วรยุทธ์ ทิพย์เที่ยงแท้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 92 ภาพท่ี 3.42 ลักษณะการถีบข้างดว้ ยเท้าซ้ายแขนซ้ายเหยยี ดไปทางขาที่ถบี แขนขวายกป้องกนั หนา้ ไว้ ที่มา : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) จุดแข็ง จุดอ่อน และการแก้ไข จุดแข็งของลีลาไม้ตายถีบข้างสามารถทำให้คู่ต่อสู้เสีย หลัก จุดอ่อนอยู่ที่ขาดความชำนาญ วิธีแก้ไข คือ ต้องฝึกซ้อมให้ชำนาญคล่องตัว มีจังหวะและถีบได้ อย่างรวดเร็ว ดังคำกล่าวที่ว่า “มันมีคะแนนถ้าคะแนนเราใกล้เคียง สูสีกันเนี่ย ถ้าเราถีบได้รุนแรง สามารถทำให้คู่ต่อสู้เสียหลักได้ คะแนนเราก็จะนำไปทันที... จุดอ่อนของไม้ตายอยู่ที่ขาดความ ชำนาญ... มันอยู่ตรงที่ความเคยชิน ถ้าเราชำนาญเราเข้าไปกระโดดถีบ ถ้าคู่ต่อสู้มองเห็นคู่ต่อสู้ สามารถแก้ได้เราก็จะเสียหลักเอง... วิธีการแก้ไขและพัฒนา... โดยการฝึกซ้อมเรื่อย ๆ จนได้ ความเร็ว ถ้าเข้าจงั หวะไดเ้ รว็ คู่ตอ่ สู้ ไม่สามารถแก้เกมเราได้อยู่ทค่ี วามคล่องตัว” สรุปได้ว่า วิธีการปฏิบัติถีบข้างใช้ในจังหวะที่คู่ต่อสู้เผลอทำให้ตัวคู่ต่อสู้ล้มลงได้ เป้าหมายอยู่ที่หน้าท้องคู่ต่อสู้ เทคนิคการถีบ ตัวเราจะออกข้างแขนจะขนานกับขาที่ถีบ ส่วนมือตรง ข้ามจะอยทู่ ีค่ าง จุดแข็งของการถีบทำใหค้ ูต่ อ่ สู้เสียหลกั และเราได้คะแนน สรุปทา้ ยบท จากการกล่าวมาจะเหน็ ไดว้ า่ เทา้ เป็นอาวธุ ทีส่ ำคญั สามารถท่ีจะเป็นไม้ตายในการเผด็จศึกคู่ ต่อสู้ในระหว่างการแขง่ ขันได้ โดยไม้ตายของการใช้เท้าจะมี 2 ลักษณะคือ การใช้เท้าในการเตะ และ การใช้เท้าในการถบี ซึง่ การนำไปใช้ของยอดมวยไทยกจ็ ะมีลักษณะท่แี ตกต่างกัน แต่เป้าหมายท่ีสำคัญ ของแต่ละคน คือ การนำไปใช้เพื่อเผด็จศึกคู่ต่อสู้ในระหว่างการแข่งขันเพื่อให้ได้ชัยชนะ แต่ใน ขณะเดียวกัน ในการใช้เท้าให้เป็นไม้ตายได้นั้น ผู้ฝึกจะต้องมีการฝึกซ้อมอย่างหนักเพื่อให้เกิดความ เคยชิน และสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์และเกิดประสิทธิภาพ นอกจากน้ีในการใช้ไม้ตายเท้า ก็ จะมีทั้งข้อดีและข้อเสียในระหว่างฝึกรวมไปถึงการนำไปใช้ ดังนั้น ผู้ฝึกจะต้องเข้าใจหลักการของการ ใช้เท้า เช่น เป้าหมายของการเตะหรือถีบ ระยะในการเตะหรือถีบ สถานการณ์ในการเตะหรือถีบท้ัง

93 การรุกและการรับ รวมไปถึงจังหวะการหลอกล่อต่าง ๆ เพื่อให้คู่สู้เกิดความสบสนและไม่สามารถจับ ทางได้ ส่งผลให้ทดี่ ีในการแข่งขนั และสู่ชัยชนะท่ีวางไว้ได้ คำถามท้ายบท 1. ไมต้ ายของการใช้เท้ามีกีป่ ระเภท และมอี ะไรบ้าง 2. วธิ ีการฝกึ ไม้ตายการใชเ้ ท้าของยอดมวยไทยมลี ักษณะเปน็ อย่างไร 3. การนำไม้ตายเท้าไปใชใ้ นการแขง่ ขนั โดยภาพรวมของยอดมวยไทยมีลักษณะอยา่ งไร เอกสารอ้างอิง ตอ่ ศักด์ิ แกว้ จรัสวิไล. (2559). ปัจจยั ทส่ี ่งผลต่อการตัดสินใจเลือกเรียนคณะศึกษาศาสตร์และพัฒนา ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั ขอนแก่น. ราชบัณฑติ ยสถาน. (2554). พจนานุกรม ฉบับราชบณั ฑติ สถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ : ผ้แู ต่ง. วรยุทธ์ ทิพย์เที่ยงแท้. (2552). ลีลาไม้ตายมวยไทยของยอดนักมวยไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร ดษุ ฎีบณั ฑิต สาขาวิชามวยไทยศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง. สำราญ สุขแสวง. (2560). ตำราศาสตร์และศิลปมวยไทย. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้าน จอมบงึ . มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 94 บทท่ี 4 ลลี าไมต้ าย “เข่า” การตีเข่า หมายถึง การยกเท้าขึ้นมาแล้วงอเข่าอาจจะเป็นมุมฉากหรือมุมแหลม ใช้ส่วน หัวเข่าด้านหน้าหรือดา้ นข้าง (ด้านใน) กระแทก (ตี) เป้าหมายที่ต้องการ (ครองจักร งามมีศรี, 2536, 13) เข่าเป็นอวัยวะที่สำคัญชนิดหนึ่งของมวยไทยที่ใช้ได้ผลในระยะใกล้หรือประชิดตัว เป้าหมายของ การใช้เข่า ได้แก่ บริเวณต้นขา ท้อง ชายโครง ลำตัว หน้าอก คาง การใช้เข่าตีหรือกระแทกขึ้นไปทำ ในขณะต้งั ท่าอยู่ และบางโอกาสการใช้เข่าจะต้องใช้มือท้ังสองจบั คอของคตู่ ่อสู้แลว้ ตีหรือดึงลงมาแล้ว ตีเข่า (สำราญ สขุ แสวง, 2560) ดังนั้น ในบทนี้ผู้เขียนจะแสดงเนื้อหาเกี่ยวกับ ลีลาไม้ตายเข่า ที่ได้จากการศึกษาจากยอด นกั มวยไทย โดยการสมั ภาษณเ์ ชงิ ลกึ (In-depth Interview) บันทกึ ภาพและเสยี งของยอดนกั มวย ไทย เขียนได้ทำการถอดข้อมูลจากวีดีทัศน์และแถบบันทึกเสียง พร้อมศึกษาวีดีทัศน์แล้ววิเคราะห์ ถ้อยคำสัมภาษณ์ และลักษณะท่าทางของยอดนักมวยไทย ที่แสดงเนื้อหาวิธีการฝึก และการปฏิบัติ สกู่ ารนำไปใชข้ องลลี าไมต้ ายเขา่ ของยอดนกั มวยไทย โดยมรี ายละเอยี ด ดังน้ี ลลี าไมต้ ายมวยไทย “เขา่ ” ของยอดนักมวยไทย 1. วิธีการฝึกลลี าไมต้ ายมวยไทย “เขา่ ” ของยอดนกั มวยไทย 1.1 ยอดนักมวยไทย “วิทยา ราชวตั ร” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายเข่าลอยมีหลายกิจกรรม ส่วนมากจะใช้กิจกรรมเกี่ยวกับการ กระโดด โดยการฝึกจะเน้นความแข็งแรงของนิ้วเท้าและขา เช่น การกระโดดสูง กระโดดไปข้างหน้า โดยเนน้ การใชโ้ คนนว้ิ ในการกระโดด ดงั คำกลา่ วท่ีว่า “มันมวี ธิ กี ารฝึกหลายอย่าง หน่ึงกระโดดไกล ใช้โคนนิ้วเท้า ยืนด้วยโคนนิ้วเท้าแล้วกระโดดไปข้างหน้า สองกระโดดสูง แล้วก็กระโดดเข่า กระสอบทราย” 1.2 ยอดนักมวยไทย “สมพงษ์ เจริญเมือง” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายเข่าลอย ฝึกเข่ากระสอบทราย ฝึกกระโดดไกลแบบเข่าลอย ดังคำ กล่าวที่ว่า “เข่ากระสอบทรายยืนแล้วพอเวลาจะเข่าลอยเราก็เด้งตัวเข้าไป มือเราไปอยู่แล้ว ก็มี กระโดดไกลในท่าเข่า ให้ไกลและสงู ” 1.3 ยอดนกั มวยไทย “อนันตศกั ดิ์ รฟท.” วธิ ีการฝึกลีลาไม้ตายเข่าจะฝึกทักษะ โดยเข่ากระสอบ ปล้ำเขา่ และฝกึ ความแข็งแรงของ แขนโดย ดึงเสาบ้านและปล้ำกับคู่ ดังคำกล่าวที่ว่า “แต่ก่อนเราก็จับกระสอบตี แล้วก็ไปปล้ำเข่า

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 95 ดึงเสาบ้านเพื่อเพิ่มให้แขนแข็งแรง จับกระสอบเบี่ยงไปมาให้ได้จังหวะแล้วก็ตี แล้วก็มาปล้ำคู่ พยายามแกไ้ มใ่ ห้เขาตเี ข่าเราได้ หาค่ทู ี่แข็งแรงกว่า” 1.4 ยอดนกั มวยไทย “ดีเซลนอ้ ย ช.ธนสกุ าญจน์” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายเข่า จะฝึกกับอุปกรณ์ เช่น กระสอบทราย และฝึกเล่นลม ดังคำ กล่าวที่ว่า “เราถนัดเข่าโดยการตีเข่ากับกระสอบ ตีเข่ากับเป้า เล่นลม อย่างตีกระสอบเราก็ พยายามเกร็งข้อตีจดุ เดียวอย่าไปตีหลายจุด แลว้ ก็ผลกั แทง เพราะฉะนนั้ มวยเข่ามันมีหลายอย่าง มีทั้งจบั คอเขา่ เตะแลว้ แทง สะพายแล่งตี กอดเอวตี เพราะฉะนน้ั ไมเ่ หมือนกันของผมถนัดค้ำแทง โยนเขา่ คำ้ แทง” 1.5 ยอดนกั มวยไทย “โอโรโน่ พ.เมอื งอุบล” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายเข่า ฝึกปล้ำกับคู่ ฝึกตีกระสอบมากๆและขยับขึ้นเรื่อย ๆ จะทำให้ เกิดความชำนาญ ดังคำกล่าวที่ว่า “ต้องปล้ำให้เยอะ ๆ ต้องจับกระสอบตีที่สำคัญ คือ จับกระสอบ อยา่ งนอ้ ยเราสตาร์ทครั้งแรก เราต้องตสี ัก 100 คร้ัง แบบไมต่ ้องหยุดนะ แล้วตอ่ ไปขยับข้ึนไปเป็น 200 ถงึ 300” 1.6 ยอดนกั มวยไทย “วุฒเิ ดช ลกู พระบาท” วิธีการฝึกเข่า มีการฝึกแบบมือเปล่า ฝึกกับอุปกรณ์ และฝึกกับคู่ โดยฝึกตีเข่า ฝึกเดิน แทงฝึกตีกระสอบ ผลักมือไปข้างหนา้ แล้วแทงเข่าไปด้วยหรือจับเพือ่ นให้เดินถอยหลัง แล้วก็แทงเข่า ไปเร่ือย ๆ ดงั คำกล่าวทว่ี า่ “ผมกฝ็ ึกตีเข่า เดินแทง ตีกระสอบ ผลักหนา้ แทงบางทีก็จับเพ่ือนอีกคน แล้วดันถอยหลังแลว้ แทงเขาไปดว้ ย” 2. วธิ ีการปฏบิ ตั ลิ ลี าไมต้ ายมวยไทย “เข่า” ของยอดนกั มวยไทย 2.1 ยอดนักมวยไทย “วทิ ยา ราชวัตร” ยุทธวิธีการปฏบิ ัติ ยุทธวิธีการใช้ลีลาการเข่าอยู่ที่จังหวะและสถานการณ์ในการต่อสู้ว่าคู่ต่อสู้จะเข้ามา ลกั ษณะใด เช่น ยทุ ธวิธีในการใชล้ ลี าไมต้ ายเข่าลอยจะใชจ้ ังหวะผลกั ค่ตู ่อสู้เขา้ มุมและจังหวะเด้งเชือก ออกมา ดังคำกล่าวที่ว่า “มันอยู่ที่จังหวะเข่าแทงก็ใช้ได้เข่าหน้าก็ได้ เขาเดินเข้ามากระโดดเข้าไป แทงเข่าหน้า จังหวะที่เขาเข้ามาผมก็กระโดดเข้าไปเข่าเลย หรือผลักคู่ต่อสู้ไปไกล ๆ ผลักเข้ามุม แล้วกก็ ระโดดเขา่ ลอยเข้าไปเลย จังหวะท่ีเด้งเชือกออกมาเรากก็ ระโดดเข่าเลย” เปา้ หมายของการเข่าลอย เปา้ หมายการใช้ลลี าเข่าลอยที่จดุ อันตรายของรา่ งกาย 2 ตำแหน่ง ในการชกมวยเพ่ือให้ คู่ต่อสู้จกุ หรือน็อก ดงั คำกลา่ วท่ีวา่ “ท่ลี ้ินปี่หรือปลายคาง”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 96 ภาพท่ี 4.1 การแทงเข่าขวาและยกแขนท้ังสองข้างขึน้ ป้องกันคูต่ ่อสู้ ท่ีมา : วรยุทธ์ ทพิ ยเ์ ทยี่ งแท้ (2552) ลกั ษณะท่าทางเทคนิคการใชไ้ มต้ าย เทคนคิ ทา่ ทางการใช้เข่าลอย ยืนเตรียมพรอ้ มทง้ั รุกและรับ พร้อมทีจ่ ะเคลอ่ื นท่ีหาคู่ต่อสู้ และใช้เข่าป้องกันการบุกของคู่ต่อสู้ โดยยืนด้วยโคนนิ้ว หรือยืนด้วยปลายเท้า เพื่อจะได้เคลื่อนที่ได้ อย่างรวดเร็ว ดังคำกล่าวที่ว่า “ยืนด้วยโคนนิ้วเท้า งุ้มปลายเท้า แล้วกระโดดเข้าไปหรือไม่ก็ตอน ป้องกันหมัด คว้าคอเอาไว้ วิธีการแทงเข่าต้องเอนตัวไปข้างหลัง เข่าแทงจะใช้ตอนที่คู่ต่อสู้เดิน เขา้ มาปลายเทา้ ต้องบดิ ออก” ภาพท่ี 4.2 การยืนจดมวย ยนื ดว้ ยโคนนวิ้ หรือปลายเทา้ พร้อมกับกระโดดเข้าไปควา้ คอเพื่อแทงเข่า ทมี่ า : วรยุทธ์ ทพิ ย์เทย่ี งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 97 ภาพท่ี 4.3 การแทงเข่าลอยขวา โดยลำตวั เอนหลังแขนตรงขา้ มพบั เขา่ ยกสูง ท่ีมา : วรยุทธ์ ทพิ ยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ภาพที่ 4.4 การแทงเข่าลอยซ้ายเขา่ แหลมปลายเท้างุ้มลงและลำตัวเอนหลัง ท่มี า : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ทยี่ งแท้ (2552) จดุ แข็ง จดุ ออ่ น แนวทางแก้ไขและการพัฒนา จุดแข็งของลีลาเข่าลอยมีความแม่นยำเวลาแทงแล้วทำให้คู่ต่อสู้มีอาการจุกแน่น โดยเฉพาะการแทงเข้าบริเวณลิ้นปี่ สำหรับจุดอ่อนนั้นคือขณะที่แทงเข่าคู่ต่อสู้ออกอาวุธสวนมา วิธีแก้ไขโดยการคว้าคอคู่ต่อสู้ส่วนมืออีกข้างใช้ป้องกันหมัดคู่ต่อสู้ ดังคำกล่าวที่ว่า “ จุดแข็งคือ มัน เข้าตรงลิ้นปี่... จุดอ่อนอยู่ที่จังหวะสวนอาวุธของคู่ต่อสู้ เวลาแทงเข่าอาจเจอคู่ต่อสู้ชกหมัดสวน หรือ เข้ามาคว้าคอ แนวทางแก้ไขเราก็คว้าคอเขาอีกมอื ปอ้ งกันหมดั เขา” สรุปไดว้ ่า วิธกี ารใชเ้ ขา่ มีหลายแบบแลว้ แตจ่ ังหวะในการต่อสู้ คูต่ ่อสู้เดินหรอื กระโดดเข้า มาก็ใช้เข่าแทงหน้า ถ้าจังหวะที่ผลักคูต่ ่อสู้ไปไกลหรือผลักเข้ามุมและจังหวะที่คู่ต่อสู้ เด้งเชือกมาก็ใช้ เขา่ ลอย จดุ แขง็ เข่าลอยมคี วามแม่นยำ จดุ ออ่ นอยทู่ ี่จังหวะสวนอาวุธของคตู่ ่อสู้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 98 2.2 ยอดนกั มวยไทย “สมพงษ์ เจริญเมือง” ยทุ ธวิธกี ารปฏิบัติ ยุทธวิธีการใช้ลีลาไม้ตายเข่าลอย ใช้ในจังหวะที่คู่ต่อสู้อ่อนกำลัง โดยใช้อาวุธมวยไทย นำเข้าไปก่อน ดงั คำกลา่ วท่วี ่า “ตอนคู่ต่อสปู้ ้อแป้ เราก็ชิงจังหวะเป็นอาวุธท่ีเราใช้ข้ึนมาแล้วทำให้ เราชนะได้... จังหวะที่ใช้อาวุธอื่นนำไปก่อนแล้วเข่าลอยทำให้เราชนะได้... จังหวะที่ใช้อาวุธอื่น นำไปกอ่ นแลว้ เขา่ ลอยตาม ก็มเี ตะขาแล้วตอ่ ยหมดั แล้วก็โยนเขา่ มนั เปน็ ลูกตดิ พนั กัน” เป้าหมายของการเขา่ ลอย เป้าหมายการใช้ลีลาไม้ตายเข่าลอยตรงจุดอันตรายของร่างกาย ดังคำกล่าวที่ว่า “ซ่ึงเมอ่ื ถูกเข่าแล้วจะทำให้จกุ ไมส่ ามารถต่อสตู้ อ่ ไปได้ เขา้ บรเิ วณลิ้นป่ี” ภาพที่ 4.5 การกระโดดเข่าลอยเขา้ ทลี่ ้ินปม่ี ือท้ังสองใชป้ อ้ งกนั ตัว ที่มา : วรยุทธ์ ทิพย์เทย่ี งแท้ (2552) ลกั ษณะท่าทาง/เทคนคิ การใชไ้ ม้ตาย ลักษณะท่าทางเทคนิคการใช้ลีลาไม้ตายเข่าลอยจังหวะที่เข่าลอยเข่าจะแหลม โดยการ พบั ขาท่อนล่างและท่อนบนไวด้ ้วยกนั ปลายเท้างุม้ ลง ดงั คำกล่าวทวี่ ่า “ปลายเท้างุ้มลง หัวเข่าจะได้ แหลมหรอื ไมต่ อ้ งคิดอะไรแลว้ ว่าตัวจะเปน็ ยงั ไงใช้แรงสง่ จากขา” ภาพที่ 4.6 การยืนท่าเตรียมพรอ้ มมือทั้งสองยกข้นึ ป้องกันตัว ทม่ี า : วรยทุ ธ์ ทิพย์เท่ยี งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 99 ภาพที่ 4.7 การใช้มือค้ำเมอ่ื คู่ต่อสู้เพื่อเขา่ ลอย ทีม่ า : วรยุทธ์ ทพิ ยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ภาพท่ี 4.8 การกระโดดเข่าลอยปลายเท้างุ้มลง หวั เขา่ แหลมยกมือท้ังสองป้องกนั ตวั ท่ีมา : วรยุทธ์ ทพิ ย์เที่ยงแท้ (2552) จดุ แข็ง จุดอ่อน แนวทางแกไ้ ขและการพฒั นา จุดแข็งของไม้ตายเข่าลอย สว่ นมากจะใช้ในจังหวะบวก ซง่ึ คู่ตอ่ สูไ้ ม่สามารถแก้ไขได้ ดัง คำกลา่ วที่ว่า “ไม่มใี ครแกไ้ ด้โดยมากจะใช้จังหวะแรงปะทะแรงของเรา โดยมากเราจะไม่ถูกตอบโต้ อะไรเราจะไมเ่ ปน็ ไร” สรปุ ได้วา่ วิธีการปฏบิ ตั จิ ะใชจ้ ังหวะ 2 จงั หวะ คอื ในจงั หวะทใี่ ช้อาวธุ อื่นนำไปก่อนแล้ว ใชเ้ ขา่ ลอยและจังหวะที่คตู่ อ่ ส้ปู อ้ แป้ เปา้ หมายการใชเ้ ขา่ ลอยบริเวณลนิ้ ป่ี เทคนิคการใชพ้ ับขาท่อนบน และลา่ งเข้าหากัน ปลายเท้างมุ้ ลง เพอ่ื ใหเ้ ข่าแหลมและใชแ้ รงส่งเขา่ ลอยจากขา จดุ แขง็ ของเข่าลอยใช้ ในจงั หวะบวก ซึง่ คู่ต่อสไู้ ม่สามารถแกไ้ ขได้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 100 2.3 ยอดนกั มวยไทย “อนนั ตศักด์ิ รฟท.” ยทุ ธวิธีการปฏบิ ตั ิ ยุทธวิธีการใช้ลลี าไม้ตายเข่าในการต่อสู้จะใช้อาวุธมวยไทยนำไปก่อนเพื่อให้ คู่ต่อสู้เสีย หลักแล้วเข้าไปจับตีเข่า ดังคำกล่าวที่ว่า “เราต้องถีบไปก่อนบางทีเขามีหมัด เราก็ถีบนำไปก่อนให้ เขาเสียหลัก แล้วเราก็เข้าไปจับตี... ถ้าเขามีหมัดขวา เราต้องเตะซ้ายเข้าไป พอเขาขยับจะเตะ เราก็เตะซ้าย เขาก็ออกไมไ่ ด้ พอเขาต่อยมาก็โดน พอขยับก็เตะ มวยสมัยก่อนไม่กลัวหมัดผมต่อย กับมวยหมัดพอเขาต่อยมาเราก็ก้าวหลบนิดหนึ่ง โยนเข่าสวนเข้าไปมวยเดี๋ยวนี้ผมดูแล้วไม่มี ไม่ เป็น” เปา้ หมายของการเขา่ เป้าหมายการเข่าจะให้ถูกบริเวณชายโครงคู่ต่อสู้เพราะเป็นจุดอันตรายเพราะเป็น กระดูกอ่อนเมื่อถูกเขา่ และจะทำใหจ้ กุ ไม่สามารถต่อสู้ได้ ดังคำกลา่ วที่ว่า “ชายโครงพอโดนแล้วมัน จะจุก” ภาพท่ี 4.9 แทงเขา่ ขวาที่บรเิ วณชายโครงมือทั้งสองจบั คอและดงึ คู่ตอ่ สูเ้ ข้ามาหาเขา่ ทม่ี า : วรยุทธ์ ทิพย์เทยี่ งแท้ (2552) ลักษณะท่าทาง/เทคนคิ การใช้ไมต้ าย ท่าทางและเทคนิคการใชล้ ีลาเข่า จะใชแ้ ขนดงึ คู่ต่อสู้ แล้วสปริงข้อเท้าเข่าใช้เอวบิดช่วย ออกแรง ดังคำกล่าวที่ว่า “ข้อต้องแขง็ แรง ตอ้ งใชแ้ ขนดงึ เวลาเข่ากต็ อ้ งสปรงิ จากเท้าแล้วก็ยกเข่า ขนึ้ ใชเ้ อวในการช่วยบิดเข่า แขนดงึ ค่ตู ่อสูไ้ ว้”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 101 ภาพท่ี 4.10 การยนื ท่าเตรยี มพรอ้ มท่ีจะคว้าคอคู่ต่อสู้ ทมี่ า : วรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ท่ียงแท้ (2552) ภาพท่ี 4.11 การกระโดดแทงเข่าทีช่ ายโครง ทีม่ า : วรยทุ ธ์ ทิพย์เทย่ี งแท้ (2552) จุดแขง็ จดุ ออ่ น และการแกไ้ ข จุดแข็งของลีลาเข่ามีเข่าลอยไว้แก้มวยหมัด จุดอ่อนเข่าเป็นอาวุธสั้นมักแพ้อาวุธยาวดี ดงั คำกล่าวที่วา่ “เรื่องของเขา่ ลอย หมดั ไม่ถงึ ... จุดอ่อนตามปกติ อาวธุ ส้นั มักแพอ้ าวุธ ยาว ...เขา ว่ามวยเข่าแพ้มวยหมัด มวยหมัดเขาก็พยายามจะแก้เรามันแก้กนั ได้... วิธีการแก้ไข ต้องตีเข่าให้ เร็วขึ้นและต้องสร้างความแข็งแรงก็พยายามระวังไม่ให้เขาต่อยได้ การพัฒนาลูกเข่าโดยการตีให้ เร็วขึน้ เราก็เหน็ รุ่นแรก ๆ มาเรากพ็ ยายามพฒั นาใหม้ ีการตใี ห้เร็วขน้ึ มวยเขา่ มันต้องแข็งแรง” สรุปได้ว่า วิธีการใช้เข่าในการต่อสู้ด้วยใช้อาวธุ นำไปกอ่ นใหค้ ูต่ ่อสู้เสียหลัก เช่น การถีบ นำ แล้วเข้าไปจับตโี ดยมีเป้าหมาย การเข่าบริเวณชายโครงคู่ต่อสู้ ซึ่งมีเทคนิคการเข่า คือ ใช้แขนดึง วิธีเข่าสปริงจากข้อเท้าใช้เอวในการบิดเข่า จุดแข็งของเข่า คือ ใช้เข่าลอยเพื่อแก้ทางมวยหมัด การ พัฒนา คอื การตีเขา่ ให้เร็วขึน้ และสรา้ งความแข็งแรง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 102 2.4 ยอดนักมวยไทย “ดีเซลนอ้ ย ช.ธนสุกาญจน์” ยุทธวิธกี ารปฏบิ ัติ ยุทธวิธีในการใช้ลีลาไม้ตายเข่าค้ำแทงจะใช้อาวุธมวยไทยนำก่อนแล้วก็ค้ำแทงด้วยเข่า ดังคำกล่าวที่ว่า “ผมจะมีลูกนำทางก่อน ลูกแย็บเข้าไปหรือเตะซ้ายเข้าไปก่อนแล้วดูจังหวะที่เรา สามารถโยนได้ แทงไดแ้ ตม่ อื ของเราก็ต้องคำ้ ไวต้ ลอดเวลาเราเปน็ มวยเขา่ ไม่ใช่มวยหมัดเราแบมือ เลย หมัดเราไม่ได้ใช้อยู่แล้วเราแบมือพร้อมที่จะเกี่ยวเขา ดึงเข้ามา... ถ้าเจอมวยเตะ... เราก็ต้อง พยายามถีบนำอย่างเช่นเขาเป็นมวยซ้ายผมจะถีบแล้วผมจะแทงหรือเตะแล้วผมก็แทง... ถ้าเจอ มวยหมดั ... ผมจะเดนิ หน้าแลว้ กพ็ ยามยามดึงแขนอยา่ ไปจับคอเพราะจับคอเขาจะต่อยได้ ดงึ แขน เพื่อจะไม่ให้เขาต่อย เพราะอาชีพเขา เข้าไปต่อยเขา เขาก็จะผลักเราถ้าเราดึงแขนเขาเขาก็ผลัก ไม่ออก” เปา้ หมายการใช้ไมต้ าย เป้าหมายการใช้ลีลาเข่าที่บริเวณลำตัว ลิ้นปี่ ท้อง ดังคำกล่าวที่ว่า “ส่วนมากผมถนัด ลำตวั ล้ินปี่ ท้อง ผมถนัดเข่าทั้งสองขา้ ง ทั้งซ้ายทงั้ ขวา” ลักษณะทา่ ทางเทคนิคการใช้ไม้ตาย ท่าทางและเทคนิคการใชเ้ ขา่ ต้องเดนิ เข้าหาคู่ต่อสู้ไม่หยุด ถีบแล้วแทงและสงั เกตอาการ คู่ต่อสู้เพื่อซ้ำเป้าหมายเดิม ดังคำกล่าวที่ว่า “เวลาผมเดินตี ผมเดินผมไม่หยุด ถีบแล้วแทง พอใกล้ ตวั ตา่ งคนตา่ งตี ผมขยบั แทง พอจ้มิ แล้วสะดงุ้ ปบ๊ั จะแทงยาว แบบน้ีเป็นเทคนคิ ของตวั เองดว้ ย” ภาพที่ 4.12 ยนื เตรียมพรอ้ มในการแสดงการบิดเข่าถบี กระสอบทราย ท่มี า : วรยุทธ์ ทิพย์เทยี่ งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 103 ภาพท่ี 4.13 การใช้แขนคำ้ กระสอบทรายยกเข่าแทง ท่มี า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ภาพที่ 4.14 การเหวี่ยงกระสอบฝกึ แทงเข่า ที่มา : วรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) จุดแข็ง จดุ อ่อน และการแก้ไข จุดแข็ง ถ้าเป็นนักมวยที่มีรูปร่างสูงและมีความแข็งแรง โดยเฉพาะขาทั้งสองข้าง จะทำ ให้ได้เปรียบคู่ต่อสู้ ส่วนจุดอ่อนไม่มี ดังคำกล่าวที่ว่า “ลักษณะการตีของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ผม เป็นมวยสูง ผมเดินแทงผมได้เปรียบเพราะสูงอยู่แล้ว แต่ขาต้องแข็งแรงและแรงต้องมีจุดอ่อนใน การเข่าไมม่ ี จากประสบการณผ์ มไม่มนี ะ คชู่ กทช่ี กกับผมแล้ว ส่วนมากเวลาผมเดนิ สรุปได้ว่า วิธีการใช้เข่าจะออกอาวุธนำทางก่อน เช่น ต่อยหมัดตรงหน้า หรือถีบนำเพ่ือ หาจังหวะ แล้วโยนเข่าแทงเข่า มือต้องค้ำตลอดเวลา เป้าหมายในการเข่าส่วนมากจะเป็นลำตวั ลิ้นป่ี และท้อง เทคนคิ จะเดนิ เขา้ หาคตู่ อ่ ส้ไู ม่หยดุ ขยบั แทง จ้ิมแลว้ แทงทำใหค้ ู่ต่อสกู้ ลวั และตกใจ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 104 2.5 ยอดนักมวยไทย “โอโรโน่ พ.เมอื งอบุ ล” ยุทธวิธกี ารปฏบิ ัติ ยุทธวธิ ีในการใชเ้ ข่าในการต่อสู้ต้องใช้อาวุธนำก่อน เช่น ถีบนำ เตะนำ และตอ้ งยอมเจ็บ ตวั เพือ่ เข้าไปเกาะและจับคู่ต่อสู้ตี ดังคำกล่าวทวี่ า่ “มนั ก็ต้องมถี ีบนำ เตะนำ ถา้ ไมม่ ลี กู นำจะเดินเข้า ไปคว้าคอเลยมันก็ยาก มันเจ็บแล้วมันบอบช้ำ แล้วก็เข้าไปเกาะเขาไปตีเรื่อย ๆ แลกกันเลย ผม จับเขาได้ผมก็ตีเกาะติด คิดตังค์ ถ้าเจอมวยเตะ... ผมก็ต้องมีบัง บางทีผมต้องยอมลงทุนเข้าไป ก่อน ก็คือลงทุนไปเดียวกูก็เอาคืนบ้าง ก็คือต้องเข้าไปให้เขาเตะบ้าง หมัดบ้าง ไม้ตายของเราคือ เข่า เราต้องเข้าใหถ้ ึงตัวเขา ถา้ เราอยวู่ งนอกเรากเ็ สรจ็ เขา” เป้าหมายการใชไ้ ม้ตาย เป้าหมายการใช้ลีลาเข่าคือที่บริเวณลำตัว ซึ่งจะทำให้คู่ต่อสู้หมดแรง ดังคำกล่าวที่ว่า “ก็ตีเข่าทีล่ ำตวั มนั โดนไปเร่ือย ๆ มนั กห็ มดนะ” ภาพที่ 4.15 การแทงเขา่ พับขวาบงั ทอ่ นล่างบนเข้าหากับปลายเทา้ งุม้ ลงเข่าแหลม ท่มี า : วรยุทธ์ ทพิ ย์เทย่ี งแท้ (2552) ลกั ษณะท่าทางเทคนคิ การใชไ้ มต้ าย ท่าทางและเทคนิคการใช้วิธีการโหนตีจะเข้าไปเกาะก่อนแล้วโหนตีเหมือนฟาดตะกร้อ การฟาด คือ วิธีการกระตุกเข่าขึ้นไปอย่างเร็ว ดังคำกล่าวที่ว่า “ผมจะเกาะก่อนแล้วผมก็จะฟาด เหมือนฟาดตะกร้อ กระตุกนดิ เดยี ว แล้วกฟ็ าด วธิ ีตีเหมือนโหนตี”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 105 ภาพท่ี 4.16 การยืนท่าเตรียมพร้อมออกอาวุธ ทม่ี า : วรยทุ ธ์ ทพิ ย์เทยี่ งแท้ (2552) ภาพท่ี 4.17 การเขา้ ไปจบั คู่ต่อสูเ้ พ่ือแทงเข่า ท่มี า : วรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ภาพที่ 4.18 ลกั ษณะดงึ แขนคู่ตอ่ สเู้ พ่ือแทงเข่า ที่มา : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ท่ยี งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 106 จดุ แข็ง จุดออ่ น และการแก้ไข จุดแข็งเป็นมวยเดินตลอด จุดอ่อนถูกแก้ทางมวยเข่าได้ โดยคู่ต่อสู้จะสอดเข่าเข้าทาง ด้านล่างเข่าเรา การแก้ไขทำได้โดย การหาจังหวะที่จะทำให้คู่ต่อสู้เสียจังหวะแล้วจึงแทงเข่า ดังคำ กล่าวที่ว่า “สไตล์ของผมคือ ยิ่งโดนยิ่งเดิน... จุดอ่อนมีการแก้ทางมวยเข่าได้... ก็มีคนแก้ทางเข่า แบบว่าเวลาผมยืนตี เข่าก็จะสอดเขา้ ทางขา้ งลา่ งเขา่ เรามนั มีลูกแก้ลกู กัน วธิ แี กไ้ ข... เราก็ต้องทำ ให้เหมอื นกบั ว่าเขาจะเข่าเรากอ่ น หาจังหวะใหเ้ ขาเสียหลักกอ่ นแล้วก็ฟาด” สรุปได้ว่า วิธีการปฏิบัติจะใช้อาวุธนำ เช่น การถีบนำ เตะนำ จากนั้นเข้าไปเกาะตีเข่า บริเวณลำตัว เทคนิคการใช้แขนสอด เกาะกอดคอคู่ต่อสู้ กระตุกนิดเดียวก็ฟาด เหมือนโหนตี จุดเด่น เปน็ มวยเดินหนา้ ตลอดเวลา 2.6 ยอดนกั มวยไทย “วฒุ ิเดช ลูกพระบาท” ยุทธวธิ ีการปฏบิ ัติ ยุทธวิธีในการใช้ลีลาการเข่าจะใช้อาวุธอืน่ เพ่ือเปดิ ทางก่อน ดังคำกล่าวที่ว่า “จะเข้าไป ทำต้องถีบไปก่อน ถีบไปให้เขาเสียจังหวะ พอเขาจะเข้ามาเราก็ถีบไปก่อน แล้วค่อยเดินแทง ถ้า เขาจบั ล็อกเรากใ็ ช้มอื ขวางหนา้ แล้วก็แทง ถา้ เราจบั ได้เรากจ็ ับตีครับ... ถา้ เจอมวยเตะ... เราต้อง ถีบเยอะ ๆ เพอ่ื จะได้ถงึ ตัวเขา ถา้ เจอมวยหมัด กต็ อ้ งบล็อก (ปอ้ งกนั ) ดี ๆ แล้วกเ็ ดินแทง มันต้อง มีศอกสลับด้วยครับ... ถ้าเจอมวยถีบ... ก็ต้องป้องกันตัวเหมือนว่าแก้ลูกถีบ เวลาถีบซ้ายมาใช้มอื ซ้ายปัด อีกอย่างก็คือใช้ยกเข่าบัง ถ้ามาโดนเข่าเราก็จับได้...ถ้าเจอมวยศอก... เวลาตีเราต้อง พยายามกันแขนให้ดี กม้ หนา้ ลง ก้มหน้าตีศอกตีอย่าเอาหนา้ ข้นึ เขากศ็ อกเราไมไ่ ด้ ถ้าเจอมวยเข่า อันน้ีก็ตอ้ งวดั กนั ท่ีแรงและเหล่ียมวา่ ใครดีกว่ากัน” เป้าหมายการใช้ไม้ตาย เป้าหมายการใชเ้ ขา่ ถูกบรเิ วณท้องและบางจังหวะกใ็ ห้ถูกปลายคาง “ส่วนมากโดนท้อง บางทีตีแค่ทอ้ ง ถ้าเรามโี อกาสกใ็ ห้โดนปลายคางได้ โดยใชส้ ่วนของหัวเขา่ ถ้าโดนกท็ ำใหจ้ ุก แล้ว หยุดไดค้ รับ” ลักษณะทา่ ทางเทคนิคการใช้ไม้ตาย ท่าทางและเทคนิคการใช้ลีลาการเข่าในการต่อสู้จะใช้มือจับคอและดันหน้าแทงเอวจะ ดันขึน้ ดังคำกล่าวที่ว่า “เวลาเราเจอมวยขวาเราต้องแทงเขา่ ซา้ ย จะแทงเข่าขวาไม่ได้ เราต้องกา้ ว ขวาแทงซ้าย ยืนเราต้องยืนเขย่งขาขวาขึ้น แล้วก็แทงใช้มือจับคอหรือดันหน้าแทงตัวช่วงเอว จะตอ้ งดนั ขึน้ ส่งเอวข้ึนจะไดแ้ ทงเจบ็ แทงลึก” กล่าวได้ว่า ท่าทางและเทคนิคการใช้ลีลาการเข่าเจอมวยจดขวาเราต้องแทงเข่าซ้าย ตอ้ งกา้ วเท้าขวาแล้วแทงซา้ ยและเขยง่ เทา้ ขวาขึ้น แลว้ ก็แทงเขา่

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 107 ภาพที่ 4.19 การจับคอและดันหน้าแขง้ ท่ีมา : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ทยี่ งแท้ (2552) ภาพที่ 4.20 ขนั้ ตอนการแทงเขา่ ขวาและเขา่ ซา้ ย ปลายเท้างมุ้ ลงงอไปดา้ นหลัง เพอื่ ใหเ้ ข่าแหลม ทีม่ า : วรยทุ ธ์ ทิพย์เทย่ี งแท้ (2552) จุดแขง็ จุดอ่อน การแกไ้ ขและการพฒั นา จดุ แขง็ เปน็ มวยเดินตี จุดออ่ นคูต่ ่อสู้แก้ทางมวยได้ ดังคำกล่าวที่ว่า “ส่วนมาก ผมก็เดิน ตีไปเรื่อย ๆ ...เขาจะกันเข่าเราไม่ให้เราตี... วิธีการแก้ต้องพยายามตีเข่าเรื่อย ๆ... ก็ต้องตื๊อไป เรื่อย ๆ ก็ต้องเดินไปเรื่อย ๆ กอดรัดให้เขาหมดแรงไปเอง วิธีการพัฒนาลูกเข่าก็มีออกข้างตี เดง้ ตี” สรุปได้ว่า วิธีการปฏิบัติ จะใช้วิธีถีบนำเข้าไปก่อนเพื่อให้คู่ต่อสู้เสียจังหวะแล้วเดินแทง ถ้าจับได้ก็จับตี เป้าหมายการตี บริเวณท้อง เทคนิคการตี ต้องยืนเขย่งเท้า แล้วก็แทง เอวจะต้องดัน ขึ้นเพื่อให้แทงได้ลึก จุดเด่น คือ การเดินตีไปเรื่อย ๆ ถ้าตีไม่ได้ก็ต้องตื๊อไปเรื่อย ๆ กอดรัดให้คู่ต่อสู้ หมดแรงไปเอง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 108 สรปุ ทา้ ยบท จากการกล่าวมาจะเห็นได้ว่า เข่าเป็นอาวุธที่รุนแรงสำคัญสามารถที่จะเป็นไม้ตายในการ เผด็จศึกคู่ต่อสู้ในระหว่างการแข่งขันได้ ซึ่งการนำไปใช้ของยอดมวยไทยก็จะมีลักษณะที่แตกต่างกัน แต่เป้าหมายที่สำคัญของแต่ละคน คือ การนำไปใช้เพือ่ เผด็จศึกคู่ต่อสู้ในระหว่างการแข่งขันเพ่ือให้ได้ ชัยชนะ เช่น การใช้มือดันหน้าแล้วแทงเข่า การใช้มือล้อกคอแล้วตีเข่าหรือการใช้จังหวะหลอกล่อ ตา่ ง ๆ เพ่อื ใช้เขา้ ในการโจมตี แต่ในขณะเดยี วกนั ในการใช้เทา้ ให้เป็นไม้ตายไดน้ ้ัน ผู้ฝึกจะต้องมีการ ฝึกซ้อมอย่างหนักเพื่อให้เกิดความเคยชิน และสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชนแ์ ละเกิดประสิทธภิ าพ นอกจากนีใ้ นการใชไ้ ม้ตายเข่า ก็จะมที ง้ั ขอ้ ดีและข้อเสียในระหว่างฝึกรวมไปถงึ การนำไปใช้ ดังนน้ั ผู้ ฝึกจะตอ้ งเข้าใจหลกั การของการใชเ้ ขา่ เช่น เปา้ หมายของการเข่า ระยะในการเข่า สถานการณใ์ นการ เข่าทั้งการรุกและการรับ รวมไปถึงจังหวะการหลอกล่อต่าง ๆ เพื่อให้คู่สู้เกิดความสบสนและไม่ สามารถจบั ทางได้ ส่งผลให้ท่ีดใี นการแข่งขนั และสู่ชัยชนะทีว่ างไว้ได้ คำถามทา้ ยบท 1. ไม้ตายของการใช้เข่าเปา้ หมายอยทู่ ่บี รเิ วณใด 2. วธิ ีการฝกึ ไม้ตายการใช้เขา่ ของยอดมวยไทยมีลักษณะเป็นอยา่ งไร 3. การนำไมต้ ายเขา่ ไปใช้ในการแขง่ ขันโดยภาพรวมของยอดมวยไทยมีลกั ษณะอย่างไร เอกสารอา้ งอิง ครองจักร งามมีศร.ี (2536). แบบทดสอบกฬี ามวยไทยสำหรับนกั ศึกษาชายวทิ ยาลัยพลศึกษา. ปริญญานพิ นธ์การศึกษามหาบณั ฑติ สาขาวิชาพลศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลยั ศรี นครินทรวิโรฒ. วรยุทธ์ ทิพย์เที่ยงแท้. (2552). ลีลาไม้ตายมวยไทยของยอดนักมวยไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร ดษุ ฎีบัณฑติ สาขาวชิ ามวยไทยศกึ ษา บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏหม่บู ้านจอมบึง. สำราญ สุขแสวง .(2560). ตำราศาสตร์และศลิ ปมวยไทย. ราชบุรี : มหาวทิ ยาลัยราชภฏั หมู่บา้ น จอมบึง.

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 109 บทที่ 5 ลลี าไมต้ าย “ศอก” ศอก คือ ส่วนของแขนตั้งแต่ข้อพับกึ่งกลางลงไปถึงปลายนิ้วกลาง (ราชบัณฑิตยสถาน, 2554, 767) ศอกเป็นอวัยวะท่ีใชก้ ันมากในระยะใกล้ และ เป็นอวัยวะที่ร้ายแรงชนิดหนึ่ง อาจทำให้คู่ ต่อสู้แพไ้ ด้ ศอกเปน็ อวยั วะแหลมคมมีกระดูกท่ีแข็งแกรง่ เมื่อบวกกับแรงของคู่ต่อส้ทู ำให้เป็นอันตราย ได้มาก (สำราญ สุขแสวง, 2560) ดังนั้น ในบทนี้ผู้เขียนจะแสดงเนื้อหาเกี่ยวกับ ลีลาไม้ตายศอก ที่ได้จากการศึกษาจากยอด นักมวยไทย โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) และบันทึกภาพและเสียงของยอด นักมวยไทย ผู้วิจัยได้ทำการถอดข้อมูลจากวีดีทัศน์และแถบบันทึกเสียง พร้อมศึกษาวีดีทัศน์แล้ว วิเคราะหถ์ ้อยคำสมั ภาษณ์และลกั ษณะท่าทางของยอดนักมวยไทย โดยมรี ายละเอียด ดังนี้ ลลี าไมต้ ายมวยไทย “ศอก” ของยอดนักมวยไทย 1. วธิ กี ารฝกึ ลีลาไมต้ ายมวยไทย “ศอก” ของยอดนกั มวยไทย 1.1 ยอดนกั มวยไทย “ราวี เดชาชัย” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายศอกจะฝึกชกลมผสมการใช้ศอกและฝึกกับกระสอบทราย เพื่อให้ เกิดความคล่องแคล่วว่องไว ดังคำกล่าวที่ว่า “วิธีฝึกปกติผมก็ใช้หมัดธรรมดาชกลมผสมกับการใช้ ศอก ตอ้ งฝกึ ใหค้ ล่องแลว้ กฝ็ ึกตกี ับกระสอบทราย” 1.2 ยอดนกั มวยไทย “เผดจ็ ศกึ พิษณุราชันย์” วิธีการฝึกศอกฟ้าผ่าจะฝึกกับกระสอบทราย ดังคำกล่าวที่ว่า“ผมฝึกที่กระสอบทราย แลว้ กห็ มั่นตี สมยั ก่อนกระสอบทรายแขง็ กระสอบทรายสมยั กอ่ นจะใสข่ เี้ ลอ่ื ยผสมทราย” 1.3 ยอดนกั มวยไทย “เมธี เจดีย์พทิ กั ษ”์ วิธีการฝึกลีลาไม้ตายศอก ฝึกกับเป้าก่อน เมื่อปฏิบัติทักษะได้ถูกวิธีแล้วก็ฝึกเล่นลม ดัง คำกล่าวที่ว่า “ก็ฝึกกับเป้าก่อนให้ทักษะถูกวิธีและหลังจากนั้นก็ฝึกเล่นลมให้ชำนาญ วิธีการฝึก ศอกหนา้ กา้ วเท้าออกไปข้างขาหน้า เคล่ือนเท้าหลังตามสไลด์มือหน้าเหยียดจังหวะเดียวกับศอก แล้วดึงกลับ... ศอกหลัง ก้าวเท้าออกด้านข้างใช้มือด้านหน้าปัดแขนคู่ต่อสู้ จังหวะต่อมาหมุนส้น เทา้ หมุนแขนแลว้ ศอก” 1.4 ยอดนักมวยไทย “อนันตศกั ด์ิ พนั ธ์ยุ ทุ ธภูมิ” วิธีการฝึกลีลาไม้ตายศอกช่วงแรกก็ฝึกกับกระสอบ ฝึกกับเป้ามือแล้วเล่นลมให้ คล่องแคล่ว การฝึกฟันกระสอบถา้ ฟันลงศอกจะเฉียดกระสอบทำให้ผิวหนังที่ศอกถลอก และเป็นแผล

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 110 ได้ ฉะนั้นจึงต้องฟันตรง ๆ ส่วนถ้าฟันคู่ต่อสู้ต้องฟันลงเพื่อให้ปลายศอกถูกเป้าหมายแบบเฉียดจะทำ ให้คู่ต่อสู้แตก ต่อมาก็ฝึกซ้อมกับเป้ามือดังคำกล่าวที่ว่า “ตอนแรกเราก็ไปเล่นกับกระสอบ คือ เรา ตอ่ ยไปเราฟัน ฟนั แบบไหน เวลาเราฟันกระสอบ เราตอ้ งฟนั ลักษณะที่ว่าให้มนั ตรงแต่เวลาไปฟัน คน เราต้องเลื่อนลง เราต้องพยายามต้องให้โดนตรงปลายศอก แล้วก็ฝึกกับเป้ามือ ต่อยแล้วฟัน แล้วก็แย็บ เราก็ฟันแล้วเป้าเขาจะเข้ามาเอง คือ คนฟันกับเป้าต้องรู้กันแล้วก็ฝึกเล่นลมให้คล่อง เราจะเลน่ เข้าคู่ ไม่คอ่ ยได้ เพราะศอกมนั ยัง้ ยาก” 1.5 ยอดนกั มวยไทย “โอโรโน่ พ.เมอื งอุบล” วิธีการฝึกศอกลีลาการศอกจะฝึกตีศอกกับกระสอบและตีศอกกับเป้า ดังคำกล่าวที่ว่า “ฟันกระสอบ ฟนั เรือ่ ย ๆ เวลาเตะเปา้ ก็ฟัน เวลาฟันตอ้ งฟนั สูง ๆ ศอกสงู ให้มนั วงรีแรก ๆ คนเรา ไม่มีใครเก่ง ฟันไปเรื่อย ๆ คุณทำทุกวันทำไมคุณจะไม่เกง่ ผมฟันกระสอบอยู่เรื่อย ๆ วันละ 100 วนั ละ 200 ทกุ วนั ” 1.6 ยอดนักมวยไทย “บวั ขาว ป.ประมขุ ” วิธีการฝึกเตะสมัยก่อน ฝึกโดยการเตะต้นกล้วย และต่อมาฝึกเตะเป้า ดังคำกล่าวที่ว่า “8 ขวบก็เตะแล้ว แต่ไม่ค่อยสนใจเท่าไหร่ ก็เอาลำกล้วยผูกให้มันห้อยแล้วก็เตะแล้วต่อมาก็เตะ เป้าเตะกระสอบ” 1.7 ยอดนักมวยไทย “สำราญเดช ม.ราชภัฏหมูบ่ า้ นจอมบงึ ” วธิ ีการฝกึ ลีลาไมต้ ายจะฝึกกบั กระสอบทราย เสร็จแลว้ ฝกึ กับคู่ ดังคำกลา่ วที่ว่า “อันดับ แรกคือ ศอกกระสอบทราย เสรจ็ แลว้ เราก็ไปฝึกกับคู่ เวลาปลำ้ วงในกับเราแตศ่ อกเบา ๆ แล้วก็มา ฝกึ กับกระสอบทรายใหม้ ันเรว็ ข้ึน และหนักข้นึ ประสทิ ธภิ าพจะไดเ้ ร็วขึ้น” 2. วิธกี ารปฏิบัติลีลาไมต้ ายมวยไทย “ศอก” ของยอดนกั มวยไทย 2.1 ยอดนักมวยไทย “ราวี เดชาชยั ” ยุทธวิธกี ารปฏบิ ตั ิ ยุทธวิธีการต่อสู้ เดินเขา้ หาคู่ตอ่ สู้ โดยใชอ้ าวุธนำเปดิ ทางเพ่ือใช้ไม้ตายศอก หรือเดินเข้า ไปปิดตาคู่ต่อสแู้ ลว้ ฟนั ศอกดังคำกล่าวทว่ี ่า “เดนิ เข้าไปเราไมถ่ อย เดินเขา้ ไปถบี 1-2 พอเขาเดนิ เข้า มาเราก็ต่อย แล้วก็ศอก ถ้าเขาไม่คว้าคอเรา เราก็เดินไปปิดตาฟันศอก ปิดตาฟันศอกปิดขวาฟัน ซ้ายปิดซ้ายฟันขวา ปิดขวาฟันขวา ปิดซ้ายฟันซ้าย ปิดสองมือฟันซ้ายหรือขวา ผมฟัน... เข้า โรงพยาบาลไปเลย 3 วัน” เปา้ หมายของการศอก เปา้ หมายการใช้ศอกบริเวณใบหนา้ คตู่ ่อสู้ ดงั คำกล่าวท่ีวา่ “ตรงไหนก็ไดท้ ้ังใบหนา้ ”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 111 ภาพท่ี 5.1 การปดิ ตาคูต่ ่อสดู้ ้วยมือขวาตีศอกดว้ ยศอกซา้ ย ทม่ี า : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ลกั ษณะทา่ ทาง/เทคนิคการใชไ้ มต้ าย ท่าทาง เทคนิคในการใช้ลีลาไมต้ ายปิดตาคู่ต่อสู้ศอก ก้าวเท้าซ้ายเข้าไปหาคูต่ ่อสูแ้ ล้วใช้ มือซ้ายเหยียดไปข้างหน้าปิดตาคู่ต่อสู้แล้วฟันด้วยศอกขวา และนอกจากนี้จะปิดตาด้านไหนใช้ศอก ซ้ายหรือขวาขึ้นอยู่กับจังหวะในการต่อสู้ ดังคำกล่าวที่ว่า “การเข้าไปศอกเราต้องใช้ซ้ายนำแล้วใช้ มือซา้ ยเหยียดออกไปขา้ งหนา้ ปดิ ตาคตู่ ่อสู้แล้วก็ฟันดว้ ยศอกขวา หรือเหยียดไปข้างหน้าปิดตาคู่ ตอ่ สู้ 2 มอื แลว้ กฟ็ นั ดว้ ยศอกซา้ ยหรอื ขวา แลว้ แต่จงั หวะและโอกาส แลว้ อกี อยา่ งเขาเข้ามากอด มาตเี ขา่ เราก็ฟันได้เลย เทคนิคการฟันศอกเอาปลายศอกฟนั เราใชแ้ รงโถมท้งั ตัว บดิ ทัง้ ตวั ” กล่าวได้ว่า ท่าทางและเทคนิคการใช้ไม้ตายกับคู่ต่อสู้ต้องก้าวเท้าซ้ายเข้าไปเหยียด ออกไปข้างหน้าปิดตาคู่ต่อสู้แล้วกศ็ อกขวา หรือเหยียดไปข้างหนา้ 2 มือ ฟันศอกซ้ายหรือขวาแลว้ แต่ จังหวะ เทคนิคการฟันศอก ฟันโดยใช้ปลายศอกฟันและใช้แรงทั้งตัว ดังคำกล่าวที่ว่า วิธีการปิดตาคู่ ต่อสู้แลว้ ฟนั ด้วยศอก เปน็ วธิ กี ารศอกทแ่ี ตกต่างจากนักมวยคนอ่นื เมอ่ื เหยยี ดมือเข้าไปปิดตาคู่ต่อสู้จะ มองไม่เห็นอาวุธที่จะใช้และเกิดความตกใจ จึงสามารถใช้อาวุธได้ถูกเป้าหมาย ซึ่งแสดงถึงวิธีคิดวิ ธี ปฏิบัตทิ เ่ี ปน็ ภมู ิปัญญาของนักมวย ภาพที่ 5.2 การปิดตาคตู่ ่อสดู้ ้วยมอื ซ้ายแขนขวาเตรียมตีศอก ทม่ี า : วรยุทธ์ ทิพย์เท่ยี งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 112 ภาพที่ 5.3 การใชห้ ัวไหลช่ ว่ ยออกแรงในการตศี อก ทีม่ า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ที่ยงแท้ (2552) ภาพท่ี 5.4 การปิดตาคตู่ ่อสู้ด้วยมือขวาฟันดว้ ยศอกซา้ ย ทีม่ า : วรยทุ ธ์ ทิพย์เทย่ี งแท้ (2552) จดุ แขง็ จดุ ออ่ น แนวทางแก้ไขและการพฒั นา จุดแข็งของลีลาการศอก เวลาฟันจะฟันเป็นชุดและจะมีการกระตุกกลับ จุดอ่อนอยู่ที่ จังหวะฟันเพลินแล้วไม่ได้ป้องกันก็จะถูกอาวุธของคู่ต่อสู้ได้ การฟันศอกเป็นชุดจะทำให้ คู่ต่อสู้ไม่ สามารถป้องกันได้ จึงเป็นวิธีการต่อสู้ที่น่ากลัว นอกจากนั้นยังมีการฟันศอกแล้วกระตุกกลับอีกซึ่ง กระตุกกลับทำให้ค่ตู ่อสู้หลงทางจึงทำให้ถูกศอกอีกครั้งหน่ึง ดงั คำกลา่ วท่ีว่า “มันต้องหลาย ๆ ที ลูก นป้ี ัจจบุ ันไมม่ ีกระตุกกลับ ผมฟันแล้วกระตุกกลับอีก จดุ อ่อน... มจี งั หวะฟันเพลิน ก็มีอย่างเราฟัน ไปแล้วเขาฟนั กลับมาจังหวะเราหลวมเหมือนกัน จังหวะฟันเพลิน... การพัฒนาฟันเป็นชดุ ... เดิน ฟันโปง้ เดียวหายเราอย่าฟันโป้งเดียวหายเราต้องโป้ง ๆ ๆ เป็นชดุ หลาย ๆ ศอก ผมเห็นสมัยนี้ฟัน ทเี ดยี วหาย” สรปุ ได้วา่ วธิ ีการต่อสู้ในการใชศ้ อกจะใช้วิธกี ารรุกเข้าหาคูต่ ่อสู้ ใช้อาวธุ นำแลว้ ใชม้ อื ปิด ตาคู่ต่อสู้ จากนั้นฟันด้วยศอกเป็นชุด เทคนิคการศอกใช้ปลายศอกฟันใช้แรงทั้งตัวฟันเป็นชุด ฟันไป แลว้ กระตุกกลบั โดยมเี ป้าหมาย การฟนั ศอกบริเวณใบหน้า

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 113 2.2 ยอดนกั มวยไทย “เผด็จศึก พิษณรุ าชนั ย์” ยุทธวธิ กี ารใช้หมัด ยุทธวิธีใช้ไม้ตายศอกจะใช้จังหวะ 2 และใช้ในจังหวะที่คู่ต่อสู้จับคอเราเข่า ดังคำกล่าว ที่ว่า “เขาเข้ามาเราก็ฉากออกนิดเดียวหรือเขาต่อยหมัดตรงมาเราก็ปัดแล้วก็ใช้ศอกคู่ต่อสู้วิ่งมา ชนก็แตก ถ้าเราเดินไปต่อยเขาหรือบางทีเขาจบั คอตีเข่าอยเู่ ราก็หมุนศอก เขาตีเข่าเพลินไปเพลิน มา ผมจะหมนุ ศอกก็เป้งแตก” เป้าหมายของการศอก เป้าหมายการใช้ศอกบริเวณหัวคิ้ว ดังคำกล่าวที่ว่า “ส่วนมากจะหัวคิ้ว พอก้มบางทีก็ ถูกหัว หัวกแ็ ตกเหมือนกัน” ภาพท่ี 5.5 การสาธติ ตำแหนง่ ของศอกทใี่ ชศ้ อกเป้าหมาย ท่ีมา : วรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ท่ยี งแท้ (2552) ลักษณะท่าทาง/เทคนิคการใชไ้ ม้ตาย ท่าทางเทคนิคการใช้ไม้ตายศอกฟ้าผ่าต้องหมุนข้อศอกเงื้อมาจากข้างบนเหนือไหล่แล้ว ฟันไปยังเป้าหมาย การหมุนแขนจากขา้ งล่างขึน้ สู่ข้างบนและการเขย่งเท้าช่วยจะทำให้เกิดแรงเหว่ียง แล้วกระชากข้อศอกลงมาโดยใช้แรงจากเอวและหัวไหล่ช่วยจะทำให้เกิดพลังมากขึ้น ถ้าทำอย่าง สัมพันธ์และต่อเนื่องกันจะทำให้ศอกมีความรุนแรงมาก ดังคำกล่าวที่ว่า “ผมเน้นว่าศอกต้องมาจาก ข้างบน ถ้ายกศอกสงู ๆ ลงศอกกจ็ ะแตกทุกคนเหมอื นกัน พอแตกเลือดเข้าตากต็ กใจแล้วก็ถอดใจ ... วิธีการทำ เงื้อจากข้างบนลงมา ยกศอก ยกขาขวาขึ้นหน่อย กระตุกจากข้างบนใช้แรงจากเอว หวั ไหล่ช่วยพบั แขนใหก้ ำปน้ั มาทห่ี นา้ อกแตกแนน่ อน”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 114 ภาพที่ 5.6 การฟันศอกมาดา้ นหนา้ โดยใชห้ วั ไหล่ช่วยพับแขน ที่มา : วรยุทธ์ ทพิ ยเ์ ท่ยี งแท้ (2552) ภาพท่ี 5.7 ตำแหนง่ ของศอกทถี่ ูกเปา้ หมาย ท่ีมา : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ท่ยี งแท้ (2552) ภาพท่ี 5.8 การฟันศอกแล้วพับแขนเข้าหาอก ทีม่ า : วรยุทธ์ ทพิ ย์เทยี่ งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 115 จุดแข็ง จดุ ออ่ น แนวทางแก้ไขและการพฒั นา จุดแข็งของศอกฟ้าผ่ามีความรุนแรงมากถ้าคู่ต่อสู้โดนแตกทุกคน จุดอ่อน คือ ถ้าไม่เง้ือ มาจากข้างบนจะไม่มีความรุนแรง วิธีแก้ไขต้องหมุนศอกขึ้นเหนือไหล่และเขย่งปลายเท้าขึ้น ดังคำ กล่าวที่ว่า “ศอกมีความร้ายกาจมาก ถ้านักมวยคนใดโดนแตกทุกคน นักมวยที่ถูกฟันแล้วแตกก็มี นักมวยดัง ๆ ที่ชกด้วยก็มีดีเซลน้อย ช.ชนสุกาญจน์ สกัด พรทวี เริงศักดิ์ วิชาญน้อย ขาวผ่อง ... เป็นศอกที่มาจากข้างบน จะตีก็อย่าตีให้เต็มแรง ตีให้เฉียด ถ้าตีเต็มมากมันจะไม่แตกโดนเฉย ๆ ถา้ ตเี ฉยี ดเอาปลายศอกเฉียดเข้าไปแตกทกุ คน... จุดออ่ นเวลาตีศอกไมไ่ ดเ้ งอ้ื ศอกมาจากด้านบนจะ ไม่เกิดความรุนแรง... มีบ้างที่ตีแล้วไม่แตก เพราะว่าไม่ยกขามันก็ไม่แตก เพราะศอกมาไม่สูง... วิธีการแกไ้ ข ต้องหมุนศอกข้ึนเหนอื ไหล่ เขยง่ เทา้ ขวาช่วยให้ศอกมาสูงแล้วตศี อกจากด้านบนลงสู่ ด้านลา่ ง บดิ หลงั มอื เขา้ หาอก... ก็มาฝกึ ตยี กแขนขนึ้ ใชห้ วั ไหลช่ ว่ ยกระตกุ ลงมันก็แตกได้” สรุปไดว้ ่า วิธกี ารต่อส้ใู นการใชศ้ อกจะใชจ้ งั หวะ 2 คือ เมอ่ื ค่ตู อ่ สูใ้ ช้อาวุธ หรือจังหวะที่คู่ ต่อสู้จับคอตีเข่า และเขาใช้อาวุธจนเพลิน ก็ใช้ศอก เป้าหมายบริเวณหัวคิ้ว เทคนิคในการศอก เขย่ง เท้าสูงพับแขนข้างบนลงมาใช้แรงจากเอวและหัวไหล่ช่วย พับแขนให้หลังมือมาที่อก ใช้ปลายศอก เฉยี ดที่เปา้ หมาย 2.3 ยอดนกั มวยไทย “เมธี เจดียพ์ ทิ กั ษ”์ ยุทธวิธีการปฏิบัติ ยุทธวิธีการปฏิบัติจะอยู่ที่จังหวะระยะใกล้และระยะในการใช้ศอก การใช้ศอกข้าง จะใช้วธิ ีดนั มือค่ตู ่อสู้ลงเพือ่ ใหห้ น้าเปิดหรือเดินเข้าไปใช้ คือ ปัดหรือจังหวะหลอก หรือ ใชจ้ งั หวะของแรงต้าน ดังคำกล่าวที่ว่า “อยู่ที่จงั หวะและระยะการใช้ผมเกง่ ศอกขา้ ง... ศอกขา้ ง ดนั มือคู่ต่อสู้ลงหน้าเปิดแล้วศอกข้างถ้าคู่ต่อสู้ไม่เดินจะใช้มือปัดแล้วศอก ถ้าเขาไม่เดินจะใชจ้ ังหวะ หลอกแต่ต้องเร็ว ถ้าคู่ต่อสู้ฉลาดน้อยเรากห็ ลอกได้ ถ้าหลอกไม่ได้ผลเราต้องใช้จงั หวะของตนเอง หลักสำคัญ คือ จงั หวะหลอกไปพร้อมกนั ” เปา้ หมายของการศอก เป้าหมายการใช้ลีลาไม้ตายศอกที่จุดอันตรายของร่างกาย คือ บริเวณขมับและกราม ดังคำกล่าวที่ว่า “การตีศอกที่ขมับและกรามจะได้ผลมากถ้าแก้มจะแตกอย่างเดียว... โดยใช้ปุ่ม กระดูกปลายศอกตคี ู่ตอ่ สทู้ ำให้แตกกับนอ็ ก”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 116 ภาพท่ี 5.9 ฟนั ศอกขวา ทม่ี า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ลักษณะท่าทาง/เทคนิคการใช้ไมต้ าย ทา่ ทางเทคนคิ การใชไ้ มต้ ายมี 2 สถานการณ์ คือ เปน็ ฝา่ ยรกุ และเป็นฝ่ายรับและเทคนิค การศอกต้องก้าวเท้าออกข้างเล็กน้อย เพื่อช่วยการทรงตัว ใช้หัวไหล่ช่วยออกแรงในการศอกแล้วดึง กลับโดยเร็ว ดังคำกล่าวที่ว่า “คู่ต่อสู้เดินเข้ามาดันมือคู่ต่อสู้ลงเพื่อเปิดหน้าแล้วศอกข้างขวา และ เดินเข้าหาคู่ต่อสู้แล้วใช้มือปัดแล้วศอก... หลักการศอก ก้าวเท้าออกข้างเล็กน้อยช่วยการทรงตัว แขนจะอยู่ที่หัวไหล่ เอวและหัวไหล่ ช่วยเรื่องน้ำหนักในการศอก ส้นเท้าช่วยการทรงตัว และ ความเรว็ ในการศอก ศอกแล้วดึงกลับโดยเร็ว” ภาพที่ 5.10 การใชม้ อื ปดั แขนคู่ตอ่ สู้แลว้ ศอก ที่มา : วรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ที่ยงแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 117 ภาพที่ 5.11 การฟันดว้ ยศอกขวา โดยการถา่ ยน้ำหนกั ตัวไปดา้ นหน้า ทม่ี า : วรยุทธ์ ทพิ ยเ์ ทย่ี งแท้ (2552) ภาพท่ี 5.12 ปดั มือซ้ายคตู่ อ่ สู้แล้วฟนั ศอกขวา ทีม่ า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ท่ียงแท้ (2552) จดุ แขง็ จดุ ออ่ น แนวทางแกไ้ ขและการพัฒนา จุดแข็งในการใช้ศอกอันตราย จุดอ่อนอยู่ที่จังหวะในการใช้ ดังคำกล่าวที่ว่า“จุดแข็ง อันตรายปอ้ งกนั ยาก... จุดออ่ นอยทู่ ่จี ังหวะไม่ดี เขาจะสวนเรากอ่ นแตจ่ ดุ ด้อยนอ้ ย” สรปุ ไดว้ ่า วธิ กี ารใช้ศอกอยูจ่ งั หวะรกุ และเป็นฝา่ ยรับ ถ้าค่ตู ่อสเู้ ดินเข้ามาดันมือคู่ต่อสู้ลง แล้วศอก ถ้าเป็นฝ่ายรุกเดินเข้าหาคู่ต่อสู้ใช้มือปัดแล้วศอก หลักการศอกต้องก้าวออกข้างเล็กน้อย เอวและหัวไหล่ช่วยออกแรงในการศอกเวลาศอกแล้วดึงกลับโดยเร็ว เป้าหมายการศอกที่ขมับและ กรามโดยใชป้ ุม่ กระดกู ปลายศอกตจี ดุ เดน่ ในการศอกอนั ตรายส่วนจดุ ด้อยอยู่ท่จี งั หวะ ไมด่ ีเขาจะสวน กลับก่อนแต่จุดด้อยมีนอ้ ย

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 118 2.4 ยอดนักมวยไทย “อนันตศักดิ์ พนั ธ์ยุ ทุ ธภูมิ” ยทุ ธวิธกี ารปฏบิ ัติ ยุทธวธิ ีการใช้ศอกกับคตู่ อ่ สู้ ตอ้ งสรา้ งจงั หวะในการต่อสู้และดูวา่ คตู่ อ่ สูม้ ีวธิ ีการต่อสู้แบบ ไหน แตส่ ่วนมากจะใช้ศอกวงในจงั หวะทแ่ี ย่งกันสอดมอื ในจงั หวะตีเขา่ ดงั คำกลา่ วทว่ี ่า “เราต้องสรา้ ง จังหวะที่เราจะฟันศอก ก็ต้องดูว่าคู่ต่อสู้ชกเขามาแบบไหน ที่เราจะฟันได้ ส่วนมากมวยศอกจะ ศอกได้ก็ต่อเมื่อเขาเดินเข้ามา มาตีเขา หรือต่อยหมัด ถ้ามวยเตะมันก็ศอกไม่โดนอยู่แล้ว คือการ มากอดมาแย่งกันปล้ำวงใน อย่างมวยหมัดเราก็จะมาศอกได้ พอเขาต่อยมาเราก็บวก การตีเข่าก็ หาจังหวะที่มือแย่งกันสอดเราต้องหาจังหวะตรงนี้ ช่วงที่เขาเผลอเขาไม่ระวังตัว... นอกจากนี้ใน จงั หวะรุกกส็ ามารถศอกได้ โดยใช้อาวธุ อื่น เปดิ ทางก่อนเข้าเตะขา... ก็มอี ย่างมวยไทยเราก็เข้าไป เตะเขา เตะอะไรให้เขาระวังก่อนแล้วก็เข้าไปต่อยหมัด มันสัมพันธ์กัน อย่างต่อยหมัดแล้วก็ฟัน ศอก” เป้าหมายของการศอก เป้าหมายการใช้ศอกขวานอยู่ที่บริเวณใบหน้าระหว่างคางคิ้วและหน้าผาก ดังคำกล่าว ที่ว่า “การศอกต้องอยู่บริเวณใบหน้าระหว่างคาง คิ้ว หน้าผาก พอมันโดนคิ้ว โดนคางมันก็น็อก พอโดนคิ้วแตกกรรมการเขาก็จับ นักมวยที่ถูกฟันแล้วแตกมีหลายคนสิงห์ดำ ช้างน้อย อิทธิ์ฤทธ์ิ เผดจ็ ศกึ เกยี รตสิ ำราญ เกง่ กาจ เกยี รตกิ ำธร เจ้าเวหา และลกู ทพั ฟา้ ” ลักษณะท่าทาง และเทคนิคการใชไ้ ม้ตาย ลักษณะท่าทางในการต่อสู้จะเร่ิมต้นทกี่ ารกอดคอเพ่ือตีเข่าและจะฟันศอกในจังหวะการ สอดแขน ดงั คำกลา่ วท่ีว่า “มันจะกอดคอกันในลกั ษณะท่วี า่ จะตีเขา่ เราต้องไลแ่ ขนเขา เราต้องอยู่ ข้างในเพื่อที่เราจะฟันเขาได้ แขนเราก็ต้องกดตรงข้อเขาไว้ แขนเขาก็จะขึ้นไม่ได้ เราก็จะศอกได้ เราก็บิดหัวไหล่ แล้วต้องดึงไว้ไม่ให้เขาขยับ ถ้าเราจะฟันแบบขา้ งบนมือเราอาจจะฟันไว้ เราต้อง ฟันให้มนั เฉือน” ภาพที่ 5.13 ท่าเตรยี มพร้อมจดมวยเหลย่ี มซ้าย ทมี่ า : วรยทุ ธ์ ทิพย์เทีย่ งแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 119 ภาพที่ 5.14 เทคนคิ การใชไ้ ม้ตายศอกซา้ ยแขนขวาป้องกันหนา้ ไว้ ท่ีมา : วรยุทธ์ ทพิ ย์เทย่ี งแท้ (2552) จดุ แข็ง จดุ ออ่ น แนวทางแกไ้ ขและการพัฒนา จุดแข็งของศอก เมื่อฟันแล้วคู่ต่อสู้แตกคู่ต่อสู้จะเกรงกลัวชื่อเสียงของเรา ถ้ามีแต่ศอก หมัดจะแพ้มวยถีบกับมวยเตะ เพราะจะเข้าไปศอกได้ยาก ดังคำกล่าวที่ว่า “มันช่วยเราได้ในระดับ หน่ึงทำให้ค่ตู ่อส้กู ลัวเรา เวลาเราฟนั แตกบ่อย ๆ คตู่ อ่ ส้จู ะเกรงกลัวเราวา่ ไอ้คนนีน้ ะ ฟันศอก ระวัง มศี อกอย่างเดียวกไ็ ม่ใช่มีหมดั ด้วยมันต้องระวังทั้งหมัดทั้งศอก แลว้ ศอกท่ีเวลาเราฟันแตกมันก็ทำ ให้เราชนะเร็วขึ้น... วิธีการพัฒนา... เราก็ต้องรู้ว่าของเราเป็นมวยแบบไหน เราต้องเสริมการเตะ เข้ามา เอาอาวธุ อืน่ เขา้ มาใช้ก่อนแลว้ ค่อยวา่ กนั อกี ทีกบั หมัดกับศอก เราตอ้ งควบคู่ไปตรงนน้ั ” สรุปได้ว่า วิธีการปฏิบัติต้องสร้างจังหวะและดูคู่ต่อสู้รู้ว่ามาแบบไหนทีเ่ ราจะฟันศอกได้ ก็มีจังหวะคู่ต่อสู้เดินเขา้ มา จังหวะแย่งกันปล้ำวงในจงั หวะคู่ต่อสู้ต่อยหมัดมาก็ศอกบวกได้ เป้าหมาย การศอกบริเวณใบหน้าคือระหว่างหางคิ้ว หน้าผาก เทคนิคการศอกต้องมีความคล่อง วิธีการฟันศอก ต้องฟนั ใหเ้ ฉือนลง จดุ เดน่ ของศอกฟนั แลว้ แตกทำให้ชนะเร็วหรือน็อกเรว็ นอกจากนค้ี วรมีอาวุธอื่น ๆ เสรมิ เช่น การเตะ เพราะถา้ มีแตศ่ อกกับหมัดเราอาจแพ้มวยเตะและมวยถบี ได้ 2.5 ยอดนกั มวยไทย “โอโรโน่ พ.เมอื งอุบล” ยุทธวิธกี ารใชห้ มัด ยุทธวิธีการใช้ลีลาการศอกจะฟันศอกในจังหวะจะเกาะคู่ต่อสู้หรือจังหวะดันเข้าเชือก และจังหวะสอดแขน ดังคำกล่าวท่วี า่ “ก็ชว่ งจงั หวะจะเกาะหรือช่วงดนั เข้าเชอื ก แลว้ กฟ็ นั ผมชนะ จงสนั่น ฉายามนุษย์ไม้ ได้เหมือนจะเด้งตีเข่าแต่ผมไม่ตี ผมฟันเปรี้ยง ช่วงสอดแขนอะไรกันเน่ีย ถ้าไม่ระวังหน้าหงายเลย... ผมจะแรงที่สุดศอกซ้าย ...ผมป้องกันแชมป์ 3 สมัย ได้ชนะนำขบวนก็ เพราะลูกศอก”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 120 เป้าหมายของการศอก เปา้ หมายการใชล้ ีลาศอกที่หนา้ หรอื ศีรษะ ดงั คำกล่าวทว่ี ่า “ผมว่าโดนตรงไหนก็เมานะ ถ้าตั้งใจศอก โดนที่หน้าที่หัว โดนที่ไหนก็ช่างขอให้โดนถูกหัวก็เมาเพราะว่าศอกมันแรง มันไม่ใช่ นวม ดันเขา้ เชอื กแล้วก็ฟันเลย” ภาพท่ี 5.15 ศอกขวาตีบรเิ วณหน้าและหัวลำตวั เอนด้านหน้า ทมี่ า : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ที่ยงแท้ (2552) ลกั ษณะท่าทาง/เทคนคิ การใช้ไม้ตาย เทคนิคท่าทางการใช้ลีลาไม้ตายศอกต้องฟนั สงู ใหเ้ ปน็ วงรี ดงั คำกล่าวทีว่ ่า “เวลาฟันมัน ต้องฟันสูง ๆ ศอกสูงให้เป็นวงรี โดยการเขย่งปลายเท้าให้ศอกสูง ใช้หัวไหล่ และเอวช่วยออก แรง” ภาพท่ี 5.16 ลกั ษณะจดมวยเหล่ียมซา้ ย ท่ีมา : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ที่ยงแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 121 ภาพที่ 5.17 การฟนั ศอกซ้าย โดยการบดิ เอวและไหลช่ ว่ ยออกแรง ท่ีมา : วรยทุ ธ์ ทิพย์เท่ยี งแท้ (2552) ภาพที่ 5.18 การฟนั ศอกซ้าย ทมี่ า : วรยทุ ธ์ ทิพยเ์ ทยี่ งแท้ (2552) จุดแขง็ จดุ อ่อน แนวทางแกไ้ ขและการพัฒนา จุดแข็งของศอกซ้ายมคี วามรุนแรง จุดอ่อนคูต่ ่อสู้แก้ได้โดยการบัง ดังคำกล่าวทีว่ ่า “ผม จะแรงที่สุดศอกซ้าย... ผมป้องกันแชมป์ได้เพราะลูกนี้ ที่ชกก็มีฟันรามอนเบเกอร์ แล้วก็ชกกับ ศอกที่อันตรายเจริญทองเกียรติบ้านช่อง นักชกเจ้าสำอาง เขาสามารถปราบนักมวยไทยยอด เยี่ยมสาม พ.ศ. เขาสามารถชนะหลังสวน ฉมวกเพชร 5 พลัง พนมทวนเล็ก แต่มาเสร็จผม ผมฟันแตก เย็บ 8-10 เข็ม จุดอ่อนมีบ้าง บางคนเขาแก้ได้ก็มี เขาบังก็มีแต่บังยังไงก็ฟันอย่าง เดียว... การพัฒนาแต่ก่อนเป็นมวยลุยอย่างเดียว แต่เราคิดว่าถ้าเป็นอย่างนี้คงไปไม่ได้านานช่วง หลงั พัฒนาตัวเอง เบรมีหยุด” สรุปได้ว่า วิธีการใช้ศอก จะฟันจังหวะเกาะหรอื ดันเขา้ เชือกและในจังหวะสอดแขนเพอ่ื จับเข่า เป้าหมายการศอกตรงไหนก็ได้ ที่หน้า ที่หัวโดนก็เมา เทคนิคการฟัน ต้องฟันสูง ศอกสูงเป็น วงรี เขย่งปลายเท้าช่วยในการเงื้อศอกใช้หัวไหล่และเอวช่วยในการออกแรงฟันศอก จุดแข็งศอกมี ความรุนแรง โดยเฉพาะศอกซ้ายฟนั เจรญิ ทอง เกียรติบา้ นช่องแตกแย็บ 8-10 เข็ม

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 122 2.6 ยอดนักมวยไทย “บัวขาว ป.ประมขุ ” ยุทธวิธกี ารปฏบิ ัติ ยุทธวิธีการใช้ลีลาการศอกจะใช้ในจังหวะประชิดตัว หรือจังหวะที่อยู่ใกล้คู่ต่อสู้ ดังคำ กลา่ วทีว่ ่า “ก็ตอนประชดิ ตวั ตอนนวั เนยี กันครับ เหมอื นกันตอนอย่หู า่ งเรากเ็ ตะ ถีบ แตถ่ า้ หากเข้า วงในก็จะตีเข่ากับมันอยู่ที่จังหวะใกล้ ๆ ระยะศอก” เราตีศอกไม่ได้ตีมั่วซั่ว เราตีเพื่อหวังผล ถึงแม้ว่าเข้าไปตีประชิดตัวก็ตาม คู่ต่อสู้ระวังตัวทุกคน ทำให้เราตีไม่ได้เราก็หาวิธีใหม่เข้าจนเขา เผลอตตี อนทีเ่ ขาเผลอต้องอยู่ทใี่ จของนกั มวยแต่ละคน” เป้าหมายของการศอก เปา้ หมายการใชล้ ลี าการศอกจะตใี ต้คาง แถวคาง ดังคำกลา่ วท่ีวา่ “สว่ นมากจะตีใต้คาง แถวคาง เพราะเวลาตีเราตีจากข้างบนคู่ต่อสู้ ก้มลงมามันจะพ้นใช่ไหมครับ ก็จะถูกช่องคิ้วหรือ ขา้ งแก้มแต่เขาไม่ก้มก็ถกู ช่วงกราม ทำใหห้ ลับได้ นอ็ กได้” ภาพท่ี 5.19 การตีศอกขวาบริเวณใบหนา้ ทีม่ า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ทีย่ งแท้ (2552) ลักษณะท่าทาง/เทคนิคการใชไ้ ม้ตาย เทคนิคท่าทางการใช้ลีลาการศอกขวานเวลาตีต้องตีเฉียงลงเล็กน้อย ใช้แรงจากหัวไหล่ ขาก็ช่วย เอวก็บิดช่วย ใช้หัวไหล่และแขนกระชากลงดังคำกล่าวที่ว่า “ก็ตีเบี่ยงนิดหนึ่ง ใช้แรงจาก หัวไหล่ส่วนขาก็ช่วยเอวก็บิดช่วยนิดหนึ่ง แล้วก็ช่วงไหล่ ช่วงแขนกระชากแรงเพราะว่านักมวย กำลงั แขนทุกคนมอี ยแู่ ลว้ ”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 123 ภาพที่ 5.20 ทา่ เตรยี มพร้อม ทีม่ า : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ท่ียงแท้ (2552) ภาพท่ี 5.21 การตีศอกขวาบริเวณใบหน้า ท่ีมา : วรยทุ ธ์ ทิพย์เทยี่ งแท้ (2552) จดุ แข็ง จดุ อ่อน แนวทางแกไ้ ขและการพฒั นา จุดแข็งของลีลาการศอกตีแล้วต้องหวังผล จุดอ่อนบางครั้งตีแล้วไม่โดนเป้า ดังคำกล่าว ที่ว่า “เราตีศอกเราไม่ตีมัว่ ซั่ว เราตีเพื่อหวังผลถึงแม้ว่าเราเข้าไปประชิดตัวก็ตามแต่คู่ต่อสู้กร็ ะวัง ตัวทกุ ครัง้ ทำใหเ้ ราตไี ม่ได้ เราก็หาวิธใี หม่ หาจงั หวะเผลออย่ทู ่ไี อคิวของนกั มวยแต่ละคน จุดอ่อน บางคร้งั ตีแล้วไม่โดนเปา้ ก็มี วิธีแกไ้ ขตอ้ งตีใหแ้ มน่ ขน้ึ หาจังหวะใหม้ ากขน้ึ ให้ได้ผล” สรุปได้ว่า ยุทธวิธีในการใช้ศอกจะใช้จังหวะประชิดตัว หรือจังหวะใกล้คู่ต่อสู้ โดยมี เปา้ หมายการตศี อกที่ใต้คางหรือแถวคาง เทคนิคการตศี อกตเี ฉียงลงเล็กน้อยใช้แรงจากหวั ไหล่ ขาเอว บิดช่วย หวังผลได้ จดุ อ่อนบางครงั้ ตแี ลว้ ไม่โดน วิธีแก้ไขต้องหาจงั หวะตแี ลว้ ให้แมน่

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 124 2.7 ยอดนกั มวยไทย “สำราญเดช ม.ราชภัฏหม่บู ้านจอมบึง” ยทุ ธวธิ ีการใชห้ มัด วิธีการใช้ศอกตัดในการต่อสู้จะใช้จังหวะที่เข้าปล้ำกันวงใน ดังคำกล่าวที่ว่า “ก็จะใช้ใน จังหวะที่ไปปลำ้ กันวงใน คลุกวงในกนั เราจะเอาแขนกดแขนคูต่ อ่ สู้ไว้แลว้ เราก็ดึงจังหวะดึงตัวมา แล้วก็ศอกตัดเป้าหมายก็คือ ปลายคาง” ส่วนศอกตีจะใช้ในจงั หวะทีเ่ ข้าไปหาคู่ต่อสู้หรือจังหวะที่คู่ ต่อสูร้ ุกเข้ามา เป้าหมายของการศอก เป้าหมายการใช้ศอก บริเวณปลายคางและคิ้ว ดังคำกล่าวที่ว่า “ส่วนใหญ่ที่ปลายคาง แลว้ ทเ่ี หลือกจ็ ะแตกตรงแถวระหว่างคิ้ว” ภาพท่ี 5.22 ฟนั ศอกบรเิ วณใบหน้า ทม่ี า : วรยุทธ์ ทพิ ย์เท่ยี งแท้ (2552) ลักษณะทา่ ทาง/เทคนิคการใช้ไม้ตาย เทคนิคท่าทางการใช้ไม้ตาย ฟันด้วยความเร็วในจังหวะที่คูต่ ่อสู้เผลอ กล่าวคือ การใช้ไม้ตาย ศอกตีมี 2 ทักษะ คือ ศอกตีและศอกตัด ศอกตัดจะใช้ในจังหวะทคี่ ู่ต่อส้รู ุกเข้ามาโดยใชม้ ือขวาปัดแขน คู่ตอ่ สู้แลว้ ฟันด้วยขวาทนั ที ดงั คำกลา่ วท่ีวา่ “ศอกตีฟันจากขา้ งบนลงส่ขู า้ งล่างในจังหวะรุกเข้าหาคู่ ต่อสหู้ รือรุกเขา้ หาค่ตู ่อสูโ้ ดยใชม้ ือขวาปดั แขนคู่ต่อสู้แลว้ ฟนั ด้วยศอกขวาทนั ที และจังหวะท่คี ู่ต่อสู้ รุกเข้ามาหาศอกตัดเราจะใช้ตอนที่ไปปล้ำวงในกับคู่ต่อสู้ โดยใช้แขนทั้งสองข้างกดบนแขนของคู่ ต่อสู้ เรากใ็ ช้จังหวะนน้ั ฟันศอกขนานพ้นื เข้าท่ีปลายคาง ฟนั ดว้ ยความเรว็ ในจังหวะท่คี ูต่ อ่ ส้เู ผลอ”

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 125 ภาพท่ี 5.23 การจดมวยเหลีย่ มขวา ที่มา : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ที่ยงแท้ (2552) ภาพที่ 5.24 การยนื จดมวยเหลยี่ มขวาแขนซา้ ยไว้ดา้ นหนา้ แขนขวาอยู่ดา้ นหลัง ที่มา : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ท่ยี งแท้ (2552) ภาพท่ี 5.25 การตีศอกตดั ซ้ายที่ปลายคาง ท่ีมา : วรยุทธ์ ทิพยเ์ ท่ียงแท้ (2552)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 126 ภาพท่ี 5.26 การตีศอกขวาตีทหี่ นา้ ท่ีมา : วรยุทธ์ ทิพย์เทยี่ งแท้ (2552) จดุ แข็ง จุดอ่อน แนวทางแก้ไขและการพฒั นา จดุ แข็งของลลี าไม้ตายศอกทำให้คู่ต่อสู้น็อกได้ จุดออ่ นของลูกศอกตัดอยู่ท่ีความแข็งแรง ของแขนเพราะต้องแย่งกันสอดแขนและกดแขนเพื่ออยู่ข้างบน จึงจะศอกได้ การพัฒนาต้องฝึกเพิ่ม ความแข็งแรงโดยการฝึกด้วยน้ำหนัก ดงั คำกลา่ วทว่ี ่า “ทำให้ค่ตู อ่ สพู้ ะวงได้ไมก่ ล้าออกอาวุธ เพราะ มัวแต่พะวงในลูกศอกของเราแล้วก็สามารถทำให้น็อกคู่ต่อสู้ได้ คู่ต่อสู้มีแผลแตกได้ ลูกนี้ผมใช้ น็อกคู่ตอ่ สมู้ าหลายคนแล้วครับ ประมาณ 3 คน... จุดอ่อนของลูกศอกอยูท่ ีค่ วามแข็งแรงของแขน อย่ทู ีพ่ ลังของแขน เราส้ไู ม่ได้ กไ็ ม่สามารถทจี่ ะศอกเขาได.้ . การพัฒนา.. คอื เพ่มิ กำลังแขนเยอะ ๆ ฝกึ ใช้เวทลกู เหลก็ ดมั เบลแลว้ ยกเวทเทรนนงิ่ ” สรปุ ได้ว่า เทคนิคการใช้ศอกจะตอ้ งเขา้ ไปปล้ำวงใน แล้วฟันศอกด้วยความเร็วในจังหวะ ที่คู่ต่อสู้เผลอ เทคนิคการใช้ศอกใช้แขนทั้งสองข้างกดบนแขนของคู่ต่อสู้ แล้วใช้จังหวะนั้นฟันศอก โดยมีเป้าหมายที่ปลายคาง จุดเด่นของลูกศอกทำให้คู่ต่อสู้พะวงไม่กล้าออกอาวุธและสามารถทำให้คู่ ตอ่ สนู้ ็อกได้ วิธกี ารพฒั นา จะต้องพฒั นาแขนใหแ้ ข็งแรงโดยใชอ้ ปุ กรณ์ชว่ ยเสริมสรา้ ง เชน่ การฝึกด้วย น้ำหนัก สรุปท้ายบท ศอก เป็นอาวุธที่รุนแรงสำคัญสามารถที่จะเป็นไม้ตายในการเผด็จศึกคู่ต่อสู้ในระหว่างการ แข่งขันได้และสามารถทำให้เกิดแผลแตกในระหว่างการแข่งขันได้ การใช้ศอกในระหว่างการแข่งขัน นั้นเป็นอาวุธที่ชาวต่างชาติไม่กล้าแข่งขันด้วยเนื่องจากเป็นอาวุธอันตราย ซึ่งการนำไปใช้ของยอด มวยไทยกจ็ ะมีลักษณะทแี่ ตกต่างกนั แต่เปา้ หมายทส่ี ำคัญของแตล่ ะคน คือ การนำไปใช้เพ่ือเผด็จศึกคู่ ต่อสู้ในระหว่างการแข่งขันเพื่อให้ได้ชัยชนะ เช่น การใช้ศอกในระหว่างการปล้ำหรือเข้าวงใน การใช้ ศอกเพื่อจู่โจมคูต่ ่อสู้ แต่ในขณะเดียวกัน ในการใช้ศอกให้เป็นไม้ตายได้น้ัน ผู้ฝึกจะต้องมกี ารฝึกซอ้ ม

127 อย่างหนักเพื่อให้เกิดความเคยชิน และสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์และเกิดประสิทธิภาพ นอกจากนี้ในการใชไ้ มต้ ายเข่า ก็จะมที ั้งขอ้ ดีและขอ้ เสยี ในระหว่างฝึกรวมไปถึงการนำไปใช้ ดังน้ัน ผู้ ฝึกจะตอ้ งเข้าใจหลักการของการใช้ศอก เชน่ เปา้ หมายของการศอก ระยะในการศอก สถานการณ์ใน การศอกทั้งการรุกและการรับ รวมไปถึงจังหวะการหลอกล่อต่าง ๆ เพื่อให้คู่สู้เกิดความสบสนและไม่ สามารถจับทางได้ ส่งผลให้ทีด่ ใี นการแข่งขนั และสู่ชัยชนะทวี่ างไวไ้ ด้ คำถามทา้ ยบท 1. ไมต้ ายของการใช้ศอกเป้าหมายอย่ทู ีบ่ รเิ วณใด 2. วิธกี ารฝกึ ไมต้ ายการใชศ้ อกของยอดมวยไทยมีลักษณะเปน็ อย่างไร 3. การนำไม้ตายศอกไปใชใ้ นการแขง่ ขนั โดยภาพรวมของยอดมวยไทยมีลกั ษณะอย่างไร เอกสารอา้ งองิ ราชบัณฑติ ยสถาน. (2554). พจนานกุ รม ฉบบั ราชบณั ฑิตสถาน พ.ศ. 2554. กรงุ เทพฯ : ผู้แตง่ . วรยุทธ์ ทิพย์เที่ยงแท้. (2552). ลีลาไม้ตายมวยไทยของยอดนักมวยไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร ดษุ ฎบี ัณฑติ สาขาวชิ ามวยไทยศึกษา บณั ฑิตวทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยราชภัฏหมูบ่ ้านจอมบึง. สำราญ สุขแสวง .(2560). ตำราศาสตร์และศิลปมวยไทย. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้าน จอมบงึ . มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 128 บรรณานกุ รม กฤษณะ แก้วศรีนาค. (2542). ประวัติของพระยาพิชัยดาบหักที่เกี่ยวข้องกับมวยไทย. ปริญญา นิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาพลศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินท รวโิ รฒ. เขตร ศรยี าภยั . (2550). ปริทัศนม์ วยไทย. กรุงเทพฯ : มตชิ น. ครองจักร งามมีศรี. (2536). แบบทดสอบกีฬามวยไทยสำหรับนักศึกษาชายวิทยาลัยพลศึกษา. ปริญญานพิ นธ์การศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าพลศกึ ษา บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลัยศรีนค รินทรวโิ รฒ. จรวย แกน่ วงศ์คำ. (2530). มวยไทย-มวยสากล. กรงุ เทพฯ : โอเดียนสโตร.์ จัตุชัย จำปาหอม. (2550). พัฒนาการมวยไทยไชยา. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชามวยไทยศกึ ษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั หมบู่ ้านจอมบึง. . (2552, กุมภาพนั ธ์ 7). ผเู้ ช่ยี วชาญดา้ นมวยไทย. สัมภาษณ์. ฉัตรมงคล ชาแท่น. (2517). พัฒนาการไอคิโดโนประเทศไทย. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าพลศึกษา บัณฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒประสานมติ ร. ชนทัต มงคลศิลป์. (2550). มวยลพบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา มวยไทยศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหมู่บ้านจอมบงึ . เช้า วาทโยธา (2550). มวยไทยโคราช. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา มวยไทยศกึ ษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหมู่บา้ นจอมบึง. ตอ่ ศักด์ิ แกว้ จรสั วิไล. (2559). ปัจจัยท่ีสง่ ผลต่อการตดั สินใจเลือกเรียนคณะศึกษาศาสตร์และพัฒนา ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแกน่ . ทรงพล นาคเอี่ยม. (2550). การเปลี่ยนแปลงของความหลากหลายในเชิงศิลปะการต่อสู้ป้องกัน ตัว : กรณีศึกษามวยไทยสายพระยาพิชัยดาบหัก. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าพลศกึ ษา บณั ฑิตวทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ. ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 81 จดหมายเหตุเรื่องการจลาจลเมื่อปลายแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ มหาราช. (2510). แปลโดย หลวงจินดาสหกิจ (ละม้าย ธนะสิริ). กรุงเทพฯ : ธนาคารแห่ง ประเทศไทย. ประมวล บัวทอง. (2537). พัฒนาการของกระบี่กระบอง. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาพลศึกษา บัณฑติ วทิ ยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครนิ ทรวิโรฒ ประสานมิตร. โพธ์ิสวัสดิ์ แสงสว่าง. (2551, มกราคม 17). ผ้เู ช่ียวชาญดา้ นมวยไทย. สัมภาษณ์.

129 บรรณานกุ รม (ต่อ) ยศ เรอื งสา. (2545). ตำรามวยไทย. พมิ พค์ ร้งั ท่ี 3, กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์เสรมิ วิทย์บรรณาคาร. ราชบัณฑิตยสถาน. (2531). พจนานกุ รมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพมิ พอ์ กั ษรเจรญิ ทัศน.์ . (2554). พจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑติ สถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ : ผู้แตง่ . วรยุทธ์ ทิพย์เที่ยงแท้. (2552). ลีลาไม้ตายมวยไทยของยอดนักมวยไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร ดุษฎบี ณั ฑติ สาขาวิชามวยไทยศกึ ษา บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวิทยาลยั ราชภฏั หมบู่ ้านจอมบึง. สมพร แสงชัย และ คณะ. (2549). มวยอตุ รดติ ถ์. สำนักศลิ ปวฒั นธรรม สถาบันราชภฏั อุตรดิตถ.์ สำนกั งานคณะกรรมการวัฒนธรรมแหง่ ชาติ. (2540). ศลิ ปะมวยไทย. กรุงเทพฯ : ครุ ุสภา. สำราญ สุขแสวง .(2560). ตำราศาสตร์และศิลปมวยไทย. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้าน จอมบึง. อเล็ก ซุย. (2551). ทฤษฎีวิวัฒนาการมวยไทย : การสืบหาร่องรอยต้นกำเนิดและประวัติศาสตร์ มวยไทย. ค้นเมื่อ สิงหาคม 22, 2564. https://he02.tcithaijo.org/index.php/TNSUJ our nal/ article/view/252674 อำนาจ พกุ ศรสี ขุ . (2552, มกราคม 17). ผู้เชย่ี วชาญดา้ นมวยไทย. สมั ภาษณ์. มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 130 อัตชวี ประวตั ิ ชอื่ นายวรยทุ ธ์ ทพิ ยเ์ ท่ียงแท้ ภูมิลำเนา 125/2 หมู่ท่ี 12 ต. เจดีย์หัก อำเภอเมอื ง จงั หวัดราชบุรี การศึกษา  จบการศึกษาชั้นประถมปีที่ 6 โรงเรียนวัดบ่อนอก (ทองวิทยา) อำเภอเมือง จงั หวดั ประจวบคีรีขนั ธ์ ปี พ.ศ. 2515  จบการศึกษาข้นั ประถมปีท่ี 7 โรงเรยี นบ้านวังยาว อำเภอกยุ บรุ ี จังหวัดประจวบคีรขี ันธ์ ปี พ.ศ. 2516  จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรยี นกยุ บุรีวิทยา อำเภอกยุ บุรี จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ์ ปี พ.ศ. 2519  จบการศึกษาประกาศนยี บัตรการศึกษา (ป.กศ.ตน้ ) วิทยาลัยครเู พชรบุรี อำเภอเมอื ง จังหวดั เพชรบรุ ี ปี พ.ศ. 2521  จบการศึกษาประกาศนยี บัตรการศึกษา (ป.กศ.สงู ) วชิ าเอกพลศึกษา วิทยาลัยครูเพชรบุรี อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี ปี พ.ศ.2523  จบการศกึ ษาครศุ าสตรบณั ฑิต (ค.บ. พลศกึ ษา) วทิ ยาลัยครนู ครปฐม อำเภอเมอื ง จังหวดั นครปฐม ปี พ.ศ. 2527  จบการศกึ ษาศลิ ปศาสตรมหาบัณฑติ (ศศ.ม.พลศกึ ษา) มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ จตุจักร กรงุ เทพมหานคร ปี พ.ศ. 2538  จบการศกึ ษาศลิ ปศาสตรดษุ ฎีบณั ฑติ สาขามวยไทยศึกษา มหาวทิ ยาลัยราชภฏั หมบู่ า้ นจอมบงึ ปี พ.ศ. 2553 การทำงาน  รบั ราชการครู 2 ระดบั 2 หมวดวชิ าพลานามยั โรงเรียนบางแพปฐมพทิ ยา อำเภอบางแพ จังหวัดราชบรุ ี ปี พ.ศ. 2523  รับราชการอาจารย์ 2 ระดับ 5 หมวดวิชาพลานามยั โรงเรยี นราชโบริกานุเคราะห์ อำเภอเมือง จงั หวัดราชบุรี ปี พ.ศ. 2533-2541  รบั ราชการอาจารย์ 3 ระดับ 8 หมวดวิชาพลานามยั โรงเรียนราชโบริกานเุ คราะห์ อำเภอเมือง จงั หวดั ราชบุรี ปี พ.ศ. 2542  รับราชการครู วิทยฐานะเชย่ี วชาญ กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ุขศึกษาและพลศึกษา