5ส สำหรับหัวหน้าพื้นที่

อภิชาติ ยิ้มแสง APICHART YIMSAENG วิทยากรที่ปรึกษา ผเู้ ชี่ยวชาญด้านระบบ 5ส apichart_yim@ hotmail.com : 086-6909952 : Line id : mrchart5s

World Class Manufacturing / Servicing S4 Seiketsu (Standardization) S1 S3 S2 Seiri Seiso Seiton (Organization) (Cleaning) (Neatness) S5 Shitsuke (Discipline) Page 2 Motivation Sufficient Economy Education, 5S Structure & Master Plan Copy Right : TPA by Anuwat S.

ส1 = สะสาง : จัดระบบองคก ร Page 3 ส2 = สะดวก : ระเบยี บเรียบรอย ส3 = สะอาด : ตรวจสอบแกไ ขส่ิงผิดปกติ ส4 = สรางมาตรฐาน: สรางแนวทางปฏิบตั ิ ส5 = สรางวนิ ัย: สรางแรงจูงใจและตรวจประเมนิ

หวั หนาพ้นื ท่ี 5ส มบี ทบาทหนา ที่และความรบั ผดิ ชอบ Page 4

สรา้ งมาตรฐาน คอื การสรา้ งแนวทางการปฏบิ ตั ทิ ่ดี รี ว่ มกนั เพอ่ื เป็นหลกั เกณฑ์ ในการปฏบิ ตั ิ จนบรรลผุ ลสาํ เรจ็

สรางมาตรฐาน กําหนดเปนลายลกั ษณอกั ษร (Documented) Seiketsu ฝก อบรม (Training) Standardization สรางแนวทางปฎิบัติ ติดตามประเมินผล (Monitoring) ที่ดีรว มกนั การจงู ใจ (Motivation) ปรบั ปรงุ ใหด ขี ึ้น (Revision) Page 6

วตั ถปุ ระสงค์ สะสาง สะดวก สะอาด ลดความเสย่ี ง รกั ษา พฒั นา ยกระดบั ในการปฏบิ ตั งิ าน สรา้ งมาตรฐาน

แนวทางการกาํ หนดมาตรฐาน 5ส สง่ิ ท่ที กุ คนรว่ มกนั สามารถปฏบิ ตั ิ กาํ หนดข้ึน ตามไดเ้ หมือนกนั ระบวุ ธิ ีปฏบิ ตั ิ มาตรฐาน เกดิ ผลดีต่อทกุ ชดั เจนเขา้ ใจงา่ ย คนและบรษิ ทั 5ส สอดคลอ้ งกบั นโยบาย ตอ้ งสามารถเปลย่ี นแปลง ไดต้ ามความเหมาะสม

หลกั การในการเขียนมาตรฐาน KISS Keep It Short and Simple สนั้ กระชบั ง่าย Page 9

มาตรฐาน มาตรฐาน มาตรฐาน 5ส กลาง พื้นที่ Page 10

มาตรฐาน มาตรฐาน การบาํ รงุ รกั ษา การจดั เกบ็ รปู แบบของ มาตรฐาน มาตรฐาน การใช้งาน Page 11

ขันตอนการจดั ทาํ มาตรฐานพนื ที 1 จดั ทาํ 3ส แรก 5 ประกาศใช้ 6 บรรจุหัวข้อใน 2 ประยกุ ต์ใช้ แบบฟอร์มการตรวจ ตามแนวคดิ VFP 7 ทบทวน ปรุงปรับ ยกระดบั 3 จดั ทาํ มาตรฐานพืน้ ท่ี 4 ทมี มาตรฐานกลาง 8 พจิ ารณา Page 12

มาตรฐานพืน้ ท่ี มาตรฐาน มาตรฐานจดั เกบ็ มาตรฐานใชง้ าน พ้นื ท่ี มาตรฐานบาํ รุงรกั ษาเบ้อื งตน้ Page 13



สรุป ส4 (สรางมาตรฐาน) สรา งมาตรฐาน คอื การสรางแนวทางการปฏิบตั ิ ทดี่ ีรวมกนั เพอ่ื เปน หลักเกณฑใ นการปฏบิ ตั ิ จนบรรลุผลสําเรจ็ วัตถปุ ระสงค เพ่อื รักษา พฒั นา และยกระดับการทาํ 3ส แรก และลดความเสย่ี ง ในการปฏิบัติงาน ตวั ชว้ี ดั ยอมรับแนวทางปฏบิ ตั ิ สามารถทําแทนกัน ได ตามผลลพั ธท่ีตอ งการ และบรรลุ เปา หมาย KPI ในหนวยงาน Page 15

ตวั ช้ีวดั สรา้ งมาตรฐาน ยอมรบั แนวทางปฏบิ ตั ิ ทาํ งานแทนกนั ได้ บรรลเุ ป้ าหมาย (KPI) เป็นมาตรฐานท่ดี ี KPI แผนกฯ ทาํ ไดต้ ามแผน ทกุ คนเขา้ ใจได้ บรรลเุ ป้ าหมาย งา่ ยตอ่ การปฏบิ ตั ิ แผนดาํ เนินการ แน่นอน วนั น้ีพว่ี ดุ ลา ผมทาํ แทนได้ สบายมาก

การสรา้ งแรงจูงใจใหท้ กุ คนทาํ ตามมาตรฐาน 1 ใหท้ กุ คนเขา้ มามีสว่ นรว่ มในการจดั ทาํ 2 ปรบั ปรุงในกรณีท่มี ีการเปล่ยี นแปลง 3 สามารถเขา้ ใจได้ ไม่มีความซบั ซอ้ น 4 ใหค้ วามรู้ 5 เหมาะสมและสอดคลอ้ งกบั การใชง้ านไดจ้ รงิ 6 งา่ ยต่อการนําไปปฏบิ ตั ิ





ลดความเสยี ง เพมิ ความถกู ตอ้ งในการทาํ งาน

ข้นั การตรวจประเมนิ Page 21

เปา หมายของการตรวจประเมนิ ตรวจเพ่อื กระตนุ การปรบั ปรงุ ตรวจ เพื่อวดั ผล Page 22

Management by Fact หลกั 3 จรงิ 三現主義 SANGEN SHUGI 現場 げんば Genba Work sites 現物 げんぶつ Genbutsu Actual goods 現実 げんじつ Genjitsu Phenomenon See and look the actual goods at the work-site and watch (Study) the phenomenon. Page 23

陰 KKD Fact & 陽 Data KeiKen 経験 Kan 感 Dokyou 度胸 ความกลา (ก๋นึ ) ประสบการณ (เกา) จินตนาการ(เดา) Page 24 Genius Approach

ระดบั ของการตรวจประเมิน ระดบั 3 Top Management Audit ระดบั 2 การตรวจประเมินจากภายนอก Committee Audit Third Party Audit ระดบั 1 Self Audit Page 25

Self Audit วัตถุประสงค 1. เพื่อเปน การติดตาม ตรวจสอบวา สมาชิกในพื้นที่มีการทําระบบงาน 5ส อยา งสมาํ่ เสมอหรอื ไม 2. เพอ่ื เปน การทวนสอบมาตรฐานท่กี าํ หนดไว วามคี วามเหมาะสมใน การ ปฏบิ ตั ิหรือไม 3. เพอ่ื ใหเ กิดการปรบั ปรงุ งาน ขอใหม ีวินัย ปฏบิ ัตติ ามมาตรฐานที่ กาํ หนดไวร วมกนั  ตรวจอยา งเปน ทางการ : 1 คร้งั /เดอื น Page 26

Self Audit การเตรยี มพรอ มกอ นการตรวจ • ศกึ ษามาตรฐานพืน้ ที่ของตนเอง, เกณฑก ารตรวจ และแบบฟอรม การให คะแนนใหเ กิดความเขาใจอยางชดั เจน * ในเบ้อื งตนใหใ ชแ บบฟอรมการตรวจแบบพนื้ ฐาน • สมาชิกในพ้นื ท่ตี องเตรียมขอมูลท่ีเก่ยี วขอ งไวใหพ รอมสาํ หรบั การตรวจ รวมกับหัวหนา พื้นที่ • เตรยี มอปุ กรณก ารตรวจ เชน ไฟฉาย ถงุ มือ กลองถายรปู ใหพรอม Page 27

Self Audit หลกั ในการตรวจดว ยตัวเอง • ตรวจโดยหัวหนา พืน้ ท่ี หรือผบู ริหารของพื้นท่ีนนั้ ๆ • เนน การตรวจตามมาตรฐานพนื้ ทกี่ าํ หนดไวเ ปน สาํ คัญ • ดาํ เนินการตรวจใหเปนไปตามแผนท่วี างไว • ทบทวนการตรวจในหัวขอทผ่ี ลคะแนนการตรวจคร้ังกอนหนา ตาํ่ กวา ระดับเปาหมาย • ตรวจตามเกณฑท ก่ี ําหนดไวอยางเครง ครดั ตรงไปตรงมา ไมเขา ขา ง ตนเอง • หากพบจดุ ทตี่ องปรับปรงุ ควรถา ยภาพไวแ ละนาํ ไปเปนประเด็นในการ ระดมสมองเพ่อื ใหเ กดิ การปรับปรุงอยางตอ เนื่อง Page 28

Self Audit ขอ ปฏบิ ตั ิภายหลังการตรวจ • ภายหลงั การตรวจทกุ ครั้งตองมกี ารประชุมสรปุ ผล ในกรณที ผี่ ลการ ตรวจ ต่าํ กวา เปาหมาย ที่กาํ หนด ตอ งวเิ คราะหสาเหตุวา เปน เพราะ เหตุใดแลว กาํ หนดมาตรการแกไ ข/ปองกัน • นําภาพถายมาพิจารณาในการประชมุ ดว ย • บนั ทึกและแสดงผลการตรวจประเมินในรูปแบบทีเ่ ขาใจงา ย • เกบ็ บันทึกการแกไ ขภายหลงั การปรับปรงุ เพอ่ื เปน แหลงความรตู อไป Page 29

Committee Audit วัตถปุ ระสงค 1. เพ่ือเปน การตดิ ตาม ตรวจสอบวาพน้ื ทม่ี กี ารรกั ษาสภาพการทํา ระบบงาน 5ส อยางสมํา่ เสมอ และตอเนอ่ื ง หรอื ไม 2. เพื่อตรวจสอบวาทกุ พื้นทม่ี ีการดําเนนิ ระบบงาน 5ส ภายใต มาตรฐาน ทถ่ี กู กาํ หนด 3. เพ่ือสงเสริมใหมกี ารยกระดับมาตรฐาน 5ส ใหส งู ข้ึนทั่วทัง้ องคก ร  ตรวจอยางเปนทางการ : 2 เดือน/ครง้ั Page 30

Committee Audit การเตรียมพรอมกอนการตรวจ • ศกึ ษาเกณฑการตรวจ และแบบฟอรม การใหค ะแนนใหเกิดความเขา ใจ อยา งชัดเจน • ศกึ ษาผลการตรวจประเมินครั้งกอนหนา เพื่อนาํ มาติดตามความคบื หนา ของการปรับปรุง • เตรียมอปุ กรณการตรวจ เชน ไฟฉาย ถุงมือ กลอ งถายรูป ใหพ รอ ม Page 31

ข้ันตอนการการตรวจประเมนิ 1. แตล ะทมี ตรวจนดั ประชมุ กนั เพอ่ื เตรียมความพรอ มกอ นถงึ เวลาตรวจ 10~15 นาที 2. เพอื่ ช้ีแจงวตั ถปุ ระสงค เปา หมาย และอาจจะรายงานผลการตรวจคร้งั ที่ผา นมาใหท ราบ โดยทั่วกนั ดว ย 3. ตรวจสอบอุปกรณห รือเคร่ืองมือประกอบการตรวจ เชน แบบฟอรมการตรวจ, เอกสาร การตรวจครั้งที่ผา นมา, กลอ งถา ยรปู เปนตน 4. เดนิ ทางไปถงึ พนื้ ทตี่ รวจประมาณกอ นลว งหนา 5 นาที 5. พ้ืนทีต่ รวจ เรมิ่ จาก บอรด 5ส , จุดทดี่ ี และ จดุ ตองที่การไดรับคาํ แนะนาํ 6. ตรวจตามแบบฟอรม 7. หลงั การตรวจเสรจ็ หวั หนาทีมสรปุ ผลคะแนนแบบกวา งๆ และขอ เสนอแนะทีไ่ ดใหไ วใน แตละจุด 8. แจง ผลคะแนน ภาพจุดบกพรอง และขอเสนอแนะ ใหก ับพืน้ ทภ่ี ายใน 7 วนั Page 32

TOP Audit - แจง ผลการตรวจไปยงั พนื้ ที่ / ผบู รหิ ารพื้นที่  คณะกรรมการตรวจประเมนิ ระบบ 5ส เปน แมง าน รวมท้ังคณะกรรมการสงเสรมิ เพื่อพัฒนา ระบบ 5ส ในพื้นที่ - วางแผนการตรวจเปน รายป - เตรยี มอปุ กรณต า งๆใหพ รอม - ติดตามผลการปรบั ปรงุ เพ่ือรวมใชตรวจ ประเมินคร้งั ตอ ไป P D - Opening Meeting *(ตามความเหมาะสม) A - ตรวจประเมนิ โดยใชแ บบฟอรม C การตรวจ (มไี มก ห่ี วั ขอ ,รูปแบบทง่ี า ย) ประเมนิ ผลการตรวจ Page 33

TOP Audit วัตถุประสงค 1. เพ่อื เปนการติดตาม ตรวจสอบการทําระบบงาน 5ส ของ องคกรในภาพรวม 2. เพ่อื เปนขวญั และกําลังใจแกพ นกั งาน รวมถงึ ยืนยัน เจตนารมณ ความมุงมน่ั ของผูบรหิ ารทใี่ หค วามสําคญั ในการ ดําเนินระบบงาน 5ส  ตรวจอยางเปนทางการ : 4~6 เดอื น/ครง้ั Page 34

TOP Audit หลกั การตรวจของผูบรหิ ารระดับสงู • ควรเปน ผบู รหิ ารระดับผจู ดั การฝา ยขึ้นไป • ไมเ นน การตรวจในรายละเอยี ดการดําเนินระบบงาน 5ส • เนน การสรางแรงจงู ใจ สง เสริมใหเ กดิ ความรว มมืออยา งจริงจัง - ชมเชยและชแี้ นะผลงาน Kaizen, สงิ่ ประดิษฐต างๆ - เย่ยี มชมบอรดแสดงผลตา งๆ ในพืน้ ที่ • ประเมินผลการตรวจแลวแจงใหพื้นท่ที ราบภายใน 2 วัน (ไมควรเกิน 7 วัน) Page 35

การประเมินความคบื หนาระบบ 5ส ในพ้นื ท่ี 36

คณุ ภาพ • ทาํ 5ส มนั ใจวา่ สง่ สนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ ารทมี ี คณุ ภาพใหก้ บั ลกู คา้ • มนั ใจไดว้ า่ พนกั งานทกุ คน ประสทิ ธิภาพ สามารถทจี ะ ดาํ เนนิ การดว้ ย ตนเองได ้ ความ • พนกั งานมนั ใจ ปลอดภยั คณุ ภาพชวี ติ ใน การดาํ เนนิ งาน ในบรษิ ทั Page 37

Productivity Improvement งาน งาน Low Quality High Quality งาน มาตรฐานการปฏบิ ัติงาน Page 38

Page 39

PDCA (Deming Circle / QC Circle) Corrective Preventive Action Action A P Improvement = Kaizen CD แบบไหน ? Pdca Copy Right : TPA by Anuwat S. pDca pdCa pdcA Page 40

PDCA (Deming Circle / QC Circle) Plan Check Action Doing Copy Right : TPA by Anuwat S.

การที่จะสรา งกาํ แพงเขอื่ นที่แขง็ แรงนน้ั จะใชเ พยี งหิน กอ นใหญๆ อยา งเดยี ว หรอื จะใชห ินกอ นเล็กๆ เพยี งอยางเดียวก็ ไมได ถา เอามาแตหนิ กอ นใหญๆ นํ้าจะรัว่ ไดถ า มแี ตหนิ กอ นเล็ก ถา น้ํามาแรงกจ็ ะพงั ทลายไดงา ย น่ีคอื เหตุผลทีต่ องบรหิ ารโดยรวม การปรับปรงุ และพัฒนากจิ การเปรยี บเทียบกบั เข่ือนทเี่ กบ็ กักนาํ้ Page 42

ทฤษฎแี มเ หลก็ N N NS N S NSS N S S NS N S เหลก็ ท่ัวไป ไมม ีพลังแมเ หลก็ เนื่องจากเสนแรงแมเ หล็กไมไ ดแรงในทิศเดยี วกนั NS NS NS NS NS NS NS NS NS NS ถา โมเลกุลในเหลก็ ถกู จดั เรยี งใหเปน ทศิ เดยี วกันแลว ยอ มทาํ ใหเ กิด พลงั Copy Right : TPA by Anuwat S. Page 43

แนวคิดการทํางานรวมกนั ผบู ริหาร เปเปาา หมมาายย ผลลพั ธ Copy Right : TPA by Anuwat S. ลกู นอง Page 44

ในการปฏิบตั ิงานน้ัน ยอ่ มเกิดปัญหาข้ นึ ไดเ้ สมอ เม่ือเกิดปัญหาใหร้ ีบคิดหาทางแกไ้ ข อยา่ ปล่อยใหป้ ัญหาสะสม จะลุกลามบานปลาย แกไ้ ขยาก ถา้ แกค้ นเดียวไมไ่ ดก้ ็ให้ รว่ มกนั คิด แกไ้ ข ร่วมกนั คิด รว่ มกนั ทาํ การแกไ้ ขปัญหาจะ หมดไปโดยเร็ว รชั กาลที่ ๙ Page 45

Page 46

หลกั การ แตกปญ หาใหญ ใหย อยทสี่ ุดเทาท่ีจะทําได แกป ญ หายอย ๆ ท้ังหมด ปญหาใหญกจ็ ะแกไ ดเ อง ผูบรหิ าร เนน การบริหารนโยบาย ระดับสูง การแกไขปญหา ผบู ริหารระดบั กลาง ผูบรหิ ารระดบั ตน เนน การบริหารงานประจํา พนกั งานระดบั ปฏิบตั ิการ Page 47

เม่ือมี ปัญหา ตอ้ งใช้ ปัญญา แกไ้ ข Page 48

Page 49

Efficiency and Effectiveness ประสิทธภิ าพ = Output / Input ความสามารถในการวดั กระบวนการ ประสิทธิผล = Actual / Plan ความสามารถในการทาํ ตามเปา หมาย Page 50