9 เรียนรู้ตามคำพ่อสอน

ไมม่ ธี รุ ะอะไรหรอกครับ ผมมงี านท่ีสวนตลอด ไม่ว่างเลย แคค่ ดิ ถงึ อยากมาเย่ยี ม That’s because I’ve been busy. กน็ ายไม่ไปหาพวกเราเลยนคี่ รับ stNoopthbiyngsisnpcteeociyvaoils.uitJ’vuuesst.nwevaenrtecdomtoe There are always works at the farm. ตอนนย้ี างราคาไมด่ ี เหรอ ... นายเปน็ ยงั ไงบา้ งครับ วันก่อนไดข้ า่ ว แลว้ ถา้ เวลาทุเรียนราคาไมด่ ีท�ำยงั ไง ลุงชุ่มแกโคน่ สวนยางแลว้ ลงทุเรียนไป โคน่ และกลบั มRwาeoปauลlllกูdyย?hางeใAหdnมod่หwรWอhheant RunhUboebnwgaecrr.rlodeSwpoftCrahidrhaecmurueerominiitasyhgnnqoe’uuartinintgdosdortakeuoyaabdydtb?h.reairgtIht dbaudri,aqnupitriacnedtufarrnms rubber again? ผมวา่ มนั ไมใ่ ชท่ างแก้ปญั หานะ ในสวนยางทำ� อะไรได้อกี ตัง้ เยอะ นผี่ มก็ลงชะอมไวต้ ลอดแนวเลยเห็นไหม เลีย้ งไส้เดอื นเหมือนที่เคยทำ� ที่เทศบาล เล้ียงแหน แลว้ ก็ไปเอาผักสด ผลไม้ท่ีตลาดมาทำ� ปุ๋ยหมักขาย ยางราคาไม่ดีกม็ รี ายได้ จากสว่ นอื่นมาชดเชยดีไม่ดีไดม้ ากกวา่ ราคายางอีกนะ วินัยเช่ือไหมท�ำปุย๋ หมกั ในหอ้ งสองคูหาน่ี มีรายไดเ้ ท่ากบั ทำ� สวนยาง 2,000 ไรเ่ ชียวนะ IOndomn’yt ftahrinmk Ithgartoiws aclismobluintigonw. aWttelecaannddoramiseaneyartthhinwgosrmons jausrtulbikbeerwfhaartmI. did at the municipality office., I also grow water fern, apbnramriudncuidaelbdsrboickinsemoegfrltsbeal.erattgDicomdmiotv,imeenvIyssgeao,sykgutaIoeielultek2acnae,tbo0hroalmne0ewrn0psmamoa-inomnsradtracekeiofifonmarrfrugmureiobostcmbafuolreleneomrftt.mhtpoofefoiWvemoseelthtdarhetsr.iehnnnrafinrtnrsogwuomfboaurbsortecmhrees 101

นายกย็ งั เหมือนเดมิ นะครับ คิดและทำ� นอกกรอบตลอดเวลา เหมือนสมยั อยูเ่ ทศบาลเลย You’re still the same, always think and do outside the box like when you worked at the municipality. ย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ เม่ือครง้ั ทีค่ ณุ สมชายเข้ารับต�ำแหน่งนายกเทศมนตรสี มัยแรก Back in 2003, when Somchai was serving as mayor for the first time. พวกคุณรู้ไหมวา่ ในเขตเทศบาลของเราผลิตขยะวันละก่ีตัน แลว้ เราต้องเสยี งบประมาณในการก�ำจัดขยะปีละเท่าไหร่ ถามคลงั ดไู ด้ ว่าต้นทุนการกำ� จัดขยะของเราตกปีละเท่าไหร่ Do you know how many tons of waste our municipality produces, and how much budget we need to spend each year to dispose of them. You can ask finance how much our waste disposal costs each year. เฉล่ียแล้วตกกโิ ลกรัมละ One ba๑htบpาeทr คk่ะilogram on average, sir. วนั หนึ่งเราต้องเกบ็ ขยะกี่ตนั ofAnwdashteeoawcdhomdwaaneyy.ctoollnesct ประมาณ ๒๐-๒๒ ตัน คะ่ About 20-22 tons, sir. 102

คณุ ลองคณู ดลู ะกันว่าปหี น่งึ เราตอ้ งเสยี งบประมาณ ไปกับการกำ� จัดขยะเท่าไหร่ พวกคณุ รู้ไหมว่ารายจ่ายอันดับ 2 ของงบประมาณของเทศบาลเราท้ังหมด หมดไปกบั การกำ� จัดขยะนะ Do the math and you’ll see how much we have to spend each year for waste disposal. Do you know that our second largest spending is waste disposal? ถา้ เราช่วยเอาขยะออก ๑ กโิ ลกรัม กช็ ่วยเทศบาลประหยัด ๑ บาท เหลอื เงินไปพัฒนา ดา้ นอื่นๆไดอ้ กี ตง้ั เยอะแยะ พวกคุณวา่ จริงไหม We can save one baht for one kilogram of waste that we reduce. We can then use that money for other development projects, don’t you agree? ต่อไปน้ี ผมจะทำ� ใหร้ ายจา่ ยกลายเปน็ รายรับ From now on, I’ll convert expenses into revenues. ทำ� ยังไงหรือครับนาย ผมจะเอาขยะไปท�ำปุ๋ย ท�ำพลงั งานทดแทน How can we do that, I’ll use waste to produce fertilizer boss? and renewable energy. จากขยะเนยี่ นะครับ From waste? Thatใ’ชs่ right. 103

มีขยะของเก่าจะขายไหมครับ? Any junk for sale? ตอนนเี้ รามเี ทศบัญญตั ิใหท้ กุ บา้ นตดิ ตง้ั ถังดักไขมนั แลว้ ที่บา้ นป้าท�ำหรือยงั ครับ Now, we have a local law for every house to install a grease trap. Have you done that? ทำ� แล้ว ใหห้ ลานมันทำ� ให้ตั้งแตอ่ าทติ ย์กอ่ น Yes, my nephew did that for me last week. ตดิ ตง้ั กันครบทุกบ้านจะได้ไมป่ ลอ่ ยนำ้� เสยี ลงคลอง แลว้ ปา้ คดั แยกขยะกอ่ นท้งิ บา้ งหรือเปล่าครับ If we all do that, there will be no wastewater released into our canal. And have you sorted your trash? 104

กท็ ำ� อยา่ งที่เทศบาลแนะนำ� น่ันแหละ ดีแลว้ ครับปา้ นายกทา่ นบอกว่า พวกกลอ่ งนม ขวดนำ้� พลาสตกิ ถ้าชาวบ้านไมเ่ อาท่านจะเกบ็ ใหห้ มด ขวดแก้วก็แยกไว้ขาย เงนิ ทั้งนั้นท่ีทิง้ มาน่ะ Yes,I follow the municipality’s Very good. The mayor said if instructions. I separate milk people throw them away, he’ll cartons, plastic and glass bottles collect them all. It’s all money. and sell them. ปา้ วา่ ได้นายกคนนมี้ าท�ำงานนดี่ ีเน๊อะ บ้านเราสะอาดขึ้นเยอะ Since we have this mayor, our city is a lot cleaner. ใชป่ ้า ทา่ นเป็นคนพดู จริง ท�ำจริง ถ้าบอกว่าทำ� ได้กต็ อ้ งได้อยา่ งท่ีท่านพดู น่ันแหละ Yes, he’s a man of his words. If he says it’s possible, he really means that. ที่ศูนยก์ �ำจัดขยะของเทศบาล ขยะที่เก็บมาจะถูกนำ� มาแยกประเภทอกี ครั้ง ขยะรีไซเคลิ จะถูกแยกออกมาแล้วน�ำไปขาย ส่วนขยะสดจะถกู แยกเอาไปใช้ประโยชน์ At the municipality waste disposal center, waste was sorted into recyclable waste to be sold and fresh food waste for further reuse. 105

ความคดิ น่ะสำ� คัญนะ ถา้ เราคดิ วา่ มนั เป็นขยะ มันจะเปน็ วิกฤติ แต่ถ้าคดิ ว่าเปน็ ประโยชน์ กจ็ ะท�ำประโยชน์ได้ Attitude does matter. If we think of them as waste, then they’re waste. If we think of them to be useful then they’ll become useful. What? อะไรนะ? ทกุ อยา่ งมันมพี ลงั งานในตวั เอง ถ้าเราจับมันไปอยู่ในท่ีที่ควรอยู่ มันจะสำ� แดงพลังออกมา ขยะเอาไปท�ำปยุ๋ หมกั จะสรา้ งพลงั งานในดนิ ใหต้ น้ ไมเ้ ตบิ โต น�้ำเสยี จากขยะนำ� ไปหมกั ในบอ่ กส็ ร้างพลงั งานให้กา๊ ซมเี ทนสำ� หรับหงุ ตม้ หรือเตมิ เครื่องยนต์ได้ There is energy in everything. If we use it properly, it’ll show its energy. We compost garbage to energize soil to grow plants, or we store wastewater in a pond to produce methane gas for cooking or use as engine fuel. Eureka ! Eureka ! Thank you so much พบแล้ว! พบแล้ว! ขอบคณุ มากๆ 106

เด๋ียวผมจะไปดบู ่อดักไขมัน ครับนาย วินยั คณุ ไปกับผม Yes, boss. I am going to check the grease traps, you come with me, Winai. คณุ รู้ไหม ไขมนั นก้ี ็คYอื oเชu้ือเkพnลoิงwด,ีๆ นเี่ อง trap grease is actually a fuel. นายกำ� ลงั จะบอกว่า เราจะเอาไขมันจากบอ่ ดกั ในตลาดนี้ ไปท�ำเช้ือเพลงิ You’re saying that we’ll use trap grease to produce fuel? 107

ใชแ่ ล้ว คุณก็ไปบอกชาวบ้านดว้ ยวา่ เทศบาลจะรับซือ้ ไขมนั ที่ ไดจ้ ากถังดักไขมนั Yes. You goขmองaทkุกeบaา้ nนเaลnยnouncement that the municipality will buy trap grease from every house. จะท�ำยังไงครับ How can we make it? ทำ� เป็นแท่งไขมันอัดกอ้ น เอาไปใช้แทนฟืนท่ีโรงฆา่ สตั ว์ของเทศบาล แWลeว้ ’กllเ็ อcาoไปmแpจrกeชsาsวบitา้ iนnทto่ียาgกrจeนasจeะไbดa้ไrมsต่ a้อnงdไปuซsอ้ื eแกth๊สeซmอ้ื ถaา่sนfใuชe้ l instead of firewood at the municipality’s slaughterhouse. We’ll also give them to poor families, so they don’t have to buy cooking gas and charcoal. เรื่องขยะสำ� เรจ็ ไปขนั้ หนึ่งแลว้ ต่อไปผมจะชวนคนมาท�ำนา ปลูกผัก mNaonwagweem’veentm. aNdeexts,oIm’delipkreogtorepsrsoomnotweasrticee and vegetable farming. จะทำ� ที่ ไหนครับ Where do we farm? ในเวลาต่อมา... Later on... 108

ก็ในเมืองนแี่ หละ เราจะทำ� เกษตรเมืองกนั Right here, in the city. We’ll make an urban farming. ระยองมีเศรษฐกจิ ดีอันดับ ๑ ใน ๕ ของประเทศ แต่มีปญั หาพึ่งพาตวั เองเร่ืองอาหารไม่ได้ เพราะเราปลกู แต่ยางกบั ผลไม้ ผมเหน็ ว่าในเขตเมอื งของเรามพี ้นื ที่ทิ้งรกรา้ งมากมาย ผมอยากจะทำ� โครงการชวนชาวบ้านกลบั มาทำ� นา ปลกู ผักเอาไวก้ ินกนั Rayong has one of the best economies in Thailand, but we aren’t food self-reliant, because we only grow rubber and fruits. I see there are a lot of abandoned areas in our city. I’d like to initiate a project to promote the locals to grow their own rice and vegetables. 109

โครงการ “เกษตรเมือง” อยา่ งท่ีนายเคยบอก ใชไ่ หมครับ Is it the “urban farming” project that you told me? ใช่ แตค่ ราวนเ้ี ราจะท�ำกนั จริงจังนะ อยากให้ทุกคนชว่ ยกนั เราจะสง่ เสริมใหช้ าวบ้านท�ำแบบลดต้นทนุ เพราะเราจะใช้ป๋ยุ อนิ ทรียท์ ่ีเราท�ำได้เอง จากโรงงานขยะของเรา ซึง่ ผมคิดวา่ มีปริมาณมากพอที่จะใช้ในโครงการนน้ี ะ Yes, but this time, we’ll take it seriously. We’ll ask everyone to help out. We’ll encourage cost-reduction farming, because we’ll use our own organic fertilizer that we make from waste. I think we have plenty enough for this project. จากการทำ� งานอย่างจริงจงั พดู จรงิ ท�ำจรงิ ในเวลาไม่นาน เมอื งแกลงภายใตก้ ารน�ำของ สมชาย จรยิ เจริญ กเ็ กิดการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน ขยะถูกจดั การอยา่ งเป็นระบบ น้�ำใสกลบั คืนสู่แม่นำ้� ลำ� คลอง พื้นท่รี กรา้ งถูกแทนทด่ี ้วยสเี ขยี วของตน้ ขา้ วและสวนผัก ดว้ ยแนวคดิ การพฒั นานอกกรอบ สามารถพลิกเมืองแกลงจากเมอื งมลภาวะให้กลายเปน็ เมืองสเี ขยี ว ยกระดบั คณุ ภาพชีวิตของประชาชนได้อยา่ งแท้จรงิ With earnest effort, Klaeng city under Somchai Chariyacharoen’s leadership had soon changed radically. Waste was managed systematically, clear water returned to canals and rivers, abandoned areas were covered by green leaves of rice paddies and vegetables. Thanks to his thinking outside the box, this polluted city had turned into a green city which truly raised people’s quality of life. 110

นกึ แล้วกค็ ิดถงึ บรรยากาศเก่าๆ สมยั เดนิ ตามนายไปตรวจงานนะครับ I really miss the old days when I followed you on site visits. ทุกซอก ทุกซอย ตลาดสด ชุมชน ผมว่าไม่มีท่ี ไหนในเมืองแกลงนที้ ี่นายไมไ่ ด้ไปเย่ยี ม นายทมุ่ เทกับเมอื งแกลงของเราจริงๆ Every street, alley, fresh market and community, I don’t think there was anywhere in Klaeng city that you had not visited. You were really dedicated to our Klaeng city. ขอบใจนะวินยั ท่ียังคิดถงึ ส่งิ ที่ผมทำ� ไว้ใหก้ บั ท้องถิ่นของเรา แตผ่ มไมค่ ิดหรอกนะว่ามันเปน็ ผลงานของผม มนั เป็นผลงานของพวกเราทุกคนต่างหาก Thank you, Winai. I’m still thinking about all the things I did for our city. I don’t think of them as my personal achievement. They are our achievement that belong to each and every one of us. สงิ่ ท่ีนายทำ� ไว้ยังยง่ั ยนื มาถึงวันนนี้ ะครับ แลว้ ตอนนม้ี โี ครงการอะไรใหม่ๆให้ผมชว่ ยไหมครับ What you’ve done is truly sustainable until today. How about any new projects I can help you with right now? 111

ก็เหมอื นเดิมแหละ ผมก็คิด ทดลองทำ� ไปเรื่อย ไป ... ผมจะพาคุณไปดูฟารม์ ไส้เดอื น Nothing, really. I just keep thinking and experimenting. By the way, let me show you my worm farm. ในรางซิเมนต์นี่ไสเ้ ดอื นท้ังนน้ั นะ เอาขยะสดพวกกง่ิ ไม้ ใบไม้ บดใหเ้ ขากนิ These cement boxes are filled with earthworms. I feed them with ground leaves and branches. ไส้เดอื นนเ่ี ปน็ เคร่ืองกำ� จัดขยะท่ีมีชีวิต ไมต่ อ้ งเตมิ นำ้� มัน ไม่ตอ้ งเสยี บปล๊ัก ไม่ตอ้ งการแสงสว่าง ไมม่ กี ลิ่นเหม็น Worms are like organic waste disposing machines. They need no fuel, power, light, and they don’t smell. 112

แพงกวา่ ปุย๋ หมกั กำ� จัดขยะแล้ว อีกหรือครับ ยงั ได้มูลไส้เดอื นกับนำ�้ มูลไสเ้ ดือน ท�ำเป็นปุ๋ยขายต่อไดร้ าคาแพงมากนะ More expensive Other than disposing of waste, they also than compost? feprrtoildizuecretcoaibssteivnsegorslydt.heaTxtpheicsnasnkiivnbede. omfafdeertiilniztoer ก็ขายปยุ๋ หมักตนั หนงึ่ ได้ ๕,๐๐๐ บาท แตข่ ายมูลไส้เดือนได้ ๒๕,๐๐๐ บาท คดิ ดูว่าแพงกว่ากเ่ี ท่า อันนรี้ าคาสง่ นะ ไปถงึ กรุงเทพฯขายกนั กิโลละ ๕๐-๖๐ บาทเลย Well, one ton of compost is 5,000 baht but one ton of worm castings can be sold for 25,000 baht. See how much more expensive they are? And this is wholesale price. In Bangkok, they sell them for 50-60 baht per kilogram. ตรงนเี้ ป็นโรงหมกั ปุย๋ ชีวภาพ This is a composting plant. 113

น�้ำหมกั ที่เกิดจากการหมกั จะไหลไปอยู่ในบ่อพัก แล้วมนั จะกลายเป็นพลังงานไบโอแกส๊ ผา่ นกระบวนการจนกลายเปน็ เช้ือเพลิงเอากลับมาใช้ส�ำหรับ เคร่ืองยนตบ์ ดเศษอาหารในโรงปุ๋ยหมกั ไดอ้ ีก Composting liquid will flow into that pond and become biogas. It’ll be processed into a fuel to power the grinding machine in the composting plant. เหมอื นท่ีนายเคยบอก ทกุItอ’sยา่ liงkมeพี wลงัhงaาtนyในouต’ัวvขeองsมaันidเ,อง there is energy in everything. นายมาอยู่แบบน้ี แรกๆกม็ ีบา้ งนดิ หน่อย ไมเ่ หงาหรือครับ แตต่ อนนผ้ี มสบายใจท่ีสดุ แล้ว Don’t you ever get ได้สรา้ งตรงนเ้ี ปน็ ศูนย์เรียนรขู้ องตวั เอง lonely living here? ใหค้ วามรูช้ าวบ้าน ว่างก็ไปบรรยาย ตามที่ต่างๆ ที่เขาเชิญมา ไม่ตอ้ งอยู่ในภาคการเมอื งกท็ ำ� ประโยชน์ให้สงั คมได้ A little at first, but now I’m absolutely fine. I’ve built this place into a learning center to share my knowledge to people, and in my spare time I give lecture to various organizations. I don’t need to work in politics to contribute to society. 114

พวกเราก็เสยี ดาย วินัย ถงึ ผมจะหมดตำ� แหนง่ ไป ท่ี ไม่ไดท้ ำ� งานกบั นายแลว้ แตผ่ มไม่ได้เสยี เกียรตยิ ศ ไม่ได้เสียจิตวิญญาณ It’s a pity that we don’t ผมกย็ งั เป็นผม ผมไดท้ �ำประโยชน์ให้ชาตบิ า้ นเมอื ง get to work with ไมว่ ่าจะอยูต่ รงไหน กถ็ อื เปน็ ท่ีสุดแล้ว you anymore. พวกคณุ ก็ยังเปน็ ทีมงานที่ผมรัก มีอะไรกพ็ ดู คยุ กนั ไดเ้ หมอื นเดมิ Winai, although I retired from my position, I’m not at all losing my honor and my spirit. I’m still the same me. I can contribute to my country no matter where I am. You’re all still my beloved team and you can talk to me about anything. ทกุ วันน้ี ในความรู้สึกของพวกผม นายก็ยงั เป็นคนพูดจริงทำ� จริง เปน็ ผู้บริหารท้องถิ่นนอกกรอบท่ีอย่ใู นใจของพวกผมเสมอครับ To this day, for us you’re still a man of his words, a radical leader who will always be in our heart. 115

กอ่ นหน้าน้ี ผมไม่มคี วามรูเ้ กยี่ วกบั ส่งิ แวดล้อมและพลงั งานเลย ผมจบรฐั ศาสตรก์ ารเมอื งการปกครอง แตผ่ มว่าท่สี ดุ แล้วชวี ิตทุกคนผกู พนั อยูก่ ับสิ่งแวดลอ้ มและพลังงานทกุ วินาที ผมไม่ได้เรยี นทางนี้ แตผ่ มใส่ใจ สนใจ และผมว่าผมตกผลึกไดร้ ะดบั หน่ึง อาจจะไม่ทีส่ ุด แตผ่ มจะตอบได้วา่ ทำ�ไมเราตอ้ ง สนใจเรื่องเหล่านี้ แลว้ กจ็ ะคลอี่ อกมาเลยวา่ มันจำ�เปน็ อย่างไรผมคลใี่ ห้ดูได้ I did not know anything about the environment and energy before. I graduated with a degree in politics and public administration but I think that every life is ultimately tied with the environment and energy. I did not study in this field but I am interested and attentive. And I think I have gained a certain level of understanding though there’s still more to learn. I can tell you why we need to pay attention to these issues and I can also explain why they matter. Rubber farm – สวนยาง คำ� ศพั ท์ – คลอง Mayor – นายกเทศมนตรี – ขยะรีไซเคลิ Durian – ทเุ รยี น Canal – วิกฤต Earthworm – ไส้เดือน Recyclable waste – พลงั งานในตวั เอง Water fern – แหน – เครอื่ งยนต์ Municipality – เทศบาล Crisis – เชอ้ื เพลิง Outside the box – นอกกรอบ Self energizing – แท่งไขมนั อัดก้อน Waste – ขยะ Engine – ฟนื Budget – งบประมาณ Fuel – ถา่ น Waste disposal – กำ� จัดขยะ Grease bars – โรงฆา่ สัตว์ Fertilizer – ปุย๋ Firewood – เกษตรเมือง Renewable energy – พลังงานทดแทน Charcoal – เรมิ่ ตน้ Grease trap – ถงั ดกั ไขมัน Slaughterhouse – โครงการ Nephew – หลาน Urban farming – โรงหมกั ปุ๋ยชีวภาพ Wastewater – นำ�้ เสีย Initiate Project 116 Composting plant

คุณธรรม ๗ : หนังสือเป็นออมสิน (หยอดกระปุกดว้ ยการอา่ น อา่ นเขา อา่ นเรา อา่ นโลก) Virtue 7 : Books are like saving (collected by reading - reading others, reading oneself, and reading the world) คนต้นแบบ : คุณประภาส ชลศรานนท์ นกั คิด นกั เขียน นักแตง่ เพลง Role model : Mr. Prapas Cholsaranon Thinker, Writer and Songwriter 117

ณ ห้องสมุด ในโรงเรียนวัดดอนกลาง จังหวัดชลบุรี At the Wat Don Klang School Library in Chonburi Province. เด็กชายประภาส ชลศรานนท์ ในวัย ๑๐ ขวบ ใช้เวลาว่างจากการเรียนเพลิดเพลินไปกับตัวอักษรบนหนังสือ A 10-year-old boy named Prapas Cholsaranon was spending his time off from class to immerse in books. “หนงั สือเปน็ การสะสมความรู้ “oBtfhaoaokknotfnncBcrkeerooiboseeisnwwmyonaeaatkllmtbpraeheeseltoddddubeirvmaggmlttaehraheeaeneaennuasdnaactmtann.hebuctsdda.Tehanicnnr”nohtusaeickueamlltfeloyogvnou hrittotnhe flhtrawgiuentil.goysn และทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งทม่ี นษุ ยไ์ ดส้ รา้ งมา คดิ มาท�ำมา แตโ่ บราณกาล จนถงึ ปจั จบุ นั หนังสอื จงึ เปน็ สิ่งส�ำคญั เปน็ คลา้ ยๆ ธนาคารความรู้ และเป็นออมสนิ เป็นสิง่ ที่จะท�ำให้ มนษุ ยก์ า้ วหนา้ โดยแท”้ 118

ประภาส กินอาหารกลางวัน แลว้ เหรอ Prapas, have you eaten your lunch? กนิ แล้วครับคณุ ครู ครเู ขา้ มาห้องสมุดทีไร เจอเธอทกุ ทีเลย Yes, teacher. หนงั สอื ในห้องสมุดนอ่ี ่านหมดแล้วมง๊ั Every time I come to the library, I always see you. Have you read all the books here? ยังไม่หมดครับ No, I haven’t. แล้วน่ันกำ� ลงั อา่ นหนังสอื อะไรอยู่ And what are you reading now? 119

ออ๋ เลม่ นเี้ พิง่ ไดม้ าใหม่ ครูวา่ ดีนะ คำ� สอนของในหลวงทา่ น อ่านแล้วท�ำตามก็จะได้เป็นคนดีของสงั คม Oh, that’s a new book. It contains His Majesty the King’s teachings. If you read and are able to follow his teachings, you’ll be a good citizen. ครับคุณครู Yes, teacher. หนงั สือเป็นออมสนิ ... Books are like saving... หลังจากได้อ่านพระราชด�ำรัสของในหลวงในวันน้ัน ประภาสอ่านหนังสือทุกประเภท ท่ีอยู่ใกล้มือ เรียกว่าอ่านทุกอย่างที่ขวางหน้า After reading His Majesty the King’s Speeches that day, Prapas started to read every book he could get his hands on. 120

อ่านหนังสือทุกเล่มในห้องสมุด อ่านแม้กระท่ังพจนานุกรม He read every book in the library, even a dictionary. อ่านหนังสือพิมพ์จากถงุ กล้วยแขก He read a newspaper that was folded into a bag. อ่านใบปิดหนังในตลาด อ่านวารสารรายเดือน He read a movie ของคุณครูท่ีวางอยู่บนโต๊ะ poster at a market. He read a journal lying on his teacher’s desk. อ่านนวนิยายเล่มโต ในร้านตัดผม แค่กระจุกเดียวนอี่ ะนะ Only a single tuft of hair? He read a big novel in a barbershop. 121

อ่านใบเชิญชวนทอดกฐิน ในซองกฐิน He read an invitation to present robes to Buddhist monks. และไปยืนอ่านการ์ตูนในร้านขายหนังสือ ความสุขของเด็กชายประภาสคือตัวอักษรบนหนังสือทุกประเภท He read a comic book at a bookstore. Prapas found his happiness in the words contained in all kinds of books. วันเวลาผ่านไป ประภาสกลายเปน็ ตน้ แบบของนักคดิ นักเขยี น และเป็นแรงบนั ดาลใจให้กับคนรุ่นใหม่ๆ ได้กา้ วเดนิ ตาม Years had passed. Prapas became a role model to thinkers and writers and an inspiration to younger generations. 122

เอาไงตัดสินใจเรว็ ๆ เลย เอาใครละ ฉนั ไปหาข้อมูลมาแล้ว จะได้โทรไปนดั สมั ภาษณ์ ก็มีหลายคนนะท่ีน่าสนใจ Hurryเดuี๋ยpว.สง่ Mงาaนkeไมa่ทันdนeะcision. So we can call to make an Who do you want to interview? interview appointment. We don’t I did some research, there are want to miss our deadline. so many interesting peoples. แตฉ่ นั ว่าคณุ ประภาสเจง๋ อ่ะ เธอดดู ิ เขาเปน็ ท้ังคอลมั นสิ ต์ นักเขียน คนท�ำหนงั สือ นกั แตง่ เพลง เป็นครีเอทีฟ ผูก้ ำ� กับ แล้วยงั เป็นนกั บริหารดว้ ยนะ ฉันวา่ เข้ากบั หวั ขอ้ “นกั คดิ นักเขียน นกั บริหาร” ของเราท่ีสุดแล้ว I think Mr. Prapas is so cool. Look, he’s a columnist, writer, book publisher, songwriter, creative, director, and executive. I think he’s the best person for our topic “Thinker, Writer, Executive”. 123

ง้ันกเ็ อาคุณประภาสนแี่ หละเนอ๊ ะ เดี๋ยวฉนั เป็นคนโทรนดั สัมภาษณเ์ อง So let’s choose Mr. Prapas. I’ll call to schedule an interview appointment. ถ้านา้ ฉนั รู้วา่ เราจะไปสัมภาษณ์คณุ ประภาสนะ น้าฉันกรี๊ดคอแตกแน่ If my aunt knows that we’re going to interview Mr. Prapas, she would be screaming with excitement. ทำ� ไมน้าเธอชอบงานเขียนคณุ ประภาสเหรอ Why? Does your aunt like his writing works? ไม่ใช่แค่ชอบ แต่ปลื้มมาก โดยเฉพาะวงเฉลียง วันกอ่ นอา่ นเฟสบอกเฉลยี งจะมี คอนเสิรต์ ใหญ่ปลายปี ยังกร๊ีดซะบ้านแทบแตก Not just like but she’s crazy about him, especially the band Chaliang. A few days ago when she read on Facebook that Chaliang was going to have a big concert later this year, she screamed the house down. 124

คณุ ประภาสอยูว่ งเฉลยี งดว้ ยเหรอ ไม่ใช่แค่อยู่ แต่เป็นคนก่อตงั้ เลยละ Is Mr. Prapas in the แล้วยังแตง่ เพลงเพราะๆ ตัง้ เยอะ band Chaliang? He isn’t just in the band but he’s the band’s founder. He has also written many hit songs. โห!! เกง่ เนอ๊ ะ ไปสมั ภาษณค์ ราวนี้ ฉนั วา่ พวกเราต้องได้แง่คิดดีๆ เพียบเลยคอยดู Wow, he’s really cool. I’m pretty sure we’re going อมื to get tons of good ideas from this interview. Mmm. ทางทีมงานได้ไป brainstorm กันแลว้ อันนเี้ ปน็ รปู แบบที่เรา adapt กเ็ ลย adjust มาใหม่ สองส่วนเข้าดว้ ยกนั คุณประภาส มอี ะไรจะ recommend ไหมคะ The team has already brainstormed This is the adapted version that this and made new adjustments. combines these two parts. Do you have anything to recommend? 125

ผมจะไม่ recommend นะ แต่จะขอแนะนำ� ละกัน ก่อนอ่ืนเลยผมว่าเราอย่าใช้ภาษาไทยค�ำ ภาษาอังกฤษคำ� เลย ถ้าจะพูดภาษาองั กฤษก็พดู ให้เปน็ ประโยคไป เลย ถา้ จะพดู ภาษาไทยก็ไมต่ อ้ งใชศ้ พั ทภ์ าษาองั กฤษเปน็ คำ� ๆ หรอก ในหลวงของเราทรงเปน็ แบบอย่างท่ีดีที่สุดในเร่ืองการใชภ้ าษา พระองค์ทา่ นเรียนหนังสือ เติบโตมาจากเมืองนอก แต่พระองค์ ทา่ นไม่เคยรับสงั่ ภาษาอ่ืนปะปนเลย I will not recommend but I have something to suggest. I think we shouldn’t mix English words in our conversations. If you want to speak English, just speak the whole sentences in English. If you speak Thai, then you don’t need to use English words. When it comes to the use of language, our king is the best role model. He grew up and studied abroad but he has never mixed words of other languages in his speeches. เราทำ� งานแบบน้ี ท�ำรายการโทรทัศน์ การใชภ้ าษาเป็นสง่ิ สำ� คัญ ถ้าเราใชค้ �ำผิด ส่ือสารออกไป คนอาจแปลความหมายผิดๆ ได้ ใชภ้ าษาไทยเกง่ ๆ ได้เปรียบกวา่ เชื่อผม เพราะท่ีนเ่ี ป็นเมอื งไทย แต่ไม่ไดห้ มายความว่าไม่ให้ใช้ภาษาองั กฤษนะ For us who are producing TVแsคh่ใชo้ใwหs้ถ, กู laทnี่ถgกูuaเวgลeาแisคv่นe้ันry important. If we use wrong words to communicate, people may misinterpreted. Trust me, a mastery of Thai language will give you an advantage because we live in Thailand. But this doesn’t mean you can’t use English words, you just need to consider the time and place when using them. Okaคyะ่ , sir. Okaคyร,ับsir. เอาละ น�ำเสนอรปู แบบรายการ ที่ปรับมาใหมไ่ ด้ละ เชญิ ครับ Alright, please show me the adjusted program. 126

Yeคs,่ะsir. คุณประภาสคะ นกั ศกึ ษาที่โทรมาขอสัมภาษณ์มากนั แล้วนะคะ อรใหน้ อ้ งๆ นั่งรอที่ห้องประชุมเลก็ คะ Mr. Prapas, the students are here for your interview. They’re waiting in the small conference room. ครับ บอกว่ารอสกั ครู่ ผมเซน็ เอกสารเสรจ็ แล้วจะไปพบ Okay, please tell them I’ll see them in a minute after I sign these documents. ฉนั ชักตื่นเต้นแลว้ แหละ ฉนั กเ็ หมอื นกัน ฉนั ดว้ ย I’m getting excited. Me too. So am I. สวสั ดีครับทุกคน คุยเรื่องอะไรกันดีครับ Hello everyone. What are we going to talk about? Hสeวlัสloด,ีคsะ่ ir. 127

พวกเราอยากสัมภาษณค์ ณุ ประภาสถงึ จุดเริ่มต้น ของการเป็นนกั เขียนคะ่ วา่ เริ่มต้นมาไดย้ งั ไง We would like to interview you about how you became a writer. การเป็นนกั เขียนของผม เริ่มมาจากการเปน็ คนรักการอ่านครับ เพราะทกุ อยา่ งคอื ความรู้ใหม่ๆ มันจงึ เปน็ สงิ่ จ�ำเปน็ มากส�ำหรับนกั เขียนทกุ คน ไมว่ า่ คณุ จะเขียนบท เขียนงานวิจัย เขียนนยิ าย หรือแมแ้ ต่เขียนจดหมายถงึ ใครสกั คน ถ้าคณุ ไม่มีความรจู้ ริงคุณก็เขียนไมไ่ ด้ My career as a writer started from my love of reading. Everything can give new knowledge. Thus, reading is really essential for every writer. Whether you write a script, a re- search paper, a novel, or even a letter to someone, if you don’t have a real understanding you can’t write. 128

อยากใหค้ ณุ ประภาสช่วยขยายความอกี นดิ คะวา่ การอ่านจำ� เป็นกับ การเป็นนักเขียนยงั ไงคะ Can you explain further how reading is important to writers? การอา่ นคือการไดเ้ ปิดรับความคดิ ของคนอ่ืน ทุกคร้ังที่เราอ่าน ท�ำให้เรารู้วา่ คนอ่ืนคิดยงั ไง มคี วามรูอ้ ะไรใหมๆ่ บ้าง Reading is like opening yourself to other people’s thoughts. When we read, we read what other people think and learn new things. ส่วนการเขียนคอื การไดอ้ า่ นความคิดของตนเอง ทุกคร้ังท่ีเขียนเทา่ กบั เราไดท้ บทวนความคิด และก็หลายคร้ังมันก็ทำ� ให้เราได้ฉุกคิดและ อาจพบวา่ ส่ิงท่ีเรากำ� ลังเขียนอยู่ไมถ่ กู ตอ้ งก็ได้ Writing is like reading your own thoughts. When we write, it’s like we review our thoughts. And doing that many times over, we can come to realize that what we’re writing may not be right. 129

แลว้ การอา่ นกบั การเขียนเชื่อมโยงกนั ยงั ไงคะ So, wharteiasdtihnge caonndnwecrittiionng?between ก็บางเร่ืองเราร้แู ลว้ แต่บางเร่ืองอาจเปน็ ความรู้ใหม่ เมือ่ เราอ่านไปเรื่อยๆ สิง่ ท่ีเรารู้แล้วกับสิง่ ท่ีเราไม่รู้ อาจจะมารอ้ ยเรียงกัน กลายเปน็ ความคดิ ใหมๆ่ และเขียนออกมาเป็นงานของเราเองก็ได้ ผมเช่ือวา่ ทฤษฎี ใหมๆ่ นวัตกรรมใหมๆ่ และการเปล่ียนแปลงใหม่ๆ เกดิ จากการอา่ นของมนษุ ย์นะ Something we already knew, but something may be new to us. When we keep on reading, what we already knew and what we don’t know may intertwine into ideas that we can use to create our own writing. I believe that new theories, new innovations, and new changes originate from reading. แล้วในสว่ นของการเขียนเพลงละคะ การอา่ นมคี วามสำ� คญั แค่ไหนค่ะ And how much is reading important to songwriting? 130

ถือวา่ ส�ำคญั มากเลยนะ เพราะหนังสือคือ คลังภาษา ถา้ เราไม่อา่ นเราจะรจู้ ักคำ� ตา่ งๆ ไดย้ ังไง การแตง่ เพลงเป็นบทกวอี ย่างหน่งึ นะ ที่ตอ้ งร้อยเรียงประโยคให้สวยงาม ในพ้ืนที่การเขียนที่จำ� กดั ไมก่ ี่บรรทัด แต่คณุ ต้องส่อื ความหมายให้ได้ ถ้าเราไม่แตกฉานเรื่องภาษาจะเขียนเพลงไดย้ ังไง Very important. Books are a language corpus. If we don’t read, how do we improve our vocabulary. Songwriting is a form of poetry that must be written aesthetically within limited writing space. You must convey a message in just a few lines. If you’re not skilled in the use of language how can you write a song? อืม...รบกวนคณุ ประภาสอธิบายนดิ ได้ไหมค่ะ Hmm...could you explain a little bit more? กง็ ่ายๆ เลยนะ ค�ำว่า “นานแล้ว” เราอาจใช้ เนิ่นนาน แสนนาน นานนบั นานเทา่ นาน ถ้าสังเกตดีๆ จะเหน็ ว่าคำ� เหล่านจี้ ะให้ความหมายแตกตา่ งกนั แต่ถา้ คนอา่ นหนงั สอื นอ้ ยก็จะบอกวา่ เหมอื นกนั หมด ซงึ่ จริงๆ thWaaegtlolt,h”f,eos“reaewwxaaoymrdbwpsaloecmuk, le”da,anps“ahinแdyriตatftsifล่ hmeeะareคte“sำ� lntoมhtgnคี eotgวyhnา’iearnมeggหbosมay”.าl”,lย.BwtแhueIตeftกmypsตaoea่าmuoyงpกecslนั .eaaArywec“fhtuuaolalyllrolaynlr,ogeolktyimyreeo”au,d’ll“basogeoeekss they have different meanings. ถา้ อย่างนนั้ หนจู ะพูดว่าการเปน็ นักเขียนที่ดี คอื การเปน็ นักอ่านท่ีดีดว้ ยได้ไหมคะ So, can I say that to be a good writer, you have to be a good reader? 131

ถูกต้องครับ การอา่ นหนังสือเป็นการสะสมความรู้ ในหลวงท่านบอกว่า “หนงั สอื เปน็ ออมสนิ ” การอา่ นก็คอื การออมความรู้ เกบ็ สะสมไปเรื่อยๆ ท่ีส�ำคัญใชเ้ ทา่ ไหร่ก็ไมม่ ีวันหมด แถมยังงอกเงยเพมิ่ ขึ้นเร่ือยๆ ด้วย …. ผมถามพวกคุณบ้างดีกว่า เรียนจบกันแลว้ อยากท�ำงานอะไรกนั Exactly. Reading books is accumulating knowledge. His Majesty the King said that “Books are like saving.” Reading is thus an act of collecting knowledge over time. And importantly, knowledge is infinite and keeps on increasing. Let me ask you something. What do you want to do after graduation? หนูอยากเขียนบท หนูอยากท�ำ คอื ..หนยู ังไม่รูเ้ ลยค่ะ ภาพยนตร์ บทละครคะ่ รายการโทรทัศน์ Well… เป็นครีเอทีฟคะ่ I’d like to be I’d like to be a TV I don’t know yet. a screenwriter and show creative. playwright. 132

สว่ นใหญ่กอ็ ยู่ในสายงานความคดิ สร้างสรรคน์ ะ งานแบบนตี้ ้องเปน็ หนอนหนงั สือ เป็นเด็กมือซนท่ีชอบขีดเขียน ถือเป็นคุณสมบัตขิ ้อแรกๆ ที่ตอ้ งมี เวลาผมทำ� งานถ้าผมไมไ่ ด้เขียนอะไรเลย ผมคงคิดอะไรไม่ออก So, you want to work in the creative field. This field requires you to be a bookworm, a kid itching to keep his hands busy. This is the very first qualification. When I’m working, I cannot think if I don’t get to write something. นอกจากการอ่านแลว้ ยังมอี ะไรที่เปน็ ส่งิ สำ� คญั ในการเป็นนกั เขียนอกี ไมค๊ ่ะ Besides reading, what else are important to writers? การอ่านสำ� คญั ท่ีสุดแล้วครับ รองลงมาคือการฟัง และการดู Reading is the most important, followed by listening and watching. 133

ท่ีท�ำมาท้ังหมด คุณประภาสชอบงานอะไรมากที่สดุ คะ From all the works that you have done, what do you like the most. ผมชอบทุกงานครับ ผมชอบทำ� งานยากๆมากกว่างานงา่ ยๆ เพราะงานงา่ ยๆ มีคนท�ำเยอะ ใครๆ กท็ �ำได้ แตง่ านยากต้องใช้ ความพยายามมากกว่าและท่ีสำ� คญั คุณกจ็ ะเจอคู่แขง่ นอ้ ยกวา่ ด้วย แลว้ พวกคณุ อยากทำ� งานประเภทไหนมากกว่ากนั ละ I like them all. I prefer challenging works over easy ones because anyone can do easy works. On the contrary, challenging works require more efforts and there are a not many competitors. How about you, which type of work do you prefer? 134

คำ� ถามสดุ ท้ายนะค่ะ คุณประภาสมี ใครเป็นแรงบนั ดาลใจในการอา่ น การเขียนบา้ งคะ Last question, who has inspired you to read and write? ในหลวงครับ ในหลวงทา่ นทรงเปน็ นักอา่ น นักฟัง นกั คิด และนกั เขียน ที่ยากจะหาใครเทียบเทา่ ได้ คณุ ดูงานพระราชนพิ นธ์ของพระองค์ทา่ นซิ ถ้าไดอ้ ่านจะร้วู ่าพระองคท์ ่านทรงมี พระอัจฉริยภาพมาก และจะเหน็ ความเปน็ นกั อา่ นของพระองค์ไดอ้ ยา่ งชดั เจนมาก His Majesty the King. He is an incomparable reader, listener, thinker and writer. If you read his literary works, you’ll realize how remarkably talented and excellent a reader he is. 135

หากให้คำ�นยิ ามตวั ตนของชายช่ือ “ประภาส ชลศรานนท”์ คงขนึ้ อยู่ทวี่ า่ จะมองมมุ ไหน นักเขยี น นกั ประพนั ธ์ นักแต่งแพลง หรอื แม้แต่ นกั บรหิ าร แต่ไมว่ า่ จะเป็นบทบาทไหนๆ ลว้ นประสบความสำ�เร็จอยา่ งงดงาม ดว้ ยความรูท้ ส่ี ะสมมาตง้ั แตว่ ยั เด็ก เพราะสำ�หรับเขา “หนังสือเป็นออมสิน” ทใ่ี ช้ไมม่ ีวันหมด To define a man named “Prapas Cholsaranon”, it depends on how you’re looking at him, as a writer, author, songwriter or even executive. But whatever the role he play, he has succeeded marvelously due to his knowledge that he has accumulated since he was young. For him, “books are like saving” that is never used up. Library – หอ้ งสมุด คำ� ศพั ท์ – ตน้ แบบ Bank of knowledge _ ธนาคารความร้ ู – แรงบันดาลใจ Lunch – อาหารกลางวัน Role model – สัมภาษณ ์ His Majesty the King’s Speech – พระราชด�ำรัส Inspiration – ผูก้ ่อต้งั ของในหลวง Interview – ระดมสมอง Dictionary – พจนานุกรม Founder – หอ้ งประชุม Newspaper – หนงั สอื พมิ พ ์ Brainstorm – ตนื่ เต้น Novel – นวนิยาย Conference room – เชื่อมโยง Barbershop – ร้านตดั ผม Excited – หนอนหนงั สือ Bookstore – ร้านขายหนังสือ Connection Bookworm 136

คณุ ธรรม ๘ : ความซือ่ สัตย์ Virtue 8 : Honesty คนตน้ แบบ : คุณลุงประยงค์ รณรงค์ ปราชญ์ชาวบ้าน คนดีศรแี ผน่ ดนิ Role model : Uncle Prayong Ronnarong Folk Scholar 137

บา้ นไมเ้ รียง อ.ฉวาง จ.นครศรีธรรมราช Ban Mai Riang, Chawang District, Nakhon Si Thammarat Province ๓๐ ปแี ลว้ ซนิ ะ กรีดยางมาตั้งแตอ่ ายุ ๑๒ ปี เวลาผา่ นไปเรว็ จริงๆ ตอนนอี้ ายจุ ะ ๕๐ แล้วชีวิตก็ยงั เหมอื นเดิม It’s been 30 years. How time flies! ไมเ่ หน็ จะมีอะไรดีข้นึ เลย ลุงประยงค์ในวยั ๗๗ ปี I’ve been a rubber farmer since I was 12. Uncle Prayong, aged 77 Now I’m almost 50, my life is still the same. Nothing changed, nothing got better. แล้วทำ� ไมเถา้ แกเ่ สง็ แคม่ าสรา้ งเพิงต้ังโตะ๊ ซือ้ น�้ำยาง ซอื้ ยางแผน่ ไมก่ ่ีปี But why is it that Seng who just started his business not long ago มที ั้งบา้ น ท้ังตึก มธี รุ กิจโรงแรม could nowมoสี wิบnลh้อoไมu่รse้กู sค่ี ,นั buildings, hotel business, and lots of trucks? 138

ผู้ใหญเ่ คยคิดเหมอื นผมไหม ทำ� ไมพวกเราทำ� สวนยาง มVาiตwllaั้งegแ’veตeร่bhbุน่ueetพaednอ่ no,แthrมhuai่ nbvรgebุ่นeปyerovู่ยfeuา่arตremาgvยeeeาtrrsยswbaไoeมllnt่เtหodeuน็errr?มeอีldivะeไwรsดh, yีขน้ึ เลย ก็ตอนนยี้ างราคาไม่ดี Thisatn’sotbseocaguosoedruribgbhetrnporwic. e ราคายางไมด่ ี ก็แลว้ ท�ำไมพวก แลว้ มันจะเป็นไปได้ไหม พอ่ คา้ คนกลางถึงรวยเอา รวยเอา ท่ีชาวสวนยางอย่างพวกเรา Ifgwtehhtetyinpagrricereicthhisoesrneoatmngdidordoicldeh,mether?enn Is it poจssะiทblำ� eแบfoบrพr่อuคbb้าคerนกfaลrาmงers like us tmoidddolelimkeenwhdaot?the Bกeเ็ cขาaเuปsน็eพthอ่ eคy้าไaงre traders. ท�ำยงั ไง How? ก็เป็นคนกำ� หนดราคาเอง โดยไม่ตอ้ งให้พ่อคา้ คนกลาง มาตีราคายางของเรา Well, we set our own price without the middlemen’s meddling. มนั จะเปน็ ไปได้ยังไง How is that possible? 139

เวลาเราเอายางไปขาย เคยบอกคนซือ้ ไหม ว่าเราจะขายเทา่ ไร When we sell rubbers, do you tell the buyer how much we want to sell? ไม่เคย เราตง้ั ราคาเองแลว้ ใคร จะมาซอื้ ยางเรา No, I don’t. But if we set our own price, who would buy from us? ถ้าฉนั บอกวา่ เราสามารถตงั้ ราคายางของเราได้ พวกเราจะเชื่อไหม If I tell you that we can set our rubber price, would you believe me? จะท�ำได้ยังไง How can we do that? ฉนั มวี ิธที ี่พวกเรา แกจะทำ� ไดย้ งั ไง ไหนลองบอกวิธีมาซิ จะสามารถตัง้ ราคายางเราเองได้ How? Tell me. ฉันขอแค่ความร่วมมือจากทกุ คนจะได้ไหม I know the way that can let us set our own rubber price. But I need everyone to cooperate. 140

เราจะรว่ มกันลงทนุ สร้างโรงงานรมยางข้ึนในหมูบ่ ้านของเรา Together,รwับeซ’ื้อllนi้�ำnยvาeงsทt ี่พinวกbuเรiาldกinรgีดไoดu้ r own rubber-processing plant to buy the latex that we collect. ผลิตยางแผ่นคุณภาพดีตรงกบั ท่ีตลาดตอ้ งการ ก�ำหนดราคาขายเอง และจะหาตลาดกันเอง We’ll porowdnupcreichei,gha-ndqumalaitrykerut bobuerrpsrhoedeutcst.ss.et our เมอ่ื กอ่ นเราตอ้ งคอยถามพวกพอ่ คา้ ซอ้ื เถอะ ที่ซอื้ ยางของเราวา่ จะซอื้ ราคาเทา่ ไร Please buy! ทั้งหมดกก่ี โิ ล ยางเราเกรดอะไร Before, we had to ask the middlemen how much and ขายเถอะ how many they wanted to buy from us. Please sell! เกรด ๑เขาบอกเกรด ๕ เรากท็ ำ� อะไรไมไ่ ด้ 1 butOwurercuobtuhbledeyrns’wtwederoereaGnarycatthduieanlgl5y.ifGtrhaedye said 141 ตอ่ ไปนเ้ี ราไมต่ อ้ งตอบคำ� ถามพวกนแี้ ลว้ เพราะเราจะบอกคนซอ้ื เองวา่ ยางเราเกรดอะไร Fmroiddmidrelnecomtwlyenownbh,eawtceaouudsroenrwu’tbehb’lael vrteeglltrooadutaerlskbautroyee.trhse จะขายราคาเทา่ ไร แลว้ มี ใหซ้ ือ้ ได้เท่าไหร่ And how much and how many we want to sell.

แลว้ เราจะเอาเงนิ ท่ี ไหน มาสรา้ งโรงงาน And where do we get the money to build the plant? ก็เงินของพวกเรานแ่ี หละ มาลงทุนด้วยกัน From our money. We’ll make a joint investment. แลว้ ถ้ามันเอาเงนิ ไปทำ� อย่างอื่น ไม่ทำ� อยา่ งท่ีพดู กบั พวกเราจะทำ� ยงั ไง ไมส่ ญู เงินฟรีๆ เหรอ What if he doesn’t use the money like he promise? Wouldn’t we lose our money for nothing? แต่ฉนั วา่ ก็นา่ ลองนะ ประยงคม์ ันเป็นคนจริงจัง ทำ� ไรท�ำจริง ลงทุนคนละตง้ั เป็นหมื่น แลว้ ถ้าท�ำได้จริงอย่างท่ีพูด Ten thousand ก็จะเปน็ ผลดีกับพวกเราทกุ คน baht a person. I think we should try. Prayong is a real เToงhfินamเtป’so็นnaลeา้ yloน!t man who keeps his word. And if he succeeds, it will be good for all of us. สรุปว่าพวกเราชาวไมเ้ รียง ตกลง!! So, do we have an agreement? 142

จะรว่ มกันสร้างโรงงานรมควนั ของพวกเราเองนะ มีสมาชกิ ท่ีเข้ารว่ มโครงการทั้งหมด ๓๗ ครอบครัว เป็นเงินลงทุนหนง่ึ ล้านบาท We’llfabmuiilldiesoutrhaotwwnillrujobibnetlry-ipnrvoecsetsasintogtapllaonfto. nTehmerilelioanre 37 baht for this project. ผมรับรองวา่ เงนิ ก้อนนจ้ี ะไมส่ ูญเปล่า เราจะรว่ มกนั สรา้ งให้ชุมชนของเราเป็นชุมชน ชาวสวนยางท่ีเขม้ แข็งและพง่ึ พาตนเองได้ I guarantee that this money will not beanwdassteeldf-. reWlieanwtilclobmumildunaitsytroofng rubber farmers. ตดั ยางให้ได้ ขนาด ๑๐ x ๑๐ นว้ิ นะ Cut rubber sheets of 10 x 10 inches. ใสถ่ ุงแล้วจา่ หน้าซองถึงบริษทั ที่ให้ช่ือไว้นะ อย่าลืมแปะท่ีอยโู่ รงรมควนั ของเรา ปริมาณ การผลติ และเบอร์ตดิ ต่อดว้ ย เสร็จแล้วสง่ เลยนะ ทั้งหมด ๑๔ บริษทั Then pack and mail them to the companies on the list. Don’t forget to include our plant address, production volume, and contact number. Send them right away, there are a total of 14 companies. 143

นา้ คดิ วา่ บริษัทพวกนจี้ ะตดิ ต่อซื้อยาง ยางเราคณุ ภาพดี จากเราจริงๆเหรอ ตรงกับท่ีบริษัทพวกนต้ี อ้ งการ Our rubber products are Do you really think these companies will buy our rubbers? of high quality and meet their requirements. ๖ จาก ๑๔ บริษทั ที่เราส่ง เพราะเขาจะเอาสง่ นอกไปผลิตถุงยางอนามยั ตวั อย่างไปให้ดู เขาตกลงซือ้ เขาเหน็ ยางตวั อยา่ งเขาตอ้ งซื้อแน่นอนฉนั ม่ันใจ ยางของเราแล้วนะ They will export the rubbers to make condoms. If they see these rubber samples, 6 out of 14 companies that I’m pretty sure they’ll want to buy them. received our samples have ตอ่ ไปนเี้ ราก็ไม่ตอ้ งพง่ึ พ่อค้าคนกลางแล้ว decided to buy our rubbers. เราจะพึง่ ตวั เราเองกนั นะพวกเรา We don’t need those middlemen any more. From now on, we will stand on our own feet. ๑ เดือนฝ่านไป... One month later… ๒ ปี ผา่ นไป… หนว่ ยงานต่างๆ เขา้ มาดงู านที่บ้านไมเ้ รยี ง Two years later… Many agencies came to Ban Mai Riang for study visits. 144

พวกผมขอเขา้ ร่วมเป็นสมาชกิ กบั คณุ ประยงค์ได้ไหม ผมจะให้ชาวบ้านสง่ นำ�้ ยางมาที่น่ี เพราะราคาดีกวา่ ขายพอ่ ค้าคนกลาง Can we join you? We’ll sell the latex to you because you give us a better price than the middlemen. พวกผมทำ� กนั เลก็ ๆ ครับ เอาอย่างนซี้ ิ พวกคุณก็ไปรวมกล่มุ กนั แลว้ ท�ำแบบผมน่ี เพ่ิงจะเร่ิมต้น แหละ ติดขดั อะไรหรือตอ้ งการให้ช่วยเรื่องอะไรก็บอก กลัวมนั จะใหญเ่ กินไป รับไม่ไหว ผมยนิ ดีช่วยเราจะได้ก้าวไปดว้ ยกนั นะ We run a small business and Well, why don’t you form your own just get started. If it grows group? And if you need any help, just too big, I’m afraid we can’t let me know, I’m happy handle it. to help so we can grow together. จากชมุ ชนไม้เรยี ง ลงุ ประยงค์ยงั ขยายความร่วมมอื และน�ำความรูใ้ หมๆ่ ไปยังชุมชนอน่ื ๆ อกี ด้วย Uncle Prayong began to cooperate and share new knowledge with other communities. 145

พวกเราไมอ่ ยากท�ำนาแล้ว ย่ิงทำ� ยิ่งจน ถ้าพวกพี่ ไมท่ ำ� นา พวกผมจะเอาอะไรกิน We don’t want to farm rice วันนผี้ มมาขอร้องใหพ้ วกพ่ีปลกู ข้าว anymore. We’re only getting poorer. What are we going to eat if you stop farming rice? Today, I came to ask you to grow rice. แต่ชว่ ยทำ� ข้าวเปลือก แล้วข้าวแข็ง ข้าวเมด็ สนั้ ให้เปน็ ข้าวสารใหผ้ มหน่อยนะ ท่ีคนไมก่ นิ กันจะรับซ้ือด้วยไหม เร่ืองการตลาดผมจะชว่ ยเอง What about hard and short But I also want you to mill grain rice that people don’t them for me. I’ll help eat? Would you buy them too? with marketing. เพ่มิ ยงั ไง How? จะยากอะไรเพราะเรากก็ ินข้าวกนั ทุกคน How hard can that be, everybody eats rice. ข้าวพวกนข้ี ายเปน็ ข้าวเปลือกได้ เกวียนละแค่ ๓,๒๐๐ บาท ผมคดิ วา่ เราจะเอามาเพิม่ มลู คา่ They are sold as unmilled rice for just 3,200 baht per cart. I think I can use them to create added value. 146

ทำ� แบบน้ี เราจะไดเ้ งนิ เพมิ่ เทา่ ไหร่ How much will we make from doing that? กเ็ อามาสี ให้เปน็ ข้าวสาร เอามาทำ� ใหเ้ ปน็ แปง้ แล้วกเ็ อาไปท�ำขนมจนี ขาย We mill them and turn them into rice flour to make rice noodles for sale. ขา้ วเปลือก ๑ ตนั เอามาสจี ะไดข้ า้ วสาร ๖๒๐ กิโลกรัม One ton of uขnาmยilกleิโdลกrรicัมeลpะro๙duบcาeทs 6จ2ะ0ไดk้เiงloนิ gr๕amพsันwกhวit่าeบrาiทce. If we sell white rice for 9 baht per kilogram, we would make around 5,000 baht. แต่ถ้าเอาไปทำ� เป็นแปง้ ขนมจีน จะได้แป้ง ๘๓๔ กิโลกรัม น�้ำหนกั เพิ่มขนึ้ มา ๓๕% ถา้ ขายแปง้ ราคา ๙ บาทเหมอื นกนั But if we use thจeะไ6ด2เ้0งินkil๗ogrพaัmนกsวo่าfบwาhทite rice to make rice flour, we could make 834 kilograms of flour. That’s a 35% weight increase.If we sell the flour at price of rice, we would make around 7,000 baht. 147

พอเอาแปง้ มาทำ� ขนมจีน จะไดข้ นมจนี ๑,๖๗๒ กิโลกรัม But thขaาtยsกaิโmลeกรaัมmลoะu๙ntบoาfทfloจuะrไดc้เaงnนิ b๑e๕u,๐s๔ed๘tบoาmทake 1,672 kilograms of rice noodles. If we sell them for 9 baht per kilogram, we would make 15,048 baht. Tนhเี่รisม่ิ aจlาl กstขaา้ rวtเsกfวrยีoนmลoะn๓e,๒ca๐r๐t oบfาrทicนeะ at the price of 3,200 baht. Stunned!! Speechless!! เราจะท�ำเงินไดแ้ บบนจี้ ริงๆ เหรอ ท่ีผมพูดทั้งหมดนี้ไม่ได้พดู ลอยๆ นะ Can we really ผมได้ทดลองทำ� แล้ว do that? I didn’t make this up. 148 I’ve already tried this. และกเ็ หน็ ว่าถ้าพวกเรามารวม กลมุ่ กนั กส็ ามารถท�ำได้ If we all get together as a group, we can do it.

ก่อนอื่นเราตอ้ งมาทำ� ข้อตกลงกนั ว่าใครปลกู ขา้ ว ใครท�ำขา้ วสารให้เป็นแป้ง Fใiคrรstทำ� wขา้ eวเปhลaือvกeให้เtปoน็ ขaา้ gวrสeารeเอoาไnปกwอ่ นhเoทา่ wไรill เอาไปกอ่ นเท่าไร grow rice, who will handle rice milling and how much their shares are. Who will make riceflour and how much are their shares? ใครทำ� แป้งให้ เปน็ ขนมจนี เอาไปเท่าไร Who will make rice noodles and how much are their shares? เราจะรว่ มกันสร้างโรงงานตรงน้ี ได้ผลก�ำไรเทา่ ไร เราก็เอามาปนั ผลกัน We will build a plant right here together and share the profits. เอาด้วย!!! We’re all in !!! ทกุ คนว่ายังไง yWohuast adyo? เวลาผา่ นไป จาก ๕ ปี ๑๐ ปี ๓๐ ปี ชวี ิตความเปน็ อยขู่ อง ชาวไม้เรียง อ.ฉวาง จ.นครศรธี รรมราช ดขี ้นึ ตามลำ� ดบั 5 years. 10 years. And 30 years had passed. The lives of Mai Riang villagers continued to improve. 149

จากชาวสวนท่ตี ้งั หน้าต้งั ตากรดี ยาง ท�ำยางแผ่นสง่ ขายพอ่ คา้ คนกลาง กลายมาเป็นชาวสวนยางที่รู้เท่าทนั ตลาด มอี �ำนาจตอ่ รองราคา ไม่อยูภ่ ายใตเ้ งื่อนไขของพอ่ คา้ เปน็ ชุมชนพ่งึ ตนเองไดอ้ ย่างสมบรู ณ์ From simple farmers collecting latex and selling rubber sheets to the middlemen, they had become smart farmers who understood the market and had power to bargain. They were no longer dependent on the middlemen and had become fully self-reliant. ส�ำหรับลุงประยงค์ หลงั จากสรา้ งชมุ ชนไม้เรยี งจนเขม้ แขง็ ก็เดินทางไปให้แนวคดิ ความรู้ และแรงบนั ดาลใจ กับชมุ ชนต่างๆทว่ั ประเทศ ถึงการพ่ึงพาตนเอง และการอยู่อย่างยั่งยืน For Uncle Prayong, after his success in building a strong community in Mai Riang, he traveled to share ideas and knowledge to inspire various communities throughout the country about self-reliance and self-sustainability. ลุงประยงคใ์ นวัย ๗๗ ปี ยังคงสนุกกับการศึกษา คน้ คว้าวิทยาการใหมๆ่ เกยี่ วกบั ยางพารา และยังคงถ่ายทอดความรู้ สูส่ มาชกิ อยเู่ สมอๆ Uncle Prayong, now 77 years of age, was still actively learning new techniques and knowledge about Para rubber and always passing his knowledge onto his fellow members. Para seminar 150