ຫຼັກ​ເຄ​ມີ​ທົ່ວ​ໄປ​ເຫຼັ້ມ2ສະ​ບັບ​ສົມ​ບູນ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ErO ຂອງເຄົ່ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ (ແຄໂທດ) ລບດວ້ັຼ ຍ ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳ້ຼັ ຍ (ແອໂນດ) ຫ ໃຫເຼ້ັ ອຳ ErO ຂອງ ເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ (ແຄໂທດ) ລວມກບັຼ ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳຼ້ັ ຍ (ແອໂນດ). EO = ( ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ) - ( ErO ຂອງເຄົ່ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳຼັ້ ຍ) cell = +0.80 - 0.34 = + 0.46 V ເຊລລ໌ Pt Sn2 (1M ), Sn4 (1M ) Fe2 (1M ), Fe3 (1M ) Pt ມຄີ ວຳມແຮງຄດິ ໄລົ່ ໄດດຼ້ັ ົ່ ງັຼ ນ:ີັຼ້ EO = ( ErO ຂອງເຄົ່ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ) - ( ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳຼັ້ ຍ) cell = +0.7 - 0.15 = + 0.62 V ເມົ່ ອຄ່ົ ຳ EO ເປັຼນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຈະເກດີ ຂນຶ້ັຼ ດ່ົ ງັຼ ທົ່ ຂີ ຽນຕຳມສມຜນຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລ໌ (ຄປະຕກິ ລິ ິ cell ຍຳ ດຳເນນີ ຈຳກຊຳັ້ຼ ຍໄປຂວຳ) ເຊ່ົ ນັຼ : Zn + Cu2+  Zn2+ + Cu EO = +1.10 V cell Cu + 2Ag+  Cu2+ + 2Ag EO = +0,46 V cell ຖຳ້ັຼ ຫຳກຄ່ົ ຳ EO ເປັຼນ – ສະແດງວົ່ ຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເປຼັນໄປບົ່ ໄດຕ້ັຼ ຳມທ່ົ ຂີ ຽນໃນສມຜນນນັຼ້ັຼ ຕວຢົ່ ຳງເຊົ່ ນຼັ : cell Br2 + 2e-  2Br- ErO = + 1.07 V (34) Cl2 + 2e-  2Cl- ErO = + 1.36 V (35) ເອຳສມຜນ (35) - (34) Br2 + 2Cl-  2Br- + Cl2 EO = -0.29 V (36) ຄຳນວນໄດຄ້ັຼ ົ່ ຳ EO ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (36) ມເີ ຄົ່ ອງໝຳຍເປຼັນ - ສະແດງວ່ົ ຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (36) ເປັຼນໄປບ່ົ ໄດັຼ້ Br2 ບ່ົ ສຳມຳດອອກຊໄີ ດສ໌ Cl- ໃຫເ້ັຼ ປັຼນ Cl ແຕ່ົ ຖຳ້ັຼ ເອຳສມຜນ (35) – (34) ຈະໄດປຼ້ັ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳ EO = +0.29 V Cl2 + 2Br-  2Cl- + Br2 (36) ຄົ່ ຳ EO ມເີ ຄ່ົ ອງໝຳຍ + ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເປັຼນໄປໄດຄຼ້ັ Cl2 ສຳມຳດອອກຊໄີ ດສ໌ Br- ໃຫເັຼ້ ປັຼນ Br2 ດວັຼ້ ຍເຫດນກີຼັ້ ຳນປຼັບເຄົ່ ອງໝຳຍຂອງ EO ດວັຼ້ ຍກຳນຄຳນວນເພົ່ ອໃຫັຼ້ EO ມເີ ຄົ່ ອງໝຳຍເປຼັນ+ ແລະ cell cell ໃຫສ້ັຼ ມຜນຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລບ໌ ່ົ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງຮົ່ ວມດວ້ັຼ ຍ ເຮດຼັ ໃຫເຼ້ັ ຮຳບອກໄດວຼ້ັ ່ົ ຳເຄົ່ ງິ ເຊລລໃ໌ ດຄວນຈະ ເປຼັນແອໂນດຂອງເຊລລ໌ ເຊົ່ ນັຼ : ຖຳຼັ້ ເຮຳຮູແ້ັຼ ຕ່ົ ພຽງແຮງຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ມຳດຕະຖຳນຂອງເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທງຼັ ສອງ Zn2+ + 2e-  Zn ErO = -0.76 V (37) Cu2+ + 2e-  Cu ErO = + 0.34 V (38) ໃນກຳນລວມເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທງັຼ ສອງເຂຳັ້ຼ ນຳກນັຼ ເຮຳຈຳເປັຼນຕອ້ັຼ ງເອຳເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ຣິ ຢິ ຳ (38) - (37) ບົ່ ແມ່ົ ນເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (37) – (38) ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລຈ໌ ະເປັຼນ Zn + Cu2+  Zn2+ + Cu ຊ່ົ ງຶ ສະແດງ ວົ່ ຳເກດີ ອອກຊເີ ດຊນຼັ ຂນຶ້ຼັ ກບຼັ ສງຼັ ກະສີ ແລະ ເກດີ ຣດີ ກັຼ ຊນຼັ ຂນຶ້ຼັ ກບັຼ ອອີ ງທອງແດງ ບ່ົ ແມ່ົ ນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Cu + Zn2+  Cu2+ + Zn ຊົ່ ງຶ ເປັຼນໄປບົ່ ໄດທ້ັຼ ົ່ ຈີ ະເຮດຼັ ໃຫຼ້ັ EO ມເີ ຄົ່ ອງໝຳຍລບ ຫ ເຮດຼັ ໄດອັຼ້ ກີ ຢົ່ ຳງໜົ່ ງຶ ຄປີັ້ນຼ ເຄ່ົ ງິ cell ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (37) ໃຫເຼ້ັ ປັຼນອອກຊເີ ດຊນັຼ Zn  Zn2+ + 2e- ErO = +0.76 V ແລວຼັ້ ບວກເຂຳັຼ້ ກບັຼ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (38) ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ກຈະໄດັ້ຼ EO ເປັຼນ + ແລະ ເຫນຼັ ໄດຊັຼ້ ດຼັ ເຈນວົ່ ຳເກດີ ອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂນຶັຼ້ ກບັຼ ສງັຼ cell ກະສີ ດ່ົ ງັຼ ນນັຼຼັ້ , ຈ່ົ ງຶ ສະຫຸບໄດວຼ້ັ ່ົ ຳເຄົ່ ງິ ເຊລລ໌ Zn Zn2 ເປັຼນແອໂນດ ແລະ ເຄົ່ ງິ ເຊລລ໌ Cu Cu2 ເປັຼນແຄໂທດ ເມ່ົ ອ ຂຽນແບບຫຍຂັຼ້ ຽນໄວທຼັ້ ຳງຊຳຼັ້ ຍ ແລະ ທຳງຂວຳຕຳມລຳດບຼັ . Zn Zn2 (1M ) Cu2 (1M ) Cu ແອໂນດ ແຄໂທດ 101 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 EO = ErO ຂອງເຄົ່ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ (ແຄໂທດ) - ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳັຼ້ ຍ (ແອໂນດ) cell ຫ = ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຂວຳ (ແຄໂທດ) + E0O ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ຳງຊຳຼັ້ ຍ (ແອໂນດ) ໃນຕວຢ່ົ ຳງຕ່ົ ໄປນໃີຼ້ັ ຊຄ້ຼັ ່ົ ຳແຮງຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ມຳດຕະຖຳນຈຳກຕຳຕະລຳງ 1 ຕວຢ່ົ ຳງ 1 ຈ່ົ ງຊອກຫຳແຮງຂອງເຊລລສ໌ ງຼັ ກະສ-ີ ເງນິ ວທິ ແີ ກ:ຼັ້ ErO ຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລເ໌ ປັຼນດ່ົ ງຼັ ນີ້ັຼ Zn2+ + 2e-  Zn ErO = - 0.76 V (1) 2Ag+ + 2e-  2Ag (2) Zn + Ag+  Zn2+ + 2Ag+ ErO = + 0.80V (1) – (2) EO = +1.56 V cell ແຮງຂອງເຊລລ໌ = +1.56 V ຕວຢົ່ ຳງ 2 ຖຳຼັ້ ຈົ່ ມຸ ແທົ່ ງເຫກຼັ ລງໃນທຳດລະລຳຍ 1 M AgNO3 ຈົ່ ງສະແດງວົ່ ຳກຳນຄຳນວນວົ່ ຳຈະໄດໂຼັ້ ລພະເງນິ ມຳ ເກຳະທ່ົ ແີ ທົ່ ງເຫກຼັ ຫ ບົ່ ວທິ ແີ ກ:ຼັ້ Fe2+ + 2e-  Fe EO = - 0.44 V (1) 2Ag+ + 2e-  2Ag EO = + 0.80 V (2) ຖຳຼ້ັ ຈະລວມເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທງຼັ ສອງເຂຳ້ຼັ ນຳກນຼັ ໂດຍໃຫ້ັຼ EO ລວມມເີ ຄ່ົ ອງໝຳຍ + ຕອຼັ້ ງເອຳເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ິ ຍຳ (2) ລບໃຫຼ້ັ (1) ຊົ່ ງຶ ຈະໄດປັ້ຼ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳລວມດ່ົ ງຼັ ນ:ີັ້ຼ (2) - (1) Fe + 2 Ag+  Fe2+ + 2 Ag EO = +1.24 V ຕຳມປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ໄີ ດສັຼ້ ະແດງວ່ົ ຳເມົ່ ອໃສ່ົ ແທ່ົ ງເຫກຼັ ໃນທຳດລະລຳຍຂອງ Ag+ ຈະໄດໂ້ັຼ ລຫະເງນິ ມຳເກຳະທ່ົ ີ ແທ່ົ ງເຫກັຼ ໄດ.ັຼ້ XV. ສມຜນເນນີ ສຕ໌ ແຕົ່ ລະເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຄວນມດີ ຸນດ່ົ ຽງເຊ່ົ ນຼັ : Zn2+ + 2e-  Zn (s) EO = + 0.76 V ມດີ ຸນດົ່ ຽງລະຫວົ່ ຳງຄວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງອອີ ງມຜີ ນກົ່ ຽວໂຢງກບັຼ ຄວຳມແຮງດວ້ັຼ ຍ ຖຳ້ັຼ ຄວຳມເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Zn2+ ໃນ ສຳນລະສຳຍສດລງ ສມດຸນຈະເລ່ົ ອນໄປທຳງຊຳ້ັຼ ຍ ຫລກລ່ົ ຳວອກີ ຢົ່ ຳງໜົ່ ງຶ ວົ່ ຳປະຕກິ ຣິ ຢິ ຳໄປທຳງຂວຳໄດຍ້ັຼ ຳກຂນຶັຼ້ ສກຼັ ຢ໌ກອງຄຣ່ົ ງຶ ປະຕກິ ຣິ ຢິ ຳນນີ້ຼັ ຕລງ ແຕ່ົ ຖຳຼັ້ ຫຳກຄວຳມເຂມັ້ຼ ຂນັ້ຼ ຂອງ Zn ເພົ່ ມີ ຂນຶ້ຼັ ສມດຸດເລົ່ ອນໄປທຳງຂວຳ ສກັຼ ຢ໌ກ ອງຄຣ່ົ ງຶ ປະຕກິ ຣິ ຢິ ຳມຄີ ົ່ ຳສູງຂນຶ້ັຼ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Fe3+ + e-  Fe2+ (s) EO = + 0.77 V ຖຳຼ້ັ ຫຸດຄວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Fe2+ ຫ ເພ່ົ ມີ ຄວຳມເຂມຼັັຼ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ Fe3+ ດຸນດົ່ ຽງຈະເລົ່ ອນໄປທຳງຂວຳ ແຮງ ຂອງເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳມຄີ ົ່ ຳສູງຂນຶັຼ້ ແຕົ່ ຖຳຼັ້ ຫຸດຄວຳມເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Fe3+ ຫ ເພ່ົ ມີ ຄວຳມເຂມັຼຼ້ັ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງ Fe2+ ດຸນດ່ົ ຽງ ຈະເລົ່ ອນໄປທຳງຊຳ້ັຼ ຍຄວຳມແຮງຫຸດລງ. ເຮຳເວຳ້ຼັ ໄດວັຼ້ ົ່ ຳເມົ່ ອຄວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງອອີ ງທ່ົ ກີ ່ົ ຽວຂອ້ັຼ ງນຳປ່ົ ຽນແປງໄປ ຄ່ົ ຳແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ປ່ົ ຽນໄປດວຼ້ັ ຍ ຕຳມທກີ ຳໜດໄວສັ້ຼ ຳລບຼັ ແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳັຼ້ ມຳດຕະຖຳນ (E0) ຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງອອີ ງເທົ່ ຳກບັຼ 1 M ຖຳຼັ້ ຄວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງອອີ ງບົ່ ແມ່ົ ນ 1 M ແຮງຂວ້ຼັ ໄຟຟຳຼ້ັ ນນຼັຼ້ັ ບົ່ ແມົ່ ນແຮງຂວ້ັຼ ໄຟຟຳຼັ້ ມຳດຕະຖຳນ. ຢ່ົ ຳງໃດກຕຳມເຖງິ ແມ່ົ ນວົ່ ຳຄວຳມ ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງອອີ ງປ່ົ ຽນໄປຈຳກ 1 M ເຮຳກຍງັຼ ຄຳນວນຊອກຫຳແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ໄດ.້ັຼ ເນົ່ ອງຈຳກ G  G0  RT ln [ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] (39) [ຕວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] 102 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 [ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] G  G0  2.303RT log [ຕວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] G  nFE ແລະ G0  nFE E  E0  2.303 RT log [ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] (40) nF [ຕວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] ສມຜນ (40) ເອນີຼັ້ ວົ່ ຳສມຜນເນນີ ສຕ໌ ຊົ່ ງຶ ເຮຳສຳມຳດນຳມຳໃຊຄັຼ້ ຳນວນຊອກຫຳຄ່ົ ຳແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ຼັ ໄດຄຼ້ັ ່ົ ຳຕົ່ ຳງໆໃນສມ ຜນຂອງເນນີ ສຕ໌ E = ແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ຼັ E0 = ແຮງຂວ້ຼັ ໄຟຟຳ້ຼັ ມຳດຕະຖຳນ 2.303 = ຄ່ົ ຳຄງທ່ົ ສີ ຳລບັຼ ປ່ົ ຽນລກຳຣກິ ທຳມະຊຳດເປັຼນ log10 R = ຄົ່ ຳຄງທົ່ ຂີ ອງກຳສ = 8.314 ຈລູ /ແກນວນິ T = ອຸນຫະພູມ (ແກນວນິ ) n = ຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງທ່ົ ຮີ ່ົ ວມໃນເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ F = ຟຳຣຳເດຍ = 96500 (ຄູລອມບ)໌ ສະເພຳະ 2.303RT ເປັຼນຄົ່ ຳຄງທົ່ ສີ ຳລບັຼ ທຸກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ F ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມ 250C 2.303RT = 0. 059 F E  E0  0.059 log [ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] (41) n [ຕວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ] ສຳລບຼັ ຣດີ ກຼັ ຊນຼັ , ຕວອອກຊໄິ ດສ໌ + ne  ຕວຣດີ ວິ ຊ໌ Er  Ero  0.059 log [ຕວຣດີ ວິ ຊ]໌ (42) ສ່ົ ວນອອກຊເີ ດຊນັຼ n [ຕວອອກຊໄີ ດສ]໌ + ne ຕວຣດີ ວິ ຊ໌  ຕວອອກຊໄີ ດສ໌ E0  E0o  0.059 log [ຕວອອກຊໄີ ດສ]໌ (43) n [ຕວຣດີ ວິ ຊ]໌ ເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Zn2+ + 2e-  Zn(s) ຊົ່ ງຶ ຄວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງທຳດແຂງ [Zn(s)] ເປັຼນຄ່ົ ຳຄງທົ່ ີ Er  Ero  0.059 log [ 1 ] 2 Zn2  Ero  0.059 log[Zn2 ] 2 ແລະ ເມ່ົ ອ [Zn2+] = 1 M log (1) = 0 103 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 Er  Ero ຈະເຫນຼັ ໄດວຼັ້ ົ່ ຳແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳຼ້ັ ເມົ່ ອຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸນັ້ຼ ຂອງອອີ ງເປັຼນ 2 M ກຄແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳຼັ້ ມຳດຕະຖຳນ ຖຳັ້ຼ [Zn2+] = 0.1 M ຄວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ Zn2+ ຫຸດລງໄປ 10 ເທົ່ ຳ Er  Ero  0.059 log( 0.1) 2 =  0.76  0.059  0.79 V 2 ແຮງຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ຫຸດລງຈຳກ - 0.75 V ໃນພຳວະມຳດຕະຖຳນ ເປັຼນ – 0.79 V ເມ່ົ ອຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນຼ້ັ ຂອງ Zn2+ ຫຸດ ລງ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Fe3++ e-  Fe2+ ທົ່ ພີ ຳວະມຳດຕະຖຳນ [Fe2+] = [Fe] - 1 M. E-40.77 v ຖຳັ້ຼ ຄວຳມເຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນັ້ຼ ຂອງ Fe2+ ເປັຼນ 0.1 M ແລະ ຄວຳມເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນຼ້ັ ຂອງ Fe3+ ເປຼັນ 1 M ຄຳນວນຫຳແຮງຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ໄດດັຼ້ ່ົ ງັຼ ນ:ີ້ຼັ Er  Ero  0.059 log [Fe2 ] 1 [Fe3 ] =  0.77  0.059 log (0.1) (1) = + 0.77 + 0.059 = + 0.83 V ແຮງຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ເພົ່ ມີ ຈຳກ + 0.77 V ໃນພຳວະມຳດຕະຖຳນ ເປັຼນ + 0.83 V ຖຳ້ຼັ ເຮຳພຈິ ຳລະນຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຂອງເຊລລ໌ ເຊົ່ ນຼັ : ເຊລລສ໌ ງຼັ ກະສີ - ທອງແດງ Zn + Cu2+  Zn2+ + Cu E0  1.10V cell ຊ່ົ ງຶ ມີ Zn ເປຼັນແອໂນດ ແລະ Cu ເປັຼນແຄໂທດ ເມ່ົ ອຄວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນຼ້ັ ຂອງ Zn2+ ໃນທຳດລະລຳຍຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລແ໌ ອໂນດ ເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ຼັ ຫ ຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ Cu2+ ໃນທຳດລະລຳຍຂອງເຄ່ົ ງິ ເຊລລແ໌ ຄໂທດຫຸດລງ ດຸນດົ່ ຽງເ ລ່ົ ອນໄປທຳງຊຳ້ຼັ ຍຂດັຼ ກບຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລ໌ ເຮດຼັ ໃຫແັຼ້ ຮງຂອງເຊລລຫ໌ ຸດລງ ຈະເຫນັຼ ໄດວັຼ້ ່ົ ຳເມ່ົ ອໃຊເຼັ້ ຊລລໄ໌ ປ ແຮງຂອງ ເຊລລຫ໌ ຸດລງ ເພຳະຄວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນ້ຼັ ຂອງ Zn2+ ເພ່ົ ມີ ຂນຶຼັ້ ແລະ ຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Cu2+ ຫຸດລງເຮດຼັ ໃຫ ັຼ້ ດຸນດົ່ ຽງເລົ່ ອນ ໄປທຳງຊຳຼັ້ ຍ. ສມມຸດໃຫປຼ້ັ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລເ໌ ປັຼນ aA + bB  cC + dD ໃຊສ້ັຼ ມຜນເນນີ ສຕຄ໌ ຳນວນຊອກຫຳແຮງ ຫ ແຮງເຄ່ົ ອນໄຟຟຳ້ຼັ ຂອງເຊລລທ໌ ່ົ ຄີ ວຳມເຂມຼັ້ັຼ ຂຸນັຼ້ ໃດໆດົ່ ງັຼ ນ:ີ້ຼັ E  E0  0.059 log [C ]c [ D]d (44) cell n [ A]a[B]b ກ. ເປຼັນຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງທົ່ ຖີ ົ່ ຳຍໂອນໃຫແຼັ້ ກົ່ ກນຼັ ໃນສມຜນທົ່ ດີ ຸນດ່ົ ຽງແລວັ້ຼ ຖຳຼັ້ ທຳດທ່ົ ຮີ ົ່ ວມໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເປັຼນທຳດແຂງ ຫ ທຳດແຫວ ຫ ເປຼັນກຳສທ່ົ ມີ ຄີ ວຳມດນຼັ 1 ບນັຼ ຍຳກຳດ ຈະ ບົ່ ປຳກດຄົ່ ຳຄວຳມເຂມັຼຼ້ັ ຂຸນຼັ້ ໃນພຈນສ໌ ຸດທຳັ້ຼ ຍ (ພຈນ໌ log) ຂອງສມຜນ (44) ເຊລລສ໌ ງັຼ ກະສີ ທອງແດງ ຊ່ົ ງຶ ມຄີ ວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Zn2+ = 1 M ແລະ ຄວຳມເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງ Cu2+ = 0.1 M ຈະມແີ ຮງດ່ົ ງັຼ ນ:ີຼັ້ E  E0  0.059 log [Zn2 ] cell n [Cu 2 ] = 1.10  0.059 log (1.0) 2 (0.1) 104 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 = 1.10  0.03  1.07 V ສຳລບຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລ໌ MnO4  5Fe2  8H  Mn2  5Fe3 4H2O ຊ່ົ ງຶ ມເີ ຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳດ່ົ ງຼັ ນີຼັ້ Fe2+  Fe3+ E0 = -0.77 V MnO4  8H   5e Mn2  5Fe3 4H2O E0 = + 1.51 V ໃນກລະນນີ ີ້ຼັ n = 5 E  E0  0.059 log [Mn2 ][Fe3 ]5  ]8 5 [MnO4 ][Fe2 ][H ນອກຈຳກນນຼັ້ັຼ ເຮຳອຳດຄຳນວນຄ່ົ ຳຄງທົ່ ດີ ຸນດົ່ ຽງ (Ke) ຈຳກແຮງຂອງເຊລລໄ໌ ດ້ັຼ ເນ່ົ ອງຈຳກທົ່ ພີ ຳວະດຸນດ່ົ ຽງ ລະບບບົ່ ເຮດຼັ ວຽກ ແຮງໄຟຟຳ້ຼັ ຫ ແຮງເຄ່ົ ອນໄຟຟຳຼັ້ ຂອງເຊລລ໌ (E) ມຄີ ົ່ ຳເທົ່ ຳກບັຼ 0. ດົ່ ງັຼ ນນັຼຼ້ັ 0  E0  0.059 log Ke n E0  0.059 log Ke n ຫ log Ke  nE0 0.059 ຕວຢ່ົ ຳງ 1 ຈົ່ ງຄຳນວນຊອກຫຳແຮງເຄ່ົ ອນໄຟຟຳ້ັຼ ຂອງເຊລລ໌ Cu Cu2 (1M ) Ag (0.2M ) Ag ທົ່ ີ 25°C ວທິ ແີ ກ:ຼ້ັ ອຳດເຮດຼັ ໄດຼ້ັ 2 ວທິ ດີ ົ່ ງຼັ ນ:ີຼັ້ E0 = + 0.34 V 1). ແອໂນດ Cu2+ + 2e-  Cu ແຄໂທດ Ag+ + e-  Ag E0 = + 0.80 V E0 = 0.80 - 0.34 = +0.46 cell ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄ່ົ ງິ ເຊລລ໌ Cu + Ag+  Cu2+ + 2Ag n= 2 Ecell  E0  0.059 log [Cu 2 ] cell n [ Ag  ]2  0.46  0.059 log (0.1) n (0.2)2 = + 0.46 – 0.03 log(2.5) = + 0.46 - (0.03x0.4) = + 0.46 – 0.012 = + 0.488 V ແຮງເຄ່ົ ອນໄຟຟຳັ້ຼ ຂອງເຊລລ໌ = + 0.448 V 2). ຄຳນວນແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ຂອງແຕົ່ ລະເຄ່ົ ງິ ເຊລລ໌ ແລວຼ້ັ ເອຳມຳລວມກນຼັ ແອໂນດ E  E 0  0.059 log 1 n [Cu 2 ]  0.34  0.059 log(0.1) n = + 0.34 – 0.03 = + 0.31 V ແຄໂນດ E  E 0  0.059 log 1 n Ag [  ]  0.80  0.059 log( 0.2) = + 0.80 – (0.06x7) 105 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 = + 0.80 – 0.042= + 0.758 V E0 = + 0.758 – 0.31 = +0.448 V cell ຕວຢົ່ ຳງ 2 ຈົ່ ງຊອກຫຳຄ່ົ ຳຄງທ່ົ ດີ ຸນດົ່ ຽງຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Zn + Cu2+  Zn2+ + Cu ທ່ົ ີ 250 C ວທິ ແີ ກ:ຼັ້ Zn  Zn2+ + 2e- E0 = + 0.76 V Cu2+ + 2e-  Cu E0 = + 0.34 V Zn + Cu2+  Zn2+ + Cu E0 = + 1.10 V ທ່ົ ດີ ຸນດ່ົ ຽງ E0  0.059 log K n 1.10  0.059 log K 2 log K  2x1.1  37.3 0.059 K = 1037.3 = 2 x 1037 XVI. ເຊລລຄ໌ ວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນຼ້ັ ເນົ່ ອງຈຳກຄວຳມເຂມຼັຼ້ັ ຂຸນ້ັຼ ຂອງອອີ ງໃນທຳດລະລຳຍມອີ ດິ ທພິ ນຕົ່ ແຮງເຄ່ົ ອນໄຟຟຳຼັ້ ຂອງເຊລລເ໌ ປຼັນຢົ່ ຳງຫຳຍ ເຮຳຈ່ົ ງຶ ອຳດສຳຼ້ັ ງເຊລລຂ໌ ນຶຼ້ັ ໂດຍໃຊໂຼັ້ ລຫະຊະນດິ ໜົ່ ງຶ ຈົ່ ມຸ ລງໃນທຳດລະລຳຍເຈອຈຳງຂອງເກອຂອງໂລຫະນນັຼ້ັຼ ເປຼັນ ເຄົ່ ງິ ເຊລລອ໌ ນຼັ ໜົ່ ງຶ . ສ່ົ ວນເຄົ່ ງິ ເຊລລອ໌ ກີ ອນຼັ ໜ່ົ ງຶ ໃຊໂ້ຼັ ລຫະຊະນດິ ດຽວກນຼັ ຈ່ົ ມຸ ໃນທຳດລະລຳຍເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງເກອຂອງ ໂລຫະນນັຼັ້ຼ ເຄ່ົ ງິ ເຊລລທ໌ ງຼັ ສອງຕ່ົ ຳງກນັຼ ແຕົ່ ພຽງຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸນ້ຼັ ຂອງທຳດລະລຳຍ ຖຳ້ັຼ ໂລຫະນນັຼັ້ຼ ເປຼັນທອງແດງເຊລລກ໌ ຈະເປັຼນດ່ົ ງຼັ ນ:ີຼັ້ Cu| Cu2+ (ເຈອຈຳງ) || Cu2+ (ເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນັຼ້ ) | Cu ກຳນຈດຼັ ເຊລລທ໌ ຳນອງນໃີ້ຼັ ຫກຼັ້ ະແສໄຟຟຳຼັ້ ຄກນັຼ ກບັຼ ເຊລລຕ໌ ່ົ ຳງໆ ທົ່ ີເວຳັ້ຼ ມຳຕງັຼ້ັຼ ແຕົ່ ຕນັຼ້ ເຊລລແ໌ ກລແວນກິ ເຊ່ົ ນຼັ ນີັຼ້ ເອນີ້ຼັ ວົ່ ຳ: ເຊລລຄ໌ ວຳມເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນັຼ້ ທງັຼ ນເີ້ັຼ ພຳະຄວຳມຕ່ົ ຳງແຮງລະຫວົ່ ຳງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳັ້ຼ ທງັຼ ສອງເນ່ົ ອງມຳຈຳກຄວຳມ ແຕກຕ່ົ ຳງ ລະຫວ່ົ ຳງຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງອີອງໃນທຳດລະລຳຍ ຂວັ້ຼ ໄຟຟ້ຳັຼ ທົ່ ສີ ຳຜດັຼ ກບັຼ ທຳດລະລຳຍທົ່ ີເຈອຈຳງກວ່ົ ຳ ເປັຼນແອໂນດເອເລກຼັ ຕຣງໄຫໄປຢຼັງຂວ້ຼັ ໄຟຟຳຼ້ັ ທົ່ ສີ ຳຜດຼັ ກບັຼ ທຳດລະລຳຍເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນັຼ້ ກວົ່ ຳ. ແຮງເຄົ່ ອນໄຟຟຳຼັ້ ຂອງເຊລລຄ໌ ວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ຼັ Cd| Cd2+ (0.01M) || Cd2+ (0.1M) | Cd ຄຳນວນໄດດຼັ້ ່ົ ງຼັ ນ:ີັ້ຼ ທົ່ ແີ ອໂນດ Cd  Cd2+(0.001) + 2e- ທົ່ ແີ ຄໂທດ Cd2+(0.1) + 2e-  Cd ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງເຊລລ໌ Cd2+(0.1)  Cd2+(0.001) E0 =0V cell ແຮງເຄົ່ ອນໄຟຟຳ້ຼັ ຂອງເຊລລ໌ E   0.059 log (0.01) 2 (0.1) = -0.03log (0.1) = + 0.03 V XVII. ກຳນວດັຼ ຄວຳມເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງອອີ ງຮໂີ ດຣແຊນໃນທຳດລະລຳຍ ຄວຳມຮູເ້ັຼ ລົ່ ອງເຊລລຄ໌ ວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸນ້ັຼ ໄດນັຼ້ ຳມຳໃຊເຼ້ັ ປຼັນປະໂຫຍດຫຳຍກົ່ ຽວກບັຼ ກຳນວດັຼ ຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ ອອີ ງຮໂີ ດຣແຊນ (ໄຮໂດຣນຽມໄອອອນ) ຫ pH ຂອງທຳດລະລຳຍຕຳມທົ່ ກີ ຳໜດໄວັຼ້ ຂວັຼ້ ໄຟຟຳັຼ້ ຮໂີ ດຣແຊນ ມຳດຕະຖຳນ E0 = 0 V ຄວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ຼັ ຂອງອອີ ງຮໂີ ດຣແຊນ = 1 M ແຮງຂອງຂວ້ັຼ ໄຟຟຳ້ັຼ ຮໂີ ດຣແຊນປົ່ ຽນໄປ ເມ່ົ ອຄວຳມເຂມຼັັ້ຼ ຂຸນັຼ້ ຂອງອອີ ງຮໂີ ດຣແຊນປົ່ ຽນ. 106 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັັຼ້ 2 2 H+ + 2e-  H2 E0 = 0 V E = E0  0.059 log [ 1 ]2 n H E = 0  0.059 log[ H  ]2 n = 0.059 log[ H  ] ເນ່ົ ອງຈຳກ pH = - log [H+] ດົ່ ງຼັ ນນັຼຼ້ັ E = - 0.059 pH (45) ຖຳ້ຼັ ເອຳຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ຮໂີ ດຣແຊນໃສ່ົ ລງໃນທຳດລະລຳຍຂອງ H+ ເມົ່ ອຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ H+ ຫ pH ປົ່ ຽນ ແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳ້ຼັ ປົ່ ຽນໄປດວັຼ້ ຍ ແຕ່ົ ເນ່ົ ອງຈຳກເຮຳບົ່ ສຳມຳດວດັຼ ແຮງຂອງຂວຼັ້ ໄຟຟັຳຼ້ ຮໂີ ດຣແຊນນນັຼັ້ຼ ໄດຕຼ້ັ ຳມລຳພງັຼ ຈ່ົ ງຶ ຕອ້ັຼ ງເອຳຂວຼັ້ ໄຟຟຳ້ັຼ ຮໂີ ດຣແຊນນນັຼຼ້ັ ໄປຕົ່ ເຂຳັຼ້ ຄົ່ ູກບັຼ ຂວ້ຼັ ໄຟຟຳຼ້ັ ອກີ ອນັຼ ໜົ່ ງຶ ຊ່ົ ງຶ ຮູຄຼ້ັ ່ົ ຳແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳັ້ຼ ແນ່ົ ນອນແລວັ້ຼ ເອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ: ຂວັຼ້ ໄຟຟຳັ້ຼ ອຳັ້ຼ ງອງີ ສົ່ ວນຫຳຍໃຊຂັຼ້ ວັ້ຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ຄຳໂລເມລເປັຼນຂວຼ້ັ ໄຟຟຳຼັ້ ອຳັຼ້ ງອງີ ນ.ີັ້ຼ ຂວ້ຼັ ໄຟຟຳັຼ້ ຄຳໂລເມລປະກອບດວັ້ຼ ຍ ຫອດແກວ້ຼັ ຊ່ົ ງຶ ມລີ ວດ ແພລທນິ ມຼັ ຊົ່ ປຳຍເພ່ົ ອເປຼັນສ່ົ ໄຟຟຳ້ຼັ ໃຫສ້ຼັ ຳຜດັຼ , ທຳງປຳຍຫອດບນຼັ ຈບຸ ຳຫອດປະສມ ຄຳໂລເມ Hg2Cl2 ເໜອຂນຶ້ຼັ ໄປມບີ ຳຫອດ ແລະ ອອຼ້ັ ມໆມທີ ຳດລະລຳຍ KCl ທ່ົ ອີ ົ່ ມີ ຕວຊ່ົ ງຶ ສຳມຳດຕ່ົ ມເຂຳ້ຼັ ໄປທຳງດຳຼ້ັ ນຂຳຼ້ັ ງ ຫອດໄດັຼ້ ຄວນລະວງັຼ ບ່ົ ໃຫແຼ້ັ ຫງ້ັຼ , ແຮງຣີດກຼັ ຊນຼັ ມຳດຕະຖຳນຂອງຂວັ້ຼ ໄຟຟຳຼັ້ ຄຳໂລເມລ = +0.242 V ທ່ົ ີ 25°C ເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເປັຼນດົ່ ງຼັ ນ:ີ້ັຼ Hg2Cl2 + 2e-  Hg + 2 CI- ເມ່ົ ອຕອັ້ຼ ງກຳນວດັຼ pH ຂອງທຳດລະລຳຍໃດໆ ກໃຊຂຼັ້ ວ້ັຼ ໄຟຟຳຼັ້ ທງຼັ ສອງໃສ່ົ ລງໃນທຳດລະລຳຍນນັຼຼັ້ ເນົ່ ອງ ຈຳກ ແຮງຂອງຂວັຼັ້ຼ ໄຟຟຳ້ຼັ ຮໂີ ດຣແຊນປົ່ ຽນເມົ່ ອຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງຮໂີ ດຣແຊນອອີ ງປົ່ ຽນສົ່ ວນຂວ້ັຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ຄຳໂລເມລ ມແີ ຮງໄຟຟຳັ້ຼ ຄງທ່ົ .ີ ດົ່ ງຼັ ນນຼັ້ັຼ , ກຳນປົ່ ຽນແປງຂອງຄວຳມແຮງຂອງເຊລລທ໌ ່ົ ວີ ດັຼ ໄດຈຼັ້ ະບອກໃຫຮ້ັຼ ູເັ້ຼ ຖງິ ກຳນປົ່ ຽນແປງ ຂອງຄວຳມເຂມຼັຼ້ັ ຂຸນັຼ້ ຂອງຮໂີ ດຣແຊນອອີ ງ ຫ pH ຂອງທຳດລະລຳຍເຊລລມ໌ ແີ ຜນຜງັຼ ດ່ົ ງັຼ ນ:ີ້ຼັ Pt| H2 (1atm) |H+(x M) || KCl(ອ່ົ ມີ ຕວ) | Hg2Cl2 | Hg ຊ່ົ ງຶ H+ (x M) ແທນທຳດລະລຳຍທ່ົ ບີ ົ່ ຮູຄັຼ້ ົ່ ຳ H+ Ecell  Ecalomel E ຈຳກສມຜນ (45) Ecell  Ecalomel 0.059 pH pH  Ecell  Ecalomel 0.059 ມຳດຣຄ໌ ວຳມເປັຼນອຳຊດິ - ບຳເຊີ ເປັຼນເຄົ່ ອງມໃຊວັຼ້ ດັຼ pH ຂອງທຳດລະລຳຍໄດຢຼັ້ ົ່ ຳງວ່ົ ອງໄວ ແລະ ແມນຼ້ັ ຍຳຼັ້ ປະກອບດວ້ຼັ ຍຂວຼັ້ ໄຟຟ້ຳັຼ 2 ອນັຼ ຊ່ົ ງຶ ເມ່ົ ອຈ່ົ ມຸ ລງໃນທຳດລະລຳຍກຈະກຳຍເປັຼນເຊລລໄ໌ ຟຟັຼ້ຳເຄມີ ແລະ ມມີ ຳດຣ໌ ຊະນດິ ໄວທ່ົ ວີ ດັຼ ແຮງແມ່ົ ນແຕ່ົ ຄົ່ ຳເລກັຼ ນອຼ້ັ ຍໄດ.ຼັ້ ເນ່ົ ອງຈຳກຂວັຼ້ ໄຟຟຳຼ້ັ ຮໂີ ດຣແຊນບົ່ ເໝຳະສມ ແລະ ບົ່ ສະດວກສຳ ລບັຼ ກຳນໃຊງຼ້ັ ຳນທົ່ ວໄປ ເພຳະໃຊກັ້ຼ ຳສຮໂີ ດຣແຊນ ແລະ ທຳດລະລຳຍທົ່ ນີ ຳມຳວດຼັ pH ອຳດມທີ ຳດຢ່ົ ຳງອ່ົ ນທົ່ ທີ ຳ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ກຳສຮໂີ ດຣແຊນໄດ.້ຼັ ໃນມຳດຣຄ໌ ວຳມເປັຼນອຳຊດິ - ບຳເຊີ ຈົ່ ງຶ ໃຊຂຼ້ັ ວຼັ້ ໄຟຟຳັຼ້ ແກວຼ້ັ ແທນຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ຮີ ໂດຮແຊນ. ຂວ້ຼັ ໄຟຟຳຼ້ັ ແກວັຼ້ ປະກອບດວຼັ້ ຍຂວ້ັຼ ໄຟຟຳ້ັຼ ເຮດັຼ ຈຳກ Ag ສຳບ AgCl ຈົ່ ມຸ ໃນທຳດລະລຳຍ HCl ເຈອຈຳງຊົ່ ງຶ ບນັຼ ຈຢຸ ່ົ ູໃນກະເປຳະແກວ້ັຼ , ປຳຍຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ແກວັ້ຼ ດຳຼ້ັ ນນອກເປັຼນແກວັຼ້ ບຳງຊະນດິ ພເິ ສດ (ຣຳວກບັຼ ເປັຼນເຍ່ົ ອແກວ້ັຼ ) ກນຼັ ລະຫວົ່ ຳງທຳດລະລຳຍ HCl ພຳຍໃນຂວ້ັຼ ໄຟຟຳຼ້ັ ຊ່ົ ງຶ ມຄີ ວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ H+ ຄງທ່ົ ກີ ບັຼ ທຳດລະລຳຍທົ່ ມີ ຄີ ວຳມເຂມັຼ້ຼັ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງ H+ ທ່ົ ຕີ ອັຼ້ ງກຳນວດັຼ ຂວ້ັຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ແກວັຼ້ ໄວຕົ່ ກຳນປ່ົ ຽນແປງຂອງຄວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ຂອງ H+ ເວລຳໃຊໃັຼ້ ສ່ົ ຂວັ້ຼ ໄຟຟຳຼັ້ 107 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັັ້ຼ 2 ຄຳໂລເມລກບຼັ ຂວຼ້ັ ໄຟຟຳຼັ້ ແກວ້ັຼ ລງໃນທຳດລະລຳຍທ່ົ ຕີ ອ້ັຼ ງກຳນວດຼັ pH ຈຳກຂວ້ຼັ ໄຟຟຳັ້ຼ ມສີ ຳຍຕ່ົ ໄປຍງຼັ ຕວມຳດຣຊ໌ ່ົ ງຶ ອ່ົ ຳນຄົ່ ຳ pH ເທງິ ສະເກລໜຳຼ້ັ ປຼັດ. ຮູບທີ 11 ຂວັຼ້ ໄຟຟຳ້ຼັ ຂອງມຳດຣຄ໌ ວຳມເປຼັນອຳຊດິ - ບຳເຊີ ທຳດລະລຳຍ Ag,AgCl(s)| HCl(aq) |ແກວ້ຼັ | | KCl(ອົ່ ມີ ຕວ) | Hg2Cl2 | Hg ບ່ົ ອນວດຼັ pH ຈະເຫນັຼ ໄດວ້ັຼ ່ົ ຳຂະບວນກຳນຂນຶ້ັຼ ຢົ່ ູກບັຼ ຄວຳມຕ່ົ ຳງຂອງແຮງທ່ົ ເີ ກດີ ຂນຶັ້ຼ ລະຫວົ່ ຳງທຳດລະລຳຍທົ່ ມີ ຄີ ວຳມເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນັ້ຼ ຂອງ H+ ຕົ່ ຳງກນຼັ ຊ່ົ ງຶ ຢ່ົ ູສອງຂຳຼ້ັ ງຂອງເຍ່ົ ອແກວັຼ້ ແລະ ເນ່ົ ອງຈຳກຄວຳມເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນຼ້ັ ຂອງ H+ ໃນທຳດລະລຳຍ HCl ຄງທ່ົ ີ ແຮງຂອງເຊລລອ໌ ນັຼ ນຈີ້ຼັ ົ່ ງຶ ຫຳຍນອຼ້ັ ຍແລວຼັ້ ແຕ່ົ ຄວຳມເຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນັ້ຼ ຂອງ H+ ໃນທຳດລະລຳຍທົ່ ຕີ ອຼັ້ ງກຳນວດັຼ . ເວລຳ ໃຊຕຼ້ັ ອັ້ຼ ງປັຼບ ສະເກລວດັຼ ກບຼັ ທຳດລະລຳຍບບັຼ ເຟີຣທ໌ ົ່ ຮີ ູຄັ້ຼ ົ່ ຳ pH ທ່ົ ແີ ນົ່ ນອນແລວ້ັຼ ສຳກົ່ ອນ ເຊົ່ ນັຼ : ໃຊທຼັ້ ຳດລະລຳຍບບັຼ ເຟີຣ໌ pH 4.0 ເມົ່ ອຈ່ົ ມຸ ຂວຼັ້ ໄຟຟຳັ້ຼ ລງໄປແລວຼ້ັ ກຕງຼັັຼ້ ສະເກລໃຫມັ້ຼ ຳດຣອ໌ ່ົ ຳນໄດັ້ຼ 4.0 ເອຳຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ຼັ ອອກຈຳກທຳດລະ ລຳຍທ່ົ ມີ ີ pH 4.0 ນນຼັັຼ້ ລຳຼັ້ ງນຳ້ັຼ ໃຫສ້ຼັ ະອຳດ ແລວຼັ້ ຈ່ົ ມຸ ຂວ້ຼັ ໄຟຟຳັຼ້ ທງັຼ ສອງລງໄປໃນທຳດລະລຳຍທົ່ ບີ ົ່ ຮູຄັ້ຼ ົ່ ຳ pH ຈຳກນນຼັັຼ້ ຈ່ົ ງຶ ອົ່ ຳນຄ່ົ ຳ pH ຈຳກມຳດຣ໌ XVIII. ແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ຼັ ແລະກຳນແຢກສລຳຍດວ້ັຼ ຍໄຟຟຳ້ັຼ ກຳນແຍກສະລຳຍດວ້ຼັ ຍໄຟຟຳຼັ້ ເປັຼນຂະບວນກຳນທົ່ ປີ ີ້ຼັນກນຼັ ກບຼັ ກຳນເຮດັຼ ວຽກຂອງເຊລລໄ໌ ຟຟຳ້ັຼ ເຄມຄີ ເປຼັນ ກຳນໃຊພ້ຼັ ະລງຼັ ງຳນໄຟຟຳ້ັຼ ເຮດັຼ ໃຫເ້ັຼ ກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມ.ີ ດົ່ ງັຼ ນນຼັ້ຼັ , ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມທີ ່ົ ເີ ກດີ ຂນ້ັຼ ໃນກຳນແຍກລະລຳຍ ດວ້ັຼ ຍໄຟຟຳຼ້ັ ຈ່ົ ງຶ ເປັຼນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳປີນ້ັຼ ກບັຼ ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ຼັ ໃນເຊລລໄ໌ ຟຟຳ້ຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມບີ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຖຳັ້ຼ ຈະໃຫເຼ້ັ ກດີ ຂນຶັຼ້ ເອງເຊ່ົ ນັຼ ນນັຼັຼ້ ເປັຼນກຳນຍຳກຫຳຍ ເຊົ່ ນຼັ : ກຳນຣດີ ວິ ຊ໌ N+ ເປັຼນໂລຫະນຳຕອີ ອມເປັຼນສົ່ ງິ ທົ່ ເີ ຮດຼັ ບົ່ ໄດຼ້ັ ເລຍີ ດວ້ັຼ ຍທຳດເຄມແີ ຕົ່ ເຮຳອຳດຈະໃຫມ້ັຼ ນຼັ ເກດີ ຂນຶ້ຼັ ໄດດັ້ຼ ວຼ້ັ ຍພະລງັຼ ງຳນໄຟຟຳັ້ຼ . ໃນບຳງເທົ່ ອທ່ົ ຂີ ວັ້ຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ຂອງເຊລລ໌ ເອເລກັຼ ໂຕຣໄລຕອ໌ ຳດເກດີ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດຫັຼ້ ຳຍຢ່ົ ຳງ ແຕ່ົ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ເີ ກດີ ຂນຶ້ຼັ ຈງິ ໆນນັຼ້ັຼ ເປັຼນເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ີ ເກດີ ອອກຊເິ ດຊນັຼ ຫ ຣດີ ກຼັ ຊນຼັ ໄດງັຼ້ ່ົຳຍທ່ົ ສີ ຸດເມົ່ ອທຽບກນັຼ ໃນລະຫວົ່ ຳງເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ຣິ ຢິ ຳທ່ົ ອີ ຳດເປຼັນໄປໄດທ້ຼັ ົ່ ຂີ ວັຼ້ ໄຟ ຟຳຼັ້ ນນັຼັຼ້ ດວັຼ້ ຍກຳນເບ່ົ ງິ ຄ່ົ ຳແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳ້ັຼ ເຮຳຈ່ົ ງຶ ພຈະບອກໄດວຼັ້ ົ່ ຳຈະໄດທ້ຼັ ຳດໃດແດົ່ ທົ່ ຂີ ວັຼ້ ໄຟຟຳຼ້ັ ທງຼັ ສອງ ຕວຢົ່ ຳງເຊົ່ ນຼັ ໃນກຳນແຍກສະລຳຍທຳດລະລຳຍ 1 M Na2SO4 ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນທຳດລະລຳຍເປຼັນກຳງດວັຼ້ ຍໄຟຟຳ້ັຼ . ທ່ົ ແີ ຄໂທດ Na+ ແລະ H2O ອຳດຖກຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດທຼ້ັ ງັຼ ສອງຢົ່ ຳງ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ອີ ຳດເກດີ ຂນຶ້ັຼ ແລະ ແຮງຣີ ດກັຼ ຊນຼັ ຂອງເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທງັຼ ສອງເປັຼນດົ່ ງັຼ ນ:ີຼັ້ Na+ + e-  Na E0 = -2.71 V (46) ໃນທຳດລະລຳຍເປັຼນກຳງ 2H2O + 2e-  H2 + OH- E0 = -0.41 V (47) 108 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ແຮງຣີດກຼັ ຊນຼັ ຂອງເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (47) ມຄີ ່ົ ຳສູງກວ່ົ ຳ (ເປຼັນລບນອ້ຼັ ຍກວົ່ ຳ) ແຮງຣີດກັຼ ຊນັຼ ຂອງເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (46) ສະແດງວົ່ ຳເມົ່ ອທຽບກນັຼ ລະຫວົ່ ຳງ Na+ ກບັຼ H2O, H2O ຖກຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດງ້ັຼ ່ົຳຍກວ່ົ ຳ Na+ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ເີ ກດີ ຂນຼັ້ ທົ່ ແີ ຄໂທດ ຈົ່ ງຶ ເປັຼນກຳນຣີດວິ ຊ໌ H2O ເຮຳໄດແຼັ້ ກສ໌ H2 ທົ່ ແີ ຄໂທດບ່ົ ໄດໂັຼ້ ລຫະ Na+ .ທຳນອງດຽວກນັຼ ທົ່ ແີ ອ ໂນດ SO42 ຫ H2O ອຳດຖກອອກຊໄິ ດສໄ໌ ດທຼ້ັ ງັຼ ສອງຢົ່ ຳງ ເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເປັຼນດົ່ ງັຼ ນ:ີຼັ້ ໃນທຳດລະລຳຍເປັຼນກຳງ 2H2O  O2 + 4H+ + 4e- E00 = -0.815 V (48) 2SO42  S2O82 + 2e- E00 = 2.01 V (49) ເພົ່ ອຈະເບົ່ ງິ ວ່ົ ຳໃນລະຫວົ່ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳອອກຊເິ ດຊນຼັ ສອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (48) ແລະ (49) ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃດດ ຳເນນີ ໄປໄດ້ັຼ ງົ່ ຳຍກວ່ົ ຳກນັຼ ດວັ້ຼ ຍພະລງຼັ ງຳນໄຟຟັຼຳ້ ເຮຳພຈິ ຳລະນຳຈຳກແຮງອອກຊເີ ດຊນຼັ ຂຳັ້ຼ ງເທງິ ນຈີຼັ້ ະເຫນັຼ ໄດວັ້ຼ ົ່ ຳ ເນ່ົ ອງຈຳກແຮງອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກຳນອອກຊໄິ ດສນ໌ ຳັ້ຼ ມຄີ ່ົ ຳສູງກວົ່ ຳ H2O ຈົ່ ງຶ ຖກອອກຊໄິ ດສໄ໌ ດຼັ້ ງ່ົຳຍກວ່ົ ຳ SO42 ເຮດຼັ ໃຫໄັຼ້ ດກຼັ້ ຳສ O2ທົ່ ແີ ອໂນດ ເຮຳມກຼັ ຈະພບສະເໝວີ ່ົ ຳ ກຳນແຍກສະລຳຍທຳດລະລຳຍເກອຫຳຍຊະນດິ ດວຼັ້ ຍໄຟຟຳຼັ້ (ໂດຍໃຊຂຼັ້ ວ້ັຼ ໄຟຟຳ້ຼັ ເສ່ົ ອຍ ເຊ່ົ ນັຼ : ແພລທນິ ມັຼ ) ມກັຼ ຈະໃຫຜຼ້ັ ນເປັຼນກຳສ H2 ຫ O2 ໂດຍປກກະຕແິ ລວຼັ້ ຖຳຼ້ັ ທຳດລະລຳຍມອີ ອີ ງຂອງໂລ ຫະທ່ົ ມີ ແີ ຮງຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ຂອງເຄົ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຕົ່ ຳກວົ່ ຳຂອງນຳັ້ຼ ເຊົ່ ນຼັ : Na+, K+ ເຮຳຈະໄດກ້ຼັ ຳສຮໂີ ດຣແຊນທົ່ ແີ ຄໂທດ ເມ່ົ ອທຽບ ກບັຼ ນຳຼັ້ ອອີ ງເຫ່ົ ຳນຖີັ້ຼ ກຣີດວິ ຊເ໌ ປັຼນໂລຫະໄດຍຼັ້ ຳກກວົ່ ຳນຳ້ັຼ ຖກຣີດວິ ຊເ໌ ປຼັນ H2 ແລະ ອອີ ງຮດີ ດກຊດິ . ສົ່ ວນອອີ ງທົ່ ມີ ແີ ຮງຣດີ ກຼັ ຊນຼັ ຂອງເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳສູງກວ່ົ ຳຂອງນຳ້ຼັ ເຊ່ົ ນຼັ : Cu2+ ຈະໃຫໂຼ້ັ ລຫະທົ່ ແີ ຄໂທດ. ຢົ່ ຳງໃດກຕຳມ ອຳໄສຈຳກກຳນພຈິ ຳລະນຳຄ່ົ ຳແຮງຂວັຼ້ ໄຟຟຳ້ຼັ ມຳດຕະຖຳນພຽງຢ່ົ ຳງດຽວບຳງເທ່ົ ອກໃຊບັຼ້ ົ່ ໄດຼັ້ ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : ກຳນແຍກສະລຳຍທຳດລະລຳຍ NaCl ທົ່ ມີ ຄີ ວຳມເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼັ້ ສມຄວນດວັຼ້ ຍໄຟຟຳຼ້ັ ຖຳ້ຼັ ເບົ່ ງິ ຈຳກຄົ່ ຳແຮງ ອອກຊເີ ດຊນຼັ ຂອງເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ 2H2O  O2 + 4H+ + 4e- E00 = -0.815 V 2Cl-  Cl2 + 2e- E00 = -1.36 V ເຮຳອຳດຈະຄດິ ວົ່ ຳ H2O ຖກອອກຊໄີ ດສໄ໌ ດງ້ັຼ ່ົຳຍກວົ່ ຳ Cl- ແລະ ຄວນຈະໄດກ້ຼັ ຳສ O2 ທ່ົ ແີ ອໂນດ ແຕ່ົ ຄວຳມຈງິ ນນຼັ້ຼັ ເຮຳພດັຼ ໄດກ້ຼັ ຳສ Cl2 ທ່ົ ແີ ອໂນດ. ເນົ່ ອງຈຳກວົ່ ຳເປັຼນທຳດລະລຳຍຂອງ NaCl ທ່ົ ເີ ຈອຈຳງຫຳຍຈ່ົ ງຶ ຈະໃຫກ້ັຼ ຳສ O2ທົ່ ີ ເປັຼນເຊ່ົ ນຼັ ນເີັ້ຼ ພຳະຍງຼັ ມເີ ລ່ົ ອງອ່ົ ນເຂຳັຼ້ ມຳກ່ົ ຽວຂອັຼ້ ງດວ້ຼັ ຍອກີ ທົ່ ເີ ອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ: ຄວຳມຕ່ົ ຳງແຮງເກນີ ກຳນເກດີ O2 ທົ່ ແີ ອໂນດ ຊົ່ ງຶ ເປຼັນແພລທນິ ມຼັ ຫ ແກຣໄຟຕມ໌ ຄີ ວຳມຕົ່ ຳງແຮງເກນີ ສູງຫຳຍ ພະລງັຼ ງຳນທ່ົ ຈີ ະເຮດັຼ ໃຫເັ້ຼ ກດີ ທຳດໃດທຳດໜ່ົ ງຶ ທ່ົ ຂີ ວ້ຼັ ໄຟຟຳັ້ຼ ຊະນດິ ໃດຊະນດິ ໜ່ົ ງຶ ທ່ົ ມີ ຄີ ່ົ ຳຫຳຍກວົ່ ຳທົ່ ຄີ ດິ ວົ່ ຳຄວນຈະເປັຼນສຳລບຼັ ເຄ່ົ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳນນັຼ້ັຼ ໆແຮງໃນທຳງປະຕບິ ດຼັ ທ່ົ ຈີ ະເຮດຼັ ໃຫເ້ັຼ ກດີ ປະຕກິ ລິ ຍີິ ຳນນັຼັຼ້ ໃນແຊລຕເ໌ ອເລກັຼ ໂຕຣໄລຕອ໌ ຳດມຄີ ່ົ ຳເປຼັນລບຫຳຍກວົ່ ຳ (ຄມຄີ ່ົ ຳນອຼັ້ ຍກວົ່ ຳ) ຄົ່ ຳທ່ົ ີ ປຳກດໃນຕຳຕະລຳງ E° ເຮດັຼ ໃຫຜັຼ້ ນຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຜດິ ໄປຈຳກທ່ົ ຄີ ຳດຄະເນຢົ່ ຳງທຳມະດຳ ຄວຳມຕ່ົ ຳງແຮງເກນີ ມກຼັ ຈະກົ່ ຽວຂອ້ຼັ ງ ກບັຼ ກຳນເກດີ ກຳສ H2 ແລະ O2 ທົ່ ຂີ ວຼັ້ ໄຟຟຳ້ັຼ . XIX. ກຳນຫຸຍຫຽຼັ້ ນຂອງໂລຫະ ໂລຫະກົ່ ຽວຂອຼັ້ ງກບຼັ ຊວີ ດິ ປະຈຳວນັຼ ຂອງເຮຳຢ່ົ ູຫຳຍເຮຳເອຳມຳເຮດຼັ ເຄ່ົ ອງໃຊໄ້ຼັ ມສັຼ້ ອຍສຳລະພດຼັ ຢ່ົ ຳງລວມ ທງັຼ ວດຼັ ຖຸກົ່ ສຳັ້ຼ ງ ແມົ່ ນຈະເຖງິ ຍຸກກສະໄໝທ່ົ ພີ ລຳສຕກິ ເຂຳັ້ຼ ມຳແທນທົ່ ໂີ ລຫະ ແຕົ່ ເຮຳບົ່ ສຳມຳດຕດຼັ ໂລຫະອອກໄປ ໄດ້ຼັ ບນຼັ ຫຳ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ທ່ົ ກີ ່ົ ຽວຂອຼ້ັ ງກບັຼ ໂລຫະ ຄ ກຳນຫຸຍຫຽ້ຼັ ນ. ກຳນຫຸຍຫຽຼ້ັ ນຂອງໂລຫະເຮດຼັ ໃຫປຼັ້ ະເທດຊຳດຕອ້ັຼ ງ ເສຍຊບັຼ ສນິ ຄດິ ເປັຼນມູນຄົ່ ຳຫວງຫຳຍຕ່ົ ປີໂດຍເຮຳບົ່ ຄົ່ ອຍນກຶ ເຖງິ . ກຳນຫຸຍຫຽຼ້ັ ນ ຫ ກຳນເປັຼນສະນມິ ຂອງໂລຫະເປັຼນຂະບວນກຳນອອກຊເິ ດຊນັຼ -ຣີດກັຼ ຊນຼັ ຜວິ ໂລຫະຖກ ອອກຊໄີ ດສໂ໌ ດຍອຳກຳດ ຫ ຕວອອກຊໄີ ດສອ໌ ່ົ ນໆໃນອຳກຳດ ແລວ້ັຼ ເກດີ ອກຊດິ ອຳດມຄີ ວຳມຊົ່ ຸມເຂຳ້ັຼ ຊ່ົ ວຍ ຕວຢົ່ ຳງ ເຊ່ົ ນຼັ : ເຫກັຼ ເປຼັນສະນມິ . ສະນມິ ເຫກຼັ ມສີ ູດ Fe2O3 x H2O ຊົ່ ງຶ ມປີ ະລມິ ຳນນຳຼ້ັ ຂອງໄຮເດຣຊນຼັ ປ່ົ ຽນແປງໄດຈັ້ຼ ່ົ ງຶ ໃຊ້ຼັ x H2O. 109 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ກຳນທ່ົ ເີ ຫກຼັ ເປຼັນສະນມິ ໄດຕຼັ້ ອ້ັຼ ງມອີ ກຊແີ ຊນ ເຫກັຼ ບົ່ ເປຼັນສະນມິ ຖຳຼ້ັ ຢ່ົ ູໃນນຳັ້ຼ ທ່ົ ບີ ່ົ ມອີ ກຊແີ ຊນ ນອກຈຳກນນຼັັ້ຼ ກຳນເປຼັນສະນມິ ຍງັຼ ຕອ້ຼັ ງກຳນນຳ້ຼັ . ເຫກຼັ ທົ່ ເີ ກບັຼ ໄວໃຼ້ັ ນນຳັ້ຼ ມນັຼ ທົ່ ປີ ຳສະຈຳກນຳັ້ຼ ຈະບ່ົ ເປັຼນສະນມິ ເຖງິ ແມົ່ ນມອີ ກຊແີ ຊນ ຢົ່ ູກຕຳມ. ປຼັດໄຈອົ່ ນທົ່ ເີ ລ່ົ ງຼັ ກຳນເປັຼນສະນມິ ຍງັຼ ມອີ ກີ ເຊົ່ ນຼັ : pH ຂອງທຳດລະລຳຍ, ທຳດເຈອປນໃນເຫກັຼ . ກຳນຫຸຍຫຽຼັ້ ນຂອງເຫກຼັ ເປຼັນເລົ່ ອງກ່ົ ຽວກບຼັ ເຄມໄີ ຟຟ້ຳຼັ ບຳງຈດຸ ເທງິ ພນຼັ້ ຜວິ ໜຳັຼ້ ຂອງເຫກຼັ ອຳດເຮດັຼ ໜຳັຼ້ ທົ່ ີ ເປັຼນແອໂນດ ເກດີ ອອກຊເິ ດຊນັຼ Fe  Fe2+ + 2e- E00 = 0.44 V ເອເລກຼັ ຕຣງທ່ົ ເີ ກດີ ຂນຶ້ັຼ ເຄົ່ ອນທ່ົ ໄີ ປໃນໂລຫະ ແລະ ໄປຍງຼັ ອກີ ຈດຸ ໜ່ົ ງຶ ເທງິ ພນັຼ້ ຜວິ ຊ່ົ ທ່ົ ເີ ຮດຼັ ໜຳ້ັຼ ທ່ົ ແີ ຄໂທດທົ່ ຊີ ົ່ ນນຼັ້ັຼ ຖຳຼັ້ ມີ O2 ຫຳຍພ ແລະ O2 ຖກຣດີ ວິ ຊ໌ ສະນມິ ຈະເກດີ ຂນຶຼ້ັ . O2 + 2H2O + 4e-  4OH- E00 = 0.40 V r ຕຳແໜົ່ ງທ່ົ ເີ ກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເທງິ ພນ້ັຼ ຜວິ ຂອງເຫກຼັ ມກັຼ ເປັຼນຈດຸ ທ່ົ ມີ ທີ ຳດເຈອປນ ຕຳໜແີ ລຕທຊິ ຜກຶ ເຫກັຼ ທ່ົ ີ ບລສິ ຸດຫຳຍຈະເປັຼນສະນມິ ຍຳກ. Fe2+ ທົ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ຼັ ທ່ົ ແີ ອໂນດຖກອອກຊໄິ ດສຕ໌ ົ່ ໄປ 4Fe2+ + O2 + (4 +2) H2O  2Fe2O3.x H2O + 8H+ ແລະ H+ ຈະທງຼັ ລວມ OH- 8H+ + 8 OH-  8 H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລວມຈ່ົ ງຶ ເປຼັນດົ່ ງັຼ ນ:ີ້ັຼ 4Fe + 3O2 + +2 x H2O  2Fe2O3.x H2O ສະນມິ ເຫກຼັ ຫຸດລົ່ ນອອກຈຳກຜວິ ໜຳຼັ້ ຂອງເຫກຼັ ໄດງັ້ຼ ່ົຳຍ ເຮດັຼ ໃຫຊຼັ້ ນິຼັ້ ເຫກຼັ ໂຜົ່ ຖກອຳກຳດແລວັຼ້ ກເປັຼນສະນມິ ຕ່ົ ໄປອກີ . ໃນທົ່ ສີ ຸດເຫກັຼ ກຜຸໄປທງັຼ ຊນິັ້ຼ ໂລຫະບຳງຊະນດິ ເຊ່ົ ນັຼ : ອຳລູມນີ ອີ ອມ ຊ່ົ ງຶ ມແີ ຮງຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ຕົ່ ຳກວ່ົ ຳເຫກຼັ ສະແດງວົ່ ຳ Al ຖກ ອອກຊໄີ ດສໄ໌ ດງຼ້ັ ົ່ຳຍກວົ່ ຳ Fe Al3+ + 3e-  Al E0 = -1.66 V Fe2+ + 2e-  Fe E0 = -0.44 V ເບົ່ ງິ ຈຳກຄ່ົ ຳແຮງຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ອຳລມູ ນີ ອີ ອມໜຳຼັ້ ຈະເປຼັນສະນມິ ແລະ ຫຸຍຫຽັ້ຼ ນງ່ົ ຳຍກວ່ົ ຳເຫກຼັ ແຕົ່ ຄວຳມຈງິ ພດັຼ ກງກນຼັ ຂຳັຼ້ ມໂລຫະອຳລູມນີ ອີ ອມມຄີ ວຳມທນທຳນຫຳຍທ່ົ ເີ ປັຼນເຊ່ົ ນຼັ ນເີັຼ້ ພຳະອກຊດິ ອຳລູມນີ ອີ ອມເກດີ ຂນຶຼັ້ ແລວຼັ້ ຕດິ ແ ໜນ້ຼັ ເປຼັນຟລມີ ບຳງໆປກຄຸມຜວິ ໜຳຼັ້ ໂລຫະ ກຳຍເປັຼນເຄ່ົ ອງປອັ້ຼ ງກນັຼ ບ່ົ ໃຫຜຼັ້ ວິ ໜຳັຼ້ ໂລຫະທົ່ ຢີ ່ົ ູພຳຍໃຕສັ້ຼ ຳຜດັຼ ອຳກຳດອກີ ຕົ່ ໄປ. ອຳລມູ ນີ ອີ ອມຈ່ົ ງຶ ບົ່ ຫຸຍຫຽຼ້ັ ນ, ສງຼັ ກະສກີ ທຳນອງດຽວກນຼັ . ວທິ ປີ ອຼັ້ ງກນຼັ ໂລຫະເປັຼນສະນມິ ເພ່ົ ອບົ່ ໃຫເັຼ້ ກດີ ກຳນຫຸຍຫຽ້ັຼ ນຜຸພງັຼ ເຮດັຼ ໄດຫັຼ້ ຳຍວທິ ດີ ົ່ ງັຼ ນ:ີັ້ຼ 1. ທຳສີ ເປຼັນກຳນປອັຼ້ ງກນຼັ ກຳນຫຸຍຫຽ້ຼັ ນໄປໄດຊັຼ້ ່ົ ວໄລຍະເວລຳໜົ່ ງຶ ຕອັຼ້ ງທຳໃໝົ່ ອກີ ເມ່ົ ອສເີ ສ່ົ ອມສະພຳບ 2. ປິດຄຸມຜວິ ໂລຫະດວັ້ຼ ຍໂລຫະທ່ົ ບີ ົ່ ຫຸຍຫຽັຼ້ ນ ເຊົ່ ນັຼ : ອຳລູມນີ ອີ ອມ, ສງຼັ ກະສີ , ດບີ ຸກ ເປຼັນຕນຼັ້ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນັຼ ຈະປອຼ້ັ ງກນັຼ ເຫກັຼ ບົ່ ໃຫເັ້ຼ ກດີ ສະນມິ ກໃຊວັຼ້ ທິ ສີ ຳບ ຫ ຊຸບໄຟຟຳຼັ້ ດວັ້ຼ ຍໂລຫະດົ່ ງຼັ ກ່ົ ຳວ ແຕ່ົ ເນົ່ ອງຈຳກອຳລູມນີ ີ ອອມລຳຄຳແພງ ກຳນສຳບສງັຼ ກະສຈີ ່ົ ງຶ ເປັຼນທົ່ ນີ ຍິ ມຫຍກວົ່ ຳ ເຖງິ ວ່ົ ຳແຮງຂວ້ັຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ຂອງສງັຼ ກະສີ ແລະ ເຫກຼັ ມຄີ ົ່ ຳໃກຄ້ັຼ ຽງກນຼັ .ເຫກັຼ ອຳບສງັຼ ກະສໃີ ຊເ້ຼັ ປຼັນວດັຼ ດຸຈຳພວກທົ່ ນຳຼ້ັ ປະປຳ, ຖງຼັ ນຳ້ຼັ , ແຜ່ົ ນມຸງຫງັຼ ຄຳ, ຮວຼັ້ ເປັຼນ ຕນ້ັຼ . ເມ່ົ ອເຫກັຼ ກບັຼ ສງັຼ ກະສຢີ ່ົ ູຕດິ ກນຼັ ສງັຼ ກະສຈີ ະເປັຼນຝ່ົ ຳຍຖກອອກຊໄີ ດສເ໌ ພຳະມແີ ຮງຣດີ ກັຼ ຊນັຼ ຕ່ົ ຳກວົ່ ຳ ເຫກຼັ Zn3+ +2e-  Zn E0 = -0.76 V ສງຼັ ກະສເີ ຮດຼັ ຕວເປັຼນແອໂນດ ສ່ົ ວນເຫກຼັ ເປັຼນແຄໂທດ ສງຼັ ກະສກີ ນຼັ ເຫກຼັ ບ່ົ ໃຫຖ້ຼັ ກອອກຊໄີ ດສ໌ ນອກຈຳກ ນນຼັຼ້ັ ຍງັຼ ເກດີ ອກຊດິ ຂອງສງຼັ ກະສຫີ ຸມັຼ້ ປິດຜວິ ໜຳ້ັຼ ອກີ ຊນຼັຼັ້ ໜ່ົ ງຶ ດວຼ້ັ ຍ. ເຫກຼັ ອຳບດບີ ຸກຈະໃຫພ້ຼັ ດຶ ຕກິ ຳກງກນັຼ ຂຳັຼ້ ມດບີ ຸກມຄີ ົ່ ຳແຮງຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ສູງກວົ່ ຳເຫກຼັ 110 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 Sn2+ + 2e-  Sn E0 = -0.136 V ສະແດງວົ່ ຳເມົ່ ອປຽບທຽບລະຫວົ່ ຳງເຫກຼັ ກບັຼ ດບີ ຸກ ເຫກັຼ ຖກອອກຊໄີ ດສງ໌ ົ່ ຳຍກວ່ົ ຳດບີ ຸກ ເມົ່ ອໂລຫະສອງ ຊະນດິ ນຢີຼັ້ ່ົ ູຕດິ ກນຼັ ເຫກັຼ ຈະຫຸຍຫຽ້ຼັ ນຢ່ົ ຳງວົ່ ອງໄວ ເຫກຼັ ເຮດຼັ ຕວເປັຼນແອໂນດ ສົ່ ວນດບີ ຸກເປັຼນແຄໂທດ. ເຫກັຼ ອຳບດີ ບຸກທົ່ ໃີ ຊກຼ້ັ ນຼັ ຫຳຍຄ ເຮດັຼ ກະປ໋ ອງອຳຫຳນ, ກະປ໋ ອງເຫກຼັ ອຳບດບີ ຸກຈະບົ່ ເປັຼນສະນມິ ຈນກວົ່ ຳທົ່ ດີ ບີ ຸກປກຄຸມຜວິ ເຫກັຼ ໄວມ້ັຼ ດິ ຊດິ ຖຳັຼ້ ປົ່ ອຍໃຫຊ້ັຼ ນີັ້ຼ ເຫກຼັ ໂຜ່ົ ແມົ່ ນແຕ່ົ ນອຼ້ັ ຍໆກະປ໋ ອງທງັຼ ໃບຈະຜຸ ໄປຢ່ົ ຳງວົ່ ອງໄວ. 3. ວທິ ທີ ສີ ຳມໃຊຫ້ຼັ ກຼັ ກຳນທຳນອງດຽວກບຼັ ວທິ ທີ ີສອງ ເລອກໃຊໂຼັ້ ລຫະອກີ ຊະນດິ ໜົ່ ງຶ ທ່ົ ມີ ແີ ຮງຣີດກຼັ ຊນຼັ ຕ່ົ ຳ ກວ່ົ ຳ ມຳຕ່ົ ເຂຳຼ້ັ ກບັຼ ໂລຫະທ່ົ ຕີ ອຼ້ັ ງກຳນບົ່ ໃຫຫຼ້ັ ຸຍຫຽຼ້ັ ນເພ່ົ ອໃຫໂຼ້ັ ລຫະນນັຼັຼ້ ເຮດັຼ ຫນຳ້ັຼ ທົ່ ເີ ປຼັນແອໂນດໃນປະຕກິ ລິ ິ ຍຳເຄມໄີ ຟຟຳ້ັຼ ສ່ົ ວນໂລຫະທົ່ ຈີ ະປອຼັ້ ງກນຼັ ບ່ົ ໃຫຜຼັ້ ຸເຮດຼັ ໜຳຼັ້ ທ່ົ ເີ ປັຼນແຄໂທດ ເຊ່ົ ນຼັ : ກຳນຕງັຼ້ຼັ ທ່ົ ເຫກຼັ ໃນພນ້ຼັ ດນິ ແລວັ້ຼ ຢຳຼັ້ ນທ່ົ ເຫກຼັ ເປຼັນສະນມິ ເພຳະດນິ ຊົ່ ຸມ ມກຼັ ໃຊແຼັ້ ທົ່ ງມຳເຢຊອີ ອມ (Mg2+ + 2e-  Mg E0 = - 2.39 V) ຕ່ົ ເຂຳັຼ້ ກບຼັ ທ່ົ ເຫກັຼ ເປັຼນໄລຍະ. ດົ່ ງຼັ ນນັຼັຼ້ , ເທົ່ ຳກບຼັ ວ່ົ ຳບງັຼ ຄບຼັ ໃຫທັ້ຼ ່ົ ເຫກຼັ ເປຼັນແຄໂທດໄປໃນຕວ ກຳນ ເອຳແທົ່ ງມຳເຢຊອີ ອມຕົ່ ເຂຳ້ຼັ ກບຼັ ຖງັຼ ນຳ້ັຼ ຫ ກະດູກງຂູ ອງເຮອ ກດວັ້ຼ ຍວດັຼ ຖຸປະສງຕນັຼ້ ນມີັ້ຼ ຳເຢຊອີ ອມຈະເປຼັນ ຝົ່ ຳຍຫຸຍຫຽັຼ້ ນ ໂດຍເຮຳຕອັຼ້ ງຍອມຮບຼັ ຫຸຍຫຽັຼ້ ນຂອງມຳເຢຊອີ ອມແລວັ້ຼ ປ່ົ ຽນມຳເຢຊອີ ອມເປັຼນບຳງຄງຼັຼັ້ ແທນ ທົ່ ຈີ ະປົ່ ອຍໃຫທຼ້ັ ົ່ ເຫກຼັ ຫ ຖງັຼ ນຳັຼ້ ຜຸຊ່ົ ງຶ ຈະເຮດຼັ ໃຫເັ້ຼ ສຍເງນິ ຫຳຍກວ່ົ ຳ. 111 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ບດທີ 5 ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ (Tranaition Elements) I. ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ (Tranaition Elements) ໃນບດທົ່ ີ 18 ໄດກັຼ້ ່ົ ຳວເຖງິ ທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟີ ເຊ່ົ ງິ ໄດແັ້ຼ ກ່ົ ທຳດພວກບບ໊ອກ s ແລະ ບ໊ອກ p ໃນຕຳຕຳ ລຳງ ຟີຣອີ ດກິ ຍງຼັ ເຫອທຳດອກີ ພວກໜ່ົ ງຶ ຄ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ຊົ່ ງຶ ໄດແ້ຼັ ກ່ົ ທຳດພວກບ໊ອກ d ແລະ ບ໊ອກ f ເປຼັນທຳດ ທ່ົ ຢີ ົ່ ູໃນຈຸ B ທງຼັ ຫຳຍຕງັຼຼ້ັ ແຕົ່ I B ເຖງິ VIB ແລະ ຈຸ VII ຈດັຼ ໄວໃ້ັຼ ນຕຳແໜ່ົ ງລະຫວ່ົ ຳງຈຸ IIA ກບຼັ ຈຸ IIIA ກຳນທົ່ ີ ທຳດພວກນເີຼັ້ ອນີັຼ້ ວົ່ ຳທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ຍອ້ຼັ ນວ່ົ ຳທຳດເຫ່ົ ຳນແີຼັ້ ບົ່ ງແຍກທຳດທົ່ ຄີ ່ົ ອນຂຳ້ັຼ ງມສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ບວກກບຼັ ພວກທົ່ ີ ຄ່ົ ອນຂຳຼ້ັ ງມສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບ. ພວກບ໊ອກ d ເປັຼນພວກທົ່ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງ ໃນອອກບຕີ ຳນ d ບ່ົ ຄບເຕມັຼ ເພ່ົ ມີ ເອເລກຼັ ຕຣງ d ເທ່ົ ອລະຕວ ສ່ົ ວນ ພວກບ໊ອກ f ໄດແຼັ້ ກ່ົ ພວກທົ່ ເີ ອເລກັຼ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ f ບົ່ ຄບເຕມຼັ ເພ່ົ ມີ ເອເລກັຼ ຕຣງ f ເທ່ົ ອລະຕວ ອຳດ ຈະເອນີຼັ້ ອກີ ຢ່ົ ຳງໜົ່ ງຶ ວ່ົ ຳທຳດອນິ ເນຣີ ທ໌ ຣຳນຊຊິ ນັຼ ເພຳະແຊກຕວຢ່ົ ູລະຫວ່ົ ຳງທຳດທົ່ ີ 57 ເຖງິ 71 ກບັຼ ທຳດທ່ົ ີ 89 ເຖງິ 103 ຂອງ ພວກບ໊ອກ d ທົ່ ເີ ປຼັນທຣຳນຊຊິ ນຼັ ຫກັຼ . ຖຳ້ຼັ ພຈິ ຳລະນຳຕຳມແນວນອນ ກຈະແບົ່ ງອອກໄດເຼັ້ ປຼັນ 5 ອະນຸກມ ຄ: 1. ອະນກຸ ມທຣຳນຊຊິ ນັຼ ທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ ໄດແ້ຼັ ກ່ົ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ທ່ົ ມີ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງ ໃນອອກຕຳນ 3d ບົ່ ຄບ 2. ອະນກຸ ມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທ່ົ ສີ ອງ ໄດແັ້ຼ ກົ່ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທ່ົ ມີ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ 4d ບ່ົ ຄບ 3. ອະນກຸ ມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທົ່ ສີ ຳມ ໄດແຼ້ັ ກ່ົ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທົ່ ມີ ເີ ອເລກັຼ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ 5d ບົ່ ຄບ 4. ອະນກຸ ມແລນທຳໄນດ໌ ໄດແັຼ້ ກ່ົ ທຳດອນິ ເນຣີ ທ໌ ຣຳນຊຊິ ນັຼ ທ່ົ ມີ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ 4f ບົ່ ຄບ 5. ອະນກຸ ມແອກທໄິ ນດ໌ ໄດແຼັ້ ກ່ົ ທຳດອນິ ເນຣີ ໌ ທຣຳນຊຊິ ນັຼ ທ່ົ ມີ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ 5f ບົ່ ຄບ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ພຳຍໃນຮອບວຽນທ່ົ ີ 7 ຂອງຕຳຕຳລຳງຟີຣອິ ດກິ ຄວນຈະມອີ ອກບຕີ ຳນ 6d ບ່ົ ເຕມຼັ ແຕົ່ ທຳດຮອບວຽນນີ້ຼັ ຍງັຼ ສນັຼັ້ຼ ຫຳຍ ແລະ ມຂີ ມ້ັຼ ູນບົ່ ພ. ຕຳຕຳລຳງ 1 ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ແນວໃດກຕຳມທຳດໃດແດ່ົ ທ່ົ ີຈດຼັ ວ່ົ ຳເປຼັນທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ກຍງັຼ ບ່ົ ເປັຼນທ່ົ ີຕກລງເຫນຼັ ພອັຼ້ ມຫຳຍ.ໂດຍ ສະເພຳະຢ່ົ ຳງຢ່ົ ິງກົ່ ຽວກບຼັ ຈຸ IB ແລະ IIB ນກັຼ ວທິ ະຍຳສຳດບຳງກ່ົ ຸມເຄົ່ ງັຼ ຄດັຼ ວົ່ ຳ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ນນຼັ້ຼັ ຈະຕອັ້ຼ ງ ມອີ ຳ 112 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຕອມ ຫ ອອີ ງທ່ົ ມີ ອີ ອກບຕີ ຳນ d ບ່ົ ເຕມຼັ Cu ມອີ ຳຕອມທົ່ ໂີ ຄງແບບແບບເອເລຫັຼ ຕຣງ ລະດບັຼ ນອກເປັຼນ 3d10 4s1 ຊົ່ ງຶ ອອກບຕີ ຳນ d ຄບເຕມັຼ Cu(I) ກມອີ ອກບຕີ ຳນ d ຄບເຕມັຼ ແຕ່ົ Cu(II) ມໂີ ຄງແບບເອເລກຼັ ຕຣງລະດບັຼ ນອກ ເປຼັນ 3d9 ເຊົ່ ນຼັ ນຈີັ້ຼ ດຼັ ວົ່ ຳ Cu ເປຼັນທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ໄດັ້ຼ ແຕ່ົ Zn ມອີ ອກບຕີ ຳນ d ຄບເຕມຼັ ທງຼັ ໃນອຳຕອມ ແລະ ໃນອີ ອງ Zn(II) ກບ່ົ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ Zn ເປຼັນທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ແລະ ຍງັຼ ມນີ ກຼັ ວທິ ະຍຳສຳດບຳງກ່ົ ຸມກຳນດໃຫັ້ຼ ພຈິ ຳລະນຳ ສະເພຳະອອີ ງ ວ່ົ ຳທຳດນນັຼັ້ຼ ຈະຕອ້ັຼ ງມອີ ອີ ງທົ່ ມີ ອີ ອກບຕີ ຳນ d ບ່ົ ເຕມັຼ ດົ່ ງຼັ ນນັຼ້ັຼ ທຳດຈຸ IB ເຊົ່ ນຼັ Sc ກບ່ົ ຈດຼັ ວ່ົ ຳເປຼັນ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ຄກນຼັ ໃນແງົ່ ຄວຳມຄດິ ເຫນັຼ ເຊ່ົ ນັຼ ນີັ້ຼ ເພຳະ Sc(I) ບົ່ ຂຳດອນິ ອ້ັຼ ຍຕຣອນ d ແນວໃດກຕຳມ ກຳນເວຳ້ັຼ ເຖງິ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ຕົ່ ໄປໃນບດທົ່ ີ 19 ນຈີ້ຼັ ະລວມທຳດຕຳມຕຳຕຳລຳງ 1 ໄວທຼ້ັ ງຼັ ໝດ. II. ຄຸນລກັຼ ສະນະທ່ົ ວໄປ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທງັຼ ໝດເປັຼນໂລຫະ ແລະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຕ່ົ ຳງໆຂອງໂລຫະຢ່ົ ຳງທົ່ ເີ ຮຳຮູກ້ັຼ ນັຼ ສຳມຳດນຳໄຟ ຟຳຼ້ັ ແລະ ນຳຄວຳມຮອ້ຼັ ນໄດດັຼ້ ,ີ ມເີ ງຳໂລຫະ, ແຂງ ແລະ ຫອມແຫວທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ທຳດເຫົ່ ຳນມີ້ັຼ ຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ຄຸນລກັຼ ສະນະ ທຳງເຄມຄີ ຳຼັ້ ຍຄກນຼັ ຫຳຍໃນແນວນອນ (ອະນຸກມ ດຽວກນຼັ ) ນອກຈຳກກຳນຄຳັ້ຼ ຍຄກນຼັ ທຳງແນວຕງຼັຼັ້ (ຈ)ຸ ຕຳມປກກະຕິ ໂດຍສະເພຳະຢ່ົ ຳງຢົ່ ິງທຳດໃນອະນກຸ ມແລນທຳ ໄນດດແ໌ ລະໃນອະນຸກມແອກທໄິ ນດ໌ ຍົ່ ງີ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຄກນັຼ ຫຳຍຈນບົ່ ແບ່ົ ງຈອຸ ກີ ຕົ່ໄປ ແລະ ຈະເວຳຼ້ັ ເຖງິ ລວມເປັຼນ ພວກດຽວກນຼັ ໄປຕຳມແນວນອນ ເລົ່ ອງກຳນຄກນັຼ ທຳງແນວນອນນແີ້ັຼ ຕກຕ່ົ ຳງຈຳກທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟີ ຈຳກຄຸນ ລກຼັ ສະນະທ່ົ ຄີ ກນັຼ ແບບນີ້ຼັ ເນ່ົ ອງຈຳກເມົ່ ອເພ່ົ ມີ ໄຟຟຳຼັ້ ບນັຼ ຈທຸ ່ົ ີ ນວິ ເຄຍຂນຶັຼ້ ອກີ ໜົ່ ງຶ ເລອັ້ຼ ຍໄປ ເອເລກັຼ ຕຣງທົ່ ເີ ພົ່ ມີ ຂນຶຼ້ັ ຈະເຂຳຼ້ັ ໄປໃນອອກບຕີ ຳນ d ພຳຍໃນແຕົ່ ໃນກລະນທີ ຳດເຣພຣີເຊນເທທຟີ ເປຼັນກຳນເພ່ົ ມີ ເອເລກຼັ ຕຣງ s ຫ p ເຂຳັຼ້ ໄປ ໃນລະດບັຼ ນອກຂະໜຳດອຳຕອມຫຸດລງຫຳຍ ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ ແລະ ສຳພນັຼ ທະພຳບເອເລກັຼ ຕຣງກ ເພ່ົ ມີ ສູງຫຳຍດວ້ັຼ ຍ ສ່ົ ງິ ເຫົ່ ຳນເີ້ຼັ ຮດຼັ ໃຫທ້ຼັ ຳດເຣພຣີເຊນເທທຟີ ຕຳມແນວນອນມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະແຕກຕົ່ ຳງກນັຼ . ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ຕ່ົ ຳງໆມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ຮ່ົ ວມທົ່ ຄີ ກນຼັ ຫຳຍປະກຳນ ດົ່ ງຼັ ນ:ີຼ້ັ 1) ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ຫຳຍຄ່ົ ຳ 2) ມກັຼ ເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ 3) ທຳດປະສມມກັຼ ມສີ ຕີ ່ົ ຳງ ໆ 4) ທຳດປະສມມກຼັ ເປຼັນພຳຣຳແມກເນຕກິ ໃນບດນສີຼ້ັ ່ົ ວນໃຫຍ່ົ ຈະເວຳ້ັຼ ເຖງິ ທຳດໃນອະນກຸ ມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທ່ົ ໜີ ່ົ ງຶ ແລະ ທຳດບຳງທຳດໃນອະນກຸ ມທ່ົ ສີ ອງ ແລະ ທົ່ ສີ ຳມອກີ ນອັ້ຼ ຍໆ ໂດຍສະເພຳະທຳດທ່ົ ມີ ປີ ະໂຫຍດໃຊສັ້ຼ ອຍຕົ່ ຊວີ ດິ ປະຈຳວນັຼ ຂອງເຮຳ ຕຳຕຳລຳງ 2 ສະແດງ ຄຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດອະນຸກມທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ . ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງຕວໜ່ົ ງຶ ຫ ສອງຕວໃນລະດບັຼ ຍົ່ ອຍ s ນອກສຸດ ທຳດໃນອະນກຸ ມທຣຳນຊິ ຊນັຼ ທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ ມລີ ກັຼ ສະນະໂຄງແບບເອເລກັຼ ຕຣງດົ່ ງຼັ ນ:ີຼ້ັ 1. ແກນພຳຍໃນມໂີ ຄງແບບເອເລກັຼ ຕຣງຂອງແກສມ໌ ສີ ະກຸນອຳກອນ 2. ແປດທຳດມເີ ອເລກັຼ ຕຣງ 2 ຕວໃນອອກບຕີ ຳນ 4s ແລະ ສອງທຳດ (Cr ແລະ Cu) ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງ ພຽງ 1 ຕວ ໃນອອກບຕີ ຳນນນັຼ້ຼັ . 3. ຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງ d ມຕີ ງຼັຼ້ັ ແຕົ່ 1 ໃນ Sc ໄປຈນເຖງິ 10 ໃນ Cu ແລະ Zn ທຸກທຳດ (ຍກເວນຼັ້ຼັ Se) ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ + 2 ສະແດງວົ່ ຳເສຍເອເລກຼັ ຕຣງ 4s ໄປຕຳມທຳມະດຳ ທຳດທົ່ ຢີ ົ່ ູທຳງຊຳຼ້ັ ຍສຸດ (ຈຸ III B) ຄ Sc ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +3 ຢົ່ ຳງດຽວ ແລະ ທຳດທົ່ ຢີ ່ົ ູທຳງຂວຳສຸດ (ຈຸ II B) ຫ Zn ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +2 ຢ່ົ ຳງດຽວ ສ່ົ ວນທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ອົ່ ນໆ ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຫຳຍຄົ່ ຳ ເພຳະນອກຈຳກເອເລກຼັ ຕຣງ s ແລວ້ຼັ ເອເລກຼັ ຕຣງ d ອຳດຫຸດອອກໄປ ຫ ຖກນຳໄປໃຊຮ້ຼັ ່ົ ວມກບັຼ ເອເລກັຼ ຕຣງອ່ົ ນ ໄດັຼ້ ອກີ ໃນກຳນເກດີ ທຳດປະກອບ ເນົ່ ອງຈຳກເອເລກຼັ ຕຣງ 3d ມລີ ະດບຼັ ພະລງັຼ ງຳນໃກຄັຼ້ ຽງກບຼັ ເອເລກຼັ ຕຣງ 4s ສະຖຳ 113 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດຂອງທຳດ Ti ເຖງິ Mn ຈະມຄີ ່ົ ຳເທ່ົ ຳກບຼັ ຜນບວກ ຂອງຈຳນວນເອເລກັຼ ຕຣງ 4s ແລະ ຈຳ ນວນເອເລກັຼ ຕຣງ 3d ເຊົ່ ນັຼ : Cr ຊ່ົ ງຶ ມໂີ ຄງແບບເອເລກຼັ ຕຣງລະດບັຼ ນອກເປຼັນ 3d5 4s1 ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງ ສຸດຈະເປັຼນ (5 + 1) = + 6 ຕຳຕຳລຳງ2 ຄຸນລກຼັ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທໜີ ່ົ ງຶ ເຮຳອຳດໃຊຫັຼ້ ກັຼ ກຳນທ່ົ ວີ ່ົ ຳສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ຈະມຄີ ່ົ ຳສູງສຸດເທົ່ ຳກບັຼ ເລກທ່ົ ຂີ ອງຈຸ ເຊ່ົ ນຼັ Ti (ຈຸ IVB) ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ສູງສຸດເປັຼນ +4 ແນວໃດກຕຳມ Cu (ຈຸ IB) ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງກວົ່ ຳ +1 ແລະ ຈຸ VIII ຂອງອະນກຸ ມທ່ົ ໜີ ່ົ ງຶ (Fe, Co, Ni) ບ່ົ ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +8. ເມົ່ ອພຈິ ຳລະນຳໄປຕຳມອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທງຼັ ອະນຸກມທ່ົ ໜີ ່ົ ງຶ , ທົ່ ສີ ອງ ແລະ ທ່ົ ສີ ຳມ ຈະພບວ່ົ ຳທຳດທົ່ ຢີ ົ່ ູ ທຳງຊຳັຼ້ ຍຂອງອະນຸກມ ຈະມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ສູງໝນຼັ້ັຼ ຄ ສົ່ ວນທຳດທ່ົ ຢີ ່ົ ູທຳງຂວຳຂອງອະນຸກມມກຼັ ຈະມສີ ະ ຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຕົ່ ຳໝນຼັ້ຼັ ຄງໃນອະນຸກມທົ່ ສີ ອງ Zr (ຈຸ IVB) ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທົ່ ສີ ູງສຸດຄ +4 ເປັຼນສ ະຖຳນະທ່ົ ໝີ ນຼັ້ຼັ ຄງທ່ົ ສີ ຸດ ສ່ົ ວນ Ag (ຈຸ IVB) ພດຼັ ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +1 ເປັຼນສະຖຳນະທົ່ ໝີ ນຼັ້ຼັ ຄງທ່ົ ສີ ຸດ (Ag ມທີ ງັຼ ສະຖຳນະ +1, +2 ແລະ +3) ແຕົ່ ຖຳັ້ຼ ຫຳກພຈິ ຳລະນຳເປຼັນ (ທຳດຂຳັຼ້ ງເທງິ ລງມຳຂຳ້ັຼ ງລຸມ) ເຮຳພບວ່ົ ຳອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນັຼ ທົ່ ສີ ອງ ແລະ ທ່ົ ີ ສຳມຈະໂນມ້ຼັ ອ່ົ ຽງຢົ່ ູໃນສະຖຳນະອອກຊິເດຊນັຼ ສູງ ຕວຢົ່ ຳງເຊົ່ ນຼັ Mo(VI) ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ອີ ່ົ ອນກວົ່ ຳ Cr(VI) ສະແດງວ່ົ ຳ Mo (VI) ຖກຣີດວິ ຊຍຳກກວົ່ ຳ ມກັຼ ຢົ່ ູໃນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງ ຕຳຕຳລຳງ 3 ສະແດງ ແນວໂນມຼັ້ ຂອງຄວຳມໝນັຼ້ັຼ ຄງ ແລະ ອຳນຳດອອກຊໄິ ດສຂ໌ ອງທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ . 114 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຕຳຕຳລຳງ 3 ແນວໂນມຼັ້ ຂອງຄວຳມໝນຼັ້ັຼ ຄງ ແລະ ອຳນຳດອອກຊໄິ ດສຂ໌ ອງທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ອະນກຸ ມ IIIB IVB VB VIB VIIB VIII IB IIB 1 ສະຖຳນະອອກຊເີ ດຊນຼັ ສະຖຳນະອອກຊເີ ດຊນັຼ ສະຖຳນະອອກຊເີ ດ ສະຖຳນະອອກຊເີ ດຊນຼັ ຊນັຼ ສູງສຸດເປຼັນຕວອອກຊໄີ ດສທ໌ ດີ ີ +8 ບົ່ ມີ ສູງສຸດມຄີ ົ່ ຳເກນີ ເລກທີ ຕົ່ ຳເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ່ົ ດີ ີ ຂອງຈຸ 2 ສະຖຳນະອອກຊເີ ດຊນັຼ ສະຖຳນະອອກຊເີ ດຊນຼັ ສະຖຳນະອອກຊເີ ດ ຊນຼັ ສູງສຸດເປຼັນຕວອອກຊໄີ ດສ໌ ສູງສຸດເປັຼນຕວອອກ ສູງໝນັຼຼັ້ ຄງ ຊີ ທົ່ ອີ ົ່ ອນ ໄດສທ໌ ົ່ ດີ ີ 3 ໃນບດທີ 4 ຕອນ 5) ໄດເຼັ້ ວຳັ້ຼ ເຖງິ ແນວໂນມັຼ້ ຂອງກຳນປ່ົ ຽນແປງຂະໜຳດອຳຕອມທງຼັ ໃນຮອບວຽນ (ແນວ ນອນ) ແລະໃນຈຸ (ແນວຕງຼັ້ຼັ ) ໄວແຼັ້ ລວ້ຼັ . ກຳນປົ່ ຽນແປງນມີ້ັຼ ຢີ ່ົ ຳງຊດຼັ ເຈນໃນພວກທຳດເຣພຣີເຊນເທທຟີ ສົ່ ວນທຳດທ ຣຳນຊຊິ ນຼັ ນນຼັ້ັຼ ມກີ ຳນປົ່ ຽນແປງນອຼ້ັ ຍຫຳຍໃນອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ດຽວກນັຼ ເຖງິ ວົ່ ຳຈະມຄີ ວຳມໂນມ້ຼັ ອົ່ ຽງໄປໃນທຳງ ຫຸດລງດວ້ັຼ ຍຈຳກຊຳັຼ້ ຍໄປຂວຳ ແຕ່ົ ຫຸດບົ່ ຫຳຍ ແລະ ຍງຼັ ບ່ົ ໝ່ົ ຳສະເໝອີ ກີ ດວຼັ້ ຍ ກຳນທົ່ ເີ ປຼັນແບບນເີຼັ້ ພຳະເປຼັນກຳນເພ່ົ ມີ ເອເລກຼັ ຕຣງ ເຂຳັ້ຼ ໄປທ່ົ ລີ ະດບັຼ ພະລງຼັ ງຳນພຳຍໃນ ເຊ່ົ ນຼັ :ໃນອະນກຸ ມທ່ົ ໜີ ົ່ ງຶ ເປຼັນກຳນຕົ່ ມເອເລກັຼ ຕຣງ 3d ເຊ່ົ ງິ ເປັຼນຕວ ກຳບງຼັ ທ່ົ ດີ ລີ ະຫວົ່ ຳງແຮງດງຶ ດູດຊ່ົ ງຶ ໄຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈບຸ ວກ ທົ່ ນີ ວິ ເຄຍມຕີ ່ົ ເອເລກຼັ ຕຣງ 4s ທົ່ ຢີ ົ່ ູພຳຍນອກ ໄຟຟຳັຼ້ ບນັຼ ຈບຸ ວກ ທົ່ ເີ ພົ່ ມີ ຂນຶຼ້ັ ໃນນວິ ເຄຍຈ່ົ ງຶ ບ່ົ ມຜີ ນເທ່ົ ຳໃດຕົ່ ຂະໜຳດອຳຕອມ ສ່ົ ວນກຳນເພົ່ ມີ ຂະໜຳດອຳຕອມຂອງທຳດໃນຈດຸ ຽວ ກນັຼ ຈະເຫນຼັ ວ່ົ ຳອຳຕອມໃນອະນກຸ ມທົ່ ສີ ອງໃຫຍ່ົ ກວົ່ ຳອຳຕອມໃນອະນຸກມທົ່ ໜີ ່ົ ງຶ ຕຳມປກກະຕິ ແຕົ່ ອຳຕອມໃນອະ ນກຸ ມທົ່ ສີ ຳມມຂີ ະໜຳດເທ່ົ ຳໆ ກບຼັ ອຳຕອມໃນອະນຸກມທົ່ ສີ ອງ ຕວຢົ່ ຳງເຊົ່ ນຼັ : ເຖງິ ແມົ່ ນວ່ົ ຳ Hf ຈະມເີ ອເລກຼັ ຕຣງ ຫຳຍກວ່ົ ຳ Zr ເຖງິ 32 ຕວ ແຕ່ົ ກຍງຼັ ມຂີ ະໜຳດເທ່ົ ຳກບັຼ Zr ຊົ່ ງຶ ເປຼັນແບບນແີຼັ້ ມ່ົ ນເນົ່ ອງມຳຈຳກເອເລກັຼ ຕຣງ 4f ໃນ ອະນຸກມແລນທຳໄນດ໌ ເອເລກຼັ ຕຣງ f ບົ່ ເປຼັນຕວກຳບງັຼ ທົ່ ດີ ປີ ຳນໃດ ຕ່ົ ໄຟຟຳຼັ້ ບນັຼ ຈບຸ ວກ ຈຳກນວິ ເຄຍ ດົ່ ງັຼ ນນັຼຼັ້ ຂະ ໜຳດອຳຕອມໃນອະນຸກມແລນທຳໄນດຫ໌ ຸດລງຫຳຍຈຳກ La ເຖງິ Lu ເມ່ົ ອມຳເຖງິ Hf ອຳຕອມຈ່ົ ງຶ ມຂີ ະໜຳດບ່ົ ໃຫຍົ່ ຂນຶ້ຼັ ຫຳຍເທົ່ ຳທ່ົ ຄີ ຳດ. ໂດຍທ່ົ ວໄປໂລຫະທຣຳນຊຊິ ນັຼ ແຂງ ແລະ ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ, ຈດຸ ເດອດ ລວມທງັຼ ຄວຳມຮອຼັ້ ນຂອງກຳນ ເປຼັນອຳຍສູງກວົ່ ຳ ໂລຫະເຣພຣີເຊນເທທຟີ ອຳດເປຼັນຍອັ້ຼ ນຈຳກເອເລກັຼ ຕຣງ s ແລວ້ັຼ ເອເລກຼັ ຕຣງ d ຄງເຂຳ້ຼັ ຮ່ົ ວມ ພນຼັ ທະໂລຫະດວ້ຼັ ຍພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງຂອງທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ສູງກວົ່ ຳຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ແລະ ໂລຫະແອນຄຳໄລນເ໌ ອຣີ ໌ ສົ່ ວນຄົ່ ຳແຮງຣີດກຼັ ຊນຼັ E° ມຄີ ່ົ ຳສູງກວົ່ ຳທຳດຈຸ IA ແລະ IIA ໃນຕຳຕຳລຳງ 2 ສະແດງ ຄ່ົ ຳ E° ຂອງທຳດອະນຸກມ ທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ ວົ່ ຳມຄີ ົ່ ຳເພ່ົ ມີ ຂນຶັ້ຼ ຈຳກຊຳ້ຼັ ຍໄປຂວຳຂອງອະນຸກມ ແລະ ນອກຈຳກ Cu2+ - Cu ຊົ່ ງຶ ມຄີ ່ົ ຳ E° ເປັຼນບວກແລວ້ັຼ ນອກນນັຼັຼ້ ຍງຼັ ເປຼັນຕວຣີດວິ ຊທ໌ ົ່ ດີ ກີ ວ່ົ ຳຮໂີ ດຣແຊນ ໝຳຍຄວຳມວົ່ ຳລະລຳຍ ໃນອຳຊດິ ໃຫກຼັ້ ຳສ H2 ໄດ.ຼ້ັ III. ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ແລະ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ ໂລຫະທຣຳນຊຊິ ນັຼ ເກີດ ທຳດປະກອບໂຄອດເິ ນຊນັຼ ແລະອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນໄດງ້ັຼ ົ່ ຳຍ ທຳດປະກອບ ໂຄອດເິ ນ ຊນັຼ ມກັຼ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະພເິ ສດບຳງປະກຳນ ເຊ່ົ ນຼັ : ມສີ ຕີ ົ່ ຳງໆ ແລະ ເປັຼນທຳດທ່ົ ຖີ ກດູດດວ້ຼັ ຍແມ່ົ ເຫກັຼ . ຂະແໜງວິ ຊຳເຄມີ ທົ່ ວີ ົ່ ຳດວຼັ້ ຍທຳດປະກອບໂຄອດເິ ນຊນັຼ ແລະ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນເອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳເຄມໂີ ຄອດເິ ນຊນຼັ ຊ່ົ ງຶ ມປີ ະໂຫຍດໃນ ທຳງເຄມວີ ເິ ຄຳະ ແລະໃນທຳງອຸດສຳຫະກຳ ເຊ່ົ ນັຼ ฌ ກຳນຍອັຼ້ ມສ,ີ ກຳນຊຸບໂລຫະ, ກຳນແກນຼັ້ ຳັຼ້ ເສຍ. 115 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼ້ັ 2 ຖຳັ້ຼ ຫຳກໄດມຼ້ັ ຄີ ວຳມເຂຳ້ຼັ ໃຈເລ່ົ ອງຂອງທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ແລະອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນເປຼັນພນັຼ້ ຖຳນດວຼ້ັ ຍ ແລວ້ຼັ ຈະເຮດັຼ ໃຫກ້ັຼ ຳນສກຶ ສຳຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ສະດວກຂນຶ້ຼັ . ດົ່ ງັຼ ນນັຼຼັ້ ; ຈ່ົ ງຶ ຄວນທົ່ ີຈະເວຳັ້ຼ ນຳໃນ ເລົ່ ອງນກີຼັ້ ່ົ ອນທ່ົ ີ ຈະເວຳຼ້ັ ເຖງິ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ຈຕຸ ົ່ ຳງໆ. ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ຄ ທຳດປະກອບທົ່ ອີ ຳຕອມ ຫ ອອີ ງໂລຫະຕວກຳງມໂີ ມເລກຸນຫ ອອີ ງຊ່ົ ງຶ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳ ລແິ ກນ ຫ ຈໂຸ ຄອດເິ ນດລອັ້ຼ ມອອ້ຼັ ມ ລແິ ກນມກັຼ ຈະຕົ່ ກບຼັ ອຳຕອມກຳງດວຼ້ັ ຍພນຼັ ທະໂຄເວເລນຕ໌ ແບບໂຄອດເິ ນດ ມກັຼ ເອນີ້ັຼ ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນັຼ ອກີ ຢົ່ ຳງໜົ່ ງຶ ວ່ົ ຳ ທຳດປະສມເຊງີ ຊອຼ້ັ ນ. ນກຼັ ເຄມຊີ ຳວສະວດິ ຊົ່ ວ່ົ ຳ ເວຣີ ເ໌ ນຣີ ໌ (Werner) ໄດພຼັ້ ະຍຳຍຳມອະທບິ ຳຍເລ່ົ ອງທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນັຼ ມຳຕງັຼຼັ້ ແຕົ່ ຄ.ສ. 1893 ສົ່ ງິ ສຳຄນັຼ ຂອງທດິ ສະດີຂອງເວີຣເ໌ ນຣີ ໌ ຄອຳຕອມໂລຫະຕວກຳງມວີ ຳເລນຕສ໌ ອງຊະນດິ ຊະນດິ ທຳອດິ ຂນຶ້ັຼ ຢົ່ ູກບັຼ ຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງທ່ົ ຫີ ຸດໄປໃນກຳນເກດີ ອີອງໂລຫະ ສ່ົ ວນວຳເລນຕຊ໌ ະນດິ ທ່ົ ສີ ອງນນັຼັຼ້ ສຳ ລບຼັ ມພີ ນັຼ ທະກບຼັ ຈອຸ ຳຕອມທົ່ ເີ ອນີຼ້ັ ວົ່ ຳລແິ ກນ ເຊົ່ ນຼັ Co ມກີ ປະກດເປຼັນ CoCl3 ໂດຍເອເລກຼັ ຕຣງສຳມຕວຖົ່ ຳຍໂອນ ຈຳກອຳຕອມ Co ໄປຍງຼັ ອຳຕອມ Cl ແຕ່ົ ຖຳັຼ້ ມີ NH3 ຢ່ົ ູດວຼັ້ ຍ ໂຄບນຼັ (III) ກຈະເກດີ ທຳດປະສມ ເຊ່ົ ນັຼ : CoCl3. 6 NH3 ຊ່ົ ງຶ ອຳດຂຽນສູດເປຼັນ [Co(NH3)6]Cl3 NH3 ເປັຼນລແິ ກນຕທ໌ ົ່ ມີ ພີ ນຼັ ທະໂດຍກງກບັຼ ອອີ ງ Co3+ ອອີ ງໂລ ຫະລວມລແິ ກນຕເ໌ ອນີ້ັຼ ວົ່ ຳອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ ທຳດນມີ້ຼັ ີ [Co(NH3)6]3+ ເປັຼນອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນ. ຖຳ້ຼັ ລແິ ກນເປຼັນອອີ ງ ໄຟຟຳ້ຼັ ບນັຼ ຈຂຸ ອງອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນມຄີ ່ົ ຳເທົ່ ຳກບັຼ ຜນບວກຂອງໄຟຟຳ້ັຼ ບນຼັ ຈຂຸ ອງອອີ ງໂລຫະ ກບັຼ ໄຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈຂຸ ອງລແິ ກນ. ລແິ ກນຈະມຄີ ົ່ ູເອເລກັຼ ຕຣງຟູຊ່ົ ງຶ ຈະເກດີ ພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕແ໌ ບບໂຄອດເີ ນດໄດກັ້ຼ ບຼັ ອີ ອງ ໂລຫະຊົ່ ງຶ ເປັຼນອອີ ງບວກ ຕວຢ່ົ ຳງລແິ ກນທ່ົ ເີ ປຼັນອອີ ງລບ ຄ CI- CN- OH- ສ່ົ ວນລແິ ກນທົ່ ເີ ປຼັນ ໂມເລກຸນ ໄດ້ັຼ ແກົ່ NH3 , H2O , CO ເປຼັນຕນ້ຼັ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນ ອອີ ງໂລຫະ ລແິ ກນ [Ag(NH3)2]+ Ag+ NH3 2 ໂມເລກຸນ [Cu(NH3)4]2+ Cu2+ NH3 4 ໂມເລກຸນ [Fe(CN)6]4- Fe2+ CN- 6 ອອີ ງ [Fe(CN)6]3- Fe3+ CN- 6 ອອີ ງ [Co(NH3)4Cl2]+ Co3+ NH3 4 ໂມເລກຸນ ແລະ Cl- 2 ອອີ ງ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນທົ່ ມີ ໄີ ຟຟຳ້ຼັ ບນັຼ ຈບຸ ວກອຳດລວມກບຼັ ອອີ ງດ່ົ ຽວທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟຳັ້ຼ ຈລຸ ບເປຼັນທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ເຊົ່ ນັຼ [Ag(NH3)2]Cl ແລະ ທຳນອງດຽວກນັຼ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນທົ່ ມີ ໄີ ຟຟຳັຼ້ ບນັຼ ຈລຸ ບກອຳດລວມກບັຼ ອອີ ງດຽວທົ່ ມີ ໄີ ຟຟຳ້ຼັ ບນຼັ ຈຸ ບວກ ເຊົ່ ນັຼ : K4[Fe(CN)6] ຕຳມທ່ົ ລີ ແິ ກນມຄີ ່ົ ູເອເລກຼັ ຕຣງລອຍ ທ່ົ ຈີ ະໃຫແັຼ້ ກົ່ ອອີ ງໂລຫະນນັຼ້ຼັ ຖຳ້ຼັ ມອີ ຳຕອມທົ່ ໃີ ຫຄ້ຼັ ົ່ ູເອເລກຼັ ຕຣງ ໄດຼັ້ 1 ອຳຕອມ ຈະເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳລແິ ກນຍູນເິ ດນເທດຕ ຫ ມໂນເດນເທຕ ຕວຢົ່ ຳງລແິ ກນຢູນເິ ດນເທຕ ໄດແັຼ້ ກ່ົ NH3, Cl-,NO2- C2H5N ເປັຼນຕນັ້ຼ . ດແິ ກນອຳດມອີ ຳຕອມທ່ົ ໃີ ຫຄ້ຼັ ່ົ ູເອເລກັຼ ຕຣງຫຳຍກວົ່ ຳ 1 ອຳຕອມ ຊ່ົ ງຶ ເອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳລແິ ກນມລັຼ ຕເິ ດນ ເທຕ ຫ ໂປຣລເິ ດນເທຕ ໂມເລກຸນເອຕລີ ນີ ດອີ ຳມນີ NH2CH2CH2NH2 ມອີ ຳຕອມ N ສອງອຳຕອມ ໃຫຄ້ັຼ ົ່ ູເອ ເລກັຼ ຕຣງ ໄດສຼັ້ ອງຄ່ົ ູ ຈ່ົ ງຶ ຈດຼັ ເປັຼນລແິ ກນໄບເດນເທຕ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ [Cu(NH2CH2CH2NH2)2]2+ ມໂີ ຄງສຳຼ້ັ ງ ຊົ່ ງຶ ປຳຍທງັຼ ສອງຂອງໂມເລກຸນເອຕລີ ນີ ດອີ ຳມນີ ຕົ່ ກບຼັ ອອີ ງ Cu ເຮດຼັ ໃຫເັ້ຼ ກດີ ວງຊະນດິ ຫຳຼັ້ ອຳຕອມຂະບວນ ກຳນເກດີ ວງແບບນເີ້ັຼ ອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ:ຄເີ ລຊນຼັ ທຳດທົ່ ໄີ ດເ້ັຼ ອນີຼັ້ ວ່ົ ຳທຳດປະສມຄເີ ລຕເຊ່ົ ນຼັ : [Cu(NH2CH2CH2NH2)2]2+ SO42- ອຳດເອນີຼ້ັ ລແິ ກນມສັຼ ຕເິ ດນເທຕວົ່ ຳຕວຄເີ ລຕ. 116 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັັ້ຼ 2 ເຮຳຈະພບຄຳວ່ົ ຳ ເລກໂຄອດເິ ນຊນັຼ ສະເໝໃີ ນເລ່ົ ອງຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນ ແລະ ທຳດເຊງີ ຊອັຼ້ ນ ຄຳນໝີ້ັຼ ຳຍ ເຖງິ ຈຳນວນອຳຕອມຂອງລແິ ກນທ່ົ ໃີ ຫຄຼ້ັ ່ົ ູເອເລກັຼ ຕຣງ ແລະ ມພີ ນັຼ ທະກບັຼ ອອີ ງໂລຫະ ອຳຕອມເຫົ່ ຳນອີຼັ້ ຳດມຳຈຳກລິ ແກນ ຍູນເິ ດນເທຕ ຫ ມລຼັ ຕເິ ດນເທຕກໄດຼັ້ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ : [Co(NH3)2]3+ ແລະ [Co(en)2Cl2]+ ເລກໂຄອດເິ ນ ຊນຼັ ຂອງໂກບນຼັ ມຄີ ່ົ ຳເທົ່ ຳກບຼັ 6 ເທົ່ ຳກນຼັ ເພຳະມອີ ຳຕອມທົ່ ໃີ ຫຄ້ຼັ ່ົ ູເອເລກຼັ ຕຣງຢ່ົ ູອອັຼ້ ມອອີ ງ Co3+ ລວມທງັຼ ໝດ 6 ອຳຕອມ ເລກໂຄອດເິ ນຊນຼັ ທ່ົ ພີ ບຫຳຍໃນທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນັຼ ຄ 2, 4 ແລະ 6. ຕຳຕຳລຳງທີ 4 ລແິ ກນບຳງຊະນດິ ລແິ ກນຍນູ ເິ ດນເທຕ ສູດ ຊ່ົ ລແິ ກນ NH3 ອຳມນີ X- (ແຮໄລດອ໌ ອີ ງ) ແຮໄລ ໄຊແອໂນ CN- ໄຮດອກໂຊ OH- ຄຳໂບເນໂຕ CO32- ຊລຼັ ເຟໂຕ SO42- ອອກໂຊ O2- ໄນໂທຣຊລິ ກຳກໂບນລິ NO CO ລແິ ກນມລັຼ ດເີ ດນເທຕ ຕວຫຍ ັຼ້ ອຳຕອມທ່ົ ໃີ ຫ ຼັ້ e- ຊ່ົ ແລະ ສູດ ເອຕລີ ນິ ດອີ ຳມນີ NH2CH2CH2NH2 En 2 1,10 - ຟີແນນໂທຣລນີ o-phen 2 ອອກຊຳເລຕອອີ ງ C2O42- 2 gly- 2 ໄກລຊເີ ນຕອອີ ງ NH2CH2CO2- 6 ເອຕລີ ນິ ດອີ ຳມນີ ເຕຕຣຳອຳເຊຕດັຼ EDTA4- 3.1. ພນັຼ ທະໃນອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ກຳນເກດີ ພນຼັ ທະລະຫວ່ົ ຳງອອີ ງໂລຫະກບັຼ ລແິ ກນ ຕະຫລອດຈນຮູບຮ່ົ ຳງຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ອຳດອະທບິ ຳຍ ໄດດັ້ຼ ວັຼ້ ຍທດິ ສະດພີ ນຼັ ທະວຳເລນຕລ໌ ແິ ກນນນັຼຼັ້ ນບັຼ ໄດວັ້ຼ ່ົ ຳເປຼັນບຳເຊີ ລວິ ອດິ ໃຫຄ້ຼັ ່ົ ູເອເລກຼັ ຕຣງໄດັ້ຼ ສ່ົ ວນອອີ ງໂລຫະ ຫ ອຳຕອມຕວກຳງເຮດັຼ ໜຳ້ຼັ ທ່ົ ເີ ປຼັນອຳຊດິ ລວິ ອດິ ຮບັຼ ຄົ່ ູເອເລກັຼ ຕຣງ ຈຳກລແິ ກນເຂຳ້ຼັ ໄປໃນອອກບຕີ ຳນວ່ົ ຳງ ມກີ ຳນຊອ້ຼັ ນ ເກຍ ກນຼັ ລະຫວົ່ ຳງອອກບຕີ ຳນຂອງລແິ ກນທ່ົ ມີ ຄີ ົ່ ເູ ອເລກຼັ ຕຣງ ກບຼັ ອອກບຕີ ຳນວົ່ ຳງຂອງອອີ ງໂລຫະເກດີ ພນຼັ ທະໂຄເວ 117 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ເລນຕຕແ໌ ບບໂຄອດເີ ນຕ ນອກຈຳກນນັຼຼັ້ ກຳນເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນທົ່ ໝີ ນຼັັຼ້ ຄງຍງຼັ ເນົ່ ອງມຳຈຳກໄຮບຣດິ ໄດເຊຊນັຼ ຂອງ ອອກບຕີ ຳນ ອຳຕອມໂລຫະ ແລະ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ ມທີ ດິ ທຳງສະເພຳະ ດ່ົ ງັຼ ນນຼັ້ັຼ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນຈ່ົ ງຶ ມຮີ ູບຮົ່ ຳງເປຼັນ ແບບສະເພຳະ ເຊ່ົ ນັຼ : ຊງແປດໜຳຼ້ັ . ອີອງໂລຫະທຣຳນຊິຊນຼັ ອຳດຈະໃຊທ້ັຼ ັງຼ ອອກບີຕຳນ d, s ແລະ p ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ັນຼ ອີອງເຊີງຊອຼັ້ ນ [Co(NH3)6]3+ ເກດີ ຈຳກໄຮບຣໄິ ດເຊຊນຼັ ຂອງອອກບຕີ ຳນ 3d ສອງອອກບຕີ ຳນ ກບຼັ ອອກບຕີ ຳນ 4s ໜ່ົ ງຶ ອອກບີ ຕຳນ ແລະ ອອກບຕີ ຳນ 4p ສຳມອອກບຕີ ຳນ ໄດໄຼ້ັ ຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ d2 sp3 ຫກອອກບຕີ ຳນ ເປັຼນຮູບຊງແປດ ໜຳຼັ້ . ຮູບທີ 1 ໄອອອນເຊງີ ຊອັຼ້ ນ [Co(NH3)6]3+ມໂີ ຄງສຳຼ້ັ ງຮູບຮ່ົ ຳງເປັຼນຊງແປດໜຳຼ້ັ ອຳຕອມ Co ມໂີ ຄງແບບເອເລກັຼ ຕຣງ 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d7 4s2 ເອເລກັຼ ຕຣງລະດບັຼ ນອກຄ 3d7 4s2 ແລະ ເມ່ົ ອເປຼັນອອີ ງ Co ເອເລກຼັ ຕຣງຫຸດໄປ 3 ຕວ ໂຄງສຳ້ັຼ ງແບບເອເລກັຼ ຕຣງ ລະດບັຼ ນອກກຈະເປຼັນ 3d6 ໃນກຳນເກດີ ໄຮບຣດິ ໄດເຊຊນັຼ ແບບ d3 sp3 ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນຈະໃຫພຼັ້ ນຼັ ທະທ່ົ ແີ ຂງແຮງ ຊ່ົ ງຶ ໃຫພ້ັຼ ະລງຼັ ງຳນພພຽງທົ່ ີ ເອເລກຼັ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ 3d ຈະຈບັຼ ຄົ່ ູກນຼັ ໝດ ແລະ ເຮຳໄດອັ້ຼ ອກບຕີ ຳນ 3d ວົ່ ຳງຂນຶັຼ້ ສອງອອກບີ ຕຳນ ເອເລກຼັ ຕຣງຫກຄ່ົ ູ ຈຳກ NH3 6 ໂມເລກຸນຈົ່ ງຶ ເຂຳັຼ້ ໄປຢ່ົ ູໃນໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນທງັຼ ຫກໄດດັ້ຼ ່ົ ງັຼ ນ:ີຼ້ັ Co3+ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ພຳຣຳແມກເນຕກິ ເພຳະມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດຽວ ແຕ່ົ ອອີ ງຊງິ ຊອ້ຼັ ນ [Co(NH3)6]3+ ເປຼັນດີ ອະແມກເນຕກິ . ເຊ່ົ ັຼນ: [Ag(NH3)2]+,[Pt(NH3)4]2+, ຕວຢົ່ ຳງໄຮບຣິດອອກບີຕຳນທົ່ ີເກີດໃນອີອງເຊີງຊອັ້ຼ ນອົ່ ໆ [Zn(NH3)4]2+, [Ni(CN)4]2- ແລະ [NiCl4]2- ເປັຼນດ່ົ ງັຼ ນ:ີັຼ້ 118 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັັ້ຼ 2 ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນໃນອອີ ງຈະບອກໃຫຮັຼ້ ູຮ້ັຼ ູບຮ່ົ ຳງ ຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນຈຳກຕວຢ່ົ ຳງຂອຼ້ັ ງເທງິ ນມີຼ້ັ ໄີ ຮບຣດິ ອອກບີ ຕຳນ 3 ແບບຄ: sp sp3 ແລະ dsp2 ຊົ່ ງຶ ຈະໃຫຮັ້ຼ ູບຮ່ົ ຳງເປັຼນແບບເສນຼັຼັ້ ຊົ່ , ຊງສໜີ້ັຼ ຳຼ້ັ ແລະ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ຕຳຕຳລຳງ 5 ຮູບຮົ່ ຳງອອີ ງເຊງິ ຊອ້ຼັ ນບຳງຊະນດິ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ ຮູບຮົ່ ຳງ [Ag(NH3)2]+ sp ແບບເສນັຼຼ້ັ ຊົ່ [Zn(NH3)4]2+ sp3 ຊງສົ່ ໜີ ຳ້ັຼ dsp2 ຈະຕຸລດັຼ ຂະໜຳນ ແລະ [NiCl4]2- [Pt(NH3)4]2+ ແລະ [Ni(CN)4]2- ຈຳກຕວຢ່ົ ຳງຂຳັ້ຼ ງເທງິ ນຈີ້ັຼ ະເຫນຼັ ໄດວັຼ້ ົ່ ຳ ພວກທ່ົ ມີ ເີ ລກໂຄອດເິ ນຊນັຼັ້ຼ 4 ອຳດມຮີ ູບຮົ່ ຳງໄດສັຼ້ ອງແບບຄ: ຊງສ່ົ ີ ໜຳຼ້ັ ຫ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ຈະເປຼັນແບບໃດຄວນແລວ້ຼັ ແຕົ່ ຊະນດິ ຂອງໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ. ໃນກຳນເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນນນຼັັຼ້ ມຢີ ົ່ ູສະເໝທີ ົ່ ອີ ອີ ງໂລຫະສຳມຳດເກດີ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນຊະນດິ ດຽວກນຼັ ໄດສ້ຼັ ອງແບບ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນຼັ Co3+ ອຳດເກດີ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ d2 sp3 ໄດສັ້ຼ ອງແບບ, ແບບ 1 ໃຊເ້ຼັ ອເລກັຼ ຕຣງ d ຈຳກອອກບຕີ ຳນ 3d ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນອອກບຕີ ຳນ ຂຳັ້ຼ ງໃນຮ່ົ ວມໃນໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນ ທົ່ ໄີ ດຈຼ້ັ ົ່ ງຶ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ ອີ ອງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນແບບອອກບຕີ ຳນດຳັ້ຼ ນໃນ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນແບບນມີຼ້ັ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງດຽວນອັຼ້ ຍກວົ່ ຳ ອອີ ງໂລຫະ. ສຳລບຼັ ແບບທີ 2 ໃຊເັ້ຼ ອເລກຼັ ຕຣງ d ຈຳກອອກບຕີ ຳນ 4d ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນອອກບຕີ ຳນ ຂຳັຼ້ ງນອກໃນກຳນເກດີ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ ຈົ່ ງຶ ເອນີຼັ້ ອີອງເຊີງຊອຼັ້ ນແບບນວີຼ້ັ ່ົ ຳ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນແບບອອກບີຕຳນດຳ້ັຼ ນນອກ. ເອເລກຼັ ຕຣງດຽວຍງັຼ ຄງຢ່ົ ູໃນອອກບີ ຕຳນ 3d ແລະ ຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງດົ່ ຽວໃນອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນບົ່ ໄດຫ້ຼັ ຸດນອ້ັຼ ຍລງໄປກວ່ົ ຳໃນອອີ ງໂລຫະ,ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ ທງັຼ ສອງແບບດ່ົ ງັຼ ກົ່ ຳວນເີ້ັຼ ຖງິ ແມົ່ ນຈະມໄີ ຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ d2 sp3 ຄກນຼັ ມຮີ ູບຮົ່ ຳງ ຊງແປດໜຳຼັ້ ຄກນຼັ ດວັ້ຼ ຍ ແຕ່ົ ຄຸນ ລກັຼ ສະນະ ທຳງແມ່ົ ເຫກັຼ ຕົ່ ຳງກນັຼ ແບບ 1 ເປຼັນທຳດໄດອະແມກເນຕກິ ສ່ົ ວນແບບ 2 ເປັຼນພຳຣຳແມກເນຕກິ ມເີ ອ 119 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ເລກັຼ ຕຣງດົ່ ຽວເຖງິ 4 ຕວ. ເຮຳຮູຢຼັ້ ່ົ ູແລວ້ຼັ ວ່ົ ຳອອີ ງໂລຫະມເີ ອເລກັຼ ຕຣງ d ຈຳນວນໜົ່ ງຶ ຖຳັຼ້ ເປັຼນອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນັຼ ທ່ົ ໜີ ່ົ ງຶ ກເປຼັນເອ ເລກຼັ ຕຣງ 3d ຖຳັ້ຼ ເຮຳຈະໃຫອ້ຼັ ອກບຕີ ຳນ 3d ເກດີ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ ຕອຼັ້ ງເຮດຼັ ໃຫເ້ຼັ ກດີ ອອກບຕີ ຳນວົ່ ຳງເພົ່ ອທົ່ ຄີ ່ົ ູເອ ເລກຼັ ຕຣງຈຳກລແິ ກນຈະໄດເ້ຼັ ຂຳຼ້ັ ມຳໃນອອກບຕີ ຳນວ່ົ ຳງນນັຼ້ັຼ ໄດເັຼ້ ຕມັຼ ທງຼັ ຄົ່ ູ ດ່ົ ງັຼ ນນຼັຼ້ັ ຖຳ້ັຼ ຫຳກມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວກຕອັຼ້ ງ ໃຫຈຼ້ັ ບັຼ ຄົ່ ູກນັຼ ກົ່ ອນ. ແນວໃດກຕຳມ ກຳນເກດີ ພນັຼ ທະໂລຫະ-ລແິ ກນຈະປົ່ ອຍພະລງຼັ ງຳນ ອອກມຳຈຳນວນໜົ່ ງຶ ນຳ ຖຳ້ັຼ ພະລງັຼ ງຳນທົ່ ປີ ່ົ ອຍອອກມຳໃນກຳນເກດີ ພນຼັ ທະມຄີ ົ່ ຳຫຳຍ ຄວນຈະເປຼັນໂອກຳດໃຫເ້ັຼ ກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນແບບອອກ ບຕີ ຳນດຳ້ັຼ ນໃນ ກຳນໃຊອຼ້ັ ອກບຕີ ຳນ 3d ຈະໄດພັຼ້ ນຼັ ທະໂລຫະ-ລແິ ກນທົ່ ແີ ຂງແຮງກວ່ົ ຳອອກບຕີ ຳນ 4d ຊົ່ ງຶ ໝຳຍ ຄວຳມວົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນທົ່ ປີ ົ່ ອຍອອກມຳໃນກຳນເກດີ ພນັຼ ທະມຄີ ົ່ ຳສູງ ໂດຍປກຕສິ ຳລບຼັ ອອີ ງ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ໃນອະນຸ ກມທ່ົ ໜີ ່ົ ງຶ ທົ່ ມີ ີ 3d4 ຫ 3d6 ມກັຼ ຈະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນແບບອອກບຕີ ຳນ ດຳັ້ຼ ນໃນກບຼັ ລແິ ກນສົ່ ວນຫຳຍ ຍກເວນັຼ້ຼັ ກບັຼ ລແິ ກນ F- ແລະ H2O ຊ່ົ ງຶ ມກັຼ ຈະໃຫອ້ັຼ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນແບບອອກບຕີ ຳນດຳັ້ຼ ນນອກ ຖຳ້ັຼ ໂຄງສຳ້ັຼ ງແບບເອເລກຼັ ຕຣງ ຂອງອອີ ງ ເປຼັນ ຊ່ົ ງຶ 3d5 ມລີ ະດບັຼ ຍົ່ ອຍເຕມຼັ ເຄ່ົ ງິ ໜົ່ ງຶ ທ່ົ ໃີ ຫຄຼັ້ ວຳມໝນັຼຼັ້ ຄງເປຼັນພເິ ສດ ກຳນຈບຼັ ຄົ່ ູເອເລກັຼ ຕຣງ ເຮດຼັ ໄດຼັ້ ຍຳກ ຈົ່ ງຶ ມກັຼ ຈະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນແບບອອກບຕີ ຳນດຳຼ້ັ ນນອກ ຍກເວນັຼ້ັຼ ກບັຼ ລແິ ກນ CN- ຊ່ົ ງຶ ເກດີ ພນັຼ ທະໂລຫະລິ ແກນທ່ົ ໝີ ນັຼັຼ້ ຄງຫຳຍຈນກະທງັຼ້ຼັ ສຳມຳດເຮດັຼ ໃຫເ້ັຼ ອເລກຼັ ຕຣງ 3d5 ຈບຼັ ຄົ່ ູກນຼັ ໄດ້ັຼ ດົ່ ງັຼ ເຊົ່ ນັຼ [Fe(CN)3]3- [Fe(CN)3]3- ເກດີ ໄຮບຣດິ ໄດເຊຊນັຼ dsp2 ແທນທ່ົ ຈີ ະເປຼັນ sp3 ເໝອນ [NiCl4]3- (ຕຳຕຳລຳງ 5) ເພຳະ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ dsp2 ຊອັຼ້ ນເກຍກນັຼ ໄດຫ້ັຼ ຳຍກບຼັ ອອກບຕີ ຳນ ຂອງລແິ ກນ CN- ເກດີ ພນຼັ ທະທ່ົ ແີ ຂງແຮງຫຳຍ ໃຫພ້ຼັ ະລງັຼ ງຳນ ພພຽງທ່ົ ຈີ ະເຮດຼັ ໃຫເຼ້ັ ອເລກຼັ ຕຣງ 3d ຈບັຼ ຄົ່ ູກນັຼ ໄດ.ຼ້ັ ກຳນໃຊທັ້ຼ ດິ ສະດີພນຼັ ທະວຳເລນຕອ໌ ະທບິ ຳຍເລ່ົ ອງພນຼັ ທະໃນອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນໃຫຄຼັ້ ວຳມບົ່ ສມບູນຫຳຍປະ ກຳນ ເປັຼນຕນັ້ຼ ວົ່ ຳບ່ົ ໄດອັ້ຼ ະທບິ ຳຍກ່ົ ຽວກບັຼ ສຳເຫດແຫົ່ ງກຳນທົ່ ອີ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນມສີ ຕີ ່ົ ຳງໆ ແລະ ບົ່ ສຳມຳດໃຊຄ້ຼັ ຳນວນຄົ່ ຳ ບຳງຄ່ົ ຳເຊົ່ ນຼັ : ພະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະອອກມຳໄດັຼ້ ກຳນເປັຼນ ຫ ບ່ົ ເປັຼນທຳດພຳຣຳແມກເນຕກິ ໃຊທັຼ້ ຳນຳຍຮູບຮົ່ ຳງຂອງອອີ ງ ເຊງີ ຊອ້ັຼ ນໄດ້ຼັ ແຕົ່ ໃນທຳງກບັຼ ກນັຼ ບຳງເທ່ົ ອເຖງິ ແມົ່ ນຮູຊຼັ້ ະນດິ ຂອງຮູບຮົ່ ຳງອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນກຍງັຼ ນຳມຳໃຊບ້ຼັ ອກຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງແມົ່ ເຫກຼັ ບົ່ ໄດ້ຼັ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນຼັ : ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ Co(III) ຊ່ົ ງຶ ມຮີ ູບຮົ່ ຳງຊງແປດໜຳຼ້ັ ສມຄວນມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ໄດອະແມກເນຕກິ ຄເອເລກັຼ ຕຣງທງັຼ ໝດລວຼ້ັ ນຈບຼັ ຄ່ົ ູ ແຕົ່ ກປະກດວ່ົ ຳມອີ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ Co(III) ທ່ົ ເີ ປຼັນພຳຣຳແມກເນ ຕກິ ໝຳຍຄວຳມວ່ົ ຳມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດົ່ ຽວ ແລະ ຍງັຼ ມຄີ ວຳມຫຍຸງັ້ຼ ຍຳກອ່ົ ນອກີ ເປຼັນຕນັຼ້ ວົ່ ຳຖຳຼັ້ ພະຍຳຍຳມຂຽນໂຄງສຳ້ັຼ ງ 120 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັ້ຼ 2 ແບບເອເລກັຼ ຕຣງຂອງ [Co(NO2)6]4- ຊົ່ ງຶ ມຮີ ູບຮ່ົ ຳງຊງແປດໜຳ້ັຼ ປະກອບດວັ້ຼ ຍອອີ ງ Co2+ ທ່ົ ມີ ໄີ ຮບຣດິ ອອກບີ ຕຳນ d2 sp3 ແລະ ມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວໜ່ົ ງຶ ຕວກຄງຈະເປຼັນດົ່ ງັຼ ນ:ີຼ້ັ ຫ ໂຄງສຳຼັ້ ງແບບເອເລກັຼ ຕຣງຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ Cu(II) ຊ່ົ ງຶ ມຮີ ູບຮ່ົ ຳງຈະຕຸລດັຼ ຂະໜຳນ ໂດຍ Cu2+ ຊ່ົ ງຶ ມີ ເອເລກັຼ ຕຣງດ໋ຽວໜົ່ ງຶ ຕວເກດີ ໄຮບຣດິ ອອກບຕີ ຳນ dsp2 ກຈະເປັຼນດ່ົ ງຼັ ນ:ີ້ັຼ ທດິ ສະດພີ ນັຼ ທະວຳເລນຕໃ໌ ນເລ່ົ ອງນເີຼັ້ ນນຼັຼ້ັ ຄວຳມສນໃຈສະເພຳະຊະນດິ ອອກບຕີ ຳນຂອງອອີ ງໂລຫະ ຫອຳ ຕອມ ຕວກຳງ ບ່ົ ໄດພຼັ້ ຽງເລງຼັ ເຖງິ ອດິ ທພິ ນຂອງລແິ ກນທົ່ ມີ ຕີ ົ່ ຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນ ແລະ ນຄີັຼ້ ສ່ົ ວນບກ ຜ່ົ ອງຂອງ ກຳນໃຊທັ້ຼ ດິ ສະດພີ ນັຼ ທະວຳເລນຕ໌ ທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ (CFT ຄຳຫຍມ້ຼັ ຳຈຳກ Crystal Field Theory) ເປັຼນອກີ ທດິ ສະດໜີ ່ົ ງຶ ກ່ົ ຽວກບັຼ ພນຼັ ທະໃນອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນ ຕຳມທດິ ສະດນີ ີຼັ້ ກຳນເຊົ່ ອມໂຍງລະຫວ່ົ ຳງອອີ ງໂລຫະກບັຼ ລແິ ກນເປຼັນເລ່ົ ອງກຳນດງຶ ດູດກນັຼ ທຳງໄຟຟຳ້ັຼ ສະຖດິ ບ່ົ ໄດກຼ້ັ ົ່ ຽວຂອ້ຼັ ງກບຼັ ພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕເ໌ ລຍີ ສົ່ ງິ ທົ່ ທີ ດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ພຽງເລງັຼ ກຄ ຜນຂອງໄຟ ຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈໄຸ ຟຟຳ້ັຼ ລບ ຫ ໄດໂພລຂອງລແິ ກນທົ່ ມີ ຕີ ່ົ ພະລງຼັ ງຳນຂອງເອເລກຼັ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ d ຂອງອອີ ງໂລຫະ ທດິ ສະດນີ ເີ້ັຼ ລ່ົ ມີ ຕນ້ັຼ ມຳຈຳກຄວຳມຮູທ້ັຼ ຳງດຳຼ້ັ ນທດິ ສະດໄີ ຟຟຳ້ັຼ ສະຖດິ ຂອງຜກຶ ເມ່ົ ອປະມຳນ 50 ປີມຳແລວຼ້ັ ກົ່ ຽວຂອັ້ຼ ງກບັຼ ໄອອອນໂລຫະທ່ົ ີຢ່ົ ູ ໃນແລດທຊິ ຜກຶ ໃນໄລຍະຊຳວປີທົ່ ຜີ ົ່ ຳນມຳນໄີ້ຼັ ດຖຼັ້ ກນຳມຳໃຊຢ້ຼັ ົ່ ຳງກວຳຼ້ັ ງຂວຳງໃນເລົ່ ອງຂອງ ທຳດປະສມ ໂຄອດເິ ນຊນຼັ ຕຳມປກກະຕລິ ແິ ກນເປຼັນແອນໄອອອນຊ່ົ ງຶ ມໄີ ຟຟຳັຼ້ ບນັຼ ຈລຸ ບ ຫ ເປັຼນໂມເລກຸນມຂີ ວຼ້ັ ຊ່ົ ງຶ ສຳມຳດຫນັຼ ປຳຍດຳຼັ້ ນໄຟຳຼ້ັ ບນັຼ ຈລຸ ບເຂຳ້ຼັ ຫຳອອີ ງໂລຫະທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈບຸ ວກ ເພົ່ ອຄວຳມເຂຳ້ຼັ ໃຈໃນທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ເຮຳຄວນພຈິ ຳລະນຳອ ອກບຕີ ຳນ d ໃຫຖ້ຼັ ່ົ ຖີ ວ້ຼັ ນ ຮູບທີ 2 ທດິ ທຳງຂອງອອກບຕີ ຳນ d ທງຼັ ຫຳ້ຼັ ໃນອອີ ງໂລຫະ ອອກບຕີ ຳນ d ທງັຼ ຫຳຼັ້ ມພີ ະລງຼັ ງຳນເທົ່ ຳກນຼັ ຖຳ້ັຼ ມໄີ ຟຟຳຼັ້ ບນຼັ ຈລຸ ບມຳລອັ້ຼ ມອອ້ຼັ ມເປັຼນຊງກມ ພະລງຼັ ງຳນ ຂອງອອກບຕີ ຳນ d ທງັຼ ຫຳັ້ຼ ຍງັຼ ຄງເທົ່ ຳກນຼັ ເຖງິ ແມົ່ ນພະລງັຼ ງຳນສູງກວ່ົ ຳເດມີ ແຕ່ົ ຖຳ້ຼັ ຫຳກໄຟຟຳັຼ້ ບນຼັ ຈໄຸ ຟຟຳັຼ້ ລບມຳຢ່ົ ູໃກອ້ັຼ ອີ ງໂລຫະ ໃນລກຼັ ສະນະບ່ົ ເປັຼນຊງກມ ເຊົ່ ນັຼ : ຢົ່ ູຕຳມມູມຂອງຊງແປດໜຳັ້ຼ ຫ ຊງສົ່ ໜີ ຳຼັ້ ຜນທ່ົ ເີ ກດີ ຂນັຼ້ 121 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຕົ່ ເອເລກັຼ ຕຣງໃນ ອອກບຕີ ຳນ d ຈະແຕກຕ່ົ ຳງກນຼັ . ຮູບທີ 3 6 ລແິ ກນເຂຳຼ້ັ ມຳໃກອຼັ້ ອີ ງໂລຫະຕຳມລກັຼ ສະນະຊງແປດໜຳຼ້ັ ອອກບຕີ ຳນ d 2 ອອກບຕີ ຳນ ( d x2 ແລະ d )x2y2 ຫນັຼ ທດິ ທຳງໄປໃນແນວແກນໂຄອດເິ ນຕ ແລະ 3 ອອກບຕີ ຳນຊໄີ້ຼັ ປໃນແນວແບົ່ ງເຄ່ົ ງິ ລະຫວ່ົ ຳງແກນໂຄອດເິ ນຕ ( dxy , dxz ແລະ d yz ) ເມ່ົ ອເຮຳນຳເອຳລແິ ກນເຂຳັ້ຼ ມຳ ໃກອັຼ້ ອີ ງໂລຫະຕວກຳງຕຳມແນວແກນໂຄອດເິ ນຕໃນແບບຊງແປດໜຳັ້ຼ (ຮູບທ3ີ ) ໄຟຟຳຼັ້ ບນັຼ ຈລຸ ບຂອງລແິ ກນຈະຍູ ຼ້ັ ເອເລກຼັ ຕຣງ ໃນອອກບຕີ ຳນ d x2 ແລະ d x2y2 ແຮງກວ່ົ ຳຍູເຼັ້ ອເລກັຼ ຕຣງໃນອກີ ສຳມອອກບຕີ ຳນທ່ົ ບີ ່ົ ໄດຫັຼ້ ນຼັ ຊຊີຼັ້ ່ົ ໄປ ທຳງລແິ ກນແຮງຍູທຼັ້ ຳງໄຟຟຳັຼ້ ສະຖດິ ເຮດັຼ ໃຫພ້ຼັ ະລງັຼ ງຳນຂອງເອເລກັຼ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ ທງຼັ ສອງມຄີ ົ່ ຳສູງຂນຶຼັ້ . ໃນສະ ໜຳມຊງແປດໜຳັ້ຼ ລະດບັຼ ຍ່ົ ອຍ d ຈ່ົ ງຶ ແຍກອອກເປຼັນສອງພວກ ຄ ພວກທົ່ ມີ ພີ ະລງັຼ ງຳນສູງຊ່ົ ງຶ ອຳດເອນີ້ັຼ ເປັຼນພວກ eg ກບັຼ ພວກທົ່ ມີ ພີ ະລງຼັ ງຳນຕົ່ ຳ ເອນີັ້ຼ ວົ່ ຳພວກ t2g (ຮູບທີ 4) ພວກພະລງຼັ ງຳນສູງໄດແ້ັຼ ກົ່ ອອກບຕີ ຳນ d x2 ແລະ d x2y2 ສ່ົ ວນພວກພະລງຼັ ງຳນຕົ່ ຳ ໄດແຼ້ັ ກ່ົ ອອກບຕີ ຳນ d xy , d xz ແລະ d yz ຄວຳມແຕກຕົ່ ຳງລະຫວົ່ ຳງພະລງຼັ ງຳນ ຂອງອອກບຕີ ຳນ d ສອງພວກນຂີັຼ້ ຽນວ່ົ ຳ  ຂະໜຳດຫຳຍນອຼັ້ ຍຂອງ  ຂນຶຼ້ັ ຢ່ົ ູກບັຼ ຊະນດິ ໂລຫະ ສະຖຳນະອອກຊິ ເດຊນັຼ ຂອງໂລຫະ ໄຟຟຳ້ຼັ ບນຼັ ຈຸ ຫ ໂມເມນຕ໌ ຂວຼັ້ ຄ່ົ ູຂອງລແິ ກນ ແລະ ຄວຳມຍຳວຂອງພນັຼ ທະໂລຫະ-ລແິ ກນ ຄ່ົ ຳ  ຊອກໄດຈ້ັຼ ຳກກຳນທດລອງ (ມຫີ ວໜົ່ ວຍເປັຼນ cm ) ຊງກມ ອອີ ງເສລີ ຊງແປດໜຳັ້ຼ ຮູບທີ 4 ພະລງັຼ ງຳນຂອງ d orbital ໃນອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນຊງແປດໜຳ້ັຼ ລແິ ກນຕົ່ ຳງຊະນດິ ມຄີ ວຳມສຳມຳດແຕກຕ່ົ ຳງກນັຼ ໃນກຳນແຍກລະດບຼັ ອອກບຕີ ຳນ d 2 ພວກໃຫຫັ້ຼ ົ່ ຳງກນັຼ ຫຳຍ ຫ ນອ້ຼັ ຍ ລແິ ກນ ເຊ່ົ ນຼັ CN- ແລະ NH3 (ຊົ່ ງຶ ເປັຼນບຳເຊລີ ວິ ອດິ ຢ່ົ ຳງແຮງ) ສຳມຳດແຍກອອກບຕີ ຳນ e2g ແລະ t2g 2 ພວກນນຼັ້ຼັ ໄດຫ້ຼັ ຳຍກວົ່ ຳ H2O ແລະ F- ໝຳຍຄວຳມວົ່ ຳເຮດຼັ ໃຫເັຼ້ ກດີ ສະໜຳມຜກຶ ໃຫຍ່ົ ຫ ຄົ່ ຳ  ສູງ ເມົ່ ອຄ່ົ ຳ ພະລງັຼ ງຳນ ຂອງອອກບຕີ ຳນ e2g ແລະ t2g ຕ່ົ ຳງກນຼັ ຫຳຍ ເອເລກັຼ ຕຣງ d ໃນລະດບັຼ t2g ທົ່ ມີ ພີ ະລງັຼ ງຳນຕ່ົ ຳກວົ່ ຳກຈະ ມໂີ ອກຳດຄງຢ່ົ ູໃນ ລະດບຼັ ຕົ່ ຳ ແລະ ຈບັຼ ຄົ່ ກູ ນັຼ ເອງໄດຫັ້ຼ ຳຍ ເຮຳເອນີ້ັຼ ສະພຳວະທ່ົ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງຈບັຼ ຄົ່ ູກນັຼ ໄດຫັ້ຼ ຳຍທ່ົ ສີ ຸດວ່ົ ຳ ສະປິນຕົ່ ຳ ຖຳຼ້ັ ຫຳກພະລງັຼ ງຳນລະດບັຼ e2g ແລະ t2g ບົ່ ຫ່ົ ຳງກນຼັ ຫລຳຍ ເອເລກຼັ ຕຣງມກຼັ ຢົ່ ູດ່ົ ຽວ ສະພຳວະແບບນເີັ້ຼ ອນີຼັ້ ວົ່ ຳ ນະປິນສູງ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ ຈະເປັຼນພວກສະປິນຕົ່ ຳ ຫ ສະປິນສູງ ຂນຶ້ັຼ ຢ່ົ ູກບຼັ ຄົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນທ່ົ ໃີ ຊໃັ້ຼ ນກຳນຈບຼັ ຄ່ົ ູເອ ເລກັຼ ຕຣງ ຫ ຄົ່ ຳ P. ຖຳັຼ້  > P ເຮຳໄດສຼັ້ ະປິນຕ່ົ ຳ ແລະ ເມ່ົ ອ  < P ຈະໄດສັຼ້ ະປິນສູງ, ສະໜຳມຜກຶ ທ່ົ ເີ ປັຼນຜນ ໃຫເ້ຼັ ກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນສະປິນຕົ່ ຳ ເປຼັນສະໜຳມແຮງ ໃນທຳງກງກນັຼ ຂຳ້ັຼ ມ ສະໜຳມຜກຶ ທ່ົ ໃີ ຫອັ້ຼ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນສະປິນສູງ 122 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ຼັ 2 ເປັຼນສະນຳມອ່ົ ອນ ຖຳ້ັຼ ຈະທຽບກບຼັ ທຳງທດິ ສະດພີ ນັຼ ທະວຳເລນຕ໌ ພວກສະປິນຕ່ົ ຳກຈະກງກບຼັ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນແບບອ ອກບຕີ ຳນ ດຳຼັ້ ນໃນ ແລະ ພວກສະປິນສູງກງກບຼັ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນແບບອອກບຕີ ຳນດຳຼັ້ ນນອກ. ສະໜຳມແຮງ ຫ ສະໜຳມອົ່ ອນຂນຶຼັ້ ຢົ່ ູກບັຼ ຊະນດິ ຂອງລແິ ກນ ໃຫເັ້ຼ ຮຳຍກເອຳ [Co(NH3)]3+ ກຼບັ [CoF6]3- ມຳພຈິ ຳລະນຳກນັຼ ໃໝ່ົ ຢົ່ ຳງທຳອດິ (NH3 ເປຼັນລແິ ກນ) ມສີ ະໜຳມແຮງ  ມຄີ ່ົ ຳຫຳຍ ເອເລກຼັ ຕຣງຈບຼັ ຄ່ົ ູ ກນຼັ ໄດໝຼັ້ ດ (ຮູບທີ 5) ບົ່ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງດ໋ຽວເຫອ ສະປິນເປຼັນ 0 ໄດອ້ຼັ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນສະປິນຕ່ົ ຳ ສ່ົ ວນຢ່ົ ຳງຫງຼັ (F- ເປັຼນ ລແິ ກນ) ມສີ ະໜຳມອົ່ ອນ  ມຄີ ົ່ ຳນອັ້ຼ ຍ ເອເລກັຼ ຕຣງ d ກະຈຳຍຢົ່ ູໃນອອກບຕີ ຳນ ທງຼັ ຫຳ້ຼັ ແລະ ມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວ 4 ຕວສະປິນລວມ ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນຜນບວກຂອງສະປິນຂອງເອເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວ 4 ຕວ ມຄີ ົ່ ຳເທົ່ ຳກບຼັ 4 x 1 ຫ 2 ໄດອັ້ຼ ອີ ງ 2 ເຊງີ ຊອ້ຼັ ນ ພວກ ສະປິນສູງ. ຮູບທີ 5 ສະໜຳມແຮງ ແລະ ສະໜຳມອ່ົ ອນ ສຳລບຼັ ອອີ ງໂລຫະຊະນດິ ດຽວກນັຼ ເຮຳອຳດຈດຼັ ຊະນດິ ຂອງລແິ ກນທ່ົ ເີ ຮດັຼ ໃຫເ້ຼັ ກດີ ສະໜຳມແຮງ ແລະ ສະ ໜຳມອ່ົ ອນ ໄດດັຼ້ ່ົ ງຼັ ນ:ີັ້ຼ ສະໜຳມແຮງ ສະໜຳມອົ່ ອນ CN   NO2  en  NH3  H2O  OH   F   Cl   Br   I  (1) CN- ມຄີ ວຳມສຳມຳດຫຳຍທ່ົ ສີ ຸດໃນກຳນແຍກລະດບັຼ eg ແລະ t2g ໃຫຫັ້ຼ ່ົ ຳງ ແລະ I- ມຄີ ວຳມສຳມຳດນອຼ້ັ ຍຫຳຍ ອຳໄສທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ເຮຳຈະເຫນັຼ ໄດວັຼ້ ່ົ ຳສຳລບຼັ ສະໜຳມຊງແປດໜຳຼ້ັ ໃນກລະນທີ ົ່ ມີ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງ d ເປັຼນ d1, d2ແລະ d3 ເອເລກຼັ ຕຣງຈະຢົ່ ູໃນລະດບັຼ ລົ່ ຸມ t2g ຊ່ົ ງຶ ມພີ ະລງັຼ ງຳນຕົ່ ຳກວ່ົ ຳເອງ ແລະບົ່ ຕອ້ັຼ ງກຳນຈບັຼ ຄົ່ ູ ໂຄງສຳັຼ້ ງແບບ ເອເລກັຼ ຕຣງ ມໄີ ດຢ້ຼັ ົ່ ຳງດຽວ ໃນລະບບ d8 d9 ແລະ d10 ກເຊົ່ ນັຼ ກນັຼ ບົ່ ມທີ ຳງເລອກເປຼັນຢ່ົ ຳງອ່ົ ນ ໂຄງສຳັ້ຼ ງແບບເອ ເລກັຼ ຕຣງຄວນມໄີ ດແັຼ້ ບບດຽວໃນອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນຊງແປດໜຳຼັ້ ຂອງອອີ ງໂລຫະນນຼັັ້ຼ . ອນິ ອັ້ຼ ຍຕຣອນຫກຕວຖກບງຼັ ຄບຼັ ໃຫຢຼັ້ ົ່ ູໃນ,ເຕມຼັ ທ່ົ ສີ ົ່ ວນອກີ 2, 3 ຫ 4 ເອເລກຼັ ຕຣງຈະຢົ່ ູໃນລະດບຼັ eg ແຕົ່ ສຳລບຼັ d4 d5 ແລະ d6 ຈະມໄີ ດທຼັ້ ງັຼ ອອີ ງ ເຊງີ ຊອ້ຼັ ນສະປິນຕ່ົ ຳ ແລະ ສະປິນສູງ (ຮູບທີ 6) ໃນກລະນີ [Co(NO2)6]4- ຊົ່ ງຶ ເປຼັນອອີ ງເຊງິ ຊອ້ັຼ ນຊງແປດໜຳ້ັຼ ແລະ ອະທບິ ຳຍໂຄງສຳ້ຼັ ງແບບເອເລກັຼ ຕຣງໄດຍຼັ້ ຳກດວັ້ຼ ຍທດິ ສະດພີ ນຼັ ທະວຳເລນຕນ໌ ນຼັ້ຼັ ຖຳຼ້ັ ນຳມຳພຈິ ຳລະນຳ ດວ້ັຼ ຍທດິ ສະດີ ສະໜຳມຜກຶ ກຈະບ່ົ ມບີ ນຼັ ຫຳເຂຳຼ້ັ ໃຈຍຳກແຕ່ົ ຢົ່ ຳງໃດ ອອີ ງ Co2+ ຢ່ົ ູໃນລະບບ d7 ແລະ NO2- ກເຮດຼັ ໃຫເັຼ້ ກດີ ສະ ໜຳມທ່ົ ແີ ຮງຫຳຍ ເອເລກຼັ ຕຣງຈບຼັ ຄົ່ ູກນຼັ ໝດ 3 ຄ່ົ ູໃນລະດບຼັ t2g ເອເລກຼັ ຕຣງຕວທ່ົ ີ 7 ຂນຶຼັ້ ໄປຢົ່ ູໃນລະດບັຼ eg ອອີ ງ ເຊງີ ຊອັຼ້ ນຈົ່ ງຶ ເປັຼນພວກສະປິນຕ່ົ ຳ (ກງກບັຼ ແບບອອກບຕີ ຳນ ດຳຼ້ັ ນໃນຂອງທດິ ສະດພີ ນຼັ ທະວຳເລນຕ)໌ ແລະ ມອີ ເິ ອ ເລກຼັ ຕຣງດ໋ຽວໜົ່ ງຶ ຕວ. 123 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 ຮູບທີ 6 ໂຄງສຳຼັ້ ງແບບເອເລກຼັ ຕຣງຂອງອອີ ງ d4 d5 d5 ແລະ d7 ໃນສະໜຳມຊງແປດໜຳຼ້ັ ທົ່ ແີ ຮງ ແລະ ອ່ົ ອນ ທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ອະທບິ ຳຍກຳນແຍກອອກບຕີ ຳນ d ໃນສະໜຳມຜກຶ ແບບອ່ົ ນນອກຈຳກຊງແປດໜຳຼ້ັ ໄດອຼັ້ ີກ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : ໃນສະໜຳມຊງສົ່ ໜີ ຳ້ັຼ ແລະ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ເມ່ົ ອມເີ ລກໂຄອດເິ ນຊນັຼ ເທົ່ ຳກບັຼ 4 ຮູບ 7 ສະແດງລກັຼ ສະນະ ທົ່ ລີ ແິ ກນທງັຼ ສ່ົ ເີ ຂຳຼ້ັ ມຳໃກອ້ຼັ ອີ ງບວກຕວກຳງໃນແບບຊງສ່ົ ໜີ ຳ້ຼັ ແລະ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ຮູບທີ 7 ສ່ົ ລີ ແິ ກນເຂຳັຼ້ ມຳໃກອຼ້ັ ອີ ງໂລຫະໃນແບບ (ກ) ຊງສົ່ ໜີ ຳຼັ້ (ຂ) ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ຊງກມ ຊງສົ່ ໜີ ຳຼ້ັ ຊງແປດໜຳ້ຼັ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ຮູບທ8ີ ກຳນແຍກອອກບຕິ ຳນ d ໃນສະໜຳມແບບຕ່ົ ຳງໆ ສຳລບຼັ ທຳດເຊງີ ຊອັຼ້ ນຊງສົ່ ໜີ ຳັ້ຼ ລະດບຼັ ພະລງັຼ ງຳນຂອງອອກບຕີ ຳນ 4 ແຍກອອກເປັຼນສອງລະດບັຼ ທຳນອງ ດຽວ ກບັຼ ທຳດເຊງີ ຊອຼັ້ ນຊງແປດໜຳ້ັຼ ແຕ່ົ ຊະນດິ ອອກບຕີ ຳນພດຼັ ກນຼັ ກງກນັຼ ຂຳຼ້ັ ມ ຄ ອອກບຕີ ຳນ d x2 ແລະ d x2y2 ມພີ ະລງຼັ ງຳນຕ່ົ ຳກວ່ົ ຳ dxy , dxz ແລະ d yz (ຮູບທ8ີ ) ຂະໜຳດຂອງ  (ຄວຳມແຕກຕ່ົ ຳງລະຫວ່ົ ຳງພະລງຼັ ງຳນສອງ ລະດບັຼ ) ໃນທຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນແບບຊງສ່ົ ໜີ ຳ້ຼັ ກນອັຼ້ ຍກວົ່ ຳໃນແບບຊງແປດໜຳຼ້ັ ສຳລບຼັ ອອີ ງໂລຫະ ແລະ ລແິ ກນຊະນດິ 124 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ຼັ 2 ດຽວກນຼັ ຄົ່ ຳຂອງ  ໃນທຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນຊງສ່ົ ໜີ ຳຼັ້ ນອັຼ້ ຍກວົ່ ຳພະລງັຼ ງຳນທ່ົ ໃີ ຊໃັ້ຼ ນກຳນຈບັຼ ຄ່ົ ູເອເລກຼັ ຕຣງສະເໝ.ີ ດົ່ ງຼັ ນນັຼ້ັຼ ; ທຳດເຊງີ ຊອັຼ້ ນ ຊງສ່ົ ໜີ ຳ້ຼັ ຈົ່ ງຶ ເປຼັນພວກດະປິນສູງ ໃນທຳດເຊງີ ຊອຼ້ັ ນຈະຕຸລດຼັ ຂະມລີ ແິ ກນຢົ່ ູຕຳມແກນ x ແລະ ແກນ y ເຮຳອຳດຈະຖວົ່ ຳອະນຸພນຼັ ມຳຈຳກ ແບບຊງແປດໜຳຼັ້ ໂດຍເອຳລແິ ກນທ່ົ ຢີ ່ົ ູໃນແກນ z ອອກໄປ. ດົ່ ງັຼ ນນຼັັ້ຼ ອອກບຕີ ຳນ d x2 ແລະ d x2y2 ຊົ່ ງຶ ມພີ ະລງັຼ ງຳນ ເທົ່ ຳກນັຼ ໃນແບບຊງແປດໜຳຼັ້ ກຈະມພີ ະລງັຼ ງຳນບ່ົ ເທ່ົ ຳກນຼັ ໃນແບບຈະຕຸລດັຼ ຂະໜຳນ ໂດຍທົ່ ີ d x2y2 ຢ່ົ ູໃນລະດບຼັ ສູງກວົ່ ຳ ເພຳະມກີ ຳນຍູກ້ຼັ ນັຼ ລະຫວ່ົ ຳງໄຟຟຳັ້ຼ ບນຼັ ຈບຸ ວກຂອງລແິ ກນກບັຼ ເອເລກັຼ ຕຣງໃນ d x2y2 (ໃນແນວແກນ x ແລະ ແກນ y)ໃນຂະນະດຽວກນຼັ ເມົ່ ອພຈິ ຳລະນຳອອກບຕີ ຳນ dxy , dxz ແລະ d yz ທງຼັ ສຳມຕຳມຮູບ 2 ຈະເຫນັຼ ໄດຼັ້ ວ່ົ ຳໄຟຟຳຼ້ັ ບນັຼ ຈລຸ ຂອງລແິ ກນຍູເັຼ້ ອເລກັຼ ຕຣງໃນອອກບຕີ ຳນ d yz ແຮງກວ່ົ ຳອກີ ສອງອອກຕຳນ ດ່ົ ງຼັ ນນຼັ້ັຼ ລະດບັຼ t2g ກ ແຍກຍົ່ ອຍອອກໄປອກີ ເຊົ່ ນັຼ ດຽວກນັຼ ໂດຍມີ d xy ຢົ່ ູໃນລະດບັຼ ສູງກວົ່ ຳ d xz ກບຼັ d yz ກຳນແຍກອອກບຕີ ຳນ d ອອກເປຼັນສົ່ ລີ ະດບຼັ ເມົ່ ອຢົ່ ູໃນ ສະໜຳມແບບຈະຕຸລດັຼ ຂະໜຳນສະແດງໄວໃຼັ້ ນຮູບທີ 8 3.2 ສຂີ ອງອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນມສີ ຕີ ົ່ ຳງໆ ທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ສຳມຳດອະທບິ ຳຍເລົ່ ອງສຂີ ອງອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນໄດເັ້ຼ ປັຼນຢົ່ ຳງດ.ີ ຕຳຕຳລຳງ 6 ຕວຢ່ົ ຳງສຂີ ອງອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນຊງແປດໜຳັຼ້ ຂອງໂກບນັຼ (II) ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ ສີ [Co(EDTA)]- ມ່ົ ວງ [Co(en)(C2O4)2]- ມ່ົ ວງແດງ [Co(C2O4)3]- [Co(en)3]3- ຂຽວ [Co(NO2)6]3- ເຫອງສມັຼ້ [Co(NH3)6]3+ [Co(H2O)6]3+ ເຫອງ ສມ້ັຼ ບວ ກຳນທ່ົ ທີ ຳດໃດມສີ ເີ ນົ່ ອງມຳຈຳກວົ່ ຳທຳດນນັຼ້ັຼ ດູດກນແສງບຳງຊົ່ ວງຄນັຼ້ ອອກຈຳກແສງຂຳວທົ່ ຜີ ົ່ ຳນທຳດແລະ ຄວຳມຍຳວຄນັ້ຼ ຂອງແສງທ່ົ ຖີ ກດດູ ກນໄວນ້ຼັ ນັຼ້ັຼ ຢ່ົ ູໃນເຂດສະເປຼັກຕມຼັ ທ່ົ ຕີ ຳເບົ່ ງິ ເຫນຼັ ໄດັຼ້ (ປະມຳນ 400 ເຖງິ 700 nm) ແສງທົ່ ຜີ ົ່ ຳນອອກມຳຈະໃຫສັ້ຼ ີທ່ົ ບີ ົ່ ໄດຖັ້ຼ ກດູດກນໄວເ້ຼັ ຊົ່ ນຼັ : ຖຳັຼ້ ທຳດດູດກນສຟີ ຳັຼ້ ຊົ່ ງຶ ມຄີ ວຳມຍຳວຄນ້ັຼ ປະມຳນ 400 nm ເອຳໄວັຼ້ ເຮຳຈະເບົ່ ງິ ເຫນຼັ ວ່ົ ຳທຳດນນັຼ້ັຼ ເປຼັນສສີ ມຼ້ັ (ຮູບທີ 9) ຮູບທີ 9 ສຂີ ອງທຳດທ່ົ ເີ ບ່ົ ງິ ເຫນຼັ ແລະ ສທີ ່ົ ຖີ ກດດູ ກນໃນເຂດຄວຳມຍຳວຄນັ້ຼ ແລະ ເລກຄນຼ້ັ ຂອງສະເປັຼກຕມຼັ ສົ່ ວນ ທົ່ ເີ ບ່ົ ງິ ເຫນັຼ ໄດ.ັຼ້ ພະລງັຼ ງຳນແສງ ຄວຳມຍຳວຄນຼັ້ ແລະ ເລກຄນຼ້ັ ມຄີ ວຳມສຳພນັຼ ກນຼັ (ຕອນ 1) E = hv (E = ພະລງັຼ ງຳນ, v = ຄວຳມຖ່ົ ,ີ h = ຄ່ົ ຳຄງທົ່ ຂີ ອງພະລງຼັ ງຳນ)   c ( = ຄວຳມຍຳວຄນ້ັຼ , c = ຄວຳມໄວຂອງແສງ) v 125 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 ແລະ   1 (v = ເລກຄນັຼ້ ) (2) v  ດົ່ ງຼັ ນນຼັັຼ້   (3) v hc ຈຳກສມຜນ (2) ແລະ (3) ເຫນັຼ ໄດວັ້ຼ ່ົ ຳ ເຮຳອຳດເວຳຼັ້ ເຖງິ ຄ່ົ ຳເລກຄນັ້ຼ ແທນຄົ່ ຳຂອງພະລງັຼ ງຳນໄດັຼ້ (ດົ່ ງັຼ ທ່ົ ີ  ມຫີ ວໜ່ົ ວຍ ຂອງ  ເປັຼນ cm-1) ແລະ ເລກຄນັຼ້ ນນັຼຼັ້ ເປຼັນສົ່ ວນກບຼັ ຂອງຄວຳມຍຳວຄນຼ້ັ ຖຳັຼ້ ພະລງຼັ ງຳນມຄີ ່ົ ຳສູງ ໝຳຍ v ຄວຳມເຖງິ ເລກຄນັ້ຼ ມຄີ ົ່ ຳສູງນຳ ແຕົ່ ວ່ົ ຳຄວຳມຍຳວຄນ້ຼັ ສນຼັຼັ້ . ເມົ່ ອທຳດດູດກນພະລງັຼ ງຳນແສງໄວຼັ້ ເອເລກຼັ ຕຣງຈະກະໂດດຂນຶ້ຼັ ໄປຢ່ົ ູໃນລະດບັຼ ພະລງັຼ ງຳນທົ່ ີສູງຂນຶັຼ້ ຊ່ົ ງຶ ຄວຳມ ແຕກຕົ່ ຳງຂອງພະລງຼັ ງຳນສອງລະດບັຼ ຈະເປຼັນຄ່ົ ຳສະເພຳະຈຳນວນໜ່ົ ງຶ ຄເທ່ົ ຳກບຼັ ພະລງັຼ ງຳນທົ່ ດີ ູດກນເອຳໄວັຼ້ ຖຳ້ຼັ ໃຊທັຼ້ ດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ອະທບິ ຳຍປຳກດກຳນທົ່ ທີ ຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນມສີ ກີ ຈະເວຳັຼ້ ໄດວ້ັຼ ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນແສງເຮດຼັ ໃຫເຼ້ັ ອເລກັຼ ຕຣງປ່ົ ຽນຈຳກລະດບຼັ t2g ຂນຶັ້ຼ ໄປຍງັຼ ລະດບຼັ eg ພະລງັຼ ງຳນຈຳນວນນນັຼຼ້ັ ມຄີ ົ່ ຳເທົ່ ຳກບັຼ  ຖຳ້ັຼ  ມຄີ ່ົ ຳສູງ ສະແດງວ່ົ ຳ ຕອັ້ຼ ງກຳນພະລງຼັ ງຳນຫຳຍ ຈ່ົ ງຶ ຈະເຮດັຼ ໃຫເ້ັຼ ອເລກຼັ ຕຣງປ່ົ ຽນຈຳກລະດບຼັ t2g ເປຼັນ eg ໄດ.້ັຼ ແສງທ່ົ ຖີ ກດູດກນຈະຢົ່ ູໃນ ເຂດຄວຳມຍຳວຄນຼັ້ ສຂີ ອງແສງທົ່ ຖີ ກດູດກນຈ່ົ ງຶ ຂນຶຼ້ັ ຢ່ົ ູກບຼັ ຂະໜຳດຂອງ  ເຊ່ົ ນຼັ : [Co(NH3)6]3+ ມຄີ ົ່ ຳ  ເທົ່ ຳ ກບຼັ 22900 cm-1 ຊ່ົ ງຶ ກງກບຼັ ຄວຳມຍຳວຄນັ້ຼ ເທ່ົ ຳ437 nm ກບຼັ ຫ ປະມຳນ 440 nm ຄວຳມຍຳວຄນ້ັຼ ຂອງແສງທ່ົ ີ ຖກດດູ ກນສະແດງວ່ົ ຳເປັຼນແສງສຟີ ຳ້ັຼ ເຮຳຈົ່ ງຶ ເບົ່ ງິ ເຫນັຼ ວ່ົ ຳອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນນມີຼັ້ ສີ ສີ ມຼ້ັ . ສຳລບຼັ ອອີ ງໂລຫະຊະນດິ ດຽວກນຼັ ລແິ ກນຕ່ົ ຳງຊະນດິ ເຮດັຼ ໃຫເຼ້ັ ກດີ  ທົ່ ມີ ຄີ ົ່ ຳຕ່ົ ຳງກນຼັ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ : ຄ່ົ ຳ  ຂອງອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນຊງແປດໜຳ້ັຼ ຂອງ Co+3 ເມົ່ ອລແິ ກນເປຼັນ CN-, NH3 ແລະ H2O ຈະເທ່ົ ຳກບັຼ 33,800 cm-1, 22,900 cm-1 ແລະ 18,200 cm-1 ຕຳມລຳດບັຼ ເຮຳສຳມຳດລຽງລຳດບຼັ ຄ່ົ ຳ  ດົ່ ງັຼ (ສມຜນ 1) ຊົ່ ງຶ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ ອະນຸກມສະເປຼັກໂທຣເຄມ.ີ CN   NO2  en  NH3  H2O  OH   F   Cl  Br   I  ຢົ່ ຳງໃດກຕຳມ ຄ່ົ ຳ  ຢົ່ ຳງ ດຽວອຳດທຳນຳຍສຂີ ອງທຳດເຊງີ ຊອຼ້ັ ນບົ່ ໄດັຼ້ ຖຳັຼ້ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງ d ຫຳຍກວົ່ ຳໜົ່ ງຶ ຕວ ອຳດມກີ ຳນດູດສທີ ົ່ ຄີ ວຳມຍຳວ ຄນຼັ້ ສອງຫ ຫຳຍກວົ່ ຳສອງຄ່ົ ຳ ເຮດັຼ ໃຫສຼັ້ ທີ ົ່ ປີ ຳກດເຫນຼັ ດວ້ຼັ ຍຕຳບົ່ ກງກບຼັ ທ່ົ ຄີ ຳດຈຳກຄ່ົ ຳ  ເຖງິ ແມົ່ ນວົ່ ຳທດິ ສະດສີ ະໜຳມຜກຶ ອະທບິ ຳຍເລົ່ ອງຄວຳມແຕກຕົ່ ຳງຂອງເອເລກຼັ ຕຣງ d ໄວຕັ້ຼ ະຫອດຈນ ອະທບິ ຳຍເຖງິ ກຳນມສີ ຂີ ອງທຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນໄດເັຼ້ ປັຼນຢົ່ ຳງດີ ແຕົ່ ກມຂີ ດີ ຈຳກດຼັ ໃນບຳງປະກຳນ ເຊ່ົ ນັຼ :ບ່ົ ສຳມຳດອະທບິ ຳຍ ກົ່ ຽວກບັຼ ຄຸນລກຼັ ສະນະ ພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕຂ໌ ອງທຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ລຳດບຼັ ຂອງລແິ ກນໃນອະນຸກມສະເປຼັກໂທຣເຄມີ ເປຼັນຕນ້ັຼ . ຍງັຼ ມອີ ກີ ທດິ ສະດໜີ ົ່ ງຶ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ ທດິ ສະດສີ ະໜຳມລແິ ກນ ຊົ່ ງຶ ຈະບ່ົ ໄດກຼັ້ ່ົ ຳວໄວໃັຼ້ ນບ່ົ ອນນີັຼ້ ທດິ ສະດນີ ກີ້ຼັ ່ົ ຽວ ຂອຼັ້ ງກບັຼ ພະລງຼັ ງຳນຂອງອອກບຕີ ຳນເຊງີ ໂມເລກຸນ ໃນທຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ. 3.3 ໄອໂຊເມຣີ ຂ໌ ອງອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ ໂດຍປກກະຕທິ ຳດປະສມທົ່ ມີ ສີ ູດໂມເລກຸນຄກນັຼ ອຳດມສີ ູດໂຄງສຳຼັ້ ງ ຫ ກຳນຈດຼັ ອຳຕອມຕ່ົ ຳງກນຼັ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ ມໄີ ອໂຊເມຣີ ໌ ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ກມໄີ ອໂຊເມຣີ ດ໌ ົ່ ງັຼ ນ:ີັຼ້ 1. ໄອໂຊເມຣີ ເ໌ ຊງິ ໂຄງສຳ້ຼັ ງ ມແີ ບບຕົ່ ຳງດ່ົ ງັຼ ນ:ີ້ຼັ ກ. ໄອໂຊເມຣີ ກ໌ ຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງເຊ່ົ ນຼັ [Co(NH3)5Br]2+SO42- ກບຼັ [Co(NH3)5 SO42-]2+ Br- ຂ. ໄອໂຊເມອຣໄ໌ ຮເດຣຊນັຼ ເຊົ່ ນັຼ [Cr(H2O)6]Cl3, [Cr(H2O)5Cl]Cl2.H2O, [Cr(H2O)4Cl2]Cl2.2H2O ຄ. ໄອໂຊເມຣີ ໂ໌ ຄອດເິ ນຊນຼັ ເຊ່ົ ນຼັ [CO(NH3)6]3+ [Cr(C2O4)3]3- ກບຼັ [Cr(NH3)6]3+ [Co(C2O4)3]3-] 2. ໄອໂຊເມຣີ ເ໌ ຊງີ ເລຂຳຄະນດິ ມຊີ ະນດິ ຊສິ ແລະ ແທຣນສ໌ ຢົ່ ຳງທຳອດິ ອຳຕອມ ຫ ກົ່ ຸມອຳຕອມຢົ່ ູດຳ້ັຼ ນ 126 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ຼັ 2 ດຽວກນັຼ ສົ່ ວນດຳຼັ້ ນຫງັຼ ຢົ່ ູຄນລະດຳັຼ້ ນ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນຼັ ຊສິ ແທຣນສ໌ 3. ໄອໂຊເມຣີ ເ໌ ຊງີ ແສງ ໄອໂຊເມຣີ ທ໌ ງຼັ ສອງເປຼັນເງຳໃນແວົ່ ນຊົ່ ງຶ ກນຼັ ແລະກນຼັ ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນັຼ [Co(en)3]3+ 3.4. ກຳນຕງຼັ້ັຼ ຊ່ົ ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນັຼ ໃນກຳນອົ່ ຳນ,ຂຽນຊົ່ ທຳດປະສມໂດອດເິ ນຊນຼັ ໃຫປ້ຼັ ະຕບິ ດຼັ ຕຳມຫກຼັ ກຳນດ່ົ ງຼັ ຕ່ົໄປນີັຼ້ 1) ຖຳັຼ້ ທຳດປະສມເປຼັນເກອ ໃຫເຼ້ັ ອນີ້ຼັ ຊ່ົ ອອີ ງບວກນຳຊ່ົ ອອີ ງລບເໝອນເກອທຳມະດຳເຖງິ ແມ່ົ ນ ຊ່ົ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນຈະຍຳວ ກໃຼັ ຫຂັຼ້ ຽນຕດິ ຕ່ົ ກນັຼ ທງຼັ ອອີ ງໂດຍບ່ົ ເວນັຼຼ້ັ ຊົ່ ອງ 2) ສະເພຳະໃນອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນໃຫເ້ຼັ ອນີຼັ້ ຊົ່ ຕຳມລຳດບຼັ ດ່ົ ງຼັ ນ:ີ້ັຼ ລແິ ກນທ່ົ ເີ ປັຼນອອີ ງລບໂມເລກຸນທ່ົ ເີ ປັຼນກຳງ ແລະ ອອີ ງໂລຫະຕວກຳງ 3) ລແິ ກນທົ່ ເີ ປັຼນອອີ ງລບ ໃຊຊັຼ້ ່ົ ລງທຳັຼ້ ຍເປັຼນ - ໂ - ກ. ອອີ ງລບທ່ົ ມີ ຊີ ົ່ ເດມີ -ໄ-ດ໌ ເມົ່ ອເປຼັນລແິ ກນປົ່ ຽນເປຼັນ - ໂ - ເຊ່ົ ນັຼ ກໄຣດ໌ ເປຼັນ ກໂຣ, ໄຮດອກ ໄຊດ໌ ເປຼັນ ໄຮດອກໂຊ ຂ. ອອີ ງລບທົ່ ມີ ຊີ ່ົ ເດມີ ລງທຳັ້ຼ ຍ -ເ-ຕ ເມົ່ ອເປັຼນລແິ ກນ ປົ່ ຽນເປຼັນ -ເ-ໂຕ ເຊ່ົ ນຼັ : ຊຸນຟຼັດ ເປັຼນ ຊຸນ ເຟໂຕ, ກຳກໂບນດັຼ ເປັຼນ ກຳກໂບເນໂຕ 4) ລແິ ກນທົ່ ເີ ປັຼນໂມເລກຸນທ່ົ ເີ ປຼັນກຳງ ໃຫອ້ຼັ ່ົ ຳນຊົ່ ໂມເລກຸນເດມີ ໂດຍບ່ົ ປົ່ ຽນ ຍກເວນັຼຼັ້ H2O ໃຊຊ້ັຼ ົ່ ເປຼັນ ແອ ໂຄວ, NH3 ເປຼັນອຳມມນີ , CO ເປັຼນກຳກໂບນນິ ແລະ NO ເປຼັນໄນໂທຣຊລິ . 5) ຈຳນວນລແິ ກນ ໃຊຄຼັ້ ຳວ່ົ ຳ ດ,ີ ຕ,ີ ເຕຕຣຳ, ແປງຕຳ ແລະເຮກຼັ ຊຳ ນຳໜຳຼັ້ ສຳລບັຼ ລແິ ກນທຳມະດຳ ຈຳ ນວນ 2, 3, 4, 5 ແລະ 6 ຖຳຼັ້ ຫຳກເປັຼນລແິ ກນມລັຼ ຕເິ ດນເທຕ ໃຊຄ້ັຼ ຳວົ່ ຳ ບສິ , ທຣສິ , ເຕຕຣຳຄດິ ແທນ 2, 3, 4 ແລະ ຊົ່ ລແິ ກນຢົ່ ູໃນວງເລບຼັ ເຊ່ົ ນັຼ : (en)2 ເອນີັ້ຼ ບສິ (ເອຕແີ ລນດອີ ຳມນີ ) 6) ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນທົ່ ມີ ໄີ ຟຟຳັຼ້ ບນຼັ ຈບຸ ວກ (ອອີ ງບວກ) ບົ່ ຕອ້ຼັ ງປົ່ ຽນຊ່ົ ໂລຫະຕວກຳງ ແຕ່ົ ໃຫວ້ັຼ ງເລບັຼ ນຳດວ້ັຼ ຍ ເລກໂຣມນຼັ ຕຳມຫງຼັ ຊ່ົ ເພ່ົ ອສະແດງເລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງໂລຫະນນັຼ້ຼັ . 7) ທຳດເຊງີ ຊອັຼ້ ນທົ່ ເີ ປັຼນກຳງ ອ່ົ ຳນຊົ່ ທຳນອງດຽວກບັຼ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟຳັຼ້ ບນຼັ ຈບຸ ວກ (6) 8) ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟຳັ້ຼ ບນຼັ ຈລຸ ບ (ອອີ ງລບ) ໃຫລຼ້ັ ງທຳຼ້ັ ຍຊົ່ ໂລຫະຕວກຳງວົ່ ຳ - ເ- ຕ ແລວັ້ຼ ຕຳມຫງຼັ ທນັຼ ທດີ ວັຼ້ ຍວງເລບັຼ ເລກໂຣມນັຼ ສະແດງເລກອອກຊເິ ດຊນັຼ ຂອງໂລຫະ ຊົ່ ໂລຫະທົ່ ລີ ງທຳ້ັຼ ຍວ່ົ ຳ -ເ-ຕ ນນຼັັຼ້ ອຳດຕອຼ້ັ ງໃຊຊັຼ້ ົ່ ທ່ົ ີ ມຳຈຳກຮຳກເດມີ ໃນພຳສຳລຳຕນິ ເຊ່ົ ນັຼ : ເຫກັຼ ໃຊັ້ຼ ເຟຣເ໌ ຣດ ຕວຢ່ົ ຳງ 127 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 [Co(NH3)6]Br3 ເຮກຼັ ຊຳອຳມນີ ໂກບນຼັ (II) ໂບມມວ K3[Fe(CN)6] ກຳລອີ ອມ ເຮກັຼ ຊຳແອໂນເຟຣເ໌ ຣຕ (III) [Ag(NH3)2]+ ດອີ ຳມນີ ເງນິ (I) ອອີ ງ [Cu(NH3)4]2+ ເຕຕຣຳອຳມນິ ທອງ (II) ອອີ ງ [CO(NH3)4Cl2]+ ດກີ ໂຣເຕຕຣຳອຳມນິ ໂກບນັຼ (III) ອອີ ງ [Fe(CN)6]4- ເຮກຼັ ຊຳໄຊແອໂນເຟຣເ໌ ຣຕ (II) ອອີ ງ [CoCl6]3- [Co(en)3]3+ ເຮກັຼ ຊຳກໂຣໂກບນຼັ ເທຕ (III)ອອີ ງ ທຣສິ (ເອຕແີ ລນດອີ ຳມນິ ) ໂກບນັຼ ອອີ ງ [Co(en)2(CN)2]ClO3 ດໂີ ຊແອໂນບສິ (ເອຕແີ ລນດອີ ຳມນິ )ໂ(III) ກບນຼັ (III) ກຣດຼັ [Pt(NH3)2Cl2] ດກີ ໂຣດອີ ຳມນິ ປະລຳຕນິ (II) (ໃຊຄຳວົ່ ຳ ຊສິ - ຫ ແທຣນສ-໌ ນຳໜຳຼ້ັ ) [Ni(NH3)6]3[Co(NO2)6]2 ເຮກຼັ ຊຳອຳມນິ ນແິ ກນ ເຮ(ັຼ II) ກຊຳໄນໂທຣໂກບນຼັ ເທຕ (III) IV. ຈທຸ ຳດສະແກນດຽມ ຫ ຈຸ IIIB ທຳດຈຸ IIIB ປະກອບດວັ້ຼ ຍສະແກນດຽມ Sc, ອດິ ຕຽມ Y, ແລນທຳນມັຼ La ແລະ ແອກທນິ ຽມ Ac ສອງທຳດຫງັຼ ນເີຼ້ັ ປຼັນທຳດເລົ່ ມີ ຕນ້ັຼ ຂອງອະນຸກມແລນທຳໄນດແ໌ ລະອະນຸກມແອກທໄິ ນດຊ໌ ົ່ ງຶ ຈດັຼ ເປັຼນພວກອນິ ເນຣີ ທ໌ ຣຳນຊຊິ ນຼັ ທຳດໃນຈນຸ ຈີຼ້ັ ະບົ່ ນບຼັ ເປັຼນທຳດທຣຳນຊຊິ ນັຼ ກໄດ້ຼັ ແລະ ໂດຍທ່ົ ວໄປແລວຼັ້ ບົ່ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຂອງພວກທຣຳນຊຊິ ນຼັ ດວ້ັຼ ຍ. ສະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບຂອງສະແກນດຽມມຄີ ່ົ ຳຕົ່ ຳ ຕວທຳດເອງມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະເປັຼນບຳເຊີ ສະແກນດຽມເປຼັນໂລ ຫະຫຳຍກວ່ົ ຳ ອຳລູມນິ ອີ ອມນອ້ັຼ ຍໆ ແຕ່ົ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຄອຳລູມນີ ອີ ອມຫຳຍປະກຳນ ເຊ່ົ ນຼັ : ເຮດັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳຼັ້ ຢ່ົ ຳງຮຸ ນແຮງເມ່ົ ອບົ່ ມີ ຟລມິ ອກຊດິ ເຄອບຜວິ ໜຳັ້ຼ ຢົ່ ູອກຊດິ ເປັຼນບຳເຊຫີ ຳຍກວົ່ ຳ Al2O3 ແຕ່ົ ໃນນຳ້ຼັ ໃຫໄ້ຼັ ຮເດຣດອກ ຊດິ Sc2O3.xH2O ແທນທົ່ ຈີ ະໄດຼັ້ Se(OH)3 ແລະ ທຳດປະສມກມແີ ຕ່ົ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +3 ເທົ່ ຳນນຼັ້ັຼ ເກອ ScCl3 ລະເຫດີ ໄດແັ້ຼ ຕົ່ ບົ່ ລະລຳຍນຳ້ັຼ ຟູອຣວ ລະລຳຍໃນ HF ໄດັຼ້ ເນົ່ ອງຈຳກເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນ [ScF6]3- ຖດຼັ ຈຳກ Sc ໄປຍງຼັ Y ແລະ La ຄຸນລກັຼ ສະນະເປຼັນໂລຫະເພ່ົ ມີ ຂນຶຼ້ັ ແລະ ວ່ົ ອງໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຫຳຍຂນຶຼ້ັ ແອກທນິ ຽມເປຼັນ ທຳດກມຼັ ມນັຼ ຕະລງຼັ ສ.ີ ອະນຸກມແລນທຳໄນດ໌ ຊົ່ ງຶ ເປັຼນກົ່ ຸມທຳດຕຳມຫງຼັ La ມທີ ຳດລວມທງຼັ ໝດ 14 ທຳດ ຈຳກຊຣີ ຽມ Ce ເຖງິ ລູທຊີ ຽມ Lu ບຳງທ່ົ ເີ ອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳທຳດແຣເອຣິ ໌ ທຳດເຫົ່ ຳນມີ້ຼັ ສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຄ +3 ເໝອນທຳດອົ່ ນ ໃນຈຸ IIIB ທຳດທງັຼ ກົ່ ຸມມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ແລະຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງເຄມຄີ ຳັຼ້ ຍຄກນຼັ ຫຳຍ ໃນທຳມະຊຳດຈົ່ ງຶ ມກຼັ ພບແຮົ່ ຂອງທຳດ ເຫ່ົ ຳນຢີ້ັຼ ່ົ ູລວມກນັຼ ແລະ ແຍກອອກຈຳກກນຼັ ໄດຍ້ຼັ ຳກ ຕອັຼ້ ງອຳໄສເທກຼັ ນກິ ກຳນແຍກບຳງວທິ ີ ເຊົ່ ນຼັ : ຄລມັຼ ໂຄຣມຳໂທກຣຳຟີ ຕຳມຫງັຼ Ac ເປຼັນອະນຸກມແອກທໄິ ນດຊ໌ ົ່ ງຶ ມຢີ ່ົ ູ 14 ທຳດເຊົ່ ນັຼ ດຽວກນຼັ ຕງັຼ້ຼັ ແຕົ່ ທຣຽມ Th ເຖງິ ລ ເຣນຊຽມ Lr ທຳດເຫົ່ ຳນລີຼັ້ ວັຼ້ ນເປັຼນທຳດກມັຼ ມນັຼ ຕະລງຼັ ສ.ີ V. ຈທຸ ຳດໄທເທນຽມ ຫ ຈຸ IVB ທຳດເຊຣີ ໂ໌ ຄນຽມ Zr ແລະ ແຮຟນຽມ Hf ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +4 ສົ່ ວນໄທເທນຽມ Ti ມສີ ະຖຳ ນະ ອອກຊເິ ດຊນັຼ ທງັຼ +2, +3 ແລະ +4 ເນົ່ ອງຈຳກລະຫວົ່ ຳງ La ກບຼັ HF ມອີ ະນຸກມແລນທຳໄນດຂ໌ ນັຼ້ັຼ ຢົ່ ູ 14 ທຳດ ແລະ ຂະໜຳດຂອງອຳຕອມທຳດເຫົ່ ຳນນັຼັ້ຼ ຄ່ົ ອຍໆ ນອຼັ້ ຍລງເປັຼນລຳດບັຼ ຊ່ົ ງຶ ເອນີຼ້ັ ວ່ົ ຳ ກຳນຫດຕວແລນທຳໄນດ.໌ ດ່ົ ງັຼ ນນຼັ້ັຼ ຂະໜຳດ ຂອງອຳຕອມ Hf ແລະ ທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ຖຼັດໄປໃນອະນຸກມທຣຳນຊຊິ ນຼັ ທ່ົ ສີ ຳມຈົ່ ງຶ ນອ້ັຼ ຍກວົ່ ຳທົ່ ຄີ ຳດ ຄະເນ ແລະມຂີ ະໜຳດໃກຄຼັ້ ຽງກບັຼ ທຳດໃນອະນກຸ ມທສີ ອງທ່ົ ຢີ ົ່ ູເໜອທຳດນນັຼັຼ້ ເຊ່ົ ນັຼ : ອຳຕອມ Hf ກບຼັ ອຳຕອມ Zr ມຂີ ະໜຳດເທ່ົ ຳກບຼັ 156 ແລະ 159 pm ຕຳມລຳດບຼັ . 128 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 Ti ແລະ Zr ມຢີ ່ົ ູໃນແຮ່ົ ຫຳຍຊະນດິ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຄ: ຣູໄທລ໌ TiO2 ແລະ ເຊຣີ ຄ໌ ອນ ZrSiO ເຮຳຕຽມ Ti ໂດຍກຳນຣີດວິ ຊ໌ TiO2 ດວຼ້ັ ຍກຳກບອນໂດຍກງບົ່ ໄດຼັ້ ເພຳະຈະເກດີ ຄຳຣໄ໌ ບດ໌ ຕອ້ັຼ ງໃຊກ້ຼັ ຳສກຜົ່ ຳນໄປເທງິ ທຳດ ປະສມ TiO2 ແລະ ກຳກບອນທົ່ ຮີ ອຼັ້ ນ ຊົ່ ງຶ ຈະໄດ້ັຼ TiCl4 ແລວ້ັຼ ຈົ່ ງຶ ຜົ່ ຳນອຳຍ TiCl4 ໄປເທງິ Mg ທົ່ ຫີ ອມແຫວ ຂັຼັຼ້ ນສຸດທຳັ້ຼ ຍຈ່ົ ງຶ ກຳຈດຼັ Mg ທ່ົ ເີ ຫອ ແລະ MgCl2 ອອກໂດຍກົ່ ນຼັ ທ່ົ ີ 1000°C TiO2 + 2C + 2 Cl2  TiCl4 + 2 CO TiCl4 + 2 Mg  2 MgCl2 + Ti ອກີ ວທິ ໜີ ົ່ ງຶ ໃຫອັ້ຼ ຳຍ TiCl4 ສະລຳຍດວ້ັຼ ຍລວດຮອຼັ້ ນ ຈະໄດຼັ້ Ti ບລສິ ຸດ (ຂະບວນກຳນແວນອຳຣເ໌ ຄລ) Ti ເປັຼນໂລຫະ ທົ່ ມີ ສີ ຂີ ຳວຄເງນີ ,ແຂງ ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນເສນຼັ້ຼັ ນອຼ້ັ ຍໄດດ້ັຼ ,ີ ນຳັຼ້ ໜກຼັ ເບຳ, ບົ່ ຫຸຍຫຽຼັ້ ນ ໂລຫະນມີ້ັຼ ຄີ ວຳມສຳຄນັຼ ຫຳຍ ໃນກຳນສຳຼ້ັ ງເຄ່ົ ອງບນິ , ຍຳນອະວະກຳດ ແລະເຄົ່ ອງມທົ່ ໃີ ຊໃັ້ຼ ນອຸດສຳຫະກຳເຄມີ Zr ເປຼັນໂລຫະທົ່ ອີ ົ່ ອນກວົ່ ຳ Ti ຕຽມໄດ້ັຼ ໂດຍວທິ ທີ ຳນອງດຽວກບັຼ ຕຽມ Ti, Zr ທ່ົ ບີ ລສິ ຸດຫຳຍໆ ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນສຳັຼ້ ງເຄົ່ ອງປະຕບິ ດຼັ ກຳນນວິ ເຄຍ 5.1 ທຳດປະສມຂອງ Ti, Zr ແລະ Hf TiO2 ບົ່ ລະລຳຍນຳ້ຼັ ແຕົ່ ລະລຳຍໃນ H2SO4, ໃຫ ຼ້ັ Ti(SO4)2 ເກອນແີຼັ້ ຍກສະລຳຍດວັຼ້ ຍນຳ້ັຼ ໃນນຳັ້ຼ ຮອຼັ້ ນໃຫ ຼັ້ ອຳຊດິ ໄທເທນກິ ຊະນດິ  H4TiO4 ອຳຊດິ ຊະນດິ  ຊົ່ ງຶ ໄວໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກວ່ົ ຳຕກຜກຶ ໂດຍເຕມີ ແອມໂມນຽມ ລງໃນ ທຳດລະລຳຍເກອ Ti(IV) ເກອ Ti(IV) ແຍກຍະລຳຍດວ້ັຼ ຍນຳ້ັຼ ໃຫໄ້ຼັ ທເທນລິ ອອີ ງ TiO+2 ໃນທຳດລະລຳຍ ນຳ້ັຼ . Ti(SO4)2 + 2H2O  TiOSO4 + 2H3O+ + SO42- TiCl4 ເປຼັນທຳດປະສມໂຄເວເລນຕທ໌ ່ົ ລີ ະເຫຍີ ໄດຼ້ັ ແຍກຍະລຳຍດວ້ັຼ ຍນຳຼ້ັ ຮຸນແຮງເມົ່ ອຖກຄວຳມຊ່ົ ຸມໃນອຳກຳດ ໃຫ້ຼັ TiO2 ເປຼັນຄວນັຼ ຂຳວ TiCl4 + 2H2O  TiO2 + 4 HCl ສຳລບັຼ Ti(IV) ມອີ ອີ ງລບເຊງີ ຊອັຼ້ ນແບບ [TiCl6]2- ດວັ້ຼ ຍ ຖຳັຼ້ ເຜຳ TiO2 ກບຼັ ກຳກບອນຈະໄດໄ້ຼັ ທເທນຽມ (III) ອກຊດິ Ti2O3 ຶ່ຊງເປັຼນບຳເຊຫີ ຳຍກວົ່ ຳ TiO2 ຖຳ້ຼັ ຣດີ ວິ ຊ໌ ເກອ Ti(IV) ດວ້ັຼ ຍສງຼັ ກະສໃີ ນອຳຊດິ ກຈະໄດເັຼ້ ກອ Ti(III) ເກອເຊງີ ຊອຼັ້ ນ [Ti(H2O)6]Cl3 ມສີ ີມົ່ ວງ ແລະ [Ti(H2O)5Cl]Cl2.H2O ມສີ ຂີ ຽວ ທຳດປະສມຂອງ Ti(II) ມອີ ກຊດິ ແລະ ແຮໄລດ໌ ZrO ແລະ HfO2 ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະເປັຼນບຳເຊຫີ ຳຍກວົ່ ຳ TiO2 ZrO2 ບ່ົ ລະລຳຍໃນບຳເຊແີ ກົ່ ແຕ່ົ ເຮດັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອຳຊດິ ກຮດີ ຣກິ ໃຫເ້ັຼ ຊໂີ ຄນລິ ກລວ ZrOCl2 .8H2O (ຊົ່ ງຶ ບົ່ ມອີ ອີ ງ ZrO2+) ໃນທຳດລະລຳຍທງັຼ Zr ແລະ Hf ໂນມັຼ້ ອຽງທົ່ ຈີ ະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ເຊົ່ ນັຼ : [ZrF6]2- , [Zr(C2O4)4]4- ເປັຼນຕນຼັ້ . VI. ຈທຸ ຳດວຳເນດຽມ ຫ ຈຸ VB ທຳດຈຸ VB ປະກອບດວັຼ້ ຍວຳເນດຽມ V, ໄນໂອບຽມ Nb ແລະ ແທນທຳລມັຼ Ta ວຳເນດຽມມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະທຳງເຄມຄີ ຳັ້ຼ ຍຄໄທເທນຽມ ແຕ່ົ ມສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ບວກນອັ້ຼ ຍກວ່ົ ຳ,ໂລຫະບລສິ ຸ ດຕຽມໄດຈ້ັຼ ຳກກຳນຣີດວິ ຊ໌ V2O5 ດວຼັ້ ຍ AI ຫ ຣດີ ວິ ຊ໌ VCl4 ດວ້ຼັ ຍ Mg ວຳເນດຽມເປັຼນໂລຫະທ່ົ ແີ ຂງຫຳຍ ແລະ ທນທຳນຕ່ົ ກຳນຫຸຍຫຽັ້ຼ ນ, ບົ່ ຄ່ົ ອຍໃຊປຼ້ັ ະໂຫຍດໃນສະພຳບໂລຫະບລສິ ຸດ,ມກັຼ ໃຊເ້ຼັ ຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນ ເຊົ່ ນຼັ : ປະສມກບັຼ ເຫກຼັ ກຳ້ຼັ ເຮດຼັ ໃຫເຼັ້ ຫກຼັ ກຳັ້ຼ ແຂງໜຽວ ແລະ ຫຸດກຳນຫຸບຫຽ້ັຼ ນ ໃນທຳດປະສມຕ່ົ ຳງໆ V ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຕງຼັຼ້ັ ແຕ່ົ +2 ເຖງິ +5 ແຮໄລ ດມ໌ ແີ ຕົ່ VF5, VCI4, VBr3, VI3 ນອກຈຳກ VF5 ແລວຼັ້ ແປງຕຳແຮໄລດຊ໌ ະນດິ ອ່ົ ນບ່ົ ມີ ວຳເນດຽມແປງຕຳອກຊດິ V2O5 (ທຳດແຂງສເີ ຫອງ) ເປຼັນທຳດປະສມທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຂອງວຳເນດຽມ ຕຽມໄດຈຼ້ັ ຳກກຳນເຜຳວຳເນດຽມໃນອກຊີ ແຊນ ລະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດນ້ຼັ ອັ້ຼ ຍໆ ໃຫທຼ້ັ ຳດລະລຳຍສເີ ຫອງອ່ົ ອນ ຈດຼັ ເປັຼນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ໃຫຕ້ັຼ ອີ ອກ ໂຊວຳເນດຽມ (V) ອອີ ງ ຫ ເພຣີ ວ໌ ຳເນດລິ ອອີ ງ VO2+ ໃນອຳຊດິ ແລະ ວຳເນອອີ ງລບ VO3- ໃນບຳເຊີ V2O5 ນີຼັ້ 129 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ໃຊເັຼ້ ປຼັນ ຕວເລ່ົ ງຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃນຂະບວນກຳນຕຽມອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ສະຖຳນະອກຊເີ ດຊນຼັ +4 ຍງຼັ ມອີ ອກໂຊວຳເນ ດຽມ (IV) ອອີ ງ ຫ ວຳເນດຽມອອີ ງ VO2+ ສະຖຳນະ +2 ເປຼັນອອີ ງທຳມະດຳ V2+ ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊປ໌ ິງ້ັຼ ແຮງ ສຳລບັຼ Nb ແລະ Ta ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +5 ທ່ົ ໝີ ນັຼຼ້ັ ຄງ Nb(V) ແລະ Ta(V) ຈະຖກຣີດວິ ຊດ໌ ວັ້ຼ ຍ ຕວຣດີ ວິ ຊຢ໌ ົ່ ຳງແຮງຫຳຍເທົ່ ຳນນຼັັ້ຼ ເຊ່ົ ນຼັ : ເຜຳ Nb2O5 ຫ Ta2O5 ຢົ່ ຳງແຮງກບັຼ ໂລຫະມຳເຢຊອີ ອມຈະໄດຼ້ັ Nb2O3 ແລະ TaO2 ຕຳມລຳດບັຼ ໂລຫະ Nb ນນັຼຼ້ັ ນຳໄຟຟຳ້ັຼ ໄດດ້ັຼ ຫີ ຳຍທົ່ ອີ ຸນຫະພູມຕ່ົ ຳ ສ່ົ ວນ Ta ເປັຼນໂລຫະທ່ົ ທີ ນຕ່ົ ກຳນ ກດັຼ ຂອງທຳດເຄມີ ແລະ ດງຶ ໃຫເ້ັຼ ປຼັນເສນຼັັຼ້ ລວດນອຼ້ັ ຍໄດດຼ້ັ .ີ VII. ຈທຸ ຳດໂຄຣມຽມ ຫ ຈຸ VIB ທຳດໃນຈຸ VIB ປະກອບດວ້ັຼ ຍໂຄຣມຽມ Cr ໂມລບິ ດນີ ມຼັ Mo ແລະ ທງຼັ ສະແຕນ ຫ ວຸລແຟຣມ W ທົ່ ີ ສຳຄນັຼ ທ່ົ ສີ ຸ ດ ຄ ໂຄຣມຽມ ຊ່ົ ງຶ ຈະເວຳ້ຼັ ເຖງິ ຫຳຍກວົ່ ຳອກີ ສອງທຳດໃນທຳມະຊຳດແຮົ່ ສຳຄນັຼ ຂອງ Cr ຄໂຄຣໄມຕ໌ FeO.Cr2O3 ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນອກຊດິ ປະສມ ຖຳ້ັຼ ຣດີ ວິ ຊແ໌ ຮ່ົ ນດີຼ້ັ ວຼັ້ ຍກຳກບອນ ກຈະໄດໂ້ຼັ ລຫະເຈອເຫກັຼ -ໂຄຣມຽມຊ່ົ ງຶ ໃຊຼ້ັ ຕ່ົ ມ ລງໄປໃນເຫກັຼ ກຳຼັ້ ໄດໂັ້ຼ ດຍກງ ເພົ່ ອເຮດຼັ ເຫກຼັ ກຳ້ັຼ ເຈອປນ ເມ່ົ ອຕອັຼ້ ງກຳນ Cr ບລສິ ຸດ ໃຫເັ້ຼ ຜຳແຮົ່ ໂຄຣໄມຕກ໌ ບັຼ K2CO3 ຊົ່ ງຶ ຈະໄດ້ຼັ K2CrO4 ທົ່ ລີ ະລຳຍນຳຼັ້ ແຍກອອກມຳຈຳກໄອຣເ໌ ອນີ (III) ອກຊດິ ຊ່ົ ງຶ ບົ່ ລະລຳຍນຳັຼ້ ຕກຜກຶ K2CrO4 ແລວຼ້ັ ເຜຳກບັຼ ກຳກບອນຈະໄດັ້ຼ Cr2O4 ຂນຼັັຼ້ ສຸດທຳ້ັຼ ຍຈົ່ ງຶ ຣດີ ວິ ຊ໌ Cr2O3 ດວ້ັຼ ຍ Al. Cr2O3 + 2 Al  2 Cr + Al2O3 ໂຄຣມຽມເປັຼນໂລຫະສຂີ ຳວເງນີ ເປັຼນມນັຼ ວຳວ ແລະ ແຂງຫຳຍ ສຳມຳດຕຳຼັ້ ນທຳນຕົ່ ກຳນຫຸບຫຽ້ັຼ ນ, ຄງ ຄວຳມ ເປັຼນມນັຼ ເງຳໄດດຼ້ັ ນໃນອຳກຳດ ແລະ ເນົ່ ອງຈຳກຄຸນລກຼັ ສະນະນີັ້ຼ ຈົ່ ງຶ ໃຊເ້ັຼ ຫກຼັ ຫ ເຫກັຼ ກຳ້ຼັ ຊຸບ Cr ເຮດຼັ ເຄ່ົ ອງ ປະດບຼັ ຕົ່ ຳງໆ ເຊົ່ ນຼັ : ເຄົ່ ອງປະດບຼັ ລດຍນ Cr ມປີ ະໂຫຍດຫຳຍໃນກຳນເຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນ ໂດຍສະເພຳະຢົ່ ຳງຍົ່ ງິ ເຫກັຼ ກຳ້ຼັ ເຈອປນ ໂດຍໃຊຼ້ັ Cr ໃນສ່ົ ວນປະສມຕົ່ ຳງໆ. ເຫກຼັ ກຳັ້ຼ ທ່ົ ໃີ ສ່ົ Cr ລງໄປດວັ້ຼ ຍ 1-2% ຈະເພົ່ ມີ ຄວຳມແຂງ ແຮງ ແລະ ຄວຳມໜຽວ ຖຳຼ້ັ ມີ Cr 4-10% ຈະເພ່ົ ມີ ຄວຳມແຂງແຮງຂນຶ້ັຼ ໄປອກີ ແມ່ົ ນແຕ່ົ ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ ແລະ ຄວຳມ ດນັຼ ສູງ ເຫກັຼ ກຳຼ້ັ ຂຳດກຳນເຈອປນມີ Cr > 10% ແລະ ມີ Ni ປນດວັ້ຼ ຍ ເຊ່ົ ນຼັ : ມີ Cr 18% ,Ni 8% ທນຕ່ົ ກຳນຫຸຍ ຫຽ້ັຼ ນ ແລະ ທນຕ່ົ ທຳດເຄມຊີ ະນດິ ຕົ່ ຳງໆ ໄດຈັຼ້ ຳນວນຫຳຍ Cr ລວມກບຼັ ອກຊີແຊນໄດທ້ັຼ ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ແລະ ສຳມຳດເຮດຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ມຳດ ແລະ ຮຳໂລແຊນ. Cr ລະລຳຍໃນ HCl ແລະ H2SO4 ແຕົ່ ບ່ົ ລະລຳຍໃນ HNO3 ເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນຼ້ັ . ທຳດປະກອບຂອງໂຄຣມຽມທຸກດະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ລວຼ້ັ ນແຕົ່ ມສີ ,ີ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ຂອງ Cr ມີ +2 + 3 ແລະ +6 ແຕົ່ + 3 ໝນຼັຼັ້ ຄງຫຳຍ. ທຳດລະລຳຍເກອ Cr(III) ເກບຼັ ໄວໄຼ້ັ ດດັ້ຼ ນໂດຍບົ່ ເກດີ ອອກຊເິ ດຊນຼັ ຫ ຣີ ດກັຼ ຊນຼັ Cr(II) ຖກອອກຊໄິ ດຊເ໌ ປັຼນ Cr(lII) ໄດງ້ຼັ ົ່ ຳຍພຽງແຕົ່ ຕງັຼັຼ້ ຖມິຼັ້ ໄວໃັ້ຼ ນອຳກຳດ ຈ່ົ ງຶ ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ່ົ ດີ .ີ ເມົ່ ອ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ສູງຂນຶ້ຼັ ຄຸນລກຼັ ສະນະຄວຳມເປັຼນອຳຊດິ ເພົ່ ມີ ຂນຶັຼ້ CrO ເປັຼນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປຼັນບຳເຊີ Cr2O3 ເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ສົ່ ວນ CrO3 ເປັຼນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນອຳຊດິ Cr(III) ບ່ົ ລະລຳຍໃນບຳເຊີ ແຕ່ົ ລະລຳຍໃນອຳຊດິ Cr(III) ເກດີ ທຳດປະກອບ ໂຄອດເິ ນຊນັຼ ໄດຫຼັ້ ຳຍຊະນດິ ໃນອຳຊດິ Cr(III) ໃຫທ້ັຼ ຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ກບັຼ ອອີ ງລບຂອງອຳຊດິ ຫ ໃຫທັ້ຼ ຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນ ແອໂຄວ ແຕ່ົ ໃນບຳເຊໃີ ຫ ຼັ້ [Cr(OH)4]- , [Cr(H2O)5)3+ ເປຼັນສີ ມ່ົ ວງ ເກອ Cr(III) ລະລຳຍໃນນຳຼັ້ ຈ່ົ ງຶ ມກຼັ ໃຫທຼັ້ ຳດລະລຳຍ ສມີ ົ່ ວງ, ທຳດສມັຼ້ ຊະນດິ KCr(SO4)2 . 12 H2O ເປຼັນ ຜກຶ ສມີ ່ົ ວງແດງ. Cr(VI) ຈະເປັຼນໂຄຣເມຕອອີ ໄງ CrO42- (ສເີ ຫອງ) ໃນທຳດລະລຳຍທ່ົ ເີ ປັຼນກຳງ ຫ ໃນບຳເຊີ ແລະເປຼັນ ດໂີ ຄຣເມຕອອີ ງ Cr2O72- (ສສີ ມັຼ້ ) ໃນອຳຊດິ 2 Cr2O72- + 2H3O+  Cr2O72- + 3H2O Cr2O72- + 2OH-  CrO42- + H2O Cr(VI) ທງຼັ ໂຄຣເມຕ ແລະ ດໂີ ຄຣເມດອອີ ງ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດຊຢ໌ ົ່ ຳງແຮງໃນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ Cr2O72- + 14 H+ +6e-  2 Cr3+ + 7 H2O 0 = 4 1.33 V 130 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 K2Cr2O7 ເປຼັນທຳດທົ່ ໃີ ຊໃັ້ຼ ນກຳນວເິ ຄຳະປະລມິ ຳນຕວຣດີ ວິ ຊ໌ ເຊົ່ ນຼັ : Fe(ll) ທຳດປະສມລະຫວ່ົ ຳງ K2Cr2O7ກບັຼ H2SO4 ເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນັ້ຼ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳ ທຳດລະລຳຍເຮດັຼ ຄວຳມສະອຳດ, ໃຊເ້ຼັ ຮດັຼ ຄວຳມສະອຳດອຸປະກອນເຄ່ົ ອງແກວັ້ຼ ໃນຫອຼັ້ ງ ປະຕບິ ດຼັ ກຳນເຄມ.ີ ເກອໂຄຣເມຕມສີ ຕີ ່ົ ຳງໆ ຈົ່ ງຶ ມກຼັ ໃຊເັ້ຼ ປຼັນທຳດສເີ ຮດັຼ ສທີ ຳ ເຊົ່ ນຼັ : PbCrO4 ເອນີັຼ້ ວົ່ ຳສເີ ຫອງໂຄຣມ PbO.Pb CrO4 ເອນີັ້ຼ ວ່ົ ຳ ສແີ ດງໂຄຣມ ທຳດອກີ ສອງທຳດໃນຈຸ VIB ຄ Mo ແລະ W ນນຼັັ້ຼ ມໃີ ນທຳມະຊຳດ ເປຼັນແຮົ່ ໂມລບິ ດໄີ ນຕ໌ MoS2 ແລະ ເຟີຣເ໌ ບໄີ ຣຕ໌ FeWO4 . ກຳນກຸງ Mo ຈຳກເສດແຮ່ົ ໃຊວັຼ້ ທິ ແີ ບບໂມລບິ ດໄີ ນຕໃ໌ ຫເຼ້ັ ປັຼນອກຊດິ ແລວັຼ້ ຣດີ ວິ ຊ໌ ດວຼັ້ ຍ ຮໂີ ດຣແຊນ,ກຳກບອນ ຫ ອຳລູມນິ ອີ ອມ. ປະໂຫຍດຂອງທງຼັ ສະແຕນທົ່ ຮີ ູກ້ັຼ ນຼັ ດທີ ົ່ ວໄປ ຄ ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ໄສຫັ້ຼ ອດ ໄຟຟຳັຼ້ , ກຳນຕຽມ W ຈຳກເສດແຮ່ົ ທົ່ ເີ ປຼັນເກອທງັຼ ສະແຕນໄດແັຼ້ ກົ່ ກຳນເອຳສດແຮ່ົ ມຳທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ກຳກໂບ ນດຼັ ຄວທິ ີ ຕຽມ Cr ແລະ ເມ່ົ ອໄດອັຼ້ ກຊດິ WO3 ແລວັຼ້ ກນຳມຳຣີດວິ ຊດ໌ ວຼັ້ ຍຮໂີ ດຣແຊນເພ່ົ ອເອຳໂລຫະທງຼັ ສະ ແຕນ. W ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທົ່ ໝີ ນັຼ້ຼັ ຄງເປັຼນ +6 ຊົ່ ງຶ ບົ່ ຄກບັຼ Cr ທ່ົ ມີ ີ +3 ເປັຼນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ດ່ົ ງັຼ ທົ່ ເີ ຫນຼັ ໄດຈັ້ຼ ຳກຕຳຕຳລຳງ 7 ເມ່ົ ອປຽບທຽບກຳນເກດີ ທຳດປະສມຂອງທຳດທງຼັ ສຳມໃນໃນຈຸ VIB ກບຼັ ອກ ຊແີ ຊນ ກ ແລະໂບມ. ທຳດປະກອບຂອງ Mo ແລະ W ມກັຼ ຈະໃຫໂ້ັຼ ປຣລອິ ອີ ງລບ ເຊ່ົ ນັຼ : MoO3 ຊົ່ ງຶ ເປັຼນອກ ຊດິ ທ່ົ ເີ ປຼັນອຳຊດິ ເມ່ົ ອລະລຳຍໃນບຳເຊຈີ ະເກດີ ໂປຣລເິ ມຣີ ໃ໌ ຫໂ້ຼັ ປຣລອິ ອີ ງລບ ເຊົ່ ນຼັ : Mo7O264 . ຕຳຕຳລຳງ 7 ທຳດປະສມຂອງ Cr, Mo ແລະ W ກບຼັ O2, Cl2 ແລະ Br2 Cr Mo W O2 Cr2O3 MoO3 WO3 Cl2 CrCl3 MoCl5 WCl6 Br2 CrBr3 MoBrO3 WBr6 VIII. ຈທຸ ຳດມງັຼ ກຳນ ຫ ຈຸ VIIB ມງັຼ ກຳນ Mn ທຳດທຳອດິ ຂອງຈເຸ ປັຼນທຳດສຳຄນຼັ ທົ່ ສີ ຸດໃນຈຸ VIIB, ເທດນຊີ ຽມ Tc ທ່ົ ຢີ ່ົ ູຖດັຼ ລງມຳ ເປຼັນ ທຳດມກີ ມຼັ ມນຼັ ຕະພຳບລງັຼ ສີ ແລະ ບົ່ ມໃີ ນທຳມະຊຳດ ສົ່ ວນຣີນຽມ Re ເປັຼນທຳດທ່ົ ຫີ ຳກ່ົ ຄນຼັ້ ພບເມ່ົ ອ ຄ.ສ. 1925 ນເີັຼ້ ອງ ເສດແຮົ່ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງ Mn ຄ ໄພໂຣລູໄຊຕ໌ MnO2 ກຳນກຸງໂລຫະ Mn ໃຊວ້ັຼ ທິ ຣີ ີດວິ ຊເ໌ ສດແຮ່ົ ອກຊດິ ດວຼັ້ ຍອຳລູມິ ນອີ ອມ 3 MnO2 + 4 Al  3 Mn + 2 AI2O3 ຈະໃຊກຼັ້ ຳກບອນເປຼັນຕວຣດີ ວິ ຊບ໌ ່ົ ໄດ້ັຼ ເພຳະ C ຈະລວມກບຼັ Mn ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ໃຫຄຼ້ັ ຳຣໄ໌ ບດ໌ Mn,C Mn ເປຼັນ ໂລຫະສເີ ທຳອມບວ, ຜກຶ ມີ 3 ແບບ ຄ:  ,  ແລະ  ສອງແບບທຳອດິ ແຂງຫຳຍ ເຖງິ ຂະໜຳດຂູດແກວັຼ້ ໄດ້ັຼ ສ່ົ ວນແບບທ່ົ ສີ ຳມ ອົ່ ອນງໄດຼ້ັ ຮູບນບີັຼ້ ົ່ ໝນຼັຼ້ັ ຄງທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ ປກກະຕໂິ ລຫະ Mn ຢົ່ ູໃນຮູບ  ປະໂຫຍດສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ຂອງມງຼັ ກຳນຄ: ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນ ກບຼັ ເຫກັຼ ແລະ ເຫກັຼ ກຳຼ້ັ ໃນກຳນເຮດັຼ ໂລຫະ ເຈອປນບ່ົ ຕອັຼ້ ງກຳນໂລຫະບລສິ ຸດປຳນໃດ ຈົ່ ງຶ ເຮດຼັ ຈຳກແຮ່ົ ອກຊດິ ໂດຍກງ ຣີດວິ ຊແ໌ ຮ່ົ ໄອຣເ໌ ອນີ ອກຊດິ ແລະ ອກ ຊດິ ມງັຼ ກຳນ ທ່ົ ປີ ະສມລວມກນັຼ ດວ້ັຼ ຍກຳກບອນໃນເຕຳຫອມທົ່ ມີ ລີ ມເປ່ົ ຳ ໄດໂ້ັຼ ລຫະເຈອປນ ເຊ່ົ ນັຼ : ສະປີເກໄລເຊນ ຊົ່ ງຶ ມີ Mn 15-20% ແລະ ເຟຣໂ໌ ຣມງຼັ ກຳນຊ່ົ ງຶ ມີ Mn 75-81% ເຫກຼັ ກຳຼັ້ ເຈອປນທ່ົ ມີ ີ Mn ກວ່ົ ຳ 10% ຂນຶຼັ້ ໄປມີ ຄວຳມແຂງຫຳຍ ແລະຕຳັຼ້ ນທຳນຕ່ົ ກຳນຫຸຍຫຽຼັ້ ນໄດດຼັ້ ີ ລວມທງັຼ ທນທຳນຕ່ົ ທຳດເຄມ.ີ ໃນບນຼັ ດຳທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ຕອັຼ້ ງນບຼັ ວ່ົ ຳ Mn ເປຼັນທຳດທ່ົ ວີ ່ົ ອງໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ເນ່ົ ອງຈຳກບົ່ ມອີ ກຊດິ ມຳ ປກຄຸມ້ັຼ ຜວິ ໜຳັ້ຼ ຄ ໂລຫະອ່ົ ນອກີ ຫຳຍຊະນດິ Mn ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອຳຊດິ ໃຫັ້ຼ H2 ລວມກບັຼ ຮຳໂລແຊນ ໃຫ້ັຼ ແຮ 131 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ໄລດທ໌ ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງ, ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ອະໂລຫະຫຳຍຊະນດິ ໃຫທັ້ຼ ຳດປະສມເຊົ່ ນຼັ : MnS, M3C, Mn3P2, Mn3N2 ໃນທຳດປະສມຂອງ Mn ທົ່ ພີ ບທົ່ ວໄປ Mn ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +2, +3, +4, +6 ແລະ +7 ພ ຈະສະຫຸບໄດໂັ້ຼ ດຍຫຍດຼ້ັ ່ົ ງັຼ ນ:ີ້ັຼ 1). ໃນອຳຊດິ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +2 ໝນຼັຼ້ັ ຄງທົ່ ສີ ຸດ, ສະຖຳນະ +7 ມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສຢ໌ ່ົ ຳງແຮງ ສົ່ ວນ +3 ແລະ +6 ບົ່ ໝນຼັັຼ້ ຄງຈະເກດີ ດພິ ຣພອຣຊ໌ ນຼັ ເນຊນຼັ ເຊ່ົ ນຼັ : ໃນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ຫ ທຳດລະລຳຍເປັຼນກຳງ MnO42- ດສິ ພຣພອຣຊ໌ ນັຼ ເນຕໃຫ ັຼ້ MnO4- ກບັຼ MnO2 3 MnO42- + 4H+  2 MnO4- + 2H2O ໃນທຳດລະລຳຍນຳ້ັຼ Mn3+ ດສິ ພຣພອຣຊ໌ ນຼັ ເນຕໃຫ ັຼ້ Mn2+ ແລະ MnO2 2 Mn3+ + 22H2O  Mn2+ + MnO2 + 4 H+ 2). ໃນບຳເຊີ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທົ່ ມີ ຄີ ົ່ ຳສູງບົ່ ມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສເ໌ ທ່ົ ຳໃດ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +6 ໝນຼັ້ັຼ ຄງສະເພຳະໃນບຳເຊເີ ທ່ົ ຳນນັຼັຼ້ ແລະ ພວກສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທ່ົ ມີ ຄີ ົ່ ຳປຳນກຳງກໝນຼັຼ້ັ ຄງຫຳຍກວົ່ ຳໃນອຳ ຊດິ ຄ ບ່ົ ດສິ ພຣພອຣຊ໌ ນັຼ ເນຕງົ່ຳຍ. ທຳດປະສມຂອງ Mn ມສີ ທີ ງັຼ ໃນສະພຳບທຳດແຂງ ແລະ ໃນທຳດລະລຳຍ ແລະມກັຼ ເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ຼັ ນ ເຖງິ ແມົ່ ນ Mn(III) ບົ່ ໝນັຼ້ຼັ ຄງໃນທຳດລະລຳຍ ແຕ່ົ ກສຳມຳດເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນທ່ົ ໝີ ນັຼັ້ຼ ຄງໄດຼ້ັ ເຊ່ົ ນຼັ [Mn(CN)5]3- ອກຊດິ ທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຄ ອກຊດິ ມງຼັ ກຳນ MnO2 ເປັຼນທຳດປະສມຂອງ Mn(IV) ຊະນດິ ດຽວທ່ົ ພີ ບເຫນຼັ ຫ ເວຳ້ັຼ ເຖງິ ຢ່ົ ູສະເໝີ MnO2 ເປັຼນທຳດແຂງສນີ ຳັ້ຼ ຕຳນດຳ, ບົ່ ລະລຳຍນຳັຼ້ ແລະ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ໂດຍອຳໄສອຳນຳດ ອອກຊໄິ ດສຈ໌ ົ່ ງຶ ໃຊໃ້ຼັ ນອຸດສຳຫະກຳເຮດັຼ ແກວຼັ້ ເພຳະຊ່ົ ວຍເຮດຼັ ໃຫແ້ັຼ ກວັຼ້ ໃສ ໃນແກວ້ັຼ ມກັຼ ມີ Fe2+ ຊົ່ ງຶ ເປຼັນສຂີ ຽວ ຈະ ຖກອອກຊໄິ ດສເ໌ ປັຼນ Fe3+ ຊົ່ ງຶ ເກອບບົ່ ມສີ ີ ນອກຈຳກນນັຼ້ຼັ ຍງຼັ ໃຊ້ຼັ MnO2 ເປັຼນຈຳນວນຫຳຍໃນກຳນເຮດັຼ ເຊລລ໌ ແຫງ້ັຼ (ຖ່ົ ຳນໄຟສຳຍ) ກຳລອີ ອມເປີມງັຼ ກຳນດັຼ KMnO4 ຫ ດົ່ ຳງທບັຼ ທມິ ເປຼັນທຳດເຄມທີ ົ່ ສີ ຳຄນັຼ ມສີ ມີ ່ົ ວງດຳ, ລະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດງ້ຼັ ົ່ ຳຍ ໃຫທຼ້ັ ຳດລະລຳຍສມີ ົ່ ວງແດງ Mn ໃນເປີມງັຼ ກຳນດຼັ ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +7 MnO4- ໃນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງຫຳຍ ແລະ ຖກຣດີ ວິ ຊເ໌ ປຼັນ Mn2+ ແຕ່ົ ໃນທຳດລະລຳຍທົ່ ເີ ປຼັນບຳເຊີ ຫ ທຳດລະລຳຍທົ່ ີ ເປຼັນກຳງບົ່ ນບຼັ ວົ່ ຳເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ດີ ີ ຜນຈຳກກຳນຖກຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດແຼ້ັ ກົ່ MnO2 MnO4- + 8 H+ + 5e-  Mn2+ + 4 H2O 0 = + 1.51 V MnO4- + 2 H2O + 3e-  MnO2 + 4 OH- 0 = + 0.58 V ທຳດລະລຳຍ KMnO4 ສະລຳຍໃຫ ້ຼັ MnO2 ຖຳຼັ້ ເກບັຼ ໄວດຼ້ັ ນ ຖຳຼັ້ ມີ Mn2+ ຢົ່ ູນຳນອ້ຼັ ຍໆກຍ່ົ ງິ ກະຕຸນ້ັຼ ກຳນສະລຳຍ ດ່ົ ຳງທບຼັ ທມິ ໃຊເັ້ຼ ປັຼນທຳດລະງບຼັ ເຊອຼັ້ , MnO4- ທຳລຳຍແບກທເີ ຣຍດວຼ້ັ ຍວທິ ອີ ອກຊເິ ດຊນັຼ . IX. ຈຸ VIII ຈຸ VIII ມທີ ຳດລວມທງັຼ ໝດ 9 ທຳດ ແບ່ົ ງອອກເປັຼນ 3 ຊຸດໆ ລະ 3 ທຳດລຽງກນັຼ ຕຳມແນວນອນ ເອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ ຊຸດສຳມ Fe Co Ni Ru Rh Pd Os Ir Pt ຄວຳມຄຳຼ້ັ ຍຄກນັຼ ຂອງຄຸນລກັຼ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ເປຼັນໄປທຳງແນວນອນຂອງຊຸດດຽວກນຼັ ຫຳຍກວ່ົ ຳທຳງແນວຕງຼັ້ັຼ ຄ: ເຫກັຼ Fe, ໂກບນັຼ Co ແລະ ນແິ ກນ Ni ຄ ກນັຼ ຫຳຍກວົ່ ຳເຫກຼັ ກບຼັ ຣູທນີ ຽມ Ru ແລະ ອອສມຽມ Os ແນວໃດກຕຳມ ເຮຳຍງຼັ ນຍິ ມແບ່ົ ງທຳດພວກນອີັຼ້ ກີ ວທິ ໜີ ່ົ ງຶ ຄ ເອນີັ້ຼ ຊຸດສຳມຊຸດທຳອດິ ອນຼັ ປະກອບດວ້ັຼ ຍ Fe, Co, Ni ວົ່ ຳທຳດກົ່ ຸມ ເຫກັຼ ສົ່ ວນອກີ ຫກທຳດອນັຼ ໄດແ້ັຼ ກ່ົ Ru, ໂຣດຽມ Rh, ແພລເລດຽມ Pd, Os, ອຣິ ດິ ຽມ Ir ແລະ ແພລທນິ ມຼັ Pt ເອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳ ກົ່ ຸມແພລທນິ ມຼັ . ທຳດກົ່ ຸມແພລທນິ ມຼັ ລວມກບຼັ ທອງ ແລະ ເງນິ ບຳງທເີ ອນີັ້ຼ ວົ່ ຳໂລຫະມສີ ະກຸນ ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນໂລ 132 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ຫະທ່ົ ຄີ ົ່ ອນຂຳ້ຼັ ງເສົ່ ອຍ. ໂລຫະກົ່ ຸມເຫກັຼ ວ່ົ ອງໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳພສມຄວນ ໂລຫະເຫົ່ ຳນມີ້ັຼ ຈີ ດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຄວຳມໜຳແໜນສູງ. ກ. ກ່ົ ຸມເຫກຼັ ນບຼັ ຕງຼັ້ັຼ ແຕົ່ ຈຸ IIIB ລງມຳຈນຮອດຈຸ VIIB ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດຂອງທຳດຈະມຄີ ົ່ ຳກງກບັຼ ເລກທົ່ ີ ຂອງຈຸ ເຊົ່ ນຼັ : +6 ສູງສຸດສຳລບຼັ Cr ໃນຈຸ VIB +7 ສູງສຸດສຳລບັຼ Mn ໃນຈຸ VIIB ແຕ່ົ ເມ່ົ ອມຳເຖງິ 95 VIII, IB, IIB ຈະສງັຼ ເກດເຫນັຼ ວົ່ ຳສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດຈະມຄີ ່ົ ຳຫຸດລງ ຄ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດຂອງ Fe ເປຼັນ +6 Co ເປຼັນ +4 , Ni ເປຼັນ +4 , Cu ເປຼັນ +2 ແລະ Zn ເປຼັນ +2 ແລະ ຍົ່ ງິ ກວົ່ ຳນນຼັຼັ້ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງທຳດ ເຫ່ົ ຳນທີັຼ້ ົ່ ພີ ບສະເໝຈີ ະເປຼັນພວກຄ່ົ ຳຕົ່ ຳ ເຊົ່ ນັຼ : ຂອງ Fe ພບ +2 ແລະ +3 ສ່ົ ວນຫຳຍ. Fe, Co ແລະ Ni ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດໃກຄຼັ້ ຽງກນັຼ (ຕຳຕຳລຳງ 2) ແລະ ທຸກທຳດມຄີ ຸນລກັຼ ສະ ນະ ເຟີຣໂ໌ ຣແມກເນຕກິ ຖກດູດຢ່ົ ຳງແຮງເຂຳ້ຼັ ໄປໃນສະນຳມແມົ່ ເຫກັຼ ແລະ ເມ່ົ ອນຳອອກຈຳກສະນຳມແມົ່ ເຫກັຼ ແລວັຼ້ ກຍງັຼ ຄງອຳນຳດ ແມ່ົ ເຫກັຼ ໄດຢ້ຼັ ່ົ ຳງຖຳວອນ. ທຳດທງັຼ ສຳມຊະນດິ ສະແດງຄຸນລກຼັ ສະນະທ່ົ ວໄປຂອງທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ເຊົ່ ນັຼ : ທຳດປະສມມສີ ີ ຖກແມ່ົ ເຫກັຼ ດູດ ແລະ ເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນໄດຈຼັ້ ຳນວນຫຳຍ. ເຫກຼັ : ເຫກຼັ ເປຼັນທຳດທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ແລະ ມປີ ະໂຫຍດຫຳຍ ມຢີ ່ົ ູໃນເປອກໂລກຫຳຍເປຼັນອນັຼ ດບັຼ ທົ່ ສີ ົ່ ີ ແລະ ຖຳ້ຼັ ນບັຼ ສະເພຳະໂລຫະ ກມຫີ ຳຍເປັຼນອນັຼ ດບຼັ ທົ່ ສີ ອງຮອງຈຳກອຳລມູ ນີ ອີ ອມ ຫນີ ອກັຼ ຄະນທີ ງັຼ ໝດຈະມເີ ຫກັຼ ຢົ່ ູປະມຳນ 5% ຊົ່ ງຶ ສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ຢົ່ ູໃນສະພຳບຊຸນຟວ ແລະ ຊລິ ກິ ດັຼ ກ ເສດແຮ່ົ ເຫກຼັ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຄ: ຮມີ ຳໄທຕ໌ Fe2O3 ,ໄລມໄນຕ໌ Fe2O3 . 3H2O , ແມກນໄີ ທຕ໌ Fe3O4 ແລະ ຊເິ ດໄີ ຣຕ໌ FeCO3 ກຳນກຸງເຫກັຼ ໃຊວ້ຼັ ທິ ຣີ ີດວິ ຊ໌ ອກຊດິ ດວຼ້ັ ຍກຳກບອນ ກຳນຣີດວິ ຊເ໌ ຮດຼັ ໃນເຕຳກຸງແບບພົ່ ນລມ ໃສົ່ ເສດແຮ່ົ , ຖົ່ ຳນກກ ແລະ ຫນີ ປູນລງໄປທຳງດຳັ້ຼ ນເທງິ ຂອງເຕຳ, ຫນີ ປູນທ່ົ ໃີ ສົ່ ລງໄປດວັຼ້ ຍນນຼັ້ຼັ ໃຊເຼັ້ ປັຼນຟລກັຼ ຊ໌ ແຕົ່ ຖຳຼັ້ ເສດແຮ່ົ ມີ ຫນີ ປູນ ປນຢົ່ ູແລວັຼ້ ກຕົ່ ມຊລິ ກິ ຳລງໄປເປັຼນຟລກັຼ ຊ໌ ພ່ົ ນລມຮອຼ້ັ ນເຂຳຼ້ັ ໄປທຳງດຳ້ັຼ ນລົ່ ຸມຂອງເຕຳ ອຸນຫະພູມສ່ົ ວນລົ່ ຸມ ຂອງເຕຳ ສູງປະມຳນ 1500°C ອຸນຫະພູມສ່ົ ວນເທງິ ປະມຳນ 200-400°C ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ເີ ກດີ ຂນັ້ຼ ເປຼັນດົ່ ງຼັ ນີຼັ້ ກຳກ ບອນລຸກໄໝ້ັຼ ໃຫັ້ຼ CO ຊົ່ ງຶ ໄປຣດີ ວິ ຊອ໌ ກຊດິ ຂອງເຫກັຼ ໄດຜັຼ້ ນຫຍງຼັ ແລວຼັ້ ແຕ່ົ ອຸນຫະພູມຂອງສ່ົ ວນຕ່ົ ຳງໆ ຂອງເຕຳ ທ່ົ ີ ສ່ົ ວນເທງິ ຂອງເຕຳ ຊົ່ ງຶ ຮອ້ັຼ ນນອັ້ຼ ຍ Fe2O3 ປົ່ ຽນເປັຼນ Fe3O4 ຕ່ົ ໄປ Fe3O4 ຖກຣດີ ວິ ຊ໌ ເປັຼນ FeO ທົ່ ສີ ົ່ ວນລ່ົ ຸມສຸດ ຂອງເຕຳມຄີ ວຳມຮອັຼ້ ນຫຳຍຣດີ ວິ ຊຂ໌ ນຼັຼັ້ ສຸດທຳ້ັຼ ຍໄດໂັຼ້ ລຫະ. 2 C(s) + O2(g)  2 CO(g) 3 Fe2O3 (s) + CO (g)  2 Fe3O4 (s) + CO2(s) Fe3O4s) + CO(g)  3 FeO(s) + CO2(g) FeO(s) + CO(g)  Fe(s) + CO2(g) ສົ່ ວນຫນີ ປູນຖກເຜຳໃຫເ້ັຼ ປັຼນ CaO ຊົ່ ງຶ ຈະລວມກບຼັ ຊລິ ກິ ຳ ເປັຼນຊລິ ກິ ດຼັ ແລະ ອຳດລວມກບຼັ ສົ່ ງິ ເຈອປນ ອົ່ ນໆ ເປຼັນຊຸນຟວ ຫ ອຳລູມນີ ດຼັ ທງຼັ ໝດໄຫລງໄປທຳງກນຼັ ເຕຳເປຼັນກຳກກຸງ CaCO3(s)  CaO(s) + CO2(g) CaO(s) + SiO2(s)  CaSiO3(s) ເຫກຼັ ທ່ົ ກີ ຸງໄດແັ້ຼ ບບນເີຼັ້ ອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ ເຫກັຼ ກຸງ ເປັຼນເຫກັຼ ບົ່ ບລສິ ຸດ ມີ C ປນຢົ່ ູປະມຳນ 4% ,Mn 1.7% , Si 1.5% ຫຕ່ົ ຳກວົ່ ຳ. ນອກຈຳກນນັຼຼັ້ ຍງັຼ ມີ P, S ແລະທຳດອົ່ ນເລກຼັ ນອັຼ້ ຍ ເຫກັຼ ກຸງຜົ່ ອຍແຕກງົ່ຳຍ. ຖຳຼ້ັ ນຳເອຳເຫກຼັ ກຸງມຳຫອມກບຼັ ເສດເຫກຼັ ແລວັ້ຼ ຫ່ົ ເຂຳັຼ້ ແບບ ຈະໄດເັ້ຼ ຫກັຼ ຫ່ົ ຊ່ົ ງຶ ອຳດເປຼັນສເີ ທຳ ຫ ຂຳວແລວຼັ້ ແຕ່ົ ອດຼັ ຕຳໄວທົ່ ເີ ຮດຼັ ໃຫເັຼ້ ຫກັຼ ເຢຼັນລງຖຳັ້ຼ ປົ່ ອຍໃຫເ້ຼັ ຢຼັນລງຊຳຼັ້ ໆຈະໄດເັຼ້ ຫກຼັ ຫົ່ ຊະນດິ ສເີ ທຳ,ກຳກບອນທົ່ ປີ ນຢົ່ ູຈະແຍກ ຕວອອກມຳເປັຼນແຜົ່ ນແກຣໄຟຕເ໌ ຮດັຼ ໃຫເ້ຼັ ຫກັຼ ຫ່ົ ຊະນດິ ນອີຼ້ັ ່ົ ອນໜຽວແຕ່ົ ຖຳັຼ້ ປົ່ ອຍໃຫເັຼ້ ຢັຼນລງໄວໆຈະໄດເຼັ້ ຫກຼັ ຫ່ົ ຊະ ນດິ ສຂີ ຳວຊົ່ ງຶ ແຂງຜົ່ ອຍ ເພຳະວົ່ ຳກຳກບອນບ່ົ ໄດແັຼ້ ຍກອອກມຳ ແຕົ່ ຈະລວມກບຼັ ເຫກຼັ ເປັຼນທຳດປະສມໄອຣເ໌ ອນິ ຄຳຣ໌ ໄບດ໌ Fe3C ເຫກັຼ ຫົ່ ເປັຼນເຫກັຼ ລຳຄຳຖກ ບົ່ ມຄີ ຸນນະພຳບ ເພຳະຂຳດຄວຳມແຂງແຮງ. 133 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ເຫກຼັ ກຸງສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ທົ່ ຜີ ະລດິ ອອກມຳໃຊໃັ້ຼ ນກຳນເຮດຼັ ເຫກັຼ ກລຳຼັ້ ເຫກັຼ ກຳ້ຼັ ເປັຼນໂລຫະເຈອປນຂອງເຫກັຼ ກບັຼ ກຳກບອນ ມີ C ໃນປະລມິ ຳນທ່ົ ຕີ ອັຼ້ ງກຳນຕງັຼຼັ້ ແຕົ່ ນອ້ຼັ ຍຫຳຍຈນເຖງິ 1.5% ສົ່ ວນຫຳຍເກອບບົ່ ມີ P ,S, Si ປນນຳ ເລຍີ ເຮຳຈຳແນກເຫກັຼ ກຳັ້ຼ ເປັຼນ 3 ຊະນດິ ຕຳມປະລມິ ຳນ C ທົ່ ປີ ນຢ່ົ ູ ຄ: ເຫກັຼ ກຳ້ັຼ ທົ່ ມີ ປີ ະລມິ ຳນກຳກບອນຕ່ົ ຳ (% C ຕ່ົ ຳກວົ່ ຳ 0.2) ເຫກັຼ ກຳັ້ຼ ທ່ົ ມີ ປີ ະລມິ ຳນກຳກບອນປຳນກຳງ (% C 0.2-0.6) ແລະ ເຫກຼັ ກຳຼັ້ ທ່ົ ມີ ປີ ະລມິ ຳນກຳກບອນສູງ (% C 0.75-1.5) ໃນກຳນເຮດັຼ ເຫກຼັ ກຳ້ັຼ ຈຳກເຫກຼັ ກຸງມກຼັ ໃຊວັຼ້ ທິ ພີ ່ົ ນອຳກຳດ ຫ O2 ເຂຳຼັ້ ໄປໃນເຫກັຼ ກຸງທ່ົ ຫີ ອມແຫວ ຫ ຄົ່ ອຍໆ ໃຫຜຼ້ັ ວິ ໜຳຼ້ັ ເຫກັຼ ແຫວສຳຜດັຼ ອຳກຳດຮອັຼ້ ນເພ່ົ ອໃຫ້ັຼ C ໃນເຫກັຼ ກຸງຖກອອກຊໄິ ດສເ໌ ປັຼນກຳສ CO2 ໄປຈນ ໝດ ຕະຫອດຈນທຳດເຈອປນອ່ົ ນໆ ກຖກອອກຊໄິ ດສແ໌ ລວັຼ້ ຖກກຳຈດັຼ ອອກໄປເປັຼນກຳກກຸງ ຕອນທຳຼັ້ ຍຈ່ົ ງຶ ເຕມີ ກຳກບອນລງໄປຕຳມຈຳນວນທ່ົ ຕີ ອ້ັຼ ງກຳນ. ວທິ ີເຮດຼັ ເຫກັຼ ກຳຼັ້ ອກີ ວທິ ີໜົ່ ງຶ ທົ່ ນີ ຍິ ມກນຼັ ຫຳຍຄກຳນໃຊເັຼ້ ຕຳໄຟຟຳ້ັຼ ຫ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳເຕຳອຳຣ໌ ເພຳະໃຊກຼັ້ ບັຼ ເສດເຫກຼັ ໄດຼັ້ ສຳມຳດບງັຼ ຄບຼັ ອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວບຄຸມຄຸນນະພຳບເຫກຼັ ກຳັ້ຼ ໄດດຼັ້ .ີ ເຮຳອຳດເຕມີ ໂລຫະອົ່ ນບຳງຊະນດິ ເຂຳຼັ້ ໄປໃນເຫກຼັ ກຳ້ັຼ ເພ່ົ ອປັຼບປຸງຄຸນນະພຳບວດຼັ ດຸທົ່ ເີ ຮຳໃຊກ້ຼັ ນັຼ ຫຳຍຢົ່ ູໃນ ຮູບ ເຫກັຼ ກຳ້ຼັ ເຈອປນ ເຫກັຼ ກຳຼັ້ ເຈອປນ ຄ ເຫກັຼ ກຳຼັ້ ທົ່ ມີ ໂີ ລຫະບຳງຢົ່ ຳງປນຢ່ົ ູເພ່ົ ອໃຫມຼ້ັ ຄີ ຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນ ເຊ່ົ ນັຼ ເຫກັຼ ກຳັ້ຼ ມງັຼ ກຳນ (12-149% Mn, 1-1.49% C) ມຄີ ວຳມແຂງເປັຼນພເິ ສດ ເຫກຼັ ກຳ້ຼັ ໂຄຣມຽມ (0.6-1.1% Cr,0.2-0.5% C) ແຂງແຮງ ແລະ ໜຽວທນທຳນ ເຫກຼັ ກຳັຼ້ ໂຄຣມຽມ-ວຳເນດຽມ (0.8-1.1% Cr, 0.15-0.18% V, 0.1-1.05% C) ໜຽວ ແລະ ແຂງ ເຫກຼັ ກຳຼັ້ ຂຳດກຳນເຈອປນ (17-19% Cr, 7-9% Ni, 0.08-0.2% C) ຕຳ້ຼັ ນທຳນ ກຳນຫຸຍຫຽຼັ້ ນ ແລະ ດງຶ ເປັຼນເສນັຼ້ຼັ ໄດດ້ຼັ .ີ ເຫກັຼ ມຄີ ວຳມວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳປຳນກຳງ ບົ່ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳ້ັຼ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳ ແຕົ່ ທຳປະຕິ ກລິ ຍິ ຳ ກບຼັ ອຳຍນຳຼ້ັ ໃຫກຼ້ັ ຳສ H2 ກບຼັ ອຳຊດິ HCl ຫ H2SO4 ເຈອຈຳງກໃຫ ັຼ້ H2 ແຕ່ົ ກບຼັ HNO3 ເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ັຼ . ທຳ ນອງດຽວກບັຼ Cr ເຫກັຼ ຫຸບຫຽ້ັຼ ນໄດງ້ຼັ ່ົຳຍໃນອຳກຳດຊ່ົ ຸມ ເພຳະເກດີ ມນລະພດິ ເຫກັຼ ສແີ ດງຊົ່ ງຶ ເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ຖີ ກ ໄຮ ເດຣດ Fe2O3 ກເປຼັນສົ່ ງິ ຈຳເປຼັນໃນກຳນເກດີ ສົ່ ງິ ເຈອປນ ຖຳຼ້ັ ມອີ ຳຊດິ ຫ CO2 ຈຳນວນນອຼັ້ ຍໆ ຫ ແມ່ົ ນແຕ່ົ ຕວ ເຈອປນຢ່ົ ູນຳ ຈະກະຕຸນຼັ້ ໃຫເັຼ້ ກດີ ສົ່ ງິ ເຈອປນໄວຂນຶ້ັຼ ເຫກັຼ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອະໂລຫະທງຼັ ຫຳຍໄດເ້ັຼ ກອບທງຼັ ໝດ (ຢກ ເວນັຼ້ັຼ N2) ເມ່ົ ອເຮດຼັ ໃຫຮຼັ້ ອັຼ້ ນໄດທ້ັຼ ຳດປະກອບທະວພິ ຳກ. ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດຂອງ Fe ຄ +6 ຊ່ົ ງຶ ຈະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ່ົ ຳງແຮງໃນທຳດ ລະລຳຍອຳຊດິ ແຮງຣີດກຼັ ຊນັຼ FeO42 - Fe3+ ມຄີ ົ່ ຳເຖງິ 1.9 V ສະແດງວົ່ ຳ FeO42 ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງ ກວ່ົ ຳ MnO42 ໂດຍທົ່ ວໄປເຮຳຈະພບ Fe ໃນສະພຳບສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +2 ແລະ +3 ເກອແອນໄຮຣດັຼ ຂອງ Fe(II) ເຊ່ົ ນຼັ : FaCl4 ບົ່ ມສີ ແີ ຕ່ົ ເກອໄຮເດຣດຫທຳດລະລຳຍຕ່ົ ຳງໆ ຂອງ Fe(II) ມສີ ຂີ ຽວອ່ົ ອນອນັຼ ເນົ່ ອງຈຳກ [Fe(H2O6)6]2+ Fe(II) ຖກອອກຊໄິ ດສເ໌ ປັຼນ Fe(III) ໄດງັ້ຼ ົ່ ຳຍແມ່ົ ນແຕົ່ ດວຼັ້ ຍອຳກຳດນອກຈຳກເປັຼນທຳດລະລຳຍ ອຳຊດິ . ດ່ົ ງຼັ ນນຼັັຼ້ ທຳດລະລຳຍ Fe(Il) ຖມິຼັ້ ໄວດ້ັຼ ນໆ ມກັຼ ມີ Fe(III) ປນ FeSO4 ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊໃນຫອ້ັຼ ງປະຕບິ ດຼັ ກຳນ ແລະໃຊໃັ້ຼ ນອຸດສຳຫະກຳເຮດຼັ ສຢີ ຼັ້ອມ, ສທີ ຳ ແລະ ນຳຼັ້ ເມກິ ເປັຼນຕນຼ້ັ . ເກອເຊງີ ຊອຼ້ັ ນຂອງ (NH4)2SO4. FeSO4.6 H2O ເອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳເກອຂອງໂມຣ.໌ ຖຳ້ັຼ ເຜຳເຫກັຼ ໃນອຳກຳດ ຫ ໃນ O2 ຈະໄດອັຼ້ ກຊດິ Fe2O3 ໃນບນັຼ ດຳອກຊດິ ຂອງເຫກັຼ FeO, Fe2O3 ແລະ Fe3O4 (ສແີ ດງ) ເປັຼນອກຊດິ ທ່ົ ໝີ ນັຼັ້ຼ ຄງທົ່ ສີ ຸດ ໄດຈຼ້ັ ຳກກຳນເຜຳເຟີຣຣ໌ ກິ ອກຊດິ ທ່ົ ຖີ ກໄຮເດຣດ FeO (ສດີ ຳ) ບ່ົ ຄ່ົ ອຍໝນຼັັຼ້ ຄງ ສົ່ ວນ Fe2O3 ເປັຼນອກຊດິ ປະສມ FeO. Fe2O3 ທົ່ ຖີ ກແມ່ົ ເຫກັຼ ດູດໄດຢັຼ້ ົ່ ຳງແຮງ. ອອີ ງ Fe3+ ຖກໄຮເດຣດໄດງຼ້ັ ົ່ຳຍ ໃນທຳດລະລຳຍຈົ່ ງຶ ເປຼັນ [Fe(H2O)6]3+ ແລະ ຈະເປຼັນອຳຊດິ ນອ້ັຼ ຍໆໃຫ ຼ້ັ H+ [Fe(H2O)6]3+  [Fe(H2O)5(OH)]2+ + H+ ເຮຳເບ່ົ ງິ ເຫນັຼ ທຳດລະລຳຍຂອງ Fe(III) ເປັຼນສເີ ຫອງ-ນຳັ້ຼ ຕຳນກເນ່ົ ອງມຳຈຳກສຂີ ອງ [Fe(H2O)5(OH)]2+ ນີຼັ້ ທງຼັ ທົ່ ີ [Fe(H2O)6]3+ ບ່ົ ມສີ ,ີ ກລວ ແລະ ຊຸນຟຼັດ ຂອງ Fe(III) ເປັຼນທຳດເຄມທີ ່ົ ໃີ ຊໃ້ຼັ ນກຳນເຮດັຼ ສຍີ ອຼັ້ ມ ແລະ ນຳຼັ້ ເມກິ ທຳດສມັຼ້ NH4 Fe(SO4)2. 12 H2O ມສີ ມີ ົ່ ວງອົ່ ອນ. 134 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ທງຼັ Fe(II) ແລະ Fe(III) ມແີ ນວໂນມຼັ້ ທ່ົ ຈີ ະເກດີ ທຳດປະກອບໂຄອດເິ ນຊນັຼ ໄດຫ້ັຼ ວງຫຳຍ ມສີ ຕີ ົ່ ຳງໆ ທງັຼ ສີ ອົ່ ອນ ແລະ ສເີ ຂມັ້ຼ ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : ລວມກບຼັ CN- ໃຫທຼັ້ ຳດສນີ ຳັຼ້ ເງນິ ແກົ່ ຊົ່ ງຶ ນຳມຳໃຊເຼ້ັ ປຼັນວທິ ວີ ເິ ຄຳະຄຸນນະພຳບ Fe2+ແລະ Fe3+ ໂດຍໃຊັຼ້ K3[Fe(CN)6] (ຜກຶ ສແີ ດງ) ແລະ K4[Fe(CN)5] (ຜກຶ ສເີ ຫອງ) ເປັຼນທຳດກວດສອບ ຖຳ້ັຼ ປະສມທຳດລະລຳຍ Fe2+ ກບັຼ ທຳດລະລຳຍ K3[Fe(CN)6] ກຈະໃຫຜັຼ້ ກຶ ສີນຳ້ັຼ ເງນີ ແກ່ົ ປະສມທຳດລະລຳຍ Fe3+ ກບັຼ ທຳດລະລຳຍຂອງ K4[Fe(CN)6] ຈະໄດຜຼ້ັ ກຶ ສນີ ຳັຼ້ ເງນີ ແກົ່ . ຄວຳມຈງິ ນນຼັ້ັຼ ທຳດສນີ ຳຼັ້ ເງນີ ທງັຼ ສອງເປັຼນທຳດ ດຽວກນັຼ ຄ KFeFe(CN)6.H2O ທຳດນມີຼັ້ ແີ ລດທຊິ ເປັຼນໂມເລກຸນໃຫຍົ່ ສຳມມຕິ ມິ ີ Fe(II) ແລະ Fe(III) ສະ ລບັຼ ກນຼັ ໄປທ່ົ ຕີ ຳແໜງອອີ ງບວກ ແລະ ອອີ ງລບ ໃນແລດທຊິ ແບບ NaCl ລະຫວ່ົ ຳງ ຄ່ົ ູອອີ ງເຫກັຼ ທ່ົ ຢີ ົ່ ູຕດິ ກນຼັ ກຈະມຈີ ຸ CN ເຊ່ົ ອມໂຍງ ສ່ົ ວນ K+ ແລະ ໂມເລກຸນ H2O ແຊກຢົ່ ູຕຳມຊົ່ ອງລູກກອ້ຼັ ນ ອຳດທດສອບ Fe3+ ໄດດ້ັຼ ອີ ກີ ວທິ ີ ໜ່ົ ງຶ ຄໃຊໄັຼ້ ທໂອໄຊແອເນຕອອີ ງ SCN- ຊົ່ ງຶ ຈະໃຫ ຼັ້ [Fe(SCN)]2+ ສແີ ດງແກ່ົ ນບຼັ ວົ່ ຳເປຼັນວທິ ທີ ດສອບ Fe3+ ທົ່ ີ ໄວຫຳຍ ຖງຶ ວ່ົ ຳມີ Fe3+ ພຽງ 10-5 ໂມລ/ ລດີ ກສຳມຳດບອກໄດ.ຼັ້ ຂ. ໂກບນັຼ ແລະ ນແິ ກນ ໃນທຳມະຊຳດ Co ລວມຢ່ົ ູກບຼັ As ແລະ S ໃນແຮ່ົ ສະມອລໄທຕ໌ CoAs2 ແລະ ໂກບນັຼ ໄທຕ໌ CoAsS ກຳນແຍກເອຳ Co ອອກຈຳກເຮດັຼ ແຮົ່ ເຮດັຼ ໄດໂັຼ້ ດຍເອຳເສດແຮ່ົ ປະສມຊລິ ກິ ຳ ມຳຍົ່ ຳງ ຊລິ ກິ ຳກຈະລວມ ກບັຼ ອຳຣເ໌ ຊ ເນຕທົ່ ເີ ກດີ ຂນັຼ້ ໃນກຳມະວທິ ີ ແລະ ລວມກບຼັ ເຫກຼັ ທົ່ ເີ ຈອປນໃນເສດແຮົ່ ເປຼັນກຳກກຸງ 12 CoAsS + 35 O2  4 Co3O4 + 6As2O5 + 12 SO2 ຂນັຼ້ຼັ ສຸດທຳ້ຼັ ຍນຳ Co3O4 ໄປຣດີ ວິ ຊດ໌ ວ້ັຼ ຍອຳລມູ ນີ ອີ ອມໄດໂ້ັຼ ລຫະ ສ່ົ ວນເສດແຮ່ົ ຂອງ Ni ຄ ເພນຕແ໌ ລນໄດຕ໌ NiS ກຳນກຸງໂລຫະ Ni ໃຊກຼ້ັ ຳວທິ ທີ ຳນອງດຽວກບຼັ ກຳນກຸງ Co ຄຍ່ົ ຳງເສດແຮົ່ ປະສມຊລິ ກິ ຳ ຄນັຼ້ັຼ ໄດອັຼ້ ກຊດິ ແລວັຼ້ ຈົ່ ງຶ ຣີດວິ ຊອ໌ ກຊດິ ໃຫເ້ັຼ ປັຼນໂລຫະດວຼ້ັ ຍວເຕຣີ ກ໌ ຳສ (CO + H2) ໂກບນັຼ ເປັຼນໂລຫະທົ່ ແີ ຂງ, ມເີ ງຳມນຼັ ອອກສມຟຳຼັ້ , ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະເຟີຣໂ໌ ຣແມກເນຕກິ ຄເຫກັຼ ແລະ ກບັຼ ຕວ ອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງແຮງ ເຊົ່ ນັຼ : ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນຼັ້ , ໃຊປ້ັຼ ະໂຫຍດໃນກຳນເຮດຼັ ໂລຫະເຈອກບຼັ ເຫກັຼ , ນິ ແກນ,ອຳລູມນິ ອີ ອມ ແລະ ອ່ົ ນໆ. ນແິ ກນກເປຼັນໂລຫະທົ່ ຄີ ົ່ ອນຂຳ້ັຼ ງແຂງ, ມເີ ງຳມນັຼ , ອອກຊົ່ ມຶ ເຫອງ ໃນກຳນຊຸບເຫກຼັ ດວ້ັຼ ຍໂຄຣມຽມ ມກັຼ ຈະ ຊຸບນແິ ກນຮອງພນຼ້ັ ກົ່ ອນເພ່ົ ອໃຫໂຼ້ັ ຄຣມຽມຊຸບຕດິ ເຫກັຼ ໄດດຼ້ັ ີ ທຳງປະຕບິ ດັຼ ໃນກຳນຊຸບດວຼ້ັ ຍໄຟຟຳຼັ້ ຂນຼັຼ້ັ ທຳອດິ ເອຳ ເຫກັຼ ມຳຊຸບດວຼັ້ ຍທອງແດງ ແລວ້ັຼ ຕຳມດວຼ້ັ ຍນແິ ກນ ຂນຼັັ້ຼ ສຸດທຳ້ັຼ ຍຈົ່ ງຶ ຊຸບໂຄຣມຽມ. ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງ Co ທ່ົ ພີ ບສົ່ ວນໃຫຍົ່ ເປຼັນ +2 ແລະ +3 ແລະ ຂອງ Ni ເປຼັນ +2 ໃນສະຖຳ ນະ +2 ໂກບນັຼ ອຳດຢົ່ ູໃນຮູບອອີ ງທຳມະດຳທ່ົ ຖີ ກໄຮເດຣດ ຫ ເປຼັນອອີ ງຊງິ ຊອັຼ້ ນ ແຕົ່ ສຳລບັຼ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +3 ຈະເກດີ ທຳດປະສມໂຄອດເິ ນຊນຼັ ຫຳຍຊະນດິ . ທຳດປະສມທຳມະດຳຂອງ Co(III) ມພີ ຽງບົ່ ຈກຼັ ຊະນດິ ເຊ່ົ ນັຼ : ອກຊດິ Co2O3 ຊຸນຟຼັດຂອງສອງທຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນ K2SO4 . Co(SO4)3 ແລະ ຟູອລວ CoF3 ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ຢ່ົ ຳງແຮງ ສຳມຳດອອກຊໄີ ດສຢ໌ ່ົ ຳງແຮງສຳມຳດ ອອກຊໄິ ດສນ໌ ຳ້ຼັ ໄດໃັ້ຼ ຫອັຼ້ ກຊແີ ຊນ. Co3+ + e-  Co2+ E0 = 1.81 V ຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງເຄມຂີ ອງນແິ ກນໃນທຳດລະລຳຍກົ່ ຽວກບຼັ Ni(II) ເປຼັນສ່ົ ວນຫຳຍ ເມົ່ ອຕ່ົ ມບຳເຊແີ ກົ່ ລງ ໃນທຳດລະລຳຍ ຂອງ Ni2+ ຈະໄດຜຼັ້ ກຶ Ni(OH)2 ສຂີ ຽວ ຊ່ົ ງຶ ລະລຳຍໃນແອມໂມນຽມໃຫອຼັ້ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນອຳມນີ [Ni(NH3)6]2+ NiO2 ເປັຼນທຳດປະສມທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງ Ni(IV) ທຳດນບີັຼ້ ່ົ ລະລຳຍໃນນຳ້ຼັ ແລະ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ຢົ່ ຳງແຮງ ສຳລບຼັ Ni(III), Ni2O3 ກເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ແີ ຮງຊ່ົ ງຶ ໃຊເ້ຼັ ຮດຼັ ເຊລລເ໌ ອດສິ ນັຼ ຊົ່ ງຶ ເປັຼນເຊລລສ໌ ະສມໄຟ ຟຳັ້ຼ ຊະນດິ ໜ່ົ ງຶ ເຊລລນ໌ ມີັ້ຼ ີ ແຮງເຄົ່ ອນໄຟຟຳັຼ້ 1.3 V Fe + Ni2O3.H2O + 2H2O ໃຊໄຼັ້ ຟ ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ  Fe(OH)2 + 2Ni(OH)2 ໄຟຟຳ້ັຼ ບນັຼ ຈຸ 135

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຄ. ກ່ົ ຸມແພລທນີ ມຼັ ທຳດກ່ົ ຸມແພລທນີ ມັຼ (Ru, Rh, Pd, Os, Ir, Pt) ບ່ົ ວ່ົ ອງໄວໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ທງຼັ ຍງຼັ ມຢີ ົ່ ູເປຼັນຈຳນວນ ນອຼ້ັ ຍ ມປີ ະລມິ ຳນລວມກນຼັ ແລວຼ້ັ ປະມຳນ 2 x 10-5 % ຂອງເປອກໂລກ ເນົ່ ອງຈຳກເປັຼນທຳດເສ່ົ ອຍ ແລະ ຫຳຍຳກ ໂລຫະເຫ່ົ ຳນີຼ້ັ ຈົ່ ງຶ ມຄີ ົ່ ຳ ແລະ ລຳຄຳແພງ ໂດຍທົ່ ວໄປໃນທຳມະຊຳດ ທຳດໃນກ່ົ ຸມແພລທນີ ມຼັ ເກດີ ຢ່ົ ູລວມກນັຼ ເຊົ່ ນຼັ : ໃນເສດແຮ່ົ ສະເປີຣຣ໌ ໄິ ລຕ໌ PtAs2, ຄູເພຣີ ໄ໌ ຣຕ໌ PtS ແລະ ແບຣກໄກຕ໌ ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນທຳດປະສມຂອງ PtS, PdS ແລະ NiS ເຮຳພບ ໂລຫະພວກນໃີ້ັຼ ນຮູບທຳດເສລຢີ ່ົ ູນຳ ນອກຈຳກເປັຼນແຮ່ົ . ໃນແຫົ່ ງແຮົ່ ຂອງນແິ ກນມກຼັ ມໂີ ລຫະ ເຫ່ົ ຳນປີ້ຼັ ນຢ່ົ ູເປັຼນຈຳນວນນອັຼ້ ຍໆ ແລະ ຍງຼັ ປນຢົ່ ູກບັຼ ພວກທຳດຈຸ IB ຄ ທອງແດງ, ເງນີ ແລະ ຄຳດວ້ຼັ ຍ ເທ່ົ ຳທົ່ ພີ ບເປັຼນ ໂລຫະເຈອປນຕຳມ ທຳມະຊຳດກມີ ເຊ່ົ ນັຼ : ອອສມຣິ ດິ ຽມເປຼັນໂລຫະເຈອຕຳມທຳມະຊຳດຂອງອອສມຽມ ແລະ ອິ ຣດິ ຽມ. ລກຼັ ສະນະຂອງໂລຫະກ່ົ ຸມນແີັ້ຼ ຕກຕົ່ ຳງກນຼັ ດວຼັ້ ຍ ເຊົ່ ນັຼ : Ru ແລະ Os ເປັຼນສເີ ທຳຄຳຼັ້ ຍຄເຫກັຼ ແຂງຜົ່ ອຍ ແຕົ່ ອກີ ສ່ົ ທີ ຳດເປັຼນສຂີ ຳວ ແລະ ອົ່ ອນດງຶ ເປັຼນເສນຼັຼ້ັ ໄດ້ັຼ ໂດຍສະເພຳະ Pt ດງຶ ໃຫເ້ັຼ ປຼັນເສນັຼ້ຼັ ນອຼ້ັ ຍຫຳຍໄດດຼ້ັ ີ ຄຸນລກັຼ ສະນະນີັ້ຼ ຄ ຄຳ ປະກສມກບຼັ ມສີ ຂີ ຳວ ຈ່ົ ງຶ ເອນີຼັ້ ເປຼັນຊົ່ ສຳມນຼັ ອກີ ຊົ່ ໜົ່ ງຶ ວ່ົ ຳຄຳຂຳວ. ເຖງິ ແມ່ົ ນວ່ົ ຳສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ສູງສຸດຂອງ Fe ເປັຼນ +6 ແຕ່ົ ເຮຳພບສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງ Ru ແລະ Os ມຄີ ່ົ ຳສູງສຸດເຖງິ +8 ໃນອກຊດິ RuO4 ແລະ OsO4 ຊົ່ ງຶ ເປຼັນທຳດປະສມໂຄເວເລນຕ໌ OsO4 ເປຼັນຜກຶ ສຂີ ຳວ ຫອມແຫວທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມ 40°C ມີ ກ່ົ ນິ ລະຄຳຍເຄອງ ຄ ກ ແລະ ເປັຼນພດິ ຫຳຍ. ໃນທຳດປະກອບສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ທຳດກົ່ ຸມນມີັ້ຼ ເີ ລກອອກຊເິ ດຊນັຼ +2 ເຖງິ +4 Pd ແລະ Pt ລວມທງັຼ Au (ຄຳ) ລະລຳຍໄດໃ້ັຼ ນແອຄວຳຣເີ ຈຍ ຊົ່ ງຶ ເປຼັນທຳດປະສມລະຫວົ່ ຳງ HNO3 ເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ກບັຼ HCI ເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນັຼ້ ກຳນທ່ົ ລີ ະລຳຍໃນແອຄວຳຣີເຈຍໄດກຼັ້ ເພຳະວ່ົ ຳເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ [PtCl6]2- [PdCl6]2- ແລະ [AuCl4]- ,Rh , Os ແລະ Ir ບ່ົ ລະລຳຍໃນແອຄວຳຣີເຈຍ ໂລຫະເຈອປນ Ir - Pt ເປັຼນໂລຫະເຈອປນທ່ົ ີ ແຂງຫຳຍ ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ປຳຍປຳກກຳ, ເຄົ່ ອງມສນຼັ ລະຍະກຳ ເປັຼນຕນ້ັຼ . Pd ເປັຼນໂລຫະກ່ົ ຸມແພລທນິ ມັຼ ຊະນດິ ດຽວທົ່ ເີ ຮດຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ HNO3 ໄດ້ັຼ ໂລຫະແພລເລດຽມມີ ຄວຳມສຳມຳດພເິ ສດຢົ່ ຳງໜ່ົ ງຶ ຄດູດຊບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນໄດ້ັຼ ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 1000°C. Pd ດູດຊບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນໄດຫ້ັຼ ຳຍຈນ ຄດິ ເປັຼນອດັຼ ຕຳສ່ົ ວນ ຈຳນວນອຳຕອມ Pd: H = 5 : 3 ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ຂອງ Pd ຄ: [PdCl4]2- ແລະ [PdCl6]2- ຊ່ົ ງຶ ມຮີ ູບຮ່ົ ຳງ ເປຼັນຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ແລະ ຊງແປດໜຳຼ້ັ ຕຳມລຳດບຼັ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ຂອງ Pt ກ ທຳນອງດຽວກບັຼ ຂອງ Pd ຄ [PdCl4]2- ແລະ [PdCl6]2- ທງຼັ Pd ແລະ Pt ສຳມຳດເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນຢ່ົ ຳງອົ່ ນອກີ ຫຳຍຊະນດິ ເຊ່ົ ນຼັ [Pt(NH3)4]2+ ເນ່ົ ອງຈຳກ Pt ເປຼັນທຳດທົ່ ີບົ່ ໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຈ່ົ ງຶ ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ວດັຼ ສະດຸຫອັ້ຼ ງປະຕບິ ດຼັ ກຳນບຳງຊະນດິ ເຊ່ົ ນັຼ : ເບຳ້ັຼ ຫອມຊຳມ ເພ່ົ ອຕອ້ັຼ ງກຳນຄວຳມທນທຳນຕົ່ ທຳດເຄມີ ນອກຈຳກນນຼັຼ້ັ ຢຼັງໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ຂວຼ້ັ ໄຟຟຳ້ັຼ ໃນເຊລລໄ໌ ຟຟຳຼັ້ ເຄມີ ໃນກລະນທີ ົ່ ຕີ ອຼັ້ ງກຳນ ຂວັ້ຼ ໄຟຟຳຼ້ັ ເສົ່ ອຍ. Pt ດູດຊບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນໄດດັ້ຼ ຫີ ຳຍຄກບັຼ Pd ດົ່ ງັຼ ນນຼັັຼ້ ຈ່ົ ງຶ ມກຼັ ໃຊທຼັ້ ງຼັ ສອງທຳດ ນເີຼັ້ ປຼັນຕວເລ່ົ ງຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກຳນຕົ່ ມຮໂີ ດຣແຊນ ຊົ່ ງຶ ໝຳຍເຖງິ ກຳນເຕມີ H ເຂຳ້ຼັ ໄປທ່ົ ພີ ນັຼ ທະຄົ່ ູ ຫ ພນຼັ ທະສຳມຂອງທຳດອງຄະທຳດທົ່ ບີ ົ່ ອົ່ ມິ ຕວ. ຮໂີ ດຣແຊນທົ່ ຖີ ກດູດຊບັຼ ໄວທຼັ້ ົ່ ໂີ ລຫະຈະຢົ່ ູໃນຮູບແບບທົ່ ວີ ົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕິ ກລິ ຍິ ຳຫຳຍກວົ່ ຳໂມເລກຸນຮໂີ ດຣແນ. Pt ນນັຼັຼ້ ໃຊເ້ັຼ ປຼັນຕວເລົ່ ງັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃນຂະບວນກຳນທຳງເຄມຕີ ່ົ ຳງໆ ໄດຢຼ້ັ ົ່ ຳງ ກວຳັຼ້ ງຂວຳງ ບຳງເທ່ົ ອຈົ່ ງຶ ຕອັ້ຼ ງກຳນໃຫເ້ັຼ ປັຼນຜງລະອຽດຫຳຍໆ ເພົ່ ອເພ່ົ ມີ ພນັຼ້ ທ່ົ ຜີ ວິ ຍ່ົ ງິ ຂນຶຼັ້ ໄປອກີ ເຊົ່ ນັຼ : ແພລທນິ ມຼັ ແບລ໊ກ ເປຼັນຜງ Pt ລະອຽດທ່ົ ເີ ຮດັຼ ໄດັ້ຼ ຈຳກກຳນຕ່ົ ມທຳດສງັຼ ກະສລີ ງໃນອຳຊດິ ກລວແພລທນິ ມັຼ H2PtCl6 ແພ ລທນິ ມັຼ ແບລ໊ກເປຼັນຕວເລົ່ ງັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃນຂະບວນກຳນ ເຄມອີ ຸດສຳຫະກຳຫຳຍຢົ່ ຳງ ນອກຈຳກນນັຼຼັ້ Pt ໃຊເຼ້ັ ປັຼນໂລ ຫະປະດບັຼ ຄຄຳອກີ ດວ້ັຼ ຍ. 136 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 X. ຈຸ IB ທຳດຈຸ IB ປະກອບດວັຼ້ ຍທອງແດງ (Cu), ເງນີ (Ag) ແລະ ຄຳ (Au) ຄນເຮຳຮູຈັ້ຼ ກັຼ ທຳດເຫົ່ ຳນກີັຼ້ ນັຼ ມຳດນ ເກ່ົ ຳແກົ່ ຫຳຍ ເອຳມຳໃຊເຼັ້ ຮດັຼ ເຄົ່ ອງປະດບັຼ , ຫຽນເງນິ ແລະ ເຄ່ົ ອງໃຊຕ້ຼັ ່ົ ຳງໆ ກ. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ເສດແຮ່ົ ຂອງທອງແດງມທີ ງຼັ ຊຸນຟວ, ອກຊດິ ແລະ ກຳກໂບນດຼັ ເຊ່ົ ນັຼ : ຄຳລໂຄໄພໄຣຕ໌ CaFeS2 ຄວິ ໄພຣຕ໌ Cu2O, ມຳລຳໄຄຕ໌ Ca(OH)2 , CuCO3 ແລະ ໃນທຳມະຊຳດຍງັຼ ມໂີ ລຫະເສລີ ເປຼັນເມດຼັ ທອງແດງປນຢົ່ ູ ໃນຫນີ ແລະ ຊຳຍ ສົ່ ວນທຳດເງນິ ເຮຳພບທງັຼ ໃນສະພຳບເສລີ ແລະ ທຳດປະສມ, ເສດແຮົ່ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງເງນີ ໄດັຼ້ ແກົ່ ເງນິ ຊຸນຟວ Ag2S, ເງນິ ກລວAgCl ເສດແຮົ່ ຂອງເງນິ ມກັຼ ພບຢົ່ ູກບຼັ ເສດແຮົ່ ຂອງທອງແດງ, ຊນ ແລະ ທອງຄຳ ໃນທຳມະຊຳດພບຄຳ ເປັຼນໂລຫະເສລີ ແລະ ເປັຼນທຳດປະສມເທລລູໄຣດ໌ AuTe2 ນອກຈຳກນນຼັຼັ້ ກຢັຼງພບເຈອປນຢົ່ ູ ກບັຼ ເສດແຮ່ົ ອົ່ ນໆ ເສດແຮ່ົ ຂອງທອງແດງທົ່ ນີ ຳມຳກຸງໂລຫະມກຼັ ເປຼັນເສດແຮ່ົ ຊຸນຟວ ນຳເສດແຮ່ົ ທ່ົ ຮີ ດຼັ ໃຫປຼ້ັ ະລມິ ຳນທອງແດງເ ຂມັຼຼ້ັ ຂຸ ນັຼ້ ຂນຶ້ັຼ ແລວຼັ້ ມຳຍຳ້ັຼ ງໂດຍໃຫມຼັ້ ອີ ຳກຳດຜ່ົ ຳນເພົ່ ອກຳຈດັຼ S ແລະ As ທົ່ ມີ ປີ ນ ໃນຂນັຼັ້ຼ ຕອນທຳອດິ ນີຼ້ັ ບຳງສົ່ ວນ ຂອງຊຸນຟວປົ່ ຽນໄປ ເປັຼນອກຊດິ ແລວ້ຼັ ຈ່ົ ງຶ ເອຳເສດແຮົ່ ທ່ົ ຍີ ຳັ້ຼ ງແລວ້ຼັ ນນັຼັຼ້ ມຳເຜຳກບຼັ ຊຳຍ ເພ່ົ ອກຳຈດັຼ ເຫກັຼ ໄດໄຼັ້ ອຣເ໌ ອນີ (II) ຊລິ ກິ ດຼັ ແລະ ກຳກກຸງ ຜນຜະລດິ ທົ່ ໄີ ດຼ້ັ ຄ Cu2S ຊົ່ ງຶ ມີ Cu2O ປນ ສຸດທຳັຼ້ ຍເຜຳເຕມັຼ ທ່ົ ຈີ ່ົ ງຶ ໄດໂັຼ້ ລຫະ Cu Cu2S + O2  2 Cu + SO2 2 Cu2O + Cu2S  6 Cu + SO2 ທອງແດງທົ່ ໄີ ດເຼ້ັ ອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳບລສິ ເຕຣີ ທ໌ ອງບລສິ ຸດ 99% ມກັຼ ມີ Fe Ag Au ແລະ ທຳດອົ່ ນປນດວ້ັຼ ຍ ຖຳ້ັຼ ຕອັ້ຼ ງກຳນ ທອງແດງບລສິ ຸດຕອ້ັຼ ງໃຊກ້ັຼ ຳມະວທິ ກີ ຳນແຍກສະລຳຍດວ້ຼັ ຍໄຟຟຳ້ັຼ ໃຊທຼັ້ ອງແດງບົ່ ບລສິ ຸດເປຼັນແອໂນດ ແຜົ່ ນທອງ ແດງບລສິ ຸດ ເປັຼນແຄໂທດ ແລະ ໃຊທ້ຼັ ຳດລະລຳຍ CuSO4 ປນ H2SO4 ເປຼັນເອເລກຼັ ໂທຣໄລຕ໌ ປັຼບແຮງໄຟຟຳ້ັຼ ໃຫພຼ້ັ ເໝຳະທ່ົ ຈີ ະ ເຮດັຼ ໃຫ້ຼັ Cu ແລະ Fe ລະລຳຍຈຳກແອໂນດ ສົ່ ວນໂລຫະມສີ ະກຸນ ເຊົ່ ນຼັ Ag, Au, Pt ຕກຢົ່ ູກນັຼ ເຊລ ລຂ໌ ຳ້ັຼ ງໃຕແຼັ້ ອໂນດ ນອກຈຳກນນັຼຼັ້ ໄຟຟຳຼ້ັ ກຕອ້ັຼ ງເໝຳະກບຼັ ກຳນຣີດວິ ຊສ໌ ະເພຳະ Cu2+ ເປັຼນ Cu ເກຳະທົ່ ແີ ຄໂທດ ເຫອ Fe2+ ໄວໃ້ັຼ ນ ທຳດລະລຳຍ ໂລຫະມລີ ຳຄຳ ເຊົ່ ນຼັ : Au ແລະ Pt ຈົ່ ງຶ ເປຼັນຜນພອຍໄດຈຼ້ັ ຳກຂະບວນກຳນເຮດັຼ ທອງແດງໃຫບຼ້ັ ລສິ ຸດ ກຳນແຍກເງນີ ແລະ ຄຳຈຳກເສດແຮ່ົ ໃຊຂຼ້ັ ະບວນກຳນໄຊແອໄນດ໌ ໂລຫະທງຼັ ສອງຊະນດິ ນຖີັຼ້ ຳ້ຼັ ອອກຊໄິ ດຊດ໌ ວ້ັຼ ຍອຳກຳດ ໂດຍມໄີ ຊແອໄນດອ໌ ີອງຢ່ົ ູດວຼ້ັ ຍ ກຈະໄດທຼ້ັ ຳດເຊີງຊອ້ັຼ ນທ່ົ ລີ ະລຳຍນຳຼັ້ ໄດຼັ້ ຊ່ົ ງຶ ເຮຳສຳມຳດ ແຍກອອກມຳຈຳກທຳດອົ່ ນໆ ຫງັຼ ຈຳກນນັຼ້ຼັ ຈ່ົ ງຶ ນຳເອຳມຳຣດີ ວິ ຊດວຼ້ັ ຍສງັຼ ກະສໃີ ຫເັຼ້ ປັຼນໂລຫະ 4 Ag + 8 CN- + O2  4 Ag(CN)2]- + 4 OH- 2 [As(CN)2]- + Zn  2 Ag + [Zn(CN)4]2- ນອກຈຳກນນຼັ້ຼັ ຍງຼັ ໄດເັ້ຼ ງນີ ເປຼັນຜນພອຍໄດຈ້ັຼ ຳກກຳນກຸງຊນ ແລະ ຈຳກກຳນເຮດັຼ ທອງແດງໃຫບຼ້ັ ລສິ ຸດ ຂ. ຄຸນລກັຼ ສະນະ ແລະ ປະໂຫຍດ ທອງແດງ, ເງນີ ແລະ ຄຳ ລວັ້ຼ ນເປັຼນໂລຫະຄ່ົ ອນຂຳ້ັຼ ງອົ່ ອນ ດງຶ ເປຼັນເສນັຼັຼ້ ນອ້ຼັ ຍ ແລະ ຕແີ ຜົ່ ເປັຼນແຜົ່ ນບຳງ ຫຳຍໄດຼັ້ ໂດຍສະເພຳະຄຳ. ທອງແດງເປຼັນໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ແີ ດງສວຍງຳມ, ເງນີ ມສີ ຂີ ຳວເປັຼນເງຳ ແລະ ຄຳເປຼັນສເີ ຫອງ ງດງຳມ ໂລຫະເຫົ່ ຳນມີຼັ້ ຄີ ວຳມໜຳແໜນ້ຼັ , ຈດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດສູງ ທງຼັ ຍງຼັ ເປຼັນສ່ົ ນຳໄຟຟຳັຼ້ ທົ່ ດີ ຫີ ຳຍ ໃນບນັຼ ດຳ ໂລຫະທງຼັ ຫຳຍ. ເງນິ ນຳໄຟຟຳຼັ້ ໄດດັ້ຼ ທີ ່ົ ສີ ຸດທອງແດງນຳໄຟຟຳຼັ້ ໄດດຼັ້ ຫີ ຳຍເປັຼນທົ່ ສີ ອງຮອງຈຳກເງນິ ເຮຳໃຊທ້ັຼ ອງແດງກນັຼ ຫຳຍໃນກດິ ຈະກຳນ ກ່ົ ຽວກບັຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ເນ່ົ ອງຈຳກຄຸນລກັຼ ສະນະອນັຼ ນີ້ັຼ ເງນີ ມລີ ຳຄຳຄ່ົ ອນຂຳຼ້ັ ງສູງ ຈ່ົ ງຶ ໃຊປຼ້ັ ະໂຫຍດໃນ ທຳງນບີ້ັຼ ົ່ ໄດຫັ້ຼ ຳຍ ແນວໃດກຕຳມ ຄຸນລກຼັ ສະນະກຳນນຳໄຟຟຳັ້ຼ ຂອງທອງແດງຫຸດລງໄປຫຳຍຖຳ້ັຼ ມໂີ ລຫະອ່ົ ນປນຢ່ົ ູ ພຽງນອັຼ້ ຍໆ ດ່ົ ງຼັ ນນຼັຼັ້ , ທອງແດງທ່ົ ໃີ ຊເ້ຼັ ຮດັຼ ອຸປະກອນກົ່ ຽວກບຼັ ໄຟຟຳ້ຼັ ຈົ່ ງຶ ເປັຼນທອງແດງທົ່ ບີ ລສິ ຸດ ຫ ເກອບບລສິ ຸ ດ ທອງແດງຍງຼັ ນຳຄວຳມຮອ້ຼັ ນໄດດ້ຼັ ຫີ ຳຍດວັຼ້ ຍ ຈົ່ ງຶ ນຍິ ມໃຊເັຼ້ ຮດຼັ ເຄ່ົ ອງຄວ. ໂລຫະທງຼັ ສຳມຊະນດິ ນຳມຳເຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນຫຳຍຊະນດິ ອຳດເຈອປນລະຫວົ່ ຳງກົ່ ຸມດຽວກນັຼ ເອງ ເຊ່ົ ນຼັ 137 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັ້ຼ 2 ເງນິ ກບຼັ ຄຳ ຫ ເຈອປນກບັຼ ໂລຫະກົ່ ຸມອ່ົ ນ ເຊ່ົ ນຼັ : ທອງແດງ ກບຼັ ສງັຼ ກະສີ ໂລຫະເຈອປນເຫົ່ ຳນນີຼັ້ ຳມຳເຮດັຼ ຄ່ົ ອງໃຊ້ັຼ ໃນບຳັ້ຼ ນແລະ ເຄົ່ ອງປະດບຼັ ຕົ່ ຳງໆ ໂລຫະເຈອປນທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຄ ທອງເຫອງ (Cu ກບັຼ Zn) ທອງບຣອນຊ໌ (Cu ກບຼັ Sn) ເງນີ ສະເຕຣີ ລ໌ ງິ ກ໌ (Ag 92.59% Cu 7.5%) ໃນກຳນເຮດຼັ ຫຽນເງນີ ກໃຊທຼັ້ ອງແດງ ແລະ ເງນີ ເປຼັນສ່ົ ວນ ໃຫຍ່ົ ສຳລບັຼ ທອງຄຳນນັຼຼ້ັ ເປຼັນເຄົ່ ອງປະດບຼັ ແລະ ວດຼັ ຖຸອນັຼ ລຳ້ັຼ ຄົ່ ຳຂອງຄນເຮຳຕະຫອດມຳດນຫຳຍພນັຼ ປີ. ຄ. ຄຸນລກຼັ ສະນະເຄມີ ຕຳຕຳລຳງ 7 ຄຸນລກັຼ ສະນະເຄມບີ ຳງປະກຳນຂອງທອງແດງ, ເງນີ ແລະ ຄຳ Cu Ag Au O2  CuO  Cu2O Ag3O(ຄວຳມດນັຼ ສູງ) x ນຳຼ້ັ xx x ຮຳໂລແຊນ  CuCl  CuCl2 AgF,AgCl,AgBr,Agl Au2Cl6 ມຳດ Ag2S Au2Br6  CuBr  CuBr2 CuF2 x  Cu2S  CuS ອຳຊດິ ເຈອຈຳງ x x x HCl ເຂມຼັຼ້ັ ຂຸນຼ້ັ ຮອັ້ຼ ນ CuCl2- + H2 x H2SO4 ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນຼ້ັ x x HNO3 ເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນຼ້ັ Cu2+ + SO2 Ag+ + SO2 x Cu2+ + NO2 Ag+ + NO2 ບຳເຊແີ ກ່ົ x xx ແອຄວຳຣີເຈຍ Cu2+ + NO2 x AgCl4- + NO2 ໂລຫະ Cu,Ag ແລະ Au ເສົ່ ອຍຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳພປະມຳນ ຄວຳມເສ່ົ ອຍເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ຈຳກ Cu ໄປເຖງິ Au ຄຳ ເປຼັນໂລຫະທົ່ ບີ ່ົ ຄົ່ ອຍທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ທຳດໃດ ຕຳຕຳລຳງ 7 ສະຫຸບປະຕກິ ລິ ຍິ ຳບຳງຊະນດິ ຂອງທຳດເຫົ່ ຳນກີ້ຼັ ບັຼ ທຳດຕ່ົ ຳງໆ ທອງແດງບ່ົ ຫຸຍຫຽ້ັຼ ນງົ່ຳຍ ເມົ່ ອຖມິັຼ້ ໄວໃ້ັຼ ນອຳກຳດຊົ່ ຸມດນໄປມກັຼ ເກດີ ສຂີ ຽວທົ່ ຜີ ວິ ທຳດນນັຼ້ັຼ ຄກຳກໂບນດຼັ ທົ່ ເີ ປັຼນບຳເຊເີ ມົ່ ອເກດີ ຂນຶ້ັຼ ແລວັ້ຼ ກຈະຄຸມຜວິ ທອງແດງໄວຼັ້ ປອ້ຼັ ງກນຼັ ໂລຫະຫຸຍຫຽ້ຼັ ນໄດເ້ຼັ ປັຼນຢົ່ ຳງດ.ີ 2 Cu + O2 + CO2 + H2O  CuCO3. Cu(OH)2 ເງນີ ຈະຮກຼັ ສຳຄວຳມເປັຼນເງຳສວຍງຳມຂອງມນັຼ ໄວໄຼັ້ ດເຼ້ັ ປັຼນຢ່ົ ຳງດໃີ ນອຳກຳດປກກະຕິ ແຕົ່ ຕອັຼ້ ງບ່ົ ມຊີ ຸນຟວ ປນໃນອຳກຳດ ເພຳະຈະເຮດັຼ ໃຫເຼ້ັ ງນີ ດຳເນ່ົ ອງຈຳກເກດີ Ag2S ຂອງໃຊທັ້ຼ ່ົ ເີ ປັຼນເງນີ ເປັຼນສດີ ຳ ຫ ໝອງມວງ່ົ ຳຍໃນອຳ ກຳດທົ່ ມີ ມີ ນລະພດິ . ສ່ົ ວນຄຳຈະຄງທນບົ່ ປ່ົ ຽນແປງ, ຄຳບ່ົ ລະລຳຍໃນອຳຊດິ ໃດນອກຈຳກອຳຊດິ ປະສມລະຫວົ່ ຳງ HNO3 ເຂມັຼຼ້ັ ຂຸ ນຼັ້ ກບັຼ HCl ເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນັ້ຼ ທົ່ ເີ ອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳ: ແອຄວຳຣເີ ຈຍ ທງຼັ ນເີ້ັຼ ພຳະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ [AuCl4]- ຊົ່ ງຶ ລະລຳຍ ໄດ.ຼ້ັ ງ. ທຳດປະສມຂອງທຳດຈຸ IB ທຳດໃນຈຸ IB ເປັຼນທຳດຈດຸ ຽວທົ່ ມີ ສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ໄດສ້ຼັ ູງກວົ່ ຳເລກທົ່ ຂີ ອງຈຸ ທຳດປະສມ Cu(II) ໝນຼັັ້ຼ ຄງກວ່ົ ຳທຳດປະສມ Cu(I) ໃນທຳດລະລຳຍນຳ້ຼັ Cu+ ດສິ ພຣພອຣຊ໌ ນຼັ ເນຕໄປເປັຼນ Cu2+ ກບຼັ Cu 2 Cu+  Cu + Cu2+ Ag ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຄຳ້ຼັ ຍຄໂລຫະແອນຄຳໄລດທ໌ ົ່ ທີ ຳດປະສມຂອງ Ag+ ເປຼັນທຳດໄອອອນນກິ ຈະຕ່ົ ຳງ ກບຼັ ໂລຫະ ແອນຄຳໄລດ໌ ທ່ົ ອີ ກຊດິ ຂອງ Ag ລະລຳຍນຳັ້ຼ ໄດນັຼ້ ອຼັ້ ຍຫຳຍ. ຊຸນຟວ ແລະ ແຮໄລດກ໌ ບົ່ ລະລຳຍ ແລະ Ag+ ມແີ ນວໂນມ້ັຼ ສູງ ທ່ົ ຈີ ະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼ້ັ ນ Ag(II) ກມນີ ຳ ແຕົ່ ບົ່ ໝນຼັັຼ້ ຄງ ແລະ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ່ົ ຳງແຮງ ຫຳຍ ເຮຳພບທຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ຂອງ Au(III) ຫຳຍກວົ່ ຳທຳດເຊງີ ຊອ້ັຼ ນທົ່ ີ Au ຢົ່ ູໃນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ອົ່ ນ ທຳດ ປະສມຂອງທຳດຈຸ IB ຖກຣດີ ວິ ຊ໌ ໃຫໂັ້ຼ ລຫະໄດງຼ້ັ ົ່ຳຍ. ທອງ (I) ອກຊດິ Cu2O ເປຼັນສແີ ດງ ໃນກຳນກວດກລູໂຄສ ຖຳັຼ້ ຕມ້ຼັ ກລູໂຄສຊ່ົ ງຶ ເປັຼນນຳ້ັຼ ຕຳນທ່ົ ຣີ ດີ ວິ ຊ໌ ໄດັຼ້ 138 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ກບຼັ ທຳດລະລຳຍບຳເຊຂີ ອງເກອ Cu(II) ຈະໃຫຜຼັ້ ກຶ ສແີ ດງ ເພຳະທອງ (I) ຮດີ ດກຊດິ ບ່ົ ໝນຼັຼັ້ ຈະໃຫ້ັຼ Cu2O ເກລອໄຮເດຣດ ແລະ ທຳດລະລຳຍຂອງເກອ Cu(II) ມກັຼ ມສີ ຟີ ຳັຼ້ ອມຂຽວ ເພຳະມອີ ອີ ງ [Cu(H2O)4]2+ ເມົ່ ອຕົ່ ມບຳເຊລີ ງໃນທຳດລະລຳຍ Cu(II) ຈະໄດຼ້ັ Cu(OH)2 ເປັຼນຜກຶ ຄຳ້ຼັ ຍຄວຸນຼັ້ ສຟີ ຳ້ັຼ , ຮດີ ດກຊດິ ນລີ້ຼັ ະລຳຍໃນ ທຳດລະລຳຍແອມໂມນຽມໃຫອຼັ້ ອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນສນີ ຳຼັ້ ເງນີ ແກ່ົ . Ca(OH)2 + 4 NH3 (aq)  [Cu(NH3)4]2+ + 2OH- ເກອ Cu(II) ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຄເກອຊຸນຟັຼດ ປຳສະຈຳກນຳັ້ຼ ເປັຼນທຳດບົ່ ມສີ ີ ແຕົ່ ໄຮເດຣດທົ່ ເີ ຮຳເອນີັ້ຼ ວົ່ ຳ: ຈນຸ ສີ CuSO4. 5H2O ເປຼັນຜກຶ ສນີ ຳັຼ້ ເງນີ ແກົ່ ຕຽມທອງຊຸນ CuSO4 ຟັຼດ ຈຳກກຳນລະລຳຍທອງແດງໃນ H2SO4 ເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນຼັ້ ແລະຮອັຼ້ ນ CuSO4 ມປີ ະໂຫຍດຫຳຍຢ່ົ ຳງ ເຊ່ົ ນຼັ : ໃຊໃັຼ້ ນກຳນເຮດຼັ ສຢີ ອຼ້ັ ມ, ທຳດສ,ີ ກຳນຊຸບທອງແດງດວັ້ຼ ຍໄຟ ຟຳ້ຼັ , ກຳນ ຟອກໜງຼັ ,ໃສົ່ CuSO4 ໍຈານວນນອຼ້ັ ຍໆໃນສະນຳ້ຼັ ເພ່ົ ອທຳລຳຍສຳຫົ່ ຳຍ ໃຊຼັ້ CuSO4 ເປັຼນທຳດຂຳັຼ້ ເຊອ້ັຼ ຣຳ ໄດດັ້ຼ ວັຼ້ ຍ. ສທີ ຳໃຕທ້ັຼ ອຼັ້ ງເຮອມກຼັ ມທີ ຳດປະສມຂອງທອງແດງກນັຼ ພຽງເກຳະ. Ag ໃນທຳດປະກອບທົ່ ວໄປມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +1 ກງກນຼັ ຂຳຼັ້ ມກບັຼ ເກອ Cu(ll) ຊົ່ ງຶ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະ ນະ ພຳຣຳແມກເນຕກິ , ເກອ Ag(I) ທຸກຊະນດິ ເປຼັນທຳດໄດອະແມກເນຕກິ ແລະ ເກອບທຸກຊະນດິ ບ່ົ ລະລຳຍນຳ້ຼັ Ag+ ເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນໄດຈຼັ້ ຳນວນຫຳຍ ເຊົ່ ນຼັ [Ag(CN)2]- , [Ag(NH3)2]+ ເຮຳຈົ່ ງຶ ເຫນັຼ ໄດວັ້ຼ ົ່ ຳເງນີ ລະລຳຍໄດໃັຼ້ ນ ທຳດລະລຳຍ NaCN ຫ AgCl ລະລຳຍໃນທຳດລະລຳຍແອມໂມນຽມ ທງັຼ ນເີັ້ຼ ພຳະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ. AgF ເປັຼນເງນິ ແຮໄລດຊ໌ ະນດິ ດຽວທ່ົ ລີ ະລຳຍນຳັຼ້ ໄດຼ້ັ ເງນິ ແຮໄລດໄ໌ ວຕົ່ ແສງສະຫວ່ົ ຳງ ຈະມສີ ີຄຳຼັ້ ລງ ຢົ່ ຳງ ວົ່ ອງໄວເມ່ົ ອຖກແສງ ,ຄວຳມໄວຕົ່ ແສງສະຫວົ່ ຳງຂອງເງນິ ແຮໄລດ໌ ເປຼັນປະໂຫຍດຫຳຍໃນກຳນເຮດຼັ ອມິ ລັຼ ຊນັຼ ເຄອບ ຟິລມຖ່ົ ຳຍຮູບ ມກັຼ ໃຊັຼ້ AgBr ໃນກດິ ຈະກຳນນ,ີຼັ້ ເງນິ ນຕີ ຣດັຼ AgNO3 ເປຼັນທຳດປະສມທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຂອງເງນິ ເພຳະ ເປຼັນເກອເງນີ ທ່ົ ລີ ະລຳຍນຳຼັ້ ໄດຫັ້ຼ ຳຍ ແລະ ໃຊຫັ້ຼ ລຳຍໃນກຳນຕຽມທຳດເຄມໃີ ນວງກຳນອຸດສຳຫະກຳກຳນຖົ່ ຳຍຮູບ, ຕຽມທຳດປະສມຂອງເງນີ ຊະນດິ ຕ່ົ ຳງໆ ,ກຳນຊຸບເງນີ ດວ້ັຼ ຍໄຟຟຼ້ັ ແລະ ກຳນເຮດັຼ ແວົ່ ນເງຳ XI. ຈຸ IIB ທຳດສງັຼ ກະສີ Zn, ແຄດມຽມ Cd ແລະ ບຳຫອດ Hg ຢົ່ ູໃນຈຸ IB ຊ່ົ ງຶ ຢ່ົ ູທຳ້ັຼ ຍສຸດຂອງບລອຼັ ກ d ໃນຕຳຕຳ ລຳງ ຟີຣອິ ດກິ ໂຄງສຳ້ຼັ ງແບບເອເລກຼັ ຕຣງ ຂອງອຳຕອມເປັຼນ (n - 1) d10ns2 ໂດຍມອີ ອກບຕີ ຳນ d ເຕມຼັ ເຖງິ ແມ່ົ ນ ຢ່ົ ູໃນສະພຳບ ອອີ ງກຢຼັງຄງມຈີ ຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງ d ຄບ 10 ບ່ົ ລວມທຳດຈຸ IIB ເປັຼນທຳດທຣຳນຊຊິ ນຼັ ດວັຼ້ ຍ. ກ. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ສງັຼ ກະສເີ ປຼັນໂລຫະທ່ົ ໄີ ວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ຈ່ົ ງຶ ບ່ົ ພບທຳດເສລໃີ ນທຳມະຊຳດ ເສດແຮົ່ ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງສງັຼ ກະ ສຄີ ສງັຼ ກະສຊີ ຸນຟວ ZnS, ນຳເສດແຮົ່ ມຳຍຳັ້ຼ ງໃນອຳກຳດເພົ່ ອປົ່ ຽນຊຸນຟວ ເປຼັນອກຊດິ ແລວຼ້ັ ຈ່ົ ງຶ ຣີດວິ ຊອ໌ ກຊດິ ດວ້ຼັ ຍ ຖົ່ ຳນ ໂຄ໊ກທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງ. ສງຼັ ກະສທີ ົ່ ໄີ ດຈຼັ້ ະອອກມຳເປັຼນອຳຍ ແລະ ໃຫຄ້ຼັ ວບແໜນັ້ຼ ເປັຼນທຳດແຫວ ຫ ອຳດໃຫຼ້ັ ຄວບແໜນ້ຼັ ເປັຼນທຳດແຂງເລຍີ ໃນພຳຊະນະທ່ົ ເີ ຢັຼນ ໄດຝຼ້ັ ່ົ ຸ ນສງຼັ ກະສລີ ະອຽດ ເອນີຼ້ັ ວົ່ ຳ: “ຝ່ົ ຸ ນສງຼັ ກະສີ 2 ZnS + 3O2  2ZnO + 2 SO4 ZnO + C  Zn + CO ອກີ ວທິ ໜີ ົ່ ງຶ ທ່ົ ໃີ ຊໃັ້ຼ ນກຳນແຍກໂລຫະສງຼັ ກະສຈີ ຳກເສດແຮ່ົ ໄດແັຼ້ ກ່ົ ກຳນນຳເອຳເສດແຮົ່ ທ່ົ ຍີ ຳ້ຼັ ງແລວັຼ້ ມຳທຳ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ H2SO4 ເພ່ົ ອແຍກສງັຼ ກະສອີ ອກມຳເປຼັນສງັຼ ກະສຊີ ຸນຟຼັດ ໃນທຳດລະລຳຍ ແລວັຼ້ ນຳໄປແຍກຍະລຳຍ ດວັ້ຼ ຍໄຟຟຳັຼ້ ໃຫໄັ້ຼ ດໂຼັ້ ລຫະສງຼັ ກະສ.ີ ຕຳມທຳມະຊຳດພບແຄດມຽມໃນເສດແຮົ່ ຂອງສງຼັ ກະສີ ແລະ ໄດໂຼັ້ ລຫະແຄດມຽມມຳພອຼ້ັ ມໆ ກບັຼ ໂລຫະ ສງຼັ ກະສີ , ແຄດມຽມມຈີ ດຸ ຟດ ຕົ່ ຳກວົ່ ຳສງັຼ ກະສີ ຈົ່ ງຶ ແຍກອອກຈຳກກນຼັ ໄດໂັຼ້ ດຍກຳນກົ່ ນຼັ , ແຮົ່ ຂອງບຳຫອດ ຄ ຊນິ ນຳບຳຣ໌ HgS ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນແຮ່ົ ສແີ ດງເຂມຼັຼ້ັ , ຈະແຍກເອຳບຳຫອດອອກມຳໄດໂັຼ້ ດຍຍຳ້ັຼ ງຊນິ ນຳບຳຣໃ໌ ນອຳກຳດ ແລວ້ຼັ ເຮດັຼ ໃຫບັ້ຼ ລສິ ຸດດວັ້ຼ ຍກຳນກົ່ ນັຼ . HgS +3O2  Hg + SO2 139 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ຂ. ຄຸນລກັຼ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ປະໂຫຍດ ໂລຫະທງັຼ ສຳມຊະນດິ ເປຼັນສຂີ ຳວເງນີ , ສງັຼ ກະສີ ແລະ ແຄດມຽມເປຼັນໂລຫະທ່ົ ຄີ ົ່ ອນຂຳຼັ້ ງອົ່ ອນມຈີ ດຸ ຫອມ ແຫວ ແລະຈດຸ ຟດ ຕົ່ ຳ ຈດຼັ ວົ່ ຳເປັຼນໂລຫະທົ່ ເີ ປັຼນອຳຍໄດງ້ັຼ ົ່ ຳຍ. ສງັຼ ກະສນີ ນຼັຼັ້ ເວລຳເປຼັນທຳດແຫວກໄຫຄ່ົ ອງ ທງັຼ ບ່ົ ຄົ່ ອຍຫດຕວ ເມ່ົ ອເຢັຼນລງເປຼັນທຳດແຂງ. ບຳຫອດເປັຼນທຳດແຫວທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ ເພຳະມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ – 30°C ບຳຫອດເປັຼນອຳຍງ່ົຳຍ ອຳຍຂອງບຳຫອດເປຼັນພດິ ຫຳຍ ຖຳັຼ້ ຫຳຍໃຈເຂຳັ້ຼ ຮ່ົ ຳງກຳຍແມົ່ ນແຕົ່ ພຽງນອັຼ້ ຍໆກເປຼັນ ອນັຼ ຕະລຳຍ, ບຳຫອດໜກັຼ ຫຳຍ, ມຄີ ວຳມໜຳແໜນຼ້ັ ເຖງິ 13.6 gcm-3, ນຳໄຟຟຳັຼ້ ແລະ ນຳຄວຳມຮອຼ້ັ ນໄດດຼ້ັ .ີ ສຳປະ ສດິ ຂອງກຳນຂະຫຍຳຍຕວ ເມ່ົ ອໄດຮັຼ້ ບຼັ ຄວຳມຮອັຼ້ ນເກອບຄງຕວໃນຊົ່ ວງອຸນຫະພູມ 0°C ເຖງິ 300°C ແລະ ເປຼັນ ຂອງແຫວທົ່ ບີ ົ່ ປຽກແກວັຼ້ ດ່ົ ງຼັ ນນຼັັ້ຼ ຈ່ົ ງຶ ໃຊບັຼ້ ຳຫອດເທຣີ ມ໌ ມເິ ຕຣີ ໌ ແລະ ເນ່ົ ອງຈຳກຄວຳມໜຳແໜນັຼ້ ມຄີ ່ົ ຳສູງ ຈົ່ ງຶ ໃຊເຼັ້ ຮດຼັ ຳ ບຳຣມເິ ຕຣີ ໌ ແລະ ແມນມເິ ຕຣີ ໌ ເຮຳນຍິ ມໃຊສຼ້ັ ງຼັ ກະສສີ ຳບເຫກຼັ ຫ ເຫກຼັ ກຳຼ້ັ ກນຼັ ກຳນຫຸຍຫຽຼ້ັ ນ ແລະ ຍງຼັ ໃຊເັ້ຼ ຮດັຼ ໂລຫະເຈອຫຳຍຊະນດິ ເຊົ່ ນັຼ ທອງເຫອງ, ຕວຕອງເຊລລແ໌ ຫງັ້ຼ ຫ ຖ່ົ ຳນໄຟສຳຍກເຮດັຼ ດວຼ້ັ ຍສງັຼ ກະສີ ປະລມິ ຳນສງຼັ ກະສທີ ົ່ ໃີ ຊໃ້ັຼ ນປີໜົ່ ງຶ ໆ ເປຼັນຈຳ ນວນຫຳຍ ແຄດມຽມກໃຊເັຼ້ ຮດຼັ ໂລຫະເຈອປນເຊົ່ ນຼັ ກນຼັ . ແຄດມຽມດູດເນຕີ ຣງໄດດຼ້ັ ີ ຈ່ົ ງຶ ນຍິ ມໃຊເຼັ້ ຮດັຼ ແທ່ົ ງຄວບຄຸມ ໃນເຄົ່ ອງປະຕກິ ຳນນວິ ເຄຍ. ບຳຫອດລວມກບັຼ ໂລຫະທົ່ ວໄປ (ຍກເວນັຼ້ຼັ Fe, Co, Ni ແລະ Pt) ໄດໂັ້ຼ ລຫະເຈອປນ ບຳຫອດ ຊົ່ ງຶ ອຳດ ເປັຼນທຳດແຫວ ຫ ທຳດແຂງທົ່ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ ໂລຫະເຈອປນບຳຫອດ ຫຳຍຊະນດິ ມີ ປະໂຫຍດ ເຊົ່ ນຼັ Ag- Sn-Hg ໃຊອຼັ້ ຸດແຂວັຼ້ Sn - Hg ໃຊເ້ັຼ ຄອບແກວຼ້ັ ຕຳຕຳລຳງ 8 ຄຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ IB Zn Cd Hg ລດຼັ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂລຫະ) (ppm) 137 154 157 ລດຼັ ສະໝອີ ອີ ງ (ppm) 74 97 110 8.64 13.6 ຄວຳມໜຳແໜນຼ້ັ (g cm-3) 7.13 321 -39 765 ຈດຸ ຫອມແຫວ 0C 419 100 357 58 ຈດຸ ຟດ 0C 907 867 1006 1630 vapkjmol 1 115 1.46 1809 -0.40 1.44 ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ ຂນຼັຼັ້ 1 (kJ mol-1) 906 4.6 +0.84 2.4 ຂນັຼັ້ຼ 2 (kJ mol-1) 1732 ສະພຳບໄຟຟຳ້ັຼ ລບ 1.66 Er0 (V )X 2  2e  X -0.75 ເລກໂຄອດເີ ນຊັ ນ 4.6 ເລກອອກຊເີ ດຊນັຼ +2 +2 +2,+1 ຄ. ຄຸນລກຼັ ສະນະເຄມີ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ຂອງທຳດຈຸ IIB ໂດຍທົ່ ວໄປ ຄ +2 ແຕ່ົ Hg ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +1 ຄຸນ ລກັຼ ສະນະ ກຳນເປັຼນໂລຫະຫດລງຕຳມຈຈຸ ຳກ Zn ເຖງິ Hg ຄວຳມວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳມແີ ນວໂນມຼ້ັ ໃນທຳງຫຸດລງ ເຊົ່ ນັຼ ດຽວກນັຼ Zn ລະລຳຍໃນອຳຊດິ ໄດງັຼ້ ົ່ ຳຍ ໃຫແຼ້ັ ກສ໌ H2, ບຳຫອດເປຼັນໂລຫະມສີ ະກຸນຊະນດິ ໜົ່ ງຶ ບົ່ ວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 25°C ບຳຫອດບລສິ ຸດບ່ົ ມປີ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃນອຳກຳດແຫງ້ັຼ ຈຳກຄົ່ ຳ E0 ສະແດງວົ່ ຳ Zn ກບຼັ Cd ເປຼັນຕວຣີດວິ ຊ໌ ຊົ່ ງຶ ຜດິ ຈຳກ Cu ແລະ Ag ໃນໝົ່ ູ IB ສ່ົ ວນ Hg ນນັຼັຼ້ ຖູກອອກຊໄິ ດຊຍ໌ ຳກຄກບຼັ Ag (E° ຂອງ Ag = + .80 V) ຕຳຕຳລຳງ 9 ສະຫບປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມບີ ຳງຢົ່ ຳງຂອງທຳດຈຸ IIB 140 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ຼັ 2 ຕຳຕຳລຳງ 9 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມຂີ ອງທຳດຈຸ IB ກບຼັ ທຳດບຳງຊະນດິ ອຳກຳດ (ຜຳ ໄດອ້ັຼ ກຊດິ MO ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມບົ່ ສູງຫຳຍສຳລບັຼ Zn ແລະ Cd ແລະ ທ່ົ ີ 300°C ສຳຫບັຼ ຮຳໂລແຊນ (X) Hg ມຳດ ໃຫ ້ຼັ MX2 (M = Zn ແລະ Cd) Hg2X2 HgX2 HCl ເຈອຈຳງ ໃຫ້ັຼ MS NaOH ຮອັ້ຼ ນ Zn ແລະ Cd ໃຫ ັ້ຼ H2, Hg ບົ່ ລະລຳຍ HNO3, H2SO4 Zn ເທົ່ ຳນນັຼ້ຼັ ໃຫ ້ຼັ H2 ແລະ [Zn(OH)4 ]2- ທງັຼ ສຳມຊະນດິ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ HNO3 ແລະ H2SO2 ເຂມັຼຼ້ັ ຂຸ ນັຼ້ ແລະ ຮອຼ້ັ ນ ງ. ທຳດປະສມຂອງທຳດຈຸ IIB ເຖງິ ແມົ່ ນວ່ົ ຳທຳດປະສມຂອງທຳດໃນໝົ່ ູ IIB ມສີ ູດຄກບຼັ ທຳດປະສມຂອງທຳດໃນຈຸ IIA ແຕົ່ ທວ່ົ ຳ ມຄີ ຸນ ລກັຼ ສະນະໄອອອນນກິ ນອ້ຼັ ຍກວົ່ ຳ. ຄຸນລກຼັ ສະນະນມີັຼ້ ແີ ນວໂນມັ້ຼ ຫຸດລງໄປຕຳມຈຸ ຄ Zn > Cd > Hg ທຳດປະສມ ຂອງ Hg ມກຼັ ຈະລະເຫຍີ , ລະເຫດີ ແລະ ລະລຳຍໃນຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດໄດຫັຼ້ ຳຍກວ່ົ ຳທຳດປະສມຂອງ Zn ແລະ Cd ແນວໃດ ກຕຳມ Zn ແລະ Cd ເປັຼນໂລຫະທົ່ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ັຼ ບວກປຳນກຳງ ແລະ ທຳດປະສມກຍງັຼ ມຄີ ຸນ ລກັຼ ສະນະໂຄເວເລນຕຢ໌ ່ົ ູດວຼ້ັ ຍ ເຊ່ົ ນຼັ ອກຊດິ ເຮດັຼ ໃຫລັຼ້ ະເຫີດໄດຼ້ັ ນອກຈຳກທຳດປະສມມລີ ກັຼ ສະນະໄອອອນນກິ ນອ້ັຼ ຍກວົ່ ຳແລວັ້ຼ ທຳດຈຸ IIB ຍງັຼ ແຕກຕ່ົ ຳງຈຳກທຳດຈຸ IIA ອກີ ຢ່ົ ຳງໜ່ົ ງຶ ຄ ທຳດທງັຼ ສຳມຊະນດິ ເກດີ ທຳດປະສມເຊງີ ຊອັຼ້ ນທ່ົ ໝີ ນັຼັ້ຼ ຄງ. ຄວຳມໝນຼັັ້ຼ ຄງຂອງທຳດ ເຊງີ ຊອ້ຼັ ນເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ຈຳກ Zn ໄປຍງັຼ Hg ແລະ ປະກດວ່ົ ຳເລກໂຄອດເິ ນຊນັຼ ຂອງ Hg ທົ່ ພີ ບສະເໝີ (2, 4) ມຄີ ່ົ ຳຕົ່ ຳກວົ່ ຳ ເລກໂຄອດເີ ນຊນັຼ ຂອງ Zn ແລະ Cd ຕຳຕຳລຳງ 8. ສງັຼ ກະສອີ ກຊດິ ZnO ເປຼັນທຳດປະສມທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ທ່ົ ສີ ຸດຂອງສງັຼ ກະສ,ີ ເປຼັນຝ່ົ ຸ ນສຂີ ຳວด ໃຊເຼັ້ ປຼັນທຳດສີ ເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳ ສງຼັ ກະສໄີ ວຕ໌ ຊົ່ ງຶ ໃຊໃ້ັຼ ນກຳນເຮດັຼ ສທີ ຳ ແລະ ໃສ່ົ ໃນຜະລດິ ຕະພນັຼ ຢຳງເມ່ົ ອຕອັຼ້ ງກຳນຢຳງສຂີ ຳວ ແລະ ຢັຼງໃຊໃັ້ຼ ນ ອຸດສຳຫະກຳ ເຊຣຳມກິ . ສງັຼ ກະສອີ ກຊດິ ມຄີ ຸນສມບດັຼ ຂຳັ້ຼ ເຊອ້ຼັ ໂຣກດວັ້ຼ ຍ ຈງຶ ນຳມຳໃຊເຼ້ັ ປຼັນຢຳທຳບຳດແຜ ແລະ ແຜ່ົ ໄຟ ໄໝ,ຼັ້ ສຂີ ອງ ZnO ປົ່ ຽນເປຼັນເຫອງເມ່ົ ອເຜຳໃຫຮັຼ້ ອຼັ້ ນຂນຶັຼ້ CdO ນນຼັັ້ຼ ເປັຼນສຂີ ຳວທົ່ ີ 0°C ,ສເີ ຫອງທ່ົ ີ 25°C ແລະ ປ່ົ ຽນເປຼັນສດີ ຳ ເມົ່ ອເຜຳ. ເມ່ົ ອຕົ່ ມບຳເຊີ ເຊ່ົ ນັຼ : NaOH ລງໃນທຳດລະລຳຍ Zn+2 ຫ Cd2+ ຈະໄດຜ້ັຼ ກຶ ຮດີ ດກຊດິ ມລີ ກັຼ ສະນະເປັຼນ ວຸນຼັ້ ຂຳວ Zn(OH)2 ເປັຼນທຳດທ່ົ ເີ ປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊ,ີ ລະລຳຍໄດທັ້ຼ ງຼັ ໃນອຳຊດິ ແລະໃນບຳເຊໃີ ຫເຼັ້ ກອສງຼັ ກະ ສີ ແລະ ຊ່ົ ງຶ ອອີ ງບວກຕຳມລຳດບຼັ . Zn(OH)2 + 2 H+  Zn2+ + 2H2O Zn(OH)2 +2OH-  [Zn(OH)4]2- ແຕ່ົ Ca(OH)2 ບົ່ ລະລຳຍໃນບຳເຊ,ີ ຮດີ ດກຊດິ ທງັຼ ສອງຊະນດິ ລະລຳຍໃນທຳດລະລຳຍແອມໂມເນຍ ແລະ ທຳດລະລຳຍ ໄຊແອໄນດໃ໌ ຫທຼ້ັ ຳດເຊງີ ຊອຼ້ັ ນ. Zn(OH)2 + 4 NH3  [Zn(NH3)3]2+ + 2OH- Zn(OH)2+ 4 CN-  [Zn(CN)4]2- + 2 OH- ZnS ມສີ ຂີ ຳວ ໃຊເຼ້ັ ປັຼນສົ່ ວນປະສມຂອງສຂີ ຳວທ່ົ ໂີ ທໂພນ ຊົ່ ງຶ ມີ BaSO4 ກບຼັ ZnS, ZnS ແລະ CdS ມີ ຄຸນລກັຼ ສະນະວຳວແສງ ຈ່ົ ງຶ ໃຊເຼັ້ ຮດຼັ ຈໂທລະທດຼັ ກຳນທ່ົ ເີ ຮຳໃຊສ້ັຼ ງຼັ ກະສສີ ຳບເຫກຼັ ເພ່ົ ອກນຼັ ເຫກຼັ ເປັຼນໝຽ້ັຼ ງນນຼັ້ັຼ ກເນ່ົ ອງຈຳກໃນອຳກຳດຊ່ົ ຸມທ່ົ ຜີ ວິ ໜຳ້ຼັ ໂລຫະ , ສງັຼ ກະສຈີ ະມສີ ງຼັ ກະສກີ ຳກໂບນດຼັ ທົ່ ເີ ປັຼນບຳເຊີ Zn(OH)2 ,ZnCO3 ປກຄຸມຼັ້ ເປັຼນຟິລມບຳງ ຊ່ົ ງຶ ຊົ່ ວຍປອັຼ້ ງກນັຼ ກຳນ ຫຸຍຫຽ້ັຼ ນ ຂອງໂລຫະໄປດວ້ຼັ ຍ. ເຫກຼັ ອຳບສງັຼ ກະສໃີ ຊເ້ັຼ ຮດັຼ ທ່ົ ນຳຼ້ັ , ແຜ່ົ ນສງຼັ ກະສີ ແລະ ອ່ົ ນໆ. ສງັຼ ກະສຖີ ກອອກຊໄິ ດ ສງ໌ ົ່ຳຍກວົ່ ຳເຫກຼັ ເມ່ົ ອເອຳສງັຼ ກະສສີ ຳບເຫກຼັ ໄວຼັ້ ຈົ່ ງຶ ປອຼ້ັ ງກນັຼ ບົ່ ໃຫເ້ັຼ ຫກຼັ ເປຼັນໝຽຼັ້ ງຜຸອອກໄປ. ນອກຈຳກນນັຼັ້ຼ ຍງັຼ ເກດີ ອກ ຊດິ ແລະກຳກໂບນດັຼ ທ່ົ ເີ ປຼັນບຳເຊຂີ ອງສງັຼ ກະສປີ ກຄຸມຼັ້ ຜວິ ໜຳຼັ້ ສງັຼ ກະສອີ ກີ ຊນັຼຼັ້ ໜົ່ ງຶ ເປັຼນກຳນເພົ່ ມີ ກຳນປອັຼ້ ງກນັຼ ເຫກຼັ 141 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 ເປຼັນໝຽຼັ້ ງໄດຫັ້ຼ ຳຍຂນຶ້ັຼ . Hg (I) ບ່ົ ມຮີ ດີ ດກຊດິ ແລະ ກຳກໂບນດຼັ , ເກອ Hg (II) ສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ລະລຳຍນຳັ້ຼ ໄດຼັ້ ຍກເວນຼັັຼ້ ຊຸນຟວ, ໄອ ໂອໄດດ,໌ ຟດສະຟັຼດ ແລະ ອອກຊຳຣດຼັ . HgS ມສີ ະພຳບລະລຳຍໄດຕ້ັຼ ົ່ ຳຫຳຍ (Ksp= 1.6 x 10-54) ແລະ ຍງຼັ ບົ່ ລະ ລຳຍ ໃນ HNO3 ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນັ້ຼ ຮອ້ັຼ ນ ແຕົ່ ລະລຳຍໃນແອຄວຳຣເີ ຈຍເພຳະເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ [HgCl4]2-,HgCl2 ເປັຼນໂມ ເລກຸນ ໂຄເວເລນຕ,໌ ລະເຫດີ ໄດ,ຼັ້ ຫອມແຫວແລວ້ຼັ ບົ່ ນຳໄຟຟຳຼັ້ ລະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດດັ້ຼ ີ ແຕ່ົ ໃນທຳດລະລຳຍບ່ົ ແຕກຕວເປຼັນ ອອີ ງ HgCl2 ຖກຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດງຼັ້ ົ່ ຳຍດວຼັ້ ຍ Sn2+ ວທິ ນີ ໃີ້ຼັ ຊກຼັ້ ວດຫຳ Hg2+ (ຫ Hg ໂດຍປ່ົ ຽນເປັຼນ HgCl2 ເສຍກ່ົ ອນ) ຜນຜະລດິ ຂອງຣີດກັຼ ຊນັຼ ອຳດເປຼັນຜກຶ ຂຳວ Hg2Cl2 ຫ ບຳຫອດ ແລວັຼ້ ແຕົ່ ວ່ົ ຳຈະໃຊປັຼ້ ະລມິ ຳນ Sn2+ ນອຼ້ັ ຍຫຫຳຍ HgI, ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ໄອໂອໄດດໃ໌ ຫອຼັ້ ອີ ງເຊງີ ຊອຼັ້ ນ [HgI4]2- Hgl2 + 2I-  [Hgl4]2- ທຳດລະລຳຍທ່ົ ເີ ປັຼນບຳເຊີ ຂອງ K4[Hgl4] ເອີນັຼ້ ວ່ົ ຳ ເນສສເ໌ ລີຣີເອເຈນຕ໌ ຊົ່ ງຶ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ແອມໂມ ນຽມໃຫສັ້ຼ ນີ ຳັ້ຼ ຕຳນ ເຖງິ ຈະມແີ ອມໂມນຽມພຽງນອ້ັຼ ຍໆກບອກໄດ້ຼັ ຈ່ົ ງຶ ໃຊເຼັ້ ປັຼນວທິ ກີ ວດຫຳແອມໂມນຽມວທິ ໜີ ່ົ ງຶ . ທຳດປະສມອກຊດິ , ຮດີ ດກຊດິ ແລະ ຊຸນຟວຂອງ Hg (l) ບ່ົ ເຄຍີ ປຳກດເຫນັຼ ທຳດປະສມທົ່ ໝີ ນັຼັ້ຼ ຄງ(ໃນທຳດ ລະລຳຍ) ໄດແ້ັຼ ກ່ົ Hg2X2(X = Cl, Br, I) ແລະ Hg2SO4 ໃນທຳດລະລຳຍນຳຼັ້ Hg(l) ບ່ົ ດສິ ພພອຣຊ໌ ນັຼ ເນຕ ໄປ ເປັຼນ Hg(II) ແລະ Hg ເພຳະຄ່ົ ຳ E0 ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Hg22  Hg2  Hg ມຄີ ່ົ ຳ -0.14 V ເຮດັຼ ໃຫ ຼັ້  G° = 14 kJ ແຕົ່ ທຳດໃດກຕຳມທ່ົ ສີ ຳມຳດຫຸດຄວຳມເຂມັຼ້ັຼ ຂຸນັຼ້ ຂອງ Hg(II) ໃນທຳດລະລຳຍ ໂດຍເຮດຼັ ໃຫເ້ັຼ ກດີ ທຳດທ່ົ ບີ ົ່ ລະລຳຍ ຫເກດີ ທຳດເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ ເປຼັນຕນ້ັຼ . ກອຳດເຮດັຼ ໃຫເຼັ້ ກດີ ດດິ ພພອຣຊ໌ ນັຼ ເນຊນຼັ ໄດທ້ັຼ ງັຼ ນນັຼັຼ້ (ຫກັຼ ຂອງເລີ ຊຳເຕລີ ິ ເອ) ດົ່ ງັຼ ນນຼັ້ັຼ ທຳດຈຳນວນຫຳຍຊະນດິ ເຊ່ົ ນຼັ : ຮດີ ດກຊດິ , ຊຸນຟວ ແລະ ລແິ ກນ ສົ່ ວນໃຫຍົ່ ເຮດຼັ ໃຫ້ັຼ Hg(l) ດດິ ພ ພອຣຊ໌ ນຼັ ເນຕໄດເັ້ຼ ກອ Hg(l) ທຸກຊະນດິ ບ່ົ ລະລຳຍນຳັ້ຼ ຍກເວນັຼ້ັຼ ນຕີ ຣດັຼ ແລະ ເປີກຣດຼັ , ອອີ ງ Hg(l) ເປັຼນອຳຕອມຄ່ົ ູ ປະກອບດວ້ັຼ ຍ ອຳຕອມ Hg 2 ອຳຕອມມພີ ນຼັ ທະຕ່ົ ກນຼັ . ດົ່ ງຼັ ນນັຼັຼ້ ເຮຳຈ່ົ ງຶ ໃຊ້ຼັ Hg22 ແທນອອີ ງ Hg(l) ແທນທ່ົ ຈີ ະ ຂຽນວົ່ ຳ Hg+ ມຫີ ກັຼ ຖຳນ ຫຳຍຢົ່ ຳງສະໜບັຼ ສະໜນູ ກຳນມພີ ນັຼ ທະ Hg-Hg ໃນເກອ Hg(l) ເຊ່ົ ນັຼ : 1. ກຳນວເິ ຄຳະຜກຶ ເມຣີ ຄ໌ ວິ ຣີ (I) ກດວ້ັຼ ຍລງັຼ ສເີ ອກຊ໌ ພບວົ່ ຳໂຄງສຳັຼ້ ງເປັຼນເສນຼັ້ັຼ ຊ່ົ Cl – Hg – Hg - Cl 2. ກຳນນຳໄຟຟຳັຼ້ ຂອງເກອ Hg(I) ທ່ົ ມີ ແີ ອນໄອອອນ ໄຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈລຸ ບ -1 ເປຼັນລກັຼ ສະນະຂອງເອເລກຼັ ໂຕຣ ໄລຕທ໌ ່ົ ມີ ີ ແຄດໄອອອນໄຟຟຳ້ຼັ ບນັຼ ຈບຸ ວກ + 2 3. ຣຳມນຼັ ສະເປກຕມຼັ ຂອງເກອ Hg(l) ສະແດງເສນັຼ້ັຼ ທົ່ ບີ ອກເຖງິ ກຳນສ່ົ ນຼັ ສະເທອນ Hg - Hg 4. ເກອ Hg(l) ເປຼັນໄດອະແມກເນຕກິ ສະແດງວ່ົ ຳເອເລກັຼ ຕຣງຈບັຼ ເປັຼນຄົ່ ູທງຼັ ໝດ ຖຳ້ຼັ ອອີ ງເປຼັນແບບ Hg ກຈະມເີ ອເລກຼັ ຕຣງດ່ົ ຽວ 5. ແຮງໄຟຟຳັ້ຼ ຂອງເຊລລຄ໌ ວຳມເຂມຼັ້ັຼ ຂຸນັ້ຼ ທົ່ ມີ ແີ ຄດໄອອອນ Hg(l) ສະແດງວ່ົ ຳຈະຕອັຼ້ ງມກີ ຳນຖົ່ ຳຍໂອນ ສອງເອເລກຼັ ຕຣງ ຈ່ົ ງຶ ຈະສຳພນັຼ ກບັຼ ສມຜນຂອງເນນີ ສຕ໌ ເກອ Hg(l) ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຄ:ຶ Hg2Cl2 ໃຊເຼັ້ ປຼັນຢຳ ເອນີຼ້ັ ວ່ົ ຳ: ຄຳໂລເມລ ກຳນທົ່ ໃີ ຊເຼ້ັ ປັຼນຢຳໄດໂຼ້ັ ດຍບົ່ ເປັຼນພດິ ເພຳະ Hg2CI2 ມສີ ະພຳບລະລຳຍໄດຕຼ້ັ ່ົ ຳຫຳຍ. ເກອບຳຫອດ (I) ແຮໄລດຄ໌ ກບັຼ ເກອເງນິ ແຮໄລດຫ໌ ຳຍ ປະກຳນ ເຊ່ົ ນຼັ : H- Hg2F2 ລະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດຄຼັ້ AgF ສະພຳບລະລຳຍໄດຫ້ັຼ ຸດລງຈຳກກເຖງິ ໄອໂອດນີ ຄກນັຼ ແຕົ່ Hg22 ບົ່ ເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນຄ Ag+ ໃນທຳດລະລຳຍແອມໂມນຽມ AgCl ລະລຳຍໄດເ້ັຼ ພຳະເກີດ [Ag(NH3)2]+ ແຕົ່ Hg2Cl2 ໃຫ ັ້ຼ ບຳຫອດ(II) ແອມໂິ ນກ HgNH2Cl (ຜກຶ ສຂີິ ຳວ) ແລະ ບຳຫອດ (ສເີ ທຳດຳ) Hg2CI2(s) + 2 NH3  HgNH2Cl(s) + Hg(l) + NH4+ + Cl- ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳອນຼັ ນໃີຼ້ັ ຊເັ້ຼ ປຼັນສົ່ ງິ ບອກຄວຳມແຕກຕົ່ ຳງລະຫວົ່ ຳງ AgCl ກບຼັ Hg2Cl2 142 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼ້ັ 2 ບດທີ 6 ທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟິ I. ທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟີ ເປຼັນໂລຫະ, ອະໂລຫະ ແລະ ເຄົ່ ງິ ໂລຫະ ທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟີ ໄດແຼັ້ ກົ່ ທຳດໃນບ໊ອກ s ຊົ່ ງຶ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງບນຼັ ຈໃຸ ນອອກບຕີ ຳນ s ແລະ ທຳດໃນ ບ໊ອກ p ຊ່ົ ງຶ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງບນຼັ ຈໃຸ ນອອກບຕີ ຳນ p ເຊງິ ໝຳຍເຖງິ ທຳດໃນຈຸ IA, IIA, IIIA, IVA, VA, VIA VIIA ລວມ ທງັຼ ຈຸ O ຫ ກຳສມສີ ະກຸນ ທຳດແຕ່ົ ລະຈມຸ ຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຕົ່ ຳງກນຼັ ແຕ່ົ ທຳດທົ່ ຢີ ົ່ ູໃນຈດຸ ຽວກນຼັ ມກຼັ ມີ ຄຸນລກັຼ ສະນະເຄມລີ ຽງຕຳມລຳດບັຼ ກນຼັ ຢ່ົ ຳງສະໝ່ົ ຳສະເໝຕີ ຳມກດຟີຣີອດກິ ພທົ່ ີຈະຈດັຼ ເປຼັນທຳດ “ຕວແທນ” ໄດຼັ້ (representative = ຕວແທນ) ທຳດຈຸ IA ແລະ IIA ເປຼັນໂລຫະ, ຈຸ IA ເປຼັນໂລຫະຫຳຍກວ່ົ ຳ IIA ຍ່ົ ງິ ສູງຂນຶັຼ້ ຍົ່ ງິ ເປັຼນອະໂລຫະຫຳຍ ຂນຶັ້ຼ ຈຸ VIIA ເປຼັນອະໂລຫະຫຳຍທົ່ ສີ ຸດ ນບັຼ ຈຳກຈຸ IIIA ເຖງິ VIA ທຳດທົ່ ຢີ ່ົ ູຂຳຼັ້ ງເທງິ ຂອງຈເຸ ປຼັນອະໂລຫະ, ລົ່ ຸມລງ ມຳ ຄວຳມເປຼັນໂລຫະເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ທຳດທ່ົ ຢີ ່ົ ູຊົ່ ສ່ົ ວນທົ່ ເີ ປັຼນເງຳເຂມຼັຼັ້ ໃນຮູບ (1) ເປັຼນເຄ່ົ ງິ ໂລຫະ ຊ່ົ ງຶ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະເຄ່ົ ງິ ໂລ ຫະ, ເຄົ່ ງິ ອະໂລຫະ ໃນຈຸ IVA ຊ່ົ ງຶ ມີ C, Si, Ge, Sn ແລະ Pb, C ເປັຼນອະໂລຫະ Si ແລະ Ge ເປຼັນເຄ່ົ ງິ ໂລຫະ ສ່ົ ວນ Sn ແລະ Pb ເປຼັນໂລຫະ. ສຳລບຼັ ທຳດໃນຈຸ O ລວຼັ້ ນແຕ່ົ ເປຼັນກຳສມສີ ະກຸນ ຫ ກຳສເສ່ົ ອຍ. ໂລຫະມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະນຳໄຟຟ້ັຼຳ, ນຳຄວຳມຮອ້ັຼ ນ, ມເີ ງຳໂລຫະ, ດງຶ ຍດເປຼັນເສນຼັ້ັຼ ລວດໄດ,້ຼັ ທຸບຮີດເປຼັນ ແຜ່ົ ນບຳງໄດ້ັຼ ສ່ົ ງິ ທ່ົ ເີ ວຳຼ້ັ ມຳເຫ່ົ ຳນລີ້ຼັ ວັ້ຼ ນແຕ່ົ ເປຼັນຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ຂອງໂລຫະທ່ົ ວໄປ. ສົ່ ວນຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ນນຼັຼ້ັ ເຮຳຍອມຮບັຼ ວົ່ ຳອກຊດິ ຂອງໂລຫະຈດຼັ ເປຼັນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນບຳເຊີ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ອຳຊດິ ໃຫເ້ັຼ ກອ ແລະ ເປຼັນບຳ ເຊເີ ມ່ົ ອລະລຳຍນຳ້ຼັ , ໃນທຳດປະສມທງຼັ ຫຳຍ ໂລຫະມກັຼ ມີ ເລກອອກຊເິ ດຊນັຼ ເປຼັນບວກ ຄຸນລກັຼ ສະນະໂດຍທ່ົ ວໄປ ຂອງໂລຫະຈະເນົ່ ອງມຳຈຳກກຳນທົ່ ໂີ ລຫະມວີ ຳເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງຈຳນວນນອັ້ຼ ຍ.ນອກຈຳກນນັຼຼ້ັ ໂລຫະມຄີ ົ່ ຳພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ ແລະ ສມັຼ ພນຼັ ທະພຳບເອເລກຼັ ຕຣງຕ່ົ ຳ ໂລຫະຈ່ົ ງຶ ບ່ົ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກນັຼ ເອງ ເພຳະບົ່ ອຳດ ເກດີ ພນຼັ ທະໂຄວຳເລນຕແ໌ ບບທຳມະດຳ ແຕ່ົ ໂລຫະມກຼັ ຈະລວມກບັຼ ອະໂລຫະ ໂດຍໂລຫະເສຍເອເລກັຼ ຕຣງໄປແລວັ້ຼ ປ່ົ ຽນເປັຼນອອີ ງບວກ. ຮູບທີ 1 ທຳດເຣພຣເີ ຊນເທທຟີ ກງກນຼັ ຂຳັຼ້ ມກບັຼ ໂລຫະ,ອະໂລຫະມກັຼ ເປັຼນທຳດແຫວ ຫ ກຳສທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ, ບ່ົ ນຳໄຟຟຳ້ຼັ , ບົ່ ນຳ ຄວຳມຮອຼັ້ ນ, ອະໂລຫະທ່ົ ເີ ປຼັນທຳດແຂງກມີ ແຕ່ົ ບົ່ ນຳໄຟຟຳຼັ້ ແລະ ຄວຳມຮອັ້ຼ ນ ຫ ນຳໄດກຼັ້ ນອຼັ້ ຍຫຳຍ ແລະເປັຼນ ທຳດແຂງທ່ົ ຜີ ່ົ ອຍ. ໃນທຳງເຄມນີ ນັຼັ້ຼ ເຮຳພບວ່ົ ຳອກຊດິ ຂອງໂລຫະເປັຼນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນອຳຊດິ ຊົ່ ງຶ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ບຳ ເຊໄີ ດເັ້ຼ ກອ ແລະ ລະລຳຍນຳັຼ້ ໄດອັ້ຼ ຳຊດິ . ອະໂລຫະມວີ ຳເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງ ເກອບຄບຊຸດແປດ ,ໃນສະພຳບເປຼັນທຳດ ອຳຕອມອະໂລຫະຈ່ົ ງຶ ລວມກນັຼ ເອງເປຼັນໂມເລກຸນໂຄເວເລນຕ໌ ຊ່ົ ງຶ ອຳດຈະມຕີ ງຼັຼັ້ ແຕົ່ ສອງອຳຕອມຂນຶັຼ້ ໄປ ເຊົ່ ນັຼ : O2 ,P4,S8 ບ່ົ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງເສລທີ ົ່ ຈີ ະນຳໄຟຟຳັ້ຼ ໄດຼັ້ ເພຳະວົ່ ຳເອເລກັຼ ຕຣງ ຢົ່ ູໃນພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕແ໌ ລວຼັ້ ນອກຈຳກລວມ ກນັຼ ເອງອະໂລຫະຍງັຼ ມກຼັ ລວມກບຼັ ອະໂລຫະຊະນດິ ອ່ົ ນ ຫ ກບຼັ ໂລຫະ ທງຼັ ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ ແລະ ສມຼັ ພນຼັ ທະພຳບເອເລກຼັ ຕຣງ ຂອງອະໂລຫະມຄີ ່ົ ຳສູງ. ອະໂລຫະລວມກບຼັ ໂລຫະໂດຍຮບຼັ ເອເລກຼັ ຕຣງມຳເປັຼນອອີ ງ 143 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ລບເກດີ ພນັຼ ທະໄອອອນນກິ ໃນທຳດປະສມກບຼັ ໂລຫະ, ອະໂລຫະມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປຼັນລບ ແຕົ່ ໃນທຳດປະສມ ກບັຼ ອະໂລຫະນຳກນັຼ ອະໂລຫະທົ່ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ັຼ ລບສູງກວ່ົ ຳ ຈ່ົ ງຶ ຈະເປຼັນຝົ່ ຳຍມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນັຼ ເປັຼນລບ. ເຄົ່ ງິ ໂລຫະເປຼັນທຳດຊ່ົ ງຶ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງໃນລະດບັຼ ນອກສຸດເຕມັຼ ປະມຳນເຄົ່ ງິ ໜ່ົ ງຶ ແລະ ມຄີ ົ່ ຳສະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບ ຢ່ົ ູລະຫວ່ົ ຳງໂລຫະ ແລະ ອະໂລຫະ ເຖງິ ວົ່ ຳນຳໄຟຟຳັຼ້ ໄດນັ້ຼ ອຼັ້ ຍແຕ່ົ ກຍງຼັ ນຳໄດຫຼ້ັ ຳຍກວົ່ ຳອະໂລຫະຫຳຍ. ເຄົ່ ງິ ໂລຫະ ລວມ ໄດກັ້ຼ ບັຼ ທງຼັ ອະໂລຫະ ແລະ ໂລຫະ, ເລກອອກຊເິ ດຊນັຼ ຂອງທຳດເຄົ່ ງິ ໂລຫະເປຼັນໄດທ້ັຼ ງຼັ ບວກ ແລະ ລບ, ອກ ຊດິ ຂອງເຄົ່ ງິ ໂລຫະເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປັຼນທງຼັ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ແຕ່ົ ສະແດງຄຸນລກຼັ ສະນະເປຼັນອຳຊດິ ຫຳຍກວ່ົ ຳເປັຼນບຳ ເຊີ ໂດຍທ່ົ ວໄປເຄົ່ ງິ ໂລຫະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະໄປທຳງອະໂລຫະຫຳຍກວ່ົ ຳໂລຫະ. II. ກຳນສະກດັຼ ໂລຫະຈຳກແຫົ່ ງກຳເນດີ ໃນທຳມະຊຳດ ເນ່ົ ອງຈຳກໂລຫະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະດ່ົ ງຼັ ກົ່ ຳວມຳແລວັຼ້ ໂລຫະຈ່ົ ງຶ ມປີ ະໂຫຍດຫວງຫຳຍ ເຮຳນຳມຳເຮດຼັ ເຄົ່ ອງໃຊຼັ້ ສອຍຕົ່ ຳງໆ, ວດັຼ ດຸກ່ົ ສຳຼ້ັ ງ, ຍຳນພຳຫະນະ ແລະ ອົ່ ນໆ ເຮຳໄດໂ້ຼັ ລຫະມຳຈຳກໃສ ແລະ ແນວໃດ ? ໃນທຳມະຊຳດມີ ໂລຫະຢົ່ ູໃນສະພຳບທຳດປະສມ ຊົ່ ງຶ ເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳ ແຮົ່ ແລະ ຕອັຼ້ ງເຮດັຼ ກຳນແຍກເອຳໂລຫະອອກມຳຈຳກທຳດປະສມ, ແຮ່ົ ໝຳຍເຖງິ ທຳດປະສມອະນງຄະທຳດ ທົ່ ເີ ກດີ ຕຳມທຳມະຊຳດ ອຳດເປັຼນອກຊດິ , ຊຸນຟວ, ກຳກໂບນດຼັ . ກລວ, ຊລິ ິ ກດັຼ ເປຼັນຕນຼ້ັ . ໂດຍປກກະຕເິ ຮຳຈະແຍກໂລຫະອອກຈຳກເສດແຮ່ົ , ເສດແຮົ່ ໝຳຍເຖງິ ແຮົ່ ຫ ທຳດປະສມຂອງແຮົ່ ຊ່ົ ງຶ ອຳດຈະແຍກເອຳໂລຫະ ອອກມຳໄດຜັ້ຼ ນຄຸມ້ັຼ ຄົ່ ຳ ທງຼັ ດນິ ແລະ ບອກໄຊດເ໌ ປັຼນແຮ່ົ ຂອງອຳລູມນິ ອີ ອມ ແຕ່ົ ເຮຳບ່ົ ກຸງ ໂລຫະອຳລູມນີ ອີ ອມຈຳກດນິ ເພຳະວົ່ ຳລຳບຳກ ໄດຜ້ັຼ ນບົ່ ຄຸມ້ຼັ ກບັຼ ກຳນລງທຸນ ເຮຳແຍກອຳລູມນີ ອີ ອມ ຈຳກບອກໄຊດ໌ , ບອກໄຊດຈ໌ ດັຼ ເປັຼນເສດແຮ່ົ ຂອງອຳລູມນີ ອີ ອມ. ເສດແຮ່ົ ດບິ ທ່ົ ໄີ ດມ້ັຼ ຳເທ່ົ ອທຳອດິ ມທີ ຳດອ່ົ ນທ່ົ ບີ ່ົ ມຄີ ົ່ ຳປນຢ່ົ ູຫຳຍ ເຊົ່ ນຼັ : ດນິ ,ຊຳຍ ເປຼັນກຳນເຮດຼັ ໃຫປ້ັຼ ະລມິ ຳນ ແຮົ່ ຕ່ົ ຳ ກົ່ ອນທ່ົ ີຈະເອຳເສດແຮົ່ ມຳແຍກສະກດັຼ ໂລຫະ ຈະຕອັ້ຼ ງຜ່ົ ຳນກຳມະວທິ ີເບອ້ັຼ ງຕນັຼ້ ບຳງປະກຳນ ເຊົ່ ນຼັ : ປົ່ ຽນ ສະພຳບເສດແຮົ່ ໃຫຢ້ຼັ ົ່ ູໃນລກຼັ ສະນະທົ່ ເີ ໝຳະສມຕົ່ ກຳນປະຕບິ ດັຼ ຂນຼັ້ັຼ ຕ່ົ ໄປ ເມົ່ ອເປຼັນກອຼັ້ ນໃຫຍົ່ ກຕອຼັ້ ງບດກົ່ ອນແລເວ ຈ່ົ ງຶ ກຳຈດຼັ ດນິ ຊຳຍ, ສົ່ ງິ ທົ່ ບີ ົ່ ຕອັຼ້ ງກຳນອອກດວຼ້ັ ຍເພ່ົ ອໃຫປ້ັຼ ະລມິ ຳນ(ເປີເຊນຼັ ) ເສດແຮ່ົ ຫ ໂລຫະເພົ່ ມີ ຂນຶຼ້ັ ຕຳມສ່ົ ວນນັຼ້ ຳໜກຼັ ເປຼັນກຳນເຮດຼັ ໃຫັ້ຼ ເສດແຮ່ົ ເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນຼ້ັ ຂນຶັຼ້ . ບຳງເທົ່ ອຖຳຼ້ັ ແຮ່ົ ເປັຼນໄຮເດຣດກນຳມຳເຜຳໄລ່ົ H2O ອອກເປີເຊນຼັ ໂລ ຫະໃນເສດແຮ່ົ ທົ່ ີ ເຫອຂນັຼັ້ຼ ສຸດທຳຼັ້ ຍກຈະສູງຂນຶັຼ້ . ໃນທຳດປະສມຕົ່ ຳງໆ ໂລຫະມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ເປັຼນບວກ ດົ່ ງັຼ ນນຼັັຼ້ ວທິ ກີ ຳນທ່ົ ຈີ ະໃຫໄຼ້ັ ດໂ້ັຼ ລຫະຕອຼັ້ ງ ໃຊັຼ້ ວທິ ຣີ ີດກຼັ ຊນຼັ ທຳດປະກອບຂອງໂລຫະ ຫ ເສດແຮ່ົ ມກັຼ ຈະເປັຼນອກຊດິ ຖຳັ້ຼ ເປຼັນຊຸນຟວ ກມກຼັ ປ່ົ ຽນຊຸນຟວໃຫັ້ຼ ເປັຼນອກຊດິ ກ່ົ ອນດວຼ້ັ ຍກຳນຍຳຼ້ັ ງ ຄ ເຜຳເສດແຮົ່ ໂດຍໃຫສັ້ຼ ຳຜດັຼ ກບຼັ ອຳກຳດ ເຊົ່ ນຼັ : ຍຳັ້ຼ ງເສດແຮ່ົ ສງຼັ ກະສີຊຸນຟວ (ZnS) ເພົ່ ອປ່ົ ຽນໃຫເ້ັຼ ປັຼນອກຊດິ . 2ZnS + 3O2  2ZnO + 2 SO2 ກຳນກຸງແຮົ່ ຊົ່ ງຶ ເປຼັນວທິ ຣີ ດີ ກຼັ ຊນຼັ ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງນນຼັ້ັຼ ມກັຼ ໃຊກັ້ຼ ຳກບອນ, ກຳກບອນໂມໂນອກຊດິ ບຳງທໃີ ຊ້ຼັ ເຫກັຼ ຫ ອຳລມູ ນີ ອີ ອມ ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊ,໌ ກຳກບອນເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊລ໌ ຳຄຳຖກ ທົ່ ນີ ຍິ ມໃຊມ້ຼັ ກຼັ ຢ່ົ ູໃນສະພຳບຖົ່ ຳນໂຄກຼັ້ ຕວຢ່ົ ຳງ ຕົ່ ໄປນເີ້ັຼ ປັຼນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຣດີ ກຼັ ຊນັຼ ຂອງກຳນກຸງແຮ່ົ ZnO + C  Zn + CO Fe2O3 + 3 CO  2 Fe + 3 CO2 Sb2S3 + 3 Fe  3 FeS + 2Sb ເຖງິ ວ່ົ ຳຈະແຍກທຳດຈຳພວກຊລິ ກິ ຳ ແລະ ຊລິ ກິ ດຼັ ອອກໄປດວຼ້ັ ຍແລວຼັ້ ຕອນເຮດຼັ ເສດແຮົ່ ໃຫເ້ັຼ ຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນັຼ້ ໃນ ກຣະບວນກຳນ ຂນຼັຼັ້ ທຳອດິ ແຕົ່ ກຍງັຼ ເຫອທຳດຈຳພວກນຢີຼ້ັ ົ່ ູອກີ ຫຳຍ ຈ່ົ ງຶ ຕອ້ັຼ ງກຳຈດຼັ ອອກໄປໃນເວລຳເຮດັຼ ກຳນກຸງແຮ່ົ ໂດຍໃສ່ົ ຟລກຼັ ຊລ໌ ງໄປ ເພ່ົ ອປົ່ ຽນທຳດຈຳພວກນໃີັ້ຼ ຫເັ້ຼ ປັຼນທຳດແຫວ ຊ່ົ ງຶ ອີນ້ຼັ ວ່ົ ຳກຳກກຸງ ຟລກຼັ ທ່ົ ໃີ ຊຫຼັ້ ຳຍຄ ຫີນປູນ (CaCO3) ຊົ່ ງຶ ເຮດຼັ ໃຫເ້ຼັ ກດີ ກຳນຊອີ ອມຊລິ ກິ ດັຼ ເປັຼນກຳກກຸງ CaCO3   CaO + CO2 SiO2 + CaO  CaSO3 144 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັ້ຼ 2 ກຳນສະກດັຼ ແຍກໂລຫະອອກຈຳກເສດແຮົ່ ອຳດເຮດັຼ ດວັຼ້ ຍວທິ ທີ ົ່ ບີ ່ົ ໃຊຄຼ້ັ ວຳມຮອັ້ຼ ນ ເຊົ່ ນຼັ : ກຳນສະກດຼັ ທອງ ແດງອອກຈຳກເສດຊົ່ ງຶ ມອີ ກຊດິ ແລະ ກຳກໂບນດັຼ ຂອງທອງແດງ ໃຊທ້ັຼ ຳດລະລຳຍອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ເຈອຈຳງໃສົ່ ລງ ໄປໃນແຮົ່ ທ່ົ ບີ ດແລວຼັ້ ຈະໄດ້ຼັ CuSO4 ຊ່ົ ງຶ ລະລຳຍນຳັ້ຼ ໄດແຼັ້ ຍກອອກມຳຢ່ົ ູໃນທຳດລະລຳຍ ວທິ ກີ ຳນແບບນເີັ້ຼ ອນີັ້ຼ ວົ່ ຳ: ກຳນຊະລະລຳຍ ຈະສະກດຼັ ໂລຫະຈຳກດວັ້ຼ ຍທຳດແຫວ ຫ ທຳດລະລຳຍໃດກຕອຼ້ັ ງແລວຼ້ັ ແຕົ່ ກລະນຕີ ່ົ ໄປ ຄ ຕອ້ຼັ ງ ເລອກທຳດແຫວ ຫ ທຳດລະລຳຍ ໃຫເັ້ຼ ໝຳະສມທ່ົ ຈີ ະສຳມຳດລະລຳຍສ່ົ ງິ ທ່ົ ຕີ ອັຼ້ ງກຳນອອກມຳຈຳກເສດແຮ່ົ ນນຼັັຼ້ .ທຳດ ປະສມຂອງໂລຫະຊ່ົ ງຶ ອອກມຳກບຼັ ທຳດລະລຳຍ ຍງຼັ ຕອ້ັຼ ງມຳຜົ່ ຳນກຳມະວທິ ອີ ່ົ ນຕ່ົໄປອກີ ເພົ່ ອເອຳໂລຫະເຊົ່ ນັຼ : ທຳດລະ ລຳຍ CuSO4 ທົ່ ໄີ ດຕ້ຼັ ອັຼ້ ງນຳມຳແຍກສະລຳຍ ດວຼັ້ ຍໄຟຟຳຼັ້ ເພ່ົ ອແຍກເອຳໂລຫະທອງແດງ. ກຳນແຍກສະລຳຍດວຼ້ັ ຍໄຟຟຼັຳ້ ເປັຼນວທິ ກີ ຳນອກີ ແບບໜົ່ ງຶ ທົ່ ີໃຊໃັຼ້ ນກຳນສະກດຼັ ແຍກໂລຫະຈຳກເສດແຮົ່ ນອກຈຳກກຳນກຸງດວ້ັຼ ຍຕວຣີດວິ ຊທ໌ ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ແລະ ກຳນໃຊທ້ຼັ ຳດແຫວຊະລະລຳຍອອກມຳ ຂະບວນກຳນ ແຍກສະລຳຍດວ້ັຼ ຍໄຟຟຳ້ຼັ ໃຊກ້ຼັ ບຼັ ໂລຫະຫຳຍຊະນດິ ໂດຍສະເພຳະກບັຼ ໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ບວກສູງ (ມຄີ ່ົ ຳແຮງ ຣດີ ກຼັ ຊນຼັ ຕ່ົ ຳ) ກຳນຣດີ ວິ ຊດ໌ ວຼ້ັ ຍວທິ ກີ ຳນ ທຳງເຄມເີ ຮດຼັ ໄດລັຼ້ ຳບຳກເພຳະຊອກຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ົ່ ແີ ຮງກວົ່ ຳໄດຍັ້ຼ ຳກຈົ່ ງຶ ຕອຼ້ັ ງ ອຳໄສກຳນຣດີ ວິ ຊໃ໌ ນເຊລລໄ໌ ຟຟຳຼ້ັ ເຄມ.ີ ໂລຫະພວກນຈີ້ັຼ ະໄດແັ້ຼ ກົ່ ໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ (ຈຸ IA) ໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ໌ (ຈຸ IA) ເປັຼນຕນັຼ້ . ເມົ່ ອສະກດັຼ ແຍກໂລຫະອອກຈຳກເສດແຮ່ົ ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນທຳດປະສມຂອງໂລຫະແລວັຼ້ ມກຼັ ຈະນຳມຳເຮດຼັ ໃຫຼັ້ ບລສິ ຸດ ຕົ່ ໄປອກີ ເພົ່ ອກຳຈດຼັ ທຳດເຈອປນບຳງຢ່ົ ຳງທົ່ ຍີ ງຼັ ປະປນຢ່ົ ູ. ກຳນເຮດຼັ ໃຫບ້ັຼ ລສິ ຸດມວີ ທິ ຕີ ົ່ ຳງໆ ແລວ້ັຼ ແຕ່ົ ຊະນດິ ຂອງໂລຫະ ແລະກຳນນຳໄປໃຊປ້ັຼ ະໂຫຍດ. III. ຈຸ IA ໂລຫະດ່ົ ງຼັ (ແອລຄຳໄລ) ທຳດໃນຈຸ IA ປະກອບດວ້ັຼ ຍລຕິ ອີ ອມ Li, ນຳຕອີ ອມ Na, ກຳລອີ ອມ K, ລູເບລອີ ອມ Rb, ຊຊີ ຽມ Cs ແລະ ແຟຣນຊຽມ Fr ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ: ໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ Fr ມກີ ຳມນັຼ ຕະພຳບລງັຼ ສີ ຜະລດິ ຂນຶຼັ້ ມຳໄດນຼັ້ ອ້ັຼ ຍໆຈຳກ ປະຕກິ ລິ ິ ຍຳນວິ ເຄຍ ໂດຍປກກະຕເິ ມົ່ ອເວຳຼັ້ ເຖງິ ໂລຫະແອນຄຳໄລດມ໌ ກຼັ ກົ່ ຳວເຖງິ Li ໄປຈນເຖງິ Cs ເທ່ົ ຳນນັຼັ້ຼ ທົ່ ີ ເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ. ເນົ່ ອງຈຳກໂລຫະໃນກົ່ ຸມນໄີຼັ້ ວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຫຳຍ ຈົ່ ງຶ ບົ່ ເຄຍີ ພບທຳດເສລໃີ ນທຳມະຊຳດ ຈະລວມກບຼັ ທຳດ ອົ່ ນ ເປັຼນທຳດປະສມທງັຼ ໝດ ນຳຕອີ ອມ ແລະ ກຳລອີ ອມ ມຢີ ່ົ ູຫຳຍກວ່ົ ຳທຳດອ່ົ ນ. ທຳດປະສມຂອງ Na ພບໂດຍ ທົ່ ວໄປ ນຳຼ້ັ ທະເລມີ NaCl 3% ເກອຫນີ ເປຼັນ NaCl ໃນຮູບຜກຶ ທຳດແຂງທ່ົ ຢີ ່ົ ູຕຳມທ່ົ ຕີ ົ່ ຳງໆ. ນຳຕອີ ອມ ຫ ຊລິ ຊີ ອ ລຕພ໌ ເີ ຕຣີ ມ໌ ທີ ົ່ ປີ ະເທດຊລິ ໃີ ນອຳເມລກິ ຳໃຕ້ັຼ ທຳດປະສມຂອງ K ມທີ ົ່ ວໄປໃນຫນີ ເຊົ່ ນຼັ : ເຟນລສ໌ ະປຳ, ໄມກຳ ພບ KCI ໃນແຫ່ົ ງແຮ່ົ ເກອໃນທ່ົ ຫີ ຳຍແຫົ່ ງເປັຼນຊນິ ໄວຕ໌ KCI ແລະ ຄຳຣນ໌ ລຼັ ໄລຕ໌ KCI.MgCl2 .6 H2O, Li, Rb ແລະ Cs ເປັຼນທຳດທົ່ ຄີ ົ່ ອນຂຳ້ັຼ ງຫຳຍຳກ ພບທຳດປະສມຂອງທຳດເຫ່ົ ຳນດີ້ັຼ ວ້ຼັ ຍເປັຼນພວກອຳລູມໂິ ນຊລິ ກິ ດັຼ . ໃນທຳດປະສມທຸກຊະນດິ ໂລຫະແອນຄຳໄລດມ໌ ເີ ລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປຼັນ + ຢົ່ ຳງດຽວ ເນົ່ ອງຈຳກໂລຫະ ແອນຄຳໄລດ໌ ເປຼັນຕວຣດີ ວິ ຊຢ໌ ົ່ ຳງແຮງ ກຳນຕຽມໂລຫະແອນຄຳໄລດຈ໌ ຳກອອີ ງ +1 ໂດຍວທິ ທີ ຳງເຄມຈີ ົ່ ງຶ ເປັຼນສ່ົ ງິ ທ່ົ ີ ຍຳກຫຳຍ ເພຳະບົ່ ສຳມຳດຫຳຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ົ່ ແີ ຮງກວ່ົ ຳມຳຣີດວິ ຊອ໌ ອີ ງ ວທິ ຕີ ຽມໂລຫະແອນຄຳໄລດໂ໌ ດຍທ່ົ ວໄປຈົ່ ງຶ ໃຊຼັ້ ວທິ ແີ ຍກສະລຳຍເກອກລວ ທ່ົ ຫີ ອມແຫວດວັ້ຼ ຍໄຟຟຳ້ັຼ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : ຕຽມໂລຫະນຳຕອີ ອມຈຳກກຳນແຍກສະລຳຍ NaCI ທ່ົ ຫີ ອມແຫວດວຼັ້ ຍໄຟຟຳຼ້ັ (ຂະບວນກຳນດຳວນສ)໌ ໃນກຳນນມີັ້ຼ ກັຼ ປນ CaCl2 ລງໄປດວຼັ້ ຍເພ່ົ ອຫຸດຈດຸ ຫອມ ແຫວ ໃຫຕຼັ້ ົ່ ຳລງ ໄດກ້ຼັ ຳສ Cl2 ທົ່ ແີ ອໂນດ ແລະໂລຫະ Na ທົ່ ແີ ຄໂທດ. (ແຄໂທດ) Na e Na+Cl- e  1 Cl2 (ແອໂນດ) 2 ຄວຳມຕອ້ຼັ ງກຳນໂລຫະ Rb ແລະ CS ມນີ ອ້ຼັ ຍ ຈົ່ ງຶ ອຳດໃຊວຼ້ັ ທິ ທີ ຳງເຄມໂີ ດຍໃຫໂັຼ້ ລຫະທ່ົ ເີ ປັຼນອຳຍນອັ້ຼ ຍ ກວົ່ ຳ ເຊົ່ ນັຼ : Ca ເຂຳັຼ້ ໄປແທນທ່ົ ີ ແລະໂລຫະແອນຄຳໄລດທ໌ ່ົ ຕີ ອັ້ຼ ງກຳນຈະກົ່ ນັຼ ເປັຼນອຳຍອອກມຳ. Ca(s) + 2 CsCI2 (s)  CaCl2 (s) + 2 Cs(g) 145 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັັຼ້ 2 3.1. ຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດ ຕຳຕຳລຳງ 1 ຄຸນລກຼັ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ IA Li Na K Rb Cs ລດັຼ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂລຫະ)(pm) 115 190 235 248 267 ລດັຼ ສະໝອີ ອີ ງ(pm) 60 95 135 148 169 ຄວຳມໜຳແໜນັຼ້ (g cm-3) 53 97 86 1.53 1.87 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) 180 97.8 64 39 28.5 ຈດຸ ຟດ(0C) 1317 892 774 688 690 ຄວຳມແຂງ (ສະເກລເພດຼັ = 10) 0.6 0.4 0.5 0.3 0.3 Er0 (V ) -3.04 -2.71 -2.93 -2.99 -3.02 ສະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບ 1.15 1.01 0.91 0.89 0.86 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ (kJ mol-1) 520 496 419 403 375 ພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ (kJ mol-1) -498 -393 -310 -284 -251 ເອນທຳປີຂອງກຳນລະເຫດີ (kJ mol-1) 159 108 90 86 78 ສແີ ປວໄຟ ແດງ ເຫອງ ມ່ົ ວງ ແດງແກ່ົ ນຳຼັ້ ເງນິ ໄວໂອເລຕ ໂລຫະແອນຄຳໄລມຜີ ວິ ເປັຼນເງຳວຳວເໝອນເງນີ , ມເີ ງຳໂລຫະສູງ, ເປັຼນໂລຫະທົ່ ເີ ບຳ, ຄວຳມໜຳແໜນັຼ້ ຕ່ົ ຳ ຫຳຍ ຜດິ ຈຳກໂລຫະທ່ົ ວໄປ ເນົ່ ອງຈຳກມຂີ ະໜຳດອຳຕອມໃຫຍົ່ ແລະ ມວນສຳນນອ້ຼັ ຍ ລຕິ ອີ ອມເປັຼນໂລຫະທົ່ ເີ ບຳ ທົ່ ສີ ຸດ ເມ່ົ ອເລກອຳຕອມເພ່ົ ມີ ຂນຶຼັ້ ຂະໜຳດອະຕອມໃຫຍົ່ ຂນຶຼ້ັ ແຕົ່ ອດຼັ ຕຳກຳນເພົ່ ມີ ມວນສຳນຫຳຍກວ່ົ ຳອດັຼ ຕຳກຳນ ເພົ່ ມີ ຂະໜຳດອຳຕອມ . ດ່ົ ງຼັ ນນຼັັ້ຼ ຄວຳມໜຳແໜນ້ຼັ ຈ່ົ ງຶ ເພ່ົ ມີ ຂນຶັຼ້ ຕຳມລຳດບຼັ ຈຳກ Li ເຖງິ Cs, K ເປຼັນຂຍັຼ້ ກເວນັຼ້ຼັ ມີ ຄວຳມໜຳແໜນ້ັຼ ຕ່ົ ຳກວົ່ ຳ Na ເລກັຼ ນອ້ຼັ ຍ. ໂລຫະທງັຼ ຫຳຍມກັຼ ຈະມຈີ ດຸ ຫອມແຫວສູງ ແຕົ່ ໂລຫະແອນຄຳໄລດມ໌ ຈີ ດຸ ຫອມແຫວຕົ່ ຳ Cs ຫອມແຫວທົ່ ີ 28.5°C ເທົ່ ຳນນັຼ້ັຼ ໃນອຸນຫະພູມຕອນກຳງເວນັຼ ຂອງເມອງໄທກເປຼັນທຳດແຫວໄດຼັ້ ຈດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດມຄີ ົ່ ຳ ຫຸດລງເມົ່ ອເລກເອຳຕອມໃນຈເຸ ພົ່ ມີ ຂນຶັຼ້ .ສະແດງວ່ົ ຳເມົ່ ອຂະໜຳດອຳຕອມເພ່ົ ມີ ຂນຶຼັ້ ພນຼັ ທະໂລຫະອ່ົ ອນລງໂດຍທົ່ ວີ ຳ ເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງແກວ້ັຼ ຕຳ ມຈີ ຳນວນນອັ້ຼ ຍຢົ່ ູແລວຼ້ັ ໂລຫະແອນຄຳໄລດມ໌ ລີ ກຼັ ສະນະອ່ົ ອນນຸມຼັ້ , ລຕິ ອີ ອມນບັຼ ວົ່ ຳແຂງ ກວ່ົ ຳທຳດອ່ົ ນໃນຈດຸ ຽວກນັຼ ໃຊມັ້ຼ ດີ ຕດັຼ ໄດຍັຼ້ ຳກ ທຳດຕ່ົໄປອົ່ ອນລງໃຊມຼັ້ ດີ ຕດັຼ ໄດງຼັ້ ົ່ຳຍ. ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດມ໌ ຄີ ່ົ ຳຕົ່ ຳ ວຳເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງຫຸດໄດງຼັ້ ົ່ ຳຍ. ທຳດ ຕົ່ ໄປໃນຈຍຸ ົ່ ງິ ມຂີ ະໜຳດອຳຕອມໃຫຍ່ົ ຂນຶຼັ້ ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງຈົ່ ງຶ ມຄີ ່ົ ຳຫຸດລງ Cs ມຄີ ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນກຳນ ແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຕົ່ ຳທ່ົ ສີ ຸດ ແລະ ເປຼັນທຳດທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັຼ້ ບວກສູງທົ່ ສີ ຸດ ຄຸນລກັຼ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ຂອງໂລຫະແອນ ຄຳໄລດມ໌ ກັຼ ເນົ່ ອງມຳຈຳກກຳນທ່ົ ເີ ອເລກຼັ ຕຣງຕວນອກ (ຊ່ົ ງຶ ມຢີ ົ່ ູຕວດຽວໃນວງນອກສຸດ) ຫຸດໄປໄດໂັ້ຼ ດຍງ່ົ ຳຍ ເມົ່ ອເອ ເລກຼັ ຕຣງ ຕວນນຼັຼັ້ ຫຸດໄປແລວ້ັຼ ອອີ ງທ່ົ ໄີ ດມ້ຼັ ໂີ ຄງສຳັຼ້ ງຄກຳສມສີ ະກຸນຈ່ົ ງຶ ໝນັຼັຼ້ ຄງ ແລະ ເຮດັຼ ໃຫພັ້ຼ ະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກ ຕວເປັຼນອອີ ງ ຂນຼັຼ້ັ ທ່ົ ສີ ອງມຄີ ່ົ ຳສູງກວົ່ ຳຂນັຼັຼ້ ທົ່ ໜີ ່ົ ງຶ ຫຳຍ. ເນົ່ ອງຈຳກເອເລກັຼ ຕຣງຕວນອກຕວດຽວນນຼັຼັ້ ເປັຼນເອເລກຼັ ຕຣງ s ເມ່ົ ອຫຸດໄປແລວັ້ຼ ອອີ ງ M+ ມລີ ະດບຼັ ພະລງັຼ ງຳນຫກັຼ ຫຸດລງໄປໜົ່ ງຶ ລະດບັຼ ຂະໜຳດອອີ ງ ຈົ່ ງຶ ນອ້ັຼ ຍກວົ່ ຳຂະໜຳດ ອຳຕອມຫຳຍ. ຖຳັຼ້ ເອເລກຼັ ຕຣງລະດບຼັ ນອກບົ່ ໄດຫັ້ຼ ຸດໄປຈຳກອຳຕອມ ພຽງແຕ່ົ ຖກກະຕຸນ້ັຼ ໃຫຂັ້ຼ ນຶ້ັຼ ໄປຢ່ົ ູໃນລະດບັຼ ພະລງັຼ ງຳນ ທົ່ ສີ ູງຂນຶັ້ຼ ຊ່ົ ງຶ ເມົ່ ອຕກກບັຼ ລງມຳຍງຼັ ສະຖຳນະພນັຼ້ ກຈະປ່ົ ອຍພະລງຼັ ງຳນ ສຳລບຼັ ໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ພະລງຼັ ງຳນຕົ່ ຳຂະ 146 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ໜຳດ ທົ່ ຢີ ົ່ ູໃນຊ່ົ ວງສະເປັຼກຕມຼັ ທ່ົ ຕີ ຳເບ່ົ ງິ ເຫນຼັ ໄດຼັ້ ໂລຫະແອນຄຳໄລດທ໌ ຸກຊະນດິ ແລະ ເກອຂອງມນຼັ ເຜຳໄຟຈະໃຫສຼ້ັ ີ ຕ່ົ ຳງໆ ໃນແປວໄຟ ເປຼັນສສີ ະເພຳະແຕ່ົ ລະຊະນດິ ຂອງໂລຫະ ດ່ົ ງັຼ ສະແດງໄວໃັ້ຼ ນຕຳຕຳລຳງ 1 ໂດຍທ່ົ ວໄປ ອອີ ງໃນທຳດລະລຳຍນຳ້ຼັ ຈະລວມກບຼັ ໂມເລກຸນນຳັຼ້ ທ່ົ ຢີ ົ່ ູໃກຄຼັ້ ຽງ ພະລງຼັ ງຳນທົ່ ປີ ່ົ ອຍອອກມຳ ເອນີັຼ້ ວົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ . ອອີ ງລວມກບຼັ ໂມເລກຸນນຳ້ັຼ ດວັຼ້ ຍແຮງດງຶ ດູດອອີ ງ -ໄດໂພລ ຊົ່ ງຶ ຄວຳມແຮງ ຂນຶັ້ຼ ຢ່ົ ູກບັຼ ຂະໜຳດໄຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈຸ ແລະ ລດັຼ ສະໝອີ ອີ ງ ເມ່ົ ອອດຼັ ຕຳສົ່ ວນໄຟຟຳ້ຼັ ບນຼັ ຈຕຸ ່ົ ລດຼັ ສະໝມີ ຄີ ົ່ ຳສູງ ແຮງດງຶ ດູດກຫຳຍ ຈະ ປົ່ ອຍພະລງັຼ ງຳນ ໄດຫຼ້ັ ຳຍໃນຂະບວນກຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຖຳັຼ້ ອອີ ງມຂີ ະໜຳດນອ້ຼັ ຍ ໂມເລກຸນນຳ້ຼັ ຍົ່ ງິ ເຂຳັ້ຼ ມຳໃກໄັຼ້ ດຫ້ັຼ ຳຍ ແຮງດງຶ ດດູ ກຄວນຫຳຍ ຖຳຼ້ັ ຫຳກທຽບລະຫວົ່ ຳງທຳດໃນຈດຸ ຽວກນຼັ ຊົ່ ງຶ ໄຟຟຳ້ັຼ ບນັຼ ຈເຸ ທົ່ ຳກນັຼ ເມົ່ ອຂະໜຳດອອີ ງໃຫຍົ່ ຂນຶັຼ້ ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ຈະມຄີ ່ົ ຳນອັຼ້ ຍລງ ເຊົ່ ງິ ຈະເຫນຼັ ໄດຈ້ຼັ ຳກຄົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ຂອງ Li+ ເຖງິ Cs+ (ຕຳ ຕຳລຳງ 1) ແນວໃດກຕຳມ ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຂອງ Li+ ນບັຼ ວົ່ ຳສູງຜດິ ປກກະຕິ ເພຳະວ່ົ ຳອອີ ງລຕີ ອີ ອມຂະໜຳດ ນອຼັ້ ຍຫຳຍ ສຳມຳດລວມກບັຼ ໂມເລກຸນນຳັຼ້ ໄດຢ້ຼັ ່ົ ຳງແຮງ ຄຳຍພະລງັຼ ງຳນອອກມຳໄດຫຼັ້ ຳຍ ກຳນທົ່ ພີ ະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣ ຊນຼັ ຂອງ Li+ ສູງນເີ້ຼັ ຮດຼັ ໃຫເ້ັຼ ປຼັນກຳນຍຳກຫຳຍທ່ົ ຈີ ະຣີດວິ ຊ໌ Li+ ແຮງຣີດກັຼ ຊນຼັ ຂອງ Li ມຄີ ່ົ ຳເປຼັນລບຫຳຍກວ່ົ ຳໂລ ຫະແອນຄຳໄລດອ໌ ົ່ ນໆ ຊົ່ ງຶ ຜດິ ຈຳກທົ່ ຄີ ວນເປຼັນ. ຄວຳມສຳພນຼັ ລະຫວົ່ ຳງແຮງຂວັຼ້ ໄຟຟຳັຼ້ E0 ກບຼັ ພະລງຼັ ງຳນເສລີ ສະແດງດວັຼ້ ຍສມຜນ G0  nFE 0 ດົ່ ງຼັ ນນັຼ້ັຼ , ຖຳຼ້ັ ຫຳກຈະພຈິ ຳລະນຳຄົ່ ຳທຳງອຸນຫະພູມທົ່ ກີ ່ົ ຽວຂອ້ຼັ ງກບຼັ ແຮງຣີດກັຼ ຊນຼັ ຂອງອອີ ງໂລຫະກຕອັ້ຼ ງ ພຈິ ຳລະ ນຳຄ່ົ ຳ G ແນວໃດກຕຳມ ເພ່ົ ອຄວຳມສະດວກ ເຮຳອຳດຄຳນງຶ ເຖງິ ແຕົ່ ຄົ່ ຳເອນທນັຼ ປີທ່ົ ປີ ົ່ ຽນໄປ  ໂດຍ ສມມຸດວ່ົ ຳ ຄົ່ ຳເອນໂທຣປີທ່ົ ປີ ່ົ ຽນໄປ S ຂອງທຳດພວກດຽວກນັຼ ຈະບ່ົ ແຕກຕົ່ ຳງກນຼັ ເທ່ົ ຳໃດ ຄ່ົ ຳ  ທົ່ ກີ ົ່ ຽວຂອ້ັຼ ງ ມີ 3 ຊະນດິ M(s)  Mg) ເອນທລຼັ ປີຂອງກຳນລະເຫດີ ( sub) M(g)  M+(g) + e- ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ M+(g)  M+ (aq) ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ (  yhd ) M(s)  M+ (aq) + e- ເຖງິ ແມ່ົ ນວົ່ ຳຂນຼັຼັ້ ຕອນເຫ່ົ ຳນຈີັຼ້ ະບ່ົ ໄດເັ້ຼ ກດີ ຂນຶັ້ຼ ຈງິ ໃນຂະບວນກຳນທ່ົ ຂີ ວ້ັຼ ໄຟຟຳັ້ຼ ແຕົ່ ກເປັຼນກຳນທຽບກນັຼ ດວຼ້ັ ຍ ຄົ່ ຳທຳງ ອຸນຫະພດວດຼັ ເພຳະວ່ົ ຳສະຖຳນະເລົ່ ມີ ຕນັ້ຼ ກບຼັ ສະຖຳນະສຸດທຳ້ຼັ ຍຄກນຼັ ກຳນເບົ່ ງິ ຄົ່ ຳ E0 ວ່ົ ຳຈະຫຳຍ ຫ ນອ້ຼັ ຍ ຢົ່ ຳງໃດ ອຳດພຈິ ຳລະນຳຈຳກ sub ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ ແລະ  yhd ຈຳກຕຳຕຳລຳງ 1 ເບົ່ ງິ ຈຳກ Na ເຖງິ Cs ທງັຼ ຄ່ົ ຳ sub ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ ແລະ  yhd ຫຸດລງ (ແຕ່ົ  yhd ມເີ ຄົ່ ອງໝຳຍ - ເພຳະມກີ ຳນຄຳຍພະລງຼັ ງຳນ) ຄ່ົ ຳ subແລະ ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອີ ອງເປຼັນເຫດໂນມ້ຼັ ເຮດຼັ ໃຫຄ້ັຼ ່ົ ຳ E0 ຫຸດລງຈຳກ Na ເຖງິ Cs Na+ (aq) ຖກຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດງຼັ້ ່ົ ຳຍກວົ່ ຳ Cs+ (aq) ແຕົ່ Li ມີ  yhd ສູງຫຳຍ ເມ່ົ ອລວມທງັຼ ສຳມຄ່ົ ຳແລວ້ັຼ ຈົ່ ງຶ ເຮດຼັ ໃຫ ັຼ້ E0 ຂອງ Li ຕົ່ ຳທ່ົ ສີ ຸດ. ເນົ່ ອງຈຳກໂລຫະແອນຄຳໄລມລີ ກັຼ ສະນະອ່ົ ອນນມຸ ັ້ຼ ແລະ ເຮດຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທຳດອ່ົ ນໄດງ້ຼັ ົ່ ຳຍ ຈ່ົ ງຶ ບ່ົ ສຳມຳດ ເອຳມຳເຮດຼັ ເປຼັນສ່ົ ງິ ຂອງເຄົ່ ອງໃຊທ້ຼັ ່ົ ວໄປໄດຄ້ຼັ ໂລຫະອົ່ ນ ແຕ່ົ ນຳຕອີ ອມ ແລະ ກຳລອີ ອມ ກຍງັຼ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະທ່ົ ດີ ີ ປະກຳນ ອ່ົ ນໆ ອກີ ເຊົ່ ນັຼ : ມຄີ ວຳມຮອ້ຼັ ນຈຳເພຳະສູງ, ຈດຸ ຫອມແຫວຕົ່ ຳ ,ນຳຄວຳມຮອັຼ້ ນ ແລະ ນຳໄຟຟຳ້ຼັ ໄດດຼ້ັ ີ ຈ່ົ ງຶ ສຳມຳດໃຊນ້ັຼ ຳຕອີ ອມ ແລະ ກຳລອີ ອມ ເປຼັນທຳດຖົ່ ຳຍເທຄວຳມຮອຼ້ັ ນໃນເຄ່ົ ອງປະຕບິ ດັຼ ກຳນນວິ ເຄຍ, ລວດນຳຕີ ອອມຫຸມັຼ້ ພລຳສຕກິ ເປັຼນຕວ ນຳໄຟຟຳ້ັຼ ທົ່ ອີ ົ່ ອນຕວ ແລະ Li ໃຊໃຼັ້ ນກຳນຕຽມທຳດອກຳໂນເມເທລລກິ ສ່ົ ວນ Rb ແລະ Cs ນນັຼ້ັຼ ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນເຮດັຼ ເຊລລໂ໌ ຟໂຕຣເອເລກັຼ ຕຣກິ ຊ່ົ ງຶ ຕອັຼ້ ງກຳນໂລຫະທ່ົ ໃີ ຫອຼ້ັ ນິ ອ້ຼັ ຍຕຣອນໄດງຼັ້ ົ່ ຳຍຫລຳຍ ແລະ Rb ກບັຼ Cs ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະນນຼັຼັ້ . 147 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 3.2. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ໂລຫະແອນຄຳໄລດທ໌ ຸກທຳດໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມຫີ ຳຍ ມກຼັ ເກບັຼ ໄວໃ້ັຼ ນນຳຼັ້ ມນຼັ ກ໊ຳດ ຫ ພຳຊະນະສູນຍຳ ກຳດ ເພົ່ ອບ່ົ ໃຫຖຼ້ັ ກຄວຳມຊ່ົ ຸມ ແລະ ກຳສໃນອຳກຳດ ເຮດັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ນຳັຼ້ ຢົ່ ຳງຮຸ ນແຮງໄດກຼ້ັ ຳສຮໂີ ດຣແຊນ ແລະ ຮດີ ດກຊດິ ທ່ົ ລີ ະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດດຼັ້ ີ (ຍກເວນຼັັ້ຼ ລຕີ ອີ ອມຮດີ ດກຊດິ ລະລຳຍນຳ້ັຼ ໄດປ້ຼັ ຳນກຳງ) ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຄຳຍຄວຳມຮອັຼ້ ນ ຈຳນວນຫຳຍ. 2 M + 2 H2O  2 M+ + 2 OH + H2 ຄວຳມຮຸ ນແຮງຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຳເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ຕຳມລຳດບັຼ ຈຳກ Li ເຖງິ Cs ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ Li ເປັຼນໄປຢ່ົ ຳງ ປກກະຕ,ິ ກຳສຮໂີ ດຣແຊນ ທົ່ ເີ ກດີ ຈຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວົ່ ຳງ Na ກບຼັ ນຳ້ັຼ ອຳດລຸກໄໝັ້ຼ ສ່ົ ວນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງ K, Rb ແລະ Cs ນນັຼຼັ້ ຮຸນແຮງຫຳຍ ກຳສຮໂີ ດຣແຊນທົ່ ເີ ກດີ ຂນ້ຼັ ລຸກໄໝທ້ັຼ ນັຼ ທ.ີ ວທິ ທີ ່ົ ຈີ ະຊົ່ ວຍຫຸດຄວຳມໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງ Na ລງດວ້ັຼ ຍ ຄໃຫັຼ້ Na ລວມກບຼັ ບຳຫອດເປັຼນນຳຕອີ ອມ ເຈອປນບຳຫອດ ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນທຳດແຫວ ປະຕກິ ລິ ິຍຳຂອງນຳຕອີ ອມເຈອປນບຳຫອດໃນນຳ້ັຼ ຮຸ ນແຮງນອ້ຼັ ຍກວົ່ ຳ Na ບລສິ ຸດ ໃຊນ້ັຼ ຳຕອີ ອມເຈອປນບຳຫອດ ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊແ໌ ທນກຳນໃຊໂຼັ້ ລຫະໂດຍກງ. ໂລຫະແອນຄຳໄລດລ໌ ະລຳຍໃນແອມໂມນຽມແຫວ ໃຫທ້ຼັ ຳດລະລຳຍສຟີ ຳັຼ້ ທ່ົ ນີ ຳໄຟຟຳ້ັຼ ໄດດັຼ້ ີ ເຂຳຼ້ັ ໃຈວົ່ ຳໄດເ້ຼັ ອ ເລກັຼ ຕຣງ ທ່ົ ຖີ ກອອຼັ້ ມດວຼ້ັ ຍໂມເລກຸນແອມໂມນຽມ. Na(s) + NH3(l)  Na+ (NH3) + e- (NH3) ແຕ່ົ ຖຳ້ຼັ ມຕີ ວເລົ່ ງັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຊົ່ ນັຼ ເຫກຼັ ຢ່ົ ູດວັຼ້ ຍ ຈະໄດແັ້ຼ ອໄມດ໌ ເຊົ່ ນຼັ : ນຳຕອີ ອມແອໄມດ໌ Na(s) + NH3 (l)  Na+ NH2- + 1 H2(g) 2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມຂີ ອງໂລຫະຈຸ IA ບຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳສະຫຸບໄວໃັ້ຼ ນຕຳຕຳລຳງ 2 ຕຳຕຳລຳງ 2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມບີ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດຈຸ IA 2Li + O2  Li2O ໂລຫະອ່ົ ນໄດັຼ້ Na2O, KO2,RbO2,CsO2 M + H2O  MOH + 1 H2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງ Li ປກກະຕິ ນອກນນັຼັ້ຼ ຮຸນແຮງ 2 ໄຮໄດຣຕເ໌ ປຼັນທຳດປະສມໄອອອນນກິ LiH ໝນັຼ້ັຼ ຄງທົ່ ສີ ຸດ X= ທຳດຮຳໂລແຊນ M+ 1 H2  M+H- Li ເທົ່ ຳນນຼັ້ັຼ ທ່ົ ລີ ວມກບັຼ N2 ໄດຼັ້ 2 M + 1 X2  M+H- 2 3 Li + 1 N2  Li3+N3- 2 M + NH3(l)  M+NH2- + 1 H2 2 M + Hg  (ໂລຫະ) ເຈອປນບຳຫອດ 3.3. ອກຊດິ ແລະ ຮດີ ດກຊດິ ໂລຫະແອນຄຳໄລດລ໌ ຸກໄໝໃຼັ້ ນອຳກຳດ ຫ ໃນອກຊແີ ຊນຈຳນວນຫຳຍໃຫອ້ັຼ ກຊດິ ສຳມຊະນດິ ຄ ອກຊດິ ປກກະຕຊິ ່ົ ງຶ ມໄີ ອອອນ O2- ,ເປີຣອ໌ ກຊດິ ຊ່ົ ງຶ ມອີ ອີ ງ O22 ແລະ ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ຊ່ົ ງຶ ມອີ ອີ ງ O2 ລຕິ ອີ ອມໃຫລຼັ້ ຕິ ອີ ອມອກຊດິ Li2O, Na ໃຫນຼັ້ ຳຕອີ ອມເປີຣອ໌ ກຊດິ Na2O2 ສ່ົ ວນ K, Rb ແລະ Cs ໃຫ ຼ້ັ ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ KO2, RbO2 ແລະ CsO2 ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ເປຼັນທຳດປະສມ ມສີ ີ ແລະ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະພຳຣຳ ແມກເນຕກິ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງຫຳຍ ເຮດຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຢ່ົ ຳງຮຸ ນແຮງກບັຼ ນຳຼ້ັ ໃຫຮ້ັຼ ໂີ ດຣແຊນເປີຣອ໌ ກຊດິ ແລະ ອກຊແີ ຊນ 2 O2 + 2 H2O  2OH- + H2O2 + O2 148 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 KO2 ມປີ ະໂຫຍດສຳລບຼັ ນກຼັ ໄຕ່ົ ຂຳ ຫ ໃນເຮອດຳນຳ້ັຼ ເພົ່ ອຊົ່ ວຍໃນກຳນຫຳຍໃຈເນົ່ ອງຈຳກສຳມຳດ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ປົ່ ຽນ CO2 ເປັຼນກຳສອກຊແີ ຊນ. 4 KO2 + 2 CO2 + CuCl 2  2K2CO3 + 3O2 ເປີຣອ໌ ກຊດິ ກທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳຼ້ັ ໄດ້ຼັ H2O2 ຄກນຼັ O22 + 2 H2O  H2O2 + 2OH- ຖຳຼັ້ ຈະຕຽມອກຊດິ ແຮ່ົ ຕອິ ່ົ ນ ໆ ນອກຈຳກ Li2O ຕອຼັ້ ງໃຊໂຼັ້ ລຫະຣດີ ວິ ຊໂ໌ ລຫະນຕີ ຣດຼັ ເຊົ່ ນຼັ : 10 K + 2 KNO3  6 K2O + N2 ອກຊດິ ມແີ ລດທຊິ ຜກຶ ເປັຼນແບບແອນຕຟິ ູອລວ ເປຼັນບຳເຊແີ ກົ່ ທ່ົ ລີ ະລຳຍນຳຼ້ັ ໄດດັຼ້ ີ O2- + H2O  2OH- ກຳນຕຽມຮດີ ດກຊດິ ຂອງທຳດຈຸ IA ໃຊວ້ັຼ ທິ ແີ ຍກສຍະລຳຍທຳດລະລຳຍກລວດວັ້ຼ ຍໄຟຟຳັຼ້ ຊ່ົ ງຶ ຈະໄດກັຼ້ ຳສ Cl2 ທ່ົ ແີ ອໂນດ H2 ແລະ ທ່ົ ແີ ຄໂທດດວຼັ້ ຍ ທຳດແຂງຮດີ ດກຊດິ ມແີ ລດທຊິ ຜກຶ ແບບດຽວກບັຼ NaCl ແລະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະ ທຳດແຫວ. ກຳນລະລຳຍໄດຂຼັ້ ອງໂລຫະຮດີ ດກຊດິ ລງຕຳມລຳດບັຼ ຈຳກ Cs ໄປຈນເຖງິ Li. 3.4. ເກອແອນຄຳໄລດ໌ ເກອຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ປຼັນເກອທົ່ ມີ ລີ ກຼັ ສະນະໄອອອນນກິ ຫຳຍທົ່ ສີ ຸດ ທງຼັ ແຄດໄອອອນ ແລະ ແອນ ໄອອອນ ຕ່ົ ຳງກສະແດງຄຸນລກັຼ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ແຍກກນຼັ ໂດຍເສລີ ຄຸນລກຼັ ສະນະຂອງທຳດປະສມຈະເປັຼນຄຸນລກຼັ ສະ ນະລວມ ຂອງອອີ ງທງັຼ ສອງຊະນດິ ເຊ່ົ ນຼັ : ຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງທຳດລະລຳຍນຳຕອີ ອມກລວ ຈະພຈິ ຳລະນຳຈຳກຜນບ ວກຂອງຄຸນລກຼັ ສະນະ ຂອງອອີ ງນຳຕອີ ອມທົ່ ຖີ ກ ໄຮເດຣດກບັຼ ຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງອອີ ງກລວທົ່ ຖີ ກໄຮເດຣດ. ໂດຍທົ່ ວໄປເກອແອນຄຳໄລດລ໌ ະລຳຍນຳຼັ້ ໄດຼ້ັ ມຂີ ຍັຼ້ ກເວນຼັ້ັຼ ບ່ົ ຈກັຼ ຊະນດິ . ສົ່ ວນປະລມິ ຳນກຳນລະລຳຍ ຂອງ ເກອກຈະຕອັ້ຼ ງຂນຶຼັ້ ຢ່ົ ູກບັຼ ພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ແລະ ພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ດວັຼ້ ຍ ເພຣຳະເອນທລຼັ ປີ ຂອງທຳດລະ ລຳຍມຄີ ່ົ ຳເທ່ົ ຳກບຼັ ຜນບວກຂອງພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ latt ກບຼັ ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ hyd (ຊ່ົ ງຶ ມຄີ ່ົ ຳເປັຼນ -) ເກອທ່ົ ມີ ອີ ອີ ງລບຂະໜຳດນອຼັ້ ຍ ຄວຳມໜຳແໜນຼ້ັ ໄຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈສຸ ູງ ເຊ່ົ ນຼັ : F- ພະລງັຼ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ຈະມຄີ ່ົ ຳ ຫຸດລງມຳ ຕຳມຈຈຸ ຳກ Li ເຖງິ Cs ໃນອດຼັ ຕຳທົ່ ໄີ ວກວົ່ ຳກຳນຫຸດລງຂອງຄົ່ ຳພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ . ດ່ົ ງຼັ ນນຼັ້ຼັ ເກອ (ຈຳກ Li - Cs) ຈະລະລຳຍໄດດຼ້ັ ຂີ ນຶ້ັຼ ສົ່ ວນເກອທົ່ ມີ ອີ ອີ ງຂະໜຳດໃຫຍ່ົ ຄວຳມໜຳແໜນັ້ຼ ໄຟຟຳັຼ້ ບນຼັ ຈຕຸ ່ົ ຳ ເຊົ່ ນຼັ : ເກອ ອອີ ດດວ ເກອຈນຸ ຟັຼດມແີ ນວໂນມຼ້ັ ຂອງສະພຳບລະລຳຍໄດຈັ້ຼ ະກບຼັ ກງກນຼັ ຂຳຼ້ັ ມ ຄ ເກອລະລຳຍໄດນ້ຼັ ອ້ັຼ ຍລງ. ຕຳຕຳລຳງ 3 ສະພຳບລະລຳຍໄດຂັຼ້ ອງເກອຟູອລວ ແລະ ອອີ ດດວ. LiF NaF KF RbF CsF LiI NaI KI RbI CsI latt (kJ mol-1) 1037 918 818 784 729 729 670 615 596 568  hyd -958 -853 -770 -744 -711 -803 -698 -615 -589 -556  s o In +79 +65 +47 +40 +18 -74 -28 0 +7 +12 0.27 4.22 92 130 367 165 184 127 152 44 ສະພຳບລະລຳຍໄດ(ຼັ້ g/100 g) (18) (18) (18) (18) (18) (20) (25) (0) (17) (0) 149 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 ຕວເລກໃນວງເລບຼັ ຄ 0C ທົ່ ວີ ດຼັ ສະພຳບລະລຳຍໄດ.ັຼ້ ເກອຈຳພວກກຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ແລະ ເກອນຳຕອີ ອມຂອງທຳດຮຳໂລແຊນຈະບົ່ ມແີ ນວໂນມ້ັຼ ທຳງ ເພ່ົ ມີ ຂນຶັຼ້ ຫ ຫຸດລງທ່ົ ເີ ດ່ົ ນຼັ ແຈງຼ້ັ ສະພຳບລະລຳຍໄດກັ້ຼ ດພີ ຄວນ ຖຳຼັ້ ຫຳກພຈິ ຳລະນຳໃນກລະນທີ ົ່ ອີ ອີ ງໂລຫະຄກນັຼ ປົ່ ຽນສະເພຳະແອນອອີ ງ ຈະພບວ່ົ ຳໃນກລະນີ CsF  CsI ສະພຳບລະລຳຍໄດຫ້ຼັ ຸດລງ (CsF > CsCl> CsBr > Csl) ເພຳະກຳນຫຸດລງຂອງພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຂອງແຮໄລຕອ໌ ອີ ງເປຼັນສົ່ ວນປະກອບສຳຄນຼັ . ແຕົ່ ສຳລບັຼ ເກອລຕິ ີ ອອມສະ ພຳບລະລຳຍໄດເຼັ້ ພ່ົ ມີ ຂນຶຼ້ັ (LiF < LiCl< LiBr<LiI) ເພຳະວ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນແລດທຊີ ຜກຶ ຈົ່ ງຶ ຫຸດລງຫຳຍ ມີ ບດບຳດສຳຄນັຼ ເກອຂອງໂລຫະຈຸ IA ລວຼ້ັ ນບົ່ ມສີ ີ ນອກຈຳກວ່ົ ຳອອີ ງລບ ຈະມສີ ເີ ອງ ເຊ່ົ ນັຼ : MnO4- ເມົ່ ອນຳມຳເຜຳໄຟ ແປວ ໄຟຈະໃຫສ້ັຼ ສີ ະເພຳະເປັຼນສຕີ ົ່ ຳງໆ (ຕຳຕຳລຳງ 1). ເກອລຕິ ອີ ອມມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະທົ່ ຄີ ົ່ ອນຂຳຼ້ັ ງຕ່ົ ຳງຈຳກເກອແອນຄຳໄລດອ໌ ່ົ ນໆ ຢົ່ ູຫຳຍປະກຳນ ເກອລຕິ ອີ ອມ ຫຳຍຊະນດິ ລະລຳຍໄດນັ້ຼ ອຼ້ັ ຍ ເຊົ່ ນັຼ : LiF,Li2CO3,Li3PO4 ຕະຫລອດຈນ LiOH ນອກຈຳກນນຼັ້ັຼ ເກອແຮໄລຕລ໌ ິ ຕອີ ອມຍງັຼ ມລີ ກຼັ ສະນະ ໂຄເລນຕຫ໌ ຳຍກວ່ົ ຳແຮໄລຕຂ໌ ອງໂລຫະແອນຄຳໄລຕອ໌ ່ົ ນ ສຳມຳດລະລຳຍໄດໃຼ້ັ ນຕວທຳລະ ລຳຍອງຄະທຳດບຳງຊະນດິ ເຊ່ົ ນັຼ : ເອແຕ, ແອລກຮ ທງັຼ ນເີຼ້ັ ນ່ົ ອງຈຳກອອີ ງລຕິ ອີ ອມມຂີ ະໜຳດນອັຼ້ ຍຈ່ົ ງຶ ມຄີ ວຳມໜ ຳແໜນ້ັຼ ໄຟຟຳັຼ້ ບນຼັ ຈສຸ ູງ. ເມ່ົ ອອອີ ງລບມຂີ ະໜຳດໃຫຍ່ົ ອອີ ງລຕິ ອີ ອມສຳມຳດດງຶ ກົ່ ຸມເອເລກຼັ ຕຣງໃຫອ້ຼັ ົ່ ຽງໄປທຳງຕວ ມນຼັ ເຮດັຼ ໃຫອັ້ຼ ອີ ງລບເກີດສະພຳບມຂີ ວັ້ຼ ຄວຳມໜຳແໜນ້ຼັ ເອເລກຼັ ຕຣງ ແຜ່ົ ເຂຳ້ຼັ ໄປໃນບລເິ ວນລະຫວ່ົ ຳງນວິ ເຄນທງຼັ ສອງນຳ ເຮດັຼ ໃຫພ້ຼັ ນຼັ ທະມລີ ກຼັ ສະນະໂຄເວເລນຕບ໌ ຳງສ່ົ ວນ. ແຄດໄອອອນ ແອນໄອອອນ ຮູບທ2ີ ກຳນທ່ົ ອີ ອີ ງລບເກດີ ສະພຳບມຂີ ວຼ້ັ ໄດເັ້ຼ ຮດັຼ ໃຫພັຼ້ ນຼັ ທະມລີ ກຼັ ສະນະໂຄເວເລນຕບ໌ ຳງສ່ົ ວນ ເກອລຕິ ອີ ອມທ່ົ ີມອີ ອອີ ງລບຂະໜຳດໃຫຍົ່ ເກີດສະພຳບມຂີ ວັ້ຼ ໄດຈ້ຼັ ະໝນັຼຼັ້ ຄງນອຼັ້ ຍກວົ່ ຳເກອຂອງໂລຫະ ແອນຄຳໄລດອ໌ ົ່ ນ. ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ : Li2CO3 7000C  Li2O  CO2 ເກອ Na2CO3 ແລະ ອ່ົ ນໆ ບ່ົ ມປີ ະຕກິ ລິ ິ ຍຳ ຖຳ້ັຼ ອຸນຫະພູມຕົ່ ຳກວ່ົ ຳ 800°C 4LiNO3  2Li2O  4NO2  O2 ເກອ NaNO3 ສະລຳຍໃຫ ັ້ຼ NaNO2 2NaNO3  2NaNO2  O2 ນອກຈຳກນນັຼັ້ຼ ກຳນເກດີ ອກຊດິ ແລະ ນຕີ ດີ ກຍງຼັ ຕົ່ ຳງຈຳກໂລຫະແອນຄຳໄລດອ໌ ່ົ ນໆ 3.5. ທຳດປະສມທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ທຳດປະສມທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຂອງທຳດຈຸ IA ທ່ົ ຄີ ວນເວຳ້ັຼ ເຖງິ ຄ ນຳຕອີ ອມຮດີ ດກຊດິ (NaOH) ຊົ່ ງຶ ເອນີຼັ້ ໃນຊົ່ ສຳ ມນັຼ ວົ່ ຳໂຊດຳແຜດເຜຳ ຫ ໂຊດຳໄຟ ເປຼັນທຳດແຂງ, ສຂີ ຳວ, ຊ່ົ ຸມນຳັຼ້ , ກດຼັ ຜວິ ໜງັຼ ຢ່ົ ຳງແຮງ, ກດັຼ ແກວຼັ້ ໄດ,້ຼັ ຜະລດິ ຂນຶ້ຼັ ດວ້ັຼ ຍວທິ ແີ ຍກສະລຳຍທຳດລະລຳຍ NaCl ດວັຼ້ ຍໄຟຟຳຼ້ັ ໃຊຫຼັ້ ຳຍໃນອຸດສຳຫະກຳປະເພດຕ່ົ ຳງໆ ເຊົ່ ນັຼ : ສະບ່ົ ູ ເຈຍ້ຼັ ສ່ົ ງິ ທພວກເສນັຼ້ັຼ ໃຍທຽມ, ນຳຕອີ ອມກລວ (NaCl) ສຳຄນຼັ ຕົ່ ກຳນບລໂິ ພກ ແລະ ໃຊຕັ້ຼ ຽມທຳດປະສມ ຕົ່ ຳງໆ ຂອງນຳຕີອອມ,ນຳຕີອອມກຳກໂບນັຼດ (Na2CO3) ຫຊ່ົ ສຳມັຼນເອີນັ້ຼ ວົ່ ຳ: ໂຊດຳແອ ສ່ົ ວນໄຮເດຣດ Na2CO3.10 H2O ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳ: ໂຊດຳຊກຼັ ຜຳຼ້ັ ກຳນຜະລດິ ໃນອຸດສຳຫະກຳມກັຼ ໃຊຂຼ້ັ ະບວນກຳນຊອລເວຍ໌ ໂດຍຜົ່ ຳນ 150 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ