แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา เคมี 3

7. การวดั และประเมนิ ผล รายการวดั วธิ ีการ เครอื่ งมอื เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหวา่ ง การจัดกิจกรรม การเรยี นรู้ 1) ความสัมพนั ธ์ - ตรวจใบงานที่ 3.3.1 - ใบงานท่ี 3.3.1 - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - แบบฝึกหดั - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ระหวา่ งความ - ตรวจแบบฝึกหัด เขม้ ขน้ ของสาร ต่างๆ ณ ภาวะ สมดุล 2) การนำเสนองาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมินการเสนอ - ระดบั คุณภาพ 2 ผลงาน ผ่านเกณฑ์ ผลงาน - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 3) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบคุ คล 4) พฤติกรรมการ - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 การทำงานกลุ่ม ผ่านเกณฑ์ ทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม - แบบประเมิน - ระดับคุณภาพ 2 5) คณุ ลักษณะ - สงั เกตความมีวินยั คุณลักษณะ ผา่ นเกณฑ์ อันพึงประสงค์ อนั พึงประสงค์ รบั ผดิ ชอบ ใฝ่เรยี นรู้ และมุ่งม่นั ในการ ทำงาน 8. ส่อื /แหลง่ การเรยี นรู้ 8.1 ส่ือการเรียนรู้ 1) หนงั สอื เรยี นรายวชิ าเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 3 สมดุลเคมี 2) หนงั สอื แบบฝึกหัดรายวชิ าเพมิ่ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 3 สมดุลเคมี 3) ใบงานท่ี 3.3.1 เร่ือง ความสมั พนั ธร์ ะหว่างความเขม้ ข้นของสารตา่ งๆ ณ ภาวะสมดลุ 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) ห้องเรยี น

9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่ือ......................................................... (นางสาวณฐั ธนัญา บุญถึง) หวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกล่มุ บริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชือ่ ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุม่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผ้อู ำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดศิ ร แดงเรือน) ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานุเคราะห์ 31

ใบงานท่ี 3.3.1 เรอ่ื ง ความสมั พันธ์ระหว่างความเขม้ ข้นของสารต่างๆ ณ ภาวะสมดลุ คำชแี้ จง : ตอบคำถามเก่ยี วกับความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งความเขม้ ข้นของสารตา่ งๆ ณ ภาวะสมดลุ 1. จงเขียนค่าคงท่ีสมดลุ ของปฏกิ ิริยาตอ่ ไปน้ี 1) Fe2+ (aq) + Ag+ (aq) ⇌ Fe3+ (aq) + Ag (s) 2) CO2 (g) + H2 (g) ⇌ CO (g) + H2O (l) 3) 3Fe (s) + 4H2O (l) ⇌ Fe3O4 (s) + 4H2 (g) 2. ปฏิกิริยา 2NO (g) + O2 (g) ⇌ 2NO (g) มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 1 × 1014 จงหาค่าคงที่สมดุลของปฏกิ ิรยิ า NO (g) + 21O2 (g) ⇌ NO (g) 3. A (g) + 3B (g) ⇌ C (g) K = K1 ………. (1) ………. (2) 2C (g) ⇌ 3D (g) + 2E (g) K = K2 ………. (3) 2A (g) + 6B (g) ⇌ 3D (g) + 2E (g) K = K3 ค่า K3 จะมีค่าเทา่ ใดในรปู K1 และ K2 4. ถา้ ท่ภี าวะสมดลุ มี PCl5 เข้มข้น 2.8 โมลาร์ PCl3 เขม้ ข้น 0.17 โมลาร์ และ Cl2 เขม้ ขน้ 1.17 โมลาร์ จงหา คา่ คงท่สี มดลุ ของปฏิกิริยาต่อไปน้ี

ใบงานท่ี 3.3.1 เฉลย เรือ่ ง ความสมั พนั ธร์ ะหว่างความเข้มขน้ ของสารต่างๆ ณ ภาวะสมดลุ คำชแ้ี จง : ตอบคำถามเก่ียวกบั ความสัมพันธร์ ะหวา่ งความเข้มข้นของสารตา่ งๆ ณ ภาวะสมดลุ 1. จงเขียนค่าคงที่สมดลุ ของปฏกิ ริ ิยาตอ่ ไปน้ี 1) Fe2+ (aq) + Ag+ (aq) ⇌ Fe3+ (aq) + Ag (s) 2) CO2 (g) + H2 (g) ⇌ CO (g) + H2O (l) 3) 3Fe (s) + 4H2O (l) ⇌ Fe3O4 (s) + 4H2 (g) 1) K = [Fe3+] [Fe2+][Ag+] 2) K = [CO] [CO2][H2] 3) K = [H2]4 2. ปฏิกิริยา 2NO (g) + O2 (g) ⇌ 2NO (g) มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 1 × 1014 จงหาค่าคงที่สมดุลของปฏกิ ิรยิ า NO (g) + 12O2 (g) ⇌ NO (g) 1 1 × 107 K = (1 × = 1014)2 3. A (g) + 3B (g) ⇌ C (g) K = K1 ………. (1) ………. (2) 2C (g) ⇌ 3D (g) + 2E (g) K = K2 ………. (3) 2A (g) + 6B (g) ⇌ 3D (g) + 2E (g) K = K3 ………. (4) คา่ K3 จะมีคา่ เทา่ ใดในรูป K1 และ K2 สมการที่ (1) × 2 2A (g) + 6B (g) ⇌ 2C (g) K = K12 สมการท่ี (2) + สมการท่ี (4) 2A (g) + 6B (g) ⇌ 3D (g) + 2E (g) K = K12K2 ดงั นั้น ค่า K3 = K12K2 4. ถ้าทภ่ี าวะสมดลุ มี PCl5 เข้มข้น 2.8 โมลาร์ PCl3 เข้มขน้ 0.17 โมลาร์ และ Cl2 เข้มข้น 1.17 โมลาร์ จงหา ค่าคงที่สมดุลของปฏิกริ ยิ าต่อไปน้ี PCl3 (g) + Cl2 (g) ⇌ PCl5 (g) K = [PCl5] [PCl3][Cl2] = (2.8) (0.17)(1.17) = 14.08

วช-ร 06 แบบบนั ทกึ หลงั การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชอ่ื หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 9 เรอื่ ง สมดลุ เคมี แผนการเรยี นรู้ท่ี 3 เร่อื ง ความสัมพันธ์ระหว่างความเขม้ ขน้ ของสารต่างๆ ณ ภาวะสมดลุ รายวชิ า เคมี 3 ช้ัน มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 รหัสวชิ า ว 32203 ครผู ู้สอน นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา ตำแหนง่ ครผู ู้ช่วย เวลาที่ใช้ 5 ช่ัวโมง ************************* ผลการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ข้อค้นพบระหวา่ ง ปัญหาท่พี บ แนวทางแก้ไข ทีม่ ีการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ เนอื้ หา กจิ กรรมการเรยี นรู้ สอื่ ประกอบการเรียนรู้ พฤตกิ รรม/การมีส่วนรว่ มของผู้เรียน ลงชื่อ ครผู ูจ้ ัดกิจกรรมการเรียนรู้ (นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา) ตำแหนง่ ครูผ้ชู ่วย

แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 9 เร่ือง สมดุลเคมี แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ 4 เรื่อง ผลของการเปลย่ี นแปลงความเข้มข้น ต่อภาวะสมดุล รายวชิ า เคมี 3 รหสั วิชา ว 32203 ระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 ภาคเรยี นท่ี 1 ปกี ารศึกษา 2564 น้ำหนักเวลาเรียน 1.5 หนว่ ยกจิ เวลาเรียน 3 ชั่วโมง/สัปดาห์ เวลาที่ใช้ในการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ 3 ชัว่ โมง 1. ผลการเรียนรู้ ระบุปัจจัยท่ีมผี ลต่อภาวะสมดุลและค่าคงที่สมดุลของระบบ รวมทัง้ คาดคะเนการเปลยี่ นแปลงทีเ่ กิดขนึ้ เมื่อ ภาวะสมดุล ของระบบถูกรบกวน โดยใช้หลักของเลอชาเตอลิเอ 2. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายการเปล่ียนแปลงของระบบทีอ่ ยใู่ นภาวะสมดลุ เม่ือถูกรบกวนโดยการเปลีย่ นแปลงความเข้มข้นได้ (K) 2. เปรยี บเทียบปริมาณสารตง้ั ตน้ และผลิตภัณฑใ์ นระบบ ณ ภาวะสมดุลเดิมกับภาวะสมดลุ ครง้ั ใหม่ได้ (K) 3. สรุปผลของการรบกวนภาวะสมดุลของระบบโดยการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นที่มผี ลต่อคา่ คงที่สมดุลได้ (K) 4. ทำการทดลองเพ่ือศึกษาผลของการเปลี่ยนแปลงความเข้มขน้ ที่มตี ่อภาวะสมดุลของระบบได้ (P) 5. ใช้เครือ่ งมือและอุปกรณท์ างวทิ ยาศาสตร์ได้อยา่ งถูกตอ้ ง (P) 6. ปฏิบัตติ ามขน้ั ตอนการทดลองได้อย่างถกู ตอ้ ง (P) 7. ตงั้ ใจเรยี นรู้และแสวงหาความรู้ รบั ผิดชอบต่อหนา้ ที่ท่ีได้รับมอบหมาย (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้เพ่มิ เติม สาระการเรยี นร้ทู ้องถ่นิ เมื่อระบบที่อยู่ในภาวะสมดุลถูกรบกวน โดยการ พิจารณาตามหลกั สตู รของสถานศกึ ษา เปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร ความดัน หรือ อณุ หภมู ิ ระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อเข้าสู่ภาวะ สมดุลอีกครั้งตามหลักของเลอชาเตอลิเอ ทั้งนี้การ เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง อ ุ ณ ห ภ ู ม ิ ม ี ผ ล ท ำ ใ ห ้ ค ่ า ค ง ท ี ่ ส ม ดุ ล เปลย่ี นแปลง 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด การเปลยี่ นแปลงความเข้มข้นของสารต้ังต้นทำใหภ้ าวะสมดลุ เปล่ยี นแปลงไป เมื่อระบบเข้าส่ภู าวะสมดุล อกี ครัง้ ความเขม้ ขน้ ของสารต่าง ๆ ณ ภาวะสมดุลจะแตกตา่ งไปจากความเขม้ ขน้ ทีภ่ าวะสมดลุ เดมิ

5. สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี นและคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการสอื่ สาร 1. มวี นิ ัย รับผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้ 1) ทกั ษะการสังเกต 3. มุ่งม่นั ในการทำงาน 2) ทกั ษะการสำรวจคน้ หา 3) ทกั ษะการวเิ คราะห์ 4) ทักษะการทดลอง 5) ทักษะการลงความเห็นจากข้อมลู 6) ทักษะการตีความหมายและลงข้อสรุป 3. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ติ 6. กจิ กรรมการเรียนรู้  แนวคิด/รปู แบบการสอน/วิธกี ารสอน/เทคนิค : แบบสบื เสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ช่ัวโมงท่ี 1 ขั้นนำ ขัน้ ที่ 1 กระตุน้ ความสนใจ (Engage) 1. ครทู บทวนความรู้เกยี่ วกับสมบตั ิต่าง ๆ ของระบบ ณ ภาวะสมดุล โดยใชค้ ำถาม ดงั น้ี • เมอื่ ระบบเข้าสภู่ าวะสมดุล ความเข้มขน้ ของสารตา่ ง ๆ ในระบบจะมคี า่ อย่างไร (แนวตอบ : เมอื่ ระบบเข้าสู่สมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมคี ่าคงท่ี) 2. ครูถามคำถาม Prior Knowledge จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 วา่ “ปัจจยั ใดบ้างทมี่ ีผลต่ออัตราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคม”ี ใหน้ ักเรยี นร่วมกันตอบคำถาม จากนัน้ ครแู ละ นักเรียนรว่ มกนั อภิปราย เพ่ือนำไปสู่ขน้ั สอนต่อไป (แนวตอบ : ปจั จยั ใดบ้างท่ีมีผลตอ่ ัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี ไดแ้ ก่ ความเข้มขน้ ของาสารต้ังต้น พน้ื ท่ี ผิวของสารตัง้ ต้น อุณหภูมิ ตวั เรง่ ปฏกิ รยิ าและตวั หนว่ งปฏิกิริยา) ขน้ั สอน ขนั้ ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครใู ห้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เรื่อง การศกึ ษาผลของความเข้มข้นต่อ ภาวะสมดุล จากหนงั สือเรียนรายวชิ าเพม่ิ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 2. ครใู ชร้ ูปแบบการเรยี นรู้แบบรว่ มมอื เทคนคิ LT มาจดั กระบวนการเรยี นรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกลุ่มมบี ทบาทหนา้ ทข่ี องตนเอง ดงั นี้ • สมาชิกคนที่ 1 : ทำหน้าทีเ่ ตรียมวัสดุ-อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการทดลอง เร่อื ง การศกึ ษาผลของความ เข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล • สมาชิกคนท่ี 2 : ทำหนา้ ท่ีอ่านวิธกี ารทดลอง ทำความเข้าใจ และอธบิ ายใหส้ มาชกิ ในกลมุ่ ฟงั • สมาชิกคนท่ี 3 : ทำหนา้ ท่ีบันทกึ ผลการทดลอง • สมาชิกคนท่ี 4 และ 5 : ทำหน้าทีน่ ำเสนอผลการทดลอง 3. สมาชิกทุกคนในกลุ่มชว่ ยกันลงมอื ทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม)

ขน้ั ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 4. นกั เรียนแต่ละกลุ่มส่งตวั แทน (สมาชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลุ่ม) มานำเสนอผลการทดลอง หลังจาก นั้นใหน้ กั เรียนทุกคนร่วมกนั อภิปรายผลการทดลองจนมีความเขา้ ใจทตี่ รงกัน 5. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายและหาขอ้ สรุปจากการปฏบิ ตั กิ ารทดลอง โดยใชแ้ นวคำถาม ดงั น้ี 1) เมื่อนำสารละลาย Fe(NO3)3 มาผสมกบั สารละลาย NH4SCN จะเกดิ ผลอยา่ งไร (แนวตอบ : ได้สารละลายสีแดงของ (FeSCN)2+ และเมื่อความเข้มข้นของสีคงที่ แสดงว่า ระบบ อยใู่ นภาวะสมดลุ ) 2) เม่อื เตมิ สารละลาย Fe(NO3)3 ลงในระบบท่อี ยู่ในภาวะสมดุล จะเกิดผลอยา่ งไร (แนวตอบ : เมื่อเติมสารละลาย Fe(NO3)3 ลงไป จะทำให้ความเข้มข้นของ Fe3+ ในระบบเพิ่มข้นึ ทำให้สารละลายมีสีแดงเข้มขึ้น แสดงวา่ ในระบบมี (FeSCN)2+ เกดิ มากขน้ึ ในที่สุดความเข้มของ สจี ะคงที่ แสดงว่า ระบบเขา้ สสู่ มดลุ อีกคร้ัง) 3) เม่อื เติมสารละลาย NH4SCN ลงในระบบทอี่ ยู่ในภาวะสมดุล จะเกิดผลอยา่ งไร (แนวตอบ : เมื่อเติมสารละลาย NH4SCN ลงไป จะทำให้ความเข้มข้นของ SCN- ในระบบเพิ่มข้ึน ทำให้สารละลายมีสีแดงเข้มขึ้น แสดงว่า ในระบบมี (FeSCN)2+ เกิดมากข้ึน ในทีส่ ดุ ความเข้มของ สจี ะคงท่ี แสดงวา่ ระบบเขา้ ส่สู มดลุ อกี คร้งั ) 4) เมอ่ื เติมสารละลาย Na2HPO4 ลงในระบบทอ่ี ยู่ในภาวะสมดุล จะเกดิ ผลอยา่ งไร (แนวตอบ : เมื่อเตมิ สารละลาย Na2HPO4 ลงไป HPO42- จะทำปฏกิ ิรยิ ากับ Fe3+ เกดิ ตะกอนของ FeSO4 การเติม Na2HPO4 จึงทำให้ความเข้มข้นของ Fe3+ ในระบบลดลง ทำให้สารละลายมีสี แดงจางลง แสดงว่า (FeSCN)2+ เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ สลายตัวให้ Fe3+ และ SCN- และในที่สุด ความเขม้ ของสีจะคงท่ี แสดงวา่ ระบบเขา้ สู่สมดลุ อกี ครง้ั ) 5) จากผลการทดลองทไ่ี ดส้ ามารถสรปุ ได้วา่ อยา่ งไร (แนวตอบ : การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสารตั้งต้นทำให้ภาวะสมดุลเปลี่ยนแปลงไป เม่ือ ระบบเขา้ สภู่ าวะสมดุลอีกคร้ัง ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ณ ภาวะสมดุลจะแตกตา่ งไปจากความ เขม้ ข้นท่ีภาวะสมดลุ เดิม) (หมายเหตุ : ครูเรม่ิ ประเมินนักเรียน โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ชั่วโมงท่ี 2 ขน้ั ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 6. ครใู หน้ ักเรยี นศึกษาการเปล่ยี นแปลงความเข้มข้นที่มผี ลตอ่ ภาวะสมดลุ จากหนงั สือเรียนรายวิชา เพ่มิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 แล้วร่วมกนั แสดงความคิดเห็นจนเกดิ ความเขา้ ใจที่ตรงกนั ขนั้ ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 7. ครูต้ังคำถามใหน้ กั เรยี นร่วมกันอภปิ ราย เรื่อง การเปล่ยี นแปลงความเขม้ ข้นท่มี ผี ลตอ่ ภาวะสมดลุ เชน่ 1) ที่ภาวะสมดุลของปฏิกิริยา C2H6 (g) ⇌ C2H4 (g) + H2 (g) เมื่อเติมแก๊ส C2H4 ลงในระบบ จะ ทำใหค้ วามเข้มขน้ ของสารในระบบเปลีย่ นแปลงไปอยา่ งไร และสมดุลจะเลอ่ื นไปทางใด (แนวตอบ : การเติมแก๊ส C2H4 ลงในระบบ เป็นการเพิ่มความเข้มข้นของแก๊ส C2H4 ระบบจะ ปรับตัวไปในทิศทางที่จะลดความเข้มข้นของแก๊ส C2H4 โดยเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับมากขึ้น ทำให้ ความเขม้ ขน้ ของแก๊ส C2H6 เพมิ่ ข้ึน ส่วนความเข้มขน้ ของแกส๊ H2 ลดลง)

2) แก๊สฟอสจีน (COCl2) เตรียมได้จากปฏิกิริยาระหว่างแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) และแก๊ส คลอรีน (Cl2) ในภาชนะปดิ เกิดภาวะสมดลุ ดงั น้ี CO (g) + Cl2 (g) + พลงั งาน ⇌ COCl2 (g) ถา้ ลดปรมิ าณแกส๊ Cl2 สมดุลจะเปลยี่ นแปลงไปอย่างไร (แนวตอบ : การลดปริมาณแก๊ส Cl2 เป็นการลดความเข้มข้นของสารตั้งต้น ดังนั้น ระบบจะ ปรับตัวไปในทิศทางที่จะเพิ่มความเข้มข้นของแก๊ส Cl2 โดยเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับมากขึ้น ทำให้ แกส๊ COCl2 สลายตวั ให้แก๊ส CO และแกส๊ Cl2 มากขน้ึ ) 3) ทีภ่ าวะสมดุลของปฏกิ ิริยา 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) + พลังงาน ถา้ เพม่ิ ความเข้มข้นของ แก๊ส SO2 ในระบบ จะส่งผลตอ่ ความเขม้ ขน้ ของแกส๊ SO3 อยา่ งไร (แนวตอบ : การเพิ่มความเข้มข้นของแก๊ส SO2 ในระบบ เป็นการเพิ่มความเข้มขน้ ของสารตั้งตน้ ระบบจะปรับตวั เพื่อลดความเข้มขน้ ของแกส๊ SO2 โดยการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้ามากขึน้ ทำให้ ความเขม้ ข้นของแกส๊ SO3 เพ่ิมข้ึน) (หมายเหตุ : ครูเร่ิมประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ชั่วโมงท่ี 3 ขน้ั ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand) 8. ครเู ปิดโอกาสให้นักเรียนซกั ถามขอ้ สงสัยในเนื้อหา เร่อื ง การเปล่ยี นแปลงความเข้มขน้ ท่ีมีผลต่อภาวะ สมดุล ว่ามีส่วนไหนที่ยังไม่เข้าใจ และให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น เพื่อจะใช้เป็นความรู้เบื้องต้น สำหรับการเรียนในเน้อื หาต่อ ๆ ไป 9. นกั เรียนทำใบงานท่ี 3.4.1 เรื่อง การเปล่ยี นแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล ขัน้ สรุป ข้ันที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) . ครูประเมินผลโดยครปู ระเมินผลนกั เรยี น โดยการสงั เกตพฤตกิ รรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการ ทำงานรายบคุ คลพฤตกิ รรมการทำงานกลุ่ม และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าชั้นเรียน 2. ครตู รวจสอบผลจากการทำใบงานท่ี 3.4.1 เรือ่ ง การเปลย่ี นแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล 3. ครูวดั และประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เรอ่ื ง การศกึ ษาผลของความเขม้ ข้นตอ่ ภาวะ สมดลุ

7. การวัดและประเมนิ ผล รายการวัด วธิ กี าร เครือ่ งมอื เกณฑ์การประเมิน - ใบงานที่ 3.4.1 - ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ 7.1 ประเมินระหวา่ ง การจดั กิจกรรม การเรยี นรู้ 1) ผลของการ - ตรวจใบงานที่ 3.4.1 เปล่ยี นแปลง ความเขม้ ขน้ ต่อ ภาวะ รายการวัด วิธกี าร เคร่ืองมอื เกณฑ์การประเมนิ 2) การทดลองเรื่อง - ประเมนิ การปฎบิ ัติ - แบบประเมินการ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ปฎิบัติ ผ่านเกณฑ์ การศกึ ษาผลของ การ การ ความเขม้ ขน้ ตอ่ ภาวะสมดลุ 3) การนำเสนองาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมินการเสนอ - ระดบั คุณภาพ 2 ผลงาน ผา่ นเกณฑ์ ผลงาน - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดบั คุณภาพ 2 4) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบคุ คล 5) พฤติกรรมการ - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดบั คุณภาพ 2 การทำงานกลุ่ม ผ่านเกณฑ์ ทำงานกลมุ่ การทำงานกลุ่ม - แบบประเมิน - ระดับคุณภาพ 2 6) คณุ ลักษณะ - สังเกตความมวี ินยั คุณลักษณะ ผ่านเกณฑ์ อนั พงึ ประสงค์ อนั พึงประสงค์ รับผิดชอบ ใฝเ่ รียนรู้ และมุ่งมน่ั ในการ ทำงาน 8. ส่ือ/แหลง่ การเรียนรู้ 8.1 สอ่ื การเรยี นรู้ 1) หนงั สอื เรียนรายวชิ าเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 3 สมดุลเคมี 2) ใบงานที่ 3.4.1 เร่ือง การเปลีย่ นแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล 3) วสั ดุ-อุปกรณ์ท่ใี ช้ในการทดลองเรือ่ ง การศึกษาผลของความเขม้ ขน้ ต่อภาวะสมดุล 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) หอ้ งเรียน

9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่ือ......................................................... (นางสาวณฐั ธนัญา บุญถึง) หวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกล่มุ บริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชือ่ ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุม่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผ้อู ำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดศิ ร แดงเรือน) ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานุเคราะห์ 31

ใบงานที่ 3.4.1 เรอื่ ง การเปลี่ยนแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดลุ คำช้ีแจง : ตอบคำถามเกยี่ วกบั การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นตอ่ ภาวะสมดุล 1. กำหนดปฏกิ ิรยิ าให้ ดงั นี้ Fe3+ (aq) + SCN- (aq) ⇌ (FeSCN)2+ (aq) จากปฏิกริ ิยาขา้ งต้น ทำการรบกวนสมดลุ 3 ครัง้ ที่เวลา t1 t2 และ t3 พบวา่ สารมคี วามเขม้ ข้นเปล่ียนแปลง ไป ซ่งึ นำมาเขยี นกราฟแสดงความสัมพันธไ์ ด้ ดังน้ี 1) ณ เวลา t1 มีการรบกวนสมดุลอย่างไร 2) ณ เวลา t2 มีการรบกวนสมดุลอยา่ งไร 3) ณ เวลา t3 มกี ารรบกวนสมดลุ อยา่ งไร 2. กำหนดปฏกิ ริ ยิ า ณ ภาวะสมดุลให้ ดังน้ี Pb2+ (aq) + H2S (aq) ⇌ PbS (s) + 2H+ (aq) เมื่อเติมสารท่ีกำหนดใหต้ อ่ ไปนี้ จะมีผลให้สมดลุ เลือ่ นไปทางใด เพราะเหตใุ ด 1) HCl 2) NaOH 3) Pbs

ใบงานท่ี 3.4.1 เฉลย เรื่อง การเปลย่ี นแปลงความเขม้ ข้นต่อภาวะสมดุล คำช้ีแจง : ตอบคำถามเกีย่ วกบั การเปล่ียนแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล 1. กำหนดปฏิกิรยิ าให้ ดังนี้ Fe3+ (aq) + SCN- (aq) ⇌ (FeSCN)2+ (aq) จากปฏกิ ิรยิ าขา้ งต้น ทำการรบกวนสมดลุ 3 ครั้ง ที่เวลา t1 t2 และ t3 พบวา่ สารมคี วามเขม้ ขน้ เปล่ียนแปลง ไป ซึง่ นำมาเขียนกราฟแสดงความสมั พนั ธไ์ ด้ ดังน้ี 1) ณ เวลา t1 มกี ารรบกวนสมดุลอยา่ งไร เพิ่ม Fe3+ 2) ณ เวลา t2 มกี ารรบกวนสมดลุ อย่างไร ลด SCN- 3) ณ เวลา t3 มกี ารรบกวนสมดลุ อย่างไร เพิ่ม (FeSCN)2+ 2. กำหนดปฏิกิริยา ณ ภาวะสมดลุ ให้ ดงั นี้ Pb2+ (aq) + H2S (aq) ⇌ PbS (s) + 2H+ (aq) เมอ่ื เติมสารทีก่ ำหนดให้ต่อไปนี้ จะมีผลให้สมดลุ เลือ่ นไปทางใด เพราะเหตุใด 1) HCl การเติม HCl เปน็ การเพิ่มความเข้มขน้ ของ H+ จงึ ทำใหส้ มดุลเล่อื นไปทางซ้าย 2) NaOH NaOH ท่ีเตมิ ลงไปจะไปทำปฏกิ ิรยิ ากับ H+ ทำให้ความเขม้ ข้นของ H+ ลดลง สมดุลจึงเลอื่ นไปทางขวา 3) Pbs Pbs เปน็ ของแข็ง การเพมิ่ PbS จึงไม่ทำให้ความเขม้ ข้นของระบบเปลยี่ นแปลง และไม่มีผลต่อภาวะสมดุล

วช-ร 06 แบบบนั ทึกหลงั การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ช่ือหน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 9 เรื่อง สมดลุ เคมี แผนการเรยี นรูท้ ี่ 4 เรือ่ ง ผลของการเปล่ียนแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดลุ รายวชิ า เคมี 3 ชั้น มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 รหสั วิชา ว 32203 ครผู ู้สอน นางสาวกานดา วุฒิเศลา ตำแหนง่ ครผู ้ชู ว่ ย เวลาทใ่ี ช้ 3 ชั่วโมง ************************* ผลการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ข้อคน้ พบระหวา่ ง ปัญหาทพ่ี บ แนวทางแกไ้ ข ท่ีมกี ารจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ เน้อื หา กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ ประกอบการเรียนรู้ พฤติกรรม/การมสี ่วนรว่ มของผู้เรียน ลงชอื่ ครผู ู้จดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (นางสาวกานดา วุฒิเศลา) ตำแหนง่ ครูผชู้ ่วย

แผนการจดั การเรียนรู้ หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 9 เรื่อง สมดุลเคมี แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 5 เรอ่ื ง ผลของการเปล่ียนแปลงความดนั และ อณุ หภมู ติ ่อภาวะสมดุล รายวชิ า เคมี 3 รหัสวิชา ว 32203 ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 5 ภาคเรียนท่ี 1 ปกี ารศึกษา 2564 นำ้ หนักเวลาเรียน 1.5 หนว่ ยกิจ เวลาเรยี น 3 ช่วั โมง/สัปดาห์ เวลาท่ีใชใ้ นการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ 4 ชั่วโมง 1. ผลการเรียนรู้ ระบุปจั จัยทมี่ ผี ลต่อภาวะสมดุลและค่าคงท่ีสมดุลของระบบ รวมทงั้ คาดคะเนการเปลีย่ นแปลงทเ่ี กิดขึน้ เมื่อ ภาวะสมดลุ ของระบบถูกรบกวน โดยใช้หลกั ของเลอชาเตอลเิ อ 2. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. อธิบายการเปล่ียนแปลงของระบบท่ีอยใู่ นภาวะสมดุลเม่ือถกู รบกวนโดยการเปล่ยี นแปลงความดันและ อุณหภมู ิได้ (K) 2. เปรยี บเทยี บปรมิ าณสารตัง้ ต้นและผลติ ภณั ฑใ์ นระบบ ณ ภาวะสมดุลเดมิ กับภาวะสมดุลคร้ังใหม่ได้ (K) 3. สรปุ ผลของการรบกวนภาวะสมดลุ ของระบบโดยการเปลยี่ นแปลงความดันและอุณหภมู ทิ ่ีมีผลต่อค่าคงที่ สมดลุ ได้ (K) 4. ทำการทดลองเพื่อศึกษาผลของการเปล่ยี นแปลงความดันและอุณหภมู ิท่มี ตี ่อภาวะสมดลุ ของระบบได้ (P) 5. ใชเ้ ครอื่ งมือและอปุ กรณท์ างวิทยาศาสตรไ์ ด้อยา่ งถูกต้อง (P) 6. ปฏิบัติตามขน้ั ตอนการทดลองไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง (P) 7. ต้งั ใจเรียนรแู้ ละแสวงหาความรู้ รบั ผิดชอบตอ่ หนา้ ท่ีท่ไี ด้รบั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้เพ่มิ เตมิ สาระการเรยี นรทู้ ้องถ่ิน เมื่อระบบที่อยู่ในภาวะสมดุลถูกรบกวน โดยการ พจิ ารณาตามหลกั สูตรของสถานศกึ ษา เปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร ความดัน หรือ อณุ หภมู ิ ระบบจะเกิดการเปล่ียนแปลงเพื่อเข้าสู่ภาวะ สมดุลอีกครั้งตามหลักของเลอชาเตอลิเอ ทั้งนี้การ เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง อ ุ ณ ห ภ ู ม ิ ม ี ผ ล ท ำ ใ ห ้ ค ่ า ค ง ท ี ่ ส ม ดุ ล เปล่ียนแปลง 4. สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของระบบ ทำให้สมดุลของระบบถูกรบกวน และในที่สุดระบบจะปรับตัวเพื่อ เขา้ สภู่ าวะสมดุลอกี คร้ัง

5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี นและคุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผ้เู รียน คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ 1. ความสามารถในการส่อื สาร 1. มีวินัย รบั ผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รียนรู้ 1) ทกั ษะการสงั เกต 3. มุง่ มน่ั ในการทำงาน 2) ทกั ษะการสำรวจคน้ หา 3) ทักษะการวิเคราะห์ 4) ทกั ษะการทดลอง 5) ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล 6) ทกั ษะการตีความหมายและลงข้อสรุป 3. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ติ 6. กจิ กรรมการเรยี นรู้  แนวคดิ /รูปแบบการสอน/วิธกี ารสอน/เทคนคิ : แบบสืบเสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ชั่วโมงที่ 1 ขนั้ นำ ขน้ั ท่ี 1 กระตนุ้ ความสนใจ (Engage) 1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและทบทวนความรู้เก่ยี วกับการเปล่ียนแปลงความเข้มข้นทมี่ ผี ลตอ่ ภาวะสมดุลจากผลการทดลอง เร่อื งการศึกษาผลของความเขม้ ข้นต่อภาวะสมดุล ดังนี้ (แนวตอบ : จากการทดลอง การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสารตั้งต้นทำให้ภาวะสมดุล เปลี่ยนแปลงไป เมื่อระบบเข้าสู่ภาวะสมดุลอีกครั้ง ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ณ ภาวะสมดุลจะ แตกตา่ งไปจากความเข้มขน้ ที่ภาวะสมดลุ เดมิ ) 2. ครูถามคำถามว่า “ถ้าทำการเปลี่ยนแปลงความดันและอุณหภูมิของระบบ จะส่งผลต่อภาวะสมดุล และค่าคงที่สมดุลหรือไม่ อย่างไร” ให้นักเรียนร่วมกันตอบคำถาม ซึ่งครูยังไม่ต้องเฉลยคำตอบที่ ถกู ต้อง จากนน้ั ครูและนักเรยี นรว่ มกนั อภิปราย เพ่ือนำไปสู่ข้นั สอนตอ่ ไป ขน้ั สอน ข้นั ท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 1. ครใู ห้นักเรยี นแบง่ กลุม่ กลุม่ ละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เรอ่ื ง การศึกษาผลของความดันและอุณหภูมิ ตอ่ ภาวะสมดุล ตอนที่ 1 และ 2 จากหนงั สือเรียนรายวิชาเพ่มิ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. ครใู ชร้ ูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือ เทคนคิ LT มาจดั กระบวนการเรยี นรู้ โดยกำหนดให้สมาชิกแต่ ละคนภายในกลุ่มมบี ทบาทหน้าทข่ี องตนเอง ดังนี้ • สมาชกิ คนท่ี 1 : ทำหนา้ ท่ีเตรยี มวัสดุ-อุปกรณท์ ่ใี ช้ในการทดลอง เรอื่ ง การศกึ ษาผลของความ ดนั และอุณหภูมิต่อภาวะสมดุล • สมาชกิ คนท่ี 2 : ทำหนา้ ที่อ่านวธิ ีการทดลอง ทำความเข้าใจ และอธบิ ายให้สมาชิกในกลุ่มฟัง • สมาชกิ คนท่ี 3 : ทำหน้าที่บันทึกผลการทดลอง • สมาชกิ คนท่ี 4 และ 5 : ทำหน้าท่นี ำเสนอผลการทดลอง 3. สมาชิกทกุ คนในกลุ่มช่วยกันลงมือทำการทดลอง (หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุม่ )

ข้นั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 4. นักเรียนแต่ละกลุ่มสง่ ตวั แทน (สมาชิกคนท่ี 4 และ 5 ของกลมุ่ ) มานำเสนอผลการทดลอง หลังจาก นัน้ ใหน้ ักเรียนทุกคนรว่ มกนั อภปิ รายผลการทดลองจนมีความเขา้ ใจทต่ี รงกนั 5. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายและหาขอ้ สรปุ จากการปฏบิ ตั กิ ารทดลอง โดยใชแ้ นวคำถาม ดังน้ี 1) เมื่อกดกา้ นหลอดฉีดยาท่ีบรรจุแก๊ส NO2 ลง จะเกดิ ผลอยา่ งไร (แนวตอบ : การกดก้านหลอดฉีดยาลงเป็นการลดปรมิ าตรของแกส๊ NO2 ทำให้ความดันและความ เขม้ ข้นของแกส๊ NO2 เพิม่ ขึน้ แล้วเกดิ ปฏกิ ิรยิ ากลายเป็นแกส๊ N2O4 แก๊สจงึ มสี ีเข้มข้ึน ต่อมาสีจะ จางลงเลก็ นอ้ ยแลว้ คงที่ แสดงวา่ ระบบเขา้ สู่สมดลุ อกี คร้ัง) 2) เม่ือดึงก้านหลอดฉดี ยาท่ีบรรจุแกส๊ NO2 ข้ึน จะเกดิ ผลอย่างไร (แนวตอบ : การดึงก้านหลอดฉีดยาลงเป็นการเพิ่มปริมาตรของแก๊ส NO2 ทำให้ความดันและ ความเข้มขน้ ของแก๊ส NO2 ลดลง แกส๊ N2O4 จึงเกิดปฏกิ ิริยาสลายตัวเปน็ แกส๊ NO2 มากข้ึน แก๊ส จงึ มีสจี างลง ต่อมาสีจะเขม้ ขึน้ เลก็ นอ้ ยแล้วคงที่ แสดงวา่ ระบบเขา้ สูส่ มดุลอีกครั้ง) 3) จากผลการทดลองทไี่ ดส้ ามารถสรุปได้ว่าอยา่ งไร (แนวตอบ : การเปลี่ยนแปลงความดันของระบบ ทำให้สมดุลของระบบถูกรบกวน และในที่สุด ระบบจะปรบั ตวั เพ่อื เข้าส่ภู าวะสมดลุ อีกครง้ั ) (หมายเหตุ : ครเู ริม่ ประเมินนกั เรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล) ช่ัวโมงที่ 2 ขน้ั ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore) 6. ครูใหน้ ักเรยี นแบ่งกล่มุ กลมุ่ ละ 5 คน แล้วทำการทดลอง เรื่อง การศกึ ษาผลของความดนั และอุณหภูมิ ตอ่ ภาวะสมดลุ ตอนที่ 3 จากหนังสอื เรียนรายวิชาเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 7. ครใู ช้รูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมอื เทคนคิ LT มาจัดกระบวนการเรียนรู้ โดยกำหนดให้สมาชกิ แต่ ละคนภายในกลุ่มมีบทบาทหน้าท่ขี องตนเอง ดงั น้ี • สมาชกิ คนที่ 1 : ทำหน้าทเ่ี ตรียมวสั ดุ-อปุ กรณท์ ่ีใช้ในการทดลองการทดลอง เร่ือง การศกึ ษาผล ของความดันและอณุ หภูมติ ่อภาวะสมดลุ • สมาชิกคนท่ี 2 : ทำหนา้ ท่ีอ่านวิธกี ารทดลอง ทำความเข้าใจ และอธบิ ายใหส้ มาชิกในกลุ่มฟัง • สมาชิกคนที่ 3 : ทำหน้าที่บันทึกผลการทดลอง • สมาชิกคนที่ 4 และ 5 : ทำหน้าที่นำเสนอผลการทดลอง 8. สมาชิกทุกคนในกลมุ่ ชว่ ยกันลงมือทำการทดลอง ขน้ั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 9. ครูให้นกั เรยี นแต่ละกลุ่มสง่ ตวั แทน (สมาชิกคนท่ี 4 และ 5 ของกลมุ่ ) มานำเสนอผลการทดลอง หลงั จากน้นั ใหน้ ักเรยี นทุกคนร่วมกนั อภปิ รายผลการทดลองจนมคี วามเข้าใจที่ตรงกนั 10. ครแู ละนักเรียนรว่ มกันอภิปรายและหาข้อสรุปจากการปฏิบัตกิ ารทดลอง โดยใชแ้ นวคำถาม ดังนี้ 1) เมื่อนำหลอดทดลองที่บรรจแุ ก๊ส NO2 ไปจุ่มในนำ้ ร้อน จะเกิดผลอยา่ งไร (แนวตอบ : เมอื่ ลดอุณหภูมิ แก๊สจะมสี ีจางลง เนื่องจากแกส๊ NO2 เกดิ ปฏกิ ริ ยิ าไปขา้ งหน้าได้แก๊ส N2O4 มากขนึ้ แสดงว่า ภาวะสมดุลเปลี่ยนแปลงไป ตอ่ มาสจี ะเริม่ คงท่ี แสดงว่า ระบบเข้าสู่สมดุล อกี คร้ัง) 2) เมอื่ นำหลอดทดลองทบ่ี รรจุแก๊ส NO2 ไปจุ่มในนำ้ เย็น จะเกดิ ผลอย่างไร

(แนวตอบ : เมื่อเพิ่มอุณหภูมิ แก๊สจะมีสีเข้มขึ้น เนื่องจากแก๊ส N2O4 เกิดปฏิกิริยาย้อยกลับได้ แก๊ส NO2 มากขึ้น แสดงว่า ภาวะสมดุลเปลี่ยนแปลงไป ต่อมาสีจะเริ่มคงที่ แสดงว่า ระบบเข้าสู่ สมดุลอีกคร้ัง) 3) จากผลการทดลองทไี่ ด้สามารถสรปุ ได้ว่าอย่างไร (แนวตอบ : การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของระบบ ทำให้สมดุลของระบบถูกรบกวน และในที่สุด ระบบจะปรบั ตัวเพอ่ื เขา้ สู่ภาวะสมดุลอีกครงั้ ) (หมายเหตุ : ครูเร่ิมประเมินนกั เรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล) ชว่ั โมงที่ 3 ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 11. ครูให้นักเรยี นศึกษาเกยี่ วกับการเปล่ยี นแปลงความดนั และอุณหภูมทิ ม่ี ีผลต่อภาวะสมดลุ จากหนงั สอื เรียนรายวิชาเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 12. ครูสมุ่ ตัวแทนนักเรยี น 2 คน ออกมาอธบิ ายความรจู้ ากเร่อื งท่ีได้ศกึ ษาไปใหเ้ พ่ือนคนอืน่ ฟงั หน้าชั้น เรยี น จากนนั้ ใหน้ ักเรยี นทุกคนรว่ มกนั แสดงความคดิ เห็นจนเกิดความเข้าใจที่ตรงกนั ข้นั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain) 13. ครูตง้ั คำถามให้นักเรยี นรว่ มกนั อภิปราย เรือ่ ง การเปล่ยี นแปลงความดันและอุณหภูมิท่ีมีผลต่อภาวะ สมดลุ เชน่ 1) การเปลยี่ นแปลงความดันสง่ ผลภาวะสมดลุ อยา่ งไร (แนวตอบ : เมื่อเพิ่มความดัน สมดุลจะเลื่อนไปทางด้านที่มีจำนวนโมลของแก๊สน้อยกว่า แต่เม่ือ ลดความดัน สมดุลจะเลื่อนไปทางด้านที่มีจำนวนโมลของแก๊สมากกว่า แต่ถ้าทั้งด้านสารตั้งต้น และผลติ ภัณฑ์มจี ำนวนโมลเท่ากนั สมดุลจะไม่เปลี่ยนแปลง) 2) การเปลี่ยนแปลงอณุ หภมู ิสง่ ผลภาวะสมดลุ อย่างไร (แนวตอบ : เมือ่ เพ่มิ อุณหภมู ิ สมดลุ จะเล่ือนไปทางด้านดดู ความร้อน แต่เม่อื ลดอณุ หภมู ิ สมดลุ จะ เล่ือนไปทางด้านคายความรอ้ น) 3) การเปลี่ยนแปลงความดันและอุณหภูมิของระบบมีผลทำให้ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยา เปลย่ี นแปลงไปหรอื ไม่ (แนวตอบ : การเปลี่ยนแปลงความดนั จะไม่ทำให้ค่าคงที่สมดุลของปฏกิ ิรยิ าเปลี่ยนแปลงไป ส่วน การเปลี่ยนแปลงอณุ หภูมิจะมีผลทำใหค้ ่าคงทีส่ มดุลของปฏิกิรยิ าเปลี่ยนแปลงไป) 4) กำหนดปฏิกิรยิ าให้ ดังน้ี 2HI (g) + 9.45 kJ ⇌ H2 (g) + I2 (g) เม่ือลดความดันของระบบลง 2 เท่าของความดันเดมิ สมดลุ ของระบบจะมีการเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร (แนวตอบ : สมดุลไม่เปลี่ยนแปลง เพราะจำนวนโมลรวมของสารตั้งต้นที่เป็นแก๊สเท่ากับจำนวน โมลรวมของผลิตภัณฑ์ทเ่ี ป็นแกส๊ ) 5) กำหนดปฏิกิริยาให้ ดังนี้ H2S (g) ⇌ H2 (g) + S (s) ถ้าปฏิกิริยานี้ดูดความร้อน 20.6 กิโลจูล การเพมิ่ อณุ หภมู ขิ องระบบ จะทำให้สมดุลเลือ่ นไปทางใด และระบบจะมีการเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยานี้เป็นปฏิกิริยาดูดความร้อน ดังนั้น การเพิ่มอุณหภูมิของระบบจะทำให้ สมดุลเล่ือนไปขา้ งหน้า สมดลุ จงึ เลือ่ นไปทางขวา) (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล)

ชว่ั โมงท่ี 4 ขนั้ ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand) 14. ครูถามคำถาม BIG QUESTION จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 อีก ครง้ั ดงั นี้ • การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้น ความดนั หรอื อณุ หภมู ิจะมีผลต่อภาวะสมดลุ อย่างไร (แนวตอบ : การเพิ่มความเข้มข้นของสารตั้งต้นสารใดสารหน่ึง สมดุลจะเลื่อนไปทางขวา และเมื่อ เพิ่มความเข้มขน้ ของสารผลิตภณั ฑส์ ารใดสารหนึ่ง สมดุลจะเล่ือนไปทางซา้ ย การลดความเข้มข้นของสารตั้งต้นสารใดสารหนึ่ง สมดุลจะเลื่อนไปทางซ้าย และเมื่อลด ความเขม้ ข้นของสารผลติ ภัณฑ์สารใดสารหนึ่ง สมดลุ จะเลือ่ นไปทางขวา การเพิ่มความดันรวมของระบบ ระบบจะปรับตัวเข้าสู่สมดุลใหม่เพื่อลดความดัน โดย เกดิ ปฏิกริ ิยาไปทางดา้ นทม่ี ีจำนวนโมลน้อย การลดความดันรวมของระบบ ระบบจะปรับตัวเข้าสู่สมดุลใหม่เพื่อเพิ่มความดัน โดย เกดิ ปฏกิ ิรยิ าไปทางดา้ นทีม่ ีจำนวนโมลมาก ปฏิกิริยาดูดความร้อน ถ้าเพิ่มอุณหภูมิ จะทำให้ปฏิกิริยาไปข้างหน้าเกิดข้ึนได้ดี สมดุลจะ เลื่อนไปทางขวา แต่ถ้าลดอุณหภูมิ จะทำให้ปฏิกิริยาย้อนกลับเกิดขึ้นได้ดี สมดุลจะเลื่อนไป ทางซา้ ย ปฏิกิริยาคายความร้อน ถ้าเพิ่มอุณหภูมิ จะทำให้ปฏิกิริยาย้อนกลับเกิดขึ้นได้ดีสมดุลใจะ เลื่อนไปทางซ้าย แต่ถ้าลดอุณหภูมิ จะทำให้ปฏิกิริยาไปข้างหน้าเกิดขึ้นได้ดี สมดุลจะเลื่อนไป ทางขวา) 15. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยในเนื้อหา เรื่อง การเปลี่ยนแปลงความดันและอุณหภูมิที่มี ผลต่อภาวะสมดุล ว่ามีส่วนไหนที่ยังไม่เข้าใจ และให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น เพื่อจะใช้เป็นความรู้ เบื้องตน้ สำหรับการเรยี นในเนอื้ หาต่อ ๆ ไป 16. นกั เรียนทำใบงานที่ 3.5.1 เรือ่ ง การเปลย่ี นแปลงความดนั และอุณหภูมิตอ่ ภาวะสมดลุ 17. นักเรียนทำแบบฝึกหดั ในหนงั สือแบบฝกึ หดั รายวิชาเพมิ่ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 18. นักเรียนทำ Topic Question จากหนังสอื เรียนรายวชิ าเพิม่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 ขั้นสรปุ ขน้ั ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครปู ระเมินผลโดยครปู ระเมินผลนกั เรยี น โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการ ทำงานรายบุคคลพฤติกรรมการทำงานกล่มุ และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหนา้ ช้นั เรยี น 2. ครูตรวจสอบผลจากการทำใบงานที่ 3.5.1 เรื่อง การเปลี่ยนแปลงความดันและอุณหภูมิต่อภาวะ สมดุล 3. ครูตรวจสอบผลจากการทำแบบฝกึ หดั 4. ครวู ัดและประเมินผลจากการนำเสนอผลการทดลอง เรือ่ ง การศกึ ษาผลของความดันและอุณหภูมิต่อ ภาวะสมดลุ

7. การวัดและประเมนิ ผล รายการวัด วิธีการ เครื่องมือ เกณฑก์ ารประเมนิ 7.1 ประเมินระหวา่ ง การจดั กจิ กรรม การเรยี นรู้ 1) ผลของการ - ตรวจใบงานท่ี 3.5.1 - ใบงานท่ี 3.5.1 - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - แบบฝกึ หัด - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ เปลี่ยนแปลง - ตรวจแบบฝกึ หดั ความเขม้ ขน้ ต่อ ภาวะ 2) การทดลองเรื่อง - ประเมนิ การปฎบิ ัติ - แบบประเมนิ การ - ระดบั คุณภาพ 2 ปฎบิ ัติ ผ่านเกณฑ์ การศกึ ษาผลของ การ การ ความดันและ อุณหภมู ิตอ่ ภาวะ สมดลุ 3) การนำเสนองาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมินการเสนอ - ระดบั คุณภาพ 2 ผลงาน ผา่ นเกณฑ์ ผลงาน - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 4) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ผา่ นเกณฑ์ การทำงาน การทำงานรายบุคคล รายบุคคล 5) พฤติกรรมการ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2 การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์ ทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม - แบบประเมิน - ระดับคุณภาพ 2 6) คณุ ลักษณะ - สังเกตความมวี นิ ัย คณุ ลกั ษณะ ผา่ นเกณฑ์ อนั พงึ ประสงค์ อนั พงึ ประสงค์ รบั ผดิ ชอบ ใฝเ่ รียนรู้ และม่งุ ม่นั ในการ ทำงาน 8. สอ่ื /แหลง่ การเรยี นรู้ 8.1 ส่ือการเรยี นรู้ 1) หนังสือเรียนรายวชิ าเพ่มิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 สมดลุ เคมี 2) หนังสอื แบบฝกึ หัดรายวิชาเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 สมดลุ เคมี 3) ใบงานท่ี 3.5.1 เรื่อง การเปลี่ยนแปลงความเข้มขน้ ต่อภาวะสมดุล 4) วสั ดุ-อุปกรณ์ท่ใี ชใ้ นการทดลองเร่ือง การศึกษาผลของความดนั และอุณหภมู ติ ่อภาวะสมดลุ 8.2 แหล่งการเรยี นรู้ 1) หอ้ งเรยี น

9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่ือ......................................................... (นางสาวณฐั ธนัญา บุญถึง) หวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกล่มุ บริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชือ่ ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุม่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผ้อู ำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดศิ ร แดงเรือน) ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานุเคราะห์ 31

ใบงานท่ี 3.5.1 เรือ่ ง การเปลี่ยนแปลงความดนั และอณุ หภูมติ ่อภาวะสมดุล คำช้ีแจง : ตอบคำถามเกย่ี วกับการเปล่ียนแปลงความดันและอณุ หภูมิต่อภาวะสมดุล 1. จากปฏิกิริยาที่กำหนดให้ต่อไปนี้ หากรบกวนสมดุลโดยการเพิ่มความดันของระบบ ให้ระบุว่าปฏิกิริยาจะมี การปรบั สมดลุ ไปขา้ งหนา้ หรือย้อนกลบั เพราะเหตใุ ด 1) N2 (g) + 3H2 (g) ⇌ 2NH3 (g) 2) 2N2O5 (g) ⇌ 4NO2 (g) + O2 (g) 3) 2HI (g) ⇌ H2 (g) + I2 (g) 4) PCl3 (g) + Cl2 (g) ⇌ PCl5 (g) 5) CCl4 (l) + 4HCl (g) ⇌ CH4 (g) + 4Cl2 (g) 2. การลดอณุ หภูมิให้กบั สมดุลที่กำหนดให้ต่อไปนี้ สมดุลจะเล่ือนไปทางซ้ายหรือทางขวา และระบบจะมกี าร เปลย่ี นแปลงอยา่ งไร 1) 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) + 192 kJ 2) H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) ; ∆H = -9.45 kJ

3) N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) ; ∆H = +58.1 kJ 4) N2 (g) + 2O2 (g) + 66.4 kJ ⇌ 2NO2 (g)

ใบงานท่ี 3.5.1 เฉลย เร่ือง การเปลี่ยนแปลงความดนั และอณุ หภมู ิตอ่ ภาวะสมดลุ คำชี้แจง : ตอบคำถามเกยี่ วกับการเปลีย่ นแปลงความดันและอุณหภูมติ ่อภาวะสมดุล 1. จากปฏิกิริยาที่กำหนดให้ต่อไปนี้ หากรบกวนสมดุลโดยการเพิ่มความดันของระบบ ให้ระบุว่าปฏิกิริยาจะมี การปรับสมดลุ ไปข้างหน้าหรือยอ้ นกลบั เพราะเหตใุ ด 1) N2 (g) + 3H2 (g) ⇌ 2NH3 (g) สมดุลเลื่อนไปข้างหน้า เพราะจำนวนโมลรวมของสารผลิตภัณฑ์ที่เป็นแก๊สน้อยกว่าจำนวนโมลรวมของ สารตั้งต้นท่เี ป็นแก๊ส สารตัง้ ต้นจึงตอ้ งลดจำนวนโมลลง 2) 2N2O5 (g) ⇌ 4NO2 (g) + O2 (g) สมดุลเลื่อนย้อนกลับ เพราะจำนวนโมลรวมของสารตั้งต้นที่เป็นแก๊สน้อยกว่าจำนวนโมลรวมของ ผลติ ภณั ฑท์ ่เี ป็นแก๊ส ผลติ ภัณฑจ์ ึงตอ้ งลดจำนวนโมลลง 3) 2HI (g) ⇌ H2 (g) + I2 (g) สมดุลไม่เปลี่ยนแปลง เพราะจำนวนโมลรวมของสารตั้งตน้ ทเ่ี ปน็ แกส๊ เท่ากบั จำนวนโมลรวมของผลติ ภัณฑ์ ที่เป็นแก๊ส 4) PCl3 (g) + Cl2 (g) ⇌ PCl5 (g) สมดุลเลื่อนไปข้างหน้า เพราะจำนวนโมลรวมของสารผลิตภัณฑ์ที่เป็นแก๊สน้อยกว่าจำนวนโมลรวม ของ สารต้งั ต้นที่เปน็ แก๊ส สารต้ังตน้ จงึ ตอ้ งลดจำนวนโมลลง 5) CCl4 (l) + 4HCl (g) ⇌ CH4 (g) + 4Cl2 (g) สมดลุ เล่อื นยอ้ นกลับ เพราะจำนวนโมลรวมของสารตงั้ ตน้ ทเ่ี ปน็ แก๊สน้อยกว่าจำนวนโมลรวมของผลิตภัณฑ์ ท่ีเปน็ แกส๊ ผลิตภณั ฑ์จึงตอ้ งลดจำนวนโมลลง 2. การลดอุณหภมู ิใหก้ ับสมดุลท่ีกำหนดใหต้ ่อไปน้ี สมดุลจะเล่ือนไปทางซ้ายหรือทางขวา และระบบจะมกี าร เปลย่ี นแปลงอย่างไร 1) 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) + 192 kJ ปฏิกริ ยิ านี้เปน็ ปฏิกิริยาคายความรอ้ น การลดอุณหภมู ิจะทำใหส้ มดลุ เล่ือนไปทางขวา 2) H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) ; ∆H = -9.45 kJ ปฏกิ ริ ิยานี้เปน็ ปฏกิ ิรยิ าคายความร้อน การลดอณุ หภมู จิ ะทำให้สมดลุ เลอ่ื นไปทางขวา 3) N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) ; ∆H = +58.1 kJ ปฏิกิรยิ านเี้ ปน็ ปฏกิ ิริยาดูดความรอ้ น การลดอณุ หภูมจิ ะทำใหส้ มดุลเล่อื นไปทางซ้าย 4) N2 (g) + 2O2 (g) + 66.4 kJ ⇌ 2NO2 (g) ปฏิกิริยาน้ีเปน็ ปฏิกริ ยิ าดดู ความรอ้ น การลดอณุ หภูมจิ ะทำใหส้ มดุลเลอ่ื นไปทางซ้าย

วช-ร 06 แบบบันทึกหลงั การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ชื่อหน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 9 เรื่อง สมดลุ เคมี แผนการเรียนร้ทู ่ี 5 เรอ่ื ง ผลของการเปลยี่ นแปลงความดนั และอณุ หภมู ติ อ่ ภาวะสมดลุ รายวิชา เคมี 3 ช้ัน มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 รหสั วิชา ว 32203 ครผู ูส้ อน นางสาวกานดา วุฒเิ ศลา ตำแหน่ง ครูผู้ช่วย เวลาท่ีใช้ 4 ชวั่ โมง ************************* ผลการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ข้อคน้ พบระหวา่ ง ปญั หาทพ่ี บ แนวทางแกไ้ ข ที่มีการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ เน้อื หา กิจกรรมการเรียนรู้ สื่อประกอบการเรยี นรู้ พฤตกิ รรม/การมสี ่วนร่วมของผู้เรยี น ลงชื่อ ครผู จู้ ดั กิจกรรมการเรียนรู้ (นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา) ตำแหน่ง ครูผ้ชู ว่ ย

แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 9 เรือ่ ง สมดลุ เคมี แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 6 เรือ่ ง สมดุลเคมใี นชีวิตประจำวัน รายวชิ า เคมี 3 รหัสวชิ า ว 32203 ระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 ภาคเรยี นที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2564 นำ้ หนักเวลาเรียน 1.5 หน่วยกจิ เวลาเรยี น 3 ชวั่ โมง/สัปดาห์ เวลาทใี่ ชใ้ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ 3 ชัว่ โมง 1. ผลการเรียนรู้ ยกตัวอยา่ งและอธิบายสมดุลเคมีของกระบวนการท่ีเกิดขึ้นในสิ่งมีชวี ิต ปรากฏการณใ์ นธรรมชาติและ กระบวนการในอุตสาหกรรม 2. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. อธบิ ายการนำหลกั สมดุลเคมีมาประยุกต์ใชใ้ นชวี ติ ประจำวันได้ (K) 2. สอื่ สารเกย่ี วกบั การนำหลักสมดุลเคมีมาประยุกตใ์ ช้ในชวี ติ ประจำวันได้ (P) 3. ตง้ั ใจเรียนร้แู ละแสวงหาความรู้ รบั ผิดชอบต่อหนา้ ท่ีที่ได้รบั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรียนรู้เพิ่มเตมิ สาระการเรียนรู้ท้องถิน่ ความรู้เกี่ยวกับสมดุลเคมีสามารถนำมาใช้อธิบาย พจิ ารณาตามหลกั สูตรของสถานศึกษา กระบวนการที่เกิดขึ้นในสิ่งมีชีวิต ปรากฏการณ์ใน ธรรมชาตแิ ละกระบวนการในอุตสาหกรรม 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด ความรู้เกี่ยวกับสมดุลเคมีสามารถนำมาใช้อธิบายกระบวนการที่เกิดขึ้นในสิ่งมีชีวิต ปรากฏการณ์ใน ธรรมชาตแิ ละกระบวนการในอุตสาหกรรม 5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี นและคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี น คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ความสามารถในการส่อื สาร 1. มีวินัย รับผดิ ชอบ 2. ความสามารถในการคิด 2. ใฝ่เรียนรู้ 1) ทกั ษะการสงั เกต 3. มุง่ มนั่ ในการทำงาน 2) ทักษะการสำรวจค้นหา 3) ทกั ษะการวิเคราะห์ 4) ทกั ษะการทำงานรว่ มกัน 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

6. กิจกรรมการเรยี นรู้  แนวคดิ /รปู แบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : แบบสบื เสาะหาความรู้ (5Es Instructional Model) ชั่วโมงที่ 1 ขนั้ นำ ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครูกระตนุ้ ความสนใจของนักเรียนเกี่ยวกับเร่ือง สมดลุ เคมีในชวี ติ ประจำวัน โดยใช้คำถามเพ่ือกระตุ้น นักเรียน ดงั นี้ 1) ใหน้ ักเรยี นยกตวั อย่างสมดุลเคมีในชวี ติ ประจำวัน (แนวตอบ : พจิ ารณาคำตอบของนักเรยี น โดยข้ึนอยู่กบั ดุลยพนิ ิจของครผู ูส้ อน ยกตวั อย่างเช่น กระบวนการหายใจและแลกเปล่ยี นแกส๊ สมดลุ ของแคลเซียมในร่างกาย ปรากฏการณ์หินงอกหิน ย้อย) ขน้ั สอน ข้ันที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครูใหน้ ักเรยี นแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน โดยให้แต่ละกลุ่มศึกษาคน้ ควา้ ข้อมลู เกี่ยวกบั เรื่อง สมดลุ เคมีใน ส่ิงมีชวี ิตและสงิ่ แวดล้อม จากหนงั สอื เรียนรายวชิ าเพ่ิมเตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 2. นกั เรยี นนำข้อมูลทไ่ี ดจ้ ากการคน้ ควา้ ทำเป็นรปู แบบต่าง ๆ ตามความคิดเห็นของแต่ละกลุ่ม เชน่ แผนภาพ แผนผัง เขียนบรรยาย (หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม) ขัน้ ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มสง่ ตัวแทนมานำเสนอเร่ืองท่ไี ด้ศึกษาคน้ คว้าข้อมลู และผลงานการจดั ทำข้อมลู ของ กลมุ่ ตนเองหน้าชน้ั เรียนทลี ะกลุม่ เพื่อแลกเปลย่ี นความคดิ เห็นกันจนครบทุกกลมุ่ (หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบการนำเสนอหน้าผลงาน) 4. ครูตั้งคำถามให้นกั เรียนร่วมกนั อภิปราย เร่ือง สมดลุ เคมใี นส่ิงมีชีวิตและส่ิงแวดล้อม เชน่ 1) หนา้ ท่หี ลกั ของเฮโมโกลบินคอื อะไร และสามารถเขยี นสมการแสดงปฏกิ ริ ยิ าที่เกิดขึน้ ได้อย่างไร (แนวตอบ : หน้าที่หลักของเฮโมโกลบิน คือ ลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย สามารถเขียนสมการแสดงปฏิกริ ิยาได้ ดงั นี้ Hb + O2 ⇌ HbO2 เฮโมโกลบนิ อกกซีเฮโมโกลบิน) 2) คา่ คงท่ีสมดลุ ของปฏกิ ิรยิ าในข้อ 1) มคี า่ เทา่ ใด (แนวตอบ : K = [������������������2] ) [������������][������2] 3) อธิบายเกีย่ วกบั การรักษาสมดลุ ของแคลเซียมในเลือด (แนวตอบ : ถ้าแคลเซียมในเลือดสูง จะเกิดการกระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์หลั่งฮอร์โมนแคลซิโทนิน เพื่อลดระดับแคลเซียมในเลือด แต่ถ้าแคลเซียมในเลือดต่ำ จะเกิดการกระตุ้นให้ต่อมพารา ไทรอยด์หล่ังพาราทอรโ์ มน เพอื่ เพ่ิมระดบั แคลเซยี มในเลือด) 4) สารประกอบคาร์บอนจะมีหลกั การหมนุ เวียนกลบั สูบ่ รรยากาศและแหล่งน้ำไดอ้ ย่างไร (แนวตอบ : สารประกอบคาร์บอนจะมีหลักการหมุนเวียนกลับสู่บรรยากาศและแหล่งน้ำได้โดย กระบวนการหายใจ การเผาไหม้ และการเน่าเปอ่ื ย)

5) จงเขียนสมการแสดงสมดลุ ของปฏิกริ ิยาการเกดิ หินงอกหนิ ย้อย (แนวตอบ : CaCO3 (s) + CO2 (g) + H2O (l) ⇌ Ca2+ (aq) + 2HCO3- (aq) Ca(HCO3)2) (หมายเหตุ : ครูเรม่ิ ประเมนิ นกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล) ชว่ั โมงท่ี 2 ขนั้ ที่ 2 สำรวจคน้ หา (Explore) 5. ครูให้นักเรยี นแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน โดยให้แตล่ ะกลุม่ ศึกษาคน้ ควา้ ข้อมูลเกี่ยวกบั เรื่อง สมดลุ เคมีใน อตุ สาหกรรม จากหนังสอื เรียนรายวชิ าเพมิ่ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 6. นกั เรยี นนำข้อมลู ท่ไี ด้จากการค้นคว้าทำเปน็ รูปแบบต่าง ๆ ตามความคดิ เห็นของแต่ละกล่มุ เชน่ แผนภาพ แผนผงั เขียนบรรยาย (หมายเหตุ : ครูเร่ิมประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุม่ ) ข้ันที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain) 7. นักเรียนแต่ละกลุ่มสง่ ตวั แทนมานำเสนอเร่ืองท่ไี ด้ศกึ ษาคน้ ควา้ ข้อมูลและผลงานการจดั ทำข้อมลู ของ กลุ่มตนเองหนา้ ชนั้ เรยี นทีละกลมุ่ เพ่ือแลกเปล่ยี นความคิดเหน็ กนั จนครบทุกกลุ่ม (หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบการนำเสนอหนา้ ผลงาน) 8. ครตู ั้งคำถามให้นกั เรยี นร่วมกนั อภปิ ราย เรอื่ ง สมดลุ เคมใี นอตุ สาหกรรม เชน่ 1) การเตรยี มแกส๊ แอมโมเนียในอตุ สาหกรรมใชก้ ระบวนการใด และเตรียมไดอ้ ยา่ งไร (แนวตอบ : การเตรียมแก๊สแอมโมเนียในอุตสาหกรรมใช้กระบวนการฮาเบอร์ ซึ่งสามารถเตรียม ไดโ้ ดยนำแกส๊ ไนโตรเจนมาทำปฏกิ ิรยิ ากบั แก๊สไฮโดรเจน ทีอ่ ณุ หภูมิ 500 องศาเซลเซยี ส ความดนั 350 บรรยากาศ โดยมีเหล็กเป็นตวั เรง่ ปฏกิ ริ ยิ า) 2) จงเขียนปฏิกิริยาแสดงการเตรียมแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์ และถ้าต้องการให้เกิดแก๊ส แกส๊ ซัลเฟอรไ์ ตรออกไซดม์ ากขึ้นต้องทำอย่างไร (แนวตอบ : ปฏกิ ิริยาการเตรียมแกส๊ ซลั เฟอรไ์ ตรออกไซด์เป็น ดงั น้ี 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) + 197 kJ จะเห็นว่า ปฏิกิริยานี้เป็นปฏิกิริยาคายความร้อน และสารตั้งต้นมีจำนวนโมลของแก๊สมากกว่า ผลิตภัณฑ์ ดังนั้น ถ้าต้องการให้เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้ามากขึ้น จะต้องเพิ่มความดันและลด อณุ หภูมิ) 3) จงเขียนปฏิกริ ิยาแสดงการสงั เคราะห์เพชรจากแกรไฟต์ และถ้าตอ้ งการใหเ้ กดิ เพชรมากข้ึนต้องทำ อย่างไร (แนวตอบ : ปฏกิ ิริยาการสังเคราะหเ์ พชรจากแกรไฟตเ์ ป็น ดังน้ี C (แกรไฟต์) + 1.9 kJ ⇌ C (เพชร) จะเหน็ วา่ ปฏกิ ริ ยิ าน้ีเปน็ ปฏกิ ิริยาคายความร้อน ดังน้นั ถา้ ต้องการใหเ้ กิดปฏิกิริยาไปข้างหน้ามาก ขึ้น จะต้องเพ่ิมอุณหภมู ิ) 4) จงระบภุ าวะทเ่ี หมาะสมในการสงั เคราะหเ์ พชร (แนวตอบ : ภาวะที่เหมาะสมในการสังเคราะห์เพชร คือ ที่อุณหภูมิประมาณ 2,000 องศา เซลเซยี ส ความดัน 50,000-100,000 บรรยากาศ และมโี ครเมียม เหล็ก หรือแพลทินมั เป็นตัวเร่ง ปฏิกิริยา)

(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมินนกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล) ชั่วโมงที่ 3 ขนั้ ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand) 9. นกั เรียนทำ Topic Question จากหนังสือเรียนรายวิชาเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 10. นกั เรียนทำแบบฝึกหดั ในหนังสอื แบบฝึกหัดรายวิชาเพม่ิ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 11. ครูให้นักเรียนแต่ละคนพิจารณาว่าจากหัวข้อที่เรียนมา หากส่วนใดที่นักเรียนยังมีข้อสงสัยให้ครู อธบิ ายเพม่ิ เตมิ เพอื่ ใหน้ ักเรยี นเข้าใจ 12. นักเรียนอ่าน summary ประจำหน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 สมดุลเคมี เพื่อเป็นการทบทวนความเข้าใจใน เนือ้ หาท่เี รียนมา 13. นักเรียนทำ Self Check จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 เพ่ือ ตรวจสอบตนเอง 14. นกั เรียนทำ Unit Question 3 จากหนงั สือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 15. นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรยี น 13. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน โดยให้แต่ละกลุ่มจัดทำสมุดเล่มเล็ก หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 สมดุลเคมี เพ่อื เป็นการสรปุ ความเขา้ ใจที่ไดร้ ับจากการเรียนแลว้ สง่ เป็นการบ้านในคาบเรียนต่อไป ชั้นสรปุ ขัน้ ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครูประเมนิ ผลนักเรยี น โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบุคคล พฤติกรรมการทำงานกลุ่ม และจากการนำเสนอผลการทำกิจกรรมหนา้ ช้นั เรยี น 2. ครตู รวจสอบผลจากการทำแบบฝึกหดั 3. ครูตรวจสอบผลจากการทำ Self Check 4. ครูตรวจสอบผลจากการทำ Unit Question 3 5. ครูตรวจสอบผลจากการทำแบบทดสอบหลงั เรียน 7. การวดั และประเมนิ ผล รายการวดั วธิ กี าร เครือ่ งมือ เกณฑก์ ารประเมิน 7.1 ประเมินระหว่าง การจดั กิจกรรม การเรียนรู้ 1) สมดลุ เคมีใน - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝึกหัด - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ชีวติ ประจำวัน 2) การนำเสนองาน - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมินการเสนอ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ผลงาน ผลงาน ผา่ นเกณฑ์ 3) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม การทำงาน การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คุณภาพ 2 รายบุคคล การทำงานรายบุคคล ผา่ นเกณฑ์ - สงั เกตพฤติกรรม 4) พฤติกรรมการ การทำงานกลุ่ม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดับคุณภาพ 2 ทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์

รายการวดั วธิ ีการ เคร่ืองมอื เกณฑ์การประเมิน 5) คณุ ลกั ษณะ - สังเกตความมวี ินัย รบั ผดิ ชอบ ใฝเ่ รียนรู้ - แบบประเมนิ - ระดับคุณภาพ 2 อนั พงึ ประสงค์ และมุ่งม่ันในการ คุณลกั ษณะ ผา่ นเกณฑ์ ทำงาน อันพงึ ประสงค์ 7.2 การประเมินหลงั เรียน - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบก่อนเรยี น - ประเมินตามสภาพจริง - แบบทดสอบหลงั หลังเรียน หนว่ ยการ หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 3 เรยี น หน่วยการ เรยี นรทู้ ่ี 3 สมดลุ เคมี สมดุลเคมี เรยี นร้ทู ี่ 3 สมดลุ เคมี - ตรวจสมุดเลม่ เลก็ - แบบประเมินชนิ้ งาน/ - ระดับคุณภาพ 2 หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 3 ภาระงาน(รวบยอด) ผ่านเกณฑ์ 7.3 ประเมินช้นิ งาน/ สมดุลเคมี ภาระงาน(รวบ ยอด) - สมดุ เลม่ เลก็ หนว่ ยการเรยี นรู้ ท่ี 3 สมดลุ เคมี 8. ส่อื /แหลง่ การเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนงั สอื เรยี นรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 3 สมดลุ เคมี 2) หนังสอื แบบฝึกหดั รายวชิ าเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 สมดลุ เคมี 8.2 แหล่งการเรียนรู้ -

9. กจิ กรรมเสนอแนะ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ลงชื่อ.................................................. (นางสาวกานดา วฒุ เิ ศลา) ผ้เู ขยี นแผนการจัดการเรยี นรู้ ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ................................................................................................................................................................................. ลงช่ือ......................................................... (นางสาวณฐั ธนัญา บุญถึง) หวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกล่มุ บริหารงานวิชาการ ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ............................................................................................................................. .................................................... ลงชือ่ ...................................................... (นายวิเศษ ฟองตา) รองผูอ้ ำนวยการกลุม่ บรหิ ารงานวิชาการ ข้อเสนอแนะของผ้อู ำนวยการโรงเรียน ................................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. .................................................... ......................................................................................................................................................................... ........ ลงช่อื .................................................... (นายอดศิ ร แดงเรือน) ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นราชประชานุเคราะห์ 31

วช-ร 06 แบบบันทึกหลังการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ช่ือหนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 9 เร่ือง สมดุลเคมี แผนการเรยี นรูท้ ี่ 6 เร่ือง สมดลุ เคมใี นชีวิตประจำวนั รายวชิ า เคมี 3 ช้ัน มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 รหสั วิชา ว 32203 ครผู ้สู อน นางสาวกานดา วฒุ ิเศลา ตำแหน่ง ครูผู้ชว่ ย เวลาท่ีใช้ 3 ชัว่ โมง ************************* ผลการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ ข้อคน้ พบระหว่าง ปัญหาที่พบ แนวทางแกไ้ ข ทีม่ กี ารจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ เนอื้ หา กจิ กรรมการเรยี นรู้ ส่ือประกอบการเรยี นรู้ พฤตกิ รรม/การมีสว่ นรว่ มของผู้เรียน ลงชื่อ ครผู ู้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ (นางสาวกานดา วุฒิเศลา) ตำแหนง่ ครผู ูช้ ่วย