วนิดา สาระติ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงการนัดหมายมารายงานความกาวหนาผานทางออนไลน โดยในระหวางการรายงานความกาวหนาก็ จะตองมีการเก็บขอมูล เพ่ือทําการประเมินผลในลักษณะการประเมินตามสภาพจริง Formative Assessment โดยอาจจะอยูในรูปของการประเมินแบบ 360 องศา กลาวคือ ผูเรียนประเมินตนเอง พรอมรายงานความกาวหนา เพื่อนที่เขารวมฟงแลกเปลี่ยนออนไลนรวมประเมิน ครูประเมินจาก กระบวนการและช้ินงาน ซ่ึงจะเปนการประเมินเชนนี้อยางตอเนื่องจนลําดับสุดทายครูจึงประเมินที่ ช้นิ งานสมบรู ณหลังจากท่ีผูเรียนทําเสรจ็ สนิ้ แลว โดยครจู ะตองสามารถแกะรองรอย และกระบวนการ ในการลงมือทําจริงของผูเรียนวามีประสิทธิภาพและไดใชความรูในสาขาวิชาไหนบาง และครูจะตอง ทําการออกแบบวิธีการวัดแบบ Summative ที่สอดคลองกับสิ่งที่ผูเรียนไดลงมือปฏิบัติศึกษา และ เรียนรูมา หลังจากนั้นครูจะตองจัด Online Session เพื่อทําการ AAR (After Action Review) อีก คร้ัง โดยประเด็นการพูดคุยกันจะเปนเร่ืองของจุดการเรียนรูท่ีผานมาบทเรียนตางๆอุปสรรค ปญหา วิธีการแกไขตลอดจนมองไปท่ี Next step วาจะพัฒนาตนเองอยางไรในอนาคตและถามีโอกาสได เรียนวิชาท่ีเกี่ยวของกับการสรางสรรคชิ้นงานอีกคร้ังจะทําอะไรที่เปนการตอยอดท่ีอยากเห็นและลุก ขึ้นจากชิ้นงานเดิม โดยคุณครูอาจจะชวนคิดใหทําในส่ิงที่จะกระทบกับวงกวางมากขึ้นเร่ือยๆก็ได ตวั อยางเชน คร้งั แรกอาจจะทาํ เพอ่ื ตัวเองและครอบครัว ถัดไปอาจจะเริ่มทําเพื่อชุมชนใกลเคียงตอไป อาจจะเริ่มทําในส่ิงท่ีกระทบกับคนในประเทศ และสังคมโลกในท่ีสุด เปนตน โดยในการจัดการเรียน การสอนทางไกลในลักษณะนี้จะคลายๆกับการเรียนแบบ Problem based learning ผาน แพลตฟอรมออนไลน ซึ่งครูจะตองมีทักษะในการซักถาม การต้ังคําถามท่ีจะกระตุนใหเขาคิดอยู ตลอดเวลา ต้ังแตเร่ิมตนระหวางทางไปจนถึงจบกระบวนการ นอกจากนี้จะตองมีทักษะในการสอน อยา งสรา งสรรคกลาวคือตองมคี วามสามารถในการเลือกใชส่ือที่จะมาสรางแรงบันดาลใจ ออกแบบวิธี มอบหมายงาน วิธีการสอ่ื สาร อยางสรางสรรค ซ่ึงไมสามารถเรียนรูผานการอบรมไดนอกเสียจากการ PLC (แบบ Online) แลกเปลี่ยนประสบการณร ะหวา งเพ่ือนครดู ว ยกันอยา งสมา่ํ เสมอ แตอยางไรก็ตามในสภาวะดังกลาวแมเราจะสามารถจัดการเรียนการสอนออนไลนใหกับ ผูเรยี นสวนใหญไ ดแ ตกย็ ังมีนกั เรียนจาํ นวนไมนอ ยท่ีอยใู นพื้นทห่ี างไกล ขาดสญั ญาณอินเตอรเน็ต และ อุปกรณคอมพิวเตอรที่จะเรียนรูทางไกลได จึงอาจใชอุปกรณ Analog เทาที่มี เชน โทรทัศน วิทยุ ที่ เขตพื้นที่การศึกษาจะสามารถเอื้ออํานวยใหผูเรียนได และใหมีการจัดโปรแกรม วิทยุ หรือ โทรทัศน ทองถ่ิน ที่เปนกิจกรรมการเรียนรูประกอบ กับการมอบหมายงานที่คุณครูอาจจะสงไปรษณียไปเปน ระยะ แตถาผูเรียนอยูในเขตหางไกลอยางที่สุดไมมีแมกระทั่งอุปกรณอิเล็กทรอนิกส ในยุคอนาล็อก หรือแมแตไฟฟาก็มีความจําเปนท่ีจะตองใชชุดการเรียนรูที่เปน Paper based แบบ Toolkit หรือ Package ท่ีขางในมีคูมือการเรียนรูดวยตนเอง มีแบบฝกหลากหลายโมดูล และแบบวัดประเมิน ผลสัมฤทธ์ิ เเละสงกลบั ใหค รูทางไปรษณยี  อยา งไรกต็ ามส่ิงท่ีผูเขียนไดนําเสนอไปขางตนเปนเพียงแนวคิดในเรื่องของกิจกรรม แผนงาน และกระบวนการจัดการศึกษาเพ่ือรองรับกับสถานการณเทาน้ัน แตหัวใจสําคัญคือ การเปล่ียนมโน ทัศนในเร่ืองการกําหนด Learning Outcome (ผลลัพธการเรียนรู) ของผูเรียนของประเทศไทย ที่ นาจะเปลี่ยนไปอันเนื่องมาจากโลกใบน้ีไดเปล่ียนแปลงไปแลว ซึ่งการกําหนด Learning Outcome 51

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงดังกลาวนี้ ไมสามารถมาจากใครคนใดคนหนึ่งได แตจะตองเปนการระดมสมองชวยกันออกความ คิดเห็นจากประสบการณของผูทรงคุณวุฒิ นักปฏิบัติ นักวิชาการการศึกษา จากทุกภาคสวน มารวม กนั รงั สรรคแ ละสงั เคราะห Learning Outcome ท่ีเหมาะสมสอดคลองกับสถานการณในปจจุบันและ อนาคต จนเหน่ยี วนําใหเ กดิ กลไก และกระบวนการจดั การศกึ ษาที่ดีและเหมาะสม จนผูเรียนพัฒนาได ถกู ทางเติบโต มีความสุข มีสมั มาชพี ทด่ี ีเปน ประชาชนที่ดี มีคุณภาพชวยบานเมืองประเทศชาติพัฒนา ตอ ไป อัมพร พินะสา (2564) กลาววา จากกรณีที่มีผูเสนอความคิดเห็นเรื่องปญหาจากการเรียน ออนไลน อาทิ อุปกรณไมพรอม สัญญาณอินเทอรเน็ตไมมี ผูปกครองตองดูแลบุตรหลาน เพิ่มภาระ คาใชจา ย เปนตน สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ขอช้ีแจงวา การจัดการเรียน การสอนในสถานการณการแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) สพฐ. ได กาํ หนดรปู แบบการเรยี นการสอนไว 5 รปู แบบ ตามบริบท และความเหมาะสมของแตละโรงเรียน คือ 1. ON-AIR 2. ONLINE 3. ON–DEMAND 4. ON-HAND และ 5. ON–SITE ไมจ าํ เปน วาโรงเรียนที่ปด เรียนตองใชการเรยี นการสอนแบบออนไลนเพยี งอยางเดียว ในกรณีท่ีเปนสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา (สพท.) ที่อยูในพ้ืนท่ีควบคุมสูงสุดตามที่ ศูนย บริหารสถานการณแพรร ะบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (ศบค.) กําหนดใหดําเนินการจัดการ เรยี นการสอนทางไกลในระดับปฐมวัย – มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 3 ดว ยวิธีการสอนใน 4 รปู แบบ ไดแก 1. การเรียนการสอนผานทีวี (ON-AIR) ผานระบบดาวเทียม KU-BAND (จานทึบ) ชอง 186- 200 ระบบเคเบลิ ทวี ี (Cable TV) และระบบ IPTV 2. การเรยี นการสอนผา นอินเทอรเนต็ (ONLINE) ผา นทางระบบ Video Conference ระบบ อินเทอรเ น็ตของโรงเรยี น และระบบอนื่ ตามท่ี สพท. จดั เตรียมให 3. การเรียนการสอนแบบ ON–DEMAND ผานทางเว็บไซต DLTV (www.dltv.ac.th) ชอง Youtube (DLTV Channel 1-15) และแอปพลิเคช่นั DLTV บนสมารทโฟนหรือแท็บเลต็ 4. การเรียนการสอนแบบ ON-HAND สําหรับนักเรียนที่ไมมีความพรอมดานอุปกรณการ รับชม โดยการนําหนังสือ แบบฝกหัด ใบงาน ไปเรียนรูที่บานภายใตความชวยเหลือของผูปกครอง และในสวนของมัธยมศึกษาปท่ี 4–6 ใหจัดการสอนผานทางระบบ Video Conference หรือระบบ บริหารจดั การเรยี นการสอน (LMS) ของโรงเรียน หรอื ระบบที่ สพท. ไดเตรยี มไว ในกรณที ่ีเปนสาํ นักงานเขตพนื้ ทีก่ ารศึกษาท่มี พี ้ืนที่อยูนอกเหนือจากพื้นที่ควบคุมสูงสุดตามที่ ศบค. กาํ หนด ใหดําเนินการจัดการเรียนการสอนตามปกติ (ON-SITE) โดยยึดคําสั่งจาก ศบค.จังหวัด โดยมี สพท. เปนผูดําเนินการ ควบคุม กํากับ ติดตาม และใหความสะดวกแกสถานศึกษา ดังน้ัน 52

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงนักเรยี นและผปู กครอง ไมจ ําเปน ตอ งหาซ้อื อุปกรณเ พม่ิ เตมิ เน่ืองจากสถานศกึ ษาสามารถจัดการเรียน การสอนตามความเหมาะสมและบริบทของตัวเองได สวนในเรื่องการเพิ่มภาระคาใชจายที่ตองใหญาติ พ่ีนองมาดูแลนักเรียนในขณะเรียนออนไลนนั้น ดังท่ีกลาวไปขางตนวารูปแบบการเรียนการสอนมีอยู 5 รูปแบบ หากนักเรียนไมสามารถเรียนออนไลนไดในขณะท่ีผูปกครองไปทํางานก็สามารถกลับมา เรียนยอนหลังในเวลาหลังเลิกงานของผูปกครอง ผานรูปแบบ ON-Demand หรือ ON-HAND ตาม บริบทที่เหมาะสม ไมส่ ามารถแสดงรูปนี้ได้ในขณะนี้ ภาพประกอบท่ี 3.2 การจดั การเรยี นการสอนในสถานการณแ พรระบาดของโรค COVID-19 ทม่ี า : สรุ วาท ทองบุ (2563) ทักษะและเทคนคิ การจัดการเรียนรู 1. เทคนิคการนําเขาสูบ ทเรยี น ศักด์ิศรี ปาณะกุล และคณะ (2549, หนา 167) อธิบายถึงการนําเขาสูบทเรียนวา การ นําเขา สบู ทเรยี น หมายถงึ การกระตุนและเราความสนใจของนักเรยี นใหมตี อบทเรียน ทําใหนักเรียนมี ความพรอมและความกระตือรือรนท่ีจะเรียน นักเรียนรูวาจะเรียนเรื่องอะไร โดยที่ครูไมตองบอก โดยตรง และนกั เรียนยังสามารถนําความรเู ดิมมาสมั พันธก ับบทเรียนใหมไดอยางถูกตอง ถากิจกรรมน้ี ดําเนินไปไดดว ยดี กจิ กรรมการเรียนการสอนอนื่ ๆ กไ็ ดร บั ผลดไี ปดวย วตั ถปุ ระสงคข องการนําเขา สบู ทเรยี น วัตถปุ ระสงคข องการนําเขาสูบทเรียนมีอยูหลายประการ ซ่ึง ณรงค กาญจนะ (2553, หนา 10) กลา วไวด งั นี้ 1. เพอ่ื เรา ความสนใจของนกั เรียนหรือดงึ ดดู ความสนใจใหม าอยทู ี่การเรียนการสอนของครู 2. เปนการเตรยี มนักเรียนใหมีสมาธิในการฟง เรือ่ งท่ีครูจะสอน 53

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง3. เพ่อื ใหน กั เรียนรวู าตอไปจะเรยี นเร่อื งอะไร 4. เพือ่ ใหนักเรยี นสามารถนาํ เอาความรูและทกั ษะเดิมทม่ี ีอยมู าสัมพันธกบั บทเรยี นใหม 5. เพอ่ื ใหนกั เรียนเหน็ แนวทางในการเรียนรู 6. ชว ยใหน กั เรยี นเขาใจบทเรียนใหมไ ดชดั เจนมากยิ่งข้ึน เทคนคิ การนําเขา สบู ทเรยี น เทคนิคท่ีผูสอนควรใชหรือเลือกใชในการนําเขาสูบทเรียน เปนสิ่งที่ผูสอนตองคํานึงถึงและ บรรจุลงไปในแผนการการจัดการเรียนรู ซึ่ง เสริมศรี ลักษณศิริ (2540, หนา 320) กลาววา การนําเขาสู บทเรียนอาจจะทําไดดังตอไปน้ี คอื 1. ใชอปุ กรณท สี่ มั พันธก บั เนอ้ื หาวิชา เชน ใชของจรงิ หุน รปู ภาพ เปน ตน 2. ใหน กั เรยี นทํากจิ กรรมทีส่ มั พนั ธกับบทเรยี น 3. สนทนาซักถามแลว เชื่อมโยงไปยงั เรอื่ งทีจ่ ะสอน 4. รองเพลง หรอื เลน ละคร หรอื การแสดงบทบาทสมมติ 5. ตงั้ ปญ หา ทายปญหา 6. ทบทวนบทเรยี นเดมิ ทส่ี ัมพนั ธก ับบทเรยี นใหม 7. เลา นิทาน เลา เร่ืองราว เลา เหตกุ ารณต าง ๆ 8. สาธติ ทดลอง เพ่ือนําเขาสเู รอ่ื งทีจ่ ะสอน เชน ครูอาจเรยี กเด็กหลายคนออกมาสาธิตการ ไหวแบบตาง ๆ การทําความเคารพ เพอื่ เชือ่ มโยงเขา กบั การสอนเรือ่ งวิธีทําความเคารพ เปนตน เทคนิคการนําเขาสูบทเรียน เปนกลวิธีตาง ๆ ท่ีผูสอนใชในการดําเนินกิจกรรมในการ จัดการเรยี นรู เพื่อเปนการเตรียมความพรอมใหกับผูเรียนเพื่อใหผูเรียนมีสมาธิและจดจออยูกับเร่ืองที่ กําลังจะไดเรียน สามารถดึงดูดความสนใจของผูเรียนใหพรอมที่จะเรียนและทําใหผูเรียนมองเห็น แนวทางในการจดั การเรยี นรู อกี ทั้งยังสามารถเชอ่ื มโยงความรูเดิมกับเร่ืองทจี่ ะเรียนตอไปได 2. เทคนิคการใชก ระดาน กระดานเปนอุปกรณสําคัญประจําหองเรียนแทบจะทุกหองเพราะถือวาเปนอุปกรณที่ใชได งาย ประหยัดและคอนขางคงทน ซึ่งในสมัยกอนจะเปนกระดานดํา แตหองเรียนในปจจุบันจะเปน กระดานขาวหรือ ไวทบอรด โดยคําวา “กระดานดํา” ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2542 หมายถึง กระดานใหญมักทาสีดํา ใชเปนอุปกรณการสอนการเรียน สวน อินทิรา บุณยาทร (2542, หนา 266) กลาววา การใชกระดานดํา หมายถึง การท่ีครูใชกระดานดําเปน เครื่องมือในการเรียนการสอนใหนักเรียนเกิดความเขาใจ ความรู และประสบการณตาง ๆ จะใชใน ชว งเวลาของการสอน เชน เขยี นเร่ืองราวของบทเรียน เขียนขอความ วาดภาพ และติดอุปกรณตาง ๆ ซึ่งเปนขั้นตอนเริ่มต้ังแตเขาสูบทเรียน ขั้นสอน และข้ันสรุปบทเรียน อีกท้ังกระดานดํามีคุณลักษณะ เดน หลายประการดังท่ี อาภรณ ใจเที่ยง (2553, หนา 192) กลาวถึง คุณสมบัติเดนของกระดานดําไว ดงั น้ี 1. สามารถใชไ ดท ุกเวลาและทุกโอกาส 2. ไมชํารุดเสียหายไดง าย 3. นักเรยี นสามารถมองเห็นไดงายท้ังชนั้ 4. เขียนและลบไดงา ย 54

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 5. นาํ เสนอขอคิดใหมไ ดท นั ที 6. ใชไ ดท้งั ครแู ละนกั เรยี น วตั ถุประสงคข องการใชกระดาน ผูส อนใชกระดานเพ่ือเปนสือ่ การเรยี นรทู ีเ่ สริมใหผูเรียนเขาใจบทเรียนไดดีขึ้น นอกจากนี้ยัง มีวตั ถุประสงคอ ืน่ ๆ ไดแ ก 1. ใชเพ่อื ขยายความหรอื อธบิ ายเน้อื หาตาง ๆ 2. ใชเพ่อื ประกอบการสรุป และทบทวนบทเรียน 3. ใชเพ่ือเปดโอกาสใหผูเรียนไดแสดงความรู ความคิดเห็น และศักยภาพดานอื่น ๆ เชน การ วาดรปู บนกระดาน 4. ใชเพอ่ื เสริมการใชส อ่ื อุปกรณอ ่นื ๆ เชน เครื่องแอลซีดี โปรเจคเตอร เปนตน 5. ใชเ พอ่ื ประกอบกจิ กรรมตาง ๆ ในชั้นเรียน เชน เลนเกม ตดิ ภาพ เปน ตน 6. ใชเพอ่ื สง เสรมิ ใหผ ูเรียนไดมโี อกาสสาธิตและอธบิ ายเน้อื หาใหกบั เพอ่ื นรว มช้นั ไดฟง เทคนิคการใชก ระดาน เสริมศรี ลักษณศิริ (2540, หนา 329-330) ไดแนะนําเทคนิคการในใชกระดานดําไวหลาย ประการท่ีสําคัญ ไดแ ก 1. กอนใชกระดานดาํ ควรคํานึงถงึ ความสะอาดซึ่งจะทําใหเ ขียนไดช ัดเจนและนาอา น 2. ฝกเขยี นอยูเ สมอ รวมทั้งเขียนใหถูกตอ งและรวดเรว็ ขึน้ 3. ทดลองเขียนตัวอักษรที่มีขนาดเหมาะสม อานไดงาย และใหนักเรียนเห็นชัดเจนทั่วทุก คน 4. การเขียนใหจบั ชอลก ทาํ มุม 45 กับกระดานดาํ ใชปลายน้วิ ชกี้ ดปลายชอลกไว 5. ขณะฝกเขียนใหม ๆ อาจใชชอลกทําเสนประใหเปนแนวตรง เม่ือเขียนคลองแลวก็ไมตองใช เสน 6. ควรเขียนช่อื เรื่องไวก ลางกระดานดํา ในกรณีท่ีเนนคํา ขอความสําคัญหรือภาพอาจเขียน ตัวอักษรที่มีขนาดใหญก วา ขอ ความอ่ืน ขดี เสนใต วงกลมลอ มรอบหรอื ใชช อลก ชวยเนน 7. ควรฝก การเขยี นลายเสนบนกระดานดาํ เพือ่ ชว ยใหการบรรยายของครนู าสนใจยิ่งขึ้น 8. ชอลกบางสี เชน สีนํ้าเงิน สีเขียว ไมเหมาะท่ีจะใชเขียนบนกระดานสีเขียวเพราะสีจะ กลมกลนื กับสขี องกระดานมาก 9. ขณะอธบิ ายขอความบนกระดาน ครูควรยืนชิดไปทางดานใดดานหนึ่งของกระดานดํา ให ใชไมช ี้ ไมค วรใชม ือชี้ และไมห นั หลงั ใหนกั เรยี นขณะอธบิ ายประกอบ 10. ไมท ิง้ เศษชอลกลงพืน้ เพราะอาจไปเหยยี บทําใหล ืน่ หกลม และพ้นื หองสกปรก 11. การเขียนขอความท่อี ยูดา นลา งของกระดาน ใหย อตัวลงไปเขยี นไมใ ชโ คง ตัวไปเขียน เทคนิคการเขียนกระดานเปนสง่ิ ท่ีมีความสําคัญอยางย่ิงตอผูสอน เพราะเปนอปุ กรณหรือ สื่อการเรียนรูท่ีเปนสื่อกลางระหวา งผสู อนและผเู รยี นทีใ่ ชไ ดง า ยท่ีสดุ เพราะมีอยทู ุกหองเรียน ผูสอน จะตองมเี ทคนิคในการเขยี นและใชกระดาน เพราะผูเ รียนจะยดึ ผสู อนเปน ตนแบบ นอกจากจะตอง สะกดใหถกู ตอง อยูในแนวระดับเดียวกัน มีระเบียบแลว ยงั ตอ งเขยี นใหส วยงามและลากเสนตวั อักษร ใหถูกตองตามอักขรวธิ ีการเขียน เพ่อื เปน แบบอยา งที่ดีใหกับผูเรียน 55

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง3. เทคนิคการใชเ พลง เพลง ตามความหมายของพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2554 คือ สําเนียงขับรอง ทํานองดนตรี บทประพันธดนตรี สว น ชยั วัฒน เหลาสืบสกุลไทย (2549, หนา 16) อธิบายไววา เพลง หมายถึง สําเนียงขับรองทํานองดนตรีท่ีเรากระทําข้ึนเพื่อสนองความตองการทางดานรางกาย จิตใจ และอารมณตลอดจนเพื่อกิจกรรมทางสังคมอีกดวย การใชเพลงประกอบการสอนจะชวยทําให บทเรียนนาสนใจ สนุกสนานเพลิดเพลิน ชวยสรางแรงจูงใจใหแกผูเรียนในการเรียน ชวยใหจดจํา เนือ้ หาและประทับความรูสึกไวไดนาน และชวยทําใหบทเรียนดูงายขึ้น การใชเพลงประกอบการสอน ในระดับประถมศึกษามีประโยชนมาก เพราะผูเรียนในวัยน้ีชอบเลน ชอบแสดง ชอบรองเพลง และ นอกจากนี้ การใชเพลงประกอบการสอนยังเปนการชวยสงเสริมพัฒนาการทุกดานของเด็ก ชวย เสริมสรางใหเด็กมีระเบียบวินัย มีประสบการณกวางขวางและชวยสรางสัมพันธภาพอยางเปนกันเอง ระหวางผสู อนกบั ผเู รียน (สิรพิ ัชร เจษฏาวิโรจน, 2546, หนา 29-30) วัตถปุ ระสงคของการใชเ พลง 1. เพ่ือใหผูเรียนจดจําเนื้อหาที่ตองการไดอยางแมนยํา เนื่องจากในเนื้อเพลงจะมีบทสัมผัส ท่ีคลองจองกนั อยู เม่อื นํามาใสท าํ นองท่ีผเู รียนชอบจะทาํ ใหช วยจําไดง า ยขน้ึ 2. เพื่อสรา งบรรยากาศในชน้ั เรยี นทสี่ นกุ สนาน ไมเ ครยี ดและเอ้ือตอ การเรยี นรู 3. เพอ่ื ใหผ เู รียนไดพัฒนาทั้งทางดานรางกาย อารมณ สังคม และสติปญญา เนื่องจากเพลง บางเพลงมที ํานองทีส่ นกุ สาน อาจใหผ ูเรียนไดแสดงทาทางประกอบไดด ว ย 4. เพื่อสอดแทรกขอคิด คติธรรม คุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะท่ีพึงประสงคผาน ทางเนื้อรอ งและความหมายของเพลง 5. เพื่อชวยใหผเู รียนเกดิ การเรียนรตู ามวัตถปุ ระสงคท่ผี ูส อนต้งั ไว เทคนคิ การใชเ พลง 1. ใชเพลงในการนําเขาสูบทเรียนเพื่อจูงใจและดึงดูดความสนใจของผูเรียนใหมาสูบทเรียนที่ ผูส อนกาํ ลังจะสอนเชน การสอนเรอ่ื ง ภาษาไทยภาษาถ่ิน อาจนาํ เขา สบู ทเรยี นดวยการเปดเพลงภาษาอสี าน ภาษาใต ภาษาเหนือใหผเู รยี นฟง 2. ใชเพลงในขณะทําการสอน ซึ่งจะใชเพลงเปนตัวหลักสําคัญในการจัดกิจกรรมใหสอดคลอง กับวัตถุประสงคเชน การใชเพลงหนวยการวัด ในการเรียนเร่ืองการวัด ซึ่งในเน้ือเพลงจะอธิบายหนวยการ วัดตา ง ๆ ไวอ ยางชัดเจน 3. ใชเ พลงในการสรุปบทเรียน เพื่อทบทวนเน้ือหาที่ไดเรียนมาเปนการยํ้าเตือนอีกครั้งหนึ่ง เชนในการสอนเรื่องคานิยม 12 ประการ เมื่อสอนเสร็จสามารถทบทวนบทเรียนดวยการรองเพลง คา นยิ ม 12 ประการอีกครง้ั หนงึ่ 4. ใชเพลงในการวัดผลและประเมินผล โดยการใชเพลงเปนสวนประกอบในการวัดผล อาจ ใชเ พลงเปนขอสอบเชน ใหผ เู รยี นรอ งเพลงชาตไิ ทยท่ถี ูกตอง หรือใหเขยี นเนอ้ื เพลงชาตไิ ทยทถี่ ูกตอ ง 5. กอ นสอนผเู รียนรองเพลง ผสู อนควรฝกรอ งใหค ลองเสยี กอ น 6. รอ งใหผเู รยี นฟงกอน 2 รอบ แลวใหผูเรยี นรอ งตาม เนือ่ งจากการเรยี นเนือ้ หาในรายวชิ าตาง ๆ โดยเฉพาะในรายวิชาท่ีตองใชทักษะการคิด เชน คณิตศาสตร วิทยาศาสตร เปนวิชาท่ีคอนขางยากและเกิดความเบ่ือหนายไดงาย เพลงจึงมี 56

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงความสําคัญที่จะชวยผอนคลายความตึงเครียดใหกับผูเรียน และหากเปนเพลงที่สนุกสนาน มีทาทาง ประกอบเพลงดวยแลวจะทําใหการเรียนในรายวิชานั้นสนุกสนานและทําใหผูเรียนมีสมาธิ จดจอกับ การเรยี นมากย่ิงขน้ึ 4. เทคนคิ การใชคําถาม เทคนคิ การใชคําถาม คือ ความสามารถในการใชประโยค หรือคําพูดที่กระตุนหรือดึงดูดให ผเู รยี นตอบสนองตอคาํ พดู ของผูสอน โดยการใชค ําถามเปนเทคนิคสําคัญในการเสาะแสวงหาความรูท่ี มีประสิทธิภาพ เปนกลวิธีการจัดการเรียนรูท่ีกอใหเกิดการเรียนรู เพื่อพัฒนาทักษะการคิด การ ตีความ การไตรตรอง การถายทอดความคิด สามารถนําไปสูการเปล่ียนแปลงและปรับปรุงการจัด กระบวนการเรยี นรไู ดเปน อยางดี การถามจงึ เปนสว นหนึ่งของกระบวนการเรียนรูที่ชวยใหผูเรียนสราง ความรู ความเขาใจ และพัฒนาความคิดใหม ๆ โดยกระบวนการถามจะชวยขยายทักษะการคิด ทํา ความเขาใจใหกระจาง ไดขอมูลปอนกลับทั้งดานการเรียนการสอน กอใหเกิดการทบทวน การ เช่อื มโยงระหวางความคิดตาง ๆ สง เสริมความอยากรูอ ยากเหน็ และเกิดความทาทาย โดยบทบาทของ ผเู รยี นจะเรยี นรจู ากการคิด เพื่อสรา งขอ คาํ ถามและคาํ ตอบดว ยตนเอง (วันดี โตสขุ ศร,ี 2553) คําถามมีหลายประเภท ผูสอนควรหาคําถามหลาย ๆ ประเภทในการถามผูเรียน ซึ่งคําถาม ตา ง ๆ มีดังน้ี (จริ าภร อัครสมพงษ, 2556) 1. คําถามท่ีใชความคิดพ้ืนฐานเปนคําถามงาย ๆ ไมจําเปนตองใชความคิดสูงนัก เราใช คําถามชนิดน้ีเพ่ือใหนักเรียนระลึกถึงความรูเดิม หรือเพื่อใหพิจารณาจากประสบการณท่ีเกิดข้ึนใน ขณะน้ัน เปนคําถามท่ีครูสามารถถามไดงาย และเหมาะที่จะใชเพื่อฝกใหเกิดความคลองในการถาม นอกจากนยี้ งั เปน พ้นื ฐานท่ีสําคัญที่จะพฒั นาความสามารถของผูสอนไปสูคําถามท่ีใชความคิดสูงยิ่งขึ้น คาํ ถามลกั ษณะนี้แบง ออกไดเ ปน 2 ประเภทดงั น้ี 1.1 ความจํา เปนคําถามท่ีจะไดคําตอบจากความรูที่เรียนผานมาแลว หรือจาก ประสบการณ ของผตู อบ ซึง่ คําถามอาจเปน ขอ เท็จจริงโดด ๆ หรือขอเท็จจริงหลาย ๆ อยางที่สัมพันธกัน ไดแก ความรู เกี่ยวกับศัพท นิยาม กฎ ระเบียบ ลําดับข้ัน การจัดประเภท เกณฑวิธีการและหลักวิชา นอกจากน้ียังรวมถึง การเลาเร่ือง หรือยกตัวอยางประกอบโดยอาศัยประสบการณท่ีผานมาดวย ตัวอยางคําถามความจาํ เชน 1.1.1 สิ่งมีชวี ติ ตอ งการกา ซอะไรหายใจ 1.1.2 ในการปลูกขาวชาวนาจะเรม่ิ ทาํ อยา งไรกอ น 1.1.3 จากชอ่ื สัตวท่ีบอกมาน้ี อะไรเปนสัตวปา อะไรเปน สัตวเ ล้ยี ง 1.1.4 อาหารโปรตีนใหค ณุ คา อยางไร 1.2 การสังเกต คําถามชนิดน้ีจะไดคําตอบจากประสบการณตรง โดยผูตอบตองอาศัย ประสาทสัมผัส ลักษณะของคําตอบจะเปนการบอกถึงรูปราง ลักษณะสวนประกอบหรือคุณสมบัติ รวมถึงการเปลย่ี นแปลงใหกระบวนการที่สงั เกตเหน็ ตวั อยางคาํ ถามการสังเกต เชน 1.2.1 จากภาพนนี้ ักเรยี นเหน็ อะไร 1.2.2 นักเรยี นไดรายละเอียดจากกอ นหินทีใ่ หไ ปรวบรวมอยา งไรบาง 1.2.3 จากการทดลองนี้ พืชเปลี่ยนแปลงไปอยา งไร 57

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง2. คําถามเพ่ือการคิดคน เปนคําถามที่ผูตอบจะตองใชขั้นตอนของความคิดซับซอนขึ้นกวา ความคิดพ้ืนฐาน แนวทางที่จะคิดอาจแยกออกไปไดหลายลักษณะ แลวแตจุดหมายปลายทางท่ีตองการจะ ตอบ อยางไรก็ตามจุดประสงคของคําถามตองการคําตอบท่ีดีท่ีสุด หรือถูกตองท่ีสุดตามขอเท็จจริง เรา อาจแบง ลักษณะของคาํ ถามประเภทน้ีไดหลายอยาง เชน 2.1 ความเขาใจ เปนคําถามท่ีผูตอบใชความรูเดิมมาแกปญหาใหม ซ่ึงอาจเปน สถานการณที่เลยี นแบบของเกาหรือสถานการณใหม แตใชเร่ืองราวเกาท่ีเคยรูมาดัดแปลงเปนรูปใหม รปู แบบของคาํ ถามความเขาใจ มีลักษณะเปนการแปลความ ตีความ และขยายความ ตัวอยางคําถามความ เขา ใจ เชน 2.1.1 ทาํ ไมประชาชนในภาคตา ง ๆ จงึ มีอาชีพตา งกนั 2.1.2 “ไมงอมืองอเทา” หมายความวาอยางไร 2.1.3 ถาเธอเห็นกระปองนมใบหนึ่ง มีละอองนํ้าเกาะอยูภายนอก นํ้าในกระปอง เปนอยางไร (นกั เรียนผา นการทดลองทเี่ อานํ้าแขง็ ใสแ กว แลว มหี ยดน้ําเกาะรอบแกวแลว ) 2.2 การนําไปใช เปนคําถามท่ีผูตอบอาศัยความคิดพ้ืนฐานและความเขาใจความรูท่ีได ไปใชในเรอื่ งราวอืน่ ๆ อยา งถกู ตอ ง ดังน้ัน คาํ ถามของครจู ึงตอ งกาํ หนดสถานการณใ หม ๆ ใหนักเรียน ลองหาวธิ ีแกปญหา ตัวอยา งคําถามการนําไปใช เชน 2.2.1 ดินสอแทงละหา สิบสตางค ครึง่ โหลเปนเงนิ เทาไร 2.2.2 นักเรียนจะใชคําวา ขอโทษในเวลาใดบา ง 2.2.3 ถาเธอมีหมอดินและหมอเคลือบ เธอจะเลือกใบไหนใสน้ําจึงจะเย็นกวา (จาก หลักการระเหย) 2.3 การเปรียบเทียบ เปนคําถามท่ีผูตอบตองวิเคราะหเร่ืองราวออกมาเปนสวนยอย ๆ และพิจารณาวาส่ิงใดสําคัญ สิ่งใดไมสําคัญ มีมูลเหตุหรือจุดมุงหมายอยางไร เปนการเปรียบเทียบที่ ตองผานการคิดหลักเกณฑตางกับการเปรียบเทียบที่ตองใชเฉพาะการสังเกต ตัวอยางคําถาม เปรยี บเทียบ เชน 2.3.1 ลมบกลมทะเลทีส่ ง่ิ ใดทค่ี ลายกนั 2.3.2 กบกับคางคกตา งกันอยางไร 2.3.3 ทาํ ไมเส้ือผา ทีต่ ากในหนารอ นจงึ แหงเรว็ กวา หนา ฝน 2.4 เหตุและผล เปนคําถามท่ีผูตอบตองหาความสัมพันธของเรื่องราว หรือเหตุการณ ตาง ๆ วาสอดคลองหรือขัดแยงกันอยางไร รูปแบบของคําถามเหตุและผล อาจเปนการถาม ความสมั พันธข องเรื่องราว บุคคล ความคิด ตัวอยา งคาํ ถามเหตุและผล เชน 2.4.1 ทาํ ไมเราตอ งขา มถนนทม่ี ที างมาลาย 2.4.2 ถา เรารับประทานอาหารประเภทโปรตนี ไมพ อจะเกิดอะไรขึน้ 2.4.3 เพราะเหตใุ ดตน หญา ท่ีถูกครอบจึงมใี บสขี าว 2.5 สรปุ หลกั การ เปนคําถามที่ผูตอบมีการคิดวิเคราะหหามูลเหตุ หรือความสําคัญของ เร่ืองราวนั้นแลว รวมท้ังเห็นความสัมพันธของเร่ืองราวหรือเหตุและผลเหลาน้ัน จึงจะสามารถสรุป หลกั การได ตวั อยา งคําถามสรุปหลกั การ เชน 2.5.1 นทิ านที่จบลงไปน้ใี หคติกับเราอยางไร 58

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 2.5.2 ตกลงเราจะหาพื้นทข่ี องรูปส่ีเหลยี่ มจตั รุ ัสไดอยา งไร 2.5.3 เราจะมวี ิธีปองกันโรคไขเ ลือกออกโดยวิธใี ด 3. คาํ ถามทีข่ ยายความคิด ลักษณะของคําถามประเภทนี้สงเสริมความคิดสรางสรรคเพราะ เปดโอกาสใหผูเรียนไดตอบ โดยใชความคิดเห็นสวนตัวมากที่สุด เปนคําถามท่ีไมกําหนดแนวทาง คําตอบไววาเปนจุดเริ่มตน ใหผูเรียนมีแนวความคิดกวางขวางออกไปนอกเหนือจากการคิดเพื่อ ขอเทจ็ จริง แนวโนมของคําถามประเภทน้ีมีลกั ษณะตาง ๆ เชน 3.1 การคะเน เปนคําถามเชิงสมมุติฐานหรือสมมุติเหตุการณ ซ่ึงอาจเปนไปไดหรือยัง เปนไปไมได คําตอบยอมเปนไปไดหลายอยางการท่ีประมวลคําตอบที่ดีท่ีสุดออกมาไดตองอาศัยการ อภิปรายหรือหาขอมูลเพ่มิ เติม ตัวอยางคําถามคาดคะเน เชน 3.1.1 ถ่วั ทเ่ี พาะไวทําไมไมงอกทกุ ตน 3.1.2 ถาไมม ีดวงอาทิตยเ ราจะเปน อยา งไร 3.1.3 ถาตนไมใ นปาถูกโคน ลงหมด ประเทศเราจะมผี ลอยางไร 3.2 การวางแผน เปนคําถามท่ีผูตอบเสนอแนวคิด วางโครงการหรือเสนอแผนงานใหม ๆ แลวแตจุดประสงคของคําถาม ผูตอบอาจประมวลขอเท็จจริงจากประสบการณผนวกกับความคิด ของตนเอง แลวเสนอออกมาเปน คาํ ถาม ตวั อยา งคําถามเพือ่ วางแผน เชน 3.2.1 ถา เธอเปน ผูแทนราษฎร เธอจะทาํ ประโยชนอ ะไรใหจ ังหวดั ของเราบา ง 3.2.2 ถาครอบครัวยากจน เธอจะมีทางชว ยเหลืออยางไรไดบาง 3.2.3 ทําอยางไรจงึ จะกาํ จัดยุงใหหมดไปจากบา นเราได 3.3 การวิจารณ คือ คําถามท่ีตองการใหผูตอบพิจารณาเร่ืองราวหรือเหตุการณในดาน ความเหมาะสม ขอ ดี ขอ เสีย ซง่ึ ผตู อบยอ มมีความคิดเหน็ ที่อาศัยทัศนคติของตนเปนรากฐาน ลักษณะ ของคําถามอาจกอ ใหเกิดการอภิปรายอยางกวางขวาง ตวั อยางคําถามการวิจารณ เชน 3.3.1 เธอคดิ วานางลําหบั ในเร่ืองเงาะปา เปนคนออ นแอหรอื ไม เพราะเหตุใด 3.3.2 เธอคดิ วา การทเ่ี ลือกกรุงเทพฯ เปนเมอื งหลวง มีความเหมาะสมเพียงไร 3.3.3 เธอคิดวา รถยนตมสี ว นดีและสว นเสียอยา งไร 3.4 การประเมินคา คือ คําถามเพ่ือใหเกิดการวินิจฉัยตีราคาโดยสรุปอยางมีหลักเกณฑ อาจเปนการตีความคิดเห็น ผลงานตาง ๆ วัสดุส่ิงของ อยางไรก็ตาม แมจะตองการใหมีอิสระในการ ประเมนิ คา แตก ารกําหนดเกณฑก็ยังเปนสิ่งจําเปน เชน กําหนดเกณฑของระเบียบแบบแผน เกณฑที่ สังคมปจจุบันยอมรบั ตัวอยางคําถามประเมนิ คา เชน 3.4.1 จากเรื่องที่ครูเลา มาน้ี เธอคิดวาบุคคลใดในเร่อื งดีทสี่ ดุ 3.4.2 เธอชอบสัตวเ ลีย้ งชนดิ ใดมากที่สุด (เพราะเหตใุ ด) วัตถุประสงคของการใชค าํ ถาม 1. เพื่อกระตุน ความสนใจของผูเรยี น 2. เพือ่ กระตนุ ใหผ เู รยี นคิดอยางคลองแคลวและมเี หตผุ ล 3. เพื่อประเมินความรขู องผเู รยี น 4. เพ่อื ฝก ใหผ เู รียนกลา แสดงออกทางความคดิ 5. เพือ่ ใหผูเรียนมสี ว นรวมในชัน้ เรยี น 59

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง6. เพ่อื สรางความรูความเขาใจระหวา งผูสอนกับผูเรียนใหเ ปน ไปในทางเดียวกนั 7. เพื่อทบทวนความรูเ ดิมของผูเรยี น เทคนิคการใชคาํ ถาม เฉลิมลาภ ทองอาจ (2555) ไดใหขอเสนอแนะการใชคําถามเพ่ือพัฒนาการคิดของผูเรียน ดังตอไปน้ี 1. ถามคําถามท่ีชัดเจน คําถามนั้นควรท่ีจะถามถึงบางส่ิงที่สามารถระบุไดงาย ภาษาท่ีใช ถามตองชัดเจนและผูเรียนสามารถที่จะเขาใจได หลีกเล่ียงขอความที่กํากวม มีโครงสรางท่ียุงยาก และการใชถอยคาํ ท่ฟี ุมเฟอย หรือเยนิ่ เยอเกินความจาํ เปน 2. ครคู วรถามคําถามกอนท่ีจะกําหนดผูตอบ ครูควรถามคําถามนําไปกอน แลวรอใหทั้งชั้น เรยี นไดคิดเกีย่ วกับคาํ ถามนนั้ จากน้นั จงึ ขอผเู รียนสักคนหน่งึ เปน อาสาสมคั รทจ่ี ะตอบคําถาม ในกรณี นี้อาจมีขอยกเวนสําหรับผูเรียนที่ไมใสใจเรียน ครูควรเรียกชื่อกอนเปนลําดับแรกแลวจึงจะใชคําถาม หรือสําหรับผเู รยี นท่ีคอนขางชา หรือขี้อาย ก็ควรทจ่ี ะเรียกช่อื เพ่ือใหพวกเขาสามารถท่ีจะเตรียมตัวเอง เสียกอน ทง้ั น้ี ครูจะตองพจิ ารณาดวยวา คําถามสาํ หรับผเู รียนที่เรยี นรูชา หรือคอนขางขาดความม่ันใจ ไมค วรเปน คาํ ถามที่ยากเกนิ ไปนัก และพวกเขามีโอกาสท่ีจะตอบไดงาย ท้ังน้ีก็เพื่อทําใหผูเรียนรูสึกไม กลวั คําถาม การตอบคาํ ถามและมคี วามเชอ่ื มนั่ วาตนเองสามารถทีจ่ ะตอบได 3. ถามคําถามที่เหมาะสมกับจุดประสงคของเน้ือหาที่เรียน คําถามที่ใชในกิจกรรม การ เรียนการสอนนน้ั ตองมุงหาขอ เท็จจริงท่ีตองการ ถามคําถามที่ตอบไดตามความจริงและสามารถท่ีจะ พิสูจนได เม่ือตองการกระตุนใหผูเรียนคิดควรท่ีจะใชคําถามแบบการสรางผลผลิต หรือคําถามแบบ ประเมินคา ท้ังนี้ ครูพึงตระหนักดวยวา ควรใชคําถามท่ีมีระดับทางปญญาในการตอบที่แตกตางกัน ออกไป 4. แจกคําถามใหกับทั้งช้ันเรียนอยางยุติธรรม ครูจะตองพยายามหลีกเลี่ยงท่ีจะใหคําถาม กับผูเรียนที่ฉลาดคนใดคนหน่ึง หรือกลุมใดกลุมหนึ่งเทาน้ัน และที่สําคัญจะตองพยายามหลีกเลี่ยงท่ี จะพัฒนาการวางระบบอยางใดอยางหน่ึงในการเรียกผูเรียนขึ้นตอบ (หมายถึง การถามแบบสราง ระบบ เชน เรียกตอบตามเลขท่ีไลลําดบั ลงไป หรือเรียกตอบตามแถวท่ีน่ังเรียงกันไป) เพราะผูเรียนจะ สนใจแตเฉพาะการเรียกถามท่ีจะกําลังเขาใกลหรือกําลังจะยอนกลับมา ซ่ึงจะสรางความเครียดและ วิตกกังวลมากกวาการคิดเรอ่ื งคําตอบ 5. ถามคําถามใหเ หมาะสมกบั ผเู รียนทุกระดับความสามารถในหองเรียน คําถามบางคําถาม ก็เปน คาํ ถามทง่ี ายและบางคําถามก็เปนคําถามท่ียาก ดังนั้นผูเรียนทุกคนควรจะไดรับโอกาสที่จะตอบ คาํ ถามอยา งถูกตองตามระดับความสามารถของตนเอง 6. ถามคําถามเพียงคําถามเดียวในเวลาครั้งหน่ึง ๆ หากครูถามคําถามมากกวา 1 หรือ 2 คาํ ถามในหว งเวลาเดยี วกนั กอ็ าจมโี อกาสท่ีจะทําใหผ ูเรียนเกดิ ความสับสนเพราะคิดตามไมทัน เพราะ คาํ ถามจาํ นวนมากจะทาํ ใหผ ูเรียนไมม เี วลาคดิ และเมื่อครใู ชค ําถามจํานวนมาก ผูเ รยี นก็ไมอาจแนใจ วาควรที่จะตอบคาํ ถามใดกอ น 7. หลีกเลย่ี งการใชค าํ ถามท่ตี อบไดเร็วมากเกินไป คําถามท่ีตอบไดเร็วในที่น้ี เชน คําถามเติมคํา (กลอนสภุ าพไดรบั การพัฒนาอยา งมากในสมัยของสุนทร (ภู-นักเรียนตอบพรอมกัน)) หรือคําถามท่ีลง 60

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงทายวา “ใชหรือไม” หรอื “ใชไ หม” การใชค าํ ถามท่ีดี ครูควรเปดโอกาสใหผูเรียนไดศึกษาเนื้อหาหรือ สนทนากันกอ นในบางประเดน็ เพือ่ สรา งความรูพื้นฐานกอนการเร่มิ รับชุดคาํ ถามทต่ี อ เนือ่ งของครู 8. ควรเวน ชว งหา งระหวา งคําถามแตละคําถามประมาณ 3-5 วินาที เวลาดังกลาวควรหยุด ไวสาํ หรบั ผูเรียนทค่ี วรจะไดค ิดหรือเรยี บเรียงคําตอบของตนเอง การใชคําถามเปนส่ิงท่ีครูผูสอนทุกคนหลีกเลี่ยงไมไดในขณะจัดการเรียนรู เพราะเปนการ กระตุนใหผูเรียนแสดงความรูออกมา สามารถใชคําถามท้ังในขณะนําเขาสูบทเรียน ในขณะจัด กิจกรรมการเรียนรู หรือแมกระทั่งในขณะสรุปบทเรียน เพราะฉะน้ันผูสอนจึงตองเตรียมคําถามให เหมาะสม ใชใ หถ ูกตอ งเพอื่ ใหผ ูเรียนแสดงความรคู วามสามารถออกมาไดอยางเต็มที่ 5. เทคนคิ การใชเกม การจัดการเรียนรูโดยใชเกม คือ กระบวนการที่ผูสอนใชในการชวยใหผูเรียนเกิดการเรียนรู ตามวัตถุประสงคที่กําหนด โดยการใหผูเรียนเลนเกมตามกติกา และนําเน้ือหาและขอมูลของเกม พฤติกรรมการเลน วิธีการเลน และผลการเลนเกมของผูเรียนมาใชในการอภิปรายเพ่ือสรุปผลการ เรียนรู โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือชวยใหผูเรียนไดเรียนรูเรื่องตาง ๆ อยางสนุกสนานและทาทาย ความสามารถ โดยผูเรียนเปนผูเลนเอง ทําใหไดรับประสบการณตรง เปนวิธีการท่ีเปดโอกาสใหผูเรียนมี สวนรวมสงู (ทิศนา แขมมณ,ี 2552, หนา 365) วัตถุประสงคของการใชเกม 1. ชวยผอนคลายความตึงเครียดจากเน้ือหาที่ยาก ๆ เชนในรายวิชาคณิตศาสตร เปนวิชาท่ี นักเรียนจะตอ งคดิ ตองใชท กั ษะทางตวั เลข นักเรยี นจาํ นวนมากจะไมชอบเรียนวิชาแบบนี้ การนําเกม ประกอบการสอนมาใชจึงเปนประโยชนม าก 2. ชวยเพิ่มทักษะการทํางานรว มกบั ผอู ืน่ เพราะเกมสว นมากจะเลนเปนกลุมเพ่ือใหนักเรียน ไดชวยกนั คิด ชวยกันทาํ อีกท้งั ยังชวยสงเสรมิ ใหผูเรยี นรูจกั การยอมรบั ในความเหน็ ทแ่ี ตกตาง 3. ชวยเสริมใหผูเรียนมีความคลองแคลว ทั้งในดานพุทธิพิสัย คือ คิดคลองแคลวเพื่อใหได คําตอบทันตามเวลา และในดานทักษะพิสัย คือผูเรียนไดลงมือกระทําหรือเคล่ือนไหวอยางรวดเร็ว ทันเวลา 4. ชว ยเพ่มิ ความคดิ สรางสรรคใ หกับเดก็ โดยเด็กจะพยายามคิดหาวิธีท่ีแตกตางเพ่ือท่ีจะให ไดค าํ ตอบทีถ่ ูกตอ งและรวดเรว็ กวา ผอู ่ืน ผเู รียนจะกลา คดิ กลา แสดงออกมากข้นึ 5. ชวยเพิ่มการมีสวนรวมของผูเรียน ผูเรียนบางคนอาจเรียนไมเกง ทําใหไมกลาแสดงออก ในขณะเรียนเน้อื หา แตอาจจะมีความสามารถในการใชทักษะอ่ืน ๆ ในการเลมเกม ซ่ึงจะทําใหผูเรียน มสี วนรวมในกิจกรรมการเรียนรมู ากข้ึน เทคนคิ การใชเกม เทคนิคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใชเกมในการจัดการเรียนรูมีดังนี้ (ทิศนา แขมมณี, 2552, หนา 368) 1. การเลือกและนําเสนอเกม เกมการศึกษา เปนเกมที่มีวัตถุประสงค มุงใหผูเลนเกิดการ เรียนรูตามวัตถุประสงค มิใชเลนเพียงเพื่อความสนุกสนานเทาน้ัน อยางไรก็ตาม ผูสอนอาจนําเกมที่ เลนเพ่ือความบันเทิงเปนสําคัญ มาใชในการสอน โดยนํามาเพิ่มขั้นตอนสําคัญคือการวิเคราะห อภปิ รายเพ่อื การเรยี นรู เกมทไ่ี ดร บั การออกแบบใหเ ปน เกมการศึกษา มี 3 ประเภท ประกอบดว ย 61

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงประเภทท่ี 1 เกมแบบไมม กี ารแขงขัน เชน เกมการส่ือสาร เกมการตอบคําถาม เปน ตน ประเภทท่ี 2 เกมแบบแขงขัน มี ผูแพ ผูชนะ เกมสวนใหญจะเปนเกมแบบน้ี เพราะการ แขงขันชว ยใหก ารเลนเพิ่มความสนกุ สนานมากขนึ้ ประเภทที่ 3 เกมจาํ ลองสถานการณ เปน เกมทจ่ี ําลองความเปนจริง สถานการณจริง ซ่ึง ผูเลนจะตองคิด ตัดสินใจจากขอมูลที่มีและไดรับผลของการตัดสินในเหมือนกับท่ีควรจะไดรับความ เปน จรงิ 2. การชี้แจงวธิ กี ารเลน และกติกาการเลน กติกาการเลน เปนสิ่งที่สําคัญมากในการเลนเกม เพราะกติกานี้จะตั้งข้ึนเพ่ือควบคุมการเลนใหเปนไปตามวัตถุประสงค ผูสอนควรศึกษากติกาการเลน และวิเคราะหกติกาวา กติกาแตละขอมีข้ึนดวยวัตถุประสงคอะไรและควรดูแลใหผูเลนปฏิบัติตาม กตกิ าของการเลน อยา งเครงครัด 3. การเลนเกม ควรใหเปนไปตามขั้นตอน และในบางกรณีตองควบคุมเวลาในการเลนดวย ในขณะท่ีผูเรียนกําลังเลนเกม ผูสอนควรติดตามพฤติกรรมการเลนของผูเรียนอยางใกลชิด และควร บันทึกขอมูลท่ีจะเปนประโยชนตอการเรียนรูของผูเรียนไว เพ่ือนําไปใชในการอภิปรายหลังการเลน หากเปน ไปไดผ ูส อนควรมอบหมายผูเรียนบางคนใหทําหนาที่สังเกตการเลนและควบคุมกติกาการเลน ดวย 4. การอภิปรายหลังการเลน การอภิปราย ควรมุงประเด็นไปตามวัตถุประสงคของการสอน น้ัน ๆ กลาวคือ ถาการใชเกมนั้นมุงเพียงเปนเครื่องมือฝกทักษะใหผูเรียน การอภิปรายก็ควรมุงไปที่ ทักษะนั้น ๆ วาผูเรียนไดพัฒนาทักษะนั้นเพียงใด ประสบความสําเร็จตามตองการหรือไมและจะมีวิธี ใดที่จะชวยใหประสบความสําเร็จมากขึ้น หรือหากมุงเนื้อหาสาระจากเกม ก็ควรอภิปรายในประเด็น ท่วี า ผูเรียนไดเ รยี นรูเนือ้ หาสาระอะไรจากเกมบาง รูไดอ ยา งไร ดวยวิธใี ด มีความเขาใจเนื้อหาสาระนั้น อยา งไร ไดความเขาใจน้นั มาจากการเลน เกมสวนใด เปนตน เนื่องจากผูเรียนอยูในวัยที่ชอบเลนเกมอยูแลว การนําเกมมาใชเปนเร่ืองมือในการจัดการ เรยี นรูยอ มทาํ ใหผ ูเ รียนมีความสขุ และกระตือรือรน ที่จะเรียน จะชวยใหผูเรียนมีสวนรวมในการเรียนรู สูง ไดรบั ความสนกุ สนานและเกิดการเรียนรูจากการเลนเกม ผูเรียนไดเปนคนคิดเองทําเอง และไดฝก ความคลองแคลวไปในตวั ผูส อนจึงควรศึกษาเกมทางการศึกษาใหม ๆ อยูเสมอเพ่ือนํามาใชในการจัด กิจกรรมการเรยี นรู 6. เทคนิคการเรา ความสนใจ ปญหาท่ีสําคัญอยางหน่ึงของการจัดการเรียนรูคือ การไมสนใจเรียนของผูเรียน เบื่อหนาย ตอการเรียนและรูสึกงวงนอนอยูตลอดเวลา ผูสอนจึงมีความจําเปนที่ตองหาเทคนิคตาง ๆ มาดึงดูด ความสนใจของผเู รยี นใหมสี มาธแิ ละจดจอ อยูท่เี น้อื หาทีเ่ รียน วัตถปุ ระสงคของการเราความสนใจ อาภรณ ใจเที่ยง (2553, หนา 201-202) กลาวถึงเทคนิคการเราความสนใจไววา มี ประโยชนตอการจดั การเรยี นรู ซง่ึ จะทําใหผเู รยี นมลี กั ษณะดังนี้ 1. เพอ่ื ใหผ เู รียนเกดิ ความพรอมท่ีจะเรยี นในบทเรยี นนนั้ 2. เพือ่ ใหผ ูเรียนมคี วามสนใจในบทเรียนอยางสม่ําเสมอ ตลอดเวลาชว่ั โมงเรยี นนั้น 3. เพือ่ ใหผ เู รียนเกิดความเขาใจในบทเรยี นอยา งแจม แจง และมเี จตคตทิ ดี่ ตี อ การเรียน 62

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 4. เพอื่ ใหผ เู รยี นไดผอ นคลายความเครยี ดและต่ืนตัวจากความรูสกึ เฉยเมย 5. เพ่ือสรา งบรรยากาศในชน้ั เรยี นใหเ ปน บรรยากาศของการเรยี นท่ีคึกคกั กระตือรอื รน เทคนคิ การเรา ความสนใจ การเราความสนใจมีหลายวิธี ผูสอนควรพิจารณาเลือกใชใหเหมาะสมกับจุดประสงคการ สอน ขัน้ ตอนการสอนและบรรยากาศการเรยี นการสอน วธิ กี ารเรา ความสนใจมดี ังน้ี 1. การใชส อ่ื การสอน 2. การใชท า ทางประกอบ 3. การรองเพลง 4. การเลา เร่อื งสัน้ 5. การตง้ั ปญ หา 6. การแสดงบทบาท 7. การเลน เกม 8. การสาธติ 9. การนําศึกษานอกหอ งเรยี น 10. การใชเ หตุการณป จจบุ นั ฯลฯ เทคนคิ การเรา ความสนใจจะกอ ใหเกิดแกผเู รียนอยา งแทจริงถาผูสอนมีความสามารถในการ เราความสนใจผูเรียนไดถูกตองเหมาะสมกับโอกาสและวัยของผูเรียน ในการเราความสนใจจึงควร คํานงึ ถงึ ขอตอ ไปน้ี 1. บุคลิกลีลา ทาทางการสอนของผูสอน ผูสอนควรมีความคลองแคลว กระฉับกระเฉง ราเริง และมอี ารมณข ัน จะชว ยเรา ความสนใจของผูเ รยี นไดด ี 2. ความตั้งใจในการสอนของผูสอน ผูสอนที่มีความมุงม่ัน มีความต้ังใจในการจัดกิจกรรมการ เรยี นรู มกี ําลงั ใจและความปรารถนาดตี อ ผูเรียน จะมคี วามพยายามในการเรา ความสนใจผเู รียนไดด ี 3. การเตรียมพรอมของผูสอน ถาผูสอนไดเตรียมเพลง เตรียมเกม เตรียมคําถาม เตรียม เรื่องสั้น หรือนิทาน ฯลฯ เพื่อนํามาใชในยามที่นักเรียนรูสึกตึงเครียดหรืองวงเหงาหาวนอน การเรา ความสนใจจะกระทําไดทนั ที การเราความสนใจของผูเรียนเปนเทคนิคที่ผูสอนตองพยายามทําใหเกิดขึ้นในการจัดการ เรียนรูเพราะเปน ส่ิงที่ดึงดดู ใหผูเ รียนจดจออยทู ่ีบทเรียนทีผ่ ูส อนกําลงั ดาํ เนนิ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู โดยผูสอนเปนบุคคลสาํ คัญในการเตรยี มส่ิงท่ีจะเราความสนใจของผูเรียนซึ่งอาจเปนอุปกรณหรือเรื่อง เลาจากผูสอนก็ได 7. เทคนคิ การเสรมิ กาํ ลงั ใจ เทคนิคการเสริมกําลังใจ หมายถึง ความสามารถของผูสอนในการเพิ่มความมั่นใจ ความ กลาแสดงออก กลาคิดกลาทํา และมีสวนรวมในกิจกรรมการเรียนรู โดยอาจเปนการใหเปนสิ่งของ หรือคําชมเชยหลังจากท่ีผูเรียนปฏิบัติหรือมีพฤติกรรมตามท่ีผูสอนตองการ ในทางจิตวิทยาผูจะ พยายามใหผูเรียนแสดงพฤติกรรมท่ีตองการออกมาโดยการเสริมแรงหรือการใหกําลังใจแกผูเรียน เพอ่ื ใหผ เู รียนรูส ึกมีความสุขจากการไดป ฏบิ ัติโดยไมตอ งมีการบังคับใหทาํ แตอยางใด 63

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงพัฒนานุสรณ สถาพรวงศ (2544, หนา 51) กลาวถึง การเสริมแรงหรือเสริมกําลังใจ (reinforcement) และการลงโทษ (punishment) ไวดงั นี้ 1. การเสริมแรง (reinforcement) คือ การใหผลกรรมบางอยางภายหลัง ที่อินทรียไดทํา พฤติกรรม ไปแลว มีผลใหพ ฤตกิ รรมน้ันคงอยเู กิดตอ ไปอยา งสมาํ่ เสมอหรือเพ่มิ ขึ้น การเสริมแรงจําแนก ไดเ ปน 2 ประเภท คอื 1.1 การเสริมแรงทางบวก (positive reinforcement) คือ การเพิ่มเติม พฤติกรรมอันสงผล เน่ืองมาจากการไดรับผลกรรมหลังพฤติกรรมน้ัน และผลกรรมน้ีทําใหพฤติกรรมเพิ่มข้ึน เชน นักเรียน ตอบคําถาม ครูชมเชย นักเรียนตอบคําถามของครูเพ่ิมข้ึน นั่นคือ พฤติกรรมการตอบคําถามครูไดรับ การเสริมแรงทางบวก คือ การท่คี รูชมเชย 1.2 การเสริมแรงลบ (negative reinforcement) คือ การเพ่ิมพฤติกรรมอันเปนผล เนื่องมาจาก เมื่อทําพฤติกรรมน้ันแลวสามารถถอดถอนส่ิงเราท่ีไมพึงปรารถนา (aversive stimulus) ออก ได เชน นักเรยี นสง การบา นเพือ่ จะไมถูกครูตี การสงการบานเปนการกระทํา เพื่อหลีกเล่ียงการถูกครูตี (สิ่ง เราทีไ่ มพ งึ ปรารถนา) จึงเรียกวา การเสรมิ แรงลบ 2. การลงโทษ (punishment) คือ การใหผลกรรมบางอยางภายหลัง ท่ีอินทรียไดทํา พฤติกรรมไปแลว และมีผลใหพฤติกรรมลดลงหรือเลิกพฤติกรรม การลงโทษ จําแนกไดเปน 2 ประเภท คอื 2.1 การลงโทษทางบวก (positive reinforcement) คือ การใหผลกรรมที่ไมตองการ ภายหลังแสดงพฤติกรรมแลวมีผลใหพฤติกรรมนั้นลดลง เชน นักเรียนพูดคําหยาบครูตีท่ีมือ นักเรียน ลดการพดู คาํ หยาบคาย การตที ่มี อื เปน การลงโทษทางบวก 2.2 การลงโทษทางลบ (negative reinforcement) คือ การใหผลกรรม ท่ีมีลักษณะ เปน การถอดถอนส่งิ ใด ๆ หรือสภาพแวดลอมใด ๆ แลวมีผลทําใหพฤติกรรมน้ันลดลง เชน นักเรียน 2 คน เลนชิงชาแลวทะเลาะกัน ครูจึงหามเลนชิงชา (ถอดถอนการเลนชิงชาซึ่งเด็กทั้ง 2 คน ตองการ เลน ) การหา มดังกลา วมีผลใหพฤติกรรมทะเลาะกันลดลงการหา มเลนชิงชา เปนการลงโทษทางลบ วัตถปุ ระสงคของการเสริมกาํ ลงั ใจ 1. เพื่อดึงดูดความสนใจของผูเรียนไดดีขึ้น เมื่อผูเรียนอยากไดสิ่งท่ีผูเรียนตองการ จะทําให ผูเรยี นมีแรงขบั ในการปฏบิ ตั ิส่ิงท่ีผูสอนตองการ 2. เพื่อชวยสรางภาพลักษณใหกับผูสอน การที่ผูสอนเสริมกําลังใจดวยการกลาวคําชื่นชม การใหส ่งิ ของจะทาํ ใหผเู รียนมองผูสอนในแงดี 3. เพอ่ื ใหผูสอนใชว ิธกี ารเสริมกาํ ลังใจท่ถี กู ตอง และเหมาะสมกับสถานการณ วัย และความ ตอ งการของผเู รียน 4. เพื่อกระตนุ ใหผูเรียนกลาแสดงออก กลา คิด กลาทํามากขน้ึ 5. เพ่ือสง เสริมใหก ารเรียนรบู รรลุเปาหมายไดด ียง่ิ ข้ึน 6. เพอื่ จูงใจใหผูเรียนอยากติดตามหรอื คนควา หาความรูอ ยูเสมอ เทคนิคการเสรมิ กาํ ลงั ใจ การเสริมกําลังใจใหกับผูเรียนเพื่อเปล่ียนพฤติกรรมการเรียนรูของผูเรียนน้ัน ที่ใชกันไดผล มี 4 ประเภท คือ 64

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 1. การเสริมกําลังใจดวยวาจา เชน ยอดเยี่ยม เกงมาก ดีมาก ใชได เปนความคิดที่ดี นาสนใจ เปน ขอสงั เกตท่ดี ี ชัดเจนขึ้น เปน ตน 2. การเสริมกําลังใจดวยทาทาง เชน ต้ังใจฟง การพยักหนา แสดงการตอบรับในการ ระหวา งที่นกั เรยี นพดู การยิ้ม การเขยี นคําตอบของนักเรียนลงบนกระดานดาํ เปน ตน 3. การเสริมกําลังใจดวยการใหรางวัลและสัญลักษณตาง ๆ เชน การใหสิ่งของ การให เคร่อื งหมาย ดเี ดน การติดประกาศผลงาน การตดิ ประกาศรายชอ่ื เปนตน 4. การเสรมิ กาํ ลังใจดวยการใหนักเรียนเห็นความกาวหนาของตน เชน การทําเครื่องหมายลงใน ตารางความกาวหนา ทกุ คร้ังท่ที ํางานสาํ เร็จ เทคนิคหรือวธิ ีการในการเสริมแรงหรอื เสริมกาํ ลังใจใหกบั ผเู รยี นมีดังน้ี 1. ควรเสริมกาํ ลงั ใจผเู รยี นทันที ทีผ่ ูเ รียนแสดงพฤติกรรมท่พี งึ ปรารถนา 2. ควรเลือกวิธีเสริมกําลังใจใหเหมาะสมกับผูเรียนแตละคนเหมาะสมกับวัย และเหมาะสม กับโอกาส 3. ควรเปลย่ี นรปู แบบการเสรมิ กําลังใจ อยา ใชแบบเดมิ ซํ้า ๆ 4. ใหผ เู รียนในหองเปน ผเู สรมิ กาํ ลังใจรว มกับผสู อนดวย 5. ควรใชก ารเสริมกาํ ลังใจ ดวยคาํ พูด บุคลิก ทาทาง ประกอบกันจะทําใหผูเรียนสนใจมาก ข้ึน 6. ถาผูเ รยี นตอบผดิ ควรใหผเู รยี นคิดใหม หรือใชคาํ ถามงา ย ๆ จะไดไ มเสียกาํ ลงั ใจ 7. พยายามใชคําถามท่ีหลากหลายเพ่อื หาโอกาสเสริมแรงใหกบั ผเู รยี นไดมากขนึ้ การเสริมกําลังใจใหก ับผเู รยี นเปนการใชจิตวิทยาวิธีหน่ึงสําหรับผูสอนเพ่ือใหผูเรียนมีแรงใจ แรงกระตุนในการมสี ว นรวมในกจิ กรรมการเรยี นรู โดยการเสริมแรงหรือเสริมกําลังใจน้ันมีทั้งทางบวก และทางลบ ผูสอนสามารถเลือกการเสริมแรงที่เหมาะกับวัย โอกาส ความตองการของผูเรียนโดยมี จุดมุงหมายทจี่ ะใหผเู รียนประสบความสาํ เร็จในการเรียน 8. เทคนคิ การเลานทิ าน นิทาน เปน ส่ิงท่คี กู บั เด็กมาเนิ่นนานไมมีเด็กคนไหนไมชอบฟงนิทาน ผูสอนจึงนิยมใชนิทาน มาเปนเครื่องมือท่ีจะชวยใหผูเรียนมีสมาธิและจดจออยูกับผูสอน โดย เกริก ยุนพันธ (2539, หนา 8) ไดกลาวไววา นิทาน หมายถึง เร่ืองราวที่สืบตอกันมาต้ังแตสมัยโบราณ เปนการผูกเรื่องขึ้น เพื่อให ผูฟงเกิดความสนุกสนาน ตลอดจนแทรกแนวคิดเพื่อใหเด็กนําไปเปนแนวทางในการดํารงชีวิต ซึ่ง นิทานมีองคป ระกอบดังตอ ไปนี้ 1. แกนของเร่อื ง หรอื แนวคิดของเรื่องนิทาน ควรเปนเร่ืองที่เขาใจไดงาย เห็นผลชัดเจน เชน ทาํ ดี ยอมไดผ ลดี ทําช่ัวยอมไดผลรา ย 2. โครงเรอื่ งของนิทาน เรยี งลาํ ดับเหตุการณ ตงั้ แตต นจนจบ สั้น กะทดั รัด 3. ตัวละคร อาจเปนไดท ัง้ มนษุ ยและอมนุษย เชน นางฟา อสูร สัตวปา 4. ฉาก เปน ภาพจนิ ตนาการทผี่ ูเขยี นสรา งขึน้ ใหส อดคลองกับเนอ้ื เรื่อง 5. บทสนทนา ที่ตัวละครในนิทานใชพูดกัน ตองเปนภาษาท่ีเหมาะกับวัยของผูฟง ไมใชคํา หยาบคาย ครูตอ งใชนํ้าเสียงใหเ หมาะกบั สถานการณด วย 6. ขอคิดสอนใจ นทิ านท่ดี คี วรมีขอ คิดสอนใจ ใหผูเรยี นไดน ําไปใชในการดาํ เนนิ ชีวติ 65

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงจริ ะประภา บุณยนติ ย (2525, หนา 15-19) ไดแ บง นทิ านออกไวด งั นี้ 1. นทิ านปรมั ปรา เปน นทิ านท่ีมีลักษณะเรอื่ งคอ นขา งยาว เปนเร่อื งท่มี กั สมมติข้ึน ณ ที่ใดท่ี หนงึ่ ไมกําหนดชดั เจนวา ที่ไหน ตัวเอกของเร่ืองจะเปนผูท่ีมีคุณสมบัติที่พิเศษประการใด ประการหนึ่ง เชน เปนผูมีอํานาจมีฤทธิ์เดช ทําใหศัตรูพายแพได ถาเปนหญิงมักไดแตงงานกับชาย ผูสูงศักด์ิ เชน เรื่องปลาบูทอง สโนโวท และซินเดอเรลลา 2. นิทานทองถ่ิน เปนนิทานท่ีมีเรื่องส้ันกวานิทานปรัมปรามักเนนเร่ืองราวเก่ียวกับความ เชื่อ ขนบธรรมเนียมประเพณี โชคลาง หรือคตินิยม แตเช่ือวาเปนเรื่องที่เกิดขึ้นจริงหรือมีเคาความ จรงิ มีบคุ คลจรงิ ๆ มสี ถานทจี่ ริงท่กี าํ หนดแนน อนกวา นิทานปรัมปรา 3. เทพนยิ าย เปนนิทานทมี่ เี ทวดา นางฟา เปน ตัวเอกของเร่อื ง เชน เมขลารามสูร ทาวมหา กานต 4. นิทานเร่ืองสัตว มีนิทานท่ีมีตัวเอกเปนสัตว และมีความคิดและการกระทําตาง ๆ ตลอดจนการพูดอยางคนหรืออาจมีคนเก่ียวของอยูดวย ท้ังคนและสัตวสามารถพูดโตตอบและปฏิบัติ ตอ กนั นทิ านประเภทน้ีอาจแบง ได 2 ประเภท 4.1 นิทานเร่ืองสตั วประเภทคตธิ รรม ไดแก นิทานอสี ป และชาดกตาง ๆ 4.2 นทิ านเรื่องสตั วป ระเภทเลาซํ้า หรือเลาไมรูจักจบ เชน เร่ืองยายกับตาอาจเปนเรื่อง เก่ียวกับความโง กลโกง การแกเผ็ด การแสดงปฏิภาณไหวพริบ ตลอดจนการเดินทางและการ ผจญ ภัยท่กี อเรือ่ งผดิ ปกติในแงขบขันตา ง ๆ วตั ถปุ ระสงคในการใชนทิ าน การเลานิทานจุดมุงหมายสวนใหญอยูท่ี ความสนุกสนานบันเทิงเปนหลัก สวนจุดมุงหมาย อื่น ๆ นั้นมักจะขึ้นอยูกับผูเลา นิทานเร่ืองเดียวกันผูเลาอาจจะมีจุดประสงคในการเลานิทานแตกตาง กันไปบา ง ซง่ึ พอจะสรุปไดดงั น้ี (สถาบันสอื่ เด็กและเยาวชน (สสย), 2555) 1. เพ่ือสรางความสัมพันธในครอบครัว เชนพอแมเลานิทานกอนนอนใหลูกฟง ชวยใหเกิด ความรัก ความอบอุน สรางความผูกพันและนําไปสูความเชื่อม่ันท่ีจะเสริมสรางสติปญญาของเด็ก ๆ ได เปน อยางดี 2. เพ่ือปลูกฝงใหเด็กเปนคนชางคิด ชางถามและชางสังเกต เปนโอกาสท่ีจะทําใหเด็กมีความ ฉลาด มั่นใจ และแสดงความคิดเห็นถูกจังหวะ หรือท่ีเรียกวามีความฉลาดทั้งทางปญญา (IQ) และฉลาด ทางอารมณ (EQ) 3. เพื่อใหเด็กเรียนรูภาษา การฟงนิทานจะทําใหเด็กไดรูจักรูปประโยค การใชภาษา ความหมายของคาํ และเกดิ ทศั นคติทด่ี ตี อการเรยี นในอนาคต 4. เพ่ือชวยใหเด็กจับประเด็นและวิเคราะห การฟงซํ้า ๆ เด็กจะจําเร่ืองราวไดทั้งหมดและ เด็กจะรูจักมองส่ิงที่อยูรอบตัว เขาใจเรื่องไดงาย ทําใหเกิดการเรียนรูท่ีจะจับประเด็นรวมท้ังการยอ ความ 5. เพือ่ กระตุนจินตนาการของเด็ก น้ําเสียงท่ีเลาเรื่องจะกระตุนใหเด็กสรางจินตนาการเปน ภาพการเลานทิ าน บอย ๆ จึงเปนการสรา งจนิ ตนาการไปพรอม ๆ กับการรับรูเร่ืองใหม ๆ ท่ียังไมเคย รูมากอ น 66

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 6. เพื่อชวยบมเพาะคุณธรรมแกเด็ก เพราะนิทานสวนใหญสอดแทรกคุณธรรม ทักษะชีวิต หรือขอคิดตาง ๆ ที่ทาํ ใหเ ด็กไดต ระหนักถงึ คณุ งามความดีและนาํ ไป ปรบั ใชในชีวติ เมื่อโตขนึ้ 7. เพื่อสรางสมาธิ ชวงเวลาของการเลานิทาน เด็กมักจะฟงนิทานอยางตั้งใจหากเลือกเลา นิทานท่ีเหมาะกับชวงวัยจะทําให เด็กเขาใจ อยากรูและติดตามตอไปวาจะเกิดอะไรขึ้นถือเปนการ สรา งสมาธใิ หก บั เด็กได เปนอยา งดี 8. เพ่ือใหเด็กมีความรู และความฉลาดทางอารมณ หากเด็กชอบฟงนิทานเด็กก็จะปรับตัว และสรางความสัมพันธกับผูใหญ เพ่ือจะไดฟงนิทานจากผูใหญ ซ่ึงเปนรากฐานสําคัญในการพัฒนา และปรับตัวเพ่ือใหอยูใ นสงั คมอยา งมคี วามสุข 9. เพ่อื สรา งนิสัยรักการอาน การเลา หรือการอานนิทานใหเด็กฟงจะชวยปลูกฝงนิสัยรักการ อานเพราะการ อา นจะทําใหมสี มาธิ และอา นหนังสือไดร วดเรว็ 10. เพื่อเปลี่ยนทัศนคติของผูเรียน เพราะนิทานจะสอดแทรกขอคิด และวิธีการแกปญหาใน เร่อื ง ทาํ ใหผเู รียนไมร สู ึกวา กําลังถูกสอนอยู เทคนิคการเลา นทิ าน ศรีรัตน เจ่ิงกลิ่นจันทร (2532, หนา 72) กลาวถึงเทคนิคและวิธีการใชนิทานในการจัดการ เรียนรูไวด งั นี้ 1. การเลาปากเปลาเลียนเสียงธรรมชาติ ผูเลาจะตองมีความสามารถในการทําเสียงใหเกิด ความแตกตางกันได เชน สามารถเลียนเสียงของสัตวได เลียนเสียงปรากฏการณธรรมชาติได หรือทํา เสยี งพูดของคนและสตั วทปี่ รากฏในเรอ่ื งได 2. การเลาโดยใชกิริยาทาทางประกอบ วธิ นี ้ีผูเ ลา จะตอ งมีความสามารถในการแสดง ทาทาง ใหเหมาะสมกบั เน้อื เร่อื ง และกาํ หนดใชวิธีการเลาปากเปลาเลียนเสียงธรรมชาติเขาชวยดวย จะยิ่งทํา ใหผ ูฟงเกิดความสนุกสนานมากย่ิงขึน้ 3. การเลาโดยใชมือประกอบวิธีนี้ผูเลาจะตองมีความสามารถในการใชมือเปนเครื่อง ประกอบในการเลานิทานใหสนุกสนาน ไมแพอุปกรณอยางอื่น ผูเลาสามารถใชมือทําทาทางแทน ความหมายในคําพูดโดยอาศัยทา ทางทใ่ี ชก บั คนหูหนวก ฉะนนั้ ผเู ลา จาํ เปนตองศึกษาภาษามือที่ใช กับ คนหหู นวกเปนหลกั และอาจดัดแปลงไดบ า งหากไมท ําใหค วามหมายเปล่ยี นไป 4. การเลาโดยใชภาพประกอบ วิธีนี้ผูเลาสามารถใชแผนภาพ ภาพพลิก หนังสือภาพ หรือ อนื่ ๆ ทีเ่ ปน ภาพ แตภาพนั้นตองชัดเจน มสี สี ัน และนาสนใจในขณะเลา ผูเลาใชภาพเหลาน้ีประกอบ ไปดวย 5. การเลาโดยใชเชือกประกอบ วิธีที่ผูเลาจะใชเชือกประกอบ ไปกับการเลาใหเปนรูปราง ตาง ๆ ใหสอดคลองกับเนื้อเรื่อง และหลังจากจบก็สามารถนําเชือกมาใหเด็กเลนเพ่ือชวย สงเสริม ความคดิ สรางสรรคและจนิ ตนาการ 6. การเลาโดยการพับกระดาษเปนรูปตาง ๆ วิธีนี้ผูเลาจะพับกระดาษเปนตัวละครน้ัน ๆ ในขณะที่เลาเม่ือกลาวถึงตัวละครน้ัน ๆ ผูเลาอาจใชกระดาษแผนเดียวหรือกระดาษหลายแผนก็ได ข้ึนอยูก บั เรอื่ งและความถนดั ของผูเ ลา 7. การเลา โดยการใชเ พลงประกอบ วิธีน้ผี ูเลาจะใชเพลงเปน สือ่ รว มในกิจกรรมการฟงนิทาน ทําใหเ กดิ ความสนกุ สนานและมีสวนรว มมากข้ึน 67

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง8. การเลาโดยการใชผูฟงประกอบ การเลาวิธีนี้เปนการเปดโอกาสใหผูฟงมีสวนรวมในการ เลา ซึ่งสามารถทําไดหลายวิธี เชนการตอบคําถามหลังจากเลานิทาน ต้ังช่ือนิทาน วาดภาพประกอบ เรื่อง ทาํ ทา ทางประกอบ เลนบทบาทสมมติ ตลอดจนแสดงละคร เปน ตน 9. การเลาโดยใชวัสดุตามทองเรื่องประกอบ การเลาวิธีน้ีผูเลาจะใชวัสดุตาง ๆ เชน กระดาษ วัสดุจากพืชมาฉีกหรือตัดกระดาษ ใหปรากฏตามทองเร่ือง ประกอบการเลานิทาน จะสรางความสนใจใคร ติดตามเร่ืองอยางดี แตค วรใชก ริ ิยาทา ทางประกอบการเลา นิทานดวย การเลานิทานเปนเทคนิคหน่ึงในการทําใหกิจกรรมการจัดการเรียนรูน้ันไมนาเบ่ือ ชวยให ผูเรียนสนใจในบทเรียนมากขึ้น ผูสอนควรศึกษานิทานและวิธีการเลานิทานใหเขาใจแจมแจงกอน นํามาเลา ใหผ เู รียนฟง ผสู อนตองใชเ ทคนคิ การพดู การแสดงทา ทางประกอบ การแสดงสีหนา น้ําเสียง ใหสอดคลอ งกบั เน้ือเรือ่ งของนทิ าน และทุกครั้งทนี่ ิทานจบควรมคี ติสอนใจ เพื่อใหผูเรียนไดนําไปใชใน ชวี ิตประจําวนั บทสรปุ เทคนิคและวิทยาการในการจัดการเรียนรูมีหลากหลายวิธี ซ่ึงในการจัดการเรียนรู 1 คาบ น้นั อาจใชเ ทคนิคหลายแบบเพ่ือใหผเู รียนไดเรียนอยางมีความสุข และไดรับความรูจากการเรียนอยาง เตม็ ทเี่ ทคนคิ และวิทยาการจัดการเรยี นรู จงึ หมายถึง กลวิธีตาง ๆ ท่ใี ชเ สรมิ กระบวนการจัดการเรียนรู ขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนรู วิธีการจัดการเรียนรู หรือการดําเนินการการจัดการเรียนรูใด ๆ เพอื่ ชวยใหการสอนมีคุณภาพและประสิทธิภาพมากข้ึน เชน ในการบรรยาย ผูสอนอาจใชเทคนิคตาง ๆ ทส่ี ามารถชวยใหก ารบรรยายมีคุณภาพและประสิทธิภาพมากขึ้นโดยการยกตัวอยาง การใชสื่อการ เรียนรู การใชคําถาม เปนตน โดยมีลักษณะเปนทั้งศาสตรและศิลป ในแงท่ีเปนศาสตรคือผูสอน จะตอ งเรียนรวู ธิ กี ารและหลักปฏบิ ตั ิในการจัดการเรียนรูโดยใชเทคนิคน้ัน ๆ ใชใหเหมาะสมกับวัย กับ เน้ือหาที่จะเรียน ในแงของความเปนศิลป คือ ผูสอนจะตองหาวิธีการที่จะดึงดูดผูเรียนและทําให ผูเรียนรูสึกผอนคลายและสนุกสนานกับการเรียน ซ่ึงผูสอนจะตองเปนผูมีบุคลิกดี มีเสียงท่ีไพเราะนา ฟง สีหนา ที่ยิ้มแยม และมีอารมณขัน คาํ ถามทบทวน 1. เทคนคิ การจดั การเรียนรูค ืออะไร 2. เพราะเหตุใดผูสอนจึงควรนําเขาสูบ ทเรยี นกอ นทาํ การสอนเนื้อหา 3. ขอดีของการใชก ระดานดําเปน สื่อในการจดั การเรียนรคู ืออะไร 4. ลักษณะของเพลงทีน่ าํ มาใชป ระกอบการจัดการเรียนรูท ่ีดีควรเปน อยา งไร 5. จงยกตัวอยางคําถามประเภทวัดความจาํ จํานวน 5 คําถาม 6. จงยกตัวอยา งคําถามประเภทความเขาใจ จาํ นวน 5 คาํ ถาม 7. เพราะเหตใุ ดจึงควรใชเกมประกอบการจัดการเรียนรู 8. ผูสอนท่ีสามารถเรา ความสนใจของผูเรยี นไดเปนอยางดคี วรบคุ ลิกภาพแบบใด 9. การเสริมแรง (reinforcement) มกี ่ปี ระเภท อะไรบา ง 10. จงบอกเทคนคิ การเลานิทานมา 5 ขอ 68

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงเอกสารอางอิง เกริก ยนุ พันธ. (2539). การเลานทิ าน (พมิ พค ร้งั ท่ี 2). กรุงเทพฯ : สวุ รี ิยาสาสน , จิระประภา บญุ ยนิตย. (2525). หนุ การทําและวิธใี ช. กรุงเทพฯ : ปาณยา. จริ าภร อคั รสมพงษ. (2556). การต้ังคําถาม. คน เมื่อ ตลุ าคม 23, 2560, จาก https://sornorjira.- wordpress.com. เฉลมิ ลาภ ทองอาจ. (2555). เทคนคิ การใชคําถามเพอ่ื พฒั นาการคดิ ของผเู รยี น. คนเมื่อ ตุลาคม 23, 2563, จากhttps://thailanguageinstruction.wordpress.com/2012/06/24/234/. ชยั วฒั น เหลาสืบสกลุ ไทย. (2549). เพลงเพื่อการสอนและการจัดกจิ กรรมนนั ทนาการ (พมิ พค รง้ั ท่ี 3). กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั . ณรงค กาญจนะ. (2553). เทคนคิ และทกั ษะการสอนเบือ้ งตน . กรงุ เทพฯ : จรัลสนิทวงศการพิมพ. ทิศนา แขมมณี. (2552). ศาสตรการสอน องคความรูเพื่อการจัดกระบวนการเรียนรูที่มี ประสิทธภิ าพ (พมิ พคร้ังที่ 10). กรุงเทพ : ดานสทุ ธาการพิมพ. ธันยวิช วเิ ชยี รพันธ. (2563). การจัดการศึกษาแบบ Active Learning บน Online Platform ใน ยุค COVID 19 คนเมอื่ ธันวาคม 12, 2564, จาก https://www.starfishlabz.com/blog/158. เอกสารอางองิ (ตอ ) พงษพัชรินทร พุธวัฒนะ. (มปป). ทักษะและเทคนิคการสอน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยราชภัฏ ธนบุรี พัฒนานุสรณ สถาพรวงศ. (2544). พฤติกรรมบําบัดทฤษฎีและการประยุกต (พิมพคร้ังที่ 3). มหาสารคาม : คณะศกึ ษาศาสตร มหาวิทยาลยั มหาสารคาม. ภูษิมา ภญิ โญสินวัฒน. (2563). จัดการเรียนการสอนอยางไรในสถานการณโควิด-19: จากบทเรียน ตางประเทศสกู ารจัดการเรียนรูของไทย. คน เมอื่ ธันวาคม 12, 2564, จาก https://tdri.or.th/2020/05/examples-of-teaching-and-learning-in-covid-19- pandemic/. วารีรัตน แกวอุไร. (2555). ศิลปะของการสอนมีความสําคัญควบคูไปกับความรูในศาสตร. คนเมื่อ กรกฎาคม 12, 2564, จาก https://www.gotoknow.org/posts/66246. วิชัย วงษใหญ และ มารุต พัฒผล. (2563). การออกแบบการเรียนรูใน New normal. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ. วันดี โตสุขศรี. (2553). การใชคําถามในการสอน. คนเมื่อ สิงหาคม 10, 2560, จาก http://www.ns.mahidol.ac.th/english/th/departments/MN/th/km_clinical.html ศรีรตั น เจิงกล่นิ จันทร. (2532). การอา นและการสรา งนสิ ัยรักการอา น. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. ศักดศิ์ รี ปาณะกุล, และคณะ. (2549). หลกั สูตรและการจัดการเรยี นร.ู 69

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงกรุงเทพฯ : มหาวทิ ยาลยั รามคําแหง. สถาบันสอ่ื เด็กและเยาวชน. (2555). 10 เหตผุ ลดี ๆ ทีค่ วรเลานทิ านใหเ ด็กฟง . คน เม่อื สิงหาคม 11, 2560, จาก http://www.thaihealth.or.th/partnership/Content. สริ ิพชั ร เจษฎาวโิ รจน. (2546). การพฒั นาหลกั สูตรบูรณาการ สําหรบั นักเรยี นชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ 1 โรงเรียนวัดเสมียนนารี กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขา หลักสูตรและการสอน บัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร. สุรวาท ทองบุ. (2563). การจัดการเรียนการสอนในสถานการณแพรระบาดของโรค COVID-19. คน เมอ่ื ธันวาคม 13, 2564, จาก https://web.facebook.com/surawat.th/posts/3849378455086321/ สวุ มิ ล มธรุ ส. (2564). การจดั การศกึ ษาในระบบออนไลนในยุค NEW NORMAL COVID-19. วารสาร รัชตภาคย, 15 ,40 เอกสารอา งอิง (ตอ ) เสริมศรี ลักษณศิริ. (2540). หลักการสอน. กรุงเทพฯ : ภาควิชาหลักสูตรและการสอน คณะครุ ศาสตรสถาบันราชภัฏพระนคร. อาภรณ ใจเที่ยง. (2553). หลกั การสอน (พมิ พครั้งท่ี 5). กรงุ เทพฯ : โอเดียนสโตร. อนิ ทริ า บุณยากร. (2542). หลักการสอน. กรงุ เทพฯ : สถาบันราชภฏั บานสมเดจ็ เจาพระยา. อัมพร พินะสา (2564). สพฐ.แจงเลือกวิธีเรียนไดหลายแบบหากไมพรอมเรียนออนไลน. คนเมื่อ ธนั วาคม 13, 2564, จาก https://www.obec.go.th/archives/377135. Garrison, K. C. & Magoon, R. (1972). Educational Psychology. Columbia Ohio: Charles E. Merrill Publishing Company. 70

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงบทท่ี 4 การจัดการเรียนรใู นศตวรรษท่ี 21 ทักษะแหงอนาคตใหมในศตวรรษที่ 21 (21ST Century Skills) เปนทักษะท่ีจําเปนตอการ ดํารงชีวิตของประชาชนคนไทย ในฐานะการเปนพลเมืองของโลก ท่ีมีการดํารงชีวิตทามกลางโลกแห งเทคโนโลยี โลกของเศรษฐกิจและการคา โลกาภิวัตนกับเครือขาย ความสมดุลยของส่ิงแวดลอมและ พลงั งาน ความเปนสังคมเมือง ความเปนสังคมผูสูงอายุ และความเปนโลกสวนตัวอยูกับตัวเอง ความ ทาทายดานการศึกษาในศตวรรษท่ี 21 ในการเตรียมนักเรียนใหพรอมกับชีวิตในศตวรรษที่ 21 เปน เรื่องสําคัญของกระแสการปรับเปลี่ยนทางสังคมท่ีเกิดข้ึนในศตวรรษท่ี 21 สงผลตอวิถีการดํารงชีพ ของสังคมอยางทั่วถึง ครูจึงตองมีความตื่นตัวและเตรียมพรอมในการจัดการเรียนรูเพื่อเตรียมความ พรอมใหนักเรยี นมีทกั ษะสาํ หรับการออกไปดํารงชวี ิตในโลกในศตวรรษท่ี 21 ท่ีเปลี่ยนไปจากศตวรรษ ท่ี 20 และ 19 โดยทักษะแหงศตวรรษที่ 21 ที่สําคัญท่ีสุด คือ ทักษะการเรียนรู (Learning Skill) สงผลใหมีการเปลี่ยนแปลงการจัดการเรียนรูเพ่ือใหเด็กในศตวรรษที่ 21 น้ี มีความรู ความสามารถ และทักษะจําเปน ซึ่งเปนผลจากการปฏิรูปเปล่ียนแปลงรูปแบบการจัดการเรียนการสอน ตลอดจน การเตรยี มความพรอ มดานตา งๆ ลกั ษณะการจัดการเรยี นรูในศตวรรษที่ 21 สุวิธดิ า จรุงเกียรติกุล (2561) กลาววา โลกในศตวรรษที่ 21 มีความแตกตางจากในอดีตมาก มีการเคล่ือนยายผูคน ส่ือเทคโนโลยี และทรัพยากรตางๆ จากทั่วทุกมุมโลกอยางรวดเร็วและสะดวก มคี วามเช่อื มโยงทางเศรษฐกิจ สังคม การเมอื งการปกครองระหวางภูมิภาค ประเทศ สังคมและชุมชน มีความซับซอนและเปล่ียนแปลงของความรูและขอมูลขาวสารตลอดเวลาอยางเปนพลวัต Whitehead (1931) อธิบายวา ในอดีตชวงอายุของคนคนหน่ึงอาจมีเรื่องราวการเปลี่ยนแปลงใหพบ เห็นนอย ตางจากในปจจุบัน ที่ในชวงอายุคนคนหน่ึงมีเหตุการณตางๆ ในสังคมเกิดข้ึนมากมาย วิถี ชีวิตและการทํางานในศตวรรษท่ี 21มีความแตกตางจากอดีต มีความเปดกวาง ยอมรับ และให ความสําคัญกับขอมูลความรูและขาวสารที่หลากหลาย การแลกเปล่ียนเรียนรูรวมกันมีความจําเปน อยางย่ิง ผูคนในศตวรรษนี้จึงไมสามารถใชความรูและทักษะบางอยางในอดีตมาแกปญหาในปจจุบัน ไดด ี การจัดการศกึ ษาและการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 จึงไมใชก ระบวนการถายทอดความรู แตคือการ สง เสริมทักษะการเรียนรูต ลอดชีวิตใหกบั ผูคน น่ันเอง ทักษะการเรยี นรใู นศตวรรษที่ 21 ประกอบดว ย ทักษะพื้นฐานในการรูหนังสือ ไดแก สามารถคนควา ใฝหาความรูจากทรัพยากรการเรียนรู และแหลงเรียนรูท่ีหลากหลายผานการอานออกเขียนได การคิดคํานวณ การใชเหตุผลทาง วิทยาศาสตร การเงิน สังคมและวฒั นธรรม เปน ตน 76

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ทกั ษะการคิด ไดแก สามารถใชเหตุผลและความคิดในการวิเคราะหและสังเคราะห ประเมิน คา คิดสรา งสรรค ตัดสินใจและแกปญ หาไดอยางดี เปน ตน ทักษะการทํางาน ไดแก สามารถประยุกตใชความรูและทักษะในการทํางาน การ ติดตอสอ่ื สาร การทํางานเปนทีม แสดงภาวะผูนําและความรบั ผิดชอบ มีความยืดหยุนและปรับตัวไดดี รเิ ริ่มงานและดูแลตนเองไดอดทนและขยันทาํ งานหนัก สรา งหนุ สวนธุรกิจ เปนตน ทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ ไดแก สามารถรับรู เขาใจการใชและการจัดการสื่อสาร สนเทศ เปดใจรับสารและเทคโนโลยีสมัยใหมอยางเทาทัน สามารถบริหารจัดการเทคโนโลยี เรียนรู เทคนคิ วทิ ยาการตางๆ อยา งมีวิจารณญาณ และสามรถนําขอมูลเหลานั้นมาใชอยางถูกตอง เหมาะสม และเปน ประโยชนทั้งตอ ตนเองและผูอ ่ืน เปน ตน ทักษะการใชชีวิต ไดแก สามารถแสวงหาความรู นําตนเองในการเรียนรูได มีความม่ันใจใน ตวั เอง กระตือรือรนในความรู เปนผูผลิต มุงความเปนเลิศ สามารถดํารงชีวิตดวยความรับผิดชอบตอ ตนเองและผอู ื่น เปนพลเมืองที่ดี รูและเคารพกติกา มีระเบียบวินัย คํานึงถึงสังคม คิดถึงภาพรวมโลก มีคุณธรรม ยึดม่ันในสันติธรรม มีความเปนไทย เขาใจความหลายหลายทางวัฒนธรรม และแบงปน ประสบการณ เปน ตน ตัวอยางการประยุกตใ ชทกั ษะการเรียนรูใ นศตวรรษที่ 21 ในบริบทหอ งเรียน 1. หลักสูตรและการเรียนการสอนทักษะการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 ครูผูสอนควรให ความสําคัญกับการจัดการเรียนรูตามทักษะที่ระบุขางตน เปดโอกาสใหผูเรียนไดประยุกตความรูและ ทักษะในรายวิชาตางๆที่หลากหลาย โดยควรเนนท่ีการจัดการเรียนการสอนตามทักษะ/สมรรถนะ (competency-based approach) นําวิธีการและนวัตกรรมการเรียนรูโดยการบูรณาการเทคโนโลยี มาใชใ นการจดั การเรยี นการสอนทเี่ นน การคิดวิเคราะหและทักษะการคิดขั้นสูง และการใชปญหาเปน ฐานการเรียนรูท่ีสําคัญ (inquiry- and problem-based approaches) กระตุนและสรางการมีสวน รวมกับชุมชนโดยการระดมสรรพกําลังและทรัพยากรการเรียนรูในชุมชนมาสนับสนุนการเรียนการ สอน 2. การประเมนิ ผลการจัดการเรียนรูทักษะการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 สงเสริมและสนับสนุน การวัดและการประเมินผลการเรียนรูอยางสมดุลและเหมาะสม อาทิ การใชแบบทดสอบตาม มาตรฐานการเรียนรูท่ีสอดคลองกับสากล ควบคูกับการวัดและการประเมินผลการเรียนรูตามสภาพ จริงในหองเรียน อีกทั้งควรใหความสําคัญกับการใหการสะทอนกลับ (Feedback) หรือผลการ ประเมินความสามารถของผูเรียนท่ีเปนประโยชนทุกครั้งท่ีมีการประเมินผลการเรียนรู การนํา เทคโนโลยีการชว ยในการวัดและการประเมินผลการเรียนรูสอดคลองตามทักษะการเรียนรูในศตวรรษ ที่ 21 นอกจากนี้ ควรใหผูเรียนไดวางแผนการเรียนรูดวยตนเองและสรางผลงานผานการใชแฟม ผลงาน (Portfolio) เพื่อยกระดับการเรียนรูตามทกั ษะการเรียนรใู นศตวรรษท่ี 21 3. บรรยากาศการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 จําเปนอยางยิ่งท่ีครูผูสอนตองสรางการเรียนรูที่ เนนการลงมือปฏิบัติจริงใหผูเรียนไดเรียนรูสภาพการณท่ีเกิดข้ึนจริงในสังคม อาทิ การเรียนรูดวย 77

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงโครงงานเปนฐาน หรือการประยุกตใชในการทํางาน เปนตน และการสรางชุมชนการเรียนรู โดยการ แลกเปล่ียนเรียนรูรวมกันระหวางเพื่อนครูเพ่ือบูรณาการทักษะการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 ในบริบท หองเรียน นําเทคโนโลยีหรืออุปกรณการเรียนรูเขามาชวยในการเรียนรูของผูเรียน การออกแบบการ จัดเรียนการสอนใหมีความหลากหลาย อาทิ การเรียนรูแบบรายบุคคล แบบกลุมและแบบทีม สนับสนุนและสงเสริมใหผูเรียนไดเรียนรูผานทรัพยากรและชองทางการเรียนรูท่ีหลากหลายท้ังใน หองเรียนและการเรียนรูแบบออนไลน และจัดใหมีการเช่ือมตอการเรียนรูทั้งภายในและภายนอก หองเรียนรูใ นประเทศและระหวา งประเทศ เปน ตน จะเหน็ ไดวา การพัฒนาผูเรียนใหมีทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 นั้น ตองใหความสําคัญ กบั ท้งั ระบบ โดยการบรู ณาการประเด็นดังกลาวในมาตรฐานการจัดการเรียนการสอน การวัดและการ ประเมินผล หลักสูตรการเรียนรู การจัดการเรียนการสอน การสรางบรรยากาศการเรียนรู และการ พัฒนาครูผูสอน เพื่อกอเกิดผลลัพธการเรียนรูท่ีจําเปนและการพัฒนาผูเรียนที่มีประสิทธิภาพและ ประสิทธิผลท่ีพึงประสงค ในการพัฒนาทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 การใหความสําคัญกับ กิจกรรมเสริมหลักสูตรท้ังในระบบ นอกระบบ และอัธยาศัยเปนการชวยเสริมสรางทักษะการเรียนรู สาํ หรบั ผเู รยี นในโรงเรยี นไดเ ปน อยา งดี การพัฒนาทักษะการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 ภาคสวนตางๆ ในสังคม อาทิ ครอบครัว สถาบันการศึกษา องคกร ชุมชน จําเปนตองปรับหลักคิดและหลักปฏิบัติในการพัฒนาคุณภาพบุตร หลาน ผเู รยี น บคุ คลากร และประชาชนใหเปนผูที่มีทักษะการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 เพ่ือการดําเนิน ชีวิตและการทํางานที่ประสบความสําเร็จและมีความสุข โดยมุงท่ีการสงเสริมการเรียนรูเพื่อรู (Learning to Know) เนนองคความรู การเรียนรูเพื่อปฏิบัติจริง (Learning to Do) เนนการพัฒนา ทักษะ พัฒนาสมรรถนะ และศักยภาพตนเอง การเรียนรูเพื่อชีวิต (Learning to Be) เปนการพัฒนา ทักษะชวี ติ อยางเปน องครวม และการปรับตัวอยูในสังคมไดอยางมีความสุข การเรียนรูที่จะอยูรวมกัน (Learning to Live Together) เนนการเรียนรูในการอยูรวมกันอยางสันติ พึ่งพากันและกัน การ เรยี นรูท่ีจะเปลย่ี นแปลง (Learning to Change) พัฒนาศกั ยภาพทางความคิด การตัดสินใจ และการ เรียนรูดวยตนเอง การเรียนรูเพ่ือความยั่งยืน (Learning for Sustainable) สามารถประยุกตใช ความรู ทกั ษะ และประสบการณใ หเกิดประโยชนต อตนเองและผูอ ืน่ ไดอยา งสอดคลอ งและเหมาะสม พีซีเอส (PCS, 2009b) กลาววา ทักษะการเรียนรูในโลกศตวรรษท่ี 21 ประกอบดวย 2 สวน ไดแก ความรู แนวคิดสําคัญในศตวรรษที่ 21 (21st Century Themes) และ ทักษะแหงศตวรรษที่ 21 (21st Century Skills) 2)ระบบสนบั สนนุ การศกึ ษา (Support Systems) ของศตวรรษที่ 21 โดย มีระบบในการสนับสนุนการเรียนรูใหเปนไปตามเปาหมายท่ีแสดงใหเห็นวาผลลัพธที่เกิดข้ึนกับผูเรียน ที่จบการศึกษามี ดงั น้ี 1. ความรู แนวคิดสําคัญในศตวรรษท่ี 21 เปนความรูในวิชาพ้ืนฐานโดยมุงเนนไปที่การอาน (Reading) การ เขียน (Writing) คณิตศาสตร (Arithmetic) หรือท่ีเรียกวา 3Rs และแนวคิดที่สําคัญ 78

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงในศตวรรษที่21 (Key Subjects – 3Rs and 21st Century Themes) รวมทั้งมีทักษะแหงศตวรรษ ที่ 21 (21st CenturySkills) ประกอบดว ย 1.1 ทกั ษะชีวิตและอาชีพทํางาน (Life and Career Skills ) 1.2 ทักษะการเรียนรแู ละนวัตกรรม (Learning and Innovation Skills) โดยมุงเนนไปท่ี การคิดวิเคราะห (Critical thinking) การสื่อสาร (Communication) การรวมมือ (Collaboration) การคิดสรา งสรรค (Creativity) หรอื ทีเ่ รยี กวา 4C’s และ 1.3 ทักษะดา นสารสนเทศ สือ่ และเทคโนโลยี (Information, Media and Technology Skills) 2. ระบบสนบั สนนุ การศึกษา เปน ระบบสนบั สนุนการเรยี นรู ประกอบดวย 2.1 มาตรฐานและการประเมิน (Standards and Assessments) มุงเนนไปท่ีความรู เนื้อหาและความเชี่ยวชาญ มมี าตรฐานการเรยี นรเู นน การสรางความรูความเขาใจอยางลึกซ้ึง สามารถ แกป ญ หาไดใ ชแบบทดสอบมาตรฐานทม่ี ีคุณภาพสูงในช้ันเรียนและหลังการเรียน 2.2 หลกั สตู รและการสอน (Curriculum and Instruction) มุงเนนการเรียนในรูปแบบ สหวิทยาการ บูรณาการนวัตกรรมการเรียนการสอน การเรียนรูแบบสืบคน (Inquiry - Based Learning) การเรียนรูจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem- Based Learning) และทักษะการคิดท่ี สูงขนึ้ 2.3 การพัฒนาทางวิชาชีพ (Professional Development) มุงเนนใหครูมีความรู ความสามารถในการสอนแบบบูรณาการใชกลยุทธในการสอนท่ีหลากหลายในชั้นเรียนใหผูเรียน สามารถนาํ ไปปฏิบตั ิไดแ ละ 3. สภาพแวดลอ มการเรยี นรู อมรรัตน เตชะนอก และคณะ (2563, หนา 13-14) กลาววา การเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก มีอิทธิพลตอการบริหารจัดการองคกรของผูบริหารสถานศึกษาอยางมากทําใหคุณลักษณะของ ผูบริหารตองปรับเปล่ียนแปลงไปจากเดิมท่ีสงผลตอความสําเร็จในการพัฒนาระบบการศึกษา ภายในประเทศซ่ึงตองแสวงวิธีการ ทักษะ ศักยภาพและความสามารถในการนําพาองคกรทางดาน การศึกษาไปสูโลกใหมท่ีเรียกวา โลกแหงการเปล่ียนหรือโลกศตวรรษใหม ผูบริหารอาจจะตองมีการ พัฒนาตนเองในหลาย ๆ ดานท่ีสามารถตอบโจทยความคาดหวังของสังคมไดมากยิ่งขึ้นและเพิ่มการ ตอบสนองตอ สังคมไดหลากหลายใหมากท่สี ุด เพราะการจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21 มีความจําเปน อยางมากตอนักบริหารการศึกษามีคุณลักษณะเปนนักสรางสรรคเปนนักการสื่อสาร เปนนักคิด วเิ คราะหการสรางชุมชน การมีวิสัยทัศนการสรางความรวมมือ และการติดตอ การสรางพลังเชิงบวก การสรางความเชื่อม่ัน ความมุงม่ันและความพากเพียร ความเต็มใจท่ีจะเรียนรูตองเปนนัก ประกอบการคดิ สรางสรรคและนวัตกรรม นักริเริ่มงานดีความสามารถในการสรางแรงบันดาลใจ การ เจียมเนื้อเจียมตัว และเปนตัวแบบที่ดี ในการจัดการศึกษาในสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 ควรหันมา ใหความสําคัญ เชน การปรับตัว การคิดเปนระบบ การใชเทคโนโลยี การสรางสรรค การแกไขปญหา 79

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงและการทํางานรวมกับคนอ่ืน ซึ่งเปนทักษะท่ีนําไปใชไดในสถานการณที่แตกตางกัน ตามแนวโนม ปจจบุ นั ที่คนรุนใหมจะเปล่ียนงานขามสาขาวิชาชีพท่ีหลากหลาย ซ่ึงเปนส่ิงท่ีทาทายความสามารถใน การนําทักษะท่ีมีไปปรับใชในสภาพแวดลอมใหม ๆ และสามารถพัฒนาทักษะที่พวกเขาตองการให เกิดข้ึนได โดยอาศัยวิธีการเรียนรูที่สอดคลองกับความสนใจของผูเรียน ทั้งน้ี การประเมินผลควรจะ เปนการวัดสมรรถนะและความสามารถในการเรียนรูส่ิงใหมของนักเรียน และควรเปนสวนหน่ึงของ โครงงานหรือกจิ กรรมในช้นั เรียนท่ีเกดิ ขึ้นตลอดปการศึกษา สทุ ธิวรรณ ตันติรจนาวงศ (2560, หนา 2853) กลาววา ทิศทางการจัดการศึกษาในศตวรรษ ท่ี 21ควรพัฒนาผูเรียนใหเปนบุคคลที่มีคุณภาพดวยกระบวนการเรียนรู โดยการถายทอดความรูการ ฝกอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวิชาการ การสรางองค ความรูอันเกิดจากการจัดสภาพแวดลอม สังคมแหงการเรียนรูและปจจัยเกื้อหนุนใหบุคคลไดเรียนรู อยางตอ เนอื่ งตลอดชวี ิตโดยเฉพาะในยุคศตวรรษท่ี 21 เปนทักษะแหงอนาคตใหมท่ีตองพัฒนาผูเรียน ท่ีใหเปนยาวชนยุคใหมในยุคดิจิตัลไดอยางตอเน่ืองและยั่งยืนเพ่ือความเจริญงอกงามของบุคคลและ สงั คม ควรดาํ เนนิ การดังน้ี 1. รัฐกาํ หนดนโยบายในการจัดการศกึ ษาเพอ่ื ทักษะการดาํ รงชีวติ ในศตวรรษที่ 21 2. พัฒนาหลกั สูตร 3. พฒั นาคุณภาพครู 4. พัฒนาผูเรียนใหมีความรู และทักษะท่ีจะประสบความสําเร็จในการทํางานและการ ดํารงชีวติ 5. พฒั นาส่ือและเทคโนโลยสี ารสนเทศ 6. การสนบั สนุนเครอื ขายความรว มมอื ในการจัดการศึกษาเพื่อทักษะสําหรับการดํารงชีวิตใน ศตวรรษท่ี 21 ความสําคญั ของการจดั การเรยี นรูในศตวรรษท่ี 21 วจิ ารณ พานิช (2555, หนา 11) ไดกลาวถึงความสําคญั โดยสรปุ ไววา การศึกษาในศตวรรษท่ี 21 เปน การเตรยี มคนไปเผชิญการเปลยี่ นแปลงทร่ี วดเรว็ รุนแรง พลิกผัน และคาดไมถึง คนยุคใหมจึง ตองมีทักษะท่ีสูงในการเรียนรแู ละปรับตัว ครูเพื่อศิษยตองพัฒนาตนเองใหมีทักษะของการเรียนรูดวย และในขณะเดียวกันตองมีทักษะในการทําหนาท่ีครูในศตวรรษที่ 21 ซึ่งไมเหมือนการทําหนาที่ครูใน ศตวรรษที่ 20 หรอื 19 นันทวัน จันทรกลิ่น (2557, หนา 20) ไดกลาวถึงความสําคัญโดยสรุปไววา การกําหนด ความสําคญั และแนวทางในการพัฒนาการจัดการศึกษาท่ีเปลี่ยนแปลงไปตามความเจริญกาวหนาทาง วทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี การจัดการศกึ ษาทุกระดบั เนนใหผ เู รยี นเกดิ การพัฒนาทักษะการคิดชั้นสูง จงึ จาํ เปน ตอ งบูรณาการทงั้ ดา นศาสตรตา งๆ และบรู ณาการการเรียนในหอ งเรยี นและชวี ิตจริง สุวธิ ดิ า จรุงเกียรติกุล (2561) กลาววา การจัดศึกษาและการเรียนรูควรมีเปาหมายสําคัญ ในการพัฒนาคนในฐานะพลเมืองใหเปนมนุษยท่ีสมบูรณท้ังรางกายและจิตใจ สติปญญา ความรูและ 80

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดํารงชีวิตอยางสมดุล มีทักษะจําเปนและสามารถอยู รวมกับผูอื่นอยางมีความสุข มีภาวะผูนําการเรียนรูดวยตนเองอยางตอเนื่องตลอดชีวิต โดยเนนการ เรียนรูเพ่ือสรางเสริมแรงบันดาลใจใหมีชีวิตอยูอยางมีความหมาย การเรียนรูเพื่อบมเพาะความคิด สรางสรรค ความสามารถในการรังสรรคส่ิงใหมๆ การเรียนรูเพื่อปลูกฝงจิตสาธารณะ ยึดประโยชน สวนรวม และการเรียนรูเพื่อการนําไปปฏิบัติ มุงสรางการทํางานใหเกิดผลสัมฤทธิ์ เปนพลเมืองท่ีมี คุณภาพ พ่ึงพาตนเองได และดําเนินชีวิตอยางมีความสุข ท้ังนี้ หลักสูตรและวิธีการจัดการศึกษาและ การเรียนรูในศตวรรษที่ 21 ควรจัดใหผูเรียนไดเรียนรูและพัฒนาตนเองอยางตอเน่ือง มิใชการจดจํา เนือ้ หาวิชา เนนการเรียนรูท่ีเกิดจากความตองการของผูเรียนอยางแทจริงและลงมือปฏิบัติเพ่ือใหเกิด ประสบการณตรงและตอยอดความรูน้ันไดดวยตนเอง ผูสอนตองสามารถสรางและออกแบบ สภาพแวดลอมในการเรียนรูท่ีมีบรรยากาศเกื้อหนุนและเอื้อตอการเรียนรูอยางมีเปาหมาย การ เชอื่ มโยงความรหู รือแลกเปลี่ยนความรูกบั ชุมชนและสังคมโดยรวม จัดการเรียนรูผานบริบทความเปน จริง และการสรางโอกาสใหผ เู รยี นไดเ ขาถงึ ส่ือเทคโนโลยี เครอื่ งมอื และแหลงเรียนรทู ี่มีคุณภาพสงั คม สุริยาพร นพกรเศรษฐกุล (2561, หนา 2) การเสริมสรางทักษะแหงศตวรรษที่ 21 เปน เครื่องมือสําคัญในการยกระดับการเรียนรูรวมกันของท้ังผูบูริหารการศึกษาครูผูสอน และผูเรียนบน พื้นฐานแนวคิด “กระบวนการเรียนรูสําคัญกวาความรู” และ “กระบวนการหาคําตอบสําคัญกวา คําตอบ” โดยใชฐานคิด “ทักษะแหงศตวรรษที่21” (21st Century skills) เพื่อรองรับความทาทาย และการเปล่ียนแปลงตาง ๆ ท่ีจะเกิดขึ้นกับประเทศไทยในศตวรรษที่ 21 ดังน้ัน การใหการศึกษา สาํ หรับศตวรรษที่ 21 ตอ งเปลีย่ นแปลงทศั นะจากกระบวนทัศนแบบด้ังเดิมไปสูกระบวนทัศนใหมท่ีให โลกของนักเรียนและโลกความเปนจริงเปนศูนยกลางของกระบวนการเรียนรูเปนการเรียนรูที่ไปไกล กวาการไดรับความรูแบบงาย ๆ ไปสูการเนนพัฒนาทักษะและทัศนคติ ทักษะการคิด ทักษะการ แกปญหาทักษะองคการ ทัศนคติเชิงบวก ความเคารพตนเอง นวัตกรรม ความสรางสรรค ทักษะการ ส่ือสาร ทักษะและคานิยมทางเทคโนโลยีความเช่ือมั่นตนเองการจูงใจตนเองและความตระหนักใน สภาพแวดลอ มของนกั เรยี น การจัดบรรยากาศในชน้ั เรียนในศตวรรษที่ 21 ลกั ษณะทว่ั ไปของการจดั บรรยากาศในช้ันเรียน จดุ มงุ หมายของหลกั สตู ร ไมไดคาดหวังเพียงใหผูเรียนเกิดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนเทานั้น แต ยังหวงั ทจ่ี ะใหผ ูเ รียน ไดเรยี นในชั้นเรียนอยางมคี วามสุข จุดมุงหมายตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในขอ 3 จะมุงใหผูเรียนมีสุขภาพกาย สุขภาพจิตท่ีดี และรักการออก กาํ ลงั กาย การที่ผูเรยี นจะมีสุขภาพกายสุขภาพจิตที่ดีเพียงใดนั้น ขึ้นอยูกับการบริหารจัดการชั้นเรียน ของผูสอน ซึ่งถือเปนบุคคลสําคัญท่ีจะนําพาชั้นเรียนไปสูจุดมุงหมายที่คาดไว การบริหารจัดการช้ัน เรียนจงึ เปนทง้ั ศาสตรและศิลป โดยหวงั ผลใหผ ูเรียนไดเรียนอยางมีความสุขและไดผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนทด่ี ี บรรยากาศในช้ันเรียน หมายถึง การจัดสภาพแวดลอมในชั้นเรียนท้ังสภาพแวดลอมทาง กายภาพและสภาพแวดลอมทางจิตวิทยาเพื่อใหการจัดการเรียนรูเปนไปอยางราบรื่น มีประสิทธิภาพ สงเสริมใหผูเรียนมีระเบียบวินัย สนใจใฝรูและเรียนอยางมีความสุข สอดคลองกับแนวคิดของกูด 81

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง(Good, 1976, p.106) ทีไ่ ดอธิบายความหมายของคาํ วา “บรรยากาศในชั้นเรียน” วาเปนสภาพแวดลอมใน ช้ันเรียนทุก ๆ ดาน ไมวาจะเปนสภาพแวดลอมทางกายภาพ และสภาพของอารมณและความรูสึก เน่ืองจากปญหาในปจ จบุ นั ท่ีพบบอ ยในโรงเรียนคือ ปญหาผูเรียนไปอยากไปโรงเรียนหรือเรียกวา โรค กลัวโรงเรียน (school phobia) เปนคําที่ถูกใชมากอนคําวา “ภาวะไมยอมไปโรงเรียน” (school refusal) โดยทว่ั ไปสามารถใชแ ทนกนั ได ปจจบุ ันความนิยมในการใชค ําวาโรคกลัวโรงเรียนลดลง แตบางคร้ังอาจถูก ใชเพ่ือตองการเนนอารมณกลัวที่เกิดข้ึนในเด็กและวันรุนกลุมน้ี หรือ หมายถึงการท่ีเด็กมีความกลัวท่ี เจาะจงตอสถานการณบางอยา งทโี่ รงเรยี น (นดิ า ล่ิมสุวรรณ, 2558) สวนสาเหตุท่ีทําใหผูเรียนไมมีความสุขในช้ันเรียนนั้นมีหลายสาเหตุ แตเหตุผลที่เกิดมาจาก การจัดการเรียนรูใ นชน้ั เรยี นนนั้ พอสรปุ ไดด งั น้ี 1. เนนเน้ือหาวิชาการมากจนเกินไป ทําใหหองเรียนตึงเครียดและไมนาเรียน เพราะฉะนั้นผูสอน ไมควรสอนดวยวิธีการบรรยายเน้ือหามากจนเกินไป เพราะเนื้อหาน้ันผูเรียนสามารถไปศึกษา คนควา หนงั สอื เรยี น ตํารา หรือเอกสารประกอบการสอน หรอื จากสือ่ อิเล็กทรอนิกสตาง ๆ 2. ขาดกิจกรรมนันทนาการในช้ันเรียนหรือกิจกรรมผอนคลาย การสอนเฉพาะเน้ือหาอยาง เดียวจะทําใหผูเรียนเครียด ผูสอนจึงตองออกแบบกิจกรรมนันทนาการใหผูเรียนไดผอนคลายในขณะ อยูใ นช้นั เรยี น เชน การใชเ กม หรือเพลงทีเ่ ก่ยี วขอ งกบั เนื้อหาสาระท่ีนํามาสอน 3. ขาดความเปนกันเองระหวางผูสอนกับผูเรียน ผูสอนอาจเขาถึงไดยาก ไมสนิทสนมกับ ผูเรียน ทําใหผูเรียนเกิดความเกรงกลัว ไมกลาสอบถามหรือปรึกษาท้ังเร่ืองทางวิชาการและเรื่อง สวนตวั เมอื่ ผูเรยี นเกดิ ปญหาข้ึนอาจทาํ ใหบรรยากาศในชั้นเรียนไมน า เรียน 4. ขาดกิจกรรมที่สงเสริมการสรางความรูดวยตนเอง การจัดการเรียนรูแบบเนนผูสอนเปน ศนู ยก ลางจะทําใหผ เู รยี นไมไดแ สดงความสามารถอยา งเต็มที่ ผูสอนทําหนาท่ีดําเนินการตาง ๆ เชน บรรยาย อธิบายใหผูเรียนฟง ถามใหผูเรียนตอบ สาธิตใหผูเรียนดู และสั่งใหผูเรียนทํางาน สิ่งเหลานี้ จะทาํ ลายบรรยากาศในช้นั เรยี น 5. ขาดกิจกรรมการเรียนรูแบบรวมมือ ซึ่งการเรียนรูแบบรวมมือน้ันทําไดโดยการแบงผูเรียน ออกเปนกลุม ผูสอนจะออกแบบกิจกรรมใหผูเรียนไดทํารวมกัน โดยในกลุมประกอบดวยสมาชิกที่มี ความสามารถแตกตางกัน และไมควรใหผูเรียนอยูกลุมเดิมบอย ๆ เพ่ือใหเกิดการแลกเปล่ียนความ คิดเหน็ มกี ารชวยเหลือพึ่งพากัน มีความรับผิดชอบรวมกัน ท้ังในสวนตนและสวนรวมทําใหผูเรียนใน ชั้นเรียน หากขาดกิจกรรมการเรียนรูแบบรวมมือจะทําใหผูเรียนขาดสัมพันธภาพที่ดีตอกัน ผูเรียน ขาดทกั ษะทางสังคม ไมม กี ารชว ยเหลือซึ่งกนั เละกัน ทําใหบ รรยากาศในชัน้ เรยี นเปนแบบแขง ขนั 6. ขาดสื่อการจัดการเรียนรูท่ีทันสมัย เน่ืองจากเทคโนโลยีสมัยใหมเขามามีบทบาทตอการจัดการ เรยี นรูในช้ันเรียนหากขาดส่งิ เหลานีแ้ ลว อาจทาํ ใหผูเรยี นไมส นใจกับการเรียนเพราะเจอแตสิ่งเดิม ๆ ไม มีส่ิงใหมมาเราความสนใจ การใชสื่อการเรียนรูประเภทตาง ๆ ประกอบการจัดการเรียนรู จะทําให บรรยากาศในช้ันเรียนสนุกสนาน สงเสริมใหผูเรียนเกิดความสนใจใฝรูมากยิ่งข้ึน และผูสอนมีความ มนั่ ใจในการจดั การเรียนรมู ากย่ิงข้นึ 7. บุคลิกภาพของผูสอนไมเปนท่ีพึงปรารถนา หากผูสอนมีบุคลิกภาพที่ไมดี เชน แตงกายไม เรียบรอย พูดจาไมสุภาพในช้ันเรียน หรือมีอุปนิสัยโมโหงาย ขาดความอดทนจะทําใหบรรยากาศใน ชนั้ เรยี นไมน า เรียน ผูเรยี นอาจขาดความเช่อื ม่นั ในตัวผสู อนได 82

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 8. ผูสอนขาดความกระตือรือรน ไมทันตอเหตุการณบานเมืองอาจทําใหผูเรียนพลาดโอกาส สําคัญได และหากไมกระตือรือรนแกไขปญหาท่ีเกิดข้ึน เชน การแกปญหาผูเรียนอานไมออกเขียน ไมได ก็จะทําใหผูเรียนไมไดรับการพัฒนาอยางเต็มความสามารถ เนื่องจากในปจจุบันมีการแขงขัน ทางการศึกษาคอนขางสูง เพราะจํานวนนักเรียนมีนอยลง ทําใหโรงเรียนตาง ๆ ไมวาภาครัฐหรือ เอกชน พยายามหานักเรียนเขามาเรียนในสถานศึกษาของตน ผูสอนจึงมีความจําเปนท่ีจะตองตื่นตัว อยูตลอดเวลา 9. ผสู อนมีความลาํ เอยี ง ผูส อนสวนมากช่นื ชอบผูเรียนท่ีเรียนเกง สนใจเรียนและตอบคําถาม ตลอดเวลา แตป กติแลวผเู รยี นอยากจะใหผูสอนสนใจและใสใจ หากผูสอนทําใหผูเรียนรูสึกวาไมถูกใส ใจ ไมมีใครสนใจ หรือครูไมยุติธรรม จะทําใหผูเรียนไมอยากเรียน และเกิดการแบงพรรคแบงพวก กันเอง 10. อากาศในหองเรียนไมเหมาะกับการจัดการเรียนรู เชน อากาศท่ีรอนจนเกินไป หรืออากาศไม ถายเท จะทาํ ใหผเู รียนอึดอดั ไมส บายตวั และทาํ ใหอ ารมณขนุ มวั ทําใหบรรยากาศในช้นั เรียนไมดี 11. วัสดุ อุปกรณในช้ันเรียนไมอยูในสภาพที่ใชการไดและไมเพียงพอ เชน โตะ เกาอี้ พัง ชํารุด ไมมีการ ซอ มแซมลําโพงไมโครโฟนใชง านไมได ส่ิงเหลาน้ีจะทาํ ใหไมส ะดวกตอการจดั การเรยี นรู 12. หองเรียนไมสะอาด เชน พื้นหองไมสะอาด มีหยากไยบนเพดาน มีกลิ่นไมพึงประสงคใน หองเรยี นจะทําใหหอ งเรยี นไมน า เรยี นและสงผลตอสุขภาพจิตของผเู รียน ภาพประกอบท่ี 4.1 สภาพแวดลอมในชน้ั เรียน ทมี่ า : (ธรรมะ 5 นาท,ี 2551) ดังน้ันกิจกรรมการเรียนรูที่จัดข้ึนในช้ันเรียนจึงมีผลมากตอความรูสึกของผูเรียนท่ีจะทําให ผูเรียนมีความสุขกับการเขาช้ันเรียนหรือไม บรรยากาศในชั้นเรียนจึงมีความสําคัญมาก ท่ีจะทําให 83

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงผูเรียนมคี วามสขุ และประสบความสําเร็จในการเรียน ซ่ึง พรรณี ชูทัย (2522, หนา 261-263) ไดกลาวถึง บรรยากาศในชั้นเรียนที่จะนําไปสูความสําเร็จในการสอน จัดแบงได 6 ลักษณะ สรุปไดดงั น้ี 1. บรรยากาศท่ีทาทาย (challenge) เปนบรรยากาศที่ครูกระตุนใหกําลังใจนักเรียนเพื่อให ประสบผลสําเรจ็ ในการทํางาน นักเรียนจะเกิดความเชอื่ มัน่ ในตนเองและพยายามทาํ งานใหส าํ เร็จ ภาพประกอบที่ 4.2 บรรยากาศการเรียนที่ทาทาย ท่ีมา : (ภาพโดยผูเขยี น, 2560, ธันวาคม 13) 2. บรรยากาศที่มีอิสระ (freedom) เปนบรรยากาศท่ีนักเรียนมีโอกาสไดคิด ไดตัดสินใจ เลือกส่ิงท่ีมีความหมายและมีคุณคา รวมถึงโอกาสที่จะทําผิดดวย โดยปราศจากความกลัวและวิตก กังวล บรรยากาศเชนนีจ้ ะสงเสริมการเรยี นรู ผเู รียนจะปฏิบตั กิ จิ กรรมดวยความตั้งใจโดยไมรูสึกตึงเครียด 84

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงภาพประกอบท่ี 4.3 ภาพบรรยากาศการเรยี นที่มีอิสระ ทมี่ า : (ภาพโดยผเู ขยี น, 2560, ธนั วาคม 12) 3. บรรยากาศท่มี ีการยอมรับนบั ถือ (respect) เปนบรรยากาศท่ีครูรูสึกวานักเรียนเปนบุคคล สําคัญ มีคุณคา และสามารถเรียนได อันสงผลใหนักเรียนเกิดความเช่ือมั่นในตนเองและเกิดความ ยอมรับนับถือตนเอง ภาพประกอบท่ี 4.4 บรรยากาศแหง ความยอมรับนับถือ ท่มี า : (กะปุก, 2557) 4. บรรยากาศที่มีความอบอุน (warmth) เปนบรรยากาศทางดานจิตใจ ซ่ึงมีผลตอความสําเร็จใน การเรียน การท่ีครูมีความเขาใจนักเรียน เปนมิตร ยอมรับใหความชวยเหลือ จะทําใหนักเรียนเกิดความ อบอนุ สบายใจ รักครู รักโรงเรยี น และรักการมาเรียน ภาพประกอบที่ 4.5 บรรยากาศทมี่ ีความอบอุน ที่มา : (ภาพโดยผเู ขยี น, 2561, กมุ ภาพันธ 12) 85

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง5. บรรยากาศแหงการควบคมุ (control) การควบคุมในที่น้ี หมายถึง การฝกใหนักเรียนมีระเบียบ วินัย มิใชการควบคุม ไมใหมีอิสระ ครูตองมีเทคนิคในการปกครองช้ันเรียนและฝกใหนักเรียนรูจักใช สิทธหิ นาท่ีของตนเองอยางมขี อบเขต ภาพประกอบที่ 4.6 บรรยากาศการเรียนท่มี กี ารควบคุม ท่ีมา : (ภาพโดยผเู ขยี น, 2560, ธันวาคม 12) 6. บรรยากาศแหงความสาํ เรจ็ (success) เปน บรรยากาศท่ผี ูเรียนเกดิ ความรสู กึ ประสบความสําเรจ็ ในงานทท่ี ํา ซึง่ สงผลใหผ เู รยี นเกดิ การเรียนรไู ดดีขนึ้ ผูสอนจึงควรพดู ถึงส่ิงท่ีผูเรียนประสบความสําเร็จให มากกวาการพูดถึงความลมเหลว เพราะการที่คนเราคํานึงถึงแตความลมเหลวจะมีผลทําใหความ คาดหวงั ตํา่ ซงึ่ ไมสง เสรมิ ใหก ารเรียนรดู ีข้นึ 86

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงภาพประกอบท่ี 4.7 บรรยากาศการเรยี นแหงความสาํ เร็จ ท่มี า : (ภาพโดยผูเขียน, 2560, ธันวาคม 12) ความสําคญั ของการจัดบรรยากาศในชน้ั เรียน ผูเรียนจะเรียนอยางมีความสุขและไดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนดีเพียงใดนั้น สิ่งท่ีมีบทบท สําคัญคือการจัดกิจกรรมการเรียนรูในช้ันเรียนซึ่งก็หมายถึงการจัดบรรยากาศในชั้นเรียนนั่นเอง ซึ่ง การจัดบรรยากาศในชั้นเรียนจะชวยสรางเจตคติที่ดีใหกับผูเรียนตอการเรียน เชน การท่ีมีผูสอนพูดจา ไพเราะ แตง กายสภุ าพเรียบรอย เปน ตวั อยางทีด่ ีใหกบั ผเู รียนจะทําใหผูเรียนใหความเคารพและใหเกียรติ ผูสอน และผูสอนจะมีแนวโนมที่จะนําเอาไปปฏิบัติในชีวิตประจําวัน ชวยใหช้ันเรียนสนุกสนานไมนา เบ่ือ เชน หากผูสอนมีเกมการศึกษาท่ีสอดคลองกับเนื้อหาท่ีกําลังเรียนอยู จะทําใหผูเรียนรูสึกผอน คลาย และเกมจะเปนสื่ออยางหนึ่งที่ชวยพัฒนาสติปญญาของผูเรียนดวย ชวยใหผูเรียนเรียนอยางมี ความสุขและไมเปนอันตรายตอสุขภาพ เชน การมีสภาพบรรยากาศในหองเรียนท่ีสะอาด ไรกลิ่นที่ไมพึง ประสงค แสงสวางที่เพียงพอและอากาศถายเทไดสะดวก ชวยสงเสริมทักษะทางสังคมใหกับผูเรียน เชน การทผ่ี สู อนจัดการจัดกิจกรรมการเรียนรูแบบรวมมือ จะทําใหผูเรียนไดทํางานรวมกับผูอื่นในช้ันเรียน ได แลกเปลีย่ นเรียนรู ไดชวยเหลือซง่ึ กันและกัน ฝก การใชป ระชาธปิ ไตยในช้ันเรียน ชว ยสง เสริมการเรยี นรู ดว ยตนเองใหกับผูเ รียน เชน การมีมุมเรียนรู เชน มุมของเลน มุมหนังสือ หรือปายนิทรรศการในหองเรียน เพ่ือใหผูเรียนไดศึกษาหาความรูดวยตนเอง ซึ่งผูสอนจะตองเปล่ียนแปลงปรับปรุงใหทันสมัยอยู ตลอดเวลา และชวยปลูกฝงลักษณะนิสัยรักความสะอาด มีความเปนระเบียบเรียบรอยใหกับผูเรียน เชน การจัดเวรทําความสะอาดหองเรียน มีมุมวางของที่จัดเปนระเบียบเรียบรอย โตะ เกาอ้ีจัดอยางเปน ระเบียบ เปนตน ประเภทของบรรยากาศในช้นั เรยี น บรรยากาศในชั้นเรียนนั้น ไมไดหมายความถึงแคส่ิงมองเห็นหรือสัมผัสได เชน สภาพโตะ เกาอี้ หรือความสะอาดในชน้ั เรยี นเทานน้ั แตย ังหมายความถึงสภาวะทางจิตใจ อารมณความรูสึกของ ทั้งผูเรียนและผูสอนดวย และส่ิงเหลาน้ีตองเอื้อตอการจัดการเรียนรูในช้ันเรียน สรางความสบายใจ อบอนุ ปลอดภยั และสะดวกสบายใหกบั ผเู รยี น ชว ยสง ผลใหผูเรยี นมคี วามสุขกับการเรียนมากข้ึน บรรยากาศในช้ันเรยี นสามารถแบง ออกไดเ ปน 2 ประเภทคือ 1. บรรยากาศทางดานกายภาพ (physical atmosphere) หมายถึงสภาพแวดลอมในช้ันเรียนท่ีสามารถ มองเห็นเปนรูปธรรมและมีอิทธิพลตอการจัดการเรียนรู เชน สภาพการจัดโตะ เกาอี้ กระดาน สื่อและวัสดุ อปุ กรณท่ีอาํ นวยความสะดวกในช้นั เรียน โดยสิง่ ทก่ี ลาวมาทงั้ หมดน้คี วรจะอยใู นสภาพทใี่ ชก ารไดอยูตลอดเวลา และมีเพียงพอตอจํานวนผูเรยี น 2. บรรยากาศทางดานจิตวิทยา (psychological atmosphere) หมายถึง สภาวะทางจิตใจ อารมณความรูสึกของผูสอนและผูเรียน นั่นคือ ผูเรียนรูสึกปลอดภัย อบอุน มีความรักและศรัทธาตอ ผสู อน ซง่ึ ตวั ผสู อนเองกต็ องปฏิบัติตนเปนครูท่ีดี มีเมตตาตอผูเรียน สรางความไวใจและเปนท่ีปรึกษา ของผเู รียนไดทุกเรอื่ งและใฝห าความรใู หม ๆ อยเู สมอเพื่อนาํ มาใชใ นการจดั การเรียนรูในช้ันเรียน การจดั บรรยากาศในชน้ั เรยี นในศตวรรษที่ 21 87

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงจากความทันสมัยของเทคโนโลยีที่ถูกพัฒนาขึ้นอยูทุกวัน ทําใหวิถีการดําเนินชีวิตของมนุษย เปล่ียนแปลงไป มนุษยจึงตองหาวิธีรับมือกับการเปลี่ยนแปลงโดยใชการศึกษาเปนเครื่องมือ เพราะฉะนน้ั ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21 จงึ จําเปนตอ ผูเรยี นทุกคน เพ่ือเตรียมความพรอมในการใชชีวิต เมื่ออยูในสังคม ซึ่ง วิจารณ พานิช (2555, หนา 16) ไดกลาวถึงทักษะเพื่อการดํารงชีวิตในศตวรรษท่ี 21 ไววา สาระวิชาก็มีความสําคัญ แตไมเพียงพอสําหรับการเรียนรูเพ่ือมีชีวิตในโลกยุคศตวรรษที่ 21 ปจจุบันการเรียนรูสาระวิชา (content หรือ subject matter) ควรเปนการเรียนจากการคนควาเอง ของศิษย โดยครูชวยแนะนํา และชวยออกแบบกิจกรรมท่ีชวยใหนักเรียนแตละคนสามารถประเมิน ความกา วหนาของการเรียนรูของตนเองได รูปแบบการจัดการเรียนรูก็ตองปรับปรุงไปเรื่อย ๆ เพื่อให เขากับยุคสมัย โดยเนนท่ีผูเรียนเปนสําคัญ ลดบทบาทของผูสอนลง ใหผูเรียนไดฝกคิดเอง ออกแบบ เอง แกปญหาเอง โดยใชกระบวนการกลุมเขามาชวย ซึ่งทักษะที่จําเปนในการเรียนรูในศตวรรษที่21 คอื 3R 8C โดยมีรายละเอียดดังนี้ 3R คือ ทักษะพ้นื ฐานทจี่ ําเปน สําหรับผเู รียนทกุ คนนน่ั คือ reading คือ ความสามารถในการอาน ซึ่งหมายถึงการอานออกเสียงถูกตองตามหลักเกณฑ การอานออกเสียงไดถูกตองตามอักขรวิธีและสามารถทําความเขาใจกับเรื่องที่อาน จนสามารถนําไป สือ่ สารตอ ได (W)riting คือ ความสามารถในการเขียน ซ่ึงหมายถึงการถายทอดความรู เรื่องราว ความรูสึก ตลอดจนประสบการณตาง ๆ ไปสูผูอ่ืนโดยใชตัวอักษรเปนเคร่ืองมือในการถายทอด และตองเขียนให ถูกตองตามหลกั เกณฑ (A)rithmatic คือ มีความสามารถในการคํานวณ ซ่ึงหมายถึง การดําเนินการเก่ียวกับจํานวน และตัวเลข รวมถึงความสามารถวิเคราะห ตีความและเขาใจกระบวนการทางคณิตศาสตร (mathematics) เชน เลขคณิต, พีชคณิต, เรขาคณิต, ตรีโกณมิติ ฯลฯ และสามารถนํามาประยุกตใช ใหเ กิดประโยชนในชวี ติ ประจาํ วนั ได 8C คือ ทกั ษะท่ีจําเปน สําหรบั การดําเนนิ ชวี ติ และการทาํ งาน มีดงั ตอ ไปนี้ critical thinking and problem solving คือ มีความสามารถในการคิดวิเคราะหแยกแยะ เปรียบเทียบขอมูลหรือเร่ืองราวตาง ๆ อยางมีวิจารณญาณ จนสามารถแกไขปญหาท่ีเกิดขึ้นได เชน การคิดวเิ คราะหหาสาเหตุที่ทําใหต นเองสอบตก จนทราบวาเกิดจากการอานหนังสือนอย และไมขยัน ทาํ การบา น จึงแกปญหาโดยการจดั ตารางอานหนังสอื creativity and innovation คือ ความสามารถในการคิดอยางสรางสรรค คิดสรางหรือ ประดษิ ฐส่ิงใหม ๆ ท่ีแตกตางจากความคิดเดิม ๆ เปนสิ่งที่ไมมีผูใดคิดมากอนและเปนสิ่งท่ีมีประโยชน ตอมนุษยชาติและการคิดเชิงนวัตกรรม คือการคิดส่ิงใหม ๆ ที่จะนํามาชวยแกปญหาที่เกิดข้ึน ตอบสนองตอความตอ งการของผูคน collaboration teamwork and leadership คือ ความสามารถในการทํางานรวมกับผูอ่ืน และภาวะผูนํา รวมงานกบั ผูอื่นไดอ ยา งราบรืน่ รับฟง ขอคิดเห็นของผูอ่ืน มีสวนรวมในการทํากิจกรรม กลมุ การสรางสัมพนั ธทดี่ ี การปรบั ตัวใหเ ขากับผูอน่ื และมคี ณุ ลกั ษณะของความเปนผูน าํ communication information and media literacy คือ ความสามารถในการสื่อสารและ การรูเทา ทนั ส่ือ เปน ความสามารถในการรบั และสง สารกับผูอ่ืนอยางมีวัฒนธรรม เชน การส่ือสารดวย 88

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงภาษาท่ีถูกตองตามหลักไวยากรณการเขียน การอาน การพูด สวนการรับขาวสารจากส่ือตาง ๆ น้ัน ตอ งมวี ิจารณญาณในการรบั ขาวสาร เน่ืองจากส่ือมหี ลายชอ งทางโดยเฉพาะสือ่ อิเล็กทรอนิกส cross-cultural understanding คือ ความสามารถในการทําความเขาใจในความแตกตาง ของวัฒนธรรมของแตละเช้ือชาติ และการขามวัฒนธรรม เชน การทักทายของชาวตะวันตกที่ใช วธิ กี ารจับมอื โอบกอดหรือหอมแกมเปนการทักทาย แตวัฒนธรรมในการทักทายของชาวไทยคือ การ ย้มิ และยกมอื ไหวก ลาวคาํ วา สวสั ดีครบั /คะ แตไมไ ดห มายความวา การทกั ทายแบบตะวันตกเปน การ กระทาํ อนาจาร computing and ICT literacy คือ ความสามารถในการใชคอมพิวเตอร และการรูเทาทัน เทคโนโลยี คอื การใชคอมพิวเตอรใ นการพัฒนาตนเองทั้งดานความรู การทํางาน การสื่อสาร และการ แกปญ หา นอกจากน้ียงั ตอ งมที กั ษะในการใชเทคโนโลยีดว ย career and learning skills คือ ความสามารถในการประกอบอาชีพ และการเรียนรู เปน การฝกฝนดานการประกอบอาชีพ ทักษะในการประกอบอาชีพหรือทํางาน และทักษะในการเรียนรู เปนความสามารถในการแสวงหาความรู compassion คอื มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม เมตตา กรณุ า ความเห็นอกเห็นใจ ระเบยี บวินัย ซึ่ง เปนทักษะท่ีจําเปนมากสําหรับการดํารงชีวิตในสังคม เนื่องจากในปจจุบันคนใหความสําคัญกับการ แขง กันทางเทคโนโลยี หากมีส่งิ เหลาน้ีแลวจะทาํ ใหสังคมนาอยูม ากย่ิงขึ้น จึงควรปลกู ฝงต้งั แตว ยั เรียน คุณลกั ษณะเด็กไทยในศตวรรษท่ี 21 สรปุ ไดดงั น้ี 89

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ภาพประกอบท่ี 4.8 คุณลักษณะเด็กไทยในโลกศตวรรษที่ 21 ทม่ี า : (สภาการศกึ ษา, 2560) นอกจากผูเรียนจะตองมีทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 โดยใช 3R 8C แลว การจัดสภาพแวดลอม หรือการจัดบรรยากาศในชั้นเรียนในศตวรรษที่ 21 ก็เปนส่ิงสําคัญท่ีจะสนับสนุนใหผูเรียนเกิดทักษะ ดงั กลาว ดงั นี้ 1. จัดสภาพหองเรียนใหเอื้อตอการเรียนรู เน่ืองจากผูเรียนใชเวลาอยูในหองเรียนมากกวาที่ อื่น หองเรียนจึงเอื้อตอการจัดการเรียนรู เชน หองเรียนสะอาด มีมุมความรู ปายนิทรรศการ ปาย นิเทศและหองเรียนตองมีจํานวนผูเรียนพอเหมาะจะทําใหผูสอนและผูเรียนใกลชิดกันมากท่ีสุด โดย กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดจํานวนท่ีเหมาะสมของนักเรียนตอหองเรียน แบงตามระดับการศึกษา ดงั นี้ จาํ นวนของนกั เรียนระดบั ปฐมวยั 30 คนตอหอ งเรยี น จาํ นวนของนกั เรียนระดบั ประถมศกึ ษา 30 คนตอหอ งเรียน จาํ นวนของนักเรียนระดบั มธั ยมศึกษา 40 คนตอ หอ งเรยี น 2. จัดการเรียนรูแบบ active learning โดยเนนใหผูเรียนไดเรียนรูอยางมีความหมาย ลงมือ กระทําดวยตนเอง สรางความรูดวยตนเอง มีการปฏิสัมพันธกับเพื่อนรวมช้ันและผูสอน ดําเนิน 90

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงกิจกรรมการจัดการเรียนรูท่ีเนนผูเรียนเปนสําคัญ เพ่ิมกระบวนการและกิจกรรมท่ีจะทําใหผูเรียนเกิด ความกระตือรือรนในการจะทํากิจกรรมตาง ๆ มากข้ึน และอยางหลากหลาย แลกเปล่ียน ประสบการณ โดยการพดู การเขยี น การอภิปราย เพมิ่ ทักษะการกลา แสดงออกใหกับผเู รียน 3. มสี อ่ื การสอนท่ที ันสมัย เนือ่ งจากเทคโนโลยีไดเขามามีอทิ ธิพลตอการดําเนินชีวิตของคนใน สังคม เพราะฉะนั้นผูเรียนควรจะรูเทาทันเทคโนโลยี และมีความจําเปนที่ในหองเรียนควรจะมีส่ิง เหลา นี้ดวย เชน การใชก ระดานอจั ฉริยะ การมีสัญญาณอินเทอรเนต การมีหองคนควาท่ีทันสมัย เพ่ือ อาํ นวยความสะดวกในการคนควา ดวยตนเองของผเู รยี น 4. เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผูสอน ควรเปล่ียนบทบาทจากผูถายทอดความรูมาเปนผูอํานวย ความสะดวกในการจดั การเรยี นรู ใหโอกาสผูเรียนไดแสดงความสามารถอยางเต็มที่ รับฟงขอเสนอแนะ ขอ ขัดแยงจากผูเรียน สรางสรรคและเรียนรูการใชเครื่องมือหรือเทคโนโลยีใหม ๆ คนควาหาความรูอยู ตลอดเวลา และสรางชมุ ชนแหงการเรยี นรเู พอื่ พฒั นาศักยภาพของตนเอง 5. เปลีย่ นแปลงพฤติกรรมของผเู รียน ใหผูเรียนไดเปนผูสรางความรูดวยตนเอง กระตือรือรน ที่จะเรียนรู เปนผูลงมือทํากิจกรรมดวยตนเอง ไดพูด ไดอภิปราย ไดเสนอความคิดเห็น ไดทํางาน รว มกับผูอ น่ื และปฏิบตั ติ ามกฎระเบยี บท่ีต้ังไว บทสรุป การพัฒนาผูเรียนใหมีทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 นั้น ตองใหความสําคัญกับท้ังระบบ โดยการบูรณาการประเด็นดังกลาวในมาตรฐานการจัดการเรียนการสอน การวัดและการประเมินผล หลกั สูตรการเรียนรู การจดั การเรยี นการสอน การสรา งบรรยากาศการเรยี นรู และการพฒั นาครูผูสอน เพื่อกอเกิดผลลัพธการเรียนรูท่ีจําเปนและการพัฒนาผูเรียนท่ีมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่พึง ประสงค ในการพฒั นาทักษะการเรยี นรใู นศตวรรษที่ 21 การใหความสําคัญกับกิจกรรมเสริมหลักสูตร ทัง้ ในระบบ นอกระบบ และอัธยาศยั เปนการชว ยเสริมสรา งทกั ษะการเรียนรูสําหรับผูเรียนในโรงเรียน ไดเปนอยางดี ระบบการพัฒนาทางวิชาชีพในศตวรรษท่ี 21 (21st Century Professional Development) ฝกฝนทักษะความรูความสามารถในเชิงบูรณาการ ใชมิติของการสอนดวยเทคนิค วิธีการสอนทหีลากหลาย ฝกฝนทักษะความรูความสามารถในเชิงลึกเกี่ยวกับการแกปญหา การคิด แบบวิจารณญาณ สามารถวิเคราะหผูเรียนไดทั้งรูปแบบการเรียน สติปญญา จุดออน จุดแข็ง ในตัว ผูเรียนและสามารถวิจัยเชิงคุณภาพที่มุงผลตอคุณภาพของผูเรียน พัฒนาความสามารถใหสูงขึ้น นําไปใชสําหรับการกําหนดกลยุทธและจัดประสบการณทางการเรียนไดเหมาะสมกับบริบททางการ เรียนรู ประเมินผูเรียนอยางตอเนื่อง เพ่ือสรางทักษะและเกิดการพัฒนาการเรียนรู แบงปนความรู ระหวางชุมชนทางการเรียนรู โดยใชชองทางหลากหลายในการส่ือสารให ผูเรียนจะเรียนอยางมี ความสขุ และไดผ ลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนดีเพียงใดน้ัน สิ่งท่ีมีบทบทสําคัญคือการจัดกิจกรรมการเรียนรู ในช้ันเรียนซ่ึงก็หมายถึงการจัดบรรยากาศในชั้นเรียนน่ันเอง ซึ่งการจัดบรรยากาศในชั้นเรียนจะชวย สรา งเจตคตทิ ด่ี ใี หกบั ผูเรยี นตอการเรียน 91

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงคําถามทบทวน 1. ลกั ษณะการจดั การเรียนรใู นศตวรรษที่ 21 ควรเปนอยางไร 2. คณุ ลกั ษณะของเด็กไทยในศตวรรษท่ี 21 เปนอยางไร 3. เพราะเหตุใดผูส อนจงึ ตอ งจดั การเรยี นรูใหสอดคลองกับทกั ษะในศตวรรษที่ 21 4. การสรางบรรยากาศการเรียนรูท่ีทาทาย (challenge) สามารถทําอยางไรไดบาง ให ยกตวั อยาง 5. สาเหตุใดบา งทที่ ําใหผเู รียนไมมีความสุขในชัน้ เรยี น 6. บรรยากาศการเรียนรูทางดานกายภาพ (physical atmosphere) เปนอยางไร ให ยกตวั อยางประกอบ 7. บรรยากาศการเรียนรูทางดานจิตวิทยา (psychological atmosphere) เปนอยางไร ให ยกตัวอยา งประกอบ 8. การจดั การเรียนรูแบบ active learning มลี กั ษณะอยา งไร 9. ผูสอนควรออกแบบกิจกรรมการเรียนรูอยางไรใหผูเรียนมีทักษะ critical thinking and problem solving 10. ผูสอนควรออกแบบกิจกรรมการเรียนรูอยางไรใหผูเรียนมีทักษะ computing and ICT literacy เอกสารอางองิ กะปุก. (2557). นักเรียนกราบแทบเทา ครูฝก สอนวันสดุ ทา ย แชรสนัน่ ทวติ เตอร. คน เม่ือ มกราคม 1, 2561, จาก https://education.kapook.com/view103863.html. ธรรมะ 5 นาท.ี (2551). สภาพหอ งเรียน. คนเมอ่ื มิถนุ ายน 23, 2561, จาก http://www.dhamma5minutes.com/webboard.php?id=7&wpid=0066. นิดา ลม่ิ สวุ รรณ. (2558). ภาวะไมย อมไปโรงเรยี น (school refusal). คน เม่ือ มถิ ุนายน 21, 2561, จากhttps://med.mahidol.ac.th/ramamental/generaldoctor/09042014-1218. เอกสารอา งองิ (ตอ) อมรรตั น เตชะนอก และคณะ. (2563). การจดั การศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน, 7, 9. สภาการศึกษา. (2560). คุณลักษณะเด็กไทยในศตวรรษท่ี 21 ความตองการกําลังคนยุค 4.0 หลัก 3RS X 8CS เดก็ ไทยในฝน . คน เมอื่ มถิ ุนายน 28, 2561, จาก http://www.krusmart.com/student-3rs8cs/. สุทธิวรรณ ตันติรจนาวงศ. (2560). ทิศทางการจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารสาขา มนษุ ยศาสตร สังคมศาสตร และศิลปะ, 10, 2. สุริยาพร นพกรเศรษฐกุล. ( 2561). ทักษะการจัดการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 ของครู โรงเรียน มัธยมศึกษา จังหวัดระยอง สังกัดสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต 18. การศกึ ษามหาบัณฑติ สาขาวชิ าการบรหิ ารการศึกษา คณะศกึ ษาศาสตร มหาวทิ ยาลัยบรู พา. 92

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงสุวิธิดา จรงุ เกียรตกิ ลุ . (2561). ทักษะการเรียนรใู นศตวรรษท่ี 21 (The Twenty-First Century Skills). คนเมื่อ กนั ยายน 30, 2563 จาก https://www.trueplookpanya.com/blog/content/66054/-teaartedu-teaart- teaarttea-. วจิ ารณ พานชิ . (2555). วิถีสรางการเรียนรูเ พ่อื ศิษยในศตวรรษท่ี 21. กรงุ เทพฯ : มูลนิธสิ ดศรี- สฤษด์วิ งศ. นันทวัน จันทรกลิ่น. (2557). การศึกษาปญหาและแนวทางการบริหารจัดการคุณภาพในการ พั ฒ น า ทักษะผูเรียนในศตวรรษท่ี 21 โรงเรียนบานเนินมะปรางสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษา พิษณุโลก เขต 2. วิทยานิพนธปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต (การบริหาร การศึกษา). บัณฑิตวทิ ยาลัยมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม. Good, C. V. (1976). Dictionary of education. New York: McGraw-Hill. Partnership for 21st Century Skills (PCS). (2009b). Framework definitions. Retrieved on September 17, 2020, from www.p21.org/documents/P21_Framework_Definitions.pdf. 93

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงบทที่ 5 การจดั ทําแผนการจัดการเรียนรู ภารกิจสําคัญอยางหนึ่งในกระบวนการนําหลักสูตรไปใชคือ การวางแผนการจัดการเรียนรู เพราะเปนสวนขยายของหลกั สูตร ซ่ึงจะชวยกาํ หนดแนวทางออกแบบการเรียนรู และการจัดกิจกรรม การเรียนรูแกครูผูสอนโดยยึดถือจุดประสงคของการเรียนรูและความคิดรวบยอดในหลักสูตรไวเปน หลัก ซง่ึ การจัดทาํ แผนการจัดการเรียนรูเปนภารกิจสําคัญของผูสอน ทําใหผูสอนทราบลวงหนาวาจะ สอนในหวั ขอ ใด เพ่ือจุดประสงคใ ด สอนดวยวธิ กี ารอะไร ใชส ่ือการเรยี นรแู ละวัสดุอุปกรณประเภทใด และจะมีวิธีการวัดผลประเมินผลโดยวิธีใด แผนการจัดการเรียนรูจะชวยใหผูสอนดําเนินการตาม ข้ันตอนที่ระบุไวอยางม่ันใจ สามารถจัดเตรียมส่ือการเรียนรูไดสอดคลองกับเนื้อหา สามารถ กําหนดเวลาในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูไดอ ยางชัดเจน เกดิ ความมั่นใจและตรงตามวัตถุประสงคของ หลักสูตร ดังนั้น ผูสอนจึงจําเปนตองมีความรูความเขาใจ เก่ียวกับความหมายของแผนการจัดการ เรียนรู ลักษณะของแผนการจัดการเรียนรูที่ดี ความสําคัญของแผนการจัดการเรียนรู ข้ันตอนการ จัดทาํ เพื่อใหการนําหลักสูตรไปใชเ กิดประสิทธิภาพมากทสี่ ดุ ความหมายของแผนการจดั การเรียนรู แผนการจัดการเรียนรูหรือแผนการสอนเปนเอกสารประกอบหลักสูตรท่ีสําคัญท่ีจะชวยให การนําหลักสูตรไปใชนั้นมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น นักการศึกษาไดอธิบายความหมายของแผนการจัดการ เรยี นรูไ วคลา ยคลึงและแตกตางกันไปบางดังนี้ ภพ เลาหไพฑูรย (2540, หนา 357) กลาววา แผนการสอน หมายถึงลําดับขั้นตอนและกิจกรรม ทั้งหมดของผูสอนและผูเรียน ท่ีผูสอนกําหนดไวเปนแนวทางในการจัดสถานการณใหผูเรียนเปลี่ยน พฤติกรรมไปตามวัตถุประสงค ณฐั วุฒิ กิจรงุ เรือง (2545, หนา 53) กลาววา แผนการจัดการเรยี นรู (lesson plan) หมายถึง การเตรียมการจัดการเรียนรูไวล วงหนา อยา งเปนระบบ และเปนลายลักษณอักษร เพื่อใชเปนแนวทาง ในการดําเนินการจัดการเรียนรูในรายวิชาใดวิชาหนึ่ง ใหบรรลุผลตามจุดมุงหมายที่หลักสูตรกําหนด แผนจัดการเรียนรูมี 2 ระดับไดแก ระดับหนวยการเรียน (unit plan) และระดับบทเรียน (lesson plan) นิคม ชมภูหลง (2545, หนา 180) กลาววา แผนการสอน หมายถึง แผนการหรือโครงการที่ จัดทํา เปนลายลักษณอักษร เพื่อใชในการปฏิบัติการสอนในรายวิชาใดวิชาหน่ึง เปนการเตรียมการ สอนอยางมรี ะบบและเปนเครือ่ งมือชวยใหค รูพัฒนาการจัดการเรยี นการสอนไปสูจ ุดประสงค และ จดุ มุงหมายของหลกั สตู รไดอ ยางมปี ระสทิ ธภิ าพ สุวิทย มูลคํา (2549, หนา 58) กลาววา แผนการจัดการเรียนรู คือ แผนการเตรียมการสอน หรือกาํ หนดกจิ กรรมการเรยี นรไู วล วงหนา อยา งเปน ระบบและจดั ทาํ ไวเ ปน ลายลักษณอักษร โดยมีการ รวบรวมขอมูลตาง ๆ มากาํ หนดกิจกรรมการเรยี นการสอน เพือ่ ใหผ เู รยี นบรรลุจดุ มงุ หมายทกี่ าํ หนดไว 96

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง อาภรณ ใจเท่ยี ง (2553, หนา 208) กลาววา แผนการสอน คือ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนการ สอน การใชส ื่อการสอนการวดั ผลประเมินผลใหส อดคลองกบั เนอ้ื หาและจดุ ประสงคท ี่กําหนดไวในหลักสูตร ชนาธิป พรกลุ (2555, หนา 85) กลา ววา แผนการจัดการเรียนรูเปนแนวทางการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนไวลวงหนา ทําใหผูสอนมีความพรอมและมั่นใจวาจะสามารถสอนไดบรรลุ วตั ถุประสงคท ก่ี ําหนดไวแ ละดําเนินการสอนไดราบรืน่ จากการอธิบายความหมายของแผนการจัดการเรียนรูโดยนักการศึกษาและนักพัฒนา หลักสูตรสามารถสรุปไดวา แผนการจัดการเรียนรู หมายถึง แนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนรูท่ี ผูสอนจดั ทําไวเปนลายลักษณอักษรลวงหนาไวอยางเปนระบบ เพ่ือใหผูสอนไดดําเนินการจัดกิจกรรม การเรยี นรตู ามแผนที่ไดวางไวโ ดยมจี ุดมงุ หมายคอื ใหผเู รยี นบรรลวุ ัตถปุ ระสงคตามทีต่ ้ังไว ลกั ษณะของแผนจัดการเรยี นรูทด่ี ี แผนการจัดการเรียนรู มีหลายรูปแบบ แตละรูปแบบมีองคประกอบท่ีแตกตางกันไปบาง แต ยงั คงองคประกอบหลักไวอยู ซึ่งครูผูสอนสามารถออกแบบกิจกรรมการจัดการเรียนรูใหเหมาะสมกับ บรบิ ทการสอนของตน นักการศึกษาไดอธิบายลักษณะของแผนการจัดการเรียนรูท่ีดีไวคลายคลึงและ แตกตางกนั ไปบา งดังนี้ ชัยยงค พรหมวงศ (2537, หนา 201-208) กลาววา การเขียนแผนท่ีดีนั้น ควรเขียน ครอบคลุม เน้ือหา และตองไมเขียนพฤติกรรมของครูลงในแผนการสอน พึงระลึกเสมอวานักเรียนเปนผูแสดง ครูเปน เพียงผแู นะนํา แบบเรียนหรอื แผนใด ๆ มิใชคัมภีรหรือกฎหมายที่ครูตองปฏิบัติตามไปเสียหมด จะตอง นําไปพิจารณาถึงความเหมาะสม ปรับใชใหเหมาะสมแกบุคคล โอกาสและสถานท่ี จึงนับวาเปนครูท่ี มีประสทิ ธภิ าพอยางแทจ ริง การทําแผนการสอน ไมวาจะเปนลักษณะและรูปแบบใด จะตองคํานึงถึง สิง่ ตอ ไปนี้เปน สาํ คัญ 1. จดุ ประสงคการเรียนรตู อ งชัดเจน 2. กิจกรรมควรนําไปสผู ลการเรียนตามจดุ ประสงคไดจริง 3. ระบุพฤติกรรมนักเรียนและพฤติกรรมผูสอนอยางชัดเจน ในการอํานวยความสะดวกแก นักเรยี นใหเกดิ การเรียนรู 4. ส่ือการเรียนการสอนจะตองมีคุณคา มีความหลากหลาย ท้ังของจริง ภาพ แผนภูมิ เอกสาร ใบ ความรู 5. วธิ กี ารวดั ผลควรชดั เจนตามจดุ ประสงคการเรียนรู ณัฐวุฒิ กิจรุงเรือง (2545, หนา 66) กลาววา แผนการจัดการเรียนรูที่ดี ตองมีลําดับข้ันตอน การจัดการเรียนรู โดยคํานึงถึงขั้นตอนการสอนตามธรรมชาติวิชา และจุดประสงคการเรียนรู การ กําหนดเนื้อหาตองสอดคลองกับจุดประสงคเหมาะสมกับวัยและความสามารถของผูเรียน และเน้ือหา ทีจ่ ะใหผ ูเ รยี นเรียนรูตองเรียงตามลําดบั บรู ชยั ศริ ิมหาสาคร (2545, หนา 5) กลา ววา แผนการจัดการเรียนรูที่ดีตองมีสวนประกอบอยาง นอย 3 สว น คือ จดุ ประสงคก ารเรียนรูท่ตี อ งการใหเกิดขึ้นกับผูเรียน (objective) การเรียนการสอนที่จะ ทําใหบ รรลุจุดประสงคการเรียนรูท ตี่ ง้ั ไว (learning) และการวัดและประเมินผล เพื่อตรวจสอบวา ผูเรียน บรรลุจุดประสงคการเรียนรูท่ีตั้งไวหรือไม (evaluation) ในสวนของส่ือการสอนจะตองสัมพันธกับ 97

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงจุดมุงหมายและเรื่องที่จะสอน เหมาะสมกับความรูและประสบการณของผูเรียน เหมาะสมกับวัยและ ระดบั ชัน้ ของผเู รยี น เนอ้ื หาและวิธีใชไมยุงยากซับซอน นาสนใจ และทันสมัย เปดโอกาสใหผูเรียนมีสวน รวมในการใช และสามารถนํามาใชในกจิ กรรมการเรียนการสอนไดสะดวก รุจิร ภูสาระ (2545, หนา 159) กลาววา แผนการจัดการเรียนรูท่ีดีจะตองสามารถตอบคําถามได ดงั น้ี 1. จะใหน กั เรียนมคี ุณสมบตั ิทพี่ ึงประสงคอ ะไรบา ง 2. จะเสริมสรา งกจิ กรรมเพือ่ พัฒนาผเู รียนอะไรบาง จึงจะทาํ ใหนักเรียนบรรลุผลตามจุดประสงค 3. ครจู ะตองมบี ทบาทอยา งไรในการจดั กจิ กรรม ตงั้ แตครูเปนศูนยกลางจนถึงนักเรียนเปนผูจัดทํา เอง 4. จะใชสอ่ื /อปุ กรณอ ะไรจึงชว ยใหนักเรียนบรรลุจดุ ประสงค 5. จะรไู ดอ ยางไรวา นักเรียนเกิดคุณสมบัติตามที่คาดหวงั ไว สมนึก ภัททยิ ธนี (2546, หนา 5) ไดกลาวถึงลกั ษณะท่ดี ีของแผนไวดงั น้ี 1. เนื้อหาตอ งเขียนเปนรายคาบ หรอื รายช่ัวโมงตารางสอน โดยเขียนใหสอดคลองกับช่ือเรื่อง ใหอ ยูใ นโครงการสอน และเขยี นเฉพาะเนื้อหาสาระสําคัญพอสังเขป (ไมควรบันทึกแผนการสอนอยาง ละเอยี ดมาก ๆ เพราะจะทํา ใหเกดิ ความเบือ่ หนา ย) 2. ความคิดรวบยอด หรือหลักการสําคัญ ตองเขียนใหตรงกับเนื้อหาท่ีจะสอนสวนนี้ ถือวาเปน หัวใจของเรื่องครูตองทําความเขาใจในเนื้อหาท่ีจะสอนจนสามารถเขียนความคิดรวบยอดไดอยาง มี คณุ ภาพ 3. จดุ ประสงคเ ชงิ พฤตกิ รรม ตองเขยี นใหส อดคลอง กลมกลืนกับความคิดรวบยอด มิใชเขียน ตามอําเภอใจไมใชเขียนสอดคลองเฉพาะเน้ือหาที่จะสอนเทานั้นเพราะจะไดเฉพาะพฤติกรรมท่ี เกี่ยวกับ ความรูค วามจํา สมองหรือการพฒั นาของนักเรยี นจะไมไดรับการพัฒนาเทา ทค่ี วร 4. กจิ กรรมการเรียนการสอน โดยยึดเทคนคิ การสอนตาง ๆ ทีจ่ ะชวยใหนกั เรยี นเกดิ การเรยี นรู 5. สื่อทีใ่ ชค วรเลือกใหส อดคลองกับเนื้อหา ส่ือดังกลาวตองชวยใหนักเรียนเกิดความเขาใจใน หลักการไดง า ย 6. วดั ผลโดยคํานึงถึงเน้ือหา ความคิดรวบยอด จุดประสงคเชิงพฤติกรรมและชวงที่ทําการวัด (กอนเรียน ระหวางเรียน หลังเรียน) เพื่อตรวจสอบวาการสอนของครูบรรลุจุดมุงหมายที่ต้ังไวหรือไม อาภรณ ใจเทย่ี ง (2553, หนา 228) กลาววา ลกั ษณะของแผนการจัดการเรียนรูที่ดีมีลักษณะ ดงั น้ี 1. เปนกิจกรรมการเรียนรูที่ใหผูเรียนไดลงมือปฏิบัติใหมากท่ีสุด โดยมีผูสอนเปนผูใหคําแนะนํา สงเสรมิ หรอื กระตุนใหก ิจกรรมท่ีผเู รียนดําเนินการเปนไปตามจุดประสงคการเรียนรทู ่ีกําหนดไว 2. เปนกิจกรรมท่ีเปดโอกาสใหผูเรียนคนพบคําตอบ หรือทําสําเร็จดวยตนเองโดยผูสอนตอง ลดบทบาทจากผูบอกคําตอบมาเปนผูคอยกระตุนดวยคําถามหรือปญหา ใหผูเรียนคิดแกไขหรือหา แนวทางไปสคู วามสําเรจ็ ในการทํากิจกรรมดว ยตวั เอง 3. เปนกจิ กรรมท่ีมุง ใหผูเรียนรับรู และเรียนรูอยางเปนกระบวนการ และสามารถทํากระบวนการ ไปใชไดจรงิ ในชีวิตประจาํ วนั 98

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 4. เปนกิจกรรมที่ผูสอนไดใชนวัตกรรมการเรียนรูตาง ๆ ท่ีสอดคลองกับจุดประสงคการเรียนรู เหมาะสมกับสาระการเรยี นรูแ ละผูเ รยี น 5. เปน กจิ กรรมทีส่ ง เสริมการใชป ระโยชนจากวสั ดอุ ปุ กรณแ หลง การเรียนรใู นชมุ ชนและภมู ปิ ญญา ทองถน่ิ จากแนวคดิ ของนกั การศึกษาเก่ียวกับลักษณะของแผนการจัดการเรียนรูที่ดีน้ัน สามารถสรุป ไดวา แผนการเรียนรูควรมีองคประกอบที่ครบถวน มีรายละเอียดของการจัดกิจกรรมท่ีชัดเจน เม่ือ อานแลวสามารถนําไปปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรูได มีจุดประสงคและการวัดผลประเมินผลท่ี สอดคลองกัน มีการสงเสริมใหผูเรียนเปนผูลงมือกระทํามากที่สุด และเปดโอกาสใหผูเรียนเปนผู คนพบดว ยตนเอง เนนทกั ษะกระบวนการในการสรางความรูโดยตวั ผูเรยี นเอง องคประกอบของแผนการการจัดการเรียนรู ในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรูนั้น ผูสอนทุกคนยอมมุงหวังที่จะใหผูเรียนไดเกิดการ เรียนรูตามจุดประสงคการเรียนรู (objective) ที่ต้ังเอาไวในหลักสูตร ซ่ึงเปนส่ิงที่ตองการใหเกิดกับ ผูเรียนดานแรกคือดานพุทธิพิสัย (cognitive) คือ การต้ังจุดประสงคท่ีเนนใหเกิดความเปลี่ยนแปลง ทางดานสติปญญา ความเฉลียวฉลาด สามารถเขาใจในเนื้อหา และทฤษฎีตาง ๆ สวนดานตอมาเปน ดา นทกั ษะพสิ ัย (skill) คอื การตงั้ จุดประสงคที่เนนใหผูเรียนความสามารถทางปฏิบัติ (hand) เนนใน ทักษะกระบวนการตา ง ๆ ใหผูเรียนไดลงมือกระทําดวยตนเอง การฝกฝน และดานสุดทายคือดานจิต พิสัย (affective) คือ การตงั้ จดุ ประสงคท เ่ี นน คุณธรรม และจิตใจ (heart) ซึ่งเปนส่ิงที่จะทําใหผูเรียน มีความสขุ กับการเรียน มีความเออ้ื เฟอเผื่อแผ เปน ผูใฝด ีและใชช วี ิตอยใู นสงั คมไดอ ยางมีความสุข สวน จะบรรลวุ ัตถุประสงคทตี่ งั้ ไวห รอื ไมนนั้ กิจกรรมตอ มาท่ตี องดําเนินการคือ การเรียนรู (learning) หรือ กิจกรรมการเรียนรูนั่นเอง ซ่ึงผูสอนจะตองคัดเลือกสาระการเรียนรู เน้ือหาวิชาที่สอดคลองกับ จุดประสงคการเรียนรู และออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนใหเปนไปในแนวทางเดียวกันโดย คํานึงถึงกิจกรรมท่ีจะทําไปสูการบรรลุจุดประสงค โดยเลือกทักษะและเทคนิคการจัดการเรียนรู ทฤษฎกี ารเรียนรู จิตวิทยาการเรยี นรมู าใชใ นกจิ กรรม สวนในการเลือกใชสื่อการจัดการเรียนรูน้ันควร เปนส่ือท่ีมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล เพื่อใหผูเรียนเกิดการเรียนรูมากท่ีสุด และอีกกระบวนการ หนึ่งคือการวัด และประเมินผล (evaluation) เปนการตรวจสอบวาผูเรียนมีพฤติกรรม หรือลักษณะ พึงประสงค ตามจุดประสงคการเรียนรูมากนอยเพียงใดแนวการจัดการเรียนรูจะมีความแตกตางกัน บางแผนมีรายละเอียดมาก บางแผนจะนําแคสวนที่สําคัญเทานั้นมาลงในแผนการจัดการเรียนรู องคประกอบของแผนการจัดการเรียนรูเกิดข้นึ จากความพยายามตอบคําถามดงั ตอไปนี้ 1. จะสอนอะไร น่ันคือการคัดเลือกเน้ือหาท่ีสอดคลองกับจุดประสงคที่ต้ังไว โดยสวนมาก หนังสือเรียนจะมีการเรียบเรียงเน้ือหาที่สอดคลองกับมาตรฐานและตัวชี้วัดจากหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ไวแลว 2. สอนแลวผูเรียนควรมีพฤติกรรมเปนอยางไร นั่นคือ การต้ังจุดประสงคการเรียนรูและ จุดประสงคนั้นจะเปนเชิงพฤติกรรมคือ ความคาดหวังของผูสอนที่จะใหเกิดการเรียนรูโดยแสดงออก ทางพฤติกรรมตาง ๆ ท้ัง 3 ดานคือดานพุทธิพิสัย ดานทักษะพิสัยและดานจิตพิสัย ซ่ึงโดยปกติแลว 99

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงผูสอนนิยมเขยี นเฉพาะดา นพทุ ธิพิสยั เทานั้นคือ เนนแตทางดานเนอื้ หาวิชาหรอื ดานพุทธิพิสัย แตไมให ความสําคญั กบั ดานอน่ื เพราะฉะน้ันจดุ ประสงคจ งึ ควรครบท้ัง 3 ดานเพอื่ พัฒนาผูเรียนทกุ ดาน 3. ใชวธิ กี ารใดในการสอน เปนการออกแบบกจิ กรรมการเรยี นรูทจี่ ะทาํ ใหผูเ รยี นบรรลวุ ตั ถุประสงค ดวยวิธีการที่เนนใหผูเรียนสรางความรูดวยตนเอง เนนกิจกรรมที่สนับสนุนใหผูเรียนเรียนแบบ active learning ในการจัดการเรียนรูนั้น ผูส อนสามารถจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนไดห ลากหลายวธิ แี ละสามารถ เลือกใชไดตามความเหมาะสมกับผเู รยี น กบั แตล ะสถานการณ และแตล ะสงิ่ แวดลอม และใหคํานึงถงึ ผเู รียน เปนหลกั 4. ตองเตรียมอะไรบางเพื่อใชประกอบการสอน น่ันคือ การจัดหาสื่อการจัดการเรียนรูท่ี เหมาะสมกับเน้ือหา วัย ประสบการณของผูเรียนอีกท้ังสื่อยังตองมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล นํามาใชไดจริง วัสดุ อุปกรณตาง ๆ ท่ีสนับสนุนการเรียนรูเชน เครื่องฉายประเภทตาง ๆ ไมโครโฟน เคร่ืองขยายเสียง อยูในสภาพดีหรือไม ใชงานไดหรือไม อีกทั้งแหลงเรียนรูตาง ๆ ก็ควรมีใหผูเรียนได ศกึ ษาคน ควาดวยตนเอง 5. จะทราบไดอยางไรวาผูเรียนเกิดการเรียนรูหรือไม น่ันคือการวัดและประเมินผลน่ันเอง เม่อื กระบวนการจัดการเรยี นรูจ บลง จงึ มีการวดั ผลซง่ึ อาจทําไดหลายวิธี เชนการสังเกตพฤติกรรมของ ผูเรียน การใหผูเรียนทําแบบทดสอบ การสอบถามความคิดเห็น ผูสอนควรเลือกวิธีการท่ีเหมาะสม โดยยึดตามจดุ ประสงคการเรยี นรูท ่ตี งั้ ไวเปน หลัก 6. จะทราบไดอ ยางไรวาแผนการจดั การเรียนรจู ัดทาํ ขึน้ ดีพอทีจ่ ะนาํ ไปใชในหองเรียน ในสวน นี้ผูสอนจะเสนอแผนการจัดการเรียนรูใหกับผูบังคับบัญชาตรวจสอบความถูกตองเหมาะสม เพ่ือขอ คําแนะนาํ แกไขกอนท่จี ะนาํ ไปใชจรงิ อาจจะเปน หวั หนากลมุ สาระ ฝายวิชาการ หรือผูอาํ นวยการกไ็ ด 7. เม่ือสอนเสร็จแลวจะทําอยางไรตอ นั่นคือการจัดทําบันทึกหลังการจัดการเรียนรู เพื่อใหทราบ ถึงผลที่เกิดข้ึน ประสบความสําเร็จเพียงใด ผูเรียนมีการสะทอนกลับอยางไร เกิดปญหาอะไรข้ึนบาง จะมี วิธีแกไขปญหาอยางไร หาขอเสนอแนะในการจัดทําแผนการเรยี นรูครั้งตอไป จากคําถามดังกลาวขางตนจะนําไปสูการกําหนดองคประกอบของแผนการจัดการเรียนรู เพื่อใหสามารถตอบคําถามได ซงึ่ องคป ระกอบของแผนการจดั การเรียนรูน้ันจะแตกตางกันออกไปตาม แนวคิดของนักการศึกษาแตมีจุดสนใจสําคัญรวมกันอยูหลายขอ เพ่ือใหเห็นไดชัดเจน จึงขอเสนอ แนวคดิ ในการจัดองคป ระกอบของแผนการจัดการเรยี นรดู ังน้ี สาํ ลี รักสุทธี และคณะ (2544, หนา 136-137) กลาวา แผนการเรียนรู (lesson plan) โดย การบูรณาการของหนว ยศกึ ษานิเทศก ประกอบดวย 9 หวั ขอดังตอไปน้ี 1. สาระสาํ คญั (concept) เปนความคิดรวบยอดหรือหลักการของเร่ืองหนึ่งที่ตองการใหเกิด กับนักเรยี น เมอ่ื เรียนตามแผนการสอนแลว 2. จดุ ประสงคก ารเรยี นรู (learning objective) เปน การกาํ หนดจุดประสงคที่ตองการใหเกิด กับผูเรยี น เมื่อเรียนจบตามแผนการสอนแลว 3. เนื้อหา (content) เปนเนอ้ื หาท่จี ดั กิจกรรมและตองการใหน ักเรยี นเกดิ การเรียนรู 4. กิจกรรมการเรียนการสอน (instructional activities) เปนการสอนขั้นตอนหรือกระบวนการ จัดกจิ กรรมการเรียนการสอน ซึ่งนําไปสูจ ุดประสงคท่ีกาํ หนด 100

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 5. ส่ือและอุปกรณ (instructional media) เปนสื่อ และอุปกรณที่ใชในกิจกรรมการเรียน การสอน ทกี่ ําหนดไวในแผนการสอน 6. การวัดผลและประเมินผล (measurement and evaluation) เปนการกําหนดข้ันตอน หรือวิธกี ารวัดและประเมินผล วานักเรียนบรรลุจุดประสงคตามท่ีระบุไวในกิจกรรมการเรียนการสอน แยกเปน กอนสอน ระหวางสอน และหลังสอน 7. กิจกรรมเสนอแนะ เปน กจิ กรรมทบ่ี ันทกึ การตรวจแผนการสอน 8. ขอเสนอแนะของผูบังคับบัญชา เปนการบันทึกตรวจแผนการสอนเพื่อเสนอแนะหลังจาก ไดต รวจสอบความถกู ตอง การกาํ หนดรายละเอียดในหวั ขอตา ง ๆ ในแผนการสอน 9. บันทึกการสอน เปนการบันทึกของผูสอน หลังจากนําแผนการสอนไปใชแลวเพื่อเปนการ ปรับปรุงและใชใ นคราวตอไป มี 3 หวั ขอ คือ 9.1 ผลการเรียน เปนการบันทึกผลการเรียนดานสุขภาพและปริมาณท้ัง 3 ดาน คือดาน พุทธพิ สิ ยั จติ พสิ ยั และทักษะพสิ ยั ซ่งึ กําหนดในข้ันกจิ กรรมการเรยี นการสอนและการประเมนิ 9.2 ปญหาและอุปสรรค เปนการบันทึก ปญหาและอุปสรรคท่ีเกิดขึ้นในขณะสอน กอน สอน และหลงั ทาํ การสอน 9.3 ขอเสนอแนะ/แนวทางแกไข เปนการบันทึกขอเสนอแนะเพื่อแกไขปรับปรุงการเรียน การสอน ใหเกดิ การเรยี นรู บรรลุจดุ ประสงคข องบทเรยี นท่ีหลักสูตรกําหนด อาภรณ ใจเท่ียง (2553, หนา 213-216) กลาวไววา แผนการจัดการเรียนรู ประกอบดวย หวั ขอสําคัญ ดังตอ ไปนี้ สว นนาํ : รายวชิ า/กลุม ชั้น ช่อื หนวยการเรยี นรู หรือช่ือแผนการจัดการเรียนรู จํานวนเวลาท่ี สอน 1. จดุ ประสงคการเรียนร/ู ผลการเรยี นรูที่คาดหวงั 2. สาระการเรยี นรู 3. กระบวนการจัดการเรยี นรู 4. การวัดผล ประเมินผลการเรยี นรู 5. แหลง การเรยี นรู 6. บนั ทึกผลการจัดการเรยี นรู แผนการจัดการเรียนรูมีองคประกอบท่ีสําคัญท่ีทุกแผนจะตองมีคือ หัวเร่ืองที่จะสอนซ่ึง สามารถตั้งชื่อเรื่องที่เหมาะสมกับวัยของผูเรียนได จํานวนช่ัวโมงเรียน ตองระบุใหชัดเจนและ เหมาะสมกับจํานวนเนื้อหาที่นํามาสอน สาระสําคัญ จะกลาวโดยสรุปเพื่อใหมองเห็นความสําคัญของ การเรียนในเร่ืองน้ัน ๆ จุดประสงคการเรียนรู ตองเขียนใหครอบคลุมดานพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย จิต พิสัย และเขียนใหชัดเจนและบอกไดวาเม่ือเรียนจบบทเรียนแลวผูเรียนสามารถทําอะไรไดบาง กิจกรรมการเรียนการสอน ตองเขยี นใหชัดเจนเปนขัน้ ตอน โดยในสวนนี้จะแตกตางกันไปตามรายวิชา ทีส่ อน เชน การสอนภาษาจะมขี ั้นตอนการสอนทแ่ี ตกตา งจาก การสอนวทิ ยาศาสตรและการสอนกีฬา ประเภทตาง ๆ การใชสื่อ/อุปกรณการเรียนการสอน ตองมีความเหมาะสมกับวัยของผูเรียนควร คํานึงถึงประสิทธิผลและประสิทธิภาพของสื่อ และสุดทายการวัดผลประเมินผลจะตองวัดไดตาม จดุ ประสงคที่ตง้ั ไว 101

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงความสําคญั ของแผนการจัดการเรยี นรู แผนการจัดการเรียนรูเปรียบเสมือนแผนที่ ท่ีจะนําพาผูสอนเดินทางไปสูความสําเร็จในการ จัดการเรียนรู เพราะแผนการจัดการเรียนรูสามารถบอกขั้นตอนการดําเนินการ บอกส่ิงท่ีจะตอง เตรียมพรอมในการจัดการเรียนรู โดยปกติกอนทําการจัดการเรียนรูทุกคร้ัง ผูสอนจะวางแผนการ เรียนรูโดยเขยี นแผนการจดั การเรยี นรู ผูส อนจะเลอื กกิจกรรมไปพรอ ม ๆ กบั การเขียนแผนการจัดการ เรยี นรู ถา ผูสอนออกแบบการเรียนรูกอนการเขียนแผนการจัดการเรียนรู ผูสอนจะพบวาเขียนแผนได งายขึ้นไมว าจะสอนเร่ืองอะไร (ชนาธิป พรกุล (2555, หนา 109) สอดคลองกับ เอกรินทร ส่ีมหาศาล (2545, หนา 409) ท่ีไดกลาวถึง ความสําคัญของแผนการจัดการเรียนรูวา การวางแผนจัดการเรียนรู จะชวยใหผ สู อนทราบวา ในแตล ะสัปดาหหรือแตละชว่ั โมงผสู อนควรจะสอนรายวิชาใด ขอบขายสาระ การเรียนรูครอบคลุมเร่ืองราวอะไรบาง รวมท้ังการสํารวจสภาพปญหาตาง ๆ ท่ีจะชวยใหผูสอนเกิด ความมั่นใจในการจัดการเรียนรูและสามารถทําการประเมินผลผูเรียนทําใหผูเรียนสามารถพัฒนา ตนเองในดานตาง ๆ ไดตามเปาหมายเพราะฉะนั้นแผนการจัดการเรียนรูจึงมีความสําคัญมาก หาก ผูเรียนจัดทําแผนการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพก็ยอมจะทําใหการจัดกิจกรรมการเรียนรูมี ประสิทธิภาพเชน กัน ซง่ึ ความสาํ คญั ของแผนการจดั การเรียนรมู ดี ังตอ ไปน้ี 1. เปนคูมือในการจัดการเรียนรูชวยใหผูสอนสามารถดําเนินการจัดการเรียนรูตามขั้นตอนที่ ไดกําหนดไว ชวยใหเกิดความสะดวกในการจัดการเรียนรู ทําใหจัดการเรียนรูไดเน้ือหาครบถวนตรง ตามหลักสูตร และจัดกจิ กรรมการเรียนรูไ ดท ันเวลา 2. ผูส อนทานอืน่ สามารถสอนแทนไดใ นกรณที ีผ่ ูสอนไมส ามารถเขา สอนได 3. ผสู อนทราบวัตถปุ ระสงคใ นการสอน ทาํ ใหไมออกนอกเน้อื หาที่กําหนดไวและทําใหวัดและ ประเมนิ ผลไดง า ย 4. ผูส อนเกดิ ความมัน่ ใจในการสอนมากขึน้ 5. สามารถนาํ เผยแพรเพอ่ื เปนวทิ ยาทานไดและสามารถปรับปรุงเพ่ือนําเสนอเปนผลงานทาง วิชาการได 6. ผสู อนสามารถเตรียมสอื่ การจัดการเรยี นรู วัสดุ อุปกรณเพื่อใชใ นการจัดการเรียนรู 7. เปน หลักฐานในการจัดการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ เน่ืองจากแผนการจัดการเรียนรูจะ ถูกจัดทําอยางเปนระบบและมีการตรวจสอบความถูกตองเหมาะสมจากหัวหนากลุมสาระการเรียนรู หรือผูอํานวยการโรงเรียน 8. เปนเคร่ืองมือในการพัฒนาศักยภาพของผูสอน เพราะแผนการจัดการเรียนรูมีองคประกอบ ทา ยแผนคอื บนั ทกึ หลังการจดั การเรียนรูซ่ึงตองบนั ทึกผล ปญหาท่ีเกิดขน้ึ และวิธีการแกไข รปู แบบของแผนการจดั กจิ กรรมการเรียนรู แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูไมมีรูปแบบตายตัว ไมมีแผนการจัดการเรียนรูใดท่ีสมบูรณ แบบและนําไปใชไดทุกสถานศึกษา รูปแบบของแผนการเรียนรูจะข้ึนอยูกับสถานศึกษาแตละแหงจะ กําหนด วาควรจะมีองคประกอบใดบาง แตอยางไรก็ตามแผนการจัดการเรียนรูสวนใหญจะคลายคลึง กนั ซ่งึ สรุปไดเ ปน 2 รูปแบบดังนี้ 102

1. รปู แบบแผนการจัดการเรียนรูแบบเรียงหัวขอ เปนรูปแบบที่จัดทําไดงายเพราะเขียนแตละ องคป ระกอบเรียงเปนลําดับกอนหลัง ไมตองยุงยากกับการตีตาราง และไมเสียพ้ืนที่กับชองวางในตาราง แตมขี อ เสียคอื ไมสามารถมองเห็นความสัมพันธขององคประกอบตาง ๆ ตัวอยางของแผนการจัดการ เรยี นรแู บบเรียงหัวขอมลี ักษณะดังน้ี แผนการจัดการเรียนรูท่ี…….. มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง กลุมสาระการเรยี นรู…………………………… ชั้น มัธยมศึกษาปท ่ี …………. เร่ือง………………………………………………….. เวลา………………………………… วชิ า…………………………………………………... สอนวันท่ี………… อ. ผูส อน …………………………. ตวั ชี้วดั …………………………………………………………………………………………………………………………………… สาระสาํ คัญ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… จุดประสงคการเรียนรู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… สาระการเรยี นรู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 103

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงสื่อการจดั การเรียนรูและแหลงเรยี นรู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… การวดั ผลและการประเมินผล จุดประสงคก ารเรียนรู ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… วธิ กี ารวัด ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… เคร่อื งมือทใ่ี ชใ นการวดั ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… เกณฑ ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… กจิ กรรมเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ขอ เสนอแนะของหัวหนา สถานศึกษา หรอื ผูท่ไี ดรบั มอบหมาย (ตรวจสอบ/เสนอแนะ/รับรอง) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงชอ่ื ………………………………………………. (…………………………...……………….) ตาํ แหนง…………………………………………... วันท…่ี ……เดือน…………..พ.ศ……. 104

บันทึกหลงั การสอน ผลการสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ปญหาท่เี กดิ ขึ้น ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… วธิ ีการแกปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง (ลงชอื่ )…………………………………..ผูสอน (…………………………………..) วนั ท่…ี ……..เดอื น…………………………พ.ศ……….. 2. รูปแบบแผนการจัดการเรียนรูแบบก่ึงตาราง เปนรูปแบบท่ีมี 2 ลักษณะคือ สวนแรกเปน แบบเรียงหัวขอ และตอมาเปน แบบตาราง ทาํ ใหเหน็ ความสมั พนั ธขององคประกอบมากขึ้น ดงั ตัวอยาง แผนการจัดการเรียนรูที่….. กลุมสาระการเรียนรู…………………………… ช้ัน มัธยมศึกษาปท ่ี …………. เรอ่ื ง………………………………………………….. เวลา………………………………… วชิ า…………………………………………………. สอนวันที…่ ……… อ. ผสู อน …………………………. ตวั ชี้วัด…………………………………………………………………………………………………………………………………… สาระสาํ คัญ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… สาระการเรยี นรู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 105

จุดประสงคการ การจัดกิจกรรมการ ส่ือการจัดการเรยี นรู การวดั ผล/ เรียนรู เรียนรู และแหลงเรยี นรู ประเมินผล มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง กจิ กรรมเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ขอเสนอแนะของหัวหนาสถานศกึ ษา หรือผูท่ีไดร ับมอบหมาย (ตรวจสอบ/เสนอแนะ/รับรอง) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงชอ่ื ………………………………………………. (…………………………...……………….) ตําแหนง…………………………………………... วันที่………เดอื น…………..พ.ศ……. บันทึกหลังการสอน ผลการสอน 106

……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ปญ หาที่เกดิ ขึ้น ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… วธิ ีการแกป ญ หา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง (ลงช่ือ)…………………………………..ผสู อน (…………………………………..) วนั ที่………..เดอื น…………………………พ.ศ……….. ตัวอยา งแผนการจัดการเรียนรู แผนการจัดการเรยี นรทู ่ี 1 กลุมสาระการเรียนรู ภาษาตา งประเทศ ช้ัน ประถมศึกษาปท ่ี 3 เร่ือง Who am I? เวลา 50 นาที วิชา 13101 ภาษาอังกฤษ สอนวันที่ 22 สิงหาคม 2565 อ. ผสู อน ผศ.ดร. วนดิ า สาระติ ตัวชี้วดั ต 1.3 ป.3/1 พดู ใหขอมลู เกย่ี วกบั ตนเองและเรื่องใกลตวั สาระสําคัญ การพูดแนะนาํ ตนเอง เปนการกลาวถึงประวตั ิสว นตวั ของตนเองใหผ อู นื่ ไดร ับรูถึงความ เปนมาของตนเอง ทาํ ใหบ ุคคลอื่นรูจ ักตนเองมากขึ้น จดุ ประสงคการเรียนรู 1. ผูเรียนสามารถบอกคาํ ศัพทเกีย่ วกบั การแนะนาํ ตนเองได 2. ผูเรียนสามารถแนะนําตนเองเปน ภาษาองั กฤษได 3. ผูเรยี นสามารถถามขอ มลู ผูอ่ืนเปน ภาษาอังกฤษได 4. ผูเ รยี นสนทนากบั ผอู ่ืนอยา งมีมารยาท สาระการเรียนรู 107