตบั หมู เลอื ดหมู เนือ้ หมู เน้ือไก่ กุง้ ถ่ัวแดง ผักกดู ผักแวน่ มันเทศ เผอื ก เห็ดฟาง แรธ่ าตุ โดยปกติรบั ประทานในปริมาณทีเ่ พยี งพอกับความตอ้ งการ ของหญิงตัง้ ครรภ์ ไอโอดนี หญงิ ตัง้ ครรภ์ ปริมาณสารไอโอดีนอางองิ ทีค่ วรไดร้ ับ (มลิ ลกิ รัมตอ่ วัน) ไตรมาสท่ี 1 +50 ไตรมาสที่ 2 +50 ไตรมาสท่ี 3 +50

▪ หากขาดไอโอดนี อยา่ งรนุ แรงจะสง่ ผลใหท้ ารกมภี าวะปญั ญา อ่อน การทำงานของระบบประสาทผิดปกติ รปู ร่างเต้ียแคร2ะ9 หรอื มคี อพอก ▪ ปริมาณไอโอดีนทีแ่ นะนำคอื 220 ไมโครกรมั ตอ่ วัน ▪ แนะนำการใชเ้ กลือเสรมิ ไอโอดีนและรบั ประทานผลิตภัณฑ์ อาหารทะเล แคลเซยี ม หญิงตัง้ ครรภ์ แคลเซยี ม Thai DRI ที่ปรับใหม่ (มิลลกิ รมั ต่อวัน) 14-18 ปี 1000 19-50 ปี 800 ช่วยเสรมิ สร้างกระดกู การพัฒนากระดูกและมวลกระดูก ควรได้รับการ ดื่มนมวันละ 1 แกว้ /วัน ปรมิ าณทแ่ี นะนํา : หญงิ ตงั้ ครรภแ์ ละใหน้ มบุตรควรได้รบั 800- 1000 mg/day เม่ือทานร่วมกบั ยาเมด็ ไมค่ วรเกิน 1500 mg หรอื ไม่ ควรบรโิ ภคเกนิ ปริมาณสูงสุดคือ 3000 mg/day

โฟเลต 30 หญงิ ตงั้ ครรภ์ ปรมิ าณโฟเลตอ้างองิ ท่ีควรไดร้ บั (ไมโครกรัมต่อวัน) ไตรมาสท่ี 1 +250 ไตรมาสที่ 2 +250 ไตรมาสท่ี 3 +250 ช่วยเสรมิ สรา้ งพัฒนาการของระบบประสาทและสมอง ควรไดร้ บั ตัง้ แต่ ไมม่ ีการปฏิสนธิ จนถงึ 12 สปั ดาหข์ องการตั้งครรภ์ ปริมาณท่แี นะนำ : หญิงต้ังครรภแ์ ละให้นมบตุ ร 600 mcg/day โภชนาการสำหรับหญงิ ให้นมบตุ ร (Nutrition for LactationE) nergy : ปริมาณความต้องการพลงั งานตอ่ วนั อายุ พลงั งานต่อวัน 0 – 5 เดือน +300 6 – 11 เดอื น +500 ปรมิ าณสารอาหารท่ีควรไดร้ บั ต่อวันสำหรบั หญงิ ให้นมบตุ ร

วติ ามิน/แรธ่ าตุ 31 โปรตีน (กรมั ) คาร์โบไฮเดรต (กรมั ) หญงิ ใหน้ มบุตร ใยอาหาร/Fiber (กรมั ) 71 วติ ามินเอ (ไมโครกรัม) 210 วิตามนิ ดี (ไมโครกรัม) 29 วิตามินอี (ไมโครกรมั ) 1300 วติ ามนิ เค (ไมโครกรัม) 15 วติ ามนิ ซี (มิลลกิ รัม) 19 วติ ามนิ บี 1 (มิลลกิ รมั ) 90 วิตามินบี 2 (มลิ ลิกรัม) 120 ไนอะซนิ (มิลลิกรมั ) 1.4 วติ ามินบี 6 (มลิ ลกิ รัม) 1.6 โฟเลต (ไมโครกรมั ) 17 วิตามนิ บี 12 (ไมโครกรัม) 2 แคลเซยี ม (มิลลกิ รัม) 500 ธาตุเหล็ก (มิลลิกรมั ) 2.8 ไอโอดนี (ไมโครกรัม) 1000 9 290

อาหารทแี่ นะนำสำหรับหญิงใหน้ มบตุ ร 32 แหล่งโปรตนี ท่ดี ี : เน้ือสัตว์ ตับ ไข่ นม โยเกริ ต์ เตา้ หู้ ถ่ัวและธญั พชื ต่าง ▪ วิตามนิ ดี : ปลาแซลดนี ปลาทนู ่า ปลาแมคเคอเรล น้ำมันตบั ปลา ไข่ แดง เหด็ หอม(D2) ▪ โคลีน : จากปรมิ าณอาหาร 100 g ไข่แดง (820 mg) เนอ้ื หมูไมต่ ิด มนั (71.2 mg) เน้อื ววั (97.7 mg) อกไก่ (40.7) ปลาทู (66.9 mg) เมลด็ ทานตะวัน (55.1 mg) อัลมอนด์ (521) แหล่งไอโอดีน : สาหร่าย ก้งุ ปลาสีกุน ปลากระพง ปลาทู ไข่ไก่ ไข่เปด็ ขา้ ว บาเลย์ ขา้ วหอมมะลิ ▪ ซีลิเนียม : ปลาทู ไข่เป็ดเฉพาะไข่แดง ปลาจาระเม็ด ปลาดุก เนื้อปู กุ้ง หอยนางรม อกไก่หมู ชะอม งาดำ ถว่ั เหลือง ดอกกะหลำ่ สะเดา แค รอท หนอ่ ไม้ฝรงั่ หวั ปลี ลิน้ จ่ี ลำไย ผกั เพิม่ นำ้ นม กุยชา่ ย ขิง ใบแมงลกั ฟักทอง ใบกระเพรา หวั ปลี สำหรบั Vegan mother พบวา่ มีการขาด Vit B12 และสง่ ผลตอ่ ทารก ซ่ึงมีผลโดยตรงกบั ระบบ ประสาทและสมอง จงึ แนะนำให้มีการให้ Vit B12 Supplement และ ตอ้ งไดร้ ับการ monitor อย่างใกลช้ ิด Ref : Nutrition life cycle, KRAUSE'S 14th Edition 2017

33 • Vitamin 1. Mecobalamin 500 mcg ปรมิ าณแนะนำ 1 tab 1-3 ครง้ั /วนั หรอื ตามคำสง่ั แพทย์ 2. Methylcobalamin 500 mcg/ml (injection) 1 mmp IM or IV 3 คร้ัง/สปั ดาห์ สารอาหารในนมแม่ ▪ น้ำนมในระยะแรก นมนำ้ เหลือง (Colostrum) ระยะ 1-3 วันแรก High : Protein, Immunoglobulin, Fat, soluble vitamin, Na, P, CI, Zn, Lactose สว่ นประกอบอืน่ ๆ : CHO, Fat, Water soluble, vitamin สว่ นประกอบ Energy : 20 kcal/oz หรอื ประมาณ 680 kcal/L Protein : 22.9 g/L Fat : 29.5 g/L Lactose : 57 g/L Ash : 3.8 g/L

▪ น้ำนมระยะเปล่ียนผา่ น (Transitional milk) ระยะ 10-14 วันหลงั คลอด ลกั ษณะสี “ขาวครีม” คล้ายน3ม4 มากขึน้ ส่วนประกอบ Energy : 20 kcal/oz หรือประมาณ 680 kcal/L Protein : 22.9 g/L Fat : 29.5 g/L Lactose : 57 g/L Ash : 3.8 g/L ▪ นำ้ นมระยะ 3 (Mature milk) ต้งั แต่ 14 วนั หรือ 2 สัปดาห์หลังคลอด ปริมาณมากข้นึ สารอาหารเพมิ่ ข้ึน ส่วนประกอบ Energy : 747 kcal/L Protein : 10.6 g/L Fat : 38 g/L Lactose : 68 g/L Ash : 202 g/L

เปรยี บเทียบ นมแม่ VS วัว 35 สว่ นประกอบ นมแม่ นมววั 0.03 IgA 1 0.03 0.6 IgM 0.01 76 %TP 18 %TP IgG 0.01 Whey 65 %TP Casein 35 %TP

ภาวะนำ้ นมน้อย 36 แม่ ทารก Poor let-down Poor intake • Stress,anxiety • Infrequent feeding • Drugs • Ineffective • Hypertension emptying of breasts • Smoking • Sore nipples Low net intake • Breast sugery • Vomiting, diarrhea • Malabsorption Poor production • Infection • Thyroid disorder • Congenital defect • Use antihistamine • Alcohol intake (mouth,face) • Poor diet • Insufficiency development of alveolar tissue

โภชนาการสำหรบั วยั เด็ก (Nutrition for Infancy and children) 37 requirement Energy: ปริมาณพลงั งานท่ีควรไดร้ บั ประจำวัน อายุและเพศ พลงั งาน (kcal) 490 M: 0 – 5 เดือน 680 6 – 11 เดอื น F460 610 F: 0 – 5 เดอื น 1050 6 – 11 เดอื น 1290 1440 M: 1 – 3 ปี 98 0 4 - 5 ปี 1200 6 – 8 ปี 1320 F: 1 – 3 ปี 4 – 5 ปี 6 – 8 ปี

38 Protein requirement: ปรมิ าณโปรตนี ทค่ี วรไดร้ บั ประจำวนั อายแุ ละเพศ โปรตนี (g/d) นำ้ นมแม่ M: 0 – 5 เดือน 14 6 – 11 เดอื น นำ้ นมแม่ 12 F: 0 – 5 เดอื น 16 6 – 11 เดือน 19 24 M: 1 – 3 ปี 15 4 - 5 ปี 19 6 – 8 ปี 24 F: 1 – 3 ปี 4 – 5 ปี 6 – 8 ปี

Vitamin requirement: วติ ามนิ ท่ีควรได้รบั ประจำวัน 39

40 Mineral requirement: แร่ธาตทุ ่ีควรไดร้ ับประจำวัน การให้อาหารตามวยั สำหรบั ทารก หลกั การ : สมวัย + เพยี งพอ + ปลอดภยั

ความจุของกระเพาะอาหาร (ทารกอายุ 6 – 23 m) 41

42 โภชนาการสำหรับวัยรุ่น (Nutrition for Aldolescent) ความตอ้ งการอาหารของวยั รนุ่ ▪ Energy เพศ พลงั งาน (kcal) ชาย 1,700-2,300 หญิง 1,600-1,850 ▪ คาร์โบไฮเดรต ให้พลังงานควรได้รับ 55 – 60 % ของพลังงานทง้ั หมด ไดแ้ ก่ ขา้ ว แปง้ เผือก มนั ขา้ วโพด ธญั พืช แนะนำข้าวไมข่ ดั สี เชน่ ข้าวกลอ้ ง ▪ โปรตนี ควรไดร้ ับ 10 – 15 % ของพลงั งานทง้ั หมด ไดแ้ ก่ เนือ้ สัตวต์ า่ ง ๆ แนะนำเนือ้ สัตวไ์ ขมันตำ่ เชน่ ปลา เนอ้ื สตั วไ์ ม่ตดิ มนั และหนัง นม ถัว่ เมล็ดแห้ง ผลติ ภัณฑจ์ ากถ่วั ตา่ ง ๆ

43 ▪ ไขมนั ควรไดร้ ับ 30 % ของพลังงานทั้งหมด ไดแ้ ก่ ไขมันจากพืชและ จากสัตว์ น้ำมนั ปลา เนย งา เนน้ ไขมนั จากพืช ▪ วิตามิน สำคญั ต่อปฏกิ ิริยาสการสลายอาหารให้ไดพ้ ลังงานมีมากใน ธญั พืช ผักและผลไม้ นอกจากนผ้ี กั และผลไม้ยงั ช่วยลดการ ดดู ซึมน้ำตาลและคอเลสเตอรอล ช่วยเสรมิ สรา้ งระบบขบั ถ่าย ▪ แร่ธาตุ แร่ธาตุท่ีสำคญั กบั วัยรนุ่ คือ แคลเซียม ชว่ ยสร้างกระดกู แหลง่ แคลเซียม ได้แก่ นม ผลิตภณั ฑจ์ ากนม ปลาเล็กปลา น้อย กงุ้ เล็ก กะปิ ปลากระป๋อง และผกั ใบเขยี ว ฟอสฟอรสั เป็นองค์ประกอบของกระดกู แหล่งอาหาร ไดแ้ ก่ ถ่วั ไข่ ปลา เนือ้ สัตว์ เปด็ ไก่ นม และเนยแข็ง เหล็ก เปน็ องค์ประกอบของเม็ดเลือดแดงผูห้ ญิงมคี วามตอ้ งการมากกว่า ผู้ชาย

▪ น้ำ เปน็ ส่วนประกอบของเซลล์ นำ้ ยอ่ ย ฮอร์โมนน้ำเปน็ ตวั 44 ละลาย ช่วยรกั ษาความสมดลุ และอณุ หภูมขิ องรา่ งกาย โดย ปกตริ า่ งกายตอ้ งการน้ำวันละประมาณ 8 -10 แกว้ โภชนาการสำหรบั ผใู้ หญ่ (Nutrition for adult) ความต้องการพลงั งาน

Vitamin requirement: วิตามนิ ทีค่ วรไดร้ บั ประจำวัน 45 Vitamin requirement: วติ ามินทีค่ วรได้รบั ประจำวัน

46 Mineral requirement: แรธ่ าตุท่ีควรได้รบั ประจำวัน

47