กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

๑๔๔ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óôô/òõòò ศาลมอี ํานาจวนิ จิ ฉยั วา บคุ คลทถ่ี กู ควบคมุ ฐานเปน ภยั ตอสังคมตามคําส่ังคณะปฏิรูปการปกครองแผนดิน ฉบับท่ี ๒๒ มีพฤติการณที่เปนภัยตอสังคม ตามทีร่ ะบกุ รณไี วหรือไม เมอื่ ศาลส่ังอยา งไร ผรู อ งหรอื ผคู ดั คานอทุ ธรณฎ กี าได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè óõùø/òõóñ (»ÃЪÁØ ãËÞ)‹ วนั ท่ี ๒๕ เมษายน ๒๕๒๘ เจา หนา ท่ี ตํารวจจับกมุ ก. สง พนกั งานสอบสวนในขอหาวา ใชร ถจกั รยานยนตไมตดิ ปา ยทะเบยี นและเปน บุคคล ตา งดา วเขา มาในราชอาณาจกั รโดยไมไ ดร บั อนญุ าต พนกั งานสอบสวนรบั ตวั ก. ควบคมุ ไว สาํ หรบั ขอ หาแรก พนกั งานสอบสวนไดเ ปรยี บเทยี บปรบั ไปแลว แตค งควบคมุ ตวั ก. ไวต ลอดมาโดยมไิ ดย น่ื คาํ รอ งตอ ศาล ขอใหหมายขงั ก. ไว จนถงึ วันที่ ๒ พฤษภาคม ๒๕๒๘ จาํ เลยซง่ึ ทําหนาทสี่ ิบเวรทท่ี ําหนาท่คี วบคุม ดูแลผูตองหาไดปลอยให ก. หลบหนีไป เชนน้ี เม่ือพนักงานสอบสวนรับตัว ก. ควบคุมไวโดยมิได ปลอยตัวไปตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๔ วรรคสอง การควบคมุ ก. จงึ เปนการควบคุมตามอาํ นาจพนกั งาน สอบสวน แตเ พอื่ มใิ หก ารควบคมุ เกนิ ความจาํ เปน ตามพฤตกิ ารณแ หง คดี ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๗ จงึ ไดว าง หลกั เกณฑก ารควบคมุ ผถู กู จบั ไวเ ปน ขน้ั เปน ตอน ดงั นี้ แมพ นกั งานสอบสวนจะไมไ ดป ฏบิ ตั ติ ามวธิ กี าร ท่ี ป.วิ.อ. มาตรา ๘๗ วางไว ก็มีผลเพียงใหการควบคุมของพนักงานสอบสวนเปนการผิดกฎหมาย ซึง่ บุคคลดังระบุไวใ น ป.วิ.อ. มาตรา ๙๐ มีอาํ นาจยื่นคํารอ งตอศาลขอใหป ลอ ยได แตก ารควบคุมนัน้ ก็คงเปนการควบคุมตามอํานาจของพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจผูรับตัวผูถูกจับไว การท่ีจําเลย ปลอยตวั ก. ไป จงึ เปนการทําใหผ ูทอ่ี ยูในระหวา งคมุ ขงั นน้ั หลดุ พน จากการคุมขังไป เปนความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา ๒๐๔ คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ôòôó/òõôò จาํ เลยเปน เจาพนักงานตาํ รวจเขา จบั กมุ ผูเ สียหาย ทไี่ ดก อ การทะเลาะววิ าทกอ นหนา นน้ั แตเ หตแุ หง การทะเลาะววิ าทไดย ตุ ลิ งแลว เหตวุ วิ าทยงั ไมช ดั แจง วาฝายใดเปนฝายผิด ไมใชการกระทําผิดซึ่งหนา โดยมีคูกรณีกับผูเสียหายชี้ใหจับ แตมิไดรองทุกข ไวต ามระเบยี บ อกี ทง้ั ไมใ ชก รณที ม่ี เี หตสุ งสยั วา กระทาํ ความผดิ มาแลว จะหลบหนี จาํ เลยซง่ึ ไมม หี มายจบั ไมม อี ํานาจโดยชอบดวยกฎหมายทจ่ี ะจับผเู สยี หาย จําเลยจบั ผูเสยี หายโดยไมแ จง ขอ หา ไมทําบนั ทกึ จับกุม ไมสงมอบตัวใหพนักงานสอบสวนดําเนินคดี กลับนําไปควบคุมท่ีดานตรวจ ช้ีเจตนาจําเลย วากระทําโดยโกรธแคน แสดงอํานาจ เพื่อขมขูกลั่นแกลงผูเสียหายใหเดือดรอนเสียหาย การกระทํา ของจําเลยจึงเปนความผิดฐานเปนเจาพนักงานปฏิบัติหนาท่ีโดยมิชอบและทําใหผูอื่นปราศจากเสรี ภายในรา งกาย พฤตกิ ารณแ หง คดเี ปน เรอื่ งรนุ แรงตอ ความรสู กึ ของประชาชนไมม เี หตทุ จี่ ะรอการลงโทษ)

๑๔๕ º··Õè ö ¡Ò䌹 ö.ñ ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¡Ò䌹 “¤¹Œ ” ตามความหมายทปี่ รากฏในพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน หมายถงึ พยายาม หาใหพบ โดยวธิ สี บื เสาะ แสวง เปน ตน ¨Ðà˹ç ä´ÇŒ Ò‹ àÁÍè× Á¡Õ ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ÍÒÞÒà¡´Ô ¢¹Öé ʧÔè สาํ ¤ÞÑ ¢Í§à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨ ¤Í× ¨ÐμÍŒ §ดาํ à¹¹Ô ¡ÒÃã´æ à¾Í×è ãËäŒ ´ÁŒ Ò«§èÖ μÇÑ º¤Ø ¤Å¼·ŒÙ ¶Õè ¡Ù ¡ÅÒ‹ ÇËÒÇÒ‹ ໹š ¼¡ŒÙ ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ¢³Ðà´ÂÕ Ç¡¹Ñ ¨ÐμÍŒ §áÊǧËÒ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹à¾Í×è ·¨èÕ Ðนาํ ÁÒÂ¹× Â¹Ñ ¶§Ö ¡ÒáÃÐทาํ ¢Í§¼¶ŒÙ ¡Ù ¡ÅÒ‹ ÇËÒ¹¹Ñé ÇÒ‹ à¢Ò໹š ¼·ŒÙ èÕ ¡ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼Ô´ ËÃ×ÍÁÊÕ ‹Ç¹à¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§¡ºÑ ¤ÇÒÁ¼Ô´·Õèà¡´Ô ¢Öé¹¹éѹæ ซ่งึ โดยปกตแิ ละผูท่ีถูกกลา วหาวาเปน ผกู ระทาํ ความผดิ นน้ั เมอื่ กระทาํ การใดแลว มกั จะหลบซอ นตวั จากการจบั กมุ ตวั ของเจา พนกั งานตาํ รวจ หรอื อาจนาํ อปุ กรณ เครอื่ งมอื ทใ่ี ชใ นการกระทาํ ความผดิ นน้ั หรอื วตั ถทุ ไ่ี ดม าจากการกระทาํ ความผดิ นน้ั ไปซุกซอ น ทาํ ใหเ จา พนกั งานตํารวจปฏิบัตงิ านดวยความยากลาํ บาก ในการที่จะนาํ ตวั บคุ คลหรือวตั ถุ ส่ิงของนั้นออกจากท่ีที่เขาซุกซอนได เพราะรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฯ ไดใหความคุมครอง บคุ คลในการทจี่ ะอยอู าศยั และครอบครองเคหสถานโดยปกตสิ ขุ แตอ ยา งไรกต็ ามเพอื่ ใหเ กดิ ความสงบสขุ ของสังคม เจาพนักงานตํารวจซึ่งมีหนาท่ีโดยตรงในการปองกันและปราบปรามการกระทําความผิด ขณะเดยี วกนั มหี นา ทใี่ นการนาํ ตวั ผถู กู กลา วหาวา เปน ผกู ระทาํ ความผดิ นนั้ มาเขา สกู ระบวนการยตุ ธิ รรม เพอื่ พสิ จู นว า บคุ คลดงั กลา วนน้ั เปน ผทู ก่ี ระทาํ ความผดิ จรงิ และสมควรจะไดร บั โทษหรอื ไม รฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจักรไทยฯ และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไดใหอํานาจเฉพาะแกบุคคล บางประเภทท่ีสามารถจะดําเนินการคน ได ¼ÁŒÙ Õอาํ ¹Ò¨ã¹¡Ò乌 ดงั ทก่ี ลา วมาแลว วา การคน จะเปน การลว งละเมดิ สทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐาน ตามหลกั สทิ ธมิ นษุ ยชน ท่ีใหบุคคลมีสิทธิเสรีภาพในที่อยูอาศัยของตน การท่ีจะใหบุคคลใดบุคคลหน่ึงเขาไปดําเนินการใดๆ อนั เปนการกระทบกระท่งั สิทธดิ ังกลาวยอ มจะตองมีกฎหมายใหก ารรองรบั ซึ่งในประมวลกฎหมายวิธี พจิ ารณาความอาญาไดก ําหนดใหบุคคลบางประเภทท่จี ะเขา ไปดาํ เนนิ การตรวจคน ได คือ ๑) พนักงานฝา ยปกครองหรอื ตํารวจ (มาตรา ๙๒, ๙๓) ๒) พนักงานสอบสวน (มาตรา ๑๓๒)

๑๔๖ ö.ò ¡ÒâÍËÁÒ¤Œ¹ แมวาประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไดใหอํานาจเจาพนักงานฝายปกครอง หรือตํารวจเขาทําการคนบุคคลหรือสถานท่ีไดก็ตาม แตหากการคนดังกลาวจะเปนการลวงละเมิด สิทธิของประชาชน โดยเฉพาะกรณีที่เปนสถานที่รโหฐาน ซึ่งผูครอบครองยอมมีสิทธิโดยสมบูรณ ภายในสถานทดี่ งั กลา ว การทเี่ จา พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจ ซงึ่ มคี วามจาํ เปน ทจี่ ะตอ งเขา ไปคน เพ่ือหาตัวบุคคลหรือส่ิงของที่ตองการไดนั้น จะทําไดตอเม่ือมีหมายคน เวนแตจะเขาขอยกเวน ของกฎหมาย ดงั ทป่ี รากฏในประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๒ อยางไรก็ตาม ในกรณีที่เจาพนักงานตํารวจจะตองคนโดยตองมีหมายคนนั้น การขอ หมายคน นน้ั จะตอ งเปน ไปตามระเบยี บราชการฝา ยตลุ าการศาลยตุ ธิ รรม วา ดว ยแนวทางปฏบิ ตั ใิ นการ ออกหมายจบั และหมายคน ในคดอี าญา พ.ศ.๒๕๔๕ และขอ บงั คบั ประธานศาลฎกี าวา ดว ยหลกั เกณฑ และวธิ กี ารเกย่ี วกบั การออกคําสงั่ หรอื หมายอาญา พ.ศ.๒๕๔๘ กลา วคอื ๑. จะตอ งยน่ื คาํ รอ งขอใหศ าลออกหมายคน ตอ ศาลทมี่ เี ขตอาํ นาจเหนอื ทอ งทท่ี จ่ี ะทาํ การคน (ระเบียบราชการฝา ยตลุ าการ ขอ ๔, ขอ บังคับประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๘) ๒. ผรู อ งขอใหศ าลออกหมายคน จะตอ งเปน ผทู ม่ี อี าํ นาจเกยี่ วขอ งกบั การสบื สวนสอบสวน คดีที่รองขอออกหมายนั้น ซึ่งกรณีเจาพนักงานตํารวจตองมีชั้นยศต้ังแตรอยตํารวจตรีข้ึนไป (ระเบียบ ราชการฝา ยตลุ าการ ขอ ๕, ขอ บังคบั ประธานศาลฎกี าฯ ขอ ๙) ๓. ในคํารอ งขอออกหมายคน จะตองมรี ายละเอียด และเอกสารประกอบคอื (๑) ระบุลักษณะ สิ่งของที่ตองการหา และยึด ชื่อ รูปพรรณ อายุของบุคคล ทต่ี อ งการหา และสถานทที่ จ่ี ะคน ระบบุ า นเลขที่ เจา ของหรอื ผคู รอบครองเทา ทท่ี ราบ หากไมส ามารถ ระบุบานเลขท่ีที่จะคนได ใหทําแผนที่ของสถานที่ท่ีจะคนและบริเวณใกลเคียงแทน ตามแบบพิมพ ท่กี ําหนด รวมท้ังขอมูลหรอื พยานหลักฐานท่ีสนบั สนุนเหตแุ หงการออกหมายคน (๒) แนบหมายคน พรอมสําเนา รวมทัง้ เอกสารอน่ื เชน บันทึกคํารอ งทกุ ข หนังสือ มอบอาํ นาจใหรอ งทุกขม าทา ยคํารอ ง (ระเบยี บราชการฝา ยตุลาการ ขอ ๖, ขอ บังคบั ประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๑) ๔. ผูรองขอออกหมายคน ตองเสนอพยานหลักฐานใหเพียงพอที่ทําใหเช่ือไดวาบุคคล หรือสง่ิ ของท่ีคน หานา จะอยูในสถานท่ที ีจ่ ะคน กรณีเปนส่ิงของ จะตองเปนสิ่งของท่ีจะเปนพยานหลักฐานประกอบการสอบสวน ไตสวนมูลฟอง หรือพิจารณา และสิ่งของน้ันเปนส่ิงของท่ีมีไวเปนความผิด หรือไดมาจากการ กระทําความผดิ หรือมีเหตอุ ันควรสงสัยวาไดใ ชหรอื ตงั้ ใจจะใชใ นการกระทําความผดิ หรอื เปน สิ่งของ ท่ตี อ งยึดหรือรบิ ตามคาํ พิพากษา คําสั่งศาล (ระเบยี บราชการฝายตลุ าการ ขอ ๑๑.๑, ขอบงั คบั ประธานศาลฎกี าฯ ขอ ๑๕.๑)

๑๔๗ กรณีเปนบุคคล จะตองเปนบุคคลท่ีถูกหนวงเหน่ียวกักขังโดยมิชอบ หรือเปนผูถูก ออกหมายจับ (ระเบยี บราชการฝายตุลาการ ขอ ๑๑.๒, ขอ บงั คบั ประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๕.๒) ๕. สาํ หรบั พยานหลกั ฐานทจี่ ะเสนอตอ ศาลเพอ่ื แสดงถงึ เหตอุ นั สมควรทจี่ ะขอออกหมายคน ไดแก (๑) ขอมลู จากการสืบสวน เชน บันทึกการสบื สวน บันทกึ ถอยคาํ สายลับ ขอ มลู จาก แหลง ขาว ขอมลู จากการเฝาสงั เกตการณ เปนตน (๒) ขอมูลท่ีไดจากการวิเคราะหทางนิติวิทยาศาสตร หรือท่ีไดจากเครื่องมือทาง วิทยาศาสตรเ ทคโนโลยี เชน เครื่องจับเท็จ เคร่ืองตรวจโลหะ เครอ่ื งตรวจพสิ จู นล ายพมิ พน้วิ มอื (ระเบียบราชการฝายตลุ าการ ขอ ๑๔, ขอบังคบั ประธานศาลฎีกาฯ ขอ ๑๗)

๑๔๘

๑๔๙ (๔๘ ทว)ิ สาํ หรับศาลใช หมายคน ท.ี่ ......................./๒๕.......... ã¹¾ÃлÃÁÒÀäÔ ¸Â¾ÃÐÁËÒ¡ÉμÑ Ãԏ ศาล................................................................... วันที.่ ..........เดอื น...........................พทุ ธศักราช ๒๕.......... ความอาญา ...................................................................................................ผรู อ ง หมายถงึ ........................................................................................................................................... ดว ยศาลเหน็ มเี หตสุ มควรใหค น สถานท/ี่ บา นเลขท.ี่ .........................หมทู .่ี ....................... ตรอก/ซอย.................................ถนน.....................................ตาํ บล/แขวง....................................... อาํ เภอ/เขต................................................จงั หวดั ...................................ตามแผนทส่ี งั เขปแนบทา ย ๑. เพอื่ พบและยดึ สง่ิ ของ *.................................................................................. ๑.๑ ซง่ึ จะเปนพยานหลกั ฐานประกอบการสอบสวน ไตส วนมลู ฟอ งหรือพจิ ารณา ๑.๒ ซงึ่ มไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม าโดยผดิ กฎหมาย หรอื ไดใ ช หรอื ตงั้ ใจจะใชใ นการกระทาํ ความผดิ ๑.๓ ตามคาํ พพิ ากษาหรือคาํ ส่ังของศาล ๒. เพอ่ื พบ *....................................................................................................... ๒.๑ บุคคลท่ถี กู หนวงเหนย่ี วหรอื กักขังโดยมิชอบดวยกฎหมาย ๒.๒ บคุ คลทถี่ กู ออกหมายจบั ตามหมายจบั เลขท.ี่ .............../..................ลงวนั ท.่ี ....................... ...............................ซง่ึ ออกโดย...................................................................................................... จงึ ออกหมายคน นตี้ ามขอ ....................................ให. ................................................... ตาํ แหนง ....................................................................................มอี าํ นาจคน สถานท/ี่ บา นขา งตน ไดใ น วนั ท.ี่ ..............เดอื น...................................พ.ศ. ๒๕............. เวลา..................................นาฬก า ถงึ เวลา..................................นาฬก า ตดิ ตอกนั ไปจนกวา จะเสรจ็ สิ้นการตรวจคน เมอื่ คน ไดต ามหมายนแี้ ลว ใหส ง ................................................................................... ....................................................................................................................................................... พรอ มบันทกึ การคนและบญั ชีสงิ่ ของ (ถามี) ไปยัง............................................................................. เพื่อจดั การตามกฎหมายตอไป ...............................................................ผูพพิ ากษา (พลกิ ) ËÁÒÂàËμØ : *ใหระบุชือ่ หรอื รูปพรรณบคุ คลหรอื ลกั ษณะส่งิ ของท่ีตอ งการคน

๑๕๐ บันทึก วนั ที.่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กยี่ วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจาพนักงานผูจ ัดการตามหมาย ขาพเจา ผูม ีชื่อขา งทา ยน้ี ไดรับทราบขอความในหมาย และไดตรวจดหู มายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (ระบคุ วามเก่ียวของ)*...................................................................... คําเตือน เจาพนกั งานผูจัดการตามหมายพงึ ปฏบิ ัติตามกฎหมาย อยางนอ ยใหคาํ นึงถงึ ๑. การคนตองกระทําตามวัน เวลาทร่ี ะบุไวในหมาย ๒. การคน ตอ งกระทําเพือ่ หาตวั คนหรือสิ่งของเฉพาะตามทีร่ ะบไุ วในหมาย ๓. การคน ตองพยายามไมใ หเ กดิ ความเสียหายแกผูถกู คน ๔. ผคู นตอ งเปนเจาพนักงานตามหมาย *ระบุความเกี่ยวขอ งกบั เจา ของสถานที่ทีถ่ ูกตรวจคน เชน เปนญาตหิ รอื ลกู จาง ฯลฯ

๑๕๑ (๔๘) สําหรบั ศาลใช หมายคน คดหี มายเลขดาํ ท.ี่ ........../๒๕........ ระหวา ง คดหี มายเลขแดงท.่ี ........../๒๕........ พจิ ารณา ที่........................ ã¹¾ÃлÃÁÒÀÔä¸Â¾ÃÐÁËÒ¡ÉÑμÃÂÔ  ศาล................................................................... วันท.่ี ..........เดอื น...........................พุทธศักราช ๒๕.......... ความ............................................... .......................................................................................................................โจทก {ÃÐËÇ‹Ò§ ........................................................................................................................จาํ เลย หมายถงึ .....................................................................ตาํ แหนง ........................................................ ....................................................................................................................................................... ดว ย........................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ในความเรอ่ื งนตี้ อ งหาวา กระทาํ ความผดิ ฐาน.................................................................................... และศาลมคี าํ สั่งใหค น*.................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... เพราะฉะน้นั ใหทา นคน *............................................................................................. ...................................................................................................................................................... สถานท/่ี บา นเลขท.ี่ ..............................หมทู .ี่ .......................ตรอก/ซอย............................................ ถนน.......................................................................ตาํ บล/แขวง...................................................... อาํ เภอ/เขต..........................................จงั หวดั ..........................................ตามแผนทส่ี งั เขปแนบทา ย วนั ท.ี่ ..............เดอื น...................................พ.ศ. ๒๕............. เวลา..................................นาฬก า ถงึ เวลา..................................นาฬกา ติดตอ กันไปจนกวาจะเสรจ็ สิ้นการตรวจคน เมอื่ คน ไดต ามหมายนแี้ ลว ใหส ง ................................................................................... ....................................................................................................................................................... พรอมบันทกึ การคนและบัญชสี ิง่ ของ (ถา มี) ไปยัง............................................................................. เพือ่ จดั การตามกฎหมายตอไป ..........................................ผพู พิ ากษา (พลกิ ) ËÁÒÂàËμØ : *ãËŒÃкªØ ×èÍËÃÍ× Ã»Ù ¾Ãóº¤Ø ¤ÅËÃÍ× Å¡Ñ É³ÐʧèÔ ¢Í§·μèÕ ÍŒ §¡Ò䌹

๑๕๒ บันทึก วนั ที.่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กยี่ วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจาพนักงานผูจ ัดการตามหมาย ขาพเจา ผูม ีชื่อขา งทา ยน้ี ไดรับทราบขอความในหมาย และไดตรวจดหู มายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (ระบคุ วามเก่ียวของ)*...................................................................... คําเตือน เจาพนกั งานผูจัดการตามหมายพงึ ปฏบิ ัติตามกฎหมาย อยางนอ ยใหคาํ นึงถงึ ๑. การคนตองกระทําตามวัน เวลาทร่ี ะบุไวในหมาย ๒. การคน ตอ งกระทําเพือ่ หาตวั คนหรือสิ่งของเฉพาะตามทีร่ ะบไุ วในหมาย ๓. การคน ตองพยายามไมใ หเ กดิ ความเสียหายแกผูถกู คน ๔. ผคู นตอ งเปนเจาพนักงานตามหมาย *ระบุความเกี่ยวขอ งกบั เจา ของสถานที่ทีถ่ ูกตรวจคน เชน เปนญาตหิ รอื ลกู จาง ฯลฯ

๑๕๓ (คํารอ ง) ท.ี่ ................/๒๕.......... ขอออกหมายคน รับคาํ รอง ศาล................................................................... เรยี กสอบ วันท่.ี .........เดือน...............................พทุ ธศักราช ๒๕....... ....................ผูพ พิ ากษา ความอาญา ...................................................................................................ผูร อง ขา พเจา ..................................................................ตาํ แหนง ......................................... อายุ..............ป อาชีพรับราชการ สถานที่ทํางาน............................................................................. แขวง/ตาํ บล...................................เขต/อาํ เภอ...................................จงั หวดั ................................... โทรศพั ท............................ขอยน่ื คํารองขอออกหมายคนตอ ศาล ดังมขี อ ความทจ่ี ะกลา วตอไปนี้ ขอ ๑. ดว ยปรากฏจากการสบื สวน/สอบสวนของ........................................................ ........................................................................................................................................ทราบวา ทบ่ี า นเลขท.่ี ............................หมทู .ี่ ....................ซอย...............................ถนน................................ แขวง/ตาํ บล...................................เขต/อาํ เภอ...................................จงั หวดั ................................... เจา ของบา นหรอื ผคู รอบครอง..................................................................................อาย.ุ ..............ป อาชพี ....................................................................ตาํ แหนง ............................................................ มพี ฤตกิ ารณก ระทาํ ความผดิ ทเ่ี กยี่ วกบั เหตแุ หง การออกหมายคน คอื ................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

๑๕๔ รายละเอยี ดขอ มลู และพยานหลักฐานพรอมแผนท่สี งั เขป ปรากฏตามเอกสารท่ีแนบมาพรอมน้ี ขอ ๒. ผรู อ งประสงคจ ะทําการตรวจคนบา นหรือสถานท่ีดงั กลาว เพ่ือ พบและยึดส่งิ ของซ่งึ จะเปน พยานหลกั ฐานประกอบการสอบสวน ไตสวนมูลฟองหรือพจิ ารณา พบและยึดส่ิงของซึ่งมีไวเปนความผิดหรือไดมาโดยผิดกฎหมาย หรือไดใชหรือตั้งใจจะใชในการ กระทาํ ความผิด พบและยึดสิ่งของตามคําพิพากษาหรือคําสั่งศาลตามสําเนาคําพิพากษาหรือคําสั่งที่แนบมา พรอมน้ี พบบคุ คลที่ถูกหนว งเหนย่ี วหรอื กกั ขังโดยมชิ อบดว ยกฎหมายหรือ พบบคุ คลที่ถูกออกหมายจบั ตามสําเนาหมายจบั ทีแ่ นบมาพรอ มน้ี จงึ ขอใหศ าลออกหมายคน ใหแ ก. ..................................................................................................... ซงึ่ เปน หวั หนา ชดุ ในการตรวจคน เพอื่ เขา ตรวจคน ในวนั ท.่ี ................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ต้ังแตเวลา..............................นาฬกา ถงึ เวลา..............................นาฬก า ตดิ ตอ กันไปจนกวา จะเสรจ็ สิ้นการตรวจคน ในการยน่ื คาํ รอ งนี้ ผรู อ งไดม อบหมายให. ..................................................................... ............................ตําแหนง...................................................................ซึ่งเปนผูใตบังคับบัญชา เปนผนู าํ คํารองมายนื่ ตอศาล และหากศาลเรียกสอบถามเมอ่ื ใด ผูรองพรอ มจะมาใหศ าลสอบในทันที ผูร อ ง เคย ไมเ คย รอ งขอใหศ าล.............................................................. ออกหมายจบั บคุ คลดงั กลา ว โดยอาศยั เหตแุ หง การรอ งขอเดยี วกนั นี้ หรอื เหตอุ นื่ (ระบ)ุ ........................ ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... และศาลมคี าํ สงั่ ............................................................................................................................... ควรมคิ วรแลวแตจะโปรด ลงชอื่ .......................................................ผูรอ ง

๑๕๕ ö.ó »ÃÐàÀ·¢Í§¡Ò䌹 เน่ืองจากจุดมุงหมายในการคนท่ีสําคัญคือ คนเพ่ือËÒμÑǺؤ¤Å áÅÐà¾×èÍËÒÊèÔ§¢Í§ การคนเพ่ือหาตัวบุคคล ไดแก คนเพื่อหาบุคคลท่ีมีหมายจับ ตลอดจนบุคคลที่เจาพนักงานตํารวจ สามารถจับได โดยไมตองมีหมายจับตามหลักเกณฑของการจับ หรือเปนการคนเพื่อหาบุคคล ท่ีถูกหนวงเหนยี่ วกกั ขังไว สาํ หรบั การคน หาสงิ่ ของ ไดแ ก คน เพอ่ื พบและยดึ สงิ่ ของ ซงึ่ จะเปน พยานหลกั ฐานประกอบ สาํ นวน คน เพอื่ หาสง่ิ ของทอ่ี าจเปน วตั ถพุ ยานหรอื พยานเอกสาร ซงึ่ มไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม าโดยผดิ กฎหมาย หรอื เพอื่ หาวตั ถสุ ง่ิ ของที่มเี หตุอันควรสงสัยวาไดใ ชห รอื ตงั้ ใจจะใชใ นการกระทาํ ความผดิ ดงั ทก่ี ลา วมาแลว ขา งตน วา จดุ มงุ หมายของการคน คอื เพอื่ หาตวั บคุ คลและเพอ่ื หาสงิ่ ของ แตเนื่องจากการคนมีความหลากหลาย จึงขอสรุปเปนประเภทของการคนตามท่ีประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความอาญาไดระบไุ ว กลาวคือ ๑. การคนสถานท่ี ๒. การคนตัวบคุ คล ö.ó.ñ ¡Ò乌 ʶҹ·èÕ ñ) ¡Ò乌 ã¹·ÕèÃâË°Ò¹ เนอื่ งจากการคน เปน การละเมดิ สทิ ธเิ สรีภาพในท่ีอยู อาศยั ของบคุ คลดังทกี่ ลา วมาแลว ดงั น้นั แมว า ประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญาจะใหอ าํ นาจ แกเจาพนักงานตํารวจในการคนก็ตาม แต਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ¨ÐࢌҤŒ¹ã¹·ÕèÃâË°Ò¹อันเปนสถานท่ี ที่บุคคลทั่วไปไมมีความชอบธรรมท่ีจะเขาไปในสถานที่แหงน้ันได ¡çμ‹ÍàÁè×ÍÁÕËÁÒ¤Œ¹ËÃ×ÍคําÊÑè§ ¢Í§ÈÒÅà·‹Ò¹¹Ñé (มาตรา ๙๒ วรรคแรก) อยางไรก็ตาม เม่ือจุดมุงหมายในการคนเพ่ือหาตัวบุคคลหรือส่ิงของดังกลาว ท่ีอยูภายในท่ีรโหฐานสามารถดําเนินการได ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๙๒ ไดกําหนดขอยกเวนไวใหพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจ ซึ่งมีอํานาจคนน้ัน สามารถเขาทําการคน ภายในที่รโหฐานได โดยไมมีหมายคน มาตรา ๙๒ “หามมิใหคนในท่ีรโหฐานโดยไมมีหมายคนหรือคําส่ังของศาล เวนแตพนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตํารวจเปนผคู น และในกรณดี งั ตอไปน้ี (๑) เมื่อมีเสียงรองใหชวยมาจากขางในที่รโหฐาน หรือมีเสียงหรือพฤติการณ อืน่ ใดอนั แสดงไดวา มเี หตรุ า ยเกดิ ขน้ึ ในทีร่ โหฐานน้ัน (๒) เมอ่ื ปรากฏความผิดซง่ึ หนา กําลงั กระทําลงในท่รี โหฐาน (๓) เมื่อบคุ คลทไี่ ดกระทําความผดิ ซง่ึ หนา ขณะทถ่ี ูกไลจบั หนเี ขา ไปหรือมเี หตุ อนั แนน แฟน ควรสงสัยวา ไดเขา ไปซุกซอ นตัวอยใู นท่รี โหฐานน้นั

๑๕๖ (๔) เมื่อมีพยานหลักฐานตามสมควรวาส่ิงของที่มีไวเปนความผิดหรือไดมา โดยการกระทาํ ความผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอ่ื จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื อาจเปน พยานหลกั ฐาน พสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นหรอื อยใู นนน้ั ประกอบทงั้ ตอ งมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา เนอ่ื งจากการเนน่ิ ชา กวาจะเอาหมายคน มาไดส ่งิ ของนน้ั จะถกู โยกยายหรอื ทําลายเสยี กอ น (๕) เมอ่ื ทรี่ โหฐานนนั้ ผจู ะตอ งถกู จบั เปน เจา บา น และการจบั นนั้ มหี มายจบั หรอื จบั ตามมาตรา ๗๘ การใชอ ํานาจตาม (๔) ใหพ นักงานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจผคู น สง มอบสาํ เนา บนั ทกึ การตรวจคน และบญั ชที รพั ยท ไ่ี ดจ ากการตรวจคน รวมทงั้ จดั ทาํ บนั ทกึ แสดงเหตผุ ลทท่ี าํ ใหส ามารถ เขาคนไดเปนหนังสือใหไวแกผูครอบครองสถานท่ีท่ีถูกตรวจคน แตถาไมมีผูครอบครองอยู ณ ท่ีน้ัน ใหสงมอบหนังสือดังกลาวแกบุคคลเชนวาน้ันในทันทีที่กระทําได และรีบรายงานเหตุผลและผลการ ตรวจคน เปน หนังสือตอผูบงั คับบัญชาเหนือข้นึ ไป” ¡Ã³Õà¢ÒŒ ¤¹Œ ã¹·ÃÕè âË°Ò¹â´ÂäÁÁ‹ ÕËÁÒ¤¹Œ μÒÁ¢ÍŒ ¡àÇŒ¹¢Í§¡®ËÁÒ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๒ ไดกําหนดขอยกเวน ใหก บั ผูท่มี ีอํานาจคน ทีจ่ ะเขาทาํ การคนในที่รโหฐานไดโ ดยไมตองมหี มายคน ดังนี้ (ñ) 㹡óշèÕÁÕàÊÕ§ÌͧãËŒª‹ÇÂÁÒ¨Ò¡¢ŒÒ§ã¹·èÕÃâË°Ò¹ ËÃ×ÍÁÕàÊÕ§ËÃ×ÍÁÕ ¾Äμ¡Ô Òó͏ è×¹ã´Í¹Ñ áÊ´§ä´ŒÇ‹ÒÁÕàËμØÃÒŒ Âà¡Ô´¢¹Öé ã¹·ÕèÃâË°Ò¹¹Ñé¹ จะเห็นไดวาจากมาตรา ๙๒ (๑) น้ี ใหอํานาจแกพนักงานฝายปกครอง หรือตํารวจในการท่ีจะเขาไปในที่รโหฐานได แมไมมีหมายคนก็ตาม ก็เพราะเหตุเพ่ือเปนการปองกัน อนั ตรายเนอ่ื งจากมเี สยี งรอ งขอความชว ยเหลอื หรอื มพี ฤตกิ ารณท แ่ี สดงใหเ หน็ ถงึ การขอความชว ยเหลอื หรือพฤติการณที่แสดงใหเห็นวามีเหตุรายเกิดขึ้นในท่ีรโหฐานน้ันๆ เชน เสียงรองวา “ชวยดวยๆ” “ขโมยๆ” “อยา ยงิ ฉนั เลย” หรอื การสง สญั ญาณทแ่ี สดงถงึ การตกอยใู นภยนั ตรายอนื่ ๆ เชน การกวกั มอื ใหชวย หรือพฤติการณท่ีตองการความชวยเหลือ มีเสียงปนดังขึ้นภายในท่ีรโหฐานน้ัน แลวมีเสียง หวีดรองดังออกมา เปน ตน ¢ŒÍÊѧà¡μ ซงึ่ พฤตกิ ารณเ หลา นี้ เจา พนกั งานตาํ รวจจาํ เปน ตอ งใชว จิ ารณญาณ ปฏภิ าณไหวพรบิ ในการพจิ ารณาสถานการณ กอน ตรวจสอบใหไ ดขอเทจ็ จรงิ กอนวา เขากรณขี อ ยกเวนของกฎหมายหรอื ไม อยารบี เรงดําเนินการจนเกนิ เหตุ (ò) àÁÍ×è »ÃÒ¡¯¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒ ¡íÒÅ§Ñ ¡ÃзíÒŧ㹷ÕÃè âË°Ò¹ ในกรณีปรากฏความผิดซ่ึงหนาน้ัน ตอง໚¹¤ÇÒÁ¼Ô´·Õè»ÃÒ¡¯«è֧˹ŒÒ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¼ÙŒ¤Œ¹ กลาวคือ เจาพนักงานผูท่ีจะเขาคนไดน้ัน จะตองเห็นการกระทําความผิดซึ่งหนา ดว ยตนเอง มใิ ชก ารทมี่ ผี มู าแจง กบั เจา พนกั งานตาํ รวจวา เขาเปน ผพู บเหน็ ความผดิ ซงึ่ หนา ในทรี่ โหฐานแลว

๑๕๗ แจง ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจเขาคน เชน ส.ต.ต.ดาํ กําลงั ปฏบิ ัตหิ นาที่สายตรวจอยไู ดเห็นวัยรุนกลุม หนึง่ กาํ ลงั เสพยาเสพตดิ อยภู ายในบา นหลงั หนงึ่ เชน นี้ เปน ความผดิ ซง่ึ หนา ทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจไปพบเหน็ ดวยตนเอง ส.ต.ต.ดาํ จึงมอี าํ นาจเขาไปในบานหลงั ดังกลา ว เพ่อื จบั ตวั ผกู ระทําความผิดน้ันได μÇÑ Í‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ññöô/òõôö เจา พนกั งานตาํ รวจไดข อความยนิ ยอม จาก น. มารดาจําเลยซ่ึงเปนเจาของบานท่ีเกิดเหตุกอนทําการคน แสดงวาการคนกระทําข้ึน โดยอาศัยอํานาจความยินยอมของ น. และการคนโดยไมมีหมายคนที่ออกโดยศาลอนุญาตใหคนได ก็หาไดเปนการคนโดยมิชอบไม นอกจากนี้กอนท่ีเจาพนักงานตํารวจจะดําเนินการคนไดเห็นจําเลย ซงึ่ อยใู นหอ งนอนโยนเมทแอมเฟตามนี ออกไปนอกหนา ตา ง อนั เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจพบจาํ เลย กระทาํ ความผิดซงึ่ หนา และไดก ระทาํ ลงไปในท่ีรโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอ มมีอาํ นาจจับจาํ เลยได โดยไมตองมีหมายจับหรือหมายคนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๗๘ (๑), ๙๒ (๒) เมทแอมเฟตามนี ทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจยดึ ไดจ งึ นาํ มารบั ฟง ประกอบคาํ รบั สารภาพของจาํ เลยได (ó) àÁ×èͺؤ¤Å·èÕä´Œ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒ¢³Ð·Õè¶Ù¡äÅ‹¨ÑºË¹ÕࢌÒä»ËÃ×ÍÁÕ àËμÍØ ¹Ñ ṋ¹á¿¹‡ ¤ÇÃʧÊÑÂÇÒ‹ ä´àŒ ¢ÒŒ 仫ء«Í‹ ¹μÑÇÍÂÙ‹ã¹·ÃèÕ âË°Ò¹ ในกรณขี องมาตรา ๙๒ (๓) หากพิจารณาแลว จะเหน็ ไดวา เปนกรณีทเ่ี ขา เหตคุ วามผดิ ซง่ึ หนา ในประเภท “ถอื วา ความผดิ นน้ั เปน ความผดิ ซง่ึ หนา ” ตามความหมายของประมวล กฎหมายวธิ พี ิจารณาความอาญา มาตรา ๘๐ วรรคสอง (๑) (เกยี รติขจร วจั นะสวสั ด,์ิ ๒๕๕๓) ดงั นนั้ ในกรณที เ่ี จา พนกั งานตาํ รวจพบบคุ คลกระทาํ ความผดิ ซงึ่ หนา และจะ เขา จบั กมุ ปรากฏวา ในขณะนนั้ ผทู ก่ี ระทาํ ผดิ นน้ั หลบหนเี ขา ไปในทร่ี โหฐานตอ หนา เจา พนกั งานตาํ รวจผนู นั้ หรอื กรณที เ่ี จา พนกั งานตาํ รวจพบผกู ระทาํ ความผดิ ซง่ึ หนา แลว ไลจ บั แตม กี ารคลาดสายตาไป แตเ นอื่ งจาก มีเหตแุ นน แฟน เชน มพี ลเมืองดีหลายคนบอกใหท ราบวา ผูกระทาํ ผิดหลบหนเี ขาไปยงั ทร่ี โหฐานนั้น หรอื บรเิ วณดงั กลา วมสี ถานทนี่ น้ั เพยี งแหง เดยี วทเี่ ปน ทรี่ โหฐานทจ่ี ะหลบหนไี ดเ ชน น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจ ผูก าํ ลังติดตามผกู ระทาํ ความผดิ นั้นสามารถเขาไปคน ยังทร่ี โหฐานเพือ่ จบั ตวั บุคคลได (ô) àÁ×èÍÁÕ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ตามสมควรวาสิ่งของที่มีไวเปนความผิดหรือไดมา โดยการกระทาํ ความผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอ่ื จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื อาจเปน พยานหลกั ฐาน พสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นหรอื อยใู นนนั้ ประกอบทงั้ ตอ งมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา เนอื่ งจากการเนนิ่ ชา กวา จะเอาหมายคน มาได ส่ิงของน้นั จะถกู โยกยายหรือทาํ ลายเสยี กอน การคน โดยไมม ีหมายคน ในกรณมี าตรา ๙๒ (๔) น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจ จะเขา คนในทร่ี โหฐานโดยไมมหี มายคนไดต อเม่ือประกอบเงอ่ื นไข ๒ ประเภท คอื ๑. Á¾Õ ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹¾ÍÊÁ¤ÇÃÇÒ‹ มสี ง่ิ ของทม่ี ไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม า โดยการกระทาํ ผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอื่ ใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื สง่ิ ของทอี่ าจเปน พยานหลกั ฐาน พิสจู นการกระทําความผดิ ไดซอ นอยใู นทรี่ โหฐานน้นั และ

๑๕๘ ๒. ÁÕàËμØÍѹ¤ÇÃàª×èÍÇ‹Ò เน่ืองจากการเน่ินชากวาจะเอาหมายคนมาได หากเจา พนกั งานไมเ ขาคนที่รโหฐานในทันที จะทําใหส ิง่ ของนน้ั ถกู โยกยายหรือทําลายเสยี กอน ¢ŒÍÊѧà¡μ จากคําวา “เม่อื มพี ยานหลักฐานตามสมควร” หมายความวา ตอ งปรากฏพยานหลกั ฐานพอสมควรกอนวา สิง่ ของ ท่ีจะคนนั้น นาจะอยูในที่รโหฐานนั้น äÁ‹ãª‹à¾Õ§ᤋ¤ÇÒÁʧÊÑÂของตนเองวานาจะมีสิ่งของน้ันอยูภายใน และจากคําวา “มีเหตุอันควรเช่ือวา” แสดงใหเห็นวา วัตถุประสงคของการคนในกรณีดังกลาว เปนการปองกันมิใหมีการโยกยายทําลาย พยานหลกั ฐาน จะเหน็ ไดว า การคน ตามขอ ยกเวน (๔) นี้ จะแตกตา งจาก (๑), (๒), (๓) นนั้ ทงั้ สามกรณเี จา พนกั งานรถู งึ เหตทุ ที่ าํ ให การมอี าํ นาจคน ไดเ กดิ ขนึ้ ในทรี่ โหฐานเพราะมเี สยี งรอ งใหช ว ยหรอื พฤตกิ ารณท แ่ี สดงไดว า ไดม เี หตรุ า ยเกดิ ขน้ึ (มาตรา ๙๒ (๑)) หรอื ปรากฏความผดิ ซงึ่ หนา ทกี่ าํ ลงั กระทาํ ลงในทรี่ โหฐาน (มาตรา ๙๒ (๒)) หรอื กรณเี จา พนกั งานตาํ รวจตดิ ตามอยา งกระชนั้ ชดิ การทผ่ี ูกระทาํ ความผดิ «Öè§Ë¹ÒŒ Ëź˹àÕ ¢ŒÒä»ã¹·èÕÃâË°Ò¹ (มาตรา ๙๒ (๓)) แตกรณีมาตรา ๙๒ (๔) เจาพนักงานตํารวจ¼ÙŒà¢ŒÒ¤Œ¹ÁÔä´ŒàËç¹´ŒÇÂμ¹àͧ ในขณะน้ัน เพียงแตมีพยานหลักฐาน พอสมควรทที่ าํ ใหเ ชอื่ ไดว า มสี งิ่ ของทตี่ อ งการอยภู ายในทรี่ โหฐานนน้ั จงึ จาํ เปน อยา งยง่ิ ทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจจะตอ งใชด ลุ ยพนิ จิ อยางมากในการเขา คนในกรณีดังกลา ว และเพอ่ื เปน การคมุ ครองเจา พนกั งานผเู ขา คน ในกรณนี ้ี ประมวลกฎหมาย วิธพี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๒ วรรคทา ย บญั ญตั ิให “¾¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤Ãͧ ËÃÍ× ตาํ ÃǨ¼¤ÙŒ ¹Œ ʧ‹ Áͺสําà¹Òº¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹áÅкÑÞªÕ·ÃÑ¾ÂÊ¹Ô ·Õäè ´Œ¨Ò¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ÃÇÁ·Ñ駨´Ñ ทําº¹Ñ ·¡Ö áÊ´§ àËμؼŷÕèทําãËŒÊÒÁÒöࢌÒ令Œ¹ä´Œ ໚¹Ë¹Ñ§Ê×ÍãËŒänjᡋ¼ÙŒ¤Ãͺ¤Ãͧʶҹ·Õè·Õè¶Ù¡μÃǨ¤Œ¹ á싶ŒÒ äÁ‹ÁÕ¼ÙŒ¤Ãͺ¤ÃͧÍÂÙ‹ ³ ·Õè¹éѹ ãˌʋ§Áͺ˹ѧÊ×ʹѧ¡Å‹ÒÇá¡‹ºØ¤¤Åઋ¹Ç‹Ò¹éѹ㹷ѹ·Õ·èÕ¡ÃÐทําä´Œ áÅÐÃºÑ ÃÒ§ҹàËμ¼Ø ÅáÅмšÒÃμÃǨ¤Œ¹à»š¹Ë¹§Ñ ÊÍ× μÍ‹ ¼ÙŒºÑ§¤ºÑ ºÑÞªÒà˹×Í¢éֹ仔 ดงั นน้ั จะเหน็ ไดว า ดว ยเงอ่ื นไข ๒ ประการตามทปี่ รากฏในวรรคทา ยของ มาตรา ๙๒ ๑) เจาพนักงานตํารวจผูคนในกรณีดังกลาว จะตองจัดทําและสงมอบ บันทึกแสดงเหตุผลท่ีทําใหสามารถเขาคนได บันทึกการตรวจคน และบัญชีทรัพยที่ไดจากการคนนั้น ใหแ กผ คู รอบครองสถานที่ที่ถกู ตรวจคน ๒) จะตองรายงานเหตุผลและผลการตรวจคน໚¹Ë¹Ñ§Ê×Íตอ ผบู งั คบั บัญชาท่ีอยเู หนอื ข้นึ ไป เงื่อนไขศาลฎีกาดังกลาวมีข้ึนเพื่อวัตถุประสงค เพ่ือใหมีมาตรการ ในการตรวจสอบและเพื่อประโยชนในการคุมครองสิทธิเสรีภาพของบุคคลที่อาจไดรับผลเสียหาย จากการคน ทไ่ี มมีหมายคน จึงถอื เปน มาตรการควบคมุ การใชอ ํานาจของเจาพนกั งานอกี ดวย (õ) 㹡óշÕèÃâË°Ò¹¹Ñé¹¼ÙŒ¨ÐμŒÍ§¶Ù¡¨Ñºà»š¹à¨ŒÒºŒÒ¹ áÅСÒèѺ¹éѹ ÁËÕ ÁÒ¨ºÑ ËÃ×ͨѺμÒÁÁÒμÃÒ ÷ø การเขาไปในท่ีรโหฐานตามมาตรา ๙๒ (๕) นี้ เปนการࢌÒä»à¾×èͨѺ ਌ҺŒÒ¹à·‹Ò¹Ñé¹ และการจับนั้นจะตองมีหมายจับหรือจับตามในกรณีเขาขอยกเวนท่ีเปนการจับ โดยไมตอ งมหี มายจบั ตามมาตรา ๗๘ เทาน้ัน

๑๕๙ “਌ҺŒÒ¹” หมายถึง ผูท่ีเปนหัวหนาของบุคคลท่ีพักอาศัยอยูในบาน และเปนผูมีสิทธิครอบครองท่ีรโหฐานน้ัน (เริงธรรม ฉิมพลี, ๒๕๓๔) นอกจากนี้ จากคําพิพากษา ศาลฎกี ายังไดว างหลกั เกณฑของเจา บานนนั้ ãËŒÃÇÁ¶Ö§¤‹ÊÙ ÁÃʢͧ¼ŒÙ໚¹ËÇÑ Ë¹ŒÒนัน้ ดวย เพราะบุคคล ดังกลาวเปนผูรับผิดชอบในการครอบครองและปกครองผูอาศัยในบานหลังน้ันรวมกัน แตท้ังน้ี ไมได รวมถึงผูอยูอาศัยในบานหลังนั้นทุกคน เชน พ่ีนอง ญาติ หรือมีชื่ออยูในบาน ในฐานะผูอยูอาศัย (คําพิพากษาฎีกาที่ ๑๐๓๕/๒๕๓๖) μÑÇÍÂÒ‹ § บา นทนี่ าย ก. ผถู กู จับอาศยั อยนู น้ั มีบดิ ามารดานาย ก. เปน เจาบานอยู นาย ก. อยรู วมกบั บดิ ามารดาและนองสาว และมีชือ่ ในสําเนาทะเบยี นบา นในฐานะผอู ยอู าศยั เชนนี้ เห็นไดว า นาย ก. มิไดเ ปนเจา บา น ดังน้นั เจา พนกั งานตํารวจจะเขา ไปในบา นดงั กลาวเพื่อจบั นาย ก. น้ัน จะตอ งมหี มายคน ไปดว ย เพราะเปนการจบั กมุ ในท่รี โหฐาน ซง่ึ มาตรา ๘๑ หามมิใหจับบคุ คลใน ทรี่ โหฐานไมว า จะมีหมายจับหรอื ไมกต็ าม ¢ŒÍ椄 à¡μ (๑) นอกจากขอยกเวนที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๒ ไดใหอํานาจในการเขาคนใน ที่รโหฐานไดโดยไมตองมีหมายคนแลว หากเปนการท่ีเจาของสถานท่ีหรือผูครอบครองสถานที่รโหฐานนั้น ไดแสดงความ ยินยอมใหเจา พนักงานตาํ รวจเขาไปในที่รโหฐานได กอนท่ีจะทาํ การคน น้ัน ไดมคี ํา¾¾Ô Ò¡ÉҢͧÈÒÅ®¡Õ Ò·èÕ ññöô/òõôö ไดม คี วามเห็นวา “¡Í‹ ¹·è¨Õ Ðดําà¹¹Ô ¡Ò乌 ¼ÙŒ·Õทè ํา¡Ò乌 ¹éѹ䴢Œ ͤÇÒÁÂ¹Ô ÂÍÁ¨Ò¡à¨ÒŒ ¢Í§ºŒÒ¹·Õèà¡´Ô àËμ¡Ø Í‹ ¹ «è§Ö áÊ´§Ç‹Ò ¡Ò䌹´Ñ§¡ÅÒ‹ Ç¡ÃÐทํา¢é¹Ö â´ÂÍÒÈѤÇÒÁÂÔ¹ÂÍÁ¢Í§à¨ÒŒ ¢Í§ºŒÒ¹·èàÕ ¡´Ô àËμØ àÁè×ÍäÁ‹»ÃÒ¡¯ÇÒ‹ ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨ䴌¢Ù‹à¢Þç ËÃ×ÍËÅÍ¡Åǧãˌ਌ҢͧºŒÒ¹ãËŒ¤ÇÒÁÂÔ¹ÂÍÁ㹡Ò䌹áμ‹»ÃСÒÃã´ áÁŒ¡Ò䌹´Ñ§¡Å‹ÒǨСÃÐทําŧâ´ÂäÁ‹ÁÕËÁÒ¤Œ¹ ·ÍÕè Í¡â´ÂÈÒÅ͹ÞØ ÒμãˤŒ ¹Œ ä´Œ ¡Ëç Ò໹š ¡Ò乌 â´ÂÁªÔ ͺáμÍ‹ ÂÒ‹ §ã´äÁ”‹ กรณดี งั กลา ว จงึ เปน เรอื่ งทเี่ จา ของบา นสละสทิ ธิ ในการครอบครองเคหสถานโดยปกตสิ ขุ ของตนและยนิ ยอมใหเ จาพนักงานตาํ รวจเขาคนได การคนนนั้ จึงกระทําได (๒) ในกรณีท่ีใชอํานาจคนตามกฎหมายพิเศษ เชน อาศัยอํานาจตามพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษฯ พระราชบญั ญตั ปิ อ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ เชน นี้ จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑข องกฎหมายดงั กลา วซง่ึ เปน กฎหมาย เฉพาะ ò) ¡Ò乌 ã¹·ÊèÕ Ò¸Òóʶҹ เน่ืองจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ไดกําหนดใหการคน จะตองมีหมายคนตอเม่ือเปนการคนในที่รโหฐานเทานั้น ดังนั้น ¡Ò䌹㹷èÕÊÒ¸ÒóʶҹäÁ‹ä´ŒÁÕ ¡®ËÁÒºѧ¤ÑºãËŒμŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤ÃͧËÃ×ÍตําÃǨ ¨Ö§ÁÕอํา¹Ò¨¤Œ¹ä´Œâ´ÂäÁ‹ μŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹ สถานท่ีใดเปนสาธารณสถานหรือไมน้ัน ใหพิจารณาวา ʶҹ·èմѧ¡Å‹ÒÇ »ÃЪҪ¹ÁÕ¤ÇÒÁªÍº¸ÃÃÁ·èÕ¨ÐࢌÒä»ä´ŒËÃ×ÍäÁ‹ «èÖ§¨ÐμŒÍ§¾Ô¨ÒóҢŒÍà·ç¨¨ÃÔ§เปนรายๆ ไป ถา ประชาชนมคี วามชอบธรรมที่จะเขา ไปได โดยเจาของสถานทน่ี ั้นๆ มไิ ดห วงหา ม แมจ ะตองปฏิบตั ิ ตามเงื่อนไขบางประการท่ีเจาของกําหนด เชน ตองชําระคาเขาไปในสถานท่ีดังกลาว กําหนดหาม บุคคลอายไุ มเกิน ๑๘ ปหา มเขา เปน ตน แตหากผใู ดยอมปฏิบตั ติ ามเงื่อนไขกส็ ามารถเขา ไปไดท ั้งสน้ิ

๑๖๐ เชนนี้ ถอื วา เปนสาธารณสถาน และไมต อ งคํานึงวา เจา ของสถานท่ีนั้น ๆ ไดใ ชสถานท่นี ้ันประกอบ กิจการที่ผิดกฎหมายหรือไม เชน บอนการพนัน หรือสถานประกอบการคาประเวณีก็ตาม เชน หองพักที่ใชสําหรับใหหญิงคาประเวณี ทําการคาประเวณีกับบุคคลท่ัวไป ถือไดวาเปนสาธารณสถาน (คาํ พพิ ากษาฎกี าที่ ๖๙/๒๕๓๕) หรอื แมก รณเี จา ของสถานทไี่ ดใ ชเ ปน ทพี่ กั อาศยั ดว ยกต็ าม แตเ จา ของ เปดเปน รา นขายของที่ประชาชนทัว่ ไปเขา ไปได เชนน้ี ก็เปน สาธารณสถานได เชน ขณะที่เจาพนักงาน ตาํ รวจเขา ทาํ การตรวจคน จาํ เลยนน้ั จาํ เลยกาํ ลงั ขายกว ยเตย๋ี วอยทู รี่ า นกว ยเตยี๋ วของจาํ เลย ซง่ึ มลี กู คา กาํ ลงั นงั่ รบั ประทานกว ยเตยี๋ วอยทู ร่ี า นของจาํ เลย ทง้ั น้ี รา นกว ยเตย๋ี วของจาํ เลยจงึ หาใชเ ปน ทร่ี โหฐานไม แตเปนที่สาธารณสถาน เมื่อเจาพนักงานตํารวจมีเหตุอันควรสงสัยวาจําเลยมีเมทแอมเฟตามีนไวใน ครอบครอง อนั เปน ความผดิ ตอ กฎหมาย เจา พนกั งานตาํ รวจยอ มมอี าํ นาจคน ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน (คาํ พิพากษาฎกี าท่ี ๓๗๕๑/๒๕๕๑) ö.ó.ò ¡Ò乌 μÇÑ º¤Ø ¤Å ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไดวางแนวทางในการคนตัวบุคคล เอาไวใ นหลายมาตราดวยกนั จึงขอแยกออกเปน - การคนตัวบุคคลในที่รโหฐาน - การคน ตัวบคุ คลในท่ีสาธารณสถาน - การคน ตัวบคุ คลหลังการจับ ñ) ¡Ò䌹μÇÑ º¤Ø ¤Åã¹·èÕÃâË°Ò¹ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๑๐๐ วรรคสอง “ถามี เหตุอันควรสงสัยวาบคุ คลนั้นไดเอาส่งิ ของท่ตี อ งการพบซกุ ซอ นในรางกาย เจาพนกั งานผูคน มีอํานาจ คน ตัวผูนน้ั ได ดงั บญั ญัตไิ ว ตามมาตรา ๘๕” จากแนวคิดในเรื่องการคุมครองสิทธิ ในการคนตัวบุคคลนั้นกฎหมาย มงุ คมุ ครองสิทธเิ สรภี าพรางกาย ดงั นน้ั ในการคนตัวบคุ คลจะกระทําไดต อเม่ือมกี ฎหมายใหอ าํ นาจไว และเงอื่ นไขทกี่ ฎหมายบญั ญตั ไิ ว ¡Í‹ ¹·àÕè ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¼·ŒÙ ¤Õè ¹Œ μÇÑ ¹¹Ñé จะใชอ าํ นาจไดต อ เมอื่ “มเี หตอุ นั ควร สงสยั ” และเหตใุ นการสงสยั ในกรณขี องการคน ตวั บคุ คลในทร่ี โหฐาน คอื “มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา º¤Ø ¤Å ¹¹éÑ ä´àŒ ÍÒÊÔ觢ͧ·μÕè ŒÍ§¡Òþº«¡Ø «Í‹ ¹ã¹Ã‹Ò§¡Ò” μÇÑ Í‹ҧ ๑. กรณีเปนการคนโดยมีหมายคน เชน หมายคนระบุใหคนหาส่ิงของ ในบา นของนาย เอ ร.ต.อ.เอก ไดน าํ หมายคน ระบใุ หค น หาสง่ิ ของในบา นของนาย เอ ขณะทเ่ี ขา ตรวจคน ภายในบา นของนาย เอ นั้น ร.ต.อ.เอก ไดพบนาย บี อยภู ายในบานหลังนน้ั และ ร.ต.อ.เอก พจิ ารณา จากสถานการณใ นขณะนน้ั มàี Ëμ¤Ø ÇÃʧÊÂÑ ÇÒ‹ ¹Ò ºÕ ¹Ò‹ ¨ÐàÍÒʧÔè ¢Í§·μÕè ÍŒ §¡Òà (ตามทร่ี ะบใุ นหมายคน ) ซกุ ซอนในรา งกายเชน นี้ ร.ต.อ.เอก อาศยั อํานาจมาตรา ๑๐๐ วรรคสอง ในการคน ตัวนาย บี ได

๑๖๑ ๒. กรณีเปนการคนโดยไมมีหมายคน เชน การคนตามมาตรา ๙๒ (๔) กลาวคือ มีพยานหลักฐานตามสมควรวาส่ิงของที่ “ไดมา” โดยการกระทําความผิดอยูใ นบานนายดํา และนายดาํ กาํ ลงั จะเคล่ือนยายสงิ่ ของน้ัน เชนน้ี ร.ต.อ.โท ยอมมีอํานาจเขาไปคนบานของนายดําได โดยไมตองมหี มายคน ตามมาตรา ๙๒ (๔) และเมอ่ื เขาไปในบา นของนายดาํ แลวและพบนายเขียวอยู และ ร.ต.อ.โท มี¤ÇÒÁʧÊÑÂÇ‹Ò¹ÒÂà¢ÕÂǨÐนําÊÔ觢ͧ¹Ñé¹ (ÊÔ觢ͧ·èÕä´ŒÁÒâ´Â¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´) «¡Ø «‹Í¹ã¹Ã‹Ò§¡Ò เชนนี้ ร.ต.อ.โท ก็มอี ํานาจคนตวั นายเขียวไดต ามมาตรา ๑๐๐ วรรคสอง ¢ŒÍÊѧà¡μ การคนตัวบุคคลในท่ีรโหฐาน ตามมาตรา ๑๐๐ วรรคสองนี้ เปนการคนตัวบุคคลเพ่ือμŒÍ§¡ÒÃÊÔ觢ͧ·ÕèμŒÍ§¡Òà ¤Œ¹μÒÁ·èÕÃкØã¹ËÁÒ¤Œ¹ หรือคนตัวบุคคลเพื่อตองการÊèÔ§¢Í§·èÕÁÕ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÊÁ¤ÇÃÇ‹ÒÊÔ觢ͧ·èÕä´ŒÁÒâ´Â¡Òà ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼´Ô ตามมาตรา ๙ (๔) ในกรณีที่ไปคนในท่ีรโหฐานไมวาจะเปนการคนโดยมีหมายคนหรือไมก็ตาม แตหากเจาพนักงานตํารวจพบวา มีºØ¤¤ÅÍè×¹อยูในสถานที่นั้นและสงสัยวาบุคคลดังกลาว มีส่ิงของอ่ืนที่มิใชส่ิงของท่ีตองการตามหมายคนหรือเปนสิ่งของท่ีมี พยานหลกั ฐานตามสมควรวา เปน สง่ิ ของทไ่ี ดม าโดยการกระทาํ ความผดิ กต็ าม แตเ จา พนกั งานตาํ รวจเหน็ ไดว า บคุ คลอนื่ ทอ่ี ยู ในทีน่ ั้นๆ มสี ิ่งของผดิ กฎหมายอยูภายในเน้อื ตวั เชนนี้ เจา พนกั งานตาํ รวจก็สามารถคนตวั บุคคลดังกลาวได μÑÇÍÂÒ‹ § เจาพนักงานตํารวจเขาคนบานของนายขาว เพื่อคนหาสิ่งของท่ีตองการภายในบาน ขณะที่เขาทําการคนน้ัน พบนายซี อยภู ายในบา นของนายขาว และเจา พนกั งานตาํ รวจผทู ที่ าํ การคน นนั้ มเี หตสุ งสยั วา นายซมี ยี าเสพตดิ อยใู นกระเปา เสอื้ ผา ของนายซี ซง่ึ äÁã‹ ªÊ‹ §Ôè ¢Í§·μÕè ÍŒ §¡Ò乌 นน้ั เชน นี้ พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน ตวั ตอ งอาศยั อาํ นาจคน ตวั ตามมาตรา ๙๓ (เกยี รตขิ จร วัจนะสวสั ด์ิ, ๒๕๕๓) กลาวคือ เปน การคนโดยอาศัยเหตอุ ันควรสงสยั วาบคุ คลน้ันมีสิง่ ของในความครอบครอง ซงึ่ มีไวเ ปนความผิดน่ันเอง ò) ¡Ò䌹μÇÑ ºØ¤¤Åã¹·ÕÊè Ò¸Òóʶҹ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๓ “หามมใิ หท าํ การ คนบุคคลใดในท่ีสาธารณสถาน เวนแตพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจเปนผูคนในเม่ือมีเหตุอันควร สงสัยวา บุคคลนนั้ มีสง่ิ ของในความครอบครอง เพ่ือจะใชในการกระทําความผิด หรอื ซง่ึ ไดม าโดยการ กระทาํ ความผิดหรอื ซ่ึงมไี วเปน ความผดิ ” การคน ตวั บคุ คลในทส่ี าธารณสถานนน้ั เหตอุ นั ควรสงสยั ทจี่ ะใชค น ตวั บคุ คล คอื มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา บคุ คลนน้ั มสี งิ่ ของในครอบครองเพอื่ จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื ซง่ึ ไดม า โดยมกี ารกระทาํ ความผิดหรอื ซงี่ึ มีไวเปนความผิด และผมู อี าํ นาจในการคน คอื ¾¹¡Ñ §Ò¹½Ò† »¡¤ÃͧËÃÍ× ตาํ ÃǨ ดงั นน้ั ราษฎร จงึ ไมมีอาํ นาจคนตัวบุคคล จากบทบัญญัติตามมาตรา ๙๓ น้ัน อาจสรุปไดวาเจาพนักงานตํารวจ จะคน ตัวบุคคลในท่สี าธารณะได เม่อื เขา กรณใี ดกรณหี นึง่ คอื àÁè×ÍÁàÕ ËμÍØ Ñ¹¤ÇÃʧÊÑÂÇ‹Ò (๑) บุคคลนั้นÁÕÊèÔ§¢Í§ã¹¤ÇÒÁ¤Ãͺ¤Ãͧ à¾è×ͨÐ㪌㹡ÒáÃÐทํา¼Ô´ เชน สงสัยวา นาย ก. ไดมอี าวุธสงครามอยใู นกระเปา เพือ่ จะไปฆา ผูอ่นื

๑๖๒ (๒) บคุ คลนัน้ ä´ŒÊèÔ§¢Í§มาโดยการกระทําความผดิ เชน สงสัยวานาย ข. มกี ระเปา เงนิ จากการวิ่งราวทรัพยซ ุกซอ นอยู (๓) บคุ คลนน้ั มสี งิ่ ของ«§èÖ ÁäÕ ÇàŒ »¹š ¤ÇÒÁ¼´Ô เชน สงสยั วา นาย ค. มเี ฮโรอนี ซกุ ซอ นในตัว ¢ÍŒ Êѧà¡μ ๑. “เหตุอันควรสงสัย” ตองมอี ยู “¡Í‹ ¹” การคน ๒. กรณเี จา พนกั งานตาํ รวจทาํ การคน ตวั บคุ คลเพราะเหตàุ ¾ÂÕ §á¤Ê‹ §ÊÂÑ ¨Ò¡¤ÇÒÁÃʌ٠¡Ö ¢Í§μ¹àͧÇÒ‹ ¹Ò‹ ¨ÐμÍŒ §¤¹Œ เชน การคน ไมถ กู ตอ ง เพราะมาตรา ๙๓ กาํ หนดเงอื่ นไขคอื “มเี หตอุ นั ควรสงสยั ” ดงั นนั้ การทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจเขา คน บคุ คล ซง่ึ ไมม ที า ทางเปนพริ ธุ คงเพยี งแตน่งั โทรศพั ทอยู เปนการคนท่ีไมชอบดวยมาตรา ๙๓ (คาํ พพิ ากษาฎีกาท่ี ๘๗๒๒/๒๕๕๕) ó) ¡Ò䌹μÇÑ ºØ¤¤ÅËÅ§Ñ ¡ÒèºÑ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ใหอํานาจเจาพนักงานผูจับ หรือรบั ตัวผูถูกจบั ไว ในการคนตัวผตู องหาในมาตรา ๘๕ วรรคแรก “เจาพนักงานผูจับหรือรับตัวผูถูกจับไว มีอํานาจคนตัวผูตองหา และยึด ส่ิงของตาง ๆ ที่อาจใชเปนพยานหลกั ฐานได” จะเหน็ ไดว า การคน ตวั บคุ คลในกรณนี เี้ ปน การคน อนั สบื เนอื่ งมาจากการจบั เนื่องจากเหตุผลคือ เพ่ือความปลอดภัยของเจาพนักงานตํารวจผูทําการจับกุม เพราะผูกระทําผิด อาจมอี าวธุ ซกุ ซอ นอยภู ายในและอาจนาํ ออกมาทาํ อนั ตรายแกผ จู บั กมุ ได นอกจากน้ี การทเี่ จา พนกั งาน ตาํ รวจผจู ับกุมนั้นคนตัว เพ่อื แสวงหาพยานหลกั ฐานอนั เกี่ยวเนอ่ื งกับการกระทําความผดิ ทจี่ บั นั้น μÇÑ Í‹ҧ ส.ต.ต.แดง มหี มายจบั นาย ก. ฐานทาํ รา ยรา งกายบคุ คลอน่ื เมอื่ ส.ต.ต.แดง ไดพ บนาย ก. ซงึ่ ไดท าํ การจบั กมุ นาย ก. แมว า ขณะจบั กมุ นน้ั นาย ก. ไมไ ดแ สดงอาการจะทาํ รา ยรา งกาย ส.ต.ต.แดง ก็ตาม ส.ต.ต.แดง ก็อาศยั อํานาจตามมาตรา ๘๕ ในการคนตวั นาย ก. เพ่ือความปลอดภัย ในการปฏบิ ัตหิ นา ที่ และหากคน ตวั นาย ก. และพบมีด เชน นี้ ส.ต.ต.แดง ก็สามารถยดึ มดี เลม ดังกลาว ได ö.ó.ó ¡Ò乌 ¼ŒÙËÞÔ§ จากประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๕ วรรคสอง ไดบ ญั ญตั ิ วา “การคนนน้ั จกั ตอ งทาํ โดยสุภาพ ถาคนผหู ญงิ ตองใหหญิงอ่นื เปน ผูค น” เนื่องจากการคน ตัวผูหญิง เปนเรื่องท่ีละเอียดออน กฎหมายจึงกําหนดใหผูหญิงเปนผูคน กรณีท่ีไมมีเจาพนักงานตํารวจผูหญิง ที่จะชวยในการคนตัวอยูในสถานท่ีน้ัน เจาพนักงานตํารวจก็อาจขอรองใหผูหญิงคนอ่ืนๆ ท่ีอยู บริเวณน้ันใหช วยในการคนแทนได

๑๖๓ ö.ô ¢ŒÍจํา¡´Ñ 㹡Ò䌹 ในการคน นนั้ จะมขี อจํากัดสําหรบั การคนไว ๒ ประการ คือ ๑. ขอจาํ กดั เรอ่ื งเวลาในการคน ที่รโหฐาน ๒. ขอจํากัดในเรอ่ื งสถานทท่ี ่จี ะทาํ การคน ö.ô.ñ ¢ÍŒ จาํ ¡Ñ´àÃ×èͧàÇÅÒ㹡Ò乌 ·èÕÃâË°Ò¹ เนื่องจากการคนเปนการละเมิดสิทธิสวนบุคคล แมวาประมวลกฎหมายวิธี พจิ ารณาความอาญาจะใหอ าํ นาจเจา พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจ สามารถเขา คน สถานทแี่ ละคน ตวั บุคคลไดก ็ตาม เมื่อไดปฏบิ ัติตามหลักเกณฑท ีก่ ฎหมายกําหนด แตอยา งไรก็ตามกฎหมายกย็ งั คงมี ขอจํากัดในการคน คอื ขอจาํ กดั เรอ่ื งเวลา จากประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญามาตรา ๙๖ บัญญัติ “การคน ในท่รี โหฐานตองกระทําระหวา งพระอาทติ ยข้ึนและตก มีขอ ยกเวน ดงั นี้ (๑) เมอ่ื ลงมอื คน แตใ นเวลากลางวนั ถา ยงั ไมเ สรจ็ จะคน ตอ ไปในเวลากลางคนื ก็ได (๒) ในกรณีฉุกเฉินอยางย่ิง หรือซ่ึงมีกฎหมายอื่นบัญญัติใหคนไดเปนพิเศษ จะทําการคนในเวลากลางคืนก็ได (๓) การคนเพือ่ จบั ผดู รุ า ย หรือผรู า ยสําคัญจะทาํ ในเวลากลางคนื ก็ได แตต อ ง ไดร บั อนญุ าตพเิ ศษจากศาล ตามหลักเกณฑและวธิ กี ารทก่ี าํ หนดในขอ บังคบั ของประธานศาลฎกี า” จากมาตราดังกลาวแสดงใหเห็นวา การคนในท่ีรโหฐานน้ัน จะตองกระทําใน àÇÅÒ¡ÅÒ§Ç¹Ñ กรณจี ะทาํ การคน ในทรี่ โหฐานในàÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× ไดต อ เมอ่ื เปน กรณที มี่ าตรา ๙๖ บัญญตั ไิ วเทานั้น คือ (ñ) ໹š ¡Ò䌹μ‹Íà¹è×ͧ กลา วคือ เมื่อลงมือ¤¹Œ áμ‹ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§Çѹ ¶ÒŒ 处 äÁ‹àÊÃ稨Ф¹Œ μÍ‹ ä»ã¹ àÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× กไ็ ด กรณดี งั กลา วเปน การคน ตอ เนอื่ ง คอื กรณมี กี ารเขา ตรวจคน ในเวลากลางวนั ระหวา ง พระอาทติ ยข น้ึ จนถงึ พระอาทติ ยต กแลว แตก ารคน ยงั ไมเ สรจ็ สน้ิ เจา พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน กส็ ามารถ ดาํ เนนิ การคน ตอ ไปไดจ นกวา จะเสรจ็ สน้ิ แมเ วลาจะลว งเลยเปน กลางคนื แลว กต็ าม หากเปน กรณที คี่ น ในเวลากลางคนื แลว ไมพ บ เจา พนกั งานตาํ รวจไดอ อกไปจากทร่ี โหฐานนน้ั แลว จะกลบั มาคน ใหมเ ชน นี้ ไมอ าจทาํ ไดเ พราะมใิ ชเ ปน การคน ตอ เนอื่ งตามมาตรา ๙๖ (๑) (คาํ สงั่ ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๒ (๑)) μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öôðó/òõôõ ตามบันทึกประจําวันเกี่ยวกับคดีของสถานีตํารวจ ปรากฏวา เจา พนกั งานตาํ รวจเขา ทาํ การตรวจคน และจบั กมุ ทบี่ า นผกู ระทาํ ผดิ เวลา ๑๘.๐๒ น. แสดงวา เจาพนักงานตํารวจลงมือตรวจคนต้ังแตเวลา ๑๘.๐๒ น. ซึ่งเปนเวลากลางวัน เม่ือยังไมเสร็จ จงึ มอี ํานาจตรวจคน จบั กุมตอ ไปในเวลากลางคนื ได ตามมาตรา ๙๖ (๑)

๑๖๔ (ò) 㹡ó©Õ ¡Ø à©Ô¹Í‹ҧÂÔ§è กรณใี ดถอื วา เปน กรณฉี กุ เฉนิ นนั้ คาํ สง่ั พนกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ลงวนั ที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เก่ยี วกับการคน ขอ ๒.๒ (๒) วรรคสอง ไดร ะบุวา “¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô หมายถงึ กรณที ่จี ะตอ งเขา จัดการในทนั ทีทนั ใด ถา รอชา จะไมเปน การเหมาะสมแกพฤตกิ ารณ ทัง้ น้ใี หพิจารณา จากความรายแรงของความผิด พฤติการณในการกระทําความผิดและการไดมาซึ่งพยานหลักฐาน ในคดี เชน เจาพนักงานตํารวจเห็นเจาของบานกับพวกกําลังตมกล่ันสุราอยูในบานเวลากลางคืน ถาไมจับขณะกําลังกระทําผิด ก็จะไมเปนการประจักษแจงวาผูนั้นกระทําความผิดและจะไมได พยานหลักฐานของกลาง หรือไดไมครบถวนบริบูรณ ดังในเวลากระทําผิด ถาปลอยใหเน่ินชาไป โดยไมจ บั ทนั ที กอ็ าจจบั กมุ ผกู ระทาํ ผดิ ไมไ ดเ ลยทงั้ พยานหลกั ฐานตา ง ๆ กอ็ าจสญู หาย หรอื ถกู ทาํ ลาย ไปหมด จงึ เปน กรณีฉุกเฉนิ อยางย่ิง” ¢ŒÍÊѧà¡μ ๑) แตถาเปนการกระทําความผิดลหุโทษ แมกระทําผิดซึ่งหนา หากเจาพนักงานรูจักหลักแหลงของผูกระทําผิด ไมเปน กรณีฉุกเฉนิ อยา งย่งิ ๒) นอกจากนี้ ศ.ดร.หยุด แสงอทุ ัย ไดทาํ บนั ทกึ ทา ยคําพิพากษาฎีกาท่ี ๖๗๕/๒๔๘๓ ในเร่ืองความหมายคําวา “ฉุกเฉินอยางยง่ิ ” หมายถึง ถาไมคน ในเวลากลางคืน จะเกดิ ภยันตรายแกช ีวิตหรือรา งกายของบคุ คลทีต่ องการคนใหพบตัว หรือบคุ คลนั้นอาจจะหลบหนีไป หรอื พยานหลักฐานทปี่ รากฏอยใู นท่ีรโหฐานน้ันอาจถกู ทําลายกไ็ ด ทงั้ คดนี น้ั ตอ งมีลกั ษณะ รา ยแรงไมใชค ดีเล็ก ๆ นอย ๆ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò ● ໚¹¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô Í‹ҧ§èÔ μÒÁ ».ÇÔ.Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óùñò/òõõó ศาลช้ันตนออกหมายคนระบุให รอยตํารวจเอก ก. มีอํานาจไปคนบานท่ีเกิดเหตุของจําเลยที่ ๑ เพื่อพบและยึดส่ิงของ ยาเสพติด ใหโ ทษและอนื่ ๆ ไดใ นวนั เกดิ เหตุ ตง้ั แตเ วลา ๒๑ นาฬก า จนเสรจ็ สนิ้ การตรวจคน แสดงวา ศาลชนั้ ตน ตองพิจารณาแลวเห็นวามีเหตุฉุกเฉินอยางยิ่งที่จะตองใหเจาพนักงานทําการตรวจคนในเวลากลางคืน อนั เปน ขอ ยกเวน ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๖ (๒) แลว เมอ่ื รอ ยตาํ รวจเอก ก. นาํ หมายคน ดงั กลา วไปคน บา น ทเ่ี กดิ เหตใุ นเวลากลางคนื ตามวนั เวลาทศ่ี าลชนั้ ตน ใหอ าํ นาจการคน ทบ่ี า นเกดิ เหตจุ งึ ชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷óø÷/òõôó กอนการคนบานผูตองหาคร้ังนี้ เจาพนักงานตํารวจไดจับกุม ท. พรอมเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๙๕ เม็ด ในเวลา ๑๖ นาฬกาเศษ การคนในที่รโหฐานตามปกติจะตอ งกระทาํ ในเวลากลางวนั ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๖ ขณะนัน้ เปน เวลา เยน็ ใกลจ ะมดื แลว ประกอบกบั ยาเสพตดิ เปน สงิ่ ของทขี่ นยา ยหลบหนไี ดง า ยโดยเฉพาะในเวลากลางคนื นอกจากนี้สถานีตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตรมิไดอยูใกลกับศาลช้ันตน การไปขอใหศาลชั้นตนออก

๑๖๕ หมายคน ยอ มทาํ ใหเ นน่ิ ชา กวา จะเอาหมายคน มาไดเ มทแอมเฟตามนี อาจจะถกู โยกยา ยเสยี กอ นแลว ดังนน้ั จึงเขา ขอ ยกเวน ใหคน ไดโดยไมต องมหี มายคนของศาลตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๒ (๔) áÅж×ÍÇ‹Ò à»¹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô Í‹ҧÂÔ觨֧ÊÒÁÒöทาํ ¡Ò䌹ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× ä´Œ μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) ¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ã¹¤ÃÑ§é ¹Õé¨§Ö ªÍº´ÇŒ ¡®ËÁÒ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ôôöñ/òõôð จําเลยขายวัตถุออกฤทธิ์ใหแกตํารวจ ผูลอซื้อ ถือวาเปนความผิดซึ่งหนา ในขณะจับกุมธนบัตรลอซื้ออยูที่จําเลยและจําเลยด้ินรนตอสู ถาปลอยใหเน่ินชากวา จะนําหมายจับและหมายคนมาได จาํ เลยอาจหลบหนแี ละธนบตั รอาจสญู หาย ¨Ö§à»š¹¡Ã³Õ©Ø¡à©Ô¹Í‹ҧÂèÔ§ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ¼ÙŒ¨Ñº¡ØÁ¨Ö§ÁÕอํา¹Ò¨à¢ŒÒä»ã¹ºÃÔàdzºŒÒ¹·Õèà¡Ô´àËμØ Íѹ໚¹·ÕèÃâË°Ò¹ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§¤×¹â´ÂäÁ‹μŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹μÒÁ ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๒) »ÃСͺ ÁÒμÃÒ ùö (ò) และมีอํานาจจับจําเลยซึ่งเปนผูกระทําความผิดซ่ึงหนาไดโดยไมตองมีหมายจับ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘ (๑) ประกอบมาตรา ๘๐, ๘๑ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôùõð/òõôð เจา หนา ทต่ี าํ รวจเหน็ คนกาํ ลงั เลน การพนนั ในบา น เกดิ เหตุ แมจ ะเปน เวลากลางคนื กม็ อี าํ นาจเขา ไปจบั กมุ ผเู ลน การพนนั ในบา นนนั้ ได เพราะเปน ความผดิ ซ่งึ หนา ¶ŒÒËÒ¡äÁ‹à¢ÒŒ ทาํ ¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹áÅШѺ¡ØÁ·¹Ñ ·¼Õ ¡ŒÙ ÃÐทํา¼´Ô ÍÒ¨¨ÐËÅºË¹Õ ¨Ö§à»¹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô ÍÂÒ‹ §Âè§Ô เจาหนาทีต่ ํารวจจงึ มีอาํ นาจเขา ไปไดตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๒) ¶Ö§áÁŒ¨Ð໚¹àÇÅÒ¡ÅÒ§¤×¹ ¡çÁÕอํา¹Ò¨à¢ÒŒ ä»ã¹ºŒÒ¹«Öè§à»¹š ·ÃèÕ âË°Ò¹ä´μŒ ÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) รวมทัง้ มีอาํ นาจจบั กมุ ผกู ระทําความผิดตามมาตรา ๗๘ (๑) ไมเปนการฝาฝนกฎหมาย มาตรา ๘๑ แตอยางใด ● äÁà‹ »š¹¡Ã³©Õ Ø¡à©Ô¹ÍÂÒ‹ §ÂèÔ§ μÒÁ ».ÇÔ.Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ÷ðö/òõñö โจทกกระทาํ ความผิดซึ่งหนา ในความผิดลหุโทษ ฐานฉายภาพยนตรในโรงภาพยนตรเก็บคาดูจากประชาชนโดยไมไดรับอนุญาต จําเลยทุกคนÃÙŒ¨Ñ¡ ËÅ¡Ñ áËŧ‹ ของโจทกแ ลว ¨§Ö äÁà‹ »¹š àËμãØ Ë¶Œ Í× ÇÒ‹ ໹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô ÍÂÒ‹ §Â§Ôè μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) การทจ่ี าํ เลยทง้ั หมดผเู ปน เจา พนกั งานไปทาํ การจบั กมุ โจทกใ นทร่ี โหฐานในเวลากลางคนื โดยไมม หี มาย จงึ ไมม อี าํ นาจทจี่ ะทาํ ไดต ามกฎหมาย โจทกม สี ทิ ธปิ อ งกนั การจบั กมุ ไดแ ละการทจี่ าํ เลยทง้ั หมดควบคมุ โจทกจ ากโรงภาพยนตรไ ปสถานตี าํ รวจ ถอื ไดว า เปน การหนว งเหนยี่ วโจทกใ หป ราศจากเสรภี าพในรา งกาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñø÷/òõð÷ เหตุเกิดเวลากลางคืน จําเลยกระทําผิดซ่ึงหนา ในความผดิ ลหโุ ทษ แลว หลบหนเี ขา บา นของจาํ เลยทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจผไู ลจ บั กมุ èŒÙ ¡Ñ ÍÂÒ‹ §´Õ àÁÍ×è äÁ‹ »ÃÒ¡¯ÇÒ‹ จาํ àŨÐËź˹μÕ Í‹ ä»Í¡Õ äÁ¶‹ Í× ÇÒ‹ ໹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô ÍÂÒ‹ §Â§Ôè μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) เจา พนกั งานผไู ลจ บั ไมม อี าํ นาจเขา ไปจบั กมุ จาํ เลยในบา นเรอื นจาํ เลยอนั เปน ทร่ี โหฐานได การทจ่ี าํ เลย เงอื้ มดี จะฟน ตาํ รวจทเ่ี ขา มาจบั ถอื วา เปน การปอ งกนั สทิ ธขิ องจาํ เลยใหพ น ภยนั ตรายพอสมควรแกเ หตุ

๑๖๖ ¢ŒÍ椄 à¡μ อยางไรก็ตามในกรณีซึ่งมีกฎหมายอ่ืนบัญญัติใหคนในเวลากลางคืนไดเปนพิเศษ ก็เปนเร่ืองของกฎหมายพิเศษท่ี กําหนดใหอํานาจ á¡‹¾¹Ñ¡§Ò¹à¨ŒÒ˹ŒÒ·èÕตามกฎหมายน้ันๆ ที่จะทําการคนในเวลากลางคืนได แตตอง໚¹ä»μÒÁà§è×Í¹ä¢ ¢Í§¡®ËÁÒ¾ÔàÈɹé¹Ñ æ (ó) ¡Ò乌 à¾Íè× ¨Ñº¼´ŒÙ ÃØ ŒÒÂËÃ×ͼŒÙÃŒÒÂสํา¤ÑÞ จากคาํ สงั่ สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตทิ ่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ลงวนั ท่ี ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เกีย่ วกับการคน ขอ ๒.๒ (๓) ไดใ หความหมายของผูดรุ าย และผูรายสําคญั ดงั นี้ ¼ÙŒ´ØÌҠหมายถงึ ผทู ี่กระทําอยางโหดเหี้ยม และหมายความรวมถงึ บคุ คลท่ยี งั ไมใชผ ูกระทาํ ความผดิ เชน คนทีม่ ีจติ ไมป กตเิ คยทาํ รายผูอ ่นื มากอ น คนบา หรือคนเปน โรคจติ ควบคมุ อารมณห รอื พฤตกิ ารณต นเองไมไ ดอ าจเกดิ อนั ตรายตอ ชวี ติ และทรพั ยส นิ ของตนเองหรอื ผอู นื่ เปน ตน ¼ÃŒÙ ÒŒ Âสํา¤ÞÑ หมายถงึ ผกู ระทําผดิ ในคดที ีม่ ลี กั ษณะรายแรง เชน คดฆี าคนตาย โดยเจตนาหรอื ปลน ทรพั ย หรอื เปน ผกู ระทาํ ผดิ ตดิ นสิ ยั จนมชี อ่ื เสยี งเปน ทห่ี วาดกลวั แกป ระชาชนทวั่ ไป หรือเปน ทตี่ อ งการตวั ของทางราชการ หรอื มีหมายจบั หลายคดี เปนตน อยางไรก็ตาม ในการคนเพ่ือจับกุมผูดุราย หรือผูรายรายสําคัญ ตามมาตรา ๙๖ (๓) น้ัน ตามขอบังคับประธานศาลฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการเก่ียวกับการออกคําส่ัง หรือหมายอาญา พ.ศ.๒๕๔๘ ไดวางหลกั เกณฑ ดงั นี้ (๑) กาํ หนดใหเ จา พนกั งานตาํ รวจยศตงั้ แตช น้ั ¾¹Ñ ตาํ ÃǨàÍ¡ขนึ้ ไปเปน ผรู อ งขอ ใหศาลอนุญาตพิเศษใหออกหมายคนเพื่อจับผูดุรายหรือผูรายสําคัญในเวลากลางคืน กรณีท่ีผูรองขอ เปนพนักงานฝายปกครองหรือเจาพนักงานอื่น ผูน้ันตองดํารงตําแหนงต้ังแตระดับชํานาญการพิเศษ ขึ้นไป (๒) ในคํารองนั้น จะตองàʹ;ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹·Õ蹋Òàªè×ÍÇ‹Ò¼ÙŒ¹Ñé¹à»š¹¼ÙŒ´ØÌҠËÃ×Í໚¹¼ÙŒÃŒÒÂสํา¤ÑÞ นอกจากนี้ ตองมีàËμØจํา໚¹à˧´‹Ç¹ท่ีตองทําในเวลากลางคืน มิฉะน้ัน ผูนั้น จะหลบหนหี รือกอ ใหเกดิ อนั ตรายอยางรายแรง (๓) ผมู อี าํ นาจเปน ËÇÑ Ë¹ÒŒ 仨´Ñ ¡ÒÃμÒÁËÁÒ¤¹Œ กรณเี ปน เจา พนกั งานตาํ รวจ ตองเปน¹ÒÂตําÃǨÂȾѹตําÃǨμÃÕข้ึนไป กรณีเปนพนักงานฝายปกครองหรือเจาพนักงานอื่น ผูนั้น ตอ งดาํ รงตาํ แหนง ต้งั แตร ะดบั ชํานาญการข้นึ ไป (ขอบงั คบั ประธานศาลฎีกา ขอ ๑๕) ö.ô.ò ¢ŒÍจาํ ¡Ñ´ã¹àÃ×Íè §Ê¶Ò¹·Õ·è è¨Õ Ðทํา¡Ò乌 นอกจากจะมีขอจํากัดในเร่ืองการคนในท่ีรโหฐานดังที่กลาวมาแลวขางตน ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๑ ใหนําบทบัญญัติในมาตรา ๘๑/๑ มาบังคับ ในเรื่องคนโดยอนุโลม กลาวคือ ʶҹ·Õè·ÕèËŒÒÁÁÔãËŒÁÕ¡Ò䌹 äÁ‹Ç‹Ò¨ÐÁÕËÁÒ¤Œ¹ËÃ×ÍäÁ‹¡çμÒÁ ¤×Í ¾ÃÐÁËÒÃÒªÇ§Ñ ¾ÃÐÃÒªÇ§Ñ Ç§Ñ ¢Í§¾ÃÐÃªÑ ·ÒÂÒ· ËÃÍ× ¢Í§¾ÃкÃÁǧȏ μ§Ñé áμÊ‹ Áà´¨ç ਌ҿ‡Ò¢é¹Ö ä» ¾ÃÐÃÒª¹ÔàÇȹ ¾ÃÐตาํ ˹¡Ñ ËÃÍ× ã¹·«Õè Ö§è ¾ÃÐÁËÒ¡ÉμÑ ÃÂÔ  ¾ÃÐÃÒª¹Ô Õ ¾ÃÐÃѪ·ÒÂÒ· ¾ÃкÃÁǧȏ μé§Ñ áμÊ‹ Áà´ç¨à¨ÒŒ ¿Ò‡ ¢é¹Ö ä» ËÃ×ͼสŒÙ าํ àèç ÃÒª¡ÒÃá·¹¾ÃÐͧ¤»ÃзѺËÃ×Íพํา¹Ñ¡

๑๖๗ ¢ÍŒ ¡àǹŒ ทจี่ ะทาํ ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจสามารถเขา ตรวจคน ในสถานทดี่ งั กลา ว ตอเมือ่ (๑) นายกรัฐมนตรี หรือรัฐมนตรีซ่ึงนายกรัฐมนตรีมอบหมาย อนุญาตใหจับ และไดแจงเลขาธกิ ารพระราชวงั หรอื สมุหราชองครักษรับทราบแลว (๒) เจาพนักงานผูถวายหรือใหความปลอดภัยแดพระมหากษัตริย พระราชินี พระรชั ทายาท พระบรมวงศ ตงั้ แตส มเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป หรอื ผสู าํ เรจ็ ราชการแทนพระองค เปน ผจู บั ตาม กฎหมายวา ดว ยราชองครักษหรือตามกฎหมาย กฎ หรือระเบยี บเกย่ี วกับการใหความปลอดภยั ö.õ ¢ÍŒ »¯ÔºÑμãÔ ¹¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ เม่ือเจาพนักงานตํารวจไดรับทราบขอมูลไมวาจากการแจงเหตุของตัวผูเสียหายเอง หรือบุคคลอ่ืน หรือไดขอมูลจากการสืบสวนของเจาหนาท่ีรัฐที่เก่ียวของจนไดความชัดเจนวา มีการ กระทาํ ความผดิ เกดิ ขน้ึ ในสถานทใี่ ดสถานทห่ี นงึ่ Ëҡʶҹ·´èÕ §Ñ ¡ÅÒ‹ Ç໹š ·ÃèÕ âË°Ò¹ การทเ่ี จา พนกั งาน ตาํ รวจจะเขา ไปตรวจคน นน้ั จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑท กี่ าํ หนดไวใ นประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา กลา วคือ ตอ งยน่ื คาํ รองตอศาลทม่ี เี ขตอาํ นาจในการดําเนนิ คดี เพือ่ ใหศ าลออกหมายคน àÇŒ¹áμ¡‹ óÕࢌҢŒÍ¡àÇŒ¹μÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾¨Ô ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒÁÒμÃÒ ùò เมื่อเจาพนักงานตาํ รวจไดร บั หมายคนจากศาลแลว ผูม อี าํ นาจเปนหวั หนา ไปจัดการตาม หมายน้นั คือ ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹¼ÙÁŒ ªÕ ×èÍã¹ËÁÒ¤¹Œ หรือผูรกั ษาการแทน ซ่ึงจะตอ งเปน เจาพนักงานตํารวจ ทมี่ ยี ศต้ังแต ÃÍŒ Âตาํ ÃǨμÃÕ ¢¹éÖ ä»เทานน้ั ในการตรวจคนน้ันนอกจากจะตองปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และμÒÁคําÊèѧ μÃ. ·Õè ôñù/òõõö ŧ ñ ¡.¤. òõõö àÃÍè× § ¡ÒÃอํา¹Ç¤ÇÒÁÂμØ ¸Ô ÃÃÁ㹤´ÕÍÒÞÒ ¡ÒÃทาํ สาํ ¹Ç¹¡ÒÃÊͺÊǹ áÅÐÁÒμáÒäǺ¤ØÁ μÃǨÊͺ àç‹ ÃÑ´¡ÒÃÊͺÊǹ¤´ÕÍÒÞÒ º··Õè ò ¡ÒÃอํา¹Ç¤ÇÒÁÂØμÔ¸ÃÃÁ㹤´ÍÕ ÒÞÒ ไดกําหนดแนวทางท่ีจะตองปฏิบตั ดิ ังน้ี ๑) เจาพนักงานตํารวจท่ีจะทําการตรวจคนμŒÍ§áÊ´§ËÁÒ¤Œ¹ตอผูครอบครอง สถานที่ เวนแตเปนกรณีของการคนโดยไมมีหมายคน และตองแสดงตนและตําแหนง (มาตรา ๙๒) นอกจากนน้ั จะตอ งá짋 à¤ÃÍ×è §áºº เวน แตม เี หตจุ าํ เปน หรอื เปน เจา พนกั งานตาํ รวจทม่ี ตี าํ แหนง ตงั้ แต ผกู ํากบั การข้ึนไปจะไมแ ตง เคร่อื งแบบกไ็ ด แตตอ งแจง ยศ ชือ่ ตําแหนง พรอมท้งั แสดงบตั รประจาํ ตัว ใหเ จา บานหรือผูครอบครองสถานทน่ี ั้นทราบ (มาตรา ๙๗ และคาํ สัง่ ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๑) ๒) ¡Í‹ ¹Å§ÁÍ× μÃǨ¤¹Œ ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจทจ่ี ะทาํ หนา ทใ่ี นการตรวจคน áÊ´§¤ÇÒÁºÃÊÔ ·Ø ¸Ôì เชน การแสดงสง่ิ ของทม่ี อี ยใู นตัว หรือใหตรวจดูเคร่อื งมืออปุ กรณท ่ีใชในการตรวจคน เปนตน จนเปน ทพี่ อใจกบั เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานทนี่ น้ั แลว จงึ ลงมอื ตรวจคน ตอ หนา เจา บา นหรอื ผคู รอบครอง สถานทีน่ ั้น หรอื ถา หาบุคคลเชน วา นนั้ ไมไ ด หรือสถานท่ีน้ันไมม ผี ูใ ดอยกู ใ็ หต รวจคนตอหนา บคุ คลอ่นื อยางนอยสองคนท่ีเจาพนักงานตํารวจไดขอรองมาเปนพยาน (มาตรา ๑๐๒ และคําสั่ง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๒)

๑๖๘ ๓) หากเปน กรณตี รวจคน ทอี่ ยหู รอื สาํ นกั งานของผตู อ งหาหรอื จาํ เลย ซงึ่ ถกู ควบคมุ หรอื ขงั อยู ใหท าํ ตอ หนา บคุ คลนน้ั ถา บคุ คลนนั้ ไมต ดิ ใจหรอื ไมส ามารถมากาํ กบั จะตงั้ ผแู ทนหรอื พยานมากาํ กบั กไ็ ด ถา ผแู ทนหรอื พยานไมม ี ãËμŒ ÃǨ¤¹Œ μÍ‹ ˹Ҍ º¤Ø ¤Å㹤Ãͺ¤ÃÇÑ ËÃÍ× μÍ‹ ˹Ҍ º¤Ø ¤Å͹×è ÍÂÒ‹ §¹ÍŒ ÂÊͧ¤¹ ทีเ่ จา พนกั งานตํารวจไดขอรองมาเปน พยาน (มาตรา ๙๔ และคาํ สง่ั ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๓) ๔) ในการตรวจคน ทร่ี โหฐาน ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจʧèÑ à¨ÒŒ ¢Í§ËÃÍ× ¤¹·ÍÕè Âã‹Ù ¹¹¹Ñé หรอื ผรู กั ษา สถานทซ่ี งึ่ จะตรวจคน ÂÍÁãËàŒ ¢ÒŒ ä»â´ÂÁËÔ Ç§ËÒŒ Á อกี ทงั้ ใหค วามสะดวกตามสมควรทกุ ประการในอนั ทจี่ ะ จดั การตรวจคน นน้ั ถา บคุ คล´§Ñ ¡ÅÒ‹ ÇäÁ‹ ÍÁãËàŒ ¢ÒŒ ä» ãËàŒ ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨªáÕé ¨§àËμ¤Ø ÇÒÁ¨Òí ໹š ¡Í‹ ¹ ถายังไมยินยอมอีก เจาพนักงานตํารวจมีอํานาจใชกําลังเขาไป ในกรณีจําเปนจะตองเปดหรือทําลาย ประตบู า น ประตเู รอื น หนา ตา ง รว้ั หรอื สงิ่ กดี ขวางอยา งอน่ื ๆ ใหท าํ ไดแ ตจ ะทาํ ใหเ สยี หายเกนิ กวา ความจาํ เปน ไมไ ด เจา พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน ตอ งพยายามมใิ หม กี ารเสยี หายและกระจดั กระจายเทา ทจี่ ะทาํ ได (มาตรา ๙๙) นอกจากนี้ ถามเี หตุอนั ควรสงสัยวาบคุ คลซึ่งอยูในท่ีซ่งึ คน หรือจะถูกคน นน้ั จะขัดขวาง ถึงกับการคนไรผล เจาพนักงานตํารวจผูคนมีอํานาจเอาตัวผูน้ันควบคุมไวหรือใหอยูในความดูแล ในขณะทีท่ าํ การคนเทา ที่จาํ เปน (มาตรา ๑๐๐) (มาตรา ๙๔, ๙๙, ๑๐๐ และคาํ สั่ง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๔) ๕) ในการตรวจคน ตอ งกระทาํ ระหวา งพระอาทติ ยข นึ้ และพระอาทติ ยต ก เวน แตเ ปน กรณี การคนตอ เน่ือง หรือเปน กรณฉี กุ เฉนิ อยางน้นั การคน โดยอาศยั กฎหมายพิเศษอ่ืนทอ่ี นุญาตใหคน ได หรอื กรณคี น เพอ่ื จบั ผรู า ย ผดู รุ า ย เมอื่ ไดป ฏบิ ตั ติ ามเงอื่ นไขทกี่ าํ หนดในขอ บงั คบั ประธานศาลฎกี าแลว เชนน้ี จึงสามารถคนในเวลากลางคืนได (มาตรา ๙๖) ในการตรวจคนμŒÍ§¡ÃÐทํา´ŒÇ¤ÇÒÁÃÐÁÑ´ÃÐÇ§Ñ และพยายามหลีกเลย่ี งมิใหเกดิ ความเสียหาย เวนแตม ีเหตุจําเปนท่ีไมอาจหลีกเลี่ยงได (มาตรา ๙๙ และ คําสัง่ ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๕) ๖) สิ่งของใดท่ียึดได ตองใหเจาของหรือผูครอบครองสถานท่ี บุคคลในครอบครัว ผูต อ งหา จาํ เลย ผแู ทน หรือพยาน แลว แตก รณี ดàู ¾×Íè ãËŒÃºÑ ÃͧÇÒ‹ ¶Ù¡μŒÍ§ ถา บคุ คลเชนน้ันรับรอง หรอื äÁ‹ÂÔ¹ÂÍÁÃºÑ ÃͧÍ‹ҧã´ãËÁŒ ÃÕ ÒÂÅÐàÍÕ´»ÃÒ¡¯änj㹺ѹ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ (มาตรา ๑๐๒ วรรคทาย และคําสั่ง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๖) ๗) เมอื่ เจา พนกั งานตาํ รวจตรวจคน เสรจ็ สน้ิ แลว μÍŒ §º¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ â´ÂãË»Œ ÃÒ¡¯ ÃÒÂÅÐàÍÕ´áË‹§¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹áÅÐÊèÔ§¢Í§·ÕèμÃǨ¤Œ¹ โดยส่ิงของท่ีตรวจคนใหหอหรือบรรจุหีบหอ ตีตราไว หรอื ใหทาํ เครอ่ื งหมายไวเ ปนสําคัญ (มาตรา ๑๐๓ วรรคแรก และคาํ สง่ั ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๗) ๘) º¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ¹¹Ñé ãËÍŒ Ò‹ ¹ãËàŒ ¨ÒŒ ¢Í§ หรอื ผคู รอบครองสถานท่ี บคุ คลในครอบครวั ผูตองหา จําเลย ผูแทน หรือพยาน แลวแตกรณีฟง แลวใหบุคคลเชนน้ัน ลงลายมือช่ือรับรองไว หากไมยินยอมใหบ นั ทกึ เหตุผลไว (มาตรา ๑๐๓ วรรคทาย และคําส่ัง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๘) ๙) รายงานผลการปฏบิ ัตงิ าน เจาพนกั งานตํารวจทีค่ น โดยมีหมายคน ตองรีบสง บนั ทกึ และบัญชีทรัพยสินท่ียึดมาไปยังศาลท่ีออกหมายโดยเร็ว แตตองไมเกิน ๑๕ วันนับแตวันจัดการ ตามหมาย (ขอ บงั คบั ประธานศาลฎีกาวาดวยหลกั เกณฑและวธิ ีการเกยี่ วกับการออกคาํ สง่ั หรอื หมายอาญา ขอ ๒๓)

๑๖๙ ö.ö ¡ÒÃทําº¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ การทําบันทึกการตรวจคนเปนหลักฐานที่สําคัญในการดําเนินคดีเพราะในบันทึก การตรวจคนจะปรากฏวันเดือนป สถานท่ีท่ีทําการตรวจคน ตลอดจนสิ่งท่ีพบจากการตรวจคน วา ไดพ บอะไรและยดึ อะไรไวบ า ง เปน ตน ดงั นน้ั เจา พนกั งานตาํ รวจจะตอ งใหค วามสาํ คญั ในการบนั ทกึ การตรวจคนและรายละเอยี ดบญั ชที รพั ยส นิ ประกอบการตรวจคน ÊÒÃÐสํา¤ÑÞ㹺¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ ดงั ทกี่ ลา วมาแลว วา บนั ทกึ การตรวจคน มคี วามสาํ คญั มาก ดงั นน้ั จงึ ควรตอ งมสี าระสาํ คญั คือ ๑) บันทึกการตรวจคนตองเปนไปตามแบบที่ ตร.ไดกําหนดไว (แบบ ๕๖-๒๙) และ (แบบ ๕๖-๓๐) ในการบนั ทกึ การตรวจคน ควรจะμÍŒ §º¹Ñ ·¡Ö ·ÊèÕ ¶Ò¹··Õè ·Õè Òí ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ เวน แตไ มส ามารถ บนั ทกึ ในสถานทดี่ งั กลา วไดเ พราะเหตจุ าํ เปน นอกจากน้ี ในการเขยี นบนั ทกึ การตรวจคน ใหค าํ นงึ ถงึ เวลา ทีท่ าํ การตรวจคน ดวย กลาวคอื àÇÅÒ·àÕè ¢ÂÕ ¹º¹Ñ ·¡Ö ¤ÇèÐμŒÍ§à»¹š àÇÅÒËÅѧ¨Ò¡·äèÕ ´ทŒ ํา¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ àÊÃç¨Ê¹Ôé àÃÕºÌÍÂáÅÇŒ มิใชเ วลาทข่ี ณะจะทําการเขา ตรวจคน ๒) ใหร ะบเุ จา พนกั งานตาํ รวจ·ทÕè าํ ˹Ҍ ·ãèÕ ¹¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ¨Ã§Ô æ à·Ò‹ ¹¹éÑ โดยเฉพาะผเู ปน หวั หนา ไปจดั การตามหมายคน หรอื เปน ผนู าํ ในการตรวจคน จะตอ งเปน ¼ÁŒÙ ªÕ Í×è ÃкäØ Ç㌠¹ËÁÒ¤¹Œ ËÃÍ× ¼ÃÙŒ Ñ¡ÉÒ¡ÒÃá·¹à·Ò‹ ¹é¹Ñ ซ่ึงมยี ศต้ังแตรอ ยตาํ รวจตรีขนึ้ ไป ๓) ระบุช่ือศาลท่ีออกหมายคน วาเปนศาลใดและออกใหเม่ือใด และไดทําการเขา ตรวจคนในสถานที่ที่ไดระบุไวในหมายคน และบันทึกวากอนท่ีทําการตรวจคน เจาพนักงานตํารวจ ไดแสดงหมายคนและแสดงความบริสุทธ์ิใหผูท่ีระบุชื่อเจาของบานหรือผูครอบครองสถานที่ซึ่งอยู ในขณะที่เจา พนกั งานตํารวจนําหมายคน ไปทาํ การตรวจคนทราบแลว ๔) ใหระบุวันเวลาเริ่มตนตรวจคนและเสร็จส้ินการตรวจคนตามความเปนจริง เชน เร่ิมตนการตรวจคนในเวลากลางวันแตทําการตรวจคนไมเสร็จสิ้นจึงตองทําการตรวจคนตอเน่ือง จนถึงเวลากลางคนื เปนตน ๕) ใหระบุรายละเอียดในการตรวจคนวาไดคนพบอะไรในสถานท่ีแหงน้ันบาง ส่ิงท่ีพบน้ันเปนอะไร รูปพรรณสิ่งของ และไดยึดสิ่งของใดไดบาง และไดจากท่ีใดหรือไมพบส่ิงของ ท่ีตองการ หากในกรณีที่จะตองสงส่ิงของท่ีตรวจคนไดไปท่ีใดน้ัน ใหตรวจสอบดูในหมายคนกอน วา ในหมายคน ระบุไวอ ยา งไร กใ็ หปฏิบัติไปตามนน้ั ๖) ใหเจาของหรือผูครอบครองสถานท่ีท่ีถูกคน ลงนามในบันทึกการตรวจคน หากไม ยินยอมใหบันทกึ การไมล งชอ่ื ไวเ ปน หลกั ฐาน ในบนั ทึกการตรวจคน ดว ย ¢ÍŒ 椄 à¡μ ในการยื่นคํารองขอหมายคน ไมควรระบุชื่อเพียงคนเดียว เพราะหากผูมีช่ือเปนหัวหนาไปจัดการตามหมายคน ไมสามารถไปทําการคน ได จะทาํ ใหการปฏบิ ตั งิ านมปี ญ หาเพราะจะตอ งเปน ผูมชี อื่ ในหมายคนเทานั้น ท่จี ะทําการนาํ คน ได

๑๗๐ ºÑ¹·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ เขยี นท่.ี .............................................. วันที.่ .........เดอื น............................พ.ศ. ............. บนั ทกึ นี้แสดงวา วันนี้...........................................เวลา.............น. พนักงานเจาหนา ท่ี ประกอบดว ย.................................................................................................................................... ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ไดม าขอทาํ การตรวจคน บา นเลขท.่ี ..............ถนน............................แขวง/ตาํ บล............................... เขต/อาํ เภอ......................จงั หวดั ........................โดยมี (นาย/นาง/นางสาว)....................................... เปนเจา ของบานหรือผูดแู ลแทนเจา ของบาน เนื่องจาก..................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................พนกั งานเจา หนา ทชี่ ดุ ดงั กลา วไดพ บ (นาย/นาง/นางสาว).....................................................................ซงึ่ เปน .......................................... พนกั งานเจา หนา ทไ่ี ดแ สดงตวั และชแ้ี จงวตั ถปุ ระสงคต อ (นาย/นาง/นางสาว)..................................... เขา ใจในวตั ถปุ ระสงคข องพนกั งานเจา หนา ทแี่ ลว จงึ เปน ผนู าํ ทาํ การตรวจคน ซง่ึ กอ นลงมอื ทาํ การตรวจคน พนกั งานเจา หนาท่ีทุกคนไดแสดงความบริสุทธ์ใิ ห (นาย/นาง/นางสาว).............................................. ดเู ปนทพ่ี อใจแลว จึงเรม่ิ ทาํ การตรวจคน ผลการตรวจคน ปรากฏวา ............................................................................................ ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... เสรจ็ สนิ้ การตรวจคน เวลา.........................น. หลงั การตรวจคน พนกั งานเจา หนา ทไี่ ดแ สดง ความบรสิ ทุ ธใ์ิ ห (นาย/นาง/นางสาว)...................................................ดจู นเปน ทน่ี า พอใจอกี ครง้ั หนง่ึ อน่ึง ในการตรวจคนคร้ังน้ี พนักงานเจาหนาท่ีไดปฏิบัติอยางสุภาพ มิไดทําการขูเข็ญ บงั คบั หรอื กระทาํ ประการหนงึ่ ประการใดอนั เปน การประทษุ รา ยแกก ายหรอื จติ ใจตอ ผหู นง่ึ ผใู ด อกี ทง้ั มิไดทําใหทรพั ยสินอน่ื ใดเสียหาย สูญหาย เสอื่ มคา หรอื ไรประโยชนแ ตป ระการใด ไดอ า นบนั ทกึ นใ้ี ห (นาย/นาง/นางสาว).......................................................ฟง แลว รบั วา เขาใจขอความในบันทึกน้ดี แี ละถกู ตอ งเปน ความจรงิ ทุกประการ จึงลงลายมือชอ่ื ไวเปนหลักฐาน (ลงชื่อ)........................เจา บานหรือผดู แู ลแทนเจาบาน (ลงชอื่ ).....................พนกั งานเจา หนา ทผ่ี ตู รวจคน (......................) (...................) (ลงช่ือ)........................พนกั งานเจาหนาที่ผูตรวจคน (ลงชอ่ื )..........................พนกั งานเจา หนา ท/่ี บนั ทกึ /อา น (......................) (...................) (ส.๕๖ - ๒๙)

๑๗๑ ºÑÞª·Õ Ã¾Ñ Â»ÃСͺºÑ¹·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ลาํ ดบั รายการทรพั ยส นิ จาํ นวน/นาํ้ หนัก ราคา สภาพ/ตําหนิ จดุ ท่ีพบ หมายเหตุ ขาฯ ขอรับรองวาทรัพยตามรายการดังกลาวขางตน เปนทรัพยท่ีผูตรวจคนพบและยึดไว ตามบนั ทกึ การตรวจคน และหมายคน ของศาล......ท.ี่ ....../.........ลงวนั ท.ี่ .....เดอื น.............พ.ศ. ......จรงิ อานใหฟ งแลว รับวาถกู ตอ ง จึงใหลงช่ือไวเ ปนหลกั ฐาน (ลงชื่อ)............................................................ผคู รอบครอง/ผนู าํ การตรวจคน (ลงช่ือ)............................................................ผตู รวจคน/บันทึก/อาน (ลงชือ่ )............................................................ผตู รวจคน (ลงชอื่ ).............................................พยาน (ถามี) (ลงชอ่ื )............................................พยาน (ถา ม)ี ไดร บั สาํ เนาบนั ทึกการตรวจคนนไี้ วแลว (ส ๕๖ - ๓๐) (ลงชอ่ื )........................................เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานท่ี (..................................) ........../........../..........

๑๗๒ ป.จ.ว.ขอ.............................เวลา........................น. คดที ่ี...................................................................... บญั ชขี องกลางลําดบั ที่............................................ º¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹â´ÂäÁÁ‹ ËÕ ÁÒ¤Œ¹ μÒÁ ».ÇÔ.ÍÒÞÒ Á.ùò (ô) สถานทบี่ นั ทกึ ........................................................................................................................................... วนั /เดอื น/ปท บ่ี นั ทกึ ......................................................................................................................... วนั /เดอื น/ปท ต่ี รวจคน ...................................................................................................................... สถานทต่ี รวจคน .............................................................................................................................. นามเจาพนักงานตํารวจท่ีทําการจับกุม.....(ระบุยศ ช่ือ นามสกุล ตําแหนง สังกัด ของเจาพนักงาน ตาํ รวจทที่ าํ การจบั กมุ ทกุ คน)............................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ไดรวมกันตรวจคนสถานท่ีดังกลาวขางตน เน่ืองจากมีพยานหลักฐานตามสมควรวาทรัพยท่ีมีไวเปน ความผิด หรือไดมาโดยการกระทําความผิด หรือไดใชหรือมีไวเพื่อจะใชในการกระทําความผิด หรือ อาจใชเ ปน พยานหลกั ฐานพสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นอยหู รอื อยใู นนน้ั และมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา หากเนน่ิ ชา กวา จะเอาหมายคน มาได ทรพั ยน น้ั จะถกู โยกยา ยหรอื ทาํ ลายเสยี กอ น โดยม(ี ระบชุ อื่ นามสกลุ อายุ ทอี่ ยขู องผูค รอบครองหรอื ผูนาํ การตรวจคน) ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ผลการตรวจคนปรากฏวา.....(พบหรือไมพบทรัพยตามเหตุที่เขาตรวจคนโดยไมมีหมายคน ถาพบให ระบวุ า พบทรพั ยต ามเหตทุ เ่ี ขา ตรวจคน ซงึ่ี มรี ายละเอยี ดตามบญั ชที รพั ยท แ่ี นบทา ยบนั ทกึ การตรวจคน ) ........................................................................................................................................................ เสร็จสน้ิ การตรวจคน เวลา...............................น. อนงึ่ ในการตรวจคน ครง้ั น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจผตู รวจคน มไิ ดท าํ ใหท รพั ยส นิ ของผใู ดเสยี หาย สญู หาย หรอื เสอ่ื มคา แตป ระการใด และมไิ ดเ อาทรพั ยส นิ ของผหู นงึ่ ผใู ดมาเปน ประโยชนข องตนเองแตอ ยา งใด ไดอานบันทึกนี้ใหผูนําการตรวจคนฟงแลว รับวาถูกตองและไดมอบสําเนาบันทึกการ ตรวจคน กับบญั ชีทรัพย (ถามี) ใหผนู ําการตรวจคนไวแลว จงึ ใหล งชือ่ ไวเ ปน หลกั ฐาน (ลงชือ่ )..............................................เจาบา นหรือผคู รอบครอง/ผูนําการตรวจคน (ลงชอื่ )..............................................ผูตรวจคน/บนั ทกึ /อาน ตาํ แหนง ........................................... (ลงชือ่ )..............................................ผตู รวจคน (ลงชอื่ )..............................................ผตู รวจคน (ลงชอ่ื )..............................................ผตู รวจคน ไดร ับสาํ เนาบันทึกการตรวจคน นีไ้ วแลว (ส. ๕๖ - ๓๑) (ลงชอ่ื )........................................เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานที่ (..................................) ........../........../..........

ºÑÞª·Õ ÃѾ» ÃСͺº¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ ๑๗๓ â´ÂäÁÁ‹ ÕËÁÒ¤Œ¹ μÒÁ ».Ç.Ô ÍÒÞÒ Á.ùò (ô) หมายเหตุ ลาํ ดบั รายการทรพั ยสิน จาํ นวน/นํ้าหนัก ราคา สภาพ/ตําหนิ จุดทพ่ี บ ขาฯ ขอรบั รองวา ทรพั ยตามรายการดังกลาวขา งตน เปน ทรัพยที่ผูตรวจคน พบและยดึ ไว ตามบันทกึ การตรวจคน จริง อานใหฟ ง แลว รบั วา ถูกตอง จึงใหลงช่อื ไวเปนหลกั ฐาน (ลงช่ือ)............................................................ผูค รอบครอง/ผูนาํ การตรวจคน (ลงชื่อ)............................................................ผูตรวจคน/บันทึก/อา น (ลงช่ือ)............................................................ผตู รวจคน ไดร บั สาํ เนาบนั ทึกการตรวจคนนไี้ วแ ลว (ส ๕๖ - ๓๒) (ลงชอ่ื )..(.......................................................................).เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานที่ ........../........../..........

๑๗๔ μÑÇÍÂÒ‹ §คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò ¡Ò䌹 ñ. ·èÕÃâË°Ò¹ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ öù/òõóõ ภายในบานสวนท่ีใชสําหรับใหบุคคลท่ัวไปเขาไป สั่งซ้ือและรับประทานอาหาร ถือไดวาเปนสาธารณสถานซึ่งประชาชนรวมท้ังจําเลยที่ ๒ ท่ี ๓ ซึ่งเปนเจาพนักงานตํารวจมีความชอบธรรมท่ีจะเขาได การที่จําเลยท่ี ๒ ท่ี ๓ เขาไปในบานในสวน ดังกลาวในเวลากลางคืนขณะที่ยังขายอาหารอยูเพ่ือจับกุมผูกระทําผิดฐานคาประเวณี จึงไมมี ความผิดฐานบุกรุก หองพักท่ีใชสําหรับใหหญิงคาประเวณีทําการคาประเวณีกับบุคคลท่ัวไป ถอื ไดว า เปนสาธารณสถาน และเมือ่ นาย ส. ซึ่งเปนสายลบั ที่ใหไปรว มประเวณกี บั หญิงทีค่ าประเวณี ในเวลากลางคนื เปด ประตหู อ งพกั ใหจ าํ เลยท่ี ๒ ที่ ๓ ซงึ่ เปน เจา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปตามทว่ี างแผนไว กพ็ บนางสาว น. อยกู บั นาย ส. สองตอ สองหลงั จากนาย ส. ไดร ว มประเวณกี บั นางสาว น. ซงึ่ คา ประเวณี แลว ถอื ไดว า จาํ เลยที่ ๒ ที่ ๓ ไดพ บนางสาว น. ในลกั ษณะซงึ่ แทบจะไมม คี วามสงสยั เลยวา นางสาว น. ไดกระทําผิดฐานคาประเวณีมาแลวอันเปนความผิดซ่ึงหนาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๘๐ จําเลยที่ ๒ ที่ ๓ จึงมีอํานาจเขาไปทําการจับกุมนางสาว น. จากภายใน หองพกั ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคนและหมายจบั คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öøùô/òõôù รานท่ีเกิดเหตุเปนรานจําหนายอุปกรณเครื่อง เลนเกมตางๆ และแผนเกม ยอมเปนสถานที่ท่ีเชื้อเชิญใหประชาชนท่ัวไปสามารถเดินเขาไปดูและ เลือกซ้ือสินคาได นับเปนที่สาธารณสถานซ่ึงเจาพนักงานตํารวจมีความชอบธรรมที่จะเขาไปได เม่ือ สิบตํารวจ ส. เปนผูทําการตรวจคน แผนซีดีเกมอยูในตะกราซ่ึงอยูในตูสามารถมองเห็นได โดยแผน ซดี เี กมของกลางดงั กลา วละเมดิ ลขิ สทิ ธขิ์ องโจทกร ว ม มลี กั ษณะภายนอกของแผน ซดี ขี องกลางตา งจาก ของโจทกรวมอยางเห็นไดชัด จึงเปนกรณีของการคนในท่ีสาธารณสถานโดยเจาพนักงานตํารวจ ซงึ่ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา รา นทเี่ กดิ เหตมุ สี ง่ิ ของทมี่ ไี วเ ปน ความผดิ ไมจ าํ เปน ตอ งมหี มายคน ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ ทงั้ เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจสามารถจบั จาํ เลยไดต ามมาตรา ๗๘(๑) ประกอบมาตรา ๘๐ วรรคหนง่ึ การคนและจับจงึ ชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ó÷õñ/òõõñ รานกวยเตี๋ยวของจําเลยขณะเปดบริการมิใช ทร่ี โหฐาน แตเ ปน ทส่ี าธารณสถาน เมอ่ื เจา พนกั งานตาํ รวจมเี หตอุ นั ควรสงสยั วา จาํ เลยมเี มทแอมเฟตามนี ไวในครอบครองอันเปนความผิดตอกฎหมายยอมมีอํานาจคนจําเลยไดโดยไมตองมีหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๓ และเม่ือตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีนอยูในครอบครองของจําเลย การกระทําของจําเลยก็เปนความผิดซ่ึงหนา เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยไดโดยตองมี หมายจบั ตามมาตรา ๗๘(๑)

๑๗๕ ò. ¡Ò䌹㹷èÕÃâË°Ò¹ ๒.๑) การคนในท่ีรโหฐานตองคนตอหนาผูครอบครองสถานท่ี หรือบุคคลในครอบครัว หรือตอ หนา บุคคลท่เี จา พนกั งานรอ งขอมาเปน พยาน คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñôõõ/òõôô ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๗ และมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง การคนโดยมีหมายคนจะตองดําเนินการโดยเจาพนักงานตํารวจผูถูก ระบุช่ือในหมายคน และทําการคนตอหนาเจาของหรือบุคคลในครอบครัวของเจาของสถานที่ท่ีจะคน หรอื มิฉะนัน้ กค็ น ตอหนาบคุ คลอ่ืนสองคนทขี่ อใหม าเปน พยานกไ็ ด รอ ยตํารวจเอก พ. ผูถูกระบุช่อื ใน หมายคนเปนหัวหนาในการตรวจคนและทําการตรวจคนตอหนาจําเลย ซึ่งเปนบุตรของเจาของบาน จงึ ถอื วาเปน บคุ คลในครอบครวั ตามทีร่ ะบใุ นมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง แมจ ําเลยจะยงั ไมบ รรลุนติ ภิ าวะ แตก เ็ ปน ผเู ขา ใจในสาระของการกระทาํ และมคี วามรสู กึ ผดิ ชอบเพยี งพอทจ่ี ะใหค วามยนิ ยอมโดยชอบแลว ดงั นั้น การคน จึงชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ô÷ùó/òõôù การคนพบธนบัตรของกลางในของปลาที่แขวนอยู ขา งบา นทศิ ตะวนั ออก นอกจากมไิ ดก ระทาํ ตอ หนา จาํ เลยหรอื สามจี าํ เลย ทง้ั ๆ ทจ่ี าํ เลยกถ็ กู จบั และควบคมุ ตวั อยทู หี่ นา บา นนน้ั เองแลว ยงั ไดค วามวา การพบธนบตั รในขอ งปลากเ็ ปน เรอื่ งทใี่ นชนั้ แรกสบิ ตาํ รวจตรี พ. คน พบเพียงคนเดียวกอ น แลวจึงเรียกกํานันทเี่ ชิญมาเปน พยานในการคนมาดู หาใชว า เปนการคน พบ ธนบตั รของกลางทพ่ี บตอ หนา บคุ คลอนื่ อยา งนอ ยสองคนซง่ึ เจา พนกั งานไดข อรอ งมาเปน พยานดงั ท่ี ป.ว.ิ อ. มาตรา ๑๐๒ ไดก าํ หนดหลกั เกณฑไ วไ ม พยานหลกั ฐานโจทกเ กยี่ วกบั การคน พบธนบตั รของกลางซง่ึ เจา พนกั งาน ผตู รวจคน มไิ ดป ฏบิ ตั ใิ หถ กู ตอ งตามหลกั เกณฑท ก่ี ฎหมายกาํ หนด จงึ ไมม นี าํ้ หนกั เพยี งพอทศี่ าลจะรบั ฟง ๒.๒) การคนในท่ีรโหฐานตอ งมีหมายคน เวน แตเขา ขอ ยกเวนทกี่ ําหนดไวใ นมาตรา ๙๒(๑) – (๕) คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ùòñò/òõóù กอ นเกดิ เหตสุ บิ ตาํ รวจเอก พ. พบเหน็ จาํ เลยมพี ฤตกิ ารณ อนั ควรสงสยั วา จะกระทาํ ความผดิ โดยมเี ครอื่ งมอื อาวธุ หรอื วตั ถอุ ยา งอน่ื อนั สามารถอาจใชใ นการกระทาํ ผดิ และพาอาวธุ ปน ตดิ ตวั ไปในเมอื งโดยไมไ ดร บั อนญุ าตซง่ึ เปน ความผดิ ซงึ่ หนา แมส บิ ตาํ รวจเอก พ. ไมม หี มายจบั แตไ ดแ สดงตวั วา เปน เจา พนกั งานตาํ รวจใหจ าํ เลยทราบแลว สบิ ตาํ รวจเอก พ. จงึ มอี าํ นาจตรวจคน และจบั จาํ เลยตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๘(๑)(๒), ๙๓ การทจ่ี าํ เลยใชม อื กดอาวธุ ปน ไมใ หสบิ ตาํ รวจเอก พ. ดึงออกมาจากเอวจําเลยเพือ่ ยึดเปนของกลาง จึงเปนการขดั ขวางเจาพนักงาน ในการปฏบิ ตั กิ ารตามหนา ทโี่ ดยใชก าํ ลงั ประทษุ รา ยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๓๘ วรรคสอง คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ôôöñ/òõôð จา สิบตํารวจ ส. และรอ ยตํารวจเอก ป. จับจาํ เลยได ขณะท่จี ําเลยกาํ ลังขายวตั ถุออกฤทธิใ์ หแกจ า สิบตํารวจ ส. ผูลอ ซ้อื ถือวา เปน ความผิดซ่ึงหนาขณะนนั้ ธนบตั รทใี่ ชล อ ซอ้ื อยทู จี่ าํ เลยและจาํ เลยดน้ิ รนตอ สู ถา ปลอ ยใหเ นน่ิ ชา กวา จะนาํ หมายจบั และหมายคน

๑๗๖ มาได จาํ เลยอาจหลบหนีและพยานหลักฐานอาจสญู หายจึงเปนกรณีฉกุ เฉินอยางยิง่ จา สิบตาํ รวจ ส. และรอยตํารวจเอก ป. จึงมีอํานาจเขาไปในบริเวณบานท่ีเกิดเหตุอันเปนท่ีรโหฐาน ในเวลากลางคืน โดยไมตองมีหมายคน และมีอํานาจจับจําเลยซ่ึงเปนผูกระทําความผิดไดโดยไมตองมีหมายจับตาม ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๐, ๘๑ ประกอบมาตรา ๙๒(๒) และมาตรา ๙๖(๒) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôõóö/òõôó ผูด าํ เนนิ การจับกุมและตรวจคน คือรอ ยตํารวจเอก ศ. ซงึ่ สบื ทราบและวางแผนจบั กมุ จาํ เลย โดยไปซมุ ดพู ฤตกิ ารณข องจาํ เลยในการจาํ หนา ยเมทแอมเฟตามนี ใหแกผูขบั รถบรรทุก จากการตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีน ๒ เม็ด อยูใตก ลอ งยากนั ยุงบนชั้นวางของ ใกลก บั ทน่ี งั่ ของจาํ เลย กรณจี งึ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา มยี าเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นหอ งพกั อนั เปน ทรี่ โหฐานนน้ั ประกอบมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา หากไมด าํ เนนิ การทนั ที ยาเสพตดิ อาจถกู โยกยา ย เมอ่ื แสดงบตั รประจาํ ตวั เจาพนักงาน ป.ป.ส. ใหจําเลยดูแลว รอยตํารวจเอก ศ. จึงมีอํานาจตรวจคนเคหสถาน และจับกุม ผกู ระทาํ ความผดิ เกยี่ วกบั ยาเสพตดิ ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตามพระราชบญั ญตั ปิ อ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ กรณีจึงไมตอ งพิจารณาวามีเหตุทีค่ น ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๒(๑) – (๕) หรอื ไม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñöðõ/òõôô สิบตํารวจโท ช. สืบทราบวาบานของจําเลยเปน แหลงลักลอบจําหนายยาเสพติดใหโทษก็ไดใชวิธีซุมดูพฤติการณของจําเลย เม่ือเห็นจําเลยขุด บริเวณแปลงผักและนําสิ่งของใสในหลุมท่ีขุดแลวกลบไว จึงใชวิทยุสื่อสารเรียกเจาพนักงานตํารวจ ที่รออยูใหไปที่เกิดเหตุและไดออกมาแสดงตัวเปนเจาพนักงานตํารวจเพ่ือขอตรวจคน เมื่อใชจอบ ขุดบริเวณที่จําเลยกลบไวก็พบเมทแอมเฟตามีน กรณีดังกลาวถือไดวามีเหตุสงสัยตามสมควรวา ส่ิงของที่ไดมาโดยการกระทําผิด ไดซอนอยูในบริเวณที่เกิดเหตุ ประกอบทั้งมีเหตุอันควรเชื่อวา เนื่องจากการเนิ่นชากวาจะเอาหมายคนมาได สิ่งของนั้นจะถูกโยกยายเสียกอน แมสิบตํารวจโท ช. กับพวกเขาคนโดยไมมีหมายคนก็สามารถกระทําไดโดยชอบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๙๒(๔) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ÷ôõô/òõôô เจาพนักงานตาํ รวจผรู ว มจบั จําเลยไดแ อบซุมดอู ยทู ่ี หนาบานจาํ เลยหา งประมาณ ๓๐ เมตร ชุดหนึง่ และ ๒๐ เมตร อกี ชุดหน่ึง เหน็ สายลับมอบธนบัตร ใหจําเลย แลวจําเลยไปนําส่ิงของท่ีซุกซอนมามอบใหสายลับซึ่งเปนเมทแอมเฟตามีน ๔ เม็ด การท่ี เจาพนักงานตํารวจเห็นการกระทําดังกลาวของจําเลยเปนการเห็นจําเลยกําลังกระทําความผิดฐาน จาํ หนายเมทแอมเฟตามนี การกระทําของจาํ เลยจงึ เปน ความผดิ ซ่ึงหนา คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ññöô/òõôö กอนทําการคน เจาพนักงานตํารวจเห็นจําเลยโยน สงิ่ ของออกไปนอกหนา ตา ง เมอื่ ตรวจสอบดพู บวา เปน เมทแอมเฟตามนี จงึ เปน กรณที เ่ี จา พนกั งานพบ จําเลยกระทําความผิดฐานมีเมทแอมเฟตามีนไวในครอบครองอันเปนความผิดซ่ึงหนา และไดกระทํา ลงในที่รโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายจับหรือหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒)

๑๗๗ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè òøôø/òõô÷ เจาพนักงานตํารวจซุมดูอยูหางจากหองที่เกิดเหตุ ประมาณ ๘ เมตร เห็นจําเลยสงมอบเมทแอมเฟตามีน ๑๐ เม็ด ใหแกสายลับ จึงเขาจับกุมจําเลย เมื่อตรวจคนในหองที่เกิดเหตุก็พบเมทแอมเฟตามีน อีก ๘ เม็ด การตรวจคนจับกุมไดกระทํา ตอเนื่องกัน เม่ือพบจําเลยกระทําความผิดฐานจําหนายและมีไวในครอบครองเพื่อจําหนาย ซึ่งเมทแอมเฟตามีนอันเปนยาเสพติดใหโทษประเภท ๑ อันเปนความผิดซึ่งหนา ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๐ เจาพนักงานจึงมีอํานาจคน และจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายคน และหมายจับ ตามมาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒) ó. ¡Ò乌 μ‹Íà¹èÍ× § คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè õôõõ/òõóô พฤตกิ ารณท พี่ วกของจาํ เลยนาํ ชนิ้ สว นอปุ กรณร ถยนต ท่ีไดมาโดยการกระทําผิดบรรทุกรถยนตออกจากโกดังท่ีเกิดเหตุแลวถูกเจาพนักงานตํารวจจับกุม โดยภายในโกดังที่เกิดเหตุมีการขนช้ินสวนรถยนตที่ตัดเปนช้ินแลว บรรทุกรถยนตกระบะอีกคันหน่ึง ซ่ึงสามารถขับขนยายออกไปไดโดยงาย มีเหตุผลเช่ือไดวาหากเน่ินชากวาจะเอาหมายคนมาทําการ ตรวจคน ในวนั รงุ ขนึ้ สง่ิ ของดงั กลา วจะถกู โยกยา ยเสยี กอ น และพยานหลกั ฐานสาํ คญั จะสญู หาย กรณี มีเหตุฉุกเฉินอยางยิ่ง พันตํารวจโท ป. ตําแหนงสารวัตรสืบสวนสอบสวนซ่ึงเปนเจาพนักงานตํารวจ ชน้ั ผใู หญย อ มทาํ การตรวจคน โกดงั ทเี่ กดิ เหตใุ นเวลากลางคนื โดยไมม หี มายคน ไดข องกลางจาํ นวนมาก เปนชิ้นสวนรถยนตท่ีไดจากโกดังที่เกิดเหตุไดมีการตรวจสอบและใหจําเลยลงลายมือช่ือรับรอง ความถูกตองไวในบญั ชขี องกลางแลว ยอมใชยนั จาํ เลยได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñôùö/òõôó ในความผิดฐานมียาเสพติดใหโทษไวในครอบครอง เพื่อจําหนาย โจทกไมมีพยานนําสืบใหชัดแจงวา จําเลยมีพฤติการณในการจําหนายประการใดบาง สว นคาํ รบั สารภาพของจาํ เลยในชน้ั จบั กมุ และชนั้ สอบสวน เปน เพยี งพยานบอกเลา มนี าํ้ หนกั นอ ย ทง้ั จาํ เลย กไ็ ดใ หก ารปฏเิ สธในชนั้ พจิ ารณา จงึ ไมอ าจอาศยั มาฟง ลงโทษจาํ เลยได โดยเฉพาะอยา งยง่ิ เปน ความผดิ ที่มีโทษฉกรรจ ซึ่งตามบทบัญญัติแหงกฎหมายเปนหนาท่ีของโจทกจะตองนําพยานเขาสืบประกอบ แมจําเลยจะใหการรับสารภาพ พยานหลักฐานโจทกจึงไมพอฟงลงโทษจําเลยฐานมียาเสพติดใหโทษ ไวในครอบครองเพ่ือจําหนาย เจาพนกั งานผจู ับกมุ ไดพ บตวั จําเลยขณะขับรถโดยสารประจําทางจงึ ได ตดิ ตามไปทําการจับกุมและตรวจคน ในทนั ทีทันใด ทจ่ี ําเลยขับรถเขา ไปจอดในอรู ถโดยสารประจําทาง มิฉะนั้น จําเลยยอมหลบหนีหรือเคล่ือนยายยาเสพติดใหโทษของกลางไวได เปนกรณีท่ีเจาพนักงาน ผจู บั กมุ สามารถคน ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญามาตรา ๙๒(๔) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ÷óø÷/òõôó กอ นจะคน บานผูตอ งหา เจา พนกั งานตํารวจสถานี ตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตร จังหวัดลําปาง ไดจับกุม ท. ไดพรอมเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๙๕ เม็ด ท. ใหก ารวา ซ้อื เมทแอมเฟตามีนจากผตู องหา ขณะจับกมุ ท. เปน เวลา ๑๖ นาฬก าเศษ การคนใน ที่รโหฐานตามปกติจะตองกระทาํ ในเวลากลางวัน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๖ ในขณะนน้ั เปน เวลาเย็น

๑๗๘ ใกลจะมืดแลว ประกอบกับยาเสพติดเปนสิ่งของท่ีขนยายหลบหนีไดงายโดยเฉพาะในเวลากลางคืน นอกจากน้ันพันตํารวจเอก ป. ประจําอยูที่สถานีตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตรมิไดอยูใกลกับศาลชั้นตน การไปขอใหศาลชน้ั ตนออกหมายคน ยอมจะทาํ ใหเ น่นิ ชากวาจะเอาหมายคนมาได เมทแอมเฟตามนี ของกลางอาจจะถูกโยกยายเสยี กอนแลว กรณีจงึ เขาขอ ยกเวน ใหคน ไดโ ดยไมตองมีหมายคน ของศาล ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๒(๔) ทบี่ ญั ญตั วิ า เมอื่ มคี วามสงสยั ตามสมควรวา สง่ิ ของทไี่ ดม าโดยการกระทาํ ผดิ ไดซอนหรืออยูในนั้น ประกอบทั้งตองมีเหตุอันควรเชื่อวาเน่ืองจากการเน่ินชากวาจะเอาหมายคน มาไดส ง่ิ ของนน้ั จะถกู โยกยา ยเสยี กอ น ดงั นนั้ การคน บา นผตู อ งหาจงึ ชอบดว ยบทบญั ญตั ขิ องกฎหมาย ดงั กลาวแลว คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè öôðó/òõôõ การจบั ส. ทบ่ี า นไดก ระทาํ โดยมหี มายจบั ทพ่ี นั ตาํ รวจเอก ร. ออกโดยชอบและหมายคนของศาลจังหวัดมีนบุรี เม่ือแสดงตนวาเปนเจาพนักงานตํารวจและแสดง หมายคน ส. ซึ่งยืนอยูดานในร้ัวบานไดปดล็อกกุญแจร้ัวหนาบาน แลววิ่งหนีเขาบานไปปดล็อก กุญแจบานดานในอีกชั้นหน่ึงและไมยอมเปดประตูโดยอางวาจะไปมอบตัวในวันหลัง แสดงวา ส. ไมย อมใหเ จา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปจบั กมุ การทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปใชไ มก ระแทกประตบู า นทปี่ ด ล็อกกุญแจดานในไวจนเปดออกแลวเขาไปจับ ส. จึงเปนกรณีจําเปน ซึ่งเจาพนักงานตํารวจผูจัดการ ตามหมายคนมอี าํ นาจกระทําไดตามประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญา มาตรา ๙๔ วรรคสอง ตามสาํ เนาบนั ทึกประจาํ วนั เกย่ี วกบั คดี เจาพนักงานตํารวจไปตรวจคนจับกุมท่บี าน ส. เวลา ๑๘.๐๒ นาฬกา แสดงวาลงมือตรวจคนต้ังแตเวลา ๑๘.๐๒ นาฬกา ซ่ึงยังเปนเวลากลางวัน เมื่อยังไมเสร็จ จึงมีอํานาจตรวจคนจับกุมตอไปในเวลากลางคืนไดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๖(๑) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè óùñò/òõõó ศาลชั้นตนออกหมายคนระบุใหรอยตํารวจเอก ก. มีอํานาจไปคนบานท่ีเกิดเหตุของจําเลยที่ ๑ เพื่อพบและยึดสิ่งของยาเสพติดใหโทษและอื่นๆ ไดใน วันเกิดเหตุ ตั้งแตเ วลา ๒๑.๐๐ นาฬกา จนเสรจ็ สิน้ การตรวจคน แสดงวา ศาลช้ันตน ตอ งพจิ ารณาแลว เห็นวามีเหตุฉุกเฉินอยางย่ิงจะตองใหเจาพนักงานทําการตรวจคนในเวลากลางคืน อันเปนขอยกเวน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๖(๒) แลว เม่ือรอยตํารวจเอก ก. นําหมายคนดังกลาวไปคนบานท่ีเกิดเหตุ ในเวลากลางคนื ตามวันเวลาท่ีศาลช้ันตน ใหอาํ นาจการคนท่ีบา นเกิดเหตุ จงึ ชอบดว ยกฎหมาย ô. ¡Ò䌹â´ÂÍÒÈѤÇÒÁÂ¹Ô ÂÍÁ¢Í§à¨ŒÒ¢Í§ºÒŒ ¹/¼¤ÙŒ Ãͺ¤Ãͧʶҹ·èÕ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ññöô/òõôö เจาพนักงานตํารวจไดขอความยินยอมจาก น. มารดาจําเลยซึ่งเปนเจาของบานที่เกิดเหตุกอนทําการคน แสดงวาการคนกระทําขึ้นโดยอาศัยอํานาจ ความยินยอมของ น. แมการคนจะกระทําโดยไมมีหมายคนที่ออกโดยศาลอนุญาตใหคนได ก็หาได เปนการคนโดยมิชอบไม นอกจากนี้กอนท่ีเจาพนักงานตํารวจจะดําเนินการคนไดเห็นจําเลยซ่ึงอยูใน หอ งนอนโยนเมทแอมเฟตามนี ออกไปนอกหนา ตา ง อนั เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจพบจาํ เลยกาํ ลงั

๑๗๙ กระทําความผิดซ่ึงหนาและไดกระทําลงในที่รโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยได โดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒) เมทแอมเฟตามนี ทเ่ี จา พนกั งานตํารวจยึดไดจึงนาํ มารบั ฟง ประกอบคํารบั สารภาพของจาํ เลยได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñðô÷÷/òõõõ จําเลยยินยอมใหเจาพนักงานตํารวจไปตรวจคน โดยจําเลยเปน ผพู าเจาพนกั งานตาํ รวจไปตรวจคนบา นท่ีเกดิ เหตุดว ยตนเอง แสดงวาการคน ไดก ระทาํ ไปโดยอาศยั อํานาจความยนิ ยอมของจาํ เลยซง่ึ เปนเจาของบานท่เี กิดเหตุ เมอ่ื ขอ เทจ็ จริงไมปรากฏวา เจา พนักงานตํารวจไดขม ขหู รือหลอกลวงใหจําเลยใหความยินยอมในการคนแตป ระการใด แมก ารคน จะกระทําโดยไมมีหมายคน ทีอ่ อกโดยศาลอนุญาตใหค น ได กห็ าใชเ ปน การคนโดยมิชอบ õ. ¡Ò䌹¼´Ô ºŒÒ¹ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñóòø/òõôô นายดาบตาํ รวจ คน บานจาํ เลยโดยมหี มายคน และ ทําบันทึกการตรวจคนจับกุมท่ีดานหลังของหมายคน หมายคนระบุใหคนบานของจําเลย สวนที่ระบุ เลขทบ่ี า นเปน บา นเลขท่ี ๕๓/๓ ไมต รงกบั เลขทบ่ี า นของจาํ เลยซงึ่ เปน บา นเลขที่ ๕๔/๓ นา จะเปน เรอ่ื ง เขียนตัวเลขผิดพลาดไป การระบุเลขที่ของบานจําเลยผิดไปดังกลาวหามีผลทําใหหมายคนเสียไปไม ท้ังจาํ เลยก็ยอมใหค น บา นโดยดี การคน บา นของจําเลยจงึ ไมข ดั ตอ รฐั ธรรมนูญฯ มาตรา ๓๕ เหตุเกิดเวลากลางวันของวันที่ ๙ ก.ค. ๒๕๔๐ ดาบตํารวจกับพวก จําเลยจําหนาย เมทแอมเฟตามีนใหแกสายลับ เมื่อเขาไปตรวจคนบานจําเลยก็พบเมทแอมเฟตามีนอีก ๑ เม็ด การกระทําของนายดาบตํารวจ ว. กับพวกกระทําตอเน่ืองกัน เมื่อพบเห็นจําเลยจําหนาย และมี ยาเสพติดใหโทษไวในครอบครองเพื่อจําหนาย อันเปนความผิดซึ่งหนาตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๐ จึงมีอํานาจจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายจับตามมาตรา ๗๘(๑) การตรวจคนและจับจําเลยกระทํา โดยชอบดวยกฎหมาย พยานหลักฐานของโจทกจึงมิใชพยานหลกั ฐานทีไ่ ดม าโดยมิชอบ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๖ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ öô÷õ/òõô÷ ศาลออกหมายคน บา นของจาํ เลยตามหมายคน เอกสาร หมาย จ. ๑ โดยระบุเลขทีบ่ านเปน เลขท่ี ๗๔ ตามที่เจาพนักงานตาํ รวจรองขอ การที่ ร.ต.อ. ก. แก เลขทบ่ี า นในหมายคน เปน เลขที่ ๑๖๑ เพอื่ ใหต รงกบั ความจรงิ โดยไมม อี าํ นาจ อนั อาจมผี ลใหห มายคน เสยี ไปและการคน ไมช อบดว ยกฎหมายเปน เรอ่ื งทต่ี อ งไปวา กลา วกนั อกี สว นหนงึ่ ตา งหาก เมอื่ ปรากฏวา คดีมีการสอบสวนกันโดยชอบ ทั้งในชั้นพิจารณาจําเลยก็นําสืบรับวาเจาพนักงานตํารวจตรวจคนพบ เฮโรอนี ของกลางฝง อยใู นดนิ หา งจากบา นของจาํ เลยประมาณ ๓ เมตร พยานหลกั ฐานทโ่ี จทกน าํ สบื มา ยอ มรบั ฟง ลงโทษจาํ เลยได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óô÷ù/òõôø จาํ เลยทง้ั สนี่ าํ สบื ยอมรบั วา ถกู จบั กมุ ในหอ งเชา ทเี่ กดิ เหตุ และตํารวจไดเมทแอมเฟตามีนเปนของกลางจริง แมจะปรากฏวาหองเชาดังกลาวเลขท่ีจริงๆ คือ ๘๒/๑๖ ไมใ ชเ ลขที่ ๑๐๕ ตามทรี่ ะบใุ นหมายคน แตต ามหมายคน ดงั กลา วไดร ะบเุ หตทุ ขี่ อออกหมายคน

๑๘๐ วา การสบื สวนทราบวา ที่บา นจําเลยท่ี ๑ เลขท่ี ๑๐๕ หอ งเชามยี าเสพติดใหโทษซกุ ซอนอยใู นบานหรือ บรเิ วณบาน จึงขอใหศาลออกหมายคนโดยระบุชือ่ และนามสกลุ จาํ เลยที่ ๑ ถกู ตอ ง ร.ต.ท. บ. ผูจบั ซ่ึงขอออกหมายคนเบิกความระบุวาท่ีระบุเลขท่ีในหมายคนผิดไปดังกลาว เพราะสายลับระบุเชนนั้น การระบุเลขบานผิดไมทําใหการตรวจคนจําเลยที่ ๑ ซึ่งอยูในบานหลังดังกลาวเปนการไมชอบ การตรวจคนโดยมีหมายคนกรณนี ี้จงึ ชอบดว ยกฎหมายแลว คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ öùôò/òõõñ บา นทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจเขา ตรวจคน และจบั กมุ จาํ เลย นั้นเปน บา นของจําเลยไมมเี ลขทีป่ ลูกตดิ อยูกบั บานเลขท่ี ๒๙๗ ของ ฉ. บดิ าจาํ เลยซึง่ เปน บานตามที่ ระบไุ วใ นหมายคน ยอ มเขา ใจไดว า เปน บา นเลขทเ่ี ดยี วกนั การตรวจคน ของเจา พนกั งานตาํ รวจจงึ ชอบ ดว ยกฎหมายแลว ö. ¡Ò䌹㹷ÊÕè Ò¸ÒóРμŒÍ§ÁàÕ ËμÍØ ¹Ñ ¤ÇÃʧÊÂÑ μÒÁÁÒμÃÒ ùó คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ññõò/òõòñ วินิจฉัยวา วัยรุนกําลังเดินอยูในสวนสาธารณะ มผี แู จง วา บคุ คลเหลา นนั้ จะไปทาํ ผดิ และวยั รนุ คนหนง่ึ เปน ผตู อ งหาของตาํ รวจ เปน เหตอุ นั ควรสงสยั วา จะทาํ ความผิดและมอี าวธุ ทจ่ี ะนําไปใชทําผิด ตาํ รวจตรวจคนได ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñððöð/òõõø กอนเกิดเหตุเจาพนักงานตํารวจสืบทราบวา จําเลยท่ี ๑ มีพฤติการณลักลอบจําหนายเมทแอมเฟตามีนในทองท่ี โดยจําเลยที่ ๑ ใชรถยนต ย่ีหอนิสสันสีขาวของสถานีอนามัยมีตราของกระทรวงสาธารณสุขเปนยานพาหนะประจํา ในคืน เกิดเหตุชวงเวลาประมาณ ๓ ถึง ๔ นาฬกา มีผูแจงเบาะแสโดยสงขอความไปท่ีโทรศัพทเคลื่อนที่ ของดาบตํารวจ ส. รวม ๖ ครั้ง ๖ ขอความ วามีคนสงยาบาท่ีพีพีรีสอรต หองที่ ๑๔ ใหรีบ ไปเรว็ ๆ กอ นเขาหนี เปน รายใหญ ถา ไมไ ปฉนั จะไมส ง ขา วอกี เมอ่ื ดาบตาํ รวจ ส. ไปทรี่ สี อรต พบรถดงั กลา ว จอดอยทู ห่ี อ งที่ ๑๕ จาํ ไดว า เปน รถทจ่ี าํ เลยที่ ๑ ใชอ ยู สอบถามพนกั งานรสี อรต แจง วา เจา ของรถมากบั ผหู ญงิ พกั อยหู อ งที่ ๑๔ ดาบตาํ รวจ ส. จงึ เชอื่ ในเบาะแสทแี่ จง มา ดาบตาํ รวจ ส. กบั พวกใหพ นกั งานรสี อรต เคาะประตหู อ งท่ี ๑๔ วา ขอเชค็ มเิ ตอร ปรากฏวา คนในหอ งเปด ประตอู อกมา ขณะนนั้ ไฟในหอ งยงั เปด อยู เมอื่ ดาบตาํ รวจ ส. แจง วา เปน เจา พนกั งานตาํ รวจ คนในหอ งดนั ประตกู ลบั คนื และปด ไฟ เปน พฤตกิ ารณ นา เชอื่ วา มสี งิ่ ของทม่ี ไี วเ ปน ความผดิ ตามทไ่ี ดร บั แจง ทง้ั ทเี่ กดิ เหตเุ ปน รสี อรต ซงึ่ จาํ เลยทง้ั สองไปพกั ชวั่ คราว จาํ เลยทงั้ สองจะออกไปจากรสี อรต เมอ่ื ใดกไ็ ด หากเนน่ิ ชา ไปกวา จะเอาหมายคน มาทาํ การตรวจคน ใน วนั รงุ ขนึ้ จาํ เลยทงั้ สองจะออกจากหอ งพกั เสยี กอ นพรอ มเมทแอมเฟตามนี ของกลาง เปน เหตใุ หพ ยาน หลกั ฐานสาํ คญั สญู หาย ขอ เทจ็ จรงิ ดงั กลา วเปน กรณฉี กุ เฉนิ อยา งยง่ิ ทาํ ใหเ จา พนกั งานเขา ไปคน ในหอ งพกั โดยไมจ ําตองมหี มายคนตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๔) และ มาตรา ๙๖ (๒) และเม่อื เจา พนกั งานพบ อุปกรณการเสพและเมทแอมเฟตามีน ๑๑ เม็ดในหองพักดังกลาว กับพบเมทแอมเฟตามีน ๖๐๐ เม็ด ในรถยนต จึงเปนความผิดซ่ึงหนาซ่ึงเจาพนักงานตํารวจสามารถจับจําเลยท้ังสองไดโดยไมตอง มีหมายจบั ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘ (๑), ๘๐ หลังจากนั้นเจา พนกั งานตาํ รวจไดทํารายงานการตรวจคน และผลการตรวจคน ไวในบนั ทกึ การจับกมุ เสนอผบู ังคบั บัญชา ดงั นั้น การตรวจคนและจบั กมุ ในกรณนี ี้ จงึ เปน การกระทําโดยชอบดว ยกฎหมาย

๑๘๑ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ø÷òò/òõõõ จาํ เลยนง่ั โทรศพั ทอ ยบู นถนนไมไ ดอ ยหู ลงั ซอยทอ่ี า งวา มีอาชญากรรมเกิดขึ้นประจํา ไมปรากฏวาจําเลยมีทาทางพิรุธ การที่ตํารวจอางวาเกิดความสงสัย ในตัวจําเลย จึงขอตรวจคนโดยไมมีเหตุผลสนับสนุนวาเพราะเหตุใดจึงสงสัย เปนขอสงสัยที่อยูบน พน้ื ฐานของความรสู กึ เพยี งอยา งเดยี วถอื ไมไ ดว า มเี หตอุ นั ควรสงสยั ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ การตรวจคน ตวั จาํ เลยจงึ ไมช อบ จาํ เลยมสี ทิ ธโิ ตแยงและปองกันสิทธขิ องตนได ÷. ¡Ò䌹â´ÂÍÒÈÑ¡®ËÁÒ¾ÔàÈÉ (ºÑμûÃÐจําμÑǾ¹Ñ¡§Ò¹»‡Í§¡Ñ¹áÅлÃÒº»ÃÒÁÂÒàʾμÔ´ á·¹ËÁÒ¤Œ¹ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ôõóö/òõôó ผดู าํ เนนิ การจบั กมุ และตรวจคน คอื รอ ยตาํ รวจเอก ศ. ซง่ึ สบื ทราบและวางแผนจบั กมุ จาํ เลย โดยไปซมุ ดพู ฤตกิ ารณข องจาํ เลยในการจาํ หนา ยเมทแอมเฟตามนี ใหแกผูขับรถบรรทุก จากการตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๒ เม็ด อยูใตกลองยากันยุงบน ชน้ั วางของใกลก บั ทนี่ งั่ ของจาํ เลย กรณจี งึ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา มยี าเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นหอ งพกั อนั เปน ทรี่ โหฐานนนั้ ประกอบมเี หตอุ นั ควรเชอื่ วา หากไมด าํ เนนิ การทนั ที ยาเสพตดิ อาจถกู โยกยา ย เมอ่ื แสดง บตั รประจําตวั เจาพนกั งาน ป.ป.ส. ใหจ าํ เลยดูแลว รอ ยตํารวจเอก ศ. จงึ มอี าํ นาจตรวจคนเคหสถาน และจบั กมุ ผกู ระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั ยาเสพตดิ ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ กรณจี ึงไมต องพจิ ารณาวา มเี หตุที่คน ไดโ ดยไมต อ งมีหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๑) – (๕) หรอื ไม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óø÷÷/òõô÷ จําเลยจําหนายเมทแอมเฟตามีนใหแกสายลับ โดยจําเลยนํามาจากในบาน เจาหนาที่ตํารวจซุมดูพฤติการณดังกลาวอยูจึงมีเหตุอันควรสงสัยวามี ยาเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นบา น อนั เปน เคหสถาน เมอ่ื เจา หนา ทต่ี าํ รวจนายหนง่ึ ไดแ สดงตวั โดยแสดงบตั ร เจาพนกั งานที่ปฏบิ ตั กิ ารตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ (บัตร ป.ป.ส.) แกจ ําเลยแลว เจาหนาท่ีตํารวจจึงมีอํานาจเขาไปในบานจําเลยเพ่ือตรวจคน รวมทั้งมีอํานาจจับกุมจําเลยได ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพติดฯ มาตรา ๑๔ โดยไมต องมีหมายคน และหมายจับ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ùðõø/òõôù การคน บา นจาํ เลยใชบ ตั รประจาํ ตวั ของรอ ยตาํ รวจเอก ฐ. เจา พนกั งานผมู อี าํ นาจหนา ทตี่ าม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ ซง่ึ จากบนั ทกึ การตรวจคน และจับกุมมีช่ือรอยตํารวจเอก ฐ. เปนเจาพนักงานในการรวมปฏิบัติหนาท่ีดวย จาก พ.ร.บ.ปองกัน และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ บญั ญตั ใิ หเ จา พนกั งานมอี าํ นาจเขา ไปในเคหสถานหรอื สถานท่ี ในเวลากลางวันเพื่อตรวจคนยาเสพติดหรือจับกุมบุคคลใดๆ ท่ีมีเหตุอันควรสงสัยวากระทําความผิด เกี่ยวกับยาเสพติดได คดีนี้เหตุเกิดเวลากลางวัน เจาพนักงานตํารวจพบการกระทําความผิดซ่ึงหนา ไดเ ขา ตรวจคน โดยไมไ ดข เู ขญ็ และการตรวจคน นน้ั มจี าํ เลยและ ว. สามจี าํ เลยเปน ผนู าํ ตรวจคน ถอื ไดว า จําเลยยินยอมใหเจาพนักงานตรวจคนโดยดี ดังน้ัน การตรวจคนและจับกุมจําเลยซ่ึงมีเจาพนักงาน ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพติดฯ รว มดวยจึงชอบแลว

๑๘๒

๑๘๓ º··Õè ÷ ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ พยานหลักฐานเปนสิ่งสําคัญในการท่ีคูความนํามาพิสูจนขอเท็จจริงท่ีมีการกลาวอาง ในการดาํ เนนิ คดี กลา วคอื โจทกซ ง่ึ เปน ผทู ก่ี ลา วหาวา จาํ เลยเปน ผกู ระทาํ ความผดิ จงึ จะตอ งหาหนทาง ท่จี ะพสิ จู นใหศาลไดเ หน็ วา ขอกลา วอา งทีต่ นนาํ มาฟอ งน้นั มคี วามนา เชอื่ ถือ โจทกจงึ จําตอ งแสวงหา พยานหลกั ฐานเพอื่ ใหศ าลเชอ่ื ในสงิ่ ทกี่ ลา วหานน้ั ขณะเดยี วกนั จาํ เลยซง่ึ เปน ผถู กู กลา วหาวา เปน ผกู ระทาํ ความผดิ ก็จะตองแสวงหาพยานหลกั ฐานมาเพ่อื แสดงใหศ าลเชอ่ื วา ขอ กลา วหาทโี่ จทกนํามาฟอ งรอง วาจําเลยเปนผูกระทําความผิดนั้น ไมเปนความจริง จําเลยไมไดเปนผูกระทําความผิดตามที่โจทกได กลาวอาง ศาลมีหนาที่จะตองพิจารณาความนา เช่ือถอื ของพยานหลักฐานที่ฝายโจทกและฝายจําเลย เสนอเขามาในกระบวนการพิจารณาคดี ถาศาลพิจารณาแลวเห็นวาพยานหลักฐานโจทกนาเชื่อถือได มากกวา กจ็ ะพพิ ากษาตดั สนิ ลงโทษคดตี อ จาํ เลย แตห ากศาลพจิ ารณาแลว เหน็ วา พยานหลกั ฐานจาํ เลย นา เชอ่ื ถอื วา จาํ เลยไมไ ดเ ปน ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทโ่ี จทกฟ อ ง ศาลกจ็ ะพพิ ากษายกฟอ งโจทก และสง่ิ ท่ี คคู วามนาํ มาเปน พยานหลกั ฐานใหก บั ฝา ยตนนนั้ อาจเปน คน สง่ิ ของ หรอื เอกสารกไ็ ด ซงึ่ การแบง แยก เปน ประเภทของพยานหลกั ฐานเปน อยา งไรนนั้ ขน้ึ อยกู บั วตั ถปุ ระสงค และกฎเกณฑท ใี่ ชใ นการแบง แยก นั่นเอง ÷.ñ »ÃÐàÀ·¢Í§¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ การแบงประเภทของพยานหลักฐานวาจะเปนพยานหลักฐานประเภทใดน้ัน ข้ึนอยูกับ วัตถุประสงคและกฎเกณฑที่ใชในการแบง ดังนั้น จึงเห็นไดวา บุคคลคนเดียวอาจอยูในฐานะพยาน บุคคล พยานช้ันหน่ึง หรือพยานโดยตรงได เชนเดียวกับเอกสาร ซึ่งอาจอยูในฐานะพยานเอกสาร หรือบางกรณีก็อยูในฐานะพยานช้ันหนึ่งได เปนตน ดังนั้น จึงขอแบงแยกพยานหลักฐานโดยยึดถือ ตามหลกั เกณฑด งั ตอไปน้ี ÷.ñ.ñ ¡ÒÃẋ§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÃÙ»ÅѡɳáÅФسÅѡɳТͧ¾ÂÒ¹ ซ่ึงแบงออก เปน ๔ ประเภท ตามที่ระบุไวในประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญา ภาค ๕ กลา วคือ ๑) พยานบคุ คล (หมวด ๒) ๒) พยานเอกสาร (หมวด ๓) ๓) พยานวัตถุ (หมวด ๔) ๔) ผเู ช่ียวชาญ (หมวด ๕) ¾ÂÒ¹º¤Ø ¤Å หมายถงึ บคุ คลทม่ี าใหก ารตอ ศาลแลว เบกิ ความดว ยวาจาโดยการ บอกกลา วในสงิ่ ทตี่ นประสบหรอื รบั รมู า เปน ถอ ยคาํ ทถี่ า ยทอดมาจากความทรงจาํ ของตนโดยตรง หรอื ผา นลา มกต็ าม และศาลไดจ ดบนั ทกึ เปน ขอ ความไวใ นสาํ นวนคดเี พอื่ ใชเ ปน หลกั ฐานในการพจิ ารณาคดี

๑๘๔ μÇÑ Í‹ҧ นาย ก. ไดเห็นเหตุการณขณะท่ีนาย เอ ยกปนขึ้นยิงนาย บี ถึงแกความตาย ดังนนั้ การที่นาย ก. มาเบิกความตอศาลบอกกลาวถึงเหตกุ ารณขณะที่นาย เอ ยงิ นาย บี น้ันวา เปน อยา งไร เชนนี้ เหน็ ไดวา เปน ถอ ยคาํ ท่ีมาจากความทรงจาํ ท่ีนาย ก. ประสบมาดว ยตนเองแลว ศาลได จดบันทกึ ถอยคําที่นาย ก. เลา มานน้ั ลงในสํานวนเชน นี้ นาย ก. จึงเปนพยานบคุ คล ¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà หมายถงึ ขอ ความใด ๆ ทส่ี ามารถสอ่ื ความหมายไดโ ดยอยใู นรปู หนังสือลายลกั ษณอ กั ษร แผงผงั รูปรอยใดซึ่งสามารถแสดงความหมายได โดยขอ ความเหลา นัน้ ไดถ ูก บนั ทึกไวบ นกระดาษหรือวัตถุใดๆ ซึ่งศาลจะนําความหมายของขอ ความนั้น ๆ มาใชใ นการพิจารณา พิพากษาคดี เชน หนงั สอื สญั ญา บันทกึ คาํ ใหก าร จดหมาย เอกสารราชการ แผน ปา ย ไมโครชปิ ทไี่ ด บนั ทกึ ขอ มูล เปน ตน μÑÇÍ‹ҧ ๑) ขอความท่ีนาย ข. ที่ลงพิมพในหนังสือพิมพกลาวหาวานาย ค. เปนคนมี พฤตกิ รรมสาํ สอ นทางเพศ ซงึ่ ทาํ ใหน าย ค. ไดร บั ความอบั อาย เชน นี้ หนงั สอื พมิ พท มี่ ขี อ ความดงั กลา ว จึงเปน พยานเอกสารทีน่ าย ค. นําเสนอตอ ศาลได ๒) นาย ง. ไดน ําเสนอศลิ าจารึกโบราณมาเปนพยานหลกั ฐานในคดี และแมวา ขอความในศิลาจารึก ซ่ึงเปนภาษาโบราณที่จะตองใชผูที่มีความเช่ียวชาญเฉพาะจึงจะอานและเขาใจ ความหมายนั้นได แตเม่ือนาย ง. ไดเสนอใหศาลไดรับรูถึงขอความท่ีปรากฏบนหลักศิลาจารึกวา มใี จความอยา งไรผา นลา มซ่งึ เปน ผูเชีย่ วชาญนั้นกต็ าม เชนน้ี ศลิ าจารึกนน้ั ก็อยูในฐานะพยานเอกสาร แตห ากวา นาย ง. นาํ ศลิ าจารึกมาเสนอตอ ศาลเพื่อใหศาลพจิ ารณาถงึ รปู ลกั ษณ ของศลิ าจารกึ วา มรี ปู รา ง ขนาด นา้ํ หนกั เทา ใด นาํ มาจากหนิ ชนดิ ใด โดยมไิ ดค าํ นงึ ถงึ ขอ ความทป่ี รากฏ บนศิลาจารึกน้นั เลย เชน น้ี ศลิ าจารกึ นั้นกอ็ ยูใ นฐานะพยานวัตถุ ¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø หมายถงึ วัตถสุ ่งิ ของใด ๆ ทน่ี าํ เสนอตอศาลเพื่อใหศาลพิจารณา รปู ลกั ษณะ ขนาด นาํ้ หนกั คณุ ลกั ษณะ ของวตั ถหุ รอื สงิ่ ของนนั้ ๆ ตลอดจนรอ งรอยตา ง ๆ ทปี่ รากฏใหเ หน็ μÇÑ ÍÂÒ‹ § ๑) นาย บี ใชทอนไมข นาดยาว ๑ เมตร หนา ๕ นิ้ว ทุบตนี าย ดี จนไดรบั บาดเจ็บสาหัส โจทกจึงไดนําทอนไมดังกลาวมาเสนอตอศาลเพื่อใหศาลพิจารณาวาดวยรูปลักษณะ และขนาด น้าํ หนักของไมดงั กลาว จะสามารถทาํ ใหน าย ดี ถงึ กับเปนอนั ตรายสาหัสไดห รอื ไม เชน นี้ ทอนไมด ังกลาวจึงเปน พยานวตั ถุ

๑๘๕ ๒) เด็กหญิง จ. ถูกนายจางทํารายรางกายโดยการทุบตี เอาไฟจ้ีตามเนื้อตัว เพอ่ื ใหเ ดก็ หญงิ ทาํ งานใหก บั ตนเอง ตามเนอ้ื ตวั ของเดก็ หญงิ จ. จงึ มรี อยแผลเปน รอยไหม หลายแหง การทโ่ี จทกน าํ เสนอใหศ าลเหน็ ถงึ รอ งรอยของแผลเปน และรอยไหมท ปี่ รากฏบนเนอื้ ตวั ของเดก็ หญงิ จ. นั้นเปนการนําเสนอในฐานะพยานวัตถุ มิใชพยานบุคคล เพราะศาลมิไดพิจารณาจากถอยคําของ เดก็ หญงิ จ. แตศ าลพิจารณาจากรองรอยบาดแผล ¾ÂÒ¹¼àŒÙ ªÂÕè ǪÒÞ หมายถงึ บคุ คลซงึ่ เปน ผมู คี วามรเู ชยี่ วชาญในศาสตรส าขาใด สาขาหน่ึง ไมวาจะเปนผูประกอบวิชาชีพในดานนั้น ๆ หรือแมมิไดประกอบอาชีพน้ันๆ ก็ตาม แตม คี วามเชย่ี วชาญในเรอ่ื งนนั้ ๆ เปน พเิ ศษ และความเหน็ ของบคุ คลนจ้ี ะมปี ระโยชนต อ การวนิ จิ ฉยั คดี ของศาล พยานผูเช่ียวชาญนี้ตองมาใหความเห็นทางวิชาการนั้นตอศาลดวยตนเอง หรืออาจทํา ความเหน็ เปน หนงั สอื โดยจะตอ งสง สาํ เนาหนงั สอื นน้ั ใหศ าลและคคู วามอกี ฝา ยทราบและมาเบกิ ความ ประกอบหนังสอื ดว ย แตหากมีความจาํ เปนหรอื กรณีคูความไมตดิ ใจซกั ถาม ศาลก็จะรบั ฟง ความเห็น ทีเ่ ปนหนงั สอื น้ันได โดยพยานผูเชย่ี วชาญไมตองการเบกิ ความประกอบ (มาตรา ๒๔๓) μÑÇÍÂÒ‹ § ๑) โจทกไ ดน าํ แพทยห ญงิ พ. มาเปน พยานผเู ชย่ี วชาญในการทจ่ี ะเสนอความเหน็ เร่ืองอาการเจ็บปวยของผูตาย วาอาการเจ็บปวยนั้นจะสงผลตอการตายของผูตายหรือไม เชนน้ี ความเหน็ ดา นวชิ าการของแพทยห ญงิ พ. จงึ เปน เรอื่ งทศ่ี าลจะพงึ ใชป ระกอบการพจิ ารณา แพทยห ญงิ พ. จงึ เปนพยานผูเชี่ยวชาญ ๒) นาย ต. เปนครูโรงเรียนประชาบาลแหงหนึ่ง แตมีความสนใจและศึกษา เกี่ยวกับพันธุไม สมุนไพร ที่มีพิษมาเปนระยะเวลานานและเปนผูที่มีความรอบรูในเร่ืองพิษจากพืช เปนอยางดี จากการศึกษาคนควาดวยตนเอง จนเปนที่ยอมรับจากนักวิชาการทั่วไป การท่ีโจทก ไดนําตัวนาย ต. มาเบิกความถึงอาการของคนที่ไดรับพิษจากสมุนไพรนั้นวาจะมีอาการอยางไรบาง เพอื่ ศาลจะไดน าํ ความเหน็ ของนาย ต. ไปประกอบการพจิ ารณาเชน น้ี นาย ต. จงึ เปน พยานผเู ชยี่ วชาญได แมไ มไ ดประกอบอาชีพเภสชั กรก็ตาม ÷.ñ.ò ¡ÒÃầ‹ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ â´Â¡ÒÃà»ÃÂÕ ºà·ÕºÃÐËÇÒ‹ §¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ËÅÒªÔé¹ ·ÁèÕ Ø‹§¾Ôʨ٠¹¢ÍŒ à·¨ç ¨ÃÔ§à´ÕÂÇ¡¹Ñ ซึง่ แบงออกเปน ๒ ประเภท กลาวคือ พยานชน้ั หน่งึ และพยานชัน้ สอง ¾ÂÒ¹ªéѹ˹èÖ§ หมายถึง พยานหลักฐานช้ินท่ีดีที่สุดในบรรดาพยานหลักฐาน ทั้งหลายท่ีนํามาพิสูจนขอเท็จจริงเดียวกัน ไดแก พยานบุคคลที่รูเห็นเหตุการณดวยตนเอง ตน ฉบับเอกสาร ตวั วัตถุทแี่ ทจ ริง

๑๘๖ μÇÑ ÍÂÒ‹ § ขณะเกดิ เหตุการณท นี่ ายแดง ยงิ นายดาํ ถึงแกค วามตายน้ัน นายเขยี ว ซ่งึ กาํ ลงั นั่งกินขาวอยูหนาบานท่ีเกิดเหตุไดเห็นขณะท่ีนายแดงยกปนขึ้นยิงนายดํา และนายดําลมลงถึงแก ความตาย ตอมามีประชาชนบริเวณนั้นไดเขามารวมมุงดูเหตุการณที่เกิดขึ้น เชนนี้ ผูที่จะมายืนยัน ตอศาลวานายแดงเปนผูยิงนายดําถึงแกความตายนั้น คือ นายเขียว ซึ่งเห็นเหตุการณมาโดยตลอด นายเขียวจึงเปนพยานช้นั หน่งึ ¾ÂÒ¹ª¹éÑ Êͧ หมายถงึ พยานหลกั ฐานชิ้นทมี่ ีความนา เชอื่ ถือลดนอยลงมาจาก พยานชน้ั หนงึ่ โดยปกตแิ ลว ศาลจะไมร บั พยานชนั้ สองนไ้ี วพ จิ ารณา เวน แตก รณจี าํ เปน ทไ่ี มอ าจหาพยาน ชน้ั หนงึ่ ได ศาลกอ็ าจรบั ฟง พยานชนั้ สองไดเ ทา ทจี่ าํ เปน เพอ่ื ประกอบการพจิ ารณารว มกบั พยานหลกั ฐาน อ่ืน ๆ พยานช้ันสองน้ีไดแก พยานบอกเลา สําเนาเอกสารที่รับรองความถูกตอง ภาพถาย สถานทีเ่ กดิ เหตุ หรอื จําลองเหตุการณ เปน ตน μÇÑ Í‹ҧ นายขาวไมส ามารถนาํ เอกสารสญั ญาซอ้ื ขายสนิ คา ทตี่ นทาํ ไวก บั นายดาํ มาแสดง ตอ ศาลได เนอื่ งจากเอกสารฉบบั ดงั กลา วไดช าํ รดุ มากและไมเ หน็ ขอ ความในเอกสารนนั้ แตน ายขาวได ถา ยสาํ เนาเอกสารสญั ญาซอ้ื ขายฉบบั นไี้ ว จงึ ขอยนื่ สาํ เนาเอกสารทตี่ นถา ยไวแ ละรบั รองความถกู ตอ ง แลวเชนนี้ ศาลก็จะรบั สําเนาเอกสารสัญญานี้ ในฐานะเปน พยานช้นั สองได ÷.ñ.ó ¡ÒÃầ‹ ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹â´ÂÁ‹Ø§¾ÊÔ ¨Ù ¹¢ ÍŒ à·ç¨¨Ã§Ô ·àèÕ »¹š »ÃÐà´¹ç ¾¾Ô ҷ㹤´Õ ซง่ึ แบง ออกเปน ๒ ประเภท กลา วคอื พยานโดยตรง และพยานพฤตเิ หตแุ วดลอ ม กรณี ¾ÂÒ¹â´Âμç หมายถึง พยานหลกั ฐานที่มงุ พิสจู นขอ เทจ็ จรงิ ซง่ึ เปนประเดน็ พพิ าทในคดีโดยตรง μÇÑ ÍÂÒ‹ § โจทกฟองวา นายผอม ใชอาวุธมีดแทง นายอวน จนไดรับบาดเจ็บสาหัส ซ่งึ ประเดน็ ในคดนี คี้ ือ นายผอมใชมีดแทงนายอวนจริงหรือไม ดังนัน้ นายบางซ่ึงเปนผูเ หน็ เหตุการณ ขณะที่นายผอมแทงนายอวนนั้น เปนพยานที่สามารถพิสูจนขอเท็จจริงนี้ได นายบางจึงเปนพยาน โดยตรง ¾ÂÒ¹¾ÄμÔàËμØáÇ´ÅŒÍÁ¡Ã³Õ หมายถึง พยานหลักฐานที่มุงพิสูจนขอเท็จจริง ซง่ึ มไิ ดเ ปน ประเดน็ ขอ พพิ าทโดยตรง หากแตเ ปน พยานหลกั ฐานทสี่ ามารถนํามาพสิ จู นถ งึ ขอ เทจ็ จรงิ อน่ื ท่ีสามารถบงช้ไี ดวา ขอเท็จจริงตามประเด็นขอ พิพาทนน้ั นา จะเกิดขนึ้ หรือไม

๑๘๗ μÇÑ Í‹ҧ โจทกฟ อ งวา นายแกว ใชอ าวธุ มดี แทง นายขวด ไดร บั บาดเจบ็ สาหสั ซงึ่ ประเดน็ ขอ พพิ าทในคดคี อื นายแกว ใชม ดี แทงนายขวดจรงิ หรอื ไม นายชอ นไมไ ดเ หน็ เหตกุ ารณข ณะทน่ี ายแกว แทงนายขวด แตน ายชอนเห็นนายแกว วิง่ ผานหนาตนไปดวยอาการมพี ริ ธุ ในมือถอื มีดซ่ึงมีโลหติ สด ๆ ไหลอยู และไดยินเสียงรองขอความชวยเหลือจากนายขวด เชนนี้ นายชอนเปนเพียงพยานท่ีบงช้ีวา นายแกว นา จะเปน คนแทงนายขวดเทา นน้ั แตไ มไ ดช ข้ี าดไดว า นายแกว แทงนายขวดจรงิ เพราะนายชอ น ไมไดเ หน็ เหตุการณขณะทแี่ ทงกนั ดังน้ัน นายชอ นจึงเปนพยานพฤตเิ หตุแวดลอ มกรณี ซึง่ ศาลจะตอ ง พิจารณาพยานปากนี้รวมกับพยานหลักฐานอื่น ๆ วาเพียงพอท่ีจะสรุปไดหรือไมวา นายแกวเปน ผูแ ทงนายขวด ÷.ñ.ô ¡ÒÃẋ§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹â´Â¾Ô¨ÒóҤÇÒÁã¡ÅŒªÔ´ÃÐËÇ‹Ò§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ ¡ºÑ ¢ŒÍà·ç¨¨ÃÔ§·Õè¾ÂÒ¹Áا‹ ¾ÔÊÙ¨¹ ซง่ึ แบงออกเปน ๒ ประเภท คอื ประจกั ษพ ยาน และ พยานบอกเลา »ÃШ¡Ñ ɾ ÂÒ¹ หมายถงึ พยานบคุ คลทไ่ี ดส มั ผสั กบั ขอ เทจ็ จรงิ ทจี่ ะเบกิ ความนน้ั ดว ยตนเอง μÑÇÍ‹ҧ นาย ก. เหน็ นาย ข. ขบั รถดว ยความเรว็ สงู แลว มงุ เขา ชนนางสาว ค. ถงึ แกค วามตาย ดว ยตาของตนเอง เชน นี้ นาย ก. จงึ เปนประจกั ษพยานในคดีน้ี ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò หมายถึง พยานบุคคลที่มิไดสัมผัสขอเท็จจริงท่ีจะเบิกความน้ัน ดว ยตนเอง แตไ ดร บั ทราบเรอ่ื งราวมาจากการบอกเลา ของบคุ คลอน่ื หรอื จากบนั ทกึ ทบี่ คุ คลอน่ื ไดท าํ ไว พยานบอกเลา ไมจ าํ เปน ตอ งอยใู นรปู พยานบคุ คลเสมอไป อาจอยใู นรปู ของเอกสารหรอื สอื่ บนั ทกึ เสยี ง ทมี่ ขี อ ความซง่ึ เปน การบอกเลา ของพยานบคุ คลกไ็ ด (มาตรา ๒๒๖/๓) เชน บนั ทกึ คาํ ใหก ารของผตู อ งหา ในช้ันจับกุม เทปบันทึกเสียงคําสนทนาหรอื การเลาเรอ่ื งของผูเห็นเหตกุ ารณ μÇÑ ÍÂÒ‹ § นายดาํ เบกิ ความวา นายแดง เลา ใหต นเองฟง วา นายแดงเหน็ นาย ก. ใชอ าวธุ ปน ยิงนาย ข. ถงึ แกค วามตาย เชนนี้ นายดาํ ไมไดเปนผูเหน็ เหตกุ ารณท่เี กิดขน้ึ แตร บั ฟง มาจากนายแดง อกี ทอดหนงึ่ นายดําจงึ เปน พยานบอกเลา

๑๘๘ ÷.ò ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·èÕÈÒÅÃѺ¿˜§à¾Í×è »ÃÐ⪹㏠¹¡Òþ¨Ô ÒÃ³Ò ดังท่ีกลาวมาแลวขางตนวา พยานหลักฐานเปนสิ่งสาํ คัญที่จะพิสูจนขอเท็จจริงท่ีมี การกลา วอา งในการดาํ เนนิ คดี ดงั นนั้ พยานหลกั ฐานทจ่ี ะนํามาพจิ ารณานน้ั จะตอ งเปน พยานหลกั ฐาน ทไี่ ดมาโดยชอบดว ยกฎหมาย กลา วคือ ๑) ตองเปนพยานหลักฐาน (พยานบุคคล พยานเอกสาร พยานวัตถุ) ท่ีÁÔä´Œà¡Ô´¨Ò¡ ¡Òè٧㨠ÁคÕ าํ ÁÑè¹ÊÞÑ ÞÒ ¢àÙ‹ ¢çÞËÅÍ¡ÅǧËÃ×Íâ´ÂÁԪͺ»ÃСÒÃ͹×è (มาตรา ๒๒๖)) เพราะหากวา เปน พยานหลกั ฐานที่ไดม าเนอื่ งจากการกระทาํ โดยมชิ อบ หรอื พยานหลกั ฐานท่ีไดมาโดยอาศัยขอ มลู ที่เกิดข้ึนหรือไดมาโดยมิชอบ กฎหมายหามมิใหศาลรับฟงพยานหลักฐานนั้น เวนแตการรับฟงพยาน หลักฐานน้ันจะเปนประโยชนตอการอาํ นวยความยุติธรรมมากกวาผลเสียอันเกิดจากผลกระทบ ตอ มาตรฐานของระบบงานยตุ ธิ รรมทางอาญาหรอื สทิ ธเิ สรภี าพพนื้ ฐานของประชาชน (มาตรา ๒๒๖/๑) ÁÒμÃÒ òòö พยานวตั ถุ พยานเอกสาร หรอื พยานบคุ คล ซง่ึ นา จะพสิ จู นไ ดว า จาํ เลยมผี ดิ หรือบริสุทธิ์ ใหอางเปนพยานหลักฐานได แตตองเปนพยานที่มิไดเกิดจากการจูงใจ มีคํามั่นสัญญา ขูเข็ญ หลอกลวง หรือโดยมิชอบประการอื่น และใหสืบตามบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายนี้ หรือกฎหมายอื่นอันวา ดว ยการสืบพยาน ÁÒμÃÒ òòö/ñ ในกรณีความปรากฏแกศาลวา พยานหลักฐานใดเปนพยานหลักฐาน ทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยชอบแตไ ดม าเนอ่ื งจากการกระทาํ โดยมชิ อบ หรอื เปน พยานหลกั ฐานทไ่ี ดม าโดยอาศยั ขอ มลู ทเ่ี กดิ ข้ึนโดยมชิ อบ หา มมิใหศาลรับฟง พยานหลักฐานนนั้ เวน แต การรบั ฟงพยานหลกั ฐานนนั้ จะเปน ประโยชนตอการอํานวยความยุติธรรมมากกวาผลเสีย อันเกิดจากผลกระทบตอมาตรฐานของระบบ ความยุตธิ รรมทางอาญาหรอื สิทธิเสรภี าพพ้นื ฐานของประชาชน ในการใชด ลุ พนิ จิ รบั ฟง พยานหลกั ฐานตามวรรคหนงึ่ ใหศ าลพจิ ารณาถงึ พฤตกิ ารณท งั้ ปวง แหง คดี โดยตอ งคํานงึ ถงึ ปจจยั ตางๆ ดังตอ ไปน้ี (๑) คณุ คา ในเชิงพสิ จู น ความสาํ คัญ และความนา เชอ่ื ถอื ของพยานหลักฐาน (๒) พฤตกิ ารณแ ละความรา ยแรงของความผดิ ในคดี (๓) ลกั ษณะและความเสยี หายที่เกิดจากการกระทําโดยมชิ อบ (๔) ผูท่ีกระทําการโดยมิชอบอันเปนเหตุใหไดพยานหลักฐานมานั้น ไดรับการลงโทษ หรือไมเ พยี งใด Á.òòö/ò หามมิใหศาลรับฟงพยานหลักฐานท่ีเกี่ยวกับการกระทาํ ผิดคร้ังอื่นๆ หรือ ความประพฤติในทางเส่อื มเสียของจาํ เลย เพอื่ พิสูจนวาจาํ เลยเปน ผกู ระทําผิดในคดที ่ีถูกฟอ ง เวน แต พยานหลักฐานอยา งหนึง่ อยา งใดดังตอไปนี้ (๑) พยานหลักฐานทีเ่ ก่ยี วเน่อื งโดยตรงกบั องคประกอบความผดิ ของคดที ่ีฟอ ง (๒) พยานหลักฐานทแ่ี สดงถึงลักษณะ วธิ ี หรอื รปู แบบเฉพาะในการกระทาํ ความผดิ ของ จาํ เลย

๑๘๙ (๓) พยานหลักฐานท่ีหักลางขอกลาวอางของจําเลยถึงการกระทาํ หรือความประพฤติ ในสวนดีของจาํ เลย ความในวรรคหนงึ่ ไมห า มการนําสบื พยานหลกั ฐานดงั กลา ว เพอ่ื ใหศ าลใชป ระกอบดลุ พนิ จิ ในการกาํ หนดโทษหรือเพม่ิ โทษ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñùóù/òõôô ส. ถกู เจา พนกั งานตาํ รวจจบั กมุ ในขอ หามเี มทแอมเฟตามนี ไวในครอบครอง โดยตรวจคน พบเมทแอมเฟตามีนจาก ส. แลว เจา พนักงานตํารวจเสนอวา หาก ส. ไปลอซื้อเมทแอมเฟตามีนจากผูจาํ หนายใหก็จะไมดําเนินคดี ส. จึงไปลอซ้ือเมทแอมเฟตามีนจาก จําเลย การที่ ส. มาเบิกความเปนพยานโจทก จึงเปนพยานชนิดท่ีเกิดขึ้นจากการจูงใจและใหคาํ มั่น สัญญาโดยมิชอบของเจา พนกั งานตาํ รวจ รบั ฟง เปนพยานไมไ ด ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๖ (เหตเุ กิด วันที่ ๓ เมษายน ๒๕๔๐) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè òôñô/òõõñ จาํ เลยไปที่บานของ ว. พรอมกบั ทนายความและ เจาพนกั งานตํารวจอีกคนหนึ่งเพ่ือพดู คยุ เก่ียวกบั เร่ืองการเบกิ เงินของ บ. และการใชกระแสไฟฟา จาก โรงงานจําเลย โดยเจา พนกั งานตาํ รวจผนู น้ั ไดแ อบบนั ทกึ เหตกุ ารณท งั้ ภาพและเสยี งไวด ว ย พฤตกิ ารณ ในการบันทึกเหตุการณดังกลาวเปนการลักลอบกระทาํ กอนวันท่ีจาํ เลยอางตนเองเขาเบิกความเปน พยานเพียง ๑ วัน เพราะตองการจะไดขอมูลที่แอบบันทึกไว เนื่องจากจําเลยฉีกเอกสารหลักฐาน ที่วาจาง บ. กอสรางโรงงานทิ้งไปแลว จึงพยายามหาหลักฐานใหม ดังนั้น ขอมูลดังกลาวจึงเปน พยานหลักฐานที่จําเลยทาํ ขึ้นใหมดวยการทําเปนดีกับ ว. แลวลักลอบบันทึกเหตุการณนั้นไว ถือไดวา เปนพยานหลักฐานท่ีเกิดขึ้นจากการหลอกลวงและดวยวิธีการที่มิชอบ ตองหามมิใหอาง เปน พยานหลกั ฐานตาม พ.ร.บ.จดั ตง้ั ศาลทรพั ยส นิ ทางปญ ญาและการคา ระหวา งประเทศและวธิ พี จิ ารณา คดีทรัพยส นิ ทางปญญาและการคาระหวา งประเทศฯ มาตรา ๒๖ ประกอบ ป.ว.ิ อ. มาตรา ๒๒๖ ò) μÍŒ §à»š¹¾ÂÒ¹ªéѹ˹èÖ§ ËÃ×;ÂÒ¹â´Âμç กลา วคือ ถาเปน พยานเอกสารก็จะตอง เปน ตน ฉบบั เอกสาร เวน แตห าตน ฉบบั ไมไ ด สาํ เนาทร่ี บั รองวา ถกู ตอ งหรอื บคุ คลทร่ี ขู อ ความกอ็ า งเปน พยานได (มาตรา ๒๓๘) ถา เปนหนงั สือราชการสาํ เนาที่เจา หนาทีร่ บั รองวาถกู ตอ งก็ใชไ ด เวน แตศ าล ระบุไวในหมายเรียก ถาเปนพยานวัตถุ ก็จะตองเปนตัววัตถุท่ีแทจริงท่ีคูกรณีกลาวอาง ถาเปนพยาน บุคคลกจ็ ะตอ งเปน บุคคลที่รเู ห็นเหตุการณพพิ าทท่ีเกดิ ขึ้นหรอื เรยี กวา ประจกั ษพ ยาน ÷.ò.ñ ¢ÍŒ ¡àǹŒ 㹡ÒÃÃºÑ ¿§˜ ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ แมวาโดยหลักการพิจารณาพิพากษาของศาลนั้น ศาลจะตองพิจารณาจนไมมี ขอ สงสยั วา บคุ คลทเี่ ปน จาํ เลยในคดนี น้ั เปน ผกู ระทําความผดิ ตามทโี่ จทกฟ อ งรอ งจรงิ หรอื ไม ซง่ึ ในการ พจิ ารณาคดดี งั กลา วตามสภาพขอ เทจ็ จรงิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ บางประเดน็ ขอ พพิ าททค่ี กู รณนี นั้ ขน้ึ มาสกู ระบวนการ พิจารณาคดีของศาลนั้น คูกรณีไมอาจแสวงหาพยานชั้นหนึ่งซึ่งเปนประจักษพยานที่รูเห็นเหตุการณ

๑๙๐ นั้นไดดวยตนเอง และเพื่อใหการนาํ เสนอพยานของคูกรณีนั้นสามารถนาํ มารอยเรียงเพื่อใหเห็นถึง ความเชอ่ื มโยงของขอ เทจ็ จรงิ ทเ่ี กดิ ขนึ้ นนั้ จงึ จาํ เปน ทจี่ ะตอ งยอมรบั พยานหลกั ฐานในระดบั รองลงมา กลา วคอื ¡Ã³·Õ ¤Õè ¡‹Ù óäÕ ÁÊ‹ ÒÁÒöนาํ ¾ÂÒ¹ª¹éÑ Ë¹§Öè ËÃÍ× »ÃШ¡Ñ ɾ ÂÒ¹ÁÒ¾ÊÔ ¨Ù ¹¢ ÍŒ ¡ÅÒ‹ ÇÍÒŒ §¢Í§½Ò†  μ¹ä´Œ હ‹ ¹Õé ¡®ËÁÒ¨§Ö ͹ÞØ ÒμãËÈŒ ÒÅÃºÑ ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ ä´Œ ËÒ¡¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò¹¹Ñé ࢌÒÍ‹Ùã¹ ËÅѡࡳ±·Õè¡®ËÁÒÂกํา˹´äÇŒã¹ÁÒμÃÒ òòö/ó และขณะเดียวกัน ในกรณีการรับฟงพยาน บอกเลา นนั้ ไดม คี าํ พพิ ากษาของศาลฎกี าไดว างแนวทางไวว า กรณใี ดบา งทศี่ าลยอมรบั ฟง พยานบอกเลา ท่ีคูกรณีนํามาเสนอ แตอยางไรก็ตามในการพิจารณาคดีของศาลน้ัน ÈÒŨÐÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò à¾Íè× »ÃСͺ¡ºÑ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹Í¹è× æ ´ÇŒ  และเมอื่ ศาลเหน็ วา พยานหลกั ฐานทง้ั หมดทโี่ จทกน าํ เสนอ มาน้ัน สามารถพิสูจนใหศาลแนใจวามีการกระทําความผิดจริง และจําเลยเปนผูกระทําความผิดน้ัน ศาลกจ็ ะพพิ ากษาลงโทษจาํ เลยตามทโ่ี จทกฟ อ ง แตห ากศาลมคี วามสงสยั ตามสมควรวา จาํ เลยไดก ระทาํ ความผดิ หรอื ไม ศาลก็จะยกประโยชนแหง ความสงสัยใหจาํ เลยไป (มาตรา ๒๒๗) จากท่กี ลาวมาแลวขา งตน จงึ เห็นไดวา เจา พนักงานตํารวจกต็ อ งรับรวู า มพี ยาน บอกเลาใดบางท่ีศาลยอมรับฟง เพื่อประโยชนในการรวบรวมพยานหลักฐานของพนักงานสอบสวน อนั จะนาํ ไปสกู ารฟอ งรอ ง และพจิ ารณาคดขี องศาลตอ ไป ดงั ทก่ี ลา วมาแลว ขา งตน วา ศาลจะพจิ ารณา รบั ฟง พยานบอกเลา เพ่ือประกอบพยานหลกั ฐานยิ่งข้ึนไดใ น ๒ รูปแบบ คอื ñ) ¡ÒÃÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹ÒμÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ ÁÒμÃÒ òòö/ó “ขอความซ่ึงเปนการบอกเลาที่พยานบุคคลใดนํามาเบิกความตอศาลหรือท่ีบันทึก ไวในเอกสารหรือวัตถุอื่นใดซึ่งอางเปนพยานหลักฐานตอศาล หากนําเสนอเพื่อพิสูจนความจริงแหง ขอ ความน้ัน ใหถือเปน พยานบอกเลา หา มมิใหศ าลรบั ฟงพยานบอกเลา เวนแต (๑) ตามสภาพ ลักษณะ แหลงที่มา และขอเท็จจริงแวดลอมของพยาน บอกเลา นน้ั นา เชื่อวา จะพสิ จู นความจรงิ ได หรือ (๒) มเี หตจุ าํ เปน เนอื่ งจากไมส ามารถนาํ บคุ คลซงึ่ เปน ผทู ไ่ี ดเ หน็ ไดย นิ หรอื ทราบขอความเกย่ี วในเร่อื งท่จี ะใหก ารเปนพยานนนั้ ดวยตนเองโดยตรงมาเปนพยานได และมเี หตผุ ล สมควรเพือ่ ประโยชนแ หง ความยตุ ิธรรมท่ีจะรับฟง พยานบอกเลาน้ัน ในกรณีที่ศาลเห็นวาไมควรรับไวซึ่งพยานบอกเลาใด และคูความฝายท่ี เกยี่ วขอ งรองคัดคา นกอ นทศ่ี าลจะดําเนนิ คดตี อ ไป ใหศ าลจดรายงานระบนุ าม หรือชนิดและลกั ษณะ ของพยานบอกเลา เหตุผลที่ไมยอมรับและขอคัดคานของคูความฝายที่เก่ียวของไว สวนเหตุผล ทค่ี คู วามฝา ยคดั คา นยกขน้ึ อา งนน้ั ใหศ าลใชด ลุ ยพนิ จิ จดลงไวใ นรายงานหรอื กาํ หนดใหค คู วามฝา ยนนั้ ยน่ื คําแถลงตอ ศาลเพ่ือรวมไวใ นสํานวน” จากบทบัญญัติของมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคแรก แสดงใหเห็นไดวา พยานบอกเลาน้ันไมใชมีเพียงเฉพาะคําบอกกลาวของบุคคลที่มาเบิกความตอศาลเพียงอยางเดียว

๑๙๑ เทานั้น แตกฎหมายยังใหความหมายที่กวางออกไป กลาวคือ พยานบอกเลาน้ันอาจอยูในรูปแบบ ของเอกสารหรอื สอ่ื บันทึกเสียง ทีม่ ขี อมลู มาจากการบอกกลา วของบุคคล เพ่อื นํามาพสิ จู นความจริง แหง ขอ ความนน้ั ได เชน บนั ทกึ คาํ ใหก ารของผตู อ งหาในชนั้ จบั กมุ เทปบนั ทกึ เสยี งหรอื แผน บนั ทกึ เสยี ง การเลาเรื่องของผเู หน็ เหตุการณ เปน ตน จากมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง กําหนดชัดเจนวา “หามมิใหศาลรับฟง พยานบอกเลา” เหตุผลท่ีศาลไมอาจรับฟงขอเท็จจริงท่ีนําสืบโดยพยานบอกเลามาเปนหลักในการ พจิ ารณาพพิ ากษาคดี กด็ ว ยเหตุผลคอื ๑. บุคคลซง่ึ เปนผเู ลาขอเทจ็ จริงไมไ ดเปน ผูทจี่ ะมาเบกิ ความตอ ศาล จงึ ไม ตอ งผา นการสาบานตนกอ นเบิกความตอ ศาล จงึ ไมม หี ลกั ประกนั วา เขาจะพดู ความจริงหรือไม ๒. เม่ือเร่ืองท่ีบุคคลเลาน้ันจะเปนขอความอันเปนเท็จ ผูบอกเลาน้ันก็ไม ตองรับผดิ ฐานเบกิ ความเทจ็ ๓. ขอเท็จจริงท่ีบุคคลน้ันเลามาอาจมีการคลาดเคลื่อน เน่ืองจากฟง หลายตอ หลายทอด อาจมกี ารแตงเตมิ หรือเปลยี่ นแปลงไปได ๔. บุคคลที่บอกเลา นน้ั ไมไดร ูเ หน็ เหตกุ ารณด ว ยตนเอง หากมาเบกิ ความ ตอศาล ทําใหค ูกรณไี มส ามารถซกั คา น และจะซักคานไปก็คงไมไดประโยชนอะไรมากนกั ¢ŒÍ¡àÇŒ¹ã¹¡ÒÃÃѺ¿§˜ ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹ÒμÒÁÁÒμÃÒ òòö/ó อยางไรกต็ าม ดังท่กี ลาวขางตน วา ในบางคดี เจา พนกั งานตํารวจไมส ามารถ หาประจักษพยานท่ีเห็นเหตุการณขณะเกิดเหตุได นอกจากคําบอกกลาวของบุคคลที่รับรูขอเท็จจริง กฎหมายจงึ ยนิ ยอมใหม กี ารรบั ฟง พยานหลกั ฐาน ทเี่ ปน พยานบอกเลา ประกอบกบั พยานหลกั ฐานอน่ื ๆ ได ซึ่งกรณีขอยกเวนดังกลาวไดกําหนดไวในมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง (๑) และ (๒) กฎหมายไดเขียน ขอ ยกเวน ในการรบั ฟงพยานบอกเลา คอ นขา งกวางและยดื หยนุ ใน ๒ กรณี คือ ๑. กรณีที่พยานบอกเลานั้นÁդسÀÒ¾ËÃ×ÍÁÕ¤ÇÒÁ¹‹Òàªè×Ͷ×Í ซ่ึงกรณีน้ี ศาลจะพจิ ารณาวา พยานบอกเลา นนั้ มคี ณุ คา ในเชงิ พสิ จู นค วามจรงิ ในคดไี ดด มี ากแคไ หน ศาลจะพจิ ารณา จากปจ จัย ๔ ประการ คอื (๑) สภาพของพยานบอกเลา (๒) ลกั ษณะของพยานบอกเลา (๓) แหลง ทมี่ าของพยานบอกเลา (๔) ขอเท็จจริงแวดลอมของพยานบอกเลานั้นนาเชื่อวาจะพิสูจน ความจรงิ ได เชน ศาลจะพิจารณาวาแหลงที่มาของขอมูลนั้นมาจากใคร เปน การบอกเลา มาก่ีทอดแลว วิธีการทบี่ อกเลา ตอ กนั มามโี อกาสคลาดเคล่อื นหรอื ไมเ พยี งใด เปนตน

๑๙๒ μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ÷ôôù/òõõô กฎหมายไมไดหามมิใหศาลรับฟงพยานบอกเลา หากวาตามสภาพ ลักษณะ แหลงที่มา และขอเท็จจริงแวดลอมของพยานบอกเลานั้น นาเชื่อถือวา จะพิสูจนความจรงิ ได ตาม ป.วอิ าญา มาตรา ๒๒๖/๓ ๒. กรณÁี ¤Õ ÇÒÁจาํ ໹š ในกรณคี วามจาํ เปน นี้ ศาลจะพจิ ารณาจากเหตผุ ลคอื (๑) เนื่องจากไมสามารถนําบุคคลซึ่งเปนผูท่ีไดเห็น ไดยิน หรือทราบ ขอ ความเก่ียวในเรื่องทจี่ ะใหการเปนพยานนั้นดวยตนเองโดยตรงมาเปนพยานได และ (๒) มีเหตุผลสมควรเพ่ือประโยชนแหงความยุติธรรมที่จะรับฟงพยาน บอกเลานั้น μÑÇÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ùóöô/òõõõ ผูเสียหายไดรับหมายเรียกใหมาเปนพยานท่ีศาล แตถ งึ วนั นดั กลบั ไมม าศาลและไมไ ดแ จง เหตขุ ดั ขอ ง ศาลชนั้ ตน จงึ ออกหมายจบั ผเู สยี หายเพอ่ื เอาตวั มา เปน พยาน แตก ็ไมไ ดต วั ผเู สยี หายมาเบกิ ความตอ ศาล ถือไดว า มีเหตจุ าํ เปน ò) ¡ÒÃÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ μÒÁá¹Çคํา¾¾Ô Ò¡ÉҢͧÈÒÅ®Õ¡Ò แมวา ประมวลกฎหมายวธิ พี ิจารณาความอาญา มาตรา ๒๒๖/๓ ไดบญั ญตั ิ ใหศาลยอมรับฟงพยานบอกเลา เพื่อประกอบการพิจารณาพิพากษาคดีก็ตาม แสดงใหเห็นไดวา การรบั ฟง พยานบอกเลา นน้ั บางกรณยี งั คงจะรบั ฟง ไดอ ยู หากวา พยานบอกเลา เหลา นนั้ พอจะมนี า้ํ หนกั นาเชอ่ื ถือไดบา ง ซ่งึ ไดม คี าํ พิพากษาของศาลฎีกาอยูหลายกรณีทีย่ อมรบั พยานบอกเลานั้น ๆ ไดแก ๑. คํากลา วของพยานทใ่ี กลช ิดกับเหตกุ ารณ ๒. คําซดั ทอดของผกู ระทาํ ความผิดดวยกัน ๓. คํารบั ทีผ่ ูกลา วเสียประโยชน ๔. คาํ บอกกลา วของผถู กู ทํารายกอนตาย

๑๙๓ (ñ) คาํ ¡Å‹ÒǢͧ¾ÂÒ¹·Õãè ¡ÅªŒ ´Ô ¡ºÑ àËμ¡Ø Òó เปนคํากลาวของพยานท่ีà¡Ô´¢éÖ¹ÀÒÂËÅѧÁÕàËμØ¡ÒóáÅÐμŒÍ§à»š¹ คาํ ¡ÅÒ‹ Ç·¡Õè ÃЪ¹éÑ ª´Ô ¡ºÑ àËμ¡Ø Òó¹ ¹Ñé æ «§èÖ ¼¡ŒÙ ÅÒ‹ Ç处 äÁÁ‹ àÕ ÇÅÒ·¨Õè Ф´Ô á짋 àμÁÔ àÃÍ×è §ÃÒÇä´·Œ ¹Ñ ผกู ลา ว ไดกลาวโดยไมมีโอกาสปรุงแตงขอมูล หรือปรักปรํา เปล่ียนแปลงขอเท็จจริงเปนอยางอื่นได ดังนั้น แมพยานไมไดเห็นเหตุการณที่เกิดข้ึนดวยตนเอง แตพยานไดยืนยันถึงสิ่งที่ตนไดยินมา ซ่ึงคน ที่กลาวน้ันไดกลาวขณะที่ใกลชิดกับเหตุการณท่ีเกิดข้ึน เชน ผูที่ถูกทํารายไดระบุช่ือคนรายทันที ที่ตนถูกทํารายรางกาย ดังน้ัน ผูที่ไดยินคําพูดของผูท่ีถูกทํารายนั้น สามารถมาเบิกความเปน พยานบอกเลา ประเภทนี้ได μÇÑ Í‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè òôòò/òõóñ แมจะไมม พี ยานคนใดรเู หน็ ขณะจาํ เลยใชม ดี ฟน ผตู าย แตมีพยานประกอบแวดลอมทใี่ กลช ดิ กับกรณีท่เี กิดขน้ึ คือ ส. ภรรยาจาํ เลย และ น. แมย ายจาํ เลย โดยไดความจากพยานท้ังสองวา คืนกอนวันเกิดเหตุ จําเลยและผูตายด่ืมสุราแลวทะเลาะทาทายกัน รงุ ขึ้นเวลาประมาณ ๘ นาฬก า จาํ เลยและผูตายออกจากบา นไปดว ยกนั โดยจาํ เลยมีมีดตดิ ตวั ไปดวย ครน้ั เวลาประมาณ ๑๒ นาฬก า จาํ เลยกลบั บา น ถอื มดี ดงั กลา วซง่ึ เปอ นเลอื ดบอก ส. วา ไดฆ า ผตู ายแลว และหา ม ส. ไมใ หไ ปแจง ความมฉิ ะนน้ั จะฆา และเวลาประมาณ ๑๖ นาฬก า จาํ เลยไปหา น. บอกวา ได ฆา ผตู ายแลว ถา ใครไปแจง ตาํ รวจจะฆา ใหห มด พยานหลกั ฐานดงั กลา วเปน พยานแวดลอ มทใี่ กลช ดิ กบั กรณที เ่ี กดิ ขน้ึ อยา งมาก เมอ่ื ฟง ประกอบกบั ทจ่ี าํ เลยใหก ารรบั สารภาพในชนั้ สอบสวนและนาํ ชที้ เ่ี กดิ เหตุ ประกอบคํารับสารภาพแลว จึงปราศจากขอสงสัยวา จําเลยไดกระทําผิดฐานฆาผูอ่ืนตาย ประมวล กฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๘ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè òñòó/òõôñ คาํ บอกยนื ยนั ตวั คนรา ยตอ พยานทงั้ สองโดยมไิ ดล งั เลใจ แสดงวา ผูตายจําหนา คนรา ยได แนน อนวา เปน จาํ เลยจริง คําบอกเลาในลกั ษณะเชน นย้ี อมรับฟงไดใ น ฐานะท่ีเปนคํากลาว ในเวลาใกลชิดกับเหตุ โดยไมมีโอกาสท่ีผูบอกเลาจะคิด ใสความปรักปรําไดทัน ยอมเปนพฤติการณรับฟงประกอบพยานหลักฐานอ่ืนได จําเลยเปนฝายไดรับอันตรายแกกาย สวนผูตายไมไดรับอันตราย จึงไมมีเหตุที่จําเลยจะตองหวาดกลัววาผูตายและญาติผูตายจะมาทําราย จําเลยอีก พฤติการณของจําเลยที่หลบหนีโดยไมยอมกลับไปทํางานนาจะเปนเพราะจําเลยตี ทําราย รา งกายผตู ายในคนื เกดิ เหตุ โดยกลวั วา จะถกู เจา พนกั งานตาํ รวจจบั ไดม ากกวา ประกอบกบั ในชนั้ จบั กมุ จาํ เลยกใ็ หก ารรบั สารภาพวา เปน ผทู าํ รา ยผตู ายจนถงึ แกค วามตายโดยมสี าเหตเุ กดิ จากการทะเลาะววิ าท และยอมรับวา เปนบคุ คลเดียวกันกบั ชื่อซงึ่ ตองหาวากระทําความผดิ ตามระบไุ วในหมายจบั จริงจึงเปน พยานหลกั ฐานยันจําเลยในชน้ั พจิ ารณาได แมจ ําเลยจะถกู จับภายหลังเกดิ เหตเุ กือบ ๑๐ ป แตพ ยาน หลกั ฐานทโ่ี จทกนําสืบ ประกอบพฤตเิ หตุแวดลอมกรณี ฟง ไดโดยปราศจากสงสยั วาจําเลยเปน คนราย รายนี้ ขอนําสืบปฏิเสธของจําเลยไมมีน้ําหนัก หักลางพยานหลักฐานโจทกได จําเลยจึงมีความผิด ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๘