ดร.หลวงพ่อแดง พระสงฆ์ไม่ทิ้งประชาชน

พระครพู ิศิษฏประชานาถ, ดร

2 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง้� ประชาชน ดพรร.ะหสลงวฆง์ไมพ่ทอ่ ้ิงแปดรงะชาชน พระครพู ศิ ษิ ฏป์ ระชานาถ, ดร. วดั อินทาราม อ.อมั พวา จ.สมุทรสงคราม ISBN : 978-616-590-893-1 พมิ พ์ครั้งท่ี 1 : พฤษภาคม 2565 จำ�นวน 500 เล่ม ทีร่ ะลึก อายวุ ัฒนมงคลครบ 6 รอบ อายุ 72 ปี พระครูพิศษิ ฎ์ประชานาถ,ดร. เจ้าอาวาสวดั อนิ ทาราม รองเจ้าคณะอำ�เภออมั พวา จ.สมุทรสงคราม บรรณาธกิ ารอ�ำ นวยการ : พระครูพิศษิ ฏ์ประชานาถ, ดร. บรรณาธกิ าร : รศ.ดร.สุรพล สุยะพหรม กองบรรณาธกิ าร : พระปลดั ระพิน พทุ ธฺ ิสาโร, ผศ.ดร. • พระมหากฤษฎา กิตตฺ ิโสภโณ, ผศ.ดร. พระมหาสุนนั ท์ สุนนโฺ ท,ผศ.ดร. • พระครสู งั ฆรกั ษเ์ อกลักษณ์ อชโิ ต, ดร. รศ.ดร.พิเชฐ ท่งั โต • รศ.ดร.วาสนา แก้วหลา้ • รศ.ดร.ภัทรพล ใจเย็น ดร.สภุ ัทรชยั สีสะใบ • ดร.นกิ ร ศรีราช • ผศ.ดร.ประเสรฐิ ธลิ าว • สมชาย ล�ำ ภู ออกแบบปก : ผศ.ดร.ประสิทธ์ิ พทุ ธศาสนศ์ รัทธา จัดรปู เล่ม : พระปลดั ระพนิ พุทธฺ สิ าโร, ผศ.ดร., ผศ.ดร.ประสิทธ์ิ พทุ ธศาสน์ศรัทธา ผูร้ ับผดิ ชอบการจดั พมิ พ์ : พระครูพศิ ษิ ฏ์ประชานาถ, ดร. วัดอนิ ทาราม อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม พิมพ์ท่ี โรงพิมพม์ หาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั 79 หมู่ 1 ตำ�บลล�ำ ไทร อำ�เภอวงั น้อย จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา 13170 โทรศพั ท์ 0-3524-8000

คำนำ หนังสือรวมบทความ หลวงพอแดง นนฺทิโย : พระสงฆไมทิ้งประชาชน โดยเปนบทความที่เขียน เกี่ยวกับบทบาทของพระสงฆนักพัฒนา พระสงฆนักเผยแผ พระสงฆสาธารณสงเคราะหในบทบาทตาง ๆ ผาน บทบาทพระครูพศิ ิษฏประชานาถ,ดร. (ประยูร นนฺทโิ ย,พ.ศ.2494-) เจา อาวาสวัดอินทาราม รองเจา คณะอำเภอ อัมพวา จ.สมทุ รสงคราม ในรปู แบบของบทความทางวิชาการ และพิมพเ ผยแผใ นแหลงตีพิมพทางวิชาการตา ง ๆ เชน [1] บทบาทพระสงฆกับการพัฒนาชุมชนตนแบบวิถีพุทธ : กรณีศึกษาหลวงพอแดง วัดอินทาราม จ. สมุทรสงคราม [2] เครือขายพระสงฆสาธารณสงเคราะหของหลวงพอแดง นนทฺ ิโย: กับการชวยเหลอื ประชาชน ในพื้นที่น้ำทวมจังหวัดชัยภูมิ นครราชสีมา พระนครศรีอยุธยา [3] เครือขายพระสงฆสาธารณสงเคราะหของ หลวงพอแดง นนฺทโิ ย: กบั การชว ยเหลือประชาชนในพ้ืนทีน่ ำ้ ทวมซ้ำซอน จงั หวดั สุโขทัย [4] บทบาทพระสงฆก ับ งานสาธารณสงเคราะหภายใตสถานการณการแพรระบาดของไวรสั Covid 19 : กรณีศึกษาบทบาทของหลวง พอแดง นนฺทิโย วัดอินทาราม จ.สมุทรสงคราม [5] แนวทางการขับเคลื่อนพุทธเศรษฐศาสตรเชิงเกษตร พงึ่ ตนเอง: กรณศี กึ ษาศนู ยก ารเรียนรปู รชั ญาพอเพียงสโู คกหนองนาโมเดล จังหวัดสุรนิ ทร พระครูพิศิษฏประชานาถ,ดร. (หลวงพอแดง นนฺทิโย) เปนพระสงฆนักพัฒนาที่ทำงานชวยเหลือ สังคมในงานดานสาธารณสงเคราะหรูปแบบตา ง ๆ จำนวนมาก ตามชื่ออันเปนราชทนิ นามที่วา “ประชานาถ” ที่แปลวาที่พึ่งของประชาชน ในทุกกิจกรรมลวนมีเปาหมายเพื่อเขาไปขับเคลื่อนสงเสริมคุณภาพชีวิตของ ประชาชน ภายใตสโลแกน “พระสงฆไมทิ้งประชาชน” ทั้งในชุมชนรอบวัดอินทาราม อำเภออัมพวา จังหวัด สมุทรสงคราม และพื้นที่อื่น ๆ ทั่วประเทศในภาพพระสงฆสาธารณสงเคราะหเ พื่อประชาชน เชน สงเคราะห ผูประสบภัย สงเคราะหผูทุกขยาก สงเคราะหประชาชน สงเคราะหเยาวชน กิจกรรมชวยเหลือประชาชน นำ้ ทว ม ชวยเหลอื ประชาชนในสถานการณโ ควดิ 19 โครงการธนาคารน้ำใตด ิน โครงการธนาคารโคกระบอื ศนู ย การเรียนรูเกษตรพึง่ ตนเองและโรงเรียนปลดหนี้ชาวนาไทย จ.สุรินทร โครงการโรงสีขาวนอยเพื่อคุณภาพชีวิต ชาวนา และอื่น ๆ อีกจำนวนมาก โดยกิจกรรมทีข่ ับเคลอื่ นจงึ เปน ประหนง่ึ ภาพแทนของพระสงฆทั่วประเทศ กับ งานสงั คมสงเคราะหตามหลัก “สงั คหวัตถุ” การชวยเหลือเก้อื กูล “ททมาโน ปโย โหติ-ผใู หยอมเปนท่ีรักของผู ถูกให” พัฒนาคณุ ภาพชีวิตดว ยคณุ ธรรมตามหลกั การในพระพุทธศาสนา หวังวาหนังสือรวมเลมบทความวิชาการนี้ จะมีประโยชนต อการศึกษาคนควา พัฒนาตามแบบ ในแวด วงของพระสงฆสาธารณสงเคราะห พระสงฆนักพัฒนา และเปนแบบอยางตนธารใหเครือขายพระสงฆ สาธารณสงเคราะห พระสงฆนกั พัฒนาไดนำไปศึกษาเรยี นรูแ ละพัฒนางานรวมกนั ตอ ไป รศ.ดร.สรุ พล สุยะพรหม บรรณาธิการ ผูอ ำนวยการหลกั สตู รบัณฑติ ศกึ ษา ภาควชิ ารัฐศาสตร คณะสังคมศาสตร รองอธิการบดฝี า ยกจิ การทว่ั ไป มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั

4 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง�้ ประชาชน คำนยิ ม พระครูพิศิษฏประชานาถ,ดร. (หลวงพอแดง นนฺทิโย) เปนพระเถระท่ีเปนทั้งนักคิด และนกั ปฏิบัติ โดยทานคิดและนำทฤษฎีมรรค 8 นำจุดเนน ใน 8 ประเด็นมาขับเคลื่อน เชน ปรับทัศนคติท่ี ถูกตอง (สัมมาทิฏฐิ) สงเสริมใหเกิดการขวนขวายที่เหมาะสม (สัมมากัมมันตะ) สงเสริมการงานที่ ถูกตอง (สัมมาอาชวี ะ) กระตุนใหเกิดการขวนขวายอยางสรางสรรค (สมั มาวายามะ) เปนตน มาใชใน การบริหารขับเคลื่อน โดยมีจุดเนน คือการวางระบบเพื่อใหเปนฐานของการพัฒนา ใช กระบวนการวจิ ัย (วิจย-การทำใหแ จง ) แสวงหาความรูเชิงประจักษ ตามหลักอริยสจั 4 (ทกุ ข-ปญหา) มาเปนฐานหรือกลไกสำคญั สำหรับการพฒั นา ซึง่ สงผลใหเ กิดความเพียงพออยางยอดเย่ยี ม ขา พเจา เห็นดว ยกับการพลิกฟน หมูบา นที่ทรุดโทรมหมูบ า นท่ีเหมือนถกู ทอดทงิ้ แลว ลกู หลาน ในสังคมแบบใหมไดท อดท้ิงไปสูระบบอุตสาหกรรมใหมแลว หลวงพอแดง นนฺทิโย ไดพยายามเขาไป พลิกฟนขึ้นมาเรียกวาพลิกโฉมหรือเปลี่ยนโลกทัศนใหมหรือโลกใหมในยุคดิจิทัลเราเรียกวาเปนยุค ดสิ รบั ชนั่ (disruption) ในยุควถิ ชี ีวติ ใหมไมใชว ิถชี วี ิตเกา ไมใ ชน ัง่ นิ่ง ๆ ปากนัง่ เคย้ี วหมากในแบบเดิม แลว แตเปนการนั่งทำงานทัง้ ลกู ทั้งหลานทั้งปูท้ังยา เพื่อพลิกหมูบานใหเปนเมืองที่นาอยู เปนอูที่มี ความปลอดภยั มีอาหารการกินอุดมสมบูรณ และปองกันความปลอดภัย ไมมีโจรขโมย ไมมียาเสพ ตดิ เปน หมูบ านรกั ษาศีลหา ภาระงานที่หลวงพอแดง นนทฺ ิโย ขับเคลื่อนดำเนนิ การอยูเทากับพาชาวบานใหข้ึนยืนอยูบน สวรรคช ้ันวมิ านที่มองเห็นได กินได อยางมีความสุขบนความเปนจริง จะเปนโลกหนา หรือโลกอื่น ๆ ที่ยังมองไมเหน็ อาจดูเปนเรือ่ งไกล แตที่ทานทำโดยเนนความเปนปจจุบัน ที่ยังมีอยูยังมีของกินของใช ของขาย โดยไมต องอาศัยคนกลาง ก็เทากับปลดปลอ ยตนเองจากความเปนทาส ติดดิน มีเสรีภาพทาง การเงนิ อาชีพ รายได รวมท้ังคุณภาพชีวติ นบั เปน สาวกของพระพุทธเจาโดยแท ท่ยี กงานใหพระสงฆ ตองบำเพญ็ ประโยชน หรือทำงานเพื่อสงั คมสว นรวม ภายใตพุทโธวาททีว่ า “ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอ จงเที่ยวจาริกไปเพื่อประโยชนและความสุขแกชนหมูมาก เพื่ออนุเคราะหโลก เพื่อประโยชน เกอื้ กลู และความสขุ แกพวกทวยเทพและมนุษย” ศ.ดร.บุญทัน ดอกไธสง ประธานหลกั สูตรปรชั ญาดษุ ฎีบัณฑิต สาขาวชิ ารฐั ประศาสนศาสตร หลักสตู รบณั ฑติ ศกึ ษา ภาควชิ ารัฐศาสตร คณะสงั คมศาสตร มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย

พระครูพู ิิศิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 5 คำนยิ ม หลวงพอแดง นนฺทิโย หลังจากทีท่ านไดสำเร็จการศึกษาในระดับดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการ จัดการเชงิ พทุ ธแลว (กจพ) ทา นยังมีความมานะพากเพยี รศกึ ษาตอ เนื่องในหลักสูตรนิตศิ าสตรบัณฑติ ระดับปริญญาโท นิติศาสตรมหาบัณฑิต และปริญญาเอกสาขาวิชารัฐศาสตรใ นปจ จบุ ัน ควบคูไปกับ การดำเนินงานพระสงฆสงเคราะหประชาชนในหลายจังหวัดและยังเกิดผลการดำเนินงานในรูปแบบ บทความ ทางวิชาการซึง่ นับวาเปนตวั อยางที่ดีเยี่ยม นอกจากนี้ทางสมาคมศิษยเ กา มหาวิทยาลัยมหา จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ยังไดยกยองประกาศเกียรติคุณประวัติและคุณูปการความดีความงามของ ทานใหไดร ับรางวัล “ศษิ ยเกาดีเดน ” ซงึ่ นับเปน ศิษยเกา ของหลักสูตรบัณฑติ ศึกษา ท่ีสรางผลงานและ เกยี รตปิ ระวัติใหปรากฎตอ สาธารณะเปน อยางย่งิ หลวงพอแดง นนฺทิโย เปนพระสงฆนักพัฒนาอีกรูปหนึ่งที่ทำงานดานสาธารณสงเคราะหใน ภาพกวาง ทานไดใชแนวคิดหลัก 5 ท ในการทำงานเสริมสรางกิจกรรมที่ดำเนินการอยูนับวาเปน ประโยชนและมีคุณูปการตอ สงั คมสวนรวมอยา งยิ่ง โดยหลกั 5 ท มอี งคป ระกอบ คอื (1) ทนุ (ศรัทธา/ ความเชื่อ) ทุนคือทรัพยากรที่เอ้ือใหเกิดการขับเคลือ่ น เปนทุนที่เกิดจากศรัทธาตอพระสงฆของชาว พุทธและรวมกิจกรรมขับเคลื่อนเปนทุนในรูปของการสนับสนุน เชน ธนาคารโคกระบอื ของหลวงพอ จำนวนเกินกวา 1000 ตัว ทั่วประเทศที่เขาไปสนับสนนุ คุณภาพชีวิต และมชี าวพุทธมีศรัทธาเปนทุน รับวัวไปเปนทุนในการยังชีพภายใตแนวคดิ “ศีล” กินได ไมฆา ไมใชความรุนแรง สงตอความเมตตา ตอชีวิตอื่นผานกิจกรรมธนาคารโคกระบือ (2) ที่ (ที่ตั้ง/สถานะ) สถานที่สำหรับทำงาน สรางอาชีพ สรางรายได ชาวบานมีที่ดินเปนของตัวเอง เปนที่รอการพลิกฟน หลวงพอมีสถานะเปนพระสงฆใน พระพุทธศาสนา และใชท นุ ทางสังคมนใี้ นการสรางงานทเ่ี ปนประโยชนร วมกบั ชมุ ชน และการขยายสง ตอโดยใชว ัดเปนฐานทำใหงานท่ีมเี ปาหมายชดั เจนสง ตอจากวัดสูชุมชน เพือ่ คุณภาพชีวิตและสังคมใน ภาพกวางตอไป (3) ทำ (การงาน/ธรรม/คุณธรรม) การลงมือทำเพื่อแสวงหาธรรม งานทุกงานตอ ง สรางใหเกิด โดยทำอยางมีเปาหมาย ลงมือทำจริง ขับเคลื่อนใหเกิด หลายภาระงานทานทำใหดู ลง มือทำ พาทำ และสงเสริมใหทำ เพื่อพัฒนาไปเปนคุณธรรม จนกลายเปนสามัคคีธรรม ขันติธรรม สันติธรรม และบารมธี รรมในการอยรู วมกันในชุมชนและสังคม (4) ทน (ขนั ตธิ รรม) ความมุงมั่นทุมเท ในการทำงานรวมกัน ผานรอนผานหนาวไปดวยกัน ผานกจิ กรรมจติ อาสา ผานกิจกรรมการประกอบ อาชีพ เพื่อใหมีคุณภาพชีวิตที่ดี เปนความอดทน ตอสภาพการณตาง ๆ ผานประสบการณของการ เรียนรูรวมกัน จนกลายเปน ขันติธรรม ความอดทนเครื่องมือไปสูความสำเร็จ (5) เทคโนโลยี (นวัตกรรม/พุทธบูรณาการ) การใชหลักการที่เปนประโยชน และเครื่องมือที่เปนประโยชนในการ

6 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้้�งประชาชน ขับเคลือ่ นกิจกรรมโครงการ การใชสื่อออนไลน เทคโนโลยีสมัยใหม ในการนำเสนอแนวคิด และงาน รวมท้งั ใชเ คร่ืองมือสมัยใหมใ หเ ปนชองทางการตลาดใหกับชุมชนในการนำผลิตภัณฑท ี่สูผูบริโภค เชน ขา วปลอดสารพิษ จากแปลงเกษตรสาธิต จ.สรุ นิ ทร เปนตน ทุกกิจกรรมสาธารณสงเคราะหท่ี หลวงพอแดง นนทฺ ิโย นับเปนความนาช่ืนชมยินดี โดยใน ทุกการขบั เคลื่อนดำเนนิ การภายใตแนวคิดหลัก 5 ท ท่ีทานทำงานเพ่ือเปนพุทธบูชา สงเสริมคุณภาพ ชีวิตของประชาชนและสังคมดังปรากฎ เทากับเปนการปฏิบัติธรรมของตัวทานเอง เปนบารมีทาน บารมีธรรม สะทอนบทบาทของพระสงฆประชาสงเคราะหในพระพุทธศาสนา ผานการทำงาน สาธารณสงเคราะหช ว ยเหลอื ประชาชนไดอยา งกวางขวาง พระอุดมสิทธินายก, ผศ.ดร. รองเจา คณะจงั หวัดนนทบรุ /ี รองคณบดีคณะสังคมศาสตร ผูอ ำนวยการหลักสูตรบัณฑติ ศกึ ษา สาขาวิชาการจดั การเชิงพทุ ธ ภาควชิ ารัฐศาสตร คณะสงั คมศาสตร มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย คณุ ูปการเกยี รติคณุ

พระครููพิศิ ิษิ ฏ์์ประชานาถ, ดร 7 คุณูปการเกยี รติคณุ หลวงพอแดง นนฺทิโย หรือพระครูพิศษิ ฏประชานาถ,ดร. ทานไดสรางคุณปู การเกียรติคณุ ตอ ชาวนาในเขตจังหวัดสุรินทรโ ดยเฉพาะหมูบ า นตาง ๆ ที่รวมตัวกันตั้งเปนกลุมวิสาหกิจชุมชนธนาคาร วัวหลวงพอแดงจำนวนกวา 38 หมูบาน 38 กลุมวิสาหกิจชุมชน ไดร บั มอบวัวจำนวนกวา 1,000 ตัว ใหกับชาวบานในโครงการครอบครัวคุณธรรมนอมนำเศรษฐกิจพอเพียงเลี้ยงวัวสุขภาพดีชีวีมีสุข สงผลใหช าวนาใน 6 ตำบล 4 อำเภอ ไดแ ก อำเภอจอมพระ อำเภอทา ตูม อำเภอศขี รภูมิ อำเภอเมือง ในเขตจังหวดั สรุ ินทร รวมเปน สมาชกิ ในโครงการธนาคารโคกระบอื รบั วัว “ไมฆ า ไมข าย-เลี้ยงไมไหว สงคืน-ลดความรุนแรง-ไมปาณาติบาท” นำไปเลี้ยงเพื่อสงเสริมคุณภาพชีวิต ทั้งในปจจุบันได ยกระดบั การพฒั นาศูนยการเรยี นรโู คกหนองนาพทุ ธเกษตรบนพื้นท่ี 8 ไร ใหเปน โรงเรยี นชาวนาปลด หนี้ ศนู ยการเรียนรเู กษตรชุมชนพ่ึงตนเองวิถีพทุ ธอกี ดวย กระบวนการดำเนินงานตอเนื่องมาตั้งแตป 2560 จวบจนกระทั่งปจจุบัน ดวยความวิริยะ อตุ สาหะและความมุงมน่ั ของหลวงพอแดง นนทฺ โิ ย เฉกเชนพื้นผา ที่เกดิ ขึ้นเนื่องจากการว่ิงกระสวยไป และการวง่ิ กระสวยกลับจนเกิดพน้ื ผา คณุ งามความดแี ละการกระทำประโยชนใด ๆ อันเกิดจากความ เมตตาของหลวงพอแดง นนฺทิโย นี้ ยังไดฝกฝนใหขาพเจาทดลองปฏิบัติดวยตนเอง ในการอุทิศตน เพื่อประโยชนสวนรวมตามหลักพระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจา ซึ่งไดรับจากการแนะนำ จากหลวงพอแดง นนฺทิโย ซึ่งชวยใหขาพเจาฝกฝนปฏิบัติตามได จนกระทั่งการพัฒนาจิตความคิด เสียสละตนพัฒนาจิตตามหลักสติปฎฐาน 4 ทำใหไดทั้งความรูจากการปฏิบัติ ชวยใหเกิดสมาธิ ยกระดับจติ ใจอนั เปน กระบวนการฝก ฝนใหมีคุณลักษณะของฆราวาสที่เพียบพรอมไปดวยทานศีลและ ภาวนา รวมท้งั นำมาเปน ฐานในการสรางกระบวนการพัฒนารวมกับชมุ ชน ในนามชาวจังหวัดสุรินทร ขอกราบขอบพระคุณพระครูพิศิษฏประชานาถ,ดร. เจาอาวาสวัด อินทาราม รองเจาคณะอำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ที่ไดใหเมตตาและเปนกำลังใจ สนับสนุนชาวนาจังหวัดสุรินทร ใหมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยในดุษฎีนิพนธของขาพเจาเรื่อง กระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชนบนฐานทุนทางสังคมและวัฒนธรรมของชุมชนในภาค ตะวันออกเฉียงเหนือตอนลาง ไดดำเนินตอยอดจากโครงการไถชีวิตโคกระบือของวัดอินทาราม มา เปน โครงการพัฒนาชมุ ชนเริ่มตั้งแตต อยอดจนกลายเปน โครงการมอบทุนคือโคสองตัวใหกับครัวเรือน ตั้งวิสาหกิจชุมชนธนาคารโคกระบือ รวมขับเคลื่อนธนาคารน้ำใตดนิ การขับเคลื่อนพุทธเกษตรกสิกร รม รวมทั้งตอยอดเปน การสรางผูประกอบการขาว ปลูกขาวปลอดสารเกษตรอินทรีย ใหชาวนาเปน พอคาคนกลางขายขาว ปลูกเอง สีเองดวยโรงสีขาวขนาดเล็ก ขายเอง โดยมีโครงการรวมกับมูลนิธิ

8 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้ง้� ประชาชน วดั อินทาราม โดยหลวงพอแดง นนทฺ ิโย ที่จะยกระดับโรงสีขาวเพ่ือชาวนาสงมอบใหกับกลุมวิสาหกิจ ชุมชนเครือขายของพระครูพิศษิ ฏประชานาถ,ดร. (หลวงพอ แดง นนฺทิโย) ครบทุกแหงทั่วประเทศ ดว ย ในฐานะตวั แทนชาวอสี านใตข องจงั หวัดสุรินทร ขอกราบนมัสการหลวงพอแดง นนฺทโิ ย ดว ย ความเคารพอยางสงู ย่ิง รศ.ดร.วาสนา แกว หลา คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร 9 พฤษภาคม 2565 สารบญั

สารบญั หนา้ เรอื่ ง 11 บทบาทพระสงฆ์กบั การพฒั นาชมุ ชนตน้ แบบวิถีพุทธ : กรณีศกึ ษาหลวงพ่อแดง วดั อนิ 27 ทาราม จ.สมทุ รสงคราม The Role of Buddhist Monks and Buddhist Oriented Community 45 Development : Case Studies on Loung Por Dang Wat Intraram, Samut Songkram Province 63 83 บทบาทพระสงฆก์ บั งานสาธารณสงเคราะหภ์ ายใตส้ ถานการณก์ ารแพร่ระบาดของไวรัส Covid 19: กรณีศกึ ษาบทบาทของหลวงพอ่ แดง นนฺทิโย วดั อินทาราม จ.สมทุ รสงคราม The Role of Monks in Public Welfare Under The Pandemic of COVID 19 Virus: A Case Study of Luang Por Daeng Nanthiyo’s Role, Intharam Monastery, Samut Songkhram Province เครอื ข่ายพระสงฆส์ าธารณสงเคราะห์ของหลวงพอ่ แดง นนทฺ ิโย: กับการช่วยเหลือ ประชาชนในพนื้ ทนี่ ้ำท่วมจังหวดั ชยั ภมู ิ นครราชสีมา พระนครศรีอยุธยา Luang Por Daeng Nonthiyo’s Public Welfare Monks Network : With Helping People in Flooded Areas, Chaiyaphum Province, Nakhon Ratchasima, Phra Nakhon Si Ayutthaya เครอื ข่ายพระสงฆ์สาธารณสงเคราะห์ของหลวงพ่อแดง นนฺทโิ ย: กับการช่วยเหลือ ประชาชนในพ้ืนท่ีนำ้ ทว่ มซ้ำซ้อน จังหวัดสโุ ขทยั Luang Por Daeng Nonthiyo’s Public Welfare Monks Network: With Helping in The Flooded Areas, Sukhothai Province แนวทางการขบั เคลอื่ นพทุ ธเศรษฐศาสตรเ์ ชงิ เกษตรพงึ่ ตนเอง: กรณีศกึ ษาศูนยก์ ารเรยี นรู้ ปรัชญาพอเพยี งสู่โคกหนองนาโมเดล จงั หวัดสุรนิ ทร์ The Guideline of Agriculture Buddhist Economies Movement For Self- Reliance : Case Study on Self-Sufficiency Theory Through Khok Nong Na Model Learning Center in Surin Province

10 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง�้ ประชาชน

กับการพัฒบนทาบชาุมทชพนรตะน้สงแฆบ์ บวถิ ีพทุ ธ : กรณีศกึ ษาหลวงพ่อแดง วดั อินทาราม จ.สมทุ รสงคราม The Role of Monks and Community Development on Buddhist Way : Case Studies on Loung Por Dang Wat Intraram, Samutsongkram Province

12 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้�งประชาชน ภาพประกอบ 2 ผเู้ ขยี นในนามคณะนักวจิ ยั ร่วมสัมภาษณเ์ กบ็ ขอ้ มลู หล กบั บทบาทในการพฒั นาชุมชน (ภาพ : คณะนักวจิ จากบทบาทการเปน็ พระสงฆ์นักพัฒนาในกิจกรรมโค ทาราม ท่านพยายามมงุ่ เน้นการพฒั นาคุณภาพชวี ิต ผา่ นอาชพี ใช้ระบบคิด หรือโลกทัศน์ทางพระพุทธศาสนา ดังจะเ พระพทุ ธศาสนา เช่น เร่ืองความสามัคคี ความพอเพียง ความส มสัมภาษซณงึ่ ไเ์มกไ่็บดข้ออ้ อมกูลมหาลเวปงน็พคอ่ ำแสดองนวเัดสอียินททีเาดรยี าวมแจต.ส่อมอุทกรมสางคเปร็นามกระบวนก มชน (ภหาลพัก:กคาณระ(นคักำวสจิ อัยน,1)8สตู่หุลลาคักมปฏ25ิบ6ัต0ิ)เป็นภาระงาน ชิ้นงาน และ

บทบาทพระสงฆก์ บั การพัฒนาชุมชนตน้ แบบวิถีพทุ ธ : กรณีศึกษาหลวงพอ่ แดง วดั อนิ ทาราม จ.สมุทรสงคราม* The Role of Buddhist Monks and Buddhist Oriented Community Development : Case Studies on Loung Por Dang Wat Intraram, Samutsongkram Province ------------------------------------------- รศ.ดร.พเิ ชฐ ทั่งโต รศ.ดรภัทรพล ใจเยน็ พระปลัดระพิน พทุ ธิสาโร Assoc.,Prof.Dr.Phichet Thangtoo, Assoc.,Prof.Dr.PhatrapholJaiyen, PhrapaladRaphinBuddhisaro คณะสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย Email [email protected] บทคัดย่อ บทความวิชาการมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบาทบาทหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม ในฐานะ พระสงฆ์นักพัฒนา ใช้การศึกษาเอกสาร งานวิจัย และสัมภาษณ์ ลงพื้นที่สังเกตแบบมีส่วนร่วม นำเสนอเป็นบทความทางวิชาการ ผลการศึกษาพบว่า หลวงพ่อแดง วัดอินทาราม เป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนา เป็น พระสงฆ์นักพัฒนา ประยุกต์คำสอนทางพระพุทธศาสนา สู่กิจกรรมโครงการชุมชน เพื่อเผยแผ่ ส่งเสริม พัฒนาคณุ ภาพชวี ิตของคนในชมุ ชน ผ่านกิจกรรมกลุม่ สจั จะสะสมความดี สะสมทรัพย์ กลุ่ม สหกรณ์น้ำตาลปี๊บ ศูนย์อนุรักษ์ป่าชายเลนและหิ่งห้อย ลงแขกลงคลอง รักษ์สิ่งแวดล้อม ศูนย์เด็ก กอ่ นวัยเรียน ห้องสมุดประชาชนเฉลมิ ราชกมุ ารี จัดตงั้ ศูนย์บำบัดยาเสพติดขนึ้ ภายในวัด จัดตั้งตลาด น้ำ ตลาดในวัดเพื่อการค้าผลิตผลทางการเกษตรในชุมน ฯ โดยมีเปา้ หมายเพือ่ การพัฒนาการศึกษา เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ให้กับศาสนิกชนชาวพุทธในเขตชุมชนวัดอินทาราม รวมทั้งนำคำสอน ในทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้กับการพัฒนาคน พัฒนาชุมชน และสังคมรอบข้างให้ได้รับ ประโยชนต์ ามกรอบ “กนิ -อยู่-พอด-ี สมดุล-ความสุข” เปน็ ชุมชนตน้ แบบวิถพี ุทธ และตามหลักธรรม ในทางพระพุทธศาสนา คำสำคัญ : บทบาทพระสงฆ์,ชมุ ชนตน้ แบบวิถีพทุ ธ,หลวงพอ่ แดง วดั อนิ ทาราม *ตีพิมพใ์ นงานประชุมวิชาการการพฒั นาชุมชนทอ้ งถิ่นและสังคม (CSD สัมพนั ธ)์ ระดับชาติ ครง้ั ที่ 17 และนานาชาติ ครง้ั ที่ 1 “คุณธรรมจรยิ ธรรมกับการพฒั นาทยี่ ั่งยนื ” ระหวา่ งวันท่ี 28-31 มกราคม 2561 ณ มหาวทิ ยาลยั มหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลยั ต.ลำไทร อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา

14 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง้� ประชาชน Abstract The article is aimed at studying the Role of Loung Por Dang Wat Intaram for Develop his Communities as a Buddhist monk. Use study, research papers and interviews. Resulted for Research as Luang Por Dang Wat Intaram is a monk in Buddhism. The role of the Buddhist monk. The role of the application of Buddhist teachings. To support the Activities for the community The Mangrove Forest Conservation Center Preschool Center Establishment of drug treatment center within the temple. Established Floating Market with aims to develop education, economy, society and culture for Buddhists in Wat Intharam community. As well as bringing the teachings of Buddhism to apply to the development of the community and surrounding society to benefit from the framework. \"Eat - Stay - Sufficient - Balance - Happiness\" in the framework of the Buddhist community. And in principle, in Buddhism. Keywords : Role of Monks, Prototype community Buddhist Way, Luang Por Dang Wat Intharam บทนำ พระสงฆ์ในบทบาทนักพัฒนาชุมชน เป็นบทบาทที่พระสงฆ์ทำหน้าที่เป็นผู้นำชุมชน ประสานหลกั คำสอนทางในทางพทุ ธศาสนากบั ชุมชนใหเ้ กิดผลเป็นการเรยี นรู้ (ปริยัติ) สู่การนำไปใช้ ปฏิบัติ (ปฏิบัติ) พัฒนาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตอย่างเหมาะสม (ปฏิเวธ) ดังพุทธพจน์ที่ พระพทุ ธเจา้ มอบใหแ้ กส่ าวกในคราวไปประกาศประศาสนาครง้ั แรกที่วา่ “ภิกษุท้ังหลายจงจาริกไป เพื่อประโยชน์แห่งมหาชนหมู่มาก” (วิ.มหา [ไทย] 4/32/40 : เรื่องส่งพระอรหันต์ 60 รูป ไป ประกาศศาสนา) เกิดคำถามต่อไปว่า พระสงฆ์จะทำประโยชน์ให้กับสังคมอย่างไร โดยหลักการ พระสงฆ์จะพึงทำประโยชนต์ ่อสงั คมโดยการใหห้ ลกั ธรรมอันเปน็ หลักการในทางศาสนา “ธรรมทาน” และหลกั สงั เคราะห์เพือ่ การดำเนินชวี ิตทเี่ หมาะสม “สังคหวตั ถุ” ด้วยเงือ่ นไขทง้ั ในสว่ นหลกั การและ แนวปฏิบัติ จึงเป็นช่องทางกระตุ้นและส่งเสริมให้พระภิกษุในพระพทุ ธศาสนาได้มีบทบาทเพิ่มเพอื่ สังคมในการเป็นผูน้ ำชุมชน และเป็นพระสงฆ์นกั พัฒนาจำนวนมาก ด้วยเหตผุ ลวา่ พระสงฆเ์ หล่าน้ัน เป็นผูม้ ีภาพลกั ษณข์ องความเสยี สละ ทั้งประยกุ ต์คำสอนทางพระพทุ ธศาสนา สู่หลักการดำเนินชีวิต

พระครูพู ิิศิิษฏ์์ประชานาถ, ดร 15 ทำให้เกิดเป็นความศรัทธานำไปสู่การลงมือปฏิบัติ ร่วมปฏิบัติ ดังกรณีพระพยอม กัลยาโณ แห่งวัด สวนแก้ว (สัมภาษณ์,28 พฤศจิกายน 2560,วัดสวนแก้ว,จ.นนทบุรี) หรือพระสุบิน ปณีโต แห่งวัดไผ่ ล้อม จ.ตราด (สัมภาษณ์, เมื่อ 16 มิถุนายน 2555,วัดไผ่ล้อม จ.ตราด) สะท้อนคิดคล้ายกันว่า พระสงฆ์ต้องทำประโยชน์ให้สังคม ด้วยพระสงฆ์มีภาพลักษณ์ต้นทุนความน่าเคารพเชื่อถือ ทำงาน พัฒนาสังคมเพื่อแก้ปัญหาสังคมได้ ดังนั้นเงื่อนไขดังกล่าวจึงมพี ระสงฆจ์ ำนวนมากทำงานเพื่อสังคม และส่วนรวมโดยมีเป้าหมายเพื่อยกระดับ พัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนในด้านต่าง ๆ ทั้งด้านวิถี ศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมรอบชุมชนที่วัดต้ังอยู่ ดังกรณีศกึ ษา หลวงพอ่ แดง วัดอนิ ทาราม ซงึ่ เป็นพระสงฆน์ ักพัฒนาอีกรูปหน่ึงที่ดำเนนิ การพฒั นาคุณภาพชีวิตและ ชุมชนชาวพุทธท้งั ใกลไ้ กล ให้เกิดความสมดุล ในการดำเนินชวี ิต ทงั้ อาชีพ รายได้ โดยท่านกระทำตน เป็นพระสงฆ์ต้นแบบ ภายใต้แนวคิดชุมชนเข้มแข็ง ศาสนามั่นคง อยู่กันด้วยความเกื้อกูลโดยมี พระสงฆ์เป็นต้นแบบ หลวงพ่อแดงพระภิกษุในพระพุทธศาสนา ได้บวชปฏิบัติพัฒนาตนเอง จนเป็น พระที่เข้มแข็งมุ่งมั่น พร้อมนำหลักธรรมคำสอนในทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ และดำเนิน กิจกรรมโครงการจำนวนมาก อาทิ ส่งเสริมอาชีพและรายได้ จัดตั้งกลุ่มสหกรณ์น้ำตาลปี๊บ จัด การศกึ ษาพัฒนาคน ต้ังศูนยเ์ ดก็ ก่อนวัยเรียน ห้องสมดุ ประชาชนเฉลิมราชกุมารี ฯ ตั้งกลุม่ สัจจะสะสม ทรัพย์ จัดต้งั ศูนยบ์ ำบัดยาเสพติดขึ้นภายในวัด (วินัย หมัน่ คติธรรม 2554,หนา้ 13) ดำเนินโครงการ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมด้วยการรณรงค์ให้วัสดุธรรมชาติ ทำเขตอภัยทาน ให้ปลา กิจกรรมลงแขกลง คลองรกั ษส์ ิง่ แวดล้อม จัดตั้งศูนย์อนรุ ักษ์ป่าชายเลนและหิ่งห้อย รวมไปถึงส่งเสริมวิถปี ระเพณที าง ศาสนา ส่งเสรมิ ประเพณีถวายสลากภัต การตักบาตรนำ้ ผึง้ การตักบาตรขา้ วต้มมดั การเทศนม์ หาชาติ เวสสันดรชาดกคาถาพัน (พระครูพิศิษฏ์ประชานาถ (ประยูร นนฺทิโย),2560,หน้า 439-455) ซ่ึง กิจกรรมโครงการเหล่านไี้ ด้สง่ ผลตอ่ คณุ ภาพชีวิตของคนในชมุ ชน เป็น “คุณภาพกาย-จิต-ความคิด- ปัญญา-และวิถีศาสนา” ดังปรากฏ ซึ่งในบทความวิชาการนี้จะได้ทำการค้นคว้าข้อมูล นำมาเรียบ เรียงเพือ่ สะท้อนให้เห็นบทบาทพระสงฆ์กบั การพัฒนาชุมชนของหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม รวมท้งั แนวทางการประยุกต์หลักพุทธธรรมเพื่อส่งเสริมให้ชุมชนเป็นคนดี มีคุณภาพชีวิตทั้งกายและจิต รวมทั้งอยู่รว่ มกันอยา่ งสันตใิ นชุมชนและสงั คมของวดั อินทาราม จ.สมุทรสงคราม บทบาทพระสงฆ์ตามพระธรรมวินัย ตอ่ ชมุ ชน และความเป็นต้นแบบ สงั คมไทยพระสงฆ์เป็นบุคคลทไ่ี ด้รับการยอมรับในฐานะที่เปน็ ศาสนาทายาท ปฏิบัติตนเป็น ตน้ แบบตามหลักพระธรรมวินยั และคำสอน มบี ทบาทในการเปน็ ต้นแบบ ชี้นำ ชมุ ชนสังคมให้กระทำ

16 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้�งประชาชน ตามในกรอบคิดทางศาสนา ตามพระธรรมวินัย บุญทาน ศีล ภาวนา เป็นสัญลกั ษณ์แห่งความดีงาม ชาวบ้านจึงให้ความเคารพนับถือ เลื่อมใสศรทั ธา และเชื่อฟังพระ (พระอนุชิต ชูเนียม, 2550, หนา้ 14) แตใ่ นปจั จุบัน เนื่องจากมสี ถาบันอน่ื ๆเขา้ มาทำหนา้ ท่แี ทนบทบาทตา่ ง ๆ ทำใหว้ ัดและพระสงฆ์มี ส่วนช่วยสังคมนอ้ ยลง เช่น มโี รงเรียนทำหน้าทส่ี อนกลุ บตุ รกุลธดิ าแทนวัด มโี รงพยาบาลรักษาคนป่วย แทนวัด มีโรงมหรสพ ที่ให้ความบันเทิงซึ่งไม่จำกดั ฤดูแทนวัด สิ่งเหล่านี้เริ่มทำให้คนห่าง วัดมากขน้ึ (ชัยมงคล ศรีทองแดง, 2552, หน้า 4) แต่อีกนัยหนึ่งพระสงฆ์ก็ยังคงบทบาทและทำหน้าที่ต่อชุมชน สังคมอย่างต่อเนื่อง ด้วยพระภิกษุยังเป็นบริบทร่วมของสังคมไทยที่มีบทบาทและหน้าที่ต่อสังคม โดยตรง ดังมีงานศกึ ษาวิจยั ใหข้ อ้ มูลยืนยันไว้ อาทิเรื่อง “บทบาทพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชน ใน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา” ของ รศ.พรชัย พันธุ์ธาดาพร (2559,หน้า 612-619 ) หรืองานเรื่อง “บทบาทในการพัฒนาชุมชนของพระสงฆ์ ตำบลเชิงดอย อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่” ของพระมหาธีราวุฒิ บุญมา (2554) งานวิจัยของพระมหาพรประสงค์ พุทธจันทร์ (2552) เรื่อง “บทบาทของพระสงฆ์ในการพฒั นาวดั ใหเ้ ป็นศนู ยก์ ลางของ ชมุ ชน” รวมถงึ งานวิจยั ของ พระมหา สมคดิ สาระภา (2550) เร่อื ง “บทบาทพระสงฆ์กับการพัฒนาชุมชน: ศกึ ษากรณพี ระครูอดุ มพัฒนา กร (กร สายเนตร,ยโสธโร) วดั อุตดมผลาราม บ้านขามเปยี้ ตำบลขามเปยี้ อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี” งานของพระมหาอนุชา สิริวณฺโณ (พละกุล) (2557,หน้า17-29) เร่ือง “การศึกษาพระสงฆ์กับการพัฒนาท้องถิ่น : กรณีศึกษาวัดเทพปูรณาราม ตำบลท่าพระ อำเภอ เมือง จงั หวัดขอนแกน่ ” จากการสำรวจข้อมูลพบว่าพระสงฆ์ลว้ นมีบทบาทต่อประชาคมชาวพุทธใน ทุก ๆ ประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนาทัง้ ในลาว กัมพูชา เวียดนาม พม่า ล้วนมีบทบาทตอ่ สังคมใน ด้านต่างๆ แตกต่างกันซ่ึงสอดคล้องกับแนวคิดในเรื่อง “พระสงฆ์พึงทำประโยชน์ต่อสังคมสว่ นรวม” ดงั มงี านวจิ ัยทไี่ ด้ทำการศกึ ษาไว้ อาทิ พมา่ ในงานศึกษาของ Sylwia Gil (2008) เร่ือง The Role of Monkhood in Contemporary Myanmar Society ห ร ื อ ล า ว ใ น ง า น ข อ ง Vongsavanh Boutsavath & Georges Chapelier (1971) เรื่อง “Lao Popular Buddhism and Community Development แ ล ะ Patrice Ladwig” ( 2 0 0 6 ) ห ร ื อ ใ น เ ร ื ่ อ ง Applying Dhamma to Contemporary Society: Socially-Engaged Buddhism and Development Work in the Lao PDR” ส่วนกัมพูชาในการศึกษาของ Alexandra Kent (2003) “Recovery of the collective spirit: The role of the revival of Buddhism in Cambodia” ในประเทศไทยก็มีนักพระสงฆ์ นกั พฒั นาจำนวนมาก อาทิ หลวงพอ่ พยอม กัลยาโณ แห่งวัดสวนแกว้ จ.นนทบุรี \"หลวงพ่อนาน สทุ ธ สีโล\" กับวิถีเกษตรอินทรีย์สุรินทร์ เจ้าอาวาสวัดสามัคคี จ.สุรินทร์ พระอาจารย์สุบิน ปณีโต กลุ่ม

พระครููพิิศิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 17 สัจจะสะสมทรัพย์ แห่งวัดไผ่ลอ้ ม จ.ตราด หลวงพี่ช้าง พระนักพฒั นา แห่งพรหมพิราม จ.พิษณุโลก เป็นตน้ นอกจากนี้ในผลการศกึ ษาวิจยั ท่ยี กมา ล้วนนำเสนอแนวคดิ หลักการ ในประเดน็ บทบาทของ พระสงฆ์กับการพัฒนา ไว้คล้าย ๆ กันว่าพระสงฆ์ยังคงมีบทบาทต่อสังคม ซึ่งสามารถนำเสนอชี้ชดั ตามกรอบกรณศี กึ ษาในบทความน้ไี ด้คือ 1.บทบาทตามพระธรรมวินัย หมายถึง พระสงฆ์ในฐานะเปน็ ผูน้ ำชมุ ชน การเป็นพระสงฆ์ ต้องมีลักษณะเฉพาะตามพระธรรมวนิ ัย คือต้องปฏิบัติตามพระธรรมวนิ ัย คือศีล และอาจาระที่พงึ ปฏิบัติ ดังพทุ ธพจน์ทพี่ ระพุทธเจา้ ตรัสแก่สงฆส์ าวกเพื่อใช้เปน็ แนวทางในการปฏบิ ัติตามทีวา่ “ตถาคต ทรงเว้นขาด” (ที.สี.[ไทย] 9 /202-211 / 69-72-สามัญญผลสตู ร) ในสิ่งท่ีเป็นคำสั่งสอนและวินัยที่ พระองค์บัญญตั ิ กลา่ วคอื พระองคก์ ำหนดให้พระภิกษสุ งฆ์ตอ้ งปฏิบตั ติ ามโดยพระพุทธเจ้ากำหนดแนว กระทำตนใหเ้ ปน็ แบบอยา่ ง จึงเป็นท่ีมาของประโยคว่า “ยถา วาที ตถาการี–พูดสอนอย่างไรก็ปฏิบัติ อยา่ งนน้ั ” (ท.ี มหา. (ไทย) 10/297/231-มหาโควินทสตู ร) ซึ่งเป็นแนวทางวตั รปฏิบัติของพระพุทธเจ้า ในส่วน หลวงพ่อแดง วัดอินทาราม (พระครูพิศิษฐ์ประชานาถ,พ.ศ.2493-) ก็เป็นพระภิกษุใน พระพุทธศาสนายึดแนวปฏิบัติตามหลักการนี้เช่นกัน ท่านอุปสมบทในพระพุทธศาสนาตั้งแต่ 8 กรกฎาคม พ.ศ.2516 ตลอดระยะเวลากว่า 40 ปี ย่อมเป็นเครื่องยืนยันถึงความมุ่งมั่นและทุ่มเทใน พระพุทธศาสนา และปฏิบตั ิตนตามพระธรรมวินยั เปน็ แบบอย่างของพระสงฆใ์ นพระพทุ ธศาสนา ท้ัง ในส่วนวัตรปฏิบัติและอาจาระ ดังเห็นได้ตลอดว่าท่านจะพาลูกวัดทำกิจสงฆ์ในส่วนที่เนื่องด้วยพระ ธรรมวินัย พาลูกหลานในชุมชนให้มาบวชเรียนในฐานะพระอุปัชฌาย์ ศึกษาพระพุทธศาสนา เป็น ผนู้ ำ ทำใหด้ ู แลว้ พาปฏบิ ตั ิให้เห็น เช่น การทำวัตรสวดมนต์ ปฏิบตั ธิ รรม ศึกษาประยุกต์คำสอนทาง พระพุทธศาสนา ดงั กระบวนทัศน์ทางพระพทุ ธศาสนาท่ีว่า “กระทำถงึ ทส่ี ดุ แห่งพระธรรมวนิ ยั ” ย่อม เปน็ เครอ่ื งรอ้ ยรดั รกั ษาหลวงพอ่ แดง วนั อินทารามให้ดำรงอยู่ตามพระธรรมวินัย 2.บทบาทพระสงฆใ์ นฐานะเปน็ ผนู้ ำชุมชน หมายถึง บทบาททพ่ี ระสงฆเ์ ข้าไปมีบทบาทต่อ สังคม “จาริกไปเพื่อประโยชน์ของชุมชน” ในบทบาทความเป็นผู้นำชุมชนหลวงพ่อแดง เมื่อบวช มาแล้วได้ศึกษาปฏิบัติตนตามพระธรรมวินัยและได้เป็นผู้นำในฐานะรักษาการเจ้าอาวาส และเจ้า อาวาสต้งั แต่ พ.ศ.2519 เปน็ เจ้าคณะตำบล (พ.ศ.2524) ดำรงสมณะศักด์ิเป็นพระครสู ญั ญาบัตร (พ.ศ. 2526) เป็นพระอุปัชฌาย์ (พ.ศ.2528) ตามลำดับมาตามบทบาทของผู้นำทางศาสนา สู่บทบาทผู้นำ ชุมชนทางความเชื่อจึงชัดเจนขึ้นไปด้วย เมื่อมีความคิดริเริ่มและรักที่จะส่งเสริมพัฒนาจึง ร่วมกับ หน่วยงานภาครัฐ หน่วยงานการปกครอง และหน่วยภาคีร่วมเอกชน จัดกิจกรรมพัฒนาชุมชนผ่าน กิจกรรมโครงการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นนัยหนึ่งเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตของชุมชน นัยหนึ่งเพื่อเป็นการ

18 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้�ง้ ประชาชน สะท้อนให้เห็นบทบาทของพระสงฆ์ที่ทำประโยชนเ์ พื่อชุมชนและสังคมในภาพรวม ทั้งในฐานะเปน็ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งตัวหลวงพ่อแดง วดั อนิ ทารามเองกับชมุ ชน หรอื บทบาทพระทจี่ ะพงึ กระทำ เช่น การจัดตั้งกลุ่มสจั จะสะสมความดี สะสมทรัพย์ กลุ่มสหกรณ์น้ำตาลปี๊บ ศูนย์อนุรกั ษ์ป่าชายเลนและ หิ่งห้อย ลงแขกลงคลอง รักษ์สิ่งแวดลอ้ ม ศูนย์เด็กก่อนวัยเรียน ห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารี จัดตงั้ ศูนยบ์ ำบดั ยาเสพตดิ ขึน้ ภายในวัด จดั ตงั้ ตลาดน้ำ ตลาดในวัดเพือ่ การค้าผลติ ผลทางการเกษตร ในชุมน เป็นต้น ซึ่งบทบาทนี้คล้ายกับที่ปรากฏในงานวิจัยเรื่อง “บทบาทพระสงฆ์กับการพัฒนา ชุมชน: กรณีศกึ ษาตำบลนายม อำเภอเมือง จงั หวดั อำนาจเจริญ (พระอธกิ ารประวตั ิ กันหะคุณ,2550) หรือวิจัยเรื่อง “บทบาทของพระสงฆ์ที่มีต่อการพัฒนาชุมชน ตามความคิดเหน็ ของพระสงฆ์กับผ้นู ำ ชุมชนใน จังหวัดอุตรดิตถ์ (พระอนุชิต ชูเนียม.2550) หากพิจารณาสรุปประมวลพระสงฆ์ยังคงมี บทบาทโดยนำแนวคดิ ในเร่อื งพทุ ธธรรม หลกั การทางพระพุทธศาสนาไปใช้ประยุกตร์ ่วมกับชมุ ชนและ สังคมผ่านแนวคิดเร่ืองสามัคคีธรรม การอยู่ร่วมกันอย่างสนั ติ การแบ่งกันกินแบ่งกันทำ เป็นผู้นำท่ี สร้างปะะโยชน์ให้กับชุมชนและสังคมในภาพกว้าง สอดคล้องกับบทบาทที่พระพุทธเจ้ามอบแกส่ งฆ์ สาวกในคราวประกาศพระศาสนาว่า “จาริกไปเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชน” ในความเหมือนและ ในความสอดคล้องดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าพระสงฆย์ ังคงมีบทบาทและความสำคญั ต่อชมุ ชน 3.บทบาทพระสงฆ์ในฐานะผูเ้ ป็นแบบอย่าง หมายถึง ความน่าเช่ือถือ ความน่าเคารพของ พระทำให้พระเป็นผนู้ ำ หรอื เป็นตัวอย่าง ในสว่ นของหลวงพอ่ แดง วดั อนิ ทาราม ทา่ นจะเป็นผู้พูดให้ แนะให้ทำ พาทำให้ดู เปน็ แบบอย่างในการสรา้ งงาน สรา้ งอาชพี สร้างรายได้ รวมทง้ั สร้างการเรียนรู้ ให้เกิดขึ้นในชุมชนของตนเอง เป็นแบบอยา่ งของพระสงฆ์นักพัฒนาในพระพุทธศาสนา อันจะพงึ ทำ ประโยชนแ์ กว่ ดั ชุมชน และสงั คมสว่ นรวม ทัง้ กระทำตนให้เป็นแบบอย่างของพระผู้เสียสละ (จาคะ) ดว้ ยการให้ทั้งความรู้ (ปัญญา) ภูมิปญั ญาและแนวทางในการดำเนนิ ชีวิต (ธรรมทาน-ทาน) สง่ ผลเป็น การขับเคลื่อนภาพรวมในการบรหิ ารชมุ ชน จัดการชมุ ชน ในฐานะเป็นผู้นำ ก่อให้เกิดการขับเคลือ่ น และนำไปสู่การพัฒนาเพื่อสังคมและจะเป็นประโยชน์ต่อสงั คมประเทศชาติในองค์รวมได้ ประหน่ึง เป็นต้นแบบของผู้นำชมุ ชนวิถีพุทธต้นแบบ เพ่ือเปน็ แบบอยา่ งแกว่ ัดในสังคมไทยทีม่ ีกวา่ 4 หมนื่ วัดใน การพฒั นาชมุ ชนใกลว้ ดั ทวี่ ัดนน้ั ๆ ตง้ั อยไู่ ด้ จากข้อมูลอาจสรุปได้ว่าหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม เป็นพระสงฆ์นักพัฒนาที่เป็นแบบอย่าง ทั้งในส่วนบทบาทตามพระธรรมวินัย ในพระพุทธศาสนา นำหลักการทางพระพุทธศาสนามา ประยุกตใ์ ชก้ บั การพัฒนาชุมชนโดยมงุ่ เนน้ ไปทที่ ำให้คนในชุมชนประกอบสัมมาชีพ มรี ายได้ มีคณุ ภาพ ชีวิตที่ดีขึ้นจากวิถีพุทธเกษตร ดำเนินชีวิตอย่างเหมาะสม สมดุลภายใต้หลักความพอดี

พระครููพิศิ ิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 19 (มัชฌิมาปฏิปทา) และก่อให้เกิดการพัฒนาจติ พัฒนาความคิด (ปัญญา) พัฒนาชีวิตตามกรอบของ พระพุทธศาสนาดังปรากฏในกิจกรรมโครงการต่างๆที่ปรากฏที่วัดอินทารามดำเนินการอยู่ เม่ือ สอบถามหลวงพ่อแดง ท่านให้ข้อมูลว่ากิจกรรมโครงการต่าง ๆ ยังดำเนินการอยู่อย่างต่อเนื่อง จนกระท่งั ปจั จบุ ัน ภาพประกอบ 1 หลวงพอ่ แดง อนิ ทาราม กบั บทบาทในการพัฒนาชุมชนตามแนวพทุ ธ อนุรกั ษป์ า่ ชาย เลน เลี้ยงหงิ่ หอ้ ย สงเคราะหผ์ ยู้ ากไร้ สง่ เสรมิ ประเพณวี ถิ ที างศาสนา (ภาพ : Facebook ศิษยว์ ดั อินทาราม,เข้าถึงเม่อื 18 ธันวาคม 2560)

20 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้�งประชาชน บทบาทหลวงพ่อแดง วดั อนิ ทาราม ในการพัฒนาคณุ ภาพชีวติ ตามแนวพุทธ หลวงพ่อแดง วัดอินทาราม เป็นพระภิกษุรปู หน่ึง ในจำนวนหลาย ๆ รูปที่มีบทบาทต่อการ พฒั นาชุมชน หรือเปน็ พระสงฆ์นักพฒั นา ท่เี ขา้ ไปมบี ทบาทในการพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตชาวบ้าน ชุมชน ท้องถิ่นในแนวทางที่ผสมผสานระหว่างศาสตร์ของการดำเนินชีวิต กับแนวคิดทางพระพุทธศาสนา โดยกระทำตนให้เป็นแบบอย่าง ตามวัตรปฏิบัติพระธรรมวนิ ยั ยังกระทำตนให้เป็นแบบอย่างในดา้ น คณุ ภาพชีวติ จากรายได้ จากประสบการณท์ ีพ่ บและรจู้ ักหลวงพอ่ แดง วดั อนิ ทาราม ท่านเป็นพระเถระ ที่อัธยาศัยดี และท่านมักจะนำผลไม้โดยเฉพาะส้มโอ มาฝากคณาจารย์และผองเพื่อนในหลายคราว และหลายโอกาส และผู้เขยี นเองก็เป็นหนง่ึ ในนนั้ ทไี่ ด้มีโอกาสชมิ ส้มโอสวนรอบวัดอินทาราม และส่ิง หนง่ึ ทที่ า่ นเลา่ ขานอย่างตอ่ เนือ่ ง คอื การพฒั นาชุมชน ให้คนในชุมชนปลกู พืชโดยเฉพาะสม้ โอตามแนว พุทธเกษตร เนื้อที่ 1 ไร่ สามารถปลูกส้มโอได้ 40 ต้น ตกกิโลกรัม 70-80 บาท เกษตรกรในชุมชนมี รายได้ จากผลผลิตของสม้ โอเ้ ฉลี่ยปีละ 100,000 บาทต่อไร่ รวมทง้ั จัดต้งั ตลาดในวัด/ตลาดน้ำวัดอิน ทาราม วัดโดยไมม่ ีการเก็บค่าเชา่ รา้ นแตอ่ ย่างไร เปิดให้ขายกนั อย่างเสรีและได้วางกฎระเบียบอย่าง ชัดเจน โดยการขายตอ้ งมีคุณธรรมไมเ่ อาเปรียบผซู้ ้อื และราคาต้องยุติธรรม จดั งานวันส้มโอขาวใหญ่ อมั พวาและจดั ใหม้ กี ารประกวดส้มโอ เพอ่ื ใหเ้ กิดกจิ กรรมการซอื้ ขายสม้ โอขาวใหญอ่ ัมพวาขึ้น ต้ังเปน็ สหกรณ์การเกษตรวัดอินทาราม เพื่อส่งเสริมการค้าชุมชนขายโดยไม่ผ่านพ่อค้าคนกลาง ผู้ผลิตพบ ผู้บริโภคโดยตรง นับเป็นวิธีการแก้ปัญหาที่ต้นสาเหตุซึง่ สามารถนำไปเป็นตัวอย่างให้หมู่บ้านอืน่ ๆ สามารถนำไปปฏิบัติได้ ทง้ั เน้นการปลูกพืชแบบไม่เบยี ดเบยี นไมไ่ ช้ปยุ๋ เคมี ใชป้ ุ๋ยชีวภาพทผี่ ลิตเอง ใช้ เองในชุมชน ทำให้ผลติ ผลออกมา รสชาตสิ ม้ โออร่อยหวาน รวมไปถงึ เมือ่ นำไปจำหน่ายได้ผลผลิตใน ราคาที่สูงกว่าส้มโอสายพันธุ์อืน่ เป็นต้น สามารถแก้ไขปัญหาราคาส้มโอตกตำ่ ได้และยังสามารถยก ฐานะไปสู่ตลาดโลก สง่ ไปขายต่างประเทศ นอกจากนี้เมื่อผู้เขยี นพร้อมคณะไปสังเกตพืน้ ทีว่ ัดอินทา รามกพ็ บเห็นตามข้อเทจ็ จริงท่ปี รากฏ และเมือ่ พบสมั ภาษณท์ ่านท่วี ัดท่านก็ให้ข้อมูลดว้ ยความใส่ใจใน รายละเอียด จะเล่าถงึ กิจกรรมดว้ ยความ “อม่ิ เอม-สขุ ใจ-ถอดบทเรียน-ชัดเจน” ประหนง่ึ เหมือนเพิ่ง ทำเมอื่ ครู่ทผ่ี ่านมา แต่โดยหลักใหญ่ใจความท้งั หมดท่านมองเห็นวา่ สง่ิ ท่ที ำเป็นประโยชนต์ ่อชุมชนและ สังคมในภาพกว้าง เป็นท้ังถอดบทเรียนการเรียนรู้ นำสู่การทดลองปฏบิ ัติ ผสมรวมมีธรรมตามหลกั ศาสนา จนกระทั่งส่งผลดีต่อชุมชนและสังคมส่วนรวมดังปรากฏ (สัมภาษณ์,หลวงพ่อแดง วัดอินทา ราม, เมือ่ 18 ตุลาคม 2560)

พระครููพิศิ ิษิ ฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 21 ภาพประกอบ 2 ผูเ้ ขยี นในนามคณะนักวิจัยรว่ มสมั ภาษณเ์ กบ็ ขอ้ มูลหลวงพอ่ แดง วดั อินทาราม จ.สมุทรสงคราม กับบทบาทในการพฒั นาชุมชน (ภาพ : คณะนักวจิ ัย,18 ตุลาคม 2560) จากบทบาทการเปน็ พระสงฆ์นักพัฒนาในกิจกรรมโครงการต่าง ๆ ของหลวงพ่อแดง วัดอิน ทาราม ทา่ นพยายามมงุ่ เน้นการพฒั นาคุณภาพชวี ติ ผา่ นอาชพี ผา่ นรายได้ รวมไปถึงการส่งเสริมโดย ใช้ระบบคิด หรือโลกทัศน์ทางพระพุทธศาสนา ดังจะเห็นได้จากการนำหลักคำสอนทาง พระพทุ ธศาสนา เชน่ เรอ่ื งความสามัคคี ความพอเพยี ง ความสมดลุ (มชั ฌิมาปฏิปทา-พอดี พอเพียง) ซึ่งไม่ได้ออกมาเป็นคำสอนเสยี ทเี ดียว แต่ออกมาเป็นกระบวนการของการทำงาน ท่ผี สมผสานระหว่าง หลักการ (คำสอน) สู่หลักปฏิบัติ เป็นภาระงาน ชิ้นงาน และกิจกรรมโครงการต่างๆ ดังกรณีการ ส่งเสริมให้เกษตรกรทำอาชีพบนพ้นื ฐานของอาชีพเดิม โดยทา่ นสง่ เสริมให้ใชก้ ระบวนการทางปัญญา คิดไตร่ตรองวา่ ทำในเนอ้ื ที่เท่ากัน แต่สามารถทำให้คนเหน็ ว่าสามารถเพิม่ ผลผลติ ต่อไร่ ต่อหน่วย ทำ ให้มีรายได้ที่ดีขึ้น เป็นการสอนให้ชาวบ้านใช้กระบวนการคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล (ปัญญา -โยนิโส มนสิการ) รวมไปถึงการทำให้เกิดกระบวนการลงมือทำผ่านการไตร่ตรองจากปัญญานั้น ส่งผลเปน็ ความสขุ จากอาชีพ และรายได้ (บญุ -สมดุล-คณุ ภาพชวี ิต-สัมมชวี ิตา) กระบวนการเหล่าน้ีเกิดขึ้นผ่าน บทบาทของหลวงพอ่ แดง วัดอินทาราม ทำให้เกิดการเรียนรู้ สู่การนำไปปฏิบัติ พฒั นาเรยี นรู้ ไปพร้อม กับความสำเรจ็ ถา่ ยทอดไปสูค่ นรุ่นต่อรุ่น กลมุ่ ตอ่ กลุ่มภายใตค้ วามเป็นไปไดบ้ นฐานความสมดุลของ ชวี ติ และการใช้ชีวติ

22 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้�้งประชาชน ภาพประกอบ 3 หลวงพ่อแดง วัดอินทาราม กับบทบาทในการพฒั นาชุมชนตามแนวพุทธ ตลาดวิถพี ุทธ ตลาดน้ำ ลง แขกลงคลอง เน้นสามคั คพี ฒั นาชุมชน เดอื นละ 1 คร้ัง สง่ เสริมประเพณวี ถิ ีทางศาสนา (ภาพ : Facebook ศิษย์วดั อินทาราม,เข้าถงึ เม่ือ 18 ธันวาคม 2560) ผลจากการพัฒนาคณุ ภาพชีวติ ตามแนวพุทธ จากการที่เคยลงพื้นที่ชุมชนและชาวบ้านในเขตรอบวัด ได้ข้อมูลว่าชุมชนและชาวบ้านมี ดรรชนีมวลความสุขเพิ่มขึ้น จากการสอบถามแม่ค้าซึง่ เป็นผู้สูงอายุในชุมชน ในบริเวณตลาดซึ่งให้ ข้อมลู ว่า “หลวงพอ่ ให้มาขาย” (สมั ภาษณ์ B,เมอื่ 18 ตุลาคม 2560 วดั อนิ ทาราม) เมือ่ สอบถามขอ ข้อมลู จากแมค่ ้า และเปน็ การสง่ เสรมิ ให้ผสู้ งู อายมุ ีรายไดจ้ ากสนิ คา้ ทางการเกษตรในชมุ ชน สถานท่ถี ูก ออกแบบให้เปน็ สถานทที่ อ่ งเทย่ี วเชงิ เกษตร เชิงอนุรกั ษ์ รวมไปถงึ ทำให้เกดิ การสะพัดของรายได้ ซ่ึง ส่งผลให้ประชากรมีรายได้รวมต่อหัวต่อคน เพิ่มมากขึน้ ผ้มู าใช้โครงการยาเสพติด หลายพันคนจนถึง หลายหมน่ื คนนับแตเ่ รมิ่ โครงการ การมาศกึ ษาดงู านของหน่วยงานตา่ ง ๆ ประชากรท่ไี ด้บรโิ ภคสินค้า มีคุณภาพปลอดภัย ได้สนับสนุนสินค้าชุมชน ซึ่งไม่อาจประเมินตัวเลขในทางสถิติได้โดยตรงแต่ที่ สำคัญบทบาทของการทำงานได้สะทอ้ นให้เหน็ วา่ มีประชาชนได้รบั ประโยชน์จากพระสงฆ์นักพฒั นา ท่ี

พระครูพู ิศิ ิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 23 ทำกระทำตนให้เป็นตัวอย่าง สร้างชุมชนให้เปน็ ต้นแบบ ลงมือทำ นำเอง เป็นตัวอย่างในเรื่องพุทธ เกษตร และการสะท้อนวถิ เี ชิงพทุ ธทีเ่ อาคำสอนทางศาสนา มาผสมรวมกบั การดำเนินชีวิต จนกระท่ัง กลายเปน็ พฤตกิ รรม และการกระทำในการอยู่รว่ มกนั บาทบาทการพัฒนา กิจกรรมโครงการ หลักพุทธธรรมเพอื่ การพฒั นา (1) การพัฒนาสงั คม 1.กลมุ่ สจั จะสะสมความดี 1.ทศพธิ ราชธรรม (ธรรมของผู้นำ) (2) การพัฒนาคุณภาพชีวติ 2.กลุ่มสหกรณน์ ำ้ ตาลป๊ีบ 2.หลกั สามัคคธี รรม (หลักธรรมสำหรับ ผ่านระบบเศรษฐกจิ 3.ศนู ยอ์ นุรักษป์ ่าชายเลนและหิ่งห้อย หมคู่ ณะ) (3) พัฒนาระบบสาธารณะ 4.ศนู ยเ์ ดก็ กอ่ นวยั เรียน 3.หลกั ปัญญา รู้คิด รทู้ ำ ร้แู ก้ รู้นำไปใช้ (4) พฒั นาการศึกษา 5.หอ้ งสมุดประชาชนเฉลิมราชกมุ ารี ฯ (ธรรมสำหรบั พฒั นาตน) (5) การพัฒนาวัฒนธรรม 6.ทำเขตอภัยทาน ให้ปลา 4.หลักศลี ทาน ภาวนา (ร้หู ลกั ร้ทู ำ รู้ (6) การพัฒนาทรัพยากร 7.กลุม่ สัจจะสะสมทรพั ย์ แบง่ ปัน สงเคราะห์ มนษุ ย์ 8.จดั ตง้ั ศูนยบ์ ำบดั ยาเสพติดข้ึนภายในวดั 5.สงั เคราะห์แบง่ ปนั ใหโ้ อกาส (สังคห (7) การพัฒนาสิง่ แวดลอ้ ม 9.กลุ่มออมทรัพย์ (พ.ศ.2526) มีทุน 3 ล้าน วตั ถุ) บาท 6.หลกั จาคะ/เสยี สละ/แบง่ ปนั 10.ส่งเสรมิ การใช้วัสดธุ รรมชาติ 7.หลกั การไมเ่ บียดเบยี น 11.ส่งเสริมประเพณีถวายสลากภัต การตัก 9.หลักมชั ฌิมาปฏปิ ทา บาตรน้ำผ้งึ การตักบาตรข้าวต้มมดั การเทศน์ ฯลฯ มหาชาติเวสสนั ดรชาดกคาถาพนั 12.จดั ต้ังสหกรณน์ ้ำตาลปบี 13.จดั ตง้ั กลุ่มออมทรัพยเ์ พือ่ การผลติ 14.สง่ เสรมิ กิจกรรมรา้ นคา้ ในชุมชน/เปิดตลาด นำ้ ให้ชุมชน (ที่วัด) 15.จดั งานเทศกาลส้มโอดี ลิ้นจ่ีหวาน 16.กิจกรรมลงแขกลงคลอง รกั ษ์ส่ิงแวดล้อม 17.จัดตั้งสหกรณ์น้ำตาลปีบประกันราคา นำ้ ตาลตกตำ่ 18.จัดต้งั กลุ่มจักสานกา้ นมะพรา้ วแปรรปู 19.การพัฒนาสาธารณูปการการสร้างสะพาน ถนน โรงเรียนเรยี น สร้างวดั พัฒนาวัด ฯลฯ ตาราง 1 กรอบการพัฒนาของหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม จ.สมุทรสงคราม กบั การพัฒนาคุณภาพชีวิตตามแนวพุทธ ภายใตภ้ าระงานและบทบาทพระสงฆน์ ักพัฒนา (ทีม่ า พระครพู ิศษิ ฏ์ประชานาถ (ประยูร นนทฺ ิโย),(2560). “บทบาท การพัฒนาชมุ ชนของวัดอินทาราม อำเภออัมพวา จงั หวัดสมุทรสงคราม. (สารนิพนธ์พทุ ธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชงิ พุทธ. บณั ฑิตวิทยาลัย : มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั .)

24 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้ง� ประชาชน ข้อมูลเชงิ ประจักษท์ ี่นำมาสรปุ รวมจะพบวา่ สมาชิกในแต่ละกล่มุ กิจกรรม ซ่ึงเร่มิ แรกเป็นคน ในชมุ ชนมคี ณุ ภาพชีวติ ท่ีดีขึ้น มีรายได้เพมิ่ ขึน้ จากผลติ ผลในวิถเี กษตรชมุ ชนพุทธเกษตร มีรายไดจ้ าก ตลาด คนที่ผลิตผลิตผลทางการเกษตร ลิ้นจี้ ลำไย ส้มโอ้ หรือมาเที่ยวตลาดน้ำก็ได้สินค้าคุณภาพ ปลอดสารพิษ และได้ราคามิตรภาพ มีคุณภาพชีวิตจากการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ทั้งผู้อยู่ที่จัดการ ทอ่ งเทย่ี วให้และผมู้ าท่องเทยี่ วกไ็ ดร้ บั ประโยชน์จากการทอ่ งเทีย่ วน้ัน ผู้เขา้ รบั การบำบดั ยาเสพติดวัด อินทารามได้คืนคนปกติกว่า 80 เปอร์เซ็นของผู้เข้ารับการบำบัดคืนครอบครัว รวมทั้งโรงเรียน นักเรียน คณะครู ประชาชนได้ประโยชน์จากวัดอินทาราม ถนนหนทางที่พัฒนา สุขภาวะชุมชน สง่ิ แวดล้อม รวมไปถงึ ผมู้ าศึกษาได้องค์ความรนู้ ำไปทดลอง เผยแผต่ ่อ ตลอดระยะเวลาหลายปที ่ผี า่ น มา ผลเชงิ ประจกั ษ์จากกิจกรรมโครงอาจประเมินไมไ่ ด้เป็นตัวเงนิ สถติ ขิ องคนทไ่ี ด้รบั อานสิ งคโ์ ดยตรง แตผ่ ลเชงิ ประจักษย์ นื ยนั ผ่านอายุงานและประชาชนทมี่ าท่วี ดั เป็นคำตอบและเคร่ืองการันตีต่อบทบาท ของการเปน็ พระสงฆน์ ักพฒั นาของหลวงพ่อแดง วดั อินทาราม ได้เปน็ อยา่ งดี ทา่ นจงึ นบั เป็นพระสงฆ์ ที่สร้างงาน สร้างประโยชน์ต่อสังคมใกล้ไกลได้อย่างแท้จริง ผ่านบทบาทพระสงฆ์กับการพัฒนาที่ ดำเนินการอยู่ บทสรปุ บทบาทของหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม ในฐานะที่เป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาได้ กระทำตนให้เปน็ แบบอยา่ งตามวตั รปฏบิ ัตทิ ดี่ งี ามของพระพทุ ธศาสนา และนำความเคารพเลื่อมใสน้นั มาพัฒนางาน มาพัฒนาชุมชนใหเ้ ปน็ ท่พี ่งึ “สรณะ” แก่ชุมชนทีว่ ดั อินทาราม ต้งั อยู่ รว่ มทัง้ เผ่อื แผเ่ ปน็ แบบอย่างรปู แบบให้กับวดั ชิดใกล้ โดยมีพระสงฆ์เปน็ ผู้นำ เทียบเคียงกบั วัดท่ัวประเทศที่มีอยู่จำนวน มาก หากการรณรงคใ์ หว้ ดั ทั่วประเทศมาดำเนินกจิ กรรมชมุ ชนเพื่อพลิกฟื้นให้วัดกลับมามีบาทในการ พัฒนาคุณภาพชีวิต พัฒนาความคิดและพัฒนาสังคมร่วมกับหน่วยงานภาครัฐตามบทบาทหน้าที่ท่ี เหมาะสม จะทำใหเ้ ห็นวา่ วดั เป็นกลไกรว่ มของระบบชุมชนและสงั คมเช่นในอดีต ต่อเนื่องมาจนกระทง่ั ปัจจบุ นั ร่วมท้งั จะเปน็ “นาถะ-ท่ีพึง” ตามชอื่ สมณศกั ดิ์ของหลวงพอ่ แดง วดั อินทารามกรณีศึกษาใน บทความน้ี “พระครูพิศษิ ฎป์ ระชานาถ” ที่แปลว่าเป็นทพี่ ่งึ ของประชาชนอยา่ งยง่ิ ท้งั ในวตั ร ปฏิบัติ หลักคำสอนในทางพระพุทธศาสนา และวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ต้นแบบต่อชุมชน จากกิจกรรมท่ี ดำเนนิ อยู่ ทง้ั เปน็ ประโยชน์ต่อสังคมสว่ นรวม โดยการเปน็ ผนู้ ำ พาทำ นำพัฒนา เปน็ ต้นแบบ ตวั อยา่ ง ให้กับชุมชนได้ เป็นที่พึ่งทั้งหลักธรรม หลักปฏิบัติให้ได้อาศยั ท้ังคนใกล้ไกล ทั้งในส่วนของหลักการ ตามแนวคดิ ทางพระพทุ ธศาสนา และคุณภาพชีวติ ของชุมชนและสงั คมได้ดว้ ย

พระครูพู ิศิ ิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 25 เอกสารอา้ งองิ พรชยั พันธธุ์ าดาพร.(2559). บทบาทพระสงฆ์ตอ่ การพัฒนาชมุ ชน ในจงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา. การ ประชุมวิชาการและเสนอผลงานวิจยั ระดับชาติ คร้ังท่ี 3 กา้ วสทู่ ศวรรษท่ี 2 : บรู ณาการ งานวจิ ัย ใช้องคค์ วามรู้ ส่คู วามย่งั ยืน, 17 มิถนุ ายน 2559 ณ วทิ ยาลัยนครราชสีมา อำเภอเมอื ง จงั หวดั นครราชสมี า. พระครพู ิศษิ ฏ์ประชานาถ (ประยรู นนทฺ ิโย),(2560). “บทบาทการพฒั นาชุมชนของวดั อนิ ทาราม อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม. สารนพิ นธ์พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต (สาขาวชิ าการ จัดการเชิงพุทธ). บัณฑติ วิทยาลัย : มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระครพู ศิ ษิ ฏป์ ระชานาถ (ประยรู นนทฺ ิโย). (2560). “บทบาทการพฒั นาชมุ ชนของวดั อนิ ทาราม อำเภออัมพวา จงั หวัดสมทุ รสงคราม”, วารสาร มจร สงั คมศาสตรป์ ริทรรศน์. 6 (2) (ฉบบั พเิ ศษ) : 439-455. พระมหาธีราวุฒิ บญุ มา. (2554). บทบาทในการพฒั นาชมุ ชนของพระสงฆ์ ตำบลเชิงดอย อำเภอ ดอยสะเกด็ จงั หวดั เชยี งใหม.่ วิทยานิพนธร์ ฐั ศาสตร์มหาบณั ฑติ (สาขาการเมอื งและการ ปกครอง). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยเชียงใหม.่ พระมหาพรประสงค์ พทุ ธจนั ทร์.(2552). บทบาทของพระสงฆใ์ นการพฒั นาวดั ใหเ้ ปน็ ศนู ยก์ ลางของ ชุมชน. วิทยานิพนธ์ศลิ ปศาสตรมหาบัณฑติ (พทุ ธศาสนาศึกษา). บณั ฑติ วิทยาลยั : มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม.่ พระมหาสมคิด สาระภา.(2550). บทบาทพระสงฆ์กบั การพฒั นาชมุ ชน: ศึกษากรณพี ระครอู ุดม พฒั นากร(กร สายเนตร,ยโสธโร) วัดอตุ ดมผลาราม บ้านขามเปย้ี ตำบลขามเปย้ี อำเภอ ตระการพชื ผล จังหวดั อบุ ลราชธาน.ี วิทยานิพนธศ์ ลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาสงั คมศึกษา บัณฑติ วิทยาลัย : มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. พระอธกิ ารประวัติ กนั หะคุณ.(2550). บทบาทพระสงฆก์ บั การพฒั นาชุมชน: กรณศี ึกษาตำบลนายม อำเภอเมอื ง จังหวดั อำนาจเจรญิ . วทิ ยานิพนธส์ าขาสังคมศาสตรเ์ พอ่ื การพัฒนา. บณั ฑติ วทิ ยาลยั : มหาวิทยาลยั ราชภัฏอุบลราชธาน.ี พระอนชุ ติ ชูเนียม.(2550). บทบาทของพระสงฆท์ ่มี ตี อ่ การพัฒนาชมุ ชน ตามความคดิ เหน็ ของ พระสงฆก์ บั ผ้นู ำชุมชนใน จงั หวดั อุตรดติ ถ์. วทิ ยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการ วิจยั และพฒั นาท้องถิน่ .บัณฑติ วิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดติ ถ์ พระมหาอนชุ า สิรวิ ณโฺ ณ (พละกลุ ) (2557). การศกึ ษาพระสงฆ์กบั การพฒั นาทอ้ งถ่นิ : กรณศี กึ ษาวัด

26 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้�ง้ ประชาชน เทพปรู ณาราม ตำบลท่าพระ อำเภอเมอื ง จังหวดั ขอนแกน่ . วารสารวจิ ัยรำไพพรรณี. 8 (3) : 17-29. วนิ ัย หมน่ั คตธิ รรม. (2554). รปู แบบโฮมสเตยท์ ส่ี ะทอ้ นอตั ลกั ษณ์ทางสถาปัตยกรรมของจังหวัด สมุทรสงคราม. รายงานการวิจัย. มหาวทิ ยาลัยราชภัฎสวนสนุ นั ทา. เข้าถงึ เมอื่ 15 ธนั วาคม 2560,จาก http://www.ssruir.ssru.ac.th/bitstream/ssruir/338/1/061-53.pdf สมั ภาษณ์, หลวงพอ่ แดง วัดอินทาราม, เม่ือ 18 ตลุ าคม 2560,วดั อินทาราม จ.สมทุ รสงคราม Alexandra Kent (2003). Recovery of the collective spirit: The role of the revival of Buddhism in Cambodia. Department of Social Anthropology Goteborg University. Online, retrieved 15 December 2017, from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.596.3347&rep=rep1 &type=pdf Buddhism Action in Vietnam : a special assessment of the situation in the Light of Events in March and April 1966. (1966). Online, retrieved 15 December 2017, from https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DOC_0000196603.pdf Patrice Ladwig (2006).Applying Dhamma to Contemporary Society: Socially-Engaged Buddhism and Development Work in the Lao PDR. Online, retrieved 15 December 2017, from https://www.eth.mpg.de/3466895/Ladwig_Applying_Dhamma_Buddhism_Development_UNDP_.pdf Sylwia Gil (2008). The Role of Monkhood in Contemporary Myanmar Society. Warsaw, Poland, Friedrich-Ebert-Stiftung. Online, retrieved 15 December 2017, from http://library.fes.de/pdf-files/iez/05699.pdf Vongsavanh Boutsavath & Georges Chapelier (1971).Lao Popular Buddhism and Community Development.Online, retrieved 15 December 2017, from http://www.siamese- heritage.org/jsspdf/1971/JSS_061_2b_VongsavanhBoutsavathChapelier.pdf

บทสถบาานทกพารระณสงก์ ฆาร์กแับพงารน่ระสบาาธดารขณองสไงวเรคัสราCะoหv์ภidา1ย9ใต้ : กรณศี ึกษาบทบาทของหลวงพอ่ แดง นนฺทิโย วดั อินทาราม จ.สมทุ รสงคราม THE ROLE OF MONKS IN PUBLIC WELFARE UNDER THE PANDEMIC OF COVID 19 VIRUS: A CASE STUDY OF LUANG POR DAENG NANTHIYO’S ROLE, INTHARAM MONASTERY, SAMUT SONGKHRAM PROVINCE

เครือข่ายนักวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์จัดต เวชภัณฑ์ เช่น หน้ากากอนามัย28 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้ง� ประชาชน เจล แอลกอฮอร์ ล หนว่ ยงานราชการการดงั ท่ียกมาเปน็ ต้น เป็นตน้ จนถึงหลายพันรปู ในสถานการณ์ปกติ สนบั สนุนเครือข่า เครือข่ายนักวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์จัดต เวชภัณฑ์ เช่น หน้ากากอนามัย เจล แอลกอฮอร์ ล้า หนว่ ยงานราชการการดงั ทีย่ กมาเปน็ ต้น เปน็ ต้น ภาพท่ี 3 สมเด็จพระอรยิ วงศาคตญาณ สมเด็จพระสงั ฆ พร้อมปัจจยั แกว่ ัดอนิ ทาราม โดยมอบให้ สมเดจ็ พระมห มอบสิง่ ของพร้อมปจั จยั เพอ่ื นำไปช่วยเหลือผทู้ ี่ไดร้ บั ผล ไวรสั โคโรน่า 2019 ( ทีม่ า: วดั อนิ ทาราม นอพภกราเอ้พหมทนปี่จอื ัจ3าจจกสายั ภกมแพาเกดพ้ืน่วจ็ ัดทพ3อข่ีรินสอะะทองททารริย้อ่าาวนนมงเบศอโทางดคบยคตามอื ญทอจขบาังณอใหหงวหส้ ัดสมลสมเวมดเงดทุ็จพจ็ พรอ่พสรแระงดะสคมงังรตหฆา

บทบาทพระสงฆ์กับงานสาธารณสงเคราะหภ์ ายใตส้ ถานการณ์การแพรร่ ะบาดของ ไวรัส Covid 19: กรณีศึกษาบทบาทของหลวงพอ่ แดง นนฺทโิ ย วดั อินทาราม จ.สมุทรสงคราม* THE ROLE OF MONKS IN PUBLIC WELFARE UNDER THE PANDEMIC OF COVID 19 VIRUS: A CASE STUDY OF LUANG POR DAENG NANTHIYO’S ROLE, INTHARAM MONASTERY, SAMUT SONGKHRAM PROVINCE ------------------------------------------- พระเอกลกั ษณ์ อชโิ ต, สภุ ัทรชัย สีสะใบ, พระมหากฤษฎา กติ ฺติโสภโณ, พระปลดั ระพิน พทุ ธฺ ิสาโร Phra Ekkalak Achito, Suphratharachai Sisabai, Phramaha Krisada Kittisobhano, Phrapalad Raphin Buddhisaro วดั อินทาราม จังหวัดสมทุ รสงคราม Wat Intharam Samutsongkham Corresponding Author E-mail: E-mail: [email protected] บทคัดยอ่ บทความนมี้ ีวัตถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ศกึ ษาบทบาทของพระสงฆ์ในเขตจงั หวัดสมทุ รสงคราม ภายใต้ สถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด 19 กรณีศึกษาหลวงพ่อแดง นนฺทิโย วัดอินทาราม จ. สมุทรสงคราม ใช้การศึกษาเอกสาร งานวิจัย การสงั เกตแบบมีส่วนรว่ ม และการสมั ภาษณ์จากพื้นท่ี ดำเนินงานในจังหวัดสมุทรสงคราม และเรียบเรยี งออกมาเป็นบทความวิชาการ ผลการศึกษาพบว่า พระสงฆ์ยังคงมีบทบาทสำคญั ในดา้ นสาธารณสงเคราะห์ การให้ความชว่ ยเหลือประชาชน ชุมชน และ สังคม ได้เป็นอย่างดี ด้วยว่าวัดมีทุนทางสงั คม และมีศักยภาพในการช่วยเหลือ (ทาน) การเสียสละ (จาคะ) การทำประโยชน์ต่อส่วนรวม ดังกรณีหลวงพ่อแดงได้จัดมอบหน้ากาก เจล จัดมอบเครื่อง บริโภคอาหาร เครื่องยังชีพ ตั้งตู้เย็นปันสุข การจัดตั้งโรงทาน มอบทุนช่วยเหลือแก่ประชาชน วัด พระสงฆ์ หน่วยงานราชการ สถาบันการศกึ ษาทัง้ ในระดับพืน้ ท่ี คือวดั และชุมชน และในระดับอำเภอ จังหวัดสมุทรสงคราม และระดับชาติ อันหมายถงึ การสนองนโยบายสมเดจ็ พระสังฆราชในการตั้งโรง ทานเพื่อช่วยประชาชน และจัดมอบส่งิ ของเครอื่ งใช้ อาหาร ข้าวสาร ต้พู ่นยาฆ่าเช้ือ แก่มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั โรงพยาบาลอมั พวา เพือ่ สนบั สนนุ การบรหิ ารภายใตส้ ถานการณ์โควิด * ตีพิมพ์ในวารสาร มจร สงั คมศาสตร์ปริทรรศน์ ปีที่ 9 ฉบบั ที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2563 หน้า 289-304.

30 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้ง้� ประชาชน 19 ให้ผ่านพน้ ไปได้ ธรรมทาน เยยี วยาจติ ใจ การพบปะ พูดคยุ เยีย่ มบา้ น การบรรยายธรรม ออนไลน์ นบั เป็นอีกบทบาทหนึง่ ของพระสงฆก์ ับการทำงานดา้ นสาธารณสงเคราะห์ในประเทศไทย คำสำคัญ: บทบาทพระสงฆ์ด้านสาธารณสงเคราะห์; หลวงพ่อแดง นนฺทิโย วัดอินทาราม; การแพร่ ระบาดของไวรัส Covid 19 Abstract This article aimed to study the roles of Monks in Samut Songkhram Province. Under the paddemic situation of the Covid 19 virus: a case study of Luang Por Daeng Nanthiyo, Intharam Monastery, Samut Songkhram Province using the study of document, research papers, participatory observation and interviews from operating areas in Samut Songkhram Province. And compiled into a spatial study article. The study was found that Monks still had an important role in managing public welfare work. helping people, communities and societies under good circumstances with the reason that the monastery is the social capital and has the potential under the concept of sharing, helping (dāna), sacrifice (cāga), for benefit the public. In the case of Luang Por Daeng Nanthiyo’s role, he has given the masks, gel, food, subsistence, Pan Suk( happiness sharing) refrigerator, almshouse, to provide funds to help the people, monasteries, Monks, Government agencies, Educational institutions at the local level which are monasteries and communities and at the district of Samut Songkhram Province and national level which meaned the responsiveness to the Supreme Patriarch's policy of setting up the almshouses to help the people and to donate supplies, foods, rice, disinfecting spray, cabinet for Mahachulalongkornrajavidyalaya University and Amphawa Hospital to support the administration under the situation of Covid 19 to get through Dhamma Dana, healing, meeting, visiting home, online Dhamma lecture was one of the roles of monks and public work in Thailand. Keywords : The role of monks in public work; Luang Por Daeng Nanthiyo; Intharam Temple, the spread of the Covid 19 Virus

พระครูพู ิิศิษิ ฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 31 บทนำ วนั ฉัตรมงคล 4 พฤษภาคม 2563 เป็นวันครบรอบ 1 ปี พธิ ีบรมราชาภิเษกในรชั กาลปัจจุบัน และวันฉัตรมงคล ได้เดินทางไปยังวัดอินทาราม จ.สมุทรสงคราม เพื่อแจกเครื่องอุปโภค บริโภค ภายใตส้ ถานการณ์โควิด 19 ในกจิ กรรม “พระสงฆอ์ มั พวากบั การสังเคราะห์ประชาชน” ของหลวง พ่อแดง นนฺทิโย กับบทบาทของพระสงฆ์ในสถานการณ์โควิด 19 ซึ่งถือว่าเป็นผู้ที่ใช้ชีวิตอย่าง ยากลำบาก จึงเป็นที่มาของบทความถอดความรู้จากพื้นที่จริงของพระสงฆ์กับบทบาทการทำงาน สงเคราะห์ประชาชน พระสงฆ์กับการพฒั นาชุมชน พระสงฆ์กบั การสง่ เสรมิ คุณภาพชีวิตผ่านวถิ ีเกษตร วิถีธรรม ดงั ปรากฏข้อมูลในงานวจิ ยั เรือ่ ง “บทบาทการพฒั นาชุมชนของวัดอินทาราม อำเภออัมพวา จังหวัดสมทุ รสงคราม” (พระครูพศิ ิษฎ์ประชานาถ, 2560) และงานวิจัยเร่ือง “การพัฒนาการมีส่วน ร่วมของพระสงฆ์ ในการพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธ ในจังหวัดสมุทรสงคราม” (พระครูพิศิษฎ์ ประชานาถ, 2563) และบทความเรื่อง “บทบาทพระสงฆ์กับการพัฒนาชุมชนต้นแบบวิถีพุทธ : กรณีศึกษาหลวงพ่อแดง วัดอินทาราม จ.สมุทรสงคราม” (พิเชฐ ทั่งโต และคณะ, 2561) เช่น การ ปลูกส้มโอ ที่ได้ผลผลิตต่อผลต่อไร่ ในจำนวนที่มากและได้ผลิตผลที่สมราคา การปลูกลิ้นจี่ ที่ได้ มาตรฐานการปลูกและราคา ซึ่งเป็นการเข้าไปสง่ เสริมคุณภาพชีวติ ผ่าน “ทำ” คือนำทำ พาทำ และ ส่งเสริมใหท้ ำรวมทั้งจัดเทศกาลชิมส้มโอ เทศกาลลิ้นจี่เมืองแม่กลอง นัยหนึ่งเป็นการเข้าไปส่งเสริม คุณภาพชวี ติ ของคนภายใตส้ ถานการปกติ ท้ังหมดเป็นบทบาททหี่ ลวงพ่อแดงทำนับแต่อดีตเช่ือมจนถึง ปจั จบุ นั แต่เมือ่ สถานการณ์ใน พ.ศ.2563 ทที่ ่วั โลกกำลงั ประสบภัยโรคละบาด ที่เรียกวา่ โควิด 19 ทำ ใหพ้ ระสงฆต์ ้องมภี าระงานและเพมิ่ บทบาทเขา้ มาอกี คอื การสนองนโยบายรฐั สนองนโยบายคณะสงฆ์ ในการให้ความช่วยเหลือบรรเทาภาวะวิกฤติการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด 19 ให้ความช่วยเหลือ สังคมส่วนรวมด้วยวิธีการต่าง ๆ ในสถานการณ์นี้ทุกคนตกเป็นผู้ประสบภัยจากโควิด 19 ทั้งสิ้นไม่ จำกัดวา่ ตอ้ งเป็นใคร แตเ่ มื่อพระสงฆเ์ อง มีทุนทางสงั คม ทุนทางความเช่ือจึงได้เขา้ ไปมีบทบาทนำ ใน การช่วยเหลือสังคมและชุมชนมากขึ้น ภายใต้แนวคิดบำเพ็ญประโยชน์ ทำงานเพื่อส่วนรวม บำบัด ทุกข์ บำรุงสุข ทำงานเพื่อบชู าพระพุทธเจ้า ให้เป็นแบบอย่างแก่ชุมชนและสงั คม (สังคหวัตถุ) ญาติ โยมทีอ่ ปุ ถัมภ์วดั และพระพุทธศาสนามาอย่างต่อเนือ่ งยาวนาน การชว่ ยเหลอื จึงคนื กลับและส่งคนื เป็น ความชว่ ยเหลอื เพื่อคนอน่ื ในสถานการณ์โควดิ 19 ซ่ึงจะได้นำมาแบง่ ปนั และเขียนถึงเป็นลำดบั ไป

32 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้�งประชาชน บทบาทพระสงฆ์กับการสงเคราะห์ แนวคดิ เรอ่ื งพระสงฆ์กบั ชุมชน อาจมปี ระเดน็ โตแ้ ยง้ ว่า ไม่ใชก่ ิจสงฆ์ ทำใหเ้ กดิ กระแสวพิ ากษ์ 2 แนว (1) พระสงฆ์ควรมุ่งหนา้ ไปนิพพานตามแนวทางที่พระพุทธเจ้าวางไว้ (2) พระสงฆ์ไม่ควรทงิ้ ประชาชนและสังคมไว้ข้างหลัง แต่เมื่อพิจารณาแนวคิด ทาน ที่แปลว่าการให้ แนวคิดเรื่อง จาคะ แนวคดิ สังคหะวตั ถุ อาจตีความได้ว่า พระพทุ ธศาสนาเปดิ โอกาสใหเ้ กดิ การช่วยเหลอื สงั เคราะหก์ นั ใน 2 สถานคือให้หลักการแนวคิดท่ีเรียกว่า ธรรมทาน ให้แนวคิด วิธีการ หลักการดำเนินชีวิต ภายใต้ สถานการณ์ Covid 19 พระสงฆ์ จึงออกมาพูด มาให้กำลังใจ ให้คนใช้ขันติธรรม ใช้ความอดทนเพ่อื ผ่านวิกฤติ เหล่านี้ไปด้วยกัน สอนให้เสียสละแบ่งปันวัตถุทาน (ทาน-เมตตา-จาคะ) เพื่อให้การ ช่วยเหลือซึ่งกนั ผ่านวัตถสุ ิ่งของ เครื่องอุปโภคบริโภค หากตีความนีจ้ ะยืนยนั ไดว้ ่า ไม่ผิดหลักในการ ช่วยเหลือประชาชน เข้าทำนองช่วยกนั ดี ดที ุกคน ซง่ึ นับว่าเปน็ ประโยชน์ตอ่ การอยู่ร่วมกัน เมอ่ื สบื ค้น งานเกี่ยวกับบทบาทพระสงฆ์ในการทำงานด้านสาธารณสงเคราะห์จะมีงานวิจัยจำนวนมาก อาทิ “โครงการศึกษาองค์ความรู้ด้านสาธารณสงเคราะหใ์ นคัมภีรพ์ ระพทุ ธศาสนา” (วฒุ ินันท์ กนั ทะเตียน, 2563) “บทบาทของพระสงฆก์ บั งานสาธารณสงเคราะห์” (พระครูอาทรกิจจาภิรกั ษ์ และคณะ, 2562) หรือในงานวิจัยเรื่อง “ บทบาทของพระสงฆ์ในการบริหารจดั การกิจการคณะสงฆ์ ด้านการสาธารณ สงเคราะห์ ในอำเภอเมอื งระยอง จงั หวัดระยอง (พระครูบูรพาวชั ราภรณ์ (น้ำเพช็ ร มหาลาโภ), 2559) ในงานวิจยั เร่อื ง “บทบาทของพระสงฆใ์ นการบรหิ ารกจิ การคณะสงฆด์ ้านสาธารณสงเคราะหใ์ นอำเภอ แสวงหา จังหวัดอ่างทอง” (พระครูวิสุทธิ์พัฒนวิธาน (วิชัย อิสฺสโร), 2559) หรือในงานวิจัยเรื่อง “ศึกษาบทบาทพระสงฆ์ในการพัฒนาสังคมตามแนวพระพุทธศาสนา : กรณีศึกษาพระครูประภัศร ธรรมวิธาน (มิ่ง ปภสฺสโร)” (สืบพงษ์ ธรรมชาติและพระครูอรุณสิงหธรรม, 2558) จากงานวิจัยที่ สำรวจพบและยกมาจะเหน็ ได้ว่าพระสงฆ์มบี ทบาทมาตลอดนบั แตอ่ ดีตจนกระทัง่ ปจั จบุ นั ตามหลกั ฐาน ที่ปรากฏในงานวิจัยสอดคล้องกับพุทธพจน์ประโยคทีว่ ่า “ภิกษุทั้งหลายจงจาริกไปเพื่อประโยชน์สุข แห่งมหาชนหมูม่ าก...” (วิ.ม.ไทย)4/32/40-เรื่องส่งพระอรหนั ต์ 60 รูป ไปประกาศศาสนา) หลักการนี้ คือบาทฐานในการทำงานเพื่อสังคมและส่วนรวมภายใต้แนวคิดสาธารณสงเคราะห์ และที่สำคัญ แนวคิดเร่ืองทาน การเสียสละ แบง่ ปัน สงั คหวตั ถุ ลว้ นเป็นฐานในการทำงานเพ่อื สังคมสว่ นรวมภายใต้ สถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของไวรัสโควดิ 19 ดว้ ยเชน่ กัน เมื่อศึกษาถึงสถานการณ์ไวรัส Covid 19 ในส่วนของประเทศไทยข้อมูลพบว่า ณ วันที่ 4 พฤษภาคม 2563 ยืนยนั ว่า มผี ้ตู ิดเชื้ออยูท่ ่ี 2, 987 คน และรบั การรักษาหายแลว้ 2, 740 คน และมี ยอดเสียชีวิต จำนวน 54 คน เป็นอบั ดับที่ 54 ของโลก ในส่วนของทั่วโลกยอดผู้ตดิ เชื้อรวม 3, 422,

พระครูพู ิศิ ิษิ ฏ์์ประชานาถ, ดร 33 608 คน กำลงั รกั ษา 2, 094, 032 คน รักษาหายแล้วอยู่ท่ี 1, 085, 263 คน ยอดผเู้ สยี ชวี ิตรวมทัว่ โลก 243, 313 คน ซึ่งสถิติอันดับ 1 ของโลกอยู่ที่ สหรัฐอเมริกา ที่มียอดรวมจำนวน 1, 177, 784 และ เสยี ชีวิตจำนวน 68, 442 อนั ดบั 2 ประเทศสเปนยอดผู้ตดิ เช้อื จำนวน 218, 011 คน และเสียชวี ิต 25, 428 คน และอนั ดบั 3 อติ าลี ยอดผ้ตู ิดเชื้อ 211, 938 คน และเสียชวี ิต 29, 079 คน โดยรวมจากสถติ ิ และงานวิจัยสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัส Covid 19 ยังอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่ปกติได้ ดัง ปรากฏขอ้ มลู ในงานวิจัยเรือ่ ง “รายงานผ้ปู ่วยโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19): ผู้ป่วยราย แรกของประเทศไทยและนอกประเทศจีน” (อนุตรา รัตน์นราทร, 2563) หรือในงานวิจัยนานาชาติ เช่นงานของ Shan-Lu Liu and Linda Saif (2020) เรื่อง Emerging Viruses without Borders: The Wuhan Coronavirus ทส่ี ะท้อนผลการศกึ ษาวา่ โคโรนาไวรัสทเี่ พ่งิ เกิดขึ้นในหว่ฮู ่ันประเทศจีน อ้างว่าอย่างน้อยสองชีวิต ณ วันที่ 17 มกราคม 2020/2563 และติดเชื้อหลายร้อยถ้าไม่นับพันคน สถานการณ์ดังกล่าวได้รับความสนใจจากนานาประเทศรวมถึงชุมชนไวรัสวิทยา ในงานวิจัยของ Peng Shao (2020) เรื่อง Impact of city and residential unit lockdowns on prevention and control of COVID-19 ที่ให้ผลการศึกษาผ่านการจัดการซึ่งให้ผลลัพธ์: การดำเนินการตาม มาตรการเพื่อลอ็ คเมอื งนำไปสู่อตั ราการตายทีส่ ูงขึน้ ในเมืองเหล่าน้ีเนอื่ งจากความคล่องตัวลดลง ยิ่ง ไปกว่านั้นการใช้ระบบล็อคเมือง พร้อมกับการเพิ่มเตียงโรงพยาบาลทำให้การรักษาดีขึ้นและลด อัตราการเสียชีวิต ในงานวิจัยของ Tian et al. (2020) เรื่อง A Mathematical model for simulating the phase-based transmissibility of a novel coronavirus ที่ศึกษาวิธีการการ กระจายตัวของไวรัสผา่ นแบบจำลอง RP เพอ่ื ประเมนิ การส่งผา่ นของ SARS-CoV-2 ผลลัพธ์: ค่า R0 ประมาณ 2.30 รวมทั้งงานของ Jianhong et al. (2020) เรื่อง Nowcasting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: a modelling study ที่ใช้แบบจำลองการเปรียบเทียบ meta- population ที่ไวต่อการสัมผัสถูกนำมาใช้เพื่อจำลองการแพร่ระบาดของโรคในเมืองใหญ่ ๆ ในจีน น อ ก จ า ก น ี ้ ย ั ง ม ี ง า น วิ จ ั ย Shi et al. (2020) เ ร ื ่ อ ง Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: A data-driven analysis in the early phase of the outbreak งานวจิ ัยของ Said Nadeem (2020) เรื่อง Coronavirus Covid-19: Available Free Literature Provided by Various Companies ในผลการศึกษาของ European Centre for Disease Prevention and Control (2020) เรื่อง Novel coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic: increased transmission in the

34 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง�้ ประชาชน EU/EEA and the UK งานวิจัยของ Shulin et al. (2020) เรื่อง Single-Virus Tracking: From Imaging Methodologies to Virological Applications และงานของ Hui et al. (2020) ในเรื่อง Can Chinese Medicine Be Used for Prevention of Corona Virus Disease 2019 (COVID- 19) ? A Review of Historical Classics, Research Evidence and Current Prevention Programs ในภาพรวมของานวิจัยท่สี ะท้อนผลเป็นภาวะของการศึกษาผลการดำเนนิ การเฝ้าระวังต่อ ผลการกระจายตวั ของไวรัสในประเทศจนี อิตาลี และสหรัฐอเมริกา รวมทั้งการแสวงหาความรู้เปน็ มาตรการในการป้องกัน การสร้างแบบจำลองเป็นความรู้เกี่ยวกับมาตรการและการป้องกันการ กระจายตวั ของไวรัส ซึ่งทั้งหมดเป็นภาพรวมทีเ่ กิดขึ้นในประชาคมโลกที่เกิดขึ้นจริงในปัจจบุ ัน ด้วย เหตุนี้สถานการณไ์ วรัสจึงยงั คงเป็นปรากฏการณ์ของโลก ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมและคาดเดาได้ ดังน้ันพระสงฆจ์ งึ ยงั ตอ้ งทำหน้าท่ีและมีบทบาทต่อสงั คมเพิ่มเข้าไปอีก ซ่งึ ในสถานการณ์ปกติทำและ ดำเนินการอยแู่ ล้ว แต่เมอื่ มภี าวะฉกุ เฉินเข้ามาจงึ ต้องทำเพ่ิมข้ึน มากข้ึน ซึง่ จะได้ศึกษาและนำเสนอ ลำดบั ตอ่ ไป พระสงฆก์ บั งานสาธารณสงเคราะห์ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัส Covid 19 ในยุคข้อมูลข่าวสารทางสื่อสาธารณะ TV หนังสือพิมพ์ และสื่อออนไลน์ชนิดอื่น ๆ ท้ัง Facebook Line YouTube จะเห็นการช่วยเหลือซ่ึงกันและกันของคนในสังคมไทย และสังคมภาพ กวา้ ง และกลุ่มสมาชิกในสังคมและศาสนา ก็คือพระสงฆ์และชาวพทุ ธได้ออกมาให้ความช่วยเหลือกัน ในแนวทางและวิธีการต่าง ๆ การทคี่ ณะสงฆ์มีภาระงานในหลายด้าน โดยหนงึ่ ในน้นั คือ งานสาธารณ สงเคราะห์เป็นการเข้าไปสงเคราะห์ประชาชนโดยพระสงฆ์และวัดในพระพุทธศาสนา รวมทั้งการที่ มหาเถรสมาคม และคณะสงฆ์ระดับบรหิ ารได้มคี ำสั่ง และมาตรการในการให้วดั ในพระพทุ ธศาสนาได้ เข้าไปมีบทบาท จึงทำใหเ้ ห็นพระสงฆ์ทม่ี ีฐานของวดั ตั้งอยใู่ นชุมชนกวา่ 4 หมื่นวดั ทั่วประเทศ ได้เข้า มามีส่วนรว่ มในการออกโรงทาน จัดทำอาหารแจก รบั บริจาคเพ่อื ช่วยเหลอื สง่ ตอ่ ไปยงั ประชาชนในวง กว้าง จากภาพข่าวที่ปรากฏ สะท้อนให้เห็นได้ว่าพระสงฆ์ยังคงมีบทบาทกับสังคม ชุมชน และ ประชาชนในสถานการณท์ ยี่ ากลำบากนด้ี ้วยอย่างเข้มแขง็ และชัดเจน

พระครููพิศิ ิษิ ฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 35 บทบาทของหลวงพ่อแดง นนฺทิโย วัดอินทาราม จ .สมุทรสงคราม กับงาน สาธารณสงเคราะห์ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรสั Covid 19 ถามว่าทำไมตอ้ งเขยี นถึงวัดอินทาราม จ.สมุทรสงคราม ด้วยผู้เขียนเดินทางมาร่วมงานและ สงั เกตุแบบมีส่วนรว่ ม ในบทบาทของพระสงฆ์และวดั กับการทำงานเชงิ ชุมชนพ้ืนทซี่ ง่ึ สะท้อนใหเ้ หน็ วา่ พระสงฆ์ยังคงมีบทบาทสำคัญในการทำงานเชิงพื้นที่ การที่วัดตั้งกระจายอยู่ทั่วประเทศไทยกว่า 4 หมื่นวัด และวัดยังคงทำงานเชงิ ชมุ ชนแบบนี้ในระดับพื้นที่ทุกวัด ซึ่งเท่ากบั ว่าวดั ทำงานกับชุมชน 1 พนั คนโดยประมาณ ก็เท่ากับว่าวัดทำงานใหก้ ับชมุ ชนดแู ลคนกว่า 40 ล้านคนทั่วประเทศ ข้อมลู นย้ี ่อม ชช้ี ัดไดว้ ่าหน่วยของวดั มบี ทบาทต่อการสนับสนนุ และชว่ ยเหลอื ชมุ ชนอยา่ งสำคัญ เมอ่ื มาเห็นหลวงพอ่ แดง หรือพระครูพิศิษฐ์ประชานาถ ท่ีศึกษาระดับปรญิ ญาเอก และอกี ตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดอนิ ทา ราม รวมท้ังเปน็ รองเจา้ คณะอำเภอ ไดส้ นองนโยบายคณะสงฆ์ดว้ ยการทำงานเชิงรุก เพราะจากทเี่ ห็น เชิงประจกั ษ์พบวา่ หลวงพอ่ แดง ทำงานเชงิ ชมุ ชนอย่างไดผ้ ล ด้วยแนวคิด พระสงฆท์ ท่ี ำงานเพ่ือชมุ ชน สังคม และทำงานให้กับพระพทุ ธศาสนา สิ่งทีท่ ่านทำปรากฏในงานวจิ ัยเร่อื ง “การพัฒนาการมีส่วน ร่วมของพระสงฆ์ ในการพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธ ในจังหวัดสมุทรสงคราม” (พระครูพิศิษฎ์ ประชานาถ, 2563) ซึ่งเปน็ ข้อมลู ที่ทำจริงในพืน้ ที่เขตปกครองคณะสงฆ์ และในเขตจังหวดั ของท่าน โดยนำสิ่งที่ทำอยู่มาเป็นส่วนหนึง่ ของการทำวิจัย ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า ทำจริง ขับเคลื่อนจริงภายใต้ แนวคิด “มีส่วนร่วม-สามัคคีธรรม” ทั้งผลการวิจยั นี้ได้นำทูลเกลา้ ถวายแด่สมเด็จพระกนิษฐาธิราช เจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงทราบดว้ ย ดังน้นั เรื่องการทำงานท่ียก มาเล่า จึงยืนยันได้ว่าท่านทำงาน เพื่อสังคมและส่วนรวมจริง เพื่อพระพุทธศาสนาจริง แล้วใน สถานการณ์โควดิ 19 ซ่งึ เกิดข้นึ มาตัง้ แตป่ ลายปี พ.ศ.2562 (2019) เนือ่ งมาจนกระทง่ั ปัจจบุ ันทา่ นทำ อะไร จากการติดตามขอ้ มลู ทั้งเอกสาร ภาพข่าว และการลงพนื้ ท่ี สัมภาษณ์เก็บขอ้ มูล ถอดบทเรียน เชงิ พืน้ ที่ จะพบว่าหลวงพ่อแดง นนฺทโิ ย เป็นตัวแทนของวดั และคณะสงฆ์ ที่สอื่ ใหเ้ ห็นว่าวัดและคณะ สงฆม์ ีประโยชน์ต่อชมุ ชนและสังคม ถอื ว่าเปน็ ผ้ปู ฏิบตั ติ ามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาในฐานะทค่ี วาม หิวเป็นโรค ความทุกข์เป็นสภาพท่ีทนไดย้ าก และท่านก็บำบัดโรคแห่งความหิว ทุกข์ทางกาย ให้เบา บางภายใต้สถานการณ์การแพร่ของไวรัสโควิด 19 ได้ ในบทบาทที่แตกต่างกัน ซึ่งสามารถนำมา จำแนกอธบิ ายเปน็ ลำดับได้ คือ 1.บทบาทในระดบั วัดบทบาทในระดับชุมชน การที่หลวงพ่อแดง นนฺทิโย ในนามวัดอินทา รามได้เข้าไปช่วยเหลือประชาชนชาวบ้านในเขตชมชนของตวั เอง เหมือนในวันนี้ (4 พฤษภาคม 2563) คณะผู้เขียนได้เข้ารว่ มกิจกรรมและสังเกตการณ์พบว่า ได้มีการคัดกรองในการช่วยเหลือ โดยเน้นท่ี

36 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้้ง� ประชาชน กลุ่มผู้สงู อายุ ผ้ปู ่วยติดเตยี ง มีภาวะยากลำบากในการชว่ ยเหลือตนเอง จึงเขา้ ไปช่วยเหลือแก่ผู้ยากไร้ หรือประสบกับความยากลำบากเหล่านั้น ดังที่ผู้เขยี นรวมสงั เกตเห็นในวันนี้ ท่านได้มอบสิ่งของและ กล่าวใหก้ ำลงั ใจแกผ่ ู้รับว่า “..ยาย เราจะสู้โควิดไปดว้ ยกัน..” (หลวงพ่อแดง นนฺทิโย, 2563) ภายใต้ แนวคดิ ท่วี ่า \"ญาติโยมเล้ยี งพระมานานแสนนาน ถึงวาระท่พี ระจะตอ้ งเปิดโรงทานเลย้ี งโยมบ้าง บ้าน ตอ้ งอยไู่ ด้ วัดตอ้ งอย่ดู ี ยุคโควดิ 19” เมื่อไม่สามารถลงพ้ืนทไ่ี ดก้ ม็ อบหมายบคุ คลท่เี กย่ี วขอ้ ง เช่น พระ ในวดั ผู้นำชุมชน ผู้ใหญบ่ ้าน เปน็ ผูด้ ำเนินการภายใตก้ ารสนบั สนนุ ของวัดอนิ ทาราม เช่น นายศราวิช ดว้ งสีทอง ปลดั อาวุโส นายญาวัชร์ วรรณสกลุ ผใู้ หญบ่ า้ นหมูท่ ่ี 1 นาย นิพนธ์ เงินคงพนั ธ์ ผู้อำนวยการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านตำบลคลองเหมืองใหม่ อสม. รวมพลังบวร ต้านโควิดนำข้าวสาร อาหารแห้ง น้ำดื่ม นม ลงพื้นที่ เเจกประชาชนภายในสวน หมู่1 ตำบลเหมืองใหม่ จ.สมุทรสงคราม เป็นต้น (วดั อนิ ทาราม, 2563) ดังน้นั จากข้อมูลท่พี บจะเหน็ ว่าการจัดมอบส่งิ ของใหแ้ กผ่ ู้สงู อายเุ หลา่ น้ี สะท้อนแนวคิดในเรอื่ งการชว่ ยเหลอื ทจี่ ะสง่ เสรมิ การบรรเทาความยากลำบากในเบื้องต้น ดว้ ยส่ิงของ สิ่งใช้ อาหารอุปโภคบริโภค เครื่องยังชีพ มีการช่วยเหลือสงเคราะห์พระสงฆ์และวัดในเขตปกครอง เพอื่ ให้วดั เหลา่ นัน้ ไปช่วยเหลอื และสงเคราะหป์ ระชาชนในเขตวดั อกี ชนั้ หนง่ึ ภาพท่ี 1 บทบาทของพระสงฆจ์ งั หวดั สมทุ รสงคราม กรณหี ลวงพอ่ แดง วัดอินทารามกบั การ สงั เคราะห์ชมุ ชนในสถานการณโ์ ควิด 19 ที่มา: วัดอนิ ทาราม (2563) จากภาพ 1 คณะผู้เขียนได้เก็บข้อมูลและร่วมสังเกตการณ์ในพื้นที่ให้ความช่วยเหลือ ประชาชน จัดมอบเครื่องอุปโภคบริโภคแก่ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดเตียง ที่ได้รับความยากลำบากใน สถานการณ์โควิด 19 นี้ ซึ่งเป็นการสะท้อนภาพลักษณ์พระสงฆ์กับการทำงานสงเคราะห์ช่วยเหลอื ประชาชน ซึง่ เป็นการส่งเสริมภาพลกั ษณข์ องพระสงฆ์และพระพุทธศาสนาตามที่ท่านใหข้ ้อมูลไว้ว่า

พระครููพิิศิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 37 วดั มีที่ เราจึงลงมอื ทำ แลว้ ทุนทงั้ หลายก็จะตามมา วดั ไมม่ ีสตางค์ แตพ่ อลงมอื ทำ ประกาศว่า จะทำโรงทานช่วยชาวบ้าน ข้าวสารก็ตามมา ไหลมาไม่ขาดสายตอ่ เนื่อง วัดอินทารามทำมากว่า 40 วันแล้ว ทุนยังไหลมาอย่างตอ่ เนื่อง ถ้าไม่ทำ ทุนก็ไม่ไหลมา ทุนก็ไม่วิ่งมา เราต้องมีความอดทนตอ่ ความลำบาก ทนต่อความเจบ็ ใจ ทนต่อความตรากตรำ ใครว่าอยา่ งไรก็ยม้ิ ไว้ กอ่ น ตอ้ งมีทีม ปจั จุบัน นพี้ ระสงฆ์ตอ้ งทำงานเปน็ ทมี อาตมาเป็นรองเจ้าคณะอำเภอ กจ็ าริกไปเยีย่ มทุกวัดทต่ี ั้งโรงทาน ไปให้ กำลังใจเขา (พระครูพศิ ิษฎป์ ระชานาถ, 2563) 2.บทบาทในระดับเขตปกครอง/จังหวัดสมุทรสงคราม คือการให้ความช่วยเหลือ และ สนับสนุนสงเคราะห์ทั้งในส่วนงบสนับสนุน หน้ากากอนามัย เจลล้างมือ และอื่น ๆ ที่จะเป็นการ ช่วยเหลืออำนวยความสะดวกสนับสนุนให้เกิดขับเคลื่อนในทางการจัดการ เช่น (1) มอบหน้ากาก อนามัย เจล ให้กับโรงพยาบาลนภาลัย (2) โรงพยาบาลอัมพวา (3) โรงพยาบาลสมเด็จพระพทุ ธเลิศ หล้า (4) เรือนจำกลางสมุทรสงคราม (5) การจัดมอบเคร่อื ง อุโมงค์ฆ่าเช้อื covid-19 แก่โรงพยาบาล อัมพวา (5) สถานีตำรวจอัมพวา และหน่วยราชการอื่น ๆ อีกจำนวนมาก ทั้งหมดเป็นการเข้าไปมี บทบาทในฐานะทีเ่ ป็นพระสงฆ์ในเขตอำเภอ ในเขตจังหวัดสงครามทีจ่ ะแสดงออก และเข้าไปมีส่วน ร่วมในการดำเนินกิจกรรมเพื่อบริการสังคมในด้านสาธารณสงเคราะห์ ซึ่งอาจเป็นภาพลักษณ์เชิง ปัจเจก แต่อีกนัยหนึ่งเป็นตัวแทนของพระสงฆ์ในเขตจังหวัดสมุทรสงคราม ที่ส่วนใหญ่ก็ดำเนิน กิจกรรมโครงการให้แกว่ ัดและพระสงฆใ์ นเขตอยแู่ ล้ว แต่ความชดั เจนเปน็ ไปเพ่อื ส่วนรวมและสงั คมใน ภาพกว้างดงั ทศั นะที่ทา่ นสะทอ้ นคดิ วา่ คำปรารภของพระเทพเวที รก.เจ้าคณะภาค 6 โควิด 19 เป็นช่วงที่เปิดโอกาสให้สังฆะได้ แสดงศักยภาพ ถ้าพระสงฆ์วัดใดรปู ใด ย่ิงเปน็ เจ้าอาวาส น่ิงเฉย เมนิ เฉย เป็นจา่ เฉย ไม่ได้ คณะสงฆ์ สมุทรสงคราม โดยเจ้าคณะจงั หวัด ร่วมมอื กับผวู้ ่าราชการจังหวดั เจา้ คณะอำเภอ เจ้าคณะตำบล เจ้า อาวาส และวดั โดยท่านดำริว่าทางบา้ นเมอื งมี 1 ตำบล 1 ผลติ ภณั ฑ์ สมุทรสงครามเราจงึ ดำริจดั ต้งั 1 ตำบล 1 โรงทาน ปจั จบุ ันสมุทรสงคราม มี 23 โรงทาน ทีจ่ ะเปดิ ชว่ ยเหลอื คนยากไร้ คนตกงาน คนไม่ มีอาหาร จากตำบล 23 ตำบล คนตกงาน คนไม่มีข้าวสารอาหารแห้ง วัดคณะสงฆ์มหานิกาย 19 วัด และคณะสงฆ์วัดธรรมยุติกาย 1 แห่ง รวมทั้งเจ้าอาวาสในเขตสมทุ รสงครามอกี 1 วัด ถึงเวลาแล้วที่ พระสงฆ์จะนิ่งนอนใจอยู่ไม่ได้ ชาวบ้านเลี้ยงเรามานาตราบเท่านาน เป็นเวลาร้อยปี ถึงเวลาแล้วท่ี พระสงฆจ์ ะตอ้ งคิดท่ชี ว่ ยโยม จะต้องเล้ียงโยม ใหอ้ ยูด่ ีมีสุข มงั่ มีศรสี ขุ จงั หวัดสมทุ รสงคราม โดยเจ้า คณะจังหวัด เจ้าคณะอำเภอ เจ้าอาวาส พระสงฆ์ และวัด ร่วมทัง้ ผู้วา่ ราชการจงั หวัด ร่วมมือรว่ มใจ

38 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง้� ประชาชน ในนามบ้าน วัด โรงเรียน บวร ราชการ จับมือก้าวผ่านโควิดไปด้วยกัน (พระครูพิศิษฎ์ประชานาถ, 2563) ภาพที่ 2 หลวงพ่อแดง วดั อนิ ทารามกบั การสงั เคราะห์ชมุ ชนในสถานการณ์โควิด 19 มอบตปู้ ลอดเช้ือ หน่วยงานราชการโรงพยาบาลอัมพวามลู ค่ากว่า 2 หม่ืนบาท ที่มา: วดั อนิ ทาราม (2563) 3.บทบาทในภาพกว้าง/หน่วยงานรัฐ/มหาวิทยาลัย/และประเทศชาติ หมายถึง บท บาทหลวงพอ่ แดง นนฺทโิ ย ในฐานะตวั แทนของพระสงฆช์ าวพทุ ธจงั หวดั สมทุ รครามไดแ้ สดงออกและมี ส่วนรว่ มกับชุมชน โดยการสนองดำรสิ มเด็จพระสงั ฆราช ในการจัดตง้ั โรงทานทีว่ ัดอินทาราม และนำ ผลการดำเนินงานกราบเรียนสมเด็จพระสงั ฆราชทราบด้วย และได้รับมอบเคร่ืองอุปโภคบริโภคจาก สมเด็จพระสังฆราช ทั้งนำมาจัดมอบต่อให้แก่วัดต่าง ๆ แก่คณะสงฆ์ในเขตจังหวัดสมุทรสงคราม เพอ่ื ให้ความช่วยเหลือแก่ประชาชนในชุมชนทว่ี ดั ต้งั อยู่ สมเด็จพระสังฆราชมอบข้าวสารมา 100 ถุง ก็นำไปจัดแจกตอ่ ให้กับวัดที่ตั้งโรงทาน แล้วก็ บอกว่ามาใหก้ ำลัง น่าดีใจ ไปบางวัด พอประกาศออกไป มีขา้ วสารกวา่ 1 พันถงุ มารอไวแ้ ล้ว ถา้ คิดถุง ละ 100 บาท ก็ 1 แสนแล้ว เพราะฉะนั้นมีที่ มีทุน มีทีม มีความอดทน มีทำ (ลงมือทำจริง/ธรรม) พระสงฆต์ ้องทำงานเปน็ ทมี ขา้ เก่งคนเดยี ว ข้ายง่ิ ใหญ่คนเดยี ว ขา้ ดงั คนเดยี ว ตอ้ งทำงานเป็นทมี ต้อง แบ่งงานกนั ทำ ตอ้ งใชค้ นให้ถกู กับงานด้วย(พระครูพิศิษฎ์ประชานาถ, 2563) มกี ารจดั มอบเครื่องมอื ทางการแพทย์ หรอื เคร่อื งมอื ช่วยป้องกนั การขยายตวั การแพร่เช้ือแก่ ภาครัฐ เช่น มอบตู้ปลอดเช้ือแกโ่ รงพยาบาลอัมพวา มูลค่ารวม 2.8 หมื่นบาท ซึ่งจะคดั กรองผู้มาใช้ บริการภายในโรงพยาบาลด้วยเป็นที่สาธารณะและต้องรองรับคนหม่มู าก มอบตู้ปลอดเช้อื มลู ค่า 2.8 หมื่น ให้กับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เพื่อคัดกรองบุคลากร หรือบุคคลที่ต้อง เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัย รวมทั้งนิสิตท่ีใชช้ ีวิต ฉัน พักภายในมหาวทิ ยาลัยจำนวนหลายร้อยรปู ไป

พระครูพู ิิศิษิ ฏ์์ประชานาถ, ดร 39 จนถงึ หลายพนั รูปในสถานการณ์ปกติ สนบั สนนุ เครือข่ายคณะสงฆ์จังหวัดอบุ ลราชธานีจัดตั้งโรงทาน เครือข่ายนักวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์จัดตั้งโรงทาน เป็นต้น รวมไปถึงการสนับสนุนชดุ เวชภัณฑ์ เช่น หน้ากากอนามัย เจล แอลกอฮอร์ ล้างมือเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการบรรเทาแก่ หน่วยงานราชการการดงั ที่ยกมาเป็นตน้ เป็นต้น ภาพที่ 3 สมเดจ็ พระอรยิ วงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรณิ ายก ประทานส่ิงของ พร้อมปัจจยั แก่วดั อนิ ทาราม โดยมอบให้ สมเดจ็ พระมหาวรี วงศ์ เลขานกุ ารสมเดจ็ พระสงั ฆราชเปน็ ผู้ มอบสิ่งของพรอ้ มปจั จยั เพือ่ นำไปชว่ ยเหลอื ผทู้ ีไ่ ดร้ บั ผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ ไวรัส โคโรนา่ 2019 (COVID-19) ท่มี า: วัดอนิ ทาราม (2563) จากภาพ 3 สะท้อนบทบาทของหลวงพ่อแดงต่อการทำงานเพอื่ สงั คมสว่ นรว่ มในภาพกวา้ ง ท่ี นอกเหนือจากพ้ืนท่ีของทา่ นเอง คือจังหวัดสมทุ รสงคราม มกี ารสนบั สนนุ งบประมาณในการจดั ตัง้ โรง ทานในเขตจังหวดั สุรินทร์ หวดั หวดั อุบลราชธานี ผ่านเครือขา่ ยวสิ าหกจิ ชุมชนหลวงพอ่ แดง วัดอินทา ราม การจัดมอบเครื่องฉีดพ่นยาฆ่าเช้ือไวรสั เครื่องอุปโภคบริโภค ข้าวสารอาหาร และงบประมาณ สนับสนุนกิจการมหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย จ.พระนครศรีอยธุ ยา รับเครื่องอปุ โภค บริโภคในนามสมเดจ็ พระสังฆราชและนำไปจดั มอบใหแ้ กว่ ดั ในเขตจงั หวัดสมุทรสงคราม เป็นตน้ 4. บทบาทในยทุ ธศาสตรเ์ ชิงระบบความม่นั คงของอาหาร คือความอยูร่ อดของสถานการณ์ หลังโควิด มีคำทำนายและการสรา้ งปรากฏการณแ์ นวสังคม Normal Life หลังสถานการณ์ปกติ จะ เกิดปรากฏการณ์ใหม่ภายใต้วิถีเดิม ท่านได้เสนอแนวทางภายใต้กรอบงานของวัด คือการปลูกผัก ท่านให้แนวคิดว่าขา้ วสารมี แต่กับข้าวไม่มี จะทำอย่างไร จึงส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพษิ สร้าง ความมั่นคงของห่วงโซ่อาหาร โดยใช้วัดอินทาราม เป็นแปลงเกษตรสาธิต เพื่อทดลองและสร้าง เครือข่ายความมั่นคงทางอาหารเพื่อเป็นแก้ไขสถานการณ์ที่ไม่สามารถคาดเดาได้ในขณะนี้ดังบท สะท้อนคดิ ของท่านวา่

40 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้�้งประชาชน นับจากนี้อีก 2-3 เดือน เราจะต้องอดทนต่อความลำบาก โควิดหายไป โคอดจะมาแทนท่ี จังหวัดสมทุ รสงคราม โดยเจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะอำเภอ เจ้าอาวาส พระสงฆ์ และวัด ร่วมทั้งผ้วู า่ ราชการจังหวัด ร่วมมือร่วมใจ ในนามบ้าน วัด โรงเรียน บวร ราชการ จับมือก้าวผ่านโควิดไปแลว้ ตอนนี้เราดำเนินการปลูกผัก วัดที่มีที่ดินจะปลูกผัก เอาผักไปไหน คือเอาไปแจก เพราะอีกสองสาม เดือนข้างหนา้ โควิดจะหายจางไปจากประเทศไทย แต่โคอด จะตามมา คนจะตกงานเป็นล้าน ๆ จะ ไปไหน ต้องมาวดั วดั จะทำอยา่ งไร ขา้ วสารมี กับขา้ วไมม่ ี กไ็ ปไม่ได้ เรามผี กั เรามีนำ้ พรกิ ปลาร้า จ้ิม กันไปได้ ก็ไปได้ สมุทรสงคราม เราไปก้าวถึงระดับที่ 2 แล้ว นายอารมณ์ ผู้อำนวยการสำนักงาน พระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ ยังมาศึกษางานของวัดอินทาราม และเอางานปลูกผักพลอดสารพิษ พุทธ เกษตร และนำไปเปน็ ต้นแบบปลกู ผกั ที่พทุ ธมณฑลดว้ ย (พระครพู ศิ ษิ ฎป์ ระชานาถ, 2563) ภาพท่ี 4 การทำสวนพทุ ธเกษตรเพอื่ รองรบั สถานการณโ์ ควดิ 19 ภายใตแ้ นวคดิ “ความมั่นคงของอาหาร” ภายในวัดอินทาราม ที่มา: วดั อินทาราม (2563) จากภาพที่ 4 บทบาทของหลวงพ่อแดง นนฺทิโย วัดอินทาราม ได้มีการสง่ เสริมการปลูกผัก สวนครวั ภายใตแ้ นวคดิ พุทธเกษตร ท่เี น้นการปลกู ผกั ปลอดสาร เพอื่ เปน็ แหล่งผลิตอาหารสำรอง หรอื สร้างความมั่นคงทางอาหารให้เกิดขึ้นแก่ชุมชนและสังคมในสถานการณ์ที่ยากลำบากนี้ เพ่ือรองรบั ความเสี่ยงหากสถานการณย์ งั ไมค่ ลคี่ ลายวดั และชุมชนก็ยงั เป็นแหลง่ ผลติ อาหารเลยี้ งตัวเองได้ รวมทั้ง อาจสง่ ต่อไปสู่ชุมชน สังคมในภาพกว้างได้ 5. บาทบาททางด้านจิตวิญญาณ การสร้างขวัญกำลังใจ โดยปกตพิ ระสงฆจ์ ะทำหน้าทีใ่ น การให้ 2 สว่ นคอื วัตถุทาน คือจะทำหน้าที่ในการให้ (ทาน) เปน็ สิง่ ของ ส่งิ ใช้ เครือ่ งอุปโภค บริโภค คอื การยังชีพดังทีย่ กมาในตอนตน้ กับอีกส่วนหนึ่งคอื การให้ ธรรมะ ที่เรยี กวา่ “ธรรมทาน” คอื การให้ ความรู้ ความเข้าใจ สติปัญญา การปรับตัวภายใต้สถานการณ์โควิด 19 ทั้งความรู้ในการปฏิบัติตน ป้องกันโรคภัยด้วย กรณีหลวงพอ่ แดง นนฺทิโย ในฐานะทีเ่ ป็นพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนาที่ทำหน้าท่ี เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณ ส่งเสริม “เยียวยา” ให้กำลังใจ ตามแนวคิด “ธรรมทาน” ด้วย คือการให้

พระครููพิศิ ิิษฏ์ป์ ระชานาถ, ดร 41 แนวคดิ สอน ให้กำลังกำใจ เยย่ี มบา้ น พบปะ พูดคุย ท่ีนอกเหนือจากการให้เคร่อื งยังชีพ (วัตถุทาน) คอื ให้ธรรมทาน คำสอน ความคิด สกู่ ารสร้างขวญั และกำลงั ใจ ซึ่งในปรากฏในกจิ กรรมท่ที ่านทำด้วย เช่นเมื่อไปสังเกตด้วยตวั ผู้เขียนเอง ประโยคที่ได้ยินผ่านหูเช่น “ยายเราจะสู้โควิดไปด้วยกัน” เป็น การสอนเรื่องความอดทนในสถานการณท์ ี่ยากลำบากนี้ การแจกวัตถุมงคล ผู้มากราบนมสั การที่วัด เปน็ การเสริมแรง สร้างขวญั กำลงั ใจ การจดั สวดมนต์ออนไลน์ ผ่าน Facebook Live หรือ ไลน์ หรือ การสอ่ื สาร ขอ้ คิด คำคม เป็นธรรมะใหก้ ำลังใจในสถานการณไ์ ม่ปกตนิ ี้ การจดั ธรรมบรรยายออนไลน์ ท่ีเกิดข้นึ อย่างตอ่ เนือ่ งจนกระท่งั ปจั จบุ นั ท้งั หมดเปน็ การเสริมสรา้ งกำลังจติ และกำลังความคิดให้กับ ชาวพทุ ธภายใต้สถานการณโ์ ควิด 19 ซ่งึ เปน็ บทบาททางดา้ นจติ วิญญาณ การสร้างขวัญกำลังใจ ตาม หลักคิดในเรอ่ื งของธรรมทานในพระพทุ ธศาสนา สรปุ จากภาพรวมสะท้อนให้เห็นว่าพระสงฆ์ได้เข้าไปมีบทบาทต่อสังคมและชุมชนในภาพกว้าง โดยเฉพาะบทบาทดา้ นสาธารณสงั เคราะห์ ที่เน้นใหก้ ารช่วยเหลอื สังคมในรปู แบบของวัตถทุ าน การ จัดโรงทาน ให้สิ่งของยังชีพ ให้ความช่วยเหลือในเบื้องต้น และให้มีชีวิตที่ก้าวเดินไปข้างหน้า ท้ัง อาหารปรุงสุก เครื่องยังชีพ เงินยังชีพ และสิ่งใชท้ ี่จำเป็นสำหรบั การยังชีพ (ระยะต้น) การช่วยเหลือ หน่วยงานรฐั สถาบนั การศกึ ษาดว้ ยเปน็ สถานทตี่ ้ังตน้ เพ่ือการดแู ลคนหมูม่ าก เชน่ โรงพยาบาล สถานี ตำรวจ สถาบันการศึกษา รวมทั้งยุทธศาสตร์เชิงอนาคต มีการเข้าไปส่งเสริมอาชพี ปลูกผักสวนครัว ต้านภัยโควิด เป็นกิจกรรมโครงการที่มุง่ ส่งเสริมการผลิตอาหารเพ่ือการยังชีพหากสถานการณ์ยงั ไม่ คลคี่ ลาย การสง่ เสริมทางดา้ นจติ วิญญาณ (ธรรมทาน) เป็นขวญั กำลงั ใจ ปรับตวั ตอ่ สู้กับภาวะความ ทุกข์ยากที่เกดิ ขึ้นอยู่ได้ให้ จากบริบททีย่ กมาอาจเป็นเพียงพื้นที่หนึ่งในหลาย ๆ พื้นท่ี หลายจังหวัด ของคณะสงฆ์ในประเทศไทย ที่ทำงานในบรบิ ททีแ่ ตกต่างกัน แต่เป็นการทำงานเพื่อสังคม สว่ นรวม ประเทศชาติเพื่อสงเคราะห์ประชาชนในสถานการณ์ที่ไม่ปกติ การเขียนบทความนี้เพื่อสะท้อนว่า พระสงฆย์ ังคงทำงาน และมีบทบาทต่อสังคมในการชว่ ยเหลอื ชุมชน สังคม ได้แม้ในยามยาก หรือใน อีกหลาย ๆ สถานการณ์ ข้อความและภาพในบทความนี้ จึงเป็นภาพแทนคณะสงฆ์ในองค์รวมอี ก หลายวัดทั่วประเทศ ให้เป็นภาพจำว่าพระสงฆ์ยังคงมีบทบาทต่อสังคม รวมทั้งให้เป็นแบบอย่างแก่ คณะสงฆ์วดั อน่ื ๆ จังหวัดและพน้ื ที่อน่ื ๆ ซ่งึ จะไดต้ ระหนกั และเหน็ ความสำคญั ในการเปน็ ตัวแทนของ พระพุทธศาสนาในการช่วยเหลอื ทำงานเพอ่ื สงั คม ในภาพกวา้ ง และด้านอ่นื ๆ ต่อไป

42 ดร.หลวงพ่่อแดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้�้งประชาชน เอกสารอ้างองิ พระครูบูรพาวัชราภรณ์ (น้ำเพ็ชร มหาลาโภ). (2559). บทบาทของพระสงฆ์ในการบริหารจัดการ กิจการคณะสงฆ์ ด้านการสาธารณสงเคราะห์ ในอำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง.วารสาร สมาคมศษิ ยเ์ ก่ามหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั , 5(1), 15-29. พระครูพิศษิ ฎ์ประชานาถ. (2560). การพัฒนาการมีส่วนร่วมของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชนตาม แนววิถีพุทธ ในจังหวัดสมุทรสงคราม. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 6(2)(ฉบับ พิเศษ), 439-455. _______. (2563). การพัฒนาการมีส่วนร่วมของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธ ใน จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสาร มจร สงั คมศาสตร์ปรทิ รรศน์, 9(1), 23-36. _______. (2563, 4 พฤษภาคม). เจ้าอาวาสวดั อินทาราม จ.สมุทรสงคราม. [บทสมั ภาษณ์]. พระครูวิสุทธิ์พัฒนวิธาน (วิชัย อิสฺสโร). (2559). บทบาทของพระสงฆ์ในการบรหิ ารกิจการคณะสงฆ์ ด้านสาธารณสงเคราะห์ในอำเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง. วารสารสมาคมศิษย์เก่า มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 5(2), 29-40. พระครูอาทรกิจจาภริ กั ษ์ และคณะ. (2562). บทบาทของพระสงฆก์ ับงานสาธารณสงเคราะห์. วารสาร มหาจฬุ านาครทรรศน์, 6(10), 4711-4719. พิเชฐ ทั่งโต และคณะ. (2561). บทบาทพระสงฆ์กับการพัฒนาชุมชนต้นแบบวิถีพุทธ : กรณีศึกษา หลวงพอ่ แดง วดั อินทาราม จ.สมุทรสงคราม. ใน สุรพล สุยะพรหม (บรรณาธิการ).พระสงฆ์ กับการพัฒนาชุมชน. พระนครศรีอยุธยา : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลยั . มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราช วทิ ยาลยั . กรุงเทพฯ: โรงพมิ พม์ หาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. วัดอินทาราม. (2563). เพจวัดอินทาราม. สืบค้น 10 เมษายน 2563, จาก https://www.facebook.com/groups/724191601310093/ วุฒินันท์ กันทะเตียน. (2563). โครงการศึกษาองค์ความรู้ด้านสาธารณสงเคราะห์ในคัมภีร์ พระพุทธศาสนา. วารสารสนั ตศิ กึ ษาปริทรรศน์ มจร, 8(1), 65-74. สืบพงษ์ ธรรมชาติและพระครูอรุณสิงหธรรม. (2558). ศึกษาบทบาทพระสงฆ์ในการพัฒนาสังคม ตามแนวพระพุทธศาสนา : กรณีศึกษาพระครูประภัศรธรรมวิธาน (มิ่ง ปภสฺสโร). วารสาร มหาจฬุ านาครทรรศน์, 2(2), 89-100.

อนุตรา รัตน์นราทร. (2563). รายงานผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19): ผู้ป่วยราย แรกของประเทศไทยและนอกประเทศจีน. วารสารสถาบันบำราศนราดูร, 14(2), E11-E18. European Centre for Disease Prevention and Control. (2020). Novel coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. Stockholm: ECDC. Hui, L. et al. (2020). Can Chinese Medicine Be Used for Prevention of Corona Virus Disease 2019 (COVID-19) ? A Review of Historical Classics. Research Evidence and Current Prevention Programs. Chinese Journal of Integrative Medicine. Jianhong, W. et al. (2020). Now casting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: a modelling study. Retrieved January 2 , 2020, from https://www.researchgate.net/publication. Liu, S., & Saif, L. (2020). Emerging Viruses without Borders: The Wuhan Coronavirus. Retrieved January 2, 2020, from https://www.researchgate.net/publication/338760577_Emerging_Viruses_without_Borders_The_Wuhan_Coronavirus. Said, N. (2020). Coronavirus Covid-19: Available Free Literature Provided by Various Companies. Journals and Organizations around the World Journal Ongoing Chemical Research, 5(1), 7-13. Shao, P. (2020). Impact of city and residential unit lockdowns on prevention and control of COVID-19. Retrieved January 2 , 2020, from https://www.researchgate.net/publication/340000607_Impact_of_city_and_resi dential_unit_lockdowns_on_prevention_and_control_of_COVID-19 Shi et al. (2020). Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: A data-driven analysis in the early phase of the outbreak. International Journal of Infectious Diseases, 92. Shulin et al. (2020). Single-Virus Tracking: From Imaging Methodologies to Virological Applications. Chemical Reviews, 120(3). Tian et al. (2020). A Mathematical model for simulating the phase-based transmissibility of a novel coronavirus. Retrieved January 2 , 2020, from https://www.researchgate.net/publication/339568707.

44 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่่ทิ้ง�้ ประชาชน

กับกเคารรชอื ่วยขขเอ่าหยลงือพหปลรระวะชสงาพงชฆ่อนใ์สแนาดพธงืน้ าทนร่ีนณน�ำ้ ทฺทสว่ โิงมยเจคัง:หรวาัดะชหัย์ภมู ิ นครราชสีมา พระนครศรีอยธุ ยา LUANG POR DAENG NONTHIYO’S PUBLIC WELFARE MONKS NETWORK : WITH HELPING PEOPLE IN FLOODED AREAS, CHAIYAPHUM PROVINCE, NAKHONRATCHASIMA, PHRA NAKHON SI AYUTTHAYA

ัญโญ วัดลาดทราย จังหวัดพระนครศรอี ยุธยา พร้อม ให้การบรรเทาสปรุงสกุ แจก จำนวน 20046 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่ท่ิ้้�งประชาชน กล่อง แก่ผู้ประสบภยั จำนวน ปอ่ ย อำเภอจัตุรสั จงั หวัดชัยภมู ิ ดงั นน้ั เครอื ข่ายในเขต ทมี่ 4) ท่มี ีภมู ลิ ำเนาบา้ นเกดิ อยใู่ นเขตจังหวัดชัยภูมิพร้อม องต้นแจกถุงยังชีพ เพื่อการบรรเทาสาธารณภัย ทำให้ ยประสบภยั ในลักษณะดงั กล่าวมาก่อน ดังนั้นเครือข่าย สำคัญของการทำงานร่วมกนั เข้าถึงพื้นที่และให้ความ ารณ์ความตอ้ งการความช่วยเหลือ ภายใต้แนวคิดพระ ภาพท่ี 3 เครือข่ายพระสงฆห์ มู่บ จังหวดั สโุ ขทัย โ ท่ีม แหลือสงั คม ท่ี อำเภอพมิ าย จังหวัดนครราชสมี า

เครือข่ายพระสงฆ์สาธารณสงเคราะห์ของหลวงพ่อแดง นนทฺ โิ ย: กบั การช่วยเหลือประชาชนในพ้ืนทีน่ ำ้ ท่วมจังหวัดชัยภมู ิ นครราชสมี า พระนครศรอี ยธุ ยา* LUANG POR DAENG NONTHIYO'S PUBLIC WELFARE MONKS NETWORK : WITH HELPING PEOPLE IN FLOODED AREAS, CHAIYAPHUM PROVINCE, NAKHON RATCHASIMA, PHRA NAKHON SI AYUTTHAYA ------------------------------------------- พระเอกลักษณ์ อชิตโต, พระมหากฤษฎา กติ ตฺ โิ สภโณ, พระฉตั รชยั อธิปญโฺ ญ, พระปลัดระพิน พุทธสิ าโร, สภุ ัทรชยั สีสะใบ Phra Eakakak Achitto, Phramaha Krisada Kittisobhano, Phra Chatchai Athipanya, Phrapalad Rapin Bhuddhisaro, Suphatchai Sisabai วัดอนิ ทาราม จงั หวดั สมทุ รสงคราม Wat Intharam, Samut Songkhram Province E-mail: [email protected] บทคัดย่อ บทความนี้มีวัตถุประสงค์ศึกษาเครือข่ายพระสงฆ์สาธารณสงเคราะห์ของหลวงพ่อแดง นนฺทโิ ย : กับการช่วยเหลอื ประชาชนในพื้นที่น้ำท่วมจังหวดั ชยั ภมู ิ นครราชสมี า พระนครศรีอยธุ ยา ใช้ การศึกษาจากเอกสาร งานวิจยั สัมภาษณ์ เก็บขอ้ มูลเชงิ พื้นท่ี เขียนนำเสนอผลการศึกษาในรูปแบบ ความเรยี งในรูปแบบบทความ ผลการศึกษาพบวา่ เครือข่ายพระสงฆ์สาธารณสงเคราะห์ของหลวงพ่อแดง นนทฺ ิโย : กบั การ ช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่น้ำท่วม ชัยภูมิ นครราชสีมา พระนครศรีอยุธยา มีการดำเนินการผ่าน ระบบเครือข่ายของพระสงฆด์ ว้ ยกนั กบั เครือข่ายในพื้นที่ ทำให้เกดิ การชว่ ยเหลอื กนั และกันในรปู แบบ เครือขา่ ยในการบรรเทาสาธารณะภยั ในรูปแบบของการสงเคราะห์โดยพระสงฆ์ โดยแกนนำเครือข่าย หลวงพ่อแดง นนฺทิโย ที่ส่งตรงความช่วยเหลือเบือ้ งต้นเป็นเครือ่ งอุปโภค บริโภค เป็นอาหารปรุงสุก * ตีพมิ พใ์ นวารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ ปีที่ 4 ฉบบั ที่ 2 กรกฎาคม - ธันวาคม 2564 หนา้ 58-71.

48 ดร.หลวงพ่อ่ แดง พระสงฆ์์ไม่ท่ ิ้้ง� ประชาชน เครอ่ื งยังชพี เบื้องตน้ ในสถานการณท์ ยี่ ากลำบาก ดังปรากฏเปน็ ภาพภาระงานในพ้ืนท่ีจังหวัดชัยภูมิ นครราชสมี า และพระนครศรีอยุธยา เป็นต้น ภายใต้แนวคดิ “พระไมท่ ิ้งญาติโยม” คำสำคัญ: เครือข่ายพระสงฆ์สาธารณสงเคราะห์; หลวงพ่อแดง นนฺทิโย; การช่วยเหลือประชาชนใน พ้นื ท่นี ำ้ ทว่ ม Abstract This article aims to study the network of monks public welfare of Luang Por Daeng Nonthiyo: and helping people in flooded areas, Chaiyaphum, Nakhon Ratchasima, Phra Nakhon Si Ayutthaya. Using studies from documents, research, interviews, collecting spatial data Write a presentation of the study results in an essay format. The results showed that Luang Por Daeng Nonthiyo's network of monks in public welfare: helping people in flooded areas, Chaiyaphum, Nakhon Ratchasima, Phra Nakhon Si Ayutthaya The administration is carried out through a network of monks together with the local network. Help each other in the form of a network for disaster relief. in the form of assistance by monks by the leader of Luang Por Daeng Nonthiyo's network who directly sent the first aid as a consumable, cooked food subsistence supplies preliminary in difficult situations As appeared as the workload in Chaiyaphum, Nakhon Ratchasima and Phra Nakhon Si Ayutthaya provinces, etc., under the concept of \"a monk never leaves his relatives\" Keywords: network of monks for public welfare; Luang Por Daeng Nonthiyo; helping people in flooded areas บทนำ สถานการณ์น้ำท่วมประจำปี 2564 ในช่วงเดือนกันยายน ตุลาคม ด้วยสาเหตุมวลน้ำมาก รวมทั้งมพี ายุฝนเข้ามาเปน็ ระลอก ซ่ึงผลท่ีเกิดขึน้ ไดก้ ลายเป็นว่าน้ำในหลายพื้นที่และจังหวัดได้เกิด การท่วมกระจายเปน็ ผลกระทบต่อประชาชนในวงกว้าง หน่วยงานตา่ ง ๆ ท้งั ภาครัฐ เอกชน และภาคี เครอื ขา่ ยทางศาสนาในฐานะท่เี ปน็ หน่วยทางสงั คมก็ไดม้ บี ทบาทในการชว่ ยเหลอื บรรเทาสาธารณภัย