Asean_new

138 รบั จา๎ ง กํอสรา๎ ง ทําโรงงาน เกษตรกรรม ขายของ (รวมถึงเป็นเจ๎าของร๎าน) และระยะเวลาท่ีเข๎ามาทํางาน หรอื พกั อาศยั จะอยูํเปน็ ระยะเวลานาน (มากกวาํ 2 ปี) จะไมํคํอยกลับบ๎านนอกจากชํวงเทศกาลถึงจะกลับ สํวนคนทไี่ มํมีใบอนุญาตก็จะไมกํ ลับบา๎ นเลย เพราะกลัวที่จะโดนจับแล๎วสํงกลับประเทศ แตํจะฝากเงินกับ เพ่ือนบา๎ นกลับไปใหค๎ รอบครวั หรอื ญาติ หลังจาก 31 ธ.ค. 58 ระยะเวลาท่ีกลํุมแรงงานตํางด๎าวเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัย ยาวนานข้ึนกวําเดิม มีปัจจัยมาจาก คําจ๎างท่ีสูงข้ึน ความสะดวกสบาย เนื่องจากมีการจดทะเบียนเป็น แรงงานตํางดา๎ วท่ีถกู กฎหมาย “เขากจ็ ะทาํ งานเกบ็ เงินเพื่อสงํ กลับให๎ครอบครวั สร๎างบ๎าน บางรายพอสร๎าง บ๎านเสร็จก็กลับไปอยํูบ๎านเลยไมํกลับมาอีกก็มี” โดยการใช๎ชีวิตของแรงงานตํางด๎าวจะอยูํรวมกันเป็น กลุมํ ๆ ไมํคํอยเขา๎ มาวนํุ วายกบั คนไทยมาก ที่พักอาศัยของแรงงานตํางด๎าวจะเชําห๎องอยูํกันเป็นตึกๆเลยก็ มี บางรายก็จะอาศยั กบั นายจา๎ งโดยนายจ๎างสรา๎ งเป็นที่พักห๎องแถวใหอ๎ ยํู ปัญหาด๎านอาชญากรรม เป็นท่ีทราบกันดีวํา แรงงานตํางด๎าวบางสํวนวํางงาน จึงมัก พบวํา บํอยครั้งมีการทะเลาะวิวาทจากการดื่มสุรา ส่ิงท่ีเกิดขึ้นกับชุมชนอีกประการท่ีเห็นได๎ชัดเจน คือ เร่ืองสิ่งแวดล๎อม มีขยะมาก ชุมชนสกปรกข้ึนเพราะความไมํมีระเบียบของแรงงานตํางด๎าว โดยกลุํม ตัวอยํางได๎ให๎ความคิดเห็นวํา “ปัญหาอาชญากรรมเกิดขึ้นจากคนไทยเองมากกวําท่ีกํอคดี คนตํางด๎าวไมํ กล๎ากอํ เร่ืองเพราะกลัวโดยจบั แล๎วสงํ กลบั ” 2) ความครอบคลุมทางสงั คม เม่ือประเทศไทยเข๎าสํูการเป็นประชาคมอาเซียน (31 ธ.ค. 58) ชุมชนไมํมีความแตกตําง จากเดิม ความหลากหลายทาง เช้ือชาติ วัฒนธรรม ไมํได๎มีมากข้ึนหรือลดลง “แตํมีบ๎างท่ีฟังภาษาพมํา กัมพูชาไมํออก” แตํน่ันไมํใชํปัญหาใหญํเพราะมีการใช๎ทําทาง หรือให๎เพื่อนที่พูดได๎เป็นตัวกลางในการ สื่อสาร คนในชุมชนคิดวําแรงงานตํางด๎าวมีความแตกตํางจากคนในชุมชนมาก โดยเฉพาะ ลักษณะทางกายภาพ ภาษา การแตํงกาย อาหาร และสุขอนามัย เชํน สํวนมากชาวตํางชาติกับเราก็จะ กลมกลืนกัน แตํจะสังเกตเห็นได๎ชัดเวลาเขาเดินไปไหนเขาจะไปเป็นกลุํม เราแยกออกชัดเจน พมําจะนํุง โสรํง ปะแปูงทานาคา ชาวกัมพชู าจะผิวดํา ผิวเข๎ม แตํถ๎าเปน็ ชาวลาวกจ็ ะแยกไมํออก แรงงานตํางด๎าวในชุมชนสามารถเข๎าถึงสวัสดิการขั้นพื้นฐานโดยเฉพาะแรงงาน ท่ีเข๎ามาแบบถูกกฎหมายเข๎ามาทํางานในโรงงานจะมีสิทธิ์ใช๎บัตรประกันสังคม ในด๎านการศึกษามีการสํง บุตรหลานกลับประเทศบ๎านเกิดของตนเอง แตํถ๎ามีการแตํงงานกับคนไทยลูกก็จะเรียนในไทย กลํุมตวั อยาํ งให๎ขอ๎ มูลวาํ “ถ๎าพอํ เปน็ คนไทย แมํเป็นแรงงานตํางด๎าว ก็จะแจ๎งแคํช่ือพํออยํางเดียวไมํใสํชื่อ แมํ” ในการแจ๎งเกิดให๎กับเด็ก สาเหตุท่ีแรงงานเข๎ามาทํางานในชุมชนเพราะมีรายได๎ที่ดีกวําอยํูประเทศ ตนเอง แตํถา๎ เกิดการถูกละเมิดสิทธิ์ก็จะมีการแจ๎งความโดยมีคนไทยเข๎ามาให๎ความชํวยเหลือแจ๎งความให๎

139 แตถํ ๎าเป็นแรงงานท่ีเข๎ามาแบบผิดกฎหมายก็จะไมํกล๎าไปแจ๎งความเพรากลัววําถ๎าแจ๎งแล๎วตัวเองก็จะโดน จบั ไปด๎วยแล๎วสํงกลับประเทศ ทําให๎ไมกํ ล๎าไปแจ๎งความ การยอมรับแรงงานตํางด๎าวท่ีเข๎ามาพักอาศัยในชุมชนสํวนใหญํยอมรับกลํุมแรง งาน เหลํานี้เป็นสมาชิกของคนในชุมชน เพราะมีความค๎ุนเคย อยํูกันมานาน และต๎องใช๎แรงงานจากแรงงาน ตํางด๎าวในการประกอบอาชีพ มีการแบํงโซนในการอาศัยอยํางชัดเจนไมํสร๎างความเดือดร๎อน จึงไมํคิดวํา เป็นภาระของชุมชน แตํก็ยังไมํสามารถไว๎วางใจให๎แรงงานตํางด๎าวไปทําธุระแทนเพราะตํางคนตํางอยูํ “เวลาเจอหนา๎ กนั มียมิ้ ใหก๎ นั ” แตถํ ๎าในชมุ ชนมงี านหรอื ไหวว๎ านใหช๎ ํวยยกของหรือชํวยงานอะไรก็ยินดีที่จะ ชํวย แตํต๎องไมํใช๎เวลานาน แตํเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินก็จะเป็นบางกรณี เพราะการสื่อสารท่ีไมํเข๎าใจกันทําให๎ ไมํสามารถร๎องขอความชํวยเหลอื 3) ผลกระทบทางสงั คมเมื่อเข๎าสปํู ระชาคมอาเซียน (1) มิตทิ อ่ี ยํอู าศยั สวํ นใหญํไมคํ ํอยมปี ัญหาด๎านที่อยูํอาศัย เพราะแรงงานตํางด๎าวจะ เชาํ หอพกั อยํู มกี ารอยูํทพี่ กั ทนี่ ายจ๎างจัดให๎ แตจํ ะเปน็ ประเด็นดา๎ นพน้ื ทส่ี าธารณะ ท่ีคนไทยไมํสามารถเข๎า มาใชบ๎ ริการได๎ แรงงานตาํ งด๎าวจะเขา๎ มาเลํนกีฬามากกวาํ คนไทย “เขาจะรวมกันเป็นกลุํมๆมาเลํนฟุตบอล ในศูนยก๑ ารเรยี นรูแ๎ ละสวนสาธารณะทําโขลง” เวลาเราเหน็ แรงงานตํางดา๎ วเข๎ามาเลํนเราก็จะไมํเข๎าไปเลํน แล๎ว (2) มิติสุขภาพ แรงงานตํางด๎าวท่ีขึ้นทะเบียนถูกต๎องตามกฎหมาย จะได๎รับการ ตรวจสุขภาพและค๎นหาโรคจากหนํวยงานสาธารณสุขของจังหวัด และได๎รับบัตรประกันสุขภาพ บัตร ประกันสังคม แตํก็มีจํานวนน๎อยมาก โดยสํวนใหญํจะจํายเงินสดในการใช๎บริการของโรงพยาบาลเอกชน บางรายก็จะรักษาพยาบาลด๎วยตนเองตามความเช่ือท่ีมีมาแตํโบราณ เด็กรายหน่ึงไมํสบาย เป็นไข๎ตัวร๎อน เขาจะ “ใช๎ไม๎ขูดผิวที่แขนให๎เป็นรอยแดงๆแล๎วซื้อยาหมํองมาที่แขนเพื่อเป็นการระบายความร๎อนในการ ลดไข”๎ (3) มิติอาหาร มีความหลากหลายในการบริโภค เชํน มีการเปิดร๎านขายอาหารของ แรงงานตํางด๎าวเอง โดยเปิดร๎านค๎าที่ห๎องพักและนําเคร่ืองอุปโภคบริโภคมาจากประเทศของตนเอง และ แรงงานตาํ งด๎าวนิยมซื้อสนิ ค๎าจากรา๎ นคา๎ ของแรงงานตํางดา๎ วกนั เอง (4) มิติการศึกษา โอกาสในการศึกษาของเด็กในครอบครัวแรงงานตํางด๎าวผิด กฎหมายท่ีจะไดร๎ ับการศกึ ษามอี ยํู 2 ลักษณะคือ การศกึ ษาจากชน้ั เรยี นทไี่ มํเปน็ ทางการท่ีจัดขึ้นกันเอง ใน กลุมํ แรงงานตํางดา๎ วและการไดเ๎ ข๎าเรียนในสถานศกึ ษาของไทย แตํการที่ลูกของแรงงานตํางด๎าวเหลําน้ีจะ ได๎รับการศึกษาเหมือนเด็กไทยนั้น เป็นไปได๎ยาก เนื่องจากสถานศึกษาหลายแหํงอ๎างวําเด็กไมํมีสัญชาติ ไทย และมีการ “จ๎างคนไทยสอนภาษาบุตรหลานของชาติอาเซียน ช่ัวโมงละ 50 บาท” เพื่อที่จะให๎บุตร

140 หลานได๎รู๎ภาษาไทยจะได๎อํานออก เขียนได๎ แตํในพื้นที่ชุมชน “ไมํมีสถานศึกษาเฉพาะกับลูกหลานชาติ อาเซยี น” จงึ ไมมํ ีผลกระทบ (5) มติ กิ ารมงี านทาํ และรายได๎ เป็นไปในทางที่ดี เศรษฐกิจดีรายได๎ การค๎าขายดีข้ึน ในปัจจุบันนายจ๎างนําเข๎าชาติอาเซียนจํานวนมาก เพราะแรงงานในประเทศไทยไมํพอ หากแตํเพราะคน ตาํ งดา๎ วไมํเลือกงาน ทํางานอะไรก็ไดข๎ อใหไ๎ ด๎เงนิ “แรงงานไทยไมสํ งู๎ าน เลอื กงาน แรงงานตํางด๎าวไมํเลือก หนักเอาเบาส๎ู” เน่ืองจากชาตอิ าเซยี นเขา๎ มาเพ่ือมาหางานทําทรี่ ายได๎และความสบายดีกวําประเทศตนเอง ในสํวนของแรงงานตํางดา๎ วทอ่ี ยมํู านานก็ขยายโอกาสในการทํามาหากิน “เกิดการจ๎างคนไทยโดยใช๎ช่ือคน ไทยในการเปิดร๎านขายของแตกํ ารบรหิ ารจัดการเป็นของแรงงานตํางด๎าว” (6) มิติชุมชน และการสนับสนุนทางสังคม คนไทยโดยพ้ืนเดิมเป็นคนที่มีความเอ้ือ อาทรตํอกันอยํูแล๎ว ทําให๎ชุมชนมี การชํวยเหลือเก้ือกูลซ่ึงกันและกันของสมาชิกในชุมชนบ๎างแตํยัง ไมํมากเทําไหรํนัก เพราะสํวนใหญํแรงงานตํางด๎าวจะอยํูกันเป็นกลุํมๆ มุํงหวังเพื่อทํางานเพียงอยํางเดียว แตํถ๎าไหว๎วานให๎ชํวยเหลืออะไร เชํนมีงานบุญจะชํวยพัฒนาชุมชน ชํวยเหลืองานสังคมได๎ดี และ การเข๎ารํวมกิจกรรมทางสังคมของคนไทย บ๎างแตํไมํมาก เชํน กิจกรรมวันเด็ก วันสงกรานต๑ และงานบุญ ตาํ งๆ (7) มิตศิ าสนาและวฒั นธรรม สวํ นมากแรงงานตํางด๎าวใช๎ภาษาของตนเอง ทําให๎คน ไทยไมํเข๎าใจในการส่ือสาร แตํอาจให๎แรงงานที่พูดภาษาไทยได๎เป็นตัวกลางในการสื่อสาร แตํชาวพมําจะ ชอบทําบุญ ชอบเข๎าวัด “วันหยุดมีการนั่งรถไปทําบุญกันในกรุงเทพฯ” เขาจะมีวัดที่ชาวพมําชอบไป ทําบญุ กนั ในกรุงเทพฯ (8) มิติส่ิงแวดล๎อม ทรัพยากร/ พลังงาน สภาพแวดล๎อมท่ีพักอาศัยของแรงงานตําง ด๎าวสํวนใหญํสกปรกไมถํ กู สขุ ลักษณะ ปญั หาดา๎ นขยะ สง่ิ แวดล๎อม พน้ื ทส่ี าธารณะเชํนชายคลองโดนรุกลํ้า พื้นทร่ี กรา๎ งของเอกชนโดนรกุ ลํ้า ซึ่งบางกรณีเป็นคนไทยปลูกที่พักแล๎วให๎แรงงานตํางด๎าวมาเชําอยูํ ชุมชน แออดั ขาดการควบคมุ ดูแล และขาดความเป็นระเบียบเรยี บรอ๎ ย 4) มาตรการ กลไก เพ่ือค๎ุมกันผลกระทบทางสังคม กลุํมตัวอยํางให๎ความคิดเห็นวํา ควรมีการจัดการสภาพแวดล๎อมท่ีพักอาศัยของแรงงาน ตํางด๎าวให๎เป็นระเบียบเรียบร๎อย แบํงเป็นโซนให๎กับแรงงานตํางด๎าว เพราะสํวนใหญํสกปรก ไมํถูก สุขลักษณะ อาจเส่ียงตํอโรคระบาดท่ีอาจเกิดข้ึนในชุมชน เชํน โรคไข๎เลือดออก วัณโรค เป็นต๎น ท่ีสําคัญ ควรมกี ารจดั ทําขอ๎ มลู ผูพ๎ ักอาศัยใหเ๎ ปน็ ปัจจุบัน

141 4.2.2.2 กลุ่มชาติอาเซียน กลํุมตัวอยํางแรงงานตํางด๎าวที่ให๎สัมภาษณ๑เชิงลึก มีจํานวน 7 คน สํวนใหญํเป็นเพศ หญิง มีอายุระหวําง 21-30 ปี ทุกคนนับถือศาสนาพุทธ และยังไมํได๎สมรส มีระดับการศึกษาระดับ มัธยมศึกษาหรือเทียบเทํา สํวนใหญํทําอาชีพรับจ๎างท่ัวไป มีรายได๎เดือนละ 10,001- 15,000 บาท กลุํม ตวั อยํางทกุ คนอาศยั ในชุมชนนาน 6-15 ปี 1) สถานการณพ์ นื้ ฐาน ตง้ั แตํหลัง 31 ธ.ค. 58 ประชากรชาติอาเซยี นทเ่ี ข๎ามาทาํ งานหรือพักอาศัยในพ้ืนท่ีชุมชน ไมํมีการเปลี่ยนแปลง เพราะในปัจจุบันสามารถดํารงชีวิตได๎สะดวกมากยิ่งขึ้น เน่ืองจากมีการข้ึนทะเบียน ชาตอิ าเซยี นถูกกฎหมาย ทําให๎สามารถออกไปใชช๎ วี ิตในพ้ืนที่สาธารณะได๎ สามารถไปรักษาพยาบาลได๎ ซึ่ง หลังจากท่ีประเทศไทยเปิดให๎ชาติอาเซียนขึ้นทะเบียนเข๎าทํางานถูกต๎องตามกฎหมาย มีผลทําให๎ชาติ อาเซียนเข๎ามาทํางานในประเทศไทยมากข้ึน เพราะไมํต๎องหลบซํอน หรือการจับกุมจากเจ๎าหน๎าที่ตํารวจ และคาํ ใช๎จาํ ยนอ๎ ยลงในการเข๎ามาทํางานแตํละครง้ั หลงั จาก 31 ธ.ค. 58 การเขา๎ มาทํางานของกลํุมแรงงานตํางด๎าวไมํมีผลกับชุมชน เพราะ การเข๎ามาทํางานของกลํุมแรงงานจะทํางานคนละประเภทอยูํแล๎ว และมีการหล่ังไหลํเข๎ามาทํางานของ แรงงานตํางด๎าวตั้งแตํยังไมํมีการประกาศเข๎าสํูประชาคมอาเซียน แรงงานตํางด๎าวท่ีเข๎ามาสํวนใหญํนิยม ทํางานประเภทโรงงานอตุ สาหกรรม รา๎ นค๎าสํง - ค๎าปลีก เกษตรกรรม รบั จา๎ งทั่วไป การเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยของแรงงานตํางด๎าวท่ีเข๎ามาในชุมชนในแตํละครั้ง สํวน ใหญํจะเข๎ามาอาศยั อยูใํ นชมุ ชนระยะเวลา ประมาณ 1 ปี โดยจะกลบั บ๎านในชํวงเทศกาลสงกรานต๑ โดยจะ กลับบ๎านเปน็ ระยะเวลา 1-2 เดือนแล๎วกลับเขา๎ มาทํางานอีกครั้ง และมีบางกลํุมที่เข๎ามาอาศัยอยํูนาน 2-5 ปี และ กลํุมบางกลํุมเขา๎ มาพักอยนํู าน 5-10 ปี ปัญหาอาชญากรรมตาํ งๆ ทเี่ กดิ ในชุมชนไมํเก่ียวข๎องกับแรงงานชาวตํางชาติเน่ืองจากไมํ คํอยได๎มีสํวนรํวมกับชุมชน หรือคนไทยในพ้ืนท่ีอาชญากรรมเกิดจากคนไทยมากกวํา และสํวนน๎อยใน ชุมชนไมํมีปัญหาอาชญากรรม การเข๎ามาทํางาน หรือพักอาศัยในชุมชนสํวนใหญํรู๎สึกดีที่เข๎ามาทํางานในประเทศไทย เพราะไดค๎ ําจ๎างดี คนไทยมีนา้ํ ใจ และคนไทยใจดี 2) ความครอบคลุมทางสงั คม แรงงานตํางด๎าวท่ีเข๎ามาอยูํในชุมชนสามารถเข๎าถึงสวัสดิการขั้นพื้นฐาน เชํน การศึกษา การรักษาพยาบาล รายได๎ และกระบวนการยุติธรรม ฯลฯ แต๎ต๎องเป็นแรงงานที่เข๎ามามาอยํางถูก กฎหมาย แตํถ๎าเป็นแรงงานไมํข๎ามาไมํถูกกฎหมายก็จะรักษาพยาบาลโดยจาํ ยเงินสดในการรกั ษาพยาบาลเอง

142 แรงงานตาํ งดา๎ วทเ่ี ข๎ามาอยํนู านเกิน 10 ปี จะร๎ูสกึ เป็นสํวนหนึ่งของชมุ ชน แตํถ๎าอยูํระยะ สน้ั ไมเํ กิน 2 ปี จะรู๎สึกเฉยๆ ไมํคอํ ยรํวมกจิ กรรมของชมุ ชน นอกจากจะมีการบอกกลําว แตํถ๎าเป็นการเกิด เหตุฉุกเฉิน จาํ เป็นตอ๎ งขอความชวํ ยเหลอื จากคนอ่นื กล๎าขอความชํวยเหลือจากคนไทย เนื่องจากต๎องการ ความชํวยเหลือจริง ๆ และอาศัยอยํูด๎วยกันมานานกับคนในชุมชน แตํเม่ือแรงงานตํางด๎าวพบเจ๎าหน๎าท่ี ตํารวจ ทหาร หรือเจ๎าหน๎าท่ีจากภาครัฐ จะร๎ูสึกกลัว เจ๎าหน๎าที่ตํารวจ เน่ืองจากกลัวโดนจับกุมและ สํงกลับประเทศ (สาเหตุจากประสบการณ๑เดิมในอดีต) และคิดวําคนไทยมองวําแรงงานตํางด๎าวมองเป็น สํวนหน่งึ ของชุมชน เพราะมกี ารเข๎ามาอยํูในชมุ ชนมานานแลว๎ และเปน็ ความคุน๎ เคยของคนในชุมชน 3) ผลกระทบทางสังคมเมื่อเข้าสปู่ ระชาคมอาเซยี น เมือ่ เข๎าสํูประชาคมอาเซียนไมเํ ห็นถงึ ความเปล่ียนแปลงมากนักเน่อื งจากจังหวัดปทุมธานี มีการเข๎ามาของแรงงานตํางด๎าวอยูํแล๎ว ในสถานประกอบการท่ีมีแรงงานตํางด๎าวทํางานรํวมกับแรงงาน ไทย พบวําแรงงานไทย สํวนใหญํมีการติดตํอสัมพันธ๑ (กับแรงงานตํางด๎าว ในเร่ืองการทํางานรํวมกัน การ สอนงาน การมอบหมายงาน มีปฏิสมั พันธ๑ (เกย่ี วกับเรื่องกฎหมาย กฎ ระเบียบทีเ่ ก่ียวข๎อง โดยพบปัจจัยที่ เป็น อุปสรรคท่ีสําคัญ ได๎แกํการติดตอส่ือสาร สํงผลให๎เกิดปัญหาด๎านอ่ืนๆ ตามมา เชํน การละเมิดกฎ ข๎อบังคับ การทะเลาะวิวาท การเปล่ียนงาน การหลบหนีสอดคล๎องกับข๎ออมูลจากนายจ๎าง ท่ีพบวํา แรงงานขา๎ มชาติระดับลําง มักมกี ารศึกษาที่ไมํสูงมากนัก รายได๎คํอนข๎างตํ่า เม่ือเกิดความขัดสนจึงนําไปสูํ การกอํ อาชญากรรม เชํน การลกั ทรพั ย๑ ทะเลาะวิวาท เป็นต๎น (1) มติ ิการรกั ษาพยาบาล ถา๎ เป็นแรงงานนอกระบบหรือท่ีเขา๎ มาแบบผดิ กฏหมายจะจาํ ยคํารักษาพยาบาล เอง แตํถ๎าเป็นแรงงานท่ีเข๎ามาถูกกฏหมายมีทําในโรงงานจะได๎สิทธิ์ในการรักษาพยาบาล แตํสํวนใหญํจะ จํายคํารักษาพยาบาลเองเพราะสะดวกกวํา สํวนเรื่องอาหารไมํมีผลกระทบ เพราะในชุมชนมีแรงงานชน ชาตเิ ดียวกนั อยเูํ ยอะ มีการนาํ อาหารในประเทศของตนเองมาโดยเปดิ ขายของในที่พกั ของตนเองเลย (2) มติ ิการศกึ ษา มีสถานศึกษาของไทยเปิดโอกาสให๎ลูกหลานเข๎ามาเรียนในโรงเรียน ไทยแตํไมํมี สิทธ์ิในการรับใบวุฒิการศึกษา และการมีงานทําและรายได๎ ผลกระทบในทางบวก เพราะไมํเลือกงาน ทาํ งานทุกอยํางได๎ รายไดม๎ ากขึน้ (3) มติ ิครอบครวั และชุมชน การสนบั สนุนทางสงั คม ไมมํ ผี ลกระทบ เน่ืองจากมีการชํวยเหลือเกื้อกูลซ่ึงกันและกัน และมีสํวนรํวมใน ชุมชนและกิจกรรมในชุมชนตามปกติ ในเรื่องของศาสนาและวัฒนธรรม มีการซึมซับในวัฒนธรรมไทย เพราะเราอยํูด๎วยกัน จึงซึมซับโดยไมํร๎ูตัว สามารถฟังได๎แตํพูดไมํได๎ และเข๎าใจสามารถสื่อสารเป็น ภาษาไทยได๎ สํวนในเรื่องความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย๑สิน ไมํมีปัญหา เพราะ ตํางฝุายตํางรักษา ทรัพย๑สิน ของตนเอง ระมัดระวังทรัพย๑สินของตนเอง และมี กฎกติกา ข๎อบังคับชุมชนอยูํแล๎วการอยูํ รวํ มกัน

143 (4) มติ ิการเมอื ง มีการเรียกร๎องผลประโยชน๑จากนายจ๎างในเรื่องตํางๆ ในเรื่องของส่ิงแวดล๎อม ทรัพยากร/ พลงั งานมกี ารใชท๎ รพั ยากรทีค่ มุ๎ คํา ประหยัดพลงั งาน ชวํ ยเหลือกนั ในชุมชนเมื่อเกดิ ภยั พบิ ัติ 4) มาตรการ กลไกเพอื่ การค้มุ กนั ผลกระทบทางสังคม ยังคงมีแรงงานตํางด๎าวผิดกฎหมายทํางานในสถานประกอบการ และพักอาศัยใน ชุมชน จากข๎อมูลที่สอดคล๎องตรงกันระหวํางนายจ๎าง แรงงานไทย และชุมชน โดยพบวําในชุมชนมี แรงงานตํางด๎าวท่ีถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย อาศัยอยูํปะปนกันมากกวํา นอกจากนั้น ยังพบวํามีใน ชุมชนมีแรงงานตํางด๎าวทํางานเป็นครั้งคราว มีแรงงานตํางด๎าวท่ีไมํมีนายจ๎าง จ๎างงานแนํนอนอาศัยอยูํ และมีการพบปะเพ่ือจ๎างงานเป็นครั้งคราวระหวํางแรงงานตํางด๎าวกับประชาชนใน จึงสรุปได๎วํานอกจาก จะมีแรงงานตํางด๎าวผิดกฎหมายแล๎ว ยังมีแรงงานตํางด๎าวสํวนหน่ึงทํางานรับจ๎างทั่วไปโดยไมํมีนายจ๎าง หรือเป็นผ๎ูประกอบการเปิดร๎านค๎าเอง จึงเห็นควรให๎มีการจัดโซนให๎เป็นระบบ และสภาพแวดล๎อมให๎นํา อยอํู าศัย อภปิ รายผลการศึกษาพ้นื ที่ สสว.1 1. ควรมกี ารออกกฎหมายควบคุมแรงงานตํางดา๎ วไมใํ หท๎ ําบางงาน 2. ควรมีองค๑กรท่เี ข๎ามารับร๎ูและเปน็ ตัวกลางในการส่ือสารกับแรงงานตํางด๎าว 3. ควรมีการบงั คบั ใช๎กฎหมายอยํางจรงิ จัง 4. ควรมีการจัดโซนนิ่งให๎กบั แรงงานตาํ งด๎าว เพื่อปูองกันไมํให๎เดือดร๎อนกบั ประชาชน 5. ควรมกี ารจดั ทาํ ข๎อมูลแรงงานตาํ งด๎าว หรือบตั รประจาํ ตัวแรงงานตาํ งดา๎ ว จดั ทํา บาร๑โคด๎ ประจาํ ตวั แรงงานตํางด๎าว 6. อยากใหม๎ ีการจัดอบรมภาษาให๎กบั คนในชุมชน 7. การประชาสัมพันธ๑ใหน๎ ายจ๎างขึน้ ทะเบียนแรงงานตาํ งอยาํ งถกู กฎหมาย 4.3 ผลการศกึ ษาของ สสว.2 4.3.1 บริบทของพื้นท่ี สสว.2 ตาํ บลหนองก่ี อาํ เภอกบนิ ทร๑บุรี จังหวัดปราจีนบุรี เป็น 1 ใน 14 ตําบลในเขตอําเภอกบินทร๑บุรี จงั หวัดปราจนี บุรี มอี าณาเขตติดตอํ กับตาํ บลตาํ งๆ ดงั นี้ คอื ทางทศิ เหนือ มอี าณาเขตตดิ ตํอกับ ตาํ บลทุํงโพธิ์ อําเภอนาดี ทางทศิ ใต๎ มอี าณาเขตตดิ ตํอกบั ตําบลเมืองเกํา อาํ เภอกบินทรบ๑ รุ ี ทางทิศตะวันออก มอี าณาเขตตดิ ตํอกับ ตําบลแกงํ ดินสอ อาํ เภอนาดี ทางทิศตะวนั ตก มอี าณาเขตตดิ ตํอกบั ตําบลสําพนั ตา อาํ เภอนาดี

144 มีพ้ืนที่ จํานวน 68.26 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 42,667 ไรํ ในตําบลหนองกี่มีศูนย๑กลาง การค๎าขาย(ตลาดสด) และเป็นท่ีต้ังของหนํวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจและเอกชน (เขตอุตสาหกรรม กบนิ ทรบ๑ ุรี) โดยมโี รงงานอตุ สาหกรรม ประมาณ 67 โรง จากฐานข๎อมูลทะเบียนราษฎรอําเภอกบินทร๑บุรี ตําบลหนองก่ีมีจํานวนประชากรท้ังหมด โดยประมาณ 13,343 คน แยกเป็นชายประมาณ 6,603 คน แยกเป็นหญิงประมาณ 6,740 คน มี ครัวเรือนท้ังหมดประมาณ 6,358 ครัวเรือน ท้ังน้ีมีจํานวนประชากรแฝงจํานวนประมาณ 40,000 คน โดยประชาชนสํวนใหญํในตาํ บลหนองกปี่ ระกอบอาชพี เกษตรกรรมเป็นหลกั และประกอบอาชีพอื่นๆ ดังนี้ 1) เกษตรกรรม ประมาณร๎อยละ 30 ของประชากรทัง้ หมดในตาํ บล 2) อตุ สาหกรรม ประมาณร๎อยละ 30 ของประชากรทั้งหมดในตาํ บล 3) รับจ๎างทว่ั ไป ประมาณร๎อยละ 15 ของประชากรทั้งหมดในตําบล 4) คา๎ ขาย ประมาณร๎อยละ 10 ของประชากรทงั้ หมดในตําบล 5) อนื่ ๆ ประมาณร๎อยละ 15 ของประชากรทงั้ หมดในตาํ บล 4.3.2 ผลการศึกษาเชิงคุณภาพ พ้นื ท่ี สสว.2 4.3.2.1 กลุ่มคนไทย 1) สถานการณพ์ ้นื ฐาน ผู๎เข๎ารํวมเวทีสนทนากลํุมในพื้นท่ีตําบลหนองกี่ มีจํานวน 15 คน ประกอบด๎วย ตัวแทน จากหนํวยงานภาครัฐ (องค๑กรปกครองสํวนท๎องถ่ิน, โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพประจําตําบล โรงเรียน) ผู๎นาํ ชมุ ชน อาสาสมัคร และผู๎ประกอบการ ตําบลหนองกี่ เป็นพ้ืนท่ีเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม โดยแรงงานชาวตํางชาติท่ีเข๎ามา ทาํ งานในพืน้ ท่ี ที่เป็นแรงงานในเกษตรกรรมและแรงงานในโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งแรงงานสํวนใหญํที่เข๎า มาเป็นแรงงานจากประเทศกัมพูชา โดยในอดีตหลัง 31 ธันวาคม 2558 กํอนเปิดประชาคมอาเซียน ประชากรชาติอาเซียนท่เี ข๎ามาทํางานพ้ืนที่สํวนใหญํเข๎ามาเป็นแรงงานด๎านการเกษตร และเข๎ามาแบบผิด กฎหมาย คอื การลกั ลอบเขา๎ ประเทศตามบรเิ วณชายแดนธรรมชาติ แตํหลังจาก 31 ธันวาคม 2558 ท่ีมีการเปิดประชาคมอาเซียนและมีกฎหมายค๎ุมครอง แรงงานชาวตํางชาติ มีการเปล่ียนด๎านชาติอาเซียนทั้งในด๎านจํานวนท่ีเพ่ิมมากข้ึน และการเข๎ามาอยําง ถูกต๎องตามกฎหมายมากขึ้น โดยสํวนใหญํเป็นแรงงานประเภทกรรมกร รับจ๎างทั่วไป และเป็นแรงงานใน การเกษตร ซึ่งเป็นแรงงานชาวกัมพูชาเป็นจํานวนมากที่สุด ท้ังน้ีเน่ืองจากเป็นประเทศท่ีอยูํใกล๎จังหวัด ปราจีนบรุ ี ลาํ ดบั รองมาเป็นชาวพมํา และชาวลาวตามลาํ ดับ

145 การยา๎ ยเข๎ามาทํางานของชาติอาเซียนในพื้นท่ี สํวนใหญํย๎ายเข๎ามาในลักษณะเป็นคูํสามี ภรรยา โดยแรงงานทมี่ าจากประเทศกมั พูชา จะทําอาชีพกรรมกร รับจ๎างท่ัวไป รับจ๎างทําไรํ-สวน สําหรับ เด็กและเยาวชนที่เป็นบุตรของแรงงานชาวตํางชาติไมํคํอยพบในพื้นที่ ทั้งน้ีเนื่องจากพอแรงงาน ชาวตํางชาติมีบุตร จะสํงบุตรไปให๎ ปุู-ยํา-ตา-ยาย เป็นผ๎ูเลี้ยงดู และแรงงานชาวตํางชาติแตํละประเทศก็ จะมีการประกอบอาชพี ทแ่ี ตกตาํ งกนั โดยแรงงานชาวกัมพูชาจะทําอาชีพกรรมกร รับจ๎างทั่วไป รับจ๎างทํา ไรํ-สวน แรงงานชาวพมาํ จะทาํ อาชพี รับจ๎างทัว่ ไป และทํางานโรงงานอุตสาหกรรม และแรงงานชาวลาวจะ ทาํ เขา๎ มาทาํ งานในร๎านอาหาร งานบริหาร และโรงงาน การอาศยั อยูขํ องแรงงานชาวตํางชาติในพื้นท่ี สํวนใหญํอาศัยอยูํเป็นระยะเวลาประมาณ 5-10 ปี แตํกลับบ๎านปีละ 1 คร้ัง ในชํวงเทศกาลวันสงกรานต๑ และกลับไปบ๎านเกิดเป็นระยะเวลา 1-2 เดอื น แลว๎ จึงกลบั มาทํางานในประเทศไทยใหมอํ กี ครั้ง ท้ังน้ีการกลับมาทํางานของแรงงานชาวตํางชาติอีก ครั้งอาจมีการเปล่ียนนายจ๎างหรือทํางานกับนายจ๎างคนเดิม ขึ้นอยํูกับความสมัครใจ ความชอบพอกับ นายจ๎าง หรือการชกั ชวนจากเพ่อื นๆแรงงานชาวตาํ งชาติด๎วยกันเป็นสําคัญ การอาศัยอยูํในชุมชนของแรงงานชาวตํางชาติในชุมชน ในปัจจุบันมีจํานวนเพ่ิมมากขึ้น ทุกปี ทั้งน้ีเน่ืองจากความเจริญของเมือง และการขยายของโรงงานอุตสาหกรรม ทําให๎แรงงาน ชาวตํางชาติต๎องการเข๎ามาทํางานในพื้นที่ แตํก็ไมํได๎สร๎างปัญหาให๎กับพ้ืนที่มากนักเนื่องจากแรงงาน ชาวตํางชาติจะรวมตัวกันอยูํใกล๎แหลํงที่ตนทํางาน ซึ่งปัญหาท่ีพบก็มักจะเป็นปัญหาสภาพแวดล๎อมเสื่อม โทรมในแหลํงที่อยํูอาศัย แตํปัญหาการขาดแคลนอาหารยังไมํพบในพ้ืนท่ี รวมถึงปัญหาอาชญากรรม เชํนกนั ทัง้ นใี้ นพ้ืนที่พบแรงงานชาวตาํ งชาติจาํ นวน 3 ชาติ คือ แรงงานชาวกัมพูชา แรงงานชาว พมํา และแรงงานชาวลาว โดยคนในชุมชนมีทัศนคติกับแรงงานแตํชาติแตกตํางกัน โดยมีทัศนคติดังน้ี แรงงานชาวลาว “แรงงานชาวลาวมีความใกล๎เคยี งกบั คนไทย พดู -ฟังภาษาไทยได๎ และมีดูสะอาดสะอ๎าน” ตัวแทนจากโรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพประจําตําบล สํวนแรงงานชาวพมํา “แรงงานชาวพมําอดทน ทํางานหนักได๎ แตไํ มํคอํ ยสะอาดและไมคํ ํอยร๎ูมารยาทของประเทศไทย” ตัวแทนจากผนู๎ าํ ชมุ ชน 2) ความครอบคลมุ ทางสงั คม หลักจากประเทศไทยเข๎าสํูประชาคมอาเซียน เม่ือวันที่ 31 ธันวาคม 2558 ความ เปลย่ี นแปลงทเี่ กิดขน้ึ ในชุมชน คอื มีแรงงานชาวตาํ งชาตเิ พมิ่ มากขึน้ ทง้ั แรงงานชาวกัมพูชา พมํา และลาว ทําใหเ๎ กิดความหลากหลายทางเช้ือชาติ ภาษา และวฒั นธรรมอยํางมาก โดยสังเกตไดจ๎ ากการสิ่งของที่ขาย ในตลาด มีสินค๎าของแตํละประเทศเข๎ามาขาย เชํน เคร่ืองเทศของประเทศกัมพูชา แปูงทาหน๎าพมํา เป็น ต๎น โดยเป็นคนไทยเป็นผ๎ูนําเข๎ามาขายในร๎านค๎า/ตลาด เพราะเน่ืองจากแรงงานชาวตํางชาติที่อาศัยใน ชมุ ชนมีความต๎องการสินค๎าประเภทดงั กลาํ ว

146 ความเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นในชุมชนที่สังเกตได๎คือ ในตลาดของชุมชน หรือตลาดนัดใน ชุมชน จะมีแรงงานชาวตํางชาติเดินจับจํายสินค๎าเป็นจํานวนมาก แตํคนไทยกลับไมํคํอยเดินจับจํายใน ตลาด เพราะไปซื้อของใช๎ในห๎างสรรพสินค๎าแทน เชํน โลตัส บ๊ิกซี ซึ่งก็ไมํได๎ทําให๎เศรษฐกิจของชุมชน ยํ่าแยํ เพราะมแี รงงานชาวตํางชาตเิ ข๎ามาซอื้ แทนคนไทย สําหรับความสัมพันธ๑ท่ีเกิดข้ึนในชุมชนระหวํางคนไทยกับแรงงานชาวตํางชาติ ยังมีการ แบํงแยกกันอยูํ เพราะเนื่องจากแรงงานชาวตํางชาติจะรวมตัวกันอยูํ และคนในชุมชนไมํนิยมอาศัยอยํู รํวมกันกับแรงงานชาวชาติ ตัวอยํางเชํน นายจ๎างที่มีลูกจ๎าเป็นแรงงานชาวตํางชาติ จะจัดหาที่อยูํให๎ แรงงานชาวตํางชาติ ในบรเิ วณใกลเ๎ คียงกับบ๎านแตํแยกออกจากบริเวณบ๎านของตนเอง และความสัมพันธ๑ ทเ่ี กิดขึ้นเป็นเพียงความสัมพนั ธ๑ระหวํางนายจา๎ งกับลูกจา๎ งเทํานัน้ ไมํเปรียบเสมอื นเพื่อนหรอื ญาตพิ นี่ ๎อง ความสัมพันธ๑ของแรงงานชาวตํางชาติกับคนในชุมชน โดยคนในชุมชมคิดวําแรงงาน ชาวตํางชาติเป็นผ๎ูเข๎ามาอาศัยในชุมชนในชํวงระยะเวลาหน่ึง (ประมาณ 5-10 ปี) และก็จะย๎ายออกจาก ชมุ ชนไป กลบั ไปประเทศของตนเอง ดังนั้นความผูกพัน หรือความเช่ือมโยงระหวํางชาติอาเซียนกับคนใน ชุมชนจึงมีน๎อย แตํในกรณีที่ต๎องการความรํวมมือในการทํากิจกรรมทางสังคม เชํน การทําความสะอาด ชุมชน การทาํ บุญภายในชุมชน เปน็ ต๎น ก็จะได๎รบั ความรวํ มมือจากแรงงานชาวตํางชาตเิ ปน็ อยํางดี คนในชุมชนคิดวาํ การอยูอํ าศัยในพ้นื ที่ของแรงงานชาวตํางชาติภายในชุมชน จะอยํูอาศัย ประมาณ 5-10 ปี และในทุกปีก็จะกลับไปยังประเทศของตนเองเพื่อเย่ียมครอบครัว แตํก็มีแรงงาน ชาวตํางชาติบางคนอาศัยอยํูในชุมชนนาน และสามารถสื่อสารภาษาไทยได๎ดี นายจ๎างหรือคนในชุมชนก็ จะเชื่อใจ เพราะความคุ๎นเคย และความเข๎าใจทางภาษา จึงให๎เป็นตัวแทนในการทําธุระเล็กๆน๎อยๆให๎ เชํน การไปซ้ือของที่ตลาด แตํทั้งน้ีต๎องข้ึนอยํูกับลักษณะนิสัยของแรงงานชาวตํางชาติคนนั้นด๎วย และ สําหรับธรุ ะสําคญั เชํน การทาํ ธรุ ะกรรมทางการเงนิ ก็ยังไมเํ ชอื่ ใจใหส๎ ามารถทาํ ได๎ ในด๎านสวัสดิการท่ีแรงงานชาวตํางชาติได๎รับ สวัสดิการที่สําคัญคือสวัสดิการด๎านการ รกั ษาพยาบาล โดยในกรณีท่ีเปน็ แรงานท่ีถูกต๎องตามกฎหมาย สามารถเข๎าถึงสิทธิด๎านการรักษาพยาบาล ได๎โดยการแสดงบัตรสีชมพู “บัตรประจําตัวคนซ่ึงไมํมีสัญชาติไทย” เข๎าไปในสถานพยาบาล และใช๎สิทธิ เหมือนสิทธิการรักษาพยาบาล 30 บาทของคนไทย แตํถ๎าไมํมีบัตรดังกลําวในกรรีที่เจ็บปุวยนายจ๎างจะ เปน็ ผเู๎ สยี คาํ ใชจ๎ าํ ยทง้ั หมดเอง (ขอ๎ มูลจากผ๎ูแทนจากโรงพยาบาลสงํ เสริมสุขภาพประจาํ ตาํ บล) และในด๎าน การศกึ ษาของลูกชาตอิ าเซียนกส็ ามารถเข๎าโรงเรียนได๎เชํนกัน แตํอาจต๎องเสียคําใช๎จํายเองบางสํวนเพราะ ระบบการศึกษาของภาครัฐยังไมํรองรับการบุคคลที่เป็นตํางชาติ แตํถ๎าเป็นโรงเรียนเอกชนในพ้ืนท่ี ซึ่งมี จํานวน 2 โรงเรยี นก็อาจจะเรยี นได๎ (ข๎อมูลจากผแู๎ ทนองคก๑ รปกครองสํวนท๎องถนิ่ ) สาํ หรับสิทธิอ่ืนๆ เชํน การฝึกอาชีพ การเป็นสมาชิกกองทุนสวัสดิการชุมชน ยังไมํมีการ ให๎โอกาสกับแรงงานชาวตํางชาติ เพราะปัญหาตํางๆ เชํน ระเบียบในการเบิกจํายงบประมาณ หรือการมี ผแ๎ู ทนของแรงงานชาวตํางชาติทเี่ ชื่อใจได๎เป็นผู๎ดแู ลผลประโยชน๑ใหก๎ บั แรงงานชาวตํางชาติภายในชมุ ชน

147 3) ผลกระทบทางสังคมเม่ือเข้าสู่อาเซียน ผลกระทบทางสังคมที่เกิดขึ้นในชุมชน ในปัจจุบันมีเพียงผลกระทบด๎านสภาพแวดล๎อม ท่อี ยอํู าศัย ท่ไี มํสะอาดและอาจจะนาํ มายังโรคตดิ ตอํ ตาํ งๆเข๎ามาในชุมชน สําหรับในด๎านอ่ืนๆ เชํน อาหาร การมงี านทํา หรือวฒั นธรรม ยังไมมํ ผี ลกระทบทีเ่ ป็นปัญหาของชุมชนมากนัก แตํมีข๎อกังวลท่ีชุมชนคาดวํา จะเปน็ ปญั หาในอนาคต คอื ด๎านสุขภาพที่แรงงานชาตอิ าจจะนาํ โรคตดิ ตอํ ทีป่ ระเทศไทยไมํมีเข๎ามาอีกครั้ง เชํน โรคเท๎าช๎าง โรคมาเรเลีย โรคไข๎ทรพิษ เป็นต๎น โดยเฉพาะการเข๎ามาของชาติอาเซียนที่ผิดกฎหมาย และการไมรํ ู๎ภาษาตาํ งชาตขิ องคนในชมุ ชน ทีอ่ าจจะทําใหเ๎ สยี เปรียบหรอื ทําให๎เสยี โอกาสในทางเศรษฐกิจ 4) มาตรการ กลไก เพอื่ ค้มุ กันผลกระทบทางสงั คม มาตรการ กลไก เพ่ือคุ๎มกันผลกระทบทางสังคม ท่ีสามารถทําได๎ โดยเป็นแนวทางแก๎ไข และปอู งกันปัญหาทีจ่ ะเกิดข้ึนภายในชุมชน ดังน้ี (1) การจัดทาํ ฐานขอ๎ มูลชุมชน ระหวํางคนไทยกับชาติอาเซียน (2) การประชาสัมพนั ธ๑ใหน๎ ายจ๎างขึน้ ทะเบียนแรงงานตาํ งอยํางถกู กฎหมาย (3) ประชาสัมพันธ๑ให๎นายจ๎างชํวยควบคุมดูแลชาติอาเซียนไมํให๎กระทําผิดกฎหมาย หรอื ระเบียบของสงั คม (4) ให๎ความร๎ูเรื่องวัฒนธรรม และภาษาของคนไทยให๎ชาติอาเซียนได๎รู๎ และให๎คน ไทยไดร๎ บั รู๎ภาษาและวัฒนธรรมตํางชาติ (5) เฝาู ระวังเหตกุ ารณต๑ ํางๆที่เกิดขน้ึ ในชมุ ชน (6) ให๎ชาตอิ าเซียนตรวจสขุ ภาพทุกคน เพ่อื ปูองกนั โรคตดิ ตํอ 4.3.2.2 กลุ่มแรงงานชาตอิ าเซยี น 1) สถานการณพ์ นื้ ฐาน แรงงานชาวตํางชาติท่ีเข๎ารํวมเวทีสนทนากลํุมในพ้ืนท่ีตําบลหนองกี่ มีจํานวน 10 คน ประกอบดว๎ ย โดยเป็นแรงงานชาวกมั พชู าท้ังหมด มที ง้ั เพศชายและเพศหญงิ แตํมีอาชีพท่ีแตกตํางกัน เชํน รับจ๎างคัดแยกขยะ เป็นธุรกิจภายในครัวเรือน รับจ๎างทําสวน เป็นแรงงานภาคเกษตร และรับจ๎างทํา กอํ สร๎าง เปน็ ธรุ กจิ ขนาดยํอม แรงงานชาวตํางชาติท่ีเข๎ามาอยํูอาศัยในประเทศไทย กํอนวันที่ 31 ธันวาคม 2558 ท่ีมี การเปิดประชาคมอาเซียน สํวนใหญํเข๎ามาอาศัยอยูํในประเทศไทยอยํางผิดกฎหมาย เพราะต๎องลักลอบ เข๎าประเทศไทยเพ่ือมาทํางาน เน่ืองจากความเป็นอยูํของตนภายในประเทศยากลําบาก ประกอบกับไมํมี งานใหท๎ ํา จึงตอ๎ งด้นิ รนมาประเทศไทยเพ่อื หางานทํา ให๎มรี ายได๎เพื่อเลี้ยงดูตนเองและครอบครัว

148 ในการมาทํางานภายในประเทศไทยแตใํ นอดีตมคี วามยากลําบากมาก เพราะต๎องเดินเท๎า เข๎ามาบริเวณชายแดนประเทศไทยและข้ึนรถต๎ูรับจ๎าง ราคาหัวละ 4,000-5,000 บาท โดยในหน่ึงคันจะ บรรทุกผู๎โดยสารประมาณ 30 คน แตํในปัจจุบันมีความสะดวกสบายในการเดินทางมากขึ้น โดยแรงงาน ชาวกัมพูชาไมํต๎องเดินเท๎าข๎ามายังฝ่ังไทย จะมีรถตู๎ออกจากภายในชุมชนว่ิงมายังประเทศไทย และมี คําใช๎จํายหัวละ 4,000-5,000 บาท โดยในหน่ึงคันจะบรรทุกผู๎โดยสารประมาณ 20 คน และปลายทาง ของการสํงแรงงานชาวตํางชาติคือกรุงเทพมหานคร แตํถ๎าแรงงงานชาวกัมพูชาคนใดประสงค๑จะลง ระหวาํ งทางกส็ ามารถทาํ ได๎ โดยจงั หวดั ปราจีนบุรีจึงเป็นทางผํานที่แรงงานชาวกัมพูชาเลือกลงเพ่ือทํางาน จังหวดั หนึ่ง สาํ หรับแรงจงู ใจในการเข๎ามาทํางานในประเทศไทยของแรงงานชาวตํางชาติ คือ คําแรง วันละ 300 บาท และไมํหํางไกลจากประเทศภูมิลําเนามากนัก สามารถเดินทางกลับประเทศได๎งําย ใน การเข๎ามาทํางานของแรงงานชาวกัมพูชาคร้ังแรกจะเป็นผ๎ูชาย หรือผู๎นําครอบครัวเข๎ามาทํางานใน ประเทศไทยกํอน เม่อื คดิ วาํ งานที่ตนเองทาํ ดจี งึ ชกั ชวนภรรยา ญาติพน่ี อ๎ ง ใหเ๎ ข๎ามาทํางานตามตนเอง โดย สํวนมากนิยมทํางานประเภทกรรมกรใช๎แรงงาน หรือรับจ๎างทั่วไป เชํน คัดแยกขยะ ทํางานในสวน เนื่องจากไมํมคี วามรู๎ พดู ภาษาไทยไมไํ ด๎ แตํก็จะมีแรงงานชาวกัมพูบางกลุํม มีนายหน๎าเป็นผู๎คัดเลือกเข๎ามาทํางานประเทศไทย โดยจะเป็นธุระในการพามาประเทศไทย และหางานใหท๎ ํา โดยนายหน๎าจะเก็บเงินจากแรงงานชาวกันพูชา สํวนหนึ่งและจากผู๎ท่ีจะวําจ๎างอีกสํวนหนึ่ง ท้ังน้ีจะเป็นกลุํมแรงงานภาคเกษตรกรรม และจะเปล่ียนงาน ตามท่ีนายหนา๎ กาํ หนดไวใ๎ นสํวนนม้ี กั เปน็ แรงงานที่ไมํถกู ต๎องตามกฎหมาย สําหรับการอาศัยอยํูในประเทศไทยของแรงงานชาวตํางชาติ จะอาศัยอยูํในชุมชน ระยะเวลา ประมาณ 1 ปี โดยจะลับบา๎ นในชํวงเทศกาลสงกรานต๑ โดยกลับบ๎านเป็นระยะเวลา 1-2 เดือน เพื่อเลํนนํ้าชํวงเทศกาลสงกรานต๑ประมาณ 1 เดือน และพบปะญาติพ่ีน๎อง และเมื่อครบกําหนดเวลาจะ กลบั เขา๎ มาทาํ งานในประเทศไทยอีกครงั้ ด๎านความเป็นอยูํของแรงงานชาวกัมพูในปัจจุบันสะดวกสบายมากย่ิงข้ึน เนื่องจากไมํ ต๎องกลัวโดนจับกุมกลับประเทศ และยังมีเงินเพียงพอในการจับจํายซ้ือของและสํงกลับบ๎านอีกด๎วย โดย สํวนมากแรงงานชาวกัมพูชาจะเข๎ามาทํางานแบบคํูสามี-ภรรยา และให๎ปุู-ยํา-ตา-ยาย ท่ีอยูํที่ประเทศ กมั พชู าเปน็ ผ๎ูเล้ียงดูบุตร โดยในทกุ เดือนๆจะสงํ เงินกลบั ไปใหป๎ ระมาณ 3,000-5,000 บาท 2) ความครอบคลุมทางสงั คม การไดร๎ บั สวสั ดิการภายในประเทศไทย ชาวกัมพูชาท่ีเป็นแรงงานถูกกฎหมายได๎รับสิทธิ ในเร่ืองการรักษาพยาบาลเพียงอยํางเดียว ซึ่งสวัสดิการดังกลําวแรงงานชาวกัมพูชาก็ร๎ูสึกเพียงพอแล๎ว เพราะเนื่องจาก

149 - สวัสดิการด๎านการศึกษา แรงงานชาวกัมพูชาไมํต๎องการเนื่องจากต๎องการสํงบุตร กลับไปเรียนที่ประเทศกัมพชู า - สวสั ดกิ ารดา๎ นการทาํ งานทําหรือกาฝกึ อาชกี ไ็ มํต๎องการ เนือ่ งจากมงี านทําอยแูํ ลว๎ - สวัสดิการด๎านที่อยํูอาศยั ก็เชํนกัน เพราะแรงงานชาวกัมพูชามีบ๎านอยํูท่ีกัมพูชาแล๎ว และมีความต๎องการจะกลับไปอยูํบ๎านเม่ือสามารถทํางานเก็บเงินได๎เยอะหรือสร๎าง บา๎ น - สวัสดิการด๎านสิทธิ ต๎องการเรื่องการแตํการจํายคําแรงอยํางเป็นธรรม และการจะ ให๎ออกเสยี งหรอื การเรยี กร๎องสิทธิ เสรีภาพ ยงั ไมํตอ๎ งการ โดยสิทธิท่ีแรงงานชาวตํางชาติต๎องการมีเพียงพอ ตามที่ประเทศไทยให๎จากการข้ึน ทะเบียนแรงงานถูกกฎหมายแล๎ว แตํมีประเด็นในการทําบัตรสีชมพู “บัตรประจําตัวคนซึ่งไมํมีสัญชาติ ไทย” นน้ั แรงงานชาวตาํ งชาติจะต๎องเสียคําใช๎จํายเอง แตํนายจ๎างจะเป็นคนพาไปทําและสํารองเงินคําทํา บัตรให๎กอํ น โดยหักจากเงินเดือนทีไ่ ด๎รบั สาํ หรบั คําทําบัตร มีคาํ ใช๎จาํ ยจาํ นวน 5,700 บาท/2 ปี ซึ่งอาจจะ เปน็ เงินจํานวนทมี่ ากไป และเปน็ การบงั คับให๎ตอ๎ งทาํ งานกับนายจ๎านคนน้ันเพียงคนเดียวตลอดระยะเวลา ทมี่ ีบตั รอยํู สําหรับด๎านความสัมพันธ๑ระหวํางแรงงานชาวตํางชาติกับคนในชุมชน สํวนใหญํแรงงาน จะมีความร๎สู ึกผกู พนั กบั นายจา๎ ง เพราะเนือ่ งจากนายจ๎างให๎ความเมตตา และคอยชํวยเหลือในเร่ืองเครื่อง อุปโภคบริโภคอยํูเสมอ แตํสําหรับความสัมพันธ๑กับคนในชุมชนยังไมํคํอยมีปฏิสัมพันธ๑กันมากนัก แตํจะ ชอบชวํ ยเหลือกิจกรรมทางสังคมภายในชมุ ชน เชนํ งานทาํ บญุ กิจกรรมกฬี า เป็นต๎น แรงงานชาวตํางชาติสํวนใหญํจะมีความสัมพันธ๑อันดีกับนายจ๎าง โดยให๎ความไว๎วางใน การทําธุระที่สําคัญๆให๎ เชํน การโอนเงินไปยังบ๎านท่ีตํางประเทศ การฝากบุตรไว๎ให๎ดูแล เป็นต๎น แตํ สาํ หรบั คนในชมุ ชนคนอื่นๆ ยังไมมํ กี ารให๎ชวํ ยเหลือเรอ่ื งใด 3) ผลกระทบทางสงั คมเมือ่ เขา้ สปู่ ระชาคมอาเซยี น ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนกับแรงงานชาวตํางชาติท่ีเข๎ามาทํางานในประเทศไทย สํวนใหญํ มีความพึงพอใจที่ได๎ทํางานในประเทศไทย เน่ืองจากได๎รับคําจ๎างท่ีสูงและได๎รับสวัสดิการด๎านการ รักษาพยาบาล โดยสํวนใหญํเชื่อวําการรักษาของประเทศไทยดีกวําประเทศของตนเอง แตํก็อาจจะติ ปญั หาเรื่องการสื่อสาร ทไ่ี มํสามารถบอกการเจ็บปุวยกบั แพทย๑ได๎อยาํ งชดั เจน สําหรับสวัสดิการในด๎านอื่นๆ เชํน การศึกษา สิทธิ ที่อยํูอาศัย ยังไมํต๎องการ หรือถ๎า ต๎องการก็มีความเพียงพออยํูแล๎ว โดยสามารถหาได๎ภายในชุมชน โดยแรงงานชาวกัมพูชาสํวนใหญํเข๎ามา ทํางานในประเทศอยํางมีจุดมุํงหมาย ที่ต๎องการสร๎างบ๎านที่กัมพูชา มีเงินไปประกอบอาชีพท่ีประเทศ กมั พชู าจํานวนหนึ่ง ไมไํ ดค๎ ิดจะอยปูํ ระเทศไทยตลอดไป จึงอาจจะยงั ไมํต๎องการสวสั ดกิ ารอะไรเพิ่มเติม

150 4) มาตรการ กลไกเพอ่ื การค๎มุ กนั ผลกระทบทางสังคม มาตรการ กลไก เพ่ือคุ๎มกันผลกระทบทางสังคม ท่ีสามารถทําได๎ โดยเป็นแนวทางแก๎ไข ปูองกนั ปัญหา และสร๎างความเป็นธรรมให๎แกํแรงงานชาวตํางชาติในชมุ ชน สามารถทาํ ดด๎ งั น้ี (1) ชวํ ยเหลอื ในการขนึ้ ทะเบยี นให๎ถกู ต๎องตามกฎหมาย (2) ชํวยเหลอื ในการเดินทางผํานแดนเพื่อกลบั บา๎ น (3) ควรใหเ๎ จ๎าหนา๎ ของสถานพยาบาลสามารถพูดภาษาตาํ งชาติได๎ 4.4 ผลการศึกษาของ สสว.3 4.4.1 บริบทของพ้ืนที่ศึกษา สสว.3 เทศบาลนครเจ๎าพระยาสุรศักดิ์ อําเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ซึ่งอาณาเขต เขตการปกครอง มีพ้ืนที่รวมทั้งสิ้น 276.98 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร๎อยละ 6.35 ของพื้นที่จังหวัดชลบุรี มีลักษณะภูมิ ประเทศโดยท่ัวไปของเทศบาลนครเจ๎าพระยาสุรศักดิ์เป็นเนินเชิงเขา สลับท่ีราบลุํม ลาดลงสํูทะเลพ้ืนที่ สํวนใหญํจึงเหมาะแกํการเกษตรกรรม การพาณิชยกรรมและอุตสาหกรรม ซ่ึงมีชุมชน จํานวน 45 ชุมชน ปัจจุบันเทศบาลมีประชากรประมาณ 109,832 คน และประชากรแฝงอีกประมาณแสนกวําคน ที่โยกย๎าย เข๎ามาทํางานในภาคอุตสาหกรรมตํางๆ แตํคนพ้ืนที่ที่อาศัยอยูํในเขตเทศบาลฯ จะมีอาชีพทําไรํ ทําสวน เป็นสํวนใหญํ เชํนไรํมันสําปะหลัง สับปะรด แก๎วมังกร เป็นต๎น และเน่ืองจากมีผ๎ูคนหล่ังไหลเข๎ามาอยํูใน อําเภอศรรี าชา ในสํวนพื้นที่ของเทศบาลนครเจ๎าพระยาสุรศักดิ์ จึงทําให๎คนพื้นที่ ที่มีท่ีดินลงทุนสร๎างห๎อง แถว หอพัก และอาคารชุดให๎เชําเป็นจํานวนมาก กํอให๎เกิดการค๎าและการบริการหลากหลาย ทําให๎ ประชาชนในเขตเทศบาลมีรายได๎เพิ่มมากข้ึน โดยประชาชนในพื้นท่ีสํวนใหญํนับถือศาสนาพุทธ ร๎อยละ 95 ของจํานวนประชากรทั้งหมด และมีวัด จํานวน 32 วัด สํานักสงฆ๑ จํานวน 7 แหํง มีผู๎นับถือศาสนา อสิ ลาม ร๎อยละ 2 ของจํานวนประชากรทั้งหมด และมีมัสยิด จํานวน 3 แหํง มีผู๎นับถือศาสนาคริสต๑ ร๎อย ละ 2 ของจาํ นวนประชากรทง้ั หมด และมีโบสถ๑ จํานวน 3 แหํง และมีผ๎ูนับถือศาสนาอ่ืนๆ ร๎อยละ 1 ของ จํานวนประชากรทั้งหมด ตามลําดบั ดา๎ นวัฒนธรรมประเพณีท๎องถ่ินที่สําคัญ มีประเพณีว่ิงควาย ประเพณีกองข๎าว และประเพณีลอย กระทง เป็นต๎น ด๎านการศึกษา มีศูนย๑พัฒนาเด็กเล็ก 8 แหํง (สังกัดเทศบาลฯ 2 แหํง รับโอนภารกิจจาก สปช. เดิม 4 แหํง รับโอนภารกิจจากกรมการศาสนา 2 แหํง) และโรงเรียนสังกัดสํานักงานคณะกรรมการ ศึกษาขั้นพ้ืนฐาน (สพฐ.) สํานักงานเขตพ้ืนที่การ ศึกษาชลบุรี (สพท.) เขตท่ี 3 จํานวน 20 โรงเรียน ด๎าน สถานบริการสาธารณสุข มีโรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพตําบลโค๎งดารา โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพตําบล นาพร๎าว โรงพยาบาลสงํ เสริมสขุ ภาพตําบลหบุ บอน โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพตําบลไรํหนึ่ง โรงพยาบาล สํงเสรมิ สขุ ภาพตาํ บลบํอวิน โรงพยาบาลสงํ เสริมสขุ ภาพตําบลตลาดบึง โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพตําบล หนองค๎อ โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพตําบลเขาหิน และสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯ สําหรับด๎าน

151 การจราจร สภาพการจราจรในเขตเทศบาลนครเจ๎าพระยาสุรศักด์ิ ในเวลาเรํงดํวนจะมีปัญหาการจราจร ตดิ ขดั ในถนนเกือบทกุ สาย สาเหตุเน่อื งจากมีการใชเ๎ ส๎นทางในการจราจรในการเดินทางไปทํางาน รับ - สํง นกั เรยี น และในชํวงเวลาจากเวลาเย็นถงึ คํ่าจะมีสาเหตุเพ่ิมข้ึนอีกเน่ืองจากมีการจัดตลาดนัดจํานวนหลาย จุดในถนนหลายสาย ยงิ่ เพิ่มให๎การจราจรตดิ ขัดมากยิง่ ขน้ึ รวมทง้ั ในถนนบางสายต๎องรอให๎รถไฟว่ิงผํานไป เสียกํอนจึงจะเดินทางได๎ นอกจากน้ัน ยังมีการทําผิดกฎจราจร รวมท้ังขับรถเร็วท้ังท่ีการจราจรคับค่ัง และถนนมีตรอกซอกซอยเป็นจํานวนมาก ทําให๎มีอุบัติเหตุเกิดขึ้นบํอยครั้งอยํางตํอเนื่อง อีกทั้งในเขต อําเภอศรีราชา มีผ๎ูมาอาศัยเพ่ือประกอบอาชีพเป็นจํานวนมาก และเป็นทางผําน ไปสูํเมืองทํองเที่ยวและ จังหวัดในภาคตะวันออก จึงทาํ ให๎มีการจราจรคับค่ังตลอดทงั้ ปี 4.4.2 ผลการศึกษาเชงิ คุณภาพ พนื้ ที่ สสว.3 4.4.2.1 กล่มุ คนไทย กลมํุ ตวั อยํางคนไทยที่เข๎ารํวมประชุมเวทีสนทนากลํมุ มีจํานวน 12 คน เป็นเพศชายและ เพศหญิง จํานวน 6 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 50.00 มีอายุระหวําง 41-50 ปี จํานวน 4 คน คิดเป็นร๎อย ละ 33.33 รองลงมามีระหวํางอายุ 51-60 ปี จํานวน 3 คน คดิ เป็นร๎อยละ 25.00 มีอายุระหวําง 31-40 ปี และมากกวํา 60 ปีขึ้นไป จํานวน 2 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 ตามลําดับ โดยกลํุมตัวอยํางนับถือ ศาสนาพุทธ จํานวน 12 คน คิดเป็นร๎อยละ 100.00 มีสถานภาพสมรส จํานวน 10 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และมีสถานภาพโสด จาํ นวน 2 คน คดิ เป็นร๎อยละ 16.67 มสี มาชกิ ในครอบครัว 4-7 คน จํานวน 6 คน คิดเป็นร๎อยละ 50.00 รองลงมามีสมาชิกในครอบครัวน๎อยกวํา 3 คน จํานวน 4 คน คิดเป็นร๎อยละ 33.33 และมีสมาชิกในครอบครวั 8 - 11 คน จํานวน 2 คน คิดเปน็ ร๎อยละ 16.67 ตามลําดับ กลํุมตัวอยํางมีหน๎าท่ีหลักเป็นหัวหน๎าครอบครัว จํานวน 10 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และเป็นสมาชิกครอบครัว จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 มีระดับการศึกษาประถมศึกษา/ตํ่ากวํา จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 41.67 รองลงมามีระดับการศึกษามัธยมศึกษา/เทียบเทํา จํานวน 3 คน คิด เป็นร๎อยละ 25.00 และปริญญาตรี/เทียบเทํา จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 ตามลําดับ โดยกลุํม ตัวอยํางมีอาชีพเป็นข๎าราชการ/ลูกจ๎างของรัฐ/พนักงานรัฐวิสาหกิจ จํานวน 4 คน คิดเป็นร๎อยละ 33.34 รองลงมามอี าชีพธุรกจิ สวํ นตัว/อาชีพอสิ ระ ผ๎ูใชแ๎ รงงาน/รับจ๎างทว่ั ไป จํานวน 3 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 25.00 มีอาชีพเกษตรกรรม พํอบ๎าน-แมํบ๎าน/เกษียณอายุ/วํางงาน จํานวน 1 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 8.33 ตามลําดับ กลํุมตัวอยํางมีรายได๎ตํอเดือน 5,001 - 10,000 บาท จํานวน 3 คน คิดเป็นร๎อยละ 25.00 รองลงมามรี ายได๎ตํอเดือนน๎อยกวํา 5,000 บาท มีรายได๎ 20,001 - 25,000 บาท มีรายได๎มากกวํา 25,000 บาทขึ้นไป จํานวน 2 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 และมีรายได๎ตํอเดือน 10,001 - 15,000 บาท มีรายได๎ 15,001 - 20,000 บาท และไมํมีรายได๎ จํานวน 1 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 8.33 ตามลําดับ

152 กลุํมตัวอยํางมีระยะเวลาท่ีอาศัยในชุมชน 36 - 45 ปี จํานวน 7 คน คิดเป็นร๎อยละ 58.33 รองลงมามรี ะยะเวลาท่ีอาศัยในชมุ ชน 6 - 15 ปี และ 16 - 25 ปี จํานวน 2 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อย ละ 16.67 และมีระยะเวลาท่ีอาศัยในชุมชน 26 - 35 ปี จํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 8.33 ตามลําดับ โดยกลุํมตัวอยํางมีตําแหนํงในชุมชน จํานวน 12 คน คิดเป็นร๎อยละ 100.00 โดยเป็นผ๎ูนําชุมชน และ ราชการดแู ลบรกิ ารประชาชน จํานวน 3 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 25.00 รองลงมาเป็น อสม. จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.68 และเป็น รพ.สต. คณะกรรมการชุมชน ประธานกรรมการชุมชน เลขากองทุน หมูบํ า๎ น จาํ นวน 1 คนเทาํ กนั คดิ เปน็ รอ๎ ยละ 8.33 ตามลําดับ 1) สถานการณ์พนื้ ฐาน ส ถ า น ก า ร ณ๑ ป ร ะ ช า ก ร ช า ติ อ า เ ซี ย น ท่ี เ ข๎ า ม า ทํ า ง า น ห รื อ พั ก อ า ศั ย ใ น พื้ น ท่ี มี ก า ร เปล่ียนแปลงจํานวนเพิ่มมากขึ้นอยํางรวดเร็วมีจํานวนกลํุมชาติอาเซียน เชํน กัมพูชา พมํา เขมร โดยตาม สถานที่ตาํ งๆ จะพบแตํชาตอิ าเซยี นอยปูํ ะปนทั่วไป มที ง้ั ชายและหญงิ จาํ นวนมากเปน็ สดั สํวนโดยประมาณ เทํากัน สํวนมากอายุมากกวํา 30 ปีขึ้นไป โดยสํวนใหญํเป็นวัยแรงงาน สํวนคนท่ีอายุต่ํากวํา 30 ปี และ ผ๎ูสูงอายุมีจํานวนน๎อย สํวนเด็กที่มากับครอบครัวชาติอาเซียนหรือรวมท้ังเกิดในประเทศไทยด๎วย โดย สํวนมากกลุํมชาติอาเซียนมาจากประเทศกัมพูชามากที่สุด รองลงมาเป็นพมํา และบังคลาเทศ “แขกบัง คลาเทศมาขายโรตี” นอกจากน้ันเป็นคนจีน ญี่ปุน และลาว แตํมีจํานวนน๎อย และชาติอื่นๆ “มีฝรั่ง” รวมไป ถึง “ฝรง่ั ท่ีมเี มียเป็นคนไทยบ๎าง” แตํไมํพบวํามีชาวมาเลย๑ ไมํมีอินโดนีเชียและบรูไน แตํมีชาวฟิลิปปินส๑ท่ี สอนภาษาอังกฤษในโรงเรียนในบางแหํงเทําน้ัน โดยกลุํมชาติอาเซียนท่ีเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยใน ชมุ ชน ซ่ึงท่ีอยูํอาศัยมีหลายลักษณะ ได๎แกํ แคมป์คนงานในท่ีกํอสร๎าง คอนโดห๎องเชํา และอยูํตามไรํสวน ชาตอิ าเซยี นเขา๎ มาพักอาศัยอยูใํ นพน้ื ท่ี ในปัจจุบันยงั ไมํกํอให๎เกิดปญั หาเพราะชาตอิ าเซียนเหลําน้ีพักอาศัย ในพื้นท่ีจํากัดของนายจ๎าง โดยชาติอาเซียนบางสํวนได๎ทํางานตามบริษัทบ๎าง งานกํอสร๎างบ๎าง ซ่ึง โดยทั่วไปจะมที ุกกลุมํ ไมวํ าํ จะเปน็ เยาวชน สตรี ชาย การทํางานกํอสร๎างสํวนมากจะเป็นแรงงานกัมพูชา พมํา มีทั้งชายและหญิง รับจ๎างเป็น คนงานกํอสร๎าง ทําไรํ ทําการเกษตร ซึ่งกัมพูชาเข๎ามาใช๎แรงงานเหมือนกับพมํา สํวนแรงงานพมํานั้นเข๎า มาทํางานกํอสร๎าง ลูกจ๎างตามร๎านค๎า ทั้งชายและหญิงเป็นลูกจ๎างทําไรํ สํวนคนลาวสํวนใหญํเป็นผ๎ูหญิง วัยรุํนที่เข๎ามากับรถ เข๎ามาค๎าขายหรือเป็นลูกจ๎างรับจ๎างค๎าขายตามตลาดสดแตํไมํใช๎แรงงานและบางคน เข๎ามารับเลี้ยงดูแลเด็ก สํวนแขกบังกลาเทศสํวนใหญํเข๎ามาขายโรตี อาศัยอยูํในห๎องเชํา สํวนมากมาเป็น ครอบครัว ทําโรตีเอง และเป็นเจ๎าของกิจการ นอกจากน้ียังมีกลุํมตํางชาติชาวญ่ีปุนสํวนใหญํจะรับงานท่ี ทําเป็น MC บริษัทและสตรีเป็นแมํบ๎าน ท้ังน้ีแรงงานกัมพูชาโดยสํวนมากน้ันจะเข๎ามาทํางานกํอสร๎าง ซึ่ง สวํ นใหญเํ ป็นผู๎ทอี่ ายุ 20 ปีข้นึ ไป

153 “.....สว฽ นใหญ฽คนกัมพูชาเข฾ามาทํางานก฽อสร฾าง และเป็นลูกจ฾างไร฽มัน” (ผ฾ูนําชุมชน วันท่ี 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) อีกทั้งชาติอาเซียนท่ีทํางานในโรงงาน มักจะพักอยูํเป็นกลํุมตามแค๎มป์คนงานกํอสร๎าง และนายจ๎างจะเชําคอนโดให๎อยรูํ วมกนั “.....จะเรียกว฽าสถานฑูตเลยก็ว฽าได฾...เป็นท่ีทําการต฽างชาติเพราะมีแต฽คนกัมพูชา ” (คณะกรรมการชมุ ชน วนั ที่ 8 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) “.....เฉพาะในพื้นที่หนองค฾อ ประชากรพื้นที่มีประมาณ 4,000 คน แต฽มีต฽างชาติน฽าจะ มากกว฽า 4,000 คน... เฉพาะห฾องที่คอนโดท่ีนายจ฾างเขาเช฽าให฾อยู฽มี 2,000 ห฾อง ห฾องละ 2 คน คูณแล฾ว เปน็ เท฽าไหรห฽ ละ... ตอ฾ งมากกว฽าสพ่ี ันอยแู฽ ล฾ว” (ผู฾นาํ ชมุ ชน วันท่ี 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) สํวนกลุํมชาติอาเซียนในพื้นที่หนองค๎อมีมากที่สุด อีกทั้งยังมีเด็กที่เกิดจากสามีภรรยาท่ี เข๎ามาทาํ งานอาศัยอยํูในพื้นที่จํานวนมาก หากผู๎ใดที่มีอายุเยอะจะกลับประเทศของตนเอง แตํบางคนนั้น หากยังคงอาศยั อยูํในชมุ ชน จะมีหน๎าทเี่ ล้ยี งเด็กหรอื ลูกหลานที่อยํอู ยูใํ นแค๎มป์ โดยพูดภาษาไทยพอได๎บ๎าง ท้ังนี้นอกจากการทํางานเป็นลูกจ๎างแรงงานแล๎ว ในพ้ืนท่ียังพบชาวกัมพูชาในพื้นที่หนองค๎อท่ีกลายเป็น เจ๎าของกิจการโรงน้ําแข็ง และสามารถทํางานเก็บเงินจนสามารถซื้อตึกแถวได๎ โดยในปัจจุบันนายจ๎าง นาํ เข๎าชาติอาเซียนจํานวนมาก เพราะแรงงานในประเทศไทยไมํพอ คนไทยไมนํ ยิ มทํางานใชแ๎ รงงาน “.....คนไทยอย฽ใู นคกุ ... ถูกจับเสพยา” (เจา฾ หน฾าที่เทศบาล วันท่ี 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) “.....คนไทยไมช฽ อบทํางานหนัก ชอบสบาย” (อสม. วนั ที่ 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) “.....ลูกหลานของคนไทยละแวกนี้ไม฽จําเป็นต฾องทํางานก็มีกิน พ฽อแม฽ขายที่ดินได฾ไร฽ละ 10 ลา฾ น ขายสัก 10 ไรก฽ ็ไดเ฾ ปน็ ร฾อยลา฾ นแลว฾ อย฽ไู ด฾สบาย ลูกหลานคนไทยจึงมีหน฾าที่เรียน รองานท่ีตนเอง ชอบ ไม฽ทําก็อยูไ฽ ดแ฾ ล฾ว” (เลขากองทนุ หม฽ูบ฾าน วนั ที่ 8 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) ระยะเวลาท่ีชาตอิ าเซียนเข๎ามาทาํ งานหรือพักอาศยั ในชุมชนในแตลํ ะครงั้ จะมีระยะเวลา ไมํแนนํ อน โดยสํวนใหญจํ ะมาอยใูํ นระยะยาวเป็นปี ประมาณ 1-2 ปี บางคนจะอยํูในชุมชนประมาณ 3-6 เดือน บางคนอยเูํ ป็นปี บางคนกอ็ ยํเู กนิ 1 ปขี น้ึ ไป อาจเปน็ รอบๆ ตามประมาณอายุบัตร พอหมดอายุจะมี ผรู๎ ับเหมาตํออายกุ ารพกั อาศัย บางคนเป็นปี แตํคนขายโรตีสํวนใหญํ 1 ปี ข้ึนไป ซ่ึงจะมาทีละสองคนเพื่อ ดูพ้ืนที่ครําวๆ จากน้ันจะทยอยตามกันเข๎ามา โดยหลังจาก 31 ธ.ค. 58 ระยะเวลาท่ีเข๎ามาอยูํนานข้ึน มากกวําเดิม เพราะประเทศไทยเป็นเมืองเปิด ที่อยูํอาศัยสะดวกสบาย และคําแรงงานสวัสดิการดีมีสิทธิ เทําคนไทย โดยเม่ือกํอนมีชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยยาวนานจะน๎อยกวํานี้ เพราะไมํมีบัตร และบางคนอยูํแบบหลบๆ ซอํ นๆ แตํหลังจาก 31 ธ.ค. 58 เพ่มิ จาํ นวนมากขึน้ พอมีบัตรอนุญาตการทํางาน สามารถอยํูได๎นานมากข้ึน อีกท้ังอาจเพราะอาชีพท่ีทําน้ัน ทําให๎มีรายได๎มากกวําในประเทศของตนเอง

154 โดยกฎหมายของประเทศไทยให๎สิทธิตํางชาติพักอาศัยยาวนานเกินไป บางคนอยูํ 3-6 เดือน กลับไปบ๎าน แล๎วมาใหมํ บ๎างก็อยํูจนแลว๎ แตงํ านเสรจ็ ซงึ่ โดยรวมนนั้ มรี ะยะเวลายาวขึ้นนานกวําเดมิ จากสถานการณ๑ดังกลําว การใช๎ชีวิตในชุมชนกลํุมตัวอยํางสํวนใหญํกลําววํา “ไมํมี เปลีย่ นแปลง” กลมํุ ตวั อยํางบางคนกลําววํา “มกี ารเปลยี่ นแปลงบ๎างเลก็ นอ๎ ย” “.....เมือ่ มีประชากรเพิ่มมากข้ึน ก็ย฽อมมีท้ังคนดีและไม฽ดี” (ผ฾ูนําชุมชน วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) “.....มีการเปล่ียนแปลงบ฾างแตไ฽ ม฽มผี ลกระทบ” (ผ฾นู ําชุมชน วันท่ี 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) ซง่ึ ในชวํ งนี้แมม๎ กี ารเปลย่ี นแปลง แตํยังยังไมํมีผลกระทบจากชาติอาเซยี น “.....เปล่ียนแปลงเล็กน฾อย ประชาชนในพื้นที่มีความหวาดระแวงขึ้นกับกล฽ุมแรงงาน” (ประธานชุมชน วันท่ี 8 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) การใช๎ชีวิตไมํเปลี่ยนแปลงมาก ไมํกระทบอะไร เพราะคนละอาชีพกันไมํได๎แขํงกัน แตํ พ่งึ พาอาศยั กนั ได๎ นอกจากน้ชี าติอาเซียนบางรายสามารถพูดภาษาไทยได๎ โดยการเรียนรู๎จากคนไทย เปิด ร๎านอาหารตามสัง่ กิจการของตวั เอง มีความเปลี่ยนแปลงในหมํูบ๎านมากข้ึน แตํปัญหาสํวนมากจะเกิดการ ขโมยของของชาวบา๎ น เชนํ “.....กล฾วยท่ีสวนหายประจําเขาตัดไปกินก฽อนเรา เขาขโมยผลไม฾ กระท฾อนจนเกลี้ยงต฾น เลย อาจเป็นเพราะไมเ฽ ข฾าใจประเพณขี องคนไทย และมีรถมอเตอร์ไซด์หายตามตลาดนัดแต฽จับไม฽ได฾ แต฽คิด วา฽ นา฽ จะเป็นฝมี ือคนไทยมากกว฽า และเปน็ กลุม฽ วยั รุ฽นท่ขี โมย” (ผู฾นําชุมชน วันท่ี 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) โดยชาติอาเซียนท่ีเข๎ามาทํางานสํวนใหญํจะไมํกํอให๎เกิดปัญหา อาชญากรรม มักจะอยํู อยาํ ง “.....เจียมเนอ้ื เจยี มตวั ” (ประธานกรรมการชมุ ชน วนั ท่ี 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) ชาตอิ าเซียนไมํกลา๎ ทจี่ ะกอํ อาชญากรรม เพราะถ๎าถกู จับไดจ๎ ะต๎องโทษและถูกสํงกลับ ซ่ึง กลํุมตัวอยํางสํวนใหญํเห็นวําไมํเกี่ยวข๎องกับกลุํมชาติอาเซียน เพราะอาชญากรรมเกิดขึ้นได๎ทุกชาติ ไมํวํา ไทยหรือชาตอิ นื่ ๆ แตํเคยมกี รณคี นงานกัมพูชาทะเลาะกันเองแตํไมรํ นุ แรงและมหี วั หน๎างานคอยคมุ 2) ความครอบคลมุ ทางสังคม เมือ่ ประเทศไทยเขา๎ สํกู ารเป็นประชาคมอาเซยี น (31 ธ.ค. 58) ชุมชนมีความหลากหลาย เพิ่มขน้ึ บา๎ งเล็กน๎อย จากกลุมํ ตวั อยาํ งไมํมีใครสามารถพดู ภาษากัมพูชาหรือพมําได๎เลย “.....พูดไมไ฽ ดเ฾ ลย แตเ฽ ขาพูดภาษาของเราได฾” (เจ฾าหน฾าที่เทศบาล วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2560)

155 เด็กๆ นักเรียนไทยพูดภาษากัมพูชาและพมําไมํได๎แม๎จะมีเด็กชาวกัมพูชามาเรียนด๎วย แตํเดก็ ตาํ งชาตพิ ดู ภาษาไทยได๎ สามารถส่อื สารกันได๎ “.....เด็กท่ีมีพ฽อแม฽เป็นแรงงานกัมพูชาบางคนยังพูดภาษากัมพูชาไม฽ได฾เลย พ฽อแม฽เขาก็ พูดกนั ด฾วยภาษาไทย...ลองคิดดวู า฽ เด็กกมั พูชาที่พูดภาษากัมพูชาไม฽ได฾จะเป็นอย฽างไร ถ฾าเขากลับไปแล฾วจะ เปน็ อยา฽ งไร” (ประธานชุมชน วนั ที่ 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) ในด๎านเช้ือชาติสํวนมากชาติอาเซียนกับเรามีความกลมกลืนกัน แตํหากสังเกตจะเห็นได๎ ชัดเวลาเขาเดนิ ไปไหนเขาจะไปเป็นกลํุม ซ่ึงแยกออกอยํางชัดเจน โดยพมําน้ันจะนุํงโสรํง ทาแปูงทานาคา นอกจากนั้นสามารถสังเกตจากสีผิว กัมพูชาจะผิวดํา ผิวเข๎ม สํวนพมําจะผิวเหลือง คนลาวผิวขาว หน๎า สนั้ ๆ และสงั เกตจากการพูด “.....กัมพูชาจะพูดมีล้ินรัวรอเรือ ส฽วนพม฽าจะพูดเหมือนล้ินคับปาก” (อสม. วันที่ 8 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) ในด๎านวัฒนธรรมพมํามักอยูํกันเป็นกลุํม เม่ือถึงวันพระจะทําคล๎ายผ๎าปุาไปถวายพระที่ วัด และบําเพ็ญกุศลโดยอุทิศแรงงาน ชํวยเหลืองานวัด เชํน กํออิฐ ทําความสะอาด พัฒนาวัด กวาดลาน วัด ทาํ รํวมกันกบั คนไทย แตชํ าติอาเซียนเขาจะไปเปน็ กลมุํ ไปวัดเดยี วกันกับคนไทย “.....ท่ีวัดหนองค฾อ เวลามีงานวัด ชาติอาเซียนกัมพูชาจะบริจาคน้ําแข็ง นํ้าด่ืมให฾วัด” (ประธานกรรมการชุมชน วนั ท่ี 8 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) นอกจากนี้ชาติอาเซียนโดยสํวนใหญํจะประหยัด ทํางานเพื่อเก็บเงินสํงไปบ๎าน เวลากิน ขา๎ วจะกนิ กบั เพียงอยาํ งเดยี ว ไมํเหมือนกับคนไทยซ่ึงต๎องกินกับข๎าวหลายอยําง อาจมากถึง 3-5 อยําง ใน ด๎านอาหารการกินไมํเปล่ียนแปลง อาหารยังเหมือนเดิม ซึ่งในชุมชนไมํมีร๎านอาหารพมํา หรือร๎านอาหาร เขมร “.....มแี ต฽ร฾านลาบยโส” (อสม. วันท่ี 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) “.....ในแคมป฼แรงงานพม฽าจะฟังเพลงลูกท฽ุงไทย เขาจะเปิดทุกวัน บ฾านผมเลยได฾ฟังไป ด฾วย ผมไม฽ได฾เปิดเครื่องเสียงของผมนานแล฾วจนไม฽แน฽ใจว฽ายังใช฾ได฾หรือเปล฽า คนงานเขาจะเปิดเพลงเป็น เวลาไมท฽ าํ ใหร฾ าํ คาญ เปิดเพลงไมเ฽ กินสามทม฽ุ ” (คณะกรรมการชมุ ชน วันที่ 8 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) “.....พม฽ามีวินัยมากกว฽ากัมพูชา คนพม฽าเกรงใจเรามากกว฽าคนกัมพูชา ไม฽ก฽อเร่ืองและ ระมดั ระวังไมร฽ บกวนเพื่อนบ฾าน รวมไปถึงคณุ ภาพชวี ิตด฾านสาธารณะสุขตํ่าของชาติอาเซียนกว฽าคนไทยอีก ดว฾ ย” (คณะกรรมการชมุ ชน วันที่ 8 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) การสามารถเข๎าถงึ สวสั ดกิ ารข้ันพ้ืนฐานของชาติอาเซียน บางอยํางคล๎ายกับของคนไทย เชํน การเบิกประสังคมท่ีนายจ๎างทําให๎เบิกคําเลี้ยงดูบุตร 400 บาทเหมือนคนไทยมีบัตรแล๎วท่ีเบิกได๎แตํ เด็กต๎องเกิดท่ีไทยถ๎าเกิดท่ีประเทศเขาแล๎วเข๎ามาเรียนท่ีไทยได๎แตํจะเบิกเร่ืองการศึกษาไทยไมํได๎ ซึ่งชาติ

156 อาเซียนรับร๎ูได๎ดี ในสํวนของการรักษาพยาบาลนายจ๎างจะทําประกันให๎แรงงานตํางด๎าวเป็นประกัน สุขภาพ โดยหักจากคําแรงท่ีได๎ อีกทั้งในโรงเรียนแตํละแหํงจะดําเนินการเหมือนกัน โดยทําเป็นประกัน อุบัติเหตุให๎เด็กนักเรียนทุกคนไมํวําจะเป็นคนตํางด๎าว แตํการรักษาพยาบาลคนบางกลุํมที่ยังไมํข้ึน ทะเบียนแรงงานตํางด๎าวจะต๎องจํายเงินคํารักษาพยาบาลเอง และต๎องมีคนในชุมชนหรือผ๎ูปกครองท๎องที่ ลงลายมอื ชอื่ รับรองวาํ เปน็ คนในพ้ืนท่ีจริง ในดา๎ นรายได๎ แรงงานตาํ งด๎าวมรี ายได๎ที่ดีกวําอยํูประเทศตนเอง รายได๎แตํละคนแล๎วแตํงานท่ีทํา สามารถเก็บเงินสํงกลับบ๎านได๎ แตํมีแรงงานชาติอาเซียนบางกลุํมเลือก คาํ แรงทด่ี ีกวํา เชํน ถ๎ารู๎จากคนอนื่ วําคาํ จา๎ งถูกจะหนีนายจา๎ งไปทํางานท่ีคําแรงแพงกวาํ ดา๎ นการยอมรบั กลมํุ ชาติอาเซียนท่ีทํางานหรือพักอาศยั ในชมุ ชนวาํ เป็นสมาชิกของชุมชน เนื่องจากอยูํกันกลมกลืนอยูํนานจนชิน ไมํสร๎างความเดือดร๎อนบางคนสามารถพ่ึงพากันได๎เหมือน ครอบครัวเดียวกัน เชํน ชํวยกํอปูนชํวยทําอะไรชาติอาเซียนก็ชํวยโดยไมํคิดคําแรง สํวนมากเขาจะเดินไป เป็นกลํุมตามชุมชน ซ่ึงเข๎ากันได๎ดีระดับหน่ึง แตํบางกลุํมก็ตํางคนตํางอยํู มีการแบํงปันอาหารการกินให๎ ชาติอาเซียนด๎วยกันได๎ อีกทั้งชาติอาเซียนยังชํวยเหลืองานสังคมได๎ดี แตํกลุํมตัวอยํางบางคนไมํคิดวําเป็น สมาชิกในชุมชนเพราะคนท่ีเป็นสมาชิกชุมชนจะต๎องมีทะเบียนบ๎านอยํูในชุมชนเทํานั้น บางคนมีความ หวาดระแวงข้ึนกับกลมํุ ชาติอาเซียน เนือ่ งจากกลัวเรอื่ งความสกปรก การลักขโมย อาชญากรรม หรือสร๎าง ความเดือดร๎อนและแรงงานตํางด๎าวเข๎ามาเพ่ือทํางานโดยหาเงินโดยเฉพาะโดยไมํคําถึงประเทศไทย และ ความใกล๎ชิด ภาษาที่ใช๎ในการสื่อสาร และติดตํอประสานงาน อีกท้ังชาติอาเซียนเข๎ามาพักอาศัยอยํูใน พ้ืนท่ี ในปัจจุบันยังไมํมีปัญหาเพราะแรงงานเหลํานี้พักอาศัยในพื้นท่ีจํากัดของนายจ๎างไมํเป็นภาระกับ ชุมชน ไมํสร๎างความเดอื ดร๎อน “.....เราอยใ฽ู นแบบพี่น฾องกันเลย เขาก็ช฽วยเหลือเรา ถ฾าเป็นคนเก฽าน้ีใช฾ง฽ายเลย เขาก็ดูแล ตวั เองได฾แลว฾ เลยไมเ฽ ป็นภาระของเรา” (คณะกรรมการชุมชน วันที่ 8 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) โดยที่ชาติอาเซียนบางคนเข๎ามาทํางานเพื่อหาเงินสํงกลับประเทศ จึงตํางคนตํางอยํู แตํ บางคนบอกวําเป็นภาระเพราะแรงงานตํางด๎าวพมําและกัมพูชากํอปัญหากํอเหตุนํารําคาญสร๎างปัญ หา ขยะเยอะ และใชท๎ รพั ยากรของประเทศไทยไปวันๆ และกลํมุ ตัวอยํางสํวนใหญํไมํกลา๎ ไหวว๎ านชาติอาเซียน “.....คนไทยยังไว฾ใจไม฽ได฾ แล฾วคนต฽างชาติจะไว฾ใจได฾อย฽างไร และถ฾าหายไปตามตัวได฾ ยาก” (เจา฾ หนา฾ ทเ่ี ทศบาล วนั ที่ 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) คนไทยไมํคํอยจ๎างพี่เล้ียงเด็ก หรือแมํบ๎าน ที่เป็นชาติอาเซียน หรือไหว๎วานให๎ไปรับ ลกู หลาน เพราะยังไมํไว๎ใจ เว๎นแตํในกรณีฉุกเฉินไหว๎วานได๎แตํต๎องระมัดระวังและไหว๎วานได๎เป็นบางคน ที่ สามารถพง่ึ พากนั ได๎ เหมอื นครอบครัวเดียวกัน หรือแม๎กระท่ังใช๎ทํางานสํวนตัวก็ได๎ หรือเม่ือเกิดเหตุฉุกเฉิน และจําเป็นต๎องขอความชํวยเหลือจากชาติอาเซียนกล๎าท่ีจะขอความชํวยเหลือได๎ แตํต๎องเป็นคนกันเอง เหมอื นกันเปน็ เพ่ือนกนั ได๎ ซง่ึ สวํ นใหญชํ าติอาเซียนท่เี ขา๎ มาจะอาศัยอยํูกนั มานานสามารถพ่ึงพากนั ได๎ 3) ผลกระทบทางสงั คมเม่ือเขา้ สู่อาเซียน

157 (1) มิตทิ ่อี ยู่อาศยั ยังไมํมีผลกระทบของสาธารณูปโภค มีนํ้าประปา ไฟฟูา มีความพอเพียงแตํคําไฟ แพงขึน้ คําครองชีพถูกลงต๎องเพ่ิมปรมิ าณการใช๎นาํ้ ประปา ไฟฟูา ของประเทศไทย “.....ควรเพิ่มค฽า hp ขึ้นเป็น 4-5 บาทหรือต฾องจ฽าย ค฽าความเป็นต฽างด฾าว” (เลขา กองทนุ หมบู฽ ฾าน วนั ท่ี 8 มิถุนายน พ.ศ.2560) เน่ืองจากชาติอาเซียนเข๎ามาเก็บเกี่ยวผลประโยชน๑ในประเทศไทย แรงงานตํางด๎าว ควรจาํ ยเพิม่ ข้นึ มากกวําคนไทย สํวนความเพียงพอของท่ีอยูํอาศัยในปัจจุบันมีบ๎านเชําเพ่ิมขึ้นมาก เพ่ือให๎ เพียงพอตอํ ชาติอาเซียน จนปจั จุบนั ชาตอิ าเซียนบางรายกลับบ๎าน ทําให๎บ๎านเชําวํางหลายท่ี ซ่ึงที่อยํูอาศัย มีหลายลักษณะ ได๎แกํ แค๎มป์คนงานในท่ีกํอสร๎าง คอนโดห๎องเชํา และอยูํตามไรํสวน ชาติอาเซียนเข๎ามา พกั อาศัยอยํใู นพืน้ ที่ ในปัจจุบันยังไมํมีปัญหาเพราะแรงงานเหลํานี้พักอาศัยในพื้นท่ี จํากัดของนายจ๎าง ใน สํวนของพื้นที่สาธารณะในชุมชน ยังไมํมีผลกระทบแตํปัจจุบันมีคนใช๎เยอะข้ึน ซึ่งสํวนใหญํจะเป็นคนไทย เนอื่ งจากคนตาํ งด๎าวจะทําแตํงานไมคํ ํอยมีวันหยุด และจะอยํแู ตทํ ่ีพักของตนเอง (2) มิติสขุ ภาพ เก่ียวกับปัญหาโรคติดตํอ ซึ่งท่ีผํานมายังไมํเคยมีปัญหาเร่ืองโรคติดตํอท่ีร๎ายแรงแตํ โดยสํวนมากชาติอาเซียนประเทศกัมพูชามักจะเป็นโรคไวรัสตับอักเสบ และเคยมีถึงขั้นเสียชีวิต ทั้งน้ีการ เข๎ารับการรักษาพยาบาล นายจา๎ งจะทําประกันให๎แรงงานตํางดา๎ วเป็นประกนั สุขภาพ โดยหักจากคําแรงท่ี ได๎ และโรงเรยี นแตํละท่ีจะทําเหมือนกัน โดยจะเป็นประกันอุบัติเหตุให๎เด็กนักเรียนทุกคนไมํวําจะเป็นคน ตํางด๎าว แตํการรักษาพยาบาลคนบางกลํุมที่ยังไมํขึ้นทะเบียนแรงงานตํางด๎าวจะต๎องจํายเงินคํา รกั ษาพยาบาลเอง แตํตอ๎ งมีคนในชมุ ชนหรอื ผู๎ปกครองทอ๎ งที่ลงลายมือชื่อรับรองวําเป็นคนในพื้นที่จริง แตํ การให๎การรกั ษาพยาบาลในผป๎ู ุวยชาติอาเซียนบางรายของโรงพยาบาลบางแหํงอาจไมํให๎การรักษาเพราะ คาํ รักษาพยาบาลแพง จึงใหน๎ ํากลับไปรักษาที่บา๎ น อกี ทง้ั ในการตรวจหรอื ให๎การรกั ษาในชํวงวันจันทร๑จะมี ผ๎ปู วุ ยมากทัง้ ตาํ งด๎าวและไทย โดยสํวนมากตํางด๎าวจะเข๎าไปเจาะเลือด เชํน โรคไวรัสตับอักเสบ จึงอยาก ให๎มีชํองแยกระหวํางคนไทยกับแรงงานตํางด๎าว เพื่อความสะดวกรวดเรว็ มากยง่ิ ข้ึน (3) มิติอาหาร อาหารตํางชาติมีความคล๎ายคลึงกับอาหารไทย ไมํแตกตํางกันมากนัก แรงงาน ตํางชาติสํวนใหญํมักจะชอบมาสอยไขํมดแดงหรือผลไม๎ในสวนบ๎างจะมีที่แตกตํางจากไทยคือ พมําจะไมํ นยิ มทานแมวหรอื สนุ ขั แตํกมั พูชาชอบจบั สุนัขไปทาน ท้งั นีใ้ นชุมชนจะมรี ๎านอาหารเวียดนามญ่ปี ุน เกาหลี ในพ้ืนที่มากขึ้นเป็นตัวเลือกให๎กับคนไทย ซ่ึงเป็นของนายทุนตํางด๎าว มีรถเข็นโรตี มี “รถพํุมพวง หรือรถ โตงเตง” ของนายทุนคนไทยแตจํ า๎ งชาติอาเซยี นให๎ขีม่ อเตอร๑ไซค๑ขายในพื้นที่ชุมชน โดยความเพียงพอของ อาหารที่ใช๎บริโภคในชุมชน ชาติอาเซียนจะประหยัดในเรื่องของการกิน เพราะเขาทํางานเก็บเงินสํงไป

158 บ๎าน เวลากินข๎าวจะกินกับข๎าวเพียงอยํางเดียวก็เพียงพอ ไมํเหมือนคนไทยต๎องกินกับข๎าวหลายอยํางซึ่ง อาจมากถึง 3-5 อยําง อีกท้ังยังมีร๎านอาหารตามตลาดนัดซ่ึงขายดี มีให๎เลือกบริโภคที่หลากหลายและ เพียงพอ โดยคนไทยมกี ารแบงํ ปันอาหารการกินให๎ชาตอิ าเซียนในชุมชน (4) มติ ิการศึกษา การเรียนรภ๎ู าษาท่ีหลากหลาย มีความหลากหลายเพ่ิมข้ึนบ๎างเล็กน๎อย โดยสํวนใหญํ คนไทยผไู๎ มํมใี ครพูดภาษากัมพูชาหรือพมําได๎เลย สํวนเด็กๆ นักเรียนไทยก็พูดภาษากัมพูชาและพมําไมํได๎ แม๎จะมีเด็กชาวตํางชาติมาเรียนด๎วย แตํเด็กตํางชาติพูดภาษาไทยได๎สื่อสารกันได๎ เพราะสํวนมากแรงงาน ตํางด๎าวใช๎ภาษาของตนเอง จึงทําให๎คนไทยไมํเข๎าใจในส่ิงท่ีเขาสื่อสารกัน และด๎วยความที่คนไทยคิดวํา ประเทศเขาเป็นเมืองข้ึนประเทศของเขาเลยต๎องพยายามพูดภาษาอ่ืนให๎ได๎แตํประเท ศไทยไมํได๎เป็น เมืองข้ึนเลยเป็น “ความโชคดีในความโชคร๎าย” ที่คนไทยไมํพยายามท่ีจะพูดหรือเรียนร๎ูภาษาอื่นแตํคน ไทยบางสํวนอยากมีเรียนภาษาตํางด๎าวเพ่ิมเติม และอยากให๎ลูกหลานเรียนภาษาตํางด๎าวเพิ่มด๎วย เนอื่ งจากปัจจบุ ันเปิดอาเซยี นจึงทาํ ใหม๎ ีคนตํางชาติเข๎ามาอาศัยอยํูมาก ซึ่งการเข๎ามาศึกษาในโรงเรียนไทย ของลูกหลานชาติอาเซียนนั้น มเี ด็กตาํ งชาติจํานวนคํอนขา๎ งเยอะทเี่ ข๎ามาศึกษาในโรงเรียนไทย และเข๎ากัน ได๎ดสี ามารถทาํ กจิ กรรมรํวมกับเดก็ ไทยไดเ๎ ปน็ อยํางดี โดยท่ีคุณครูผู๎สอนให๎ความรํวมมือไมํแบํงแยกวําเป็น เด็กชาติใด ซึ่งเด็กบางคนคิดวําตนเองเป็นคนไทย เด็กตํางชาติบางคนพูดภาษากัมพูชาไมํได๎เพราะร๎ูแตํ ภาษาไทย แตํในโรงเรียนไทยนั้นไมมีครูท่ีสอนภาษากัมพูชา พมํา สํวนมากมีแตํภาษาจีน อีกท้ังมีคนไทย บางคนมีโอกาสไดเ๎ รียนภาษาเพ่อื ใชท๎ ํางานกับชาวตํางชาติ เกาหลี ญ่ีปุน ในสํวนของสถานศึกษาเฉพาะกับ ลกู หลานชาติอาเซียน ยงั ไมมํ กี ารเปดิ สอน สวํ นมากจะเรียนรวมกัน หรือเป็นศูนย๑เด็กเล็กที่รับเด็กตํางชาติ แตํมโี รงเรียนสอนภาษาญป่ี นุ โดยเฉพาะ ท่ลี กู หลานคนญีป่ ุนเขา๎ ไปเรียน (5) มิตกิ ารมงี านทาและรายได้ การมีงานทําของคนในชุมชน โดยปัจจุบันนายจ๎างนําเข๎าชาติอาเซียนจํานวนมาก เพราะแรงงานในประเทศไทยไมํพอ หากแตํเพราะคนตํางชาติไมํได๎แยํงงานจากคนไทย จึงมีการ เปลี่ยนแปลงด๎านแรงงานเกิดขึ้น เพราะคนไทยขี้เกียจ คนไทยไมํทํา จึงทําให๎คนไทยตกงานเยอะ คนไทย ไมํนิยมทํางานใช๎แรงงาน เลือกงาน ไมํชอบทํางานหนัก ชอบสบาย เป็นงานที่ไมํลําบาก อีกท้ังลูกหลาน ของคนไทยไมํจาํ เปน็ ต๎องทาํ งานก็มกี ิน ลูกหลานคนไทยจึงมีหน๎าที่เรียน รองานท่ีตนเองชอบ ไมํทําก็อยูํได๎ แล๎ว เพราะพํอแมํทําให๎หมด จนปัจจุบันมีผลกระทบเน่ืองจากชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานในประเทศเยอะ ข้ึน ซงึ่ แตกตาํ งจากคนไทยคือตํางชาติมีความอดทนในการทํางาน โดยสํวนมากบริษัทรับแตํตํางชาติ หรือ งานกอํ สรา๎ งบ๎าง โดยทวั่ ไปจะมีทุกกลมุํ ไมํวาํ จะเป็นเยาวชน สตรี ชาย เหตผุ ลท่ีคนตาํ งชาติหล่ังไหลเข๎ามา เพ่ือทาํ งานเพราะชาตอิ าเซียนมรี ายได๎ที่ดีกวําอยูํประเทศตนเอง รายได๎แตํละคนแล๎วแตํงานท่ีทํา สามารถ เกบ็ เงินสํงกลับบ๎านได๎ แตมํ ีแรงงานตํางดา๎ วบางกลํุมเลือกคําแรง ถ๎ารจู๎ ากคนอน่ื วําคําจา๎ งถูกจะหนีนายจ๎าง ไปทํางานท่ีคําแรงแพงกวํา โดยคนตํางด๎าวบางคนสามารถพูดภาษาไทยได๎ เปิดกิจการเป็นของตนเอง เรียนร๎ูจากคนไทย พอแรงงานตํางด๎าวเริ่มเกํงก็ไปเปิดกิจการเป็นของตนเอง แตํในบางกลุํมมองวําการ

159 ทาํ งานน้นั เป็นคนละอาชีพกัน ไมํได๎แขํงกัน แตํพึ่งพาอาศัยกันได๎ โดยสภาพทางเศรษฐกิจของคนในชุมชน ดีข้ึน เป็นการกระจายรายได๎ ค๎าขายดีมากข้ึนกวําเดิม ซ่ึงชาติอาเซียนบางคนรู๎จักอดออม และใช๎เงินให๎ เกิดประโยชนจ๑ ริงๆ (6) มติ คิ รอบครัว ในความสมั พันธ๑ในครอบครวั ยังไมมํ ผี ลกระทบใดๆ เกิดขึ้น แรงงานตํางด๎าวไมํมีการ ผิดลูกผิดเมียใคร มีแตํคนไทยด๎วยกันเอง แตํการสมรสระหวํางคนไทยและคนตํางด๎าวในปัจจุบันท่ีพบมี มากขน้ึ (7) มติ ิชมุ ชน และการสนับสนนุ ทางสงั คม การชวํ ยเหลอื เกือ้ กลู ซึง่ กนั และกนั ของสมาชิกในชุมชนมีบ๎างแตํยังไมํมากเทําไหรํนัก เพราะสํวนใหญํชาติอาเซียนจะอยํูกันเป็นกลํุมๆ มุํงหวังเพ่ือทํางานเพียงอยํางเดียว แตํถ๎าไหว๎วานให๎ ชวํ ยเหลอื อะไร เชํน มีงานบุญจะชํวยพัฒนาชุมชน ชํวยเหลืองานสังคมได๎ดี โดยสํวนมากแรงงานพมําเป็น คนพูดจารับปากตลอดแตํพอถึงเวลาจริงอาจไมํมาชํวย ในสํวนของแรงงานกัมพูชายังไมํคํอยให๎ความ รวํ มมอื เทําไหรํ แตํไมํถึงข้ันขัดขืนหรือด้ือร้ันมาก การมีสํวนรํวมในกิจกรรมทางสังคมของสมาชิกในชุมชน ตาํ งชาติที่รํวมทําบุญกบั คนไทยสํวนมากจะไมํคํอยรวํ มนอกเสียจากจะมีนายจา๎ งที่มีตําแหนํงในชุมชนพามา ชํวย เชํน เม่ือถึงวันพระจะทําคล๎ายผ๎าปุาไปถวายพระที่วัด และบําเพ็ญกุศลโดยอุทิศแรงงาน ชํวยเหลือ งานวัด เชํน กํออิฐ ทําความสะอาด พัฒนาวัด กวาดลานวัด โดยจะทํารํวมกันแตํเขาจะไปเป็นกลุํม ซ่ึงไป วัดเดียวกันกับคนไทย มีการบริจาคนํ้าแข็งและน้ําด่ืมให๎วัด หรือกลุํมเปูาหมาย เชํน เด็ก ผ๎ูสูงอายุ คน พิการ ผ๎ูมรี ายได๎น๎อย ยงั ไมํไดร๎ ับผลกระทบ เพราะคนไทยจัดให๎มีกิจกรรมในชุมชนอยํางตํอเนื่องทุกปี เชํน วันผูส๎ ูงอายุ วนั เดก็ โดยคนตาํ งชาตบิ างคนจะเข๎ารํวมบ๎าง (8) มิตศิ าสนาและวฒั นธรรม การซึมซับทางวัฒนธรรมท่ีหลากหลายของสมาชิกในชุมชน ศาสนาของคนตํางชาติ ไมํแตกตํางจากคนไทย มีหลายศาสนาแตํโดยสํวนใหญํจะนับถือศาสนาพุทธ และอิสลาม มีการทําบุญใสํ บาตรได๎เหมือนไทย อิสลามจะแยกออกไปถอื ของอิสลาม โดยในวนั ศุกร๑จะไปละหมาดท่ีมัสยิด ในสํวนของ บทสวดของศาสนาพุทธจะเป็นบาลีเหมือนกันแตํตํางกันท่ีสําเนียงและทํานองในการสวด และกัมพูชามี หมอดลู ายมือ ทาํ นายโชคชะตา (9) มติ ิความปลอดภยั ในชวี ิตและทรพั ย์สนิ “.....เราไม฽ได฾เอาเขามาอย฽ูในบ฾าน ก็ต฽างคนต฽างอย฽ูไม฽ได฾มีอะไร และคนต฽างด฾าวไม฽ กล฾าทาํ อาจเปน็ เพราะ ไมร฽ ท฾ู างหนีทีไร฽” (อสม. วันท่ี 8 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560)

160 มีบ๎างที่คนไทยเกิดความระแวงเนื่องจากไมํไว๎ใจ แตํสํวนมากจะเป็นการขโมยของ ชาวบ๎าน เชนํ ผลไม๎ มะมํวง มะขาม หนํอไม๎ กล๎วย กระท๎อน อาจเป็นเพราะไมํเข๎าใจประเพณีของคนไทย รถมอเตอรไ๑ ซดห๑ ายตามตลาดนดั แตํจับไมํได๎ แตํคิดวํานําจะเป็นฝีมือคนไทยมากกวํา และเป็นกลุํมวัยรุํนท่ี ขโมย แตํบางสํวนคิดวําอาชญากรรมการขโมยหรือปล๎นไมํมี ตํางชาติท่ีเข๎ามาทํางานสํวนใหญํจะไมํ กํอใหเ๎ กิดปญั หา อาชญากรรม มักจะอยํูอยําง “เจียมเนื้อเจียมตัว” ไมํกล๎าที่จะกํออาชญากรรม เพราะถ๎า ถูกจับได๎จะต๎องโทษและ ถูกสํงกลับ กลํุมตัวอยํางสํวนใหญํเห็นวําไมํเกี่ยวข๎องกับกลํุมชาติอาเซียน อาชญากรรมเกิดขึ้นได๎ทุกชาติ ไมํวําไทยหรือชาติอ่ืนๆ แตํเคยมีกรณีคนงานกัมพูชาทะเลาะกันเองแตํไมํ รุนแรงและมหี ัวหนา๎ งานคอยคมุ (10) มติ สิ ทิ ธแิ ละความเปน็ ธรรม ความเสมอภาคทางสงั คมในชมุ ชนไมเํ ทาํ กันเทาํ ไหรํ เพราะคนไทยชอบหักหัวคิวชาติ อาเซยี น ตอ๎ งมคี นรับพาเข๎ามาทาํ งาน มีการหักหวั ควิ และก็คาํ แรงไทย จะขึ้นอยูํกับความสามารถเทําไหรํก็ เทํานัน้ แล๎วแตเํ ขาจะขน้ึ “.....ไมเ฽ ท฽าเทียมแตก฽ ็ไม฽ไดเ฾ ปน็ การเอาเปรียบ แค฽เป็นความเท฽าเทียมที่ไม฽ถูกต฾อง เรา จะใหเ฾ ขามาเท฽าเทยี มกับเราไดไ฾ ง ทน่ี ี้ประเทศเรา อยู฽เมืองไทยคนไทยก็ใจดีอย฽ูแล฾ว” (คณะกรรมการชุมชน วันท่ี 8 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) รวมไปถึงสิทธิและหน๎าทไ่ี มํเทํากนั กบั คนไทย ถ๎าใหเ๎ ทาํ กนั กไ็ มํได๎ เชํน เด็กท่ีเรียนวุฒิ การศกึ ษาที่เขาเรียนในประเทศไทย ไมสํ ามารถเอาไปประกอบกบั งานทป่ี ระเทศเขาได๎ โดยประเทศไทยจะ เขยี นเปน็ ใบรบั รองการศึกษา ไมใํ ชใํ บสําเร็จการศกึ ษา แตํเป็นการเรยี นเพือ่ รู๎เหมือนรับรองการได๎เรียน ซึ่ง คนตํางชาตทิ ีเ่ รยี นภาษาไทย เพราะเขาอยํเู มอื งไทย เขากต็ ๎องเรยี นรูภ๎ าษาไทย (11) มติ กิ ารเมือง ในการมีสํวนรํวมทางการเมือง สํวนใหญํตํางชาติเข๎ามาเพื่อมาทํางานหาเงินสํงกลับ ประเทศตามสิทธิเขา การให๎เข๎ามาทํางานไดอ๎ ยํางอสิ ระ จงึ ไมํควรเรยี กรอ๎ งขอคําแรงงานเพ่ิมขึ้นควรเคารพ กฎหมายไทย โดยเม่ือถึงเวลาเลอื กตัง้ ของประเทศเขาชาติอาเซียนจะกลับไปเลือกต้ังท๎องถิ่น โดยสํวนใหญํ ไปแล๎วกลบั มาทาํ งานที่ประเทศไทยตํอ (12) มิติสิ่งแวดล้อม ทรพั ยากร / พลังงาน การใช๎ทรัพยากรที่คุม๎ คําด๎านพลังงานต๎องเพมิ่ คาํ ปรมิ าณการใชง๎ าน เน่ืองจากคนตําง ด๎าวเขามาทาํ ให๎มีทรพั ยากรเปลย่ี นแปลงไป นํา้ ประปาไฟฟาู ต๎องพลังงานต๎องเพ่ิมขึ้นแนํนอน ซ่ึงนําจะเพ่ิม คํา hp ข้นึ เปน็ 4-5 บาทมนั หรือต๎องจํายเป็นคําตํางด๎าว เพราะเขามาหาเก็บเก่ียวผลประโยชน๑ในประเทศ ไทยคนตาํ งด๎าวกน็ ําจะเพมิ่ ขนึ้ จึงควรมคี ําภาษีของแตํละอยํางมากกวําคนไทย เชํน เราซื้อแก๏สในประเทศ พมําเพื่อมาผลิตกระแสไฟฟูาในไทย แล๎วแรงงานตํางด๎าวก็เข๎ามาใช๎ไฟฟูาในไทย ในการจัดการภัยพิบัติ

161 จังหวัดชลบุรีในบางพ้ืนที่นํ้าจะทํวมบํอย แตํจะไมํทํวมขัง มีการระบายท่ีรวดเร็ว เน่ืองจากปัจจุบันมีการ สร๎างบ๎านปิดทางระบายน้ํา โดยสํวนใหญํชาติอาเซียนไมํคํยชํวยเหลือ แตํจะขอให๎เทศบาลชํวยเหลือ มากกวํา เว๎นแตํชํวยเก็บกวาดเล็กๆน๎อยๆ เพราะมีความยํุงยากในการประส านงานเม่ือเกิดเหตุ สถานการณต๑ ํางๆ เรอื่ งสขุ ลักษณะคุณภาพชวี ติ ดา๎ นสาธารณะสุขของตํางชาติตํ่ากวําคนไทย แตํคนพมําจะ ดแู ลเร่อื งความสะอาดมากกวําคนกมั พูชา สํวนกมั พูชากต็ อ๎ งคอยบอกหรอื เตือนตลอด 4) มาตรการ กลไกเพ่อื การค้มุ กนั ผลกระทบทางสังคม (1) ด๎านการรักษาพยาบาลควรมีชํองแยกระหวํางคนไทยกับชาติอาเซียน เพ่ือ รองรบั ในกรณีท่ีเรงํ ดวํ น (2) ด๎านพลังงานต๎องเพิ่มคําปริมาณการใช๎งาน เน่ืองจากคนตํางด๎าวเขามาทําให๎มี ทรัพยากรเปล่ยี นแปลงไป นาํ้ ประปาไฟฟาู ต๎องพลงั งานต๎องเพม่ิ ขึน้ แนํนอน ตอ๎ งจํายเป็นคําตํางด๎าว เพราะ เขามาหาเก็บเกี่ยวผลประโยชน๑ในประเทศไทยคนตํางด๎าวก็นําจะเพิ่มขึ้น จึงควรมีคําภาษีของแตํละอยําง มากกวําคนไทย (3) ควรมีมาตรการการรักษาความปลอดภัย เนื่องจากห๎องแถวอยูํใกล๎กัน สิ่งสําคัญ ท่ีสุดคอื เรอ่ื งอาชญากรรม เชํน เด็กหาย (4) ภาษาท่ีใช๎ส่ือสารกันยังเป็นปัญหาในปัจจุบัน เพราะไมํสามารถสื่อสารกันได๎ หรือต๎องมีลํามคอยส่ือสารเพ่ือให๎เข๎าใจกันมากข้ึน อีกท้ังควรมีการจัดอบรมการใช๎ภาษาท๎องถ่ินของ อาเซียนเพ่ือให๎สะดวกแกํการติดตํอสนทนากัน และมีการแก๎ไขในระยะยาว ถ๎าเกิดเราไมํร๎ูภาษาเขา เขา อาจเขา๎ มามากอํ การรา๎ ย หรอื ทําอันตรายในประเทศไทยได๎ (5) ไมคํ วรมโี รงเรียนท่เี ปน็ ของชาติอาเซียน เพราะจะทําให๎สนิ้ เปลอื งงบประมาณ 4.4.2.2 กล่มุ ชาติอาเซียน กลํุมตัวอยํางชาติอาเซียนที่ได๎ให๎สัมภาษณ๑เชิงลึก มีจํานวน 6 คน โดยกลํุมตัวอยํางเป็น เพศชาย จํานวน 6 คน คิดเป็นร๎อยละ 100 มีอายุระหวําง อายุ 15 - 20 ปี จํานวน 3 คน คิดเป็นร๎อยละ 50.00 รองลงมามีอายุระหวําง 21 - 25 ปี จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 33.33 และมีอายุระหวําง อายุ 25 - 30 ปี จํานวน 1 คน คดิ เปน็ ร๎อยละ 16.67 ตามลําดับ นับถือศาสนาพุทธ จํานวน 6 คน คิดเป็นร๎อย ละ 100.00 มีเชื้อชาติกมั พูชา จํานวน 3 คน คิดเป็นร๎อยละ 50.00 รองลงมามีเชื้อชาติลาว จํานวน 2 คน คดิ เปน็ รอ๎ ยละ 33.33 และมเี ชื้อชาติพมํา จํานวน 1 คน คดิ เป็นร๎อยละ 16.67 ตามลําดบั มีสถานภาพโสด จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และสมรส จํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 โดยเช้ือชาติของคูํ สมรส มีจํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 ซ่ึงการอยูํด๎วยกันของคํูสมรสอาศัยอยํูด๎วยกัน จํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 กลุํมตัวอยํางมีจํานวนสมาชิกในครอบครัว 3 คน จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และมจี ํานวนสมาชิกในครอบครัว 2 คน จํานวน 1 คน คดิ เป็นรอ๎ ยละ 16.67

162 กลุํมตัวอยํางมีหน๎าที่หลักที่มีตํอครอบครัว จํานวน 6 คน คิดเป็นร๎อยละ 100 มีระดับ การศึกษาไมํได๎เรียนหนังสือ และจบประถมศึกษาปีที่ 7 จํานวน 2 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 33.33 รองลงมาจบประถมศึกษาปีที่ 3 และ 5 จํานวน 1 คนเทํากัน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 มีอาชีพรับจ๎างท่ัวไป จํานวน 4 คน คิดเป็นร๎อยละ 66.67 และซํอมรถยนต๑ จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 33.33 มีรายได๎ตํอ เดือน 5,000 – 10,000 บาท จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และ 10,001 – 15,000 บาท จํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 ซ่ึงระยะเวลาที่เข๎ามาทํางานในประเทศไทย 4 - 5 ปี จํานวน 3 คน คิดเป็น ร๎อยละ 50.00 รองลงมา 0 - 1 ปี จํานวน 2 คน คิดเป็นร๎อยละ 33.33 และ 2 - 3 ปี จํานวน 1 คน คิด เป็นร๎อยละ 16.67 ตามลําดับ โดยมีระยะเวลาที่ทํางานหรือพักอาศัยในชุมชนนี้ 0 - 1 ปี จํานวน 4 คน คิดเปน็ ร๎อยละ 66.66 มีระยะเวลาที่ทํางานหรือพักอาศัยในชุมชนนี้ 2 - 3 ปี และ 4 - 5 ปี จํานวน 1 คน เทาํ กัน คดิ เป็นร๎อยละ 16.67 มีผูช๎ ักจูงให๎เข๎ามาทาํ งานเป็นญาติ จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 เป็น เพ่ือน จํานวน 1 คน คิดเป็นร๎อยละ 16.67 โดยไมํมีกิจกรรมที่เข๎าไปมีสํวนรํวมกับชุมชนที่ทํางานและ อาศัยอยํู จํานวน 5 คน คิดเป็นร๎อยละ 83.33 และมีกิจกรรมท่ีเข๎าไปมีสํวนรํวมกับชุมชนท่ีทํางานและ อาศยั อยูํ จํานวน 1 คน คดิ เป็นร๎อยละ 16.67 1) สถานการณ์พื้นฐาน สถานการณ๑การเปล่ยี นแปลงในปัจจุบนั การดําเนนิ ชีวิตในชุมชนท้ังกํอนและหลังการเปิด เป็นประชาคมอาเซียนโดยกลํุมตัวอยํางสํวนใหญํมีความร๎ูสึกวําไมํแตกตํางแตํอยํางใด มีความคล๎ายกัน และเขา๎ มาอยาํ งถูกกฎหมาย มีคือสวัสดกิ ารดี อีกทง้ั ในปัจจุบันยังเดินทางเข๎าออกประเทศงํายข้ึน เพราะมี พาสปอรต๑ “.....มีความเป็นอย฽ูเป็นอย฽างดี ร฾ูสึกว฽าไม฽แตกต฽างท้ังก฽อนและหลังเปิดอาเซียน อีกทั้งยัง ชอบประเทศไทยมากกว฽าเพราะประเทศไทยหางานง฽าย แต฽กัมพูชาหางานยากมากกว฽า” (ชาวกัมพูชา วนั ท่ี 9 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) “.....ชุมชนเทศบาลนครเจ฾าพระยาสุรศักด์ิในไทยมีความเจริญมากกว฽าท่ีชุมชนโพธ์ิไทรท่ี ประเทศลาว” (ชาวลาว วนั ท่ี 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) โดยหลังจากที่ประเทศไทยได๎เปิดให๎ชาติอาเซียนข้ึนทะเบียนเข๎าทํางานถูกต๎องตาม กฎหมาย มีผลตํอการตัดสินใจให๎ประชากรชาติอาเซียนท่ีเข๎ามาทํางานและพักอาศัยในชุมชนเพ่ิมมากข้ึน เพราะหากขึ้นทะเบียนถูกกฎหมายแล๎ว เวลาทําอะไรก็สะดวกข้ึนมาก ไมํต๎องกลัววําจะผิดกฎหมายการ เข๎าเมืองเพือ่ มาอาศัยหรอื ทาํ งานอยใูํ นไทย “.....คิดว฽าเข฾ามาทํางานเพิ่มขึ้น เพราะพ้ืนที่เป็นนิคมอุตสาหกรรม มีคนอย฽ูเยอะโอกาส หรอื ทางเลือกในการทํางานมีมาก” (ชาวลาว วันที่ 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560)

163 แตํในเรื่องของการลงทะเบียนแรงงานตํางด๎าวนั้นมีคําใช๎จํายคํอนข๎างสูง กลํุมคนบาง กลมํุ จงึ ยงั ไมํลงทะเบียนแรงงานตํางด๎าว “.....มีผลกระทบเร่ืองค฽าใช฾จ฽ายการลงทะเบียนแรงงานต฽างด฾าวใช฾เงินค฽อนข฾างเยอะ แต฽ ไม฽ไดร฾ ฾สู ึกอะไรเพราะนายจา฾ งเป็นคนดาํ เนินการ” (ชาวกมั พูชา วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) “.....ตอนนต้ี ัวเองยังไมม฽ ีใบอนุญาตทํางาน แต฽คิดว฽าหลังจากที่ประเทศไทยได฾เปิดให฾ชาติ อาเซียนขึ้นทะเบียนเข฾าทํางานถูกต฾องตามกฎหมาย น฽าจะมีคนต฽างชาติเข฾ามาทํางานในประเทศไทยเพ่ิม มากขึ้น” (ชาวลาว วนั ท่ี 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) ผลตํอการตัดสินใจในการเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยอยํูในชุมชนหลังเปิดประชาคม อาเซียนของชาติอาเซียนไมํมีผล เพราะกลุํมตัวอยํางบางคนร๎ูสึกวําการเข๎าประเทศไทยมีโอกาสในการ ประกอบอาชีพมากวําอยํูในประเทศของตนเอง การเข๎ามาทํางานหารายได๎ซ่ึงนําจะมีคนตํางชาติเข๎ามา ทาํ งานในประเทศไทยเพิม่ มากขึ้น “.....มีผลต฽อการตัดสินใจมาก เพราะมาท่ีประเทศไทยมีงานทําและมีรายได฾มากกว฽า ประเทศพม฽าท่ีหางานทํายากมากและรายได฾น฾อยกว฽าประเทศไทย” (ชาวพม฽า วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2560) ซง่ึ สํวนใหญนํ ิยมเขา๎ มาทํางานในชมุ ชนมากทีส่ ุดคอื อาชพี กํอสร๎างและรับจ๎างท่ัวไปเพราะ เปน็ อาชีพทีไ่ ดเ๎ งนิ เยอะ “.....ทํางานอะไรก็ได฾ที่ได฾เงิน แต฽ท่ีชอบท่ีสุดคืองานก฽อสร฾าง เพราะได฾เงินเยอะ มีโอทีให฾ ทํา” (ชาวกัมพชู า วันท่ี 9 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) แตบํ างคนเลอื กทาํ งานท่ไี มใํ ชแํ รงงานมาก เชํน “.....ทํางานในโรงงาน ที่เลือกทําเพราะงานในโรงงานสบาย กวํางานกํอสร๎าง” (ชาวลาว วนั ที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) “.....คิดว฽านิยมทํางานช฽างซ฽อมเพราะเป็นความชอบส฽วนใหญ฽ก็จะมีแรงงานเยาวชนสตรี ชายเขา฾ มาหลากหลาย” (ชาวลาว วนั ที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) สาํ หรับการเขา๎ มาทํางานหรอื พักอาศยั ในชมุ ชนในแตํละคร้งั โดยสวํ นใหญจํ ะเข๎ามาอาศัย อยใูํ นพ้นื ท่ีเทศบาลนครเจ๎าพระยาสุรศกั ดิแ์ ตเํ ริ่มแรก เพื่อเข๎ามาทํางานแล๎วสํงเงินกลับประเทศของตนเอง โดยจะใช๎เวลาอยํูในชุมชนท่ีแตกตํางกันออกไป โดยกลุํมตัวอยํางบางคนจะอยูํทํางานจนถึงชํวงเทศกาล และลากลบั ประเทศของตนเองเพ่ือไปหาครอบครัว จากน้นั จงึ เดินกลับเขา๎ มายังประเทศไทยเพื่อทํางานหา รายได๎ตํอไป สํวนกลํุมตัวอยํางบางคนนั้นเข๎ามาอาศัยอยํูนานเป็นปีเนื่องจากสมรสหรือสร๎างครอบครัวที่ ไทย โดยใชร๎ ะยะเวลาประมาณ 2 – 3 ปี จึงเดนิ ทางกลบั ไปหาญาติท่ปี ระเทศของตนเอง

164 อีกท้ังเมื่อประเทศไทยเปิดให๎ชาติอาเซียนข้ึนทะเบียนเข๎าทํางานถูกต๎องตามกฎหมาย การเข๎ามาทํางานและพักอาศัยในชุมชนได๎นานมากข้ึน เนื่องจากโดยสํวนใหญํจะข้ึนทะเบียนถูกต๎องตาม กฎหมาย “.....อย฽ูนานกว฽าเดิมเพราะว฽าลงทะเบียนถูกต฾องตามกฎหมายแล฾วก็สบายใจไม฽ต฾อง หลบหนีทํางานได฾อย฽างสบายใจ ไม฽ต฾องกลัวหรือระแวงว฽าตํารวจจะมาจับ และไม฽ค฽อยมีคนมาตรวจมาก เหมือนเมอ่ื กอ฽ น” (ชาวลาว, ชาวพมา฽ , ชาวกัมพชู า วนั ที่ 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) สาํ หรับปัญหาอาชญากรรมตํางๆ ท่ีเกิดในชุมชนชาติอาเซียนสํวนใหญํคิดวําไมํเกี่ยวข๎อง กับชาติอาเซียน เพราะไมํกล๎าทําอะไรที่ไมํดีเนื่องจากไมํใชํประเทศของตนเองและเพียงเพื่อเข๎ามาหางาน ทาํ และเป็นเพราะตัวบุคคลนัน้ เอง “.....ชนชาติใดก็ทําผิดได฾เหมือนกัน และต฾องถูกลงโทษ” (ชาวกัมพูชา วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) ความรู๎สึกกับการเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยในชุมชนซึ่งไมํมีความแตกตํางจากคนไทย รูส๎ ึกกลมกลืนและเปน็ สํวนหนึง่ ของประเทศไทย “.....ตนสามารถพูดภาษาไทยได฾จึงทําให฾ร฾ูสึกกลมกลืนไปกับคนไทย เพราะภาษามีความ คลา฾ ยกัน รู฾สึกชอบเพราะวา฽ ชมุ ชนที่น้ที ําให฾มีอาชีพ มีรายได฾และมีที่พักอาศัย” (ชาวลาว วันท่ี 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) อีกท้ังในดา๎ นการเข๎ามาทํางานกลํุมตวั อยาํ งกลําววํา “.....ร฾ูสึกดีเพราะงานท่ีทําค฽อนข฾างสบาย อยู฽แบบอิสระสบายใจ และมีที่อยู฽อาศัยหรือ อาหารใหก฾ นิ เพยี งพอดี แต฽ตอนน้ยี งั ทํางานรับจา฾ งท่ัวไปซ่ึงได฾เงนิ นอ฾ ยกวา฽ งานก฽อสร฾าง (ชาวกัมพูชา วันที่ 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) 2) ความครอบคลุมทางสงั คม การสามารถเข๎าถึงสวัสดิการข้ันพ้ืนฐานในชุมชน กลุํมตัวอยํางบางคนกลําววําไมํมีความ แตกตําง เชํน การเข๎ารับการรักษาพยาบาลได๎ตามปกติ ลงทะเบียนตามกฎหมายอยํางถูกต๎อง และขอ ใบรับรองแพทยเ๑ พอื่ ลางาน แตโํ ดยสวํ นใหญมํ กั ไปไมํโรงพยาบาล “.....เวลาปุวยจะหายาทานเอง หรอื ถ฾าปวุ ยหนักจะให฾นายจ฾างพาไปหาหมดที่อนามัย แต฽ จะมีค฽าใช฾จ฽ายซ่งึ นายจา฾ งจะเป็นคนจ฽ายคา฽ รักษาพยาบาลให฾” (ชาวกัมพชู า วันที่ 9 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) โดยความร๎ูสึกของการเป็นสํวนหนึ่งในชุมชนกลํุมตัวอยํางบางคนยังไมํคิดวําตนเองเป็น สํวนหนึ่งของคนในชุมชน เพราะไมํได๎ไปไหนอยูํแตํท่ีพัก และตํางคนตํางทํางาน (ชาวกัมพูชา, ชาวพมํา)

165 แตํในคนลาวสวํ นใหญํ จะคิดวําตนเองเป็นสํวนหน่ึงของคนในชุมชน ด๎วยความที่พูดภาษาไทยได๎ จึงคิดวํา ตนเองก็เปน็ คนไทย อีกทั้งมีความผูกพัน อยูํไทยแล๎วมีความร๎ูสึกสบายใจ สําราญใจ และไมํเจ็บปุวย (ชาว ลาว) การไหว๎วานคนไทยไปทําธุระสํวนตัวแทนจะไหว๎วานได๎เฉพาะคนที่คุ๎นเคยหรือสนิทด๎วย เชํน นายจ๎าง และญาติพ่ีน๎อง (ชาวพมํา, ชาวลาว) โดยนายจ๎างจะไหว๎วานให๎สํงเงินกลับประเทศให๎ครอบครัว (กัมพูชา) “.....ไหว฾วานคนไทยได฾ มีความเช่ือใจกัน เช฽น เจ฾าของร฾านยืมมอเตอร์ไซค์ ก็เอากลับมา คนื ทกุ ครงั้ ” (ชาวลาว วันท่ี 9 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) อีกทั้งเกิดเหตุฉุกเฉิน จําเป็นต๎องขอความชํวยเหลือจากคนอ่ืน โดยกล๎าที่จะขอความ ชวํ ยเหลือจากนายจ๎างทเี่ ปน็ คนไทยเพราะคดิ วาํ เปน็ คนเหมอื นกัน “.....ไม฽กลัว เพราะตนไม฽ได฾ทําอะไรผิด และตนก็เข฾ามาในประเทศไทยอย฽างถูก กฎหมาย” (ชาวลาว วนั ท่ี 9 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) หรือโทรแจ๎งตํารวจเม่ือเกิดเหตุฉุกเฉิน และเมื่อพบเจ๎าหน๎าท่ีตํารวจ ทหาร หรือ เจ๎าหน๎าทจี่ ากภาครฐั ชาตอิ าเซยี นโดยสํวนใหญํมีความรู๎สึกกลัว แตํในกลํมุ ตวั อยํางบางคนมีความรู๎สึกกลัว เน่ืองจากเมื่อกํอนการเปิดอาเซียน มีการตรวจคนเข๎าเมืองที่เครํงครัด ซึ่งมีผลตํอมุมมองระหวํางชาติ อาเซียนเจ๎าหนา๎ ทร่ี ฐั ของไทย “.....กลวั ตํารวจเพราะเคยโดนทําร฾ายร฽างกายมาก฽อน เพราะโดนข฾อหาว฽าเป็นคนผอมติด ยา แต฽ความจริงน้ันไม฽ได฾ติดยา ยังไม฽ทันได฾ตรวจร฽างกายใดๆ ก็โดนทําร฾ายร฽างกายเสียก฽อน” (ชาวกัมพูชา วนั ที่ 9 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) 3) ผลกระทบทางสงั คมเม่ือเขา้ สอู่ าเซียน เม่ือเข๎ามาทํางานและพักอาศัยในชุมชน การได๎รับหลักประกันด๎านสิทธิ ความปลอดภัย การสนองตอบความจําเป็นข้ันพ้ืนฐาน สามารถดํารงชีวิตอยํูได๎อยํางมีศักด์ิศรี ตลอดจนได๎รับโอกาสอยําง เทาํ เทยี มกนั กบั คนไทย (1) มิติทอ่ี ยู่อาศยั มคี วามเพียงพอของสาธารณปู โภค (ไฟฟูา ประปา) มีการใช๎งานที่ดี มีความเพียงพอ ของท่ีอยูํอาศัยท่ีดี ไมํมีปัญหาเร่ืองที่พักอาศัย อีกท้ังชาติอาเซียนยังมีความร๎ูสึกรู๎สึกดีที่ได๎อยํูในชุมชนนี้ โดยกลํุมตัวอยํางบางคนอาศัยในบ๎านเชํา แค๎มป์คนงาน หรือสถานท่ีนายจ๎างจัดให๎ อยูํแบบพออยูํได๎ นอกจากนพี้ ้ืนท่ีสาธารณะในชุมชนชาติอาเซียนคิดวําเพียงพอแล๎ว เพราะโดยสํวนใหญํยังไมํคํอยได๎ไปไหน ทาํ แตํงานหรืออยกํู บั ทีพ่ ักของตนเอง และเพิ่งเข๎ามาทาํ งานในประเทศไทย (2) มติ สิ ขุ ภาพ

166 ด๎านปัญหาโรคติดตํอยังไมํเคยเป็นปัญหาหรือพบในชุมชน โดยการเข๎ารับการ รักษาพยาบาล สํวนใหญํยังไมํเคยเข๎ารับการรักษาพยาบาล เน่ืองจากไมํเจ็บปุวย และเพ่ิงเข๎ามาทํางานใน ไทยได๎ไมํนาน แตํถ๎าปุวยจะหายาทานเอง หรือถ๎าปุวยหนักจะให๎นายจ๎างพาไปหาหมอท่ีอนามัย แตํจะมี คําใชจ๎ ํายซง่ึ นายจา๎ งจะเปน็ คนจํายคํารักษาพยาบาลให๎ “.....ไม฽กินเนื้อสัตว์มาต้ังแต฽เด็กแล฾ว และไม฽เคยเจ็บปุวยจนเข฾าโรงพยาบาล” (ชาว พม฽า วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2560) (3) มติ ิอาหาร ด๎านความหลากหลายในการบริโภค สํวนใหญํอาหารจะไมํแตกตํางกันมากนัก มี ความคล๎ายคลังกันมาก โดยมีหาซื้อได๎ตามตลาดได๎อยํางสะดวกสบาย แตํในกลุํมตัวอยํางบางมักจะ ทําอาหารทางเอง “.....เป็นคนไม฽เลือกกินสามารถกินอะไรก็ได฾ กินได฾ทุกอย฽าง และสามารถทําอาหาร กินเองได฾ โดยท่ีทําเป็นอาหารคล฾ายๆ อาหารไทยแต฽เคร่ืองแกงและรสชาติเผ็ดกว฽า (ชาวกัมพูชา วันที่ 9 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) โดยอาหารน้ันมีความเพียงพอในการบริโภค แตํราคาสํวนใหญํจะแพงกวําของ ประเทศของแรงงานชาติ “.....มีอาหารท่ีเพยี งพอแล฾ว ซ่ึงหุงข฾าวคนละหน่ึงหม฾อ เวลาทํากับข฾าวกินร฽วมกับคน อ่นื ” (ชาวกมั พูชา วันที่ 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) (4) มติ ิการศึกษา มีการเรียนร๎ูภาษาท่ีหลากหลายโดยกัมพูชาและพมําน้ันกลุํมตัวอยํางบางคนพูด ภาษาไทยได๎เล็กน๎อย อํานหนังสือไมํออก เขียนหนังสือไมํได๎ แตํมีความอยากเรียนร๎ูภาษาไทย ซึ่งบางคน การเรยี นร๎ูภาษาไทยด๎วยตนเองจากชวี ติ ประจาํ วนั และคนรอบขา๎ ง สวํ นกลํุมตัวอยาํ งที่เป็นคนลาวน้ัน สํวน ใหญํอํานหนังสือไมํออก เขียนหนังสือไมํได๎ แตํสามารถพูดคุยภาษาไทยและลาวได๎เพราะภาษาคล๎ายกัน (ชาวลาว) สวํ นการเข๎ามาศึกษาในโรงเรยี นไทยในระบบสวํ นใหญํไมํคิดจะเรียนตํอ เนื่องด๎วยไมํมีเวลา และ มีความต๎องการหางานทํามากกวํา เพื่อสํงเงินกลับไปยังประเทศของตนเอง สําหรับสถานศึกษาเฉพาะกับ ลูกหลานชาติอาเซียน กลุมํ ตวั อยาํ งมีความคิดเหน็ แตกตํางกันออกไป “.....อยากให฾มีโรงเรียนสําหรับชาติอาเซียน แต฽ถ฾าไม฽มีก็อยากให฾เรียนร฽วมกับคน ไทย” (ลาว) “ไม฽อยากให฾มีสถานศึกษาเฉพาะ อยากเรียนร฽วมกับคนไทยมากกว฽า” (ชาวกัมพูชา วันท่ี 9 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) (5) มิติการมีงานทาและมรี ายได้

167 การมีงานทําในไทยเป็นเป็นประเทศทหี่ างานทําได๎งําย ถ๎าไมํเลือกงาน มีความม่ันคง โดยชาติอาเซียนนั้นไมํได๎คิดวําแยํงงานคนไทย และสํวนใหญํมีนายจ๎างท่ีดี มีสภาพทางรายได๎ สํวนใหญํได๎ วันละ 300 – 350 บาท (ยังไมํรวมโอที) ซ่ึงเพียงพอตํอการดํารงชีวิตและมีเงินเหลือเพียงพอท่ีจะสํงกลับ ไปยังประเทศของตนเอง (6) มิตคิ รอบครัว ด๎านความสัมพันธ๑ในครอบครัว มีความสัมพันธ๑ท่ีดีในครอบครัว ไมํเคยมีปัญหากัน ถึงแมว๎ ํากลมุํ ตวั อยาํ งบางคนจะไมอํ ยูํกบั ครอบครัว (7) มิติชุมชน และการสนับสนนุ ทางสงั คม การชํวยเหลือเก้ือกูลซ่ึงกันและกันของสมาชิกในชุมชน มีการชํวยเหลือในชุมชนท่ีดี ไว๎ใจได๎ แตํในกลํุมตวั อยาํ งบางคนกลาํ ววํา “.....ตอนนี้ยังไม฽มีการขอความร฽วมมือในด฾านใด แต฽ถ฾าหากขอความร฽วมมือจะให฾ ความร฽วมมือเป็นอย฽างดี เพราะร฾ูสึกว฽าต฾องตอบแทนที่เข฾ามาอย฽ูในประเทศไทย” (ชาวลาว วันที่ 9 มถิ ุนายน พ.ศ.2560) สําหรับการมีสํวนรํวมในกิจกรรมทางสังคมของสมาชิกในชุมชนสํวนใหญํ ยังไมํมี สํวนรํวมในกิจกรรมทางสังคมของสมาชิกในชุมชน เนื่องจากทํางานทุกวัน มีแตํรํวมงานเทศกาลตํางๆ (ลาว) (8) มิตศิ าสนาและวฒั นธรรม การซึมซับในวัฒนธรรมไทย ประเพณีและวัฒนธรรมของคนไทยกับตํางชาติมีความ คล๎ายคลึงกัน มีการทําบุญตกั บาตรพระ รํวมประเพณีสงกรานต๑ ลอยกระทง แหํเทียนพรรษา “.....เคยทาํ บุญตกั บาตร รว฽ มประเพณีไทย แต฽งานสงกรานต์ของพม฽าจะแตกต฽างกับ งานสงกรานต์ของไทยคือ แต฽ละบ฾านท่ีพม฽าจะทําอาหารและขนมไว฾ทุกบ฾าน โดยสามารถไปกินอาหารของ บ฾านไหนก็ได฾ไม฽เสียเงิน โดยแต฽ละบ฾านต฾อนรับกันเสมอถึงแม฾จะไม฽ร฾ูจักกัน แต฽ของประเทศไทยทําไม฽ได฾” (ชาวพมา฽ วนั ที่ 9 มถิ นุ ายน พ.ศ.2560) ในด๎านภาษาและการส่ือสารสําหรับคนลาวมักจะสื่อสารกับคนไทยได๎ดี เพราะ เนื่องจากมีภาษาที่คล๎ายคลึงกัน แตํพมําและกัมพูชานั้นพูดภาษาไทยได๎บ๎าง โดยมีการเรียนร๎ูภาษาไทย ด๎วยตนเองจากชวี ิตประจําวันและคนรอบข๎าง สาํ หรบั ความหลากหลายทางศาสนา มีศาสนาคริสต๑ อิสลาม พุทธ เชนํ เดยี วกบั ไทย แตํกลมุํ ตวั อยํางสํวนใหญํนบั ถอื ศาสนาพุทธ (9) มิตคิ วามปลอดภยั ในชีวิตและทรพั ย์สนิ

168 มเี จ๎าหนา๎ ทต่ี ํารวจคอยตรวจตราความปลอดภัยในชุมชนอยํูตลอด ไมํเคยมีการปล๎น หรอื ทรัพย๑สนิ หาย แตํต๎องระมัดระวังตัวเองไวก๎ ํอน ซ่ึงไมเํ กย่ี วกบั คนชาติใดทาํ (10) มิตสิ ิทธแิ ละความเปน็ ธรรม ความเสมอภาคทางสังคมในชุมชน ชาติอาเซียนรู๎สึกไมํถูกเลือกปฏิบัติ อาจเป็น เพราะมีความเทําเทียมกับเพื่อนรํวมงานที่เป็นคนไทย มีความเสมอภาค เพราะเป็นคนเหมือนๆ กัน ไมํ แบํงแยกชาติใด สําหรับสิทธิและหน๎าท่ีสํวนใหญํไมํเคยใช๎สิทธิอะไร ไมํเคยชํวยเหลือหรือไปเป็นจิตอาสา เพราะอยูแํ ตํทีพ่ กั และทํางานอยํางเดียว แตํกลมํุ ตวั อยํางบางคน ชํวยเหลอื คนอน่ื บา๎ งเป็นบางครัง้ “.....เวลาเจออุบัติเหตุจะช฽วยเหลือคน เช฽นเคยเจอเหตุการณ์คนขี่มอเตอร์ไซค์ตก คลอง เลยเขา฾ ไปช฽วยคนข้ึนมา และเรียกรถมูลนิธิให฾พาส฽งโรงพยาบาล” (ชาวพม฽า วันท่ี 9 มิถุนายน พ.ศ. 2560) (11) มติ ิการเมือง สํวนใหญํยังไมํมีสํวนรํวมแสดงความคิดเห็นตํอชุมชน ในด๎านธรรมาภิบาลในการ บริหารคิดวาํ เจ๎าหน๎าทีร่ ัฐมธี รรมาภิบาลดอี ยแูํ ล๎ว แตตํ วั เองยงั ไมํกลา๎ แสดงความคดิ เห็นอะไร (12) มิติส่ิงแวดล้อม ทรัพยากร / พลงั งาน การใชท๎ รัพยากรที่ค๎มุ คํา กลมํุ ตัวอยาํ งบางคนกลําววํา “.....ท่ีพักเป็นของนายจ฾าง ซึ่งนายจ฾างจ฽ายค฽านํ้าค฽าไฟ เสมือนว฽าให฾เฝูาอะไหล฽ รถยนต์ เฝาู อูซ฽ อ฽ มรถ” (ชาวลาว วันท่ี 9 มิถนุ ายน พ.ศ.2560) อีกทง้ั ชาติอาเซียนน้ันใชท๎ รัพยากรอยํางคมุ๎ คา๎ ไมํส้ินเปลือง ในการประหยัดพลังงาน จะใช๎เทําท่ีจําเป็น ชํวยกันประหยัดพลังงาน น้ํา ไฟฟูาเห็นไฟเปิดท้ิงไว๎จะเดินไปปิดตลอด สําหรับการ จัดการภัยพิบัติสํวนใหญํยังไมํเคยชํวยเหลือแตํอยํางใด แตํหากมีเหตุการณ๑ภัยพิบัติ เชํน นํ้าทํวม ไฟไหม๎ จะเข๎าไปชํวยเหลือ รวมทั้งทําความสะอาดเก็บกวาดบริเวณรอบๆ ที่พักดีไมํให๎รก เพ่ือปูองกันการเกิด อบุ ตั เิ หตไุ ฟไหม๎ 4) มาตรการ กลไกเพือ่ การคมุ้ กันผลกระทบทางสังคม (1) ดา๎ นการเดนิ ทางกลับประเทศ ยังมีความยากลําบาก อยากให๎เดินทางไปกลับสะดวก มากย่ิงขนึ้ (2) บุตรที่ของชาติอาเซียนที่เกิดในประเทศไทย เม่ือกลับประเทศของตนเองเด็กจะไมํ สามารถเขา๎ ประเทศได๎

169 (3) ด๎านการรักษาพยาบาล อยากให๎มีโรงพยาบาลหรือคลินิกตํางชาติ เพื่อจะได๎ไมํต๎อง ไปแยงํ กับคนไทย (4) รายได๎ท่ีทํางานในไทย อยากใหเ๎ พิ่มเงนิ เดอื นให๎มากข้นึ กวาํ เดมิ (5) การลงทะเบียนแรงงานตํางด๎าวถูกต๎องตามกฎหมายมีคําใช๎จํายคํอนข๎างสูง ชาติ อาเซยี นบางคนจงึ ยงั ไมํไดข๎ ึ้นทะเบียน (6) การมีใบขบั ขีใ่ นประเทศไทย อภปิ รายผลการศกึ ษาพ้นื ที่ สสว.3 จงั หวัดชลบุรเี ปน็ จงั หวดั หนึ่งทม่ี ีชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานเป็นจํานวนมาก เทศบาลนคร เจา๎ พระยาสุรศักดิ์ อาํ เภอศรีราชา จงั หวดั ชลบุรี เป็นอีกพื้นท่ีหน่ึงที่มีจํานวนชาติอาเซียนเข๎ามาอาศัย โดย ในพ้ืนท่ีสวํ นใหญํทาํ อาชพี การเกษตรกรรม การพาณิชยกรรมและอุตสาหกรรม มีชุมชนจํานวน 45 ชุมชน ปัจจุบันมีประชากรประมาณ 109,832 คน และประชากรแฝงอีกประมาณแสนกวําคน ที่โยกย๎ายเข๎ามา ทํางานในภาคอตุ สาหกรรมตาํ งๆ เนื่องจากมีผ๎ูคนหลั่งไหลเข๎ามาอยํูในอําเภอศรีราชา จึงทําให๎คนพื้นท่ีที่มี ที่ดินลงทุนสร๎างห๎องแถว หอพัก และอาคารชุดให๎เชําเป็นจํานวนมาก กํอให๎เกิดการค๎าและการบริการ หลากหลาย ทาํ ให๎ ประชาชนในเขตเทศบาลมรี ายไดเ๎ พิ่มมากขึ้น สําหรับด๎านการจราจรในเวลาเรํงดํวนจะ มีปัญหาการจราจรติดขัดในถนนเกือบทุกสาย สาเหตุเนื่องจากมีการใช๎เส๎นทางในการจราจรในการ เดินทางไปทํางาน รับ - สํงนักเรียน และในชํวงเวลาจากเวลาเย็นถึงคํ่าจะมีสาเหตุเพิ่มข้ึนอีกเน่ืองจากมี การจัดตลาดนัดจํานวนหลายจดุ ในถนนหลายสาย ย่ิงเพม่ิ ใหก๎ ารจราจรตดิ ขดั มากย่งิ ข้ึน รวมทง้ั ในถนนบาง สายต๎องรอใหร๎ ถไฟวงิ่ ผํานไปเสยี กอํ นจึงจะเดินทางได๎ นอกจากนั้น ยังมีการทําผิดกฎจราจร รวมทั้งขับรถ เร็วท้งั ทีก่ ารจราจรคับค่ัง และถนนมีตรอกซอกซอยเป็นจํานวนมาก ทําให๎มีอุบัติเหตุเกิดข้ึนบํอยคร้ังอยําง ตอํ เนอ่ื ง อีกทงั้ ในเขตอาํ เภอศรรี าชามผี ู๎มาอาศยั เพ่ือประกอบอาชีพเป็นจํานวนมาก และเป็นทางผําน ไปสูํ เมอื งทอํ งเท่ียวและจังหวดั ในภาคตะวนั ออก จงึ ทาํ ใหม๎ กี ารจราจรคบั คงั่ ตลอดทง้ั ปี ส ถ า น ก า ร ณ๑ ป ร ะ ช า ก ร ช า ติ อ า เ ซี ย น ท่ี เ ข๎ า ม า ทํ า ง า น ห รื อ พั ก อ า ศั ย ใ น พื้ น ท่ี มี ก า ร เปลีย่ นแปลงจํานวนเพ่ิมมากข้ึนอยํางรวดเร็วมีจํานวนกลุํมชาติอาเซียน ตามสถานที่ตํางๆ ปะปนท่ัวไป มี ท้ังชายและหญิงจํานวนมากเป็นสัดสํวนโดยประมาณเทํากัน สํวนใหญํเป็นวัยแรงงาน สํวนมากกลํุมชาติ อาเซียนมาจากประเทศกัมพูชามากท่ีสุด รองลงมาเป็นพมํา และบังคลาเทศ กลุํมชาติอาเซียนท่ีเข๎ามา ทํางานหรือพกั อาศยั ในชมุ ชน มีท่ีอยํูอาศัยมีหลายลักษณะ เชนํ แคมป์คนงานในท่ีกํอสร๎าง คอนโดห๎องเชํา และอยํูตามไรํสวน ชาติอาเซียนเข๎ามาพักอาศัยอยูํในพ้ืนท่ี ในปัจจุบันยังไมํกํอให๎เกิดปัญหาเพราะชาติ อาเซยี นเหลาํ น้พี ักอาศัยในพน้ื ทีจ่ าํ กัดของนายจ๎าง โดยชาติอาเซียนบางสํวนได๎ทํางานตามบริษัทบ๎าง งาน กํอสร๎างบ๎าง โดยท่ัวไปจะมีทุกกลุํม ไมํวําจะเป็นเยาวชน สตรี ชาย ซึ่งสถานการณ๑การเปลี่ยนแปลงใน ปัจจุบันการดําเนินชีวิตในชุมชนทั้งกํอนและหลังการเปิดเป็นประชาคมอาเซียนไมํแตกตํางแตํอยํางใด มี ความคล๎ายกนั และเข๎ามาอยํางถูกกฎหมาย มสี วสั ดิการดี อีกท้ังในปจั จุบันยังเดินทางเข๎าออกประเทศงําย

170 ข้นึ เพราะมีพาสปอร๑ต และประเทศไทยหางานงําย จึงเปน็ อกี ทางเลอื กหน่ึงที่ทําให๎คนชาติเข๎ามาประกอบ อาชีพเป็นจํานวนมาก ซึ่งหลังจากที่ประเทศไทยได๎เปิดให๎ชาติอาเซียนข้ึนทะเบียนเข๎าทํางานถูกต๎องตาม กฎหมาย ทําให๎มีผลตํอการตัดสินใจให๎ประชากรชาติอาเซียนที่เข๎ามาทํางานและพักอาศัยในชุมชนเพ่ิม มากขึ้นเพราะหากขึ้นทะเบียนถูกกฎหมายแล๎ว เวลาทําอะไรก็สะดวกข้ึนมาก ไมํต๎องกลัววําจะผิด กฎหมายการเขา๎ เมอื งเพอื่ มาอาศัยหรือทาํ งานอยูใํ นไทย แตใํ นเร่ืองของการลงทะเบียนแรงงานตํางด๎าวนั้น มีคําใช๎จํายคํอนข๎างสูง กลํุมคนบางกลุํมจึงยังไมํลงทะเบียนแรงงานตํางด๎าว และประเทศไทยมีโอกาสใน การประกอบอาชีพมากวําอยํูในประเทศของตนเอง การเข๎ามาทํางานหารายได๎จึงเพิ่มมากขึ้น โดยการ ทํางานกํอสร๎างสํวนมากจะเป็นแรงงานกัมพูชา พมํา มีท้ังชายและหญิง รับจ๎างเป็นคนงานกํอสร๎าง ทําไรํ ทําการเกษตร ซ่ึงกัมพูชาเข๎ามาใช๎แรงงานเหมือนกับพมํา สํวนแรงงานพมําน้ันเข๎ามาทํางานกํอสร๎าง ลูกจ๎างตามรา๎ นคา๎ ท้ังชายและหญิงเป็นลูกจ๎างทําไรํ เพราะคิดวําเป็นอาชีพที่ได๎เงินเยอะ สํวนคนลาวสํวน ใหญํเป็นผ๎ูหญิงวัยรุํนที่เข๎ามากับรถ เข๎ามาค๎าขายหรือเป็นลูกจ๎างรับจ๎างค๎าขายตามตลาดสดแตํไมํใช๎ แรงงานและบางคนเข๎ามารับเลี้ยงดูแลเด็ก สํวนแขกบังกลาเทศสํวนใหญํเข๎ามาขายโรตี อาศัยอยูํในห๎อง เชํา สํวนมากมาเป็นครอบครัว ทําโรตีเอง และเป็นเจ๎าของกิจการ นอกจากนี้ยังมีกลํุมตํางชาติชาวญ่ีปุน สํวนใหญํจะรบั งานที่ทาํ เปน็ MC บรษิ ัทและสตรีเป็นแมํบ๎าน ท้งั นแี้ รงงานกมั พูชาโดยสํวนมากน้ันจะเข๎ามา ทํางานกํอสร๎าง ซึ่งสํวนใหญํเป็นผู๎ที่อายุ 20 ปีข้ึนไป อีกทั้งชาติอาเซียนท่ีทํางานในโรงงาน มักจะพักอยํู เป็นกลุํมตามแค๎มป์คนงานกํอสร๎าง และนายจ๎างจะเชําคอนโดให๎อยํูรวมกัน อีกท้ังยังมีเด็กที่เกิดจากสามี ภรรยาท่ีเข๎ามาทํางานอาศัยอยํูในพื้นที่จํานวนมาก หากผ๎ูใดที่มีอายุเยอะจะกลับประเทศของตนเอง แตํ บางคนนั้นหากยังคงอาศัยอยใํู นชมุ ชน จะมหี น๎าท่ีเลีย้ งเด็กหรือลูกหลานท่ีอยูํอยํูในแค๎มป์ พูดภาษาไทยพอ ได๎บ๎าง ทั้งน้ีนอกจากการทํางานเป็นลูกจ๎างแรงงานแล๎ว ในพื้นท่ียังพบชาวกัมพูชาในพื้นท่ีกลายเป็น เจ๎าของกิจการ และสามารถทํางานเก็บเงินจนสามารถซื้อตึกแถวได๎ โดยในปัจจุบันนายจ๎างนําเข๎าชาติ อาเซียนจํานวนมาก เพราะแรงงานในประเทศไทยไมพํ อ คนไทยไมํนิยมทํางานใช๎แรงงานเพราะชอบงานที่ สบายและถ๎าไมํทาํ งานกย็ งั มกี นิ มีใช๎เน่ืองจากมีทีด่ นิ เป็นของตนเอง ระยะเวลาทีช่ าตอิ าเซยี นเขา๎ มาทาํ งานหรือพักอาศัยในชุมชนในแตลํ ะคร้ัง จะมีระยะเวลา ไมแํ นนํ อน โดยสวํ นใหญํจะมาอยใูํ นระยะยาวเป็นปี ประมาณ 1-2 ปี บางคนจะอยูํในชุมชนประมาณ 3-6 เดอื น แตํคนขายโรตีสวํ นใหญํ 1 ปี ขึ้นไป ซ่ึงจะมาทีละสองคนเพื่อดูพ้ืนท่ีครําวๆ จากนั้นจะทยอยตามกัน เข๎ามา บางคนจะอยูํทํางานจนถึงชํวงเทศกาลและลากลับประเทศของตนเองเพื่อไปหาครอบครัว จากน้ัน จึงเดนิ กลบั เขา๎ มายังประเทศไทยเพ่อื ทาํ งานหารายได๎ตํอไปโดยหลังจาก 31 ธ.ค. 58 ระยะเวลาท่ีเข๎ามาอยูํ นานขน้ึ มากกวําเดมิ เพราะประเทศไทยเป็นเมืองเปิด ที่อยํูอาศัยสะดวกสบาย และคําแรงงานสวัสดิการดี มีสิทธิเทําคนไทย ซ่ึงเมื่อกํอนมีชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยยาวนานจะน๎อยกวําน้ี เพราะไมํมี บัตรและบางคนอยํูแบบหลบๆ ซํอนๆ แตํหลังจาก 31 ธ.ค. 58 เพิ่มจํานวนมากขึ้นพอมีบัตรอนุญาตการ ทํางานสามารถอยูํได๎นานมากข้ึน เน่ืองจากโดยสํวนใหญํจะข้ึนทะเบียนถูกต๎องตามกฎหมาย อีกทั้งอาจ เพราะอาชีพที่ทํานั้น ทําให๎มีรายได๎มากกวําในประเทศของตนเอง โดยเข๎ามาทํางานแล๎วสํงเงินกลับ ประเทศของตนเอง อกี ท้ังเมอ่ื ประเทศไทยเปดิ ให๎ชาติอาเซียน

171 จากสถานการณ๑ดังกลําว การใช๎ชีวิตในชุมชนสํวนใหญํไมํเปลี่ยนแปลงมาก ไมํกระทบ อะไร เพราะคนละอาชีพกันไมํได๎แขํงขันกัน แตํพึ่งพาอาศัยกันได๎ นอกจากนี้ชาติอาเซียนบางรายสามารถ พดู ภาษาไทยได๎ โดยการเรยี นร๎จู ากคนไทย บางคนมกี ิจการของตัวเอง มีความเปลี่ยนแปลงในหมูํบ๎านมาก ข้ึน แตํปัญหาสํวนมากที่พบในชุมชนจะเกิดการขโมยของของชาวบ๎าน โดยชาติอาเซียนท่ีเข๎ามาทํางาน สํวนใหญํจะไมํกํอให๎เกิดปัญหา อาชญากรรม มักจะอยํูอยํางเจียมเน้ือเจียมตัว เพราะถ๎าถูกจับได๎จะต๎อง โทษและถูกสํงกลับ และเห็นวําเห็นวําไมํเกี่ยวข๎องกับกลํุมชาติอาเซียน เพราะอาชญากรรมเกิดข้ึนได๎ทุก ชาติ ไมํวําไทยหรือชาติอื่นๆ โดยความร๎ูสึกกับการเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยในชุมชนซ่ึงไมํมีความ แตกตํางจากคนไทย ร๎ูสึกกลมกลืนและเป็นสํวนหนึ่งของประเทศไทย เพราะชาติอาเซียนบางคนสามารถ พูดภาษาไทยได๎จึงทําให๎รู๎สึกกลมกลืนไปกับคนไทย อีกท้ังยังรู๎สึกดีเพราะงานที่ทําคํอนข๎างสบาย อยูํแบบ อิสระสบายใจ และมีทอ่ี ยํูอาศยั หรอื อาหารใหก๎ นิ เพยี งพอดี จากความครอบคลุมทางสังคม เม่ือประเทศไทยเข๎าสูํการเป็นประชาคมอาเซียน (31 ธ.ค. 58) ชุมชนมีความหลากหลายเพ่ิมข้ึนบ๎างเล็กน๎อย ไมํมีใครสามารถพูดภาษากัมพูชาหรือพมําได๎เลย แตํคนชาติอาเซียนสามารถพูดภาษาไทยได๎ เด็กๆ นักเรียนไทยพูดภาษากัมพูชาและพมําไมํได๎แม๎จะมีเด็ก ชาวกัมพูชามาเรียนด๎วย แตํเด็กตํางชาติพูดภาษาไทยได๎ สามารถส่ือสารกันได๎ ในด๎านเชื้อชาติสํวนมาก ชาติอาเซียนกับเรามีความกลมกลืนกัน แตํหากสังเกตจะเห็นได๎ชัดเวลาเขาเดินไปไหนเขาจะไปเป็นกลุํม ซึ่งแยกออกอยํางชัดเจน โดยพมําน้ันจะนํุงโสรํง ทาแปูงทานาคา นอกจากน้ันสามารถสังเกตจากสีผิว กัมพูชาจะผิวดํา ผิวเข๎ม สํวนพมําจะผิวเหลือง คนลาวผิวขาว หน๎าส้ันๆ และสังเกตจากการพูด ในด๎าน วัฒนธรรมพมํามักอยูํกันเป็นกลํุม เม่ือถึงวันพระจะทําคล๎ายผ๎าปุาไปถวายพระที่วัด และบําเพ็ญกุศลโดย อุทิศแรงงาน ชํวยเหลืองานวัด นอกจากน้ีชาติอาเซียนโดยสํวนใหญํจะประหยัด ทํางานเพ่ือเก็บเงินสํงไป บ๎าน เวลากินข๎าวจะกินกับเพียงอยํางเดียว ไมํเหมือนกับคนไทยซึ่งต๎องกินกับข๎าวหลายอยําง อาจมากถึง 3-5 อยําง ในด๎านอาหารการกินไมํเปล่ียนแปลง อาหารยังเหมือนเดิม ซ่ึงในชุมชนไมํมีร๎านอาหารพมํา หรือร๎านอาหารเขมร และพมํามีวินัยมากกวํากัมพูชา คนพมําเกรงใจเรามากกวําคนกัมพูชา ไมํกํอเรื่อง และระมัดระวังไมํรบกวนเพ่ือนบ๎าน รวมไปถึงคุณภาพชีวิตด๎านสาธารณะสุขต่ําของชาติอาเซียนกวําคน ไทย การสามารถเข๎าถึงสวัสดิการขั้นพ้ืนฐานของชาติอาเซียน บางอยํางคล๎ายกับของคนไทย เชํน การเบิกประสังคมท่ีนายจ๎างทําให๎เบิกคําเลี้ยงดูบุตร 400 บาทเหมือนคนไทยมีบัตรแล๎วท่ีเบิกได๎แตํ เด็กต๎องเกิดท่ีไทยถ๎าเกิดท่ีประเทศเขาแล๎วเข๎ามาเรียนท่ีไทยได๎แตํจะเบิกเร่ืองการศึกษาไทยไมํได๎ ซ่ึงชาติ อาเซียนรับร๎ูได๎ดี ในสํวนของการรักษาพยาบาลนายจ๎างจะทําประกันให๎แรงงานตํางด๎าวเป็นประกัน สุขภาพ โดยหักจากคําแรงท่ีได๎ หากลงทะเบียนตามกฎหมายอยํางถูกต๎อง และขอใบรับรองแพทย๑เพื่อลา งาน อีกทงั้ ในโรงเรียนแตลํ ะแหงํ จะดําเนนิ การเหมือนกนั โดยทาํ เป็นประกันอุบัติเหตุให๎เด็กนักเรียนทุกคน ไมํวําจะเป็นคนตํางด๎าว แตํการรักษาพยาบาลคนบางกลํุมท่ียังไมํขึ้นทะเบียนแรงงานตํางด๎าวจะต๎อง จํายเงนิ คํารักษาพยาบาลเอง และต๎องมีคนในชุมชนหรือผู๎ปกครองท๎องที่ลงลายมือชื่อรับรองวําเป็นคนใน

172 พื้นทีจ่ รงิ ในดา๎ นรายได๎ แรงงานตาํ งด๎าวมีรายได๎ที่ดีกวาํ อยูปํ ระเทศตนเอง รายไดแ๎ ตํละคนแล๎วแตํงานท่ีทํา สามารถเก็บเงนิ สํงกลบั บา๎ นได๎ แตมํ แี รงงานชาตอิ าเซยี นบางกลมุํ เลอื กคําแรงทดี่ ีกวาํ ดา๎ นการยอมรบั กลมํุ ชาติอาเซียนท่ที าํ งานหรอื พกั อาศัยในชมุ ชนวําเป็นสมาชิกของชุมชน เน่ืองจากอยํูกันกลมกลืนอยํูนานจนชิน ไมํสร๎างความเดือดร๎อนบางคนสามารถพ่ึงพากันได๎เหมือน ครอบครัวเดียวกัน สํวนมากเขาจะเดินไปเป็นกลํุมตามชุมชน ซ่ึงเข๎ากันได๎ดีระดับหน่ึง แตํบางกลุํมก็ตําง คนตาํ งอยํู มีการแบงํ ปันอาหารการกินให๎ชาติอาเซียนด๎วยกันได๎ อีกท้ังชาติอาเซียนยังชํวยเหลืองานสังคม ไดด๎ ี แตคํ นไทยบางคนมคี วามหวาดระแวงข้ึนกบั กลมํุ ชาติอาเซยี น เน่ืองจากกลัวเร่ืองความสกปรก การลัก ขโมย อาชญากรรม หรือสร๎างความเดือดร๎อนและแรงงานตํางด๎าวเข๎ามาเพ่ือทํางานโดยหาเงินโดยเฉพาะ โดยไมํคําถึงประเทศไทย และความใกล๎ชิด ภาษาที่ใช๎ในการสื่อสาร และติดตํอประสานงาน อีกทั้งชาติ อาเซียนเข๎ามาพักอาศัยอยูํในพื้นท่ี ในปัจจุบันยังไมํมีปัญหาเพราะแรงงานเหลําน้ีพักอาศัยในพ้ืนท่ีจํากัด ของนายจ๎างไมํเป็นภาระกับชุมชน ไมํสร๎างความเดือดร๎อน อีกทั้งการไหว๎วานซึ่งกันและกัน คนไทยสํวน ใหญํยังไมกํ ลา๎ ไหวว๎ านชาตอิ าเซียน เพราะคดิ วาํ คนไทยยังไว๎ใจไมํได๎ แล๎วคนตํางชาติจะไว๎ใจได๎อยํางไร แตํ ชาติอาเซียนจะไหว๎วานคนไทยไปทําธุระสํวนตัวแทนจะไหว๎วานได๎เฉพาะคนที่ค๎ุนเคยหรือสนิทด๎วย เชํน นายจ๎าง และญาติพน่ี ๎อง และเม่ือเกิดเหตุฉุกเฉินและจําเป็นต๎องขอความชํวยเหลือจากชาติอาเซียนกล๎าท่ี จะขอความชวํ ยเหลือได๎ แตตํ ๎องเป็นคนกันเองเหมือนกันเป็นเพื่อนกันได๎ ซึ่งสํวนใหญํชาติอาเซียนที่เข๎ามา จะอาศัยอยกํู นั มานานสามารถพ่งึ พากนั ได๎ ผลกระทบทางสังคมเมื่อเข๎าสูํอาเซียน ในมิติท่ีอยํูอาศัยยังไมํมีผลกระทบของ สาธารณูปโภค มีน้ําประปา ไฟฟูา มีความพอเพียงแตํคําไฟแพงข้ึน คําครองชีพถูกลงต๎องเพ่ิมปริมาณการ ใชน๎ ้ําประปา ไฟฟูา ของประเทศไทย แตํเน่ืองจากชาติอาเซียนเข๎ามาเกบ็ เก่ียวผลประโยชน๑ในประเทศไทย แรงงานตํางด๎าวควรจํายเพิ่มขึ้นมากกวําคนไทย สํวนความเพียงพอของที่อยูํอาศัยในปัจจุบันมีบ๎านเชํา เพ่มิ ขน้ึ มาก เพือ่ ให๎เพยี งพอตํอชาติอาเซยี น แตํในปจั จบุ ันชาตอิ าเซียนบางรายกลับบ๎าน ทําให๎บ๎านเชําวําง หลายที่ อีกท้ังชาติอาเซียนยังมีความร๎ูสึกร๎ูสึกดีที่ได๎อยํูในชุมชนนี้ โดยบางคนอาศัยในบ๎านเชํา แค๎มป์ คนงาน หรือสถานท่นี ายจ๎างจดั ให๎ อยูํแบบพออยูํได๎ นอกจากนี้พ้ืนท่ีสาธารณะในชุมชนชาติอาเซียนคิดวํา เพียงพอแล๎ว เพราะโดยสํวนใหญยํ งั ไมํคํอยได๎ไปไหน ทาํ แตงํ านหรอื อยํกู บั ทพ่ี ักของตนเอง มิติสุขภาพเกี่ยวกับปัญหาโรคติดตํอ ซึ่งท่ีผํานมายังไมํเคยมีปัญหาเร่ืองโรคติดตํอท่ี รา๎ ยแรงแตโํ ดยสํวนมากชาตอิ าเซยี นประเทศกมั พชู ามักจะเปน็ โรคไวรสั ตับอักเสบ และเคยมีถึงขั้นเสียชีวิต ท้งั น้ีการเข๎ารับการรกั ษาพยาบาล นายจา๎ งจะทําประกนั ให๎แรงงานตาํ งดา๎ วเป็นประกนั สุขภาพ โดยหักจาก คําแรงทไี่ ด๎ และโรงเรยี นแตลํ ะทจ่ี ะทําเหมือนกนั โดยจะเป็นประกนั อุบัติเหตุให๎เด็กนักเรียนทุกคนไมํวําจะ เป็นคนตํางด๎าว แตํการรักษาพยาบาลคนบางกลํุมที่ยังไมํขึ้นทะเบียนแรงงานตํางด๎าวจะต๎องจํายเงินคํา รักษาพยาบาลเอง แตํต๎องมคี นในชุมชนหรอื ผ๎ปู กครองทอ๎ งท่ีลงลายมือช่ือรับรองวําเป็นคนในพื้นท่ีจริง แตํ การให๎การรกั ษาพยาบาลในผู๎ปุวยชาติอาเซียนบางรายของโรงพยาบาลบางแหํงอาจไมํให๎การรักษาเพราะ คาํ รักษาพยาบาลแพงจึงให๎นํากลับไปรกั ษาท่ีบ๎าน

173 มิติอาหาร อาหารตํางชาติมีความคล๎ายคลึงกับอาหารไทย ไมํแตกตํางกันมากนัก โดยมี หาซ้ือไดต๎ ามตลาดได๎อยาํ งสะดวกสบาย แตใํ นกลมุํ ตัวอยาํ งบางมักจะทําอาหารทานเอง ท้ังน้ีในชุมชนจะมี รา๎ นอาหารเวยี ดนามญป่ี ุน เกาหลี ในพน้ื ท่มี ากขึ้นเป็นตัวเลือกให๎กับคนไทย โดยความเพียงพอของอาหาร ทีใ่ ชบ๎ ริโภคในชุมชน ชาตอิ าเซียนจะประหยัดในเรื่องของการกิน เพราะเขาทํางานเก็บเงินสํงไปบ๎าน เวลา กินข๎าวจะกินกับข๎าวเพียงอยํางเดียวก็เพียงพอ ไมํเหมือนคนไทยต๎องกินกับข๎าวหลายอยํางซึ่งอาจมากถึง 3-5 อยําง อกี ทั้งยังมีร๎านอาหารตามตลาดนัดซ่งึ ขายดี มใี ห๎เลือกบริโภคทห่ี ลากหลายและเพยี งพอ มติ ิการศกึ ษา การเรียนรู๎ภาษาทห่ี ลากหลาย มีความหลากหลายเพม่ิ ขึน้ บา๎ งเล็กน๎อย โดย สํวนใหญํคนไทยผ๎ูไมํมีใครพูดภาษากัมพูชาหรือพมําได๎เลย เพราะสํวนมากแรงงานตํางด๎าวใช๎ภาษาของ ตนเอง จึงทําให๎คนไทยไมํเข๎าใจในส่ิงท่ีเขาสื่อสารกัน และด๎วยความที่คนไทยคิดวําประเทศเขาเป็น เมอื งขนึ้ ประเทศของเขาเลยต๎องพยายามพูดภาษาอื่นให๎ได๎แตํประเทศไทยไมํได๎เป็นเมืองข้ึนเลยเป็นความ โชคดีในความโชคร๎ายท่ีคนไทยไมํพยายามท่ีจะพูดหรือเรียนรู๎ภาษาอื่นแตํคนไทยบางสํวนอยากมีเรียน ภาษาตํางด๎าวเพมิ่ เติม และอยากให๎ลูกหลานเรียนภาษาตํางด๎าวเพิ่มด๎วย เนื่องจากปัจจุบันเปิดอาเซียนจึง ทาํ ใหม๎ ีคนตํางชาติเข๎ามาอาศัยอยํูมาก ซ่ึงการเข๎ามาศึกษาในโรงเรียนไทยของลูกหลานชาติอาเซียนนั้น มี เด็กตาํ งชาติจาํ นวนคํอนข๎างเยอะทเ่ี ขา๎ มาศึกษาในโรงเรียนไทย และเข๎ากันได๎ดีสามารถทํากิจกรรมรํวมกับ เด็กไทยไดเ๎ ปน็ อยาํ งดี โดยทีค่ ุณครูผู๎สอนให๎ความรํวมมือไมํแบํงแยกวําเป็นเด็กชาติใด ซึ่งเด็กบางคนคิดวํา ตนเองเปน็ คนไทย เดก็ ตาํ งชาติบางคนพูดภาษากมั พชู าไมไํ ดเ๎ พราะรแ๎ู ตํภาษาไทย แตํในโรงเรียนไทยนั้นไม มีครูที่สอนภาษากัมพูชา พมํา สํวนมากมีแตํภาษาจีน อีกทั้งมีคนไทยบางคนมีโอกาสได๎เรียนภาษาเพื่อใช๎ ทํางานกับชาวตํางชาติ เกาหลี ญ่ีปุน ในสํวนของสถานศึกษาเฉพาะกับลูกหลานชาติอาเซียน ยังไมํมีการ เปิดสอน สํวนมากจะเรียนรวมกัน หรือเป็นศูนย๑เด็กเล็กท่ีรับเด็กตํางชาติ แตํมีโรงเรียนสอนภาษาญ่ีปุน โดยเฉพาะ ท่ีลกู หลานคนญี่ปุนเข๎าไปเรียน แตํชาตอิ าเซียนบางคนพูดภาษาไทยได๎เล็กน๎อย อํานหนังสือไมํ ออก เขียนหนังสือไมํได๎ แตํมีความอยากเรียนร๎ูภาษาไทย ซึ่งบางคนการเรียนรู๎ภาษาไทยด๎วยตนเองจาก ชีวิตประจําวันและคนรอบข๎าง อีกทั้งการเข๎ามาศึกษาในโรงเรียนไทยในระบบสํวนใหญํไมํคิดจะเรียนตํอ เนอื่ งด๎วยไมํมเี วลา และมีความตอ๎ งการหางานทาํ มากกวํา เพื่อสงํ เงนิ กลบั ไปยงั ประเทศของตนเอง สําหรับ สถานศกึ ษาเฉพาะกับลูกหลานชาตอิ าเซยี น มติ กิ ารมงี านทาํ และรายได๎ การมงี านทาํ ของคนในชุมชน โดยปัจจุบันนายจ๎างนําเข๎าชาติ อาเซียนจาํ นวนมากเพราะแรงงานในประเทศไทยไมพํ อ หากแตํเพราะคนตํางชาตไิ มํได๎แยํงงานจากคนไทย จึงมีการเปลี่ยนแปลงด๎านแรงงานเกิดขึ้น เพราะคนไทยข้ีเกียจ คนไทยไมํทํา จึงทําให๎คนไทยตกงานเยอะ คนไทยไมํนิยมทํางานใช๎แรงงาน เลือกงาน ไมํชอบทํางานหนัก ชอบสบาย เป็นงานที่ไมํลําบาก อีกทั้ง ลูกหลานของคนไทยไมํจําเป็นต๎องทํางานก็มีกิน ลูกหลานคนไทยจึงมีหน๎าที่เรียน รองานท่ีตนเองชอบ ไมํ ทําก็อยํูได๎แล๎ว เพราะพํอแมํทําให๎หมด จนปัจจุบันมีผลกระทบเนื่องจากชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานใน ประเทศเยอะข้นึ ซ่ึงแตกตํางจากคนไทยคือตํางชาติมีความอดทนในการทํางาน โดยสํวนมากบริษัทรับแตํ ตาํ งชาติ หรืองานกอํ สร๎างบ๎าง โดยท่ัวไปจะมีทุกกลุํม ไมํวําจะเป็นเยาวชน สตรี ชาย เหตุผลท่ีคนตํางชาติ

174 หลัง่ ไหลเขา๎ มาเพือ่ ทํางานเพราะชาตอิ าเซยี นมรี ายไดท๎ ีด่ ีกวาํ อยูปํ ระเทศตนเอง รายได๎แตํละคนแล๎วแตํงาน ทท่ี ํา สามารถเกบ็ เงนิ สงํ กลับบา๎ นได๎ แตมํ แี รงงานตํางดา๎ วบางกลํุมเลือกคําแรง ถ๎าร๎ูจากคนอ่ืนวําคําจ๎างถูก จะหนีนายจ๎างไปทํางานที่คําแรงแพงกวํา โดยคนตํางด๎าวบางคนสามารถพูดภาษาไทยได๎ เปิดกิจการเป็น ของตนเอง เรียนรู๎จากคนไทย พอแรงงานตํางด๎าวเริ่มเกํงก็ไปเปิดกิจการเป็นของตนเอง แตํในบางกลุํม มองวําการทํางานนั้นเป็นคนละอาชีพกัน ไมํได๎แขํงกัน แตํพ่ึงพาอาศัยกันได๎ โดยสภาพทางเศรษฐกิจของ คนในชุมชนดขี ้นึ เปน็ การกระจายรายได๎ คา๎ ขายดมี ากขึ้นกวาํ เดิม ซึ่งชาติอาเซียนบางคนร๎ูจักอดออม และ ใช๎เงินให๎เกิดประโยชนจ๑ รงิ ๆ มิติครอบครัว ในความสัมพันธ๑ในครอบครัวยังไมํมีผลกระทบใดๆ เกิดขึ้น แรงงานตําง ด๎าวไมํมีการผิดลูกผิดเมียใคร ถึงแม๎บางคนจะอยูํหํางไกลจากครอบครัว มีแตํคนไทยด๎วยกันเอง แตํการ สมรสระหวํางคนไทยและคนตาํ งดา๎ วในปจั จุบนั ที่พบมมี ากขึน้ มิติชุมชน และการสนับสนุนทางสังคม การชํวยเหลือเกื้อกูลซ่ึงกันและกันของสมาชิกใน ชุมชนมีบ๎างแตํยังไมํมากเทําไหรํนัก เพราะสํวนใหญํชาติอาเซียนจะอยูํกันเป็นกลํุมๆ มํุงหวังเพ่ือทํางาน เพยี งอยาํ งเดยี ว แตํถ๎าไหว๎วานใหช๎ ํวยเหลอื อะไร เชนํ มงี านบญุ จะชวํ ยพัฒนาชุมชน ชํวยเหลอื งานสังคมได๎ ดี การมีสํวนรํวมในกิจกรรมทางสังคมของสมาชิกในชุมชน ตํางชาติท่ีรํวมทําบุญกับคนไทยสํวนมากจะไมํ คํอยรํวมนอกเสียจากจะมีนายจ๎างที่มีตําแหนํงในชุมชนพามาชํวย เชํน เมื่อถึงวันพระจะทําคล๎ายผ๎าปุาไป ถวายพระท่ีวดั และบาํ เพ็ญกุศลโดยอุทิศแรงงาน ชํวยเหลืองานวัด เชํน กํออิฐ ทําความสะอาด พัฒนาวัด กวาดลานวัด โดยจะทํารํวมกันแตํเขาจะไปเป็นกลํุม ซ่ึงไปวัดเดียวกันกับคนไทย มีการบริจาคนํ้าแข็งและ น้ําด่ืมให๎วัด หรือกลํุมเปูาหมาย เชํน เด็ก ผ๎ูสูงอายุ คนพิการ ผ๎ูมีรายได๎น๎อย ยังไมํได๎รับผลกระทบ เพราะ คนไทยจัดให๎มีกจิ กรรมในชมุ ชนอยาํ งตํอเน่ืองทุกปี เชํน วันผู๎สูงอายุ วันเด็ก โดยคนตํางชาติบางคนจะเข๎า รํวมบ๎าง มิติศาสนาและวัฒนธรรม การซึมซับทางวัฒนธรรมที่หลากหลายของสมาชิกในชุมชน ศาสนาของคนตํางชาติไมํแตกตํางจากคนไทย มีหลายศาสนาแตํโดยสํวนใหญํจะนับถือศาสนาพุทธ และ อิสลาม มีการทําบุญใสํบาตรได๎เหมือนไทย อิสลามจะแยกออกไปถือของอิสลาม โดยในวันศุกร๑จะไป ละหมาดที่มัสยดิ ในสวํ นของบทสวดของศาสนาพุทธจะเปน็ บาลเี หมือนกันแตํตํางกันท่ีสําเนียงและทํานอง ในการสวด และกัมพูชามีหมอดูลายมอื ทาํ นายโชคชะตา มิตคิ วามปลอดภัยในชีวิตและทรัพย๑สิน มีบ๎างท่ีคนไทยเกิดความระแวงเน่ืองจากไมํไว๎ใจ มีการขโมยของชาวบ๎านบ๎าง เชํน ผลไม๎ในสวน อาจเป็นเพราะไมํเข๎าใจประเพณีของคนไทย แตํบางสํวน คิดวําอาชญากรรมการขโมยหรือปล๎นไมํมี ตํางชาติท่ีเข๎ามาทํางานสํวนใหญํจะไมํกํอให๎เกิดปัญหา อาชญากรรม มักจะอยํูอยํางเจียมเน้ือเจียมตัวไมํกล๎าท่ีจะกํออาชญากรรม เพราะถ๎าถูกจับได๎จะต๎องโทษ และ ถูกสํงกลับ โดยบางคนเห็นวําไมํเก่ียวข๎องกับกลํุมชาติอาเซียนอาชญากรรมเกิดขึ้นได๎ทุกชาติ ไมํวํา ไทยหรือชาติอืน่ ๆ แตเํ คยมีกรณีคนงานกมั พชู าทะเลาะกันเองแตํไมํรุนแรงและมีหัวหน๎างานคอยคุม อีกท้ัง

175 มีเจา๎ หนา๎ ที่ตาํ รวจคอยตรวจตราความปลอดภัยในชุมชนอยํูตลอด ไมํเคยมกี ารปล๎น หรือทรัพย๑สินหาย แตํ ตอ๎ งระมดั ระวงั ตวั เองไวก๎ ํอน ซึ่งไมํเกี่ยวกับคนชาติใดทํา มิติสิทธิและความเป็นธรรม ความเสมอภาคทางสังคมในชุมชนไมํเทํากันเทําไหรํ เพราะ คนไทยชอบหักหัวคิวชาติอาเซียน ต๎องมีคนรับพาเข๎ามาทํางาน มีการหักหัวคิวและคําแรงไทย จะขึ้นอยํู กับความสามารถเทําไหรํก็เทํานั้นแล๎วแตํนายจ๎าง รวมไปถึงสิทธิและหน๎าท่ีไมํเทํากันกับคนไทย ถ๎าให๎ เทํากันกไ็ มํได๎ เชํน เด็กท่ีเรียนวุฒิการศึกษาที่เขาเรียนในประเทศไทย ไมํสามารถเอาไปประกอบกับงานที่ ประเทศเขาได๎ โดยประเทศไทยจะเขียนเปน็ ใบรบั รองการศึกษา ไมใํ ชํใบสําเร็จการศึกษา แตํเป็นการเรียน เพ่ือรู๎เหมือนรับรองการได๎เรียน ซ่ึงคนตํางชาติท่ีเรียนภาษาไทย เพราะเขาอยํูเมืองไทย เขาก็ต๎องเรียนรู๎ ภาษาไทย แตํในชาติอาเซียนความเสมอภาคทางสังคมในชุมชน ชาติอาเซียนรู๎สึกไมํถูกเลือกปฏิบัติ อาจ เป็นเพราะมีความเทําเทียมกับเพื่อนรํวมงานท่ีเป็นคนไทย มีความเสมอภาค เพราะเป็นคนเหมือนๆ กัน ไมแํ บํงแยกชาติใด สาํ หรบั สทิ ธิและหนา๎ ที่สวํ นใหญไํ มเํ คยใช๎สิทธิอะไร ไมเํ คยชํวยเหลือหรือไปเป็นจิตอาสา เพราะอยแูํ ตทํ พี่ กั และทํางานอยํางเดียว มิติการเมือง ในการมสี วํ นรวํ มทางการเมือง สํวนใหญํตํางชาติเข๎ามาเพื่อมาทํางานหาเงิน สํงกลับประเทศตามสิทธิเขา การให๎เข๎ามาทํางานได๎อยํางอิสระ จึงไมํควรเรียกร๎องขอคําแรงงานเพ่ิมข้ึน ควรเคารพกฎหมายไทย โดยเมื่อถึงเวลาเลือกต้ังของประเทศเขาชาติอาเซียนจะกลับไปเลือกตั้งท๎องถิ่น โดยสํวนใหญํไปแล๎วกลับมาทํางานที่ประเทศไทยตํอ อีกท้ังชาติอาเซียนคิดวําในด๎านธรรมาภิบาลในการ บรหิ ารคิดวาํ เจา๎ หนา๎ ทรี่ ัฐมธี รรมาภบิ าลดอี ยํูแลว๎ ซึง่ ตวั เองยงั ไมกํ ลา๎ แสดงความคิดเหน็ อะไร มิติสิ่งแวดล๎อม ทรัพยากรและพลังงาน การใช๎ทรัพยากรท่ีคุ๎มคําด๎านพลังงานต๎องเพิ่มคํา ปริมาณการใช๎งาน เน่ืองจากคนตํางด๎าวเขามาทําให๎มีทรัพยากรเปลี่ยนแปลงไป นํ้าประปาไฟฟูาต๎อง พลงั งานต๎องเพ่ิมข้ึนแนํนอน ซ่ึงนําจะเพิ่มคํา hp ข้ึนเป็น 4-5 บาทมันหรือต๎องจํายเป็นคําตํางด๎าว เพราะ เขามาหาเก็บเก่ียวผลประโยชน๑ในประเทศไทยคนตํางด๎าวก็นําจะเพิ่มข้ึน จึงควรมีคําภาษีของแตํละอยําง มากกวําคนไทย เชนํ เราซื้อแกส๏ ในประเทศพมําเพ่ือมาผลิตกระแสไฟฟูาในไทย แล๎วแรงงานตํางด๎าวก็เข๎า มาใช๎ไฟฟูาในไทย ในการจัดการภัยพิบัติ จังหวัดชลบุรีในบางพื้นที่น้ําจะทํวมบํอย แตํจะไมํทํวมขัง มีการ ระบายท่ีรวดเร็ว เนื่องจากปัจจุบันมีการสร๎างบ๎านปิดทางระบายนํ้า โดยสํวนใหญํชาติอาเซียนไมํคํอย ชวํ ยเหลือ แตํจะขอใหเ๎ ทศบาลชวํ ยเหลือมากกวํา เวน๎ แตชํ ํวยเกบ็ กวาดเล็กๆนอ๎ ยๆ เพราะมีความยํุงยากใน การประสานงานเม่ือเกดิ เหตสุ ถานการณ๑ตํางๆ เร่อื งสขุ ลักษณะคุณภาพชีวิตด๎านสาธารณะสุขของตํางชาติ ต่ํากวําคนไทย แตํคนพมําจะดูแลเรื่องความสะอาดมากกวําคนกัมพูชา สํวนกัมพูชาก็ต๎องคอยบอกหรือ เตอื นตลอด โดยทุกภาคสํวนควรมีมาตรการกลไกเพื่อการคุ๎มกันผลกระทบทางสงั คม (1) ด๎านการรักษาพยาบาลควรมีชํองแยกระหวํางคนไทยกับชาติอาเซียน เพ่ือรองรับใน กรณที ่เี รํงดํวน หรอื ควรมโี รงพยาบาลหรือคลนิ ิกตํางชาติ เพอ่ื จะได๎ไมตํ ๎องแยํงกับคนไทย

176 (2) ด๎านพลังงานต๎องเพ่ิมคําปริมาณการใช๎งาน เนื่องจากคนตํางด๎าวเขามาทําให๎มี ทรพั ยากรเปลย่ี นแปลงไป นาํ้ ประปาไฟฟาู ต๎องพลังงานต๎องเพม่ิ ขนึ้ แนํนอน ตอ๎ งจํายเป็นคําตํางด๎าว เพราะ ชาติอาเซยี นมาหาเก็บเก่ียวผลประโยชน๑ในประเทศไทยคนตํางด๎าวก็นําจะเพิ่มข้ึน จึงควรมีคําภาษีของแตํ ละอยาํ งมากกวําคนไทย (3) ควรมีมาตรการการรกั ษาความปลอดภัย เน่ืองจากห๎องแถวอยํูใกล๎กัน สิ่งสําคัญท่ีสุด คอื เรอื่ งอาชญากรรม เชนํ เด็กหาย (4) ภาษาทใ่ี ชส๎ อ่ื สารกนั ยงั เปน็ ปัญหาในปจั จุบนั เพราะไมสํ ามารถส่อื สารกันได๎ หรือต๎อง มีลํามคอยสอื่ สารเพือ่ ให๎เข๎าใจกันมากขึ้น อีกท้ังควรมีการจัดอบรมการใช๎ภาษาท๎องถ่ินของอาเซียนเพื่อให๎ สะดวกแกกํ ารติดตํอสนทนากัน และมีการแก๎ไขในระยะยาว ถ๎าเกิดเราไมํรู๎ภาษาเขา เขาอาจเข๎ามามากํอ การร๎าย หรอื ทาํ อนั ตรายในประเทศไทยได๎ (5) ควรมหี นํวยงานหลักที่รับผิดชอบในแตํละด๎าน และบูรณาการการดําเนินงานรํวมกัน ในการแกไ๎ ขปัญหาและทันตํอสถานการณ๑ 4.5 ผลการศกึ ษาของ สสว.4 4.5.1 บริบทของพ้นื ทีศ่ กึ ษา สสว.4 สสว.4 ได๎คัดเลือก ตําบลทําทราย อําเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร เป็นพ้ืนท่ีในการ ศกึ ษาวจิ ยั เนือ่ งจากจงั หวัดสมทุ รสาครมจี ํานวนแรงงานตาํ งดา๎ วสงู ท่สี ุดในเขต 8 จังหวัดที่อยูํในความดูแล รวมทัง้ ตําบลทําทราย ยังมีจํานวนชาติอาเซียนสูงที่สุดในจังหวัดสมุทรสาครอีกด๎วย ตําบลทําทรายมีพื้นที่ ประมาณ 25.85 ตารางกิโลเมตรหรือประมาณ 16,156 ไรํ ประกอบด๎วย 8 หมูํบ๎าน สภาพทางเศรษฐกิจ ขน้ึ อยูํกับอุตสาหกรรมเป็นหลัก มีอัตราการขยายตัวด๎านอุตสาหกรรมสูง เนื่องจากเป็นเขตปริมณฑลและ ชุมชน ทําให๎เหมาะแกํการจัดตั้งโรงงานอุตสาหกรรม การประกอบอาชีพของประชากรสํวนใหญํรับจ๎าง ทํางานในโรงงานอุตสาหกรรม ค๎าขาย และการเกษตรเพียงเล็กน๎อย องค๑การบริหารสํวนตําบลทําทรายมี รายได๎ประมาณ 200 ล๎านบาทตํอปี จากข๎อมูลจํานวนชาติอาเซียนที่ได๎รับอนุญาตทํางานในจังหวัด สมุทรสาคร พบวํา ตําบลทําทรายมีชาติอาเซียนอาศัยอยํูมากท่ีสุดในจังหวัดสมุทรสาคร จํานวน 44,530 คน เป็นชนชาตเิ มียนมํามากทีส่ ุด 41,763 คน รองลงมาเป็นกัมพูชา 1,952 คน และชนชาติลาว 813 คน ตามลําดับ (ข๎อมูลจากจัดหางานจังหวัดสมุทรสาคร ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2559) แตํจากรายงานของ องค๑การบริหารสํวนตําบลทําทาย และการให๎ข๎อมูลของผ๎ูนําในพ้ืนท่ีพบวําตําบลทําทรายมีประชากรแฝง เป็นชาวตํางชาติไมํน๎อยกวํา 100,000 คน ในขณะท่ีประชากรไทยในพ้ืนที่มีจํานวน 28,902 คน (ข๎อมูล จากงานทะเบยี นราษฎรและบตั ร อาํ เภอเมอื งสมุทรสาคร ณ วนั ท่ี 30 มีนาคม 2559) 4.5.2 ผลการศึกษาเชิงคุณภาพ พืน้ ที่ สสว.4 4.5.2.1 กลุ่มคนไทย

177 กลุํมตัวอยํางคนไทยท่ีเข๎ารํวมสนทนากลํุมมี จํานวน 9 คน สํวนใหญํเป็นเพศชาย รองลงมาเป็นเพศหญิง อายุอยูํระหวําง 31-60 ปี ทุกคนนับถือศาสนาพุทธ สํวนใหญํสมรส รองลงมาคือ โสด มีจํานวนสมาชิกในครอบครัวมากท่ีสุด 4-7 คน สํวนใหญํเป็นหัวหน๎าครอบครัว มีการศึกษาสูงสุด ระดับมัธยมศึกษาหรือเทียบเทํา รองลงมาเป็นระดับสูงกวําปริญญาตรีหรือเทียบเทํา สํวนใหญํประกอบ อาชีพธุรกิจสํวนตัว รองลงมารับราชการและรับจ๎างทั่วไป มีรายได๎สํวนใหญํ 15,001 - 20,000 บาท/ เดือน สํวนใหญอํ ยํูในชมุ ชนมาเป็นระยะเวลามากกวํา 46 ปี มีบทบาทหน๎าที่ในชุมชนในฐานะผ๎ูใหญํบ๎าน มากทส่ี ุด รองลงมาเปน็ ผ๎ชู ํวยผ๎ูใหญํบ๎าน 1) สถานการณพ์ ้ืนฐาน ต้ังแตํวันท่ี 31 ธันวาคม 2558 จํานวนประชากรตํางชาติไมํได๎เพิ่มจํานวนขึ้น แตํชํวงน้ี จํานวนแรงงานก็ยังทรงๆเทําเดิมหรืออาจจะลดลง เพราะคําแรงสูงขึ้น โรงงานบางแหํงจึงต๎องลดจํานวน คนงาน มจี าํ นวนมากตอนปี 2553-2554 เน่ืองจากตอนน้ันความต๎องการแรงงานมีมาก ข๎อมูลแรงงานจด ทะเบียนของสํานักงานจัดหางานกับจํานวนคนตํางชาติในพ้ืนที่นําจะไมํตรงกัน โดยในรายงานของ องคก๑ ารบริหารสํวนตาํ บลทําทราย และผ๎ูใหญํบ๎านได๎กลําวถึงจํานวนชาติอาเซียนวํา “คาดวําในตําบล ทํา ทรายนาํ จะมีเปน็ แสนคน” ผู๎นําเห็นวํากลุํมชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานในพ้ืนที่ได๎งํายกวําเม่ือกํอนมาก “มีการนําเข๎า แรงงานได๎งาํ ยขึน้ โรงงานสามารถไปเจรจาที่ประเทศตน๎ ทางเลยวาํ จะเอาแรงงานกี่คน แล๎วทําpassportไว๎ กอํ น จากนนั้ กพ็ าแรงงานเขา๎ มา” กลํุมชาติอาเซียนสํวนใหญํเข๎ามาทํางานโรงงาน โดยผ๎ูใหญํบ๎านกลําววํา ในชํวงแรกทํา เฉพาะในโรงงานอาหารสัตว๑ เพราะเป็นประเภทงานที่คนไทยไมํคํอยทําเนื่องจากมีกลิ่นเหม็น แตํตอนน้ี ขยายมาทําในโรงงานทอผ๎า โรงงานห๎องเย็น “ทุกโรงงานมีตํางชาติหมดเลย” คนไทยลาออกหมด สู๎งาน คนตาํ งชาตไิ มไํ หว ไมํมีการลาหยดุ รวมทงั้ ทํางานกอํ สร๎าง มีชาติอาเซียนผู๎หญงิ ผ๎ูชายพอๆกนั ระยะเวลาที่ชาติอาเซียนเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยในตําบลทําทราย จะอยูํในประเทศ ไทยเป็นระยะเวลานาน โดยหลังจาก 31 ธันวาคม 2558 ระยะเวลาที่กลุํมชาติอาเซียนเข๎ามาทํางาน หรือพักอาศัยไมํแตกตํางไปจากชํวงเวลากํอนหน๎าน้ี สํวนใหญํจะอยํูอาศัยเป็นระยะเวลานาน โดยผู๎นํา กลาํ ววํา “อยูํนานประเทศไทยสบาย” การใชช๎ ีวิตในชุมชนจึงไมเํ ปลย่ี นแปลงไปจากเดิม หลงั จาก 31 ธนั วาคม 2558 ปญั หาอาชญากรรมในชุมชนไมแํ ตกตํางไปจากเดิม ซึ่งสํวน ใหญํ ผก๎ู อํ ปัญหาอาชญากรรมถา๎ เทยี บระหวาํ งคนไทยกับชาติอาเซยี น ผนู๎ ํากลําววาํ “คนไทยทําเยอะกวํา” 2) ความคลอบคลุมทางสงั คม เม่ือประเทศไทยเข๎าสํูการเป็นประชาคมอาเซียน ในตําบลทําทรายมีความหลากหลาย ทางเชื้อชาติ ภาษา วัฒนธรรม ไมํเปลี่ยนแปลงไปจากกํอนหน๎าน้ี แตํมีความแตกตํางเรื่องอาหารการกิน

178 พอประมาณ โดยคนตํางชาติจะชอบรับประทานนํ้ามันพืชมาก นํามาใช๎ปรุงอาหาร นอกจากน้ีคนตํางชาติ ขยนั ทาํ งาน ไมํคอํ ยลาไมํคํอยหยดุ งาน และสวํ นใหญนํ ับถอื ศาสนาพทุ ธเชํนเดยี วกบั คนไทย ชาติอาเซียนสามารถเข๎าถึงสวัสดิการข้ันพ้ืนฐาน ถ๎าเป็นแรงงานที่ถูกกฎหมายจะมีสิทธิ ประกันสังคม กลุํมแรงงานตํางด๎าวที่มีอยูํในชุมชน เข๎าถึงสวัสดิการขั้นพื้นฐาน เชํน การศึกษา การ รักษาพยาบาล รายได๎ กระบวนการยุติธรรมได๎ครบถ๎วนไมํแตกตํางไปจากคนไทย ผู๎นํากลําววํา “ชาติ อาเซียนรู๎สิทธิของตนเองมากข้ึน เค๎าจะมีสหภาพแรงงานพมํา มีนายหน๎า ชํวยหางานให๎ทําดีกวําเราอีก ต๎องการแรงงานตรงไหนรู๎หมด” นอกจากน้ียังให๎การยอมรับกลุํมชาติอาเซียนที่ทํางานหรือพักอาศัยใน ชุมชนวําเป็นสมาชิกของชุมชน โดยผู๎นําและคนในชุมชนบางหมํู สามารถพูดภาษามอญได๎เชํนเดียวกับ แรงงานพมําด๎วย อยํางไรก็ดี ไมํได๎คิดวําชาติอาเซียนเป็นภาระของชุมชน เพราะชาติอาเซียนก็มาชํวย ทํางานที่คนไทยไมํทํา “งานบางงานท่ีคนไทยไมํทํา งานที่มีกล่ินเหม็นมากๆ แรงงานตํางด๎าวก็มีความ จาํ เป็น” ทั้งยังสามารถไหว๎วานชาติอาเซียนไปทําธุระสํวนตัวแทนได๎ โดยจะไหว๎วานเฉพาะธุระ ที่ไมํสาํ คญั มาก เชํน ซ้อื ของ แตกํ ับคนไทยก็เชํนเดียวกัน หากเกิดเหตุฉุกเฉินก็สามารถขอความชํวยเหลือ จากคนตํางชาติได๎ 3) ผลกระทบทางสังคมเมื่อเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น (1) มิติท่อี ยู่อาศัย แรงงานตํางด๎าวจะพักเชําห๎องแถวเพื่อพักอาศัย ราคาประมาณ 2,000 บาท/เดือน แตํบรเิ วณหอพกั มกั มีปัญหาดา๎ นความสกปรก ขยะ และสํงเสียงดงั รวมท้งั มกี ารขยายตัวของการสร๎างห๎อง เชําในพ้นื ทบี่ รเิ วณใกล๎โรงงานอยํางตํอเน่ือง เพ่ือให๎ชาติอาเซียนเชําพักอาศัย ผู๎นํากลําววํา คนตํางชาติจะ ชอบ“บว๎ นนา้ํ หมาก คยุ กนั สงํ เสยี งดงั ถา๎ ทําได๎อยากใหม๎ กี ารแบงํ โซนของแรงงานตํางด๎าว” ในชุมชนมีการขยายตัวของการสร๎างห๎องเชํา เพื่อให๎ชาติอาเซียนเชําพักอาศัย จํานวนมาก และบริเวณที่คนตํางชาติพักอาศัยจะมีปัญหาขยะจํานวนมาก องค๑การบริหารสํวนตําบล ดําเนินการจัดเก็บไมํทัน ทําให๎มีปัญหาขยะล๎น “ต้ังถังเช๎าบํายก็เต็มแล๎ว” นอกจากนี้สภาพแวดล๎อมท่ีพัก อาศัยของแรงงานตํางดา๎ วสํวนใหญํจะไมํถูกสขุ ลักษณะ (2) มิติสขุ ภาพ มีผลกระทบด๎านสขุ ภาพในดา๎ นท่มี แี รงงานตํางดา๎ วไปรับการรกั ษาท่ีโรงพยาบาลของ รฐั เปน็ จํานวนมาก ผ๎ูนํากลาํ ววํา “โรงพยาบาลสมทุ รสาคร ตํางด๎าวเยอะมาก การรักษาพยาบาล การฝาก ครรภ๑ แทบจะยึดพื้นท่ี 80-90% ของโรงพยาบาลสมุทรสาคร ทุกคนไมํอยากเดินเข๎าไป คนไทยเลยเล่ียง ไปฝากโรงพยาบาลเอกชนแทน”

179 นอกจากนี้ในด๎านการมีบุตรของชาติอาเซียน ผ๎ูนําเห็นวําชาติอาเซียนมีบุตรหลาย คน ไมมํ กี ารคุมกําเนิด เพราะการรักษาพยาบาลในประเทศไทยไมํเสียคําใช๎จําย “นําจะมีการปลูกฝังเรื่อง การคุมกําเนิด บางคนอยูํ 4 ปี มีลูก 3 คน อยูํบ๎านเขามีลูกคนเดียวมีคําใช๎จํายทุกอยําง ถ๎ามีลูกใน เมอื งไทย มรี ถมารบั ไปโรงพยาบาล ไมํมคี ําใช๎จําย เบิกประกันสังคมได๎อีก” ในดา๎ นของโรคระบาดท่มี ีการกลบั มาอบุ ตั ิใหมํ ผู๎นําเห็นวําเป็นผลกระทบที่เกิดขึ้นใน พ้ืนที่ “กวําประเทศไทยจะทาํ ใหป๎ ลอดโรคระบาดใชร๎ ะยะเวลานบั สบิ ปี แตพํ อตํางดา๎ วเขา๎ มาอยูํไมํก่ีปีมีโรค ระบาดกลับมาระบาดใหมํ เราไมํได๎ทําให๎เขาแขง็ แรงเหมอื นเรา ไมํมีการบงั คบั ใหฉ๎ ีดวัคซีนปอู งกันโรค” (3) มติ ิอาหาร ในด๎านอาหารมีผลกระทบบ๎างเล็กน๎อย เนื่องจากชาวตํางชาติในพื้นที่ นิยมรับใช๎ นํ้ามันพืชเป็นวัตถุดิบสําคัญในการประกอบอาหาร ดังน้ันหากมีการลดราคาน้ํามันพืชในห๎างสรรพสินค๎า ชาวตํางชาติจะไปตํอคิวรอกันตั้งแตํห๎างเปิด ทําให๎นํ้ามันพืชหมดอยํางรวดเร็วคนไทยไปซื้อไมํทัน แตํ อยํางไรก็ดี ในพื้นที่มีความหลากหลายด๎านอาหารมากข้ึน เชํน “มีก๐วยเต๋ียวลูกชิ้นเกาลูนสูตรพมํา หอย ทอดสตู รพมํา” เปน็ ต๎น (4) มิติการศึกษา การเข๎ามาศึกษาในโรงเรียนไทยของลูกหลานชาติอาเซียน มีผลกระทบด๎านการ สื่อสารระหวาํ งกัน จาํ นวนหอ๎ งเรียนไมเํ พยี งพอ จํานวนครไู มํพอ “ครแู ละเด็กไทยไมํสามารถพูดภาษาพมํา ได๎ ทําให๎การส่ือสารกนั ลําบาก จาํ นวนห๎องเรียน จาํ นวนครู เทาํ เดมิ แตมํ ีนกั เรยี นพมาํ มาเรยี นรวํ มดว๎ ย” (5) มิติการมงี านทาและรายได้ ผู๎นําเหน็ วาํ แรงงานตํางด๎าวสามารถหางํายกวําคนไทย เพราะมีนายหน๎าชํวยหางาน ให๎ “แรงงานตาํ งดา๎ ว หางานงํายกวําคนไทย มีนายหน๎า หัวหน๎าฝุายบุคคลมีเปอร๑เซ็นต๑” นอกจากนี้ผู๎นํา พูดตรงกันวําผ๎ูประกอบการโรงงานมักนิยมรับคนตํางชาติเข๎าทํางานมากกวําคนไทย เพราะขยันทํางาน มากกวํา “บางโรงงานไมํรับคนไทยเข๎าทํางาน และไมํรับคนในพ้ืนท่ีบอกวําคนในพ้ืนที่หัวแข็ง หัวด้ือ คน ตํางดา๎ วไมลํ าหยุดเลย ใครกอ็ ยากจ๎าง” นอกจากน้ีบางโรงงานมีการมอบหมายให๎ชาติอาเซียนเป็นหัวหน๎า “คนไทยอยูไํ มไํ ด๎เพราะเอาพมําไปเปน็ หัวหน๎า คนไทยออกหมด” นอกจากน้ีมีการประกอบอาชีพอิสระและการเป็นเจ๎าของกิจการของแรงงาน ตํางชาติมีเพ่ิมมากข้ึน โดยใช๎ช่ือคนไทยรับเป็นนายจ๎างให๎ “อาชีพพํอค๎า แมํค๎าแรงงานตํางด๎าวเริ่มยึด มี คนไทยรับเป็นนายจ๎างให๎ ท้ังๆที่คนตํางด๎าวเป็นเจ๎าของท่ีแท๎จริง เปิดร๎านซํอมโทรศัพท๑ ขายอาหาร ขาย ก๐วยเต๋ียวลกู ช้ินเกาลนู ขายหอยทอดสูตรพมํา ขายของใช๎พมํา ขายไอติมตัก ขับวินมอเตอร๑ไซค๑ ในตลาด คลองครุเยอะมาก คนตํางดา๎ วจะมาอดุ หนุนที่พวกเขาขาย อาชีพของคนในชมุ ชนลดลง”

180 ผน๎ู าํ กลําววําการที่คนตํางชาตินิยมอุดหนุนร๎านค๎าของคนตํางชาติด๎วยกัน “อาจจะ เป็นเพราะเค๎าคุยกันร๎ูเรื่อง ก็เลยอุดหนุนพวกเดียวกัน ตลาดริมทางรถไฟเม่ือกํอนร๎อยละ 20 ตอนนี้ นําจะเพ่ิมเป็น 60-70% แล๎วท่ีตํางด๎าวมาขายของ” อยํางไรก็ตามผู๎นําเห็นวําชาติอาเซียนก็มีความ จาํ เปน็ เพราะงานบางประเภทคนไทยไมํทํา ในขณะเดียวกัน โรงงานในพื้นท่ีท่ีรับคนตํางด๎าวเข๎าทํางาน ไมํมีการแจ๎งจํานวน แรงงานตํางด๎าวให๎ผู๎นําชุมชนรับทราบ ทําให๎ข๎อมูลจํานวนแรงงานตํางด๎าวในพื้นที่มีจํานวนไมํชัดเจน ไมํ ทราบจาํ นวนท่ีแทจ๎ รงิ (6) มติ ิชุมชน และการสนับสนนุ ทางสงั คม มีการขอความรํวมมือให๎คนตํางชาติเข๎ารํวมกิจกรรมทางสังคมกับคนไทยในวัน สําคัญตํางๆ เชํน วันพํอ วันแมํ โดยจะให๎ตัวแทนชาติอาเซียนมาประกาศเสียงตามสาย เพ่ือขอความ รํวมมอื แรงงานให๎มาชํวยพฒั นาความสะอาดในชุมชน (7) มิติศาสนาและวัฒนธรรม เนื่องจากชาติอาเซียนชอบทําบุญที่วัดเป็นประจํา จนผ๎ูนําบางคนร๎ูสึกวํา “วัดโดน ยึด” นอกจากน้ยี ังมีการเร่ยี รายเงินทําบญุ จากคนชาติเดียวกัน โดยนําเงินบริจาคทําบุญให๎กับวัดในพื้นที่ อีกสํวนหน่ึงสํงกลับไปพมํา แตํการเรี่ยรายเงินเชํนน้ีต๎องได๎รับอนุญาตจากอําเภอท๎องที่เสียกํอน ผู๎นํา ชุมชนจึงได๎ดําเนินการปูองปรามด๎วยการตักเตือนแจ๎งให๎แกนนําคนตํางชาติทราบวําการเดินเรี่ยรายเงิน ทําบุญ ผิดกฎหมาย หากจะดําเนินการต๎องขออนุญาตจากอําเภอท๎องท่ีเสียกํอน ตอนนี้จึงมีการเดิน เร่ยี รายลดน๎อยลง “คนตํางดา๎ วยืนเร่ยี รายในตลาด พอตักเตอื นก็ลดจํานวนลง” การจัดงานบุญตําง ๆ อาจมคี วามแตกตํางกันในด๎านพิธีกรรมทางศาสนา ทําให๎บาง กรณีสํงผลให๎คนไทยไมํอยากเข๎าวัด “คนตํางด๎าวจะขอใช๎พ้ืนที่วัดหลายวัน บางครั้งเปิดเคร่ืองเสียง ด๎านหน๎าวัดเสียงดัง มีการนิมนต๑พระดังๆ ในพมํา หรือจากสังขละบุรี มาจําวัดในพ้ืนท่ี เจอสวดแบบ แปลกๆ คนไทยเขาก็ไมํเข๎าวัด” (8) มติ ิความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยส์ นิ คนตํางชาติจะขับขี่จักรยาน และจักรยานยนต๑ ไมํเป็นระเบียบ มีการขับย๎อนศร ทาํ ใหเ๎ กดิ อุบตั เิ หตุความไมํปลอดภัยบนท๎องถนน “เวลาเกดิ อบุ ตั ิเหตกุ ็จะแหกํ ันมายกรถกลับไปเลย ซ่ึงการ ขับรถสร๎างปัญหามาก” “ชํวงเช๎า ๆ จะขร่ี ถจักรยานเยอะมาก เพ่อื เข๎าโรงงาน ทําใหร๎ ถที่สญั จรบริเวณน้ัน ติดยาวเหยียด” สาํ หรับปญั หาอาชญากรรมเกดิ ขน้ึ ในพ้ืนท่ี คนไทยและตํางชาติกํอคดพี อๆ กัน (9) มิติสทิ ธิและความเปน็ ธรรม

181 คนตํางชาติจะรู๎กฎหมายเก่ียวกับสิทธิของตนเป็นอยํางมาก โดยจะมีแกนนําคน ตํางชาติให๎ความชํวยเหลือเวลาเกิดปัญหา “ตํางด๎าวร๎ูกฎหมายมากกวําคนไทย เพราะเขามีแกนนําคน ตํางด๎าวคอยชํวยเหลือ” เชํน กรณีไฟไหม๎ห๎องแถวท่ีคนตํางด๎าวพักอาศัย คนตํางด๎าวไปร๎องนักสิทธิ มนุษยชนวําทําให๎ไมํมีท่ีพักอาศัย ทรัพย๑สินเสียหาย ทําให๎เจ๎าของห๎องแถวต๎องจํายเงินชดเชยให๎กับคน ตาํ งดา๎ ว เปน็ ตน๎ อยํางไรก็ตาม ยังมีเจ๎าหน๎าท่ีภาครัฐแสวงหาประโยชน๑จากแรงงานตํางด๎าวเชํนกัน “คนตํางด๎าวเป็นชอํ งทางทํามาหากินของเจา๎ หนา๎ ท่ี” 4) มาตรการ กลไก เพอื่ ค้มุ กันผลกระทบทางสังคม ผ๎ูนาํ ชุมชนเสนอให๎มีมาตรการกลไก เพือ่ การค๎มุ กันผลกระทบทางสังคม ดงั นี้ (1) ควรพัฒนาเครือขํายอาสาสมัครเพ่ือดูแลความเรียบร๎อยในชุมชน โดยประสาน การทาํ งานกบั แกนนําชาติอาเซยี นในพื้นที่ เพ่ือดแู ลความสงบเรยี บร๎อยของคนในชุมชนรํวมกัน (2) ควรจดั ทาํ ข๎อมูลแรงงานตาํ งด๎าวท่ีชัดเจน โดยใหโ๎ รงงานหรอื ผ๎ูประกอบการที่รับ ชาติอาเซียนเข๎าทํางานต๎องแจ๎งผ๎ูนําในพ้ืนท่ีด๎วย และโรงงานควรอบรมมารยาทคนตํางชาติในการอยูํ รํวมกบั คนไทย (3) ควรจัดระเบียบที่พักอาศยั ของแรงงานตํางด๎าวให๎ถูกสขุ ลักษณะ (4) การปฏิบัติของผ๎ูนําในพ้นื ทค่ี วรแสดงใหเ๎ หน็ ถึงความจริงใจ คนตํางชาติจะได๎รู๎สึก ไว๎วางใจ โดยให๎คนตํางด๎าวเข๎ามามีสํวนรํวมในการดูแลความเรียบร๎อยของคนในชาติเดียวกัน โดยเอา กจิ กรรมทางศาสนา หรือสารณประโยชน๑มาเช่อื มความสัมพันธ๑ระหวํางกัน โดยจัดทําเป็นคูํมือการใช๎ชีวิต รํวมกับคนไทยแบบสองภาษา เพ่ือให๎ชาติอาเซียนปฏิบัติตัวได๎อยํางถูกต๎อง “เราต๎องบอกให๎เขาเข๎าใจวํา อะไรควรทาํ ไมคํ วรทาํ เวลาเราไปบา๎ นทาํ นเรายงั ปฏบิ ัตติ ามเลย ทาํ นมาอยํบู า๎ นเราทํานกต็ อ๎ งทําตามเรา” (5) หนํวยงานภาครัฐท่ีมีอํานาจในการบังคับใช๎กฎหมาย ควรมีการตรวจตรา โรงงานอุตสาหกรรมอยํางจริงจัง เกีย่ วกับการใช๎แรงงานตํางด๎าวอยํางผิดกฎหมาย เพราะผ๎ูนําในพื้นที่ยังมี ความกลวั ผมู๎ ีอาํ นาจทีเ่ ป็นหม๎ุ สวํ น หรือเปน็ ท่ปี รึกษา ให๎กับโรงงานอตุ สาหกรรมในพน้ื ที่ 4.5.2.2 กล่มุ ชาตอิ าเซียน กลํมุ ตวั อยํางชาติอาเซียนท่ีให๎สัมภาษณ๑เชิงลึก มีจํานวนทั้งสิ้น 6 คน สํวนใหญํเป็นเพศ ชาย 5 คน เพศหญิง 1 คน อายุสํวนใหญํอยํูระหวําง 31-40 ปี รองลงมาอายุ 21 – 30 ปี และ 41-50 ปี ตามลําดับ กลํุมตัวอยํางทุกคนนับถือศาสนาพุทธ เชื้อชาติพมํา สถานภาพการสมรส สมรสแล๎วทุกคน มี สมาชิกในครอบครัวท่ีอยํูในประเทศไทย ไมํเกิน 3 คนตํอครอบครัว แตํมีบุตรที่อยํูในประเทศพมําด๎วย มี หนา๎ ท่ีเป็นสมาชิกครอบครัวมากท่สี ุด รองลงมาเป็นหัวหน๎าครอบครวั มีการศกึ ษาระดับประถมศึกษามาก ที่สุด รองลงมาเป็นระดับมัธยมศึกษา สํวนใหญํประกอบอาชีพรับจ๎างในโรงงาน มี 1 รายรับจ๎างขายของ ตามบา๎ นคนไทย และมี 1 รายวาํ งงานเพราะยังไมํได๎ตํอpassport รายได๎สํวนใหญํไมํเกินเดือนละ 10,000

182 บาท รองลงมามีรายได๎ 10,001-15,000 บาท นอกจากนี้กลุํมตัวอยํางสํวนใหญํอาศัยอยํูในประเทศไทย ตํ่ากวํา 6 ปีมากท่ีสุด รองลงมาอาศัยในประเทศไทย นาน 6-15 ปี และ 16-25 ปีขึ้นไป สํวนใหญํไมํได๎ รํวมกจิ กรรมของชมุ ชน มี 2 รายทีร่ วํ มกจิ กรรมของชุมชนและชวํ ยดูแลความเรียบรอ๎ ยในโรงงาน 1) สถานการณพ์ ้ืนฐาน กลุํมตัวอยํางชาติอาเซียนให๎ข๎อมูลวํา ปัจจุบันสามารถดํารงชีวิตได๎สะดวกมากยิ่งขึ้น เน่อื งจากมีการขึ้นทะเบียนชาติอาเซียนถูกกฎหมาย ทําให๎สามารถออกไปใช๎ชีวิตในพื้นที่สาธารณะได๎โดย ไมตํ อ๎ งกลวั เจา๎ หนา๎ ท่ีตาํ รวจจบั กมุ “ไปไหนมาไหนสะดวกขึ้น ร๎ูสึกวาํ ปลอดภัยขึ้น หลงั จากที่มีการทาํ MOU ทําให๎ เดนิ ทางไปไดท๎ ่ัวประเทศไมํต๎องกลัวตํารวจ” “ดีกวาํ เม่ือกํอน สมยั กํอนจะเข๎ามาทํางาน ตอ๎ งเรยี กเงนิ เยอะ ต๎องหลบซํอน สมยั น้ี สบายมาก” หลังจากที่ประเทศไทยได๎เปิดให๎ชาติอาเซียนข้ึนทะเบียนเข๎าทํางานอยํางถูกต๎องตาม กฎหมาย กลมุํ ตวั อยาํ งเห็นวํามีผลทําให๎ชาติอาเซียนตัดสินใจเดินทางเข๎ามาทํางานในประเทศไทยมากข้ึน เพราะไมตํ ๎องกลวั วําจะโดนตามจับกุม มีผลอยํางมากเพราะดีกวําเม่ือกํอน สมัยกํอนจะเข๎ามาทํางาน ต๎อง เรยี กเงนิ เยอะ ต๎องหลบซํอน สมัยน้ีสบายมาก งํายข้ึน บางคนก็สามารถไปทํา passport ที่พมําให๎แล๎วมา ลงทะเบยี นที่น่ี สะดวกกวาํ เมื่อกํอน คาํ ใช๎จาํ ยไมํสงู ” อีกรายกลําววํา “มีผลตํอการตัดสินใจมากเพราะเข๎า มาไดง๎ าํ ย อยํูอาศัยไดง๎ ํายขนึ้ ” ประเภทงานท่ีกลุํมชาติอาเซียนนิยมเข๎ามาทํางานในชุมชน สํวนใหญํเป็นงานรับจ๎างใน โรงงานอุตสาหกรรม รับจ๎างกํอสร๎าง รับจ๎างขายของและเป็นแมํบ๎านตามบ๎านเรือน สํวนใหญํไมํคํอย เปลย่ี นงาน บางรายทาํ งานท่ีโรงงานแหํงเดิมเป็นระยะเวลาเกือบ 20 ปี แตํจะเดินทางกลับบ๎านปีละครั้ง หรือ 2 ปคี รง้ั ตามชํวงเทศกาลสาํ คัญตาํ ง ๆ เม่ือประเทศไทยเปิดให๎ชาติอาเซียนข้ึนทะเบียนเข๎าทํางานถูกกต๎องตามกฎหมาย ชาติ อาเซยี นเหน็ วํา ระยะเวลาในการทาํ งานหรอื พักอาศัยไมํเปล่ยี นแปลงไปจากเดมิ สํวนปัญหาอาชญากรรมตําง ๆ ท่ีเกิดข้ึนในชุมชน กลุํมตัวอยํางชาติอาเซียนเห็นวํา ไมํได๎เกย่ี วขอ๎ งกบั ชาติอาเซียน สํวนใหญใํ นพ้นื ท่ไี มํคอํ ยมปี ญั หาอะไร สงบเรียบรอ๎ ยดี “เวลาเกิดอาชญากรรม คนที่กํอเหตุสํวนใหญํเป็นคนไทยและพมํา แตํผู๎เสียหายจะเป็น คนพมาํ มากกวํา” ความร๎ูสึกของกลุํมตัวอยํางกับการเข๎ามาทํางานหรือพักอาศัยในชุมชน กลํุมตัวอยํางทุก คนรส๎ู ึกดที ่ไี ด๎เขา๎ มาทาํ งานในประเทศไทย เพราะได๎คาํ จา๎ งดี คนใจดี มีน้าํ ใจ รสู๎ ึกวําอยกํู ันแบบพ่ีน๎องกันหมด

183 2) ความคลอบคลุมทางสงั คม ในดา๎ นการเขา๎ ถึงสวัสดิการขั้นพื้นฐานกลํุมชาติอาเซียนเห็นวํา ได๎รับสวัสดิการด๎านการ รักษาพยาบาลไมํแตกตํางกับคนไทย เพราะมีการประกันสังคม อยํางไรก็ดี มีบางรายเห็นวําการ รักษาพยาบาลต๎องรอนานกวําคนไทย และบางรายเห็นวําสวัสดิการด๎านอื่น ๆ เชํน เร่ืองรายได๎ คนไทยมี สิทธิมากกวําชาตอิ าเซียน “ไปโรงพยาบาลไมเํ สียตงั ค๑ แตํรู๎สกึ วํารอนานกวาํ คนไทย ไปต้งั แตํเชา๎ กวาํ จะได๎รกั ษา ทหี ลังเลย” “สทิ ธิ์ก็ไดเ๎ หมอื นกัน คอื การรักษาพยาบาล เพราะมปี ระกนั สังคม แตํนอกเหนือจาก นั้น แตกตาํ งจากคนไทย เชนํ เรื่องรายได๎ ด๎านความร๎สู กึ เปน็ สวํ นหนง่ึ ของชมุ ชนทท่ี ํางานหรือพักอาศัย ชาติอาเซียนสํวนใหญํรู๎สึก เป็นสํวนหนง่ึ ของชมุ ชน “อยกูํ ันแบบพแี่ บบน๎อง” ชาติอาเซียนเห็นวําสามารถไหว๎วานคนไทยไปทําธุระสํวนตัวได๎ เชํน เพ่ือนคนไทย ผจ๎ู ัดการทสี่ นิทกนั “กล๎าขอความชวํ ยเหลอื คนไทย เพราะท่ีทาํ งานคนไทยที่อยูโํ รงงานเดียวกันใจดีทุกคน” รวมท้ังหากเกิดเหตุฉุกเฉิน จําเป็นต๎องขอความชํวยเหลือจากคนอ่ืน ก็สามารถขอความชํวยเหลือจากคน ไทยได๎ สําหรับความรส๎ู กึ เมื่อพบเจ๎าหน๎าท่ตี ํารวจ ชาตอิ าเซยี นบางสํวนยังมคี วามรสู๎ กึ กลวั แม๎วาํ จะเข๎ามาทํางานแบบถูกกฎหมายก็ตาม “กลวั ไมมํ ีเหตผุ ล รแ๎ู ตํวาํ กลวั ” “กลัว เพราะเราเปน็ คนตํางด๎าว กลัวโดนจบั แตจํ ริงๆ เราก็มบี ัตรครบ แตํใจจริงๆ ก็กลัว” 3) ผลกระทบทางสังคมเม่ือเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซียน (1) มติ ิที่อยู่อาศยั ชาติอาเซียนเห็นวําท่ีอยูํอาศัยมีเพียงพอ สํวนใหญํพักอาศัยอยํูกับญาติพี่น๎อง “มีหอ๎ งเชําราคาไมํแพง” ไฟฟูาประปาเพียงพอบางคนโรงงานออกคําใช๎จํายให๎ดว๎ ย (2) มิติสุขภาพ ได๎รับสิทธิในการรักษาพยาบาลเพียงพอ ชาติอาเซียนสํวนใหญํเห็นวําได๎รับสิทธิไมํ แตกตาํ งจากคนไทย “ไมแํ ตกตํางกัน เหมือนคนไทย บางอยาํ งได๎เรว็ กวําด๎วย” (3) มิติอาหาร มอี าหารเพียงพอให๎รบั ประทาน “กนิ อาหารไทยได๎ทุกอยําง”

184 (4) มติ ิการศึกษา ไมํมีสถานศึกษาเฉพาะกับลูกหลานชาติอาเซียน แตํเด็กตํางชาติสามารถเข๎าเรียน รวํ มในโรงเรียนไทยได๎ (5) มติ ิการมีงานทาและรายได้ มีรายได๎เพียงพอเพราะในครอบครัวมีคนทํางานหลายคน และมีรายได๎ไมํแตกตําง จากคนไทย (6) มิติชมุ ชน และการสนับสนนุ ทางสังคม มกี ารชวํ ยเหลอื เก้ือกูลกนั ในชมุ ชน มีสถานทใี่ นการจดั กิจกรรมในชุมชน (7) มิติศาสนาและวัฒนธรรม คนตํางชาติและคนไทยนับถือศาสนาพุทธเหมือนกัน “ไปทําบุญท่ีวัดเป็นประจํา ดูละครไทยทุกวนั ทําใหพ๎ ูดภาษาไทยได๎” 4) มาตรการ กลไกเพอื่ การคุม้ กันผลกระทบทางสังคม คอื คนตํางชาติเหน็ วาํ ควรสํงเสริมให๎มีการชํวยเหลอื กันระหวํางชาติอาเซียนกบั คนไทย อภปิ รายผลการศกึ ษาพ้ืนที่ สสว.4 จากการจัดเวทีสนทนากลุํมคนไทย และสัมภาษณ๑เชิงลึกชาติอาเซียนจะเห็นได๎วํา จํานวนประชากรแรงงานตํางด๎าวที่แท๎จริงมีจํานวนไมํชัดเจน โดยมีประชากรชาติอาเซียนแฝงในพ้ืนท่ี มากกวาํ จาํ นวนทีข่ ึ้นทะเบียนอยํางถูกต๎องตามกฎหมาย ในขณะที่การเปล่ียนแปลงของจํานวนประชากร ชาติอาเซียนในพ้ืนที่ โดยการรับคนตํางชาติเข๎ามาทํางานของโรงงานอุตสาหกรรม ไมํมีการแจ๎งให๎ผ๎ูนํา ชุมชนในพ้นื ทรี่ ับทราบ อยํางไรก็ดี กลุํมคนไทยไมํได๎คิดวําชาติอาเซียนเป็นภาระให๎กับชุมชน เพราะงานบาง งานท่ีคนไทยไมํทํา ก็จําเป็นต๎องจ๎างชาติอาเซียน และชาติอาเซียนก็ไมํได๎กํอคดีที่รุนแรงในพื้นท่ี แตํความ แตกตํางของรูปแบบการดําเนินชีวิตของคนตํางชาติบางประการ ยังทําให๎คนไทยรู๎สึกมีผลกระทบตํอการ ดําเนินชีวิตประจําวันพอสมควร เชํน การประกอบอาชีพอิสระของชาติอาเซียน พฤติกรรมการสํงเสียงดัง การควบคุมโรคติดตํอ การรักษาความสะอาด การขับข่ียวดยานพาหนะบนท๎องถนนอยํางไมํเป็นระเบียบ ความแออัดของชาติอาเซียนในสถานพยาบาลของรัฐ รวมทั้งความหนาแนํนของห๎องเชําชาติอาเซียนใน พ้นื ที่ เป็นตน๎ ในขณะท่ีชาติอาเซียนมีความร๎ูสึกปลอดภัยและใช๎ชีวิตได๎อยํางปกติในชุมชน โดยเห็นวํา คนไทยให๎ความเป็นมิตรกับคนตํางชาติ การทํางานในประเทศไทยทําให๎มีรายได๎เพียงพอกวําการอยูํท่ี

185 ประเทศของตน สามารถดํารงชีวิตได๎อยํางสบาย แตํมีบางสํวนท่ีคนตํางชาติยังกลัวเกรงเจ๎าหน๎าที่ตํารวจ อยํบู ๎าง จากการเก็บข๎อมูลยังพบวํา ในบางหมํูบ๎านของตําบลทําทรายมีการจัดตั้ง “อาสาสมัคร ตาสับปะรด” โดยผท๎ู มี่ จี ติ อาสาจะรวํ มเป็นหูเปน็ ตาดูแลความเป็นระเบียบเรียบร๎อยในชุมชน จึงควรขยาย ผลมาตรการดังกลําวให๎เป็นรูปธรรมท้ังตําบล นอกจากน้ีการสร๎างความเข๎าใจในรูปแบบการดําเนินชีวิต ของคนไทย วัฒนธรรมประเพณี ให๎ชาวตํางชาติได๎รับทราบ เป็นมาตรการท่ีควรกระทําอยํางตํอเน่ือง โดยใหช๎ าวตาํ งชาติท่ีสามารถส่ือสารภาษาไทยได๎ รํวมเป็นแกนนําในการสร๎างความเป็นระเบียบเรียบร๎อย ในชุมชน รํวมกับผู๎นําในชุมชน เจ๎าหน๎าท่ีภาครัฐ ผ๎ูประกอบการ เพื่อสร๎างความเข๎าใจอันดีระหวํางกัน ระหวํางคนไทยและชาตอิ าเซยี นในพื้นที่ตํอไป 4.6 ผลการศึกษาของ สสว.5 4.6.1 บรบิ ทของพื้นทศี่ ึกษา สสว.5 สํานักงานสํงเสริมและสนับสนุนวิชาการ 5 หรือ สสว.5 (The Technical Promotion and Support Office, Region 5) ไดค๎ ดั เลอื กชมุ ชนตาํ บลดาํ น อําเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร๑ เป็นพ้ืนท่ีในการ ศึกษาวิจัย ตําบลดํานมีพ้ืนที่ประมาณ 103 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 87,578 ไรํ ผ๎ูวําราชการ จังหวัดสุรินทร๑ ได๎กําหนดเขตตําบลภายในท๎องที่โดยอาศัยอํานาจตามความในมาตรา 6 แหํง พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท๎องท่ี พ.ศ. 2457 โดยให๎องค๑การบริหารสํวนตําบลดํานมีเขตการ ปกครอง รวม 18 หมํูบ๎าน มีประชากรทั้งสิ้น 12,463 คน แยกเป็นชาย 6,293 คน หญิง 6,170 คน (ข๎อมูลจากทะเบียนอําเภอกาบเชิง ณ วันท่ี 21 เมษายน พ.ศ. 2559) จํานวน 3,718 ครัวเรือน มีความ หนาแนํเฉลี่ย 104 คน/ตารางกโิ ลเมตร มอี าณาเขตทิศเหนือ ตดิ ตํอกบั บ๎านจารย๑ อําเภอสงั ขะ จงั หวดั สรุ นิ ทร๑ ทศิ ใต๎ ติดตํอกับสาธารณรัฐ ประชาธิปไตยกัมพูชา ทิศตะวันออก ติดตํอกับบ๎านตาตุม ตําบลตาตุม และทิศตะวันตก ติดตํอกับบ๎านรุน ตําบลตะเคยี น อําเภอกาบเชงิ จงั หวัดสุรนิ ทร๑ ลักษณะภูมิประเทศ พ้ืนที่เป็นเนินเขาบริเวณทางด๎านทิศใต๎ มีระดับความสงู 250 เมตร เปน็ พนื้ ทป่ี าุ สงวนแหํงชาติ มีความอุดมสมบูรณ๑ของปุาไม๎และสัตว๑พอควรและ มีความลาดเอียงมาทางทิศเหนือระดับความสูงประมาณ 190 เมตร เป็นที่ต้ังของหมํูบ๎านตํางๆ สํวนใหญํ ใชใ๎ นการทําเกษตร ไดแ๎ กํ ปลกู ข๎าว อ๎อย มันสําปะหลัง และยางพารา เป็นต๎น เป็นพื้นที่ชายแดนติดตํอกับ เขตพ้นื ทสี่ าธารณรฐั ประชาธปิ ไตยกมั พชู า มกี ารติดตอํ ซ้อื ขายสินค๎าและการบริการนักทํองเท่ียว “จุดผําน แดนถาวร ชํองจอม” ลักษณะภูมิอากาศ เป็นลักษณะร๎อนช้ืน ฤดูร๎อน ระหวํางเดือนกุมภาพันธ๑ถึงเดือน พฤษภาคม ฤดูฝน ระหวํางชํวงเดือนมิถุนายนถึงเดือนกันยายน และฤดูหนาว ระหวํางเดือนตุลาคม ถึง เดอื นมกราคม สภาพทางเศรษฐกิจ ประชากรสํวนใหญํประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีการเลี้ยงสัตว๑เพื่อไว๎ ใช๎งานและเป็นอาหาร ได๎แกํ โค กระบือ สุกร เป็ด ไกํ ฯลฯ รับจ๎าง ค๎าขาย และอาชีพเสริม ในครอบครัว

186 เชํน ทองผ๎า ทอเส่ือกก เป็นต๎น มีหนํวยธุรกิจในเขตบริการ ได๎แกํ โรงสีข๎าวขนาดกลางและเล็ก ร๎านค๎า ชุมชน ร๎านซํอมรถยนต๑/รถจักรยานยนต๑ ร๎านเสริมสวย โรงงานด๎ามจอบ ร๎านรับซ้ือของเกํา และสถาน บรกิ ารหอ๎ งเชาํ (ท่มี า : ผ๎ูเสียภาษีโรงเรอื นและทีด่ ิน กนั ยายน 2556 องคก๑ ารบริหารสํวนตาํ บลดําน) สภาพทางสังคม ด๎านการศึกษา มีโรงเรียนมัธยมศึกษา (ขยายโอกาส) โรงเรียนประถมศึกษา ท่ี อาํ นหนังสือประจําหมูํบ๎าน ศูนย๑พัฒนาเด็กกํอนเกณฑ๑ สถานีวิทยุชุมชน สถาบันและองค๑กรทางศาสนา มี วัด/สํานักสงฆ๑ ประชากรทั้งหมดนับถือศาสนาพุทธ ศิลปวัฒนธรรมและประเพณี สํวนใหญํเป็นไปตาม ครรลองทางพระพุทธศาสนา และความเชื่อของชาวบ๎าน เชํน บุญบั้งไฟ การแหํเทียนเข๎าพรรษา พิธีแซน โดนตา ประเพณีออกพรรษา เทศน๑มหาชาติ ประเพณีลอยกระทง ฯลฯ ด๎านสาธารณสุขสถานบริการ สาธารณสุข ได๎แกํ โรงพยาบาลสํงเสริมสุขภาพประจําตําบล (บ๎านดําน,บ๎านเกษตร) ศูนย๑สาธารณสุขมูล ฐานชุมชน 4.6.2 ผลการศึกษาเชิงคุณภาพ พืน้ ที่ สสว.5 4.6.2.1 กลมุ่ คนไทย กลํุมตัวอยํางมี จํานวน 11 คน พบวํา เป็นเพศหญิง จํานวน 6 คน เพศชาย จํานวน 5 คน มอี ายรุ ะหวําง 41-50 ปี จํานวน 5 คน อายุระหวําง 51-60 ปี จํานวน 3 คน และอายุระหวําง 31-40 ปี จาํ นวน 2 คน สวํ นใหญนํ ับถอื ศาสนาพุทธ มีสถานภาพสมรส จํานวน 10 คน และโสด จํานวน 1 คน มี หน๎าที่หลักเป็นสมาชิกครอบครัว จํานวน 7 คน และเป็นหัวหน๎าครอบครัว จํานวน 4 คน มีระดับ การศึกษาระดับปริญญาตรี 8 คน และระดับมัธยมศึกษา จํานวน 3 คน อาชีพสํวนใหญํเป็นข๎าราชการ/ ลูกจ๎างของรฐั /พนกั งานรฐั วสิ าหกจิ จํานวน 8 คน และเกษตรกรรม จํานวน 3 คน ตามลําดบั 1) สถานการณ์พน้ื ฐาน ในพื้นท่ีของสํานักงานสํงเสริมและสนับสนุนวิชาการ 5 มีการค๎นพบวํา กํอนการเปิด อาเซียน มกี ารเขา๎ ออกของคนอาเซียนอยํางเสรีมาก และทําให๎เกิดความมั่นคงทางสังคมน๎อย ซ่ึงสถิติเม่ือ ปี พ.ศ. 2557 มีกลํุมคนอาเซียนหล่ังไหลข๎ามมาจํานวน 490,774 ราย และขาออกจํานวน 492,383 คน จากสถิติการเข๎า-ออกท่ีมีจํานวนไมํเทํากันอาจเป็นไปได๎วําจะมีคนอาเซียนที่หลบหนีเพื่อมาทํางานในฝ่ัง ของไทยเรา เชํน กลํุมรับจ๎างทําไรํอ๎อย มันสําปะหลัง เป็นต๎น โดยมี พ.ต.ท.บรรชิด หวังแทนกลาง สารวัตรตรวจคนเข๎าเมืองจังหวัดสุรินทร๑ ผ๎ูให๎ข๎อมูล และนางสาวกานต๑กมล ชมพูทอง แรงงาน จังหวัด สรุ ินทร๑ ใหข๎ อ๎ มูลวําสถานการณ๑การเข๎าออกของแรงงานตํางด๎าวตามมาตรา 14 ท่ีเข๎ามาและสามารถไป- กลับได๎ท่ีมีภูมิลําเนาและสัญชาติติดกัน เชํน ชาวกัมพูชา ท่ีเดินทางเข๎ามาประเทศไทย โดยมีหนังสือ เดินทาง จํานวน 728 คน มีนายจ๎าง 195 คน มีประกันสังคม 74 ราย การทํา MOU ตามพระราช กฤษฎีกาการนําคนตํางด๎าวเข๎ามาทํางานในประเทศ พ.ศ. 2559 เป็นกัมพูชา 8 คน เดิมมีจํานวน 70 คน และตามมติ ครม. ทีม่ ีการพิสูจน๑สัญชาติมีบัตรเป็นของตนเอง เป็นชาวกัมพูชา 49 คน สํวนด๎านสาธารสุข

187 พบวํา เดิมทดี ๎านการรักษาพยาบาลไมวํ าํ จะเป็น รพ.สต. สาธารสุขอําเภอ โรงพยาบาลประจําจังหวัด มีคน ไทยเขา๎ รบั การรกั ษาเปน็ จาํ นวนมากอยแํู ล๎ว แตเํ มือ่ เปิดประชาคมอาเซยี นทาํ ใหม๎ กี ลมุํ คนอาเซียนเข๎ามารับ บริการเพิ่มจํานวนมากขึ้น จึงจําเป็นต๎องมีการเบิก-จํายอุปกรณ๑ทางการแพทย๑เพิ่มขึ้น แตํสํวนใหญํพบวํา คนอาเซียนเข๎ารับการรกั ษาพยาบาลของโรงพยาบาลเอกชนมากกวํา จากข๎อมูลสถานการณ๑การเข๎าออกของประชากรคนอาเซียนพบวํา พ้ืนที่มีการ เปลยี่ นแปลง ทั้งในดา๎ นจํานวนทเ่ี พ่ิมมากขึ้น และการเข๎ามาอยํางถูกต๎องตามกฎหมายมากขึ้น สํวนใหญํมี ผลมาจากนโยบายของรัฐ ซึ่งสํวนใหญํคนตํางด๎าวที่เข๎ามาหลักๆ เป็นชาวกัมพูชา (กลํุมพํอค๎าแมํค๎า กลุํม เข๎ามาเพ่ือรักษาพยาบาล และซ้ือสินค๎าอุปโภคบริโภค) บางสํวนมีการนอนค๎างตามหอพักของตลาด ชายแดนท่ีเรียกวํา ตลาดชายแดนชํองจอม และยังมีบางกลํุมที่อาศัยอยํูเป็นระยะเวลานานมากกวํา 1 ปี ขึ้นไป สํวนใหญํแล๎วจะเดินทางกลับไปยังบ๎านของตัวเองในชํวงเทศกาล ซึ่งปัจจัยท่ีทําให๎แรงงานตํางด๎าว เข๎ามาอยํมู ากขนึ้ คอื เงนิ คําจา๎ งท่ีสงู สภาพทางเศรษฐกิจ และความสะดวกสบาย อาจจะเน่ืองจากมีการจด ทะเบยี นเป็นแรงงานตาํ งด๎าวท่ีถูกกฎหมายน่นั เอง 2) ความครอบคลมุ ทางสังคม ในเรื่องของสวสั ดิการทกี่ ลํมุ คนอาเซียนได๎รับจากคนไทย พบวํา ไมํได๎มีความแตกตํางกัน แตํอยํางใด ทงั้ คําจ๎างแรงงานทไ่ี ด๎รับ การศกึ ษาของลูกทีเ่ กิดกบั คนไทย ซ่งึ ไมํไดม๎ กี ารแบํงแยกและสามารถ ใช๎ชีวิตอยูํรํวมกับคนไทยเป็นอยํางดี จึงเกิดการยอมรับกลํุมคนอาเซียนท่ีเข๎ามาทํางานและอาศัยอยูํใน ชุมชนวําเป็นสมาชกิ ของชุมชนเพราะมคี วามเหมอื นด๎านภาษา อยูํอาศัยมานาน จนเกิดความคุ๎นเคยตํอกัน ไมํสร๎างความเดือดร๎อน รวมถึงความไว๎วางใจในธุระท่ีไมํสําคัญมากได๎ เชํน การฝากซื้อของอีกท้ังยังมีการ เขา๎ รวํ มกิจกรรมกับทางชุมชนได๎เป็นอยาํ งดี 3) ผลกระทบทางสังคมเมื่อเข้าสู่ประชาคมอาเซียน จากการค๎นพบทางสังคมที่เกิดจากประชาคมอาเซียน พบวํา มิติด๎านสุขภาพ เรื่องของ โรคติดตํอ (อาจพบกับแรงงานที่หลบหนีมาอยํางไมํถูกต๎องตามกฎหมาย) และสํวนของการเข๎ารับการ รักษาพยาบาล มีผลกระทบเชํน จํานวนกลํุมคนอาเซียนไปขอรับการรักษาบริการมากในบางพื้นที่ เชํน โรงพยาบาลของเอกชน เป็นต๎น มิติการมีงานทําและรายได๎ พบวํา งานบางประเภทที่คนไทยไมํทํา จึงถูก มองวําเป็นการแยํงงานคนไทยทําเสียมากกวํา มิติความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย๑สิน สํวนใหญํจะ เกี่ยวกบั เรอื่ งของอบุ ตั ิเหตุความปลอดภัยบนท๎องถนน เนื่องจากความไมํเข๎าใจในเรื่องกฎหมาย กฎจราจร และมิติส่ิงแวดล๎อมทรัพยากร/พลังงาน จะมีในสํวนของขยะมูลฝอย และส่ิงแวดล๎อมในตลาดชายแดน “ชอํ งจอม” กลาํ วโดยสรปุ เมอื่ เปิดประชาคมอาเซยี นอยาํ งเป็นทางการ ความเปล่ียนแปลงทางสังคม ไมํได๎มีความเปลี่ยนแปลงมากนัก ตามท่ีได๎กลําวไว๎ข๎างต๎นวําตําบลดําน อําเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร๑ เป็นพ้ืนที่ท่ีติดกับเขตชายแดนของประเทศกัมพูชา มีการเข๎าออกของกลุํมคนกัมพูชามานานกํอนการเปิด