งานบำรุงรักษาสะพาน

งานบารุงรกั ษาสะพาน (Bridge Maintenance) สานักบารงุ ทาง กรมทางหลวงชนบท

เนือ้ หาทน่ี าเสนอ • ขอ้ มูลพ้ื นฐานสะพาน • ลกั ษณะและแนวทางการบารุงรักษาสะพาน • การตรวจสอบสภาพความเสียหายสะพาน • ประเภทการบารงุ รักษาสะพาน – บารุงปกติ บารุงตามกาหนดเวลา บารุงพิ เศษ บารงุ ฉกุ เฉนิ

สะพาน สะพานในความดูแลรบั ผดิ ชอบ ชุมชน ของกรมทางหลวงชนบท 1,532 แห่ง คดิ เปน็ รวม 14.64% 10,463 สะพาน แห่ง ในโครงขา่ ย ความยาวรวม ทาง 460 กม. 8,918 แหง่ คิดเปน็ 85.23 % สะพาน ขา้ มแมน่ ้า เจ้าพระยา 13 แห่ง คดิ เปน็ 0.13%

History of Bridge Development Natural Bridges 700 A.D. Asia Clapper Bridge Great Stone Bridge in China Tree trunk Low Bridge Stone Shallow Arch Roman Arch Bridge Strength of Materials Mathematical Theories The Arch Development of Metal Natural Cement 1300 A.D. Renaissance 100 B.C. Romans

History of Bridge Development 1800 A.D. 1900 A.D. 2000 A.D. First Cast-Iron Bridge Truss Bridges Prestressed Concrete Coalbrookdale, England Mechanics of Design Steel Phu My Bridge, Vietnam Linz Railroads Bridge, Austria Britannia Tubular Bridge Suspension Bridges Wrought Iron Use of Steel for the suspending cables 1850 A.D. 1920 A.D.

สะพานรูปแบบต่างๆ • Beam bridge • Arch bridge • Suspension bridge • Cable-stayed bridge • Cantilever bridge

Beam Bridge

Arch Bridges

Suspension Bridges

Cable-Stayed Bridge

Cantilever Bridge

การจาแนกประเภทสะพาน กรมทางหลวงชนบท สะพานขนาด ความยาวรวม < 50 เมตร เลก็ ความยาวชว่ งมากสดุ 20 เมตร สะพานขนาด ความยาวรวม 50 - 100 เมตร กลาง ความยาวชว่ งมากสดุ 30 เมตร สะพานขนาด ความยาวรวม > 100 เมตร ใหญ่ ความยาวชว่ งมากสุด 30 เมตร สะพานโครงสรา้ ง ความยาวชว่ ง > 30 เมตร พิ เศษ โครงสรา้ งพิ เศษ เช่น สะพานขงึ สะพานแขวน ฯ

โครงสรา้ งหลกั สะพาน โครงสร้างสว่ นบน (Superstructure) โครงสร้างสว่ นล่าง (Substructure)

โครงสรา้ งส่วนบน (Superstructure) • โครงสรา้ งพ้ื นสะพาน • รอยต่อพ้ื นสะพาน • ผวิ ทาง • Approach slab • ราวกนั ตก

โครงสรา้ งพื้นสะพาน พื้ นสาเรจ็ Plank Girder พ้ืนสะพานแบบเทในท่ี (Slab Type) พ้ื นสาเร็จ คานสาเรจ็ รปู Box Girder I Girder

รอยตอ่ พนื้ สะพาน รอยต่อพ้ื นสะพาน Neoprean Compression Joint รอยตอ่ พื้ นสะพาน Finger Joint รอยตอ่ พื้ นสะพาน Elastic Asphaltic Plug Joint

Approach Slab

ผวิ ทาง (Road Surface)

โครงสรา้ งส่วนล่าง (Substructure) • เสาตอมอ่ • ฐานราก • คานรัดหวั เสา • คานรดั เสาตอมอ่ • โครงสรา้ งป้องกันตล่ิง

เสาตอมอ่ Pile Bent (เสาตอม่อแบบตับเรยี ง) Pire Column (ตอมอ่ แบบเสาเดย่ี ว) Pire Column (ตอมอ่ แบบเสาคู่) Pire Wall (ตอมอ่ แบบผนงั )

ฐานรากเสาสะพาน

คานรัดหัวเสา (Cap Beam) และ คานรดั เสาตอม่อ (Bracing) Cap Beam Bracing Bracing Cap Beam

โครงสรา้ งปอ้ งกันตลงิ่ Concrete slope protection Gabion Mattress Retaining wall

ข้อมูลพื้ นฐานสะพาน ที่ตั้งสะพาน รหัส ชอื่ ทีต่ ้งั พิ กดั (Inventory Data) ประวตั กิ ารใช้งาน ลานา้ ช่ือหนว่ ยงาน โครงสร้าง อายุ ปริมาณจราจร พิ กัดนา้ หนักบรรทุก น้าทว่ ม ประเภทพ้ื น รอยตอ่ ปอ้ งกนั ตล่ิง ชว่ งและตอมอ่ ความยาวชว่ งสะพาน ประเภทตอมอ่ และค้ายนั ข้อมลู เรขาคณติ ความกวา้ ง ความยาว แนวเอยี งสะพาน ช่อง ลอด ถนนเชิงลาดสะพาน ความกว้าง ความยาว ประเภทผวิ อืน่ ๆ ไฟฟา้ แสงสวา่ ง ระบาย นา้ ราวสะพาน

CRD ท่ตี ้ังของสะพาน รหสั สะพาน : • สะพานชุมชน เช่น ชม.005 • สะพานในโครงข่ายทาง เช่น สป.1005 (ส.9+450) พิ กัด : ( N , E ) • สะพานชุมชน (ตาแหน่ง กงึ่ กลางสะพาน) • สะพานในโครงข่ายทาง (ตอมอ่ ตับแรกของสะพาน ไม่ตอ้ งกรอกระบบ CRD จะหาให้อัตโนมตั ิอา้ งองิ กับ Sta. ที่ระบุในรหัสสะพาน) หน่วยงาน : • ขทช. • บทช.

จดุ เร่มิ ต้น CRD ที่ตง้ั ของสะพาน สะพานชุมชน พิกดั สะพาน ถนนเชงิ ลาด ทศิ ทางการไหลของนา้ ถนนเชิงลาด ปลายทาง จุดเริม่ ต้นสะพานในโครงขา่ ยทาง แบบแปลนสะพานชุมชน (ตาแหนง่ ทร่ี ะบใุ นรหัสสะพาน) ตน้ ทาง พิกดั สะพาน แบบแปลนสะพานในโครงขา่ ยทาง

CRD ประวัตกิ ารใชง้ าน ปีที่สร้าง/เปดิ ใช้งาน ปี พ.ศ. ท่ีก่อสรา้ ง หรอื เริ่มเปดิ ใช้งาน สะพาน ประเภทการใช้งานใต้สะพาน : • ลารางระบายน้า • คมนาคมทางน้า จานวนชอ่ งจราจร ประวัตกิ ารเกิดนา้ ท่วม : บนั ทกึ ประวัติการเกิดอทุ กภัยบรเิ วณ ตาแหนง่ ทต่ี ้ังสะพานวา่ เคยมปี ระวตั ิน้าทว่ ม สะพานหรอื ระยะ Free Board น้อยกว่า 1.00 เมตร ระยะทางเบี่ยง/ทางออ้ ม : ระยะทางที่ใกลท้ สี่ ดุ ทาหรับใช้เปน็ ทาง เบ่ยี ง/หรือทางเล่ียง กรณที ่ีไมส่ ามารถใช้ งานหรือผา่ นสะพานได้

CRD โครงสรา้ งสะพาน ประเภทโครงสรา้ งพื้ น : • พื้นคอนกรีตหล่อในที่ (RC Slab) • พื้นคอนกรีตอดั แรง (PC Slab) • คอนกรีตอดั แรง (Box Segment) • ฯลฯ ผวิ จาราจร : • ผิวทางคอนกรีต • ผิวทางแอสฟลั ต์คอนกรีต ความหนาพ้ื น : ความหนาโครงสรา้ งพื้น (ตามประเภท โครงสรา้ งพ้ืน) ประเภทวัสดุรอยต่อพ้ื นสะพาน : • แอสฟลั ต์ • ยางรอยต่อพ้ืนสะพาน ชนดิ โครงสรา้ งปอ้ งกันตล่งิ : • Concrete Slope Protection • Rip rap • ฯลฯ

CRD ช่วงตอม่อ ช่วงสะพาน (ชว่ งแผ่นพ้ื นสะพาน) • ระบตุ าแหน่งชว่ งสะพาน • ความยาว • ประเภทโครงสร้าง (ประเภท โครงสรา้ งของแผน่ พ้ืนสะพาน) • วสั ดุโครงสรา้ ง ตอม่อ • ระบตุ าแหน่งตอมอ่ • การป้องกนั ตอมอ่ เช่น Skirt Precast Concrete • จุดรองรับสะพาน เช่น Bearing Pad Pot Bearing, Disc Bearing ฯ • ประเภทตอมอ่ • จานวนตอมอ่ • จานวนค้ายนั (Bracing)

CRD ขอ้ มูลเราขาคณติ ความยาวสะพาน : ความยาวรวมของสะพาน ความกว้างสะพาน : ความกวา้ งสะพานทงั้ หมด (รวมความกว้างทางเทา้ (หากมี)) ความกว้างผวิ จราจร : • ขอบทางเท้าถึงขอบทางเท้า (กรณีมีทางเท้า) • ขอบใน Barrier/ราวสะพาน ถึง Barrier/ราวสะพาน (กรณีไมม่ ที างเทา้ ) แนวเอยี งสะพาน : มมุ Skew ของสะพานกนั แม่น้า/ลานา้ ระยะการใชง้ านเหนือและใตส้ ะพาน Wide Clearance : ช่วงกว้างมากท่สี ดุ ของสะพาน

CRD ถนนเชงิ ลาดสะพาน ขอ้ มูลถนนเชงิ ลาดสะพาน : ซา้ ย = ถนนเชงิ ลาดทางดา้ นต้นทาง ขวา = ถนนเชงิ ลาดทางดา้ นปลายทาง ประเภทผวิ ถนนเชิงลาด : • แอสฟสั ตค์ อนกรตี • คอนกรตี • ลกู รงั •ฯ (กรณที ่ผี วิ ถนนเชงิ ลาดมหี ลายชนดิ ใหร้ ะบุ ชนดิ ผวิ ท่ีมพี ้ืนท่ีหรอื ความความยาวมาก ท่ีสุด) ความยาวถนนเชิงลาด : ระบคุ วามความรวมของถนนเชงิ ลาด ทงั้ หมด ความกว้างผวิ ทาง, ไหล่ทาง : ระบคุ วามกวา้ งท่ีของผิวทาง และไหล่ ทางท่มี ากทส่ี ดุ

CRD อ่นื ๆ จานวนเสาไฟฟา้ ส่อง ระบบระบายน้า : มี ประเภทวสั ดรุ าวสะพาน

ลักษณะของงานบารงุ รกั ษาสะพาน วัตถุประสงค์ • รักษาสะพานให้มีสภาพใชง้ านไดด้ ี ภายใต้ภาวะปกตขิ อง การจราจร และสภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติ • ชะลอหรือปอ้ งกนั ความเสยี หายทีจ่ ะเกดิ ข้ึน แนวทางการบารงุ รกั ษาสะพาน ตรวจสอบ เลือกกจิ กรรม ทาแผน ทาการ สะพาน บารุงท่ี และ บารงุ เหมาะสม สะพาน กรมทางหลวงชนบท งบบารุง สานกั บารงุ ทาง

การประเมนิ สภาพความเสียหายของสะพาน (Screening Inspection)

สภาพความเสยี หายสะพาน ระดบั ความเสียหาย รายละเอียดความเสยี หาย สภาพดี ไม่มคี วามเสยี หาย Good เสยี หายเล็กนอ้ ย ไม่ส่งผลกระทบ Fair ต่อความปลอดภยั เสียหายปานกลาง ส่งผลกระทบต่อความ Poor ปลอดภยั เสียหายหนกั เสยี หายรนุ แรง Severe ตอ้ งซ่อมแซมฉุกเฉินหรือ เร่งด่วน

การตรวจสอบสภาพความเสยี หายสะพาน

ลกั ษณะความเสียหายท่ีพบทว่ั ไปของโครงสรา้ งคอนกรตี ➢ การแตกรา้ ว (Cracking) ➢ การหลดุ กะเทาะ (Spalling) ➢ การหลดุ ลอก (Scaling) ➢ การหลดุ ออกเป็ นแผน่ (Delamination) ➢ การสึกกรอ่ น (Erosion) ➢ การเกิดคราบเกลือ (Efflorescence) ➢ การเป็ นสนิมของเหลก็ เสริม (Corrosion of Reinforcement) ➢ การถกู ชน (Collision Damage) ➢ การทรดุ ตวั (Settlement) ➢ การเคลื่อนตวั ดา้ นขา้ ง (Lateral Movement)

การแตกรา้ ว (Cracking) รอยแตกรา้ วของโครงสรา้ งคอนกรตี แบ่งออกเป็ น 2 ประเภท คือ 1. รอยแตกเชงิ โครงสรา้ ง (Structural Cracks) 2. รอยแตกที่ไมใ่ ชร่ อยแตกเชงิ โครงสรา้ ง (Non Structural Cracks) รอยแตกเชิงโครงสรา้ ง มีสาเหตมุ าจากหนว่ ยแรงที่เกิดจากนา้ หนกั บรรทกุ คงท่ี (Dead load) และนา้ หนกั บรรทกุ จร (Live Load) ซ่ึงมีผลตอ่ ความสามารถในการรับนา้ หนกั ของโครงสรา้ ง และ อาจนาไปสกู่ ารวิบตั ไิ ด้ รอยแตกที่ไมใ่ ช่รอยแตกเชิงโครงสรา้ ง เชน่ รอยแตกเนอ่ื งจากการหดตวั (Shrinkage Cracks) รอยแตกเนอ่ื งจากอณุ หภมู ิ (Temperature Cracks) ซึ่งเป็ นรอยแตกขนาดเล็กและไมม่ ผี ลกระทบตอ่ ความสามารถใน การรับนา้ หนักของโครงสรา้ ง อย่างไรก็ตามหากปล่อยท้ิงไวร้ อยแตกเหล่าน้ีจะเป็ น ชอ่ งทางใหน้ า้ และสารเจือปนอ่ืนๆซึมผา่ นเขา้ ไปในชน้ั โครงสรา้ งอันนาไปส่ปู ัญหาอื่นๆ ตอ่ ไป

การแตกรา้ ว (Cracking) รอยแตกเชิงโครงสรา้ ง (Plastic Settlement) A, B, C (Plastic Shrinkage) D, E, F G, H (Thermal Contraction) I (Drying Shrinkage) J, K – L (Crazing) M N (Dead load) Tension bending Crack, Shear Crack (Live Load) ภาพรวมของรอยแตกรา้ ว

การแตกรา้ ว (Cracking) รอยแตกรา้ วเนอ่ื งมาจากนา้ หนกั บรรทกุ รอยแตกรา้ วจากคลอไรด์ รอยแตกรา้ วจากการหดตวั แบบพลาสตกิ รอยแตกรา้ วจากการหดตวั แบบแหง้

การหลดุ กะเทาะ (Spalling) การหลดุ ลอก (Scaling)

การหลดุ ออกเป็ นแผน่ (Delamination) การสึกกรอ่ น (Erosion)

การเกิดคราบเกลอื (Efflorescence) การเป็ นสนิมของเหลก็ เสรมิ (Corrosion of Reinforcement)

การถกู ชน (Collision Damage) การเคลอ่ื นตวั ดา้ นขา้ ง (Lateral Movement)

การทรดุ ตวั (Settlement)

ตวั อยา่ งการประเมนิ สภาพพน้ื สะพาน (Good) (Fair) /

ตวั อยา่ งการประเมนิ สภาพพน้ื สะพาน (ตอ่ ) (Poor) (Very Poor)

ตวั อยา่ งการประเมนิ สภาพคานรดั หวั เสา (Good) (Fair) /

ตวั อยา่ งการประเมนิ สภาพคานรดั หวั เสา (ตอ่ ) (Poor) (Very Poor)

ตวั อยา่ งการประเมนิ สภาพเสาตอมอ่ (Good) (Fair) /