ผักพื้นบ้านและอาหารพื้นบ้านมิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน

สม้ ลม มะตาด กระชาย (PAiegrarenoenxeSripoinrep) olymorphum (Dillenia indica L.) (MBaonessfe.)n bergia rotunda (L.) กระวาน โสน ก((LLรeaะmuถcิน.a) edneaWleitu) cocephala (Amomum testaceum Ridl.) (Sesbania javanica Miq.) สลดิ (ขจร) ขนุน (Telosma minor Craib) L(Aarmto.)c arpus heterophyllus ผักพื้นบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 151

ชะมวง ฟกั ทอง กา้ งปลาแดง (สารพดั พิษ) (eGxaTrc. iAnniadenrigsoronl)in eata Planch. (DCuucchuersbnitea) moschata (ASregc.)u rinega leucopyrus Muell. (DแSคeeบssv้าb.น)a n ia grandiflora (L.) ข่า (กXรaะชnบัth ium indicum Koenig) (Alpinia galanga (L.) Willd.) ตำลงึ ช้าพล ู (Coccinia grandis (L.) Voigt)) (Piper sarmentosum Roxb.) 152 สำนักการแพทย์พ้ืนบ้านไทย

ฟกั หอม มะเขอื พวง ถั่วมะแฮะ (Benincasa sp.) (Solanum torvum Sw.) (Cajanus cajan (L.) Millsp.) (ฟ(MLักooขumา้ rว.)o rSdpirceancgo.)c hinchinensis ก(Hรiะbเจisยี๊ cบuแsดsงa bdariffa L.) ก(Cรuะเrจcียuวm a sp.) กะตังบาย กะเพรา (Leea indica (Burm.f.) Merr.) (Ocimum tenuiflorum L.) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพื้นบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 153

ก้านจอง เกาลัดไทย ชะอม (Sterculia monosperma Vent.) Ns(Auiecblasspcei.nai)n pseunanvaista(La(Lc.e))WI.iCll.d . (BLnimchneoncahua) ris flava (L). (ตeTxา้ rงeL vinedsila.) pVaisl.m) ata (Roxb. (เRตPoยaxหnbอd.)มa nus amaryllifolius (แCตuงcกuวmา is sativus L.) ถ่วั แขก ถัว่ แปบ (DCCa.)n avalia ensiformis (L.) (Lablab purpureus (L.) Sweet) 154 สำนักการแพทย์พ้ืนบ้านไทย

ผกั เมก็ ตะลิงปลงิ บวบหอม (MSiytzraygviuarm. ggraratutumm) (Wight) S.N. (Averrhoa bilimbi L.) (Luffa cylindrica (L.) M.Roem.) (ยMอบo้าriนn da citrifolia L.) มะระจีน ผ(BElักruฮymาthกer )o palum scandens (Momordica sp.) พรกิ ไทย ฟักเขยี ว (Piper nigrum L.) (CBoegnni.n) casa hispida (Thunb.) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 155

ตะกอม (สายบัวเล็ก) ไสป้ ลาไหล สันตะวาใบข้าว (Nymphoides sp.) (Barclaya longifolia Wall.) (Blyxa sp.) (อbAรีremอvกoi srppahtohpuhsaGllaugsn ep.) M(กAรobะeเeจnlี๊ยmcบhoม)s อcญh us esculentus (L.) ห(Aนn่อaสnบั aปsะรbดra cteatus Schult.f.) ย่หี ร่า บวั หลวง (Ocimum gratissimum L.) (Nelumbo nucifera Gaertn.) 156 สำนักการแพทย์พ้ืนบ้านไทย

บัวสาย ระกำ บวบเหล่ยี ม (Nymphaea pubescens Willd.) (Salacca wallichiana C. Mart.) (Luffa acutangula (L.) Roxb.) ((ลBSำtuเeทrnmง็ o .cf.h)lBaeednda.)p alustris เ(SผCcอืohกloo tcta) sia esculenta (L.) ต(Bาoลrโaตsนsดu s flabellifer L.) ผักโขมขาว สาหร่ายไก (เทาน้ำ) (Amaranthus sp.) (Spirogyra sp.) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 157

มะกรูด มะอกึ เล็บครุฑ (Citrus hystrix DC.) J(Saocqla.)n um stramonifolium (Polyscias fruticosa (L.) Harms) (ผEกั uบpุ้งhยoาrงb ia heterophylla L.) หมอ่ น (AมSะiprกyoอSnกhd aiaws &biFpoinrmnaatna) (Morus alba L.) หมานอ้ ย ผักกาดสร้อย h(Cirissusatam(pBeulcohs.peaxreDiCra.)vFaorr.m an) 158 สำนักการแพทย์พ้ืนบ้านไทย

เห็ดกระดา้ ง เห็ดกบี แรด เห็ดเผาะ (Lentinus polychrous Lev.) - ((PAestrrsa.)eMusorhgyagnr)o metricus (เeหHx็ดyFปgrrา.o)ก pนhกoแrกu้วs conixus Scop. (เCหBooด็ rเlnสeetมruด็)s griseipurpureus เ(หSc็ดhตiีนzตoุ๊กpแhกyl(lเuหmด็ แcคoรmง)m une Fr.) เห็ดไอโ้ ม่งหวั เขียว มนั มอื เสือ - (BDuiroksilclo) rea esculenta (Lour.) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 159

ผกั ชีฝรัง่ ถวั่ พรา้ เอ้อื งหมายนา (AP.Wet.rHoislel)l inum crispum (Mill.) D(CCa.)n avalia gladiata (Jacg.) (SCmo.s tus speciosus (Koen.) ค้างคาวดำ เ(คTรoอื dงdเู หa่าli a asiatica (L.) Lam.) ผ((BCักlhพuamมู m ep)eMreeirar.)m anillana (Tacca chantrieri Andre’) มนั เทศ มะดนั (Ipomoea batatas (L.) Lam.) (PGiearrrcei)n ia schomburgkiana 160 สำนักการแพทย์พื้นบ้านไทย

ผักกาดนำ้ โทงเทง พิลงั กาสา (Plantago major L.) (Physalis angulata L.) (eAxrdAi.sDiaC.)p olycephala Wall. (ขCา้ hวaสาssรa lia chartacea Craib) หมากหมก eม(MxะพoKlรui้าnrวezน)r iกaคl้มุ a tifolia Herb. (Lepionurus sylvestris Blume) ผักเสีย้ น ผกั เสย้ี ว (Cleome gynandra L.) (Bauhinia malabarica Roxb.) ผักพื้นบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 161

สาหร่ายข้าวเหนยี ว ส้มควาย มันโหม (Utricularia aurea Lour.) (eGxaTrc.Aincidaearstoronv) iridis Griff. S(Sptreepnhga.)n ia venosa (Blume) (เรA่วmหอoมm um sanithioides Wall.) ผ(Nกั eกpะเtฉuดn ia oleracea Lour) (ตCะyไคmรb้ opogon citratus Stapf) มะเขือยาว แตงไทย (Solanum melongena L.) (Cucumis melo L.) 162 สำนักการแพทย์พ้ืนบ้านไทย

ช้าเรอื ด ผักข้หี ดู ตดหมตู ดหมา (LCaame.s) alpinia mimosoides (Raphanus sativus L.) (Paederia linearis Hook. f.) (นAาsงpแiลdวis tra lurida Ker Gawl.) (ผSกั oดlีดa num spirale Roxb.) เV(ดCaือorย.ix lalachchryrmymaa-j-ojobbi)i L. ดีปลี กลว้ ย (Piper retrofractum Vahl) (Musa sp.) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 163

ผกั หวานบ้าน ผกั หวานปา่ ชมจันทร ์ (MSearur.r)o pus androgynus (L.) (Melientha suavis Pierre) (Ipomoen alba L.) (เตCา่aรr้าyงo ta mitis Lour.) มeAxะeตgRมูloe xmb.a rmelos (L.) Correa มS(Cwะiนtinrาugวsl ea) urantifolia (Christm.) มะหลอด มันสำปะหลงั (Elaeagnus latifolia L.) (Manihot esculenta Crantz) 164 สำนักการแพทย์พื้นบ้านไทย

แมงลกั แคทุ่ง ส้มเช้า (Ocimum amercanum L.) (SDaonltiicshuak)n drone columnaris (Euphorbia neriifolia L.) (อCญั liชtoันr ia ternatea L.) (ไBผaห่ mวาbนu sa sp.) ม(Tะaขmามa rindus indica L.) ว่านตบู หมูบ ลำพู (Kaempferia rotunda L.) E(Snognl.n) eratia caseolaris (L.) ผักพื้นบ้านและอาหารพื้นบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 165

ว่านกาบหอย องนุ่ ป่า สม้ มะปด๊ิ (Tradescantia virginiana L.) ((TBelutmraest)igPmlaancmh.a) tabite (Citrus madurensis Lour.) ((ถPLัว่ .sพ)oD ูpCh.o) carpus tetragonolobus (ผSEoักiclตmhบhsช)oว rาn ia crassipes (C.Mart.) (เ(นLPolยี euมcrหt.r)ูเaสSอืnp trheunsg.a) mboinicus นำ้ เต้า ปบี (SLtaangednl.a) ria siceraria (Molina) (Millingtonia hortensis L.f.) 166 สำนักการแพทย์พื้นบ้านไทย

มะแวง้ เครือ มะละกอ คนู ดำ (Solanum trilobatum L.) (Carica papaya L.) (Colocasia sp.) (คCนู oขlาoวc asia gigantea Hook.f.) ผ(Ipกั บom้งุ นoาe a aquatica Forssk.) ข(IrSw้ีเeหinnลn็ก&a Bsiaarmneebay (Lam.) มะยม มันปู S keel(sP) hyllanthus acidus (L.) (Glochidion littorale Blume) ผักพ้ืนบ้านและอาหารพ้ืนบ้าน มิติสุขภาพและเศรษฐกิจชุมชน 167

คณะผู้จัดทำ ที่ปรกึ ษา แพทย์หญิงวิลาวัณย์ จึงประเสรฐิ นายแพทย์ประพจน์ เภตรากาศ นายแพทย์ปภัสสร เจียมบญุ ศรี ผู้เขียน รุจินาถ อรรถสิษฐ บรรณาธิการบรหิ าร เสาวณีย์ กุลสมบรู ณ์ คณะบรรณาธิการ กมลทิพย์ สวุ รรณเดช อรจริ า ทองสกุ มาก ภราดร สามสงู เนิน สริ ริ ักษ์ อารทรากร อรพินท์ ครฑุ จบั นาค ลานทอง ธติ ิสทุ ธ ิ 168 สำนักการแพทย์พื้นบ้านไทย