กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

๙๔ บันทึก วันท.ี่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กย่ี วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมาย ขา พเจาผมู ชี อ่ื ขางทายนี้ไดร ับทราบขอ ความในหมาย และไดตรวจดูหมายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (..................................................) คาํ เตือน เจาพนักงานผูจัดการตามหมายพึงปฏิบัติตามกฎหมาย และตองแจงขอกลาวหา ใหผ ถู กู จบั ทราบ แสดงหมายจบั ตอ ผถู กู จบั พรอ มทงั้ แจง ใหผ ถู กู จบั ทราบถงึ สทิ ธติ ามประมวลกฎหมาย วิธพี ิจารณาความอาญา มาตรา ๘๓

๙๕ (๔๗) สําหรบั ศาลใช หมายจบั คดหี มายเลขดาํ ท.่ี ........../๒๕........ ระหวา ง คดหี มายเลขแดงท.่ี ........../๒๕........ พจิ ารณา ที.่ ....................... ã¹¾ÃлÃÁÒÀäÔ ¸Â¾ÃÐÁËÒ¡ÉÑμÃԏ ศาล................................................................... วันท่.ี ..........เดอื น...........................พุทธศักราช ๒๕.......... ความ............................................... .......................................................................................................................โจทก {ระหวา ง ........................................................................................................................จาํ เลย หมายถงึ ........................................................................................................................................... ดว ย........................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ในความเรอ่ื งนต้ี อ งหาวา กระทาํ ความผดิ ฐาน.................................................................................... ....................................................................................................................................................... กรณมี หี ลกั ฐานตามสมควรวา *......................................................................................................... ๑. ไดห รอื นา จะไดกระทําความผิดอาญาซ่งึ มอี ัตราโทษจําคุกอยางสงู เกินสามป ๒. ไดห รือนาจะไดก ระทําความผิดอาญาและมเี หตอุ ันควรเชื่อวา ๒.๑ จะหลบหนี ๒.๒ จะไปยงุ เหยงิ กับพยานหลกั ฐาน ๒.๓ กอ เหตุอันตรายประการอืน่ ๓. อน่ื ๆ ............................................................................................................................. เพราะฉะนนั้ ใหทานจับตัว*...................................................................................... เลขประจาํ ตวั ประชาชน - - - - เชอื้ ชาต.ิ ................. สญั ชาต.ิ ....................อาชพี ........................................อยบู า นเลขท.่ี ....................หมทู .ี่ .................... ถนน.......................................ตรอก/ซอย....................................ตาํ บล/แขวง..................................... อําเภอ/เขต...................................จังหวัด.................................โทรศัพท...................................... ไปสง ทศ่ี าลนภ้ี ายในกาํ หนดอายคุ วาม...........ป นบั ตงั้ แตว นั ท.ี่ ..........เดอื น....................พ.ศ. ๒๕....... เพอื่ จะไดด าํ เนนิ การตามกฎหมาย แตไ มเ กนิ วนั ท.ี่ ............เดอื น..................................พ.ศ. ๒๕......... ................................................ผูพพิ ากษา (พลิก) ËÁÒÂàËμØ : *ãËÃŒ кªØ Íè× μÑÇ ªè×ÍÊ¡ØÅ áÅÐṺตํา˹Ôû٠¾Ãó¢Í§º¤Ø ¤Å·Õè¨Ð¶Ù¡¨Ñºà·‹Ò·Õè·ÃҺ仾ÃÍŒ Á¡ÑºËÁÒ¹é´Õ ÇŒ Â

๙๖ บันทึก วันท.ี่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กย่ี วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมาย ขา พเจาผมู ชี อ่ื ขางทายนี้ไดร ับทราบขอ ความในหมาย และไดตรวจดูหมายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (..................................................) คาํ เตือน เจาพนักงานผูจัดการตามหมายพึงปฏิบัติตามกฎหมาย และตองแจงขอกลาวหา ใหผ ถู กู จบั ทราบ แสดงหมายจบั ตอ ผถู กู จบั พรอ มทงั้ แจง ใหผ ถู กู จบั ทราบถงึ สทิ ธติ ามประมวลกฎหมาย วิธพี ิจารณาความอาญา มาตรา ๘๓

๙๗ (คาํ รอ ง) ท.ี่ ................/๒๕.......... ขอออกหมายจับ รบั คาํ รอง ศาล................................................................... เรยี กสอบ วันท่.ี .........เดอื น...............................พทุ ธศักราช ๒๕....... ....................ผูพ ิพากษา ความอาญา ...................................................................................................ผูรอ ง ขา พเจา ..................................................................ตาํ แหนง ......................................... อาย.ุ .............ป อาชีพรบั ราชการ สถานทีท่ ํางาน............................................................................. แขวง/ตาํ บล...................................เขต/อาํ เภอ...................................จงั หวดั ................................... โทรศพั ท. ...........................ขอยน่ื คํารอ งขอออกหมายจับตอ ศาล ดังมขี อ ความทจ่ี ะกลาวตอไปนี้ ขอ ๑. ดวย .................................................................................................. มาแจง ความรอ งทกุ ขตอพนักงานสอบสวน ปรากฏจากการสืบสวน/สอบสวนของ........................................... ...................................................................................................................................................... วา .................................................................................................................................................. อาย.ุ ........ป เชอื้ ชาต.ิ ......................สญั ชาต.ิ .................................อาชพี ......................................... อยบู า นเลขท.ี่ ..............................หมทู .่ี ..........................ถนน.......................................................... ตรอก/ซอย...............................ใกลเ คยี ง.................................ตาํ บล/แขวง...................................... เขต/อาํ เภอ......................................จงั หวดั ......................................โทรศพั ท. ................................. ตามตําหนิรูปพรรณผูก ระทาํ ความผิดท่ีแนบมาพรอ มน้ี ไดห รอื นา จะไดก ระทําความผดิ อาญารายแรงซึ่งมอี ัตราโทษจาํ คกุ ตง้ั แต ๓ ปขึน้ ไป ไดหรือนาจะไดกระทําความผิดอาญา และนาจะหลบหนีหรือจะไปยุงเหยิงกับพยานหลักฐาน หรือกออนั ตรายประการอื่น เหตเุ กดิ ท.ี่ ......................................................................................................................................... เมอื่ วนั ท.ี่ .............เดอื น.....................................พทุ ธศกั ราช........................เวลา..........................น. มพี ฤตกิ ารณก ระทาํ ความผดิ ทเ่ี กยี่ วกบั เหตอุ อกหมายจับ คือ............................................................ ......................................................................................................................................................

๙๘ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... เปน การกระทาํ ความผดิ ฐาน............................................................................................................ ตามกฎหมาย.................................................................................................................................... รายละเอียดขอมลู และพยานหลกั ฐาน ปรากฏตามเอกสารท่ีแนบมาพรอ มนี้ ขอ ๒. ผรู อ งประสงคจ ะทาํ การจบั กมุ .......................................................................... จงึ ขอใหศาลออกหมายจับ....................................................มาดําเนนิ คดี ในการยน่ื คาํ รอ งน้ี ผรู อ งไดม อบหมายให ..................................................................... ............................ตําแหนง...................................................................ซึ่งเปนผูใตบังคับบัญชา เปน ผูนําคาํ รองมาย่ืนตอศาล และหากศาลเรียกสอบถามเมื่อใด ผูร อ งพรอมจะมาใหศ าลสอบในทนั ที ผูรอง เคย ไมเคย รอ งขอใหศาล...........................................................ออก หมายจบั บคุ คลดงั กลา ว โดยอาศยั เหตแุ หง การรอ งขอเดยี วกนั นี้ หรอื เหตอุ น่ื (ระบ)ุ ............................. ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... และศาลมคี าํ สงั่ ............................................................................................................................... ควรมิควรแลว แตจ ะโปรด ลงชื่อ.......................................................ผรู อง

๙๙ õ.ò ¡ÒâÍÍÍ¡ËÁÒ¨ºÑ ดงั ทกี่ ลา วมาแลว ขา งตน วา การจบั กมุ นนั้ เปน การกระทาํ ทเ่ี ปน การละเมดิ สทิ ธสิ ว นบคุ คล การทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจจะจบั กมุ บคุ คลใดทสี่ งสยั วา เปน ผทู กี่ ระทาํ ความผดิ จะกระทาํ มไิ ด เวน แตเ ปน กรณีที่กฎหมายใหอํานาจไวเปนกรณีพิเศษตามที่กําหนดไวในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาคดีอาญา มาตรา ๗๘ ดังน้ัน กรณีโดยท่ัวไปน้ัน เจาพนักงานตํารวจจะจับกุมบุคคลใดไดตอเมื่อมีËÁÒ¨Ѻ ËÃÍ× ¡Ã³ÕࢌҢŒÍ¡àǹŒ ·Õè¡®ËÁÒÂãËอŒ าํ ¹Ò¨¨Ñºä´Œâ´ÂäÁ‹μŒÍ§ÁËÕ ÁÒ¨Ѻ ซง่ึ การท่ีจะมหี มายจับไดน ั้น เจา พนกั งานตาํ รวจตอ งรอ งขอตอ ศาลใหอ อกหมายจบั โดยจะμÍŒ §Ãк¶Ø §Ö àËμ¼Ø Åวา ทาํ ไมจงึ ตอ งรอ งขอ ใหศาลออกหมายจบั และเหตทุ ีจ่ ะขอใหศาลออกหมายจบั นนั้ ไดกําหนดไวใน มาตรา ๖๖ กลา วคอื ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๖๖ บัญญัติไววา “เหตุที่จะออก หมายจบั ได มีดงั ตอ ไปนี้ (๑) เมอื่ มีหลกั ฐานตามสมควรวาบุคคลใดนา จะไดกระทาํ ความผดิ อาญา ซ่ึงมีอตั ราโทษ จําคกุ อยา งสูงเกนิ สามป หรือ (๒) เมื่อมีหลักฐานตามสมควรวาบุคคลใดนาจะไดกระทําความผิดอาญา และมีเหตุ อันควรเชอื่ วาจะหลบหนี หรอื จะไปยงุ เหยงิ กบั พยานหลกั ฐาน หรือกอ เหตุอันตรายประการอ่ืน ถาบุคคลนั้นไมมีที่อยูเปนหลักแหลง หรือไมมาตามหมายเรียกหรือตามนัด โดยไมมี ขอแกต ัวอันควร ใหสันนษิ ฐานวา บคุ คลน้นั จะหลบหน”ี นอกจากน้ี จากÃÐàºÂÕ ºÃÒª¡Òý҆ ÂμÅØ Ò¡ÒÃÈÒÅÂμØ ¸Ô ÃÃÁ ÇÒ‹ ´ÇŒ Âá¹Ç»¯ºÔ μÑ ãÔ ¹¡ÒÃÍÍ¡ ËÁÒ¨ºÑ áÅÐËÁÒ¤¹Œ 㹤´ÍÕ ÒÞÒ ¾.È.òõôõ áÅТ͌ º§Ñ ¤ºÑ ¢Í§»ÃиҹÈÒÅ®¡Õ ÒÇÒ‹ ´ÇŒ ÂËÅ¡Ñ à¡³± áÅÐÇÔ¸Õ¡ÒÃà¡ÕÂè ǡѺ¡ÒÃÍÍ¡คาํ ʧÑè ËÃ×ÍËÁÒÂÍÒÞÒ ¾.È.òõôø ไดก ําหนดสาระสาํ คญั ไว คือ ๑) เจา พนกั งานตาํ รวจผทู จ่ี ะรอ งขอใหศ าลออกหมายจบั นนั้ จะตอ งเปน ผมู อี าํ นาจหนา ท่ี เกยี่ วขอ งกบั การสบื สวนหรอื สอบสวนคดที รี่ อ งขอนนั้ และตอ งพรอ มทจ่ี ะมาใหศ าลออกสอบถามกอ น ออกหมายทนั ที (ระเบยี บราชการฝา ยตุลาการฯ ขอ ๕, ขอบังคบั ประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๙) ๒) ตองเปนเจาพนักงานตํารวจซ่ึงมียศตั้งแตรอยตํารวจตรีขึ้นไป (ระเบียบราชการ ฝา ยตลุ าการฯ ขอ ๕, ขอ บงั คบั ประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๙) ๓) การรองขอใหออกหมายจับนั้นผูรองขอตองàʹ;ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÊÁ¤ÇÃวา ผจู ะถกู จบั นา จะไดก ระทาํ ความผดิ อาญาซงึ่ มอี ตั ราโทษอยา งสงู เกนิ ๓ ป หรอื นา จะไดก ระทาํ ความผดิ อาญาและมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา ผนู นั้ จะหลบหนี หรอื จะไปยงุ เหยงิ กบั พยานหลกั ฐาน หรอื กอ เหตอุ นั ตราย ประการอื่น (ระเบียบราชการฝายตุลาการฯ ขอ ๑๐, ขอบังคับประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๔) นอกจากน้ี คํารองขอ μÍŒ §ÃкªØ ×èÍ Ã»Ù ¾Ãó ÃкÍØ Òª¾Õ ËÁÒÂàÅ¢»ÃШíÒμÇÑ »ÃЪҪ¹ ¢Í§º¤Ø ¤Å·¨Õè ж¡Ù ¨Ñºà·‹Ò··Õè ÃÒº ตามแบบพิมพที่กําหนดไว รวมทั้งขอมูลหรือพยานหลักฐานที่สนับสนุนเหตุแหงการออกหมาย (ระเบยี บราชการฝายตุลาการฯ ขอ ๖, ขอบังคับประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๐)

๑๐๐ สาํ หรบั พยานหลกั ฐานทน่ี าํ เสนอเพอื่ ใหศ าลเหน็ วา มเี หตสุ มควรในการออกหมายจบั นัน้ ไดแ ก (๑) ขอ มลู ทไี่ ดจ ากการสบื สวนสอบสวน เชน บนั ทกึ การสอบสวน บนั ทกึ ถอ ยคาํ ของ สายลบั หรือของเจา พนกั งานทไ่ี ดจ ากการแฝงตวั เขาไปในองคก รอาชญากรรม ขอมูลท่ีไดจ ากรายงาน ของแหลง ขา วของเจาพนกั งานหรือการหาขา วจากผูกระทําความผิดทที่ ําไวเปน ลายลกั ษณอกั ษร และ ขอมลู ทไี่ ดจากรายงานการเฝาสังเกตการณของเจาพนักงานท่ีทําไวเปน ลายลกั ษณอ กั ษร เปน ตน (๒) ขอมูลที่ไดจากการวิเคราะหทางนิติวิทยาศาสตร หรือท่ีไดจากการใชเคร่ืองมือ ทางวิทยาศาสตรหรือเทคโนโลยี เชน เคร่ืองมือตรวจพิสูจนลายพิมพนิ้วมือ เคร่ืองมือตรวจพิสูจน ของกลาง เครอ่ื งจับเทจ็ เครอื่ งมอื ตรวจโลหะ และเคร่ืองมอื ตรวจพิสูจนทางพนั ธกุ รรม เปน ตน (๓) ขอมูลที่ไดจากสื่ออิเล็กทรอนิกส เชน ขอมูลท่ีไดจากจดหมายอิเล็กทรอนิกส หรอื อนิ เทอรเ นต็ เปน ตน (๔) ขอมูลที่ไดจากหนังสือของพนักงานอัยการเรื่องขอใหจัดการใหไดตัวผูตองหา (อ.ก.๒๙) (ระเบียบราชการฝายตลุ าการฯ ขอ ๑๔, ขอ บงั คับประธานศาลฎกี าฯ ขอ ๑๗) ๔) ตองระบุเหตุที่จะออกหมายจับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๖๖ พรอมทั้งสําเนาเอกสารซึ่งสนับสนุนเหตุแหงการออกหมายจับ (ระเบียบราชการฝายตุลาการฯ ขอ ๖ (๑) ขอบังคับประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๐) ๕) แนบแบบพิมพหมายจับที่กรอกขอความครบถวนแลวพรอมสําเนา รวมทั้ง เอกสารอ่นื ที่เกีย่ วของ เชน บนั ทึกคาํ รองทุกข หนังสือมอบอํานาจใหร อ งทกุ ข เปนตน มาทายคํารอง (ระเบียบราชการฝา ยตุลาการฯ ขอ ๖ (๑), ขอบงั คับประธานศาลฎกี าฯ ขอ ๑๐) à¢μอํา¹Ò¨¢Í§ËÁÒ¨ºÑ หมายจบั ทศ่ี าลออกใหน น้ั ใหã ªäŒ ´·Œ ÇÑè ÃÒªÍÒ³Ò¨¡Ñ à (มาตรา ๗๗) ดงั นนั้ เจา พนกั งานตาํ รวจ สามารถนําหมายจับไปจับกุมผูท่ีมีช่ือในหมายจับนั้นได ไมวาบุคคลนั้นจะอยูท่ีใดในราชอาณาจักร นอกจากหมายจับท่ีเปนตนฉบับที่ศาลออกใหแลว ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๗๗ วรรคสอง ยังระบุเพ่ิมเติมอีกวา การจัดการตามหมายจับนั้น จะจัดการตามเอกสาร หรือหลักฐานอยางหน่งึ อยา งใดดงั ตอ ไปนไี้ ด (๑) สําเนาหมายจับอนั รับรองวาถกู ตอ งแลว (๒) โทรเลขแจง วา ไดอ อกหมายจับแลว (๓) สําเนาหมายจับท่ีสงทางโทรสาร ส่ืออิเล็กทรอนิกส สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ ประเภทน้นั ทกี่ ําหนดไวใ นขอบงั คบั ของประธานศาลฎกี า

๑๐๑ อยางไรก็ตามหากเปนการจับกุมโดยใชโทรเลขที่ไดแจงวาไดออกหมายจับแลวหรือ สําเนาหมายท่สี ง ทางโทรสาร สอ่ื อเิ ล็กทรอนิกส หรอื สอื่ เทคโนโลยสี ารสนเทศอื่น จะตองสง หมายจบั หรือสําเนาหมายจบั ที่รับรองแลวไปยังผูจดั การตามหมายจับโดยพลัน (มาตรา ๗๗ วรรคทา ย) หมายจับ ไมวาจะเปนตนฉบับหรือสําเนาหมายจับท่ีไดมีการรับรองวาถูกตองแลว ตามหลักเกณฑ มาตรา ๗๗ นั้น เมื่อไดออกแลวจะใชจับผูมีชื่อในหมายจับน้ันไดท่ัวราชอาณาจักร และ㪌䴌¨¹¡Ç‹Ò¨Ð¨Ñºä´Œเวนแตความผิดอาญาตามหมายนั้นไดขาดอายุความหรือศาลผูออกหมาย น้นั ไดถ อนหมายคืน (มาตรา ๖๘) õ.ó ¼ÁŒÙ ÍÕ íÒ¹Ò¨¨Ñº ประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญา ไดกําหนดใหบุคคล ๒ ประเภท ที่จะมีอาํ นาจ ในการจบั ได คอื ๑. เจา พนกั งานฝา ยปกครองหรือตาํ รวจ พนักงานสอบสวน ๒. ราษฎร ซึ่งในแตละประเภทน้ันจะมีอํานาจจับกุมไดน้ันตองเปนไปตามหลักเกณฑที่กฎหมาย กําหนดไว กลาวคือ õ.ó.ñ ¡ÒèºÑ â´Âà¨ÒŒ ¾¹Ñ¡§Ò¹½Ò† »¡¤ÃͧËÃ×Íตาํ ÃǨ เจาพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจจะมีอํานาจจับกุมบุคคลที่ตองสงสัยวา เปนผูก ระทาํ ความผิดได แบงออกเปน ๑) การจบั โดยมีหมายจับ ๒) การจบั โดยไมม หี มายจบั ¡ÒèºÑ â´ÂÁÕËÁÒ¨Ѻ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ไดกําหนดหลักเกณฑวิธีการจัดการ ตามหมายอาญาซ่ึงรวมถึงหมายจับซงึ่ เปน หมายอาญาประเภทหนง่ึ ซงึ่ พอจะสรปุ ไดดงั น้ี ๑) เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายนน้ั จะตอ งแจง ขอ ความใหแ กผ เู กยี่ วขอ งทราบ และถา มีคําขอรอ งใหส ง หมายนั้นใหเ ขาตรวจดู (มาตรา ๖๒ วรรคแรก) ๒) ตองบันทึกการแจงขอความในหมายและการสงหมายใหตรวจดู ตลอดจน บนั ทึกวนั เดือน ป ที่จัดการนน้ั ดวย (มาตรา ๖๖ วรรค ๒) ๓) เมอ่ื เจา พนกั งานไดจ ดั การตามหมายแลว ใหบ นั ทกึ รายละเอยี ดในการจดั การ นน้ั ถาจัดการตามหมายไมไดใหบนั ทึกพฤตกิ ารณไ วแ ลว ใหสงบนั ทกึ นนั้ ไปยงั ศาลท่อี อกหมายโดยเร็ว (มาตรา ๖๓)

๑๐๒ ๔) เมอ่ื จบั บคุ คลตามหมายจบั ไดห รอื คน พบคนหรอื สง่ิ ของทม่ี หี มายใหค น แลว ถาสามารถจะทําไดใหสงบุคคลหรือส่ิงของนั้นโดยดวนไปยังศาลที่ออกหมายหรือเจาพนักงานตามท่ี กาํ หนดไวใ นหมายแลว แตกรณี เวน แตจ ะมีคําสั่งเปน อยางอนื่ (มาตรา ๖๔) ๕) ถาบุคคลที่ถูกจับตามหมายจับนั้นหลบหนีหรือมีผูชวยใหหนีไปได ใหเ จาพนักงานผจู ับมอี าํ นาจติดตามจบั กมุ ผูนน้ั ไดโ ดยไมตองมหี มายจับอีก (มาตรา ๖๕) ¡Ã³¡Õ ÒèºÑ â´ÂäÁÁ‹ ÕËÁÒ¨ѺμÒÁ¢ÍŒ ¡àÇŒ¹¢Í§¡®ËÁÒ เนื่องจากในบางกรณีมีการกระทําผิดเฉพาะหนาหรือเหตุการณที่มีความจําเปน เรง ดว นทไี่ มอ าจจะไปรอ งขอหมายจบั ได ดงั นนั้ ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญาจงึ ไดก าํ หนด เปนขอยกเวนไววา กรณีใดบางที่เจาพนักงานตํารวจสามารถดําเนินการจับกุมผูกระทําความผิดได โดยไมตอ งมีหมายจบั ดงั ปรากฏหลกั เกณฑในมาตรา ๗๘ ÁÒμÃÒ ÷ø “พนักงานฝายปกครองหรือตํารวจจะจับผูใดโดยไมมีหมายจับ หรือคาํ สั่งของศาลน้นั ไมได เวนแต (๑) เมอื่ บุคคลนั้นไดกระทาํ ความผิดซงึ่ หนาดงั ไดบัญญตั ิไวในมาตรา ๘๐ (๒) เม่ือพบบุคคลโดยพฤติการณอันควรสงสัยวาผูน้ันนาจะกอเหตุรายใหเกิด ภยันตรายแกบุคคลหรือทรัพยสินของผูอื่นโดยมีเครื่องมือ อาวุธหรือวัตถุอยางอ่ืนอันสามารถอาจใช ในการกระทาํ ความผิด (๓) เมือ่ มเี หตุทีจ่ ะออกหมายจบั บุคคลนน้ั ตามมาตรา ๖๖(๒) แตมคี วามจําเปน เรง ดวนทไี่ มอ าจขอใหศ าลออกหมายจบั บคุ คลน้นั ได (๔) เปนการจับผูตองหาหรือจําเลยท่ีหนีหรือจะหลบหนีในระหวางถูกปลอย ชัว่ คราวตามมาตรา ๑๑๗” (ñ) ¡Ã³¡Õ ÒèºÑ ¡Ã³¤Õ ÇÒÁ¼´Ô «§Öè ˹Ҍ μÒÁÁÒμÃÒ ÷ø (ñ) เจา พนกั งานตาํ รวจ จับไดโดยไมตองมหี มายจบั หากวาเปนความผดิ ซ่ึงหนา จากบทบัญญัติมาตรา ๗๘ (๑) จะเห็นไดวากฎหมายใหอํานาจในการจับกุม หากเจาพนักงานตํารวจไดพบเห็นวามีบุคคลได¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒ ซ่ึงความผิดซ่ึงหนาท่ีกฎหมาย ไดบญั ญัตหิ ลักเกณฑท ี่ใหถือวาเปนการกระทาํ ความผิดซ่ึงหนา นนั้ ไวใ นมาตรา ๘๐ ¤ÇÒÁ¼Ô´«Öè§Ë¹ŒÒ “ความผิดซึ่งหนาท่ีประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๐ ไดบ ญั ญัติไว มาตรา ๘๐ ทเ่ี รียกวา ความผดิ ซง่ึ หนา ไดแ ก ความผดิ ซึง่ เหน็ กาํ ลังกระทํา หรือพบในอาการใดซึง่ แทบจะไมม คี วามสงสัยเลยวา เขาไดกระทําผดิ มาแลว สด ๆ อยางไรก็ดี ความผิดอาญาดังระบุไวในบัญชีทายประมวลกฎหมายน้ีใหถือวา ความผิดนนั้ เปน ความผดิ ซึ่งหนาในกรณีดังนี้ (๑) เมอ่ื บุคคลหนงึ่ ถกู ไลจบั ดงั ผกู ระทําโดยมเี สียงรอ งเอะอะ

๑๐๓ (๒) เมื่อพบบุคคลหนึ่งแทบจะทันทีทันใดหลังจากการกระทําผิดในถ่ินแถว ใกลเ คยี งกบั ทเี่ กดิ เหตนุ นั้ และมสี ง่ิ ของทไ่ี ดม าจากการกระทาํ ผดิ หรอื มเี ครอื่ งมอื อาวธุ หรอื วตั ถอุ ยา งอนื่ อนั สนั นษิ ฐานไดว า ไดใ ชใ นการกระทาํ ผดิ หรอื มรี อ งรอยพริ ธุ เหน็ ประจกั ษท เ่ี สอื้ ผา หรอื เนอื้ ตวั ของผนู นั้ ” ดงั นั้น จะเห็นไดวา กรณีจะเปน ความผิดซึง่ หนาน้ัน จะเปนได ๒ กรณใี หญคือ ñ) ¡Ã³Õ໚¹¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒÍ‹ҧ᷌¨ÃÔ§ ตามที่บัญญัติไวในมาตรา ๘๐ วรรคแรก ซึ่งแบง เปน ๒ ประเภทคือ (๑) àËç¹¢³Ðà¢Ò¡íÒÅ§Ñ ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼´Ô ¹Ñé¹ หมายความถึงกรณีที่਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ䴌àËç¹´ŒÇÂμҢͧμ¹àͧวา บคุ คลนัน้ ไดกระทําความผิด μÇÑ Í‹ҧ เจาพนักงานตํารวจบังเอิญพบเห็นนายแดงกําลังจําหนายยาเสพติด ซึ่งเปนการกระทําผิดตามพระราชบัญญัติยาเสพติดใหโทษฯ เชนน้ีเจาพนักงานตํารวจเขาจับนายแดง ไดโดยไมตองมีหมายจับ เพราะเจาพนักงานตํารวจผูจับเห็นถึงการกระทําความผิดของนายแดง ดวยตนเองจึงเปน การกระทาํ ความผดิ ซ่งึ หนา (ฎีกาท่ี ๑๓๒๘/๒๕๔๔) ความผดิ ซง่ึ หนา ในกรณนี ้ี à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨ¼¨ŒÙ ºÑ ¨ÐμÍŒ §à»¹š ¼àŒÙ ˹ç àͧ มิใชมผี อู นื่ เห็นแลว มาบอกเลา แกเ จาพนักงานตาํ รวจอีกทอดหน่งึ (ฎกี าที่ ๓๑๑/๒๕๔๙) อยางไรก็ตามความผิดซึ่งหนาในกรณีน้ีไมจําเปนที่เจาพนักงานตํารวจ พบการกระทําความผิดโดยบังเอิญเทาน้ัน ในกรณีท่ีเจาพนักงานตํารวจμéѧã¨ä»´ÙÇ‹ÒÁÕ¡ÒáÃÐทํา ¤ÇÒÁ¼´Ô ¨Ã§Ô ตามขอ มลู ทไี่ ดร บั มาหรอื ไม แลว จงึ ไปเพอ่ื ดเู หตกุ ารณว า เปน อยา งไร เมอื่ เหน็ วา มพี ฤตกิ ารณ เชน น้นั จรงิ เชนน้กี ถ็ อื วา เปนความผดิ ซ่งึ หนา ไดเชนกนั μÇÑ Í‹ҧ พ.ต.ท. ส. แอบซุมดูอยูหางจากหนาหองเกิดเหตุประมาณ ๘ เมตร เห็นจําเลยสงมอบเมทแอมเฟตามีน ๑๐ เม็ด ใหแกสายลับเมื่อพบเห็นจําเลยกําลังกระทําความผิด ฐานจําหนายและมียาเสพติดประเภท ๑ ไวในครอบครองเพ่ือจําหนาย อันเปนความผิดซ่ึงหนา ตาม ป.วอิ าญา มาตรา ๘๐ จงึ มีอาํ นาจคน และจับจําเลยไดโ ดยไมต อ งมีหมายคนและหมายจับตาม มาตรา ๗๘ (๑) และ ๙๒ (๒) (ฎีกาที่ ๒๘๔๘/๒๕๔๗) μÇÑ Í‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ öùø/òõñö วินิจฉัยวาคืนวันเกิดเหตุมีการลักลอบเลนการพนัน กันบนบานอันเปนที่รโหฐาน เจาพนักงานตํารวจไดรับคําสั่งใหไปจับกุม จึงพากันไปยังบานท่ีเกิดเหตุ แตไมมีหมายจับหรือหมายคนไปดวย ไปถึงไดแอบดูเห็นคนหลายคนกําลังเลนการพนันกันอยู กรณีเชนนี้ถือวาเปนความผิด ซ่ึงเห็นกระทําลงอันเปนความผิดซ่ึงหนา ความตามความหมาย แหง ประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๐

๑๐๔ (๒) ¾ºã¹ÍÒ¡ÒÃã´«è᷺֧¨ÐäÁ‹ÁÕ¤ÇÒÁʧÊÑÂàÅÂÇ‹Òà¢Òä´Œ¡ÃÐทํา ¤ÇÒÁ¼Ô´ÁÒáÅÇŒ Ê´æ หมายความวา แมวาเจาพนักงานตํารวจไมไดเห็นเหตุการณที่เกิดขึ้น ดวยตาของตนเองกต็ าม áμÁ‹ Õ¾ÄμÔ¡ÃÃÁ·ÂèÕ ×¹Â¹Ñ Í‹ҧäÁÁ‹ բ͌ ʧÊÑÂNjҺؤ¤Å¹é¹Ñ ä´¡Œ ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼Ô´ ขณะท่ี ส.ต.ต.แดง กาํ ลงั ออกตรวจพนื้ ทใ่ี นซอยเปลยี่ วแหง หนงึ่ เมอ่ื ไป ถงึ บรเิ วณหนา บา นทเี่ กดิ เหตุ ส.ต.ต.แดง เหน็ นายดาํ ถอื ปน อยใู นมอื กาํ ลงั ทะเลาะอยกู บั นางขาว จงึ รบี ไปยงั รถสายตรวจซ่งึ จอดอยใู นบรเิ วณใกลเ คยี งเพือ่ ขอกําลงั มาชวย ขณะนน้ั เองไดยนิ เสยี งปน ลัน่ และ เหน็ นางขาวนอนจมกองเลือดอยู ขณะที่ปนยังอยใู นมือของนายดาํ เชนนแ้ี มว า ส.ต.ต.แดง มิไดเ หน็ ขณะที่นายดํายิงนางขาวก็ตาม แตจากพฤติการณทั้งหมดทําใหเห็นวา ส.ต.ต.แดง พบในอาการใด ซงึ่ แทบจะไมมขี อสงสยั เลยวา นายดาํ ไดก ระทาํ ความผดิ มาแลวสด ๆ ò) ¡Ã³·Õ ¡èÕ ®ËÁÒÂã˶Œ ×ÍÇ‹Ò໚¹¤ÇÒÁ¼Ô´«è§Ö ˹ŒÒ จากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๐ วรรคสอง เปน กรณที ก่ี ฎหมายบญั ญตั โิ ดยใหถ อื วา หากมพี ฤตกิ ารณท มี่ บี คุ คลใดบคุ คลหนง่ึ ถกู ไลจ บั มาโดยมเี สยี งรอ ง เอะอะ ราวกบั วา บคุ คลทถ่ี กู ไลจ บั เปน ผกู ระทาํ ความผดิ มาเชน น้ี หรอื ในกรณที ่ี “เหน็ ” หรอื “พบ” บคุ คลใด บุคคลหน่ึงแทบจะทันที หลังจากไดมีการกระทําความผิดเกิดขึ้นในบริเวณที่เกิดเหตุ ขณะเดียวกัน บุคคลน้ัน มีส่ิงของ มีเคร่ืองมือ อาวุธ หรือวัตถุอยางอื่น ซึ่งเม่ือพิจารณาแลวเห็นไดวา ส่ิงของ เครื่องมือหรืออาวุธน้ัน เปนสิ่งที่ไดมาจากการกระทําความผิด หรือไดใชในการกระทําความผิด หรือพบเหน็ รองรอยพริ ุธทเ่ี สื้อผา เนื้อตวั ของบุคคลน้นั อยา งเหน็ ไดช ดั ประกอบกบั ความผิดท่ีเกิดข้ึน ณ ที่เกิดเหตุน้ัน เปนความผิดที่ระบุไวในบัญชีทายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เชนน้ี กฎหมายใหถ ือวาพฤตกิ ารณดงั กลา วเปน ความผิดซงึ่ หนา ดังนั้น กรณีใดจะเปนความผิดซึ่งหนาไดตามความหมาย ในมาตรา ๘๐ วรรคสอง จะตอ งประกอบดว ย ๒ สวน คือ (๑) ตอ งเปน ความผดิ ทร่ี ะบไุ วใ นบญั ญตั ทิ า ยประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา เม่ือมีการกระทําความผิดเกิดข้ึน ความผิดนั้นจะμŒÍ§à»š¹¤ÇÒÁ¼Ô´·Õè ÃкäØ Ç㌠¹ºÑÞªÕ·ŒÒ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸¾Õ Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ ความผิดในกฎหมายลกั ษณะอาญา ทีม่ าตรา ๗๙ อา งถึง ซึ่งราษฎรมอี ํานาจจับไดโดยไมตอ งมีหมาย ---------------------- ประทษุ รายตอ พระบรมราชตระกลู มาตรา ๙๗ และ ๙๙ (มาตรา ๑๐๗ - ๑๑๑) ขบถภายในพระราชอาณาจกั ร มาตรา ๑๐๑ ถงึ ๑๐๔ (มาตรา ๑๑๓ - ๑๑๘)

๑๐๕ ขบถภายนอกพระราชอาณาจักร มาตรา ๑๐๕ ถงึ ๑๑๑ (มาตรา ๑๑๙ - ๑๒๙) ความผิดตอทางพระราชไมตรกี บั ตางประเทศ มาตรา ๑๑๒ (มาตรา ๑๓๐ - ๑๓๑) ทาํ อันตรายแกธง หรือเครอื่ งหมายของตางประเทศ มาตรา ๑๑๕ (มาตรา ๑๓๕) ความผดิ ตอ เจา พนกั งาน มาตรา ๑๑๙ ถงึ ๑๒๒ และ ๑๒๗ หลบหนจี ากท่ีคุมขงั (มาตรา ๑๓๘ - ๑๔๒, ๑๔๕) มาตรา ๑๖๓ ถงึ ๑๖๖ (มาตรา ๑๙๐ - ๑๙๑) ความผิดตอ ศาสนา มาตรา ๑๗๒ และ ๑๗๓ กอการจลาจล (มาตรา ๒๐๖ - ๒๐๗) กระทาํ ใหเกิดภยนั ตรายแกส าธารณชน มาตรา ๑๘๓ และ ๑๘๔ ทําใหส าธารณชนปราศจากความสะดวก (มาตรา ๑๒๗, ๒๒๙ - ๒๓๑, ๒๓๕, ๒๓๗) ในการไปมาและการสงขา วและของถึงกนั มาตรา ๑๘๕ ถงึ ๑๙๔, ๑๙๖, ๑๙๗ และกระทําใหส าธารณชนปราศจากความสขุ สบาย และ ๑๙๙ ปลอมแปลงเงินตรา มาตรา ๒๐๒ ถงึ ๒๐๕ และ ๒๑๐ ขม ขืนกระทําชาํ เรา (มาตรา ๒๗๖ - ๒๗๙) ประทษุ รา ยแกชีวติ มาตรา ๒๔๓ ถงึ ๒๔๖ (มาตรา ๒๗๖ - ๒๗๙) ประทุษรายแกร างกาย มาตรา ๒๔๙ ถงึ ๒๕๑ ความผิดฐานกระทาํ ใหเ สอ่ื มเสียอิสรภาพ (มาตรา ๒๘๘ - ๒๙๐) ลักทรพั ย มาตรา ๒๕๔ ถงึ ๒๕๗ (มาตรา ๒๙๕ - ๒๙๘) วงิ่ ราว ชงิ ทรพั ย ปลน ทรัพย และโจรสลดั มาตรา ๒๖๘, ๒๗๐ และ ๒๗๖ กรรโชก (มาตรา ๓๐๙ - ๓๑๐, ๒๘๔) มาตรา ๒๘๘ ถงึ ๒๙๖ (มาตรา ๓๓๔ - ๓๓๕) มาตรา ๒๙๗ และ ๓๐๒ (มาตรา ๓๓๖, ๓๓๙, ๓๔๐) มาตรา ๓๐๓ (มาตรา ๓๓๗, ๓๓๙) (๒) เจา พนักงานตํารวจตองเหน็ พฤติการณต ามทกี่ ําหนดไว นอกจากจะเปนความผิดท่ีระบุไวในบัญชีทายประมวลฯ ดังกลาวแลว เจาพนักงานตํารวจตองพบเหน็ พฤตกิ ารณด ังนีด้ ว ย

๑๐๖ (๑) àÁèÍ× ºØ¤¤Å˹Ö觶¡Ù äŨ‹ ºÑ ´Ñ觼¡ŒÙ ÃÐทาํ â´ÂÁÕàÊÕ§ÌͧàÍÐÍÐ μÇÑ ÍÂÒ‹ § ส.ต.ต.ดาํ เหน็ ชาวบา นกลมุ หนงึ่ วง่ิ ไลต ามนายแดง และรอ งวา “ขโมย ๆ ชว ยดว ย ไอน มี่ นั ขโมยของ” เรอ่ื งนเี้ หน็ ไดว า เขา หลกั เกณฑค อื ความผดิ ฐานลกั ทรพั ย เปน ความผดิ ทอี่ ยู ในบัญชีทายประมวลฯ ประกอบกับมีการไลจับนายแดงโดยมีเสียงรองเอะอะ เชนน้ี ส.ต.ต.ดํา จบั นายแดงไดโดยเปน การท่ีกฎหมายใหถอื วาเปนความผดิ ซง่ึ หนา ตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง (๑) (๒) àÁèÍ× º¤Ø ¤Å˹§Öè á·º¨Ð·Ñ¹·Õ·¹Ñ ã´ ËÅ§Ñ ¨Ò¡¡ÒáÃÐทาํ ¼´Ô 㹶¹Ôè á¶Çã¡ÅŒà¤ÂÕ §¡ºÑ ·èÕà¡Ô´àËμ¹Ø Ñé¹ áÅÐÁÕÊèÔ§¢Í§·äÕè ´ÁŒ Ò¨Ò¡¡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼Ô´ ËÃ×ÍÁÕà¤ÃÍ×è §Á×Í ÍÒÇ¸Ø ËÃÍ× ÇμÑ ¶ÍØ ÂÒ‹ §Í¹è× Í¹Ñ Ê¹Ñ ¹ÉÔ °Ò¹ä´ÇŒ Ò‹ ä´ãŒ ªãŒ ¹¡ÒáÃÐทาํ ¼´Ô ËÃÍ× ÁÃÕ Í‹ §Ã;ÃÔ ¸Ø àË¹ç »ÃШ¡Ñ É· àÕè ÊÍ×é ¼ÒŒ ËÃ×Íà¹é×ÍμÇÑ ¢Í§¼¹ÙŒ éѹ ในกรณมี าตรา ๘๐ วรรคสอง (๒) นนั้ เปน การจบั กมุ บคุ คลซงึ่ ä´¡Œ ÃзÒí ¤ÇÒÁ¼Ô´ÁÒáÅŒÇ และความผิดนั้นเปนความผิดที่ระบุไวในบัญชีทายประมวลฯ ขณะเดียวกันผูน้ัน มีพฤติการณและหลักฐาน เชน มีเคร่ืองมือ อาวุธ หรือวัตถุท่ีพอจะสันนิษฐานไดวาผูน้ันไดใชในการ กระทําความผิด หรืออาจพบรองรอยพิรุธที่เห็นไดชัดตามเนื้อตัวหรือเส้ือผาที่เขาสวมใสอยู เชน รอยเลือดสด ๆ ท่ีกระเดน็ ติดอยูบนเส้ือผาทีส่ วมใสอยู รอยขดี ขว น บาดแผลสด ตามเน้ือตัว เปนตน μÑÇÍÂÒ‹ § ส.ต.ต.ดาํ เหน็ รถยนตค นั หนงึ่ จอดอยใู นลานจอดรถแหง หนงึ่ เมอื่ เขา ไป ใกล ๆ จึงพบเห็นรองรอยของการงดั แงะตรงบรเิ วณประตดู า นคนขับ ซ่งึ ดานหลงั ของรถยนตดงั กลา ว พบนายแดงยนื ถอื ไขควงและอปุ กรณใ นการงดั แงะอยใู นมอื ขา งหนงึ่ และอกี ขา งหนงึ่ ถอื กระเปา ถอื ของ สุภาพสตรี ยืนอยใู นอาการกระสับกระสา ยมีพริ ุธ เชนนี้ ส.ต.ต.ดาํ สามารถจบั นายแดงไดโดยไมต องมี หมายจบั เพราะพบนายแดงแทบจะทนั ทที นั ใดหลงั จากการกระทาํ ผดิ ในถน่ิ ใกลเ คยี งกบั ทเี่ กดิ เหตุ และ มีส่ิงของหรือมีเคร่ืองมืออันสันนิษฐานไดวาไดใชในการกระทําความผิด และความผิดฐานลักทรัพย ก็เปน ความผดิ ท่ีอยูในบญั ชที ายประมวลฯ (ò) ¡Ã³¾Õ ºº¤Ø ¤Å·ÁèÕ ¾Õ Äμ¡Ô Òó͏ ¹Ñ ¤ÇÃʧÊÂÑ μÒÁÁÒμÃÒ ÷ø (ò) เจาพนักงานตํารวจจับไดโดยไมตองมีหมายจับ “เมื่อพบบุคคลโดยพฤติการณอันควรสงสัยวาผูน้ัน นาจะกอเหตุรายใหเกิดภยันตรายแกบุคคลหรือทรัพยสินของผูอื่น โดยมีเครื่องมือ อาวุธ หรือวัตถุ อยางอ่ืนอันสามารถอาจใชในการกระทาํ ความผิด” การจับโดยไมต องมีหมายจับ ตามมาตรา ๗๘ (๒) น้ี มคี วามใกลเคยี ง กับมาตรา ๘๐ วรรคสอง (๒) มาก หากแตกตางคอื ในÁÒμÃÒ ÷ø (ò) ¹Õàé »¹š ¡Òþº¡‹Í¹à¡Ô´àËμØ

๑๐๗ ¢³Ð·ÁèÕ ÒμÃÒ øð ÇÃäÊͧ (ò) ໹š ¡ÒþºËÅ§Ñ ¨Ò¡ÁàÕ Ëμ¡Ø ÒáÃÐทาํ ¼´Ô à¡´Ô ¢¹Öé áÅÇŒ มาตรา ๗๘ (๒) เปน กรณเี จา พนกั งานตาํ รวจไดพ บบคุ คลมพี ฤตกิ รรมทนี่ า สงสยั วา จะไปกอ เหตรุ า ย ทาํ ใหเ กดิ อนั ตรายแก บคุ คลหรอื ทรพั ยสินของผอู น่ื โดยพิจารณาจากพยานหลกั ฐานทีป่ รากฏ เชน อาวธุ อปุ กรณท่สี ามารถ นาํ ไปใชในการงัดแงะขโมยของ เปนตน μÑÇÍ‹ҧ ส.ต.ต.ขาวข่ีจักรยานยนตไปตรวจในซอยแหงหนึ่งซึ่งคอนขางเปล่ียว ขณะท่ีขร่ี ถจกั รยานยนตตรวจทองท่อี ยนู ั้น ไดพบนายเขียวซงึ่ ใสชดุ ดาํ อาํ พรางตัว ในมือมีสวา น ไขควง อุปกรณชางซึ่งสามารถใชงัดแงะประตูบานได แลวมีไฟฉาย เชือก และถุงผาดําขนาดใหญกําลังยืน ดอ มๆ มองๆ เขา ไปในบานหลงั ใหญแ หง หน่ึง ใกลๆ กนั มรี ถกระบะจอดอยู ในรถคันดงั กลา วมบี ันได สาํ หรบั พาดทสี่ งู อยู เชน นเ้ี ชอื่ ไดว า จากพฤตกิ ารณด งั กลา วทาํ ใหเ กดิ ความสงสยั ไดว า นายเขยี วจะเขา ไป ลกั ทรพั ยใ นเคหสถาน เชน น้ี เพอื่ เปน การปอ งกนั มใิ หเ กดิ เหตขุ า งตน ส.ต.ต.ขาวสามารถจบั กมุ นายเขยี วได โดยไมต องมีหมายจบั เพราะเขาหลกั เกณฑม าตรา ๗๘ (๒) จะเหน็ ไดวา แมย ังไมม กี ารกระทาํ ความผิด กต็ าม กฎหมายกใ็ หอ าํ นาจเจา พนกั งานตาํ รวจจบั บคุ คลทค่ี วรสงสยั นน้ั ไดเ พอ่ื ความปลอดภยั ของสงั คม สวนนายเขียวจะตอ งรับผิดหรือไมน ้นั ตอ งเขากระบวนการสอบสวนดาํ เนินคดตี อไป (ó) ¡Ã³·Õ ÁèÕ ¤Õ ÇÒÁจาํ ໚¹àç‹ ´‹Ç¹μÒÁÁÒμÃÒ ÷ø (ó) เจาพนักงาน ตํารวจจับไดโดยไมตองมีหมายจับ “เม่ือมีเหตุที่จะออกหมายจับบุคคลน้ันตามมาตรา ๖๖ (๒) แตมี ความจําเปนเรงดวนทไ่ี มอ าจขอใหศ าลออกหมายจบั บคุ คลนั้นได” การจบั ตามมาตรา ๗๘ (๓) นี้ จะตอ งประกอบหลกั เกณฑ ๒ ประการคอื ๑. เม่ือมีËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÊÁ¤ÇÃวาบุคคลใดนาจะไดกระทําความผิด อาญา และมีàËμØÍѹ¤ÇÃàªè×Íวาจะหลบหนีหรือจะไปยุงเหยิงกับพยานหลักฐาน หรือกอเหตุอันตราย ประการอื่น (ขอ ความจากมาตรา ๖๖ (๒) áÅÐ ๒. ม¤ี ÇÒÁจาํ ໹š àç‹ ´Ç‹ ¹ทไี่ มอ าจขอใหศ าลออกหมายจบั บคุ คลนนั้ ได - เจา พนกั งานตาํ รวจผทู าํ หนา ทจี่ บั นนั้ ตอ งมหี ลกั ฐานตามสมควร วา บคุ คลที่ตนจะจับนัน้ นา จะไดก ระทําความผดิ áÅÐ - มีเหตุอันควรเชื่อวาบุคคลที่จะจับน้ันจะหลบหนี (กรณีท่ี บคุ คลน้ันมที อ่ี ยไู มเ ปนหลกั แหลง มาตรา ๖๖ วรรคสอง ใหส นั นิษฐานวา เปนการจะหลบหนี) áÅÐ - มีความจําเปนเรงดวนที่ไมอาจขอใหศาลออกหมายจับ บุคคลนนั้ ได ดังนั้น หากขาดพฤติการณขอใดขอหนึ่ง เชน ไมมีพฤติการณวา จะหลบหนี มีท่ีอยูเปนหลักแหลง หรือไมมีความจําเปนเรงดวน เชนน้ี ก็ไมสามารถจับกุมได เจาพนักงานตาํ รวจคงตองไปขอใหศ าลออกหมายจับตามมาตรา ๖๖ กอ น

๑๐๘ μÇÑ Í‹ҧ มีรายงานการสืบสวน ทาํ ใหทราบวานายดาํ เปนบุคคลที่นาจะเปน ผกู ระทาํ ความผดิ ลกั รถยนตจ ากจงั หวดั สระแกว เพอ่ื นาํ ไปขายยงั ประเทศเพอ่ื นบา น และขณะนนี้ ายดาํ กาํ ลังขับรถยนตคันดังกลาวมุงหนาไปยังดานชายแดน และกําลังจะผานแดนออกไปยังตางประเทศ เพื่อหลบหนี กรณเี ชนน้ี เมื่อพิจารณาจากพฤติการณท ข่ี ับรถมงุ หนา ไปยังดานชายแดน หากจะรอขอ หมายจบั จากศาลก็อาจจบั นายดําไมได จึงเปนความจาํ เปน เรงดว น ประกอบกบั มีรายงานการสืบสวน ซงึ่ ถอื ไดว า มหี ลกั ฐานตามสมควร เชน นเี้ จา พนกั งานตาํ รวจสามารถจบั นายดาํ ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั (ô) ¡Ã³Õ¨Ñº¼ÙŒμŒÍ§ËÒËÃ×ÍจําàÅ·èÕËź˹ÕμÒÁÁÒμÃÒ ÷ø (ô) เจา พนกั งานตาํ รวจจบั ผตู อ งหาหรอื จําเลยไดเ มอื่ “เปน การจบั ผตู อ งหาหรอื จําเลยทห่ี นหี รอื จะหลบหนี ในระหวางถูกปลอยชว่ั คราว ตามมาตรา ๑๑๗” การจับตามมาตรา ๗๘ (๔) นี้ เจาพนักงานตาํ รวจจะจับผูตองหา หรอื จําเลยไดใน ๒ กรณี กลาวคอื ๑. ผทู จี่ ะถกู จบั μÍŒ §à»¹š ¼μÙŒ ÍŒ §ËÒËÃÍ× จําàÅ·äèÕ ´ÃŒ ºÑ ¡ÒûÅÍ‹ ªÇÑè ¤ÃÒÇ ระหวา งการสอบสวนหรอื ระหวา งการพจิ ารณาคดขี องศาล และเจา พนกั งานตํารวจพบวา ผนู นั้ หลบหนี หรือจะหลบหนี ๒. การทเี่ จา พนกั งานตํารวจมไิ ดเ ปน ผพู บดว ยตวั เองวา จะมกี ารหลบหนี แตไดรับคาํ ขอจากผูประกันหรือผูที่เปนหลักประกันผูตองหาหรือจาํ เลยที่ไดรับการปลอยช่ัวคราวน้ัน ขอใหจับà¾ÃÒмٌ¹Ñé¹Ëź˹ËÕ ÃÍ× ¨ÐËÅºË¹Õ จะเหน็ ไดว า การทผี่ ตู อ งหาหรอื จาํ เลยหนหี รอื จะหลบหนี ถอื วา เปน เหตุ จาํ เปน อกี ประการหนงึ่ ทจ่ี บั ได โดยไมต อ งมหี มายจบั เพราะไมอ าจขอใหศ าลออกหมายจบั ไดท นั ทว งที ประกอบกับผูตองหาหรือจาํ เลยก็ไดเคยถูกจับมาแลวในอดีตโดยผานกระบวนการตรวจสอบโดยศาล โดยการออกหมายจับแลว หรือมิฉะนั้นก็เปนการท่ีจับไดโดยไมตองมีหมายจับจนถึงขั้นท่ีมีการปลอย ชั่วคราวมาแลว (เกียรตขิ จร วจั นะสวัสด์,ิ ๒๕๕๓) อยา งไรกด็ ี ถา เปน กรณที ผ่ี ตู อ งหาหรอื จาํ เลยทม่ี หี มายจบั นน้ั ไดถ กู จบั แลว แตต อมาไดม กี ารหลบหนี หรอื มีบุคคลชว ยใหหลบหนไี ปได เชน นี้ มาตรา ๖๕ ใหอ ํานาจเจาพนักงาน ผจู บั มอี าํ นาจตดิ ตามจบั ผตู อ งหาหรอื จําเลยทกี่ าํ ลงั หลบหนไี ดโ ดยไมต อ งขอหมายจบั อกี เพราะเปน การ บังคับใหเ ปนไปตามหมายจบั นนั้ เอง มใิ ชเ ปนการจบั โดยอาศัยเหตทุ ีเ่ กิดข้นึ มาใหมแตอ ยางใด นอกจากนี้ ยงั มกี รณกี ารจบั โดยไมม หี มายจบั ตามมาตรา ๑๓๔ วรรคหา “เม่ือไดมีการแจงขอกลาวหามาแลว ถาผูตองหาไมใชผูถูกจับหรือและยังไมไดมีการออกหมายจับ แตพ นกั งานสอบสวนเหน็ วา มเี หตทุ จี่ ะออกหมายขงั ผนู น้ั ไดต ามมาตรา ๗๑ พนกั งานสอบสวนมอี าํ นาจ สง่ั ใหผ ตู อ งหาไปศาลเพอื่ ขอออกหมายจบั โดยทนั ที แตถ า ขณะนนั้ เปน เวลาทศ่ี าลปด หรอื ใกลจ ะทําการ ปด ทําการ ใหพ นกั งานสอบสวนสงั่ ใหผ ตู อ งหาไปศาลในโอกาสแรกทศี่ าลเปด ทําการ กรณเี ชน วา นใ้ี หน ํา

๑๐๙ มาตรา ๘๗ มาใชบงั คับแกการพจิ ารณาออกหมายขังโดยอนโุ ลม หากผตู องหาไมป ฏิบัตติ ามคําสัง่ ของ พนักงานสอบสวนดงั กลา ว ใหพ นักงานสอบสวนมอี ํานาจจบั ผูต องหานั้นได โดยถอื วาเปนกรณจี ําเปน เรง ดว นทจี่ ะจบั ผตู อ งหาไดโ ดยไมม หี มายจบั และมอี าํ นาจปลอ ยชว่ั คราวหรอื ควบคมุ ตวั ผตู อ งหานน้ั ไว” ซง่ึ การจบั ตามมาตรา ๑๓๔ วรรคหา น้ี เปน การจบั โดย¾¹¡Ñ §Ò¹ÊͺÊǹ ท่ีสามารถจับผูตองหาโดยไมมีหมายจับได หากเปนกรณีท่ีแจงขอกลาวหาแลว แตผูตองหายังไมได ถูกจับและยังไมไดมีการออกหมายจับ แตพนักงานสอบสวนเห็นวามีเหตุออกหมายขังผูตองหาได และพนักงานสอบสวนสั่งใหผูตองหาน้ันไปศาลเพ่ือใหศาลออกหมายขัง แตผูตองหาไมยอมไปศาล ตามคาํ สั่งของพนักงานสอบสวน ใหพนักงานสอบสวนมีอาํ นาจจับผูตองหาน้ันได โดยถือวาเปนการ จําเปน เรง ดว นทจ่ี ะจบั ผตู อ งหาไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั และมอี ํานาจปลอ ยชวั่ คราวหรอื ควบคมุ ผตู อ งหา น้ันไวไดเชนกัน õ.ó.ò ¡ÒèѺâ´ÂÃÒɮà ในอดีตประเทศไทยเราก็มีกฎหมายที่ใหอํานาจแกราษฎรในการจับตัวผูกระทาํ ความผิด กลาวคือในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่สามแหงกรุงรัตนโกสินทร ไดประกาศใชกฎหมายลักษณะโจรหาเสน ซึ่งมีสาระสําคัญคือ หากมีเหตุการณโจรปลนเกิดข้ึน ทอ งท่ใี ด ราษฎรทอี่ าศัยอยูใ กลก บั ทเี่ กดิ เหตุในระยะไมเ กินหา เสน (๒๐๐ เมตร) จะตอ งชวยเจาหนาที่ จบั โจร มฉิ ะนน้ั จะมคี วามผดิ และหากคนรา ยปลน ทรพั ยไ ปได ราษฎรทไี่ มเ ขา ชว ยเหลอื กจ็ ะถกู การปรบั ตามศกั ดินา คือ ผูม ีศกั ดินา ๑๕ - ๑๕๐ ไร ปรับ ๕ ตําลงึ ผทู ม่ี ีศกั ดนิ า ๒๐๐ ไรข ้นึ ไปถงึ ๑๐,๐๐๐ ไร ใหป รบั มากข้นึ ตามสวน สวนพวกที่มีศักดนิ า ๕ - ๑๕ ไร ใหเฆี่ยนแทนคาปรับคนละ ๑๕ ที จะเหน็ ไดว า กฎหมายลกั ษณะโจรหา เสน นี้ มจี ดุ ประสงคใ หร าษฎรชว ยกนั ปอ งกนั และรักษาความสงบเรียบรอยภายในรัศมีที่ตนอาศัยอยู ซึ่งหลักการเชนนี้สอดคลองกับบทบัญญัติ ในประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๙ “ราษฎรจะจับผอู ่นื ไมไ ดเ วนแตจะเขาอยูในเกณฑแหง มาตรา ๘๒ หรือเม่อื ผนู ้ัน กระทาํ ความผิดซงึ่ หนา และความผดิ น้ันไดร ะบไุ วใ นบัญชีทายประมวลกฎหมายนดี้ ว ย” จากมาตราดังกลา ว เห็นไดวา ÃÒɮèºÑ º¤Ø ¤Åä´Œตอเมือ่ ๑) กรณเี ขา หลกั เกณฑต ามมาตรา ๘๒ กลา วคอื เมอื่ à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¼¨ÙŒ ´Ñ ¡ÒÃμÒÁ ËÁÒ¨ºÑ ÃÍŒ §¢Í¤ÇÒÁªÇ‹ ÂàËÅÍ× จากบคุ คลใกลเ คยี งเพอื่ ใหจ บั การตามหมายนนั้ ได ผทู ไ่ี ดร บั การรอ งขอ จงึ มอี าํ นาจจับได μÇÑ Í‹ҧ ส.ต.ต.แดงจะจับนายขาวตามหมายจับ แตปรากฏวานายขาวว่ิงหนีไปทิศทางท่ี นายเขียวยืนอยู ส.ต.ต.แดงจึงรองขอใหนายเขียวชวยจับตัวนายขาวไว เชนนี้ นายเขียวสามารถจับ นายขาวได แตอยางไรก็ตามในกรณีท่ีเห็นวานายขาวมีอาวุธรายแรงอยูในมือ ส.ต.ต.แดงจะบังคับให นายเขียวชว ยจบั ไมไ ด เพราะอาจเกิดอันตรายแกนายเขียวได (มาตรา ๘๒)

๑๑๐ ๒) เมอื่ ราษฎรพบบคุ คลนนั้ ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼´Ô «§Öè ˹Ҍ áÅФÇÒÁ¼´Ô ¹¹éÑ ä´ÃŒ кäØ ÇŒ 㹺ÑÞªÕ·ŒÒ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ ในกรณีดังกลาวราษฎรจะมีอํานาจจับไดตอง ประกอบดว ย ๒ กรณี คือ (๑) ตองเปนการกระทําความผิดซ่ึงหนา ซ่ึงหมายความวาราษฎรผูจับน้ัน ได¾ ºàË繡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ´ŒÇÂμÇÑ àͧ¨ÃÔ§æ áÅÐ (๒) ราษฎรจะจับไดเฉพาะกรณีที่ความผิดที่กระทําน้ันเปน¤ÇÒÁ¼Ô´à©¾ÒÐ ท่ีถูกระบุไวในบญั ชที า ยประมวลนเ้ี ทา น้นั μÑÇÍÂÒ‹ § นายแดงเหน็ นายขาวกาํ ลงั ลกั จกั รยานยนตข องนายดาํ อยู เชน นน้ี ายแดงสามารถ จับนายขาวได เพราะการท่นี ายแดงเหน็ นายขาวกาํ ลงั ลกั ทรัพยดว ยตนเองนัน้ เปนการกระทําความผดิ ซง่ึ หนา และความผิดฐานลักทรพั ยก็เปน ความผดิ ท่ีอยูในบัญชีทา ยประมวล μÑÇÍÂÒ‹ § นายฟายืนอยูหนาตลาดสด เห็นคนกลุมหน่ึงวิ่งไลตามนายเหลืองพรอมกับรอง ตะโกนวา “ขโมย ๆ ชว ยจับหนอ ย มนั ขโมยของมา” เชน นี้แมว านายฟาจะไมไ ดเ หน็ ขณะที่นายเหลอื ง กาํ ลังขโมยของกต็ าม แตจ ากพฤตกิ ารณด ังกลา ว มาตรา ๘๐ วรรคสอง (๑) ถือวา เปนความผิดซ่งึ หนา และความผดิ ฐานลกั ทรัพยก ็เปนความผดิ ทร่ี ะบุไวในบัญชที า ยประมวล คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öùò/òõõ÷ กอนที่จําเลยจะใชมีดแทงผูเสียหายที่ ๒ จําเลยใชอาวุธมีดแทงผูเสีหายท่ี ๑ และกาํ ลังขึ้นรถจักรยานยนตเพ่ือหลบหนี เม่ือผูเสียหายท่ี ๒ มาถงึ และพบผเู สยี หายท่ี ๑ ถกู แทงกบั เหน็ จาํ เลยถอื อาวธุ มดี นงั่ ครอ มรถจกั รยานยนต เปน กรณที ผี่ เู สยี หาย ที่ ๒ พบการกระทาํ ความผิดตอผูเสียหายที่ ๑ โดยอาการซึ่งแทบจะไมมีความสงสัยเลยวาจําเลย ไดใชอาวุธมีดแทงผูเสียหายท่ี ๑ มาแลวสดๆ ถือวาการกระทาํ ของจําเลยเปนความผิดซึ่งหนาตอ ผูเสียหายที่ ๒ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๘๐ วรรคแรก ผูเสียหายที่ ๒ ในฐานะราษฎรยอ มมอี าํ นาจจบั จาํ เลยไดต ามมาตรา ๗๙ การทผ่ี เู สยี หายที่ ๒ กระโดดถบี จาํ เลยกเ็ พอ่ื หยุดยั้งมิใหจําเลยกับพวกขับรถจักรยานยนตหลบหนีอันเปนการกระทาํ เพ่ือจับจําเลย จาํ เลยไมมี สิทธิปองกันเพื่อใหตนพนจากการท่ีจะตองถูกจับ เม่ือจําเลยใชอาวุธมีดแทงผูเสียหายท่ี ๒ จนไดรับ อันตรายสาหัส จงึ ไมใ ชเ ปน การปองกันโดยชอบดว ยกฎหมาย ¢ÍŒ 椄 à¡μ หาก¤ÇÒÁ¼Ô´¹Ñé¹äÁ‹ä´ŒÃкØäÇŒในบัญชีทายประมวลฯ ÃÒɮáçäÁ‹ÁÕอํา¹Ò¨¨Ñº แมจะเห็นวากําลังกระทําความผิด อยตู อหนาตนก็ตาม μÇÑ Í‹ҧ นายสม เหน็ นายมว งขายยาเสพตดิ ใหก บั นายฟา อยตู อ หนา ตนกต็ าม นายสม กไ็ มอ าจจบั นายมว งได เพราะความผดิ ตามพระราชบญั ญตั ยิ าเสพติดใหโ ทษไมไ ดร ะบไุ วในบญั ชที ายประมวลฯ

๑๑๑ นอกจากมาตรา ๗๙ ทไี่ ดใ หอ ํานาจแกร าษฎรในการจบั ผกู ระทาํ ความผดิ ดงั ทก่ี ลา ว มาแลว ขา งตน ยงั คงมกี รณที ก่ี ฎหมายใหอ าํ นาจราษฎรจบั ไดอ กี ในมาตรา ๑๑๗ ซง่ึ เปน เรอ่ื งนายประกนั หรอื ผเู ปน หลกั ประกนั สามารถจบั ผตู อ งหาหรอื จาํ เลยทห่ี นหี รอื จะหลบหนตี ามเงอ่ื นไขในมาตรา ๑๑๗ มาตรา ๑๑๗ “เมอ่ื ผตู อ งหาหรอื จาํ เลยหนหี รอื จะหลบหนี ใหพ นกั งานฝา ยปกครอง หรือตํารวจท่ีพบการกระทาํ ดังกลาวมีอาํ นาจจับผูตองหาหรือจําเลยน้ันได แตในกรณีท่ีบุคคลซ่ึงทํา สัญญาประกันหรือเปนหลักประกันเปนผูพบเห็นการกระทําดังกลาว อาจขอใหพนักงานฝายปกครอง หรือตาํ รวจที่ใกลท่ีสุดจับผูตองหาหรือจําเลยได ถาไมสามารถขอความชวยเหลือจากเจาพนักงานได ทันทว งที กใ็ หม ีอํานาจจับผตู อ งหาหรือจําเลยไดเอง แลวสง ใหพนักงานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจทใี่ กล ท่ีสดุ และใหเจาพนักงานนนั้ รีบจดั สงผูตอ งหาหรือจาํ เลยไปยังเจาพนักงานหรือศาล โดยคิดคา พาหนะ จากบคุ คลซ่ึงทําสญั ญาประกนั หรือหลกั ประกนั นัน้ ” กรณี ตามมาตรา ๑๑๗ นัน้ เปน การท่ีผตู องหาหรอื จําเลยไดรบั การปลอ ยตัวมา แลวหลบหนีหรือจะหลบหนี เชน นี้ ผูทําสัญญาประกนั หรอื ผทู ่ีเปน หลักประกนั มสี ทิ ธิขอใหพ นักงาน ฝายปกครองหรอื ตาํ รวจทใี่ กลทส่ี ุดจับตวั ไวได แตตัวผูทําสัญญาประกันหรือผูที่เปนหลักประกันดังกลาว ไมสามารถขอ ความชวยเหลือไดทันทวงที เชนนี้กฎหมายใหอํานาจผูทําสัญญาประกันหรือผูท่ีเปนหลักประกันน้ัน จับผตู องหาหรือจาํ เลยได และสง มอบใหเ จาพนักงานฝายปกครองหรอื ตาํ รวจทใ่ี กลทส่ี ดุ ¢ŒÍÊѧà¡μ ในกรณีท่ีจําเลยหลบหนีเชนน้ี ผูทําสัญญาประกันหรือผูท่ีเปนหลักประกันตัวจําเลยในคดีอาญา จะมาขอใหศาล ออกหมายจบั และหมายคน เพอื่ ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจจบั ตวั จาํ เลย โดยอา งวา จาํ เลยมเี จตนาหลบหนหี าไดไ ม เพราะเปน เรอ่ื ง ทีผ่ ูทาํ สญั ญาประกนั อาจจดั การไดเองตามประมวลกฎหมายวธิ พี ิจารณาความอาญา มาตรา ๑๑๗ อยแู ลว (คาํ สง่ั คํารอ งท่ี ๖๔๙/๒๕๑๗) อาํ ¹Ò¨¡ÒèѺ¡ÁØ ¢Í§ÃÒɮà à·ÂÕ º¡Ñº¡ÒèѺ¡ÁØ ¢Í§à¨ŒÒ¾¹Ñ¡§Ò¹ อาํ นาจในการจบั กมุ ของราษฎรในขอ น้ี ซง่ึ เกย่ี วกบั การจบั กมุ ความผดิ ซงึ่ หนา และ ความผดิ ซง่ึ หนา นน้ั จะตอ งเปน ความผดิ ทร่ี ะบไุ วใ นบญั ชที า ย ป.ว.ิ อาญา กม็ ขี อ คลา ยคลงึ กบั อาํ นาจของ พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจทม่ี อี าํ นาจจบั ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั แตค งมขี อ แตกตา งกนั บา ง ดงั นี้ ๑. เจาพนักงานมีอํานาจจับกุมผูกระทําความผิดซ่ึงหนาในคดีทุกประเภท แตร าษฎรจับไดเ ฉพาะประเภททีร่ ะบไุ วใ นบญั ชที า ย ป.วิ.อาญา เทา น้นั ๒. นอกจากความผิดซ่ึงหนาแลว เจาพนักงานมีอํานาจจับตามพฤติการณ ตามมาตรา ๗๘ (๒) (๓) และ (๔) แตร าษฎรไมม อี าํ นาจจบั ไดต ามพฤติการณเ หลาน้ัน

๑๑๒ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè óøø/òôùö วินจิ ฉยั วา ผูกระทาํ ผิดไดใชป นยงิ บุคคลอื่นตอหนา ราษฎร ราษฎรจะเขาจับกุม แตผูถูกจับไมยอมใหจับและชักมีดออกมาทํารายราษฎร ราษฎรจึงเขา กอดปล้ําแยงมีดไดแลวแทงผูถูกจับ ๑ ที ผูถูกจับตาย ศาลฎีกาวินิจฉัยวา ราษฎรมีอํานาจจับ เพราะเปน ความผิดซ่ึงหนาตามบญั ชีทา ย ป.ว.ิ อาญา เมอ่ื ผูถ ูกจบั ทําราย ราษฎรจึงตอ สูป อ งกนั ตนเอง ในกรณนี ี้เปน การปองกนั ตัวพอสมควรแกเหตุ ราษฎรจึงไมมคี วามผดิ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñùôñ/òõñô วินิจฉัยวา ราษฎรมีเหตุเพียงสงสัยวา ผูอื่นจะมา พยายามลกั ทรพั ยข องตน ราษฎรนน้ั ไมม อี าํ นาจตามกฎหมายทจ่ี ะจบั กมุ และใชป น ขบู งั คบั ผตู อ งสงสยั เพื่อจะพาไปหาผูใหญบาน อยางไรก็ตาม กฎหมายตองการความรวมมือจากราษฎรในการระงับ และปราบปรามการกระทาํ ผิด จึงบญั ญตั ิเปนขอยกเวน ใหร าษฎรมีอํานาจจบั ไดในบางกรณี ¢ŒÍÊѧà¡μ ราษฎรมีอํานาจจับไดเฉพาะกรณีความผิดนั้นเปนความผิดท่ีระบุไวในบัญชีทายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญาเทา นัน้ เพราะอาํ นาจในการจบั ของราษฎรนนั้ มนี อยกวาเจา พนักงานฝา ยปกครอง ตํารวจ แมว า เปน การกระทํา ความผดิ ซ่ึงหนา ไมวา จะเปน การกระทาํ ความผดิ ซง่ึ หนาอยางแทจรงิ (ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๘๐ วรรคหน่ึง) หรือกรณที ี่ ถือวา กระทาํ ความผิดซ่งึ หนา (ตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง) ก็ตาม หากความผิดนั้นไมไดร ะบุไวใ นบัญชีทายประมวลฯ ราษฎรกไ็ มมอี ํานาจจบั แมจ ะเหน็ กําลงั กระทําความผดิ กต็ าม μÇÑ Í‹ҧ นายขาวราษฎรเห็นนายแดงขณะลักทรัพยนายดํา นายขาวจับนายแดงไดโดยอาศัยอํานาจตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๗๙ ประกอบกบั มาตรา ๘๐ ตามตวั อยางนี้ เปน กรณที นี่ ายขาวเหน็ นายแดงกําลังกระทํา และความผดิ ฐานลกั ทรพั ย นั้นระบุในบัญชที ายประมวลฯ ดว ย μÇÑ Í‹ҧ นายขาวราษฎรเหน็ นายดําวง่ิ ตามหลงั นายแดงพรอ มกบั รอ งวา “ขโมย ๆ” นายขาวจบั นายแดงได โดยอาศยั อาํ นาจ ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๗๙ ประกอบกับมาตรา ๘๐ ตามตัวอยา งนี้เปน กรณีทีน่ ายขาวเห็นนายแดง “ถกู ไลจ บั ดง่ั ผูกระทํา (ความผิด) โดยมเี สยี งรองเอะอะ” และความผิดฐานลักทรัพยน นั้ กร็ ะบุไวบ ัญชีทา ยประมวลฯ ดวย ¢ÍŒ áμ¡μ‹Ò§ã¹·Ò§»¯ºÔ Ñμ¢Ô ͧ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨÃÐËÇÒ‹ §¡Ã³àÕ ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹à»¹š ¼Ù¨Œ ºÑ áÅСóÃÕ ÒɮèѺÁÒʧ‹ à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¨Ñº ÃÒɮèѺáÅŒÇʧ‹ Áͺ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹ ๑. ตททอแมแใหนจจาอารนรอืมนงงกาบาขสบไรหายสมอิทารมําคกยกพธเาวไ็นลลิใยดิาจหาะาจมาบแเผวบัอรลนัหูถ(ใณยีมะหทูกาดถาผากจึ อตเ(คถูกับกซยรกูายี่ดทึ่งาครจวแีราํจบั๘กจาแนบั ฟบังบล๓นั้แคเงวะอกหราว(มผาใ้ังตรนจถูหีสแุรเใกกขูินทคชหรจาเสึ่งงธณปมบั กแอิพนีสมีาล(งมบพิทรหีว)าจหยธมตบัาขิทรารนใณืยอ่ีจาหหจะปะ๘ผ ลบัใจรถูหก๔ั)ับึกกูฐแก(กษจาล๑าบัุมนะาร)) ๑. ผใคลผใผแแหหถูจรจูงูดจผบัลกูกงังบีกจถูขาใมาไ็ แหบยัดอกู อรลมอจผหกบะ(าับมอืูถลรตพจาทชูืกาอวั ใฤตอ่ืชวรจจไตรเาหมกะับปิกาบตาําใทน ากหอแ๘พ(รรมับลงกณ๔ายบาะาบา(ตนแัรมร(นว๒ราหทากหาาย)ตงกึ็ไ)ลลกดรร๘กั ผาาะา ฐ๔ูถยรเแา๘อจูกลนล(ียับ๔ะ๒จใะนเดับ)อถ)(กแแ๒มยีอาลห)ีดสร)ยวงพเิทคใกกจิ หธาํยี่าาิทผขรวรณูจจกี่อจัับบบั ะาง ๒. ๒. ๓. ๓.

๑๑๓ ¼Å¢Í§¡Ò÷ÕèÃÒÉ®ÃÁอÕ าํ ¹Ò¨¨ºÑ ¡Ã³·Õ èÕÃÒÉ®ÃÁÕอํา¹Ò¨¨Ñº ราษฎรยอมไดรบั การคุมครองโดยกฎหมาย กลา วคือ ก) หากราษฎรดงั กลา วไดก ระทาํ โดยเปน การชว ยเหลอื เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายจบั และหากวาผูจะตองถูกจับไมยินยอมใหจับ จะมีความผิดฐานตอสูหรือขัดขวางเจาพนักงาน หรือผูซึ่งตองชวยเจาพนักงานตามกฎหมายในการปฏิบัติการตามหนาที่ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๓๘ และหากมีการตอสูโดยไดทํารายหรือฆาราษฎรท่ีเขาชวยเหลือยอมมีโทษหนักกวา ทํารา ยหรอื ฆาประชาชนธรรมดาตามมาตรา ๒๙๖ ประกอบมาตรา ๒๙๕, มาตรา ๒๙๘ ประกอบ มาตรา ๒๙๗ และมาตรา ๒๘๘ ประกอบมาตรา ๒๘๙ ข) หากราษฎรจับผูกระทําความผิดซ่ึงหนาและเปนความผิดดังท่ีระบุไวในบัญชีทาย ประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความอาญา แมร าษฎรจะไมไ ดร บั ความคมุ ครองอยางขอ ก) แตราษฎร ก็มีอํานาจใชกําลังหรือใชการปองกันเพื่อการจับไดตามสมควรแกกรณีโดยไมมีความผิด ในทางตรงกันขามผูที่จะถูกจับไมสามารถอางวาเปนการกระทําเพื่อปองกันสิทธิเสรีภาพของเขาได หากทํารา ยราษฎรผทู ี่จะจับก็มีความผดิ ฐานทํารายรา งกายผอู ืน่ หรือความผิดอนื่ ๆ แลว แตกรณี ¡Ã³ÕÃÒɮèѺâ´ÂäÁ‹ÁÕอํา¹Ò¨¨Ñº ราษฎรผูจับจะไมไดรับการคุมครองจากกฎหมาย และผูท่ีจะถูกจับกุมยอมมีอํานาจท่ีจะกระทําเพื่อปองกันสิทธิเสรีภาพของเขาท่ีจะไมใหถูกจับได โดยไมม ีความผดิ ดวย ดงั นนั้ การจบั ไมว า จะเปน พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจ หรอื จะเปน ราษฎรจะทาํ การ จับกุมผูใด จะตองปฏิบัติตามกฎหมายเกี่ยวกับเรื่องน้ัน ๆ กฎหมายจึงจะคุมครองการกระทําของ เจาพนักงานหรอื ราษฎรผูจบั นั้น แตห ากไมปฏิบัตติ ามกฎหมายเสียแลวกย็ อ มจะไมไ ดรบั การคมุ ครอง จากกฎหมาย õ.ô ¢ŒÍจํา¡´Ñ 㹡ÒèѺ แมวาประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาจะใหอํานาจเจาพนักงานฝายปกครอง หรอื ตาํ รวจ มอี าํ นาจในการจบั กมุ กต็ าม หากการจบั นนั้ เปน การกระทาํ ทกี่ ระทบสทิ ธเิ สรภี าพสว นบคุ คล จงึ ตอ งมขี อ จาํ กดั บางประการ กลา วคอื การใชอ าํ นาจในการจบั ของเจา พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจ น้นั ไดมีขอ จาํ กัดไว ๒ ทาง คอื õ.ô.ñ ¢ŒÍจํา¡´Ñ ã¹àÃ×èͧ¢Í§อํา¹Ò¨¢Í§à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ แมว า ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญากําหนดใหพ นกั งานฝา ยปกครอง หรอื ตํารวจมอี าํ นาจในการจบั กมุ กต็ าม แตอ ํานาจของแตล ะฝา ยไมเ หมอื นกนั ดงั ทไี่ ดม คี าํ พพิ ากษาของ ศาลฎกี าไดวางบรรทัดฐานไว กลา วคอื

๑๑๔ ¡Ã³·Õ èÕ¼Ù¨Œ Ѻ໚¹¾¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤Ãͧ พนกั งานฝา ยปกครองจะมอี ํานาจจบั ไดà ©¾ÒÐÀÒÂã¹à¢μ·μÕè ¹ÁอÕ ํา¹Ò¨´á٠ž¹×é ·Õè ¹Ñ¹é æ à·‹Ò¹¹éÑ เนื่องจากพระราชบัญญตั ิลักษณะปกครองสว นทอ งถ่ินฯ ไดกําหนดอํานาจและหนา ที่ ของกรรมการอําเภอ ในเรื่องที่เก่ียวกับความผิดอาญาไวในมาตรา ๑๐๑ ขอ ๒ “ความอาญาเกิดขึ้น ในทองที่อําเภอใดหรือตัวจําเลยมาอาศัยอยูในทองที่อาํ เภอใด ใหกรรมการอําเภอ (นายอําเภอ, ปลัดอําเภอ) มอี ํานาจทจี่ ะส่ังใหจ ับผูต องหามาไตสวนใหค ดีเรื่องน้นั ในชน้ั ตน ” นอกจากนี้ไดมีคาํ พิพากษาศาลฎีกายืนยันถึงอาํ นาจการจับของเจาพนักงาน ฝายปกครองวา ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤ÃͧÁอÕ าํ ¹Ò¨¨ÑºÀÒÂã¹à¢μ·èÕμ¹ÁÕÍíÒ¹Ò¨´ÙáÅ¾×¹é ·¹èÕ éѹ෋ҹѹé μÇÑ Í‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñöñò - ñöñó/òõðø ผูใหญบา นเปน เจาพนักงานฝา ยปกครอง มีอํานาจจับกุมผูกระทาํ ผิดอาญาในหมูบานของตนได และมีอํานาจไปจับผูรายในหมูบานใกลเคียงได ตอเม่ือมีเหตุรายสําคัญ เม่ือความผิดฐานลักทรัพยไมใชเหตุรายสาํ คัญ ผูใหญบานจึงไมมีอาํ นาจ ไปจบั กมุ คนรา ยนอกเขตหมบู า นของตน ¡Ã³Õ·Õ¼è ¨ŒÙ Ѻ໹š ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตาํ ÃǨ เน่ืองจากพระราชบัญญัติตํารวจแหงชาติฯ มาตรา ๖ ไดกาํ หนดอํานาจหนาที่ เอาไว กลาวคอื มีอํานาจหนา ทีป่ องกันและปราบปรามความผิดอาญา (มาตรา ๖ (๓)) ตลอดจนรกั ษา ความสงบเรยี บรอ ยและความปลอดภยั ของประชาชน และความมน่ั คงของราชอาณาจกั ร (มาตรา ๖ (๔)) จึงแสดงใหเห็นไดวา เจาพนักงานตาํ รวจมีอํานาจจับไดท่ัวราชอาณาจักร ซ่ึงในกรณีดังกลาวไดมี คําพิพากษาฎกี ายืนยันอาํ นาจจบั ของเจา พนักงานตํารวจ μÑÇÍ‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñòôõ/òõðò จําเลยท่ี ๑ เปนเจา พนักงานตํารวจมอี ํานาจจับกมุ ผูกระทาํ ความผิด สวนอํานาจหนาท่ีของพลตาํ รวจ จันดา จาํ เลยน้ันปรากฏจากคําเบิกความของ นายพันตํารวจโท มนู เศวตวรรณ ผูกาํ กับการตํารวจภูธรจังหวัดมหาสารคาม ซ่ึงศาลลางไดฟงมาวา พลตาํ รวจภูธรประจาํ กองตาํ รวจภูธรจังหวัดมีอาํ นาจสืบสวนจับกุมผูกระทําความผิดในเขตจังหวัด แมใ นทางปฏิบตั กิ รมตํารวจไดวางระเบยี บไวว า จะตองมีคาํ สั่งจากผบู ังคบั บญั ชาต้ังแตชัน้ ผูบงั คบั กอง ขึ้นไป พลตํารวจจึงจะออกไปสืบสวนจับกุมผูกระทาํ ผิดไดก็ดี แตก็ยังมีคําสั่งกระทรวงมหาดไทยไววา พลตํารวจภูธรไปปรากฏตัว ณ ท่ีใด แมจะเปนที่นอกเขตอํานาจของพลตาํ รวจผูนั้น ถาปรากฏวามี ผกู ระทําผดิ ซง่ึ หนา พลตํารวจภธู รผนู น้ั กม็ อี ํานาจจบั กมุ ได ศาลฎกี าจงึ เหน็ การกระทาํ ของพลตํารวจจนั ดา จาํ เลยดงั กลา วเปน การกระทาํ ของเจา พนกั งานผใู ชอ าํ นาจในตําแหนง โดยมชิ อบ ขม ขนื ใจใหน ายบญุ ศรี กับพวกมอบปลาใหเ ปนประโยชนแกตน

๑๑๕ คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñòõù/òõôò แมจาสบิ ตํารวจ ส. เปน เจา พนักงานตํารวจประจํา สถานีตาํ รวจนครบาลบางขุนเทียนกต็ ามแต ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๒ (๑๖) จา สิบตาํ รวจ ส. มอี ํานาจและ หนาที่ในการรักษาความสงบเรียบรอยของประชาชนทําการจับกุมปราบปรามผูกระทาํ ผิดกฎหมายได และยงั มอี าํ นาจทําการสบื สวนคดีอาญาไดต าม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๑๗ อํานาจจบั กุมผูกระทาํ ผิดและ สืบสวนคดีอาญาดังกลาวนี้ ไมมีบทบัญญัติกฎหมายใดจํากัดใหปฏิบัติหนาท่ีไดเฉพาะในเขตของท่ี ที่เจาพนักงานตาํ รวจผูนั้นประจําการอยูเทาน้ัน เจาพนักงานตํารวจดังกลาว จึงมีอํานาจจับกุม ผกู ระทําผดิ และสืบสวนคดีอาญาไดท่ัวราชอาณาจักร คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ööòù/òõõö ความผดิ ของจาํ เลยท่กี ระทําตอโจทกรวมไดเสรจ็ ส้นิ ลงแลวมิไดปรากฏการกระทําความผิดซึ่งหนาตอผูเสียหายท่ี ๒ และจาํ เลยไดกลับไปบานแลว จึงไมใชความผิดซ่ึงหนา ซ่ึงดาบตาํ รวจ ณ. ผูเสียหายท่ี ๒ เห็นจําเลยกําลังกระทาํ หรือพบในอาการ ซ่ึงแทบจะไมม คี วามสงสัยเลยวา กระทาํ ความผิดมาแลวสดๆ อนั จะเปนความผดิ ซ่งึ หนา ผเู สียหายที่ ๒ จะจับจาํ เลยไดโดยไมมีหมายจับ และไมเขาขอยกเวนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๗๘ การที่ผูเสียหายที่ ๒ ติดตามไปจับกุมจาํ เลยท่ีบานโดยไมมีหมายจับเปนการเขาจับกุม โดยไมมีอํานาจและถอื ไมไ ดวา ผเู สียหายท่ี ๒ ปฏบิ ตั ิการตามหนา ทโ่ี ดยชอบ การท่ีจาํ เลยกลา วถอยคํา ดาผูเสียหายท่ี ๒ วา “ไอเห้ียไอสัตว” ถึงแมจะเปนการดูหมิ่นเหยียดหยามและทําใหผูเสียหายที่ ๒ ไดร บั ความอับอายกต็ าม การกระทาํ ของจําเลยก็ไมเ ปนความผิดฐานดหู ม่ินเจา พนักงานซึ่งกระทาํ การ ตามหนาทห่ี รือเพราะไดกระทําการตามหนาที่ แตเ ปนการดูหม่ินผูเสียหายท่ี ๒ ซ่ึงหนา ในฐานะบคุ คล ธรรมดาตามประมวลกฎหมายอาญาตาม ๓๙๓ ซึ่งเปนบทท่ัวไปและยังคงถือวาอยูในความประสงค ของโจทกท จี่ ะขอใหล งโทษจําเลย õ.ô.ò ¢ÍŒ จํา¡´Ñ ã¹àÃ×èͧʶҹ·èÕ เนอื่ งดว ยการจบั กมุ นน้ั เปน การละเมดิ สทิ ธพิ นื้ ฐานของบคุ คล ดงั นนั้ จงึ ตอ งมกี าร ระมดั ระวงั ในการใชอ าํ นาจเปน อยา งมาก นอกจากทก่ี ลา วมาขา งตน เกย่ี วกบั การจบั ทจ่ี ะตอ งมหี มายจบั หรือกรณีจําเปนซึ่งกฎหมายกําหนดเปนขอยกเวนใหจับไดโดยไมตองมีหมายจับดังที่ไดระบุใน มาตรา ๗๘ และในการจบั บคุ คลนน้ั ไมว า จะมหี มายจบั หรอื จบั โดยไมม หี มายจบั เพราะเหตเุ ขา ขอ ยกเวน กต็ าม แตก ฎหมายยงั กําหนดËÒŒ ÁÁãÔ Ë¨Œ ºÑ º¤Ø ¤ÅÀÒÂã¹Ê¶Ò¹·Õºè Ò§áË‹§ ดงั ที่บญั ญัตไิ วใ นมาตรา ๘๑ และ ๘๑/๑ กลาวคือ ๑) ËÒŒ Á¨Ñºã¹·ÃèÕ âË°Ò¹ มาตรา ๘๑ “ไมวาจะมีหมายจับหรือไมก็ตาม หามมิใหจับในที่รโหฐาน เวนแตจ ะไดทาํ ตามบทบัญญัตใิ นประมวลกฎหมายนี้ อนั วา ดว ยการคนในที่รโหฐาน” จากมาตราดังกลาวจะเห็นไดวา ¡ÒèѺºØ¤¤Åã¹·ÕèÃâË°Ò¹ ไมวาจะเปน การจบั ตามหมายจบั หรอื จะเปน การจบั โดยอาศยั ขอ ยกเวน ตามมาตรา ๗๘ กต็ าม ÂÍ‹ Á¨Ð¡ÃÐทาํ äÁä‹ ´Œ àÇŒ¹á싨ÐÁÕËÁÒ¤¹Œ ËÃÍ× ÁÕàËμàØ ¢ŒÒ¤¹Œ ä´âŒ ´ÂäÁμ‹ ŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹μÒÁÁÒμÃÒ ùò ทั้งนี้ ดวยเหตุผลที่

๑๑๖ วาการทจ่ี ะเขา ไปจบั บคุ คลในทร่ี โหฐานนัน้ เทา กบั วาเปนการเขา ไปคน หาตวั บุคคลไปดว ย เพราะเปน การเขาไปในท่ีรโหฐานเพื่อหาตัวบุคคลตามความหมายมาตรา ๕๗ วรรคแรก จึงจําตองพิจารณา ถงึ อาํ นาจในการคน ควบคกู นั ไปกบั อาํ นาจจบั ดว ย จะพจิ ารณาเฉพาะอาํ นาจจบั อยา งเดยี วหาเพยี งพอไม μÑÇÍ‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ö÷õ/òôøó วาคําวินิจฉัยเร่ืองจับในท่ีรโหฐาน ตองพิจารณา อยา งเรือ่ งการคน คละไปดว ย ÊÃ»Ø การจะจบั บคุ คลใดในทรี่ โหฐาน จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนในเรอ่ื งการคน ในทรี่ โหฐานดว ย ซ่ึงในสว นท่เี กยี่ วขอ งกับการจับกุมบคุ คล มดี ังน้ี (๑) บคุ คลทจี่ ะถกู จบั นนั้ ไดม กี ารออกหมายจบั ไวแ ลว และไดม หี มายคน เพอ่ื พบตวั บคุ คล ตามหมายจับน้นั (๒) บุคคลท่ีจะถูกจับน้ันไดมีการออกหมายจับไวแลว และบุคคลดังกลาวเปน਌ҺŒÒ¹ (รวมถึงคูสมรสของเจา บาน) μÇÑ ÍÂÒ‹ §คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñðóõ/òõóö ÇÔ¹Ô¨©ÑÂäÇŒÇ‹Ò คําวา “਌ҺŒÒ¹” หมายความถึง ผเู ปน หวั หนา ของบคุ คลทพ่ี กั อาศยั อยใู นบา นหลงั นน้ั และรวมตลอดถงึ คสู มรสของผเู ปน หวั หนา เทา นน้ั เพราะบคุ คลดงั กลา วเปน ผรู ับผิดชอบในการครอบครองบา นและปกครองผูอยูอาศยั ในบานหลังนัน้ (๓) บุคคลน้ันอาจถูกจับไดตามประมวลกฎหมายน้ี และมีพฤติการณที่ผูจับ อาจเขา ไปในท่ีรโหฐานไดโดยไมตองมหี มายคน ตามนยั มาตรา ๙๒ (๑) - (๓) เชน มเี สียงรองใหชว ย ดงั มาจากในทร่ี โหฐาน เจา พนกั งานมอี าํ นาจเขา ไปไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน และเมอื่ พบตวั ผกู ระทาํ ผดิ ซง่ึ หนา กส็ ามารถจับกมุ ตวั ได หรอื พบเห็นการกระทําผดิ ซง่ึ หนาในท่ีรโหฐาน เชน เลนการพนนั ในบา น เจาพนักงานก็มีอํานาจเขาไปจับกุมไดโดยไมตองมีหมายคนและหมายจับ และถาเปนการไลติดตาม ผกู ระทาํ ผดิ ซงึ่ หนา หลบหนเี ขา ไปในทร่ี โหฐาน เจา พนกั งานกม็ สี ทิ ธติ ดิ ตามเขา ไปจบั กมุ ในทรี่ โหฐานนนั้ ได ¢ÍŒ Êѧà¡μ ๑. หากเปน บคุ คลตามหมายจบั หลบหนเี ขา ไปในทร่ี โหฐาน จะตอ งไปขอหมายคน ไมม อี าํ นาจตดิ ตามเขา ไปจบั กมุ อยางความผิดซง่ึ หนา ๒. กรณีราษฎรเปนผูจับ ÃÒɮùÑé¹äÁ‹ÁÕอํา¹Ò¨¨Ñºã¹·ÕèÃâË°Ò¹ แมวากําลังพบเห็นความผิดซึ่งหนา และเปน ความผิดที่ระบไุ วใ นบญั ชีทา ยประมวลฯ กต็ าม เพราะราษฎรไมม อี ํานาจในการคน

๑๑๗ ๒) ËŒÒÁ¨ºÑ ã¹¾ÃкÃÁÁËÒÃÒªÇ§Ñ ¾ÃÐÃÒªÇ§Ñ Ç§Ñ ¢Í§¾ÃкÃÁǧÈÒ¹ÇØ §È ÁÒμÃÒ øñ/ñ ºÑÞÞÑμÔÇ‹Ò “ไมว า จะมีหมายจับหรือไมก็ตาม หามมิใหจับ ในพระบรมมหาราชวัง พระราชวัง วังของรัชทายาทหรือของพระบรมวงศต้ังแตสมเด็จเจาฟาขึ้นไป พระราชนเิ วศน พระตาํ หนกั หรอื ในทซ่ี งึ่ พระมหากษตั รยิ  พระราชนิ ี พระรชั ทายาท พระบรมวงศต ง้ั แต สมเดจ็ เจา ฟา ขึน้ ไป หรอื ผูส าํ เร็จราชการแทนพระองค ประทับหรอื พํานกั เวน แต (๑) นายกรฐั มนตรี หรอื รฐั มนตรซี ง่ึ นายกรฐั มนตรมี อบหมายอนญุ าตใหจ บั และไดแจง เลขาธกิ ารพระราชวงั หรอื สมุหราชองครกั ษร บั ทราบแลว (๒) เจา พนกั งานผถู วายหรอื ใหค วามปลอดภยั แดพ ระมหากษตั รยิ  พระราชนิ ี พระรัชทายาท พระบรมวงศตั้งแตสมเด็จเจาฟาข้ึนไป หรือผูสําเร็จราชการแทนพระองค เปนผูจับ ตามกฎหมายวา ดวยราชองครักษ หรือตามกฎหมาย กฎ หรอื ระเบยี บเก่ียวกับการใหความปลอดภัย” ¡Ã³¨Õ ºÑ ºØ¤¤ÅÀÒÂã¹¾ÃкÃÁÁËÒÃÒªÇ§Ñ การจับในกรณมี าตรา ๘๑/๑ นี้ แยกเปน ๒ กรณคี ือ ๑. เขตทเ่ี ปน พระบรมมหาราชวงั พระราชวงั วงั ของรชั ทายาทหรอื พระบรมวงศ ตั้งแตสมเด็จเจา ฟา ข้นึ ไป พระราชนิเวศน พระตาํ หนัก ๒. เขตหรอื สถานที่ ซง่ึ พระมหากษตั รยิ  พระราชนิ ี พระรชั ทายาท พระบรมวงศ ตง้ั แตส มเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป ประทบั หรอื เขตทผ่ี สู าํ เรจ็ ราชการแทนพระองคพ าํ นกั อยู เชน บรเิ วณพลบั พลา ท่ีประทับขณะทําพิธีแรกนาขวัญ ณ บริเวณสนามหลวง หรือบริเวณหองประทับรับรองระหวางท่ี พระราชทานปริญญาของมหาวทิ ยาลัย เปน ตน ดังนั้น การจะจับบุคคลภายในสถานที่ดังกลาว äÁ‹Ç‹Ò¨Ð໚¹¡ÒèѺμÒÁ ËÁÒ¨ѺËÃ×Í¡ÒèѺâ´ÂäÁ‹μŒÍ§ÁÕËÁÒ¨Ѻà¾ÃÒÐà¢μࢌҢŒÍ¡àÇŒ¹μÒÁÁÒμÃÒ ÷ø ¡çμÒÁ ¨Ð¡ÃÐทาํ ÁäÔ ´Œ เวน แต ไดร บั อนญุ าตจากนายกรฐั มนตรหี รอื รฐั มนตรี ซง่ึ นายกรฐั มนตรมี อบหมายกอ น และตอ งแจง เลขาธิการพระราชวังหรอื สมหุ ราชองครกั ษรบั ทราบกอน ในกรณีท่ีเจาพนักงานตํารวจจะเขาจับกุมบุคคลในสถานท่ีดังกลาว จะตอง ขออนุญาตจากนายกรัฐมนตรี เนื่องจาก สํานักนายกรัฐมนตรีเปนผูบังคับบัญชา สํานักงานตํารวจ แหง ชาตอิ ยู ¢ŒÍ椄 à¡μ ๑. การจบั บคุ คลภายในสถานทต่ี ามมาตรา ๘๑/๑ น้ี เปน การจบั บคุ คลทว่ั ไปทอ่ี ยภู ายในเขตสถานทดี่ งั กลา วเทา นน้ั ๒. ถา จะจบั บคุ คลซ่งึ เปน “à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ÍÂÙ¶‹ ÇÒ¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑ” ตามพระราชบัญญตั ริ าชองครกั ษ พ.ศ.๒๔๘๐ ซ่ึงไดแกราชองครักษ สังกัดกรมราชองครักษ นั้นจะตองดําเนินการตามพระราชบัญญัติราชองครักษ พ.ศ.๒๔๘๐ มาตรา ๑๐, ๑๐ ทวิ และ ๑๐ ตรี ซึ่งี ใหอ าํ นาจแกส มหุ ราชองครักษ หรือเจา พนกั งานท่สี มหุ ราชองครักษแ ตงตงั้ ขนึ้ ใหบุคคล ดงั กลาวมอี าํ นาจและหนาทเ่ี ชน เดยี วกับพนักงานฝายปกครองหรอื ตํารวจตามประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา ๓. เขตพระราชวังบางแหงที่ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหเปนท่ีμÑ駢ͧʶҹ·ÕèÃÒª¡Òà ÁÔä´ŒÍÂً㹤ÇÒÁ´ÙáÅ ¢Í§สํา¹Ñ¡¾ÃÐÃÒªÇѧ เชน วังสราญรมย วังสวนสุนันทา เปนตน เชนน้ี äÁ‹¶×ÍÇ‹Ò໚¹à¢μ¾ÃÐÃÒªÇѧตามความหมายของ มาตรา ๘๑/๑

๑๑๘ ¢ŒÍ¾Ö§ÃÐÇѧสาํ ËÃºÑ à¨ÒŒ ¾¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ㹡ÒèѺ¡ÁØ จะเห็นไดวาหลักเกณฑการจับกุมบุคคลท่ีประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาได กําหนดไว เปนหลักเกณฑที่ใชกับบุคคลที่เกี่ยวกับการกระทําความผิดอาญาท่ัวไป แตอยางไรก็ตาม มีบุคคลบางประเภทที่ไดมีกฎหมายบัญญัติเงื่อนไขไวเปนสําคัญ เชนนี้ เจาพนักงานตํารวจจะตองนํา หลักเกณฑที่กฎหมายนัน้ ๆ มาใชบ ังคับ เชน ¡Ã³Õ¨Ñºà´ç¡ จะตองปฏิบัติตามหลักเกณฑท่ีกําหนดไวในพระราชบัญญัติศาลเยาวชน และครอบครัว และวิธพี จิ ารณาคดีเยาวชนและครอบครัวฯ ¾ÃÐÃÒªºÞÑ ÞμÑ Ô ÈÒÅàÂÒǪ¹áÅФÃͺ¤ÃÑÇáÅÐÇ¸Ô Õ¾Ô¨ÒóҤ´àÕ ÂÒǪ¹áÅФÃͺ¤ÃÇÑ ¾.È. òõõó “เด็ก”๒ หมายความวา บุคคลซ่ึงมีอายุเกินกวาอายุที่กําหนดไวตามมาตรา ๗๓ แหงประมวลกฎหมายอาญา แตยังไมเ กนิ สิบหา ปบรบิ ูรณ “เยาวชน” หมายความวา บคุ คลอายเุ กนิ สิบหา ปบริบรู ณ แตย ังไมถ ึงสบิ แปดปบรบิ รู ณ ÁÒμÃÒ öö หามมิใหจับกุมเด็กซ่ึงตองหาวากระทําความผิด เวนแตเด็กนั้นไดกระทาํ ความผดิ ซึ่งหนา หรอื มีหมายจบั หรือคําส่งั ของศาล การจบั กมุ เยาวชนซงึ่ ตอ งหาวา กระทาํ ความผดิ ใหเ ปน ไปตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา ÁÒμÃÒ öù ในการจบั กมุ เด็กหรอื เยาวชนซ่งึ ตอ งหาวา กระทําความผดิ ใหเจาพนกั งาน ผจู บั แจง แกเ ดก็ หรอื เยาวชนนน้ั วา เขาตอ งถกู จบั และแจง ขอ กลา วหารวมทงั้ สทิ ธติ ามกฎหมายใหท ราบ หากมีหมายจับใหแสดงตอผูถูกจับ แลวนําตัวผูถูกจับไปยังท่ีทาํ การของพนักงานสอบสวนแหงทองท่ี ที่ถูกจับทันที เพื่อใหพนักงานสอบสวนของทองที่ดังกลาวสงตัวผูถูกจับไปยังที่ทําการของพนักงาน สอบสวนผูร บั ผดิ ชอบโดยเรว็ ถาขณะจับกุมมีบิดา มารดา ผูปกครอง บุคคลหรือผูแทนองคการซ่ึงเด็กหรือเยาวชน อาศยั อยดู ว ย อยดู ว ยในขณะนนั้ ใหเ จา พนกั งานผจู บั แจง เหตแุ หง การจบั ใหบ คุ คลดงั กลา วทราบ และใน กรณคี วามผิดอาญา ซง่ึ มอี ัตราโทษอยา งสูงตามท่ีกฎหมายกาํ หนดไวใ หจ าํ คกุ ไมเกินหาป เจา พนกั งาน ผูจับจะส่ังใหบุคคลดังกลาวเปนผูนําตัวเด็กหรือเยาวชนนั้นไปยังท่ีทําการของพนักงานสอบสวนตาม วรรคหน่ึงก็ได แตถาในขณะนั้น ไมมีบุคคลดังกลาวอยูกับผูถูกจับ ใหเจาพนักงานผูจับแจงใหบุคคล ดงั กลา วคนใดคนหนง่ึ ทราบถงึ การจบั กมุ ในโอกาสแรกเทา ทส่ี ามารถกระทําได และหากผถู กู จบั ประสงค จะติดตอส่ือสารหรือปรึกษาหารือกับบุคคลเหลาน้ัน ซ่ึงไมเปนอุปสรรคตอการจับกุมและอยูในวิสัย ทจ่ี ะดําเนนิ การได ใหเจาพนกั งานผูจ บั ดําเนนิ การใหตามควรแกก รณโี ดยไมชักชา

๑๑๙ ในการจบั กมุ และควบคมุ เดก็ หรอื เยาวชนตอ งกระทาํ โดยละมนุ ละมอ ม โดยคํานงึ ถงึ ศกั ดศ์ิ รี ความเปน มนษุ ยแ ละไมเ ปน การประจานเดก็ หรอื เยาวชน และหา มมใิ หใ ชว ธิ กี ารควบคมุ เกนิ กวา ทจ่ี ําเปน เพ่ือปองกันการหลบหนีหรือเพื่อความปลอดภัยของเด็กหรือเยาวชนผูถูกจับหรือบุคคลอื่น รวมท้ัง มิใหใชเครื่องพันธนาการแกเด็กไมวากรณีใดๆ เวนแตมีความจาํ เปนอยางยิ่งอันมิอาจหลีกเล่ียงได เพื่อปอ งกันการหลบหนหี รือเพือ่ ความปลอดภัยของเด็กผูถ ูกจับหรอื บุคคลอื่น กอนสงตัวผูถูกจับใหพนักงานสอบสวนแหงทองที่ที่ถูกจับ ใหเจาพนักงานผูจับทาํ บันทึก การจบั กมุ โดยแจง ขอกลาวหาและรายละเอียดเกีย่ วกบั เหตแุ หง การจบั ใหผูถูกจบั ทราบ ท้ังน้ี หามมิให ถามคําใหก ารผถู กู จบั ถา ขณะทาํ บนั ทกึ ดงั กลา วมบี ดิ า มารดา ผปู กครอง หรอื บคุ คลหรอื ผแู ทนองคก าร ซ่ึงเด็กหรือเยาวชนอาศัยอยูดวย อยูดวยในขณะน้ัน ตองกระทําตอหนาบุคคลดังกลาวและจะให ลงลายมือช่ือเปนพยานดวยก็ได ถอยคาํ ของเด็กหรือเยาวชนในช้ันจับกุมมิใหศาลรับฟงเปนพยาน เพอ่ื พสิ ูจนค วามผดิ ของเด็กหรอื เยาวชน แตศาลอาจนาํ มาฟงเปนคณุ แกเดก็ หรอื เยาวชนได ¡Ã³¡Õ ÒèºÑ º¤Ø ¤Å¼ÁŒÙ ¤Õ ÇÒÁ¼´Ô »¡μ·Ô Ò§¨μÔ กจ็ ะตอ งปฏบิ ตั ติ ามพระราชบญั ญตั สิ ขุ ภาพจติ ฯ ¡Ã³Õ¨Ñº·ËÒà จะตองปฏิบัติตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวย การปฏิบัติและ ประสานงานกรณีทหารถกู หาวากระทาํ ความผิดอาญา พ.ศ.๒๕๔๔ ¡Ã³¨Õ ºÑ μÇÑ á·¹·Ò§¡Ò÷μÙ จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามพระราชบญั ญตั วิ า ดว ยเอกสทิ ธแ์ิ ละความคมุ กนั ทางทูตฯ พระราชบัญญัติวาดวยเอกสิทธ์ิและความคุมกันของกงสุลฯ และอนุสัญญากรุงเวียนนา วา ดวยความสมั พันธท างทูต ค.ศ.๑๙๖๑ ขอ ๒๒, ๒๙ ¡Ã³Õ¨ÑºÊÁÒªÔ¡ÊÀҼٌ᷹ÃÒɮà หรือสมาชิกวุฒิสภาในระหวางสมัยประชุม จะตอง ปฏิบตั ติ ามรฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทยฯ มาตรา ๑๒๕ õ.õ ¢éѹμ͹»¯ºÔ ÑμÔ㹡ÒèѺ¡ØÁ เนื่องจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาใหอํานาจในการจับกุมแกพนักงาน ฝายปกครองหรือตํารวจ และใหอํานาจจับกุมแกราษฎรท่ีสามารถจับกุมผูกระทําความผิดซ่ึงหนาได ในบางกรณี ดงั นน้ั จึงขอแยกขั้นตอนปฏิบัตใิ นการจบั กุมเปน ๒ กรณี กลาวคือ õ.õ.ñ ¡Ã³Õà¨ÒŒ ¾¹Ñ¡§Ò¹à»š¹¼ÙŒ¨ºÑ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ไดวางหลักเกณฑสําหรับการปฏิบัติ สาํ หรับการเขา ทําการจับกมุ ซึ่งพอสรุปไดดังนี้ ๑) ในการจบั นน้ั จะตอ งแจง แกผ ทู จี่ ะตอ งถกู จบั กมุ นน้ั วา à¢ÒμÍŒ §¶¡Ù ¨ºÑ แลว สง ให ผูถูกจับนั้นไปยังที่ทําการของพนักงานสอบสวนทองท่ีท่ีถูกจับพรอมกับผูจับ แตถาสามารถนําตัว ผถู กู จบั นนั้ ไปทท่ี าํ การของพนกั งานสอบสวนผรู บั ผดิ ชอบไดใ นขณะนนั้ กใ็ หน าํ ตวั ไป ณ ทที่ าํ การดงั กลา ว และหากผูท่ีจบั นัน้ เห็นวาจําเปน ก็ใหจ ับตวั ไป (มาตรา ๘๓ วรรคแรก)

๑๒๐ ๒) เจาพนักงานผูจับตองᨌ§¢ŒÍ¡Å‹ÒÇËÒใหผูถูกจับทราบ หากมีหมายจับก็ให แสดงหมายจับน้นั ตอ ผูถูกจบั พรอมทง้ั ᨌ§ÊÔ·¸¢Ô ͧ¼¶ÙŒ Ù¡¨ºÑ ดงั นี้ ก) มสิี ิทธิท่จี ะไมใ หก ารหรอื ใหก ารกไ็ ด ข) ถอ ยคําของผถู กู จบั นนั้ อาจใชเ ปน พยานหลกั ฐานในการพจิ ารณาคดไี ด ค) ผถู กู จบั มสี ทิ ธทิ จี่ ะพบและปรกึ ษาทนายความหรอื ผซู ง่ึ จะเปน ทนายความ ๓) ถาผูถูกจับประสงคจะแจงญาติ หรือผูซ่ึงตนไววางใจทราบถึงการจับกุมท่ี สามารถดําเนนิ การไดโ ดยสะดวก และไมเ ปน การขดั ขวางการจบั หรอื การควบคมุ ผถู กู จบั หรอื ทําใหเ กดิ ความไมปลอดภยั แกบุคคลหนึ่งบคุ คลใด ก็ใหเจาพนกั งานอนุญาตใหผถู กู จบั ดาํ เนินการไดต ามสมควร แกก รณี (กรณนี เี้ ปน เรอ่ื งทผ่ี ถู กู จบั รอ งขอ มใิ ชเ ปน การบงั คบั ใหเ จา พนกั งานผจู บั ตอ งแจง ใหท ราบ) ในกรณนี ใ้ี หเ จา พนกั งาน ผูจ ับนัน้ บนั ทึกการจบั ดังกลา วไวด วย (มาตรา ๘๓ วรรคสอง) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒŮաҷèÕ ñóùøõ/òõõó ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๓ วรรคสอง เปน บทบัญญัติกําหนดใหเจาพนักงานผูจับตองแจงขอกลาวหาใหผูถูกจับทราบ ก็เพ่ือใหผูถูกจับทราบวา การกระทาํ ของผถู กู จบั เปน ความผดิ และเพอ่ื ใหผ ถู กู จบั เขา ใจถงึ การกระทําของผถู กู จบั ซง่ึ เปน ความผดิ นน้ั เพอ่ื ประโยชนใ นการใหการ ใหถ อยคาํ หรือตอ สูค ดี โดยเจาพนกั งานผจู ับไมจ าํ ตอ งแจง ขอหาความผดิ ใหต รงกบั ทพ่ี นกั งานอยั การโจทกจ ะฟอ งผถู กู จบั เพราะคดยี งั ตอ งมกี ารสอบสวนตอ ไปวา ผถู กู จบั กระทํา ความผิดหรอื ไม และกระทําความผิดฐานใด คดนี ้ี แมบ นั ทกึ การจบั กมุ แจง ขอ หาวา จาํ เลยมเี มทแอมเฟตามนี ไวใ นครอบครอง เมอื่ พนกั งานสอบสวนแจง ขอ หาแกจ ําเลยวา มเี มทแอมเฟตามนี ไวใ นครอบครองเพอื่ จําหนา ย ถอื วา มี การสอบสวนในความผดิ ฐานดงั กลา วแลว โจทกจ งึ มอี าํ นาจฟอ ง เมอ่ื โจทกบ รรยายฟอ งวา จาํ เลยกระทํา ความผดิ ฐานมเี มทแอมเฟตามนี ไวใ นครอบครองเพอื่ จําหนา ยและขอ เทจ็ จรงิ ฟง เปน ยตุ ขิ า งตน ศาลยอ ม ลงโทษจาํ เลยในความผิดฐานมเี มทแอมเฟตามีนไวในครอบครองเพื่อจาํ หนายตามฟองได ๔) ถา บคุ คลซง่ึ จะถกู จบั ขดั ขวางหรอื จะขดั ขวางการจบั หรอื หลบหนหี รอื พยายาม จะหลบหนี ผูจับมีอํานาจใชÇÔ¸ÕËÃ×Í¡Òû‡Í§¡Ñ¹·éѧËÅÒÂà·‹Ò·èÕàËÁÒÐÊÁá¡‹¾ÄμÔ¡Òóแหงเรื่องในการ จบั นน้ั ได (มาตรา ๘๓ วรรคทา ย) ®¡Õ Ò·èÕ öùò/òõõ÷ กอ นทจ่ี าํ เลยจะใชม ดี แทงผเู สยี หายที่ ๒ จาํ เลยใชอ าวธุ มดี แทงผเู สยี หายที่ ๑ และกาํ ลงั ขน้ึ รถจกั รยานยนตเ พอ่ื หลบหนี เมอื่ ผเู สยี หายท่ี ๒ มาถงึ และพบผเู สยี หาย ท่ี ๑ ถกู แทง กบั เหน็ จาํ เลยถอื อาวธุ มดี นงั่ ครอ มรถจกั รยานยนต เปน กรณที ผ่ี เู สยี หายที่ ๒ พบการกระทํา ความผิดตอผูเสียหายที่ ๑ โดยอาการซ่ึงแทบจะไมมีความสงสัยเลยวาจาํ เลยไดใชอาวุธมีดแทง ผูเสียหายท่ี ๑ มาแลวสดๆ ถือวาการกระทําของจาํ เลยเปนความผิดซ่ึงหนาตอผูเสียหายท่ี ๒ ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญามาตรา ๘๐ วรรคแรก ผเู สยี หายท่ี ๒ ในฐานะราษฎรยอ มมี อํานาจจับจาํ เลยไดตามมาตรา ๗๙ การที่ผูเสียหายที่ ๒ กระโดดถีบจาํ เลยก็เพื่อหยุดยั้งมิใหจําเลย กับพวกขับรถจกั รยานยนตห ลบหนีอนั เปน การกระทาํ เพื่อจบั จําเลย จาํ เลยไมมสี ิทธปิ องกันเพ่ือใหต น พนจากการทจ่ี ะตอ งถกู จบั เมอื่ จําเลยใชอาวุธมดี แทงผูเสียหายที่ ๒ จนไดรับอันตรายสาหัส จงึ ไมใ ช เปนการปอ งกันโดยชอบดวยกฎหมาย

๑๒๑ ๕) เจา พนกั งานผทู าํ การจบั ตอ งเอาตวั ผถู กู จบั ไปยงั ทท่ี าํ การของพนกั งานสอบสวน ทอ งท่ีท่รี ะบุไวใ นมาตรา ๘๓ และเมื่อถงึ ทีน่ ัน้ แลว ใหส งตวั ผถู กู จับแกพ นักงานตํารวจของทีท่ ําการของ พนกั งานสอบสวนดังกลา ว เพ่อื ดําเนนิ การตอ ไป การนาํ ตวั ผถู กู จบั ไปยงั ทท่ี าํ การของพนกั งานสอบสวน นอกจากมกี ารแจง ขอ กลา วหา และรายละเอียดเกี่ยวกับเหตุแหงการจับใหผูถูกจับทราบ ถามีหมายจับใหแจงใหผูถูกจับทราบ และอา นใหฟง และมอบสําเนาบนั ทึกการจบั แกผถู กู จับนน้ั (มาตรา ๘๔ (๑)) ๖) ใหพ นกั งานตํารวจซงึ่ มผี นู าํ ผถู กู จบั มาสง (ผรู บั มอบตวั ) แจง ผถู กู จบั ใหท ราบ ถงึ Ê·Ô ¸μÔ ÒÁÁÒμÃÒ ÷/ñ ã¹âÍ¡ÒÊáá กลา วคือ แจงใหเขาทราบวาเขามีสทิ ธิ ดงั น้ี - มีสิทธิแจงหรือขอใหเจาพนักงานแจงใหญาติหรือผูซ่ึงใหถูกจับหรือ ผตู อ งหาไวว างใจทราบถงึ การถูกจับกมุ สถานทีท่ ่ีถูกควบคมุ ในโอกาสแรก - พบและปรกึ ษาผูซ่งึ จะเปน ทนายความเปน การเฉพาะตวั - ใหทนายความหรือผูซ่ึงตนไววางใจเขาฟงการสอบปากคาํ ตนไดในช้ัน สอบสวน - ไดร บั การเยย่ี มหรอื ตดิ ตอกับญาตไิ ดตามสมควร - ไดรับการรักษาพยาบาลโดยเรว็ เม่อื เกิดการเจ็บปว ย รวมท้งั จัดใหผูถ ูกจับสามารถติดตอกับญาตหิ รือผูซ ง่ึ ตนไววางใจ เพือ่ แจง ให ทราบถึงการจับกุมและสถานท่ีท่ีถูกควบคุมไดในโอกาสแรก เม่ือผูถูกจับมาถึงท่ีทาํ การของพนักงาน สอบสวน หรือถากรณีผูถูกจับรองขอใหพนักงานตํารวจเปนผูแจง ก็ใหจัดการ ตามคาํ รองขอนั้นโดยเร็วและใหเจาพนักงานตํารวจบันทึกการที่ผูถูกจับไดแจงกับญาติหรือผูท่ีไววางใจ หรือการไดจัดการแจงให (ทางปฏิบัติ พนักงานสอบสวนจะไดบันทึกใหปรากฏไวในบันทึกพนักงาน สอบสวน) ในการนม้ี ใิ หเ รียกคาใชจ ายใดๆ จากผถู ูกจบั (มาตรา ๘๔ วรรคสอง) ๗) ในกรณีที่มีผูนําผูถูกจับมาสง และถาเปนการจับโดยมีหมายของศาล ใหร บี ดําเนนิ การสง บคุ คลนนั้ มายงั ศาลทอ่ี อกหมายหรอื พนกั งานเจา หนา ทที่ กี่ ําหนดไวใ นหมายโดยดว น แตถ า ไมอ าจสง ไปไดใ นขณะนนั้ เนอื่ งจากเปน เวลาทศี่ าลปด หรอื ใกลจ ะปด ทําการ ใหเ จา พนกั งานตํารวจ ผรู บั ตวั ผถู กู จบั นน้ั มอี ํานาจปลอ ยตวั ชวั่ คราวหรอื ควบคมุ ผถู กู จบั ไวไ ดจ นกวา จะถงึ เวลาศาลเปด ทาํ การ (มาตรา ๘๔/๑) ๘) ในกรณีจาํ เปนเจาพนักงานตาํ รวจซ่ึงทําการจับจะจัดการพยาบาลผูถูกจับ กอ นนาํ ตัวมาสง พนักงานสอบสวนกไ็ ด (มาตรา ๘๔ วรรคสาม) ๙) เจาพนักงานผูรับตัวผูถูกจับไว มีอาํ นาจคนตัวผูตองหา และยึดสิ่งตางๆ ทอี่ าจใชเปนพยานหลกั ฐานไวไ ด (ตามมาตรา ๘๕)

๑๒๒ ๑๐) เมื่อเจาพนักงานตํารวจจับบุคคลตามหมายจับไดแลว ใหรายงานศาลท่ี ออกหมายจับทราบโดยเร็วแตตองไมชากวา ๗ วัน นับแตวันจับ (ขอบังคับประธานศาลฎีกาวาดวย หลกั เกณฑและวิธีการเก่ยี วกับการออกคาํ ส่งั หรือหมายอาญา ขอ ๒๓) นอกจากวิธีจัดการตามหมายจับที่กําหนดไวในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญาฯ แลว สํา¹Ñ¡§Ò¹ตาํ ÃǨáË‹§ªÒμÔä´ÁŒ Õคาํ Êèѧ㹡ÒÃกาํ ˹´á¹Ç·Ò§ã¹¡Òû¯ÔºÑμ§Ô Ò¹¢Í§ ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨ·Õàè ¡ÕÂè Ç¢ŒÍ§¡ºÑ ¡ÒÃอํา¹Ç¤ÇÒÁÂØμ¸Ô ÃÃÁ㹤´ÍÕ ÒÞÒänj໹š ¡ÒÃ੾ÒÐ ¤Í× คาํ ʧèÑ สาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨá˧‹ ªÒμÔ ·Õè ôñù/òõõö àÃÍè× § ¡ÒÃอาํ ¹Ç¤ÇÒÁÂμØ ¸Ô ÃÃÁ 㹤´ÍÕ ÒÞÒ ¡ÒÃทาํ สาํ ¹Ç¹¡ÒÃÊͺÊǹáÅÐÁÒμáÒäǺ¤ÁØ μÃǨÊͺàç‹ Ã´Ñ ¡ÒÃÊͺÊǹ¤´ÍÕ ÒÞÒ ลงวันท่ี ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖ ซงึ่ ไดกลาวถึงการจบั กมุ ไวในบทท่ี ๒ ซึ่งพอทีจ่ ะสรุปไดดังเปน แนวทาง ปฏิบัติในการจับกุมตามคาํ สัง่ ตช. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ดงั น้ี ๑) การจบั นนั้ เจา พนกั งานตาํ รวจตอ งᨧŒ ᡼‹ ·ŒÙ ¨Õè ж¡Ù ¨ºÑ ¹¹Ñé ÇÒ‹ à¢ÒμÍŒ §¶¡Ù ¨ºÑ áÅŒÇส่ังใหผูถูกจับไปยังท่ีทําการของพนักงานสอบสวนแหงทองท่ีที่ถูกจับพรอมดวยผูจับทันที เวน แตส ามารถนาํ ไปทท่ี าํ การพนกั งานสอบสวนผรู บั ผดิ ชอบไดใ นขณะนน้ั ใหน าํ ไปทที่ าํ การของพนกั งาน สอบสวนผูรบั ผิดชอบนนั้ แตถ า จําเปน ก็ใหจับตัวไป (คําสงั่ ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๒) ๒) μŒÍ§á¨§Œ ¢ÍŒ ËÒใหผ ถู ูกจับทราบ หากมีหมายจบั ใหแสดงตอผูถ ูกจบั และแจง ดวยวาผูถูกจับมีสิทธ์ิท่ีจะใหการหรือไมใหการก็ได หากใหการถอยคํานั้นอาจใชเปนพยานหลักฐาน ในการพจิ ารณาคดไี ด และผถู กู จบั มสี ทิ ธท์ิ จ่ี ะพบและปรกึ ษาทนายความ หรอื ผซู งึ่ จะเปน ทนายความได โดยใหเจาพนักงานตาํ รวจพูดขอ ความในลักษณะตอ ไปนี้ ¡Ã³àÕ »¹š ¡ÒèºÑ â´ÂäÁ‹ÁÕËÁÒ¨ºÑ “คณุ (ทา น) ถกู จบั แลว ในขอ หา................... คณุ (ทา น)มสี ทิ ธท์ิ จี่ ะใหก ารหรอื ไมใ หก ารกไ็ ด ถา คณุ (ทา น)ใหก ารถอ ยคาํ นน้ั อาจใชเปนพยานหลักฐานในการพจิ ารณาคดีได คณุ (ทาน)มีสทิ ธิท์ ่ีจะพบและปรกึ ษาทนายหรอื ผซู ง่ึ จะเปนทนายความได” ¡Ã³àÕ »š¹¡ÒèѺâ´ÂÁËÕ ÁÒ¨ѺËÃÍ× คําʧÑè ¢Í§ÈÒÅ “คุณ(ทาน) ถูกจับตามหมายจับของศาล..............ท่ี.............../๒๕...........ลงวันท่ี................ในขอหา ..............................................คุณ(ทาน)มสี ทิ ธิท์ ี่จะใหการหรือไมใ หก ารก็ได ถา คุณ(ทา น)ใหการถอยคํานน้ั อาจใชเปนพยาน หลักฐานในการพิจารณาคดไี ด คุณ(ทา น)มสี ทิ ธทิ์ ีจ่ ะพบและปรึกษาทนายหรอื ผูซ งึ่ จะเปนทนายความได” นอกจากน้ีใหเจาพนักงานผูจับºÑ¹·Ö¡à¡èÕÂǡѺ¡ÒÃᨌ§ÊÔ·¸Ôดังกลาวขางตนไว 㹺ѹ·¡Ö ¡ÒèºÑ ¡ØÁดวย โดยใหปรากฏขอความวา “ผูจ ับไดแ จงใหผ ูถ ูกจบั ทราบแลววา ทา นตอ งถกู จับ ในขอหาดังกลาวและมีสิทธิท่ีจะใหการหรือไมใหการก็ได ใหการถอยคําน้ันอาจใชเปนพยานหลักฐาน ในการพจิ ารณาคดไี ดแ ละมสี ทิ ธทิ์ จี่ ะพบและปรกึ ษาทนายความหรอื ผซู ง่ึ จะเปน ทนายความได” จากนนั้ จึงบันทกึ คาํ ใหการของผถู กู จับลงในบนั ทกึ การจบั (คําส่ัง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๓) ๓) ถาผูถูกจับประสงคจะแจงใหญาติ หรือผูซ่ึงตนไววางใจทราบถึงการจับ หากเปนการสะดวกและไมเปนการขัดขวางการจับหรือการควบคุมผูถูกจับหรือทําใหเกิดความไม

๑๒๓ ปลอดภัยแกบุคคลใดใหเจาพนักงานอนุญาตใหผูถูกจับดําเนินการไดตามสมควรแกกรณี (คําส่ัง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๔) ๔) หากบุคคลซึ่งจะถูกจับขัดขวางหรือจะขัดขวางการจับ หรือหลบหนีหรือ พยายามจะหลบหนี ผูทําการจับมีอํานาจใชวิธีหรือการปองกันที่เหมาะสมแกพฤติการณแหงเร่ืองใน การจบั น้นั (คาํ สั่ง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๕) ๕) เจา พนกั งานตาํ รวจหรอื ราษฎรผทู าํ การจบั ตอ งเอาตวั ผถู กู จบั ไปยงั ทที่ าํ การ ของพนักงานสอบสวนแหงทองท่ีที่ถูกจับพรอมดวยผูจับ เวนแตสามารถนําไปที่ทําการของพนักงาน สอบสวนผูรับผดิ ชอบไดในขณะนน้ั ใหนําไปทีท่ ําการของพนกั งานสอบสวนผูรับผดิ ชอบดงั กลา ว กรณพี นกั งานสอบสวนแหงทองที่ทีถ่ ูกจบั เปนคนละทอ งท่ีกบั พนักงานสอบสวน ผรู บั ผดิ ชอบ ใหห วั หนา หนว ยงานทมี่ อี าํ นาจสอบสวนแหง ทอ งทท่ี ถ่ี กู จบั รบี สง ตวั ผถู กู จบั ไปยงั พนกั งาน สอบสวนทอ งทที่ ร่ี บั ผดิ ชอบโดยทนั ที และใหค าํ นงึ ถงึ ระยะเวลาในการควบคมุ ผถู กู จบั หรอื ผตู อ งหาดว ย (คําสัง่ ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๖) ๖) กรณีเจาพนักงานตํารวจเปนผูจับใหแจงขอหาและรายละเอียดเกี่ยวกับ เหตุการณจับใหผูถูกจับทราบ ถามีหมายจับใหแจงใหผูถูกจับทราบและอานใหฟง โดยบันทึกไวใน รายงานประจําวันเก่ียวกับคดีขอรับตัวผูถูกจับไวควบคุม โดยใหผูถูกจับลงลายมือช่ือรับทราบไว และ มอบสําเนาบนั ทกึ การจบั กมุ แกผูถ ูกจับนั้น โดยใหผ ูถูกจบั ลงลายมอื ชือ่ รบั สาํ เนาไวในบนั ทึกการจับกมุ (คําสง่ั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๗) õ.õ.ò ¡Ã³ÃÕ ÒɮèѺ เน่อื งจากประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญามาตรา ๗๙ ไดใ หอํานาจแก ราษฎรในการจับกุมได เม่ือเขาหลักเกณฑที่กฎหมายกําหนดดังที่กลาวมาแลวขางตนคือตองเปนการ กระทําความผิดซึ่งหนาและความผิดน้ันจะตองเปนความผิดที่ระบุไวในบัญชีทายประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความอาญาและเมื่อราษฎรจับผูกระทําความผิดซ่ึงหนาไดแลวน้ัน ประมวลกฎหมาย มาตรา ๘๓ ยงั ไดกาํ หนดหนาท่ีใหราษฎรผจู ับนน้ั ดําเนนิ การดังตอ ไปนี้ ๑. μÍŒ §á¨§Œ ᡼‹ ·ŒÙ ¨èÕ Ð¶¡Ù ¨ºÑ ¹¹Ñé ÇÒ‹ à¢ÒμÍŒ §¶¡Ù ¨ºÑ แลว สง่ั ใหผ ถู กู จบั ไปยงั ทที่ าํ การ ของพนกั งานสอบสวนแหง ทอ งทที่ ถ่ี กู จบั พรอ มกบั ผจู บั แตห ากสามารถนาํ ตวั ไปยงั ทที่ าํ การของพนกั งาน สอบสวนผูร ับผิดชอบไดใ นขณะน้ันก็ใหน าํ ไป และหากจําเปน ก็ใหจบั ตัวไป (มาตรา ๘๓ วรรคแรก) ๒. ราษฎรผูจับตองเอาตัวผูถูกจับไปยังสถานท่ีท่ีทําการของพนักงานสอบสวน ดงั กลาวตามมาตรา ๘๓ โดยทันที และเมอ่ื ถึงทน่ี ัน้ แลวใหÊ ‹§μÑǼŒÙ¶Ù¡¨ºÑ ãËጠ¡à‹ ¨ŒÒ¾¹¡Ñ §Ò¹μíÒÃǨของ ท่ีทําการของพนักงานสอบสวนนน้ั ๓. ใหเจาพนักงานตํารวจซ่ึงรับมอบตัว ŧºÑ¹·Ö¡ªè×Í ÍÒªÕ¾ ·èÕÍÂÙ‹¢Í§¼ÙŒ¨Ñº ÃÇÁ¶Ö§¢ŒÍ¤ÇÒÁáÅоÄμÔ¡ÒóáË‹§¡ÒèѺ¹Ñé¹äÇŒ และให¼ŒÙ¨ÑºÅ§ÅÒÂÁ×ͪ×èÍ¡íҡѺÃÇÁ·Ñé§á¨Œ§

๑๒๔ ¢ÍŒ ¡ÅÒ‹ ÇËÒáÅÐÃÒÂÅÐàÍÂÕ ´á˧‹ ¡ÒèºÑ ã˼Œ ¶ÙŒ ¡Ù ¨ºÑ ·ÃÒºáÅÐᨧŒ ã˼Œ ¶ÙŒ ¡Ù ¨ºÑ ·ÃÒº´ÇŒ ÂÇÒ‹ ¼¶ŒÙ ¡Ù ¨ºÑ ÁÊÕ ·Ô ¸ìÔ ¨ÐäÁã‹ Ë¡Œ ÒÃËÃÍ× ãË¡Œ Òáäç ´áŒ Åж͌ ¤íҢͧ¼¶ÙŒ ¡Ù ¨ºÑ ÍÒ¨ãªàŒ »¹š ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ã¹¡Òþ¨Ô ÒóҤ´äÕ ´Œ โดยบันทึกไวในบันทึกประจาํ วันเกี่ยวกับคดี ขอรับตัวผูถูกจับไวควบคุมและใหผูถูกจับลงลายมือชื่อ รบั ทราบไว (มาตรา ๘๔ วรรคแรก (๒) และคําสั่ง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๓.๘) ๔. ถา บคุ คลซง่ึ จะถกู จบั ขดั ขวางหรอื จะขดั ขวางการจบั หรอื หลบหนหี รอื พยายาม จะหลบหนีผูทาํ การจับอาจมีอาํ ¹Ò¨ãªŒÇÔ¸ÕËÃ×Í¡Òû‡Í§¡Ñ¹·éѧËÅÒÂà·‹Ò·èÕàËÁÒÐÊÁá¡‹¾ÄμÔ¡Òó á˧‹ àÃè×ͧในการจบั (มาตรา ๘๓ วรรคสาม) ๕. ในการจับนั้นราษฎรซึ่งทาํ การจับจะจัดการพยาบาลผูถูกจับเสียกอนนาํ ตัว มาสงเจาพนกั งานตํารวจก็ได (มาตรา ๘๔ วรรคสาม) õ.ö ¡ÒÃทาํ ºÑ¹·Ö¡¡ÒèѺ¡ÁØ บันทึกการจับกุมเปนหลักฐานสาํ คัญอยางย่ิงตอการดาํ เนินคดี เพราะบันทึกการจับกุม จะประกอบไปดวย วัน เวลา สถานที่ ในการจบั กุม ตลอดจนพฤตกิ ารณของผตู อ งหา หรือบุคคลทอี่ ยู ในขณะเกดิ เหตุ คาํ ใหก ารของผตู อ งหา ของกลางทพ่ี บ ดงั นนั้ เจา พนกั งานตํารวจจะตอ งใหค วามสําคญั กบั การบนั ทกึ การจบั กมุ นเ้ี ปนอยา งยิ่ง ÊÒÃÐสาํ ¤ÞÑ ã¹º¹Ñ ·Ö¡¡ÒèºÑ ¡ÁØ ดงั ทกี่ ลา วแลว ขา งตน ถงึ ความสาํ คญั ของบนั ทกึ การจบั กมุ ซงึ่ ในบนั ทกึ การจบั กมุ จะตอ งมี สาระสาํ คัญ คอื ๑) บันทึกการจบั กุมเปน ไปตามแบบที่ ตร. ไดกําหนดไว (แบบ ส.๕๖ - ๒๗) สง่ิ สําคญั ยงิ่ ในการทําบันทึกการจับกุมคือ จะตองÃкØÃÒÂÅÐàÍÕ´áË‹§¾ÄμÔ¡Òó เน่ืองจากพนักงานสอบสวน สามารถนําขอ เทจ็ จรงิ นนั้ กาํ หนดไวใ นสํานวนคดฟี อ งรอ งแกผ กู ระทาํ ความผดิ เพอ่ื ใหศ าลสามารถนําตวั ผูกระทําความผิดน้นั มารบั โทษตามทีก่ ฎหมายกําหนดได ๒) ขอเท็จจริงท่ีระบุไวในบันทึกการจับกุมตองÊÍ´¤ÅŒÍ§à»š¹àËμØ໚¹¼Å ไมขัดตอ ความเปน จรงิ เพราะหากผจู บั กมุ ระบขุ อ เทจ็ จรงิ หรอื พฤตกิ ารณไ มส มเหตสุ มผล อาจทําใหค ดเี สยี หายได หรือหากใบบันทึกจับกุมบางสวนมีขอพิรุธ อาจสงผลใหบันทึกการจับกุมท้ังฉบับหมดความนาเช่ือถือ ไปได และดว ยเหตอุ นั ควรสงสัยท่เี กดิ จากความบกพรองนี้ อาจสง ผลใหศ าลพจิ ารณาพพิ ากษายกฟอง เพราะเหตดุ งั กลาวได ๓) ขอเทจ็ จริงทป่ี รากฏในบันทกึ จับกมุ จะตอ งÊÍ´¤ÅÍŒ §μç¡Ñºº¹Ñ ·¡Ö คําãËŒ¡Òà เพราะ หากขัดแยงกนั ทาํ ใหเกดิ ขอ พิรธุ และสง ผลกระทบตอ การดาํ เนนิ คดี ๔) ผูที่ลงชื่อในบันทึกจับกุม¨ÐμŒÍ§à»š¹¼ŒÙ·èÕÁÕʋǹËÇÁ㹡ÒèѺ¡ØÁน้ัน เพราะจะทราบ ขอ เทจ็ จรงิ หรอื พฤตกิ ารณท เี่ กดิ ขนึ้ ในขณะจบั กมุ สามารถเปน พยานในชน้ั ศาลได และจะทาํ ใหก ารเบกิ ความ ของพยานสอดคลอ งกัน เพราะหากพยานคเู บิกความขัดแยง กนั ก็จะสง ผลใหศ าลยกฟองคดีนน้ั ได

๑๒๕ ๕) ใหºÑ¹·Ö¡¶ŒÍÂคํา¢Í§¼ÙŒ¶Ù¡¨ÑºÍ‹ҧÅÐàÍÕ´ แมวาประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๘๔ วรรคทา ย ทรี่ ะบไุ วว า ถอ ยคาํ รบั สารภาพของผถู กู จบั วา ตนไดก ระทาํ ความผดิ นนั้ กฎหมายหามมิใหรบั ฟง เปนพยานหลักฐานกต็ าม แตถ อยคําอน่ื ๆ ท่ีผูถกู จบั ไดก ลา วกบั เจา พนกั งาน ผจู บั นนั้ เชน คาํ บอกกลา วถงึ เหตกุ ารณท เี่ กดิ ขน้ึ สงิ่ ทเ่ี กยี่ วขอ งเหลา นี้ ศาลจะรบั ฟง เปน พยานหลกั ฐาน เพอื่ พิสูจนค วามผดิ ของผูถกู จับได แตจ ะตอ งมกี ารแจง สิทธแ์ิ กผถู ูกจับน้นั แลว (มาตรา ๘๔ วรรคทาย) ๖) บนั ทกึ การจบั กมุ ไมว า จะเขยี นดว ยหมกึ หรอื พมิ พก ต็ าม ถา Á·Õ ¼èÕ ´Ô ·ãÕè ´ ËÒŒ ÁÁãÔ Ë¢Œ ´Ù ź แตใหขีดฆาคําผิดน้ันแลวเขียนใหม แลวใหเจาพนักงานผูแกไขน้ันลงนามยอรับรองไวขางกระดาษ กรณถี อ ยคาํ ตกเตมิ เมื่อเติมขอ ความแลวเจา พนักงานผูเตมิ ขอความตองลงนามยอ กํากบั ไว ๗) สาระสําคัญที่ตองระบุในบันทึกการจับกุมน้ัน นอกจากสถานท่ีทําบันทึกการจับกุม วนั เดอื นปท ที่ ําการจบั กมุ ชอ่ื ตําแหนง ผจู บั กมุ ชอื่ อายุ สญั ชาติ ภมู ลิ ําเนาของผถู กู จบั แลว สงิ่ ทสี่ ําคญั คอื ๑. จะตอ งมขี อ ความท่รี ะบวุ าไดÁ¡Õ ÒÃᨌ§Ç‹Òà¢ÒμÍŒ §¶Ù¡¨Ñº ¢ŒÍ¡Å‹ÒÇËÒ áÅÐä´ÁŒ Õ ¡ÒÃᨧŒ ÊÔ·¸Ôìá¡ผ‹ ถู ูกจบั ๒. การกระทาํ ทงั้ หลาย ทีอ่ างวาผูถ กู จบั ไดก ระทาํ ความผิด ๓. วัน เดือน ป และเวลา ตลอดจนสถานท่ี ซ่งึ เกดิ การกระทําความผดิ และจบั กุม ๔. ถอ ยคาํ (คาํ ใหการ) ของผูถูกจบั ๕. ขอ เท็จจรงิ รายละเอียดท่เี ก่ียวขอ ง ๖. ของกลาง, พยานหลักฐาน ๗. การเขียนแผนท่เี กดิ เหต,ุ ภาพถา ยสถานทเี่ กิดเหตุ ๘. ลายมือชอื่ ผถู กู จบั ผจู บั ผูบนั ทึก และพยาน

๑๒๖ ¢ÍŒ Êѧà¡μ ๑) ในการจบั กมุ ใชห ลกั เกณฑท ก่ี าํ หนดไวใ นประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา นอกจากน้ี ไดม คี าํ พพิ ากษา ศาลฎกี าท่ไี ดว างหลักเกณฑในเร่ืองของการจับกมุ ไว กลา วคอื (๑) การจบั แมจ ะเปน การ¨ºÑ º¤Ø ¤Åã¹·ÊÕè Ò¸ÒóР¡¨ç ÐμÍŒ §ÁËÕ ÁÒ¨ºÑ เวน แตจ ะเขา ขอ ยกเวน ตามประมวล กฎหมายวิธพี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๘ (๒) กรณมี ¼ี ¢ŒÙ Íã˨Œ ºÑ â´ÂᨧŒ ÇÒ‹ º¤Ø ¤Å¹¹Ñé ä´¡Œ ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô áÅÐᨧŒ ´ÇŒ ÂÇÒ‹ ä´ÃŒ ÍŒ §·¡Ø ¢ä ÇμŒ ÒÁÃÐàºÂÕ º¹¹Ñé äÁ‹à»š¹¢ŒÍ¡àÇŒ¹·èÕãËŒอํา¹Ò¨¾¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤ÃͧËÃ×ÍตําÃǨ¨Ñºâ´ÂäÁ‹μŒÍ§ÁÕคําÊÑè§ËÃ×ÍËÁÒ¢ͧÈÒÅ เน่ืองจากมิใชกรณี เปนความผิดซึง่ หนาหรอื มเี หตุจําเปนอยางอนื่ ท่ีใหจบั ได (บันทกึ สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา เรอ่ื งเสร็จที่ ๔๕๒/๒๕๔๖ (หารือปญ หาขอกฎหมายเดยี วกบั การจบั กมุ ฯ)) ดงั น้นั กรณดี ังกลา วจงึ จบั กมุ มไิ ด (๓) การทาํ บันทกึ การจับกุมจะบนั ทึก ณ ทีเ่ กิดเหตุ หรอื สถานีตํารวจ ก็สามารถกระทําไดเพราะ¡®ËÁÒ äÁ‹ä´ŒºÑ§¤ÑºÇ‹Ò ¨ÐμŒÍ§ทําºÑ¹·Ö¡¡ÒèѺ¡ØÁã¹Ê¶Ò¹·èÕ·èըѺ¡ØÁ การทําบันทึกการจับกุมที่สถานีตํารวจซึ่งกระทําในเวลา ไลเ ลี่ยกัน จึงกระทําได (คาํ พิพากษาฎีกาที่ ๒๘๙๒/๒๕๓๖) (๔) แมป ระมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๔ วรรคทา ย จะบญั ญตั มิ ใิ หน ําคาํ รับสารภาพ น้ันจับกุมเปนพยานหลักฐานก็ตาม แต¢ŒÍ¤ÇÒÁÍ×蹫Öè§à»š¹¢ŒÍà·ç¨¨ÃÔ§·Õè»ÃÒ¡¯ã¹คําÃѺÊÒÃÀÒ¾ กฎหมายมิไดหามนํามา รับฟงเสียทีเดียว ดังน้ัน ขอความหรือขอเท็จจริงใด ซ่ึงมิใชคํารับสารภาพวาเปนผูกระทําความผิด หากเจาพนักงานตํารวจ ไดแจง สิทธใิ นขณะทผี่ นู ัน้ ถูกจบั แลว กฎหมายไมไ ดห ามมิใหรบั ฟง เสียทเี ดยี ว (คาํ พิพากษาฎีกาที่ ๑๒๘๐/๒๕๕๗) (๕) ¡ÒÃäÁ‹á¨Œ§ÊÔ·¸Ôตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๗/๑ ทําãËŒºÑ¹·Ö¡¡ÒèѺ¡ØÁ äÁÍ‹ Ò¨ÃѺ¿˜§ä´Œ (คาํ พิพากษาฎีกาที่ ๔๐๖๓/๒๕๔๙) ๒) บันทึกการจับกุมเปนสิ่งสําคัญอยางยิ่งตอการสอบสวนดําเนินคดี เพราะจะเปนสิ่งท่ีบงบอกวามีการ กระทําความผดิ หรือไม ดงั น้ัน (๑) ในบนั ทกึ การจบั กมุ จะตอ งŧÃÒÂÅÐàÍÂÕ ´á˧‹ ¾Äμ¡Ô Òóต า งๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ขอ เทจ็ จรงิ ทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจ ผูเขา ทาํ การจบั กุมไดดําเนินการอะไรบาง เชน กอ นเขาทําการจบั กมุ ไดมกี ารเฝาสะกดรอยตดิ ตามผูกระทาํ ความผดิ มีการใช สายลับเขา ไปสงั เกตการณเ กบ็ ขอมลู และไดข อเทจ็ จริงอยา งไรบาง (๒) จะตองมีรายละเอียดท่ีแสดงใหเห็นวาผูกระทําความผิดนั้นä´Œ¡ÃÐทํา¡ÒÃáÅÐ㪌ÇÔ¸Õ¡ÒÃÍ‹ҧäÃบาง ทเี่ ขา องคป ระกอบความผิด (๓) มีÀÒ¾¶‹ÒÂáÅоÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ÍÐäÃบางท่ีสามารถนําไปในการยืนยันถึงการกระทําความผิด ตลอดจนการทาํ แผนผงั แสดงใหเ หน็ ถงึ การเชอ่ื มโยงของผรู ว มกระทาํ ความผดิ วา ใครทาํ หนา ทอี่ ยา งไรในการทกี่ ระทาํ ความผดิ ไดท าํ เปน ขบวนการ เพราะจะสามารถดาํ เนนิ คดกี บั ผกู ระทาํ ความผดิ ทกุ คนทเ่ี กยี่ วขอ งไดอ ยา งถกู ตอ งและในขอ หาทหี่ นกั ขน้ึ ได (๔) ในกรณีผูเสียหายเปนเด็ก จะตองºÑ¹·Ö¡äÇŒãËŒªÑ´à¨¹Ç‹Òà´ç¡àÃèÔÁ¶Ù¡ÅÐàÁÔ´ËÃ×Ͷ١¡ÃÐทํา¤ÃÑé§áá μéѧáμ‹àÁ×èÍäËË และ¤ÇÃนําคําÊÑÁÀÒɳ¢Í§¹Ñ¡¨ÔμÇÔ·ÂÒËÃ×͹ѡÊѧ¤ÁÇÔ·ÂÒ·ÕèࢌÒËÇÁÊÑÁÀÒɳà´ç¡¹Ñé¹ÁÒÃÇÁ¡Ñº ºÑ¹·Ö¡¡ÒèѺ¡ØÁดวย เพ่ือยืนยันความชัดเจน กรณีไมชัดเจนเรื่องอายุเด็ก ควรจะตองบรรยายไวดวยวา จากการสังเกต เรื่องพฤตกิ รรมการพูดคุย ลกั ษณะรูปราง มีเหตอุ นั ควรเชอ่ื ไดว า ผูเ สียหายอายตุ า่ํ กวา ๑๘ ป

๑๒๗ ป.จ.ว.ขอ...................เวลา.........................น. คดีอาญาท่.ี ................................................... บญั ชีของกลางลาํ ดับที่................................... º¹Ñ ·¡Ö ¡ÒèѺ¡ØÁ สถานทบ่ี นั ทกึ ............................................................................................................................................ วนั /เดอื น/ป ทบ่ี นั ทกึ ................................................................................................................................... วนั /เดอื น/ป ทจ่ี บั กมุ .................................................................................................................................... สถานทจ่ี บั กมุ ท.ี่ ....................................................................บา นเลขท.่ี ......................หม.ู ................. ตรอก/ซอย......................................แขวง/ตาํ บล.....................................เขต/อาํ เภอ.................................. จงั หวดั ...................................นามเจา พนกั งานตาํ รวจทท่ี าํ การจบั กมุ .....(ระบยุ ศ ชอ่ื นามสกลุ ตาํ แหนง สังกดั ของเจา พนักงานตาํ รวจทีท่ ําการจบั กมุ ทุกคน)....................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ไดร วมกันจบั กมุ ตวั ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... พรอ มดว ยของกลางม.ี ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... (Ê õö - ò÷)

๑๒๘ (๒) ตาํ แหนง ทพ่ี บของกลาง........................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. โดยกลา วหาวา ..................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... พรอมทั้งแจง ใหผูถกู จบั ทราบดว ยวา ๑. ผถู กู จับมสี ิทธิทจ่ี ะไมใหการหรอื ใหการก็ได ๒. ถอยคําของผถู ูกจบั น้นั อาจใชเปน พยานหลกั ฐานในการพิจารณาคดไี ด ๓. ผูถ ูกจับมีสทิ ธิจะพบและปรึกษาทนายหรือผซู ง่ึ จะเปน ทนายความ ๔. ถาผูถูกจับประสงคจะแจงใหญาติ หรือผูซ่ึงตนไววางใจทราบถึงการจับกุมท่ีสามารถ ดําเนินการไดโดยสะดวกและไมเปนการขัดขวางการจับหรือการควบคุมถูกจับ หรือทําใหเกิดความไม ปลอดภยั แกบ คุ คลหนง่ึ บคุ คลใด เจา พนกั งานสามารถอนญุ าตใหผ ถู กู จบั ดาํ เนนิ การไดต ามสมควรแกก รณี ขณะจบั กมุ ผถู กู จบั รบั ทราบขอ กลา วหา และสทิ ธขิ องผถู กู จบั ดงั กลา วขา งตน แลว และใหก าร.................. ............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. เหตเุ กดิ ท.่ี .............................................................................................................................................. เมอื่ วนั ท.ี่ ...................เดอื น...........................................พ.ศ. .................. เวลา............................น. อนง่ึ ในการจบั กมุ ครงั้ นี้ เจา พนกั งานตาํ รวจผจู บั มไิ ดท าํ ใหท รพั ยส นิ ของผใู ดเสยี หาย สญู หาย หรอื เส่ือมคา แตป ระการใด และมิไดท ําใหผ ูใดไดร ับอนั ตรายแกกาย หรือจิตใจแตอ ยา งใด ไดอ านบันทึกน้ใี หผถู กู จับฟงแลว รับวา ถูกตอ ง จงึ ใหลงช่อื ไวเ ปนหลักฐาน (Ê õö - ò÷) (ลงชื่อ) ........................................................ผถู ูกจบั (ลงชือ่ ) ........................................................ผูถกู จับ (ลงชอื่ ).........................................................ผจู ับ ตําแหนง...................................................... (ลงชอ่ื ).........................................................ผูจบั ตาํ แหนง ...................................................... (ลงช่ือ).........................................................ผูจบั /บนั ทกึ /อาน ตําแหนง ......................................................

๑๒๙ ºÑ¹·¡Ö ¡ÒèѺ¡ÁØ ¼ÙŒμŒÍ§ËÒ·Õàè »š¹à´¡ç ËÃ×ÍàÂÒǪ¹ สถานท่ีทาํ บันทกึ ............................................................................................................................................................. วัน/เดือน/ป ทบี่ ันทกึ .......................................................................................................................................................... วนั /เดือน/ป ที่จับกมุ ............................................................................................................................................................ สถานที่จบั กมุ ............................................................................................................................................................. เจาหนา ทีต่ าํ รวจผจู บั ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ไดแ จง แกผทู ่ถี กู จับตามรายช่อื ขางลา งวา เขาตอ งถูกจบั ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. เจาหนา ท่ีตาํ รวจผูจับไดแ จง ขอกลาวหาใหผถู กู จบั ทราบวา ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ไดแจงใหผ ูถกู จับ ทราบวา ๑. ผูถ ูกจบั มสี ิทธิท่จี ะไมใหก ารหรือใหการก็ได ๒. ถอยคาํ ของผูถ ูกจบั นัน้ อาจใชเปน พยานหลกั ฐานในการพิจารณาคดไี ด ๓. ผูถูกจบั มสี ทิ ธิจะพบและปรึกษาทนายหรอื ผซู ึ่งจะเปน ทนายความ ๔. ถาผูถูกจับประสงคจะแจงใหญาติ หรือผูซ่ึงตนไววางใจทราบถึงการจับกุมท่ีสามารถ ดําเนินการไดโดยสะดวกและไมเปนการขัดขวางการจับหรือการควบคุมถูกจับ หรือทําใหเกิดความไม ปลอดภัยแกบุคคลหนึ่งบุคคลใด เจาพนักงานสามารถอนุญาตใหผูถูกจับดําเนินการไดตามสมควร แกกรณี (ส ๕๖ - ๒๘)

๑๓๐ (๒) ผถู ูกจับรับทราบสทิ ธิแลว ( ) ไมขอดําเนนิ การตามขอ ๔ ( ) ขอดาํ เนินการตามขอ ๔ และไดดาํ เนนิ การเรยี บรอ ย ( ) ขอใหก ารรบั วาเปน บคุ คลตามหมายจบั และยงั ไมเ คยถกู ดาํ เนินคดีนี้มากอน ในการจบั กมุ ผูต องหาคร้งั น้ี เจา หนาทต่ี ํารวจชดุ จบั กุมไดกระทําไปตามอํานาจและหนา ท่ี โดย มหี มายจับ มีคาํ สงั่ ศาล กระทาํ ความผดิ ซึง่ หนา ดังไดบญั ญตั ไิ วใ นมาตรา ๘๐ มีพฤติการณอันควรสงสัยวาผูนั้นนาจะกอเหตุรายใหเกิดภยันตรายแก บคุ คลหรอื ทรพั ยส นิ ของผอู น่ื โดยมเี ครอื่ งมอื อาวธุ หรอื วตั ถอุ ยา งอน่ื อนั สามารถอาจใชใ นการกระทําความผดิ เมอื่ มเี หตทุ จ่ี ะออกหมายจบั บคุ คลนน้ั ตามมาตรา ๖๖ (๒) แตม คี วามจาํ เปน เรงดว นทไี่ มอ าจขอใหศ าลออกหมายจบั บุคคลน้ันได เปน การจบั กมุ ผตู อ งหาหรอื จําเลยทหี่ นหี รอื จะหลบหนใี นระหวา งถกู ปลอ ย ชวั่ คราว ตามมาตรา ๑๑๗ การปฏบิ ัตขิ องเจา พนักงานผูจ ับตอเด็กหรือเยาวชนผูถกู จับ กระทาํ โดย (ม.๖๙) แจงแกเดก็ หรือเยาวชนวา เขาตอ งถูกจบั แจง ขอกลา วหารวมทง้ั สิทธติ ามกฎหมายใหทราบ กรณมี ีหมายจบั ไดแสดงตอ ผูถ ูกจบั นาํ ตัวไปยังทีท่ าํ การของพนักงานสอบสวนแหงทอ งท่ที ีถ่ กู จบั ทนั ที แจง เหตแุ หง การจบั กมุ ใหบ ดิ า มารดา ผปู กครอง บคุ คลหรอื ผแู ทนองคก าร ซ่งึ เด็กหรือเยาวชนอาศยั อยูดว ย กรณีอยูด วยในขณะจับกมุ / ในโอกาสแรกเทา ทส่ี ามารถทาํ ได ทาํ บนั ทกึ การจบั กมุ โดยแจง ขอ กลา วหาและรายละเอยี ดเกยี่ วกบั เหตแุ หง การจบั ใหผ ถู กู จบั ทราบ และไดกระทําตอหนา ผูปกครอง บุคคลหรือผแู ทนองคการซง่ึ เดก็ หรอื เยาวชนอยูด วย ในกรณี ทีข่ ณะทําบันทึกมบี คุ คลดังกลา วอยดู วย ในการจบั กมุ และควบคมุ ไดก ระทาํ โดยละมนุ ละมอ ม โดยคาํ นงึ ถงึ ศกั ดศิ์ รคี วามเปน มนษุ ย และไมเ ปน การประจานมไิ ดใ ชว ธิ กี ารเกนิ กวา ทจ่ี าํ เปน เพอื่ ปอ งกนั การหลบหนหี รอื เพอ่ื ความปลอดภยั ของเด็กหรือเยาวชนผถู กู จบั หรือบคุ คลอ่นื และมิไดใ ชเครื่องพันธนาการแกเ ดก็ เจาหนาที่ตํารวจผูจับไดอานบันทึกใหผูถูกจับฟงแลวและผูถูกจับไดอานดวยตนเองแลว รบั วา ถกู ตอ งและไดม อบสาํ เนาบนั ทกึ การจบั กมุ ใหแ กผ ถู กู จบั เรยี บรอ ย จงึ ใหล งลายมอื ชอ่ื ไวเ ปน หลกั ฐาน (ลงชื่อ)....................................................ผถู กู จบั (ลงช่ือ) ...................................................ผปู กครอง (ถา ม)ี (ลงช่ือ).............................................ผูจับกุม (ลงชือ่ )........................................ผูจับกุม (ลงชอ่ื ).............................................ผูจบั กุม (ลงชอ่ื )........................................ผูจบั กุม (ลงชอื่ ).............................................ผูจบั กมุ (ลงชอ่ื ).........................................ผจู บั กมุ /บนั ทกึ (ส ๕๖ - ๒๘)

๑๓๑ μÑÇÍ‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò ¡ÒèѺ ñ. ¡ÒÃᨌ§Ê·Ô ¸Ô คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè óðóñ/òõô÷ นายดาบตํารวจ ป. พบ ส. ผูตองหาซ่ึงมีการออก หมายจับไวแลว นายดาบตํารวจ ป. ยอมมีอํานาจจับกุมตัวไดโดยไมตองมีหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘(๓) เปน การปฏิบัติหนา ที่ โดยชอบดวยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ôðöó/òõôù เม่ือมีการจับกุมตัวจําเลยท้ังสามและแจงขอหาแก จาํ เลยทง้ั สามแลว ไมป รากฏวา ไดม กี ารแจง สทิ ธใิ หจ าํ เลยทง้ั สามทราบ ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๗ ทวิ (เดมิ ) ซึ่งเปนบทบังคับใหผูจับมีหนาที่ตองแจงสิทธิใหผูตองหาทราบถึงสิทธิ รวม ๓ ประการ โดยเฉพาะ ประการที่ ๑ คือพบและปรึกษาผูท่ีเปนทนายสองตอสอง ดังนั้น บันทึกการจับกุมของจําเลยทั้งสาม จึงไมอ าจรับฟง ได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè øñôø/òõõñ บนั ทกึ การจบั กมุ ทจี่ าํ เลยใหก ารรบั สารภาพนน้ั จบั กมุ ไมมีขอความวาผูถูกจับมีสิทธิจะใหการหรือไมใหการก็ได กับไมมีขอความวาถอยคําของผูถูกจับน้ัน อาจใชเ ปน พยานหลกั ฐานในการพิจารณาคดีได จึงไมอ าจอางเปน พยานหลกั ฐานได เพราะเปนพยาน หลกั ฐานชนดิ ท่เี กิดขึ้น โดยไมช อบ ò. ¡ÒÃนาํ μÇÑ ¼Œ¶Ù ¡Ù ¨ºÑ ä»Â§Ñ ·Õèทํา¡Òþ¹¡Ñ §Ò¹ÊͺÊǹ·Ñ¹·Õ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ôò÷÷/òõõõ ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคหน่ึง บัญญัติให เจาพนักงานผูทําการจับตองเอาตัวผูถูกจับไปยังที่ทําการของพนักงานสอบสวนโดยทันที การท่ี พยานโจทกกับพวกไมไดนํา ฉ. และจําเลยพรอมของกลางสงมอบแกพนักงานสอบสวนสถานี ตํารวจภูธรเมืองชลบุรี ซ่ึงเปนทองท่ีเกิดเหตุในทันที แตกลับนํา ฉ. และจําเลยไปตรวจปสสาวะและ สารเสพตดิ จากนัน้ นําไปที่สถานีตาํ รวจทางหลวง ๑ เขตลาดกระบงั กรงุ เทพมหานคร และควบคุมตวั ไวท่ีสถานีตํารวจทางหลวง ๑ อีกหลายช่ัวโมง จึงไดนําบุคคลท้ัง ๒ ไปสงมอบแกพนักงาน สอบสวนสถานีตํารวจภูธรเมืองชลบุรี โดยไมปรากฏเหตุผลและความจําเปนใดๆ ที่ตองทําเชนน้ัน ถงึ แมว า เจา พนกั งานผจู บั กมุ จะอา งวา เพอ่ื ทาํ บนั ทกึ การจบั กมุ ทาํ ประวตั อิ าชญากรและสบื สวนขยายผล ก็ตาม ก็เปนเหตุผลที่ฟงไมข้ึน ขัดตอ ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคหน่ึง สวนบันทึกการจับกุม ที่ระบุวาจําเลยใหการรับสารภาพน้ันก็ไมสามารถนํามารับฟงเปนพยานหลักฐานไดตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคสุดทา ย

๑๓๒ ó. º¹Ñ ·Ö¡¡ÒèѺ¡ÁØ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óñò/òõõõ ศาลไมไดรับฟงคําใหการรับสารภาพของจําเลย ทงั้ สามวา ไดก ระทาํ ความผดิ ในชนั้ จบั กมุ มารบั ฟง ใหเ ปน ผลรา ยแกจ าํ เลยทงั้ สาม เพยี งแตร บั ฟง ถอ ยคาํ ๆ ทป่ี ระกอบรายละเอยี ดของบนั ทกึ การจบั กมุ เกย่ี วกบั การตดิ ตอ นาํ เงนิ มาใชล อ ซอื้ เมทแอมเฟตามนี ของ เจาพนักงานตาํ รวจเทา นัน้ ซงึ่ ไมมีกฎหมายหา มมิใหร บั ฟง คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñøôù/òõõõ แม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคทาย จะบญั ญัติมิใหน ํา คาํ รบั สารภาพชนั้ จบั กมุ เปน พยานหลกั ฐานกต็ าม แตข อ ความอนื่ ซง่ึ เปน ขอ เทจ็ จรงิ ทปี่ รากฏในคาํ ใหก าร รับสารภาพน้ัน กฎหมายมิไดหามนํามารับฟงเสียทีเดียว มิฉะน้ันแลว คงไมตองทําบันทึกการจับกุม และสอบถามคําใหก ารของผถู ูกจับไวตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๔ วรรคสาม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ õùõ÷/òõõõ ถอยคําตามบันทึกการจับกุมท่ีวา มีการตรวจคน พบธนบัตรท่ีใชลอซื้อและจําเลยรับวาเปนธนบัตรท่ีตนไดมาจากการจําหนายเมทแอมเฟตามีนจริง กบั คาํ เบกิ ความของเจา หนา ทต่ี ํารวจผจู ับกมุ ท่ยี นื ยันวา จาํ เลยรับวาตนกัญชาตนเปนผปู ลูก เปนเพยี ง ถอ ยคาํ อน่ื ทจ่ี าํ เลยใหไ วแ กเ จา พนกั งานตาํ รวจผจู บั กมุ มใิ ชค าํ รบั สารภาพในชนั้ จบั กมุ จาํ เลย เมอ่ื ปรากฏตาม บนั ทกึ จบั กมุ วา เจา พนกั งานตาํ รวจผจู บั กมุ แจง สทิ ธแิ กจ าํ เลยครบถว นตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๓ วรรคสอง แลว การท่ีศาลอุทธรณภาค ๕ นําถอยคําอื่นของจําเลยมารับฟงเปนพยานหลักฐานในการพิสูจน ความผดิ จาํ เลยในฐานความผิดดังกลา วได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñòøð/òõõ÷ จาํ เลยทง้ั สองขบั รถหลบหนที นั ทที เ่ี หน็ เจา พนกั งานตาํ รวจ จนถกู ตดิ ตามจบั กมุ ตวั ได พรอ มกบั มปี ระแจและคมี อนั เปน เครอื่ งมอื ทอี่ าจใชใ นการลกั รถจกั รยานยนตไ ด โดยงา ย แลว รบั ในขณะนน้ั วา รว มกนั กอ เหตลุ กั รถจกั รยานยนตข องผเู สยี หายและของบคุ คลอนื่ อกี หลายราย ในหลายทองที่แลวถอดแผนปายทะเบียนทิ้งบอนํ้าและนํารถจักรยานยนตไปขายใหรานขายของเกา ในเขตอาํ เภอพานทองตามบนั ทกึ การจบั กมุ และเจา พนกั งานตาํ รวจยงั ตามไปตรวจยดึ ไดแ ผน ปา ยทะเบยี น รถจกั รยานยนตข องผเู สยี หายในบอ นา้ํ ตามทจ่ี าํ เลยทง้ั สองนาํ ช้ี บนั ทกึ การจบั กมุ ดงั กลา วนอกจากเปน ถอยคํารับสารภาพของจําเลยทั้งสองแลว ยังมีรายละเอียดเก่ียวกับสถานท่ีนําทรัพยท่ีลักไปขายและ การนําช้ีจุดทิ้งแผนปายทะเบียนดวย อันเปนถอยคําอื่นท่ีอาจรับฟงเปนพยานหลักฐานในการพิสูจน ความผดิ ของจาํ เลยทงั้ สองได ทง้ั ปรากฏวา เจา พนกั งานตาํ รวจแจง สทิ ธแิ กจ าํ เลยทงั้ สองกอ นทจี่ ะใหถ อ ยคาํ ดงั กลา วแลว จงึ ไมต อ งหา มมใิ หร บั ฟง ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๔ วรรคทา ย นอกจากนใ้ี นชน้ั สอบสวนจาํ เลย ทงั้ สองกใ็ หก ารรบั สารภาพมขี อ เทจ็ จรงิ อนั เปน รายละเอยี ดสอดคลอ งกบั พฤตกิ ารณแ หง การกระทาํ ความผดิ ของจําเลยท้ังสอง โดยพนักงานสอบสวนไดแจงสิทธิของผูตองหาแกจําเลยท้ังสองทราบกอนใหการ และจาํ เลยทงั้ สองลงลายมอื ชอ่ื ในบนั ทกึ คาํ ใหก ารนนั้ แลว จงึ รบั ฟง เปน พยานหลกั ฐานในการพสิ จู นค วามผดิ ของจาํ เลยทัง้ สองไดต าม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๑๓๔/๔ แมบันทกึ การจบั กุมและคาํ ใหการชน้ั สอบสวนเปน พยานบอกเลา ซึ่งตอ งรับฟง ดวยความระมัดระวงั แตตามสภาพ ลกั ษณะ แหลงทีม่ า และขอ เทจ็ จริง แวดลอมของบันทึกการจับกุมและคําใหการดังกลาวซึ่งตรงกับที่จําเลยท้ังสองนําช้ี และพบบนแผน

๑๓๓ ปายทะเบียนของกลาง นาเช่ือวาจะพิสูจนความจริงไดและมีคุณคาเชิงพิสูจนที่สามารถสนับสนุนให คาํ เบกิ ความของพยานโจทกม คี วามนา เชอื่ ถอื มากขน้ึ จงึ มนี าํ้ หนกั รบั ฟง ได ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง (๑) และมาตรา ๒๒๗/๑ ô. ਌ҺŒÒ¹ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñðóõ/òõóö คําวา เจาบาน ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๙๒(๕) หมายถึง ผูเปนหัวหนาของบุคคลท่ีอาศัยอยูในบานหลังน้ัน และรวมตลอดถึงคูสมรสของผูเปน หัวหนาเทาน้ัน เพราะบุคคลดังกลาวเปนผูรับผิดในการครอบครองบานและปกครองผูอยูอาศัยใน บานหลังน้ัน หาไดรวมถึงผูท่ีอยูในบานทุกคนไม ตามทะเบียนบานหลังเกิดเหตุ บ. บิดาจําเลยเปน หัวหนา มีช่ือจําเลยอยูในฐานะเปนบุตร จําเลยจึงไมไดอยูในฐานะเปนเจาบานตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๙๒(๕) การทผี่ เู สยี หายกบั พวกเขา ไปจบั กมุ จาํ เลยในบา นดงั กลา วตามหมายจบั แตไ มม หี มายคน ทงั้ ผเู สยี หายกบั พวกมใิ ชต าํ รวจชนั้ ผใู หญท จี่ ะทาํ การคน โดยไมต อ งมหี มายคน จงึ เปน การจบั กมุ โดยมชิ อบตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๘๑ และเปนการจับกุมโดยไมมีอํานาจ จําเลยจึงชอบท่ีจะปองกันสิทธิของตน ใหพ น จากภยนั ตรายอนั เกดิ จากการจบั กมุ โดยมชิ อบเชน นน้ั ได หากจาํ เลยจะชกตอ ยผเู สยี หายจรงิ กเ็ ปน การกระทําเพ่ือปองกันสิทธิของตนพอสมควรแกเหตุ และไมมีความผิดฐานตอสูขัดขวางเจาพนักงาน ในการปฏิบัติการตามหนาทแ่ี ละทาํ รายรางกาย บ. บดิ าจาํ เลยเปนหัวหนา เปน เจาบาน ถา บ. ถูกออก หมายจับแลว เจาพนักงานตาํ รวจไปพบ บ. ในที่รโหฐานซ่งึ เปน บา นของ บ. ซ่ึงเปนบคุ คลท่ีมหี มายจับ ของศาลกส็ ามารถเขา ไปจบั ได เพราะผถู กู จบั เปน เจา บา นไมจ าํ ตอ งมหี มายคน แตค นถกู จบั เปน ลกู ของ เจา บา นไมใ ชเ จา บา น เมอ่ื จาํ เลยทาํ รา ยรา งกายตอ เจา พนกั งานกเ็ ปน การกระทาํ เพอ่ื ปอ งกนั สทิ ธขิ องตน พอสมควรแกเ หตุ แตไ มม คี วามผดิ ฐานตอ สขู ดั ขวางเจา พนกั งานในการปฏบิ ตั หิ นา ทแี่ ละทาํ รา ยรา งกาย

๑๓๔ õ.÷ ¡ÒäǺ¤ØÁ ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๒ (๒๑) ไดใ หน ยิ าม ควบคุม หมายความถึง “การควบคุมหรือกักขังผูถูกจับโดยพนักงานฝายปกครอง หรอื ตาํ รวจ ในระหวา งสบื สวนและสอบสวน” จะเหน็ ไดว า การควบคมุ เปนผลท่ีเกิดตามมาจากการจับกมุ เม่ือผถู กู จบั ตกอยใู นอาํ นาจ ของเจา พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจแลว จะทาํ ใหผ ถู กู จบั นน้ั ถกู บน่ั ทอนอสิ รภาพในการเคลอื่ นไหว หรือเคลื่อนยาย และเม่ือผูถูกจับถูกควบคุมตัวแลว อํานาจควบคุมน้ีจะมีผลตอเน่ืองไปจนกวาจะพน กําหนดระยะเวลาที่กฎหมายอนุญาตใหทําการควบคุม หรือเมื่อผูถูกจับไดรับการปลอยช่ัวคราว หรือศาลมีคาํ ส่ังขงั แทนการควบคมุ ¼ÙÁŒ Õอาํ ¹Ò¨¤Çº¤ØÁ จากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๓, ๘๔ น้ัน ทําใหเห็นไดวา ผูมอี ํานาจในการควบคุมตวั ผถู ูกจบั ไดแ ก - พนักงานฝายปกครองหรือตาํ รวจ - ราษฎร ในกรณีที่ราษฎรมีอํานาจจับตามกฎหมาย ซึ่งจะตองนําตัวผูถูกจับมาสง ใหก ับพนักงานฝา ยปกครองหรือตาํ รวจ - พนักงานสอบสวน ซ่ึงเปนการควบคมุ ในระหวางทาํ การสอบสวน õ.÷.ñ Ç¸Ô Õ¡ÒäǺ¤ÁØ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๖ ไดระบุไวอยางชัดเจน วา “หามมใิ หใ ชว ิธีควบคมุ ผถู กู จับเกนิ กวา ท่จี ําเปน เพ่ือปองกันมิใหเ ขาหนเี ทานนั้ ” และจากคําส่งั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ เรอ่ื ง การอาํ นวยความยตุ ธิ รรมในคดอี าญา การทาํ การสอบสวน และมาตรการควบคมุ ตรวจสอบ เรงรดั การสอบสวนคดีอาญา ขอ ๔๓ ก็ไดร ะบุเชนเดียวกนั วา “หา มมิใหค วบคุมผถู กู จับไว เกินกวาความจําเปนแกพฤติการณแหงคดี และใหพนักงานสอบสวนน้ันทราบถึงอํานาจการควบคุม ของพนักงานสอบสวนและศาล” เนอ่ื งจากการควบคมุ ตวั นน้ั เปน การจาํ กดั สทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐานของบคุ คลในการมอี สิ รภาพ ตอการเคลื่อนไหวหรือเคลื่อนท่ีอันกระทบตอสิทธิมนุษยชน แตเน่ืองจากมีเหตุการณท่ีบงช้ีวาบุคคล ที่ถูกควบคุมตวั นัน้ อาจมสี ว นหรอื เกี่ยวของกับการกระทําความผดิ ซ่ึงหากปลอยปละละเลยกอ็ าจสง ผลกระทบตอ ความสงบและเรียบรอยทางสงั คมได กฎหมายจงึ ตองใหอ าํ นาจแกเ จาพนักงานรัฐในการ ท่ีจะควบคุมบุคคลที่ถูกจับนั้นได แตเปนการกําหนดในลักษณะทั่วไป คือ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¼ÙŒ¤Çº¤ØÁ¹Ñé¹ ¨ÐμŒÍ§¾Ô¨ÒóÒμÑ´ÊÔ¹ã¨Ç‹Ò¨Ð㪌ÇÔ¸Õ¡ÒäǺ¤ØÁÍ‹ҧã´äÁ‹ãËŒà¡Ô¹¡Ç‹Ò¤ÇÒÁจํา໚¹à¾×èÍ»‡Í§¡Ñ¹ÁÔãËŒ ¼ÙŒ¶Ù¡¨ÑºË¹Õ «è§Ö ¨ÐμŒÍ§¾Ô¨ÒóÒμÒÁ¢ŒÍà·ç¨¨Ã§Ô áÅÇŒ áμ¡‹ óæÕ ä»

๑๓๕ ¢ŒÍ·àèÕ ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¼¤ŒÙ Ǻ¤ÁØ ¼Ù¨Œ ºÑ ¤ÇèÐ㪌¾Ô¨ÒÃ³Ò ¤Í× ๑) ควรจะตอ งนําพฤติการณทเี่ กิดข้ึนวา ผูถ กู จับมแี นวโนม ที่จะหลบหนีหรือไม ๒) ความผดิ ทผี่ ถู กู จับถูกกลาวหา ๓) ลักษณะรูปพรรณของผูถูกจับ ๔) โอกาสที่จะหลบหนีน้นั มาเปน ขอ มลู ในการพจิ ารณาวา จะใชว ธิ กี ารในการควบคมุ ผถู กู จบั อยา งไร เพราะหาก เจา พนักงานผูควบคุมนั้นใชวธิ ีการควบคุมทไ่ี มเหมาะสม อาจถูกดาํ เนนิ คดไี ดใ นภายหลัง μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷ôô/òõðñ ในกรณีทกี่ ารควบคุมผตู องหา ผูควบคมุ ตอ งพิเคราะห ไมใ ชว ธิ เี กนิ กวา ทจ่ี าํ เปน เพอ่ื ปอ งกนั มใิ หห นี หากใสก ญุ แจมอื ผตู อ งหา มใิ ชเ พอ่ื มใิ หห นแี ตเ พอื่ ใหไ ดอ าย แมจ ะไมม เี จตนาแกลง อนั เปน การสว นตวั หากเพอื่ ปราบปรามเจา มอื สลากกนิ รวบ กเ็ ปน ความผดิ ตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๕๗ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ øøù/òôøñ กรณีท่ีกํานันจับกุมลามโซขอมือบุคคลที่แสดงวาจา ไมเคารพตอกํานันขณะท่ีกระทําการตามหนาที่ ซ่ึงกํานันเห็นวาเปนความผิดก็ตาม แตการท่ีกํานันใช วิธีลามขอมือน้ัน เปนวิธีการควบคุมผูถูกจับเกินกวาความจําเปนเพื่อปองกันมิใหเขาหนี กํานันจึงมี ความผิดตอ เสรีภาพได อยางไรก็ตาม เมื่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๗ วรรคแรก ไดกําหนดหลักเกณฑในเรื่องการควบคุมไวแตเพียงวา หามมิใหควบคุมผูถูกจับเกินกวาท่ีจําเปนตาม พฤตกิ ารณแ หงคดี เมื่อพจิ ารณาจากบทบัญญตั มิ าตรา ๘๖, ๘๗ ¼ŒÙ¨Ñº¡ÁØ μÍŒ §ãªÇŒ ¨Ô ÒóÞҳ㹡Òà ¤Çº¤ÁØ ãËŒàËÁÒÐÊÁ¡ºÑ ʶҹ¡Òóã¹¢³Ð¹Ñé¹ อยางไรก็ตาม หากมีการเทียบเคียงกับÃÐàºÕº¢ŒÒÃÒª¡Òý†ÒÂμØÅÒ¡ÒÃÈÒÅÂØμÔ¸ÃÃÁ Ç‹Ò´ŒÇÂá¹Ç»¯ÔºÑμÔ㹡ÒÃÍÍ¡ËÁÒ¢ѧ㹤´ÕÍÒÞÒ ¾.È.òõôõ แมวาจะเปนกรณีที่ศาลจะ ใชหลักเกณฑในการออกหมายขังก็ตาม แตในเร่ืองของการขังก็เปนเร่ืองของการจํากัดสิทธิ ในการเคลอื่ นไหวของบคุ คลนน้ั เชน เดยี วกบั การควบคมุ เพยี งแตเ มอื่ การควบคมุ นนั้ อยใู นกระบวนการ ชั้นศาลแลว จะเรียกวาเปนการขังและจากระเบียบดังกลาว ซึ่งไดกาํ หนดแนวทางปฏิบัติใหกับศาล ไวในขอ ๑๑ ดังนี้ ขอ ๑๑ กอนออกหมายขงั จะตอง»ÃÒ¡¯¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹à¾ÂÕ §¾Í·è·Õ Òí ãËÈŒ ÒÅàªÍ×è ไดว า ๑๑.๑ ผตู อ งหาหรอื จาํ เลย¹Ò‹ ¨Ðä´¡Œ ÃзÒí ¤ÇÒÁ¼´Ô ÍÒÞÒÃÒŒ Âáçตามทก่ี ฎหมาย บัญญัติ แตในระหวางที่ยังมิไดมีกฎหมายดังกลาว ก็ควรถือแนวปฏิบัติในการใชดุลพินิจของศาลวา หมายถงึ ความผดิ ที่มีอตั ราโทษจําคกุ อยางสงู เกนิ สามป หรอื ๑๑.๒ ผูตองหาหรือจําเลยนาจะไดกระทําความผิดอาญา และมีàËμØÍѹ¤Çà àªÍè× ÇÒ‹ ¼Œ¹Ù é¹Ñ ¹Ò‹ ¨ÐËÅºË¹Õ ËÃÍ× ¨Ðä»ÂØ‹§àËÂÔ§¡Ñº¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ ËÃ×Í¡‹ÍàËμÍØ ¹Ñ μÃÒ»ÃСÒÃÍè×¹

๑๓๖ ถาผูตองหาหรือจําเลยท่ีศาลจะออกหมายขังน้ันเปนผูซ่ึงศาลไดออกหมายจับไว หรอื ตอ งขงั ตามหมายศาลอยแู ลว ไมว า จะมผี รู อ งขอหรอื ไมศ าลจะออกหมายขงั ผนู น้ั โดยไมต อ งไตส วน ถึงเหตุแหงการออกหมายตามวรรคหน่ึงก็ได เวนแตมีผูกลาวอางหรือปรากฏตอศาลเองวาไมมีเหตุ ทจี่ ะขงั ผูน้ันตอ ไป ก็ใหศ าลไตสวนหรือมคี ําสั่งไดต ามที่เห็นสมควร ดงั นน้ั จากขอ กาํ หนดดงั กลา ว หากจะนาํ มาเทยี บเคยี งกบั เรอื่ งของการควบคมุ ผถู กู จบั นนั้ ผูจบั จะทาํ การควบคมุ ตวั ผูถูกจับไดมากนอยเพยี งใด ควรจะตองคาํ นึงวา ๑. ผตู อ งหาหรอื ผถู กู จบั นน้ั นา จะไดก ระทาํ ความผดิ อาญารา ยแรงตามทกี่ ฎหมายบญั ญตั ิ มากนอยเพยี งใด ๒. ผูตองหาหรือผูถูกจับนั้น นาจะไดกระทําความผิดอาญาและมีเหตุอันควรเช่ือวา เขาผูน้ันนา จะหลบหนหี รอื จะไปยุงเหยิงกับพยานหลกั ฐาน หรอื กอเหตอุ ันตรายประการอ่ืนหรือไม ¢ÍŒ Êѧà¡μ ในประเทศสหราชอาณาจกั รอังกฤษ ในการพิจารณาวาผูถูกจับควรจะตองถูกควบคมุ ตัวไวท่ีสถานีตาํ รวจหรือควร จะไดร ับอนญุ าตใหป ระกนั ตวั ไดห รือไม จะมีหลกั เกณฑในการพิจารณาดังนี้ ๑. เพื่อเปนการรกั ษาพยานหลกั ฐานที่เกย่ี วของกับความผดิ ๒. เพ่ือตอ งการสอบปากคาํ เพ่มิ เติม และหากเหน็ วา ควรจะตอ งมกี ารควบคมุ ตวั ผตู อ งหาไว ตามเงอื่ นไขทกี่ ฎหมายกาํ หนด และหากเหน็ วา ควรจะตอ งมกี ารควบคมุ ตัวผูตองหาไว ตามเง่ือนไขที่กฎหมายกําหนด และเพ่ือทราบระยะเวลาท่ีกฎหมายกําหนดใหเจาพนักงานตํารวจควบคุมตัว แลว และมีความจําเปนท่ีจะตองเอาตัวผูตองหาไวดูแลน้ัน จะตองเปนเร่ืองการขอหมายขัง ซ่ึงศาลอังกฤษจะออกหมายขัง หรือไมน ั้น จะพจิ ารณาจาก ๑. ความผดิ ทผ่ี ูตอ งหากระทาํ เปน ความผดิ อกุ ฉกรรจห รือไม ๒. การควบคุมตัวผูตองหาไวตอไปจะเปนการปองกันพยานหลักฐานหรือเพื่อความจําเปนท่ีตองสอบปากคํา เพ่มิ เตมิ หรือไม และ ๓. การสอบสวนไดกระทําจนเปน ที่พอใจของศาลหรอื ไม (อดุ ม จิตธรรม, ๒๕๔๘) ÊÃ»Ø ดงั นน้ั พอจะกลา วไดโ ดยสรปุ วา การทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจจะควบคมุ ตวั ผถู กู จบั หรอื ไมน น้ั ส่ิงท่ีเจาพนกั งานตํารวจจะตองตระหนักคอื ๑. จะตอ ง¾¨Ô ÒóҨҡ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹àºÍé× §μ¹Œ ·ÊÕè ÒÁÒöº§‹ ªäÕé ´ËŒ ÃÍ× äÁว‹ า ผถู กู จบั เปน ผกู ระทาํ ความผิด และความผดิ นั้นรายแรงมากนอยเพยี งใด ๒. มàี ËμÊØ Á¤Ç÷¨Õè ФǺ¤ÁØ μÇÑ à¢ÒËÃÍ× äÁ‹ เชน มพี ฤตกิ ารณว า จะหลบหนหี รอื ไปยงุ เหยงิ กบั พยานหลกั ฐาน หรือกอ เหตุอนั ตรายประการอ่นื หรือไม ๓. หากเจาพนักงานตํารวจใชอํานาจในการควบคุมตัวโดยไมเหมาะสม อาจสงผลให ถกู ฟอ งรองดาํ เนินคดีไดด งั กลา วมาแลวขางตน

๑๓๗ μÑÇÍ‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óòö-óò÷/òõðõ วินิจฉัยวา ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๘๗ วางหลักเปนประกันสิทธิเสรีภาพไว ๒ ตอน ตอนตนจะควบคุมผูตองหา เกนิ กวา จาํ เปน ตามพฤตกิ ารณแ หง คดไี มไ ด ตอนทสี่ องความจาํ เปน จะมเี พยี งใดกต็ าม กค็ วบคมุ เกนิ กวา กาํ หนดเวลาดงั บญั ญตั ไิ วไ มไ ด เพราะฉะนน้ั ประกาศคณะปฏวิ ตั ิ ฉบบั ที่ ๑๒ ลงวนั ท่ี ๑๒ ตลุ าคม ๒๕๐๑ เปน การแกไ ขและขยายระยะเวลาขนั้ สงู ดงั กลา วในมาตรา ๘๗ แตไ มไ ดย กเลกิ หลกั ใหญข องมาตรา ๘๗ ที่ใหควบคุมผูตองหาไดเทาท่ีจําเปนเทาน้ัน ประกาศน้ีใหอํานาจควบคุมผูตองหาในกรณีทําผิดตอ พระราชบญั ญตั คิ อมมวิ นสิ ตไ ดเ ทา ทจ่ี าํ เปน แกก ารสอบสวนเทา นน้ั ไมใ ชใ หค วบคมุ โดยไมม กี าํ หนดเวลา คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè òñóñ/òõòñ วนิ จิ ฉยั วา การทจ่ี ะควบคมุ บคุ คลทเี่ ปน ภยั ตอ สงั คมได ตอ งมหี ลกั ฐานพอสมควรทจ่ี ะฟง วา มพี ฤตกิ ารณเ ชน น้ี มใิ ชเ พยี งหลกั ฐานเลอ่ื นลอยคลมุ เครอื เปน การ ยนื ยนั หลกั การทวี่ า ตอ งมเี หตสุ มควรเชอื่ ไดว า กระทาํ ความผดิ และเหตสุ มควรเชอ่ื นต้ี อ งมพี ยานหลกั ฐาน สนับสนุนเพยี งพอ õ.÷.ò ÃÐÂÐàÇÅÒ㹡ÒäǺ¤ÁØ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๗ ไดบัญญัติหลักเกณฑ ในเร่ืองของระยะเวลาในการควบคมุ ไวดงั นี้ มาตรา ๘๗ “หามมิใหค วบคุมผถู ูกจบั ไวเ กนิ กวาจาํ เปนตามพฤตกิ ารณแหงคดี ในกรณคี วามผดิ ลหโุ ทษ จะควบคมุ ผถู กู จบั ไวไ ดเ ทา เวลาทจี่ ะถามคาํ ใหก าร และ ท่จี ะรูตวั วาเปนใครและท่อี ยขู องเขาอยูท ี่ไหนเทา นน้ั ในกรณที ผี่ ถู กู จบั ไมไ ดร บั การปลอ ยชวั่ คราว และมเี หตจุ าํ เปน เพอื่ ทาํ การสอบสวน หรอื การฟอ งคดี ใหน าํ ตวั ผถู กู จบั ไปศาลภายในสสี่ บิ แปดชวั่ โมงนบั แตเ วลาทผี่ ถู กู จบั ถกู นาํ ตวั ไปถงึ ทที่ าํ การ ของพนกั งานสอบสวนตามมาตรา ๘๓ เวน แตม เี หตสุ ดุ วสิ ยั หรอื มเี หตจุ าํ เปน อยา งอน่ื อนั มอิ าจกา วลว ง เสียได โดยใหพนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการย่ืนคํารองตอศาลขอหมายขังผูตองหาน้ันไว ใหศาลสอบถามผูตองหาวาจะมีขอคัดคานประการใดหรือไม และศาลอาจเรียกพนักงานสอบสวน หรอื พนกั งานอยั การมาชแี้ จงเหตจุ าํ เปน หรอื อาจเรยี กพยานหลกั ฐานมาเพอื่ ประกอบการพจิ ารณากไ็ ด ในกรณีความผิดอาญาที่ไดกระทําลงมีอัตราโทษจําคุกอยางสูงไมเกินหกเดือน หรอื ปรับไมเกนิ หารอยบาท หรอื ทง้ั จําทง้ั ปรับ ศาลมอี าํ นาจสง่ั ขังไดค รัง้ เดยี ว มีกาํ หนดไมเกนิ เจด็ วัน ในกรณคี วามผดิ อาญาทมี่ อี ตั ราโทษจาํ คกุ อยา งสงู เกนิ กวา หกเดอื นแตไ มถ งึ สบิ ป หรอื ปรบั เกนิ กวา หา รอ ยบาท หรอื ทง้ั จาํ ทง้ั ปรบั ศาลมอี าํ นาจสงั่ ขงั หลายครงั้ ตดิ ๆ กนั ได แตค รงั้ หนง่ึ ตอ ง ไมเ กินสบิ สองวัน และรวมกันทั้งหมดตอ งไมเ กนิ ส่ีสบิ แปดวัน ในกรณคี วามผดิ อาญาทมี่ อี ตั ราโทษจาํ คกุ อยา งสงู ตงั้ แตส บิ ปข น้ึ ไป จะมโี ทษปรบั ดว ย หรือไมกต็ าม ศาลมีอํานาจสัง่ ขังหลายครั้งติดๆ กนั ได แตค รง้ั หนึ่งตองไมเกินสบิ สองวนั และรวมกัน ท้ังหมดตอ งไมเกนิ แปดสบิ สว่ี ัน

๑๓๘ ในกรณีตามวรรคหก เมื่อศาลสั่งขังครบส่ีสิบแปดวันแลว หากพนักงานอัยการ หรือพนักงานสอบสวนย่ืนคํารองขอตอศาลเพ่ือขอขังตอไปอีกโดยอางเหตุจําเปน ศาลจะสั่งขังตอไป ไดตอเม่ือพนักงานอัยการหรือพนักงานสอบสวนไดแสดงถึงเหตุจําเปน และนําพยานหลักฐานมาให ศาลไตส วนจนเปนท่พี อใจแกศ าล ในการไตสวนตามวรรคสามและวรรคเจ็ด ผูตองหามีสิทธิแตงทนายความ เพือ่ แถลงขอ คัดคาน และซกั ถามพยาน ถาผตู องหาไมมีทนายความเนือ่ งจากยังไมไดม กี ารปฏิบัติตาม มาตรา ๑๓๔/๑ และผตู อ งหารอ งขอใหศ าลตงั้ ทนายความให โดยทนายความนนั้ มสี ทิ ธไิ ดร บั เงนิ รางวลั และคา ใชจ ายตามท่กี าํ หนดไวในมาตรา ๑๓๔/๑ วรรคสาม โดยอนโุ ลม ถา พนกั งานสอบสวนตอ งไปทาํ การสอบสวนในทอ งทอี่ น่ื นอกเขตของศาลซง่ึ ไดส ง่ั ขงั ผตู อ งหาไว พนกั งานสอบสวนจะยน่ื คาํ รอ งขอใหโ อนการขงั ไปยงั ศาลในทอ งทที่ จี่ ะตอ งไปทาํ การสอบสวน นัน้ ก็ได เม่ือศาลทส่ี ่ังขงั ไวเปน การสมควรกใ็ หส่ังโอนไป” จากบทบัญญัติมาตรา ๘๗ น้ัน ไดวางหลักเกณฑเรื่องของระยะเวลาในการควบคุม ผูถูกจับ ซึง่ พอสรุปไดดงั นี้ ๑) ËŒÒÁÁÔãËŒ¤Çº¤ØÁ¼ÙŒ¶Ù¡¨Ñºà¡Ô¹¡Ç‹Ò¤ÇÒÁจํา໚¹μÒÁ¾ÄμÔ¡ÒóáË‹§¤´Õ (มาตรา ๗๘ วรรคแรก) ซึ่งหมายความวา เจาพนักงานตํารวจจะมีอํานาจในการควบคุมผูถูกจับไดนานเพียงใดน้ัน ขน้ึ อยกู บั ความจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งควบคมุ ตวั ซงึ่ เจา พนกั งานตาํ รวจจะμÍŒ §¾¨Ô ÒóҶ§Ö ¤ÇÒÁจาํ ໹š ·ÇÕè Ò‹ ¹¹Ñé ¨Ò¡¾Äμ¡Ô ÒóᏠˋ§¤´Õã¹¢³Ð¹¹éÑ à»š¹ÊíÒ¤ÑÞ ซงึ่ ความจาํ เปนทจ่ี ะตอ งควบคมุ ตวั นี้ ไดแ ก ๑. จําเปนเพ่ือถามคําใหก าร ๒. จาํ เปน เพอื่ สอบปากคําใหทราบวา ผูถกู จบั เปน ใครและอยูที่ไหน ๓. จําเปนเพื่อปองกันมิใหผูถูกจับหลบหนี เชน เฉพาะกรณีที่ผูถูกจับไมมีที่อยู เปน หลักแหลง ๔. จาํ เปนเพื่อปอ งกันมิใหผถู ูกจบั ไปยงุ เหยิงกบั พยานหลกั ฐาน เชน อาจไปทําลาย พยานเอกสาร พยานวตั ถุทส่ี ําคญั ของคดี หรอื อาจไปขม ขพู ยานบคุ คล เปน ตน ๕. จําเปนเพ่ือปองกันภัยอันตราย หรือความเสียหายที่ผูถูกจับอาจจะไปกอเหตุ ซึง่ หากวา ไมไดทําการควบคมุ ตัวเอาไว ๒) การควบคมุ ตัวผูถูกจบั หรือผตู อ งหาน้ัน ¨ÐμÍŒ §¤Çº¤ØÁäÁà‹ ¡Ô¹¡Ç‹Òกํา˹´ÃÐÂÐàÇÅÒ ·¡èÕ ®ËÁÒÂกาํ ˹´äÇใŒ นมาตรา ๘๗ ซง่ึ ขน้ึ อยกู บั ความรา ยแรงของความผดิ ทผ่ี ตู อ งหาถกู กลา วหา ดงั น้ี (๑) ในกรณีความผดิ ลหุโทษ ความผิดลหุโทษ หมายถึง ความผิดทีร่ ะบุไวใ นประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๓ ซงึ่ เห็นไดวา ความผิดลหโุ ทษน้นั จะมลี กั ษณะท่ัวไปดงั นี้ ๑. เปน ความผดิ เพราะละเมดิ ในสง่ิ ทกี่ ฎหมายกาํ หนดหา มไว ซง่ึ เปน เรอ่ื งเลก็ ๆ นอ ยๆ เทา นน้ั ทร่ี ฐั ออกกฎหมายมาเพอ่ื คมุ ครองความเปน อยขู องคนในสงั คมใหอ ยอู ยา งรม เยน็ เปน สขุ เชน หา มมใิ หบ คุ คลทาํ ใหท อ ระบายนา้ํ อนั เปน สงิ่ สาธารณะเกดิ ขดั ขอ ง (ป.อาญา มาตรา ๓๗๕) เปน ตน

๑๓๙ ๒. เปนความผิดท่ีมีคุณลักษณะทางกฎหมายเกี่ยวกับผลประโยชนของรัฐ เปน สําคญั เพ่อื ใหสงั คมสงบสุข เชน หามทําใหเกิดปฏิกลู แกน าํ้ ในบอ สระ หรือทีข่ งั นน้ั อนั มีไวสาํ หรบั ประโยชนใ ชส อย (ป.อาญา มาตรา ๓๘๐) ๓. มคี วามรนุ แรงหรอื ความกา วรา วของการกระทาํ ไมม ากนกั ภยั ตรายทเี่ กดิ ขนึ้ ตอ บคุ คลหรอื สงั คมไมม ากนกั ซงึ่ สงั คมใหอ ภยั การกระทาํ นนั้ ได เชน หา มสง เสยี งดงั ออื้ องึ โดยไมม เี หตุ อนั ควรจนทาํ ใหประชาชนเดือดรอ นราํ คาญ (ป.อาญา มาตรา ๓๗๐) ๔. สามารถระงบั คดไี ดโ ดยงา ยจากการลงโทษปรบั เชน หา มกระทาํ การอนั ควร ขายหนา ตอ หนา ธารกาํ นลั โดยการเปลอื ยกาย ซง่ึ มโี ทษปรบั ไมเ กนิ หา พนั บาท (ป.อาญา มาตรา ๓๘๘) และมีอัตราโทษไมสูงนกั เชน จาํ คกุ ไมเกินหนึ่งเดอื น ปรับไมเ กินหน่ึงหมื่นบาท เจา พนกั งานจะควบคมุ ผถู กู จบั ไวไ ดà ·Ò‹ àÇÅÒ·¨èÕ Ð¶ÒÁคาํ ãË¡Œ Òà áÅз¨Õè ÐÃμŒÙ ÇÑ ÇÒ‹ ໚¹ã¤Ã áÅзÕÍè ¢ً ͧà¢ÒÍ‹ٷèÕä˹෋ҹé¹Ñ μÇÑ Í‹ҧ คดีเสพยสุราจนเมาครองสติไมได และประพฤตติ วั วนุ วายกอ ความเดอื ดรอ นแก ชาวบา นทวั่ ไปขณะอยใู นถนนสาธารณะหรอื สาธารณสถานใดๆ อนั มโี ทษปรบั ไมเ กนิ ๕๐๐ บาท เชน นี้ เจาพนักงานตํารวจสามารถควบคุมบุคคลผูนั้น เทาที่ระยะเวลาที่สามารถมีสติพอที่จะบอกช่ือ ท่ีอยูไดเ ทา นัน้ เมือ่ ทราบวาเขาผนู ัน้ เปนใคร อยูท ่ไี หน (๒) 㹡ó¤Õ ÇÒÁ¼Ô´ÍÒÞÒอ่ืน ในกรณีความผดิ อาญาอื่น นอกจากคดีลหุโทษน้ัน เจาพนักงานตาํ รวจอาจตอ ง ใชเวลาพอสมควรในการสอบปากคําจากผูถูกจับโดยตรง แตอยางไรก็ตามเจาพนักงานตํารวจมีระยะ เวลาในการควบคุมเพียงÊèÕÊԺỴªÑèÇâÁ§ ¹Ñºáμ‹àÇÅÒ·Õè¼ÙŒ¶Ù¡¨Ñºä»¶Ö§·Õèทํา¡Òâͧ¾¹Ñ¡§Ò¹ÊͺÊǹ (มาตรา ๘๗ วรรคสอง) หากวา ภายในระยะเวลาสสี่ บิ แปดชวั่ โมงนบั แตท นี่ าํ ตวั ผถู กู จบั มาถงึ ทท่ี าํ การของ พนักงานสอบสวนแลวนั้น พนักงานสอบสวนพิจารณาแลวเห็นวายังมีเหตุท่ีจะตองควบคุมตัวผูถูกจับ นน้ั ตอ ไป เชน นี้ พนกั งานสอบสวนจะขอขยายระยะเวลาการควบคมุ ตวั ผถู กู จบั ไดต อ เมอื่ ÁàÕ ËμÊØ ´Ø ÇÊÔ ÂÑ ËÃÍ× ÁàÕ ËμจØ ํา໹š Í‹ҧÍ×¹è Í¹Ñ Á¤Ô ÇáŒÒÇŋǧàÊÕÂä´Œ แตอยางไรกต็ าม มาตรา ๘๗ วรรคสาม ไดกําหนดใหพ นกั งานสอบสวน (หรอื พนักงานอัยการ) ยื่นคํารองตอศาลขอหมายขังผูตองหาน้ันไว ซึ่งกรณีนี้ศาลจะสอบถามผูตองหาวา จะมขี อ ใดคดั คา นประการใดหรอื ไม และในกรณขี อขยายเวลาดงั กลา ว ศาลอาจเรยี กพนกั งานสอบสวน (หรอื พนกั งานอยั การ) มาชแี้ จงเหตจุ าํ เปน นน้ั หรอื อาจเรยี กพยานหลกั ฐานมาเพอ่ื ประกอบการพจิ ารณา ก็ได (มาตรา ๘๗ วรรคสาม)

๑๔๐ ¢ŒÍ椄 à¡μ หากไมมีเหตุสุดวิสัยหรือไมมีเหตุจําเปนอยางอ่ืนอันมิอาจกาวลวงเสียได ดังกลาว เม่ือควบคุมครบระยะเวลา สสี่ บิ แปดชวั่ โมงนบั แตม าถงึ ทที่ าํ การของพนกั งานสอบสวนแลว พนกั งานสอบสวนไมม อี าํ นาจขอใหศ าลออกหมายขงั ผตู อ งหา ตามมาตรา ๘๗ วรรคสามได จะตอ งปลอ ยตัวผูตอ งหาไป อยางไรก็ตาม แมกฎหมายจะใหขยายระยะเวลาไดโดยอาศัยเหตุสุดวิสัย หรอื มเี หตจุ าํ เปน อนั มอิ าจกา วลว งเสยี ไดก ต็ าม มาตรา ๘๗ ยงั คงกาํ หนดกรอบระยะเวลาในการสงั่ ขงั ไว โดยอาศยั อตั ราโทษตามความผิดอาญาน้ี ผตู องหาไดก ระทําลงไป ซึ่งพอจะสรปุ ไดดังตอไปน้ี ๑. กรณที ม่ี อี ตั ราโทษจาํ ¤¡Ø ÍÂÒ‹ §Ê§Ù äÁà‹ ¡¹Ô ö à´Í× ¹ หรอื »ÃºÑ äÁà‹ ¡¹Ô õðð ºÒ· หรือทัง้ จาํ ท้ังปรบั ศาลมีอาํ นาจสง่ั ขงั ไดค รง้ั เดียว มีกาํ หนดไมเ กิน ๗ วนั ๒. กรณีที่มอี ตั ราโทษจาํ ¤¡Ø ÍÂÒ‹ §ÊÙ§à¡¹Ô ¡ÇÒ‹ ö à´×͹ áμä‹ Á¶‹ Ö§ ñð »‚ หรอื »ÃºÑ à¡¹Ô ¡ÇÒ‹ õðð ºÒ· หรือทัง้ จาํ ทงั้ ปรับ ศาลมีอาํ นาจสั่งขงั หลายครง้ั ตดิ ๆ กนั ได แตครง้ั หน่งึ ตอ ง ไมเ กิน ๑๒ วัน รวมกนั ทงั้ หมดตองไมเ กนิ ๔๘ วัน ๓. คดีท่ีมีอัตราโทษจํา¤Ø¡Í‹ҧÊÙ§μÑé§áμ‹ ñð »‚¢Öé¹ä» จะมีโทษปรับดวย หรอื ไมก ต็ าม ศาลมอี ํานาจสั่งขังหลายครัง้ ตดิ ๆ กันได แตค ร้ังหน่ึงตอ งไมเกิน ๑๒ วัน และรวมกัน ท้งั หมดตอ งไมเกนิ ๘๔ วัน และหากวาเม่ือครบ ๘๔ วันแลว พนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการ ตอ งการขอขยายระยะเวลาตอ เชน น้ี มาตรา ๘๗ วรรคเจด็ กาํ หนดใหพ นกั งานสอบสวนหรอื พนกั งาน อัยการท่ีรองขอขยายระยะเวลาเพื่อขอขังตอไปโดยอางเหตุจําเปนน้ัน ศาลจะส่ังขังตอไปได ตอเมื่อ พนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการไดáÊ´§¶Ö§àËμØจํา໚¹·ÕèÇ‹Ò¹Ñé¹ áÅÐμŒÍ§นํา¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ ÁÒãËÈŒ ÒÅäμÊ‹ ǹ¨¹à»¹š ·¾Õè Íã¨á¡È‹ ÒÅ เชน นี้ ศาลจงึ จะอนญุ าตขยายระยะเวลา (มาตรา ๘๗ วรรคส่ี ถึงวรรคเจ็ด) ในการขอขยายระยะเวลาในการขอศาลขงั ของพนกั งานสอบสวนหรอื พนกั งาน อัยการน้ัน มาตรา ๘๗ วรรคแปด กฎหมายใหสิทธิแกผ ตู อ งหาในการที่จะแตงทนายความเพือ่ แถลง คัดคา นและซกั ถามพยานได แตห ากไมมที นายความและผตู องหารอ งขอ ศาลจะตั้งทนายความให õ.ø ¢ŒÍ»¯ÔºμÑ ãÔ ¹¡ÒäǺ¤ÁØ ในการควบคมุ ตวั ผถู กู จบั นนั้ นอกจากตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑข องประมวลกฎหมายวธิ ี พจิ ารณาความอาญา ทไ่ี ดกลา วมาแลวขา งตนนนั้ ยงั คงมคี ําสง่ั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ เร่ือง การอาํ นวย ความยุติธรรมในคดีอาญา การทําสํานวนการสอบสวน และมาตรการควบคุมตรวจสอบ เรงรัด การสอบสวนคดีอาญา บทที่ ๒ ขอ ๔ การควบคมุ ไดก ําหนดขอ ปฏบิ ตั ิในการควบคุมไว ดังน้ี ๑. ใหเจาพนักงานตํารวจซึ่งรับมอบตัวผูถูกจับหรือผูตองหาไวควบคุม แจงสิทธิของ ผถู กู จบั หรอื ผตู อ งหาซง่ึ ถกู ควบคมุ ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗/๑ ใหผ ถู กู จบั

๑๔๑ หรือผูตองหาทราบในโอกาสแรก รวมทั้งจัดใหผูถูกจับหรือผูตองหาสามารถติดตอกับญาติหรือผูซึ่ง ผูถูกจับหรอื ผตู องหาไวว างใจเพอ่ื แจง ใหทราบถงึ การจบั และสถานท่ที ี่ถูกควบคมุ ถาผูถกู จับรอ งขอให เจาพนกั งานตํารวจเปนผูแจงตามสิทธิดงั กลา ว กใ็ หจดั การตามคํารองขอนน้ั โดยเร็ว และใหบันทกึ การ จดั การดงั กลา วไวใ นรายงานประจาํ วนั เกย่ี วกบั คดเี ปน หลกั ฐานไว ในการนห้ี า มไมใ หเ รยี กคา ใชจ า ยใด ๆ จากผถู ูกจบั การแจงสิทธิดังกลาวใหบันทึกไวในรายงานประจําวันเก่ียวกับคดีขอเดียวกับบันทึก รายงานประจาํ วนั เกยี่ วกบั คดขี อ ทรี่ บั ตวั ผถู กู จบั หรอื ผตู อ งหาไวค วบคมุ โดยไมต อ งบนั ทกึ เรอื่ งการแจง สทิ ธดิ งั กลา วไวใ นบนั ทกึ คาํ ใหก าร และไมต อ งจดั ทาํ บนั ทกึ การแจง สทิ ธอิ กี โดยใหม ขี อ ความปรากฏดงั น้ี “................(ยศ ช่ือ สกลุ ตําแหนง )...............เจาพนกั งานตาํ รวจผรู ับตัว นาย/นาง/ นางสาว...............................ผูถูกจับหรือผูตองหาไวควบคุมไดแจงสิทธิของผูถูกจับหรือผูตองหาตาม กฎหมายใหทราบแลว ดังน้ี (๑) มีสิทธิแจงหรือขอใหเจาพนักงานแจงใหญาติ หรือผูซึ่งผูถูกจับ หรือผูตองหา ไววางใจทราบถึงการจบั กมุ และสถานทท่ี ถี่ กู ควบคุมในโอกาสแรก (๒) มสี ิทธิพบและปรกึ ษาผซู ่งึ จะเปน ทนายความเปนการเฉพาะตัว สอบสวน (๓) มีสิทธิใหทนายความหรือผูซึ่งตนไววางใจเขาฟงการสอบสวนปากคําตนในช้ัน (๔) มีสิทธไิ ดรับการเยีย่ มหรอื ติดตอ กับญาตไิ ดต ามสมควร (๕) มีสทิ ธไิ ดรบั การรกั ษาพยาบาลโดยเร็วเมือ่ เกดิ การเจบ็ ปว ย นาย/นาง/นางสาว......................................ผูถูกจับหรือผูตองหาซ่ึงถูกควบคุม ไดทราบสิทธิของตนแลว จึงลงลายมอื ชื่อรับทราบสิทธิตามกฎหมายไวเ ปนหลกั ฐาน (ลงช่อื ).................................................ผูถูกจบั /ผูตอ งหา (ลงชอื่ ).................................................ผรู บั มอบตัว” หากพนักงานอัยการตองการบันทึกการแจงสิทธิ ใหพนักงานสอบสวนผูรับผิดชอบ สาํ เนาบนั ทกึ รายงานประจาํ วนั เกย่ี วกบั คดขี อ ทแี่ จง สทิ ธมิ อบใหพ นกั งานอยั การ (คาํ สง่ั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๔.๑) ๒. เจา พนกั งานตาํ รวจผรู บั ตวั ผถู กู จบั จะปลอ ยผถู กู จบั ชว่ั คราวหรอื ควบคมุ ผถู กู จบั ไวก ไ็ ด แตถาเปนการจับโดยมีหมายหรือคําสั่งของศาลใหรีบดําเนินการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญามาตรา ๖๔ และในกรณีที่ตองสงผูถูกจับไปยังศาล แตไมสามารถสงไปไดในขณะนั้น เนอื่ งจากเปน เวลาทศี่ าลปด หรอื ใกลจ ะปด ทาํ การใหเ จา พนกั งานตาํ รวจทร่ี บั ตวั ผถู กู จบั ไวม อี าํ นาจปลอ ย ผถู กู จบั ชว่ั คราว หรอื ควบคมุ ผถู กู จบั ไวไ ดจ นกวา จะถงึ เวลาศาลเปด ทาํ การ (คาํ สงั่ ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๔.๒) ๓. หา มมใิ หค วบคมุ ผถู กู จบั ไวเ กนิ กวา ความจาํ เปน แกพ ฤตกิ ารณแ หง คดี และใหพ นกั งาน สอบสวนพึงทราบถึงอาํ นาจการควบคมุ ของพนักงานสอบสวนและศาล (คาํ ส่งั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๔.๓)

๑๔๒ ๔. กรณที ม่ี กี ารจบั กมุ ผถู กู จบั หรอื ผตู อ งหาตามหมายจบั หรอื คาํ สงั่ ของศาล ใหพ นกั งาน สอบสวนตรวจสอบหมายจับที่ขอความ “ดวยผูรองย่ืนคํารองวา...” วามีเหตุผลพิเศษในการขอให ศาลออกหมายจับหรือไม หากมีเหตุผลพิเศษใหพึงระมัดระวังเก่ียวกับอํานาจการควบคุมผูถูกจับ หรอื ผตู องหาของพนักงานสอบสวน (คําสง่ั ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๔.๔) ๕. เมื่อมีการอางวาบุคคลใดตองถูกคุมขังในคดีอาญาหรือในกรณีอื่นใดโดยมิชอบดวย กฎหมาย ใหพนักงานสอบสวนยื่นคํารองตอศาลแหงทองท่ีที่มีอํานาจพิจารณาคดีอาญาขอใหปลอย ผูถ ูกคุมขังโดยมชิ อบได กรณีเจาหนาที่ตํารวจ พบวามีการคุมขังผูตองหา หรือผูถูกจับ หรือบุคคลใด โดยมิชอบดวยกฎหมาย ใหแจงหัวหนาหนวยงานทราบ และใหเปนหนาที่และความรับผิดชอบ ของหวั หนา หนว ยงานทจ่ี ะตอ งพจิ ารณาและวนิ จิ ฉยั สงั่ การหรอื มอบหมายใหพ นกั งานสอบสวนยนื่ คาํ รอ ง ตอ ศาลแหง ทอ งทท่ี ม่ี อี าํ นาจพจิ ารณาคดอี าญาขอใหป ลอ ยผถู กู คมุ ขงั โดยมชิ อบนนั้ (คาํ สง่ั ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๔.๕) ● ¢ŒÍ¾§Ö ÃÐÇ§Ñ ã¹¡ÒÃãªàŒ ¤ÃÍ×è §¾Ñ¹¸¹Ò¡Òà การใชเครื่องพันธนาการในการควบคุมตัวผูกระทําผิดน้ันจะกระทําไดก็ตอเมื่อมี ความจําเปน เพอื่ ปอ งกันมใิ หผ กู ระทําความผิดหลบหนีไปจากการควบคมุ ของเจาหนา ท่ี อยางไรกต็ าม ถงึ แมเ จา หนา ทต่ี าํ รวจจะมอี าํ นาจในการควบคมุ ตวั และมอี าํ นาจทจ่ี ะใชเ ครอื่ งพนั ธนาการกบั ผทู ก่ี ระทาํ ความผิดได แตก็เปนการใชอํานาจที่กระทบตอสิทธิเสรีภาพของบุคคล แตเมื่อบุคคลใดก็ตามกระทํา ความผิดอันมีโทษตามกฎหมายก็สมควรที่จะตองไดรับการลงโทษ ซ่ึงการลงโทษผูกระทําความผิดนั้น เปนไปตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๘ ดังนั้น การใชอํานาจดังกลาวของเจาหนาท่ีตํารวจ ก็μŒÍ§คํา¹§Ö ¶Ö§ÈÑ¡´ÔìÈÃÕ¤ÇÒÁ໚¹Á¹ÉØ Âด ว ย ¡ÒÃ㪌à¤Ã×èͧ¾Ñ¹¸¹Ò¡ÒâͧตําÃǨ ตองเปนไปตามประมวลระเบียบการตํารวจ เก่ยี วกับคดี ลกั ษณะ ๖ บทที่ ๔ ขอ ๑๔๖ โดยจะตอ งคาํ นงึ ถึง ดงั นี้ ๑. การกระทําผดิ เปน คดปี ระเภทใด อตั ราโทษสงู หรือไม ๒. บุคคล มีบุคคลบางจําพวกที่ควรจะใหเ กยี รติ เชน (ก) ขา ราชการ (ข) พระภกิ ษุ สามเณร นักพรตตาง ๆ (ค) ทหารสวมเคร่อื งแบบ (ง) ชาวตา งประเทศ ชน้ั ผูด ี (จ) หญิง คนชรา เดก็ คนพกิ าร และคนปวยเจบ็ ซ่งึ ไมสามารถจะหลบหนไี ดด วยกําลังตนเอง (ฉ) พอ คา คฤหบดี ซึง่ มีชอื่ เสียง และมีหลักฐานการทาํ มาหากนิ โดยสจุ รติ บุคคลดังกลาว ถา ไมไ ดก ระทาํ ความผิดอกุ ฉกรรจ หรือไมไ ดแ สดงกิรยิ าจะขดั ขนื หรือหลบหนี ไมควรใชกุญแจมือ เด็กอายุต่ํากวา ๑๔ ป ถาไมไดกระทําความผิดที่มีอัตราโทษจําคุก เกนิ กวา ๑๐ ป และเฉพาะหญงิ คนชรา เดก็ คนพิการและคนปว ยเจบ็ ซ่งึ ไมส ามารถจะหลบหนีไดด วย กาํ ลังตนเอง หามใชเ ครอื่ งพนั ธนาการเปนอันขาด

๑๔๓ ๓. สถานท่ี ใหพิเคราะหถึงสถานท่ีที่จะควบคุมไป มีโอกาสท่ีผูตองหาจะหลบหนี หรือทาํ อันตรายแกผ คู วบคุมไดง าย หรอื ไม ๔. เวลา เปน เวลากลางวันหรอื กลางคืน หรือจําเปน ตองพกั คางแรม ๕. กิรยิ าความประพฤติ ความประพฤติในอดีตเปน อยางไร ขอ ๑๔๗ การใสก ญุ แจมอื ผตู อ งหา ตอ งไมใ หห ลวมหรอื คบั เกนิ ไป เพราะถา หลวมมาก ก็จะหลุดจากขอมือไดงาย ถาคับมากก็จะเปนการทรมานผูตองหา เม่ือใสกุญแจมือแลว ในกรณี ที่มีความจําเปนจะมีโซรอยสาํ หรับถือควบคุมไปก็ได ใหผูตองหาเดินหนาผูควบคุมถือชายโซเดิน ตามหลังหรือเดินไปขาง (สนธยา รตั นธารส, ๒๕๕๘) ÁÒμÃÒ ùð เม่ือมีการอางวาบุคคลใดตองถูกคุมขังในคดีอาญาหรือในกรณีอ่ืน โดยมิชอบดวยกฎหมาย บุคคลเหลาน้ีมีสิทธิยื่นคาํ รองตอศาลทองที่ที่มีอาํ นาจพิจารณาคดีอาญา ขอใหป ลอ ยคือ (๑) ผถู ูกคมุ ขังเอง (๒) พนักงานอัยการ (๓) พนกั งานสอบสวน (๔) ผบู ญั ชาการเรือนจาํ หรือพัสดี (๕) สามี ภรยิ า หรอื ญาตขิ องผูนนั้ หรอื บคุ คลอ่นื ใดเพือ่ ประโยชนของผูถกู คุมขัง เมอ่ื ไดร บั คาํ รอ งดงั นน้ั ใหศ าลไตส วนฝา ยเดยี วโดยดว น ถา ศาลเหน็ วา คํารอ งนน้ั มมี ลู ศาลมีอํานาจส่ังผูคุมขังใหนาํ ตัวผูถูกคุมขังมาศาลโดยพลัน และถาผูคุมขังแสดงใหเปนท่ีพอใจแกศาล ไมไ ดวา การคุมขังเปนการชอบดวยกฎหมาย ใหศาลสั่งปลอ ยตัวผูถ ูกคุมขงั ไปทันที μÇÑ Í‹ҧคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò ¡ÒäǺ¤ØÁ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ÷ôô/òõðñ การควบคุมตัวผูตองหา ผูควบคุมตองพิเคราะหไป ใชวิธีเกินกวาท่ีจําเปนเพ่ือปองกันไมใหหนี ถาใสกุญแจมือผูตองหามิใชเพื่อมิใหหนีแตเพ่ือใหไดอาย แมจะไมเจตนาแกลงเปนสวนตัว หากแตเพ่ือปราบปรามเจามือสลากกินรวบ เปนการไมชอบดวย ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๖ กเ็ ปน ความผดิ ตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา ๑๔๕ (ประมวลกฎหมาย อาญา มาตรา ๑๕๗) คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ òñóñ/òõòñ ทจ่ี ะควบคมุ บคุ คลทเ่ี ปน ภยั ตอ สงั คมไดต อ งมหี ลกั ฐาน พอสมควรที่จะฟงวามีพฤติการณเชนนั้น มิใชเพียงหลักฐานเล่ือนลอยคลุมเครือ ศาลสั่งใหปลอย ผถู ูกควบคมุ ได