ແກ້​ບົດ​ເຝິກ​ຫັດ​ວິ​ຊາ​ຄິດ​ໄລ່​ໃນ​ເຄ​ມີ ສາຍເຄມີປີ 2

ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບ ວດັ ທະນະຖາວອນ --------- ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູ ຫວຼ ງນາ້ ທາ ເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນ ແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ ຄດິ ໄລ່ ໃນເຄມີ ສາຍເຄມສີ າດ ລະບບົ 12+4 ປີ 2 ຮຽບຮຽງ ແລະ ພມິ ໂດຍ : ປຕ ສຄີ າ ສວີ ໄີ ລ ສກົ ຮຽນ 2018-2019 1

ເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນ ແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ ຄດິ ໄລ່ ໃນເຄມີ ຮຽບຮຽງ ແລະ ພມິ ໂດຍ : ປຕ ສຄີ າ ສວີ ໄິ ລ ກວດແກໂ້ ດຍ : 1. ອາຈານ ປທ ນດິ ຍາກອນ ຄນຼີ ຍາເຍີ 2. ປທ ອ່ ອນສີ ແກວ້ ມະນຄີ າ 3. ອາຈານ ປທ ນາງ ອາພອນ ວໄິ ລຄາປານ 2

ຄານາ ເພ່ ອເປັນການປັບປຸງການຮຽນ-ການສອນ ແລະ ໃຫມ້ ປີ ະສດິ ທພິ າບ ແນ່ ໃສ່ ສະມດັ ຖະພາບຂອງຄູ ແລະ ພດັ ທະນາອາຊບີ ຄູໃຫດ້ ຂີ ນຶ້ ເທ່ ອລະກາ້ ວ. ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຈ່ ງຶ ໄດຂ້ ຽນປຶມ້ ເຫຼມັ ນຂີ້ ນຶ້ ມາ ເພ່ ອຮບັ ໃຊຢ້ ່ ູໃນສະຖາບນັ ສາ້ ງຄູ ໂດຍ ພດັ ທະນາຕາມທດິ ທາງການສາ້ ງຄູແບບໃໝ່ ທ່ ເີ ນນັ້ ປຸກອຸດມົ ການ, ຄຸນນະທາ ແລະ ຈດິ ວນິ ຍານຂອງຄວາມເປັນຄໃູ ຫ້ ແກ່ ນກັ ຮຽນຄ,ູ ເຮດັ ໃຫເ້ ຂາົ້ ເຈາົ້ ມທີ ກັ ສະວຊິ າຊບີ ຄູທ່ ໜີ ກັ ແໜນ້ , ເຂາົ້ ໃຈພດັ ທະນາຂອງເດກັ ນອ້ ຍ, ມຄີ ວາມຮູທ້ ່ ວົ ໄປ ແລະ ມຄີ ວາມຮູວ້ ຊິ າສະເພາະທ່ ແີ ທດເໝາະກບັ ຊນັ້ ທ່ ຕີ ນົ ເອງສອນ. ເອກະສານປະກອບການຮຽນ - ການສອນ ວຊິ າ ຄດິ ໄລ່ ເຄມີ ຫວົ ນີ້ ເໝາະສາລບັ ນກັ ສກຶ ສາທ່ ຕີ ອ້ ງການຮຽນ ຮູກ້ ່ ຽວກບັ ການຄດິ ໄລ່ ຕ່ າງໆໃນທາງເຄມີ ດ່ ງັ ນນັ້ , ຈ່ ງຶ ເປັນປະໂຫຍດສາລບັ ນກັ ສກຶ ສາ ສາຍເຄມີ ປີ 2 ລະບບົ 12+4 ຫກຼັ ສູດ ມ 1 - ມ 7 ຂອງວທິ ະຍາໄລຄູ,ນກັ ຮຽນມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ ແລະ ຕອນປາຍ, ນກັ ສກຶ ສາມະຫາ ວທິ ະຍາໄລຕ່ າງໆສາມາດສກຶ ສາປມ້ ຫວົ ນໄີ້ ດ.້ ຜູຮ້ ຽບຮຽບເຊ່ ອວ່ າປມ້ ຫວົ ນຍີ້ ງັ ມຂີ ຂ້ າດຕກົ ບກົ ຜ່ ອງ ບ່ ວ່ າຈະເປັນດາ້ ນເນອ້ ໃນ, ຄາສບັ ສະເພາະເຊ່ ງິ ສມົ ຄວນ ຈະໄດຮ້ ບັ ການແກໄ້ ຂຫາກນກັ ສກຶ ສາ, ຄູອາຈານ ອ່ ານກວດເຫນັ ກະລູນາໃຫຄ້ ານຊິ ມົ ຫຼ ໃຫຄ້ າແນະນາໄປຍງັ ຜູຮ້ ຽບ ຮຽງເພ່ ອເຮດັ ໃຫເ້ ນອ້ ໃນຄບົ ຖວ້ ນ ແລະ ສມົ ບູນຂນຶ້ ກວ່ າເກ່ າົ . 3

ສາລະບານ ບດົ ທີ 1 ປະລມິ ານຂອງທາດ, ຫວົ ໜ່ ວຍປະລມິ ານ, ມວນສານ, ບລມິ າດ ……………………………………1 ບດົ ທີ 2 ສູດເຄມີ …………………………………….…………………………………………….7 ບດົ ທີ 3 ສມົ ຜນົ ເຄມີ ……………………………………………………………………………….24 ບດົ ທີ 4 ກດົ ເກນທາງເຄມີ …………………………………………………………………….……39 ບດົ ທີ 5 ທາດລະລາຍ ແລະ ຄວາມເຂມັ້ ຂຸ ນ້ ຂອງທາດລະລາຍ…...…….…………………………………45 ບດົ ທີ 6 ການແຕກຕວົ ຂອງອາຊດິ ແລະ ບາເຊີ …………………………………………………………51 ບດົ ທີ 8 ຫກຼັ ເກນຂອງກາສສມົ ບູນແບບ ……………………………………………….………………72 ບດົ ທີ 9 ສມົ ຜນົ ປະຕກິ ຣິ ຍິ າເຣດກົ ຊ໌ …………………………………………………………………84 ບດົ ທີ 10 ດຸນດ່ ຽງທາງເຄມີ ………………………………………………………………………….91 ເອກະສານອາ້ ງອງີ .................................................................................................................104 4

ບດົ ທີ 1 ປະລມິ ານສາພນັ 1. ຈ່ ງົ ຊອກຫາຈານວນໂມນອະນຸພາກຂອງທາດຕ່ ໄປນ:ີ້ ກ. 3,01 x 1023 ອາໂຕມ Na ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ N = 3,01 x 1023 , N0 = 6.02 x 1023 , n = ? ອງີ ຕາມສູດ : n= N  3.01x1023  0.5mol N0 6.02x1023 ຂ. 1,2 x 1024 ອອີ ງົ ຂອງ Mg2+ ຄ. 3,5 g ຂອງກາສ H2S ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ m = 3.5 g , M = 34g/mol , n = ? n = m  3.5  0.10mol M 34 ງ. 2,4 ຂອງ O3 ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ m = 2.4 g , M = 32g/mol , n = ? n = m  2.4  0.075mol M 32 2. ທາດອາມໂມຍກັ (NH3) 8.5 g ຈະມບີ ລມິ າດຈກັ ລດິ ຢ່ ູ STP? ແລະ ຈະມຈີ ານວນໂມເລກຸນເທ່ າົ ໃດ? ແກ:້ ຮູ ້ m = 8.5g , M = 17 g, V0  22.4L , V = ? N0  6.02x1023 , N = ?  ຊອກຫາບລມິ າດຂອງ NH3 ? ອງີ ຕາມສູດ m V M V0  V  mV0  8.5x22.4  11.2L M 17  ຊອກຫາຈານວນໂມເລກຸນ NH3 ? ອງີ ຕາມສູດ m N M N0  N  mN0  8.5x6.02x1023  3.01x1023molecul M 17 3. ທາດອາຍອກົ ຊແີ ຊນໜກັ 48 g ທ່ ີ STP ມບີ ລມິ າດເທ່ າົ ໃດ? ແກ:້ ຮູ ້ m = 48g , M = 32 g, V0  22.4L , V = ? ອງີ ຕາມສູດ m V M V0  V  mV0  48x22.4  33.6L M 32 5

4. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມທີ າດ Ca, C, ແລະ O ເປັນອງົ ປະກອບໃນອດັ ຕາສ່ ວນໂດຍມວນສານ 33,3 : 1: 4 ຖາ້ ມທີ າດນຢີ້ ່ ູ 10 g ມວນສານຂອງທາດ Ca, C ແລະ O ເປັນຈກັ g ໃນທາດປະສມົ ນມີ້ ແີ ນວໃດ? ແກ:້ ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນ C: C: O 3.33 : 1 : 4 = 8.33 X: Y: Y = 10 X= 3.33x10  3.997g 8.33 Y = 1x10  1.2g 8.33 Z = 4x10  4.8g 8.33 ນນັ້ ຄ Ca = 3.997 g C = 1.2 g O = 4.8 g 5. ທາດປະສມົ C2X2 1.2 x 1023 ໂມເລກຸນ, ມມີ ວນສານ 19 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ X? ແກ:້ ຮູ ້ m = 19 g , M = ?, N0  6.02x1023 , N = 1.2 x 1023 ອງີ ຕາມສູດ : m N M N0 ແທນຄ່ າເຂາົ້ ເຮາົ ໄດ:້  M  mN0  19x6.02x1023  95.32 m 1.2x1023 C2X2 ຄ 2C + 2X ມມີ ວນສານ 95.32  24 + 2X = 95.32  95.32  24  35.6 2 7. ທາດ X 10 ອາໂຕມມມີ ວນສານ 49.5 x 1.66 x 10-23 g ທາດ X 1 ໂມນຈະມມີ ວນສານເທ່ າົ ໃດ? ແກ:້ ທາດ X 10 ອາໂຕມມມີ ວນສານ 49.5 x 1.66 x 10-23 g ທາດ X 1 ໂມນຈະມມີ ວນສານເທ່ າົ ໃດ X ? X  6.02x1023 x49.5x1.66x1023  49.46 10 8. ທາດສມົ ປົນ C6H5NO2 ຈ່ ງົ ຄານວນຫາ : ກ. ຈານວນໂມນຂອງ C6H5NO2 ຖາ້ ມີ ມວນສານ 200 g ແກ:້ ຮູ:້ m = 200 g, M = 123 g/moL ອງີ ຕາມສູດ n  m  200  1.63g M 123 ຂ. ມວນສານຂອງ C ໃນທາດປະສມົ ນມີ້ ີ 0.5 mol ແກ ້ : 1 mol  C = 72 g 6

0.5 mol  X ? X  72x0.5  36g 1 ຄ. ມວນສານຂອງ C ໃນທາດປະສມົ ນີ້ 200 g ແກ:້ ທາດປະສມົ C6H5NO2 123 g  C = 72 g 200 g  X X  72x200  117.07g 123 ງ. ຈານວນໂມນຂອງ C6H5NO2 ທ່ ມີ ີ N ຢ່ ູໃນທາດປະສມົ 5 g ແກ:້ ທາດປະສມົ C6H5NO2 1 mol  N = 14 g X mol  N = 5g X  5x1  0.36mol 14 ຈ. ຈານວນໂມເລກຸນຂອງ C6H5NO2 ເມ່ ອມທີ າດປະສມົ ນີ້ 3 g ແກ:້ ອງີ ຕາມສູດ m  N  N  mN0  3x6.02x1023  0.147 x1023molecul M N0 M 123 9. ທາດອານຕ່ າງໆຄ: O2, H2,CO2,CH4 ມມີ ວນສານເທ່ າົ ກນັ = 1g ທາດອາຍໃດມຈີ ານວນໂມເລກຸນຫຼາຍທ່ ສີ ຸດ? ແກ:້  ຈານວນໂມເລກຸນຂອງແຕ່ ລະທາດອາຍ: ອງີ ຕາມສູດ: m  N  N  mN0 M N0 M NO2  1x6.02x1023 NH2  1x6.02x1023 32 2 NCO2  1x6.02x1023 NCH4  1x6.02x1023 44 16 ສະນນັ້ ທາດອາຍທ່ ມີ ຈີ ານວນໂມເລກຸນຫາຼ ຍທ່ ສີ ຸດແມ່ ນ H2 = 0.5 ໂມເລກຸນ 10. ໂລຫະ M ເກດີ ທາດປະສມົ ກບັ Br ໄດທ້ າດປະສມົ MBr4 1.15 g ແລວ້ ທາປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ AgNO3 ປະລມິ ານພຽງພໄດ້ AgBr ທງັ ໝດົ 1.88 g ມວນສານອາຕອມຂອງໂລຫະ M ແມ່ ນທາດໃດ? ແກ:້ M + 2Br  MBr4 MBr4 + 4 AgNO3  M(NO3)4 + 4 AgBr ຖາ້ ມີ MBr4 1.15 g ສາມາດເກດີ AgBr 1.88 g X 4(108 + 80) X  4(108  80)x1.15  460 1.88 7

M  M + 2Br M  MBr4 – 2Br2  460 -320 = 140 ມວນສານອາໂຕມຂອງ M ແມ່ ນ 140 11. ທາດ X 17.73 g ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອກົ ຊແີ ຊນໄດອ້ ກົ ຊດິ ມສີ ູດ XO ໜກັ 25.73 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາມວນສານອາ ໂຕມຂອງທາດ X. ແກ:້ ຊອກຫາມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ X. ມວນສານຂອງອກົ ຊແີ ຊນ = 25.73 – 17.73 = 8 g ອງີ ຕາມສູດ XO ມວນສານຂອງອກົ ຊແີ ຊນ = 16 g ສະນນັ້ : X = 17.73 g ມອີ ກົ ຊແີ ຊນ = 8 g X=x ອກົ ຊແີ ຊນ 1 ອາໂຕມ = 16 g X  16x17.73  35.46 8 ນນັ້ ຄມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ X = 35.46 12. ກຣບິ ຕຣງົ ມບີ ລມິ າດ 44.8 dm3 ທ່ ີ STP ຈະມມີ ວນສານເທ່ າົ ໃດ? (Kr = 94) ແກ:້ ຮູວ້ ່ າ M = 94 , V = 44.8 dm3, V0 = 22.4 L ,m = ? ອງີ ຕາມສູດ: m V M V0  m  M .V  94x44.8  188g V0 22.4 13. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມສີ ູດ B2CO3.10H2O ຈາກການທດົ ລອງພບົ ວ່ າ: ມນີ າ້ ຢ່ ູ 63 % ຈ່ ງົ ຄານວນຫານາ້ ໜກັ ຂອງ B. ວທິ ແີ ກ:້ ທາດປະສມົ B2CO3.10H2O 100 g  H2O 63 g B2CO3.10H2O X g  H2O 180 g X = 180x100  285.914g 63 ມວນສານຂອງ B2CO3 = 285,914 – 180 = 105,714 B2CO3 ມມີ ວນສານ 2B + 12 + 48 = 105.714  2B = 105.914 – 60 = 45.7 ມວນສານຂອງ B ແມ່ ນ: B = 45.7  22.857  23 2 ໝາຍຄວາມວ່ ານາ້ ໜກັ ອາໂຕມຂອງ B = 23 14. ໃນທາມະຊາດ Cl ມີ 2 ອໂີ ຊໂຕບຄ: 35 ແລະ 37 , ມມີ ວນສານເທ່ າົ ກບັ 34.969 ແລະ 36.956 ຕາມລາ ດບັ ແລະ ມມີ ວນສານສະເລ່ ຍ 35.45 ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງແຕ່ ລະອໂີ ຊໂຕບ ໃນທາມະຊາດ? 8

ວທິ ແີ ກ:້ ອງີ ຕາມສດູ ມວນສານອາໂຕມ =  (mofisotopx %ofisotop) 100 ໃຫ້ X ເປັນ % ຂອງ Cl ທ່ ມີ ມີ ວນສານ 35 % ຂອງ Cl ທ່ ມີ ມີ ວນສານ 37 = 100 – X ສະນນັ້ : 35.45 = 34.696xX  36.956x100  X  100  3545 = 34.969 X + 3695.6 -36.956 X  2X = 150.6  X = 75.79% % ຂອງ Cl ທ່ ມີ ມີ ວນສານ 37 = 100 – 75.79 = 24.21 % 16. ໃນທາມະຊາດມີ Mg ມີ 3 ອໂີ ຊໂຕບດ່ ງັ ລສຍລະອຽດລ່ ຸມນ:ີ້ 1225Mg ມມີ ວນສານ 25.991 ມີ 78.60% , 1225Mg ມີ 11.29% ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ຫາມວນສານອາໂຕມຂອງ Mg. ວທິ ແີ ກ:້ ອງີ ຕາມສູດ A =  misotop x%isotop 100 ສະນນັ້ : A = 23.993x78.60  24.994x10.11  25.991x11.29  24.3 100 17. ໂບຣມມີ 2 ອໂີ ຊໂຕບຄ: 79Br ມມີ ວນສານ 79.919 ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ຫາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 81Br ມວນສານ 80.919 a.m.u ມມີ ວນສານອາໂຕມເທ່ າົ ກບັ 79.904 ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ຫາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 81Br ? ວທິ ແີ ກ:້ ອງີ ຕາມສູດ ມວນສານອາໂຕມ=  misotop x%isotop 100 ການດົ ໃຫ ້ X ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 79Br ແລະ ສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 81Br = 100 – X  79.904 = 78.917xX  80.919100  X 100  7990.4 = 78.917 X + 8091.9 – 80.919 X  80.919X – 78.917 X = 8091.9 – 7990.4  X = 50.69% ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 79Br ແລະ % 81Br = 100 – 50.69 = 49.31% 18. ທາດ A ມີ 3 ອໂີ ຊໂຕບຄ: 20 A ມມີ ວນສານຂອງອໂີ ຊໂຕບ = 20.5 ມີ 85% 22 A ມມີ ວນສານຂອງອໂີ ຊໂຕບ = 22.1 ມີ 12% 24 A ມມີ ວນສານຂອງອໂີ ຊໂຕບ = 24.3 ມີ 3% ວທິ ແີ ກ:້ 9

ອງີ ຕາມສູດ ມວນສານອາໂຕມ=  misotop x%isotop 100 = 85x20.5 12x22.1 3x24.3  20.806 100 19. ທາດ Ag ມີ 2 ອໂີ ຊໂທບຄ: 107Ag ມມີ ວນສານ 106.9.5 ແລະ 109Ag ໃນທາມະຊາດມີ 51.82%. ຖາ້ Ag ມມີ ວນສານອາໂຕມສະເລ່ ຍ ເທ່ າົ ກບັ 107.868 ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ມວນສານອາໂຕມຂອງ 109Ag ມເີ ທ່ າົ ໃດ? ວທິ ແີ ກ:້ ໃຫມ້ ວນສານອາໂຕມຂອງ 109Ag = X ປະລມິ ານສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 107Ag = 100 -51.82 = 48.18 ມວນສານອາໂຕມຂອງ Ag = 48.18x106.905 51.82X  100 107.868  5150.6829  51.82X  100 X = 109 20. ທາດ Eu ພບົ ໃນທາມະຊາດມີ 2 ອໂີ ຊໂຕບດ່ ງັ ນີ້ 151Eu ມມີ ວນສານ 150.9196 ແລະ 153 Eu ມມີ ວນສານ 152.9209 ຖາ້ ມວນສານອາໂຕມສະເລ່ ຍຂອງ Eu ເທ່ າົ ກບັ 151.9600 ຈ່ ງົ ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ Eu ແຕ່ ລະອໂິ ຊ ໂຕບ? ວທິ ແີ ກ:້ ສມົ ມຸດໃຫສ້ ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 151Eu ໃນທາມະຊາດ = X ດ່ ງັ ນນັ້ ປະລມິ ານສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ 153 Eu ໃນທາມະຊາດ = 100 – X ມວນສານອາໂຕມຂອງ Eu = Xx150.91968 100  X x152.9209 100 151.9600 = Xx150.91968 100  X x152.9209 100 = 150.91968 X  15292.0900 152.9209 X  100 X = 48.01379 ປະລມິ ານຂອງ 151Eu ໃນທາມະຊາດ = 48.01379% ປະລມິ ານຂອງ 153 Eu ໃນທາມະຊາດ = 51.98621 % 10

ບດົ ທີ 2 ສູດເຄມີ 1. ຈ່ ງົ ຂຽນສູດແບບຈາ້ ເມດັ ແລະ ແບບເສນັ້ ພນັ້ ທະຂອງທາດປະສມົ ລ່ ຸມນ:ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ ກ. CH3COO- ຂ. SO32 ຄ. H3PO3 ງ. H2CO3 2. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມມີ ວນສານໂມເລກຸນ 160. ປະກອບດວ້ ຍທາດ A=50% ໂດຍມວນສານທ່ ເີ ຫຼອແມ່ ນ ທາດ X. ຖາ້ ມວນສານອາຕອມຂອງ A=20 ແລະ X=40 ສູດທາດປະສມົ ດ່ ງັ ກ່ າວຈະແມ່ ນຂໃ້ ດ? ກ. X2A4 ຂ. X4A2 ຄ. X3A2 ງ. X2A ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ M = 160, A = 50% , A = 20, X = 40, X = 50: ເຮາົ ສາມາດສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນໄດດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ A: X 50 : 50 20 40 11

2.5 : 1.25 1.25 1.25 2: 1 ສູດງ່າຍດາຍ A2X (A2X)n = 160 (2 .20 + 40)n = 160 80n = 160 n  160  2 80  ສູດໂມເລກຸນຂອງທາດນແີ້ ມ່ ນ ຂ້ ຂ. X4A2 3. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C=54,45% , H=9,1% ໂດຍມວນສານ, ທ່ ເີ ຫອຼ ແມ່ ນອກົ ຊແີ ຊນ. ທາດ ນີ້ 1 ໂມລ ມມີ ວນສານ 44 g ທາດປະສມົ ດ່ ງັ ກ່ າວແມ່ ນຂໃ້ ດ? ກ. CO2 ຂ. C3H6 ຄ. C2H4O ງ. C2H6O ວທິ ແີ ກ:້ ຮູວ້ ່ າ C = 54.5%, H = 9.1 %, 1 mol  44 g  ຊອກ % O = 100 – (C + H) = 100 – (54.5 + 9.1 ) = 36.4 % C: H: O 54.5 : 9.1 : 36.4 12 1 16 4.54 : 9.1 : 2.27 2.27 2.27 2.27 24 1 ສູດງ່າຍດາຍ ແມ່ ນ (C2H4O)n = 44 (2. 12 + 4 +16)n = 44 44 n = 44  n  44  1 44 ສູດໂມເລກຸນຂອງທາດນີ້ ແມ່ ນ: ຄ. C2H4O 4. 20 cm3 ຂອງອາຍຄາບອນໄຮໂດຣເຈນ (CXHY) ຕອ້ ງການເຜາົ ໄໝຢ້ ່ າງສມົ ບູນກບັ 130 cm3 ຂອງອາຍອກົ ຊີ ແຊນແລວ້ ໄດອ້ າຍ CO2 80 cm3 ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນຂອງຄາບອນໄຮໂດຣເຈນນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ CXHY = 130, CO2 80 cm3  ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນຂອງຮໂີ ດຣແຊນ CxH y   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 12

20cm3 = 130cm3 = 80cm3 20cm3 20cm3 20cm3 1 6.5 X = 4  ຊອກ y ຈາກ X  y  6.5 4 4  y  6.5 4 16 + y = 26 y = 26 -16 = 10 ສູດແມ່ ນ C4H10 5. ຈ່ ງົ ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍ (%) ຂອງທາດ Zn, S,O ແລະ H2O ໃນທາດ ZnSO4.7H2O (ການດົ ໃຫມ້ ວນສານ ອາຕອມ Zn=65,S=32,O=16 ແລະ H=1). ວທິ ແີ ກ:້  ຊອກ % ຂອງ Zn ຮູ:້ ZnSO4.7H2O 286 g  100 % 64 g  X X = 64x100  22.37% 286  ຊອກ % ຂອງ S ZnSO4.7H2O 286 g  100 % 32 g  X X = 32x100  11.18% 286  ຊອກ % ຂອງ O ZnSO4.7H2O 286 g  100 % 64 g  X X = 64x100  22.77% 286  ຊອກ % ຂອງ H2O ZnSO4.7H2O 286 g  100 % 126g  X X = 126x100  44.05% 286 6. ຈາກການວເິ ຄາະທາດນໂິ ຄຕນີ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູໃນໃບຢາສູບປະກອບດວ້ ຍ C=74%,H=8,65% ແລະ N= 17,3% ໂດຍມວນສານ. ໃຫຊ້ ອກສູກງ່າຍດາຍຂອງນໂິ ຄຕນີ ນ.ີ້ 13

ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ C=74%, H=8,65% ແລະ N= 17,3% ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນ C : H: N 74 : 8.65 : 17.3 12 1 14 1.23 6.16 : 8.65 : 1.23 1.23 1.23 5 71 ສູດງ່າຍດາຍຂອງນໂິ ຄຕນີ C5H7N 7. ທາດປະສມົ ອງົ ຄະທາດຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ບ C, H ແລະ O ເມ່ ອນາເອາົ ທາດນີ້ 3 g ມາເຜາົ ໄໝຈ້ ະໄດ້ CO2 4,4 g ແລະ H2O 1,8 g ຮູວ້ ່ າມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດປະສມົ ອງົ ຄະທາດນເີ້ ທ່ າົ ກບັ 60. ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ສູດງ່າຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລກຸນຂອງທາດປະສມົ ນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ ້ ຮູ ້ CxHyOz = 3 g CO2 4,4 g H2O 1,8 g M = 60  ຊອກຫາສູດສູດງ່າຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລກຸນ CxH y   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 60 = 44 X = 9y 3 4.4 1.8  ຊອກ X ຈາກ 60 = 44 X  X  60x4.4  2 3 4.4 3x44  ຊອກ y ຈາກ 60 = 9 y  y  60x1.8  4 3 1.8 3x9  ຊອກ Z ຈາກ CxHyOz = 60 12.2 + 4+ 12 Z = 60 16Z = 60- 28 Z  32  2 16 ສູດແມ່ ນ C2H4O2 ອາຊດິ ອາເຊຕກິ 8. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ Zn 9,81 g, Cr 1,8 x 1023 ອາຕອມຈງິ ແລະ O2 0,6 mol ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ. 14

ວທິ ແີ ກ:້  ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍ ເຮາົ ສາມາດສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນ Zn : Cr :O 9.81 : 1.8x1023 : 0.6 65 6.02 x10 2 3 : 1 0.150 : 0.29 0.6 0.150 0.150 0.150 4 1 2 ສູດແມ່ ນ ZnCr2O4 9. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມສີ ູດງ່າຍດາຍ CH2 ມວນສານໂມເລກນູ = 70 ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກນູ ຂອງທາດປະສມົ ນນັ້ . ວທິ ແີ ກ:້ (CH2)n = 71 (12 +2)n = 71 n5 ສູດໂມເລກນູ ຂອງທາດປະສມົ ແມ່ ນ C5H10 10. ພກຶ ຂອງທາດຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມສີ ູດເປັນ A2CO3.nH2O ເມ່ ອນາພກຶ ນມີ້ າ 3.2 g ເຜາົ ຈນົ ນາ້ ລະເຫຍີ ໄປໝດົ ຈະເຫຼອ ທາດແຂງ A2CO3 = 2.12 g ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ຫາຄ່ າ n (ຮູວ້ ່ າ A ມມີ ວນສານອາຕອມ 23). ວທິ ແີ ກ:້ A2CO3.nH2O   A2CO3 + nH2O 160 + 18 n  106 3.2 g  2.12 g (106 + 18 n) 2.12 = 339.2 (106 + 18 n) = 339.2 2.12 106 + 18 n = 160 18n = 160 – 106 n= 54  3 18 n=3 11. ໃນການວເິ ຄາະທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ພບົ ວ່ າມວນສານເທ່ າົ 78g ໃນນນັ້ ມີ C =92,3% , H=7,7 % ຈ່ ງົ ຊອກ ຫາ: ວທິ ແີ ກ:້ ກ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ C ແລະ H ໃນ 78g ຮູ:້ m = 78, C =92,3% , H=7,7 % 15

+ ຊອກຫາມວນສານຂອງ C ໃນ 78g 78 g 100% X  92,3% X = 92.3x78  71.99g 100 + ຊອກຫາມວນສານຂອງ H ໃນ 78g 78 g 100% y  7,7 % y = 7.7x78  6g 100 ຂ. ຈານວນໂມນ ຂອງ C + ຊອກຈານວນໂມນ ຂອງ C 1 mol  12 g X  71.99g X = 71.99x1  6mol 12 + ຈານວນໂມນ ຂອງ H 1 mol  1 g y  6g y = 6x1  6mol 1 ຄ. ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລກນູ C: H 92.3 : 7.7 12 1 7.7 7.69 : 7.69 7.69 11 ສູດງ່າຍດາຍແມ່ ນ CH (CH)n = 78 13n = 78 n  78  6 13 ສູດໂມເລກນູ ແມ່ ນ C6H6 ແບງັ ແຊນ 16

12. ທາດຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ H,P,O ໂດຍ H=3,06% , P= 31,63%, O= 63,31 % ທາດປະສມົ ຊະນດິ ນມີ້ ມີ ວນສານເທ່ າົ 98 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນ ແລະ ສູດງ່າຍດາຍ. ວທິ ແີ ກ:້  ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນ ແລະ ສູດງ່າຍດາຍ. ເຮາົ ສາມາດສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນ: H : P: O 3,06 : 31,63 : 63,31 1 31 16 3.06 : 1.02 : 3.95 1.02 1.02 1.02 3 14 ສູດໂມເລກຸນ H3PO4 ສູດງ່ າຍດາຍ (H3PO4)n = 98 (3x1 +31 + 64)n = 98 98n = 98 n  98  1 98 ສູດງ່າຍດາຍ H3PO4 ອາຊດິ ຟົດສະຟຣກິ 13. ທາດປະສມົ ໜ່ ງຶ H= ? , O= 88,88% , ມວນສານ = 18 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລກູນ. ວທິ ແີ ກ:້  ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນ ແລະ ສູດງ່າຍດາຍ.  ຊອກ % H 100 -% O = 100 - 88,88 = 11.12 ສາ້ ງອດົ ຕາສ່ ວນ H: O 11.12 : 88.88 1 : 16 11.12 5.5 5.5 5.5 21 ສູດໂມເລກຸນ H2O ສູດງ່ າຍດາຍ (H2O)n = 18 18n = 18 17

n  18  1 18 ສູດງ່າຍດາຍແມ່ ນ H2O 14. ເມ່ ອຮູວ້ ່ າ ທາດປະສມົ ໜ່ ງຶ ມີ C= 40.01 % , H= 6.67 % ,O=53.3% ມມີ ວນສານໂມເລກູນ 179 . ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກນູ ຂອງທາດນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ ເຮາົ ສາມາດສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນ: C : H: O 40.01 : 6.67 : 53.3 12 1 16 3.95 3.06 : 1.02 : 1.02 1.02 1.02 1 21 ສູດງ່າຍດາຍແມ່ ນ CH2O (CH2O)n = 179 (12 + 2 + 16)n = 179 =6 ສູດໂມເລກຸນ C6H12O6 15. ຢ່ ູໃນເງອນໄຂມາດຖານ (STP) ເມ່ ອໃຫທ້ າດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ 19 g ລະລາຍຕວົ ຈນົ ໝດົ ໄດອ້ າຍ 2 ຊະນດິ ຄ: O2 8.4 L ສ່ ວນທ່ ເີ ຫຼອເປັນ N2 ຈ່ ງົ ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍທາງມວນສານຂອງແຕ່ ລະທາດ. ວທິ ແີ ກ:້ ຈາກ n m  V ສະນນັ້ O2 = 8.4 L ມີ n  8.4L  8.4 mol M V0 22.4L / mol 22.4 m  nM  m  8.4 x32  12g 22.4 N2 = 19 g – 12g = 7g %O2 = 12x100  63.15% 19 ແລະ %N2 = 36,84 % 16. ທາດ X ເກດີ ຮດີ ຣດັ ມສີ ູດ X.2H2O ເມ່ ອນາຮດີ ຣດັ 5 g ມາເຜາົ ໄລນາ້ ອອກໝດົ ແລວ້ ເຫອຼ X ບລສິ ຸດ 4 g ໃຫຊ້ ອກຫາມວນສານໂມເລກູນຂອງທາດX. ວທິ ແີ ກ:້ X.2H2O ມີ 5 g ມີ X = 4 g ຈະຕອ້ ງມີ H2O 1 g ອງີ ຕາມສູດເຮາົ ມມີ ວນສານໂມເລກຸນຂອງ H2O 36 g ຈະມີ X = 36 x 4 = 144 ສະນນັ້ ມວນສານໂມເລກຸນຂອງ X = 144 18

17. ທາດອາຍຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C ແລະ H ເທ່ າົ ນນັ້ . ເມ່ ອນາອາຍນີ້ 20 cm3 ເຮດັ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ O2=90 cm3 ໄດຮ້ ບັ ທາດອາຍ CO2=6ocm3 ບລມິ າດວດັ ແທກໃນເງອນໄຂດຽວກນັ ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ. ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ CxHy = 20 cm3 O2=90 cm3 CO2=6ocm3 ເຮາົ ມສີ ູດ CxH y   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 20cm3 = 90cm3 = 60cm3 20cm3 20cm3 20cm3 1 4.5 X = 3 + ຊອກ y ຈາກ X  y  4.5 4 3+ y  4.5 4 12+y = 18 y = 18 -12 y=6 ສູດແມ່ ນ C3H6 18. ທາດປະສມົ ອງົ ຄະທາດຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C,H ແລະ O ຖາ້ ເຜາົ ທາດນີ້ 2g ໃນອາກາດໄດອ້ າຍ CO2 4,4 g ແລະ H2O =2,4 ຖາ້ ອາຍດ່ ງັ ກ່ າວເປັນອາຍ 1 ລດິ ຈະມມີ ວນສານ 2,68g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກູນຂອງ ທາດປະສມົ ນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ + ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກູນຂອງທາດປະສມົ ນ.ີ້ ຮູ:້ CxHyOZ = 2g CO2 =4,4 g H2O =2,4 g ຮູ ້ 1 L  2,68g 22.4 L  X  X  22.4Lx2.68g  60g 1L Cx H yOZ   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 60 = 44 X = 9y 2 4.4 2.4 + ຊອກຄ່ າ X ຈາກ 19

60 = 44 X  X  60x4.4  3atom 2 4.4 44x2 + ຊອກຄ່ າ y ຈາກ 60 = 9y  y  60x2.4  8atom 2 2.4 2x9 + ຊອກຄ່ າ z ຈາກ CxHyOZ = 60 12.3+8+16z = 60 60 z = 60 Z  60  1atom 60 ສູດໂມເລກຸນແມ່ ນ C3H8O 19. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C,H,O ແລະ N ຖາ້ ນາເອາົ ທາດດ່ ງັ ກ່ າວຈານວນ 1.279 g ມາເຜາົ ໃນ ອາກາດປະກດົ ວ່ າໄດຮ້ ບັ ທາດອາຍ CO2 1.6 g ແລະ ນາ້ 0.77 g ແຕ່ ເມ່ ອນາເອາົ ທາດດ່ ງັ ກ່ າວ ຈານວນ 1.625 ມາວິ ເຄາະຈະໄດຮ້ ບັ ທາດມນູ N 0.216 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ. ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກ C ໃນ CO2 ຈາກ CO2 44 g  C = 12 g 1.6 g  C ?  C  1.6x12  0.436g 44 + ຊອກ H ໃນ H2O ຈາກ H2O 18 g  H = 2 g 0.77 g  H ?  H  0.77x2  0.085g 18 + ຊອກຫາມວນສານ N ເມ່ ອນາທາດນມີ້ າ 1.625 g  N = 0.216 g ຖາ້ ມີ 1.279 g  N? N  1.279x0.216  0.170g 1.625 + ຊອກຫາມວນສານ O ຈາກ O = 1.279 - (0.436 +0.085 + 0.170) O = 1.279 – 0.691=0.588 g C : H: N: O 20

0.436 : 0.085 : 0.170 : 0.558 12 1 14 16 0.036 0.036 : 0.085 : 0.012 : 0.012 0.012 0.012 0.012 37 1 3 ສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດນແີ້ ມ່ ນ C3H7NO3 20. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C,H,O ແລະ S ເມ່ ອນາເອາົ ທາດດ່ ງັ ກ່ າວ 0.158 g ມາເຜາົ ກບັ O2ທ່ ມີ ີ ຫຼາຍເກນີ ພຈະໄດອ້ າຍ CO2 0,264 g ແລະ ນາ້ 0,054 g ຈາກການວເິ ຄາະຄງັ້ ນພີ້ ບົ ວ່ າ S ພທ່ ຈີ ະເກດີ ເປັນຜກຶ BaSO4 0,233 g . ຈ່ ງົ ຊອຫາສູດໂມເລກນູ ຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ (ຮູວ້ ່ າຄວາມໜາແໜນ້ ທຽບກບັ ອາກາດເທ່ າົ 5,54) ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ CxHyOzSt CO2 = 0,264 g H2O = 0,054 g + ຊອກມວນສານ ຈາກສູດ M = Dອາກາດ . mອາກາດ = 5.54 .2 = 160 g +ຊອກຈານວນອາໂຕມຂອງມາດຈາກ BaSO4 233 g  S = 32g 0,233 g  X X  0.233x32  0.032g 233 0.158 g  0.032 g 160 g  y y  160x0.032  32g 0.158 CxHyOzSt t  32  1atom 32 t = 1 atom CxH y   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 160 = 44 X = 9y 0.158 0.264 0.054 + ຊອກ X ຈາກ 160 = 44 X 0.158 0.264  X  160x0.264  6atom 0.158x44 + ຊອກ y ຈາກ 21

160 = 9y 0.158 0.054  y  160x0.264  6atom 0.158x9 + ຊອກ Z ຈາກ CxHyOzSt = 160 12.6 +6+32+ 16Z = 160 72 + 6+ 32 +16Z = 160 16Z = 160 -110 16Z = 50  Z  50  3atom 16 ສູດແມ່ ນ C6H6SO3 21. ທາດປະສມົ ອງົ ຄະທາດທ່ ບີ ່ ອ່ ມີ ຕວົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບມີ C ແລະ H ເມ່ ອນາເອາົ ທາດດ່ ງັ ກ່ າວ 2.1 g ມາເຜາົ ໄໝຢ້ ່ າງສມົ ບູນໄດຮ້ ບັ ອາຍ CO2 3.36.ລດິ ທ່ ີ STP ແລະ ໄດຮ້ ບັ ນາ້ 2.7 g ຮູວ້ ່ າຄວາມໜາແໜນ້ ຂອງທາດນນັ້ ທຽບກບັ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນເທ່ າົ ກບັ 21. - ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກນູ , ຂຽນສູດໂຄງສາ້ ງພອ້ ມທງັ ອ່ ານຊ່ ຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ : CxHy = 2.1 g CO2 3.36 L H2O = 2.7 g DH2 = 21 + ຊອກຫາມວນສານຂອງທາດນີ້ ເຮາົ ມສີ ູດ M = dH2 .mH2  21x2  42g + ເຮາົ ມສີ ມົ ຜນົ ການເຜາົ ໄໝ້ CxH y   x  y O2  XCO2  y H 2O  4 2 42 = 22,4 X = 9y 2,1 3,36 2,7 + ຊອກຈານວນອາໂຕມຂອງ C ຈາກ 42 = 22,4X  X  42x3.36  3atom 2,1 3,36 2.1x22.4 + ຊອກຈານວນອາໂຕມຂອງ H ຈາກ 42 = 9y  y  42x3.36  6atom 2,1 2,7 2.1x9 22

ສູດໂມເລກກຸນແມ່ ນ C3H6 - ສູດໂຄງສາ້ ງ CH2  CH  CH3 ອານແກນ 1 - ປະຕກິ ລິ ຍິ າໂປລແິ ມ CH3  CH  CH2 C  CH ຊ່ Poly prplene CH3 22. ທາດແຫວຼ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມຄີ ວາມໜາແໜນ້ 1,06 g/cm3 ເມ່ ອນາມາ 100 cm3 ຈະມຢີ ່ ູ 1,77 ໂມນ ຖາມວ່ າ ທາດດ່ ງັ ກ່ າວແມ່ ນທາດໃດ? ກ. CS2 ຂ. CCl4 ຄ. CH3OH ງ. CH3COOH ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ:້ D = 1,06 g/cm3 V = 100 cm3 n = 1,77 mol 1 cm3  1,06 g/cm3 100 cm3  X  X  100x1.06  106g 1 106 g  1,77 mol Y  1 mol  y  106x1  60g 1.77 ຕອບ: ງ. CH3COOH 23. ຈາກການວເິ ຄາະທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ພບົ ວ່ າປະກອບດວ້ ຍ K 31.9 %, Cl 28.9% ແລະ O 39.32 % ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ. ວທິ ແີ ກ:້ ເຮາົ ສາມາສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນຂອງທາດ K : Cl : O ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນທາງ % 31.9 : 28.9 : 39.32 ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ ວນທາງດາ້ ນອາໂຕມ 31,9 : 28.9 : 39.32 39 35.5 16 1: 1: 3 + ສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດປະສມົ ນແີ້ ມ່ ນ: KClO3 24. ຮດີ ຣດັ ຂອງນາຕຣອີ ອມຊຸນຟັດມສີ ູດ NaSO2. xH2O ເມ່ ອນາຮດີ ຣດັ ນີ້ 15 g ມາວເິ ຄາະພບົ ວ່ າປະກອບ ດວ້ ຍນາ້ 7.05 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດໂມເລກູນຂອງຮດີ ຣດັ ນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ ເນ່ ອງຈາກ 1 mol NaSO2. ແລະ Xmol H2O ເຮາົ ຊອກຫາອດັ ຕາສ່ ວນໂມນຄ: 23

mol NaSO2. : XH2O ມວນສານຂອງ NaSO2 ທ່ ມີ ໃີ ນຮດີ ຣດັ = 15-7,05 = 7,95 g ຊອກຫາຈານວນໂມນຂອງ NaSO2 ແລະ H2O nNa2SO4  7.95  0.0559mol 142 nH2O  7.05  0.392mol 18 mol NaSO2 : mol H2O 0.0559 : 0.392 0.0559 : 0.392 0.0559 0.0559 1 :7 ດ່ ງັ ນນັ້ X = 7 ສູດຂອງຮດີ ຣດັ ແມ່ ນ NaSO2. 7H2O 25. ອກົ ຊດິ ຂອງ Mn ມສີ ູດ MnOx ຈາກການວເິ ຄາະພບົ ວ່ າປະກອບດວ້ ຍ Mn 63.70 ຈ່ ງົ ຊອກຫາຄ່ າຂອງ X ໃນສູດໂມເລກຸນຂອງທາດນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກ % ຂອງ O = (100 - % Mn) = 100 – 63.9 = 36.30% % Mn : %O 63.70 : 36.30 55 16 1.158 : 2.268 1.158 1.158 1 :2 X=2 ສູດງ່າຍດາຍຂອງອກົ ຊດິ MnO2 26. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມສີ ູດ Br3C6H3(C8H8)n ເມ່ ອນາທາດນມີ້ າວເິ ຄາະພບົ ວ່ າມີ Br 10.46% ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ຄ່ າຂອງ n. 24

ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາຄ່ າຂອງ n. ຖາ້ ມີ Br 10.46 g ຈະມທີ າດປະສມົ Br3C6H3(C8H8)n 100 g Br 240 g ຈະມທີ າດປະສມົ Br3C6H3(C8H8)n = 240x100  2294g 10.46 ແຕ່ Br3C6H3 ມມີ ວນສານ = 240+72+3 = 315 g ສະນນັ້ ມວນສານຂອງ (C8H8)n = 2294-315 = 1979 ( 12.8 + 1.8)n = 1979 104 n = 1979 n  1979 104 27. ທອງບລສິ ຸດກອ້ ນໜ່ ງຶ ໜກັ 3,178 g ມາເຜາົ ໄໝກ້ ບັ O2 ກາຍເປັນອກົ ຊດິ ມສີ ດີ າ, ໜກັ 3,978 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ສ່ ວນຮອ້ ຍໃນແຕ່ ລະທາດໃນອກົ ຊດິ ນນັ້ ? ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍໃນແຕ່ ລະທາດໃນອກົ ຊດິ ເຮາົ ມສີ ູດ % ຂອງທາດ = ປະລມິ ານຂອງທາດ x 100/ປະລມິ ານທາດປະສມົ  %Cu  3.178x100  79.89% 3.978  %O 100  79.89  20.11% 28. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍເຫກຼັ 56 g ລວມຕວົ ກບັ ມາດ 32 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດ ປະສມົ ນນັ້ . ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍຂອງທາດປະສມົ ເຮາົ ມສີ ມົ ຜນົ xFe + yS  FeXSy 25

56 : 32 ເປັນອດັ ຕາສ່ ວນດາ້ ນມວນສານ 56 : 32 ເປັນອດັ ຕາສ່ ວນຈານວນອາໂຕມ 56 32 1:1 ສູດຂອງທາດປະສມົ ແມ່ ນ FeS 29. ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜ່ ງຶ ມມີ ວນສານໂມເລກຸນ 80 ທາດນີ້ X = 50%, ມວນສານອາໂຕມ ຂອງ X = 10, Y= 20 ຈ່ ງົ ຊອກສູດໂມເລກູນຂອງທາດປະສມົ ນ.ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກສູດໂມເລກູນຂອງທາດປະສມົ ນ.ີ້ ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງທາດມູນ X: Y ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງ % 50 : 50 ອດັ ຕາສ່ ວນຈານວນອາໂຕມ 50 : 50 10 20 5: 2.5 5 : 2.5 2.5 2.5 2: 1 ສູດງ່າຍດາຍ ແມ່ ນ X2Y ຊອກສູດໂມເລກຸນ (X2Y)n = 80 (20 + 20)n  n  80  2 40 ສະນນັ້ ສູດໂມເລກຸນແມ່ ນ : X4Y2 30. ທາດປະສມົ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ C 24.3 % , H= 4.1% ; ແລະ Cl 71.6 % ໂດຍມວນສານ. ທາດປະສມົ ນີ້ ມມີ ວນສານໂມເລກຸນ 99. ຈ່ ງົ ຊອກສູດໂມເລກຸນຂອງທາດດ່ ງັ ກ່ າວ. ວທິ ແີ ກ:້ 26

+ ຊອກສູດໂມເລກນູ ຂອງທາດປະສມົ ນ.ີ້ ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງທາດມນູ C : H: Cl ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງ % 24.3 : 4.1 : 71.6 71.6 ອດັ ຕາສ່ ວນຈານວນອາໂຕມ 24.3 : 4.1 : 35.5 12 1 2.016 2.025 : 4.1 : 2.016 2.016 2.025 : 4.1 : 1 2.016 2.016 1: 2: ສູດງ່າຍດາຍ ແມ່ ນ CH2Cl ຊອກສູດໂມເລກຸນ (CH2Cl)n = 99 (12+2 + 35.5)n = 99 49.5 n = 99  n  99  2 49.5 ສະນນັ້ ສູດໂມເລກຸນແມ່ ນ : C2H4Cl2 27

ບດົ ທີ 3 ສມົ ຜນົ ເຄມີ 1. ຈ່ ງົ ຂຽນ ແລະ ຊງັ ຊາສມົ ຜນົ ລ່ ຸມນ:ີ້ ກ. 2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2 ຂ. 2NaOH + H2CO3  Na2CO3 + H2 ຄ. 2KMnO2 + 16HCl  2KCl + 2 MnCl2 + 8H2O + 5Cl2 ງ. Cu + H2SO4  CuSO4 + H2 ຈ. Ca(HCO3)2 + HNO3  Ca(NO3)2 + CO2 + H2O ສ. Na2O + H2O  2 NaOH ຊ. SO3 + H2O  H2SO4 ຍ. 2AgNO3 + ZnCl2  AgCl + Zn (NO3)2 3. ໃຫສ້ ມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າລະຫວ່ າງ H2 ກບັ O2 ເທ່ າົ 0,4 g ດ່ ງັ ສມົ ຜນົ . H2 + O2  H2O ວທິ ແີ ກ:້ ກ. ຈະຕອ້ ງໃຊ້ O2 ຢ່ າງໜອ້ ຍຈກັ g ຈ່ ງຶ ຈະທາປະຕກິ ລິ ຍິ າພດ.ີ H2 + O2  H2O 32 g  36g X  0,4 g  X  0.4x32  0.35g 36 ຂ. ມນີ າ້ ເກດີ ຂນຶ້ ຈກັ g H2 + O2  H2O 32 g  H2O 36g 0.35 g  y  y  0.35x36  0.39g 32 ຄ. ບລມິ າດຂອງນາ້ ໃນເງອນໄຂມາດຖານມຈີ ກັ ລດິ ? H2 + O2  H2O 2 mol  22.4 L 1 mol  X  X  1x22.4  11.2L 2 28

4. ຖາ້ ເຜາົ KMnO4 ຈານວນໜ່ ງຶ ຈະໄດອ້ າຍ O2 ເກດີ ຂນຶ້ 11,2 dm3 ໃນເງອນໄຂມາດຖານດ່ ງັ ສມົ ຜນົ . 2KMnO4   K2MnO4 + MnO2 + O2 ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກມວນສານ ຂອງ O2 32 g  22.4 dm3 X  11,2 dm3  X  32x11.2  16g   K2MnO4 + MnO2 + O2 22.4 ກ. ຈະໃຊ້ 2KMnO4 ເກດີ ຂນຶ້ ຈກັ g ເຮາົ ມສີ ມົ ຜນົ 2KMnO4 KMnO4 316 g  O2 32 g X  16g  X  316x16  158g 32 ຂ. ຈະໃຊ້ MnO2 ເກດີ ຂນຶ້ ຈກັ g ເຮາົ ມສີ ມົ ຜນົ 2KMnO4   K2MnO4 + MnO2 + O2 MnO2 87 g  O2 32 g X  16g  X  87x16  43.5g 32 ຄ. ຈະຕອ້ ງໃຊ້ KMnO4 ເກດີ ຂນຶ້ 49,25 g ຈະໃຊ້ K2MnO4 ຈກັ g. ເຮາົ ມສີ ມົ ຜນົ 2KMnO4   K2MnO4 + MnO2 + O2 KMnO4 316 g  K2MnO4 197 g 49,25 g  X ງ. ຖາ້ ເຜາົ  X  49.25x197  30.70g 316 KMnO4 15 g ຈນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂນຶ້ ຢ່ າງສມົ ບູນຈະໄດ້ O2 ຈກັ dm3 ໃນ STP KMnO4 158 g  22.4 dm3 15 g  X  X  15gx22.4dm3  2.12dm3 158 5. ເພ່ ນີ ໃຫທ້ າດປົນໜ່ ງຶ ເຊ່ ງິ ໃນນນັ້ Mg ແລະ Fe ທາດສມົ ປົນດ່ ງັ ກ່ າວມີ 4g ລງົ ໃສ່ ນາ້ ເປ່ ອຍ HCl ເຫຼອປະມານ ເພ່ ນີ ໄດຮ້ ບັ o.2 g ຂອງອາຍ H2 ຖາມວ່ າປະລມິ ານຂອງເກອແຫງ້ ພາຍຫງຼັ ຄຽ້ ວແລວ້ ແມ່ ນເທ່ າົ ໃດ? 29

ວທິ ແີ ກ:້ ວາງ X ແມ່ ນຈານວນມວນສານຂອງ Mg ວາງ 4 - ມວນສານຂອງ Fe Mg + HCl  MgCl2 + H2 24 g  2g X  mH2  mH2  2X ……….(1) 24 Fe + HCl  FeCl2 + H2 56 g  2g X  mH2  mH2  2X ……….(2) 56 ເອາົ ສມົ ຜນົ (1) + ສມົ ຜນົ (2) = 0,2 2X  2X  0.2 24 56 112X + 48 X = 268.8  X = 1.68 m ຂອງ Mg X = 4 -1.68 = 2.32 m ຂອງ Fe + ຊອກມວນສານຂອງ MgCl2 MgCl2 95 g  Mg: 24 g X  1.68g  X  1.68x95  6.65g 24 + ຊອກມວນສານຂອງ FeCl2 FeCl2 127 g  Fe: 56 g X  2.32 g  X  127x2.32  5.26g 56 6. ໃນປະຕກິ ລິ ຍິ າການແຍກທອງ I ຊຸນຟົວ (Cu2S) ຈານວນ 1590 g ສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ຄ: Cu2S + O2  2 Cu + SO2 ຖາ້ ຜນົ ການທດົ ລອງພບົ ວ່ າໄດຮ້ ບັ ທອງແດງ (Cu) 1200 g ສ່ ວນ ຮອ້ ຍຜະລດິ ຕະພນັ ແມ່ ນຂໃ້ ດ? ກ. 85% ຂ. 90% ຄ. 94.33 ງ. 98% 30

ວທິ ແີ ກ:້ Cu2S + O2  2 Cu + SO2 Cu2S 1590g  Cu: 1200 g 160 g  X  X  160x1200  120.754g 1590 + ຊອກເປີເຊນັ ຂອງຜນົ ຜະລດິ Cu2S 100%  Cu 128 g y  120. 754g  y  100x120.754  94.33g 128 ຕອບ: ຄ. 94.33 7. ຖາ້ ໃຫ ້ Mg 48 g ທາປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ H2SO4 49g ຈະເກດີ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນຈກັ ລດິ ທ່ ີ STP ແລະ ມທີ າດ ໃດເຫອຼ ຈາກປະຕກິ ລິ ຍິ າບ່ ? ວທິ ແີ ກ:້ Mg + H2SO4  MgSO4 + H2 48 49 24 98 2 mol 0.5mol ເລ່ ມີ ຕນົ້ 2 mol 0.5mol ຫຼງັ ປະຕກິ ລິ າິ ສນິ້ ສຸດ 1,5 0 0,5 + ທາດທ່ ເີ ຫຼອຈາກປະຕກິ ລິ ຍິ ແມ່ ນ Mg Mg (2mol – 0.5 mol) x 24 = 36 g + ຊອກບລມິ າດຂອງ H2 ຈາກ Mg ເຮາົ ໄດ:້ 48 g  X 24g  22.4 L  X  48gx22.4L  44.8L 24 g + ຊອກບລມິ າດຂອງ H2 ຈາກ H2SO4 ເຮາົ ໄດ:້ H2SO4 49g  y 98 g  22.4 L 31

 y  49gx22.4L  11.2L 98g 8. ໂລຫະປະສມົ ປະກອບດວ້ ຍ Fe ແລະ Al ໜກັ 2.05 g ລະລາຍໃນອາຊດິ HCl ມຫີ າຼ ຍພຽງພຈະໄດ້ H2 0.105g ດ່ ງັ ນນັ້ ສມົ ຜນົ ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ າ Fe (s) + 2 HCl (aq)  FeCl2(aq) + H2(g) 2Al(s) + 6HCl(aq)  AlCl3(aq) + 3 H2(g) ຈ່ ງົ ຊອກຫາສ່ ວຮອ້ ຍຂອງ Fe ແລະ Al ທ່ ມີ ໃີ ນທາດປະສມົ . ວທິ ແີ ກ:້ Fe (s) + 2 HCl (aq)  FeCl2(aq) + H2(g) 56 g  H2 : 2g X  X 28 2Al(s) + 6HCl(aq)  AlCl3(aq) + 3 H2(g) 2.05 X  6(2.05  X ) 54 (2.05  X ) 9 X + (2.05  X ) = 0.105 28 9 9 X + 28(2.05 –X)= 1.105 x 9X x 28 X = 1.28 y = 2.05 – X = 2.05 -1.289 y = 0.761 + ຊອກ % ຂອງ Fe % Fe = 1.289x100  62.87% 2.05 + ຊອກ % ຂອງ Al % Al = 100 - 62.87 % = 37.13% 9. ຄວາມສາມາດລະລາຍໄດຂ້ ອງເກອແກງ (NaCl) ແມ່ ນ 36 g ທ່ ີ 200C . ຖາ້ ວ່ າ 340 g ຂອງນາ້ ເປ່ ອຍອ່ ມີ ຕວົ ຂອງເກອແກງທ່ ີ 200C ຈະມີ NaCl ລະລາຍຢ່ ູຈກັ g ? ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ NaCl 58,5 g  36 g 340 g  X  X  340x36  209g 58.5 32

10. ຈາກສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ KI ແລະ ນາ້ ເປ່ ອຍ Pb(NO3)2 ດ່ ງັ ສມົ ຜນົ 2KI + Pb(NO3)2  PbI2 + 2 KNO3 ຖາ້ ໃຊ້ Pb(NO3)2 3,31 g ທາປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ KI ກ. ຈະຕອ້ ງໃຊ້ KI ຈກັ g ຈ່ ງຶ ຈະທາປະຕກິ ລິ ຍິ າພດີ ຂ. ຈະມີ PbI2 ຈກັ ໂມນ ເກດີ ຂນຶ້ ຄ. ຈະມີ PbI2 ຈກັ ກາຼ ມເກດີ ຂນຶ້ ວທິ ແີ ກ:້ ກ. ຈະຕອ້ ງໃຊ້ KI ຈກັ g ຈ່ ງຶ ຈະທາປະຕກິ ລິ ຍິ າພດີ 2KI + Pb(NO3)2  PbI2 + 2 KNO3 KI 332 g  Pb(NO3)2 331g X  3.31g  X  3.31x332  3.32g 331 ຂ. ຈະມີ PbI2 ຈກັ ໂມນ ເກດີ ຂນຶ້ 2KI + Pb(NO3)2  PbI2 + 2 KNO3 Pb(NO3)2 331g  1mol 3.31 g  X  X  3.31x1  0.01mol 331 ຄ. ຈະມີ PbI2 ຈກັ ກຼາມເກດີ ຂນຶ້ 2KI + Pb(NO3)2  PbI2 + 2 KNO3 Pb(NO3)2 331g  PbI2 461g 3.31 g  X  X  3.31x461  4.61g 331 11. ຈາກ 50,5 T ແຮ່ ປີຣດິ FeS2 ບນັ ຈຸ 85% ຈະຜະລດິ H2SO4 98% ຈກັ T ຮູວ້ ່ າຂບວນການສະມດັ ທະ ພາບຂອງຂະບວນການຜະລດິ ແມ່ ນມປີ ະສດິ ທພິ າບ 98 % ຢາກຮູວ້ ່ າຈະຜະລດິ H2SO4 ໄດຈ້ ກັ T? ວທິ ແີ ກ:້ 2FeS2 + 11 O2  Fe2O3 + 4 SO2 2 4 SO2 + O2  4 SO3 4 SO3 + H2O  4H2SO4 33

2FeS2 + 15 + H2O  Fe2O3 + 4H2SO4 2 O2 + ຊອກມວນສານຂອງ FeS2 ໃນ 85% ແຮ່ 50,5 T  100 % FeS2  85%  FeS2  50,5x85%  42.925T 100% + ຊອກມວນສານຂອງ H2SO4 ຕາມສມົ ຜນົ 2FeS2 + 15 O2 + H2O  Fe2O3 + 4H2SO4 2 240 T  392 42,925 T  X  X  42.935x392  70.11T 240 + ຊອກມວນສານ H2SO4 ໃນປະສດິ ທພິ າບ 98% 70.11 T  100 % X  98%  X  98x70.11  68.7T 100 + ຊອກມວນສານ H2SO4 ໃນ 98% 68.7 T  100 % X  98%  X  98x68.7  67.326T 100 12. ເມ່ ອເຜາົ CaCO3 ຈານວນໜ່ ງຶ ຕາມສມົ ຜນົ : CaCO3  CaO (s) + CO2(g) ຢ່ ູທ່ ີ STP ເມ່ ອ ປະຕກິ ລິ ຍິ າເກດີ ຂນຶ້ ສມົ ບູນແລວ້ ວດັ ແທກບລມິ າດຂອງ CO2 ໄດ້ 44.8 ລດິ . ຈ່ ງົ ຊອກຫາມວນສານຂອງ CaCO3 ທ່ ຕີ ອ້ ງໃຊມ້ ເີ ທ່ າົ ໃດກາຼ ມ? ວທິ ແີ ກ:້ 34

CaCO3  CaO (s) + CO2(g) 100g  22.4 X  11,2 L X = 100 x11.2  50g 22.4 13. ຈະຕອ້ ງໃຊ້ CaCl2 ຈກັ ກາຼ ມ ຈ່ ງຶ ສາມາດປະຕກິ ລິ ຍິ າຈາວກບັ AgNO3 ເພ່ ອໃຫໄ້ ດ້ AgCl 10 g . ວທິ ແີ ກ:້ CaCl2 + 2AgNO3  2AgCl + Ca(NO3)2 111 g  287 g X  10g  X  10x111  3.86g 287 14. ເພ່ ນີ ທດົ ລອງເອາົ ນາ້ ປະປາມາ 2 ລດິ ມາ ແລວ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍ AgNO3 ລງົ ໄປຈະເກດີ ຜກຶ ຂ່ ຸ ນຂາວເລກັ ນອ້ ຍ, ຫງຼັ ຈາກພກຶ ຢຸດເກດີ ແລວ້ ເອາົ ໄປຕອງ ແລະ ຕາກໃຫແ້ ຫງ້ ໄດ້ 3.01 g ຈາກການທດົ ລອງນີ້ ໃນນາ້ ປະປາຈະມອີ ອີ ງົ ກຼ ຈກັ ກາຼ ມ. ວທິ ແີ ກ:້ Cl- + AgNO3  AgCl + NO3 35.5  143.5 X  3.01  X  3.01x35.5 143.5 X = 0.74 g ໃນນາ້ ປະປາ 3 L ສະນນັ້ ໃນນາ້ ປະປາ 1 L ຈະມອີ ອີ ງົ ກຼ = 0.74  0.25g 3 15. ຈາກສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າການເຜາົ ໄໝກ້ າລອີ ອມຕາມສມົ ຜນົ : 2 KClO3 (s)  2 KCl (s) + 3 O2 KClO3 1 mol ຈະໄດຮ້ ບັ ກາສອກົ ຊແີ ຊນ (O2) 22.10 L ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງຜນົ ຜະລດິ ກາສອກົ ຊແີ ຊນ. ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາບລມິ າດຂອງ ອກົ ຊແີ ຊນ 2 KClO3 (s)  2 KCl (s) + 3 O2 2 mol  67.2 L 1 mol  X 35

 X  1x67.2  33.6L 2 + ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍຜະລດິ ຕະພນັ ເຮາົ ມສີ ູດ ສ່ ວນຮອ້ ຍຜນົ ຜະລດິ = ຜນົ ຜະລດິ ຕວົ ຈງິ ຜນົ ຜະລດິ ທາງທດິ ສະດີ  33.10x100  98.5% 33.6 16. ຫນີ ປູນມມີ ວນສານ CaCO3 ກອ້ ນໜ່ ງຶ ມມີ ວນສານ 220 g ເມ່ ອຖກເຜາົ ໄໝຢ້ ່ າງສມົ ບູນພບົ ວ່ າປູນດິ CaO 112 g ຖາມວ່ າໃນຫນີ ປູນກອ້ ນນນັ້ ມທີ າດອ່ ນປົນຢ່ ູນາຈກັ ສ່ ວນຮອ້ ຍ. ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງ CaCO3 ຈາກ CaCO3  CaO + CO2 100  56 X  112  X  112x100  200g 56 ເຮາົ ໄດມ້ ວນສານຂອງທາດປົນທ່ ມີ ຢີ ່ ູໃນຫນີ ປູນແມ່ ນ 220 – 200 = 20 g % ຂອງທາດປົນເປອ້ ນ = 20x100  9.09% 220 17. ຖາ້ ເອາົ Zn ແລະ Mg ມມີ ວນສານເທ່ າົ ກນັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ກບັ ອາຊດິ ເກອ (HCl) ດວ້ ຍປະລມິ ານພຽງພ Zn ຈະ ໃຫກ້ າສຮໂີ ດຣແຊນ 4.48 dm3 ຈ່ ງົ ບອກວ່ າຢ່ ູທ່ ີ STP, Mg ຈະໄດກ້ າສຮໂີ ດຣແຊນມບີ ລມິ າດເທ່ າົ ໃດ? ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກມວນສານຂອງ Zn Zn + 2 HCl  ZnCl2 + H2 (g) 65g  22,4 L X  4.48x10-3  X  65x4.48.103 22.4 = 0.013 g + ຊອກບລມິ າດ ຂອງ H2 ທ່ໄີ ດຈ້ າກ Mg ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ HCl Mg + 2 HCl  MgCl2 + H2 (g) 36

24g  22,4 L 0.013  X  X  0.013x22.4 24 = 0.01213 L = 12.13 cm3 19. ໃນປະຕກິ ລິ ຍິ າເຄມີ Cu(s) + 2H2SO4  CuSO4 (aq) + SO2 (g) + 2H2O(l) ຖາ້ ໃຊທ້ ອງ 32 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ກ. ຈານວນໂມນ, ມວນສານ, ຈານວນໂມເລກຸນຂອງເກອທອງ II ຊຸນຟັດ (CuSO4) ຂ. ຈານວນໂມນ, ມວນສານ ແລະ ບລມິ າດຂອງອາຍຊຸນຟົວດອີ ກົ ຊດິ (SO2) ວທິ ແີ ກ:້ ກ. ຈານວນໂມນ, ມວນສານ, ຈານວນໂມເລກຸນຂອງເກອທອງ II ຊຸນຟັດ (CuSO4) Cu(s) + 2H2SO4  CuSO4 (aq) + SO2 (g) + 2H2O(l) 64  160 32  X  X  160x32  80g 64 ຈາກ n m  N V M N0 V0 ສະນນັ້ n  80  0.5mol 160 N  n.N0  0.5x6.02x1023  3.01x1023 molecul ຂ. ຈານວນໂມນ, ມວນສານ ແລະ ບລມິ າດຂອງອາຍຊຸນຟົວດອີ ກົ ຊດິ (SO2) Cu(s) + 2H2SO4  CuSO4 (aq) + SO2 (g) + 2H2O(l) 64  64 32  X  X  64x32  32g 64 ຈາກ n m M ສະນນັ້ n  32  0.5mol 64 V  n.V0  0.5x22.4  11.2L 20. ຈາກສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ: CaCO3 + 2HCl  CaC2 + H2O + CO2 ຈ່ ງົ ຊອກຫາ: 37

- ຈານວນໂມລໂມເລກຸນຂອງແຕ່ ລະສ່ ວນປະກອບ - ມວນສານຂອງແຕ່ ລະສ່ ວນປະກອບ - ຈານວນໂມເລກຸນຂອງແຕ່ ລະສ່ ວນປະກອບ - ຈານວນໂມລອາໂຕມຂອງແຕ່ ລະສ່ ວນປະກອບ - ຈານວນ ອາໂຕມຂອງແຕ່ ລະສ່ ວນປະກອບ - ບລມິ າດຢ່ ູ STP ວທິ ແີ ກ:້ CaCO3 + 2HCl  CaC2 + H2O + CO2 ຈານວໂມເລກຸນ 12 111 ມວນສານ 100 73 111 18 44 ຈານວນໂມເລກຸນ 6.02x1023 2x6.02x1023 6.02x1023 6.02x1023 6.02x1023 ຈານວນໂມນອາໂຕມ 64 333 ຈານວນອາໂຕມ 6x6.02x1023 8x6.02x1023 3x 6.02x1023 3x6.02x1023 3x6.02x1023 ບລມິ າດຢ່ ູ (STP) - - - - 22.4 L 21. CaCO3 → ເຜາົ CaO + CO2 ວດັ ແທກບລມິ າດຂອງ CO2 ໄດ້ 11,2 ລດິ ຢ່ ູ STP ຈ່ ງົ ຊອກຫາ ມວນສານຂອງ CaCO3 ທ່ ຕີ ອ້ ງການໃຊມ້ ຈີ ກັ ກາຼ ມ? ວທິ ແີ ກ:້ CaCO3 → ເຜາົ CaO + CO2 100 g  22.4L X  11.2L X  100x11.2  50g 22.4 22 .ທາດລະລາຍອາຊດິ ຟົດສະຟຣກິ (H3PO4) 0.5 mol/dm3 ຈານວນ 100 cm3 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ກາລອີ ອມ ຮດີ ດກົ ຊດິ (KOH) 0,2 mol/dm3 ຈານວນ 100 cm3 ຈ່ ງົ ຊອກຫາ: ກ. ທາດໃດເຫອຼ , ເຫຼອຈກັ ກຼາມ ຂ. ຈານວນໂມລ ແລະ ມວນສານຂອງ ໂປຕາຊຽມຟົດສະເຟຕ (K3PO4) ຄ. ມວນສານ ແລະ ຈານວນໂມເລກຸນຂອງນາ້ ວທິ ແີ ກ:້ ກ. (H3PO4) 0.5 mol/dm3 ຈານວນ 100 cm3 = 0.05 mol ແລະ (KOH) 0,2 mol/dm3 ຈານວນ 100 cm3 = 0.02 mol ສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ H3PO4 + 3 KOH  K3PO4 + 3 H2O ເຫນັ ວ່ າ H3PO4 : 3 KOH H3PO4 : 3 KOH 38

1mol : 3mol 1mol : 3mol 0.05 mol : X mol Y mol : 0.02 mol X  0.05x3  0.15mol 1 Y  0.02x1  0.0067mol 3 KOH ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າໄປໝດົ , ສ່ ວນ H3PO4 ຍງັ ເຫຼອຢ່ ູ ປະລມິ ານຂອງ H3PO4 ທ່ ເີ ຫອຼ ແມ່ ນ: 0.05 – 0.0067 = 0.0433 mol ຈາກ n m ເຮາົ ໄດ້ m = nM = 0.0433 x 198 = 8.58 g M ຂ. ຈານວນໂມລ ແລະ ມວນສານຂອງ ໂປຕາຊຽມຟົດສະເຟຕ (K3PO4) H3PO4 + 3 KOH  K3PO4 + 3 H2O 3mol  1 mol 0.02 mol  X X  0.02x1  6.66x103mol 3 ມວນສານຂອງ K3PO4 = 6.66 x 10-3 x 212 = 1.41 g ຄ. ມວນສານ ແລະ ຈານວນໂມເລກຸນຂອງນາ້ H3PO4 + 3 KOH  K3PO4 + 3 H2O 3mol  3mol 0.02mol  X X  0.02x3  0.02mol 3 m = nM = 0.02 x 18 = 0.36 g - ຊອກຈານວນໂມເລກຸນຂອງນາ້ N = n x N0 = 0.02 x 6.02 x 1023 = 1.2 x 1022 23 . ໃນການຜະລດິ ຟີອອນ (CClF2) ທ່ ໃີ ຊເ້ ປັນນາ້ ຢາໃນຕູເ້ ຢັນ ດ່ ງັ ສະແດງຕາມສມົ ຜນົ ການຜະລດິ 3CCl4 + SbF3  3CCl2F2 + 2 SbCl3 ເມ່ ອໃຊ້ CCl4 30.8 g ປະສມົ ກບັ SbF3 17.9 g ຈະໄດຟ້ ີອອນຈກັ ກາຼ ມ. (ການດົ ມວນສານໂມເລກຸນ CCl4 = 154, SbF3 = 179, CClF2 = 121 39

ວທິ ແີ ກ:້ + ເມ່ ອໃຊ້ CCl4 30.8 g ປະສມົ ກບັ SbF3 17.9 g ຈະໄດຟ້ ີອອນຈກັ ກາຼ ມ. ຈາກ CCl4 30.5 g = 30.5  0.195mol 154 SbF3 17.9 g = 17.9  0.1mol 179 ຈາກ 3CCl4 + SbF3  3CCl2F2 + 2 SbCl3 3mol  2mol X mol  0.1mol X  3x0.1  0.15mol 2 ໝາຍຄວາມວ່ າ 3CCl4 ເຫອຼ 0.195 – 0.15 = 0.045 mol ສ່ ວນ SbF3 ຖກໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າໄປໝດົ ດ່ ງັ ນນັ້ ເຮາົ ຕອ້ ງໃຊ້ SbF3 ເພ່ ອຄານວນຫາປະລມິ ານຂອງ ທາດອ່ ນຕ່ ໄປ. ເຮາົ ຄານວນຫາ CCl2F2 ຕາມສມົ ຜນົ : 3CCl4 + SbF3  3CCl2F2 + 2 SbCl3 2mol  3 mol 24. ຈາກສມົ ຜນົ - ຈ່ ງົ ຊງັ ຊາສມົ ຜນົ ເຄມີ 0.1 mol  ymol y  0.1x3  0.15mol 2 = 0.15 mol x 121 g/mol = 18.15 g Al + O2  Al2O3 - ຖາ້ ໃຊ້ Al 2,7 g ຈະໄດຮ້ ບັ Al2O3 ຈກັ g ? - ຖາ້ ມີ O 0,16 g ຖາມວ່ າຈະໃຊ້ Al ຈກັ g? ວທິ ແີ ກ:້ ຮູ ້ - ມວນສານທ່ ໃີ ຫມ້ າຂອງ Al 2,7 g - ມວນສານຂອງ O 0,16 g - ມວນສານອາໂຕມຂອງ Al 27 g - ມວນສານອາໂຕມຂອງ O ເທ່ າົ 16 - ມວນສານໂມເລກຸນຂອງ Al2O3 ເທ່ າົ 102 40

- ຊອກຫາມວນສານທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ Al2O3 ຈກັ g ຖາ້ ໃຊ້ Al 2,7 g? - ຊອກມວນສານທ່ ໃີ ຊ້ Al ຈກັ gຖາ້ ມີ O 0,16 g? + ຊ່ ງັ ຊາສມົ ຜນົ 4Al + 3O2  2 Al2O3 + ຊອກມວນສານຂອງ Al2O3 ຈກັ g? 4Al + 3O2  2 Al2O3 108 = 204 2,7 X X  2.7x204  X  Al2O3  5.1g 108 ຖາ້ ໃຊ້ Al 2,7 g ຈະໄດຮ້ ບັ Al2O3 5.1 g ? + ຊອກມວນສານຂອງ Al ຈກັ g? 4Al + 3O2  2 Al2O3 108 = 96 X 0.16 X  108x0.16  X  Al  0.18g 96 ຖາ້ ມີ O 0,16 g ຖາມວ່ າຈະໃຊ້ Al 0.18 g 25. ປະຕກິ ລິ ຍິ າໃນການຕຽມ Cl2 ຕາມສມົ ຜນົ KMnO4 + HCl ຖາ້ ຕອ້ ງການອາຍ Cl2 ທ່ ີ STP ຈະໃຊ້ KMnO4 ຈກັ ໂມນ? ວທິ ແີ ກ:້ 2KMnO2 + 16HCl  2KCl + 2 MnCl2 + 8H2O + 5Cl2 + ຊອກຈານວນໂມນຂອງ Cl2 1mol  22.4L X  11.2 L  X  11.2x1  0.5mol 22.4 + ຊອກຈານວນໂມນຂອງ KMnO4 KMnO4 2mol  Cl2 : 5mol X  0.5mol  X  0.5x2  0.2mol 5 26. ຈາກສມົ ຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າການເຜາົ ໄໝກ້ າລອີ ອມກລຼ ດົ ຕາມສມົ ຜນົ 3KClO3(s)  2 KCl(s) + 3 O2 41

ຢ່ ູໃນເງອນໄຂມາດຖານຖາ້ ມີ KClO3 1 mol ຈະໄດຮ້ ບັ ກາສອກົ ຊແີ ຊນ 33.10 ລດິ ຈ່ ງົ ຄດິ ໄລ່ ສ່ ວນຮອ້ ຍ ຂອງຜນົ ຜະລດິ ? ວທິ ແີ ກ:້ 2KClO3(s)  2 KCl(s) + 3 O2 2 mol  67.2 L 1mol  X  X  67.2  33.6L 2 ສ່ ວນຮອ້ ຍຜນົ ຜະລດິ = ຜນົ ຜະລດິ ຕວົ ຈງິ ຜນົ ຜະລດິ ທາງທດິ ສະດີ = 33.10x100  98.5% 33.6 42

ບດົ ທີ 4 ກດົ ເກນທາງເຄມີ 1. ຈາກການທດົ ລອງພບົ ວ່ າທາດ X=2g ເຮດັ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ ທາດ Y = 3g ແລວ້ ໄດທ້ າດປະສມົ XY = 5g ການທດົ ລອງນເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນໃດ: ກ. ກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ ຂ. ກດົ ເກນອດັ ຕາສ່ ວນຄງົ ທີ ຄ. ກດົ ເກນອດັ ຕາພະຫຸຄູນ ງ. ຖກໝດົ ທຸກຂ້ ວທິ ແີ ກ:້ X + Y  XY 2g + 3g  5g ຕອບ: ກ. ກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ 2. ໂດຍໃຊກ້ ດົ ເກນທາດອາຍຂອງເກລຸຍຊກັ ແລະ ກດົ ເກນອາໂວກາໂດຣ, ຈ່ ງົ ຊອກຫາບລມິ າດຂອງອກົ ຊແີ ຊນ ທ່ ີ ຕອ້ ງການເຜາົ ໄໝສ້ ມົ ບູນກບັ ເອຕານ (C2H6) 100 cm3 ແລະ ອາຍ CO2 ແລະ H2O ເກດີ ຂນຶ້ ບລມິ າດເທ່ າົ ໃດ cm3 ຢ່ ູອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມດນັ ດຽວກນັ . ວທິ ແີ ກ:້ C2H6 + 7 O2  2CO2 + 3 H2O 2 1 cm3 100 cm3 7/2 cm3 2 cm3 3 cm3 100 cm3 350 cm3 200 cm3 300 cm3 X yZ X = 100cm3 x350cm3  350cm3 100cm3 y = 100cm3 x200cm3  200cm3 100cm3 Z = 100cm3 x300cm3  30cm3 100cm3 3. ເມ່ ອເຜາົ ຝ່ ຸ ນ Zn 10 g ປົນກບັ ຝ່ ຸ ນມາດຜນົ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ຈາກປະຕກິ ລິ ຍິ າເປັນ ZnS ໃນປະຕກິ ລິ ຍິ າຈະເຫຼອ Zn 5,92 g ຖາມວ່ າ ZnS ທ່ ໄີ ດມ້ ຈີ ກັ ກຼາມ g ວທິ ແີ ກ:້ ຖາ້ ໃນປະຕກິ ລິ ຍິ າຈະເຫຼອ Zn 5,92 g ຖາມວ່ າ ZnS ທ່ ໄີ ດມ້ ເີ ທ່ າົ ນ:ີ້ Zn + S  ZnS 10g 2g ?g ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ: ມວນສານຂອງທາດຕງັ້ ຕນົ້ = ມວນສານຂອງຜະລດິ ຕະພນັ 10 g + 2g = mZnS + 5.92g MZnS = 12 -5.92g = 6.08 g  mZnS  6.08g 43

4. ເມ່ ອນາເອາົ ທາດ A ໜກັ 3 g ມາປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ B ທ່ ມີ ຄີ ວາມໜາແໜນ້ 0,99g/cm3 ຈານວນ 10 cm3 ຈະໄດທ້ າດລະລາຍກາກບອນໜກັ 12,7 g ແລະ ມກີ າສ D ເກດີ ຂນຶ້ , ຖາ້ ກດົ ເກນນເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາ ມວນສານ ກາສ D ທ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໜກັ ຈກັ ກຼາມ? ວທິ ແີ ກ:້ A + B  C+ D 3g D=0,99g/cm3 12.7g Md? V = 10 cm3 ຊອກຫາ MB = D x V = 0,99g/cm3 x 10 cm3 = 9.9 g ຈາກສມົ ຜນົ : 3 g + 9.9 g = 12.7 + Md  mD = 12.9 g - 12.7 g = 0.2 g 5.ທາດປະສມົ ເຫກຼັ ຊຸນຟົວຊະນດິ ໜ່ ງຶ ປະກອບດວ້ ຍ Fe 65% ໂດຍນາ້ ໜກັ , ຖາ້ ໃຊເ້ ຫຼກັ ແລະ ມາດຢ່ າງລະ 10 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາ: ກ. ທາດໃດເຫອຼ ແລະ ມເີ ທ່ າົ ໃດ? ຂ. ທາດໃດເກດີ ຂນຶ້ ໃໝ່ ແລະ ມເີ ທ່ າົ ໃດ? ວທິ ແີ ກ:້ - ຖາ້ ໃຊເ້ ຫກຼັ ແລະ ມາດຢ່ າງລະ 10 g ພບົ ວ່ າມມີ າດເຫອຼ ເທ່ າົ ນ:ີ້ ຈາກກດົ ເກນອດັ ຕາສ່ ວນຄງົ ທ່ ຈີ ະໄດ້ Fe + S  FeS 65 : 35 10 : X X  10x35  5.38g 65 ກ). S ເຫອຼ 10 g – 5.38 g = 4.62 g ຂ). ເກດີ ທາດໃໝ່ FeS mFe + mS  mFeS 10g + 5.38g = 15.38g 6. Mg 0,455 g ຖກເຜາົ ໄໝກ້ ບັ ກາສ O2 2,315g ເກດີ MgO ຫຼງັ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າແລວ້ ເຫຼອ O2 2,025 g ຈ່ ງົ ຊອກຫາມວນສານຂອງ MgO ? ວທິ ແີ ກ:້ Mg + O2  MgO 0,455 g 2,315g mMgO=? 44

ຊອກ mO2 ທ່ ໃີ ຊໃ້ ນປະຕກິ ລິ ຍິ າເຫຼອ 2,315g - 2.025g = 0.290 g ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະໄດ:້ mMg + mO2 = mMgO 0,455 g + 0.290 g = 0.745 g 0.745 g = 0.745 g mMgO = 0.745 g 7.ເມ່ ອຜ່ ານກາສ H2 0,25 g ໄປຍງັ FeO ທ່ ຜີ ່ ານຄວາມຮອ້ ນປະກດົ ວ່ າໄດ້ FeO 7,25 g ໄດປ້ ່ ຽນເປັນເຫກຼັ 5,25 g ແລະ ເກດີ H2O 2,25 g ຈ່ ງົ ສະແດງວ່ າສມົ ຜນົ ການທດົ ລອງນເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານບ່ ? ວທິ ແີ ກ:້ H2 + FeO  Fe + H2O 0,25 g 7,25 g 5,25 g 2,25 g ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະໄດ:້ 0,25 g + 7,25 g = 5,25 g + 2,25 g 7.50 g = 7.50 g ເຫນັ ວ່ າການທດົ ລອງນເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ 8. Mg 7,12 g ຖກເຜາົ ກບັ Br2 1,8 g ຫງຼັ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າໄດ້ MgBr2 ເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ຊະນດິ ດຽວກນັ ໜກັ 2,07 g. ຈ່ ງົ ຊອກຫາມວນສານຂອງ Mg ທ່ ເີ ຫອຼ ຈາກປະຕກິ ລິ ຍິ າ? ວທິ ແີ ກ:້ Mg + Br2  MgBr2 7,12 g 1,8 g 2,07 g ຊອກຫາ Mg ທ່ ເີ ກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະໄດ:້ mMg + m Br2 = m MgBr2 mMg + 1,8 g = 2,07 g mMg = 2,07 g - 1,8 g = 0.27 g ຊອກ mMg ເຫຼອ 7,12 g - 0.27 g = 6.85 g  mMg ເຫຼອ = 6.85 g 9. ທາດ Mg ໜກັ 2,58 g ເມ່ ອນາໄປເຜາົ ກບັ ກາສ O2 ໜກັ 1,6 g ປະກດົ ວ່ າໄດ້ MgO ໜກັ 4 g ແລະ ມີ Mg ເຫອຼ ຢ່ ູ 0,18 g ຖາມວ່ າປະຕກິ ລິ ຍິ ານເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຫບຼ ່ ເພາະເຫດໃດ? 45

ວທິ ແີ ກ:້ 2Mg + O2  2MgO 2,58 g 1,6 g 4 g (ມີ Mg ເຫອຼ ຢ່ ູ 0,18 g) Mg ທ່ ນີ າໄປໃຊ້ 2,58 g - 0,18 g = 2,4 g ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະໄດ:້ ມວນສານຂອງທາດກ່ ອນເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ = ມວນສານຫງຼັ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າ 2Mg + O2  2MgO 2,58 g + 1,6 g = 4 g 4g= 4g ສະແດງວ່ າເປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ 10. ເມ່ ອນາເອາົ ໂຊດາທ່ ໃີ ຊຊ້ ກັ ເຄ່ ອງ ( Na2CO3) 2,86 g ມາປະຕກິ ລິ ຍິ ກບັ HCl 0,73 g ຈະໄດເ້ ກອກນິ 1,98 g ແລະ H2O 1.17 g ຖາ້ ການທດົ ລອງເປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະເກດີ CO2 ຈກັ ກາຼ ມ? ວທິ ແີ ກ:້ Na2CO3 + HCl  2NaCl + H2O + CO2 2,86 g 0,73 g 1,98 g 1.17 g mCO2 =? ອງີ ຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານຈະໄດ:້ 2,86 g + 0,73 g = 1,98 g + 1.17 g + mCO2  mCO2 = 3.59g - 3.15 g = 0.44g  mCO2 = 0.44 g 11. ນກັ ສກຶ ສາ 3 ຄນົ ປຸງແຕ່ ງ FeS ໂດຍໃຊວ້ ທິ ຕີ ່ າງກນັ ປະກດົ ວ່ າໄດຜ້ ນົ ດ່ ງັ ສະແດງໃນຕາຕະລາງລ່ ຸມນ:ີ້ ນກັ ສກຶ ສາຄນົ ທີ ໃຊ້ Fe (g) ໄດ້ FeS (g) 1 5,6 8,8 2 11,2 20,8 3 8,4 14,5 ຜນົ ການທດົ ລອງນເີ້ ປັນໄປຕາມກດົ ເກນແຫ່ ງການຮກັ ສາມວນສານຄຂໃ້ ດ? ກ. ຄນົ ທີ 1 ແລະ ຄນົ ທີ 2 ຂ. ຄນັ ທີ 2 ແລະ ຄນົ ທີ 3 ຄ. ຄນົ ທ່ ີ 1 ແລະ ຄນົ ທີ 3 46

ງ. ສະເພາະຄນົ ທ່ ີ 1 ວທິ ແີ ກ:້ Fe + S  FeS 56g 32g 88g 5.6g 3.2g 8.8g ຖາ້ ໃຊ້ Fe = 5.6g ໄດ້ FeS = 8.8g ຕອ້ ງໃຊ້ S= 8.8 g -5.6g = 3.2g ຕອບ: ງ. ສະເພາະຄນົ ທ່ ີ 1 12. ໂດຍໃຊກ້ ດົ ເກນອດັ ຕາຄງົ ທ່ ຄີ ດິ ໄລ່ . ຖາ້ ມມີ າດ 10 g ຖກນາໄປເຜາົ ຮອ້ ນກບັ ເຫກຼັ 10 g ເພ່ ອໃຫໄ້ ດເ້ ຫຼກັ ຊູນຟົວ ຖາມວ່ າເມ່ ອປະຕກິ ລິ ຍິ າສນິ້ ສຸດຈະມທີ າດໃດເຫຼອ ແລະ ເຫຼອຈກັ ໂມນ? - ມວນສານຂອງເຫກຼັ ຊູນຟົວທ່ ເີ ກບັ ໄດມ້ ຈີ ກັ ກາຼ ມ? ວທິ ແີ ກ:້ ຈາກກດົ ເກນອດັ ຕາສ່ ວນຄງົ ທ່ ີ Fe + S  FeS 56 : 32 10 : X Y: 10 X = S = 10x32  5.71g 56 Y = Fe = 10x56  17.5g 32 - S ເຫອຼ 10 g - 5.17 g = 4.29g n  4.29  0.13mol 32 - ເກດີ ທາດໃໝ່ FeS mFe + mS  mFeS 10g + 5.17g = 15.71g ມວນສານຂອງ FeS 15.71 g 13. ກາສອາມໂມຍກັ ປະກອບດວ້ ຍນໂີ ຕຣແຊນ (N) 82.2 % ໂດຍມວນສານ. ຖາ້ ຕອ້ ງການຄດິ ໄລ່ ມວນສານ ຂອງອາມໂມຍກັ ທ່ ປີ ຸງແຕ່ ງໄດຈ້ າກການໃຊນ້ ໂີ ຕຣແຊນ ແລະ ຮໂີ ດຣແຊນແນວລະ 10 g ຈະຕອ້ ງໃຊກ້ ດົ ເກນ ຫຼ ທດົ ສະດອີ ນັ ໃດ? ວທິ ແີ ກ:້ 47

3H2 + N2  2NH3 3H2 + N2  2NH3 6  28 6  28 10  X 10  X X  10x28  46.66g Y  10x6  2.14g 6 28 ຈາກຫວົ ບດົ ໃຫນ້ ໂີ ຕຣແຊນ ແລະ ຮໂີ ດຣແຊນ ແນວລະ 10 ດ່ ງັ ນນັ້ ຮໂີ ດຣແຊນຈະເຫຼອ = 10 -2.14 = 7.86 g ດ່ ງັ ນນັ້ ເຮາົ ຕອ້ ງໃຊນ້ ໂີ ຕຣແຊນເປັນຕວົ ການດົ ໃນການຄດິ ໄລ່ ຕ່ ໄປ. 3H2 + N2  2NH3 82.2 100 10  X  X  10x100  12.16g 82.2 3H2 + N2  2NH3 17.8 82.2 100 2.16 10 X  X  100x10  12.16g 82.2 ນນັ້ ຄ: 2.16 + 10 = 12.16 ເປັນໄປຕາມກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ 14. ເມ່ ອທາດ A ແລະ B ຮ່ ວມຕວົ ກນັ ເກດີ ທາດປະສມົ 2 ຊະນດິ , ຊະນດິ ທີ 1 ມີ A 40% ຈ່ ງົ ຊອກຫາສ່ ວນ ຮອ້ ຍຂອງ B ໃນທາດຊະນດິ ທີ 2 ເມ່ ອພບົ ວ່ າ: A1: A2 ທ່ ຮີ ່ ວມກບັ B ມຄີ ່ າຄງົ ທ່ ເີ ທ່ າົ ກບັ 3: 4 ວທິ ແີ ກ:້ B1 60% ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ A1 = 40% ເມ່ ອ B1 1% ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ ເມ່ ອ B2 X% ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ A1 = 40 % B2 1% ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ 60 ເມ່ ອ A2 = 100 – X% ເມ່ ອ A2 = 100  X % X  ຈະໄດ ້ 40 % : 100  X %  = 3: 4 60 X  40X  3 : 4 60(100  X ) 16 X = 1800 - 18 X % 34X = 1800 %  X = 1800 %  52.94% 34 48

ບດົ ທີ 5 ທາດລະລາຍ ແລະ ຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ຂອງທາດລະລາຍ 1. ທາດລະລາຍໜ່ ງຶ ເຊ່ ງິ ປະກອບດວ້ ຍ ກຸຼຍໂກ C6H12O6 ຈານວນ 100 g ໃນນາ້ 200 g ມຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານຕ່ ມວນສານ? ວທິ ແີ ກ:້ + ຊອກຫາຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານຕ່ ມວນສານ ອງີ ຕາມສູດ ຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນ % = ປະລມິ ານຂອງທາດຖກລະລາຍ ປະລມິ ານຂອງທາດລະລາຍ (ປະລມິ ານທາດຖກລະລາຍ + ປະລມິ ານຕວົ ລະລາຍ) ສະນນັ້ : ຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານ (%) = 100x100  33.33% 300 2. ຖາ້ ອາກາດ 1000 cm3 ມກີ າສ N2O ຈານວນ 3,30 x 10-5 cm3 ຈະມຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸ ນ້ ໂດຍມວນສານຕ່ ບລມິ າດຂອງ N2O ໃນອາກາດເທ່ າົ ໃດ? ວທິ ແີ ກ:້ + ຄວາມເຂມັ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍຕ່ ບລມິ າດ (%) = 3.30x105 x100  33x106% 1000 3. ຈ່ ງົ ຊອກຫາຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານຕ່ ໄປນ:ີ້ ກ. NaCl 50 g ໃນນາ້ 200 g ວທິ ແີ ກ:້ NaCl 50 g ໃນນາ້ 200 g  % ໂດຍມວນສານ = 50x100  20% 250 ຂ. ອາຊດິ ອາເຊຕກິ 0,4 mol ໃນນາ້ 3,0 mol ວທິ ແີ ກ:້ ປ່ ຽນຂມ້ ູນໃຫເ້ ປັນມວນສານໂດຍນາໃຊສ້ ູດ n  m  m  nM M ມວນສານຂອງ CH3COOH = 0.4 x 60 = 24 g ມວນສານຂອງ H2O = 3.0 x 18 = 54 g  ຄວາມເຂມັ້ ຂຸ ນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານ (%) ຂອງ CH3COOH ຄານວນໄດຈ້ າກ % ຂອງ CH3COOH = 24x100  30.76% 78 4. ຈ່ ງົ ຊອກຫາຄວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ເປັນສ່ ວນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານຕ່ ບລມິ າດຕ່ ໄປນ:ີ້ ວທິ ແີ ກ:້ ໃນທາດລະລາຍ 0,650 dm3 = 0.1 x 58.5 = 5.85g ກ. NaCl 0.1 mol % ມວນສານຕ່ ບລມິ າດຂອງNaCl = 5.85x100  9% 0.650 ຂ. HCl 0,015 mol ໃນທາດລະລາຍ 10 cm3 = 0.01 x 36.5 = 0.0365 g 49

% ມວນສານຕ່ ບລມິ າດຂອງ HCl = 0.0365x100  0.365% 10 ຄ. C6H12O6 400 g ໃນທາດລະລາຍ 800 cm3 % ມວນສານຕ່ ບລມິ າດຂອງ C6H12O6 = 400 x100  50% 800 ງ. Na2CO3 53g ໃນທາດລະລາຍ 1 dm3 % ມວນສານຕ່ ບລມິ າດຂອງ Na2CO3 = 53x100  5.3% 1000 5. ຈະຕອ້ ງການນາ້ ຈກັ ກໂິ ລກາຼ ມ ເພ່ ອລະລາຍ NaCl 234 g ໃຫໄ້ ດທ້ າດລະລາຍທ່ ມີ ຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ 0,25 mol/Kg? ວທິ ແີ ກ:້ + ເພ່ ອລະລາຍ NaCl 234 g ໃຫໄ້ ດທ້ າດລະລາຍທ່ ມີ ຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ 0,25 mol/Kg ຈະຕອ້ ງການນາ້ ເທ່ າົ ນກີ້ ໂິ ລ ກຼາມ ຈານວນໂມນຂອງ NaCl 234 g = 243  4mol 58.5 ທາດລະລາຍທ່ ມີ ຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ 0.25 mol/Kg ມຄີ ວາມໝາຍວ່ າ: ທາດຖກລະລາຍ NaCl 0.25 ມນີ າ້ 1 Kg ດ່ ງັ ນນັ້ ຖາ້ ມີ NaCl 4 mol ຕອ້ ງໃຊນ້ າ້ ແມ່ ນ X X  4x1  16kg 0.25 6. ທາດລະລາຍ NaCl ເຂມັ້ ຂຸນ້ 10 % ໂດຍມວນສານຕ່ ມວນສານ ຈະມຄີ ວາມເຂມັ້ ຂຸນ້ ຈກັ ໂມລຕ່ ກໂິ ລກຼາມ ວທິ ແີ ກ:້ NaCl 58.5 g/mol  100 % X  10% X  10x58.5  5.85g / mol 100 ຮູ ້ ວ່ າ 1 kg  1000 g X  5.85g/mol X  5.85x1  0.0058Kg / mol 1000 50