Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Klimaatbeheersingsinstallaties ontwerpen (KLIC)

Klimaatbeheersingsinstallaties ontwerpen (KLIC)

Published by jan-willem.koops, 2016-04-18 10:26:07

Description: Klimaatbeheersingsinstallaties ontwerpen (KLIC)

Search

Read the Text Version

aReed Business Opleidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 37363_030 ten opzichte van het eerste, kleiner uitvalt, wat een besparing op de energie- kosten en op de instaliatiekosten meebrengt. In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de tijdelijke verhoging van de ruimtetemperatuur bij maximale warmtebelasting. Eerst moet de maximale koeliast worden berekend en de toelaatbare tempera- tuurverhoging worden vastgesteld. Daarna wordt de koeliastreductie berekend, waarbij rekening wordt gehouden met een verhoging van de warmteaccumu- latie, de transmissie via ramen en de infiltratie. De gevonden waarden worden bij elkaar opgeteld en van de maximale koeliast afgetrokken. Het resultaat is de effectieve koeliast. Voorbeeld: Aangenomen wordt een maximale koeliast voor een ruimte van 8500 W. Er wordt nu eerst een koellastberekening gemaakt bij verschiliende dagtijden (zie onderstaand schema). Zomerlijd (uur) 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 Tolale koellaslberekening (W) 6000 6500 7500 8000 8500 8000 7000 Koellastvermindering (W) 500 1000 1500 1000 0 Effeclieve koellasl (W) 0 0 7000 7000 7000 7000 7000 6000 6500 Uit de koeliastverminderingsberekeningen blijkt dat bij 16.00 uur de hoogste vermindering ligt. We zien ook dat de effectieve koeliast van 7000 W tussen 14.00 uur en 18.00 uur ligt, maar dat de hoogste vermindering bij 16.00 uur ligt. De verdere berekeningen worden dan voor dit tijdstip gekozen. BEPALING KOELLASTREDUCTIE Er wordt uitgegaan van een maximale ruimtetemperatuurstijging (LiTmax (K)). Voor een grotere warmteaccumulatie geldt de volgende formule: ''t\"'vacc - liTmax . q'v . Av (W) waarin: Av = de totale binnenoppervlakte van de ruimte inclusief ramen en deuren (rn\"), q~ = de reductie van de koeliast per m2binnenoppervlak en per graad temperatuurstijging. Hiervoor geldt de volgende formule: q~= 1, 12 + O,551~~WM (W/(m2. K)) Voor transmissie door ramen geldt de volgende formule: =<I>Vgl liT· U . A (W) max 9 waarin: Ag = het totale netto glasoppervlak (m\"). U = de warmteoverdrachtcoefflclent (W/(m2. K). - 24-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 Voor infiltratielucht geldt de volgende formule: <I> = flT . q . r . c (W) Vin! max vin! lin! lin! waarin: qv = de hoeveelheid infiltratielucht (rnvs). (I. = de soortelijke massa van de lucht (kg/m3). In! cl. = de soortelijke warmte van de lucht (J/(kg . K)). In! Attentie: Voor de soortelijke warmte (c) wordt vaak de waarde 1000 aangehouden. SAMENVATTING KOELLASTREDUCTIEBEREKENING Koellastreductieformule: Effectieve koellastformule: + (W)<I>elf= (<I>internvoelbaar <I>extern voelbaar) - <l>Vtotaal VOORBEELD , = 1 12 + 0,55 X SWM = 122 + 0,55 X 95 qv' 100 ' 100 (zie voorbeeld paragraaf 3.7.6) = 1,64 W/(m2·K) <I>vACC = flTmax . q'v . A v = 3 X 1,64 X 66 = 325 W = flT . U . A = 3 X 6 X 5 = 90 W max 9 = flT . q . r . C = 3 X 0,04 X 1,2 X 1000 = 144 W max Vin! linl lin! <I> = <I> + +<I> <I> = 325 + 90 + 144 = 559 W Vtolasl vACC Vgl Vinf 3.8 VOORBEELDBEREKENING De voorbeeldberekening is voor het grootste deeI uitgevoerd als de verkortemethode volgens NEN 5067. Hierop zijn echter in dit dictaat een aan- tal vereenvoudigingen toegepast en zijn de berekeningsformulieren aan deze vereenvoudigingen aangepast. De vereenvoudigingen betreffen in hoofdzaak: De SWM-waarden worden niet berekend, maar worden gegeven, respectievelijk bepaald volgens tabel 3 in paragraaf 3.9. De berekeningstijdstippen lopen van 07.00 tot 19.00 uur zomertijd.7363_030 - 25-

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 Doordat bij elk berekeningsblad een toelichting wordt gegeven is de totale berekening stap voor stap te volgen. Gegeven is een kantoorpand, overeenkomstig figuur 18. Een ruimte van 5 x 8 x 3,2 m3 dient te worden geconditioneerd. Boven de ramen bevindt zich een vaste luifel volgens de gegeven afmetingen. De overige gegevens zijn in dit geval op de volgende bladzijden vermeld. ~ D ,.---,. D - -to r0-\"\" c:: D D ~20 I-- doorsnede o 00 t.O c:'\J\"t.O ('\") C'\")~ sI-- ~ NC 1;1 ICNC - te conditioneren ruimte. I = niet-geconditioneerde ruimte Figuur 18 KU- C37363_030 - 26-

aReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.1 TOELICHTING FORMULIER 1A Gegevensvan de ruimle of het gebouw en het invullen van de gegevens mel de bijbehorende waarden op formulier 1A. Aigemene gegevens ruimte(n) of gebouw SWM 75 kg/m2 (volgens label 3 paragraaf 3.9, wei ge\"isoleerd,deklagen) Tijdslip van berekening gekozen voor juli om 15.00, 16.00 en 17.00uur Nederlandse zomertijd voor dit ontwerp is gekozen voor een nominale vertrektemperaluur van 22°C en een relatieve vochtig- heid van 50% De toegestane maximale temperaluurstijging in hel vertrek is 3 K --;0 De gegevens eventueel aanvullen en invullen op formulier 1A (Algemene gegevens) Personen 4 mannen lichte kantoorwerkzaamheden (zittend) (label 4 paragraaf 3.9) 2 vrouwen typewerkzaamheden (label 4 paragraaf 3.9) Voor beiden wordt met lichte zomerkleding gerekend --;0 De gegevens aanvullen uit de tabellen 4 en NO TAGin paragraaf 3.9 en invullen op formulier 1A (Algemene gegevens) Apparaluur enlof goederen Het ge\"installeerdvermogen in W van de apparatuur, opgegeven door de leverancier = 2000 W Benuttingsfaclor m, = 0,8 (een aangenomen getal ten behoeve van het voorbeeld) Gelijklijdigheidsfactor m2 = 0,8 (een aangenomen getal ten behoeve van hel voorbeeld) Massastroom is niel van toepassing --;0 De gegevens invullen op formulier 1A (Algemene gegevens) Verlichting TLD-verlichtingsarmatuur volgens de specificatie van de leverancier of de adviseur = 50 W/m2 Gekozen is voor luchtafzuiging van 30 ma/hper 100 W via de armatuur en het plenum (label 6 paragraaf 3.9) Gekozen in- en uitschakellijdslippen zijn 08.00 en 18.00 uur (tabel 8 paragraaf 3.9) --;0 De gegevens aanvullen uit de tabellen 8 tIm 11in paragraaf 3.9 en invullen formulier 1A (Algemene gegevens) Beglazing Gekozen is voor dubbelglasvensters met binnenzonwering (jaloezlesn) --;0 De gegevens aanvullen uit de tabellen 12, 13a en b, NO TAGaen b en NO TAGaen b in paragraaf 3.9) Verder de gegevens invullen op formulier 1A7363_030 - 27-

(}... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.2 FORMULIER 1A KOELLASTBEREKENING ALGEMENE GEGEVENSOmschrijving: Kantoorpand Datum berekeningRuimte : KantoorruimtenGegevens gebouw of ruimte tietlt Middel :bvaaf (doorhalen wat niet van toepassing is)Ruimte/vertrektype (tabel 3 paragraaf 3.9) 1Aantal gelijke vertrekkenSpecifieke Werkzame Massa SWM (kg/m2) 75 kg/m2Hoofdafmetingen vertrek of ruimte , x b x h 8,00 m x 5,00 m x 3,5 m =Hoogte tussen vloer en verlaagd plafond 3,20 mInhoud gebouw, vertrek of ruimte (volume) 128 m3Voor de dagtijden van en/of tot (uur) 15.00 tot flOO uur zomertijdNominale gebouw-, vertrek- of ruimteluchtconditie 8inom 22 DC; 50%RV 3K Toegestane maximaIe temperatuurstijging van 6; t1TfTUfiIINTERNE VOELBARE EN LATENTEWARMTEBELASTING (W) Personen Mannen 4 Vrouwen 2 Codenr.2 Codenr.3 Aantal Codenr.0,5 Codenr.0,3 Activiteit (tabel 4 paragraaf 3.9) Clo-waarde (tabel 4 paragraaf 3.9) 130W 160W 96W 10BW Metabolisme (tabel 4 en 5 paragraaf 3.9) 34W 52W Voelbare warmteafgifte (tabel 5 paragraaf 3.9) Latente warmteafgifte (tabel 5 paragraaf 3.9) 2000W Apparatuur 0,8m, 0,8m2 Ge\"installeerdvermogen Nm n.v.t. g/s Benuttingsfactor Gelijktijdigheidsfactor m2 n.v.t. kg/s DC; (Latente) vochtbelasting 6; DC;6. Goederen en/of producten J/(kg'K) g/s Massastroom Inkomende of uitgaande goederen/producttemperatuur Soortelijke warmte goederen en/of producten• (Latente) vochtbelastingVerlichting ,Armatuurtype (tabel 7 paragraaf 3.9) 0,2 In m3/s m3/s m3/sCF,-factor (tabel 7) 2Armatuuropstelling (tabel 6 paragraaf 3.9) 0,0083 m3/s lux lux luxAfgezogen luchtdebiet/100 W (tabel 6 paragraaf 3.9) 0,55 W W WReductiefactor', (tabel 6) ; uit in ; uit in ; uitVerlichtingssterkte (tabel 9 paragraaf 3.9) 750 luxGe\"installeerdvermogen N, (W) 2000WIn/uitschakeltijden (tabel 8 paragraaf 3.9) in OB.OOu;it 18.00EXTERNE WARMTEBELASTING 1 2 3 4Beglazing ZW ZO TypeOrlentatie buitenwand en/of dak 4,5 m2 4,5m2 m2 m2Glasoppervlak netto Ag Type VII Type VII TypeGlassoort en/of zonwering (tabel 10 paragraaf 3.9) 2,4 W/(m2'K) 2,4 W/(m2'K)U-waarde (tabel 10 paragraaf 3.9) 0,45 0,45ZTA-factor (tabel 10 paragraaf 3.9) Z=1 Z=1Beschaduwingsfactor (tabel 11a en b paragraaf 3.9)7363_030 - 28-

aReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.B.3 TOELICHTING FORMULIER 1B Buitenwanden/dak Wanden: lichtrode baksteen, middelzwaar (tabel 1 en 14 paragraaf 3.9) Dak: dakleer met grind, verder isolerend dakbeschot met plafond (tabell en 15 paragraaf 3.9) ~ De gegevens aanvul/en uit de tabel/en en invul/en op formulier 1B (Algemene gegevens) Buitendeuren en panelen Deuren : In deze berekening niet van toepassing. Indien deze wei worden berekend, maak dan gebruik van de tabellen 1 en 18 paragraaf 3.9 Deurpanelen : In deze berekening niet van toepassing. Indien deze wei worden berekend, maak dan gebruik van de tabellen 1 en 18 paragraaf 3.9 ~ De gegevens aanvul/en uit de tabel/en en invul/en op formulier 1B (Algemene gegevens) Binnenwanden of scheidingswanden Binnenwand: baksteenmuur (steens) (tabel18 paragraaf 3.9) Temperatuur naastliggende ruimten ee: 25°C ~ De gegevens aanvul/en uit de tabel en invul/en op formulier 1B (Algemene gegevens) Infiltratie Ais infiltratie door de buitenlucht in de Ie klimatiseren ruimte is 15% van de totale ruimte-inhoud aangehouden Het infiltratievoud is dan 1, dus 128x 15% = 0,0053 m% 100)(3600 ~ De gegevens aanvul/en en invul/en op formulier 1B (Algemene gegevens) Koellastreductie ~ Aangezien al/e gegevens bekend zijn, kan de reductie van de koel/ast direct worden berekend. Het resultaat ervan kan worden ingevuld op blad 5, doch na de totale berekening. Er moet namelijk op worden gelet, dat een koel/astreductie al/een geldt voor die uren, dat de berekende koel/ast hoger is dan de maximale koel/ast. In deze berekening 832 W. In feite kan dus de verlaging al/een goed worden bepaald, als de koel/ast op al/e daguren wordt berekend en de maximale koel/ast bekend is. Aangezien in dit voorbeeld de koel/ast wordt bepaald voor 15.00, 16.00 en 1Z00 uut; dient hier de reductie van de berekende maximale waarde van elk van deze 3 tijden te worden afgetrokken. Dit is dan de gereduceerde maximale koel/ast.7363_030 - 29-

(].. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.4 FORMULIER 1B KOELLASTBEREKENING ALGEMENE GEGEVENSBuitenwanden en dak 1 2 3 4 DAKOrlentatie wanden ZW ZONetto wand- of dakoppervlak (exclusief glas) Aw of Ad 21,1 m2 11,5 m2 40m2Absorptlecoefflclent a (zie tabel 1 paragraaf 3.9) 0,5 0,5 0,8Calegorie wanden of dak (zie tabel14 en 15 paragraaf 3.9) /I /I 48Buitendeuren en deurpanelen 12 34Orisntatle wanden m2 m2Netto deur- of paneeloppervlak AdAbsorptlecoefflclent a (zie label 1 paragraaf 3.9)U-faclor deur of paneel (zie label 18 paragraaf 3.9) Binnenwanden/scheidingswanden 41,6 m2 1,6 W/(m2. K) Oppervlak binnenwanden Ab 25 °CI U-factor binnenwanden Ab Temperatuur naaslliggende verlrekken of ruimten BeInfiltratieVertrek- of ruimte-inhoud 128 m\" 15 %Infiltratie% a 0,0053 mOtsGe\"infiltreerdeluchthoeveelheid% X ~ q; 3600 IREDUCTIE KOELLASTDe berekening van de koellastreductie geldt voor de tijdstippen, waarop de koellast en daardoor ook de temperatuur van de ruimte hunmaximaIe waarden bereiken. Tegelijkertijd geldt dit voor een gemiddelde interne warmtelast van ± 20 W/m2vloeroppervlak en tussen 08.00 en18.00 uur.Benodigde gegevens voor de berekening:SWM :75 kg/m2 m2Totaaloppervlak wanden, vloer en plafond vertrek/ruimte Av : 163Nominale vertrek/ruimtetemperatuur Bioom : 22 oCMaximaal toegelaten temperatuurverhoging IJ.Tmax :3 KSoortelijke massa buitenluchtcondilie gil : 1,18 kg/m\"I~In-filt-ra-tie-lu-ch-t i-n-ve-rtr-ek-/r-ui-mt-e----------------:-0,-00-5-3 --m-3-/s------------------------------~Glasfactoren Wand 1 Wand 2 Wand 3 Wand 4Ag \"\" 4,5 m2 4,5 m2 m2Ug \"\" W/(m2·K)U_ll_·An '\" 2,4 W/(m2·K) 2,4 W/(m2·K) W/K W/(m2·K) W/K '\" totaal 21,6 W/K 10,8 (W/K) + 10,8 W/K + +Berekening van qv (SWM) met de volgende formule:q =1, 12 + Q,55xSWM 1,12+ O,55x75 =1,53v 100 100Reductie koellastberekening <!lwin W:<!lv.coaccumulatie wanden = Av . IJ.Tmax·q; = 163 x 3 x 1,53 = 748 W~,h~I transmissie ramen = U . A ·IJ.T m~ = 21,6 x 3 = 64,8W 9g<!lvinr infiltratie = qv,· gil X 1000 ·IJ.Tmax = 0,0053 x 1,18 x 1000 x3 = 18,8 W<!lvtotaal ----+ 831,6 WHel resultaat Iransporteren naar berekeningsblad 57363_030 - 30-

(]... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.5 TOELICHTING FORMULIER 2 Personen =---i> Berekening QlDV np' Ppv uitvoeren voor 15.00, 16.00 en 17.00uur Apparatuur =---i> Berekening Qlmv Nm• mj• m2 uitvoeren voor 15.00, 16.00 en 17.00uur Goederen ---i> Berekening niet van toepassing; er is geen goederenstroom in deze berekening Verlichting De volgende gegevens en berekeningen invullen op formulier 2 (Verlichting) a.---i> Invullen details van groep,/j, CFj, N, en SWM 75 invullen op formulier 2 b. Slvo en Slv10Qin tabelB opzoeken voor de licht-aantijd OB.OOtot 1B.00uur en invullen op formulier 2 c. Slv75 berekenen volgens de onderstaande formule en de resultaten invullen op formufier 2 S '\" (S,V100 - S'Vo )sWM75 IV75 100 15.00 uur 0,868 + (0,656 - O,868)x 75 '\" 0, 868 - 0,159\", 0,709 100 16.00uur 0,872+ (O,674-0,877)x75 =0,872-0,152=0,720 100 17.00uur 0,885 + (0,690- 0,885) x 75 = 0, 885 - 0,146 = 0,739 100 d. 12 berekenen volgens de formule : 12 = CFj * + (1 - CF) x Siv 75 In deze berekenlng is 12 gel!jk san S, I berekend vo/gens de onder c gevonden waarden voor . _ 'J'/'fI 15.00, 16.00 en 17.00uur; deze wesrden invul/lm op (ormulier 2. Aftenfie: Wanneer verlichting brandt, is CFj gelijk aan CFj * en dus: 15.00 uur 12 = 0,2 + (1 - 0,2) x 0,709 = 0,2 + 0,5672 = 0,767 16.00 uur 12 = 0,2 + (1 - 0,2) x 0,720 = 0,2 + 0,567 = 0,776 17.00uur 12 '\" 0,2 + (1 - 0,2) x 0,739 = 0,2 + 0,5912 = 0,791 e. Koellast Ql, (W) berekenen volgens de formule, zoals is aangegeven op formulier 2 en invullen. Voorbeeld: Ql, = N,'/j'/2, dus volgens de bekende gegevens is N,'/j = 0,55 x 2000 = 1100 Berekening 15.00 uur 1100x 0,709 = 780 16.00 uur 1100x 0,720 = 792 1100 uur 1100x 0,739 = 813 Totalen ---i> Totalentransporteren naar formulier 57363_030 - 31 -

a... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.6 FORMULIER 2 KOELLASTBEREKENING VOELBARE INTERNE KOELLAST Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren)Aantal np (/>pv (W) Person en (/>pv = np' (/>pv (W) (zie de tabellen 6 en NO TAG paragraaf 3.9) 384Mannen 96 384 3844Vrouwen 108 216 216 2162 Totaal1 (/>pv 600 600 600Nm(W)m1 2000 Apparatuur (/>mv = Ni«: m1 . m2 (W)m2 0,8 0,8 1280 1280 1280qg (kg/s) Totaal2 (/>mvc J/(kg' K) 1280 1280 1280 n.v.t.ej (DC) n.v.t. Goederen (/>gv = qg . c (ej - ea) (W) n.v.t.(}a (DC) n.v.t. Totaal3 (/>gv 000 Verlichting PI = 11. 12. NI (W) voor 8iv -waarden zie tabel 10 paragraaf 3.9)Groep 81vSWMO 0,868 0,872 0,885110,55 81v SWM 100 0,656 0,674 0,690CF10,2 81v SWM 0,709 0,723 0,739NI2000 12 0,767 0,776 0,791 Totaal4PI 844 854 870 Verlichting PI = 11. 12. N, (W) Voor 8iv-waarden zie tabel10 paragraaf 3.9)Groep 81vSWMO11 81v SWM 100CF1 81v SWMN, 12 Totaal5 PI Totalen 1 tim 5 000 2724 2734 2750De resultaten transporteren naar berekeningsblad 5.7363_030 - 32-

a ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.7 TOELICHTING FORMULIER 3 Zonnestraling door glasvlakken _,. a. De qZg-waardenvoor Nederlandse zomertijden zijn af te lezen in de tabel/en 12 en 13 in paragraaf 3.9. De gekozen waarden invullen op formulier 3 'Zonnestraling door glasvlakken: b. Bereken hierna de qZg-waardenvoor SWM 75 met de volgende formule: zw 15.00 uur 541 + (466 - 541) x 0,75 = 485 647 + (551 - 647) x 0,75 = 575 ZW 16.00 uur 696 + (593 - 696) x 0,75 = 619 ZW 17.00uur 408 + (370 - 408) x 0,75 = 379 ZO 15.00 uur 256 + (253 - 256) x 0,75 = 254 ZO 16.00 uur 170 + (170 - 190) x 0,75 = 175 ZO 17.00uur C. Bereken nu $Zg met de formule z ·ZTA·Agq· zgals voIgt: ZW 15.00 uur 1 x 0,45 x 4,5 x 485 = 982 ZW 16.00 uur 1 x 0,45 x 4,5 x 575 = 1164 ZW 17.00uur 1 x 0,45 x 4,5 x 619 = 1253 ZO 15.00 uur 1 x 0,45 x 4,5 x 379 = 767 ZO 16.00 uur 1 x 0,45 x4,5 x 254 = 514 ZO 17.00uur 1 x 0,45 x 4,5 x 175 = 354 _,. De gegevens invul/en op formulier 3 'Zonnestraling door glasvlakken' Transmissie door glasvlakken _,. Voor het berekenen van het temperatuurverschil tussen de gewenste binnentemperatuur en de buiten- temperatuur bij een gekozen tijdstip van het jaar - in dit voorbeeld de maand juli en de Nederlandse zomertijd (15.00, 16.00 en 17.00uur) - wordt gebruikgemaakt van tabel17 paragraaf 3.9. Deze zijn als voigt: 15.00 uur 27,8 °C 16.00 uur 28,0°C 17.00uur 27,8 °C _,. De gegevens invullen op formulier 3; daarna de transmissie berekenen met de formule Totalen _,. Totalentransporteren naar formulier 57363_030 - 33-

aReed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.8 FORMULIER 3A KOELLASTBEREKENING VOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR GLASVLAKKEN (ZONNESTRALlNG)Orientatie ZW tPzg Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 10, 11a, 11b, 12 en 13) tPzg = Z • ZfA • A 9 • qzg(SWM) (W)ZTA 0,45 0 541 647 696Ag 4,5 100 466 551 593z1 75 485 575 619 VIISWM 982 1164 1253 tPzgGlassoort Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 10, 11a, 11b, 12 en 13)Koellast vlaknr. 1 tPzgOrientatie ZO tlizg = Z • ZfA • A9 • q (W) zg(SWM)ZTA 0,45Ag 4,5 0 408 256 170z 1 100 370 253 190 379 254 175SWM 75 VIIGlassoort tPzgKoellast vlaknr. 2 tlizg 767 514 354Orientatie Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 10, 11a, 11b, 12 en 13) tPzg = Z • ZfA • A 9 • qzg(SWM) (W)ZTA 0 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 10, 11a, 11b, 12 en 13)Ag 100z tlizg = z· ZfA • Ag • qZg(SWM)(W) tlizgSWMGlassoortKoellast vlaknr. 3 tlizgOrientatie ZTA 0 100 Ag z 17491 16771 16071 SWM Glassoort Koellast vlaknr. 4 tlizgI Totaal vlakken 1 tIm 4--+ Resultaten transporteren naar berekeningsblad 38 (Transmissie)7363_030 - 34-

a Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.9 FORMULIER 38 KOELLASTBEREKENING VOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR GLASVLAKKEN (TRANSMISSIE) Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18Orisntatle ZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 10 en 19) !Ptg = Ug· Ag· (~- ~nom) (W)Ug 2,4 W/(m2. K)~ Tabel19 27,8 28 27,8 62,6 64,8 62,6Ag 4,5m2o,nom 1220CKoellast vlaknr. 1 !PtgOrientatia ZO Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 10 en 19) I !Ptg = Ug· Ag. (~- ~nom) (W) 27,8 28 27,8Ug 2,4 W/(m2. K) 62,6 64,8 62,6Ou Tabel19Ag 4,5m2O. 1220C InomKoellast vlaknr. 2 !PIgOrientatie ZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 10 en 19) O\g= Ug• Ag. (~- ~nom) (W)Ug W/(m2. K)t9u Tabel19 m2A[lO. I °C InortlKoellast vlaknr. 3 O\g 000Orientatle ZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 10 en 19) !PIg = Ug· Ag. (~- o,nom) (W)Ug W/(m2. K)Ou Tabel19Ag m2!~nom °CKoellast vlaknr. 4 !PIg 0001 Totaal transrrussie 1 tIm 4 125 1 130 I 1251 17491 16771 160711 Totaal zonnestraling 1 tim 4ITotaal glasvlakken 1 tIm 4--+ Resultaten transporteren naar berekeningsblad 57363_030 - 35-

(J... Reed Business OpLeidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.10 TOELICHTING FORMULIER 4Zonnestraling en transmissie door wanden en daken~ a. De qzt-waarden voor Neder/andse zomertijden zijn af te /ezen in tabe/ 16 en a is af te /ezen in tabe/1. =b. Voor wanden en daken gebruikmaken van de formu/e ~tg a . Aw . qzt (W)ATTENTIE: HET KAN OOK VOORKOMEN DAT ER NEGATIEVE WAARDEN ONTSTAAN! OOK DEZE WAARDEN INVULLEN EN MEEREKENEN IN DE TOTALE BEREKENING.~ Daarna de gegevens invul/en op formu/ier 4.Zoninstraling en transmissie door buitendeur of -panelen..... a. De gegevens voor de absorptiecoefficient (a) en/of de warmtedoorgangscoetficient (U) kiezen uit de tabel/en 1 en 18 en qzt uit tabe/ 16. b. Voorhet berekenen van het temperatuurverschi/ gebruikmaken van tabe/17 en de gewenste ruimtetemperatuur. c. Voor deuren en pane/en gebruikmaken van de formu/es ~zt = a . Ad· qzt of ~zt = U . A . de (W).ATTENTIE: HET KAN OOK VOORKOMEN DAT ER NEGATIEVE WAARDEN ONTSTAAN! OOK DEZE WAARDEN INVULLEN EN MEEREKENEN IN DE TOTALE BEREKENING ......Daarna de gegevens invul/en op formulier 4.Transmissie door binnenwanden..... a. De gegevens voor de warmtedoorgangscoetficient (U) kiezen uit tabe/18. b. Voor het berekenen van het temperatuurverschil gebruikmaken van de temperatuur van de naast/iggende (be/endende) ruimten en de gewenste ruimtetemperatuur. c. Voor deuren en pane/en gebruikmaken van de formu/e ~zt = Ubi· Abi· de (W)......Daarna de gegevens invul/en op formulier 4.Infiltratie a. Transmissiedoor infi/tratie buiten/ucht kiezen uit tabe/17. b. Voorinfi/tratie gebruikmaken van de formu/e ~vf = qvf· p x 1000x d~ (W)~ Daarna de gegevens invul/en op formu/ier 4.Totalen.....Tota/entransporteren naar formulier 5.7363_030 - 36 -

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.11 FORMULIER 4 KOELLASTBEREKENINGVOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR BUITENMUREN, BINNENMUREN EN OAKEN EN INFILTRATIENederlal'1d~e zotnertlJd ZW 7 I 8 9 10 I 11 I 12 13 14 I 15 I 16 17 18Orientatie 0,5 II Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 1, 14, 15 en 16)a abs. costt. 2W-Categorie <l>zt = a· Aw' qzt (W)Aw m2 ---7qzt 0,81 2,51 540,,861:--- ZO 8,4 26,4 : Koellast vlaknr. 1 <l>ztl 0,5 II Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 1, 14, 15 en 16)Orientatie 11,5 <l>zt = a· Aw' qzt (W)a abs. coeff, ---7 -- 7,1 8,4 8,5Categorie 40,8 48,3 48,9Aw -qzt ---7 Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 1, 14, 15 en 16) <l>zt = a· Aw' qzt (W) Koellast vlaknr. 2 <l>zt? Oak Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 1, 14, 15 en 16)Drientatie <l>zt = a· Aw' qzt (W) 0,85a abs. coeft, 4B -3,4 -3,1 -3,0Categorie 40 -115,6 -105,4 -102,0Aw Zoninstraling en transmissie door daken (zie de-tabellen 1, 14, 15 en 15)qzt ---7 <l>zt = a- Aw' qzt (W) Koellast vlaknr. 3 <l>zt3 -~f---7 -r-I-[ I I I~Orientatie Zoninstraling en transmissie door builendeur 01 -panelen (zie de tabellen 1, 14, 15 en 16)a abs. coett. <l>zt = a· Ad' qzt (W) of qzt = U· A· t.8 (W) (tabel 17 en 18)CategorieAw ---7 Transmissie door binnenmuren (zie label 17 en 18) IFqzt <l>bi = Ubi' Abi· ~8 (W) 1,5 Koellast vlaknr. 4 <l>zt\" 41,6 187,2 187,2 187,2 25Orientatie 22 Transmissie door inliltratie buitenlucht (label 17) ;-27,8 28 27,8 <l>vf = qvf' px 1000x ~e(W) 39,6 38,3a abs. coett, 0,0056 -- 38,3Categorie 1,18 -Aw 22qzt ---7 Koellast vlaknr. 5 <l>zt\" 159 196 223Orientatlea abs. coett,U-IaclorCategorieAdqzt Koellast vlaknr. 6 <l>zt bpUbi W/(m2. K)Abi8e (DC)Sinom (DC) Koellast vlaknr. 7 <l>tb. Iqvl (m·1Js)p kg/m36,(\"om (DC)eu (DC) Koellasl vlaknr. 8 <l>fvTotale koellast 1 tim ii_,. Resultaten transporteren naar berekeningsblad 57363_030 - 37-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.12 TOELICHTING FORMULIER 5Personena. Voor de latente koellastberekening de gegevens overnemen van formulier 1A (Algemene gegevens).b. Houd er rekening mee, dat er bij het bepalen van ~PI is uitgegaan van de nominale ruimtetemperatuur ~inam' in deze berekening 22 ac.c. Indien men in de berekening een maximaal toegestane stijging van de ruimtetemperatuur toepast, moet men er in de berekening wei rekening mee houden en deze meenemen. Een uitzondering op deze regel is, dat het moeilijk is na te gaan op welk tijdstip en hoeveel 81nomwordt overschreden. Cone/usie: er wordt aileen met grotere aantallen personen rekening gehouden met deze rege/.d. De latente koel/ast berekenen met de formule ~PI' np . ~I (W)......De gegevens invul/en op formulier 5.Apparatuura. In geval van vochtbelasting, die door heetwaterketels, stoompannen, voedselverwarmers enz. aan de ruimte wordt toegevoerd, neemt men de voc.htbelasting van formulier 1A (Algemene gegevens) over.b. In deze berekening houden wij er geen rekening mee.......De gegevens invullen op formulier 5.Goederenstrooma. In geval van vochtbelasting, die door goederen wordt veroorzaakt en aan de ruimte wordt toegevoerd, neemt men de vochtbelasting van formulier 1A (Algemene gegevens) over.b. In deze berekening houden wij er geen rekening mee.......De gegevens invul/en op formulier 5.Infiltratiea. Hier moet worden uitgegaan van een ax-waarde, waarbij de ruimteconditie als uitgangspunt wordt gekozen. Men neemt dan de buitenluchtconditie, in deze berekening 28 °CI55% ~, en bepaalt de x-waarde van de beide condities, waardoor de sx-wesrde bepaald kan worden. (Maak gebruik van het mol/ier-hlx-diagram.)ATTENTIE: INDIEN DE BUITENLUCHTCONDITIES NIET BEKEND ZIJN, BASEER DAN DE MAXIMALE NATTEBOLTEMPERATUUR OP 21 -c,b. De x-waarden voor deze berekening bepalen met het mol/ier-hlx-diagram: De x-waarde bij 22 aC150%= 0,0083 kglk9dl De x-waarde bij 28 aC155%= 0,0135 kglk9dl De ax-waarde is dan 0,0135 - 0,0083 kglkg = 0,0052 kglk9dl=c. De latente infiltratie koel/ast wordt berekend met de formule ~if qvf·p·ax·hverd x toOO(W).d. De waarde voor h verdampen wordt uit tabel19 gekozen.......Totalen:De totale latente koel/ast en de totalen van de formulieren 2 tim 4 naar formulier 57363_030 - 38-

(I..Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.8.13 FORMULIER 5 LATENTE KOELLASTBEREKENING EN TOTALENBEREKENINGVAN DE FORMULIEREN 2, 3 EN 4 Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) 17 18 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16Aantal np <Pp!(W) 136Mannen 4 34 Personen <Ppl = np . <Ppl (W) (zie de tabelien 4 en 5 paragraaf 3.9) 104Vrouwen 2 52 240Totaal1 <Ppl(W) 136 136 104 104Wm (g/s) <Pmv 240 240Wm (g/s)Totaal2 Apparatuur <Pml = Wm . hverd (W) (tabel 21 paragraaf 3.9)qg (kg/s) -qg (kg/s)Totaal3 000 Iqvt =Goederen <Pgv qg' c- (cPi - Sa) (W) (tabel 21 paragraaf 3.9)P <Pgv 0 0 0XeXi =Infiltratie <Pit qvt· p- hverd X 1000 X tsx (W) (tabel21 paragraaf 3.9)Totaal4 0,0053 m3/s 81 81 81 1,18 kg/m3 0,0083 kg/kg 0,0135 kg/kg <Pint 81 81 81 Totalen 1 tIm 4 latente koeliast 321 321 321I TOTALE KOELLASTBEREKENING FORMULIEREN 2 TIM 5Totalen latente koellast formulier 5 321 I321 321 I 2724Totalen interne voelbare koeliast for- 2734 2750mulier 2Totalen externe voelbare koeliast 1874 1807 1732door glasvlakken formulier 3Totalen externe voelbare koellast 159 196 223door muren en dak formulier 4ITotalen voelbare koeliast <Pv 4745 4737 4705formulieren 2, 3 en 4IGEREDUCEERDE KOELLASTBEREKENINGReductie koellast <Pvv 832 832 832formulier 1B 3925 3905 3873 4246 4226 4194Totaal gereduceerde voelbare koel-last cPvv - <PvTotale voelbare en latente koeliast<Ptotaal7363_030 - 39-

aReed Business OpLeidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9 TABELLEN TEN BEHOEVE VAN BEREKENINGEN 3.9.1 ABSORPTIECOEFFICIENT a Materiaal Absorptiecoefficient a 0,9 Asfalt 0,3 Baksteen 0,2 0,65 Wit geglazuurd 0,6 Gebroken wit Rood (licht --> donker) 0,7 Geel Beton 0,65 Ongekleurd (afhankelijk van de ouderdom) 0,85 Oakbedekking 0,85 Oakpannen rood Oakpannen blauw-grijs 0,4 Oakleer (met grind) 0,7 Kalkzandsteen Wit, fijn zand 0,4 Rood Pleisterwerk 0,55 Wit Metalen oppervlakken 0,35 Zink, gepolijst 0,55 Verfsoorten 0,25 Gebroken wit 0,32 Wit (AlP,) 0,15 Wit, loodwit (PbCOa) Wit, zinkwit (ZnO) Wit (MgCO,) TabeJ 1 Enkele richtwaarden van absorptiecoefficienten (a) voor zonnestraling op materialen, die het buitenoppervlak van een gebouwconstructie vormen (bron NEN 5067) 3.9.2 SOORTELlJKE MASS.A:SPER OPPERVLAKTE-EENHEID VAN BOUWMATERIALEN PA•w in kg/m2 Licht Middel Zwaar Buitenwanden < 70 150 - 300 300 - 500 Buitenblad < 50 50 -150 150 - 300 Binnenblad < 100 75 -150 ca. 500 Oaken < 60 ca. 500 Gangwanden < 60 150 - 250 > 375 Tussenvloeren ca. 250 125 - 200 ca. 750 Begane-grondvloeren ca. 250 ca. 500 ca. 750 Tussenvloeren ca. 500 Tabel 2 Soortelijke massa's per oppervlakte-eenheid van bouwmaterialen QA.w voor verschillende vertrektypen (ISSO-8)7363_030 - 40-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.3 SWM-WAARDEN Bouwwijze Isolerende deklagen Wei Geen 40- 50 Licht 65- 85 Middel 55- 70 90 -100 Zwaar 85 - 115 120 - 145 Tabel 3 Globale SWM-waarden voor enkele vertrektypen in kg/m2 (ISSO-8) 3.9.4 PERSON EN (ACTIVITEITEN EN KLEDING) Personen Metabolisme (W) Activiteit personen 85 130 1 Rustend 160 2 Lichte kantoorwerkzaamheden (zittend) 210 3 Typen - staand tekenwerk 300 4 Lichte actieve werkzaamheden zittend 400 5 Lichte actieve werkzaamheden staand/lopend 500 6 Actieve sportbeoefening/matig zware lichamelijke arbeid 7 Zeer zware lichamelijke arbeid - intensieve sportbeoefening Kleding personen clo-waarde clo-waarde mannen vrouwen 1 Geen 2 Lichte (sport)kleding 0 0 3 Lichte zomerkleding 0,2 0,2 4 Lichte werkkleding 0,5 0,3 5 Normaal kostuum/normale dameskleding 0,6 0,4 6 Zwaar (winter)kostuum/warme dameskleding 1,0 0,7 1,3 1,3 Tabel 4 Indicaties voor het metabolisme van volwassen personen (huidoppervlak 2 m2)in watt en de thermische weerstand van kleding voor diverse kledingtypen in clo7363_030 - 41 -

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen KIi-C 3 3.9.5 PERSONEN (METABOLISMENOELBARE EN LATENTEWARMTEAFGIFTE) Totaal metabolisme 85 130 160 210 300 400 500clo- 0; Vocht- La- voelb. Vocht- La- Voelb~ Vochl- La- Voelb. VochL- La- voelb. Vocht- La- Voelb Vocht- La- Voelb, Vocht- La- Vaelb.waarde db afgifte warm- afgifte warm- afglfte tente warm- afgifte warm- a1gifte tente warm- a1gifte warm- afgifte lenle warm- tonto to tente te warm- te tenia te warm- to tenle Ie warm- Ie (oG) (mgts) warm- (mgts) warm- (mgts) warm- (mgts) (mgts) warm- (mgts) te (W) (W) (mgts) te (W) (W) Ie (W) (W) Ie (W) (W) te (W) Ie (W) te (W) (W) (W) (W) 14 3,5 8,5 21,0 135,0 24,9 62,0 148,0 44,8 112,0 188,0 46,8 117,0 283,0 64,7 162,0 338,0 16 4,0 9,5 37,0 123,0 31,1 80,0 130,0 56,1 140,0 160,0 53,4 134,0 266,0 71,8 180,0 320,0 18 4,5 11,0 54,0 106,0 94,0 116,0 59,2 148,0 152,0 59,6 149,0 251,0 78,5 196,0 304,00,2 20 5,0 12,5 73,0 9,0 22,5 108,0 7,9 71,0 38,0 105,0 105,0 65,7 164,0 136,0 65,7 164,0 236,0 85,0 213,0 287,0 22 5,5 14,0 71,0 10,0 25,0 105,0 14,9 89,0 42,1 24 6,0 15,0 70,0 14,5 36,0 94,0 21,7 26 6,5 16,0 69,0 20,0 50,0 80,0 28,6 20 5,5 13,8 71,5 9,5 23,8 89,0 10,7 27,5 129,5 27,5 68,5 141,5 48,4 121,0 179,0 6,0 15,0 70,0 11,2 28,0 85,0 17,3 43,0 117,0 33,4 85,0 125,0 57,9 144,5 ·155,50,3 22 6,7 16,5 68,5 15,4 38,5 79,5 23,7 59,0 101,0 39,7 98,5 111,5 61,6 154,0 146,0 24 7,0 17,5 67,5 21,0 52,5 72,0 30,0 74,5 44,1 110,0 100,0 68,1 170,0 130,0 85,5 26 6,0 10,0 25,0 6,5 12,3 31,0 20 7,3 15,0 70,0 16,2 41,0 105,0 13,4 34,0 124,0 30,0 75,0 135,0 52,0 130,0 170,0 7,5 16,0 69,0 22,0 55,0 99,0 19,6 49,0 111,0 35,6 90,0 120,0 59,7 149,0 151,00,4 22 18,0 67,0 89,0 25,6 64,0 41,3 103,0 107,0 63,9 160,0 140,0 24 6,3 19,0 66,0 10,6 26,5 75,0 31,3 78,0 96,0 46,1 115,0 70,4 176,0 124,0 6,8 13,6 34,0 82,0 95,0 26 7,4 18,1 45,5 8,3 23,5 59,0 20 15,5 69,5 103,5 16,2 40,5 118,5 32,6 81,5 128,5 55,6 139,0 161,0 6,5 16,8 68,3 11,2 28,0 96,0 22,0 55,0 105,0 37,9 95,0 115,0 61,5 153,5 146,50,5 22 7,0 18,5 66,5 14,8 37,0 84,5 27,6 69,0 43,0 107,5 102,5 66,3 166,0 134,0 24 7,5 21,0 64,0 20,0 50,0 71,0 32,7 81,5 91,0 48,1 120,0 72,8 182,0 118,0 9,1 25,0 63,0 78,5 90,0 26 6,8 12,4 31,0 20 7,2 16,0 69,0 16,6 41,5 102,0 18,9 47,0 113,0 35,1 88,0 122,0 59,2 148,0 152,0 7,8 17,5 67,5 21,5 54,0 93,0 24,3 61,0 99,0 40,1 100,0 110,0 63,3 158,0 142,00,6 22 10,4 19,0 66,0 26,0 65,5 80,0 29,5 74,0 86,0 44,6 112,0 68,6 172,0 128,0 24 23,0 62,0 67,0 34,0 85,0 75,0 50,1 125,0 98,0 75,1 188,0 112,0 7,0 13,6 34,0 85,0 26 7,3 18,4 46,0 8,5 23,0 58,0 20 11,7 16,8 68,3 27,0 68,0 99,0 21,0 52,5 107,5 37,1 93,0 117,0 60,9 152,5 147,5 17,8 67,3 88,5 26,1 65,5 94,5 41,7 104,0 106,0 65,3 163,0 137,00,7 22 7,1 20,0 65,0 15,3 38,5 76,0 30,9 77,5 82,5 46,2 116,0 70,5 177,0 123,0 24 7,4 26,0 59,0 19,9 49,5 64,5 35,6 89,0 71,0 51,6 129,0 94,0 76,9 192,5 107,5 8,7 24,2 61,0 81,0 26 13,6 28,5 71,5 20 7,2 17,5 67,5 17,0 43,0 96,0 23,1 58,0 102,0 39,0 98,0 112,0 62,6 157,0 143,0 7,5 18,0 67,0 21,3 53,0 84,0 27,9 70,0 90,0 43,3 108,0 102,0 67,2 168,0 132,00,8 22 9,4 21,0 64,0 25,4 64,0 72,0 81,0 79,0 47,8 120,0 72,4 182,0 118,0 24 15,4 29,0 56,0 29,9 75,0 62,0 32,3 93,0 67,0 53,1 133,0 90,0 78,7 197,0 103,0 37,2 77,0 26 7,5 19,7 49,0 8,5 23,5 59,0 20 10,2 17,8 67,3 27,6 69,0 91,5 24,8 62,0 98,0 40,6 101,5 108,5 64,3 161,0 139,0 19,5 18,5 66,5 31,8 80,0 80,5 29,3 73,5 86,5 44,7 111,5 98,5 69,2 173,0 127,00,9 22 22,3 62,8 69,0 33,6 84,0 76,0 49,4 124,0 86,0 74,4 186,5 113,5 24 33,8 51,3 58,5 38,4 96,0 64,0 54,4 136,0 74,0 80,1 200,5 99,5 26 20 18,0 67,0 87,0 26,5 66,0 94,0 42,1 105,0 105,0 65,9 165,0 135,0 19,0 66,0 77,0 30,7 77,0 83,0 46,0 115,0 95,0 71,1 178,0 122,01,0 22 23,5 61,5 66,0 34,9 87,0 73,0 51,0 128,0 82,0 76,3 191,0 109,0 24 38,5 46,5 55,0 39,6 99,0 61,0 55,6 139,0 71,0 81,5 204,0 96,0 26 20 19,0 66,0 81,0 29,2 73,0 87,0 44,5 111,0 99,0 69,5 174,0 126,01,2 22 21,0 64,0 71,0 33,0 83,0 77,0 48,8 122,0 88,0 74,3 186,0 114,0 25,5 59,5 61,0 37,2 93,0 67,0 53,2 133,0 77,0 79,0 198,0 102,0 24 49,0 36,0 50,0 41,6 104,0 56,0 57.7 144,0 66,0 83,8 210,0 26 90,0 Voor tussenliggende clo-waarden en temperaturen: interpoleren. Totaal metabolisme = latente warmte (in W) + voelb. warmte (= voelbare warmte in W). Tabel 5 Het metabolisme van een volwassen persoon gemiddeld huidoppervlak 2 m2,verdeeld in voelbare en latente warmteafgifte.7363_030 - 42-

a. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 33.9.6 VERLICHTING (REDUCTIEFACTOR '1) Afgezogen luchtdebiet Armatuuropstelling (m'/s)/100 W 0,0056 0,0083 0,014 0,028 (m'/h)/100 W 20 30 50 100 Reductiefactor \" 1,00 0,30 1 Niet afgezogen 1,00 1,00 1,00 0,25 2 Met plenumafzuiging 0,65 0,55 0,45 0,20 3 Afzuiging via onge'isoleerdekanalen 0,50 0,45 0,35 4 Afzuiging via ge'isoleerde kanalen 0,40 0,35 0,30 Tabel 6 Richtwaarden voor de reductiefactor \" van lichtornamenten (naar ISSO-8)3.9.7 VERLICHTING (CONVECTIEFACTOR CF1) Type Verlichtingsarmatuur CF1 I Met luchtafzuiging via armatuur en plafond 0,2 II { InbbuwapparatlJur 0,3 III Zonder luchtafzuiging Opbouwapparatu ur 0,4 IV Vrljhangj'l'ndeapparatuur 0,5 Tabel7 Enkele richtwaarden voor de convectiefactor CF, (naar ISSO-8) - 43-

(!.. ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.8 VERLICHTING (SI - EN SI -WAARDEN) V(O) V(100) Berekeningstijdstip (Nederlandse zomertijd)SWM = 100 [kg/m2] 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 L...W 7 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 0,030 0,028 0,026 0,024 0,022 0,021 0-+=i\"C 8 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 0,030 0,028 0,026 0,024 0,022.r:t:: 9 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 'Q,03O 0,028 0,026 0,024 0 (.).'(11\"0' 10 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 0,030 0,028 0,026=.(IIQ'l 11 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 0,030 0,028 :> 12 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 0,030 elfID~'~ 13 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 0,032 14 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046 0,039 0,036 (ij>.:~.J:; 15 0,016 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,:093 0,058 0,046 0,039 (II Gl 0··0 16 0,017 0,016 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 0,046\"COli) 17 0,019 0,017 0,016 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0,058 :§ c.>Gl 18 0,020 0,019 0,017 10,016 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0,093 0~G- lt::Cl 19 0,021 0,020 0,019 0,017 0,016 0,016 0,015 0,014 0,013 0,012 0,012 0,011 0,317 0- nl.r:·- nlGlII) s0- 3_:\"Ct:: n3:l elf\"cI.I;.:)G:~:.:.;l>...la<s:\"C\"C~I:=--GCll~~TotaalLicht aan: 0,062 0,365 0,445 0,491 0,525 0,553 0,272 0,211 0,183 0,165 0,152 0,140 0,130Van 7 - 12 uur 0,051 0,048 0,352 0,433 0,479 0,514 0,236 0,179 0,153 0,137 0,126 0,116 0,108Van 8 - 12 uur 0,088 0,083 0,078 0,074 0,070 0,066 0,062 0,365 0,553 0,272Van 13 - 18 uur 0,068 0,064 0,061 0,058 0,054 0,051 0,048 0,352 0,445 0,491 0,525 0,236 0,179Van 13 - 17 uur 0,165 0,462 0,536 0,577 0,607 0,630 0,651 0,669 0,433 0,479 0,514 0,729 0,434Van 7 - 18 uur 0,154 0,145 0,443 0,519 0,561 0,591 0,615 0,637 0,705 0,412Van 8 - 18 uur 0,145 0,443 0,519 0,561 0,591 0,615 0,637 0,656 0,686 0,702 0,716 0,412 0,341Van 7 - 17 uur 0,656 lMl!I 0,690 0,674 0,690 0,705 Berekeningstijdstip (Nederlandse zomertijd)SWM = 0 [kg/m2] 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ClGl 7 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 0,009 0,009 0,007 0,006 0,005 0- 8 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 0,009 0,009 0,007 0,006 >- :§~ 9 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 0,009 0,009 0,007 cif 10 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 0,009 0,009 .s.r::'ii\"O 11 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 0,009 nl-' 12 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 0,011 13 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 0,013 ~.Olj· 14 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 0,016 15 0,003 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 0,021 >'ti~r<..!rl : 16 0,003 0,003 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 0,033 17 0,004 0,003 0,003 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 0,060 Gl 0, 0 18 0,005 0,004 0,003 0,003 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 0,144 \"COli) 19 0,005 0,005 0,004 0,003 0,003 0,003 0,003 0,002 0,002 0,002 0,001 0,001 0,577 c.>Gl 0- Cl ~Glt:: nl.r:·- nlGlII) 3:\"C nl _ t:: 3: +cI:I:.)G~..l>.....lc<u: \"C\"C~ I:=--GCll~~TotaalLicht aan: 0,008 0,583 0,725 0,783 0,815 0,835 0,274 0,143 0,094 0,070 0,058 0,049 0,042 (ijVan 7 - 12 uur 0,007 0,006 10,581 0,723 0,782 0,814 0,258 0,130 0,083 0,061 0,049 0,042 0,036 nlVan 8 - 12 uur 0,018 0,016 0,014 0,013 0,012 0,010 0,008 0,583 0,725 0,783 0,815 0,835 0,274Van 13 - 18 uur 0,013 0,012 ' 0,011 0,010 0,009 0,007 0,006 0,581 0,723 0,782 0,814 0,258 0,130 :§Van 13 - 17 uur 0,029 0,601 0,741 0,798 0,828 0,846 0,859 0,870 0,879 0,886 0,894 0,900 0,329Van 7 - 18 uur 0,028 0,024 0,597 0,738 0,795 0,825 0,843 0,857 0,868 0,877 0,885 0,893 0,323 0-Van 8 - 18 uur 0,024 0,597 0,738 0,795 0,825 0,843 0,857 0,868 0,877 0,885 0,893 0,323 0,185 >-Van 7 - 17 uur elf Gebruik tabel: Gegeven: Licht aan van 8 - 18 uur. SI om 16 uur is totaal verticale kolom om 16 uur ( ). v(100) Van 9 - 18 uur = 0,674. Totaalwordt ook afgelezenop Stv totaaHabel bij 'Iicht aan 8 - 18 uur' op tijdstip 16 uur (I. =-~ii!I = 0,674. (100) Zo ook van Stv . (0) Tabel 8 UurlijksebijdragenStv en Stv aan de accumulatiefactoren(naar ISSO-8) (100) (0)7363_030 - 44-

(J.. ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.9 VERLICHTING (VERLICHTINGSSTERKTE E EN GE\"iNSTALLEERD VERMOGEN) Omschrijving van Voorbeelden Aanbevolen Ge\"instalieerdaansluitvermo- ruimtegebruik gemiddelde gen per oppervlakte [W/m2] verlichtings- sterkte E [Ix] Fluorescentie- Gloeilampen lampen 125 Er wordt niet Opslagruimten, 5-10 25-30 voortdurend gewerkt, autostaliingen 250 orientatieverlichting 10- 20 50-60 Magazijnen, 500 In de regel geen sporthalien, constructie- waarneming van kleine werkplaatsen, details archieven ruimten voor algemene kantoorwerkzaamheden 22-44 100-120 Nauwkeurig kan- Kantoorruimten, foyers 750 27-54 130-140 toorwerk, verpozing, restaurants, supermark- 1000 35-70 tekenwerk, fijn ten teken zalen, fijnme- montagewerk chanische werkplaatsen, confectieateliers Taber 9 Aanbevolen gemiddelde verlichtingssterkte E en indicatie ge\"instalieerdvermogenverlichting inW/m27363_030 - 45-

(]... ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.10 ZONBELASTING VIA RAMEN (ZTA EN U-WAARDEN) U Glassoort Buiten Binnen Soort van beglazing en zonwering ZTA (W/(m2·K) Enkel blank glas 0,80 5,8 I Zonder afscherming ~ II Enkel blank glas met binnenzon- 0,45 4,8 wering - opm. e (zie opm. d) ~~ III Enkel blank glas met buitenzon- 0,15 4,8 wering - opm. e (zie opm. d) ~~ IV Enkel zonabsorDerend glas zen- 0,55 5,8 der afscherming ~ I Enkel blank glas zonder afscher- Va ming: a. voorzien van reflecterende Vb coating 0,30 5,8 ~ b. tevens emissieverlagend 0,30 3,7 VI Dubbel blank glas zonder at- 0,70 2,9 scherming ~ VII Dubbel blank glas met binnenzon- 0,45 2,4 wering - opm. e (zie opm. d) ~~ VIII Dubbel blank glas met buitenzon- 0,15 2,6 wering - opm. e (zie opm. d) ~~ Dubbel raam, blank glas, tussen IXa [aloezleen: IXb a. zonder luchtdoorstroming 0,25 2,4 ~ b. met luchtdoorstroming 0,15 3,7 0X Dubbel glas buiten zonabsorbe- 0,45 2,9 rend, binnen blank XI Dubbel blank glas, zonreflecte- 0,45 2,4 rend (zie opm. f) I ~ XII Dubbel blank glas warmte(infra- rood)reflecterend, isolerende 0,66 1,4 gasvulling en coating ~ Tabel 10 Zontoetredingsfactoren ZTA en U-waarden van diverste soorten van beglazing met en zonder zonwering (naar ISSO-8)7363_030 - 46-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.11 ZONBELASTING VIA RAMEN (BESCHADUWINGSFACTOREN) - ~I!~~~~D co co co tc co LI~_J~J~C/} ~ LO - ~I!-'~~~~~----' ::::> I~LI-' rlu:r:1 0000 -::;i;ll;r- '<t ::::> r--- ti'- LO ~ l~~ v1.9 1')'1/ C') ,2,_ . ib~ ::::> I-'/r/ ~~ fur--- '\" ~I'lr:-: g,- <JJ ~.~ [2~ /' ,~~~~~ « ~pV;V I\~~ I~~~~/ -- Ij -r--- '\" :+£1\" 0- f'.~ ~~ 11iI~ ~--r--- r---- r---r--- \"'l; r.,:;r::~ ~~ I'~~~~ 1\ ~ LO l- 1::, r---r--- C') I- D. .\, r-F s 'c\"i f'illlil 'iii ..~~c_ LO 0 G_ J b~~1 o 0 co o -' 0 0' 0 :r:ltl66oo '0 co ,. , 11JI co J~: lu1.8.-.c1.i.~c.ic~io-r---r---r--- vV~t/V r:r'.: luI JlQ 1 's £Iu§~~~o-I- LO:; LO k:~iI':V 'V 000 N '<t LL .!!?::J v!Y::rl tvLYV k:~V j§o l<~1\~ _ e: l~~~f/ '\" ~V --- \'I\~~ s,0) '\" I'r~-,Ll'\\"1'~- 1\ ... -nI--1I-'l\"~;;-;: h. o t'-~ [::::~~ o i\"~ I.\~b, :t 0\"'_ ~I o n Do Fi\"\" o 13 co 0' 0, '0\"\" \"',\",' '\"(ij J} ~~t1-- co il ~LI- co _I 1 J~I co . '\"in OJ -1-- LO :£1\"\" i:i~~; LO . r£l~ ~o·-1--1-1- LO 'e;;: l:1(J 0000:; :::I::J 1:% I%~ 1--'V' '0ben r7 b-I-4:V[7-- -r--- 1-- I/[j:l/ ,V' .o'c\" II ~~ ----t++r+: I\N~~ -I- 1-- '\" :+£1\" .'0c\") I\l~ _ ,11 fi \",J: 0) ~n1\1'~~ n['l\.~~ - 0 '\" \"\" ~r'-~ ,_'1\"; ~t C Q) o o 1\"\"\"1 o F=pi\"\"l\"\"b o o o o o --<\"\"1l 6 \"' '\"COl 'esn .!!!~,._:; co ITll-co OJ::J LO 1\ LOn~II z: 0 ::::> I 0>~ -a '<t'~' I%~v'<t £Iu~.....~-_~...§....~--o. ~\~\ £lui!!~~8_~ C '\" ~~':.,-~..--~~, Q)- t·~~§;\" ~ ~v/ ~~ 3~;:: 0 ,I\" \~~~~ .... ~.~ :£1\" U :O<li e: 1_ '\" ::J!::c 0) <1l -- 1-1- ~ 0\"'0) Ui ~g:~ !I\".cO)O) c0o e: OJ 0- O)N.c 0) 0 o 'OO)e: e: Qi .C~o_ LO o_ LO \",'00) '0 Qi ::::> 0' 0 > \"C 0) <1l I I-~ I Ii co OJ s: ~Xr;;;.-~\\~£1'I::u1~:~~,§I~'Yo - e: o -.\: '>\" C/} 1\"[': ~~ OJ cQo) 'e;;: .I.I.I ::J Gi '0 .J:l' s0':\" ~ .'0c\") 0- 0 co S 't::i ~ g> >'\" '0 I I I I I, .8~'§:g> ~ 's N 0) c0o0..0.::\"::01.- 3: Qi -e'\": -~ ~1~,1Q~~~2 . ~I-LO ~ ~~~~ '\"Oie: s,0) s: ~,;~o~ .!!!\1:; UC(/)..c Qi '<t :~!:!.::J .tcUQ()J)QL)Jo UJ 0)~ ~I/:: '0 0(/)' ....0.) ... ~cn~:C.c N '0\"L::_ ,r\" ~~ --1-'\" '\" '\".8 ::J e: '\" e: ... 0 '0 0 s: N (ij 0 '\"OJ :::I 0' :::I 'e;;: 0) \"0 ~ .c ~0co; N ::J0 lO' 0 o '0 I:§. o o· .c '0 co co '\"0 J: :£ e: I,III KU·C3 'E'\"\" '\"\" 0) ~io~~ll:fI_~ I- \",~_~o\" '\".c ~f\-:'~ ~·~~V I- 0) , I \" ,~ rlu81'!~8 ~ -1- ~I\ t::~ 0::J :t~N~~:;,tl~::J'\" p'~ ~1tr;V I'f::: ~~~ g II > N :£1\"'\" o I- o o o7363_030 - 47-

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.11 ZONBELASTING VIA RAMEN (BESCHADUWINGSFACTOREN) (VERVOLG) 1\ ,\" II I I~~ <0 '0: £10 ~-~:3~~o I I II I .~ 10 w ,,1~~~~ ~?' ~ ~ £10 ~-~~~o ...~ £\"10 ~~~o ~ 10 ....t:::~tiIIo ,~(1~~~ :«:::> l::=;%lY1 w (V t;:- '\" w u: I, , ,I'. '\" ,t'-.. r-..~~~ 1-- I-- f'>o\"'f-.-, r-, , '\" '\" .: ,~ '\" o_ '\"10 0- d\" '\" <0 '\" c5 o 10 ... <0 II II I I I II III ~'\" '\":J - £1v0':5-\_l(O!8O,~,V5\Ol(! - 10 e £10 §~~~o I- 10 1;;:J o ~~ ~~~~' <;1>: ... o 1/., -1-10 11H+'~1c-~>~44'I:~1---! 'C '\" vv.~' t;::'v\" '\" f/ '5 p;;~ ~p ~~' N 1-1- - ,\"~c\"§\" r--f;::~~ ~~ ~f:::: 0'\" ~ joo.. o .: , 1 '\"o _- '\"'\" (3 ci '\" l~~:£:o~~~~~I~10~- •\" 1'\";; IIIIII :i:i%j:I2V UJJ_1_1 t-l: \"':,....-0000 rn f- £108,5\ l(I8Jil, 10 '~~8v~ \"\"' V, 'c;:: ~~ ,\ ,?'%aoo ~~ ~B/ :J I I\~~~ ?V\" 'C '\"s: C ~~ ~~ o Ql ~\"\"\" .'\"c\" :.t. 0\" '\" :c.ta. '\" :\§~ \~~ '~ws Ol -...:r.::f:!ll~ , i\":~ S~~ (5 -I- 0> 01.-. L_j__l__L-,!., _j___J__L_LJ, '\" I, '\" ~ o C o Ql 0_ (5 _N 6 0 _N '\" _N 'c0a Ui :JIl~~ £~!:j;.~-~~--~!10 1~11\I~', _1J~f- \"~~~pr-I~I w ~ \".I!\"._I~' J~~ff~i~ 10 £lo~,5\lQ_85\,....,....,..0..0,.... ~I ~ Ol ~,~ ~r,:;~V I~J~~l(I :t::t:>.1- C 1'1\~~ ~ .~ ::::> ::::J.:.J. ~~~l--V k-;::~lI' §If- fu',~ u: \"c0a '~~ 1< s: \" f'.I\"~~ \~ 'I\l\~[\~ ~-~ wo r- ~1ilI~ II:.. Ql III .~ ~~ .....c-- 1 a; .c '\"0' '\" ~,.. ,n '\" 10 '\" '\"10 0- {2 '\"<0 c5 '\" <0 c5 c5 o e'\"o ~-£~.J~-~.~I~~~L~i~-~~~:; - <0:J t:::%:w 10 10 I_I Il(IJ~!l(Il_ !Io,,--:~T~l~gJ~v1T~ 10 'C b 1l: 0 \"\"'-\"':0000co ... ,\ 1\' Y~..YA ... . ~~ ... '5 I~M N \" r~~~f '~ ~~t::::t;::V -- '\" I\W ;.:::tyV' ~ co \"\"'\" '\" ~\" 1\,.1\";::i~ \['\ ~~ \~~ t\~~ --1- '\" or ~~ b.. s,c\": ~ ~!ct. 1 0'\" ~'\" . o \"'~ , '\" q lQ o n ;~~~onro_ J c\"I'i~J~r'r'\"'\" '\"<0 - (3 '\"<0 c5 o· '\"<0 Ur'\"ni s ~ £!o~s~~Iio 10 ~~£II:~I.~,~10I~~ ...'\" ~~' /v.:J ... ... 'c;:: , co II '\" :J :::-1/_'vA- /1 'C so':\" .\"'c\" 0\" '\" ~~ ~~ Vv ~~;> 1- ~~ ~~ cr \~ ~~ 11>.. cr '\" \\"\ ~. - -- ~_No ool'-. j_J__l,..L.,J;-J,....IWL....I.....I '\" 1\' ~~I>.. 1 '\" 'm '\"'\" o '\" '\"o KU-C37363_030 - 48-

a ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.14 WANDINVLOEDEN (BUITENMUURMASS~S (kg/m2)) Categorie Massa per m2van buiten- en binnenblad in kg bij spouwmuren Buitenblad Binnenblad j 300-500 Geen invloed 150 - 300 > 50 > 150 II 150 - 300 50-150 III 70-150 < 50 * Buitenbladen met massa's tussen 70 en 150 kg/m2komen hier erg weinig voor. Tabel14 Categorie-indeling voor massa per m2 van veel gebruikte wandconstructies 3.9.15 DAKINVLOEDEN (CATEGORIE-INDELING DAKCONSTRUCTIES) I Categorie Opbouw Geen plafond 1A Staalplaat Met plafond 1B Staalplaat Geen plafond 2A Beton Met plafond 2B Beton 3A Lichtbeton of cellenbeton Geen plafond 3B Lichtbeton of cellenbeton Met plafond 4A Isolerend dakbeschot Geen plafond 4B Isolerend dakbeschot Met plafond 5A Licht isolerende dakplaat 5B Licht isolerende dakplaat Geen plafond Met plafond Tabel1S Categorie-indeling van diverse dakconstructies7363_030 - 51 -

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.16 WANDINVLOEDEN (DE qzt-WAARDEN) Constr. Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) categorie 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Noord I -0,2 -0,4 -0,6 -0,8 -0,9 -0,9 -0,9 -0,8 -0,7 -0,5 -0,3 0,0 0,2 II -2,4 -2,8 -2,9 -2,8 -2,5 -5,2 -1,6 -0,9 -0,1 0,6 1,3 2,0 2,5 III -4,7 -4,3 -3,6 -3,0 -2,0 -0,9 0,3 1,5 2,5 3,5 4,1 4,4 4,5 Noord- I 0,4 0,3 0,1 0,1 0,2 0,4 0,5 0,7 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 oost II -2,4 -2,6 -2,2 -1,1 0,0 1,1 1,8 2,4 2,7 3,0 3,5 3,9 4,1 III -4,5 3,4 -1,0 1,7 3,6 4,7 4,7 4,8 4,7 5,0 5,2 5,1 4,7 Oost I 1,6 1,3 1,1 1,2 1,3 1,6 2,0 2,3 2,8 3,1 3,5 3,6 3,8 II -2,0 -2,5 -1,8 -0,5 1,1 2,9 4,6 6,0 6,3 6,7 6,8 6,9 6,6 III -4,3 -3,3 -0,4 3,2 7,0 9,2 11,0 10,6 9,4 8,5 7,5 6,5 5,9 Zuidoost I 2,0 1,7 1,5 1,4 1,4 1,6 2,0 2,4 3,0 3,5 3,8 4,3 4,4 II -2,0 -2,4 -2,1 -1,6 0,0 1,6 3,8 5,9 7,1 8,4 8,5 8,9 8,2 III -5,0 -4,6 -2,5 0,9 4,1 8,2 10,9 12,9 13,2 12,5 10,9 9,6 7,5 Zuid I 2,3 1,7 1,4 1,2 1,0 i ,0 0,9 1,2 1,5 2,1 2,7 3,3 3,7 -1,5 -2,5 -2,8 -2,9 -2,2 -1,2 0,0 2,0 4,0 5,8 7,6 8,8 9,3 II -5,0 -5,2 -4,6 -3,4 -1,8 4,6 8,2 11,2 13,4 14,0 13,7 12,0 '1,3 III 2,9 2,3 2,1 1,7 1,4 1,2 1,2 1,5 2,0 2,4 3,1 -0,9 -1,8 -2,1 -2,2 -2,1 -0,4 0,8 2,5 4,8 6,8 8,5..~Q) -5,0 -5,2 -4,5 -4,0 -2,5 5,1 8,9 11,8 14,4 15,2 2,4C Zuidwest I 2,7 2,3 2,0 1,6 1,3 1,2 1,2 0,9 1,1 1,5 1,9 2,4.:~ II -0,5 -1,7 -2,0 -2,2 -2,1 -1,8 -1,4 0,9 0,2 1,1 2,9 4,4 6,8 (5 III -5,0 -4,6 -4,5 -3,9 -2,5 -1,5 -0,8 3,0 5,5 8,4 11,3 13,7 0,5 c 1,2 0,9 0,6 0,3 0,1 1,5 -0,1 0,1 0,3 0,5 0,9 -1,4 -2,3 -2,6 -2,7 -2,5 -0,1 0,6 1,3 2,4 3,7 Q) -3,8 -4,1 -4,1 -3,2 -2,4 -0,2 3,7 4,9 6,2 7,8 -1,0 2,9\"'C West I 1,2 1,1c II -1,8 -1,4 1,5!II -1,33: 0,3Q) III(ij 0 I 0,0 -0,1 -2,2 -1,6'E Noord- -1,1 0,5~ west II III Oak lA -15,4 -15,0 -13,0 -9,3 -3,9 1,9 7,8 12,7 16,4 19,3 20,8 20,6 19,1 18 -18,3 -19,2 -19,5 -17,3 -14,0 -9,5 -4,1 1,3 5,9 10,4 13,3 15,5 16,2 Oak 2A 0,5 0,2 -0,1 -0,3 0,5 -0,6 -0,6 -0,6 -0,5 0,5 0,8 1,0 1,4 28 -3,2 -3,4 -3,6 -3,8 -3,9 -4,0 -4,1 -4,1 -3,9 -3,8 -3,7 -3,3 -3,1 Oak 3A -0,1 -1,8 -2,6 -3,4 -3,9 -4,0 -4,0 -3,0 -1,6 0,0 1,0 2,7 4,5 38 -2,0 -3,3 -4,1 -5,0 -5,6 -6,0 -5,9 -5,8 -5,0 -4,2 -3,3 -2,0 -1,2(ij!II 4A 3,4 2,2 1,4 0,1 -0,6 -1,3 -2,4 2,7 -2,2 -2,0 -1,1 -0,5 0,8C 48 1,7 1,3 0,3 -0,7 -1,3 -1,9 -2,8 -3,2 -3,4 -3,1 -3,0 -2,3 -1,6 Oak0 SA -6,5 -5,7 -6,8 -7,4 -7,0 -6,6 -5,1 -2,6 -0,4 1,8 4,8 7,0 8,4sN 58 -3,4 -4,7 -5,7 -6,9 -7,0 -7,1 -6,5 -5,4 -3,6 -2,1 0,0 2,2 3,8I Oak(Naar 1880 8) Tabel16 De waarden van qzt in W/m2 voor diverse constructietypen, windrichtingen en voor de periode van mei tim september7363_030 - 52-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.17 K.N.M.I.-ZOMERTIJDTEMPERATUREN (8 ETMAALGEMIDDELDE) egem Zomertijd 8. [DC] 01 mei juni juli augustus september 02 03 14,4 16,9 18,8 29,3 15,2 04 13,5 05 12,4 16,0 17,9 18,4 14,3 06 11,9 07 11,7 14,9 16,8 17,3 13,2 08 11,6 09 12,0 14,4 16,3 16,8 12,7 10 13,5 11 15,8 14,2 16,1 16,6 12,5 12 17,6 13 19,5 14,1 16,0 16,5 12,4 14 20,9 15 22,1 14,5 16,4 16,9 12,8 16 23,0 17 23,4 16,0 17,9 18,4 14,3 18 23,6 19 23,4 18,3 20,2 20,7 16,6 20 22,8 21 21,8 20,1 22,0 22,5 18,4 22 20,3 23 18,4 22,0 23,9 24,4 20,3 24 16,8 15,8 23,4 25,3 25,8 21,7 BOgem 15,1 24,6 26,5 27,0 22,9 17,6 25,5 27,4 27,9 23,8 25,9 27,8 28,3 24,2 26,1 28,0 28,5 24,4 25,9 27,8 28,3 24,2 25,3 27,2 27,7 23,6 24,3 26,2 26,7 22,6 22,8 24,7 25,2 21,1 20,9 22,8 23,3 19,2 19,3 21,2 21,7 17,6 18,3 20,2 20,7 16,6 17,6 19,5 20,0 15,9 20,1 22,0 22,5 18,4 (Vo/gens K.N.M./.) e = etmaa/gemidde/de. egem Tabel 17 Verloop van de bUitenluchttemperatuurover een etmaal (8.) op zonnige dagen in De Bilt7363_030 - 53-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koeliastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.9.18 CONSTRUCTIEMATERIALEN U-FACTOREN Construetie U-waarden in W/(m2. K) 3,5 Stalen of aluminium kozijn met enkel glas 2,3 Stalen of aluminium kozijn met dubbel glas Stalen of aluminium kozijn, warmteabsorberend glas 2,3 Houten kozijn met enkel glas 1,7 Houten kozijn met dubbel glas Glazen bouwsteen 5,2 Stalen of aluminium deur met glas 4,1 Houten deur met glas 2,9 Houten deur 2,4 Houten wand, 2,5 em 1,6 Houten wand, 5 em 2,3 Spaanplaatwand, 2,5 em 2 Zaehtboardwand, 2 em 2,6 Baksteenmuur, halfsteens 2,2 Holle baksteenmuur, halfsteens 1,5 Idem, halfsteens met spouw 1,6 Baksteenmuur, steens 1,4 Holle baksteenmuur, steens 1,3 Idem, steens met spouw Afgepleisterd beton als vloer/plafond: 3,5/2,6 plafond, 7 em 3,2/2,4 idem, 10 em 2,8/2,2 idem, 15em met 3 mm linoleum en bepleistering eorreetiefaetor 0,7 Houten vloer, met bepleistering als vloer/plafond 4,3/1,1 Transmissieberekening:cp = U . A . 86 (W) Tabel18 U-faetoren voor diverse bouwkundige eonstrueties ten behoeve van binnenwanden 3.9.19 THERMODYNAMISCHE EIGENSCHAPPEN VAN WATER EN VERZADIGDE WATERDAMP Zie hiervoor tabel19.7363_030 - 54-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3temp. absolute druk soortelijk volume enthalple soortelijke warmte (bar) (kJ/kg) (m3/kg) (kJ/(k!!' K» verdamp. vloeistof verdamp. verz/damp vloeistof h(verd) verz/damp vloeistof verz/damp h(vl) 2500 h(damp)0p v(vl) v(verd) v(damp) -0,04 2498 2500 cp' cp\" 0 0,006112 4,18 2496 2503 1 0,006571 0,001000 206,14 206,14 8,39 2494 2504 4,1800 1,850 2 0,007060 12,60 2491 2506 3 0,007580 0,001000 192,46 192,46 16,81 2489 2508 4,1803 1,851 4 0,008135 21,02 2487 2510 5 0,008725 0,001000 179,77 179,77 25,22 2484 2512 4,1805 1,852 6 0,009353 29,'f2 2482 2514 7 0,010020 0,001000 168,03 168,03 33,62 2479 2515 4,1808 1,853 8 0,010728 37,82 2477 2517 9 0,011481 0,001000 157,14 157,14 42,01 2475 2519 4,1810 1,85410 O,OlZ280 46,21 2472 252111 0,013127 0,001000 147,03 147,03 50,40 2470 2523 4,1813 1,85512 0,014026 54,59 2468 252513 0,014978 0,001000 137,65 137,65 58,78 2465 2526 4,1815 1,85614 0,014987 62,97 2463 252815 0,017055 0,001000 128,95 128,95 67,16 2461 2530 4,1818 1,85716 0,018184 71,34 2458 253217 0,019380 0,001000 120,85 120,85 75,53 2456 2534 4,1820 1,85818 0,020643 79,72 2453 253619 0,021978 0,001000 113,33 113,33 83,90 2451 2537 4,1823 1,85920 0,023388 88,08 2449 253921 0,024877 0,001000 106,33 106,33 92,27 2446 2541 4,1825 1,86022 0,026448 96,45 2444 254323 0,028104 0,001000 99,81 99,81 100,63 2442 2545 4,1828 1,86124 0,029851 104,81 2439 254625 0,031692 0,001001 93,74 93,74 108,99 2437 2548 4,1830 1,86226 0,033631 113,18 2435 255027 0,035673 0,001001 88,09 88,09 117,36 2432 2552 4,1833 1,86328 0,037822 121,54 2430 255429 0,040083 0,001001 82,82 82,82 12'5,72 2427 2556 4,1835 1,86430 0,042460 129,90 2425 255731 0,044959 0,001001 77,90 77,90 134,08 2423 2559 4,1838 1,86532 0,047585 138,26 2410 256133 0,050343 0,001001 73,31 73,31 142,44 2438 2553 4,1840 1,86634 0,053239 146,62 2416 258'535 0,056278 0,001001 69,02 69,02 150,80 2413 2566 4,1843 1,86736 0,059466 154,98 2411 256837 0,062810 0,001002 65,02 65,02 159,16 2408 2570 4,1845 1,86838 0,066315 163,34 2406 257239 0,069987 0,001002 65,27 65,27 167,52 2404 2574 4,1848 1,86940 0,073835 171,70 2401 257541 0,077863 0.001002 57.77 57,77 175,88 2399 2577 4,1850 1,87042 0,082080 180,06 2396 257943 0,086492 0,001002 54,45 54,45 184,24 2394 2581 4,1853 1,87144 0,091107 188,42 2392 258245 0,094932 0,001002 51,43 51,43 192,60 2389 2584 4,1855 1,87146 0,100976 196,78 2387 258647 0,106246 0,001003 48,56 48,56 200,97 2384 2588 4,1858 1,87248 0,111751 205,15 2382 259049 0,117500 0,001003 45,87 45,87 209,33 2380 2591 4,1860 1,87250 0,123499 213,51 2377 259351 0,129759 0,001003 43,35 43,35 217,70 2375 2595 4,1863 1,87352 0,136290 221,88 2372 259753 0,143100 0,001003 40,99 40,99 226,06 2370 2598 4,1865 1,87354 0,150200 230,25 2367 260055 0,157597 0,001004 39,77 39,77 234,43\" 2365 2602 4,1868 1,87456 0,165304 238,61 2363 260457 0,173331 0,001004 36,68 36,68 242,80 2605 4,1870 1,87458 0,181690 0,001004 34,73 34,73 4,1873 1,875 0,001004 32,89 32,89 4,1875 1,875 0,001005 31,16 31,16 4,1878 1,876 0,001005 29,54 29,54 4,1880 1,876 0,001005 28,01 28,01 4,1883 1,877 0,001006 26,57 26,57 4,1885 1,877 0,001006 25,21 25,21 4,1888 1,878 0,001006 23,94 23,94 4,1890 1,878 0,001007 22,73 22,73 4,1893 1,879 0,001007 21,60 21,60 4,1895 1,879 0,001008 20,53 20,53 4,1898 1,880 0,001008 19,52 19,52 4,1900 1,880 0,001008 18,57 18,57 4,1903 1,882 0,001009 17,67 17,67 4,1905 1,884 0,001009 16,82 16,82 4,1908 1,886 0,001010 16,01 16,01 4,1910 1,888 0,001010 15,26 15,26 4,1913 1,890 0,001010 14,54 14,54 4,1915 1,892 0,001011 13,86 13,86 4,1918 1,894 0,001011 13,21 13,21 4,1920 1,896 0,001012 12,61 12,61 4,1923 1,898 0,001012 12,03 12,03 4,1925 1,900 0,001013 11,43 11,43 4,1928 1,902 0,001013 10,96 10,96 4,1930 1,904 0,001014 10,47 10,47 4,1933\" 1,906 0,001014 10,00 10,00 4,1935 1,908 0,001015 9,56 9,56 4,1938 1,910 0,001015 9,15 9,15 4,1940 1,912 0,001016 8,74 8,74 4,1943 1,914 0,001016 8,37 8,37 4,1945 1,916 Tabel 19a Thermodynamische eigenschappen van water en verzadigde waterdamp7363_030 - 55 -

a ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3temp. absolute druk soortell]k volume enthalple soortellJk warmte (bar) (kJ/kg) (m3/k_g) (kJ/(kg· K)) verdamp. vloeistof verdamp. verz/damp vloelstof h(verd) verz/damp vloeistof verz/damp h(vl) 2360 h(damp) 0p ,,(vi) ,,(verd) ,,(damp) 246,99 2358 2607 cp' cp\" 59 0,190387 251,17 2355 2609 60 0,199440 0,001017 8,0094 8,0104 255,36 2353 2611 4,1946 1,916 61 0,208650 259,54 2350 2612 62 0,218640 0,001017 7,6677 7,66\"87 263,73 2348 2614 4,1950 1,920 63 0,226820 267,92 2345 2616 64 0,239400 0,001016 7,3428 7,3438 272,11 2343 2617 4,1953 1,922 65 0,250400 276,30 2340 2619 66 0,261800 0,0010; 8 7,0337 7,0347 280,49 2336 2621 4,1955 1,924 67 0,273660 284,66 2335 2623 68 0,285960 0,001019 6,7397 6,7407 288,87 2333 2624 4,1958 1,926 69 0,298730 293,06 2331 2626 70 0,311980 0,001019 6,4599 6,4609 297,25 2328 2628 4,1960 1,928 71 0,325720 301,44 2326 2629 72 0,339970 0,001020 6,1935 6,1945 305,63 2323 2631 4,1963 1,930 73 0,354750 309,83 2321 2633 74 0,370060 0,001020 5,9397 5,9407 314,02 2318 2635 4,1965 1,932 75 0,365920 318,22 2315 2636 76 0,402360 0,001021 5,6062 5,6092 322,41 2313 2638 4,1968 1,934 77 0,419\"380 326,61 2310 2640 78 0,437000 0,001022 5,4660 5,4690 330,81 2308 2641 4,1970 1,936 79 0,455240 335,00 2305 2643 80 0,474120 0,001022 5,2485 5,2495 339,20 2303 2645 4,1973 1,938 81 0,493640 343,40 2300 2646 82 0,513840 0,001023 5,0392 5,0402 2298 2649 4,1975 1,940 83 0,534730 348,60 2295 2650 84 0,556330 0,001023 4,8396 4,8406 351,80 2293 2651 4,1978 1,942 85 0,576650 356,01 2290 2643 86 0,601710 0,001024 4,6492 4,6502 350,21 2288 2655 4,1980 1,944 87 0,625540 364,41 2285 2656 88 0,650150 0,001025 4,4675 4,4665 368,62 2262 2658 4,1963 1,946 89 0,675560 372,62 2280 2659 90 0,701800 0,001025 4,2940 4,2950 377,03 2277 2661 4,1965 1,946 91 0,728880 381,24 2275 2663 92 0,756830 0,001026 4,1264 4,1294 385,45 2272 2664 4,1988 1,950 93 0,785660 389,66 2269 2666 94 0,615410 0,001026 3,9702 3,9712 393,87 2267 2667 4,1990 1,95295 0,846080 398,08 2264 266996 0,877700 0,001027 3,6190 3,6200 402,29 2262 2671 4,1993 1,95497 0,910300 406,51 2259 267298 0,943900 0,001028 3,6746 3,6756 410,72 2256 2674 4,1995 1,95699 0,978520 414,94 2254 2675100 1,013250 0,001028 3,5365 3,5375 419,16 2251 2677 4,1996 1,958101 1,050920 423,38 2248 2679102 1,088750 0,001029 3,4044 3,4054 427,60 2246 2680 4,2000 1,960103 1,127700 431,82 2243 2682104 1,116779 0,001030 3,2781 3,2791 436,04 2240 2683 4,2010 1,964105 1,209060 440,27 2238 2685106 1,251520 0,001030 3,1573 3,1583 444,49 2235 2686 4,2020 1,967107 1,295200 448,72 2232 2688106 1,340120 0,001031 3,0417 3,0427 452,95 2230 2689 4,2030 1,971109 1,386330 457,16 2227 2691110 1,433840 0,001032 2,9310 2,9320 461,41 2224 2692 4,2040 1,974111 1,482670 465,64 2221 2694112 1,532870 0,001023 2,8250 2,8260 469,86 2219 2695 4,2050 1,978113 1,584450 474,11 22;6 2697114 1,637450 0,001033 2,7235 2,7245 478,35 2213 2698 4,2060 1,981115 1,691900 482,59 2210 2700116 1,747620 0,001034 2,6263 2,6273 466,83 2701 4,2070 1,985117 1,805250 491,07 0,001035 2,5331 2,5341 4,2080 1,988 0,001035 2,4438 2,4448 4,2090 1,992 0,001036 2,3582 2,3592 4,2100 1,995 0,001037 2,2760 2,2770 4,2110 1,999 0,001037 2,1973 2,1983 4,2120 2,002 0,001036 2,1217 2,1227 4,2130 2,006 0,001039 2,0492 2,0502 4,2140 2,009 0,001040 1,9796 1,9806 4,2150 2,013 0,001040 1,9128 1,9138 4,2160 2,016 0,001041 1,8486 1,8496 4,2170 2,020 0,001042 1,7869 1,7879 4,2180 2,023 0,001034 1,7270 1,7280 4,2190 2,027 0,001044 1,6706 1,6716 4,2200 2,030 0,001044 1,6708 1,6718 4,2210 2,035 0,001044 1,6161 1,6171 4,2220 2,039 0,001045 1,5635 1,5645 4,2230 2,044 0,001046 1,5129 1,5139 4,2240 2,048 0,001047 1,4642 1,4652 4,2250 2,053 0,001047 1,4174 1,4184 4,2260 2,057 0,001048 1,3723 1,3733 4,2270 2,062 0,001049 1,3290 1,3300 4,2280 2,066 0,001050 1,2672 1,2863 4,2290 2,071 0,001051 1,2470 1,2461 4,2300 2,075 0,001052 1,2063 1,2094 4,2310 2,060 0,001052 1,1720 1,1731 4,2320 2,064 0,001053 1,1350 1,1361 4,2330 2,069 0,001054 1,1004 1,1015 4,2340 2,093 0,001055 1,0670 1,0661 4,2350 2,098 0,001056 1,0348 1,0359 4,2360 2,102 0,001057 1,0036 1,0049 4,2370 2,107 Tabel19b Thermodynamische eigenschappen van water en verzadigde waterdamp (vervolg)7363_030 - 56 -

aReed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10 FORMULIEREN KOELLASTBEREKENINGEN 3.10.1 FORMULIER 1A KOELLASTBEREKENING ALGEMENE GEGEVENS7363_030 - 57-

(]... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3Omschrijving: Datum berekeningRuimte Gegevens gebouw of ruimte Licht Middel Zwaar (doorhalenwatnietvantoepassingis) Ruimte/vertrektype (tabel 5 paragraaf 3.9) kg/m2 Aantal gelijke vertrekken Specifieke Werkzame Massa SWM (kg/m2) .. mx .. mx .. m= m Hoofdafmetingen vertrek of ruimte I x b x h m3 Hoogte tussen vloer en verlaagd plafond Inhoud gebouw, vertrek of ruimte (volume) (linom uur %¢ tl.Tmax Voor de dagtijden van en/of tot (uur) °C; Nominale gebouw-, vertrek- of ruimteluchtconditie K Toegestane maximale temperatuurstijging van (Ii Mannen Vrouwen] INTERNE VOELBARE EN LATENTE WARMTEBELASTING (W) Codenr. Codenr. Codenr. Codenr. Personen Aantal W W Activiteit (tabel 6 paragraaf 3.9) W W Clo-waarde (tabel 6 paragraaf 3.9) W W Metabolisme (tabel 6 en 7 paragraaf 3.9) Voelbare warmteafgifte (tabel 7 paragraaf 3.9) Latente warmteafgifte (tabel 7 paragraaf 3.9)Apparatuur W m1Ge'instalieerd vermogen Ni« m2Benuttingsfactor g/sGelijktijdigheidsfactor m2(Latente) vochtbelasting kg/sGoederen en/of producten (II =c: (la oC;Massastroom J/(kg· K)Inkomende of uitgaande goederen/producttemperatuur g/sSoortelijke warmte goederen en/of producten(Latente) vochtbelastingVerlichting m3/s m3/s m3/s m3/sArmatuurtype (tabel 9 paragraaf 3.9)CF1-factor (tabel 9) lux lux lux luxArmatuuropsteliing (tabel 8 paragraaf 3.9) W W WW In ; uit in ; uit in ; uit in ; uitAfgezogen luchtdebiet/1 00 W (tabel 8 paragraaf 3.9)Reductiefactor 11 (tabel 8)Verlichtingssterkte (tabel 11 paragraaf 3.9)Ge'instalieerd vermogen NI (W)In/uitschakeltijden (tabel1 0 paragraaf 3.9)] EXTERNE WARMTEBELASTING 1 2 3 4 Beglazing m2 m2 m2 m2 Orientatle buitenwand en/of dak (horizontaal) Type Type Type Type Glasoppervlak netto Ag W/(m2·K) W/(m2·K) W/(m2'K) W/(m2'K) Glassoort en/of zonwering (tabel 12 paragraaf 3.9) U-waarde (tabel 12 paragraaf 3.9) ZTA-factor (tabel12 paragraaf 3.9)Beschaduwingsfactor (tabel13a en b paragraaf 3.9)7363_030 - 58-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10.2 FORMULIER 1B KOELLASTBEREKENING ALGEMENE GEGEVENSBuitenwanden en dak 2 3 4 DAKOrlentatie wandenNetto wand- of dakoppervlak (exclusief glas) Aw of AdAbsorptlecoeftlclent a (zie tabel 3 paragraaf 3.9)Categorie wanden of dak (zie tabel 16 en 17 paragraaf 3.9)Buitendeuren en deurpanelen 2 34Orlentatle wandenNetto deur- of paneeloppervlak AdAbsorptlecoefficient a (zie tabel3 paragraaf 3.9)U-factar deur of paneel (zie tabel 20 paragraaf 3.9)Binnenwanden/scheidingswandenOppervlak binnenwanden AbU-factor binnenwanden AbTemperatuur naastliggende vertrekken of ruimten BeInfiltratieVertrek- of ruimte-inhoudInfiltrc\Ue% 3GEfI~\"IIIireerdeluchthoeveelheid % X 3~00 qV1I REDUCTIE KOELLASTDe berekening van de koellastreductie geldt voar de tijdstippen, waarop de koellast en daardoor ook de temperatuur van de ruimte hunmaximale waarden bereiken. Tegelijkertijd geldt dit voor een gemiddelde interne warmtelast van ± 20 W/m2 vloeroppervlak en tussenOB.OO en 1 B.OO uur.Benodigde gegevens voor de berekening:SWM kg/m2Totaaloppervlak wanden, vloer en plafond vertrek/ruimte Av m2Nominale vertrek/ruimtetemperatuur Binom °CMaximaal toegelaten temperatuurverhoging \"\"Tmax KSoortelijke massa buitenluchtconditie (lil kg/m3Infiltratielucht in vertrek/ruimte qVI m3/sGlasfactoren Wand 1 Wand 2 Wand 3 Wand 4 W/KAg m2 m2Ug W/(m2'K) m2 W/(m2'K) m2Ug·Ag W/K) W/(m2·K) + W/K W/(m2'K) + W/K + W/K = totaalBerekening van qv (SWM) met de volgende farmule:qv, = 1 12 +'0,55 1x00SWM =Reductie koellastberekening <l>vvin W:<l>v accumutstle wsnden« Av' \"\" Tmax' Cfv \"W'\"Y,vacIc transrm.•ssleramen = Us A n' \"\"Ttna~ \"W =W<l>v:I infiltratie =qvj .(lif X 1000'·\"\"Tmax \"'- In +<l>v totaal WHet resultaat transporteren naar berekeningsblad 57363_030 - 59-

a... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10.3 FORMULIER 2 KOELLASTBEREKENING VOELBARE INTERNE KOELLASTAantal np <Ppv(W) Personen <Ppv= np· <Ppv(W) (zie de tabelien 6 en 7 paragraaf 3.9)MannenVrouwen Totaal 1 <PpvNm(W) =Apparatuur <Pmv Nm· m1 . m2 (W)m1m2 Totaal2 <Pmv Goederen <Pgv= qg . C (OJ - Oa) (W)qg (kg/s)C J/(kg· K) Totaal 3 <PgvOJ (OC)Oa (0C) Verlichting <PI= 11 • 12 . NI (W) (Voor Siv-waarden zie tabel 10 paragraaf 3.9)Groep11 SlvSWM 0CF1 Siv SWM 100NI s; SWMGroep11 [2CF1 Totaal4 <PINJ Verlichting <PI= 11 . 12 • NJ (W) (Voor Siv-waarden zie taoel t 0 paragraaf 3.9) SlvSWM 0 Siv SWM 100 Siv SWM 12 Totaal5 <PI Totalen 1 tim 5De resultaten transporteren naar berekeningsblad 5.7363_030 - 60-

aReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10.4 FORMULIER 3A KOELLASTBEREKENING VOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR GLASVLAKKEN (ZONNESTRALlNG)Orientatie ZW <Pzg Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 12, 13a en b, 14 en 15) <Pzg = Z . ZTA . Ag . qZg(SWM) (W)ZTA 0 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 12, 13a en b, 14 en 15) 100 <Pzg = Z . ZTA . Ag . qZg(SWM) (W)Ag <PzgzSWMGlassoort Koellast vlaknr. 1 <PzgOrlentatle ZOZTA 0 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 12, 13a en b, 14 en 15) 100Ag <PzgzSWMGlassoort Koellast vlaknr. 2 <PzgOrientatie <Pzg = Z . ZTA . Ag . q6zg (SWM) (W)ZTA 0 Zoninstraling door glasvlakken (zie de tabellen 12, 13a en b, 14 en 15) 100 <Pzg = Z . ZTA . Ag . qzg(SWM) (W)Ag <PzgzSWMGlassoort Koellast vlaknr. 3 <PzgOrientatie ZTA 0 100 Ag z SWM Glassoort Koellast vlaknr. 4 <PzgI Totaal vlakken 1 tim 4~ Resullaten transporleren naar berekeningsblad 38 (Transmissie) - 61 -

a.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10.5 FORMULIER 3B KOELLASTBEREKENING VOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR GLASVLAKKEN (TRANSMISSIE) Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) I18 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17Orientatie IZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabelien 12 en 19) <PIg = Ug • Ag • (Ou- Oinom()W)Ug W/(m2'K)°u Tabel19Ag m2°lnom I DCKoellast vlaknr. 1 <PIgOrtentatie IZO Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 12 en 19) <PIg = Ug • Ag • (Ou- Oinom()W)Ug W/(m2·K)Ou Tabel19Ag m2°inom I DCKoellast vlaknr. 2 <PIgOrientatie IZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 12 en 19) <PIg = Ug . Ag • (8u - 8inom)(W)Ug W/(m2'K)8u Tabel19Ag m28inom I DCKoellast vlaknr. 3 <PIgOrlentatie IZW Transmissie door glasvlakken (zie de tabellen 12 en 19) <PIg = Ug • Ag . (8u - 8inom)(W)Ug W/(m2'K)8u Tabel19Ag m28inom I DCKoellast vlaknr. 4 <PIgI Totaal transmissie 1 t/rn 4 III Totaal zonnestraling 3.10.4 LJI Totaal glasvlakken 3.10.4 en 3.10.5 II~ Resultaten transporteren naar berekeningsblad 57363_030 - 62-

a Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.10.6 FORMULIER 4 KOELLASTBEREKENINGVOELBARE EXTERNE KOELLAST DOOR BUITENMUREN, BINNENMUREN EN OAKEN EN INFILTRATIENederlandse zomertijd 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18Orientatle door buitenmuren (zie de tabellen 16. 17 en 18)a abs. coeft. Zoninstraling en transmissieCategorieAw m2 <Pzt= a . Aw . qzt CNlqzt ~ Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 16, 17 en 18) Koellast vlaknr. 1 <Pztl ~Orlentatle ~ <Pzt = a . Aw . qzt CNl .....a abs. coett, ..... Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 16, 17 en 18)Categorie .....Aw <Pzt = a . Aw . qzt CNlqzt ~ Zoninstraling en transmissie door buitenmuren (zie de tabellen 16, 17 en 18) Koellast vlaknr. 2 <Pzt2Onentatie <Pzt= a . Aw . qzt CNla abs. coen. Zoninstraling en transmissie door daken (zie de tabellen 16, 17 en 18)CategorieAw <Pzt= a . Aw . qzt CNlqzt Zoninstraling en transmissie door buitendeur of -panelen (zie de tabellen 16, 17 en 18) Koellast vlaknr. 3 <Pzt3 <Pzt= a . Ad' qzt CNl ofqzt = U . A . M CNl (tabeI20)Orlentatia Transmissie door blnnenmuren (zie tabel19)a abs. coert, <Pbi= Ubi' Abi . M CNlCategorieAw Transmissie door inffltratie buitenlucht (tabeI19)qzt <Pvf= qvf . P x 1000 x M CNl Koellast vlaknr. 4 <Pzt,.Orlentatlea abs. coerr,CategorieAwqzt Koellast vlaknr. 5 <PztdOrtentatiea abs. coett,U-factorCategorieAdqzt Koellast vlaknr. 6 <Pzt bpUbi W/(m2• K)AbiOe (OC) (OC)l\om Koellast vlaknr. 7 <Plh!qvl (m\"ls)(! kg/m3Oi~oIT('DC)OU (DC) Koellast vlaknr. 8 <PfvTotale koellast 1 I(m 87363_030 - 63-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3---i> Resultaten transporteren naar berekeningsblad 5 3.10.7 FORMULIER 5 LATENTE KOELLASTBEREKENING EN TOTALENBEREKENING VAN DE FORMULIEREN 2, 3 EN 4 Tijdstip (Nederlandse zomertijd in hele uren) 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18Aantal np <Ppl (W) Person en <Ppl = np . <Ppl (W) (zie de tabellen 6 en 7 paragraaf 3.9)Mannen <Ppl Apparatuur <Pml= Wm . hverd (W) (tabel 21 paragraaf 3.9)Vrouwen <PmvTotaal1Wm (g/s)Wm (g/s)Totaal2 Goederen <Pgv = qg . C· (Oi - 0a) (W) (tabel 21 paragraaf 3.9)qg (kg/s) <Pgvqg (kg/s)Totaal3 Infiltratie <Pit = qvt' (! •hverd x 1000 x ill< (W) (tabel 21 paragraaf 3.9)qvt m3/s(! kg/m3xe kg/kgXi kg/kgTotaal4 <PintI Totalen 1 t/m 4 latente koellastI TOTALE KOELLASTBEREKENING FORMULIEREN 2 TIM 5I Totalen latente koellast formulier 5 ~.Totalen interne voelbare koellast for-mulier 2Totalen externe voelbare koellastdoor glasvlakken formulier 3Totalen externe voelbare koellastdoor muren en dak formulier 4ITotalen voelbare koellast <Pvformulieren 2, 3 en 4I GEREDUCEERDE KOELLASTBEREKENINGReductie koellast <Pvformulier 1BTotaal gereduceerde voelbare koel-last <Pv - <PvTotale voelbare en latente koellast<Ptotaal7363_030 - 64-

a Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.11 OVERZICHT WARMTEBELASTING BEREKENINGSMETHODEN 3.11.1 INLEIDING Reeds eerder is gewezen op de ingewikkelde processen, die bij de warmtetoe- voer naar te klimatiseren ruimten een rol spelen. Daarbij is vooral de warmteac- cumulatie van belang. Om de berekening niet al te gecompliceerd te maken werd in het verleden gewerkt met vuistregels en globale tabelwaarden voor bijvoorbeeld de zonbe- lasting. Toch waren de hierop gebaseerde handberekeningsmethoden tijdro- vend en vooral voor grote gebouwen onnauwkeurig. De steeds stijgende vraag naar klimaatregeling en de toenemende grootte van de gebouwen vereiste een berekeningssysteem, dat via een computerprogram- ma veel exacter en sneller de koellast kan bepalen. Voor Nederland is daarvoor de zogenaamde Nederlandse koellastnorm NEN 5067 ontwikkeld, die in principe wei een handberekeningsmethode is, maar door gebruikmaking van een hierop aangepast computerprogramma toch een geautomatiseerde verwerking mogelijk maakt. Hierdoor is de berekeningstijd voor grotere gebouwen van vele dagen handwerk voor meer personen, terug- gebracht tot enkele uren voorbereiding en een gering aantal minuten rekentijd op een PC (VABI-methode). Wellicht zal in de toekomst een nog veel nauwkeurigere computersimulatieme- thode voor de berekening ter beschikking komen. In deze paragraaf wordt een beknopt overzicht gegeven van enkele in Nederland toegepaste berekeningsmethoden. 3.11.2 DE CARRIER-METHODE Deze is bij de eerste door Carrier in Nederland verzorgde opleidingen voor klimaattechnici gebruikt. De methode is aileen geschikt voor de bepaling van de koellast voor kleinere installaties. Men gebruikt hierbij betrekkelijk eenvoudige invulformulieren en overzichtelijke tabellen. Voor het effect van de warmteac- cumulatie worden vermenigvuldigingsfactoren toegepast, die van uur tot uur verschillen. Deze methode wordt thans niet veel meer gebruikt, omdat deze niet nauwkeurig genoeg is en uitgaat van Amerikaanse gegevens.7363_030 3.11.3 DE VDI-METHODE Deze rekenmethode is gebaseerd op VDI 2078-KLihllastregeln (VDI = Verein Deutsche Ingenieure). Deze methode is jarenlang in de TVVL-cursus voor klimaattechnici gebruikt. Het is een handberekeningsmethode, die relatief eenvoudig is, doordat veel van de variabelen uit tabellen zijn af te lezen. Voorts wordt gebruik gemaakt van equivalente temperatuurverschillen, waardoor de invloed van wandmassa's op de transmissie wordt benaderd. - 65 ~

(]... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 Sij de zoninstraling via ramen wordt een warmteaccumulatiefactor in rekening gebracht, die voor elk uur van de dag en voor diverse raamconstructies en zonweringen in tabellen is vermeld. Ooor aile wanden en overige invloeden afzonderlijk te berekenen en daarna de berekende waarden op te tellen, wordt uiteindelijk de maximale koellast bepaald. Ook deze methode is te onnauwkeu- rig bevonden en is inmiddels grotendeel verlaten. 3.11.4 DE SBC-METHODE Tot voor kort gebruikte SSC een rekenmethode, die is afgeleid van de hiervoor genoemde VOl 2078-KOhllastregeln. Oe accumulatie door de zonbelasting via ramen is hier verwaarloosd, waardoor de methode vrij onnauwkeurig is en aileen voor kleinere ruimten nog acceptabele resultaten oplevert. Oe methode is meer geschikt voor onderwijsdoeleinden en geeft een goed inzicht in de vele factoren, die bij de koellastberekening aan de orde komen. Om aan te sluiten aan de NEN 5067-methode wordt deze SSC-methode niet meer gebruikt. 3.11.5 DE VERAC-METHODE Oeze methode is door de Vereniging van Leveranciers van Airconditioning-ap- paratuur (de VERAC) ontwikkeld. Oaarbij wordt gebruik gemaakt van een een- voudig koellastberekeningsformulier, waarop globale factoren zijn vermeld, die de benaderingsberekening van de koellast voor kleine ruimten mogelijk maken. Oe constructie en de interne belasting mogen niet te veel van de algemene ge- middelden afwijken en het maximale koelvermogen, dat nog enigszins betrouw- bare resultaten oplevert, ligt maximaal tussen 20 en 25 kW. Oe methode wordt nog steeds gebruikt. 3.11.6 DE NEN 5067-METHODE Oeze norm is geldig sinds 1985 en werd mede door het ISSO (Instituut voor Studie en Stimulering van Onderzoek) tot stand gebracht en is o.a. in ISSO- publicatie nr. 8 samengevat. In de norm is de berekeningsmethodemet de daar- bij behorende gegevens vastgelegd voor de bepaling van de maximale koellast in gebouwen. Op basis van deze berekeningen kunnen installaties voor klimaatrege- ling worden ontworpen. Oe methode maakt handberekening mogelijk, maar computerberekening bespaart veel tijd. In de methode worden, evenals bij de VOl-methode, accumulatiefactoren, zonnestralingstabellen enz. gebruikt, maar ook de zonnestandinvloed en variaties in buiten- en binnentemperatuur worden in rekening gebracht. Oe meeste gegevens, factoren en temperatuurafhankelijk- heden zijn in tabellen opgenomen.7363_030 - 66-

aReed Business OpLeidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.12 EEG-RICHTLlJNEN BOUWPRODUCTEN EN BOUWBESLUITEN 3.12.1 INLEIDING Het bouwbesluit is een implementatie van de Europese bouwregelgeving in Nederland, Denemarken en Groot-Briftannie, Doel: Het doel is kwaliteitsverbetering in de bouw. Een onderdeel hiervan heeft betrekking op de klimaatcondities van gebouwen. Er wordt in dit hoofdstuk globaal gekeken naar enkele specificaties. Definitie: Datgene leveren wat je belooft te leveren (bijvoorbeeld een programma van eisen). Datgene leveren wat de klant verwacht (bijvoorbeeld commissioning en controle/onderhoud). Verder zijn er een aantal spelregels samengesteld waarvan hier een uittreksel wordt gegeven: Speiregellll: hygiene en gezondheid; energiebesparing en warmtebehoud. 3.12.2 EISEN BOUWBESLUIT Enkele standaardeisen die zijn opgenomen in het bouwbesluit zijn: 1. de minimale warmteweerstand van de dak-, gevel- en begane grondvloer- constructies; Deze bedraagt 2,5 (m2·K)W. 2. de minimale warmteweerstand van deuren en ramen. Deze bedraagt 0,11 (m2·K)W voor aile type gebouwen.7363_030 - 67-

(J.. Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.12.3 OVERZICHT BELANGRIJKSTE VENTILATIE-EISEN Verblijfsruimten die zijn afgestemd op de bestemming en inrichting van de ruimte. Situatie Eisen Badkamers Toiletten 14 lis per ruimte = 50 m'/h Ruimte met kooktoestel 7 lis per ruimte = 25 m'/h Liftkooi Afvalopslagruimte 1 lis per ruimte Meterruimte 6 lis per m2 Stallingruimte 100 lis per ruimte Tabel22 2 lis per m' 3 lis per m2 Voor meer uitgebreide informatie kan men NEN 1087 raadplegen. 3.12.4 UITTREKSELS VAN HUIDIGE ARBO-WETTEN, AANBEVOLEN PMV-WAARDEN,AANVULLENDE EISEN BINNENKLIMAAT Ook hier wordt globale informatie gegeven van wat er speelt met betrekking tot de standaardnormen waarvan men verwacht dat deze worden nageleefd. De volgende normen zijn vastgelegd: Kantoor en inrichting: prettige werkomgeving; gezond (gezonde gebouwen); efficient werken. Basis internationale norm voor binnenklimaat ISO 7730 (ASHRAE 55-92). Wetenschappelijke onderbouwing ISO-norm Tevreden/ontevreden-onderzoek professor Fanger of PMV-curves. De PMV-curve is reeds uitgebreid besproken in paragraaf 3.3.5.7363_030 - 68-

a ReedBusinessOpleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 10~ 1 80 \" '\"\ ;' '\ o 60 I-- \ / D... / D... 40 I 30 I 20 --- I 10 \1 \I 8 1/ 6 I- - - 5 ,1\ -1,5 \ ~- ~ -1,0 \" ./ 4 KU-C3 -2,0 -0,5 o 0,5 1,0 1,5 2,0 L PMV-index acceptabel Figuur 19 Hiervan uitgaande zijn aanbevelingen gemaakt en vastgelegd in een Arbo-wet (ISO 7730), art. 2221. Aanbevolen PMV: -0,5 < PMV < + 0,5 (ontevredenheid < 10%).Hieruit is tabel 21 ontstaan. PMV als functievan Winterperiode Zomerperiode Ruimte- of kamertemperatuur Relatievevochtigheid 22 ± 2 -c 24,5 ± 1,5 -c Gemiddelde luchtsnelheid Lichamelijkeactiviteit 30-70% 20-70% Kleding < 0,15 m/s 0,25 m/s Horizontaal stralingstemperatuurverschil 1,2 met of 70W/m2 1,2 met of 70W/m2 (bijvoorbeeld raamnaar de kamer). 1clo (0,155 m2/W) 0,5 clo (0,078 m2/W) Verticaal stralingstemperatuurverschil (bijvoorbeeld plafondtot vloer). -ro-c < 3°e Verticaal luchttemperatuurverschil in ver- blijfsruimte (0,1 - 1,1 m boven de vloer). < 5°e < 3°e Tabel237363_030 - 69-

aReed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.13 CASUS: EEN TANKSTATIONIWINKELCOMBINATIE 3.13.1 INLEIDING Zoals bekend is, is het imago van de tankstations in Nederland aan het veran- deren. Het een en ander heeft te maken met de wensen van de klant die, indien mogelijk, niet aileen een station aandoet om te tanken, maar ook andere facili- teiten vergt, zoals de verkoop van tijdschriften en de mogelijkheid iets te nut- tigen. Dit laatste bracht voor de exploitant het probleem mee dat hij etenswaren verpakt of onverpakt moest uitstallen. Verder wenst de klant zich in het gebouw enige tijd te kunnen verpozen, met als gevolg dat interne luchtcondities aan bepaalde eisen moesten voldoen. Deze eisen hebben door de veranderde interne situatie, zoals de aanwezigheid van personen, verbeterde verlichting, apparatuur, zoals koffiemachines, opwar- movens en koelkasten een directe invloed op de interne warmtelast van het gebouw. Ondertussen zijn een aantal grote tankstations uitgegroeid tot ware supermarkten, waar de eisen nog weer anders worden gesteld dan voor een normaal win- kelbedrijf zonder kwetsbare goederen, zoals voedsel. Het is dus noodzakelijk voor dergelijke tankstation/winkelcombinaties een sacdegelijke klimaatinstallatie te ontwerpen. heeft ten behoeve van deze cur- sus een tankstation/winkelcombinatie als project in het pakket opgenomen. De methode voor de koellastberekening die hier wordt gebruikt, is de verkorte NEN 5067-methode. Verder moet er een luchtkanaalsysteem worden berekend, waarbij gebruikge- maakt wordt van een verkorte snelselectie van toe te passen roosters. Het is algemeen bekend dat de huidige berekeningen via computerprogramma's plaatsvinden, maar om enig begrip te kunnen krijgen van deze berekeningen geeft een handmatige berekening een goede ondergrond. 3.13.2 ALGEMENEGEGEVENS GEBOUWSAMENSTELUNG balieruimte; - gang; ruimte met koel- en vriescel; kantoor; toiletten; kelder die wordt gebruikt als magazijn; trapgat en trappenhuis; goederenlift; overkapping over de voorgevel van het vulstation, de NW-zijde.7363_030 - 70-

a Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 RUIMTENWAARVOOREENKOELLASTBEREKENINGGEMAAKT DIENT TE WORDEN verkoopru imte; balie; gang; ruimte met koel- en vriescel; kantoor. RUIMTE WAARVOOR EEN KANAALBEREKENING GEMAAKT DIENT TE WORDEN Verkoopruimte. 3.13.3 TECHNISCHE GEGEVENS GEBOUW Specifieke Werk Massa (SWM) 75 (kg/m2) Beglazing Dubbelglas met binnenzonwering NO (Iinkerzijgevel) Dubbelglas met buitenzonwering NW(voorgevel) Dubbelglas met binnenzonwering ZO (achtergevel) Materiaal deurenenramen Aluminium Raamkozijn Aluminium Schuifdeurpanelen verkoopruimte Multiplex Deur in buitenmuur (Iinkerzijgevel) Wanden,dak, plafondenvloer Steens met spouw I Buitenwandenholle baksteenmuur Halfsteens Binnenwanden baksteenmuur Rood (tabel 1) Kleur bakstenen (llcht) Dak staalplaat met dakleer (grind) a = 0,8 Plafond (systeemplafondtegels) I x b = 0,6 m x 0,6 m Vloer tussen beganegrond Gewapend beton + vloertegels Attentie: Tussen het plafond en het dak bevindt zich geen isolatie.7363_030 - 71 -

a.Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 3.13.4 ONTWERPCRITERIA ALGEMENE ONTWERPGEGEVENS Buitenluchtconditie (6) 28 °C/55% <P Nominale vertrekconditie (f;nom) 24 °C/50% <P Toegestane stijging van Tj (ilTma,) 2 K Temperatuur naastliggende ruimte 26°C Maand van het jaar Juli Dagtijd (zomertijd) 15.00 Uur Orientatia verkoopruimte (voorgevel) NW Infiltratie van gebouw 10% Beschaduwingsfactor aile richtingen 1 Attenlie: De vloer over de kelder wordt niet meegenomen in de berekening, omdat de keldertempera- tuur lager is dan de gewenste ruimteconditie van 24°C. INTERNE WARMTEBELASTINGGEGEVENS Personen 7 Aantal personen (man) 3 Aantal personen (vrouw) Rustend Activiteit Lichte zomerkleding Clo-waarde 3 Stuks (1200 W per stuk) Apparatuur in verkoopruimte 2 Stuks (2070 W per stuk) Open vriezer 1 Stuks (500 W) Warmhoudkast 2 Stuks ( 100 W per stuk) Koffiemachine 1 Stuks ( 400 W) Magnetron Schipholkoeler 1 Stuks ( 250 W) Apparatuur in open ruimte Vriezer APPARATUUR REDUCTIEFACTOREN Benuttingsfactor m, 0,68 Gelijktijdigheidsfactor »: 0,707363_030 - 72-

(/... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en keellastberekening veer ruimten en gebeuwen Kli-C 3 VERLlCHTlNG Armatureninbouwtype Geen plenumluchtafzuiging Aanbevolen lichtslerkl E 500 Lux TLD buizen N, 30W/m2 In- en uilschakeltijd 07.00tot 19.00 uur Geinstalleerd vermogen en aansluitingingsvermogen 3300W Verkoopruimte 320W Balie 160W Gang 320W Open ruimte 100W Kanloor Attentie: De verkoopruimle is berekend op 30 W/m2; andere ruimten zijn aangepast aan de waarde van de beschikbare armaturen. GOEDEREN EN PRODUCTEN Deze zijn veer de berekening niet van teepassing. 3.13.5 ORIENTATIE ORI ENTATIEGEGEVENS Bultenwandorlentatie voorgevel NW I Buitenwandorientatie linkerzijgevel NO Buitenwandorientatie rechterzijgevel ZW Buitenwandorientatie achtergevel ZO Attentie: De rlchtinqsorientatle is vanal de vensterwand van de verkoopruimte. 3.13.6 OPPERVLAKTEAFMETINGEN GEBOUWONDERDELEN RAMEN Omschrijving erientatie Afmeting Oppervlakte (mxm) (m\") Ramen NW 24,23 Ramen NO 1,90x12,75 4,85 Ramen ZO 1,90 x 2,55 2,28 Totaal 1,90 x 1,20 31,367363_030 - 73-

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 BUITENMUREN (NW) Omschrijving Orlentatie Afmeting Oppervlakte (mxm) (m2) Muur NW 7,90x 0,80 6,32 Muur NW 1,35 x 0,80 1,08 Muur NW 1,30 x 0,80 1,04 Muur NW 0,20 x 1,90 0,38 Tataa) (NW) 8,82 BUITENMUREN (VERSCHILLENDE RICHTINGEN) Omschrijving Orlentatle Afmeting Oppervlalde (m x m) (m\") Muur NO 14,53 x 2,70 39,23 Muur ZW 10,20 x 2,70 27,54 Muur ZO 2,65 x 2,70 7,15 Totaal (verschillende richtingen) 73,92 BUITENDEUREN Omschrijving Orientatie Afmeting Oppervlalde (mxm) (m2) Winkeldeurpaneel NW 1,00 x 1,20 x 0,80 0,96 Winkeldeurpaneel NW 2,00 x 1,20 x 0,80 1,92 Zijdeur NO 1,25 x 2,1 2,63 AHentie: Deuren en deurpanelen warden berekend als speciale buitenmuren. BINNENMUREN Omschrijving Orientatie Afmeting Oppervlalde (m x m) (m\") Muur Binnen 3,00 x 2,70 8,10 Muur Binnen 1,30 x 2,70 3,51 Muur Binnen 1,20 x 2,70 3,24 Muur Binnen 1,30 x 2,70 3,51 Muur Binnen 1,90 x 2,70 5,13 Muur Binnen 2,90 x 2,70 7,83 Muur Binnen 2,90 x 2,70 7,83 Totaal (binnenmuren) 39,157363_030 - 74-

(J... Reed Business Opleidingen Warmtebelasting en koellastberekening voor ruimten en gebouwen Kli-C 3 VLOEROPPERVLAKTE Omschrijving Orlentatle Oppervlakte (m2) Vloer Winkel Vloer Balie 110,00 Vloer Gang 10,93 Vloer Openruimte 10,08 Vloer Kantoor 22,73 Totaal (binnenmuren) 10,15 164,00 3.13.7 VOLUME GEBOUWONDERDELEN VERKOOPRUIMTE Omschrijving Afmetingen Volume (m) (ma) Verkoopruimte Verkoopruimte 10,05 x 10,80 x 2,70 293,05 Totaal (verkoopruimte) 4,10 x 1,15 x 2,70 12,73 BALlE 305,78 Omschrijving Afmetingen Volume Balie (m) (ma) Totaal (balie) 6,0 x 2,3 x 2,7 37,26 GANG 37,26 Omschrijving Afmetingen Volume (m) (ma) Gang Totaal (gang) 8,4 x 1,1 x 2,7 24,96 24,967363_030 - 75-


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook