แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา เคมี 3

(แนวตอบ : เมอ่ื อุณหภูมิสงู ข้ึน ทำให้โมเลกุลของสารตงั้ ต้นเคล่ือนที่เร็วข้ึน โมเลกลุ มพี ลงั งานจลน์ สูงขึ้น ทำให้โมเลกุลที่มีพลังงานมากกว่าพลังงานก่อกัมมันต์มีจำนวนมากขึ้น อัตราการ เกิดปฏกิ ริ ิยาเคมีจึงมีค่ามากขนึ้ ) 3) อุณหภูมิมีผลตอ่ อตั ราการเกิดปฏิกิริยาเคมีอย่างไร (แนวตอบ : เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะมีค่ามากขึ้น และเมื่ออุณหภูมิต่ำลง อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมีจะมีคา่ ลดลง) (หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล) ข้ันที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand) 6. ครูเปิดโอกาสให้นกั เรียนซักถามข้อสงสัยในเนื้อหา เรื่อง อุณหภูมิกับอัตราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมี ว่ามี สว่ นไหนทยี่ งั ไมเ่ ข้าใจ และใหค้ วามรเู้ พมิ่ เติมในส่วนนนั้ เพ่อื จะใชเ้ ปน็ ความรู้เบือ้ งตน้ สำหรับการเรียน ในเน้อื หาต่อ ๆ ไป 7. นักเรียนทำใบงานที่ 2.6.1 เรอ่ื ง อุณหภมู ิกับอัตราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี 8. นกั เรยี นทำแบบฝกึ หดั ในหนังสือแบบฝึกหดั รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 ขั้นสรุป ข้นั ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครูประเมินผลนักเรยี น โดยการสงั เกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล พฤติกรรมการทำงานกลุม่ และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าช้ันเรยี น 2. ครูตรวจสอบผลจากการทำใบงานท่ี 2.6.1 เรอ่ื ง อณุ หภูมิกับอตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี 3. ครูตรวจสอบผลจากการทำแบบฝกึ หดั 4. ครูวัดและประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เรอ่ื ง การศกึ ษาผลของอุณหภูมิท่ีมีตอ่ อัตราการ เกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี 5. นักเรยี นและครูร่วมกนั สรุปเก่ยี วกบั อุณหภมู กิ บั อัตราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี ดังน้ี • เมอ่ื อุณหภมู สิ ูงข้นึ อนภุ าคของสารต้ังตน้ จะมีพลงั งานจลน์สงู ขึ้น อนภุ าคของสารตัง้ ตน้ จึงเคลื่อนที่ เรว็ ขนึ้ ทำใหเ้ กิดการชนกนั แรงและบ่อยคร้ังขึ้น สง่ ผลใหม้ ีจำนวนอนุภาคทมี่ ีพลงั งานจลน์เทา่ กบั หรอื มากกว่าพลังงานก่อกัมมันต์มากขึน้ อัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมีจึงสงู ขึ้น • อุณหภูมิมีผลต่ออตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี โดยเมื่ออุณหภูมสิ งู ขนึ้ อตั ราการเกิดปฏิกริ ิยาจะมีค่า มากขน้ึ และเม่ืออุณหภูมติ ำ่ ลง อัตราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมีจะมคี ่าลดลง 7. การวดั และประเมนิ ผล รายการวัด วิธกี าร เครอ่ื งมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหวา่ ง - ตรวจใบงานท่ี 2.6.1 - ใบงานท่ี 2.6.1 - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ การจดั กิจกรรม - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝกึ หดั - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ การเรียนรู้ - ประเมนิ การปฎบิ ตั ิ - ระดบั คณุ ภาพ 2 1) อณุ หภมู กิ ับอตั รา การ - แบบประเมนิ การ ผ่านเกณฑ์ การเกดิ ปฏกิ ริ ิยา ปฎบิ ัติ เคมี การ 2) การทดลอง เรอ่ื ง การศึกษาผลของ อุณหภมู ิทมี่ ตี ่อ

รายการวดั วิธีการ เคร่อื งมอื เกณฑ์การประเมิน อตั ราการ - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมนิ การเสนอ - ระดบั คุณภาพ 2 เกิดปฏิกริ ิยาเคมี ผลงาน ผลงาน ผา่ นเกณฑ์ 3) การนำเสนองาน 4) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคุณภาพ 2 การทำงาน การทำงานรายบุคคล การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์ รายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดับคุณภาพ 2 5) พฤติกรรมการ การทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม ผ่านเกณฑ์ ทำงานกลุ่ม - สงั เกตความมีวนิ ยั รับผิดชอบ ใฝ่เรยี นรู้ - แบบประเมนิ - ระดบั คุณภาพ 2 6) คุณลกั ษณะ และมงุ่ มั่นในการ คุณลักษณะ ผ่านเกณฑ์ อันพึงประสงค์ ทำงาน อนั พึงประสงค์ 8. สื่อ/แหลง่ การเรยี นรู้ 8.1 สอื่ การเรยี นรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 อัตราการ เกิดปฏิกิริยาเคมี 2) หนงั สอื แบบฝึกหัดรายวิชาเพ่ิมเติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 2 อัตราการ เกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี 3) ใบงานที่ 2.6.1 เรื่อง อุณหภูมกิ ับอัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี 4) วัสดุ-อปุ กรณ์ท่ใี ช้ในการทดลองเรื่อง การศึกษาผลของอุณหภูมิทม่ี ตี ่ออัตราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) ห้องเรยี น

9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่ือ......................................................... (นางสาวณฐั ธนัญา บุญถึง) หวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกล่มุ บริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชือ่ ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุม่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผ้อู ำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดศิ ร แดงเรือน) ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานุเคราะห์ 31

ใบงานที่ 2.6.1 เร่อื ง อณุ หภูมิกับอตั ราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี คำชี้แจง : ตอบคำถามเก่ยี วกับอุณหภมู ิกบั อัตราการเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมี 1. จงอธบิ ายวา่ เพราะเหตใุ ดเม่ืออุณหภมู ิสูงขน้ึ อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมีจึงสงู ขน้ึ 2. เมื่อเผาโลหะ Z ในอากาศจะลุกไหม้อย่างรวดเร็ว ได้ออกไซด์ของโลหะ Z แต่เมื่อวางโลหะ Z ไว้ในอากาศ โลหะ Z จะทำปฏกิ ริ ิยาอยา่ งชา้ ๆ เพราะเหตุใดจงึ เป็นเช่นน้นั 3. พิจารณารูปแสดงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งพลงั งานกับการดำเนนิ ไปของปฏกิ ิรยิ าท่ีกำหนดให้ แล้วตอบคำถาม 1) ปฏิกริ ยิ าทั้งสองเป็นปฏิกริ ิยาดดู พลงั งานหรือคายพลังงาน และทราบได้อย่างไร 2) ปฏิกริ ิยาใดน่าจะมีอตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าสูงกวา่ เพราะเหตใุ ด

ใบงานที่ 2.6.1 เฉลย เรือ่ ง อณุ หภมู กิ ับอัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี คำชี้แจง : ตอบคำถามเก่ียวกับอณุ หภมู ิกับอตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี 1. จงอธบิ ายว่าเพราะเหตุใดเมอื่ อณุ หภูมสิ ูงขึ้น อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมีจงึ สูงขึ้น เมื่ออุณหภูมิสูงขึน้ อนุภาคของสารตั้งต้นจะมีพลังงานจลนส์ ูงขึ้น อนุภาคของสารตัง้ ตน้ จึงเคลือ่ นที่เร็วขึ้น ทำ ให้เกิดการชนกันแรงและบ่อยครั้งขึ้น ส่งผลให้มีจำนวนอนุภาคที่มีพลังงานจลน์เท่ากับหรือมากกว่าพลังงาน กอ่ กมั มันต์มากขึน้ อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมจี ึงสงู ขน้ึ 2. เมื่อเผาโลหะ Z ในอากาศจะลุกไหม้อย่างรวดเร็ว ได้ออกไซด์ของโลหะ Z แต่เมื่อวางโลหะ Z ไว้ในอากาศ โลหะ Z จะทำปฏิกริ ยิ าอยา่ งชา้ ๆ เพราะเหตใุ ดจงึ เปน็ เชน่ นัน้ การเผาโลหะ Z เป็นการเพิ่มอุณหภูมิ ทำให้อนุภาคของสารตั้งต้นมีพลังงานสูงขึ้น จึงมีโอกาสชนกันมากข้ึน จงึ ทำให้เกดิ ปฏิกริ ิยาได้เร็วกว่าการวางโลหะ Z ไว้ในอากาศซึ่งมอี ณุ หภูมิตำ่ กว่า 3. พิจารณารปู แสดงความสมั พนั ธร์ ะหว่างพลงั งานกบั การดำเนนิ ไปของปฏิกิริยาที่กำหนดให้ แล้วตอบคำถาม 1) ปฏิกิรยิ าทง้ั สองเปน็ ปฏิกิริยาดดู พลังงานหรือคายพลังงาน และทราบได้อย่างไร ปฏิกิริยาท้งั สองเป็นปฏกิ ริ ยิ าคายพลงั งาน เนื่องจากผลิตภณั ฑม์ ีพลงั งานต่ำกว่าสารต้ังต้น 2) ปฏกิ ิรยิ าใดนา่ จะมอี ตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าสูงกว่า เพราะเหตุใด ปฏกิ ิรยิ า ข. น่าจะมีอัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าสงู กว่า เพราะมคี ่าพลังงานกอ่ กัมมันต์ (Ea) ตำ่ กว่าปฏกิ ริ ิยา ก.

วช-ร 06 แบบบันทกึ หลังการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ช่ือหนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 8 เรอื่ ง อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี แผนการเรียนรู้ท่ี 6 เรอื่ ง อุณหภูมกิ บั อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี รายวิชา เคมี 3 ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 รหสั วิชา ว 32203 ครูผู้สอน นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา ตำแหน่ง ครูผูช้ ว่ ย เวลาทใี่ ช้ 2 ชว่ั โมง ************************* ผลการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ขอ้ ค้นพบระหว่าง ปัญหาทีพ่ บ แนวทางแกไ้ ข ท่ีมกี ารจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ เน้อื หา กิจกรรมการเรยี นรู้ สอ่ื ประกอบการเรยี นรู้ พฤติกรรม/การมสี ่วนรว่ มของผู้เรียน ลงช่อื ครผู จู้ ัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ตำแหน่ง ครผู ้ชู ่วย

แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 8 เรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 7 เร่ือง ตัวเร่งปฏิกริ ิยาเคมี และตัวหน่วงปฏกิ ิรยิ าเคมี รายวชิ า เคมี 3 รหสั วชิ า ว 32203 ระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 ภาคเรยี นท่ี 1 ปกี ารศกึ ษา 2564 น้ำหนักเวลาเรียน 1.5 หน่วยกจิ เวลาเรยี น 3 ชัว่ โมง/สัปดาห์ เวลาที่ใช้ในการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ 4 ช่วั โมง 1. ผลการเรยี นรู้ 1. ทดลอง และอธิบายผลของความเขม้ ขน้ พน้ื ที่ผิวของสารต้งั ตน้ อุณหภมู ิ และตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ าที่มีต่ออัตรา การเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี 2. เปรียบเทียบอัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเมอื่ มกี ารเปลี่ยนแปลงความเข้มขน้ พ้ืนที่ผิวของสารต้ังตน้ อุณหภูมิ และตวั เรง่ ปฏกิ ิริยา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธบิ ายผลของตวั เรง่ ปฏกิ ริ ยิ าเคมีและตวั หน่วงปฏิกิริยาเคมีทีม่ ตี อ่ อัตราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีได้ (K) 2. ทำการทดลองเพื่อศึกษาผลตัวเรง่ ปฏกิ ริ ยิ าเคมแี ละตวั หน่วงปฏกิ ริ ิยาเคมีต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีได้ (P) 3. ใชเ้ ครื่องมือและอปุ กรณ์ทางวิทยาศาสตร์ไดอ้ ย่างถกู ต้อง (P) 4. ปฏบิ ัติตามขั้นตอนการทดลองได้อยา่ งถกู ตอ้ ง (P) 5. ต้งั ใจเรยี นรูแ้ ละแสวงหาความรู้ รบั ผดิ ชอบต่อหนา้ ทท่ี ่ีไดร้ ับมอบหมาย (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้เพมิ่ เติม สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถิ่น อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของสารหนึ่ง ๆ ขึ้นอยู่กับ พจิ ารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา ความเข้มข้น พื้นที่ผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง ปฏิกิริยา นอกจากนี้อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมียัง ขน้ึ อยูก่ ับชนิดของสารทีท่ ำปฏิกริ ยิ าด้วย 4. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด ตัวเร่งปฏิกิริยา คือ สารที่เติมลงไปแล้วทำให้ปฏิกิริยาเคมีเกิดเร็วขึ้น เมื่อสิ้นสุดปฏิกิริยา สารนั้นจะ กลับมามสี มบตั ิเหมอื นเดิม และปรมิ าณเทา่ เดิม ตัวหน่วงปฏิกิริยา คือ สารที่เติมลงไปแล้วทำให้ปฏิกิริยาเคมีเกิดช้าลง เมื่อสิ้นสุดปฏิกิริยา สารนั้นจะ กลับมามีสมบตั ิเหมอื นเดิม และปริมาณเท่าเดมิ

5. สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี นและคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ 1. ความสามารถในการสอ่ื สาร 1. มวี นิ ัย รับผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรียนรู้ 1) ทกั ษะการสังเกต 3. มงุ่ มัน่ ในการทำงาน 2) ทักษะการสำรวจคน้ หา 3) ทกั ษะการวิเคราะห์ 4) ทกั ษะการทดลอง 5) ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล 6) ทักษะการตีความหมายและลงข้อสรุป 3. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต 6. กจิ กรรมการเรยี นรู้  แนวคิด/รปู แบบการสอน/วธิ ีการสอน/เทคนคิ : แบบสบื เสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ชวั่ โมงที่ 1 ขน้ั นำ ขน้ั ที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครตู ้ังคำถามให้นักเรียนร่วมกันอภปิ รายว่า “นอกจากความเข้มข้น พนื้ ทผ่ี ิว และอณุ หภูมิ จะมีปัจจัย ใดอีกหรือไม่ที่ทำให้ปฏิกิริยาเคมีหนึ่ง ๆ เกิดขึ้นได้เร็วขึ้นหรือช้าลง” ซึ่งครูยังไม่ต้องเฉลยคำตอบท่ี ถูกต้อง จากนนั้ ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภิปราย เพ่ือนำไปสู่ขั้นสอนต่อไป ขน้ั สอน ข้ันที่ 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เรื่อง การศึกษาผลของสารบางชนิดต่อ อตั ราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี จากหนงั สือเรียนรายวชิ าเพม่ิ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. ครูใช้รูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือ เทคนิค LT มาจัดกระบวนการเรียนรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกล่มุ มบี ทบาทหนา้ ท่ีของตนเอง ดงั นี้ • สมาชกิ คนท่ี 1 : ทำหน้าทเ่ี ตรยี มวัสดุ-อปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการทดลองเร่อื ง การศึกษาผลของสารบาง ชนดิ ตอ่ อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี • สมาชิกคนท่ี 2 : ทำหน้าที่อ่านวธิ ีการทดลอง ทำความเข้าใจ และอธิบายให้สมาชกิ ในกลุ่มฟงั • สมาชกิ คนที่ 3 : ทำหนา้ ที่บันทึกผลการทดลอง • สมาชกิ คนท่ี 4 และ 5 : ทำหนา้ ท่นี ำเสนอผลการทดลอง 3. สมาชิกทุกคนในกลมุ่ ชว่ ยกันลงมือทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนักเรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม) ขนั้ ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 4. นกั เรยี นแต่ละกลุ่มสง่ ตวั แทน (สมาชกิ คนที่ 4 และ 5 ของกลมุ่ ) มานำเสนอผลการทดลอง หลงั จาก น้ันให้นักเรยี นทุกคนร่วมกันอภิปรายผลการทดลองจนมีความเข้าใจทีต่ รงกัน (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรยี น โดยใช้แบบการนำเสนอหน้าผลงาน) 5. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันอภิปรายและหาขอ้ สรุปจากการปฏบิ ัติกจิ กรรม โดยใช้แนวคำถาม ดงั น้ี

1) ในการทดลองตอนที่ 1 เพราะเหตใุ ดสารในหลอดทดลองที่ 2 จงึ เกดิ ปฏิกิรยิ าได้เรว็ กว่าสารหลอด ทดลองที่ 1 (แนวตอบ : เนื่องจากมีการเติมแมงกานีส (II) ซัลเฟตลงไปในหลอดทดลองที่ 2 ซึ่งแมงกานีส (II) ซลั เฟตเปน็ ตัวเร่งให้ปฏิกริ ยิ าเกิดได้เร็วขึ้น) 2) ในการทดลองตอนที่ 1 เพราะเหตุใดสารในหลอดทดลองที่ 1 จึงเกิดปฏิกิริยาช้ากว่าสารหลอด ทดลองท่ี 2 (แนวตอบ : เนื่องจากมีการเติมโซเดยี มฟลูออไรด์ลงไปในหลอดทดลองที่ 1 ซึ่งโซเดียมฟลูออไรด์ เปน็ ตัวหนว่ งใหป้ ฏิกริ ยิ าเกดิ ไดช้ ้าลง) 3) แมงกานีส (II) ซัลเฟตและโซเดียมฟลูออไรด์ที่เติมลงไปในการทดลอง ทำหน้าที่เหมือนกันหรือไม่ อย่างไร (แนวตอบ : ทำหน้าที่ตา่ งกัน โดยแมงกานีส (II) ซัลเฟตทำหน้าทีเ่ ป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ส่วนโซเดยี ม ฟลูออไรด์ทำหนา้ ท่ีเป็นตวั หน่วงปฏิกริ ยิ า) (หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมินนกั เรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ช่ัวโมงท่ี 2 ข้ันท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 6. ครูให้นักเรยี นแบ่งกล่มุ กลุ่มละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เร่อื ง สมบตั ขิ องตัวเร่งปฏิกริ ิยา จาก หนังสือเรียนรายวชิ าเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 7. ครใู ช้รูปแบบการเรยี นรู้แบบร่วมมอื เทคนิค LT มาจัดกระบวนการเรียนรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกลุ่มมีบทบาทหน้าทขี่ องตนเอง ดังน้ี • สมาชกิ คนที่ 1 : ทำหน้าท่ีเตรียมวัสดุ-อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลองเรอ่ื ง สมบตั ิของตัวเร่งปฏิกิรยิ า • สมาชิกคนท่ี 2 : ทำหน้าที่อ่านวธิ กี ารทดลอง ทำความเข้าใจ และอธบิ ายใหส้ มาชิกในกลมุ่ ฟัง • สมาชกิ คนที่ 3 : ทำหนา้ ที่บันทกึ ผลการทดลอง • สมาชกิ คนที่ 4 และ 5 : ทำหน้าท่นี ำเสนอผลการทดลอง 8. สมาชกิ ทกุ คนในกลุม่ ชว่ ยกันลงมอื ทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่ ) ข้ันที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain) 9. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มส่งตวั แทน (สมาชิกคนท่ี 4 และ 5 ของกลุ่ม) มานำเสนอผลการทดลอง หลังจาก น้ันให้นักเรียนทุกคนร่วมกนั อภปิ รายผลการทดลองจนมีความเขา้ ใจทีต่ รงกนั (หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมนิ นักเรียน โดยใช้แบบการนำเสนอหน้าผลงาน) 10. ครูและนักเรียนรว่ มกันอภปิ รายและหาข้อสรุปจากการปฏิบตั กิ ารทดลอง โดยใช้แนวคำถาม ดงั น้ี 1) ในหลอดทดลองท่ี 1 และหลอดทดลองที่ 2 หลอดใดเกิดปฏกิ ิริยาเคมีได้เร็วกวา่ กนั เพราะเหตใุ ด (แนวตอบ : หลอดทดลองที่ 1 เกิดปฏิกิริยาได้เร็วกว่า เพราะมีโคบอลต์ (II) คลอไรด์เป็นตัวเร่ง ปฏกิ ริ ิยาเคมี) 2) การที่สารละลายโคบอลต์ (II) คลอไรด์เปลี่ยนเป็นสีเขียวขณะที่ปฏิกิริยาดำเนินไป เมื่อปฏิกิริยา ส้นิ สดุ ลงจะกลบั มาเปน็ สชี มพูเหมอื นเดมิ และใความเข้มของสีเทา่ เดิม หมายความวา่ อยา่ งไร (แนวตอบ : สารละลายโคบอลต์ (II) คลอไรด์เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาซึ่งจะเข้าไปมีส่วนร่วมในการ เกิดปฏิกิริยาด้วย แต่เมื่อสิ้นสุดปฏิกิริยาแล้ว สารละลายโคบอลต์ (II) คลอไรด์ยังคงมีสมบัติ เหมอื นเดมิ และมีปริมาณเท่ากบั ตอนเริม่ ตน้ )

(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมินนกั เรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล) ชวั่ โมงที่ 3 ข้นั ที่ 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 11. ครใู หน้ กั เรยี นจับคู่กบั เพอื่ น โดยให้แต่ละคู่ศึกษาค้นควา้ ขอ้ มูลเกยี่ วกับ เรือ่ ง ตัวเร่งปฏิกริ ิยาเคมแี ละ ตัวหน่วงปฏิกริ ิยาเคมี จากหนังสอื เรียนรายวชิ าเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 โดยให้คนหน่งึ ศึกษา เรื่อง ตัวเรง่ ปฏิกริ ิยาเคมี ส่วนอีกคนหน่ึงศกึ ษา เรอ่ื ง ตวั หน่วงปฏิกิรยิ าเคมี จากนนั้ ให้นำเร่อื ง ท่ีตนเองศึกษามาอธบิ ายใหเ้ พ่ือนที่เปน็ คู่กนั ฟงั จนเกิดความเขา้ ใจที่ตรงกัน (หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกล่มุ ) ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain) 12. ครตู งั้ คำถามให้นักเรยี นร่วมกันอภปิ ราย เรือ่ ง ตวั เรง่ ปฏกิ ิรยิ าเคมีและตัวหน่วงปฏิกิรยิ าเคมี เชน่ 1) ตวั เร่งปฏกิ ริ ิยาคืออะไร (แนวตอบ : ตวั เร่งปฏิกริ ิยา คือ สารที่เตมิ ลงไปแลว้ ทำใหป้ ฏิกิรยิ าเคมเี กดิ เร็วขนึ้ เมื่อส้ินสดุ ปฏกิ ริ ยิ า สารน้ันจะกลบั มามีสมบัติเหมือนเดิม และปริมาณเทา่ เดมิ ) 2) ตวั เรง่ ปฏิกิริยามีก่ีลกั ษณะ อะไรบา้ ง (แนวตอบ : 2 ลักษณะ คือ ตัวเร่งปฏิกริ ยิ าที่ไปรวมกบั สารต้ังตน้ ตัวใดตัวหนงึ่ แล้วจดั โครงสรา้ งให้ เหมาะสม ทำใหเ้ กิดปฏิกิรยิ าง่ายขึน้ และตวั เร่งปฏกิ ริ ิยามสี ่วนร่วมในการเกิดปฏิกิรยิ ากับสารตั้ง ตน้ ทำใหเ้ กดิ ปฏกิ ริ ิยาหลายข้ันตอน) 3) ตวั หนว่ งปฏกิ ิรยิ าคอื อะไร (แนวตอบ : ตัวหน่วงปฏกิ ิริยา คอื สารทเี่ ติมลงไปแล้วทำให้ปฏิกริ ยิ าเคมเี กดิ ช้าลง เมือ่ สิ้นสุด ปฏกิ ริ ิยา สารนัน้ จะกลับมามีสมบัตเิ หมอื นเดิม และปริมาณเท่าเดิม) (หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล) ชั่วโมงท่ี 4 ขน้ั ท่ี 4 ขยายความเข้าใจ (Expand) 13. ครูเปดิ โอกาสให้นักเรียนซกั ถามขอ้ สงสัยในเนอ้ื หา เรอ่ื ง ตัวเรง่ ปฏิกริ ยิ าเคมแี ละตวั หนว่ งปฏกิ ริ ยิ าเคมี ว่ามีสว่ นไหนทยี่ ังไม่เข้าใจ และให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนนั้ เพ่ือจะใชเ้ ปน็ ความรู้เบื้องต้นสำหรับการ เรยี นในเนื้อหาต่อ ๆ ไป 14. นักเรยี นทำใบงานที่ 2.7.1 เร่ือง ตัวเรง่ ปฏกิ ิริยาเคมีและตวั หนว่ งปฏกิ ิรยิ าเคมี 15. นักเรียนทำแบบฝกึ หดั ในหนังสือแบบฝกึ หัดรายวชิ าเพ่มิ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 ขัน้ สรุป ขนั้ ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครปู ระเมนิ ผลนักเรียน โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบุคคล พฤติกรรมการทำงานกลมุ่ และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าชน้ั เรียน 2. ครูตรวจสอบผลจากการทำใบงานที่ 2.7.1 เร่ือง ตวั เร่งปฏกิ ิริยาเคมแี ละตวั หน่วงปฏกิ ิรยิ าเคมี 3. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบฝกึ หัด 4. ครูวดั และประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เรื่อง การศึกษาผลของสารบางชนดิ ตอ่ อัตรา การเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี 5. ครูวดั และประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เร่อื ง สมบตั ขิ องตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ า 6. นักเรยี นและครรู ่วมกนั สรุปเกีย่ วกับตวั เร่งปฏิกิรยิ าเคมีและตัวหนว่ งปฏกิ ิรยิ าเคมี ดังน้ี

• ตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ าจะไปลดพลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ิรยิ า จึงทำใหป้ ฏกิ ิรยิ าเกดิ ได้เร็วข้ึน ส่วนตัว หนว่ งปฏกิ ริ ิยาจะไปเพ่มิ พลงั งานกอ่ กมั มันต์ของปฏกิ ิรยิ า จึงทำใหป้ ฏิกริ ิยาเกิดได้ช้าลง • ตวั เรง่ ปฏิกริ ยิ า คือ สารท่ีเติมลงไปแลว้ ทำให้ปฏิกริ ิยาเคมีเกดิ เรว็ ขนึ้ เมือ่ สิน้ สดุ ปฏกิ ริ ิยา สารนั้นจะ กลบั มามีสมบตั ิเหมือนเดมิ และปริมาณเทา่ เดิม • ตัวหน่วงปฏิกิริยา คือ สารที่เติมลงไปแล้วทำให้ปฏิกิริยาเคมีเกิดช้าลง เมื่อสิ้นสุดปฏิกิริยา สารนนั้ จะกลับมามีสมบตั ิเหมอื นเดิม และปรมิ าณเทา่ เดิม 7. การวดั และประเมนิ ผล รายการวัด วธิ ีการ เคร่ืองมือ เกณฑก์ ารประเมนิ 7.1 ประเมินระหว่าง - ใบงานที่ 2.7.1 - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - แบบฝึกหัด - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ การจัดกจิ กรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 - แบบประเมินการ ผา่ นเกณฑ์ การเรียนรู้ ปฎิบตั ิ การ 1) ตัวเร่งปฏิกิริยา - ตรวจใบงานที่ 2.7.1 เคมีและตวั หน่วง - ตรวจแบบฝกึ หดั ปฏกิ ริ ิยาเคมี 2) การทดลอง เรื่อง - ประเมนิ การปฎบิ ตั ิ การศกึ ษาผลของ การ สารบางชนดิ ต่อ อตั ราการ เกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี 3) การทดลอง เรือ่ ง - ประเมินการปฎิบตั ิ - แบบประเมินการ - ระดับคณุ ภาพ 2 สมบตั ขิ องตัวเร่ง การ ปฎิบัติ ผ่านเกณฑ์ ปฏกิ ิริยา การ - ประเมินการนำเสนอ 4) การนำเสนองาน ผลงาน - แบบประเมินการเสนอ - ระดับคณุ ภาพ 2 - สงั เกตพฤติกรรม ผลงาน ผ่านเกณฑ์ 5) พฤติกรรม การทำงานรายบุคคล การทำงาน - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คุณภาพ 2 รายบคุ คล - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผา่ นเกณฑ์ การทำงานกลุ่ม 6) พฤติกรรมการ - สังเกตความมีวินยั - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 ทำงานกลมุ่ รบั ผิดชอบ ใฝเ่ รียนรู้ การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ และมงุ่ มน่ั ในการ 7) คุณลกั ษณะ ทำงาน - แบบประเมนิ - ระดับคุณภาพ 2 อันพึงประสงค์ คุณลักษณะ ผ่านเกณฑ์ อนั พงึ ประสงค์

8. สอ่ื /แหลง่ การเรยี นรู้ 8.1 สอื่ การเรยี นรู้ 1) หนงั สอื เรียนรายวิชาเพ่ิมเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 2 อัตราการเกิดปฏกิ ริ ยิ า เคมี 2) หนงั สอื แบบฝึกหดั รายวิชาเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 2 อตั ราการ เกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมี 3) ใบงานท่ี 2.7.1 เร่ือง ตวั เรง่ ปฏกิ ิริยาเคมีและตัวหนว่ งปฏกิ ิรยิ าเคมี 4) วัสดุ-อุปกรณ์ท่ีใช้ในการทดลองเรอ่ื ง การศึกษาผลของสารบางชนดิ ตอ่ อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี 5) วัสดุ-อุปกรณ์ทใ่ี ชใ้ นการทดลองเรือ่ ง สมบัตขิ องตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยา 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) ห้องเรียน 9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงช่ือ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา) ผเู้ ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงชื่อ......................................................... (นางสาวณฐั ธนญั า บญุ ถึง) หวั หนา้ กลมุ่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ขอ้ เสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารงานวชิ าการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชอ่ื ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผู้อำนวยการกลมุ่ บริหารงานวิชาการ

ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรยี น ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดิศร แดงเรอื น) ผู้อำนวยการโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 31

ใบงานท่ี 2.7.1 เร่ือง ตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยาเคมแี ละตวั หน่วงปฏกิ ริ ิยาเคมี คำช้แี จง : ตอบคำถามเก่ียวกับตวั เร่งปฏิกริ ิยาเคมแี ละตัวหนว่ งปฏกิ ริ ยิ าเคมี 1. จงอธบิ ายวา่ เพราะเหตใุ ดตัวเร่งปฏิกิรยิ าจงึ ทำให้อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมสี ูงข้ึน และตัวหน่วงปฏิกิริยาจึงทำ ให้อัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมีลดลง 2. ปฏิกิริยา C2H4 + H2 → C2H6 ถ้าเติมผงแพลทินัมลงไปเลก็ น้อยจะทำให้อัตราการเกดิ ปฏิกิริยาสูงขึ้น ผง แพลทนิ มั ทำหนา้ ท่ีใด และมีผลตอ่ การดำเนนิ ไปของปฏกิ ริ ิยาอย่างไร จงอธบิ าย 3. เมือ่ ปฏิกริ ิยาสิน้ สุดลงตัวเร่งปฏิกริ ิยาและตัวหนว่ งปฏกิ ริ ิยาจะมีลกั ษณะเปน็ อยา่ งไร 4. ในปฏกิ ริ ยิ าที่มีสารตัง้ ต้นเปน็ แก๊สทั้งหมด และมตี ัวเรง่ ปฏกิ ริ ิยาเป็นของแขง็ ตวั เรง่ ปฏกิ ิรยิ าจะทำสามารถเพิ่ม อตั ราเรว็ ในการเกดิ ปฏกิ ิริยาได้อยา่ งไร 5. พจิ ารณาปฏิกริ ิยาท่ีกำหนดให้ A+B→C+D ….. (1) ….. (2) C+E→B+F (1) + (2) A+E→D+F สารใดทำหนา้ ท่เี ปน็ ตัวเร่งปฏกิ ิริยา 6. พจิ ารณารปู แสดงความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งพลงั งานกับการ ดำเนินไปของปฏิกิริยาที่กำหนดให้ แล้วระบุว่า พลังงานก่อกัมมันต์ของปฏิกิริยาที่มีการเติมตัวหน่วง ปฏิกิรยิ ามคี ่าเทา่ ใด

ใบงานที่ 2.7.1 เฉลย เรอ่ื ง ตัวเรง่ ปฏิกริ ยิ าเคมีและตวั หน่วงปฏกิ ริ ยิ าเคมี คำชี้แจง : ตอบคำถามเกยี่ วกบั ตัวเร่งปฏกิ ิรยิ าเคมแี ละตัวหนว่ งปฏิกิรยิ าเคมี 1. จงอธิบายวา่ เพราะเหตุใดตัวเร่งปฏิกิรยิ าจึงทำให้อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมสี ูงข้ึน และตวั หน่วงปฏิกิริยาจึงทำ ใหอ้ ตั ราการเกดิ ปฏกิ ิริยาเคมีลดลง ตัวเร่งปฏิกิริยาจะไปลดพลังงานก่อกัมมันต์ของปฏิกิริยา จึงทำให้ปฏิกิริยาเกิดได้เร็วขึ้น ส่วนตัวหน่วง ปฏิกริ ิยาจะไปเพมิ่ พลงั งานก่อกมั มันตข์ องปฏิกริ ยิ า จึงทำให้ปฏกิ ริ ิยาเกดิ ไดช้ า้ ลง 2. ปฏิกิริยา C2H4 + H2 → C2H6 ถ้าเติมผงแพลทินัมลงไปเลก็ น้อยจะทำให้อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาสูงขึ้น ผง แพลทนิ ัมทำหนา้ ที่ใด และมีผลต่อการดำเนนิ ไปของปฏิกริ ยิ าอยา่ งไร จงอธบิ าย ผงแพลทินัมทำหน้าที่เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา โดยเมื่อเติมลงไปแล้วจะไปช่วยลดพลังงานก่อกัมมันต์ของ ปฏกิ ิรยิ าใหต้ ่ำลง จงึ ทำใหป้ ฏิกิรยิ าเกิดได้เรว็ ขึน้ 3. เมอ่ื ปฏกิ ริ ิยาสิน้ สดุ ลงตัวเร่งปฏกิ ริ ยิ าและตัวหนว่ งปฏกิ ริ ยิ าจะมลี กั ษณะเปน็ อยา่ งไร เม่อื ปฏิกิริยาสน้ิ สดุ ลงตวั เร่งปฏิกิริยาและตวั หนว่ งปฏิกริ ิยาจะกลับคืนมามสี มบตั ิอย่างเดมิ และมีมวลเท่า เดมิ แต่อาจมีลกั ษณะทางกายภาพเปล่ียนแปลงไป เชน่ ขนาดและรูปรา่ งเปล่ยี นแปลงไป 4. ในปฏิกิริยาทมี่ สี ารต้ังต้นเป็นแก๊สท้ังหมด และมีตัวเร่งปฏกิ ริ ิยาเป็นของแขง็ ตวั เร่งปฏกิ ริ ิยาจะทำสามารถเพิ่ม อตั ราเรว็ ในการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าไดอ้ ย่างไร พ้นื ที่ผวิ ของตัวเร่งปฏิกริ ิยาทเ่ี ปน็ ของแข็งจะทำหน้าท่ีดูดซับโมเลกลุ จองสารตงั้ ตน้ ไว้ท่ีผวิ จำนวนมาก ทำ ให้โมเลกลุ ของสารต้งั ตน้ ท่เี ปน็ แก๊สมีโอกาสชนกันงา่ ยและบ่อยข้ึน จึงทำใหอ้ ัตราการเกิดปฏกิ ิริยาสงู ขน้ึ 5. พิจารณาปฏกิ ิรยิ าทีก่ ำหนดให้ A+B→C+D ….. (1) ….. (2) C+E→B+F (1) + (2) A+E→D+F สารใดทำหนา้ ที่เป็นตวั เร่งปฏกิ ิริยา สาร B 6. พิจารณารูปแสดงความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับ การดำเนินไปของปฏิกิริยาที่กำหนดให้ แล้วระบุว่า พลังงานก่อกัมมันต์ของปฏิกิริยาที่มีการเติมตัวหน่วง ปฏิกริ ยิ ามีคา่ เท่าใด พลังงานก่อกัมมันต์ของปฏิกิริยาที่มีการเติมตัวหน่วง ปฏิกิรยิ ามีคา่ เทา่ กับ Ea2

วช-ร 06 แบบบันทกึ หลงั การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชื่อหนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 8 เรื่อง อัตราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี แผนการเรียนรูท้ ี่ 7 เรื่อง ตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยาเคมแี ละตวั หน่วงปฏกิ ริ ิยาเคมี รายวิชา เคมี 3 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 5 รหสั วิชา ว 32202 ครูผสู้ อน นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา ตำแหน่ง ครูผชู้ ่วย เวลาท่ใี ช้ 4 ชัว่ โมง ************************* ผลการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ข้อคน้ พบระหว่าง ปญั หาท่ีพบ แนวทางแกไ้ ข ที่มกี ารจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เนือ้ หา กิจกรรมการเรียนรู้ สอื่ ประกอบการเรยี นรู้ พฤติกรรม/การมีสว่ นรว่ มของผู้เรียน ลงชื่อ ครผู จู้ ัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา) ตำแหน่ง ครูผ้ชู ว่ ย

แผนการจัดการเรยี นรู้ หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 8 เรอ่ื ง อัตราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 8 เร่ือง ผลท่เี กิดจากปัจจัยท่ีมี ตอ่ อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี รายวชิ า เคมี 3 รหสั วชิ า ว 32203 ระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 ภาคเรยี นที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2564 น้ำหนกั เวลาเรียน 1.5 หน่วยกจิ เวลาเรียน 3 ชว่ั โมง/สัปดาห์ เวลาที่ใช้ในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ 2 ชัว่ โมง 1. ผลการเรยี นรู้ ยกตวั อยา่ งและอธิบายปจั จยั ทมี่ ผี ลต่ออตั ราการเกิดปฏิกิริยาเคมใี นชวี ติ ประจำวนั หรอื อตุ สาหกรรม 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. ยกตัวอยา่ งปัจจยั ที่มผี ลตอ่ อตั ราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมใี นชวี ติ ประจำวัน หรืออตุ สาหกรรมได้ (K) 2. อธบิ ายเก่ียวกบั ปัจจยั ท่ีมผี ลต่ออัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมใี นชวี ิตประจำวัน หรอื อุตสาหกรรมได้ (K) 3. ส่ือสารส่งิ เกย่ี วกับปจั จยั ทีม่ ีผลต่ออตั ราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมีในชีวติ ประจำวัน หรอื อตุ สาหกรรมได้ (P) 4. ตง้ั ใจเรียนรแู้ ละแสวงหาความรู้ รับผดิ ชอบต่อหนา้ ท่ที ่ีไดร้ บั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม สาระการเรยี นรู้ท้องถ่นิ ความรู้เกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา พจิ ารณาตามหลกั สูตรของสถานศึกษา เคมีสามารถนำมาใช้อธิบายกระบวนการที่เกิดขึ้นใน ชวี ิตประจำวนั หรอื อุตสาหกรรม 4. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด ความรู้เกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีสามารถนำมาใช้อธิบายกระบวนการที่เกิดขน้ึ ในชีวิตประจำวนั และในอุตสาหกรรมได้ 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรยี นและคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ สมรรถนะสำคญั ของผ้เู รยี น คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ 1. ความสามารถในการสือ่ สาร 1. มวี ินัย รับผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรยี นรู้ 1) ทักษะการสังเกต 3. มงุ่ ม่นั ในการทำงาน 2) ทักษะการสำรวจค้นหา 3) ทกั ษะการวเิ คราะห์ 4) ทกั ษะการทำงานร่วมกัน 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ 6. กจิ กรรมการเรียนรู้  แนวคดิ /รปู แบบการสอน/วิธกี ารสอน/เทคนิค : แบบสบื เสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model)

ชว่ั โมงท่ี 1 ขนั้ นำ ขน้ั ท่ี 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครูกระตุ้นความสนใจของนักเรียนเกี่ยวกับเรื่อง ผลที่เกิดจากปัจจัยที่มีต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี โดยใชค้ ำถามเพอ่ื กระตนุ้ นกั เรยี น ดงั น้ี 1) ให้นักเรยี นยกตวั อย่างผลทีเ่ กิดจากปัจจยั ท่มี ีต่ออตั ราการเกดิ ปฏกิ ิรยิ าเคมใี นชีวิตประจำวนั (แนวตอบ : พิจารณาคำตอบของนักเรียน โดยขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน ยกตัวอย่างเช่น การแช่อาหารในต้เู ย็น หรือการเตมิ สารกันบูดลงในอาหาร เพอ่ื ทำให้อาหารเน่าเสยี ช้าลง การผลิต สารในอุตสาหกรรมจะมาการเติมตัวเร่งปฏิกิริยา หรือการจัดสภาวะอุณหภูมิหรือความดันให้ เหมาะสม เพอ่ื ทำใหป้ ฏิกิริยาเกิดได้เร็วข้นึ ) ข้ันสอน ขัน้ ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครูใหน้ กั เรยี นแบ่งกลมุ่ กลุ่มละ 5 คน โดยให้แต่ละกลุ่มศกึ ษาค้นคว้าขอ้ มลู เก่ียวกับเรือ่ ง ผลท่เี กิดจาก ปัจจัยที่มีต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 2. นกั เรยี นนำข้อมลู ทีไ่ ด้จากการคน้ คว้าทำเปน็ รปู แบบตา่ ง ๆ ตามความคิดเห็นของแต่ละกลุ่ม เชน่ แผนภาพ แผนผัง เขยี นบรรยาย (หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่ ) ขั้นที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 3. นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มสง่ ตวั แทนมานำเสนอเรื่องท่ไี ด้ศกึ ษาคน้ คว้าข้อมูลและผลงานการจัดทำข้อมลู ของ กลมุ่ ตนเองหนา้ ช้นั เรียนทีละกลุม่ เพื่อแลกเปลย่ี นความคิดเหน็ กนั จนครบทุกกล่มุ (หมายเหตุ : ครูเรม่ิ ประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบการนำเสนอหน้าผลงาน) 4. ครูตั้งคำถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย เรื่อง ผลที่เกิดจากปัจจัยที่มีต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี เช่น 1) เอนไซมเ์ พปซนิ ในกระเพาะอาหารจะทำหนา้ ทีย่ ่อยอาหารทเ่ี ป็นโปรตีน เอนไซมเ์ พปซินจดั เป็น อะไร (แนวตอบ : ตัวเร่งปฏกิ ิรยิ า) 2) วติ ามนิ อีทเ่ี ตมิ ลงในน้ำมันพืชจดั เป็นอะไร (แนวตอบ : ตัวหนว่ งปฏิกิรยิ า) 3) การบ่มผลไม้ให้สุกในภาชนะปิดเป็นการนำปัจจัยมี่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีปัจจัยใดมา ใช้ประโยชน์ (แนวตอบ : อุณหภมู ิ) 4) การเคี้ยวอาหารให้ละเอียดเป็นการนำปัจจัยมี่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีปัจจัยใดมาใช้ ประโยชน์ (แนวตอบ : พื้นท่ผี วิ ของสาร) (หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล)

ช่วั โมงท่ี 2 ขน้ั ที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand) 5. ครูถามคำถาม BIG QUESTION จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 อีก ครั้ง ดังนี้ • ปจั จัยท่ีมผี ลต่ออตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมีมีอะไรบ้าง และเกีย่ วข้องกับชีวติ ประจำวันอยา่ งไร (แนวตอบ : ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี ได้แก่ ความเข้มข้น พื้นที่ผิวของสาร อุณหภูมิ ตัวเร่งปฏิกิริยาและตัวหน่วงปฏิกิริยา และธรรมชาติของสารตั้งต้น โดยปัจจัยเหล่านี้จะ ส่งผลให้ปฏิกิริยาเคมีเกิดได้เร็วขึ้นหรือช้าลง ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ประโยชน์ใน ชีวติ ประจำวนั และในทางอตุ สาหกรรมได)้ 6. ครูให้นักเรียนแต่ละคนพิจารณาว่าจากหัวข้อที่เรียนมา หากส่วนใดที่นักเรียนยังมีข้อสงสัยให้ครู อธบิ ายเพิม่ เตมิ เพื่อให้นกั เรียนเข้าใจ 7. นกั เรียนทำ Topic Question จากหนงั สอื เรียนรายวิชาเพ่ิมเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 8. นักเรยี นทำแบบฝึกหัด ในหนังสอื แบบฝึกหัดรายวชิ าเพมิ่ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 9. นกั เรยี นอา่ น summary ประจำหน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 2 อตั ราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี เพื่อเป็นการทบทวน ความเขา้ ใจในเน้อื หาทีเ่ รียนมา 10. นักเรียนทำ Self Check จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 เพื่อ ตรวจสอบตนเอง 11. นกั เรยี นทำ Unit Question 2 จากหนังสอื เรียนรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 12. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรยี น 13. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี จาก หนังสือในห้องสมุด หรือจากอินเทอร์เนต็ แล้วสรปุ เป็นแผ่นพับเผยแพร่ความรู้ ติดไว้ทีบ่ อร์ดหนา้ ชนั้ เรยี น เพ่อื ใหเ้ พอ่ื นกลมุ่ อ่นื ได้ศึกษาเพ่ิมเติม ขน้ั สรปุ ขัน้ ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครปู ระเมนิ ผลนกั เรยี น โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล พฤติกรรมการทำงานกลุ่ม และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าช้นั เรียน 2. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบฝึกหดั 3. ครตู รวจสอบผลจากการทำ Self Check 4. ครตู รวจสอบผลจากการทำ Unit Question 2 5. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบทดสอบหลังเรียน

7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วธิ ีการ เครอื่ งมือ เกณฑ์การประเมนิ 7.1 ประเมินระหวา่ ง การจัดกิจกรรม การเรยี นรู้ 1) ผลทเี่ กิดจาก - ตรวจแบบฝกึ หัด - แบบฝึกหดั - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ปจั จยั ทีม่ ตี อ่ อัตรา การเกดิ ปฏิกิริยา เคมี 2) การนำเสนองาน - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมนิ การเสนอ - ระดับคุณภาพ 2 ผลงาน ผ่านเกณฑ์ ผลงาน - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 3) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผา่ นเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบุคคล 4) พฤติกรรมการ - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภาพ 2 การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ ทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม - แบบประเมิน - ระดบั คุณภาพ 2 5) คุณลกั ษณะ - สังเกตความมวี นิ ัย คุณลักษณะ ผา่ นเกณฑ์ อันพงึ ประสงค์ อนั พงึ ประสงค์ รับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และม่งุ มั่นในการ ทำงาน รายการวัด วิธกี าร เครือ่ งมือ เกณฑก์ ารประเมนิ - ประเมินตามสภาพจริง 7.2 การประเมนิ หลัง - แบบทดสอบก่อนเรียน หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 - ระดบั คุณภาพ 2 เรียน อัตราการเกิดปฏิกิรยิ า ผา่ นเกณฑ์ เคมี - แบบทดสอบหลงั - ตรวจแบบทดสอบ - แบบประเมนิ ชน้ิ งาน/ เรยี น หน่วยการ หลงั เรียน หนว่ ยการ ภาระงาน(รวบยอด) เรียนรูท้ ี่ 2 เรยี นรทู้ ่ี 2 อตั ราการ อตั ราการ เกดิ ปฏกิ ิรยิ าเคมี เกิดปฏิกิริยาเคมี 7.3 ประเมนิ ชิน้ งาน/ ภาระงาน(รวบยอด) - แผ่นพบั - ตรวจแผน่ พับ หนว่ ยการเรียนรู้ หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 2 ท่ี 2 อตั ราการ อัตราการเกิดปฏิกิรยิ า เกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี เคมี

8. ส่ือ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรยี นรู้ 1) หนังสอื เรียนรายวิชาเพ่ิมเตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยา เคมี 2) หนังสือแบบฝึกหดั รายวชิ าเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 อตั ราการ เกิดปฏิกิริยาเคมี 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) หอ้ งสมุด 2) อินเทอร์เนต็ 9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา) ผเู้ ขียนแผนการจดั การเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากลุม่ สาระการเรียนรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงชือ่ ......................................................... (นางสาวณฐั ธนญั า บุญถึง) หวั หน้ากลุม่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุ่มบรหิ ารงานวิชาการ

ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรยี น ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดิศร แดงเรอื น) ผู้อำนวยการโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 31

วช-ร 06 แบบบนั ทึกหลงั การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ชอ่ื หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 8 เรอ่ื ง อัตราการเกดิ ปฏกิ ิริยาเคมี แผนการเรยี นรู้ท่ี 8 เร่อื ง ผลทเ่ี กิดจากปัจจัยทม่ี ตี ่ออตั ราการเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมี รายวิชา เคมี 3 ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 รหสั วชิ า ว 32203 ครูผสู้ อน นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา ตำแหนง่ ครูผูช้ ่วย เวลาทใี่ ช้ 2 ชว่ั โมง ************************* ผลการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ขอ้ คน้ พบระหวา่ ง ปัญหาท่ีพบ แนวทางแก้ไข ทม่ี ีการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เน้อื หา กจิ กรรมการเรยี นรู้ สอื่ ประกอบการเรยี นรู้ พฤติกรรม/การมีส่วนร่วมของผู้เรยี น ลงชื่อ ครผู ูจ้ ดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา) ตำแหน่ง ครูผูช้ ่วย

แบบทดสอบก่อนเรยี น หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 3 คำช้ีแจง : ให้นกั เรยี นเลือกคำตอบท่ถี กู ต้องทีส่ ุดเพียงข้อเดยี ว 1. ค่าคงทสี่ มดลุ ของปฏกิ ริ ิยาขน้ึ อยกู่ ับปัจจยั ในขอ้ ใด 5. ถา้ ปฏิกริ ิยา A + B ⇌ C มีคา่ K = 0.10 แล้วปฏิกิรยิ า 2C ⇌ 1. ความดัน 2A + 2B จะมีค่า K เทา่ ใด 2. อุณหภมู ิ 1. 0.01 3. ปริมาตร 2. 0.1 4. ความเข้มขน้ 3. 1 5. ตวั เรง่ ปฏกิ ิรยิ า 4. 10 2. การเปลยี่ นแปลงในขอ้ ใดทีผ่ ันกลบั ไมไ่ ด้ 5. 100 1. การเผาหนิ ปนู ในระบบปดิ 6. กำหนดปฏิกริ ยิ า ณ ภาวะสมดลุ ให้ ดงั น้ี 2. สารละลายกรดแอซตี ิกเจอื จาง 4Cu (s) + O2 (g) ⇌ 2Cu2O (s) ; K1 3. สารละลายโซเดยี มคลอไรดเ์ จือจาง 4CuO (s) ⇌ 2Cu2O (s) + O2 (g) ; K2 4. เกลด็ ไอโอดีนในหลอดทดลองทป่ี ดิ จงหาคา่ คงทีส่ มดลุ ของปฏิกริ ยิ าตอ่ ไปน้ี 5. ต้มน้ำในภาชนะปดิ จากนัน้ ตั้งใหเ้ ยน็ 2Cu (s) + O2 (g) ⇌ 2CuO (s) 3. ค่าคงท่ีของสมดุลของปฏกิ ริ ิยา CaCO3 (s) + 2HF (g) 1. K1 ⇌ CaF2 (s) + H2O (g) + CO2 (g) ตรงตามข้อใด K2 1. K = [CaF2] [CaCO3] 2. (K1)1⁄2 K2 2. K = [HF]2 [H2O][CO2] 3. (K2)1⁄2 K1 =3. K [H2O][CO2] [HF]2 4. K1 (K2)1⁄2 4. K = [CaF2][H2O][CO2] [CaCO3][HF]2 5. K2 (K1)1⁄2 =5. K [CaCO3][HF]2 7. นำแกส๊ X จำนวน 5 โมล มาเผาในภาชนะปิดขนาด 100 [CaF2][H2O][CO2] ลกู บาศก์เซนตเิ มตร ท่ีอณุ หภมู หิ นง่ึ พบว่า เกดิ การสลายตัวไปร้อยละ 4. สมดลุ เคมขี องปฏกิ ิริยาในขอ้ ใดมคี า่ K = [O2] 18 ให้แกส๊ Y และ Z ดงั สมการ X Y + Z ค่าคงท่ีสมดลุ ของปฏิกริ ยิ า 1. O2 (l) ⇌ O2 (g) นจ้ี ะมคี า่ เท่าใด 2. 3O2 (g) ⇌ 2O3 (g) 3. H2 (g) + O2 (g) ⇌ H2O2 (g) 1. 0.22 4. 2O2 (g) + N2 (g) ⇌ N2O4 (g) 2. 0.40 5. 2Hg (s) + O2 (g) ⇌ 2HgO (s) 3. 1.24 4. 1.98 5. 3.95

8. ปฏกิ ิรยิ า H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) เป็นปฏิกริ ยิ า ดูดความร้อนทภ่ี าวะสมดลุ ข้อใดกลา่ วไม่ถกู ต้อง 1. เมอ่ื เพ่ิมแก๊สไฮโดรเจน จะทำให้เกดิ HI เพิม่ ขน้ึ 2. เม่อื ลดความดัน ปฏิกริ ยิ าจะดำเนินจากซา้ ยไปขวา 3. เม่ือเพม่ิ อณุ หภมู ิ ปฏกิ ริ ยิ าจะดำเนินจากซ้ายไปขวา 4. เมอื่ ลดปริมาตร จะไมท่ ำให้ภาวะสมดลุ เปลี่ยนแปลงไป 5. เมอ่ื เพมิ่ แก๊สไอโอดนี ปฏิกริ ิยาจะดำเนนิ จากซา้ ยไป ขวา 9. การเพ่มิ ความดนั ใหก้ ับปฏกิ ริ ยิ าในข้อใดจะทำใหไ้ ด้ ผลติ ภณั ฑ์มากขึ้น 1. N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) 2. H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) 3. N2 (g) + O2 (g) ⇌ 2NO (g) 4. 2O2 (g) + N2 (g) ⇌ N2O4 (g) 5. 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) 10.ปฏกิ ิริยา 4NH3 (g) + 3O2 (g) ⇌ 2N2 (g) + 6H2O (g) มคี ่าคงท่สี มดลุ ที่ 25 องศาเซลเซียส เทา่ กับ 1 x 1028 ถ้าเพิ่มความดนั ของปฏิกริ ิยา โดยที่อุณหภูมิ ข้อความใดถกู ต้อง 1. ผลิตภณั ฑ์ลดลง คา่ คงทส่ี มดุลคงที่ 2. ผลติ ภณั ฑ์ลดลง คา่ คงทีส่ มดุลลดลง 3. ผลติ ภณั ฑเ์ พม่ิ ขน้ึ ค่าคงทีส่ มดลุ คงท่ี 4. ผลิตภณั ฑ์เพ่ิมขึ้น ค่าคงทสี่ มดลุ ลดลง 5. ผลติ ภณั ฑ์เพิ่มขน้ึ ค่าคงทส่ี มดลุ เพม่ิ ขึน้ เฉลย 1. 2 2. 3 3. 3 4. 1 5. 5 6. 2 7. 4 8. 2 9. 5 10. 1

แบบทดสอบหลงั เรยี น หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 คำชีแ้ จง : ให้นกั เรยี นเลือกคำตอบที่ถูกต้องทสี่ ุดเพียงข้อเดยี ว 1. การรบกวนภาวะสมดลุ ดว้ ยปจั จยั ใดมีผลทำให้คา่ คงท่ี 5. ปฏกิ ิรยิ า H2 (g) + Cl2 (g) ⇌ 2HCl (g) มีคา่ คงทีส่ มดลุ เทา่ กบั สมดลุ ของปฏิกริ ิยาเปลยี่ นแปลงไป 1. ปริมาตร Kp จงหาคา่ คงท่ีสมดลุ ของปฏกิ ิริยา 2. ความดนั 3. อุณหภมู ิ HCl (g) ⇌ 12H2 (g) + 21Cl2 (g) 4. ความเข้มขน้ 1 5. ตวั เร่งปฏกิ ริ ยิ า 1. K2p 2. การเปลยี่ นแปลงในขอ้ ใดทผ่ี ันกลบั ได้ 2. K2p 1. น้ำอดั ลมในขวดทเี่ ปดิ ฝา 3. 1 √Kp 4. √Kp 2. กระติกใสน่ ำ้ เดอื ดทีป่ ดิ ฝาแนน่ 5. 1 3. การระเหยของน้ำในภาชนะเปดิ Kp 4. การเผาลวดแมกนเี ซียมในอากาศ 6. กำหนดค่าคงที่สมดุลของปฏิกริ ยิ าตา่ งๆ ดงั น้ี 5. โลหะสังกะสที ำปฏกิ ิรยิ ากับกรดไฮโดรคลอริก CoO (s) + H2 (g) ⇌ Co (s) + H2O (g) ; K = 10 …… (1) 3. ความเขม้ ขน้ ของ H2S ในปฏกิ ิรยิ า H2S (g) + 6HF CoO (s) + CO (g) ⇌ Co (s) + CO2 (g) ; K = 250 …… (2) (g) + 4I2 (s) ⇌ SF6 (g) + 8HI (g) จะมีค่าเทา่ ใด คา่ คงที่สมดลุ ของปฏกิ ิริยา CO2 (g) + H2 (g) ⇌ CO (g) + H2O (g) มคี ่าเท่าใด 1. [H2S] = [SF6][HI]8 1. 4 × 10-2 K[HF]6 2. [H2S] = K[HF]6 2. 4 × 10-3 [SF6][HI]8 3. 2.5 × 102 4. 2.5 × 103 3. [H S] =2 [SF6][HI]8 5. 4 × 102 K[HF]6[I2]4 7. เมอื่ นำผลึก NH4HS ไปไวใ้ นภาชนะปิด ที่อณุ หภูมิ 28 องศา 4. [H S] =2 K[HF]6[I2]4 เซลเซยี ส เกดิ ภาวะสมดุล ดังนี้ [SF6][HI]8 5. [H2S] = K[HF]6[SF6][HI]8 4. พจิ ารณาสมการเคมตี ่อไปน้ี 2A (g) + B (g) ⇌ 3C NH4HS (s) ⇌ NH3 (g) + H2S (g) ณ ภาวะสมดลุ วดั ความดนั รวมของระบบได้ 0.766 (g) คา่ คงที่สมดลุ ของสมการนี้คอื ขอ้ ใด บรรยากาศ ค่าคงที่สมดลุ Kp ของระบบจะมีค่าเท่าใด 1. 0.088 1. K = [A]2 + [B] 2. 0.147 [C]3 3. 0.383 4. 0.587 2. K = [A]2[B] 5. 0.766 [C]3 3. K = [C]3 [A]2 + [B] 4. K = [C]3 [A]2[B] 5. K = [A]2 + [B] + [C]3

8. การเตรยี มแกส๊ NH3 ในอุตสาหกรรม (กระบวนการฮา เบอร)์ สามารถเตรยี มไดด้ งั สมการ N2 (g) + 3H2 (g) ⇌ 2NH3 (g) + 93 kJ หากต้องการให้ได้ปรมิ าณแกส๊ NH3 มากข้ึน จะต้องรบกวนสมดลุ อยา่ งไร 1. ลดปรมิ าณแก๊ส H2 2. ลดความดนั ของระบบ 3. ลดอณุ หภูมิของระบบ 4. เพมิ่ ปรมิ าตรของระบบ 5. เพม่ิ ปรมิ าณแก๊ส NH3 ลงไป 9. ขอ้ ใดกลา่ วไมถ่ ูกตอ้ งเก่ียวกบั การเล่อื นไปของสมดุล เมือ่ มีการเพมิ่ ความดนั โดยการลดปริมาตรของระบบ ลง 1. N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) : สมดลุ เลอื่ นไปทางขวา 2. Cl2 (g) + F2 (g) ⇌ 2ClF (g) : ไม่ส่งผลตอ่ การ เล่อื นสมดลุ 3. CO (g) + H2 (g) ⇌ C (s) + H2O (g) : สมดลุ เล่ือนไปทางขวา 4. 2NO (g) + 2CO (g) ⇌ N2 (g) + 2CO2 (g) : สมดลุ เล่อื นไปทางขวา 5. 2H2 (g) + O2 (g) ⇌ 2H2O (g) : ไมส่ ่งผลตอ่ การ เล่ือนสมดลุ 10. พิจารณาปฏกิ ริ ิยา 2Fe3+ (aq) + 2I- (aq) ⇌ 2Fe2+ (aq) + I2 (s) หากเตมิ FeCl2 และ Fe(NO3)3 สมดลุ จะเล่ือนไปทางด้านใด ตามลำดับ 1. สมดลุ ไม่เปลยี่ นแปลง 2. เลอ่ื นไปทางขวา และเล่อื นไปทางขวา 3. เล่ือนไปทางซา้ ย และเลอื่ นไปทางซา้ ย 4. เลอ่ื นไปทางขวา และเลื่อนไปทางซา้ ย 5. เลอ่ื นไปทางซ้าย และเล่อื นไปทางขวา เฉลย 1. 3 2. 2 3. 1 4. 4 5. 3 6. 1 7. 2 8. 3 9. 1 10. 5

แผนการจัดการเรียนรู้ หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 9 เรอ่ื ง สมดลุ เคมี แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ 1 เรื่อง การเปล่ียนแปลงทผี่ นั กลบั ได้ รายวชิ า เคมี 3 รหสั วชิ า ว 32202 ระดับชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 ภาคเรียนท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2564 น้ำหนักเวลาเรยี น 1.5 หน่วยกจิ เวลาเรียน 3 ช่ัวโมง/สัปดาห์ เวลาท่ใี ชใ้ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ 2 ช่ัวโมง 1. ผลการเรยี นรู้ ทดสอบและอธิบายความหมายของปฏกิ ิรยิ าผนั กลับได้และภาวะสมดุล 2. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 1. อธิบายความหมายของปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ ปฏิกิริยาไปข้างหน้า ปฏิกิริยาย้อนกลับ และ ปฏกิ ิรยิ าผันกลับได้ (K) 2. ทำการทดลองเพ่ือศึกษาปฏิกิริยาระหว่างสารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก ได้ (P) 6. ใชเ้ ครื่องมอื และอปุ กรณท์ างวิทยาศาสตร์ได้อยา่ งถูกตอ้ ง (P) 7. ปฏิบัติตามข้นั ตอนการทดลองได้อยา่ งถกู ตอ้ ง (P) 8. ตัง้ ใจเรียนรู้และแสวงหาความรู้ รับผดิ ชอบตอ่ หน้าที่ทไี่ ด้รบั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้เพิม่ เติม สาระการเรียนรทู้ อ้ งถ่ิน ปฏิกิริยาเคมีที่สามารถดำเนินไปข้างหน้าและ พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศกึ ษา ย้อนกลบั ได้ เรยี กวา่ ปฏกิ ริ ิยาผันกลับได้ เม่ือปฏิกิริยา ดำเนินไปความเข้มข้นของสารตั้งต้นและอัตราการ เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าจะลดลง ส่วนความเข้มข้น ของผลิตภัณฑ์และอัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับจะ เพิ่มขึ้น เมื่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับ อัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ ระบบจะอยู่ในภาวะ สมดุลที่มีความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ คงท่ีเรยี กวา่ สมดุลพลวัต 4. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด การเปล่ยี นแปลงที่ผันกลบั ได้ หมายถงึ การเปลีย่ นแปลงทม่ี ีทั้งการเปล่ียนแปลงไปข้างหน้า และการ เปลีย่ นแปลงยอ้ นกลบั โดยการเปลยี่ นแปลงไปข้างหนา้ จะเกิดขน้ึ ก่อน และการเปลย่ี นแปลงย้อนกลับเกดิ ข้นึ ที หลัง

5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี นและคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการส่อื สาร 1. มวี ินัย รับผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รียนรู้ 1) ทักษะการสงั เกต 3. มุ่งมนั่ ในการทำงาน 2) ทักษะการสำรวจคน้ หา 3) ทักษะการวเิ คราะห์ 4) ทกั ษะการทดลอง 5) ทักษะการลงความเหน็ จากข้อมลู 6) ทักษะการตีความหมายและลงข้อสรุป 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ 6. กจิ กรรมการเรียนรู้  แนวคิด/รูปแบบการสอน/วธิ กี ารสอน/เทคนคิ : แบบสืบเสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ชว่ั โมงท่ี ขน้ั นำ ข้ันที่ 1 กระต้นุ ความสนใจ (Engage) 1. ครูใหน้ กั เรยี นทำแบบทดสอบก่อนเรียน และ Understanding Check เพ่อื วดั ความรู้เดิมของนกั เรียน ก่อนเขา้ สกู่ ิจกรรม 2. ครูถามคำถาม BIG QUESTION จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 ดังนี้ • ปฏิกิรยิ าท่ีผันกลับไดจ้ ะมีลักษณะอย่างไร • คา่ คงทส่ี มดลุ คอื อะไร • การเปลย่ี นแปลงความเขม้ ข้น ความดนั หรืออณุ หภมู จิ ะมีผลต่อภาวะสมดุลอยา่ งไร จากน้ันให้นักเรียนในห้องรว่ มกนั ตอบและแสดงความคิดเหน็ โดยครูยงั ไม่ตอ้ งเฉลย ซง่ึ เมอ่ื เรยี นจบใน เนือ้ หาทส่ี ามารถเฉลยคำถามแต่ละข้อได้ จงึ ใหค้ รูถามคำถาม แลว้ ให้นักเรยี นตอบอกี ครง้ั หน่งึ 3. ครตู ั้งคำถามให้นักเรยี นร่วมกันแสดงความคิดเห็นวา่ ปฏิกริ ิยาทผ่ี นั กลบั ไม่ได้กบั ปฏิกิริยาที่ผันกลับได้ มีความแตกต่างกนั อยา่ งไรบา้ ง (แนวตอบ : ปฏกิ ิริยาทีผ่ นั กลบั ไมไ่ ด้จะเกิดในระบบปิด มีเฉพาะการเปล่ยี นแปลงไปขา้ งหนา้ ในระบบ จะเหลือแตผ่ ลิตภณั ฑ์ทีเ่ กดิ ขนึ้ สว่ นปฏิกิริยาที่ผนั กลบั ได้จะเกิดในระบบเปิด มีทั้งการเปลีย่ นแปลงไป ข้างหน้าและการเปลีย่ นแปลงยอ้ นกลับ ในระบบจะมที ั้งสารตั้งตน้ และผลิตภณั ฑอ์ ยู่ทกุ ชนิด) 4. ครถู ามคำถาม Prior Knowledge จากหนังสือเรยี นรายวชิ าเพ่ิมเติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 วา่ “ปฏกิ ริ ยิ าเคมีทกุ ปฏกิ ิริยาสามารถเกิดปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลับได้หรือไม่” แลว้ ให้นกั เรยี นร่วมกนั ตอบ คำถาม จากนนั้ ครแู ละนกั เรียนรว่ มกันอภปิ ราย เพ่ือนำไปสูข่ ั้นสอนต่อไป (แนวตอบ : ปฏิกริ ิยาเคมีบางปฏกิ ริ ยิ าเทา่ นน้ั ทส่ี ามารถเกิดปฏกิ ิรยิ าย้อนกลบั ได้)

ขน้ั สอน ขัน้ ท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 1. ครูใหน้ กั เรียนแบ่งกล่มุ กลุ่มละ 5 คน แลว้ ทำการทดลอง เรอ่ื ง ปฏกิ ิรยิ าระหว่างสารละลายคอป เปอร์ (II) ซัลเฟตกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก จากหนังสือเรยี นรายวชิ าเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. ครูใช้รูปแบบการเรยี นรู้แบบรว่ มมือ เทคนคิ LT มาจดั กระบวนการเรยี นรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกลุ่มมบี ทบาทหนา้ ท่ขี องตนเอง ดังน้ี • สมาชิกคนที่ 1 : ทำหนา้ ที่เตรยี มวัสดุ-อปุ กรณ์ทใ่ี ชใ้ นการทดลองเรือ่ ง ปฏกิ ริ ยิ าระหว่าง สารละลายคอปเปอร์ (II) ซลั เฟตกับสารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ • สมาชิกคนที่ 2 : ทำหน้าท่ีอ่านวธิ กี ารทดลอง ทำความเข้าใจ และอธิบายใหส้ มาชกิ ในกลมุ่ ฟงั • สมาชกิ คนที่ 3 : ทำหนา้ ทีบ่ ันทึกผลการทดลอง • สมาชกิ คนที่ 4 และ 5 : ทำหนา้ ทีน่ ำเสนอผลการทดลอง 3. สมาชกิ ทุกคนในกลุ่มช่วยกันลงมอื ทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครเู ริม่ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกล่มุ ) ขั้นท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 4. ครูและนกั เรียนรว่ มกนั อภปิ รายและหาขอ้ สรปุ จากการปฏบิ ัติการทดลอง โดยใช้แนวคำถาม ดังน้ี 1) เมื่อหยดสารละลายกรดไฮโดรคลอริกลงในสารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตแล้วไดผ้ ลการทดลอง อยา่ งไร (แนวตอบ : สารละลายสฟี า้ ของคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตเปล่ียนเป็นสเี ขยี วแกมเหลอื ง) 2) เม่ือเติมน้ำลงในสารละลายที่ไดจ้ ากข้อ 1. แล้วไดผ้ ลการทดลองอย่างไร (แนวตอบ : สารละลายสีเขยี วแกมเหลืองเปลีย่ นกลับมาเปน็ สารละลายสฟี ้าตามเดมิ ) 3) จากผลการทดลองท่ีไดส้ ามารถสรุปได้ว่าอยา่ งไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยาระหว่างสารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก เป็นปฏกิ ิริยาทผ่ี นั กลบั ได้) (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล) ชว่ั โมงท่ี 2 ขน้ั ที่ 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 5. ครูให้นักเรียนจับคู่กับเพ่ือน โดยให้ศึกษาค้นคว้าข้อมลู เกย่ี วกับลักษณะของปฏกิ ริ ิยาทผ่ี ันกลับไม่ได้ และปฏิกิริยาท่ผี ันกลบั ได้ จากหนงั สือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 ขั้นท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 6. ครสู ุ่มตวั แทนนักเรยี น 1 คู่ ออกมานำเสนอเร่อื งทไ่ี ด้ศกึ ษาค้นคว้าข้อมูลให้เพ่ือนฟังหนา้ ชั้นเรียน จากนนั้ ให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นจนเกิดความเข้าใจท่ีตรงกนั 7. ครูตั้งคำถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของปฏิกิริยาที่ผันกลับไม่ได้และปฏกิ ิริยาท่ี ผนั กลบั ได้ เช่น 1) ปฏกิ ริ ิยาทใี่ นระบบจะมที ัง้ สารตงั้ ต้นและผลิตภณั ฑอ์ ย่ทู ุกชนดิ คือปฏกิ ริ ิยาประเภทใด (แนวตอบ : ปฏกิ ริ ยิ าท่ีผันกลับได้) 2) สัญลักษณแ์ สดงการเปลย่ี นแปลงทผ่ี นั กลบั ไดเ้ ปน็ อยา่ งไร (แนวตอบ : ⇌)

3) ปฏกิ ิรยิ าท่ีผลิตภัณฑไ์ มเ่ ปลีย่ นกลับมาเป็นสารตงั้ ต้นคือปฏกิ ริ ิยาประเภทใด (แนวตอบ : ปฏกิ ริ ิยาท่ีผนั กลบั ไมไ่ ด)้ (หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมนิ นักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ข้ันที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand) 8. ครูถามคำถาม BIG QUESTION จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 อีก ครั้ง ดงั น้ี • ปฏกิ ริ ยิ าที่ผนั กลบั ไดจ้ ะมีลักษณะอย่างไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยาที่ผันกลับได้เป็นปฏิกิริยาที่มีทั้งการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าและการ เปลี่ยนแปลงยอ้ นกลับ ผลิตภัณฑ์สามารถเปลี่ยนกลับมาเป็นสารตั้งต้นได้ เกิดในระบบปิด และใน ระบบจะมีทั้งสารตงั้ ต้นและผลติ ภัณฑ์อยู่ทุกชนิด) 9. ครูเปดิ โอกาสให้นักเรยี นซกั ถามข้อสงสัยในเนื้อหา เรื่อง การเปลยี่ นแปลงท่ผี นั กลับได้ วา่ มสี ่วนไหนที่ ยังไมเ่ ขา้ ใจ และให้ความรู้เพม่ิ เติมในสว่ นน้นั เพอ่ื จะใช้เป็นความรู้เบื้องตน้ สำหรับการเรียนในเนื้อหา ต่อ ๆ ไป 10. นกั เรยี นทำแบบฝึกหัด ในหนังสอื แบบฝกึ หัดรายวิชาเพมิ่ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 11. นักเรยี นทำ Topic Question จากหนังสอื เรยี นรายวิชาเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 ขั้นสรุป ขัน้ ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครูประเมนิ ผลโดยครปู ระเมนิ ผลนกั เรยี น โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการ ทำงานรายบุคคลพฤตกิ รรมการทำงานกล่มุ และจากการนำเสนอผลการทำกจิ กรรมหน้าชน้ั เรียน 2. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบฝกึ หัด 3. ครวู ดั และประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เร่อื ง ปฏกิ ริ ิยาระหว่างสารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตกบั สารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ 4. นักเรยี นและครรู ่วมกันสรุปเกี่ยวกับการเปล่ยี นแปลงทผี่ ันกลับได้ ดังนี้ • ปฏกิ ิริยาทีผ่ นั กลบั ได้เป็นปฏิกิรยิ าทม่ี ีท้ังการเปล่ียนแปลงไปข้างหนา้ และการเปลีย่ นแปลงย้อนกลบั ผลติ ภัณฑ์สามารถเปลยี่ นกลับมาเปน็ สารตง้ั ตน้ ได้ เกิดในระบบปิด และในระบบจะมีทั้งสารต้ังต้น และผลิตภัณฑ์อยทู่ กุ ชนิด • ปฏกิ ิรยิ าที่ผันกลับไม่ได้ มีลักษณะดงั น้ี 1) เกดิ ในระบบเปิดหรือปดิ ก็ได้ 2) มีเฉพาะการเปล่ียนแปลงไปขา้ งหน้า 3) ผลิตภณั ฑ์ไม่เปลยี่ นกลบั มาเปน็ สารตัง้ ต้น 4) เม่อื ปฏิกริ ยิ าเกิดข้ึนสมบรูณ์ในระบบสารตั้งต้นจะหมดไป เหลือแต่ผลิตภัณฑ์ทเี่ กิดขึน้ • ปฏกิ ริ ยิ าท่ีผนั กลับได้ 1) เกิดในระบบปิดเท่าน้ัน 2) มที ้ังการเปลย่ี นแปลงไปข้างหน้าและการเปลี่ยนแปลงยอ้ นกลบั 3) ผลิตภณั ฑส์ ามารถเปลยี่ นกลับมาเปน็ สารต้ังตน้ ได้ 4) ในระบบจะมีทง้ั สารต้งั ต้นและผลติ ภณั ฑ์อยูท่ กุ ชนิด

7. การวัดและประเมนิ ผล รายการวัด วิธีการ เครื่องมือ เกณฑก์ ารประเมนิ 7.1 การประเมินกอ่ น เรียน - แบบทดสอบก่อน - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบก่อนเรยี น - ประเมินตามสภาพจริง หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 เรียน หนว่ ยการ ก่อนเรียน หนว่ ยการ สมดลุ เคมี เรียนรทู้ ่ี 3 สมดลุ เรยี นรทู้ ี่ 3 สมดลุ เคมี เคมี รายการวัด วธิ ีการ เครือ่ งมอื เกณฑก์ ารประเมนิ 7.2 ประเมินระหว่าง การจัดกจิ กรรม การเรียนรู้ 1) การเปล่ยี นแปลง - ตรวจแบบฝกึ หดั - แบบฝกึ หดั - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ที่ผนั กลบั ได้ - แบบประเมินการ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ปฎบิ ัติ ผ่านเกณฑ์ 2) การทดลอง - ประเมินการปฎบิ ัติ การ เรือ่ ง ปฏิกิรยิ า การ ระหว่าง สารละลายคอป เปอร์ (II) ซลั เฟต กับสารละลายกรด ไฮโดรคลอริก 3) การนำเสนองาน - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมนิ การเสนอ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ผลงาน ผา่ นเกณฑ์ ผลงาน - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดับคุณภาพ 2 4) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบุคคล 5) พฤติกรรมการ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคณุ ภาพ 2 การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ ทำงานกลมุ่ การทำงานกลุ่ม - แบบประเมิน - ระดบั คุณภาพ 2 6) คณุ ลักษณะ - สงั เกตความมวี ินัย คุณลกั ษณะ ผา่ นเกณฑ์ อันพงึ ประสงค์ อันพึงประสงค์ รบั ผิดชอบ ใฝ่เรยี นรู้ และมุ่งมน่ั ในการ ทำงาน

8. ส่อื /แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สือ่ การเรียนรู้ 1) หนงั สอื เรียนรายวชิ าเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 3 สมดุลเคมี 2) หนงั สอื แบบฝึกหัดรายวิชาเพิม่ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 3 สมดลุ เคมี 3) วสั ดุ-อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลองเรื่อง ปฏกิ ริ ิยาระหว่างสารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตกบั สารละลาย กรดไฮโดรคลอริก 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) หอ้ งเรยี น 9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงช่อื .................................................. (นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงชือ่ ......................................................... (นางสาวณฐั ธนญั า บญุ ถึง) หวั หนา้ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ขอ้ เสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลมุ่ บรหิ ารงานวชิ าการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชอ่ื ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุ่มบริหารงานวชิ าการ

ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรยี น ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดิศร แดงเรอื น) ผู้อำนวยการโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 31

วช-ร 06 แบบบนั ทึกหลังการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชื่อหน่วยการเรียนรทู้ ่ี 9 เร่อื ง สมดุลเคมี แผนการเรียนรทู้ ่ี 1 เรอื่ ง การเปลี่ยนแปลงทีผ่ ันกลับได้ รายวชิ า เคมี 3 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 รหสั วชิ า ว 32203 ครูผสู้ อน นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา ตำแหนง่ ครูผูช้ ว่ ย เวลาทใี่ ช้ 2 ชัว่ โมง ************************* ผลการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ ขอ้ ค้นพบระหว่าง ปัญหาท่ีพบ แนวทางแกไ้ ข ทม่ี ีการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ เนอ้ื หา กจิ กรรมการเรยี นรู้ สือ่ ประกอบการเรียนรู้ พฤติกรรม/การมีสว่ นร่วมของผู้เรียน ลงชื่อ ครผู ้จู ัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ (นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา) ตำแหนง่ ครผู ชู้ ว่ ย

แผนการจัดการเรียนรู้ หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 9 เรอื่ ง สมดุลเคมี แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 2 เร่อื ง การเปลี่ยนแปลงทีภ่ าวะสมดุล รายวิชา เคมี 3 รหสั วิชา ว 32203 ระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศกึ ษา 2564 นำ้ หนักเวลาเรยี น 1.5 หนว่ ยกจิ เวลาเรยี น 3 ช่วั โมง/สัปดาห์ เวลาท่ใี ชใ้ นการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ 5 ช่ัวโมง 1. ผลการเรียนรู้ อธิบายการเปลย่ี นแปลงความเข้มข้นของสาร อตั ราการเกดิ ปฏกิ ิริยาไปข้างหน้า และอัตราการ เกดิ ปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อเริ่มปฏิกริ ิยาจนกระท่งั ระบบอยู่ในภาวะสมดุล 2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. อธบิ ายการเกิดสมดุลระหว่างสถานะ สมดุลในสารละลายอม่ิ ตวั และสมดุลในปฏกิ ริ ยิ าเคมไี ด้ (K) 2. อธิบายกราฟความสัมพันธ์ระหว่างอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีกับเวลา และกราฟความสัมพันธ์ระหว่าง ความเข้มข้นของสารกบั เวลาได้ (K) 3. อธิบายความหมายของภาวะสมดลุ และสมดุลไดนามกิ ได้ (K) 4. สรปุ สมบัตขิ องระบบ ณ ภาวะสมดลุ ได้ (K) 5. ใชเ้ ครือ่ งมอื และอุปกรณท์ างวทิ ยาศาสตร์ได้อยา่ งถกู ต้อง (P) 6. ปฏบิ ตั ิตามขน้ั ตอนการทดลองไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง (P) 7. ตัง้ ใจเรยี นรูแ้ ละแสวงหาความรู้ รบั ผดิ ชอบต่อหน้าทท่ี ีไ่ ด้รบั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้เพ่ิมเตมิ สาระการเรยี นรูท้ อ้ งถ่นิ ปฏิกิริยาเคมีที่สามารถดำเนินไปข้างหน้าและ พิจารณาตามหลักสตู รของสถานศึกษา ยอ้ นกลบั ได้ เรียกวา่ ปฏกิ ริ ยิ าผันกลบั ได้ เมื่อปฏิกิริยา ดำเนินไปความเข้มข้นของสารตั้งต้นและอัตราการ เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าจะลดลง ส่วนความเข้มข้น ของผลิตภัณฑ์และอัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับจะ เพิ่มขึ้น เมื่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับ อัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ ระบบจะอยู่ในภาวะ สมดุลที่มีความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ คงที่เรียกว่า สมดลุ พลวตั 4. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด ภาวะสมดุล คือ ภาวะที่ระบบมีสมบัติคงที่ หรือภาวะที่สารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ทุกชนิดมีปริมาณ หรอื ความเขม้ ข้นคงท่ี หรอื ภาวะท่มี ีอตั ราการเปลย่ี นแปลงไปข้างหนา้ เทา่ กับอตั ราการเปล่ียนแปลงยอ้ นกลับ สมดุลไดนามิก คือ สมดุลที่มีการเคลื่อนที่ของอนุภาคอยู่ตลอดเวลา ระบบไม่หยุดนิ่ง อัตราการ เปลยี่ นแปลงไปขา้ งหน้าเทา่ กบั อตั ราการเปลีย่ นแปลงผันกลับ

ที่ภาวะสมดุลจะมีสารตัง้ ต้นทุกชนิดเหลืออยู่ และมีผลิตภณั ฑ์ท่ีเกิดขึ้นทกุ ชนิดด้วย โดยในภาวะสมดุลมี ท้ังภาวะสมดุลระหวา่ งสถานะ ภาวะสมดลุ ในสารละลายอิม่ ตวั และภาวะสมดุลปฏกิ ริ ิยาเคมี 5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียนและคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผูเ้ รียน คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการส่ือสาร 1. มวี ินัย รับผิดชอบ 2. ความสามารถในการคิด 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. ม่งุ มัน่ ในการทำงาน 1) ทกั ษะการสังเกต 2) ทักษะการสำรวจคน้ หา 3) ทักษะการวิเคราะห์ 4) ทกั ษะการทดลอง 5) ทักษะการลงความเห็นจากข้อมลู 6) ทักษะการตีความหมายและลงข้อสรปุ 3. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ 6. กิจกรรมการเรียนรู้  แนวคิด/รปู แบบการสอน/วิธกี ารสอน/เทคนิค : แบบสบื เสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ช่วั โมงท่ี 1 ขั้นนำ ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครูทบทวนความรเู้ กี่ยวกบั การเปลี่ยนแปลงท่ีผนั กลบั ได้ เช่น • ปฏกิ ริ ยิ าท่ีผันกลบั ไดจ้ ะมลี กั ษณะอยา่ งไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยาที่ผันกลับได้เป็นปฏิกิริยาที่มีทั้งการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าและการ เปลี่ยนแปลงย้อนกลับ ผลิตภัณฑ์สามารถเปลี่ยนกลับมาเป็นสารตั้งต้นได้ เกิดในระบบปิด และใน ระบบจะมที ้ังสารต้งั ตน้ และผลิตภัณฑ์อยทู่ กุ ชนิด) 2. ครถู ามคำถาม Prior Knowledge จากหนังสือเรยี นรายวิชาเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 วา่ “เมอื่ สารเกิดปฏิกริ ิยาเคมีจะมีภาวะสมดุลเกิดข้ึนหรือไม่ อย่างไร” ใหน้ กั เรยี นร่วมกนั ตอบคำถาม จากน้ันครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปราย เพื่อนำไปส่ขู ั้นสอนต่อไป (แนวตอบ : ภาวะสมดลุ จะเกิดขึ้นเมื่ออตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าไปขา้ งหน้าเทา่ กบั อัตราการเกดิ ปฏกิ ิรยิ า ยอ้ นกลบั ) ขน้ั สอน ขั้นท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครูให้นกั เรยี นจบั คู่กับเพ่ือน โดยให้แตล่ ะคศู่ ึกษาค้นควา้ ขอ้ มลู เก่ียวกับเร่ือง การเปลยี่ นแปลงท่ภี าวะ สมดุล จากหนังสอื เรียนรายวิชาเพิ่มเติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. นกั เรยี นนำขอ้ มลู ท่ไี ด้จากการคน้ ควา้ ทำเปน็ รูปแบบตา่ ง ๆ ตามความคิดเหน็ ของแตล่ ะคู่ เชน่ แผนภาพ แผนผงั เขยี นบรรยาย (หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมินนักเรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกล่มุ )

ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain) 3. ครสู มุ่ นักเรียน 1 คมู่ านำเสนอเรอื่ งที่ได้ศึกษาค้นคว้าข้อมูลและผลงานการจดั ทำข้อมลู หน้าช้ันเรียน จากนนั้ ให้นักเรยี นทกุ คนร่วมกนั แสดงความคิดเห็นจนเกิดความเขา้ ใจท่ตี รงกนั (หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมนิ นักเรียน โดยใชแ้ บบการนำเสนอหน้าผลงาน) 4. ครูต้ังคำถามใหน้ ักเรยี นร่วมกันอภิปราย เรอ่ื ง การเปล่ยี นแปลงทภ่ี าวะสมดุล เช่น 1) ภาวะสมดลุ คอื อะไร (แนวตอบ : ภาวะสมดุล คือ ภาวะที่ระบบมีสมบัติคงที่ หรือภาวะที่สารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ ทุกชนิดมีปริมาณหรือความเข้มข้นคงที่ หรือภาวะที่มีอัตราการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าเท่ากับ อตั ราการเปลี่ยนแปลงยอ้ นกลบั ) 2) ปฏกิ ริ ยิ าเคมที ่ีอยู่ในภาวะสมดุลตอ้ งมีลักษณะอย่างไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยาต้องเป็นปฏิกิริยาที่เกิดการผันกลับได้ ปฏิกิริยาต้องเกิดในระบบปิดที่ อุณหภมู ิหอ้ ง และอตั ราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าไปขา้ งหนา้ และย้อนกลบั ต้องเทา่ กัน) ช่วั โมงที่ 2 ขั้นท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 5. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เร่ือง การทดสอบไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) ไอรอ์ อน (II) ไอออน (Fe2+) และไอโอดีน (I2) จากหนังสือเรยี นรายวชิ าเพิม่ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 เพ่ือให้ทราบถึงวิธกี ารทดสอบ Fe3+ Fe2+ และ I2 6. ครใู ช้รปู แบบการเรยี นรู้แบบรว่ มมือ เทคนิค LT มาจดั กระบวนการเรียนรู้ โดยกำหนดใหส้ มาชกิ แต่ ละคนภายในกลุ่มมบี ทบาทหน้าทข่ี องตนเอง ดังนี้ • สมาชกิ คนท่ี 1 : ทำหนา้ ที่เตรียมวัสดุ-อุปกรณท์ ใ่ี ช้ในการทดลองเรื่อง การทดสอบไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) ไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) และไอโอดนี (I2) • สมาชกิ คนท่ี 2 : ทำหน้าที่อ่านวิธีการทดลอง ทำความเข้าใจ และอธบิ ายใหส้ มาชิกในกลุ่มฟงั • สมาชิกคนที่ 3 : ทำหนา้ ท่บี ันทกึ ผลการทดลอง • สมาชกิ คนท่ี 4 และ 5 : ทำหนา้ ทน่ี ำเสนอผลการทดลอง 7. สมาชิกทกุ คนในกลุ่มช่วยกนั ลงมอื ทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่ ) ข้นั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 8. ครใู หน้ ักเรียนแตล่ ะกลมุ่ ส่งตวั แทน (สมาชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลุ่ม) มานำเสนอผลการทดลอง หลงั จากนนั้ ใหน้ กั เรยี นทุกคนร่วมกันอภิปรายผลการทดลองจนมีความเข้าใจที่ตรงกัน (หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมนิ นักเรียน โดยใช้แบบการนำเสนอหนา้ ผลงาน) 9. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายและหาข้อสรุปจากการปฏิบัติการทดลอง โดยใชแ้ นวคำถาม ดงั น้ี 1) สารใดนำมาใช้ในการทดสอบ Fe3+ และได้ผลการทดสอบอย่างไร (แนวตอบ : สารที่นำมาใช้ในการทดสอบ Fe3+ คือ สารละลายแอมโมเนียมไทโอไซยาเนต ซึ่งจะ ไดส้ ารสแี ดงสด) 2) สารใดนำมาใช้ในการทดสอบ Fe2+ และไดผ้ ลการทดสอบอยา่ งไร (แนวตอบ : สารที่นำมาใช้ในการทดสอบ Fe3+ คอื สารละลายโพแทสเซียมเฮกซะไซยาโนเฟอเรต (III) ซ่ึงจะไดต้ ะกอนสนี ำ้ เงนิ ) 3) สารใดนำมาใชใ้ นการทดสอบ I2 และได้ผลการทดสอบอยา่ งไร

(แนวตอบ : สารทีน่ ำมาใชใ้ นการทดสอบ I2 คือ น้ำแป้ง ซง่ึ จะไดส้ ารละลายสนี ำ้ เงนิ ) 4) จากผลการทดลองทีไ่ ดส้ ามารถสรุปได้วา่ อย่างไร (แนวตอบ : สารละลายแอมโมเนียมไทโอไซยาเนตใช้ในการทดสอบ Fe3+ สารละลายโพแทสเซียม เฮกซะไซยาโนเฟอเรต (III) ใช้ในการทดสอบ Fe2+ และน้ำแปง้ ใช้ในการทดสอบ I2 ) ช่วั โมงท่ี 3 ขน้ั ท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 10. ครูทบทวนวิธีการทดสอบ Fe3+ Fe2+ และ I2 จากนั้นให้นักเรียนทำการทดลองเพื่อตรวจสอบภาวะ สมดุลของ Fe3+ และ Fe2+ 11. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม โดยใช้กลุ่มเดิมจากคาบที่แล้ว ทำการทดลอง เรื่อง การทดสอบภาวะสมดุล ระหว่างไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) และไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) จากหนังสือเรียนรายวิชา เพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 12. ครูใช้รูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือ เทคนิค LT มาจัดกระบวนการเรียนรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกลุม่ มบี ทบาทหนา้ ท่ขี องตนเอง ดังน้ี • สมาชกิ คนท่ี 1 : ทำหนา้ ท่ีเตรียมวัสดุ-อุปกรณท์ ี่ใช้ในการทดลอง เรอ่ื ง การทดสอบภาวะสมดุล ระหวา่ งไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) และไอรอ์ อน (II) ไอออน (Fe2+) • สมาชกิ คนท่ี 2 : ทำหนา้ ทอ่ี า่ นวธิ ีการทดลอง ทำความเขา้ ใจ และอธบิ ายใหส้ มาชกิ ในกลุม่ ฟงั • สมาชิกคนท่ี 3 : ทำหนา้ ทบ่ี นั ทกึ ผลการทดลอง • สมาชกิ คนที่ 4 และ 5 : ทำหน้าท่ีนำเสนอผลการทดลอง โดยสมาชกิ ในกลมุ่ จะต้องสลบั หน้าท่ีกนั ทำ ไมท่ ำหนา้ ที่เหมอื นการทดลองที่ผ่านมา 13. สมาชิกทุกคนในกลมุ่ ชว่ ยกันลงมือทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลุม่ ) ขน้ั ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain) 14. ครใู ห้นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ ส่งตัวแทน (สมาชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลมุ่ ) มานำเสนอผลการทดลอง หลังจากนนั้ ให้นกั เรยี นทุกคนร่วมกันอภิปรายผลการทดลองจนมีความเข้าใจทต่ี รงกัน (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบการนำเสนอหนา้ ผลงาน) 15. ครูและนกั เรยี นรว่ มกนั อภิปรายและหาขอ้ สรุปจากการปฏิบัตกิ ารทดลอง โดยใชแ้ นวคำถาม ดงั น้ี 1) เมื่อหยดสารละลาย K3Fe(CN)6 ลงในสารละลายผสมระหว่างสารละลาย Fe(NO3)3 และ สารละลาย KI จะไดผ้ ลอย่างไร และสรปุ ผลไดว้ ่าอยา่ งไร (แนวตอบ : จะไดต้ ะกอนสีนำ้ เงิน แสดงวา่ ในระบบมี Fe2+ เกดิ ข้ึน) 2) เมื่อหยดน้ำแป้งลงในสารละลายผสมระหว่างสารละลาย Fe(NO3)3 และสารละลาย KI จะได้ผล อย่างไร และสรุปผลได้วา่ อยา่ งไร (แนวตอบ : จะได้สารสีนำ้ เงนิ แสดงว่า ในระบบมี I2 เกดิ ขึ้น) 3) เมื่อหยดสารละลาย NH4SCN ลงในสารละลายผสมระหวา่ งสารละลาย Fe(NO3)3 และสารละลาย KI จะได้ผลอยา่ งไร และสรุปผลไดว้ า่ อยา่ งไร (แนวตอบ : จะไดส้ ารละลายสแี ดง แสดงวา่ ในระบบมี Fe3+ เหลืออย่)ู 4) เมื่อหยดสารละลาย NH4SCN ลงในสารละลายผสมระหว่างสารละลาย (NH4)2Fe(SO4)2 และ สารละลายไอโอดนี ในเอทานอล (I2) จะไดผ้ ลอย่างไร และสรปุ ผลได้ว่าอยา่ งไร (แนวตอบ : จะไดส้ ารละลายสีแดง แสดงวา่ ในระบบมี Fe3+ เกิดขึน้ )

5) จากผลการทดลองท่ีไดส้ ามารถสรุปได้วา่ อย่างไร (แนวตอบ : ปฏิกริ ยิ าระหวา่ ง Fe(NO3)3 และ KI จดั เปน็ ปฏิกริ ิยาทีผนั กลับได้ เพราะมี Fe3+ และ I - อยู่ในระบบตลอดเวลา สมการ ณ ภาวะสมดุลเขยี นได้ ดังนี้ 2Fe3+ (aq) + 2I - (aq) ⇌ 2Fe2+ (aq) + I2 (aq) ) (หมายเหตุ : ครูเรม่ิ ประเมินนกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล) ชว่ั โมงท่ี 4 ข้นั ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 16. ครูให้นกั เรียนจับคู่กบั เพอ่ื น โดยให้แต่ละคศู่ ึกษาค้นควา้ ขอ้ มลู เกยี่ วกับเรอื่ ง กราฟความสัมพันธ์ ระหว่างอตั ราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมกี บั เวลา และกราฟความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งความเขม้ ข้นของสารกบั เวลา จากหนงั สือเรยี นรายวชิ าเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 17. นกั เรยี นนำข้อมลู ที่ได้จากการค้นควา้ ทำเปน็ รูปแบบต่าง ๆ ตามความคดิ เหน็ ของแตล่ ะคู่ เชน่ แผนภาพ แผนผัง เขยี นบรรยาย (หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมินนักเรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม) ข้นั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 18. ครสู มุ่ นักเรยี น 1 คู่มานำเสนอเรื่องที่ได้ศึกษาค้นคว้าข้อมลู และผลงานการจดั ทำข้อมูลหน้าช้นั เรียน จากน้ันใหน้ ักเรยี นทกุ คนร่วมกันแสดงความคิดเห็นจนเกิดความเขา้ ใจที่ตรงกนั (หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบการนำเสนอหนา้ ผลงาน) 19. ครตู ัง้ คำถามให้นักเรยี นรว่ มกันอภิปราย เรอ่ื ง กราฟความสัมพันธ์ระหวา่ งอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี กบั เวลา และกราฟความสมั พนั ธ์ระหวา่ งความเข้มขน้ ของสารกบั เวลา เชน่ 1) สมดุลไดนามิกคืออะไร (แนวตอบ : สมดุลไดนามิก คือ สมดุลทีม่ ีการเคล่ือนที่ของอนภุ าคอยู่ตลอดเวลา ระบบไม่หยุดน่ิง อัตราการเปลีย่ นแปลงไปข้างหนา้ เทา่ กบั อัตราการเปลีย่ นแปลงผนั กลับ) 2) เม่อื เข้าสู่ภาวะสมดลุ กราฟความสัมพนั ธ์ระหวา่ งอตั ราการเกิดปฏิกรยิ าเคมีกับเวลามีลักษณะเป็น อยา่ งไร (แนวตอบ : เมื่อเข้าสู่ภาวะสมดุล อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าจะเท่ากับอัตราการ เกดิ ปฏกิ ิริยาเคมียอ้ นกลับ ซึง่ กราฟท้ัง 2 เส้นจะทบั กัน แลว้ จะขนานกบั แกนของเวลา) (หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ชัว่ โมงท่ี 5 ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand) 20. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยในเน้อื หา เร่อื ง การเปล่ียนแปลงทภี่ าวะสมดลุ ว่ามีสว่ นไหน ที่ยังไม่เข้าใจ และให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น เพื่อจะใช้เป็นความรู้เบื้องต้นสำหรับการเรียนใน เนื้อหาตอ่ ๆ ไป 21. นักเรยี นทำแบบฝึกหดั ในหนังสอื แบบฝกึ หดั รายวชิ าเพมิ่ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 22. นักเรยี นทำ Topic Question จากหนงั สือเรียนรายวชิ าเพิ่มเติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1

ขน้ั สรุป ขนั้ ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครปู ระเมินผลโดยครูประเมินผลนกั เรียน โดยการสงั เกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤตกิ รรมการ ทำงานรายบุคคลพฤตกิ รรมการทำงานกล่มุ และจากการนำเสนอผลการทำกจิ กรรมหน้าช้นั เรียน 2. ครูตรวจสอบผลจากการทำแบบฝกึ หดั 3. ครูวัดและประเมนิ ผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เร่อื ง การทดสอบไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) ไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) และไอโอดีน (I2) 4. ครวู ัดและประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เรือ่ ง การทดสอบภาวะสมดลุ ระหว่างไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) และไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) 7. การวดั และประเมนิ ผล รายการวัด วิธีการ เครอ่ื งมือ เกณฑ์การประเมนิ - แบบฝกึ หดั - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ 7.1 ประเมินระหว่าง การจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 1) การเปล่ยี นแปลง - ตรวจแบบฝกึ หัด ท่ีภาวะสมดลุ 2) การทดลองเร่ือง - ประเมนิ การปฎิบัติ - แบบประเมนิ การ - ระดบั คุณภาพ 2 ปฎบิ ัติ ผ่านเกณฑ์ การทดสอบไอร์ การ การ ออน (III) ไอออน (Fe3+) ไอรอ์ อน (II) ไอออน (Fe2+) และ ไอโอดีน (I2) 3) การทดลองเร่ือง - ประเมนิ การปฎิบัติ - แบบประเมนิ การ - ระดับคณุ ภาพ 2 ปฎิบตั ิ ผ่านเกณฑ์ การทดสอบภาวะ การ การ สมดลุ ระหว่าง ไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) และไอรอ์ อน (II) ไอออน (Fe2+) 4) การนำเสนองาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมินการเสนอ - ระดับคุณภาพ 2 ผลงาน ผ่านเกณฑ์ ผลงาน - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคณุ ภาพ 2 5) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผา่ นเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบคุ คล

รายการวัด วิธีการ เครือ่ งมือ เกณฑ์การประเมิน 6) พฤติกรรมการ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภาพ 2 ทำงานกลมุ่ การทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ 7) คณุ ลกั ษณะ - สังเกตความมีวนิ ัย - แบบประเมนิ - ระดบั คุณภาพ 2 อันพงึ ประสงค์ รับผิดชอบ ใฝเ่ รยี นรู้ คณุ ลักษณะ ผ่านเกณฑ์ และมงุ่ มน่ั ในการ อันพึงประสงค์ ทำงาน 8. สอ่ื /แหล่งการเรยี นรู้ 8.1 สอ่ื การเรยี นรู้ 1) หนงั สอื เรยี นรายวชิ าเพมิ่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 3 สมดลุ เคมี 2) หนังสือแบบฝึกหดั รายวชิ าเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 3 สมดุลเคมี 3) วสั ดุ-อุปกรณ์ท่ีใช้ในการทดลองเรอ่ื ง การทดสอบไอร์ออน (III) ไอออน (Fe3+) ไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) และไอโอดีน (I2) 4) วัสดุ-อปุ กรณ์ทใี่ ชใ้ นการทดลองเรือ่ ง การทดสอบภาวะสมดลุ ระหวา่ งไอรอ์ อน (III) ไอออน (Fe3+) และ ไอร์ออน (II) ไอออน (Fe2+) 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) ห้องเรียน 9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชอื่ .................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ข้อเสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่อื ......................................................... (นางสาวณฐั ธนญั า บุญถึง) หวั หนา้ กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ขอ้ เสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุ่มบรหิ ารงานวชิ าการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงช่ือ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผู้อำนวยการกลมุ่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงชือ่ .................................................... (นายอดิศร แดงเรอื น) ผอู้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 31

วช-ร 06 แบบบนั ทึกหลงั การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ช่อื หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 9 เรอ่ื ง สมดุลเคมี แผนการเรยี นรู้ท่ี 2 เรอ่ื ง การเปล่ียนแปลงที่ภาวะสมดลุ รายวชิ า เคมี 3 ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 5 รหสั วชิ า ว 32203 ครูผู้สอน นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา ตำแหนง่ ครูผชู้ ่วย เวลาทีใ่ ช้ 5 ชวั่ โมง ************************* ผลการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ขอ้ คน้ พบระหว่าง ปญั หาท่ีพบ แนวทางแกไ้ ข ท่มี ีการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เน้ือหา กจิ กรรมการเรียนรู้ ส่อื ประกอบการเรียนรู้ พฤตกิ รรม/การมีส่วนร่วมของผู้เรยี น ลงช่ือ ครผู ้จู ดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ (นางสาวกานดา วุฒิเศลา) ตำแหน่ง ครผู ูช้ ว่ ย

แผนการจดั การเรียนรู้ หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 8 เร่ือง อัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 3 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่าง ความเขม้ ขน้ ของสารตา่ งๆ ณ ภาวะสมดุล รายวิชา เคมี 3 รหัสวิชา ว 32203 ระดับชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 5 ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2564 น้ำหนกั เวลาเรยี น 1.5 หนว่ ยกิจ เวลาเรยี น 3 ช่ัวโมง/สัปดาห์ เวลาทีใ่ ช้ในการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ 5 ช่วั โมง 1. ผลการเรียนรู้ 1. คำนวณค่าคงที่สมดุลของปฏกิ ริ ยิ า 2. คำนวณความเข้มขน้ ของสารท่ีภาวะสมดลุ 3. คำนวณค่าคงที่สมดลุ หรือความเข้มขน้ ของปฏิกริ ิยาหลายขัน้ ตอน 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายความสมั พนั ธร์ ะหว่างความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑใ์ นปฏิกริ ิยาเคมีทภ่ี าวะสมดลุ ได้ (K) 2. แปลความหมายของค่าคงที่สมดุลได้ (K) 3. คำนวณหาคา่ คงทีส่ มดุลของปฏกิ ิรยิ าและความเข้มขน้ ของสารในปฏิกริ ิยาที่ภาวะสมดุลได้ (P) 4. ตัง้ ใจเรยี นรู้และแสวงหาความรู้ รบั ผิดชอบตอ่ หนา้ ทที่ ีไ่ ด้รบั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้เพม่ิ เตมิ สาระการเรียนรู้ทอ้ งถนิ่ - ณ ภาวะสมดุล ความสัมพันธ์ระหว่างเข้มข้นของ พจิ ารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา ผลิตภัณฑ์กับสารตั้งต้น แสดงได้ด้วยค่าคงที่สมดุล ซ่ึงเป็นคา่ คงที่ ณ อุณหภูมิหน่งึ - ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาหลายขั้นตอน หาได้จาก ผลคูณของค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาย่อยที่นำ สมการเคมีมารวมกัน โดยถ้ามีการคูณสมการย่อยให้ ยกกำลังค่าคงที่สมดุลด้วยตัวเลขที่คูณ และหากมี การกลบั ข้างสมการ ให้กลับค่าคงที่สมดลุ เปน็ ตวั หาร 4. สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด ณ ภาวะสมดุล ความสัมพันธ์ระหว่างเข้มข้นของผลิตภัณฑ์กับสารต้ังต้น แสดงได้ด้วยค่าคงที่สมดุล ซ่ึง เป็นค่าคงที่ ณ อณุ หภูมิหน่งึ คา่ คงทส่ี มดุลของปฏิกริ ยิ าหลายขัน้ ตอน หาได้จากผลคณู ของค่าคงท่สี มดลุ ของปฏิกิรยิ าย่อยท่ีนำสมการ เคมีมารวมกัน โดยถ้ามีการคูณสมการย่อยให้ยกกำลังค่าคงที่สมดุลด้วยตัวเลขที่คูณ และหากมีการกลับข้าง สมการ ใหก้ ลบั ค่าคงท่ีสมดุลเป็นตวั หาร

5. สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียนและคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการสื่อสาร 1. มีวนิ ัย รับผิดชอบ 2. ความสามารถในการคิด 2. ใฝเ่ รียนรู้ 1) ทักษะการสังเกต 3. ม่งุ ม่ันในการทำงาน 2) ทกั ษะการสำรวจค้นหา 3) ทกั ษะการวิเคราะห์ 4) ทกั ษะการทำงานรว่ มกัน 3. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวติ 6. กิจกรรมการเรียนรู้  แนวคดิ /รปู แบบการสอน/วธิ ีการสอน/เทคนคิ : แบบสืบเสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ชว่ั โมงท่ี 1 ข้ันนำ ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครูทบทวนความรู้เกย่ี วกับภาวะสมดุลเคมี ดงั นี้ • เมอ่ื สารเกิดปฏิกริ ิยาเคมีจะมภี าวะสมดุลเกิดขนึ้ หรือไม่ อย่างไร (แนวตอบ : ภาวะสมดุลจะเกิดขนึ้ เมื่ออตั ราการเกิดปฏิกิริยาไปขา้ งหน้าเทา่ กบั อตั ราการ เกิดปฏกิ ริ ยิ าย้อนกลบั ) 2. ครูถามคำถาม Prior Knowledge จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 ว่า “เมื่อระบบเข้าสู่ภาวะสมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมีค่าอย่างไร” ให้นักเรียน รว่ มกนั ตอบคำถาม จากนน้ั ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั อภปิ ราย เพื่อนำไปสขู่ นั้ สอนต่อไป (แนวตอบ : เมอ่ื ระบบเข้าสูส่ มดลุ ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมคี ่าคงท ข้ันสอน ขนั้ ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน โดยให้แต่ละกลุ่มศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับ ความสัมพันธ์ ระหวา่ งอตั ราสว่ นระหว่างความเข้มข้นของผลิตภัณฑก์ ับสารตัง้ ต้น ณ ภาวะสมดุล และคา่ คงท่ีสมดุล จากหนงั สอื เรียนรายวิชาเพิม่ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. นกั เรยี นนำขอ้ มูลทไ่ี ด้จากการค้นคว้าทำเป็นรปู แบบตา่ ง ๆ ตามความคดิ เหน็ ของแตล่ ะกลุ่ม เช่น แผนภาพ แผนผัง เขยี นบรรยาย (หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่ ) ขนั้ ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain) 3. นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มส่งตวั แทนมานำเสนอเร่ืองทีไ่ ด้ศึกษาค้นคว้าข้อมูลและผลงานการจัดทำข้อมูลของ กล่มุ ตนเองหน้าช้ันเรียนทลี ะกลุ่มเพอ่ื แลกเปลยี่ นความคิดเห็นกันจนครบทุกกลุ่ม (หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมนิ นกั เรียน โดยใชแ้ บบการนำเสนอหนา้ ผลงาน) 4. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับการหาค่าคงที่สมดุลในปฏิกิริยาทีส่ ารต้ังต้นและผลิตภัณฑ์อยู่ในสถานะเดยี วกนั และตา่ งสถานะกัน รวมทั้งหนว่ ยของคา่ คงท่สี มดลุ

5. ครตู ั้งคำถามใหน้ ักเรียนรว่ มกนั อภิปรายเก่ยี วกับ ความสัมพนั ธ์ระหว่างอตั ราสว่ นระหว่างความเข้มข้น ของผลิตภัณฑ์กบั สารต้งั ต้น ณ ภาวะสมดลุ และค่าคงท่ีสมดุล เช่น 1) ปฏิกริ ยิ าท่คี า่ คงทสี่ มดลุ มคี า่ มากและปฏกิ ริ ิยาที่ค่าคงทสี่ มดุลมีคา่ น้อยแตกตา่ งกนั อย่างไร (แนวตอบ : ปฏิกริ ยิ าที่ค่าคงท่สี มดลุ มีค่ามาก แสดงว่า ทสี่ มดลุ ปฏิกิริยานัน้ จะมผี ลิตภัณฑ์เกิดข้ึน มาก และมีสารตั้งต้นเหลืออยู่น้อย ส่วนปฏิกิริยาที่ค่าคงที่สมดุลมีค่าน้อย แสดงว่า ที่สมดุล ปฏกิ ิริยานั้นจะมีผลติ ภณั ฑ์เกดิ ข้ึนน้อย และมสี ารต้ังต้นเหลอื อยู่มาก) 6. ครูยกตัวอย่างโจทย์เกี่ยวกับความสัมพนั ธ์ระหว่างค่าคงที่สมดุลกับความเขม้ ข้นของสาร โดยครูเขียน โจทย์ และใหน้ ักเรียนรว่ มกันอภปิ รายเพอ่ื หาคำตอบ ดงั น้ี 1) จงเขียนค่าคงที่สมดลุ ของปฏิกริ ิยาต่อไปนี้ CO (g) + H2O (l) ⇌ CO2 (g) + H2 (g) (แนวตอบ : K = [������������2][������2]) [������������] 2) จงเขยี นคา่ คงท่สี มดุลของปฏิกริ ิยาตอ่ ไปนี้ Pb2+ (aq) + 2I- (aq) ⇌ PbI2 (s) (แนวตอบ : K = [������������2+1][������−]2) 3) จงเขยี นสมการแสดงปฏกิ ริ ิยาเคมที ่มี คี า่ คงที่สมดุลเท่ากับ [NO2Cl]2 [NO2]2[Cl2] (แนวตอบ : 2NO2 (g) + Cl2 (g) ⇌ 2NO2Cl (g)) ชวั่ โมงท่ี 2 ข้นั ท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 7. ครูให้นกั เรียนจับคู่ โดยให้แตล่ ะคู่ศกึ ษาคน้ ควา้ ข้อมูลเก่ียวกับเรื่อง ค่าคงท่สี มดุลกับสมการเคมี จาก หนังสือเรียนรายวชิ าเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 แล้วร่วมกนั แสดงความคดิ เห็นจนเกดิ ความเข้าใจทตี่ รงกนั ขนั้ ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 8. ครูยกตัวอยา่ งสมการเคมหี ลากหลายรปู แบบ แล้วให้นกั เรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือลงข้อสรุปเก่ียวกบั ค่าคงที่สมดลุ กับความสัมพันธ์ของสมการเคมใี นประเดน็ ตา่ ง ๆ ดังนี้ • คา่ คงท่สี มดุลของปฏิกริ ยิ าย้อนกลบั • ค่าคงท่ีสมดุลของปฏิกริ ยิ าที่มีเลขสัมประสิทธิ์โดยโมลต่างกัน • คา่ คงท่ีสมดลุ ของปฏิกริ ิยารวม 9. ครูยกตัวอย่างโจทย์เกี่ยวกับค่าคงที่สมดุลกับสมการเคมี โดยครูเขียนโจทย์ และให้นักเรียนร่วมกัน อภิปรายเพอื่ หาคำตอบ ดังนี้ 1) ปฏิกิริยา SO2 (g) + 21O2 (g) ⇌ SO3 (g) มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 20.4 ที่อุณหภูมิ 700 องศา เซลเซยี ส จงหาค่าคงท่สี มดลุ ของปฏิกิริยาตอ่ ไปนี้ • SO3 (g) ⇌ SO2 (g) + 12O2 (g) 1 = 1 = 4.9 × 10-2) (แนวตอบ : Kใหม่ = ������เดมิ 20.4 • 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) (แนวตอบ : Kใหม่ = ������เ2ดิม= 20.42 = 416.16)

2) กำหนดปฏกิ ริ ยิ าให้ ดังนี้ ปฏกิ ริ ิยา A (g) + 1B (g) ⇌ C (g) ; K1 = 1.8 2 ปฏกิ ิริยา X (g) ⇌ 1B (g) + Y (g) ; K2= 0.5 2 คา่ คงท่ีสมดลุ ของปฏกิ ิริยา A (g) + X (g) ⇌ C (g) + Y (g) มคี ่าเทา่ ใด (แนวตอบ : Kใหม่ = K1 × K2 = 1.8 × 0.5 = 0.9) ช่ัวโมงท่ี 3 ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 10. ครูใหน้ กั เรยี นจับคู่กับเพือ่ นทีน่ ่งั ข้างกนั แลว้ ร่วมกนั ฝกึ คำนวณเกี่ยวกบั คา่ คงทีส่ มดุล จากตัวอยา่ งท่ี 3.1-3.6 ในหนงั สอื เรียนรายวชิ าเพิม่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม) ขน้ั ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 11. ครูสมุ่ นักเรียน 6 คู่ ออกมาแสดงวธิ ีการคำนวณตัวอยา่ งแต่ละข้อหนา้ ช้ันเรยี นให้ถูกต้อง โดยครูคอย เสริมความรู้ในสว่ นทน่ี กั เรียนยังไมเ่ ขา้ ใจ 12. ครูอธบิ ายการคำนวณคา่ คงทีส่ มดลุ เมื่อกำหนดความเข้มข้นของสาร ณ ภาวะสมดุล และการคำนวณ ความเขม้ ข้นของสาร ณ ภาวะสมดลุ เม่ือกำหนดคา่ คงทส่ี มดลุ ซ่งึ มีหลักและข้นั ตอนในการคำนวณหา ค่าคงท่ีสมดลุ ดงั นี้ • ตอ้ งทราบชนิดของสารตง้ั ต้นและผลติ ภัณฑใ์ นปฏิกริ ิยาและต้องดลุ สมการให้ถูกต้อง • ตอ้ งทราบความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ท่อี ยู่ในภาวะสมดุล โดยความเข้มข้นท่ีนำมาแทนค่าจะต้องมี หนว่ ยเป็นโมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร • เขยี นความสัมพันธข์ องค่าคงท่ีสมดลุ • คำนวณโดยการแทนค่าในสูตร 13. ครยู กตวั อยา่ งโจทย์เกี่ยวกบั ค่าคงท่สี มดุล โดยครูเขียนโจทย์และแสดงวธิ ีทำให้นักเรียนดูบนกระดาน ดังนี้ 1) แก๊สแอมโมเนียสลายตัวในภาชนะปิดขนาด 500 ลูกบาศก์เซนติเมตร ที่อุณหภูมิค่าหนึ่ง ให้แก๊ส ไนโตรเจนและแก๊สไฮโดรเจน ดังสมการ 2NH3 (g) ⇌ N2 (g) + 3H2 (g) ที่ภาวะสมดุล พบว่า มีแก๊สแอมโมเนีย แก๊สไนโตรเจน และแก๊สไฮโดรเจนเท่ากับ 3.0 2.0 และ 4.0 โมล ตามลำดบั จงคำนวณหาคา่ คงทีส่ มดุลของปฏิกิริยานี้ วธิ ีทำ K = [N2][H2]3 [NH3]2 1000 cm3 ที่ภาวะสมดุล [NH3] = 3 mol × 1dm3 = 6 mol/dm3 500cm3 [N2] = 2 mol × 1000 cm3 = 4 mol/dm3 500cm3 1dm3 [H2] = 4 mol × 1000 cm3 = 8 mol/dm3 500cm3 1dm3 = (4)(8)3 จะได้ K (6)2 = 56.89 ดงั นั้น ค่าคงทีส่ มดลุ ของปฏกิ ริ ิยาน้มี ีคา่ เท่ากบั 56.89

2) คา่ คงที่สมดุลของปฏิกริ ิยา H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) มีค่าเทา่ กบั 18.0 ที่ 25 องศาเซลเซยี ส ณ ภาวะสมดุล ที่อุณหภูมิเดียวกัน พบว่า ในภาชนะขนาด 1 ลิตร มีแก๊สไฮโดรเจนไอโอไดด์และ แก๊สไอโอดีนอยู่ 0.3 และ 0.2 โมล ตามลำดับ จะมีแก๊สไฮโดรเจนอยู่กโี่ มล/ลูกบาศกเ์ ดซิเมตร วธิ ีทำ K = [HI]2 = 18.0 [H2][I2] ณ ภาวะสมดุล [HI] = 0.3 = 0.3 mol/dm3 1 0.2 [I2] = 1 = 0.2 mol/dm3 จะไดว้ ่า 18.0 = (0.3)2 [H2](0.2) = (0.3)2 [H2] (18.0)(0.2) = 0.025 mol/dm3 ดังน้ัน จะมีแกส๊ ไฮโดรเจนอยู่ 0.025 โมล/ลกู บาศกเ์ ดซิเมตร (หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมนิ นกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล) ชั่วโมงที่ 4 ขัน้ ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore) 14. ครูใหน้ ักเรียนแบง่ กลุ่ม กลุ่มละ 4 คน โดยให้แตล่ ะกลมุ่ ศกึ ษาค้นควา้ ข้อมูลเกีย่ วกบั ค่าคงที่สมดุลของ ระบบที่เป็นแก๊ส และค่าคงที่สมดุลของการละลาย จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายความรู้ที่ได้จากการศึกษาจนมีความเข้าใจท่ี ตรงกนั 15. ครูให้นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มฝึกการคำนวณเก่ียวกับค่าคงทส่ี มดลุ ของระบบที่เป็นแกส๊ และค่าคงที่สมดุล ของการละลาย จากตัวอย่างที่ 3.7-3.10 ในหนังสือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม) ขนั้ ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 16. ครูสุ่มนักเรียน 1 กลุ่ม ออกมาแสดงวิธีการคำนวณตัวอย่างแต่ละข้อหน้าชั้นเรียนให้ถูกต้องโดยครู คอยเสริมความรูใ้ นสว่ นท่ีนกั เรยี นยงั ไม่เขา้ ใจ 17. ครตู ง้ั คำถามใหน้ กั เรียนร่วมกนั อภิปรายเกี่ยวกบั คา่ คงทสี่ มดลุ เชน่ 1) ค่า Kc และ Kp มคี วามสัมพนั ธก์ ันอยา่ งไร (แนวตอบ : Kp = Kc(������������)∆������) 2) ค่าคงที่สมดุลของการละลายคืออะไร และบอกให้ทราบถงึ ส่ิงใด (แนวตอบ : ค่าคงที่สมดุลของการละลาย คือ ค่าคงที่สมดุลของการละลายของสารประกอบไอ ออนิกในน้ำ เป็นค่าที่บอกให้ทราบว่าสารประกอบนั้นละลายน้ำได้มากน้อยเพียงใด ที่อุณหภูมิ คงท่)ี 18. ครูยกตวั อย่างโจทย์เก่ียวกบั ค่าคงทส่ี มดุล โดยครูเขยี นโจทย์และแสดงวิธีทำใหน้ ักเรียนดูบนกระดาน ดังนี้ 1) กำหนดให้ค่าคงท่ีสมดุล (Kc) ของปฏิกิริยา N2 (g) + 3H2 (g) ⇌ 2NH3 (g) เท่ากับ 0.286 ท่ี อุณหภูมิ 500 องศาเซลเซยี ส จงหาคา่ คงทสี่ มดุลในเทอมความดัน (Kp)

วิธที ำ Kp = Kc(RT)∆n = 0.286(0.082 × 773)-2 = 7.12 × 10-5 ดังนั้น ค่าคงทสี่ มดุลในเทอมความดนั (Kp) คอื 7.12 × 10-5 (หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ชว่ั โมงท่ี 5 ข้ันท่ี 4 ขยายความเข้าใจ (Expand) 19. ครูถามคำถาม BIG QUESTION จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 อีก ครัง้ ดังน้ี • ค่าคงที่สมดุลคอื อะไร (แนวตอบ : คา่ คงทีส่ มดุล คอื ผลคณู ของความเขม้ ขน้ ของสารผลติ ภัณฑ์ที่ยกกำลังด้วยสัมประสิทธิ์ บอจำนวนโมลสารผลิตภัณฑ์หารด้วยผลคูณของความเข้มข้นของสารตั้งต้นที่ยกกำลังด้วย สมั ประสทิ ธ์ิบอกจำนวนโมลสารตง้ั ต้น ซง่ึ จะมคี า่ คงทท่ี ่อี ุณหภมู ิหนึง่ ) 20. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยในเนื้อหา เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของสาร ต่างๆ ณ ภาวะสมดุล ว่ามีส่วนไหนที่ยังไม่เข้าใจ และให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น เพื่อจะใช้เป็น ความร้เู บื้องต้นสำหรบั การเรียนในเนือ้ หาตอ่ ๆ ไป 21. นกั เรียนทำใบงานที่ 3.3.1 เร่ือง ความสัมพนั ธ์ระหว่างความเข้มข้นของสารตา่ งๆ ณ ภาวะสมดุล 22. นักเรียนทำแบบฝกึ หัด ในหนงั สอื แบบฝกึ หัดรายวิชาเพิม่ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 23. นักเรยี นทำ Topic Question จากหนังสือเรียนรายวิชาเพม่ิ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 ขัน้ สรปุ ขัน้ ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครูประเมนิ ผลนักเรียน โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล พฤติกรรมการทำงานกลมุ่ และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าช้นั เรยี น 2. ครูตรวจสอบผลจากการทำใบงานที่ 3.3.1 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของสารต่างๆ ณ ภาวะสมดุล 3. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบฝึกหัด 4. นักเรียนและครรู ่วมกนั สรปุ สาระสำคญั ได้ ดังนี้ • ค่าคงที่สมดุลเป็นค่าที่บอกให้ทราบถึงทิศทางของการเกิดปฏิกิริยา คือ ถ้าค่าคงที่สมดุลมีค่า มากกว่า 1 แสดงว่า ณ ภาวะสมดุลเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้ามากกว่าปฏิกิริยาย้อนกลับ แต่ถ้า ค่าคงที่สมดุลมีค่าน้อยกว่า 1 แสดงว่า ณ ภาวะสมดุลเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับมากกว่าปฏิกิริยาไป ข้างหนา้ • ค่าคงท่สี มดุลของปฏิกริ ิยาย้อนกลับเป็นสว่ นกลบั กับคา่ คงท่ีสมดุลของปฏกิ ริ ยิ าไปขา้ งหนา้ • ค่าคงท่ีสมดุลของปฏิกิริยาเดยี วกนั ท่มี ตี วั เลขท่ีใชใ้ นการดุลสมการแตกต่างกนั จะค่าแตกตา่ งกนั • ค่าคงท่ีสมดลุ ของปฏิกิริยารวมมีคา่ เทา่ กับผลคูณระหว่างคา่ คงท่ีสมดุลของปฏกิ ิริยาย่อยในแตล่ ะขน้ั