ຫຼັກ​ເຄ​ມີ​ທົ່ວ​ໄປ​ເຫຼັ້ມ2ສະ​ບັບ​ສົມ​ບູນ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 NH3 ແລະ CO3 ລງໃນນຳຼັ້ ເກອ ໃຊປັ້ຼ ະໂຫຍດໃນອຸດສຳຫະກຳເຮດັຼ ແກວ້ຼັ , ບແຣກຼັ ຊ,໌ ເຈຍຼ້ັ ແລະ ທຳດເຮດຼັ ນຳຼັ້ ອ່ົ ອນ, ທຳດປະສມຂອງກຳລອີ ອມ ເຊົ່ ນັຼ : ກຳລອີ ອມນຕີ ຣດຼັ (KNO3) ແລະ ກຳລອີ ອມຊຸນຟັຼດ (K2SO4)ໃຊເຼັ້ ປຼັນປຸ໋ຍ IV. ຈຸ IIA ໂລຫະດົ່ ງັຼ ດນິ (ໂລຫະແອນຄຳໄລເອຣິ )໌ ທຳດໃນຈຸ IIA ປະກອບດວັຼ້ ຍເບລອີ ມມ Be, ມຳເຢຊອີ ອມ Mg, ກຳນຊອີ ອມ Ca, ສະຕຣອນຊຽມ Sr, ບຳລອີ ອມ Ba ແລະ ດຳລອີ ອມ Ra ເອນີັຼ້ ວົ່ ຳ: ໂລຫະແອນຄຳໄລເອຣິ ໌ 4.1. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ທຳດໃນຈນຸ ວີ້ຼັ ົ່ ອງໄວຕ່ົ ກຳນທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຫຳຍ ຈ່ົ ງຶ ບົ່ ພບເປຼັນທຳດເສລຕີ ຳມທຳມະຊຳດ ແຕ່ົ ຈະພບໂດຍທ່ົ ວ ໄປ ເປຼັນທຳດປະສມໃນແຫ່ົ ງແຮົ່ ຕົ່ ຳງໆ ແລະ ໃນນຳຼ້ັ ທະເລ. ແຮົ່ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງ Be ຄ: ເບຣນິ ເປັຼນພວກອຳລູມໂິ ນຊລິ ິ ກດຼັ Be3Al2 (SiO3)6 ມລະກດກເປັຼນຜກຶ ເບຣນິ ຄກນຼັ (ແຕົ່ ມີ Cr ປນເລກຼັ ນອຼ້ັ ຍ) ມຳເຢຊອີ ອມເປຼັນສົ່ ວນປະສມ ຂອງແຮົ່ ຄຳຣນ໌ ລຼັ ໄລຕ໌ (KCI.MgCl2.6H2O) ແລະ ຢ່ົ ູຮົ່ ວມກບັຼ ກຳນຊອີ ອມໃນແຮ່ົ ໂດໂລໄມຕ໌ CaCO3.MgCO3, Mg ເປັຼນໂລຫະທຳດທ່ົ ມີ ຫີ ຳຍໃນນຳ້ັຼ ທະເລຮອງຈຳກນຳຕອີ ອມ ສ່ົ ວນ Ca ນນັຼ້ຼັ ຈດັຼ ເປັຼນໂລຫະທົ່ ມີ ຢີ ົ່ ູຫຳຍເປັຼນອນັຼ ດບຼັ ສຳມໃນໂລກ ມຢີ ົ່ ູໃນເປອກໂລກປະມຳນ 3.4% ທຳດປະກອບຂອງ Ca ເປັຼນກຳກໂບນດັຼ ຫຳຍທົ່ ສີ ຸດ ຢົ່ ູໃນສະພຳບ ຫນີ ປູນ, ຫນີ ອົ່ ອນ, ເປອກຫອຍ.ແຄລໄຊດ,໌ ອະຣຳໂກໄນຕ໌ ແລະ ຍງັຼ ມເີ ປຼັນຊຸນຟຼັດ ເຊ່ົ ນຼັ : ແອນໄຮໄດຣຕ໌ CaSO4 ແລະ ຢິບຊຳ CaSO4.2 H2O ແຮ່ົ ຫນີ ຟດສະຟັຼດກເປັຼນຟດສະຟັຼດປະສມຮດີ ດກຊດິ ຂອງສະຕຣອຮຊຽມ Sr ແລະ Ba ມນີ ອ້ັຼ ຍ ພບເປຼັນກຳກໂບນດັຼ (ສະຕຣອນເຊຍໄນຕ໌ SrCO3 ,ວເິ ທໄີ ຣຕ໌ BaCO3) ແລະ ຊຸນຟຼັດ (ເຊເລດໄທຕ໌ SrSO4 ແບໄຣຕ໌ BaSO4) Ra ເປຼັນທຳດ ທົ່ ມີ ກີ ຳມນັຼ ຕະພຳບລງຼັ ສີ ຫຳຍຳກ ມກັຼ ພບໃນແຮົ່ ທ່ົ ມີ ຍີ ູເຣນຽມ. ວທິ ຕີ ຽມໂລຫະຈຸ IA ໂດຍທ່ົ ວໄປໃຊວັຼ້ ທິ ແີ ຍກສະລຳຍກລວທ່ົ ຫີ ອມແຫວດວຼັ້ ຍໄຟຟຳັ້ຼ ທຳນອງດຽວກບຼັ ໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ສຳລບັຼ Mg ອຳດຜະລດິ ເປັຼນອຸດສຳຫະກຳຈຳກນຳ້ຼັ ທະເລ ໂດຍໃນຊນຼັັ້ຼ ທຳອດິ ຕກຜກຶ Mg2+ ທ່ົ ີ ມໃີ ນນຳັ້ຼ ທະເລດວ້ຼັ ຍປູນ CaO ໄດ້ Mg(OH)2 CaO(s) + H2O + Mg2+  Mg(OH)2 (s) + Ca2+ ຕອງເອຳຕະກອນ Mg(OH)2 ອອກແລວຼັ້ ລະລຳຍໃນອຳຊດິ ກຮດີ ຣກິ Mg(OH)2 (s) + 2 H+ + 2 CI-  Mg2+ + 2Cl- + 2H2O ລະເຫຍີ ທຳດລະລຳຍທ່ົ ໄີ ດກັຼ້ ຈະໄດັຼ້ MgCl2(s) ແລວຼ້ັ ແຍກສະລຳຍ MgCl2 ທົ່ ຫີ ອມແຫວດວັ້ຼ ຍໄຟຟຳັ້ຼ ໄດໂຼັ້ ລຫະ Mg ແລະແກສ໌ Cl2 ວທິ ຕີ ຽມ Mg ທຳງອຸດສຳຫະກຳອກີ ວທິ ໜີ ່ົ ງຶ ຄ ເຮດັຼ MgO ຈຳກ Mg(OH)2 ແລວ້ັຼ ຈົ່ ງຶ ຣດີ ວິ MgO ດວ້ຼັ ຍ ກຳກບອນທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 2000°C ໄດໂຼ້ັ ລຫະ Mg ເປຼັນກຳສ ຊ່ົ ງຶ ເຮດຼັ ໃຫເຼັ້ ຢຼັນລງເປຼັນທຳດແຂງຕົ່ໄປ. Mg(OH)2   MgO(s) + H2O(g) MgO(s) + C(s)  Mg(g) + COg) ກຳນຕຽມ Be ແລະ Ba ຈຳນວນນອັ້ຼ ຍໆ ອຳດໃຊວ້ຼັ ທິ ຣີ ດີ ກຼັ ຊນັຼ ເຊ່ົ ນຼັ : ຣດີ ວິ ຊ໌ BeF2 ດວ້ັຼ ຍ Mg ແລະ ຣດີ ວິ ຊ໌ BaO ດວຼັ້ ຍ AI ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງ. BeF2 + Mg   Be + MgF2 3 BaO + 2 Al   3Ba + Al2O3 4.2. ຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງຟີຊກິ ແລະ ປະໂຫຍດ ຕຳຕຳລຳງ 4 ຄຸນລກຼັ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ IA Be Mg Ca Sr Ba ລດັຼ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂລຫະ)(pm) 112 160 197 215 222 31 65 99 113 130 ລດຼັ ສະໝອີ ອີ ງ(pm) 1.85 1.74 1.54 2.6 3.5 ຄວຳມໜຳແໜນັຼ້ (g cm-3) 151 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) 1280 651 845 789 725 ຈດຸ ຟດ(0C) 2970 1107 1487 1334 1140 ຄວຳມແຂງ (ສະເກລເພດັຼ = 10) -5 2 1.5 1.8 -2 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຂນຼັຼັ້ 1 (kJ mol-1) 900 738 590 549 502 ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງຂນັຼ້ຼັ 2 1757 1452 1146 1063 967 -2455 -1900 -1565 -1415 -1275 ພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ (kJ mol-1) 322 150 177 163 176 ເອນທຳປີຂອງກຳນລະເຫດີ (kJ mol-1) Er0 (V ) 1.47 1.23 1.04 0.99 0.97 ສະພຳບໄຟຟຳຼ້ັ ລບ -1.85 -2.37 -2.87 -2.89 -2.90 ໂລຫະດ່ົ ງັຼ ດນິ ແຂງກວົ່ ຳໂລຫະດົ່ ງັຼ ສຳມຳດທຸບໄດຼັ້ ,ມວຼ້ັ ນໄດຼັ້ ແລະ ມແີ ນວໂນມັຼ້ ໃນທຳງອົ່ ອນລງ ເມົ່ ອເລກ ອຳຕອມເພ່ົ ມີ ຂນຶັຼ້ ເຊົ່ ນຼັ ດຽວກບຼັ ໂລຫະດົ່ ງັຼ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະທ່ົ ວໄປຂອງໂລຫະ ເຊ່ົ ນັຼ : ມເີ ງຳໂລຫະ, ນຳໄຟຟຳຼັ້ ໄດດ້ຼັ .ີ ຂະໜຳດອຳຕອມຂອງໂລຫະຈຸ IA ນອ້ັຼ ຍກວ່ົ ຳຂະໜຳດອຳຕອມຂອງໂລຫະຈຸ IA ຫຳຍ ກຳນທ່ົ ມີ ຂີ ະໜຳດ ນອ້ັຼ ຍກວ່ົ ຳ ແລະ ມວນສຳນຫຳຍກວົ່ ຳ ເຮດັຼ ໃຫໂັ້ຼ ລຫະຈນຸ ມີັ້ຼ ຄີ ວຳມໜຳແໜນ້ັຼ ສູງກວົ່ ຳໂລຫະແອນຄຳໄລດ,໌ ໂລຫະ ແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ມ໌ ວີ ຳເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງສອງຕວ ເຮດັຼ ໃຫພ້ັຼ ນັຼ ທະໂລຫະແຂງແຮງ ທຳດຈນຸ ຈີັ້ຼ ົ່ ງຶ ແຂງກວ່ົ ຳ,ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ,ຈດຸ ຟດ ແລະ ເອນທລັຼ ປີ ຂອງກຳນລະເຫດີ ສູງກວ່ົ ຳໂລຫະແອນຄຳໄລດ.໌ ເຖງິ ແມ່ົ ນວົ່ ຳພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງຂອງທຳດຈນຸ ຈີ້ຼັ ະສູງກວົ່ ຳຂອງທຳດຈຸ IA ແຕົ່ ກຍງຼັ ນບຼັ ວົ່ ຳມີ ຄົ່ ຳຕ່ົ ຳ ແລະ ສະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ລບກມຄີ ່ົ ຳຕົ່ ຳ ຄ່ົ ຳທງຼັ ສອງນຫີຼັ້ ຸດລງໄປຕຳມຈຸ (ຈຳກ Be  Ba) ໂລຫະເຫ່ົ ຳນຈີ້ັຼ ດຼັ ໄດວຼັ້ ່ົ ຳ ມີ ສະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ບວກ. ເນົ່ ອງຈຳກຂະໜຳດອອີ ງຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ນ໌ ອ້ຼັ ຍກວົ່ ຳຂະໜຳດອອີ ງຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດແ໌ ຕ່ົ ໄຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈຂຸ ອງອອີ ງຫຳຍກວົ່ ຳເປັຼນສອງເທົ່ ຳ. ດົ່ ງຼັ ນນຼັ້ັຼ , ຄົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ຈ໌ ່ົ ງຶ ສູງ ກວົ່ ຳຫຳຍ (ບ່ົ ຄຳນງຶ ເຖງິ ເຄົ່ ອງໝຳຍ -) ເຖງິ ແມົ່ ນວົ່ ຳຈະທຽບອອີ ງທ່ົ ມີ ຂີ ະໜຳດໃກກຼັ້ ນຼັ ເຊົ່ ນຼັ : Ca2+ ກບັຼ Na+ (99 ກບຼັ 95 pm) ພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຂອງ Ca2+ ມຄີ ົ່ ຳຫຳຍກວົ່ ຳຂອງ Na+ ປະມຳນ 4 ເທົ່ ຳ (1565 ກບຼັ 393 kJ mol-1) ກຳນທ່ົ ພີ ະລງັຼ ງຳນ ໄຮເດຣຊນຼັ ມຄີ ົ່ ຳສູງຫຳຍນເີັ້ຼ ຮດຼັ ໃຫແ້ັຼ ຮງຣດີ ກັຼ ຊນຼັ ຂອງອອີ ງໂລຫະຈຸ IIA ຕົ່ ຳ (ເປຼັນລບ) ຫຳຍກວ່ົ ຳຄົ່ ຳທົ່ ຄີ ວນເປຼັນ E0 ຂອງ Ca ເທົ່ ຳກບັຼ -2.87 V ຍງຼັ ຕົ່ ຳກວົ່ ຳຂອງ Na ຊ່ົ ງຶ ເທົ່ ຳກບັຼ -2.71 V. ໃນກຳນພຈິ ຳລະນຳຄົ່ ຳແຮງຂວັ້ຼ ໄຟຟຳຼ້ັ E0 ດວັ້ຼ ຍຄົ່ ຳທຳງອຸນຫະພນວດັຼ ນນຼັຼັ້ ສຳລບຼັ ໂລຫະຈຸ IIA ຈຳເປັຼນຕອັຼ້ ງ ຄຳນງຶ ເຖງິ ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ 2 ຂນຼັັຼ້ ລວມກນຼັ ຄກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຂນັຼັ້ຼ ທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ ແລະ ກຳນແຕກ ຕວ ຂນັຼັ້ຼ ທ່ົ ສີ ອງ ເພຳະໃນທ່ົ ສີ ຸດໄດອ້ຼັ ອີ ງ M2+ ຈຳກຕຳຕຳລຳງ (4) ຈະເຫນຼັ ວ່ົ ຳຄ່ົ ຳ E0 ຫຸດລງເປຼັນລຳດບັຼ ຈຳກ Be ເຖງິ Ba (ບົ່ ຄຈຸ IA ທ່ົ ີ Li ມີ E0 ບົ່ ລຽງລຳດບຼັ ) ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ຂອງ Be ສູງຫຳຍກຈງິ ແຕົ່ ຍງຼັ ບ່ົ ລບລຳ້ັຼ ງ ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນມອີ ງທງຼັ ໝດ 2 ຂນັຼ້ຼັ ໄດຼັ້ ເອນທລັຼ ປີຂອງກຳນລະເຫດີ ຂອງ Be ມຄີ ົ່ ຳຫຳຍກວ່ົ ຳທຳດອົ່ ນດວັຼ້ ຍ. ໃນບນັຼ ດຳໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ທ໌ ງຼັ ຫຳຼ້ັ ຊະນດິ ໂລຫະ Ca, Sr ແລະ Ba ບ່ົ ຄ່ົ ອຍມປີ ະໂຫຍດໃຊສຼ້ັ ອຍ ແຕົ່ Mg ຄ່ົ ອນຂຳ້ັຼ ງມປີ ະໂຫຍດຫຳຍ ເນ່ົ ອງຈຳກມນີ ຳຼ້ັ ໜກຼັ ເບຳ, ມຄີ ວຳມໜຽວແຂງພປະມຳນ ຈ່ົ ງຶ ນຍິ ມໃຊເ້ັຼ ປຼັນວດັຼ ດຸ ໂຄງສຳຼັ້ ງ ໂດຍປະສມກບຼັ ໂລຫະອ່ົ ນ ເຊ່ົ ນັຼ : Al, Zn ເປຼັນຕນຼ້ັ . ໄດໂັຼ້ ລຫະເຈອທ່ົ ເີ ບຳ ແລະ ແຂງແຮງທນທຳນ ໃຊ້ຼັ ເຮດັຼ ສົ່ ວນຂອງ ເຄ່ົ ອງບນິ , ກະເປ໋ ຳ, ຂນຼັ້ັຼ ໄດ,ເຄົ່ ອງໃຊຕຼັ້ ົ່ ຳງໆ. ໂລຫະ Mg ໃຊເ້ັຼ ປຼັນຕວຣີດວິ ຊຊໃ໌ ນຂະບວນກຳນກຸງ ແຮ່ົ ບຳງຊະນດິ ດວຼ້ັ ຍ Be ໃຊເັ້ຼ ຮດຼັ ໂລຫະເຈອບຳງຊະນດິ ເມົ່ ອປະສມກບັຼ Cu ໂດຍມີ Be 2% ຈະໄດໂຼ້ັ ລຫະເຈອປນ ທົ່ ມີ ຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ພເິ ສດໃນກຳນຕຳຼ້ັ ນທຳນ ຄວຳມອົ່ ອນຕົ່ ກຳນບດິ ງ ກບັຼ ໄປກບັຼ ມຳ ຈ່ົ ງຶ ໃຊເ້ຼັ ຮດຼັ ສະປິງ ແລະຈດຸ ຕົ່ ໄຟ ຟຳຼ້ັ . ນອກຈຳກນນຼັັຼ້ ໂລຫະເຈອປນຂອງເບລອີ ອມຍງຼັ ມປີ ະໂຫຍດໃນກຳນເຮດັຼ ວດຼັ ສະດຸໂຄງສຳັ້ຼ ງບຳງຢົ່ ຳງທົ່ ຕີ ອຼ້ັ ງກຳນ ຄວຳມເບຳ ແລະ ຄວຳມແຂງ. Be ບລສິ ຸດ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະໃສຕົ່ ເນຕີ ຣງ ແລະ ລງັຼ ສເີ ອກຊ໌ ດົ່ ງັຼ ນນຼັ້ຼັ , ຈ່ົ ງຶ ໃຊເັຼ້ ປັຼນ 152 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ສ່ົ ວນປະສມໃນເຄົ່ ອງປະຕບິ ດຼັ ກຳນນວິ ເຄຍ ແລະ ຫອດລງັຼ ສເີ ອກຊ໌ ຢ່ົ ຳງໃດກຕຳມ Be ເປັຼນທຳດທ່ົ ມີ ພີ ດິ ຫຳຍ ແລະ ຫຳຍຳກ. 4.3. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ໂລຫະຈຸ IIA ເປຼັນທຳດທ່ົ ໄີ ວໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ລວມໄດໂຼ້ັ ດຍກງກບຼັ ອະໂລຫະສົ່ ວນຫຳຍ ເປັຼນຕວຣີດວິ ຊທ໌ ົ່ ດີ ຫີ ຳຍ ໂລຫະພວກນເີ້ັຼ ກດີ ທຳດປະສມໄອອອນນກິ ທ່ົ ປີ ຳສະຈຳກສ,ີ ໃນທຳດປະສມໂລຫະຈຸ IIA ມແີ ຕ່ົ ດຖຳນະ ອອກຊເິ ດຊນຼັ +2 ເທ່ົ ຳນນຼັັ້ຼ . ອອີ ງ M2+ ສະເລ່ົ ຍຫຳຍເພຳະມໂີ ຄງສຳັຼ້ ງເອເລກັຼ ຕຣງເປຼັນແບບກຳສມສີ ະກຸນ. ໂລຫະຈນຸ ເີັຼ້ ຮດັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ນຳັຼ້ ໄດຮຼັ້ ດີ ດກຊດິ ກບຼັ ກຳສ H2 ຄໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ສຳລບັຼ Be ແລະ Mg ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເກດີ ຊຳ້ຼັ ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມປກກະຕິ ຕອຼ້ັ ງໃຊອຼັ້ ຳຍນຳ້ັຼ ຈ່ົ ງຶ ຈະໄດຜ້ັຼ ນທົ່ ຕີ ອຼັ້ ງກຳນ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຳຈະໄວຂນຶຼັ້ ສຳລບຼັ ທຳດຖດຼັ ໄປ ໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ໌ (ຍກເວນັຼັຼ້ Be) ລວມກບຼັ H2 ໃຫໄຼັ້ ອອອນນກິ ໄຮໄດຣຕ໌ ແຕົ່ Mg ເກດີ ປະຕິ ກລິ ຍິ ຳແບບນນຼັຼັ້ ໄດຍຼ້ັ ຳກ ຕອຼ້ັ ງໃຊຄັ້ຼ ວຳມດນັຼ ໄອອອນນກິ ໄຮໄດຣດທງັຼ ຫຳຍທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳ້ັຼ ໄດກັຼ້ ຳສຮໂີ ດຣແຊນ. ຕອນ (3) ໄດກັຼ້ ົ່ ຳວເຖງິ ໂລຫະລຕິ ອີ ອມ ແລະ ທຳດປະສມວ່ົ ຳມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຫຳຍປະກຳນທົ່ ຜີ ດິ ແຜກຈຳກ ໂລຫະອົ່ ນໃນຈດຸ ຽວກນັຼ ແນວໃດກຕຳມ ປຳກດວ່ົ ຳລຕິ ອີ ອມມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຄກນຼັ ກບຼັ ມຳເຢຊອີ ອມຫຳຍฏ ຄວຳມ ຄຳຼ້ັ ຍຄກນຼັ ແບບນເີັຼ້ ອນີັ້ຼ ວົ່ ຳ “ຄວຳມສຳພນັຼ ແຍງມູມ” ຄວຳມສຳພນັຼ ແຍງມູມເຫນຼັ ໄດແ້ັຼ ຈງັ້ຼ ໃນທຳດບ໊ອກ s ແລະ p ສອງ ແຖວທຳອດິ ຂອງຕຳຕຳລຳງຟີຣອີ ດກິ , ຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມຫີ ຳຍປະກຳນຄກນັຼ ລະຫວ່ົ ຳງ ທຳດທ່ົ ຢີ ົ່ ູໃນຕຳແໜົ່ ງແຍງມູມກນຼັ . Li Be B C Na Mg Al Si ໂລຫະຈຸ IIA ລວມກບັຼ ກຳສ N2 ໄດໂັ້ຼ ດຍກງທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງໃຫນັຼ້ ຕີ ດີ ສຳລບຼັ ຈຸ IA ມີ Li ເທົ່ ຳນນຼັ້ຼັ ທ່ົ ລີ ວມ ກບຼັ N2 ນກີ ເປັຼນຄຸນລກັຼ ສະນະທ່ົ ຄີ ຳ້ຼັ ຍຄກນັຼ ຢ່ົ ຳງໜົ່ ງຶ ລະຫວ່ົ ຳງ Li ກບຼັ Mg ໂລຫະນຕີ ດີ ເຫົ່ ຳນເີຼັ້ ມ່ົ ອທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ກບັຼ ນຳຼັ້ ຈະໃຫກຼ້ັ ຳສແອມໂມນຽມ ແລະ ໂລຫະຮດີ ດກຊດິ . ຕຳຕຳລຳງ 5 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳບຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດຈຸ IIA 2 M + O2  2 MO Be ກບຼັ Mg ໃຊອັຼ້ ຳຍນຳຼັ້ M + 2H2O  M(OH)2 + H2 M + 2H+ (aq)  M2+ + H2 ໄດໄ້ັຼ ອອອນນກິ ໄຮໄດຣດ໌ Be ບົ່ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ທຳດອົ່ ນຕອ້ັຼ ງໃຊຼັ້ M + X2  MX2 ອຸນຫະພູມສູງ ແລະ Mg ຕອຼ້ັ ງໃຊຄ້ຼັ ວຳມດນຼັ 3M + N2  M3N2 ໃຊຄຼ້ັ ວຳມຮອັຼ້ ນສູງ ນຕີ ດີ ແຍກສະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳ້ັຼ ໃຫັ້ຼ NH3 3 M + NH3(g)  M3N2(s) + 3H2 ໃນ NH3 ແຫວ Ca, Sr, Ba ໃຫທ້ັຼ ຳດລະລຳຍສຟີ ຳຼັ້ 4.4. ອກຊດິ ແລະ ຮດີ ດກຊດິ ໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣີ ໌ ເຜຳໄໝໃຼ້ັ ນອຳກຳດ ຫ ອກຊຊີ ແີ ຊນໄດອັ້ຼ ກຊດິ ປກກະຕິ MO ຍກເວນັຼຼັ້ Ba ໄດຼ້ັ ເປີຣອ໌ ຢກຊດິ BaO2 ແດ່ົ ເຊົ່ ງິ ເນົ່ ອງຈຳກອອີ ງໂລຫະ M2+ ແລະ ອອີ ງອກຊດິ O2- ມຂີ ະໜຳດນອຼັ້ ຍ ແລະ ມໄີ ຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈສຸ ູງ. ດ່ົ ງັຼ ນນັຼັ້ຼ ອກຊດິ ຈ່ົ ງຶ ມພີ ະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ແລະ ຈດຸ ຫອມແຫວສູງຫຳຍ. ຕຳຕຳລຳງ 6 ຈດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ຂອງອກຊດິ ຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ໌ ອກຊດິ ຈດຸ ຫອມແຫວ 0C ພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ kJ mol-1 Bao 2530 - MgO 2800 3933 CaO 2580 3523 SrO 2430 3309 BaO 1923 3125 153 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັຼ້ 2 ເນົ່ ອງຈຳກ MgO ທນຄວຳມຮອຼ້ັ ນໄດສັຼ້ ູງຫຳຍ ຈົ່ ງຶ ມກັຼ ໃຊເຼ້ັ ຮດັຼ ອສິ ທນໄຟ ແລະ ຫຸມັ້ຼ ຕຳດດຳັ້ຼ ນໃນຂອງເຕຳ ເຜຳ MgO ຖກ ຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດງ້ັຼ ົ່ຳຍກວົ່ ຳອກຊດິ ໂລຫະອ່ົ ນໃນຈດຸ ຽວກນັຼ . ອກຊດິ ທຸກຊະນດິ ມແີ ລດທຊິ ຜກຶ ເປັຼນແບບນຳ ຕອີ ອມກລວ ຍກເວນຼັັຼ້ BeO ຊົ່ ງຶ ມແີ ລດທຊິ ແບບເວຣິ ຕ໌ ໄຊຕ໌ ໂດຍທ່ົ ີ Be ມເີ ລກໂຄອດເິ ນຊນຼັ ເທົ່ ຳກບັຼ 4. ອກຊດິ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳັຼ້ ໃຫຮຼັ້ ດີ ດກຊດິ ສູດທ່ົ ວໄປວ່ົ ຳ M(OH)2, ຄວຳມຮຸ ນແຮງຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ັຼ ຈຳກ BeO ເຖງິ BaO ຄວຳມເປັຼນບຳເຊຂີ ອງອກຊດິ ແລະ ຮດີ ດກຊດິ ກເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ໃນແນວທຳງດຽວກນັຼ ອນຼັ ທ່ົ ຈີ ງິ ແລວັຼ້ BeO ເປັຼນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປຼັນທງຼັ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດທັ້ຼ ງັຼ ກບຼັ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊ.ີ ຮດີ ດກຊດິ ເປັຼນບຳເຊທີ ່ົ ອີ ່ົ ອນກວົ່ ຳແອນຄຳໄລດຮ໌ ດີ ດກຊດິ ຄວຳມແຮງຂອງບຳເຊເີ ພ່ົ ມີ ຂນຶ້ັຼ ຈຳກທຳດທຳອດິ ຂອງຈໄຸ ປຈນຮອດທຳດສຸດທຳຼ້ັ ຍ Ba(OH)2 ແຮງເທ່ົ ຳໆ ກບຼັ NaOH ກຳນທ່ົ ເີ ປັຼນບຳເຊອີ ົ່ ອນກວົ່ ຳອຳດເປັຼນເພຳະຮດີ ດກຊດິ ຂອງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ບ໌ ່ົ ຄົ່ ອຍລະລຳຍນຳັຼ້ ຈົ່ ງຶ ໃຫອັຼ້ ອີ ງ OH- ຈຳນວນນອຼ້ັ ຍ ສະພຳບລະລຳຍໄດັຼ້ ເພ່ົ ມີ ຂນຶຼ້ັ ເມ່ົ ອຂະໜຳດອອີ ງບວກໃຫຍ່ົ ຂນຶັ້ຼ . ໃນກລະນນີ ີ້ັຼ ອອີ ງລບມຂີ ະໜຳດນອຼັ້ ຍ, ພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ຈົ່ ງຶ ເປຼັນສ່ົ ວນ ສຳຄນັຼ ທ່ົ ຄີ ວບຄຸມສະພຳບລະລຳຍໄດ້ັຼ Ba(OH)2 ລະລຳຍໄດດັຼ້ ທີ ົ່ ສີ ຸດ. ສະພຳບລະລຳຍໄດ້ັຼ Mg(OH)2 < Ca(OH)2 < Sr(OH)2 < Ba(OH)2 ທຳດແຂວນລອຍຂອງ MgO ຫ Mg(OH)2 ໃນນຳ້ັຼ ໃຊເຼ້ັ ປັຼນຢຳລະບຳຍຢ່ົ ຳງອ່ົ ອນເອນີຼ້ັ ວ່ົ ຳມລິ ຄອຟແມກນີ ເຊຍ CaO ຫ ປູນດບິ ລວມກບັຼ ນຳຼັ້ ໃຫຄຼ້ັ ວຳມຮອຼັ້ ນສູງ ໄດປຼັ້ ູນສຸກ Ca(OH)2 ທຳດລະລຳຍຂອງ Ca(OH)2 (ຊ່ົ ງຶ ລະ ລຳຍນຳຼັ້ ໄດນ້ັຼ ອັຼ້ ຍ) ເອນີັຼ້ ວົ່ ຳ ນຳຼ້ັ ປູນໃສ ມກຼັ ໃຊເຼັ້ ປຼັນທຳດທດສອບກຳສ CO2 ເນ່ົ ອງຈຳກ CO2 ເຮດັຼ ໃຫນ້ັຼ ຳຼ້ັ ປູນໃສຂ່ົ ຸ ນ. 4.5. ເກອໂລຫະດົ່ ງັຼ ດນິ ແນວໂນມ້ັຼ ຂອງສະພຳບລະລຳຍໄດຂັຼ້ ອງເກອໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ເ໌ ປຼັນໄປໃນແນວທຳງດຽວກບັຼ ເກອ ໂລ ຫະແອນຄຳໄລດທ໌ ົ່ ເີ ວຳັ້ຼ ມຳແລວັ້ຼ ແລວັ້ຼ (ຕອນ 3) ຄ: 1) ຖຳັຼ້ ອອີ ງລບມຂີ ະໜຳດນອຼ້ັ ຍຄວຳມໜຳແໜນ້ັຼ ໄຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈສຸ ູງ ກຳນປ່ົ ຽນແປງຄົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ຈະເປັຼນຕວກຳໜດແນວໂນມຼ້ັ ຂອງສະພຳບລະລຳຍໄດ.້ຼັ ສະພຳບລະລຳຍໄດເຼ້ັ ພົ່ ມີ ຂນຶ້ຼັ ເມົ່ ອຂະໜຳດອອີ ງບວກໃຫຍົ່ ຂນຶຼ້ັ ຕວຢ່ົ ຳງ ເຊ່ົ ນຼັ : ສະພຳບລະລຳຍໄດຂ້ັຼ ອງຮດີ ດກຊດິ ທົ່ ເີ ວຳຼັ້ ມຳຂຳ້ັຼ ງຕນັ້ຼ . 2) ຖຳຼັ້ ອອີ ງລບມຂີ ະໜຳດໃຫຍ່ົ ກຳນປົ່ ຽນແປງຄ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຈະເປຼັນຕວກຳໜດແນວໂນມຼ້ັ ຂອງ ສະພຳບລະລຳຍໄດ.ັ້ຼ ສະພຳບລະລຳຍໄດຈ້ຼັ ະຫຸດລງເມ່ົ ອຂະໜຳດອອີ ງບວກໃຫຍົ່ ຂນຶຼັ້ ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : ສະພຳບລະລຳຍ ໄດັຼ້ ຂອງເກອຊນັຼ ຊຸນຟັຼດຈະເປຼັນລຳດບຼັ ດົ່ ງັຼ ນ:ີ້ັຼ MgSO4 > CaSO4 > SrSO4 > BaSO4 ຖຳຼັ້ ທຽບກນຼັ ລະຫວົ່ ຳງອອີ ງບວກຂອງຈຸ IA ແລະ IIA ທົ່ ມີ ຈີ ຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງເທົ່ ຳກນັຼ ເຊົ່ ນັຼ : Na+ ກບຼັ Mg+ ໂດຍທ່ົ ວໄປເກອໂລຫະດ່ົ ງັຼ ດນີ ລະລຳຍໄດນັຼ້ ອ້ັຼ ຍກວ່ົ ຳ ເພຳະວ່ົ ຳໄຟຟຳັ້ຼ ຈຂຸ ອງອອີ ງບວກໂລຫະດ່ົ ງັຼ ດນິ ມຄີ ່ົ ຳສູງ ຊົ່ ງຶ ຈະເຮດຼັ ໃຫພຼ້ັ ະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜຶກມຄີ ່ົ ຳສູງຂນຶ້ຼັ ຫຳຍກວົ່ ຳພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ດງັຼ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ : ປຽບທຽບ NaF ກບັຼ MgF2,NaF ລະລຳຍໄດດຼັ້ ກີ ວົ່ ຳ  l a t t  hyd (kJ mol-1) (kJ mol-1) MgF2 2908 -1900 NaF 918 -393 1900 1507 ປົ່ ຽນອອີ ງບວກຈຳກ Na+ ເປັຼນ Mg2+ ພະລງັຼ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ສູງຂນຶ້ຼັ 1990 kJ mol-1 ໃນເມ່ົ ອພະລງັຼ ງຳນ ໄຮເດຣຊນັຼ ສູງຂນຶັຼ້ ພຽງ 1507 kJ mol-1 ໃນທຳນອງດຽວກນັຼ ຖຳຼັ້ ທຽບລະຫວ່ົ ຳງ Cs+ ກບຼັ Ba2+ , BaSO4 ລະລຳຍ ໄດນຼ້ັ ອ້ຼັ ຍກວ່ົ ຳ Cs2SO4 ຫຳຍ. ສຳລບັຼ ເກອຈຸ IIA ທ່ົ ມີ ສີ ູດທົ່ ວໄປແບບ AB ເຊ່ົ ນຼັ CaCO3 ຈະລະລຳຍໄດນຼັ້ ອ້ັຼ ຍກວົ່ ຳເກອທົ່ ມີ ສີ ູດໂດຍ ທົ່ ວໄປວ່ົ ຳ AB2 ເຊ່ົ ນັຼ : CaCl2 ເພຳະວ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ຂອງ CO32 (ໄຟຟຳ້ັຼ ບນຼັ ຈ-ຸ 2) ມຄີ ່ົ ຳຫຳຍກວົ່ ຳຂອງ 154 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 Cl- (ໄຟຟຳ້ຼັ ບນັຼ ຈຸ -1) ຫຳຍ. ກຳນລະລຳຍຂອງເກອກຳກໂບນດັຼ , ອອກຊຳຣດັຼ ແລະ ຟດສະຟັຼດ ນອຼັ້ ຍຫຳຍຈນເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳບົ່ ລະລຳຍ (Ksp ຕ່ົ ຳຫຳຍ). ກຳນພຈິ ຳລະນຳສະພຳບລະລຳຍໄດຂັຼ້ ອງທຳດ ດ່ົ ງຼັ ທ່ົ ເີ ວຳັຼ້ ມຳແລວັຼ້ ສຳລບຼັ ເກອໂລຫະໝົ່ ູ IA ແລະ IIA ນີັ້ຼ ອຳໄສຄ່ົ ຳ SOln ພຽງຢົ່ ຳງດຽວ ຄວຳມຈງິ ແລວັ້ຼ ຄ່ົ ຳ G 0 ເປັຼນຕວກຳໜດຄວຳມເປັຼນໄປໄດຂ້ັຼ ອງຂະບວນກຳນ ຕ່ົ ຳງໆ ຊ່ົ ງຶ ນອກຈຳກ SOln ແລວ້ັຼ ຢັຼງຕອັ້ຼ ງມີ SSOln ກ່ົ ຽວຂອ້ຼັ ງດວຼ້ັ ຍ ( G0  0  TS 0 ຕອນ 8) ແນວໃດກຕຳມ ເມົ່ ອເວຳັ້ຼ ເຖງິ ຂະບວນກຳນລະລຳຍຂອງທຳດປະສມພວກດຽວກນັຼ ກຳນປ່ົ ຽນແປງຂອງ S 0SOln ) ມຢີ ່ົ ູນອັຼ້ ຍ ແລະນຳເອຳ  0SO ln ແຕ່ົ ພຽງຢົ່ ຳງດຽວມຳພຈິ ຳລະນຳເຖງິ ແນວໂນມັຼ້ ຂອງກຳນລະລຳຍ. ເກອຂອງທຳດຈຸ IA ທົ່ ມີ ອີ ີອງລບຂະໜຳດໃຫຍົ່ ທ່ົ ເີ ກດີ ສະພຳບມຂີ ວັຼ້ ໄດໝັ້ຼ ນຼັຼ້ັ ຄງຕົ່ ຄວຳມຮອ້ັຼ ນນອ້ຼັ ຍກວ່ົ ຳ ເກອປະເພດດຽວກນັຼ ຂອງທຳດຈຸ IA ເຊ່ົ ນຼັ : ກຳກໂບນດັຼ ແລະ ນຕີ ຣດຼັ ສະລຳຍດວຼັ້ ຍຄວຳມຮອຼ້ັ ນ. MCO3(s)   MO(s) + CO2(g) 2 M(NO3)2   2 MO + 4 NO2 + O2 ອອີ ງໂລຫະແອນຄຳໄລດເ໌ ອຣິ ມ໌ ຂີ ະໜຳດນອຼັ້ ຍກວ່ົ ຳ ແລະ ໄຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈສຸ ູງກວ່ົ ຳໂລຫະແອນຄຳໄລ ດົ່ ງັຼ ນນັຼັຼ້ ຈ່ົ ງຶ ມຄີ ວຳມໜຳແໜນ້ຼັ ໄຟຟຳັ້ຼ ບນຼັ ຈສຸ ູງ ສຳມຳດເກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັຼ້ ນໄດຫັຼ້ ຳຍກວ່ົ ຳອອີ ງໂລຫະແອນຄຳໄລ Ca2+ ເກດີ ອອີ ງ ເຊີງຊອັຼ້ ນກບັຼ ລິແກນເອຕີແລນດີອຳມນີ ເຕຕຣຳອຳເຊຕກິ (ຄຳຫຍວຼ້ັ ່ົ ຳ EDTAມຳຈຳກ ethylenediamin - etetraacetic acid) ໄດດຼັ້ ໃີ ຊປຼັ້ ະໂຫຍດໃນກຳນວເິ ຄຳະກຳນຊອີ ອມ, ຄລໂຣຟິລລ໌ (ທຳດສຂີ ຽວໃນພດ) ເປັຼນທຳດ ເຊງີ ຊອັຼ້ ນ ທົ່ ມີ ີ Mg2+ ເປຼັນສ່ົ ວນປະສມ. ເມົ່ ອເຜຳໃນແປວໄຟ ເກອມຳເຢຊອີ ອມບ່ົ ໃຫສັຼ້ ໃີ ດ ແຕົ່ ເກອກຳນຊອີ ອມໃຫສຼ້ັ ແີ ດງອດິ ,ເກອດສະຕຣອນຊີ ອອມ ໃຫສ້ັຼ ແີ ດງເລອດນກ ແລະ ເກອບຳລອີ ອມໃຫສ້ັຼ ຂີ ຽວ. ທຳນອງດຽວກບຼັ Li ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນທຳດທຳດທຳອດິ ຂອງຈຸ IA ມຄີ ວຳມແຕກຕົ່ ຳງຈຳກທຳດອົ່ ນໃນຈດຸ ຽວກນັຼ ແຕົ່ ໄປ ຄກບັຼ Mg , Be ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນທຳດທຳອດິ ຂອງຈຸ IIA ຈະມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຫຳຍຢ່ົ ຳງຕົ່ ຳງຈຳກທຳດໃນຈດຸ ຽວກນຼັ ແຕ່ົ ຄຳ້ຼັ ຍຄກບຼັ Al ຄວຳມແຕກຕ່ົ ຳງຈຳກທຳດໃນຈປຸ ະກຳນໜ່ົ ງຶ ຄ ທຳດປະສມຂອງ Li ແລະ Be ຈະສະແດງ ລກຼັ ສະນະໂຄເວເລນຕ໌ ມກຼັ ລະລຳຍໃນຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດ, ອຳຕອມ Be ມຂີ ະໜຳດນອຼ້ັ ຍຫຳຍ ແລະ ມີ ສະພຳບໄຟຟຳ້ັຼ ລບສູງພທົ່ ຈີ ະເກດີ ພນຼັ ທະໂຄເວເລນຕໄ໌ ດຼັ້ BeCl2 ເປັຼນທຳດໂຄເວເລນຕ໌ ໃນສະພຳບຂອງແຂງມຈີ ດຸ ຫອມແຫວຕົ່ ຳ (430°C) ແລະ ເມົ່ ອຫອມແຫວ ແລວຼ້ັ ກນຳໄຟຟຳຼ້ັ ບົ່ ດີ ສະແດງວົ່ ຳ BeCl2 ຢ່ົ ູໃນສະພຳບໂມເລກຸນ ແທນທົ່ ຈີ ະເປຼັນອອີ ງ Be2+ ແລະ Cl-) ໃນວດຼັ ທະພຳກກຳສ BeCl2 ເປັຼນໂມເລກຸນເສນຼັຼັ້ ຊົ່ ມໄີ ຮບຣໄິ ດເຊຊນຼັ ແບບ sp ສ່ົ ວນໃນວດຼັ ທະພຳກຂອງແຂງ ມໄີ ຮບຣໄິ ດເຊຊນຼັ ແບບ sp ຮູບຊງສ່ົ ໜີ ຳຼັ້ ອຳຕອມ Be ຈະມເີ ອເລກັຼ ຕຣງຄບຊຸດ ແປດ ໂດຍເກດີ ພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕ໌ ແບບໂຄອຕເິ ນດສອງພນຼັ ທະ ກບຼັ ອຳຕອມກເຊົ່ ອມໂຍງກນັຼ ໄປເປັຼນໂຊ່ົ ໂປຣລິ ເມຣີ .໌ ໂລຫະ Be ມພີ ນັຼ ທະພຳຍໃນທ່ົ ແີ ຂງແຮງກວົ່ ຳ Mg ຫຳຍ ຈ່ົ ງຶ ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດສູງ ແລະແຂງ ກວົ່ ຳ ແຮງດງຶ ດູດທົ່ ມີ ຕີ ່ົ ເອເລກັຼ ຕຣງຕວນອກກມຫີ ຳຍກວົ່ ຳ Mg ເປຼັນເຫດໃຫຄ້ຼັ ່ົ ຳພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ ແລະ ສຳພນັຼ ທະພຳບເອເລກັຼ ຕຣງສູງ ພະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຂອງ Be2+ ກມຄີ ່ົ ຳສູງເກອຈ່ົ ງຶ ມກັຼ ລະລຳຍນຳຼ້ັ ໄດດັ້ຼ ,ີ ເກອ ແຮໄລດ໌ ຊົ່ ຸມນຳ້ັຼ ງົ່ຳຍ ແລະ ເປຼັນຄວນຼັ ໃນອຳກຳດ, Be ບົ່ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ນຳ້ັຼ , ບ່ົ ລະລຳຍໃນແອມໂມນຽມແຫວທ່ົ ີ ຈະໃຫທຼັ້ ຳດລະລຳຍ ສຟີ ຳັຼ້ BeO ເປຼັນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊທີ ຳນອງດຽວກບັຼ Al ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ C2H2 ໃຫຄັຼ້ ຳຣໄ໌ ບດ໌ Be2C ບ່ົ ໃຫແັ້ຼ ອເຊທໄິ ລດ໌ BeC2, Be2+ ມຄີ ວຳມໂນມ້ັຼ ອຽງທ່ົ ຈີ ະເກດີ ທຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ໂດຍມີ 155 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ເລກໂຄອດເີ ນຊນັຼ ເທ່ົ ຳກບຼັ 4 ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນັຼ : [Be(H2O)4]2+ ແລະ [BeF4]2- 4.6. ທຳດປະສມສຳຄນັຼ ທຳດປະສມຂອງທຳດໃນຈນຸ ທີຼ້ັ ົ່ ໜີ ຳັ້ຼ ສນໃຈໄດແັ້ຼ ກ່ົ ທຳດດ່ົ ງຼັ ຕ່ົໄປນ:ີ້ັຼ MgSO4.7 H2O ດເີ ກອ ໃຊເັ້ຼ ປັຼນຢຳຖ່ົ ຳຍ CaCl2 CaSO4. 2 H2O ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະເປັຼນທຳດແຫວໄດງັຼ້ ົ່ຳຍ ໃຊປຼັ້ ະໂຫຍດເປຼັນທຳດດູດນຳຼັ້ ຢິບຊຳໃຊເຼ້ັ ຮດຼັ ປູນພລຳສເຕຣີ ອ໌ ແພຣສີ (2CaSO4.H2O) ປູນຊະນດິ ນເີ້ຼັ ມ່ົ ອລວມກບັຼ ນຳັ້ຼ ຈະຂະຫຍຳຍຕວເລກັຼ ນອັ້ຼ ຍ ແລະ ແຂງຕວວົ່ ອງໄວ ເໝຳະທົ່ ຈີ ະໃຊເັ້ຼ ຮດຼັ ແບບ. ນອກ ຈຳກນນຼັ້ັຼ ຍງຼັ ໃຊປຼັ້ ູນປູນພລຳສເຕຣີ ອ໌ ແພຣສີ ເຮດຼັ ແຜ່ົ ນຜະໜງຼັ ບຳງຊະນດິ , ຢິບຊຳຍງັຼ ມີ ປະໂຫຍດສຳຄນັຼ ຢົ່ ຳງອ່ົ ນອກີ ເຊ່ົ ນຼັ : ໃສ່ົ ລງໃນຊມີ ງັຼ ປອ໊ກແລນ 2% ເພົ່ ອເຮດຼັ ໃຫຊຼັ້ ມີ ງຼັ ແຂງຕວຊຳ້ັຼ ລງ BaSO4 ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນຖົ່ ຳຍພຳບລງັຼ ສເີ ອກຊທ໌ ່ົ ກີ ະເພຳະ ແລະ ທຳງເດນີ ອຳຫຳນ ເພຳະວ່ົ ຳ BaSO4 ດູດລງຼັ ສີ ເອກຊໄ໌ ດດັ້ຼ ີ ຈ່ົ ງຶ ໃຫເ້ັຼ ປັຼນຕວເຄລອບພນຼັ້ ຜວິ ອະໄວຍະວະພຳຍໃນ ກຈະເຮດັຼ ໃຫ້ຼັ ເບົ່ ງິ ເຫນຼັ ໄດໃັຼ້ ນຟິລມ. ນອກຈຳກນນັຼັ້ຼ ສຂີ ຳວລໂິ ທໂພນຊ່ົ ງຶ ໃຊເຼ້ັ ຮດັຼ ສທີ ຳຍງັຼ ເປັຼນທຳດປະສມລະຫວົ່ ຳງ BaSO4 ກບັຼ ZnS ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນ ທຳດສຂີ ຳວທງຼັ ຄ່ົ ູ. 4.7. ຄວຳມກະດຳັຼ້ ງຂອງນຳຼັ້ ນຳ້ັຼ ທຳມະຊຳດບຳງເທົ່ ອບ່ົ ເປັຼນຟອງກບຼັ ສະບ່ົ ູ, ນຳັ້ຼ ທ່ົ ມີ ຄີ ຸນລກຼັ ສະນະແບບນນັຼັຼ້ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳ: ນຳ້ຼັ ກະດຳ້ັຼ ງ ສົ່ ວນນຳັ້ຼ ທ່ົ ີ ເປັຼນຟອງດີ ກບຼັ ສະບົ່ ູເອນີ້ຼັ ວ່ົ ຳ ນຳ້ັຼ ອ່ົ ອນ, ສະບ່ົ ູເປຼັນເກອຂອງອຳຊດິ ໄຂມນຼັ ທ່ົ ມີ ໂີ ມເລກຸນເປັຼນໂຊ່ົ ຍຳວ (ຕອນ 19) ຕວ ຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນຼັ : ນຳຕອີ ອມສະເຕຣດັຼ NaC18H35O2 ເປຼັນສະບ່ົ ູຊະນດິ ໜ່ົ ງຶ ເມົ່ ອລະລຳຍນຳຼ້ັ ກໃຫອ້ຼັ ອີ ງສະເຕຍຣດັຼ NaC18H35O2  Na+ + C18H35O2- ອອີ ງສະເຕຣດຼັ ທ່ົ ໄີ ດເຼ້ັ ປັຼນຕວກຳນເຮດຼັ ຄວຳມສະອຳດ ກຳຈດຼັ ຄຳບໄຂມນັຼ ແລະ ຄວຳມເປິເປອຼ້ັ ນ ຖຳຼ້ັ ໃນນຳ້ັຼ ມີ ອອີ ງບຳງຊະນດິ ເຊົ່ ນຼັ : Ca2+ , Mg2+, Fe2+ ອອີ ງສະເຕຣດຼັ ຈະຕກຜກຶ ອອກມຳ ເປັຼນສຳເຫດເຮດຼັ ໃຫສ້ຼັ ະບົ່ ູ ບົ່ ເປຼັນ ຟອງແລວັຼ້ ຍງຼັ ເກດີ ໄຄລສ໌ ະບົ່ ູ. Ca2+ + 2C18H35O2-  Ca(C18H35O2)2(s) ນຳັ້ຼ ໃຕດ້ັຼ ນິ ຕຳມທຳມະຊຳດໃນສະຖຳນທ່ົ ບີ ຳງແຫົ່ ງຊົ່ ງຶ ຢົ່ ູໃນບລເິ ວນທ່ົ ມີ ຫີ ນີ ປູນຫຳຍ ຈະມີ Ca2+ ລະລຳຍ ຢົ່ ູ ເພຳະນຳັ້ຼ ຝນມອີ ຳຊດິ ກຳກໂບນກິ H2CO3 ລະລຳຍຢົ່ ູເລກຼັ ນອຼ້ັ ຍ ອຳຊດິ ນໄີັຼ້ ປລະລຳຍຫນີ ປູນຊຳຼ້ັ ໆໄດ້ັຼ Ca2+ ແລະ HCO3- ອອກມຳປນລະລຳຍຢົ່ ູໃນນຳັ້ຼ ໃຕດັ້ຼ ນິ H2CO3  H+ + HCO3- H+ + CaCO3  Ca2+ + HCO3- ຄວຳມກະດຳັຼ້ ງຂອງນຳັຼ້ ອນຼັ ເນົ່ ອງຈຳກກຳນມອີ ອີ ງໄບກຳກໂບນດຼັ HCO3- ກບັຼ Ca2+ ແບບນີັຼ້ ເປັຼນຄວຳມ ກະດຳ້ັຼ ງຊົ່ ວຄຳວ ເຮຳສຳມຳດກຳຈດຼັ Ca2+ (ຫ Mg2+ , ຫ Fe2+) ໄດງັຼ້ ົ່ຳຍໂດຍກຳນຕມັ້ຼ ນຳຼ້ັ . Ca2+ + HCO3-  CaCO3(s) + CO2(g) + H2O ນຳັຼ້ ກະດຳຼັ້ ງປະເພດນຕີ້ຼັ ມັຼ້ ແລວ້ຼັ ມຜີ ກຶ ອອກມຳ ຊງຶ ຈະຈບັຼ ເກຳະພຳຊະນະ ດ່ົ ງຼັ ທ່ົ ເີ ຮຳເຄຍີ ເຫນຼັ ພຳຍໃນກຳຕມ້ັຼ ນຳ້ັຼ ຖຳັ້ຼ ເກດີ ກບັຼ ໝຕັຼ້ ມຼັ້ ນຳັຼ້ ຂະໜຳດໃຫຍ່ົ ມກັຼ ເອນີ້ັຼ ກນຼັ ວົ່ ຳ ຕະຣນັຼ ໝນ້ັຼ ຳຼ້ັ ກຳນທ່ົ ມີ ທີ ຳດແຂງໄປຈບັຼ ເກຳະຜວິ ໂລຫະທ່ົ ເີ ປຼັນ ຕວໝນັ້ຼ ຳັ້ຼ ຄວນຫຸດປະສດິ ທພິ ຳບກຳນຖົ່ ຳຍເທຄວຳມຮອຼ້ັ ນ ເຮດັຼ ໃຫສ້ັຼ ນິຼ້ັ ເປອງເຊອ້ຼັ ໄຟ. ຖຳຼັ້ ອອີ ງລບໃນນຳັ້ຼ ກະດຳັຼ້ ງເປັຼນຢົ່ ຳງອົ່ ນບ່ົ ແມ່ົ ນ HCO3- ເຊົ່ ນຼັ : SO42- , NO3- ຄວຳມກະດຳຼັ້ ງປະເພດນນຼັັຼ້ ເອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ ຄວຳມກະດຳ້ັຼ ງຖຳວອນ ເຮຳບົ່ ອຳດກຳຈດຼັ Ca2+ (ຫ Mg2+, ຫ Fe2+) ທ່ົ ບີ ົ່ ຕອັຼ້ ງກຳນໂດຍວທິ ຕີ ມ້ຼັ ນຳ້ັຼ ຕຳມ ທຳມະດຳ. ກຳນກຳຈດຼັ ຄວຳມກະດຳ້ັຼ ງຂອງນຳຼ້ັ ມຫີ ຳຍວທິ ີ ຖຳຼ້ັ ເປັຼນຄວຳມກະດຳັຼ້ ງຊ່ົ ວຄຳວ ນອກຈຳກວທິ ຕີ ມຼ້ັ ນຳ້ັຼ ແລວ້ັຼ 156 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ກຳນໃສົ່ ໂຊດຳແຜດເຜຳ NaOH ຫ ປູນ Ca(OH)2 ກແກຄຼັ້ ວຳມກະດຳ້ັຼ ງຊ່ົ ວຄຳວໄດຼັ້ ເນ່ົ ອງຈຳກ OH- ປົ່ ຽນ HCO3- ເປຼັນ CO32 ຊ່ົ ງຶ ຈະລວມກບັຼ Ca2+ ເປຼັນ CaCO3 ຕກຜກຶ . OH- + HCO3-  CO32- + H2O ສ່ົ ວນກຳນແກຄັຼ້ ວຳມກະດຳຼ້ັ ງຖຳວອນນນຼັຼ້ັ ມທີ ຳດຫຳຍຊະນດິ ທ່ົ ແີ ກຄຼັ້ ວຳມກະດຳຼ້ັ ງໄດ.້ັຼ ອຳດໃຊໂ້ຼັ ຊດຳຊກັຼ ຜຳຼ້ັ Na2CO3.10 H2O ຊ່ົ ງຶ CO32- ຈະເປັຼນຕວຕກຜກຶ Ca2+ ອກີ ວທິ ໜີ ົ່ ງຶ ອຳໄສກຳນເຮດັຼ ໃຫເັ້ຼ ກດີ ອອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ແທນ ທ່ົ ຈີ ະພະຍຳຍຳມເຮດັຼ ໃຫອຼ້ັ ອີ ງທົ່ ບີ ົ່ ຕອຼັ້ ງກຳນຕກຜກຶ ອອກມຳ ເຊົ່ ນຼັ : ນຳຕອີ ອມຕຟີ ດສະຟັຼດ Na4P3O10 ເຮດຼັ ໜຳັ້ຼ ທົ່ ນີ ີ້ັຼ ໄດດຼ້ັ ີ ໃນທຳດລະລຳຍນຳຼ້ັ ມອີ ອີ ງຕຟີ ດສະຟັຼດ ຊົ່ ງຶ ຈະລວມກບຼັ ອອີ ງ ເຊ່ົ ນັຼ : Ca2+ ເປັຼນອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນ. ສຳລບຼັ ກຳນແກຄ້ັຼ ວຳມກະດຳັຼ້ ງຂອງນຳ້ຼັ ທົ່ ໃີ ຊໃຼັ້ ນທຳງອຸດສຳຫະກຳ ແລະ ນຳ້ຼັ ທົ່ ໃີ ຊຕັ້ຼ ຳມບຳຼັ້ ນເຮອນ ມກັຼ ໃຊວຼັ້ ທິ ີ ກຳນ ທົ່ ເີ ອນີ້ັຼ ວ່ົ ຳ “ກຳນແລກປົ່ ຽນອອີ ງ” ແຕົ່ ເດມີ ທຳດທ່ົ ໃີ ຊໃຼັ້ ນຂະບວນກຳນນເີັຼ້ ປັຼນແຮົ່ ຊໂີ ອໄລຕທ໌ ົ່ ມີ ໃີ ນທຳມະຊຳດ. ຊໂີ ອໄລຕເ໌ ປຼັນທຳດຈຳພວກອຳລມູ ໂິ ນຊລິ ກິ ດຼັ ຊ່ົ ງຶ ມີ Na+ ເກຳະຢົ່ ູກບັຼ ໂຄງສຳ້ັຼ ງອຳລູມໂິ ນຊລິ ເິ ກດ ແລະ Ca2+ ເຂຳຼ້ັ ມຳ ແລກປ່ົ ຽນທົ່ ກີ ບັຼ Na+ ໄດເ້ັຼ ມົ່ ອໃຫນ້ັຼ ຳັ້ຼ ກະດຳັຼ້ ງໄຫຜົ່ ຳນນຳຕອີ ອມຊໂີ ອໄລຕ໌ ອອີ ງບວກທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟັຼ້ຳບນຼັ ຈຸ +2 ເຊ່ົ ນັຼ : Ca2+ , Mg2+ ຫ Fe2+ ອນຼັ ເປຼັນສຳເຫດຂອງຄວຳມກະດຳ້ຼັ ງຈະເຂຳ້ຼັ ໄປແລກປົ່ ຽນທົ່ ກີ ບັຼ Na+ 2 NaZ + Ca2+  CaZ2 + 2 Na+ Na+ ຫຸດອອກມຳ ແຕົ່ Na+ ໍຶ່ບເປັຼນສົ່ ງິ ທົ່ ເີ ຮດຼັ ໃຫນຼ້ັ ຳຼ້ັ ກະດຳ້ັຼ ງ ນຳັຼ້ ຈົ່ ງຶ ຫຳຍກະດຳ້ັຼ ງ ເມົ່ ອໃຊໄັຼ້ ປໄລຍະໜ່ົ ງຶ ກ ເອຳທຳດລະລຳຍ NaCl ເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ຼັ ມຳຜົ່ ຳນກຳນຊອີ ອມຊໂີ ອໄລຕ໌ Na+ ເຂຳັ້ຼ ໄປແລກປ່ົ ຽນບົ່ ອນກບຼັ Ca2+ ໄດນັ້ຼ ຳຕີ ອອມຊໂີ ອໄລຕກ໌ ບັຼ ຄນມຳ. ປະຈບຸ ນັຼ ບົ່ ໃຊຊຼັ້ ໂີ ອໄລຕແ໌ ລວ້ຼັ ໄດມຼັ້ ທີ ຳດແລກປົ່ ຽນອອີ ງຊະນດິ ສງຼັ ເຄຳະຫຳຍຊະນດິ ມກັຼ ຈະເປຼັນເຣຊນິ ອງ ຄະທຳດ ຊ່ົ ງຶ ມປີ ະສດິ ທພິ ຳບຫຳຍກວົ່ ຳຊໂີ ອໄລຕທ໌ ຳມະຊຳດ ເຣຊນິ ແບບແລກປົ່ ຽນອອີ ງບວກໄດພັ້ຼ ດຼັ ທະນຳ ຂນຶຼັ້ ມຳ ຈນສຳມຳດແລກປົ່ ຽນອອີ ງບວກໂລຫະທຸກຊະນດິ ໄດດັ້ຼ ວັ້ຼ ຍ H+ ແລະ ເຣຊນິ ແບບແລກປ່ົ ຽນອອີ ງລບ ກສຳມຳດແລກ ປົ່ ຽນອອີ ງລບທງຼັ ຫຳຍດວຼັ້ ຍ OH- ຖຳຼັ້ ໃຫນຼັ້ ຳັ້ຼ ບ່ົ ບລສິ ຸດໄຫຜ່ົ ຳນເຣຊນິ ດ່ົ ງັຼ ກົ່ ຳວ ກຈະໄດຼັ້ ນຳັ້ຼ ທ່ົ ມີ ປີ ະລມິ ຳນອອີ ງ ຕົ່ ຳ ຫຳຍເອນີັ້ຼ ວ່ົ ຳນຳຼັ້ ກຳຈດຼັ ອອີ ງແລວຼັ້ ແລະ ຖຳັຼ້ ຫຳກບົ່ ມທີ ຳດເຈອປນຈຳພວກໂມເລກຸນ ນທຼັ້ ົ່ ໄີ ດກຼ້ັ ໃຊແ້ັຼ ທນນຳັຼ້ ກົ່ ນັຼ ໄດໃ້ຼັ ນ ກດິ ຈະກຳນບຳງຢ່ົ ຳງ. V. ຈຸ IIIA ທຳດຈຸ IA ແລະໝ່ົ ູ IIA ທ່ົ ເີ ວຳ້ຼັ ມຳແລວັ້ຼ ເປັຼນພວກບ໊ອກ s ເພ່ົ ມີ ເອເລກັຼ ຕຣງ s ສົ່ ວນຈທຸ ົ່ ຈີ ະເວຳຼ້ັ ຕົ່ ໄປ ເປຼັນ ພວກບ໊ອກ p ຕ່ົ ມເອເລກັຼ ຕຣງ p ເທົ່ ອລະຕວ ນບຼັ ຕງັຼັຼ້ ແຕົ່ ຈຸ IIIA ເປຼັນຕນຼັ້ ໄປຈນເຖງິ ຈຸ O ທຳດຈຸ IIIA ປະກອບ ດວຼັ້ ຍໂບຣອນ B, ອຳລູມນິ ອີ ອມ Al, ແກລລຽມ Ga, ອນິ ດຽມ In ແລະ ແທລລຽມ Tl ຄຸນລກຼັ ສະນະຂອງທຳດ ໃນຈນຸ ີຼ້ັ ແຕກຕົ່ ຳງກນັຼ ໄປ ເລົ່ ມີ ຕນັ້ຼ ຈຳກ B ຊົ່ ງຶ ເປຼັນເຄົ່ ງິ ໂລຫະໄປຈນເຖງິ Tl ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນໂລຫະ Al ນນຼັ້ັຼ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະ ຄົ່ ອນຂຳັ້ຼ ງໄປທຳງໂລຫະຫຳຍ. ສະນນັຼຼັ້ ກຍງັຼ ເປັຼນອະໂລຫະທ່ົ ຄີ ກນັຼ B ແລະ Al ເທົ່ ຳນນຼັຼັ້ ທົ່ ເີ ປັຼນທຳດສຳຄນັຼ ໃນຈນຸ .ີັ້ຼ 5.1. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ຕຳມທຳມະຊຳດ B ມກຼັ ຢ່ົ ູໃນຮູບອຳຊດິ ບຣກິ B(OH)3 ແລະ ເກອບຣດັຼ ເຊ່ົ ນັຼ : ບແລກຊ໌ Na2BO3.10 H2O ວທິ ຕີ ຽມໂບຣອນນນຼັຼັ້ ຖຳຼັ້ ຕຽມຈຳກເກອບຣດຼັ ກຕອັຼ້ ງປົ່ ຽນໃຫເຼ້ັ ປຼັນອຳຊດິ ບຣກິ ກ່ົ ອນໂດຍໃຫທ້ຼັ ຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ກບັຼ ອຳຊດິ ແລວຼັ້ ຈ່ົ ງຶ ເຜຳອຳຊດິ ໃຫໄ້ຼັ ດອັ້ຼ ກຊດິ ບຣກິ ຂນັຼັຼ້ ສຸດທຳັ້ຼ ຍຣດີ ວິ ຊອ໌ ກຊດິ ດວັ້ຼ ຍ Mg ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງ. B2O3 + 3 Mg  2 B + 3 MgO ຖຳ້ຼັ ຈະຕຽມໂບຣອນບລສິ ຸດ ຕອັຼ້ ງຣີດວິ ຊ໌ BCl2 ຫ BBr3 ດວ້ັຼ ຍຮໂີ ດຣແຊນໂດຍໃຫສັຼ້ ຳຜດຼັ ກບຼັ ລວດຮອ້ຼັ ນ 1000°C ອຳລມູ ນີ ອີ ອມນນັຼ້ັຼ ເປຼັນໂລຫະທ່ົ ມີ ຫີ ຳຍທ່ົ ສີ ຸດ ແລະ ຈດັຼ ວ່ົ ຳເປຼັນທຳດທົ່ ມີ ຢີ ົ່ ູຫຳຍເປັຼນທ່ົ ສີ ຳມຮອງຈຳກອກຊີ ແຊນ ແລະ ຊລິ ກິ ດຼັ ພບ Al ໃນສະພຳບທຳດປະສມໃນທ່ົ ທີ ່ົ ວໄປ ແຮົ່ ຂອງ Al ສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ເປັຼນພວກອຳລູມໂິ ນຊລິ ກິ ດຼັ ຕວຢ່ົ ຳງເຊ່ົ ນຼັ : ດນິ ໜຽວ, ເສດແຮົ່ ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ທົ່ ນີ ຳມຳກຸງເອຳໂລຫະຄ: ບອກໄຊຕ໌ Al2O3.xH2O ແລະ ໄຄຣໂອໄລຕ໌ 157 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັ້ຼ 2 Na3AlF6 ອກຊດິ ທ່ົ ເີ ກດີ ໃນທຳມະຊຳດຕຳມບ່ົ ອນເອນີັ້ຼ ວົ່ ຳ: ຄຣນັຼ ດມຼັ ມຄີ ວຳມແຂງຫຳຍ, ພອຍຕ່ົ ຳງໆ ເຊົ່ ນຼັ : ພອຍສີ ແດງ: ສມີ ່ົ ວງ ປະກອບດວ້ັຼ ຍຜກຶ ຄຣນຼັ ດມັຼ ໃສທົ່ ມີ ໂີ ລຫະອກຊດິ ອົ່ ນປນ ເຊ່ົ ນຼັ : Cr2O3, Mn2O3 ອນັຼ ເປັຼນເຫດໃຫ ຼັ້ ພອຍມສີ ງີ ຳມສດ ຫ ເປັຼນຜກຶ ພວກອຳລມູ ໂິ ນຊລິ ກິ ດຼັ ທົ່ ມີ ໂີ ລຫະບຳງຊະນດິ ປນ. ບຸບຣຳຄມຼັ ກເປຼັນອຳລູມໂິ ນຊລິ ກິ ດຼັ ຊະນດິ ໜ່ົ ງຶ , ກຳນກຸງໂລຫະໃຊວ້ຼັ ທິ ແີ ຍກສະລຳຍດວັ້ຼ ຍໄຟຟ້ຳຼັ ໂດຍເອຳໄຄຣໂອໄລຕມ໌ ຳຫອມແຫວທົ່ ີອຸນຫະພູມ 800-1000°C ແລວັ້ຼ ລະລຳຍ ບອກໄຊຕລ໌ ງໄປ, ໃຊແ້ັຼ ກຣໄຟຕເ໌ ປັຼນຂວ້ຼັ ໄຟຟຳ້ຼັ ທງຼັ ສອງ ໄດໂ້ຼັ ລຫະ Al ທ່ົ ແີ ຄໂທດ ສຳ ເຫດທ່ົ ບີ ່ົ ໄດໃັ້ຼ ຊບ້ັຼ ອກໄຊຕພ໌ ຽງຢ່ົ ຳງດຽວເພຳະຈດຸ ຫອມແຫວສູງເກນີ ໄປ ຈ່ົ ງຶ ຕອຼັ້ ງນຳມຳລະລຳຍໃນໄຄຣໂອໄລຕເ໌ ພົ່ ອ ຫຸດອຸນຫະພູມ. 5.2. ຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງຟີຊກິ ແລະປະໂຫຍດ ໂບຣອນເປັຼນທຳດເຄ່ົ ງິ ໂລຫະ, ຜກຶ ໂບຣອນສດີ ຳແຂງຫຳຍ ຈດຸ ຫອມແຫວສູງເຖງິ 2300°C ຊ່ົ ງຶ ສູງກວ່ົ ຳ ທຳດອົ່ ນ ໃນຈຸດຽວກຼນັ ຫຳຍ. ໃນອຸ ນຫະພູມທຳມະດຳເປຼັນຕວນຳໄຟຟັ້ຼຳທົ່ ີໄວ ແຕົ່ ຈະນຳໄຟຟຼັ້ຳໄດດ້ັຼ ີຂຶນ້ຼັ ເມ່ົ ອ ອຸນຫະພູມສູງຂນຶັຼ້ ຊົ່ ງຶ ເປັຼນຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງພວກເຄ່ົ ງິ ໂລຫະ ຍງຼັ ມໂີ ບຣອນໃນຮູບອະສນຼັ ຖຳນເປັຼນຝ່ົ ຸ ນສນີ ຳ້ັຼ ຕຳນ ອກີ ດວັ້ຼ ຍ. ຜກຶ ໂບຣອນໃຊໃັ້ຼ ນທຣຳນຊສິ ເຕຣີ ໌ ໂບຣອນເປຼັນຕວດູດເນຕີ ຣງທົ່ ດີ ີ ໃຊເຼັ້ ຮດຼັ ແທົ່ ງຄວບຄຸມໃນເຄົ່ ອງປະຕິ ບດຼັ ກຳນນວິ ເຄຍ. ອຳລູມນີ ອີ ອມເປັຼນໂລຫະສເີ ງນີ , ເບຳ, ໜຽວ ແລະ ແຂງ, ຄດຼັ ໂຄງຼ້ັ ງໄດ,ັ້ຼ ທຸບເປຼັນແຜ່ົ ນຈ່ົ ງຶ ເປຼັນເສນັຼັ້ຼ ໄດ,ຼ້ັ ນຳ ໄຟຟຳັ້ຼ ແລະ ນຳຄວຳມຮອ້ຼັ ນໄດດຼ້ັ ຫີ ຳຍ ເນົ່ ອງຈຳກຄຸນລກຼັ ສະນະ ເຫົ່ ຳນີຼັ້ Al ຈ່ົ ງຶ ເປັຼນໂລຫະທ່ົ ມີ ປີ ະໂຫຍດຫຳຍ ໃຊັຼ້ ເຮດຼັ ໂລຫະເຈອປນຫຳຍຊະນດິ ທ່ົ ນີ ຳໄປເຮດັຼ ສ່ົ ວນປະກອບຂອງເຄ່ົ ອງບນິ , ເຮອ, ລດໄຟ, ອຳຄຳນ ແລະ ເຄ່ົ ອງເຮອນ , ດູຣຳລູມນິ (94.3% AI, 4% Cu, 0.59% Mn, 0.59% Mg, 0.7% Si) ເປຼັນໂລຫະເຈອປນທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ເຖງິ ແມ່ົ ນ Al ນຳໄຟຟຳັ້ຼ ໄດດ້ັຼ ບີ ່ົ ເທ່ົ ຳ Cu ແຕົ່ ເບຳກວົ່ ຳ Cu ຫຳຍ ຈົ່ ງຶ ນໄປໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ອຸປະກອນໄຟຟຳຼ້ັ , ສຳຍໄຟຟຳຼັ້ ຂະໜຳດ ໃຫຍົ່ ເຊ່ົ ນຼັ : ສຳຍສົ່ ງໄຟແຮງສູງ, ໃຊ້ັຼ AI ເຮດຼັ ເຄົ່ ອງຄວ ເພຳະນຳຄວຳມຮອັ້ຼ ນໄດດຼ້ັ .ີ ໂລຫະ Al ເປຼັນສເີ ງນີ ຂນຶຼັ້ ເງຳຈ່ົ ງຶ ນຳມຳເຮດັຼ ຄົ່ ອງໃຊໃຼ້ັ ນບຳ້ັຼ ນຫຳຍຢ່ົ ຳງ ເຊົ່ ນຼັ : ຂນັຼ , ພະຖຳດ ແລະ ເຮດັຼ ວດັຼ ດຸກ່ົ ສຳັ້ຼ ງປະເພດຕກແຕົ່ ງ, ເຈຍຼ້ັ ອຳລູມອິ ອມ ບຳງໆ ໃຊຫ້ັຼ ົ່ ອຳຫຳນ, ຫ່ົ ເຄ່ົ ອງ. Ga, In ແລະ Tl ເປຼັນໂລຫະທ່ົ ຄີ ົ່ ອນຂຳຼັ້ ງອົ່ ອນ In ອ່ົ ອນກວົ່ ຳຊນ ສ່ົ ວນ Tl ອ່ົ ອນຈນເລບັຼ ຂູດເປຼັນຮອຍ Tl ນີຼ້ັ ເປັຼນໂລຫະທົ່ ນີ ຳໄຟຟັຼ້ຳໄດດັຼ້ ີ ຍກເວນັຼັ້ຼ B ທຳດໃນຈນຸ ມີັ້ຼ ຈີ ດຸ ຫອມແຫວບ່ົ ສູງປຳນໃດ ໂດຍສະເພຳະຢົ່ ຳງຍົ່ ງິ Ga ຫອມແຫວ ທົ່ ີ 30°C ເທົ່ ຳນນັຼັຼ້ . 5.3. ຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງເຄມີ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳ ຜກຶ ໂບຣອນເສ່ົ ອຍຕ່ົ ທຳດຕົ່ ຳງໆ ຍກເວນຼັຼັ້ ຕວອອກຊໄິ ດຊຢ໌ ່ົ ຳງແຮງ ເຊ່ົ ນັຼ : F2 ແລະ HNO3 ເຂມັຼ້ຼັ ຂຸ ນຼັ້ ມນຼັ ຈະທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທຳດອ່ົ ນໆ ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງເທ່ົ ຳນນຼັ້ັຼ . ຮູບອະສນັຼ ຖຳນໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຫຳຍກວ່ົ ຳ. ສ່ົ ວນອຳລູມນີ ອິ ອມກບົ່ ຮູຈ້ັຼ ະວ່ົ ອງໄວ ເພຳະໂດຍປກກະຕມິ ອີ ກຊດິ ເປັຼນຟິລມບຳງຫຸມ້ຼັ ປອຼ້ັ ງກນຼັ ຜວິ ນອກ ໄວັ້ຼ ບຳຫອດສຳມຳດກຳຈດັຼ ຟິລມອກຊດິ ນໄີ້ຼັ ດ.ັ້ຼ ດົ່ ງັຼ ນນັຼ້ຼັ ,ອຳລູມນີ ອີ ອມທົ່ ີລວມກັຼບບຳຫອດເປຼັນໂລຫະເຈອປນ ບຳຫອດຈະທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດໄ້ັຼ ວຂນຶັ້ຼ ໂດຍທ່ົ ວໄປອຳລູມນີ ອີ ອມທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງເຊ່ົ ນຼັ ດຽວກບຼັ ໂບ ຣອນ. ຖຳຼ້ັ ເຜຳໃນອຳກຳດທຳດຈຸ IIIA ລວມກບັຼ O2 ໃຫອັ້ຼ ກຊດິ M2O3 (ຢກເວນັຼ້ຼັ TI2O) ເຜຳກບຼັ ຮຳໂລແຊນ ໃຫ ້ຼັ MX3 (ຍກເວນັຼັ້ຼ TIX) ເຜຳກບັຼ ມຳດ ໃຫ ້ຼັ M2S3 (ຍກເວນຼັັ້ຼ TI2S) ເຜຳກບັຼ ນໂີ ຕແຊນ B ແລະ Al ໃຫນັ້ຼ ຕີ ຣີດ BN ,AIN ເຜຳກບຼັ ກຳກບອນ B ແລະ Al ໃຫຄັຼ້ ຳຣໄ໌ ບດ໌ B4C ແລະ Al4C3 ທຸກທຳດມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ສູງສຸດເປຼັນ +3, Ga, In ມສີ ະຖຳນະ +1, +2 ແລະ +3 ,Tl ມສີ ະຖຳ ນະ +1 ແລະ +3 ນຳ້ັຼ ໜກັຼ ອຳຕອມຍ່ົ ງິ ສູງສະຖຳນະ +3 ຍ່ົ ງິ ໝດຄວຳມສຳຄນັຼ ລງໄປ ແຕົ່ ສະຖຳນະ +1 ເພົ່ ມີ ຄວຳມສຳ ຄນຼັ ຂນຶຼັ້ ທຳດປະສມຂອງ TI ທ່ົ ມີ ເີ ລກອອກຊເິ ດຊນັຼ +1 ສຳຄນຼັ ກວ່ົ ຳພວກ +3. 158 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼັ້ຼ 2 B ລວມກບັຼ ໂລຫະໄດຫັຼ້ ຳຍຊະນດິ ໃຫໂັຼ້ ບໄຣດ໌ ເຊ່ົ ນຼັ : MgB2 B ບົ່ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອຳຊດິ ເຈອຈຳງໃຫ້ັຼ B3+ ອອີ ງ B3+ ບ່ົ ມຢີ ົ່ ູແຕົ່ ກບຼັ ອຳຊດິ H2SO4 ຫ HNO3 ທ່ົ ເີ ຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼ້ັ ແລະ ຮອຼ້ັ ນໃຫອັ້ຼ ຳຊດິ ບຣກິ H3BO3 ຫ B(OH)3 ສ່ົ ວນ Al ນນັຼັຼ້ ລະລຳຍໃນອຳຊດິ H2SO4 ໃຫ ຼ້ັ Al3+ ທົ່ ຖີ ກໄຮເດຣດກບຼັ SO4 ກບຼັ ອຳຊດິ HNO3, Al ຈະເກດີ ອຳກຳນ “ກສຳນຕ”ີ ລະລຳຍໄດນ້ັຼ ຳແລວ້ັຼ ຢຸດລະລຳຍ ເພຳະເກດີ ອກຊດິ ຄວບຄຸມຜວິ ໂລຫະ. ໂລຫະ Al ລະ ລຳຍໃນບຳເຊແີ ກົ່ ໃຫອ້ຼັ ອີ ງອຳລູມນິ ດັຼ Al(OH)4- ສ່ົ ວນ B ລະລຳຍໃນບຳເຊແີ ກ່ົ ໃຫອ້ັຼ ອີ ງບຣດຼັ BO2- ໂລຫະ Al ລະລຳຍໄດທ້ຼັ ງັຼ ໃນອຳຊດິ ແລະໃນບຳເຊີ 2 Al(s) + 2H+  2 Al3+ + 3 H2(g) 2 Al(s) + 2 OH- + 6H2O  2 AI(OH)3 + 3 H2 (g) ເຮຳບ່ົ ພບອອີ ງ B3+ ທງຼັ ໃນທຳດລະລຳຍ ແລະໃນທຳດແຂງ ສົ່ ວນ Al3+ ຈະມຢີ ່ົ ູກສະເພຳະໃນທຳດລະ ລຳຍ ໃນສະພຳບທົ່ ຖີ ກໄຮເດຣດ ຫ ໃນທຳດປະສມທົ່ ມີ ພີ ະລງຼັ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ສູງຫຳຍ ເຊ່ົ ນັຼ : Al2O3 ,AlF3 ທຳດພວກນີັຼ້ ບົ່ ລະລຳຍ ອຳລູມນິ ອີ ອມອອີ ງ ທ່ົ ຖີ ກໄຮເດຣດ [AI(H2O)6]3+ ແຍກສະລຳຍດວ້ັຼ ຍນຳັຼ້ ໄດ.ຼັ້ [AI(H2O)6]3+ + H2O  H3O+ + [AI(H2O)5OH]2+ [AI(H2O)5OH]2+ + H2O  H3O+ + [AI(H2O)4(OH)2]+ [AI(H2O)4(OH)2]+ + H2O  H3O+ + Al(OH)3 +3 H2O ຊົ່ ງຶ ຈະໄດທຼ້ັ ງັຼ ອອີ ງເຊງີ ຊອ້ັຼ ນທົ່ ມີ ໄີ ຟຟຳັ້ຼ ບນັຼ ຈບຸ ວກ ແລະ ຜກຶ Al(OH)3 Al ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ່ົ ດີ ີ ຈົ່ ງຶ ໃຊໃັຼ້ ນກຳນກຸງໂລຫະບຳງຊະນດິ ຈຳກອກຊດິ ຂອງໂລຫະນນຼັຼ້ັ ສະເພຳະຢົ່ ຳງຍ່ົ ງິ ໃນ ກລະນທີ ົ່ ໃີ ຊກຼັ້ ຳກບອນເປັຼນຕວຣີດວິ ຊບ໌ ່ົ ໄດຼັ້ ໂດຍຢຳ້ັຼ ນວ່ົ ຳຈະເກີດຄຳຣໄ໌ ບດຂ໌ ອງໂລຫະນນັຼ້ັຼ ເຊ່ົ ນຼັ : ກຳນຕຽມ Cr ແລະ Mn ຈຳກອກຊດິ ຂອງໂລຫະທງຼັ ສອງ Cr2O3 + 2 Al  Al2O3 + 2 Cr ຂະບວນກຳນຣີດກັຼ ຊນຼັ ໂດຍໃຊຼັ້ AI ແບບນເີຼັ້ ອນີຼັ້ ວົ່ ຳ ຂະບວນກຳນເທຣີ ໄ໌ ມຕ໌ ເພຳະເກດີ ຄວຳມຮອຼັ້ ນຫຳຍ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳບຳງຊະນດິ ຂອງທຳດຈຸ IIA ສະຫຸບໄວໃຼັ້ ນຕຳຕຳລຳງ (8) ຕຳຕຳລຳງ 8 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມບີ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດຈຸ IIIA B Al Ga In Tl ເຜຳໃນອຳກຳດ - ທຸກທຳດໃຫທັ້ຼ ຳດປະສມອກຊດິ ແລະ ນຕີ ຣດີ X2(ເຜຳ) - ທຸດທຳດໃກແຼ້ັ ຮໄລດ໌ S (ເຜຳ) - ທຸກທຳດໃຫຊັຼ້ ຸນຟັຼດ N2 (ເຜຳ) BN AlN C (ເຜຳ) B4C Al4C3 ໂລຫະ (ເຜຳ) ໂບໄຣຕ໌ ໂລຫະເຈອປນ ອຳຊດິ ເຈອຈຳງ ບົ່ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ H2 (ຖຳັຼ້ ມບີ ຳຫອດ) - ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄວຂນຶ້ຼັ HCl ເຂມຼັັຼ້ ຂຸ ນຼັ້ H2SO4 ເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນັ້ຼ ບ່ົ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ H2 (ຊຳັ້ຼ ) - H2 (ໄວ) HNO3 ເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນຼັ້ ບຳເຊເີ ຂມຼັັຼ້ ຂຸນ້ຼັ ຮອ້ັຼ ນ H3BO3 + SO2 Al3+ (aq) + SO2 – M3+(aq) + SO2 H3BO3 + NO2 ສຳນຕີ້ັຼ – M3+(aq) + NO2 BO2-(aq) + H2 Al(OH)4-(aq) - Ga(OH)4-(aq) 5.4. ອກຊດິ , ຮດີ ດກຊດິ ຕຽມອກຊດິ ບຣກິ ໄດໂຼັ້ ດຍກຳນເຜຳອຳຊດິ ບຣກິ B(OH)3 1000C  HBO2 > 1000C  B2O3 ອຳຊດິ ອໂທບບຣກິ ອຳຊດິ ເມຕຳບຣກິ ອກຊດິ ບຣກິ B2O3 ເປຼັນທຳດແຂງຄຳ້ັຼ ຍຄແກວ້ັຼ ມໂີ ຄງສຳຼັ້ ງເປຼັນໂປຣລເິ ມີ ຊົ່ ງຶ ມຫີ ວໜົ່ ວຍ BO3 ຫ BO4 ທົ່ ມີ ີ O 159 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ລອັຼ້ ມອຳຕອມ B. B2O3 ເປຼັນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນອຳຊດິ ລວມກບັຼ ນຳຼັ້ ໃຫອ້ັຼ ຳຊດິ ບຣກິ ແລະ ເມ່ົ ອເຜຳກບຼັ ໂລຫະອກຊດິ ຊະນດິ ອົ່ ນຈະໄດເັຼ້ ມຕຳບຣດຼັ ຊົ່ ງຶ ມກຼັ ຈະມສີ ສີ ະເພຳະ ຄຸນລກຼັ ສະນະອນຼັ ນນີ້ັຼ ຳມຳໃຊປັ້ຼ ະໂຫຍດໃນກຳນວເິ ຄຳະໂລຫະ (ເອນີ້ຼັ ວົ່ ຳກຳນທດສອບດວ້ັຼ ຍເມດັຼ ບແລກຊ)໌ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ CaO(s) + B2O3 (s)   Co(BO2)2 (s) ສນີ ຳັຼ້ ເງນີ ແກ່ົ B(OH)3 ເປຼັນອຳຊດິ ອ່ົ ອນຫຳຍ ອຳດຂຽນສູດເປັຼນ H3BO3 ເອນີຼັ້ ວົ່ ຳອຳຊດິ ອໂທບຣກິ ຫ ອຳຊດິ ບຣກິ ມຄີ ຸນສມບດັຼ ລະງບັຼ ເຊອັຼ້ , ໃຊເັຼ້ ປັຼນຢຳລຳຼັ້ ງຕຳ ອຳຊດິ ບຣກິ ເປັຼນຜກຶ ອົ່ ອນສຂີ ຳວ ລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດປັຼ້ ຳນກຳງ ໄດັຼ້ B(OH)4 ກບັຼ H+ ຈດຼັ ເປັຼນອຳຊດິ ໜົ່ ງຶ ໂປຣຕຣງບ່ົ ແມ່ົ ນອຳຊດິ ສຳມໂປຣຕຣງ ເມົ່ ອເຜຳອຳຊດິ ບຣກິ ຈະເກດີ ກຳນສູຍເສຍນຳຼ້ັ ເປັຼນ ຂນຼັ້ັຼ ໆ ໄດອ້ັຼ ຳຊດິ ເມທຳບຣກິ HBO3 ,ອຳຊດິ ໄພໂຣບຣກິ ຫ ເຕຕຣຳບຣກິ H2B4O ເປຼັນຕນັຼ້ ແລະ ເມ່ົ ອນຳ້ຼັ ອອກໝດ ກຈະໄດອຼັ້ ກຊດິ B ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະບຳງກຳນຄຳຼັ້ ຍຄ Si ໃນຈຸ IVA ຕຳມຄວຳມສຳພນັຼ ທະແຍງມຸມ, ອຳຊດິ ບຣກິ ແລະທຳດປະສມບຣດັຼ ຈະມຄີ ວຳມຄຳ້ຼັ ຍຄກບຼັ ອຳຊດິ ຊລິ ຊິ ກິ ແລະ ເກອຊລິ ກິ ດັຼ . ອຳລູມນິ ຽມອກຊດິ ມຫີ ຳຍຮູບ  - Al2O3 ໄດຈັ້ຼ ຳກກຳນເຜຳອຳລມູ ນິ ອີ ອມຮດີ ດກຊດິ ທົ່ ີ 500°C ໃນຮູບນີ້ຼັ ມໂີ ຄງສຳ້ັຼ ງແບບທົ່ ອີ ອີ ງອກຊດິ ລຽງກນຼັ ເປັຼນລູກກອ້ຼັ ນແບບກຳງໜຳ້ັຼ ແລະ ມອີ ອີ ງຳລູມນິ ອີ ອມ ກະຈຳຍຢ່ົ ູໃນຊ່ົ ອງຊງສົ່ ີ ໜຳຼັ້ ແລະ ຊົ່ ອງຊງແປດໜຳັຼ້ ຖຳັຼ້ ເອຳ Al2O3 ຮູບນມີັ້ຼ ຳເຜຳທ່ົ ີ 10oo°C ກຈະໄດຄ້ຼັ ຣນັຼ ດມຼັ ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນ Al2O3 ອກີ ຮູບໜົ່ ງຶ ເອນີຼ້ັ ວ່ົ ຳ   Al2O3 ມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງປະກອບດວຼ້ັ ຍອອີ ງອກຊດິ ເປຼັນຊະນດິ ບນຼັ ຈຸ ຊດິ ທ່ົ ສີ ຸດແບບເຮກຼັ ຊຳໂກນລັຼ ແລະມີ ອຳລມູ ນິ ອີ ອມອອີ ງ ຢ່ົ ູເປັຼນລະບຽບຈຳນວນສອງໃນສຳມຂອງຊ່ົ ອງຊງແປດໜຳ້ັຼ ຄຣນັຼ ດມັຼ ແຂງຫລຳຍແລະບ່ົ ລະລຳຍ ໃນຕວທຳລະລຳຍໃດໆ ທງຼັ ສນິ້ັຼ ຍກເວນັຼັ້ຼ ບຳເຊຫີ ອມແຫວ ພະລງັຼ ງຳນແລດທຊິ ຜກຶ ແລະ ເອນທລຼັ ປີຂອງກຳນເກດີ ຂອງ Al2O3 ມຄີ ່ົ ຳສູງຫລຳຍ Al2O3 ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວສູງຫຳຍ, ທນຄວຳມຮອ້ັຼ ນສູງ ຈ່ົ ງຶ ໃຊເັ້ຼ ຮກັຼ ອສິ ທນໄຟ ຖຳ້ັຼ ເຜຳແ ຮົ່ ບອກໄຊຕເ໌ ຖງິ 3000°C ຈະໄດອ້ັຼ ະລນັຼ ຕມຼັ ຊ່ົ ງຶ ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ສຳນຂດຼັ ຖູເພຳະມຄີ ວຳມແຂງຫຳຍ Al2O3 ເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ີ ເປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ລະລຳຍໄດທັ້ຼ ງຼັ ໃນອຳຊດິ ແລະ ໃນບຳເຊ.ີ ເມົ່ ອເຕມີ ບຳເຊີ ເຊ່ົ ນຼັ NaOH ຈຳນວນຈຳກດັຼ ລງໃນທຳດລະລຳຍຂອງ Al3+ ຈະໄດອຼັ້ ຳລູມນີ ອີ ອມຮດີ ດກ ຊດິ AI(OH)3 ຮດີ ດກຊດິ ນລີຼັ້ ະລຳຍໄດທ້ຼັ ງຼັ ໃນອຳຊດິ ແລະໃນບຳເຊ.ີ Al(OH)4- (aq) OH Al(OH)3 H3O Al3+ (aq) ແລະ ຖຳຼັ້ ໃຊບຼັ້ ຳເຊຈີ ຳນວນຫຳຍກຈະໄດອຼັ້ ອີ ງ ເຊ່ົ ນຼັ Al(OH)52 , Al(OH)36 ອຳລູມນິ ອີ ອມຮີດດກຊດິ ມລີ ກັຼ ສະນະເປັຼນວຸນຼ້ັ ສຂີ ຳວປຳສະຈຳກສເີ ກອບເບົ່ ງິ ບົ່ ເຫນຼັ ສຳມຳດດູດທຳດບຳງ ຢົ່ ຳງ ເຊົ່ ນຼັ : ທຳດອງຄະທຳດທ່ົ ມີ ສີ ພີ ວກສຢີ ອ້ັຼ ມ ຈ່ົ ງຶ ໃຫເັ້ຼ ປັຼນທຳດຊົ່ ວຍໃຫສ້ັຼ ຕີ ດິ ໃນກຳນຢອັຼ້ ມຜຳຼັ້ ເພຳະຜຳ້ຼັ ບຳງຊະນດິ ບ່ົ ຍດຶ ຈບຼັ ສີ 5.5. ແຮໄລດ໌ ໂບຣອນໄທຣແຮໄລດ໌ BF3, BCl3, BBr3, BI3, ເປຼັນໂມເລກຸນໂຄເວເລນຕທ໌ ງັຼ ສນິ້ຼັ ແຮໄລດຂ໌ ອງອຳລູມິ ນອີ ອມກ ເປັຼນທຳດໂຄເວເລນຕ໌ ຍກເວນັຼັ້ຼ AlF3 ຊົ່ ງຶ ພນັຼ ທະຄ່ົ ອນຂຳັຼ້ ງໄອອອນນກິ ຫຳຍກວ່ົ ຳແຮໄລດອ໌ ່ົ ນ ອຳລູມນິ ີ ອອມຟູອລວ ມໂີ ມເລກຸນໃຫຍົ່ ເປຼັນຕຳຂ່ົ ຳຍ, ອຳຕອມ F 6 ອຳຕອມອອັ້ຼ ມຮອບອຳຕອມ Al ເປັຼນແບບຊງແປດໜຳຼັ້ ທຳນອງແລດທຊິ ຜກຶ ທຳດ ໄອອອນນກິ ໃນໂບຣອນໄທຣແຮໄລດ໌ ຈະມເີ ອເລກັຼ ຕຣງພຽງຫກຕວອອຼັ້ ມອຳຕອມ B ໂມເລກຸນເປັຼນແບບຂະໜຳນສຳມຫົ່ ຽມ ແລະ ຢົ່ ູດ່ົ ຽວໃນສະຖຳນະກຳສ ແລະໃນຕວທຳລະລຳຍບົ່ ມຂີ ວຼັ້ ໂມເລກຸນ ແບບນເີ້ັຼ ປຼັນອຳຊດິ ລວິ ອດິ ສຳມຳດຮບຼັ ຄົ່ ູເອເລກຼັ ຕຣງ ຈຳກບຳເຊລີ ວິ ອດິ . ສ່ົ ວນ AlCl3, AIB3r, ແລະ AlI3 ກມເີ ອເລກຼັ ຕຣງບົ່ ຄບຊຸດແປດຄກນຼັ ແຕ່ົ ເຮຳພບແຮໄລດເ໌ ຫົ່ ຳນີ້ັຼ ເປັຼນໂມ ເລກຸນ Al2X6 (X =ຮຳໂລແຊນ) ໂດຍ AlX3 ຈບັຼ ຄົ່ ູກນັຼ ເປັຼນໄດເມຣີ ໌ ໃນສະຖຳນະອຳຍ ແລະໃນຕວທຳລະລຳຍບ່ົ ມຂີ ວ້ຼັ Al ແຕົ່ ລະອຳຕອມເດມີ ມເີ ອເລກັຼ ຕຣງ 3 ຄົ່ ູ ແລະໄດຄຼ້ັ ົ່ ູທ່ົ ີ 4 ມຳຈຳກອຳຕອມ Cl ເປຼັນພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕ໌ ແບບໂຄອອດເິ ນດ ຈົ່ ງຶ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງ 4 ຄ່ົ ຄູ ບຊຸດແປດ ອຳຕອມ CI ທງັຼ ສ່ົ ຢີ ົ່ ູອອ້ັຼ ມ AI ເປຼັນແບບຊງສ່ົ ໜີ ຳັ້ຼ ລກັຼ ສະນະ 160 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ແບບນຄີຼ້ັ ຳັຼ້ ຍຄກບັຼ ໂປຣລເິ ມຣີ ໌ BeCl2 (ຕອນ 4) Be ກບັຼ Al ມກຼັ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຄກນັຼ ຕຳມຄວຳມສຳພນຼັ ທະແຍງມມູ . Cl Cl Cl Al Al Cl Cl Cl ໃນນຳຼັ້ BCl2 ແຍກສະລຳຍດວັ້ຼ ຍນຳ້ັຼ ໃຫອ້ຼັ ຳຊດິ ບຣກິ ກບັຼ HCl ແຕ່ົ AICl3 ແຍກສະລຳຍດວັ້ຼ ຍນຳັຼ້ ໃຫອ້ັຼ ອີ ງ Al3+ (aq) ສະແດງວ່ົ ຳມກີ ຳນປົ່ ຽນແປງຈຳກທຳດປະສມໂຄເວເລນຕໄ໌ ປເປຼັນອອີ ງໃນທຳດລະລຳຍນຳ້ຼັ ທງຼັ ນເີັ້ຼ ນ່ົ ອງ ຈຳກ ອອີ ງອຳລູມນີ ອີ ອມມພີ ະລງຼັ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ສູງຫຳຍ. ເຮຳມກັຼ ໃຊແຼັ້ ຮໄລດຂ໌ ອງ B ແລະ Al ເປັຼນຕວເລ່ົ ງຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໃນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດອງຄະທຳດເພຳະໃນ ຖຳນະ ທຳດຮບຼັ ຄ່ົ ູເອເລກຼັ ຕຣງ ສຳມຳດຫຸດພະລງຼັ ງຳນກ່ົ ກມຼັ ມນັຼ ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. 5.6. ໄຮໄດຣດ໌ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງ MgB2 ກບັຼ ອຳຊດິ ເຈອຈຳງໄດທັ້ຼ ຳດປະສມຂອງທຳດປະສມລະຫວ່ົ ຳງໂບຣອນ ແລະ ຮີ ໂດຣແຊນ ເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳ: ບເຣນ ຈດັຼ ວ່ົ ຳເປັຼນໄຮໄດຣດຂ໌ ອງໂບຣອນນນຼັຼ້ັ ເອງ ບເຣນມສີ ູດສອງແບບ BnHn+4 (n = 2, 5, 6, 10) ແລະ BnHn+6 (n = 4, 5, 9, 10) ເຊົ່ ນຼັ B2H6 (ດບີ ເຣນ-6), B3H10 (ເຕຕຣຳບເຣນ-10), C5H9 (ແປງ ຕຳບເຣນ-9), C5H11 (ແປງຕຳບເຣນ-11), B6H10 (ເຮກຼັ ຊຳບເຣນ-10), B10H14 (ເດກຳບອເຣນ-14). ດບີ ເຣນເປັຼນກຳສໄວໄຟ ມກີ ົ່ ນິ ເໝນຼັ ແລະ ເປັຼນພດິ ຕຽມຈຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງລຕິ ອີ ອມຮດີ ດກຊດິ ກບຼັ ໂບ ຣອນຕຟີ ູອລວ. 6 LiH + 8 BF3  6 LiBF4 + B2H6 ເມ່ົ ອເຜຳດບີ ເຣນໃຫຮັຼ້ ອ້ຼັ ນ 100-150°C ຈະໄດທ້ຼັ ຳດປະສມລະຫວົ່ ຳງບເຣນອົ່ ນໆ ຫຳຍຊະນດິ B6H10ກ ເປັຼນກຳສບເຣນອົ່ ນໆ ເປັຼນທຳດແຫວ ແລະ ທຳດແຂງບເຣນແຍກຍະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳ້ັຼ ໄດງ້ັຼ ົ່ ຳຍ ໃຫອ້ັຼ ຳຊດິ ບຣກິ ແລະ H2 ບເຣນ ທງັຼ ຫຳຍໄວໄຟຫຳຍ ເມົ່ ລຸກໄໝໃັ້ຼ ຫຄ້ັຼ ວຳມຮອຼັ້ ນຫຳຍກວ່ົ ຳຮໂີ ດຣກຳກບອນຈົ່ ງຶ ໃຊເັຼ້ ປັຼນເຊອຼ້ັ ໄຟຈະລວດ. B2H6 + 3O2  B2H3 + 3 H2O  = - 2150 KJ 5.7. ເກອ ເກອທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ທົ່ ສີ ຸດຂອງໂບຣອນ ຄ ບແລກຊ໌ ຫ ນຳຕອີ ອມເຕຕຣຳບຣດຼັ Na2B4C7.10 H2O ອຳດຕຽມ ບແລກຊ໌ ຈຳກອຳຊດິ ບຣກິ ກບຼັ NaOH ແລວັ້ຼ ຕກຜກຶ ບແລກຊຈ໌ ຳກທຳດລະລຳຍ. 4 HBO3 + 2 NaOH  Na2B4O7 + 7 H2O ຫ ຕຽມຈຳກແຮ່ົ ໂຄລມຳໄນຕກ໌ ບຼັ ທຳດລະລຳຍ Na2CO3 ຂອງ CaCO3 ທົ່ ຕີ ກຜກຶ ອອກ ແລວັຼ້ ຕກຜກຶ ບແລກຊ໌ 2 Ca2B6O11 + 4 Na2CO3 + H2O  3 Na2B4O7 + 4 CaCO3 + 2 NaOH ບແລກຊມ໌ ປີ ະໂຫຍດໃນກຳນເຮດັຼ ນຳັຼ້ ກະດຳັຼ້ ງໃຫອຼ້ັ ່ົ ອນ ແລະ ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນເຮດັຼ ແກວັ້ຼ ບຳງຊະນດິ , ເຮດັຼ ສຳນເຄອບ, ເຄົ່ ອງປັຼນ້ຼັ ດນິ ເຜຳ, ເຮດັຼ ສະບົ່ ູບຳງຊະນດິ . ນອກຈຳກນນຼັ້ຼັ ຍງຼັ ໃຊໃຼ້ັ ນກຳນວເິ ຄຳະໂລຫະບຳງຢ່ົ ຳງ ໂດຍກຳນເຜຳບແລກຊ໌ ກບັຼ ອກຊດິ ຂອງໂລຫະນນຼັ້ັຼ ຈະໄດເັຼ້ ມຕຳບຣດັຼ ເປັຼນເມດຼັ ໃສຄແກວຼັ້ ມສີ ສີ ະເພຳະ ຊົ່ ງຶ ບອກໃຫຮັ້ຼ ູຊັຼ້ ະນດິ ໂລຫະໄດ້ັຼ (ກຳນ ທດສອບ ດວຼັ້ ຍເມດັຼ ບແລກຊ)໌ . ເກອອຳລູມນີ ອີ ອມມກຼັ ຈະເປັຼນໄຮເດຣດ ເຊົ່ ນັຼ : AlCl3 .5 H2O ,AI(NO3)3.9H2O, AI2(SO4)3.18 H2O ທຳດລະລຳຍຂອງເກອອຳລູມນີ ອີ ອມ ເປັຼນອຳຊດິ ເພຳະອຳລູມນີ ອີ ອມອອີ ງ ມຂີ ະໜຳດນອ້ັຼ ຍ,ໄຟຟຳຼັ້ ບນັຼ ຈສຸ ູງ ຈົ່ ງຶ ເຮດັຼ ໃຫໂຼ້ັ ມເລກຸນນຳັຼ້ ທ່ົ ຢີ ່ົ ູອອ້ັຼ ມຮອບເກດີ ສະພຳບມຂີ ວ້ັຼ ຢົ່ ຳງແຮງ ແລະ ເຮດັຼ ໃຫໂຼັ້ ປຣຕຣງຫຸດຈຳກໂມເລກຸນນຳຼັ້ ໄດ້ຼັ ດວັ້ຼ ຍ. ເກອສອງເຊງີ ລະຫວົ່ ຳງ ອຳລູມນີ ອີ ອມ ແລະ ໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ເອນີັຼ້ ວົ່ ຳ: ທຳດສມ້ັຼ . ທຳດສມ້ຼັ ມສີ ູດທ່ົ ວໄປ ວົ່ ຳ M  (SO4 )3.24H 2O ຫ M M 3 (SO4 )2.12H2O ຫ ເມົ່ ອ M+ ເປັຼນໂລຫະແອນຄຳໄລດ໌ ຫ NH  ແລະ 2 4 161 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 M+ ເປຼັນ Al3+.Fe3+ ,Cr3+ ເປຼັນຕນັຼ້ . ທຳດສມ້ັຼ ທຳມະດຳທ່ົ ໃີ ຊກຼັ້ ນຼັ ຕຳມບຳຼັ້ ນ ຄ ທຳດສມັຼ້ ກຳລອີ ອມ KAI(SO4)2 12 H2O ທຳດສມັຼ້ ເຮດັຼ ນຳ້ັຼ ອົ່ ຸນໃຫໃ້ຼັ ສໄດ.້ັຼ ເພຳະອຳລູມນິ ອີ ອມໃນທຳດລະລຳຍແຍກຍະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳຼ້ັ ໃຫອຼັ້ ອີ ງເຊງີ ຊອັ້ຼ ນ ທ່ົ ມີ ໄີ ຟຟຳຼ້ັ ບນຼັ ຈບຸ ວກກບັຼ ອຳລູມນີ ອີ ອມຮດີ ດກຊດິ ທຳດເຫົ່ ຳນຈີຼັ້ ະດງຶ ດູດທຳດແຂວນລອຍພວກຍະນຸພຳກດນິ ທົ່ ມີ ີ ໄຟຟຳຼັ້ ບນຼັ ຈລຸ ບລວມເຂຳ້ັຼ ມຳຫຳແລວ້ຼັ ພຳຕກຜກຶ . VI. ຈຸ IVA ທຳດຈຸ IVA ປະກອບດວຼ້ັ ຍກຳກບອນ C, ຊລິ ຄິ ອນ Si, ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມ Ge, ດບີ ຸກ Sn ແລະ ຊນ Pb ໃນຈຸ IA ແລະ IIA ມຄີ ວຳມຄຳ້ັຼ ຍຄກນຼັ ລະຫວ່ົ ຳງທຳດໃນຈຸ (ຍກເວນັຼ້ຼັ ທຳດທຳອດິ ) ຈຸ IIA ເລົ່ ມີ ມຄີ ວຳມແຕກຕົ່ ຳງກນຼັ ມຳເຖງິ ຈຸ IVA ນີ້ຼັ ທຳດໃນຈບຸ ່ົ ຄົ່ ອຍມຄີ ວຳມຄຳ້ັຼ ຍຄກນັຼ ຊລິ ຄິ ອນນນຼັັຼ້ ໄປຄຳຼ້ັ ຍຄກບຼັ ໂບຣອນຂອງຈຸ IIIA ເປັຼນ ຢ່ົ ຳງ ຫຳຍຕຳມຄວຳມສຳພນຼັ ທະແຍງມູມ ກຳກບອນທຳດທຳອດິ ຂອງຈຸ IVA ເປຼັນອະໂລຫະ ຊລິ ຄິ ອນມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະ ທຳງເຄມີ ເປັຼນ ອະໂລຫະແຕ່ົ ຄຸນລກັຼ ສະນະຟີຊກິ ເປຼັນເຄົ່ ງິ ໂລຫະ, ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມເປຼັນເຄ່ົ ງິ ໂລຫະໂດຍແທຼັ້ ສ່ົ ວນດບີ ຸກ ແລະ ຊນເປຼັນໂລຫະ. ທຸກທຳດໃນຈນຸ ມີັ້ຼ ວີ ຳເລນເອເລກັຼ ຕຣງ 4 ຕວ ເລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງທຳດໃນທຳດປະສມ ມກັຼ ຈະເປັຼນ +4 ແລະ +2 ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +4 ມຄີ ວຳມສຳຄນຼັ ສຳລບຼັ ກຳກບອນ, ຄວຳມໝນັຼັ້ຼ ຄງຂອງສະຖຳ ນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +4 ຫຸດລງມຳ ຕຳມຈຸ ແລະ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +2 ໝນັຼ້ັຼ ຄງເພົ່ ມີ ຂນຶ້ຼັ ຊນມສີ ະຖຳນະອອກຊິ ເດຊນັຼ +2 ທ່ົ ໝີ ນຼັັ້ຼ ຄງ. 6.1. ແຫົ່ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ກຳກບອນມໃີ ນທຳມະຊຳດເປຼັນເພດັຼ , ແກຣໄຟຕ໌ ແລະ ຖ່ົ ຳນຫນິ ຊະນດິ ຕົ່ ຳງໆ ໃນສະພຳບທຳດປະສມມີ ກຳກບອນໃນຫນີ ເປັຼນແຮ່ົ ກຳກໂບນດຼັ ເຊ່ົ ນັຼ : ຫນີ ປູນ ແລະ ຍງຼັ ມກີ ຳກບອນໃນທຳດຮໂີ ດຣກຳກບອນ ເຊ່ົ ນຼັ : ປິໂຕຣ ລຽມ ທຳດປະສມຂອງກຳກບອນມຢີ ົ່ ູໃນພດ ແລະ ສດຼັ ທຸກຊະນດິ . ຊລິ ຄິ ອນເປຼັນທຳດທົ່ ີມຫີ ຳຍເປັຼນທ່ົ ສີ ອງໃນໂລກຮອງຈຳກອກຊແີ ຊນ ບ່ົ ພບຊລິ ຄິ ອນເສລີໃນທຳມະຊຳດ ແຕ່ົ ພບໂດຍທ່ົ ວໄປເປັຼນຊລິ ກິ ຳ SiO2 ,ຄຳວອຊ໌ ກເປັຼນ SiO2 ແລະ ມຫີ ຳຍໃນຫນີ ແລະ ແຮ່ົ ຕ່ົ ຳງໆ ໃນຮູບທຳດ ປະສມຊລິ ກິ ດັຼ . ດນິ ກເປັຼນອຳລູມອີ ອມຊລິ ກິ ດັຼ .ຕຽມຊລິ ຄິ ອນໄດໂ້ັຼ ດຍຣດີ ວິ ຊ໌ SiO2 ດວຼັ້ ຍມຳເຢຊອີ ອມ ຫ ກຳບອນ ທົ່ ີ ອຸນຫະພູມສູງ. SiO2+2C  2 Si + 2 CO Si ທ່ົ ໄີ ດຍ້ຼັ ງຼັ ບົ່ ບລສິ ຸດ ຖຳັ້ຼ ຕອຼັ້ ງກຳນ Si ບລສິ ຸດ ຕອັຼ້ ງເອຳ Si ທ່ົ ໄີ ດໄ້ຼັ ປທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ Cl2 ໄດ້ຼັ SiCl2 ຊົ່ ງຶ ລະເຫຍີ ເປັຼນອຳຍໄດັຼ້ ຈ່ົ ງຶ ກ່ົ ນັຼ ໃຫໄັ້ຼ ດ້ັຼ SiCl4 ທ່ົ ບີ ລສິ ຸດ ແລວັຼ້ ຣດີ ວິ ຊດ໌ ວ້ຼັ ຍ H2 ໄດັ້ຼ Si ບລສິ ຸດ. ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມເປຼັນທຳດທົ່ ຫີ ຳຍຳກ ມຢີ ົ່ ູນອ້ຼັ ຍໆໃນຖົ່ ຳນຫນີ , ເສດແຮ່ົ ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງດບີ ຸກ ຄແຄດຊເິ ທີໄຣຕ໌ SnO4 ຊ່ົ ງຶ ເມົ່ ອຣດີ ວິ ຊ໌ ດວຼັ້ ຍຖ່ົ ຳນໂຄກັຼ້ ຈະໄດໂັຼ້ ລຫະດບີ ຸກ. ສົ່ ວນຊນນນຼັ້ັຼ ພບໃນເສດແຮ່ົ ທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ຄ ກຳລນີ ຳ ເປຼັນ ແຮ່ົ ຊຸນຟວ PbS ໃນກຳນກຸງໂລຫະຕອັ້ຼ ງເອຳເສດແຮົ່ ມຳຍຳ້ັຼ ງກົ່ ອນເພ່ົ ອປ່ົ ຽນຊຸນຟວ ເປັຼນອກຊດິ ແລວຼ້ັ ຈົ່ ງຶ ຣີດວິ ຊອ໌ ກ ຊດິ ດວ້ັຼ ຍຖົ່ ຳນໂຄກັຼ້ ໃສົ່ ເສດເຫກຼັ ເຂຳັຼ້ ໄປດວັ້ຼ ຍເພົ່ ອປົ່ ຽນຊຸນຟວທ່ົ ເີ ຫອຢ່ົ ູດວຼ້ັ ຍໃຫເ້ັຼ ປັຼນໂລຫະ. 2 PbS + 3 O2  2 PbO + 2 SO2 PbO + C  Pb + CO PbS + Fe  Pb + FeS 6.3. ຄຸນລກັຼ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ປະໂຫຍດ ຕຳຕຳລຳງ 9 ຄຸນລກຼັ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ IVA C Si Ga Sn Pb ລດັຼ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂຄຳວຳເລນຕ໌ )(pm) 77 117 122 140 154 ລດັຼ ສະໝອີ ອີ ງ M2+ (pm) - - 93 112 120 ຄວຳມໜຳແໜນັ້ຼ (g cm-3) ແກຣໄຟຕ(໌ 2.22) 2.33 5.32 (ເທຳ)5.75 11.3 162 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) (ເພດຼັ ) 3.50 1410 ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ແກຣໄຟຕ໌ 3730 ຈດຸ ຟດ(0C) 2355 (ຂຳວ)7.31 11.3 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ ຂນຼັ້ັຼ 1 +2 (ເພດັຼ ) 3550 2364 937 232 327 (kJ mol-1) ຂນຼັັ້ຼ 1+2+3+4 4827 9949 ສະພຳບໄຟຟຳຼ້ັ ລບ 3438 1.74 2830 2270 1744 ກຳນນຳໄຟຟຳ້ຼັ 14277 ເຄ່ົ ງິ ນຳ 2119 2167 2.5 ບ່ົ ນຳ 2297 9330 8989 1.55 (ແກຣໄຟຕ)໌ ດພີ ໃຊ້ຼັ 10008 ເພດັຼ ບ່ົ ນຳ 1.72 ດີ 2.02 (ເທຳ)ເຄົ່ ງິ ນຳ ເຄ່ົ ງິ ນຳ ດີ ທຳດກຳກບອນມອີ ນຼັ ຮູບທົ່ ເີ ປັຼນຜກຶ ຢົ່ ູສອງຊະນດິ ຄ: ເພດຼັ ແລະ ແກຣໄຟຕ໌ ທຳດເຄມຊີ ະນດິ ດຽວກນັຼ ອຳດ ມຮີ ູບໄດຫ້ັຼ ຳຍຮູບ ແຕົ່ ລະຮູບແຕກຕົ່ ຳງກນັຼ ທ່ົ ໂີ ຄງສຳຼັ້ ງພຳຍໃນຮູບຕົ່ ຳງໆ ເຫ່ົ ຳນນັຼ້ັຼ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳ ອນັຼ ຮູບຂອງທຳດນນຼັ້ັຼ ເພດຼັ ມີ ລກັຼ ສະນະເປັຼນໂມເລກຸນຂະໜຳດໃຫຍ່ົ ປະກອບດວ້ັຼ ຍອຳຕອມກຳກບອນຕົ່ ກນຼັ ໂດຍພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕເ໌ ປຼັນໂຄງ ສຳຼ້ັ ງຊງສ່ົ ໜີ ຳຼ້ັ ແລະຍດໂຍງກນັຼ ເປັຼນຕຳຂົ່ ຳຍທຳນອງນໂີ້ັຼ ດຍຕະຫອດ ຄວຳມຍຳວຂອງພນັຼ ທະ C-C ເທ່ົ ຳກບັຼ 154 pm ແລະ ພະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະເທ່ົ ຳກບຼັ 355 kJ mol- ຜກຶ ເປັຼນລກູ ກອຼັ້ ນແບບກຳງໜຳ້ັຼ ມຊີ ່ົ ອງຊງສົ່ ໜີ ຳັຼ້ ເຕມຼັ ເຄ່ົ ງິ ໜ່ົ ງຶ . ໂຄງສຳຼັ້ ງແບບທ່ົ ອີ ຳຕອມກຳກບອນຍດປະສຳນກນຼັ ແໜນ້ຼັ ດວັຼ້ ຍພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕທ໌ ງັຼ ໝດເຊົ່ ນຼັ ນີ້ັຼ ເຮດຼັ ໃຫ້ັຼ ເພດັຼ ເປຼັນຂອງແຂງທົ່ ສີ ຸດເທົ່ ຳທົ່ ຮີ ູກຼັ້ ນັຼ ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວສູງຫຳຍ ບ່ົ ນຳໄຟຟຳັຼ້ ແລະ ບ່ົ ນຳຄວຳມຮອັ້ຼ ນ ເພຳະບົ່ ມເີ ອເລກຼັ ຕຣງເສລີ ເພດຼັ ມດີ ດຼັ ສະນຫີ ກັຼ ເຫແສງສູງຫຳຍ ເມ່ົ ອຕດັຼ ເຈຍລະໄນຢົ່ ຳງດຈີ ົ່ ງຶ ສົ່ ງປະກຳຍສະທອຼັ້ ນສວຍງຳມ. ຮູບທີ 3 ໂຄງສຳ້ັຼ ງເພດັຼ ແກຣໄຟຕເ໌ ປັຼນອກີ ອນຼັ ຮູບໜົ່ ງຶ ຂອງກຳກບອນທ່ົ ເີ ປັຼນຜກຶ , ແກຣໄຟຕເ໌ ປຼັນທຳດແຂງສດີ ຳ, ມນັຼ ວຳວນອັ້ຼ ຍໆ, ລ່ົ ນ ແລະ ເປຼັນແຜ່ົ ນ ທງັຼ ຍງັຼ ອ່ົ ອນບົ່ ແຂງຢົ່ ຳງເພດັຼ , ໂຄງສຳ້ັຼ ງມລີ ກຼັ ສະນະເປຼັນແຜ່ົ ນຊອຼັ້ ນກນຼັ ໃນລະຫວ່ົ ຳງແຜ່ົ ນດຽວກນັຼ ກຳກ ບອນແຕ່ົ ລະອຳຕອມຕ່ົ ກບຼັ ອກີ ສຳມອຳຕອມດວຼ້ັ ຍພນຼັ ທະໂຄເວເລນຕເ໌ ປັຼນຮູບຫກຫົ່ ຽມ ຄວຳມຍຳວພນັຼ ທະເທ່ົ ຳກບັຼ 142 pm ຊົ່ ງຶ ຢ່ົ ູລະຫວ່ົ ຳງພນຼັ ທະດົ່ ຽວ ແລະ ພນຼັ ທະຄົ່ ູຂອງກຳກບອນ-ກຳກບອນ ສະແດງວ່ົ ຳມເີ ຣໂຊແນນຊ໌ ໄລຍະ ລະຫວົ່ ຳງ ແຜ່ົ ນຫົ່ ຳງກນຼັ 335 pm ແຮງຍດຶ ໜົ່ ຽວກນັຼ ລະຫວ່ົ ຳງຊນັຼຼ້ັ ເປັຼນແຮງອ່ົ ອນຈຳພວກແຮງແວນເດຣີ ວ໌ ຳລສ໌ ເຮດັຼ ໃຫແັ້ຼ ກຣໄຟຕ໌ ເລົ່ ອນອອກໄດເຼັ້ ປັຼນຊນຼັັ້ຼ ຫ ແຜ່ົ ນ ແກຣໄຟຕນ໌ ຳໄຟຟຳຼັ້ ດພີ ປະມຳນ ເພຳະອຳຕອມກຳກບອນຍງຼັ ມວີ ຳ ເລນຕເ໌ ອເລກັຼ ຕຣງ ເຫອອກີ ໜົ່ ງຶ ຕວທົ່ ຈີ ະເຄົ່ ອນທ່ົ ໄີ ປໄດທັ້ຼ ່ົ ວໃນຊນັຼ້ັຼ ດຽວກນຼັ . 163 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ກຂ ຮູບທີ 4 (ກ) ໂຄງສຳັຼ້ ງຂອງແກຣໄຟຕ໌ (ຂ) ໂຄງສຳັຼ້ ງເຣໂຊແນນຊຂ໌ ອງແກຣໄຟຕສ໌ ົ່ ວນຫນ່ົ ງຶ ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມ 25°C ແລະ ຄວຳມດນຼັ 1 ບນຼັ ຍຳກຳດ ແກຣໄຟຕເ໌ ປຼັນອນຼັ ຮູບທົ່ ໝີ ນຼັ້ຼັ ຄງທົ່ ສີ ຸດ Cເພດັຼ  Cແກຣໄຟຕ໌ 0 = - 2.1 kJ mol-1 G 0 = - 3.3 kl mol-1 ຄ່ົ ຳທຳງອຸນຫະພນວດຼັ ສະແດງວົ່ ຳແກຣໄຟຕໝ໌ ນັຼຼັ້ ຄງກວົ່ ຳເພດັຼ ແຕົ່ ເພດຼັ ບົ່ ປົ່ ຽນໄປເອງເປັຼນແກຣໄຟຕ໌ ເພຳະ ອດັຼ ຕຳ ກຳນປ່ົ ຽນຊຳ້ຼັ ຫຳຍ ພະລງັຼ ງຳນກ່ົ ກມຼັ ມນັຼ ຕມ໌ ຄີ ່ົ ຳສູງເນ່ົ ອງຈຳກຕອຼັ້ ງທຳລຳຍພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕ໌ ແລະ ເນ່ົ ອງຈຳກ ເພດັຼ ມີ ຄວຳມໜຳແໜນັ້ຼ ຫຳຍກວ່ົ ຳແກຣໄຟຕ໌ ທ່ົ ີຄວຳມດນັຼ ສູງຫຳຍໆ. ເພດຼັ ຈ່ົ ງຶ ໝນຼັັຼ້ ຄງກວົ່ ຳແກຣໄຟຕ໌ ເພດັຼ ເມດັຼ ນອຼັ້ ຍໆ ຜະລດິ ເປັຼນອຸດສຳຫະກຳຈຳກແກຣໄຟຕໂ໌ ດຍໃຊຄຼ້ັ ວຳມຮອຼັ້ ນ ແລະ ຄວຳມດນັຼ ສູງ (2000°C, 100,000 ບນັຼ ຍຳກຳດ) ມີ Pt ເປັຼນຕວເລົ່ ງັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. Si ແລະ Ge ບ່ົ ມອີ ນຼັ ຮູບຊລິ ຄິ ອນເປຼັນຜກຶ ສເີ ທຳມເີ ງຳໂລຫະ, ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງຟີຊກິ ຈດັຼ ວົ່ ຳເປຼັນເຄົ່ ງິ ໂລ ຫະ ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມນນຼັັຼ້ ເປັຼນເຄົ່ ງິ ໂລຫະສເີ ທຳ, ທງຼັ ຊລິ ຄິ ອນ ແລະ ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມມໂີ ຄງສຳຼັ້ ງທຳນອງດຽວກບັຼ ເພດັຼ ແຕົ່ ແຂງ ນອັ້ຼ ຍກວ່ົ ຳເພດັຼ ທງັຼ ນເີ້ັຼ ນົ່ ອງຈຳກຄວຳມແຂງແຮງຂອງພນັຼ ທະຫຸດລງເມ່ົ ອຂະໜຳດອຳຕອມໃຫຍົ່ ຂນຶ້ຼັ ທຳດທງັຼ ສອງ ຊະນດິ ນີັຼ້ ນຳໄຟຟຳ້ັຼ ໄດອຼັ້ ກີ . ດບີ ຸກມີ 3 ອນຼັ ຮູບຄ ດບີ ຸກເທຳ (ຫ ດບີ ຸກແອລຟຳ) ດບີ ຸກຂຳວ (ຫ ດບີ ຸກບຕີ ຳ) ແລະ ດບີ ຸກແກມມຳ, ດບີ ຸກ ເທຳເປຼັນອະໂລຫະມໂີ ຄງສຳຼັ້ ງແບບເພດຼັ ແລະ ໝນຼັ້ັຼ ຄງທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມຕ່ົ ຳ (<13°C) ຖຳັຼ້ ອຸນຫະພູມຕົ່ ຳຫຳຍໆ ປະມຳນ -40°C ຈະກຳຍເປັຼນຝົ່ ຸ ນສເີ ທຳ ສ່ົ ວນດບີ ຸກຂຳວເປຼັນໂລຫະດບີ ຸກຕຳມທຳມະດຳ, ສຂີ ຳວເງນີ , ທຸບໃຫເຼ້ັ ປຼັນແຜົ່ ນບຳງ ໄດ້ຼັ ແລະ ນຳໄຟຟຳັ້ຼ ໄດດັ້ຼ ,ີ ໝນຼັ້ຼັ ຄງທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 13 ເຖງິ 161°C ມແີ ລດທຊິ ຜກຶ ຢ່ົ ູໃນລະບບເຕຕຣຳໂກນລັຼ ເໜອ ອຸນຫະພູມ 161°C ເຖງິ 232°C ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນຈດຸ ຫອມແຫວ) ອນຼັ ຮູບທົ່ ໝີ ນັຼັ້ຼ ຄງຄ ດບີ ຸກແກມມຳ ຊ່ົ ງຶ ມແີ ລດທຊິ ຜກຶ ໃນ ລະບບຣອມບກິ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະຄ່ົ ອນຂຳ້ັຼ ງຜົ່ ອຍ, ສ່ົ ວນຊນຊ່ົ ງຶ ເປຼັນທຳດສຸດທຳັ້ຼ ຍຂອງຈຸ IVA ມຮີ ູບດຽວເປຼັນໂລ ຫະ, ຊນເປັຼນໂລຫະອ່ົ ອນ ໜກຼັ ຫຳຍ, ມຄີ ວຳມໜຳແໜນັ້ຼ ສູງເຖງິ 11.3 g cm-3 ເມ່ົ ອຕດັຼ ຊນໃໝ່ົ ໆ ເຫນັຼ ຜວິ ໜຳ້ຼັ ເປັຼນ ສເີ ງນີ ແລວ້ັຼ ປົ່ ຽນເປັຼນສເີ ທຳຄຳຼັ້ ເພຳະເກດີ ອກຊດິ ເປັຼນຊນັຼັ້ຼ ບຳງໆ ແລະ ອກຊດິ ນຍີຼັ້ ງັຼ ຄ່ົ ອຍໆ ປົ່ ຽນເປຼັນກຳກໂບນດຼັ ທ່ົ ີ ເປັຼນບຳເຊຫີ ຸມັຼ້ ຜວິ ໜຳັ້ຼ ໂລຫະໄວັ້ຼ ດວັຼ້ ຍເຫດນຊີັຼ້ ນຈົ່ ງຶ ບ່ົ ຫຸຍຫຽັ້ຼ ນ. ແນວໂນມ້ຼັ ຂອງກຳນປ່ົ ຽນຈຳກຄຸນສມບດຼັ ເປຼັນອະໂລຫະຕອນຕນັ້ຼ ຈມຸ ຳເປຼັນໂລຫະທົ່ ປີ ຳຍຈສຸ ອດຄອ້ຼັ ງກບຼັ ຄ່ົ ຳພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ, ສະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບ ແລະ ກຳນນຳໄຟຟຳັຼ້ (ຕຳຕຳລຳງ 9) ປະໂຫຍດຂອງເພດັຼ ທົ່ ໃີ ຊຫັຼ້ ຳຍ ຄ ເຮດັຼ ວດັຼ ຖຸບດ, ຕດັຼ ຫ ຂດຼັ ຖູ ເພຳະຄວຳມແຂງຂອງມນຼັ , ສົ່ ວນແກຣໄຟຕ໌ ນນຼັຼັ້ ນອກຈຳກໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ດນິ ສດຳແລວັ້ຼ ຍງຼັ ໃຊເຼັ້ ປັຼນຂວັ້ຼ ໄຟຟຳ້ຼັ ໃນເຊລລໄ໌ ຟຟຳ້ັຼ ເຄມ,ີ ຖ່ົ ຳນຫນິ ເປັຼນເຊອ້ັຼ ໄຟ ແລະຖົ່ ຳນໂຄກຼັ້ ເປັຼນ ຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ົ່ ດີ ໃີ ນກຳນກຸງໂລຫະ. ຖ່ົ ຳນມຄີ ຸນສມບດັຼ ດູດຊບັຼ ໄດດຼັ້ ີ ເນົ່ ອງຈຳກມຄີ ວຳມພຣຸນສູງຈົ່ ງຶ ມເີ ນອັຼ້ ທົ່ ພີ ນຼັ້ ຜວິ ຫຳຍ ມກຼັ ໃຊໃ້ຼັ ນກຳນດດູ ຊບັຼ ທຳດມສີ ີ ເຊົ່ ນຼັ : ໃນອຸດສຳຫະກຳນຳ້ັຼ ຕຳນຊຳຍ ອຳດໃຊຖຼ້ັ ່ົ ຳນດູດສຈີ ຳກທຳດລະລຳຍ 164 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ເພົ່ ອໃຫໄຼ້ັ ດນຼັ້ ຳັຼ້ ຕຳນຂຳວ ປະໂຫຍດຢົ່ ຳງອ່ົ ນຍງຼັ ມອີ ກີ ເຊົ່ ນຼັ : ໃຊໃັຼ້ ນກຳນເຮດຼັ ນຳັຼ້ ເມກິ ພມິ , ຢຳງດຳ, ຢຳຂດັຼ ຖງຕນີ . ຊລິ ິ ຄອນ ແລະ ເຈຣີ ເ໌ ມນຽມໃຊເ້ຼັ ຮດັຼ ທຳດເຄົ່ ງິ ຕວນຳໃນທຣຳນຊດິ ເຕຣີ ໌ ປະໂຫຍດຂອງດບີ ຸກໃຊເັຼ້ ຮດຼັ ເຫກັຼ ຊຸບດບີ ຸກ ແລະ ເຮດັຼ ໂລຫະເຈອຫຳຍຢົ່ ຳງ ເຊົ່ ນັຼ : ທອງໂບຣອນ (10% Sn, 90% Cu) ພວິ ເຕຣີ ໌ (75% Sn, 2596 Pb) ໂຊລເດຣີ ໌ (50% Sn, 50% Pb) ໂລຫະຕວພມິ (10% Sn, 15% Sb, 7596 Pb) ສ່ົ ວນໂລຫະຊນນອກຈຳກໃຊເຼ້ັ ຮດຼັ ໂລຫະ ເຈອປນຊະນດິ ຕົ່ ຳງໆ, ຕວພມິ , ແບດັຼ ເຕຣີ .ີ ທຳດກນຼັ ເຄ່ົ ອງຍນເຄຳະ (ເລດເຕຕຣຳເອທລິ ) ແລວຼັ້ ຍງຼັ ນຳມຳໃຊເັ້ຼ ປຼັນວດັຼ ດຸໃນກລະນທີ ົ່ ຕີ ອ້ຼັ ງກຳນຄວຳມ ເສ່ົ ອຍ ເຊົ່ ນັຼ : ຂວດເກບຼັ , ທຳດເຄມ,ີ ທ່ົ ນຳ້ຼັ , ທ່ົ ກຳສ ແລະຍງັຼ ເປັຼນໂລຫະທ່ົ ສີ ຳມຳດກຳບງຼັ ກມຼັ ມນັຼ ຕະພຳບລງຼັ ສ.ີ 6.4. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ເຖງິ ແມົ່ ນຈະມວີ ຳເລນຕເ໌ ອເລກຼັ ຕຣງ 4 ຕວ ແຕົ່ ທຳດໃນຈຸ IVA ກບົ່ ມອີ ອີ ງບວກ M+ ເພຳະພະລງັຼ ງຳນ ກຳນ ແຕກຕວເປຼັນອອີ ງສູງຫຳຍ ໃນບນຼັ ດຳທຳດຈຸ IVA C ເປັຼນທຳດທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ລບສູງທ່ົ ສີ ຸດໃນຈ,ຸ ເປັຼນ ທຳດດຽວ ທົ່ ມີ ອີ ອີ ງລບ C4- (ເມທຳໄນດ)໌ ແລະ C22 (ແອເຊດໄລດ)໌ ໃນອຸນຫະພູມສູງ C ລວມກບຼັ ໂລຫະໄດ້ັຼ ຫຳຍຊະນດິ ໃຫ ຼ້ັ ຄຳຣໄ໌ ບດ໌ ເຊົ່ ນັຼ , CaC2 , Al4C3 ອກຊດິ ຂອງໂລຫະບຳງຊະນດິ ເຜຳກບັຼ C ຈະບ່ົ ໄດໂຼ້ັ ລຫະນນັຼຼັ້ ແຕົ່ ໄດຄັ້ຼ ຳຣໄ໌ ບດ໌ ເຊ່ົ ນຼັ : 2 Al2O3 + 9 C  AI4C3 + 6 CÓ ທຳດເຊົ່ ນັຼ : Al4C3 ອຳດເອນີຼັ້ ເມທຳໄນດ໌ ມອີ ອີ ງລບ C4- ເຮດັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳັຼ້ ໃຫເັ້ຼ ມເທນ, ຄຳຣໄ໌ ບຕ໌ ເຊ່ົ ນັຼ : CaC2 ອຳດເອນີ້ັຼ ແອເຊດໄລດ໌ ມອີ ອີ ງລບ C4- ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳັຼ້ ໃຫອຼັ້ ຳເຊຕແີ ລນ. ຊລິ ຄິ ອນລວມກບັຼ ໂລຫະໄດຄັຼ້ ກນັຼ ໄດຊຼັ້ ລິ ໄິ ຊດ໌ ເຊົ່ ນຼັ Mg2Si, Fe2Si C ມກຼັ ເກດີ ທຳດປະສມໂຄເວເລນຕ໌ ແລະມຄີ ວຳມສຳມຳດໃນກຳນເກດີ ພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕລ໌ ະຫວົ່ ຳງອຳ ຕອມ C ນຳກນຼັ ເອງ ຕ່ົ ກນຼັ ເປຼັນໂຊ່ົ ຫ ເປັຼນວງ ເຮດຼັ ໃຫເຼັ້ ກດີ ທຳດປະສມອງຄະທຳດຈຳນວນຫວງຫຳຍ ອຳຕອມ Si ແລະ Ge ກຕ່ົ ກນັຼ ເອງໄດແ້ຼັ ຕົ່ ມຂີ ອບເຂດຈຳກດັຼ ພນຼັ ທະ Si- Si ແລະ Ge - Ge ບ່ົ ແຂງແຮງເທົ່ ຳໃດທ່ົ ຈີ ະເປຼັນໂຊົ່ ຍຳວໄດ້ຼັ ພະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະ Si - Si ແລະ Ge-Ge ເທ່ົ ຳກບຼັ 226 ແລະ 188 kJ ໃນເມົ່ ອພະລງັຼ ງຳນພນຼັ ທະ C-C = 346 kJ ຕຳຕຳລຳງ 10 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມບີ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດຈຸ IVA ທຳດ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ HCl ເຂມັຼ້ຼັ ຂຸນັ້ຼ H2SO4 ເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນຼັ້ C,Si,Ga ບົ່ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ HNO3 ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນ້ຼັ ຮອຼ້ັ ນ C ໃຫ ້ຼັ CO2 ກບຼັ SO2 ,Si ບ່ົ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ Ge,Sn,Pb ໃຫອັຼ້ ອີ ງ M+ ກບຼັ SO2 Si,Pb ບົ່ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ (HF ເທົ່ ຳນນັຼັ້ຼ ທົ່ ທີ ຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ກບຼັ Si ໃຫ ັຼ້ H2SiF6 ກບຼັ H2) ທຳດລະລຳຍດ່ົ ຳງ C,Ge,Pb ບົ່ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ, Si ໃຫ ຼ້ັ SnO32 ສົ່ ວນ Sn ໃຫ ຼັ້ Sn(OH)62 ຢ່ົ ຳງຊຳ້ັຼ . O2 C, Si, Ge,Sn ໃຫອ້ຼັ ກຊດິ MO2, Pb, ໃຫ ້ັຼ PbO ອຳຍນຳັຼ້ C ໃຫ ້ັຼ CO ກບັຼ H2, Si, Sn ໃຫ ຼັ້ MO2 ກບຼັ H2 Cl2 ທຸດທຳດໃຫ ້ັຼ MCl4 ຍກເວນຼັັ້ຼ Pb ໃຫ ້ຼັ PbCl2 ທຸກທຳດໃຫ ້ຼັ MS2 ຍກເວນຼັຼ້ັ Pb ໃຫ ຼັ້ PbS S ໂລຫະ (ເຜຳ) C,Si ໃຫຄ້ັຼ ຳຣໄ໌ ບດ໌ , ຊລິ ໄິ ຊດ໌ Sn, Pb ໃຫໂຼ້ັ ລຫະເຈອປນ. ໂດຍທ່ົ ວໄປ ຄວຳມໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມເີ ພ່ົ ມີ ຂນຶ້ຼັ ຈຳກ C ເຖງິ Pb ຕຳຕຳລຳງ (10) ສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ບຳງຢ່ົ ຳງ ຂອງທຳດຈຸ IVA ເຖງິ ແມ່ົ ນຈະນບຼັ ວົ່ ຳ Sn ແລະ Pb ເປັຼນໂລຫະ ແຕົ່ ກຍງຼັ ມຄີ ຸນສມບດຼັ ບຳງຢ່ົ ຳງທ່ົ ສີ ະແດງ ວ່ົ ຳ Pb ເປັຼນໂລຫະຫຳຍກວົ່ ຳ Sn, PbCl2 ທົ່ ຫີ ອມແຫວນຳໄຟຟຳຼ້ັ ໄດດ້ຼັ ີ ແຕົ່ SnCl2 ບົ່ ນຳໄຟຟຳຼ້ັ PbCl2 ລະລຳຍໃນ ແອລກຮໄດ້ຼັ ນອ້ຼັ ຍຫຳຍ ສົ່ ວນ SnCl2 ລະລຳຍໄດໃຼ້ັ ນຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດ ສະແດງວ່ົ ຳ Pb(I) ເປັຼນໄອອອນ 165 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼັ້ 2 ນກິ ຫຳຍກວ່ົ ຳ ນອກຈຳກນນຼັຼ້ັ Sn ຍງັຼ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຄົ່ ອນຂຳ້ັຼ ງເປັຼນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ເກດີ ໄດທ້ັຼ ງັຼ ອີ ອງບວກ ແລະ ອອີ ງລບ ດົ່ ງັຼ ຈະເຫນັຼ ໄດໃັ້ຼ ນທຳດເຊງີ ຊອັ້ຼ ນຕົ່ ຳງໆ 6.5. ອກຊດິ ໃນບນຼັ ດຳອກຊດິ ຂອງທຳດຈຸ IVA ອກຊດິ ຂອງກຳກບອນເປັຼນກຳສທົ່ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ ໃນເມົ່ ອອກ ຊດິ ອົ່ ນອົ່ ນເປຼັນທຳດແຂງโ ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວສູງ, ກຳກບອນມອີ ກຊດິ 3 ຊະນດິ ຄ: ໂມໂນອກຊດິ ກຳກບອນ CO, ດອີ ກຊດິ ກຳກບອນ CO2 ແລະ ກຳກບອນຊບຼັ ອກຊດິ C3O2 . CO ມຈີ ຳນວນເອເລກັຼ ຕຣງທງຼັ ໝດ 10 ຕວເທ່ົ ຳກບຼັ N2 ດົ່ ງັຼ ນນຼັ້ັຼ ທຳດທງັຼ ສອງຊະນດິ ນຈີຼ້ັ ົ່ ງຶ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະ ທຳງຟີຊກິ ຄກນັຼ ຫຳຍປະກຳນ.ພນັຼ ທະຂອງ CO ເປຼັນພນຼັ ທະສຳມດ່ົ ງັຼ ນີ້ັຼ ສົ່ ວນ CO2 ມສີ ູດ ໂມເລກຸນເປັຼນເສນັຼຼ້ັ ຊ. ຕຽມ CO ໂດຍກຳນກຳຈດັຼ ນຳ້ັຼ ອອກຈຳກອຳຊດິ ຟອກມກິ ຫ ອຳຊດິ ອອກຊຳລກິ HCO2 H2O  CO H2C2O4 H2O  CO + CO2 ເນົ່ ອງຈຳກມຄີ ົ່ ູເອເລກັຼ ຕຣງລອຍ CO ຈົ່ ງຶ ເປັຼນບຳເຊລີ ວິ ອດິ ເຮດຼັ ໜຳຼັ້ ທົ່ ເີ ປັຼນລແິ ກນກບັຼ ໂລຫະທຣຳນຊຊິ ນຼັ ບຳງຊະນດິ ໃຫທຼັ້ ຳດເຊງີ ຊອ້ຼັ ນທົ່ ີ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳໂລຫະກຳກໂບນລິ ເຊົ່ ນຼັ : 4 CO(g) + Ni(s)  Ni(CO)4 (l) ນແິ ກນກຳກໂບນລິ ເກດີ ໄດງຼ້ັ ່ົ ຳຍທົ່ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳ ແລະ ຄວຳມດນຼັ 1 ບນຼັ ຍຳກຳດ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳປິ້ຼນັ ກບຼັ ທົ່ ີ ອຸນຫະພູມສູງ ຫ ຄວຳມດນັຼ ຕ່ົ ຳ ໄດນຼ້ັ ກິ ແກນກບຼັ ຄນຊ່ົ ງຶ ໃຊເຼັ້ ປັຼນວທິ ເີ ຮດັຼ ໂລຫະນແິ ກນໃຫບ້ັຼ ລສິ ຸດ CO ເປັຼນກຳສທ່ົ ີ ເປັຼນພດິ ຕ່ົ ຮ່ົ ຳງກຳຍຫຳຍ ເພຳະໄປຍຳດບ່ົ ອນຂອງອກຊແີ ຊນໃນກຳນລວມກບຼັ ຮໂີ ມໂກລບນິ ໄດຄຼັ້ ຳບອກຊຮິ ໂີ ມໂກລ ບນິ ຊົ່ ງຶ ໝນັຼ້ັຼ ຄງກວ່ົ ຳ ອອກຊຮິ ີໂມໂກລບນິ ເຮດຼັ ໃຫຮຼ້ັ ່ົ ຳງກຳຍຂຳດຮໂີ ມໂກລບນິ ແລະ ອກຊແີ ຊນອຳດເຮດັຼ ໃຫເ້ັຼ ຖິງ ຕຳຍໄດ ັຼ້ ກຳນເຜຳໄໝກັ້ຼ ຳກບອນ ຫ ທຳດປະກອບທົ່ ມີ ກີ ຳກບອນເມົ່ ອມອີ ກຊີແຊນຈຳນວນຫຳຍ ຈະໄດດັ້ຼ ອີ ກຊດິ ກຳກບອນ, CO2 ວທິ ທີ ົ່ ສີ ະດວກໃນກຳນຕຽມ CO2 ໄດແຼ້ັ ກ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວົ່ ຳງອຳຊດິ ກບຼັ ກຳກໂບນດຼັ ຫ ໄບ ກຳກໂບນດັຼ . CO32- + 2 H+  CO2 + H2O ໃນອຸດສຳຫະກຳກຳນເຮດັຼ ປູນດບິ CaO ຈຳກກຳນເຜຳຫນີ ປູນ CaCO, ຈະພອຍໄດັຼ້ CO2 ດວັ້ຼ ຍ CO2 ມຄີ ວຳມຳສ ຳຄນຼັ ໃນຂະບວນກຳນຊວີ ະພຳບ ເຊ່ົ ນຼັ : ກຳນສງຼັ ເຄຳະດວຼັ້ ຍແສງ, ກຳນຫຳຍໃຈ, ກຳນຄວບຄຸມ pH ຂອງເລອດ ຊລິ ຄິ ອນດອີ ກຊດິ ຫ ຊລິ ກິ ຳ SiO2 ມຢີ ່ົ ູຫຳຍຮູບແບບໃນທຳມະຊຳດ ຄວອຕຊ,໌ ໄທຣດໄິ ມຕ໌ ແລະ ຄຣດິ ໂທບຳໄລຕ໌ ເປັຼນຜກຶ SiO2 ບລສິ ຸດ, ສົ່ ວນຊຳຍ, ຟລນິ ຕ໌ ມສີ ົ່ ງິ ອ່ົ ນເຈອປນ. ຜກຶ SiO2 ມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງຄຳຼັ້ ຍຄເພດຼັ , ອຳ ຕອມຍດໂຢງກນຼັ ດວຼ້ັ ຍພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕເ໌ ປັຼນຂ່ົ ຳຍ, ອຳຕອມ Si ມອີ ຳຕອມ O ສົ່ ອີ ຳຕອມລອ້ັຼ ມອອ້ັຼ ມໃນແບບຊງສ່ົ ີ ໜຳຼັ້ ແລະ O ແຕົ່ ລະອຳຕອມຕ່ົ ກບຼັ Si ສອງອຳຕອມ ຈະເບ່ົ ງິ ໂຄງສຳັ້ຼ ງໄປອກີ ຢ່ົ ຳງໜ່ົ ງຶ ກໄດວັ້ຼ ົ່ ຳພຳຍໃນ SiO2 ເຕມຼັ ໄປ ດວ້ຼັ ຍຊງສົ່ ໜີ ຳັຼ້ SiO2 ໂດຍທ່ົ ີ O ແຕົ່ ລະອຳຕອມເປັຼນຂອງຊງສົ່ ໜີ ຳຼັ້ ສອງຫວໜ່ົ ວຍຮົ່ ວມກນຼັ . ຜກຶ SiO2 ທງຼັ ສຳມ ຊະນດິ ແຕກຕ່ົ ຳງ ຈຳກກນັຼ ໂດຍວທິ ທີ ົ່ ຊີ ງສົ່ ໜີ ຳຼັ້ SiO2 ຍດໂຢງກນັຼ SiO2 ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທຳດສຳມຊະນດິ ເທົ່ ຳນນຼັັຼ້ ຄ F2 , HF ແລະ ດ່ົ ຳງ SiO2 + 4 HF  SiF4 + 2 H2O o ຊລິ ຄິ ອນ • ອອກຊເິ ຈນ ຮູບທ5ີ ຊລິ ຄິ ອນດອີ ກຊດິ CO2 ລວມກບຼັ ນຳັ້ຼ ໃຫອັ້ຼ ຳຊດິ ກຳກໂບນກິ H2CO3 ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນອຳຊດິ ອ່ົ ອນ SiO2 ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ຮດີ ດກ ຊດິ ໃຫເັ້ຼ ກອຊລິ ກິ ດຼັ ຈດັຼ ວົ່ ຳເປັຼນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປຼັນອຳຊດິ ຄກນຼັ . GeO2 ບ່ົ ສະແດງວົ່ ຳເປຼັນອຳຊດິ ຫ ບຳເຊ.ີ ສ່ົ ວນ SnO2 166 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ນນັຼ້ັຼ ເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປຼັນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ສະແດງວົ່ ຳຄວຳມເປຼັນບຳເຊີ ຂອງອກຊດິ ເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ຖດຼັ ລງໄປຕຳມຈຸ ສຳລບຼັ ໂມໂນອກຊດິ ທງັຼ GeO, SnO ແລະ PbO ເປັຼນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປຼັນທງຼັ ອຳ ຊດິ ແລະ ບຳເຊ.ີ ອກຊດິ ຂອງຊນມີ PbO, PbO2 ແລະ Pb2O4 ,Pb (II) ໝນັຼ້ຼັ ຄກວົ່ ຳ Pb (IV) ເລດ (I) ອກຊດິ (ເລດໂມ ໂນອກຊດິ ) ຫ ລທິ ຳຣໄ໌ ດຈ້ຼັ ຳກກຳນເຜຳຊນໃນອຳກຳດ ເປຼັນຝົ່ ຸ ນສເີ ຫອງ ຖຳ້ຼັ ເຜຳ PbO ຈະໃຫ ຼັ້ Pb2O4 (2 PbO. PbO2) ຫ ຊນແດງ ໃຊເັ້ຼ ປຼັນທຳດສເີ ຮດຼັ ສທີ ຳກນັຼ ເຫອມ ເລດ (IV) ອກຊດິ (ເລດດອີ ກຊດິ ) ທຳດສີ ນຳ້ັຼ ຕຳນແກ່ົ ເປຼັ ນຕວອອກຊໄິ ດຊທ໌ ົ່ ດີ ີ ສະລຳຍດວັຼ້ ຍຄວຳມຮອຼ້ັ ນ ໃຫ ້ັຼ PbO ແລະ O2 ໃຊັຼ້ PbO2 ໃນກຳນເຮດັຼ ແບດເຕຣີ .ີ 6.6. ໄຮໄດຣດ.໌ Si ແລະ Ge ມທີ ຳດປະກອບກບັຼ ຮໂີ ດຣແຊນທຳນອງດຽວກບຼັ ຮໂີ ດຣກຳກບອນອຳລກຳນ (CnH2n+2 ) ທຳດປະສມທົ່ ໄີ ດເັ້ຼ ອນີັ້ຼ ວົ່ ຳ ໄຊເລນ ແລະເຈຣີ ເ໌ ມນ ມສີ ູດ MnH2n+2 ໂດຍ n ມຄີ ົ່ ຳຂນຶ້ັຼ ໄປສູງປະມຳນ 10, ດບີ ຸກ ແລະຊນມແີ ຕົ່ ໄຮໄດຣດສ໌ ູດ MH4 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງອຳຊດິ ເຈອຈຳງກບຼັ ມຳເຢຊອີ ອມຊລິ ໄິ ຊດໃ໌ ຫທຼ້ັ ຳດປະສມ ຂອງໄຊເລນຫຳຍຊະນດິ 2 Mg + Si   Mg2Si ອຳຊດິ  SinH2n+2 (ທຳດປະສມ) ເຈອຈຳງ ຖຳຼ້ັ ໃຊມັຼ້ ຳເຢຊອີ ອມເຈຣີ ເ໌ ມໄນດ໌ ກຈະໄດເັ້ຼ ຈຣີ ເ໌ ມນ ສ່ົ ວນຮດີ ດກຊດິ ຂອງດບີ ຸກ ແລະ ຊນໄດຈຼ້ັ ຳກປະຕກິ ລິ ິ ຍຳຂອງອຳຊດິ ເຈອຈຳງກບັຼ ໂລຫະເຈອປນຂອງດບີ ຸກ ຫ ຊນກບຼັ ມຳເຢຊອີ ອມ. ພວກໄຊເລນບົ່ ໝນັຼັ້ຼ ຄງ ໄຊເລນທ່ົ ມີ ຈີ ຳນວນອຳຕອມ Si ຫຳຍຂນຶ້ຼັ ຍ່ົ ງິ ບ່ົ ໝນັຼັຼ້ ຄງຫຳຍຂນຶ້ັຼ ອຳດເປຼັນເພຳະ ພນຼັ ທະ Si- Si ເປຼັນພນັຼ ທະທ່ົ ອີ ົ່ ອນ ໄຊເລນເປັຼນທຳດທ່ົ ລີ ະເຫຍີ ງ່ົຳຍ ແລະ ລຸກໄໝເັ້ຼ ອງໃນອຳກຳດ 6.7. ເກອ ແລະ ທຳດປະສມບຳງຊະນດິ ຊລິ ກິ ດັຼ ເປຼັນທຳດປະສມທົ່ ສີ ຳຄຼັ ຊລິ ກິ ຳ SiO2 ລະລຳຍໄດໃ້ັຼ ນບຳເຊແີ ກ່ົ ໃຫທຼ້ັ ຳດປະສມຂອງເກອຂອງອຳ ຊດິ ຊລິ ຊິ ກິ ຕ່ົ ຳງໆ ເຊ່ົ ນັຼ : SiO2 (s) + 2 NaOH(aq)  Na2SiO3(aq) + H2O ນຳຕອີ ອມເມຕຳຊລິ ກິ ດັຼ SiO2(s) + 4 NaOH(aq)  Na4SiO4(aq) + 2H2O ນຳຕອີ ອມອໂທຣຊລິ ກິ ດຼັ ແລະ ອຳດມເີ ກອຂອງອຳຊດິ H6Si2O7 ,H4Si3O8 ທຳດລະລຳຍເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນັຼ້ ຂອງນຳຕອີ ອມຊລິ ກິ ດຼັ ເອນີຼ້ັ ວົ່ ຳ “ວເຕຣີ ໌ ລຳສ\" ໃຊທ້ຼັ ຳຜຳຼັ້ ກນັຼ ໄຟ ແລະ ໃຊເັຼ້ ປຼັນກຳວ ຖຳຼ້ັ ໃສ່ົ ອຳຊດິ ເຊ່ົ ນັຼ : HCl ລງໃນທຳດລະລຳຍຂອງນຳຕອີ ອມຊລິ ກິ ດັຼ ຈະໄດຜັຼ້ ກິ ອຳຊດິ ຊລິ ຊິ ກິ ເປັຼນວຸນ້ັຼ ມສີ ູດທ່ົ ວໄປວົ່ ຳ (SiO2)X, (H2O)y ຊົ່ ງຶ ເມົ່ ອເອຳໄປເຜຳ ນຳ້ັຼ ຈະອອກໄປໄດທ້ຼັ ຳດທ່ົ ີ ເອນີັ້ຼ ວົ່ ຳຊລິ ກິ ຳເຈລ ມຄີ ຸນສມບດຼັ ດູດຄວຳມຊຸມ ແລະ ນຳ້ັຼ ໄດເຼ້ັ ປັຼນຢົ່ ຳງດ.ີ ຊລິ ເິ ຄດອົ່ ນໆ ນອກຈຳກແອນຄຳໄລດຊ໌ ລິ ກິ ດັຼ ບົ່ ລະລຳຍນຳັຼ້ , ມຢີ ົ່ ູທົ່ ວໄປໃນທຳມະຊຳດ ເປຼັນເສດແຮ່ົ ແລະ ແຮ່ົ ຕົ່ ຳງໆ. ແຮ່ົ ສົ່ ວນໃຫຍົ່ ທົ່ ເີ ປຼັນສ່ົ ວນປະສມຂອງຫນີ ແລະ ດນິ ມກັຼ ເປຼັນແຮົ່ ຊລິ ກິ ດັຼ (ຕອນ 8) ແຮົ່ ເຫົ່ ຳນມີ້ຼັ ກັຼ ມີ Al ເປຼັນສ່ົ ວນປະກອບ ດນິ ໜຽວກເປັຼນອຳລູມໂີ ນຊລິ ກິ ດັຼ ເປັຼນທົ່ ໜີ ຳ້ຼັ ສນໃຈວົ່ ຳກຳກບອນເປັຼນທຳດສ່ົ ວນປະກອບຂອງ ສ່ົ ງິ ມຊີ ວີ ດິ ທງັຼ ຫຳຍ ສົ່ ວນຊລິ ຄິ ອນເປັຼນທຳດສົ່ ວນປະກອບຂອງສົ່ ງິ ບ່ົ ມຊີ ວີ ດິ ສົ່ ວນໃຫຍົ່ ທງຼັ ສອງທຳດຢົ່ ູໃນຈຸ IVA ນຳກນຼັ . ແກວ້ຼັ ເປັຼນຊລິ ກິ ດັຼ ທົ່ ຈີ ດຼັ ເປັຼນທຳດແຫວວທ່ົ ເີ ຢັຼນ, ຄນັ້ຼ ຈນບ່ົ ໄຫ ເບົ່ ງິ ເປັຼນທຳດແຂງຢ່ົ ຳງໜົ່ ງຶ , ແກວຼ້ັ ເຮດຼັ ຈຳກ ຊຳຍ (SiO2), ຫນີ ປູນ (CaCO3) ແລະໂຊດຳແອ (Na2CO3) ຫອມເຂຳຼັ້ ນຳກນັຼ ເມ່ົ ອເຢັຼນລງກແຂງເປັຼນແກວຼັ້ ແກວ້ັຼ ຈ່ົ ງຶ ມກີ ຳນຊຊີ ລິ ກິ ດັຼ ແລະ ນຳຕອີ ອມຊລິ ກິ ດຼັ ປນກນັຼ . ແກວຼ້ັ ທຳມະດຳເປຼັນແກວ້ຼັ ໂຊດຳ ຫ ແກວຼັ້ ອ່ົ ອນ ເພຳະແຫວ ທ່ົ ີ 167 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ອຸນຫະພູມບ່ົ ສູງປຳນໃດ ແລະ ລະລຳຍໃນດ່ົ ຳງໄດ.ັຼ້ ກຳນປົ່ ຽນຊະນດິ ຂອງອກຊດິ ຫ ເຕມີ ອກຊດິ ບຳງຊະນດິ ລງໄປ ເຮດັຼ ໃຫໄ້ັຼ ດແັ້ຼ ກວັຼ້ ທົ່ ມີ ຄີ ຸນນະພຳບຕົ່ ຳງໆ ເຊ່ົ ນັຼ : ຖຳຼັ້ ໃຊັຼ້ PbO ແທນ CaO ຈະໄດແ້ຼັ ກວ້ຼັ ຟລນິ ມດີ ດັຼ ສະນຫີ ກຼັ ເຫສູງໃຊຼັ້ ເຮດັຼ ເຄົ່ ອງແກວັ້ຼ ເຈຍຣະໄນ ຖຳ້ັຼ ຫຸດສ່ົ ວນອກຊດິ ຂອງໂລຫະ, ເຕມີ ບຣກິ ອກຊດິ ແທນ ຈະໄດແ້ຼັ ກວຼ້ັ ບໂຣຊລິ ກິ ດັຼ ຊົ່ ງຶ ມີ ສຳປະສດິ ທົ່ ີ ກຳນຂະຫຍຳຍຕວດວັຼ້ ຍຄວຳມຮອ້ັຼ ນຕົ່ ຳ ຖກຄວຳມຮອຼ້ັ ນຄວຳມເຢັຼນບົ່ ແຕກງົ່ ຳຍ ແກວັ້ຼ ໄພເຣກຊເ໌ ປຼັນບ ໂຣອຳລມູ ໂີ ນຊລິ ກິ ດຼັ ບົ່ ມກີ ຳນຊອີ ອມອກຊດິ ແກວັ້ຼ ໄພເຣກຊທ໌ ນຄວຳມຮອ້ັຼ ນສູງ, ທນອຳຊດິ -ບຳເຊໄີ ດດ້ຼັ ີ ແລະເມ່ົ ອ ຕອຼ້ັ ງກຳນທ່ົ ຈີ ະໃຫແຼັ້ ກວັຼ້ ມສີ ຕີ ົ່ ຳງໆ ກຕົ່ ມທຳດບຳງຊະນດິ ລງໄປອກີ ເຊ່ົ ນຼັ : ຖຳ້ັຼ ຕອຼັ້ ງກຳນສຂີ ຽວ ໃຫໃ້ັຼ ສົ່ ໂຄຣມຽມອກຊດິ ສນີ ຳ້ຼັ ເງນີ ໃຫໃຼັ້ ສົ່ ໂຄບນັຼ ອກຊດິ ສບີ ວ ໃຫໃ້ຼັ ສົ່ ມງັຼ ກຳນ ສເີ ຫອງ ໃຫໃັຼ້ ສ່ົ ຍູເຣນຽມ ສນີ ຳັຼ້ ຕຳນ ໃຫໃັ້ຼ ສົ່ ນແິ ກນ ຕຳຕຳລຳງ 11 ອດຼັ ຕຳສ່ົ ວນ (%) ຂອງສົ່ ວນປະສມຂອງຜະລດິ ຕະພນັຼ ແກວັຼ້ ຊະນດິ ຕົ່ ຳງໆ (H.H. Holscher,The Glass Primer, Magazine for Industry, Inc., 1972) ສົ່ ວນປະສມ ພຳຊະນະບນຼັ ຈຸ ຫອດໄຟຟຳຼ້ັ ແກວຼັ້ ເຈຣະໄນ ແກວັ້ຼ ທນໄຟ ແວ່ົ ນ ສະນວນໃຍແກວັ້ຼ SiO2 71.5-73.5 70.0-72.5 55.0-56.0 80.0-81.0 71.0-73.0 54.0-55.0 CaO 7.8-10.8 5.4-6.5 0-0.2 0-0.2 8.0-11.0 17.0-22.0 ືຼຶ່ Na2O 12.5-15.5 15.8-17.0 0-0.2 3.9-4.5 13.0-15.0 - ອນໆ 0.94-7.55 3.63-8.84 42.03-45.2 14.27-16.5 1.86-6.40 26.0-34.0 ເກອທນິ (II) ມກຼັ ຈະລະລຳຍນຳັ້ຼ ໄດັຼ້ Sn2+ ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ົ່ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ ຳບ ສຳມຳດຖກອອກຊໄິ ດສເ໌ ປັຼນ Sn4+ ໄດໂ້ຼັ ດຍງ່ົຳຍ ຖຳ້ຼັ ຕົ່ ມບຳເຊີ ເຊ່ົ ນຼັ : NaOH ລງໃນທຳດລະລຳຍ SnCl2 ຈະໄດຜັ້ຼ ກຶ ສຂີ ຳວຂອງທນິ (II) ອກຊດິ ທົ່ ີຖກໄຮເດຣດ SnO.xH2O ຫ Sn(OH)2 ຊົ່ ຶງລະລຳຍໄດໃຼ້ັ ນບຳເຊີຈຳນວນຫຳຍຕົ່ ໄປໃຫສ້ຼັ ະແຕນໄນຕ໌ Sn(OH)42- Sn2+ ແຍກສະລຳຍດວັຼ້ ຍນຳັ້ຼ ໄດດ້ັຼ ີ SnCl2 ລະລຳຍນຳັ້ຼ ໃຫຜ້ັຼ ກຶ ສຂີ ຳວ Sn(OH)Cl. ສຳລບັຼ Sn4+ ເມ່ົ ອເຕມີ ບຳເຊລີ ງໄປຈະໄດັຼ້ Sn(OH)4 ຊ່ົ ງຶ ລະລຳຍໃນບຳເຊຈີ ຳນວນຫຳຍໃຫສ້ັຼ ະແຕນນດັຼ Sn(OH)62 ເກອເລດ (II) ໂດຍທົ່ ວໄປບົ່ ລະລຳຍນຳຼັ້ ຍກເວນັຼ້ຼັ ອຳເຊຕດັຼ ແລະ ນຕີ ຣດັຼ ຊ່ົ ງຶ ເມົ່ ອລະລຳຍນຳັຼ້ ກຈະໃຫອຼ້ັ ອີ ງ Pb(II) ທ່ົ ີຖກໄຮເດຣດ Pb2+(aq) ເກອເລດ (II) ທຸກຊະນດິ ລະລຳຍໃນບຳເຊຈີ ຳນວນຫຳຍໃຫພັຼ້ ມຼັ ໄບຕ໌ Pb(OH ) 2 4 ທຳດປະສມຂອງຊນເປັຼນພດິ ຕົ່ ຮ່ົ ຳງກຳຍ ເມ່ົ ອເຂຳັຼ້ ໄປໃນຮົ່ ຳງກຳຍແລວັຼ້ ຖກສະສມໄວັຼ້ ພມຈີ ຳນວນลຳຍຂນຶຼັ້ ກສະແດງພດິ ບນັຼ ຫຳເລ່ົ ອງຊນເປຼັນພດິ ເປັຼນບນຼັ ຫຳສ່ົ ງິ ແວດລອັຼ້ ມທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ເລົ່ ອງໜົ່ ງຶ . VII. ຈຸ VA ທຳດຈຸ VA ປະກອບດວັຼ້ ຍນໂີ ຕຣແຊນ N, ຟດສະຟ P, ອຳເຊນກິ As, ພວງ Sb ແລະ ບດິ ສະມຸດ Bi ທງຼັ ຫຳຼ້ັ ທຳດມຄີ ວຳມແຕກຕ່ົ ຳງກນັຼ ຢ່ົ ູຫຳຍທງັຼ ຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ແລະ ຄຸນລກຼັ ສະນະທຳງເຄມ.ີ ນໂີ ຕຣແຊນ ແລະຟດ ສະຟເປັຼນ ອະໂລຫະ ແຕ່ົ ນໂີ ຕຣແຊນເປຼັນກຳສທ່ົ ໝີ ນັຼຼ້ັ ຄງ, ບ່ົ ວ່ົ ອງໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ສ່ົ ວນຟດສະຟເປຼັນທຳດແຂງ ບົ່ ໝນັຼຼັ້ ຄງ ວ່ົ ອງໄວຫຳຍ. ອຳເຊນດິ ຫ ສຳນໜູ ແລະ ພວງເປຼັນເຄ່ົ ງິ ໂລຫະ ສົ່ ວນບສີ ະມຸດເປັຼນໂລຫະ ໂຄງສຳ້ັຼ ງແບບ ເອເລກັຼ ຕຣງວງນອກເປຼັນ ns2 ,np3 ຊົ່ ງຶ ມຫີ ນທຳງຫຳຍຢ່ົ ຳງທົ່ ອີ ຳຕອມຈຸ VA ຈະເກດີ ທຳດປະສມ. ສຳລບັຼ ອຳຕອມ ນອຼັ້ ຍ N ແລະ P ກມກັຼ ເກດີ ກຳນໃຊເັ້ຼ ອເລກັຼ ຕຣງ ຮົ່ ວມກບັຼ ອຳຕອມອົ່ ນເພ່ົ ອໃຫເັ້ຼ ກດີ ຊຸດແປດ ns2 np6 ໃນກລະນນີ ີັ້ຼ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປັຼນ 3 ສຳລບັຼ ອຳຕອມທົ່ ໃີ ຫຍົ່ ຂນຶຼ້ັ ຄ As, Sb ແລະ Bi ໂອກຳດທົ່ ຈີ ະເສຍເອເລກັຼ ຕຣງ p ທງັຼ ສຳມໄປມຢີ ົ່ ູຫຳຍ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປັຼນ +3 ຫ ເອເລກັຼ ຕຣງທງັຼ ຫຳ້ັຼ ຕວໃນວງນອກອຳດເຂຳຼັ້ ຮົ່ ວມໃນກຳນ ເກດີ ທຳດປະສມ ເຮດຼັ ໃຫໄ້ັຼ ດສັ້ຼ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +5 ອຳດເວຳຼ້ັ ໄດວ້ຼັ ່ົ ຳສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງທຳດ 168 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ໃນຈນຸ ຄີ້ຼັ : -3, +3 ແລະ +5 ນໂີ ຕຣແຊນມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ໄດທັຼ້ ຸກຄ່ົ ຳ ຕງັຼ້ຼັ ແຕົ່ -3 ໄປຈນເຖງິ +5 (-3, -2, - 1, 0, +1, +2, +3, +4, +5) ເມ່ົ ອເລກເຊງີ ອຳຕອມສູງຂນຶຼັ້ ຈຳນວນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ຫຸດລງ ສະຖຳນະ -3 ແລະ +5 ຍົ່ ງິ ບົ່ ໝນັຼ້ຼັ ຄງ ແຕ່ົ ສະຖຳນະອກຊເີ ດຊນຼັ +3 ໝນຼັັຼ້ ຄງຂນຶຼັ້ . 7.1. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ໃນອຳກຳດມນີ ໂີ ຕຣແຊນເສລີ 78% ໂດຍບລມິ ຳດ ແລະ ມຢີ ົ່ ູໃນສະພຳບທຳດປະສມ ເຊ່ົ ນຼັ : ເປັຼນ NaNO3 ໃນຊລິ ຊີ ອລຕພ໌ ເີ ຕຣີ ໌ ຟດສະຟມຢີ ົ່ ູແຕ່ົ ໃນສະພຳບທຳດປະສມ ສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ເປຼັນແຮົ່ ຫນີ ຟດສະຟັຼດຊົ່ ງຶ ເປຼັນ Ca3(PO)2 ຟດສະຟຍງັຼ ເປຼັນສ່ົ ວນປະສມສຳຄນັຼ ຂອງກະດູກ. ເສດແຮ່ົ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງສຳນໜູ, ພວງ ແລະ ບສີ ະມຸດ ເປຼັນແຮົ່ ຊຸນຟວ ເຊ່ົ ນັຼ ອພເິ ມນຕ໌ (As2S3), ສະຕບິ ໄນຕ໌ (Sb2S3), ບສີ ະມດຼັ ທໄິ ນຕ໌ (Bi2S3) ໃນທຳງອຸດສຳຫະກຳ ຕຽມນໂີ ຕຣແຊນໂດຍວທິ ເີ ຮດັຼ ອຳກຳດໃຫເຼ້ັ ປັຼນທຳດແຫວ ແລວ້ັຼ ທຳກຳນກ່ົ ນັຼ ແຍກ ລຳ ດບັຼ ສ່ົ ວນຈດຸ ຟດຂອງນໂີ ຕຣແຊນແຫວ (77 K ຫ -196°C) ຕ່ົ ຳກວ່ົ ຳຈດຸ ຟດຂອງອກຊແີ ຊນແຫວ (90 K ຫ – 183°C) ສ່ົ ວນກຳນຕຽມຟດສະຟມກັຼ ໃຊກ້ັຼ ຳວທິ ເີ ຜຳແຮົ່ ຫນີ ຟດສະຟັຼດກບັຼ ຊລິ ກິ ຳ (ໃຊຊຼັ້ ຳຍ) ແລະ ຖົ່ ຳນໂຄກ້ຼັ ທົ່ ີ ອຸນຫະພູມສູງປະມຳນ 1500°c ໄດອຼັ້ ຳຍຟດສະຟອອກມຳ ຊ່ົ ງຶ ເມ່ົ ອຜ່ົ ຳນເຂຳ້ັຼ ໄປໃນນຳຼັ້ ກຈະໄດທ້ັຼ ຳດແຂງ ເປຼັນຟດສະ ຟຂຳວ 2 Ca3(PO4)2 + 6 SiO2  6 CaSiO2 + P4O10 P4O10 + 10 C  P4 + 10 CO ກຳນກຸງ As ,Sb ແລະ Bi ຈຳກເສດແຮົ່ ຊຸນຟວ ເຮດຼັ ໄດໂຼັ້ ດຍຍຳ້ັຼ ງເສດແຮົ່ ໃຫໄຼັ້ ດອັຼ້ ກຊດິ ກ່ົ ອນແລວັ້ຼ ຈົ່ ງຶ ຣີ ດວິ ຊອ໌ ກຊດິ ດວຼ້ັ ຍກຳກບອນ ເສດແຮ່ົ ບຳງຊະນດິ ອຳດຣດີ ວິ ຊໂ໌ ດຍກງໄດ້ັຼ ເຊົ່ ນັຼ : ເຜຳສະຕບິ ໄນຕກ໌ ບຼັ ຝ່ົ ຸ ນເຫກຼັ . Sb2S3 + 3 Fe  3 FeS + 2 Sb 7.2. ຄຸນລກັຼ ສະນະຟີຊກິ , ອນັຼ ຮູບ ແລະ ປະໂຫຍດ ຕຳຕຳລຳງ 12 ຄຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ VA N P As Sb Bi ລດັຼ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂຄຳວຳເລນຕ໌ )(pm) 70 100 121 141 148 ຄວຳມໜຳແໜນັ້ຼ (g cm-3) 0.81 (ຂຳວ) 1.82 (ເຫອງ)2.03 (ເຫອງ)5.3 9.75 (ແດງ) 2.36 (ເທຳ)5.73 (ເທຳ)6.69 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) -210 (ຂຳວ) 44 (ເທຳ)630 271 ຈດຸ ຟດ(0C) -196 (ຂຳວ) 280 817* (ເທຳ) 1380 1560 ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງ ຂນັຼຼ້ັ 1 1402 613(ລະເຫດີ ) 834 703 (kJ mol-1) ຂນຼັ້ຼັ 1+2+3 8839 1012 946 4866 4766 ສະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ລບ 3.05 5864 5478 1.82 1.65 2.06 2.20 ເມ່ົ ອເລກເຊງີ ອະຕອມເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ໃນຈຸ ຄ່ົ ຳພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຫຸດລງຕຳມທົ່ ີຄວນເປັຼນ ເຖິງ ຢ່ົ ຳງໃດ ກຕຳມ ຄ່ົ ຳເຫ່ົ ຳນນັຼ້ັຼ ກຍງຼັ ສູງເມົ່ ອທຽບກບຼັ ຂອງທຳດຈຸ IA ແລະ IIA ຄ່ົ ຳສະພຳບໄຟຟຳ້ັຼ ລບສອດຄົ່ ອງກບຼັ ກຳນ ທ່ົ ນີ ໂີ ຕຣແຊນ ເປັຼນອະໂລຫະ ແລະ ທຳດອ່ົ ນມຄີ ວຳມເປຼັນອະໂລຫະນອັ້ຼ ຍລງໄປ ເມົ່ ອເລກເຊງີ ອຳຕອມເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ທຳດມສີ ະພຳບໄຟຟຼັ້ຳບວກສູງຂນຶຼ້ັ ນບັຼ ຈຳກຟດສະຟຕົ່ ໄປໃນຈຸ ຄວຳມໂນມັຼ້ ອົ່ ຽງທົ່ ີຈະເກີດອອີ ງເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ຼັ ຢ່ົ ຳງຊຳຼ້ັ ໆ ແລະ ຄວຳມໂນມຼ້ັ ອ່ົ ຽງ ທົ່ ຈີ ະເກດີ ທຳດປະສມໂຄເວເລນຕຫ໌ ຸດລງ. ສຳມທຳດໃນຈຸ VA ຄ ຟດສະຟ, ສຳນໜູ ແລະ ພວງ ມອີ ນຼັ ຮູບ, ຟດສະຟມຫີ ຳຍອນັຼ ຮູບ ແຕົ່ ທົ່ ີ ສຳຄຍັຼ ຄ ອນຼັ ຮູບຂຳວ ແລະ ແດງ. ຟດສະຟຂຳວມລີ ກຼັ ສະນະອ່ົ ອນຄຳ້ັຼ ຍຂເີຼັ້ ຜງິຼັ້ ເປຼັນທຳດແຂງໂມເລກຸລຳຣ,໌ ມໂີ ມເລກຸນດ່ົ ຽວ 169 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ຼັ 2 ເປຼັນ P4 ໂດຍມຮີ ູບຮ່ົ ຳງເປັຼນຊງສ່ົ ໜີ ຳ້ັຼ ແຮງດງຶ ດູດລະຫວ່ົ ຳງໂມເລກຸນເປຼັນແຮງທົ່ ອີ ົ່ ອນ, ຟດສະຟຂຳວຈົ່ ງຶ ມຈີ ດຸ ຫອມ ແຫວຕ່ົ ຳ ລະເຫຍີ ງົ່ຳຍແມົ່ ນແຕ່ົ ທ່ົ ີ 25°C ແລະ ເປັຼນພດິ , ຕອັ້ຼ ງເກບັຼ ຟດສະຟຂຳວໄວໃ້ັຼ ນນຳຼ້ັ ເພຳະຖກອອກຊໄິ ດສໄ໌ ດຼ້ັ ງ່ົຳຍໃນອຳກຳດໃຫຄ້ຼັ ວຳມຮອ້ຼັ ນອອກມຳ ຈະລຸກໄໝໄຼັ້ ດເັ້ຼ ອງທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 40-45°C ອຳຍຂອງຟດສະຟເຮອງແສງ ໃນຄວຳມມດຖຳຼັ້ ມອີ ກຊແີ ຊນ ເນົ່ ອງຈຳກເກີດອອກຊເິ ດຊນຼັ ຊຳ້ັຼ ໆ ຟດສະຟຂຳວບ່ົ ລະລຳຍໃນນຳ້ັຼ ແຕ່ົ ລະລຳຍໃນ CS2, C5H6 ແລະຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດອ່ົ ນໆ. ຟດສະຟຂຳວບົ່ ໝນຼັ້ັຼ ຄງ ເມົ່ ອເຜຳ ຫ ຖມິັ້ຼ ໄວດຼ້ັ ນໆ ຈະໃຫຟ້ຼັ ດສະຟແດງ ຊົ່ ງຶ ເປັຼນຝ່ົ ຸ ນສແີ ດງແກົ່ ,ບ່ົ ລະລຳຍໃນ CS2 ແລະ ຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດ, ບ່ົ ລະເຫຍີ , ບ່ົ ເປັຼນພດິ ແລະ ບົ່ ວ່ົ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ, ຈະບ່ົ ລຸກໄໝຖັ້ຼ ຳັ້ຼ ອຸນຫະພູມ ຕ່ົ ຳກວົ່ ຳ 240°C ຟດສະຟແດງມຈີ ດຸ ຮ່ົ ວມສຳມທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 590°C ແລະ ຄວຳມດນັຼ 43 ບນັຼ ຍຳກຳດ ຈົ່ ງຶ ລະເຫດີ ໂດຍ ບົ່ ຫອມແຫວທົ່ ອີ ຸນຫະພູມປະມຳນ 420°C ໂຄງສຳຼັ້ ງຂອງຟດສະຟແດງເປັຼນໂປຣລເິ ມຣີ ຂ໌ ອງ P4 ຮູບທີ 8 ໂຄງສຳຼັ້ ງຟດສະຟແດງເປັຼນໂປຣລເິ ມຂີ ອງ P4 ຟດສະຟດຳມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງ ແລະ ຄຸນລກັຼ ສະນະຄຳ້ັຼ ຍຄແກຣໄຟຕ໌ ເຊ່ົ ນັຼ : ເປັຼນທຳດແຂງສເີ ທຳແກ່ົ , ມເີ ງຳໂລຫະ ເປັຼນແຜົ່ ນ, ນຳໄຟຟຳຼ້ັ ແລະ ຄວຳມຮອ້ັຼ ນ ໂຄງສຳຼັ້ ງເປັຼນຊນຼັຼັ້ ທຳນອງດຽວກບັຼ ແກຣໄຟຕ໌ ໃນຊນຼັັ້ຼ ດຽວກນຼັ ອຳຕອມຟດ ສະຟຕ່ົ ກນັຼ ດວຼ້ັ ຍພນຼັ ທະໂຄເວເລນຕ໌ ຊນຼັຼັ້ ເຫົ່ ຳນນັຼ້ຼັ ບ່ົ ແບນລຳບ ຫຳກແຕ່ົ ຫກຼັ ຂນຶັຼ້ ລງ ຟດສະຟດຳມລີ ກັຼ ສະນະໄປທຳງໂລ ຫະຫຳຍກວ່ົ ຳ ອນຼັ ຮູບອົ່ ນ ແລະ ເປັຼນອນັຼ ຮູບທ່ົ ເີ ສ່ົ ອຍທ່ົ ສີ ຸດ ຈະຕຽມໄດຈັຼ້ ຳກຟດສະຟຂຳວ ໂດຍໃຊອຼັ້ ຸນຫະພູມ ແລະ ຄວຳມດນຼັ ສູງ ເມ່ົ ອ ເຜຳຮອັຼ້ ນເກີນ 450°C ຫ ຖມິັຼ້ ໄວດ້ຼັ ນໆ ຟດສະຟດຳປົ່ ຽນເປັຼນຟດສະຟແດງຊ່ົ ງຶ ເປຼັນອນັຼ ຮູບທ່ົ ີ ໝນັຼຼັ້ ຄງທົ່ ສີ ຸດ ຂອງຟດສະຟ. ອນັຼ ຮູບທ່ົ ໝີ ນຼັຼັ້ ຄງຂອງອຳເຊນກິ ຫ ສຳນໜູ ແລະ ພວງມລີ ກັຼ ສະນະຄຳັ້ຼ ຍຄໂລຫະ, ເປຼັນທຳດແຂງສເີ ທຳທົ່ ີ ໝນັຼັຼ້ ຄງມເີ ງຳໂລຫະ, ນຳໄຟຟຳ້ຼັ ແລະ ຄວຳມຮອັ້ຼ ນໄດດັຼ້ ພີ ຄວນ, ແຕ່ົ ຜົ່ ອຍ, ໂຄງສຳັຼ້ ງເປຼັນຊນັຼັ້ຼ ທຳນອງດຽວກບັຼ ຟດສະຟ ດຳ ຖຳັຼ້ ໃຫອ້ັຼ ຳຍສຳນໜູ ແລະ ພວງຄວບແໜນັ້ຼ ຢົ່ ຳງໄວ ຈະໄດອັ້ຼ ນັຼ ຮູບໂລຫະສເີ ຫອງ, ມໂີ ມເລກຸນ As4,Sb4 ຄຳັ້ຼ ຍຄ ຟດສະຟຂຳວ ເມົ່ ອຖມິຼັ້ ໄວປັຼ້ ົ່ ຽນເປຼັນອນັຼ ຮູບໂລຫະສເີ ທຳ. ນໂີ ຕຣແຊນໃຊໃຼ້ັ ນອຸດສຳຫະກຳເຮດຼັ ແອມໂມນຽມ, ອຳຊດິ ນຕີ ກິ ແລະ ນຕີ ຣດຼັ ຊ່ົ ງຶ ໃຊເ້ຼັ ປັຼນປຸ໋ຍ. ຟດສະຟນນຼັັຼ້ ນອກຈຳກໃຊເ້ຼັ ຮດຼັ ໄມຂຼ້ັ ດີ ໄຟ ແລະ ດອກໄມໄັ້ຼ ຟແລວຼັ້ ຟດສະຟຼັດຢັຼງໃຊເ້ຼັ ປຼັນປຸ໋ຍ ແລະ ເຮດັຼ ສະບູຝ່ົ ຸ ນ. ສຳນໜ,ູ ພວງ ແລະ ບສີ ະມຸດຖກນຳມຳໃຊທຼ້ັ ຳງດຳັ້ຼ ນແພດຫຳຍຢົ່ ຳງ ແລະ ເຮດຼັ ໂລຫະເຈອປນ, ພວງມກຼັ ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນກບຼັ ຊນເຮດັຼ ໃຫຊ້ຼັ ນແຂງຂນຶ້ຼັ ມກຼັ ໃຊເັ້ຼ ຮດັຼ ຕວຼັ ພມິ , ໂລຫະເຈອຊນກບັຼ ພວງທ່ົ ເີ ຮດັຼ ຕວພມິ ອຳດມີ Sb 15 ເຖງິ 30% ແລະ ມກີ ່ົ ວນອ້ຼັ ຍໆ ເມ່ົ ອຫົ່ ເປຼັນຕວພມິ ແລວຼັ້ ພເຢຼັນລງຈະຂະຫຍຳຍຕວອອກ ເຮດັຼ ໃຫໄຼ້ັ ດແ້ຼັ ບບທົ່ ເີ ປັຼນຮູບຄມຊດັຼ ເຈນ. ບີ ສະມຸດນນຼັຼັ້ ນຳໄປເຮດັຼ ໂລຫະເຈອປນທົ່ ມີ ຈີ ດຸ ຫອມແຫວຕ່ົ ຳ ຊົ່ ງຶ ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນເຮດັຼ ຟິວສໄ໌ ຟຟຳ້ຼັ ເຄ່ົ ອງແຈງັ້ຼ ໄຟໄໝອ້ັຼ ດັຼ ໂນ ມດັຼ ແລະເຊຟທົ່ ວີ ຳນຟ໌ຊະນດິ ຕົ່ ຳງໆ. 7.3. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ນໂີ ຕຣແຊນເປຼັນທຳດທົ່ ເີ ສ່ົ ອຍຫຳຍທຳງເຄມີ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳບົ່ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ທຳດອ່ົ ນຍກເວນຼັັຼ້ ລຕິ ອີ ອມ ຈະທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງເທ່ົ ຳນນຼັຼ້ັ ທຳດນໂີ ຕຣແຊນຢົ່ ູເປັຼນໂມເລກຸນທົ່ ມີ ສີ ອງອຳຕອມ ສູດເປຼັນ :N =N : ພນຼັ ທະສຳມນນຼັ້ັຼ ມພີ ະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະສູງເຖງິ 941 kJ ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງຫຳຍເຊ່ົ ນຼັ 1000°C .ອຳຍຟດສະຟ ມໂີ ມເລກຸນເປັຼນ P2 ຄຳັຼ້ ຍຄນໂີ ຕຣແຊນ ສຳລບຼັ ຟດສະຟມແີ ຕ່ົ ອນັຼ ຮູບຟດສະຟຂຳວເທົ່ ຳນນັຼຼັ້ ທ່ົ ວີ ົ່ ອງໄວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຕົ່ ໄປນເີ້ັຼ ປັຼນກຳນສະຫຸບປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມຂີ ອງທຳດຈຸ VA ກບັຼ ທຳດຕົ່ ຳງໆ ໂດຍຫຍ.ຼັ້ 170 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 O2 - N2 ກບຼັ O2 ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ໃຫນຼັ້ ຕີ ຣກິ ອກຊດິ NO P4 ຂຳວ ລວມກບັຼ O2 ວ່ົ ອງໄວ ໃຫຕ້ັຼ ອີ ກຊດິ P4O6 ແລະ ເພນທອລໄຊດ໌ P4O10 As. Sb, Bi ເຜຳຢ່ົ ຳງແຮງ ໃຫຕັຼ້ ອີ ກຊດິ H2 - N2 ທຳດດຽວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ H2 Cl2 - ທຸກທຳດເວນຼັັຼ້ N2 ລວມກບັຼ CI2 ໃຫກັ້ຼ ລວ PCI3, PCl5,AsCl3 ,SbCl3 ,SbCI5,BiCl3 S - ທຸກທຳດເວນຼັັ້ຼ N2 ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ມຳດໃຫຊ້ຼັ ຸນຟວ - ທຸກທຳດທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ໂລຫະຫຳຍຊະນດິ N2 ໃຫນ້ຼັ ຕີ ຣດີ ທົ່ ເີ ປຼັນທຳດໄອອອນນກິ ມີ ໂລຫະ ໄອອອນ N3- ຟດສະຟໃຫຟ້ັຼ ດສະຟິດທ່ົ ເີ ປຼັນໄອອອນນກິ ນອັ້ຼ ຍລງ ສ່ົ ວນ As, Sb ແລະ Bi ລວມ ກບັຼ ໂລຫະຈະໄດທຼັ້ ຳດທ່ົ ຄີ ່ົ ອນຂຳຼ້ັ ງເປັຼນໂລຫະເຈອປນ H2SO4 ເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນຼ້ັ ຮອ້ັຼ ນ - As Sb ແລະ Bi ໃຫອຼ້ັ ຳຊດິ ອຳເຊນດັຼ H3AsO3, ແອນທໂິ ມນີ (IIl) ຊຸນຟັຼດ Sb2 (SO4)3 ແລະ ບສີ ມສັຼ (III) ຊຸນຟັຼດ Bi2(SO3)3 HNO3 - ອຳຊດິ ເຈອຈຳງຮອຼ້ັ ນ As ໃຫອັຼ້ ຳຊດິ ອຳເຊນດັຼ H3AsO3 ອຳຊດິ ເຂມຼັຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ປຳນກຳງ P4 ໃຫອຼັ້ ຳຊດິ ຟດສະຟຣກິ ອຳຊດິ ເຂມຼັັຼ້ ຂຸນັ້ຼ Sb ໃຫ ັຼ້ Sb2O3 Sb ໃຫ ້ັຼ Sb2O5 Bi ໃຫ ັຼ້ Bi2O3 ອຳຊດິ ເຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນ້ັຼ ຮອັ້ຼ ນ As ໃຫອ້ັຼ ຳຊດິ ອຳເຊນກິ H3AsO3 NaOH ຫອມແຫວ - As ໃຫອຼັ້ ຳເຊໄນຕ໌ AsO2- ແລະ H2 ໃນອຸນຫະພູມສູງ N2 ລວມກບັຼ ໂລຫະໝົ່ ູ IIA, Zn ແລະ Li ໃຫນ້ັຼ ຕີ ຣດຼັ ທົ່ ເີ ປັຼນທຳດໄອອອນນກິ ຊ່ົ ງຶ ມອີ ີ ອງນຕີ ຣດີ N3- ນຕີ ຣີດເຫ່ົ ຳນແີຼັ້ ຍກສະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳ້ຼັ ໃຫອັ້ຼ ກຊດິ ຫ ຮດີ ດກຊດິ ຂອງໂລຫະນນຼັຼັ້ ກບຼັ ແອມໂມນຽມ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອະໂລຫະ ໃຫນຼ້ັ ຕີ ຣດີ ທົ່ ເີ ປຼັນທຳດໂຄເວເລນຕ,໌ ອະໂລຫະຈຸ VA ແລະ VIA ໃຫນຼ້ັ ຕີ ຣດີ ທົ່ ລີ ະເຫຍີ ໄດຼັ້ ເຊົ່ ນັຼ P3N5 ,S4N4 ສົ່ ວນທຳດຈຸ IIA ໃຫທ້ັຼ ຳດທົ່ ມີ ໂີ ມເລກຸນຂະໜຳດໃຫຍົ່ ທົ່ ບີ ່ົ ລະເຫຍີ BN ມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງ 2 ແບບຄຳ້ັຼ ຍຄເພດຼັ ແລະ ແກຣໄຟຕ໌ ສົ່ ວນ AlN ມໂີ ຄງສຳັຼ້ ງແບບເພດັຼ . ທຳດທ່ົ ຢີ ົ່ ູປຳຍຈມຸ ສີ ະພຳບໄຟຟຳຼ້ັ ບວກຫຳຍກວ່ົ ຳທຳດຕນ້ັຼ ຈຸ ຄວຳມໝນຼັຼັ້ ຄງຂອງອອີ ງບວກເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ຼັ Bi+3 ແລະ Sb3+ ມຢີ ່ົ ູໄດຼ້ັ ແລະໃນລະລຳຍອອີ ງບວກເຫົ່ ຳນແີຼັ້ ຍກສະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳ້ຼັ ໃຫອັຼ້ ອກໂຊອອີ ງບວກ BiO+ ແລະ SbO+ ສ່ົ ວນຄວຳມໝນຼັັຼ້ ຄງຂອງອອກໂຊອອີ ງລບຫຸດລງມຳຕຳມຈຸ ນໂີ ຕຣແຊນມອີ ອີ ງລບ ເຊົ່ ນຼັ : ນຕີ ຣດຼັ NO3- ຟດ ສະຟມຟີ ດສະຟັຼດ PO43 ອຳເຊນກິ ຫ ສຳນໜູ ແລະ ພວງມຮີ ດີ ດກຊດິ ອອີ ງລບ ເຊົ່ ນຼັ : As(OH)4, Sb(OH)4 Sb(OH)6 ສ່ົ ວນບສີ ະມສຼັ ບ່ົ ເກດີ ອອີ ງລບ. ອຳນຳດອອກຊິໄດສຂ໌ ອງສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊຼນັ +5 ເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ໄປຕຳມຈຸ ນຳຕີອອມບສີ ະມສຼັ ຕຣຼັດ NaBiO3 ຈດັຼ ວົ່ ຳເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ແີ ຮງທ່ົ ສີ ຸດຊະນດິ ໜົ່ ງຶ . 7.4. ອກຊດິ ຄວຳມເປັຼນອຳຊດິ ຂອງອກຊດິ ຂອງທຳດຈຸ VA ຫຸດລງຈຳກ N ເຖງິ Bi ພວກເພນທອກໄຊດມ໌ ຄີ ຸນ ລກຼັ ສະນະເປັຼນອຳຊດິ ທງັຼ ໝດ ແລະ ຄວຳມເປຼັນອຳຊດິ ຫຸດລງມຳຕຳມຈຸ ສ່ົ ວນຕອີ ກຊດິ ນນຼັຼ້ັ ສຳລບັຼ ທຳດ N, P, As ເປັຼນອຳຊດິ ອກຊດິ ຂອງພວງເປຼັນທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ສົ່ ວນອກຊດິ ຂອງບສີ ະມຸດເປັຼນບຳເຊ.ີ ກຳນປ່ົ ຽນແປງໃນ ຄວຳມເປັຼນ ອຳຊດິ – ບຳເຊຂີ ອງອກຊດິ ຈຸ VA ດົ່ ງັຼ ເວຳ້ຼັ ນເີ້ຼັ ປັຼນສ່ົ ງິ ສະໜບຼັ ສະໜນູ ກຳນປົ່ ຽນຈຳກອະໂລຫະໄປເປັຼນໂລ ຫະ ແລະຈະເຫນຼັ ໄດວັ້ຼ ົ່ ຳຜນທ່ົ ໄີ ດເ້ັຼ ມົ່ ອອກຊດິ ເຫົ່ ຳນນຼັຼ້ັ ລະລຳຍໃນອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ຈະແຕກຕົ່ ຳງກນັຼ ຕຳມແຕ່ົ ຄວຳມ ເປຼັນອຳຊດິ -ບຳເຊຂີ ອງອກຊດິ (ຕຳຕຳລຳງ 13) 171 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຕຳຕຳລຳງ 13 ຄວຳມເປຼັນອຳຊດິ -ບຳເຊຂີ ອງອກຊດິ ໝົ່ ູ VA ບຳງຊະນດິ ອກຊດິ ຄວຳມເປັຼນ ຜນຜະລດິ ສຳຄນັຼ ທົ່ໄີ ດເຼັ້ ມ່ົ ອລະລຳຍໃນ N2O3 ອຳຊດິ -ບຳເຊີ ທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ທຳດລະລຳຍບຳເຊີ P4O6 As4O6 ອຳຊດິ HNO2 NO2 Sb4O6 ອຳຊດິ Bi2O3 ອຳຊດິ H3PO4 H3PO3 , HPO3 ອຳຊດິ ແລະ ບຳ H3AsO3(HAsO2) AsO33 ( AsO2 ) ເຊີ SbO+ SbO2 ຫ Sb(OH )  BiO+ ແລະ Bi3+ 4 ບ່ົ ລະລຳຍ ບຳເຊີ ນໂີ ຕຣແຊນມອີ ກຊດິ N2O, NO, N2O3,NO2,N2O4,N2O5 ດນີ ໂີ ຕຣແຊນມອນອກຊດິ ຫ ນຕີ ຣດີ ອກ ໄຊດິ N2O ໄດຈ້ັຼ ຳກກຳນເຜຳ NH4NO3 ສົ່ ວນນໂີ ຕຣແຊນອກຊດິ ຫ NO ຕຽມໄດຈຼັ້ ຳກກຳນອອກຊໄິ ດສ໌ NH3(g) ຫ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງໂລຫະ ເຊົ່ ນັຼ : Cu ກບັຼ ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈຳງ ຖຳ້ຼັ ໃຊັ້ຼ ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນັຼ້ ກບຼັ Cu ຈະໄດນ້ັຼ ໂີ ຕຣແຊນດອີ ກຊດິ NO2 ,ດນີ ໂີ ຕຣແຊນຕອີ ກຊດິ N2O3 ເປຼັນທຳດແຂງ ສຟີ ຳັ້ຼ ຕຽມຈຳກກຳສ NO ກບຼັ NO2 ປະສມໃນຈຳນວນໂມນເທ່ົ ຳກນຼັ ແລວຼັ້ ເຮດຼັ ໃຫເ້ຼັ ຢັຼນຕ່ົ ຳກວ່ົ ຳ -102°C ດນີ ໂີ ຕຣແຊນແປງຕຳອກຊດິ N2O5 ນນຼັ້ຼັ ຕຽມໄດຈຼັ້ ຳກກຳນກຳຈດັຼ ນຳັຼ້ ອອກຈຳກ HNO3. ດນີ ໂີ ຕຣແຊນເຕຕຣຳອກຊດິ N2O4 ບົ່ ມສີ ີ ແຕ່ົ NO2 ມສີ ນີ ຳຼ້ັ ຕຳນແກົ່ ທງັຼ ສອງຢົ່ ຳງຢ່ົ ູໃນຈດຸ ດຸນດົ່ ຽງ N2O4  2 NO2 ຊ່ົ ງຶ ກນຼັ ແລະ ກນຼັ ຕຳມແຕ່ົ ອຸນຫະພູມ ອຸນຫະຫພູມຍົ່ ງິ ສູງ N2O4 ຍົ່ ງິ ສະລຳຍເປັຼນ NO2 ຫຳຍ ຂນຶຼັ້ ແລະຖຳັຼ້ ຮອັຼ້ ນເຖງິ 140°C ຈະຢ່ົ ູໃນສະພຳບ NO2 ເທົ່ ຳນນັຼຼັ້ ໂຄງສຳັຼ້ ງຂອງນໂີ ຕຣແຊນອກຊດິ ເປັຼນດ່ົ ງຼັ ນີຼັ້ NO ແລະ NO2 ມເີ ອເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວເຮດຼັ ໃຫໂັ້ຼ ມເລກຸນມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະພຳຣຳແມກເນຕກິ ໂຄງສຳ້ັຼ ງເຫ່ົ ຳນີ້ັຼ (ຍກເວນັຼຼ້ັ NO) ມີ ເຣໂຊແນນຊໄ໌ ດຼັ້ ແລະ ທ່ົ ສີ ະແດງໄວຂຼັ້ ຳັຼ້ ງເທງິ ນເີັຼ້ ປັຼນໂຄງສຳຼ້ັ ງເຣໂຊແນນຊອ໌ ນັຼ ໜົ່ ງຶ NO ເປຼັນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນກຳງ ບ່ົ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ອຳຊດິ ຫ ບຳເຊີ ລວມກບັຼ O2 ວົ່ ອງໄວໃຫ ້ັຼ NO2, NO ເສຍເອເລກຼັ ຕຣງໜ່ົ ງຶ ຕວໄດໂັຼ້ ດຍງົ່ ຳຍ ໃຫນ້ັຼ ໂີ ທຣໂຊນຽມອອີ ງ NO+ ຊ່ົ ງຶ ໝນຼັ້ັຼ ຄງ ເພຳະມພີ ນຼັ ທະສຳມທົ່ ແີ ຂງແຮງ [:N  O:]+ ມທີ ຳດປະສມໄອອອນນກິ ຫຳຍຢ່ົ ຳງທົ່ ມີ ີ NO+ ເຊ່ົ ນຼັ : NO+, HSO4 , NO+ ມຈີ ຳນວນເອເລກັຼ ຕຣງ ເທົ່ ຳ CO ແລະ ສຳມຳດເກດີ ພນັຼ ທະກບັຼ ໂລຫະໄດຄ້ັຼ ຳ້ັຼ ຍຄ CO. ຟດສະຟຂຳວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ອກຊແີ ຊນທົ່ ມີ ປີ ະລມິ ຳນຫຳຍ ໃຫແຼັ້ ປງຕຳອກຊດິ P4O10 ຖຳັຼ້ ປະລມິ ຳນ ອກຊແີ ຊນຈຳກດັຼ ຈະໄດຕຼັ້ ອີ ກຊດິ P4O6 172 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ຮູບທີ 7 ໂຄງສຳັຼ້ ງຂອງໂມເລກຸນ P4O6 ແລະ P4O10 ຄວຳມໝນັຼັຼ້ ຄງຂອງສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +5 ຫຸດລງເມົ່ ອເລກເຊງີ ອຳຕອມເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ັຼ ໃນຈຸ ໃນກຳນຕຽມ ແປງຕຳອກຊດິ ຈ່ົ ງຶ ຕອ້ຼັ ງໃຊຕ້ຼັ ວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ແີ ຮງຂນຶຼັ້ ເຊົ່ ນັຼ : ໃນກຳນຕຽມ As4O10 ແລະ Sb4O10 ຕອ້ຼັ ງໃຊອັ້ຼ ຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼ້ັ ຮອຼັ້ ນ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທຳດ (ຫ ຕອີ ກຊດິ ) ແລະ ຖຳັຼ້ ໃຊວຼ້ັ ທິ ນີ ກີ້ັຼ ບັຼ ບສີ ະມຸດກຈະໄດຼັ້ Bi2O3 .ແປງ ຕຳອກຊດິ ທຸກຊະນດິ ສະລຳຍດວັຼ້ ຍຄວຳມຮອ້ຼັ ນໃຫຕ້ຼັ ອີ ກຊດິ P4O10 ເປັຼນອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປຼັນອຳຊດິ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ອກຊດິ ທົ່ ເີ ປັຼນບຳເຊີ ໃຫຟຼັ້ ດສະຟຼັດ ນອກຈຳກນນຼັັ້ຼ ຍງັຼ ເປັຼນທຳດດູດນຳັ້ຼ ທ່ົ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ ຳບຫຳຍ ສຳມຳດດູດນຳັ້ຼ ຈຳກ HNO3 ແລະ BiH3, ໃຫເ້ັຼ ຫອ N2O5 ແລະ SO3 , As4O10 ລະລຳຍນຳັຼ້ ໃຫ ັ້ຼ H3AsO3 ສ່ົ ວນ Sb4O10 ໃຫທ້ັຼ ຳດລະລຳຍ ຂອງອກຊະິ ດທ່ົ ີຖກໄຮເດຣດຊົ່ ຶງມຄີ ຸນລຼກັ ສະນະເປຼັນອຳຊດິ .ອກຊດິ ທຼງັ ສອງຊະນດິ ນີທັຼ້ ຳປະຕິກິລຍິ ຳກັຼບຕ່ົ ຳງ AsO43 ແລະ Sb(OH)6 ຕຳມລຳດບຼັ . 7.5. ໄຮໄດຣດ ຕຳຕຳລຳງ 14 ຄຸນລກັຼ ສະນະຂອງໄຮໄດຣດຂອງທຳດຈຸ VA NH3 PH3 AsH3 SbH3 BiH3 ຈດຸ ຫອມແຫວ 0C -78 -134 -166 -88 ຈດຸ ຫອມແຫວ 0C -33 -87 -62 -17 22 ສະພຳບລະລຳຍໄດຼັ້ 20 0C 739 0.26 0.20 0.20 G 0 (kJ.mol-1) -16.7 +13.4 +66.9 +146 f ມູມພນຼັ ທະ 1060 47’ 930 30’ 920 910 30’ ສະລຳຍເປັຼນທຳດ 5000C ເຜຳອົ່ ອນໆ 200 200 ບ່ົ ໝນຼັຼັ້ ຄງ ໄຮໄດຣດຂອງທຳດຈຸ VA ມສີ ູດທ່ົ ວໄປວົ່ ຳ MH3 (M = ທຳດ) ຄົ່ ຳ G 0 ພະລງຼັ ງຳນຂອງກຳນກ່ົ ເກດີ f ຂອງແອມໂມນຽມ NH3 ມຄີ ົ່ ຳເປຼັນລບ ສະແດງວ່ົ ຳໂມເລກຸນ NH3 ໝນຼັຼ້ັ ຄງ ແລະ ສຳມຳດເກດີ ຂນຶຼ້ັ ໄດຈຼ້ັ ຳກກຳນ ລວມກນຼັ ລະຫວ່ົ ຳງທຳດທງຼັ ສອງໃນສະຖຳນະມຳດຕະຖຳນ ສົ່ ວນຄ່ົ ຳ G 0 ຂອງໄຮໄດຣດອ່ົ ນໆ ເປຼັນບວກ ແລະ f ມຄີ ົ່ ຳສູງຂນຶັ້ຼ ເປຼັນລຳດບຼັ ເມ່ົ ອເລກເຊງີ ອຳຕອມເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ສະແດງວົ່ ຳໄຮໄດຣດເຫ່ົ ຳນນັຼັຼ້ ໝນັຼ້ຼັ ຄງນອັຼ້ ຍລງ. ບສິ ມທຼັ ທນິ BiH3 ບ່ົ ໝນຼັຼ້ັ ຄງຫຳຍທສີ ຸດ. ຄວຳມທນທຳນຕົ່ ຄວຳມຮອ້ຼັ ນຫຸດລງເປັຼນລຳດບັຼ ຈຳກ N ເຖງິ Bi ອຳຣຊ໌ ນີ AsH3 ແລະ ສະຕປິ ີນ SbH3 ືຖຼ ກຄວຳມຮອັຼ້ ນ ສະລຳຍໄດງ້ຼັ ົ່ ຳຍໄດ້ຼັ As ຫ Sb ກບັຼ ຮໂີ ດຣແຊນ ອຳໄສຄຸນລກຼັ ສະນະນໃີ້ຼັ ຊໃ້ຼັ ນ ກຳນທດສອບສຳນໜູ (ກຳນທດສອບແບບມຳຣຊ໌ ) ແລະ ພວງ ຄວຳມເປຼັນບຳເຊຂີ ອງໄຮໄດຣດມ໌ ແີ ນວໂນມັຼ້ ໄປໃນ ທຳງຫຸດລງເຊ່ົ ນັຼ ດຽວກນັຼ NH3 ເປຼັນບຳເຊ,ີ ຟອລຟີນ PH3 ເປັຼນບຳເຊນີ ອຼັ້ ຍລງ ສ່ົ ວນ AsH3 ,SbH3 ແລະ BiH3 ບົ່ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະເປຼັນບຳເຊເີ ລຍີ NH3 ເປຼັນກຳສທ່ົ ມີ ກີ ່ົ ນິ ເໝນຼັ , ເບຳກວ່ົ ຳອຳກຳດ ແລະ ລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດດັ້ຼ ຫີ ຳຍ ໄຮໄດຣດຊະນດິ ອ່ົ ນໜກັຼ ກວົ່ ຳ ອຳກຳດ ແລະ ລະລຳຍນຳ້ັຼ ໄດນັຼ້ ອຼັ້ ຍ ໂມເລກຸນຂອງໄຮໄດຣດເຫົ່ ຳນລີຼ້ັ ວຼັ້ ນມຮີ ູບຮ່ົ ຳງປີລະມດິ . ມູມພນັຼ ທະຫຸດລງເປັຼນ 173 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ລຳດບຼັ ຈຳກ NH3 ໄປຢັຼງ SbH3 (ຕຳຕຳລຳງ 14) ເນົ່ ອງຈຳກສະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ລບຂອງທຳດຫຸດລງຈຳກນໂີ ຕຣແຊນເປຼັນ ເຫດໃຫຄ້ຼັ ົ່ ູເອເລກັຼ ຕຣງ ໃນພນັຼ ທະເຂຳ້ັຼ ໄປຊດິ ອຳຕອມຮໂີ ດຣແຊນຍົ່ ງິ ຂນຶັ້ຼ ເປັຼນລຳດບຼັ . ດົ່ ງັຼ ນນຼັັຼ້ ກຳນຍູກ້ຼັ ນຼັ ລະຫວົ່ ຳງຄ່ົ ູ ເອເລກັຼ ຕຣງໃນພນຼັ ທະໃນ ບລເິ ວນໃກຄັ້ຼ ຽງອຳຕອມກຳງຈະຫຸດລງເຮດຼັ ໃຫມັຼ້ ມູ ພນັຼ ທະນອັຼ້ ຍລງ. NH3 ມຈີ ດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດສູງກວົ່ ຳທ່ົ ຄີ ວນເປັຼນ (ຕຳຕຳລຳງ 14) ເນົ່ ອງມຳຈຳກພນຼັ ທະຮໂີ ດຣ ແຊນ ສະພຳບໄຟຟຳຼ້ັ ລບຂອງນໂີ ຕຣແຊນມຄີ ົ່ ຳສູງ ແລະ ແຕກຕົ່ ຳງຈຳກຂອງຮໂີ ດຣແຊນຫຳຍພທົ່ ຈີ ະເຮດຼັ ໃຫເ້ັຼ ກດີ ພນຼັ ທະຮໂີ ດຣແຊນ. ຍງຼັ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະອກີ ຫຳຍຢົ່ ຳງຂອງແອມໂມນຽມທ່ົ ສີ ຳພນຼັ ກບຼັ ເລົ່ ອງພນຼັ ທະຮໂີ ດຣແຊນນີ້ັຼ ເຊົ່ ນັຼ : ລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດດັ້ຼ ີ ກຳສ NH3 ເປັຼນທຳດແຫວໄດງັຼ້ ົ່ຳຍ ແລະ ແອມໂມນຽມແຫວເປັຼນທຳດແຫວມຂີ ວັ້ຼ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ຕົ່ ຳງໆ ຄຳຼ້ັ ຍຄນຳ້ັຼ ເປຼັນຕວທຳລະລຳຍທ່ົ ີ ເຮດຼັ ໃຫທ້ຼັ ຳດອົ່ ນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງໄດດັຼ້ ີ ທງຼັ ຍງັຼ ເປຼັນກຳງຕ່ົ ລດິ ມສຼັ ອກີ ດວຼັ້ ຍ. ຕຽມ NH3 ໄດໂັ້ຼ ດຍເຜຳເກອແອມໂມນຽມກບັຼ ບຳເຊີ ເຊົ່ ນຼັ : 2 NH4Cl(s) + Ca(OH)2 (s)  CaCI2s) + 2 H2O(g) + 2 NH3 (g) ສົ່ ວນກຳນຕຽມໃນອຸດສຳຫະກຳ ໃຊຂ້ັຼ ະບວນກຳນຮຳເບຣີ ຊ໌ ົ່ ງຶ ລວມ N2 ກບັຼ H2 ໂດຍກງ ໂດຍໃຊຄັ້ຼ ວຳມດນັຼ 1000 ບນຼັ ຍຳກຳດ ອຸນຫະພູມ 500°C ແລະ ມຕີ ວເລົ່ ງຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຊ່ົ ງຶ ມກຼັ ໃຊອັ້ຼ ກຊດິ ຂອງເຫກຼັ N2 + 3 H2  2 NH3 NH3 ລະລຳຍນຳ້ັຼ ໄດດຼັ້ ຫີ ຳຍໃຫທັ້ຼ ຳດລະລຳຍບຳເຊີ ແລະ ເປັຼນບຳເຊຢີ ່ົ ຳງອົ່ ອນ ມີ NH3 ກບັຼ OH- ຈຳນວນ ນອຼ້ັ ຍໃນທຳດລະລຳຍ NH3 + H2O  NH4  OH  ປະໂຫຍດຂອງແອມໂມນຽມທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ໄດແ້ຼັ ກ່ົ ກຳນໃຊແຼ້ັ ອມໂມນຽມແຫວເປັຼນທຳດທຳຄວຳມເຢັຼນ ແລະ ໃຊ້ັຼ ເກອແອມໂມນຽມ ເຊ່ົ ນັຼ : (NH4)2SO4, NH4NO3 ເປັຼນປຸ໋ຍ ແອມໂມນຽມຍງັຼ ເປຼັນວດັຼ ຖຸດບິ ທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ໃນກຳນ ຜະລດິ ອຳຊດິ ນຕີ ກິ ເຮຳຈະຕຽມຟອສຟີນ PH3 ໂດຍກງຈຳກກຳນລວມທຳດທງຼັ ສອງເຊ່ົ ນຼັ ດຽວກບັຼ NH3 ບ່ົ ໄດຼັ້ ຕອ້ຼັ ງຕຽມຈຳກ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງ Ca3P2 ກບັຼ ນຳຼັ້ ຄຳຼ້ັ ຍຄປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງ Mg3N2 ກບຼັ ນຳຼ້ັ ຊ່ົ ງຶ ໃຫ ້ຼັ NH3 Ca3P2 (s) + 6 H2O(l)  3 Ca(OH)2(s) + 2 PH3(g) ຫ ຈຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຳລະຫວົ່ ຳງບຳເຊີ ເຊົ່ ນັຼ : NaOH ກບຼັ ຟດສະຟຂຳວ P4 (s) + 3 OH- (aq) + 3 H2O (l)  3 H2PO2 (aq) + PH3 (g) PH3 ລວມກບຼັ H+ ໃຫຟ້ຼັ ອສໂຟນຽມອອີ ງ PH  ເກອຟອສໂຟນຽມ ເຊົ່ ນັຼ PH4Cl ແຍກສະລຳຍ 4 ດວ້ັຼ ຍນຳ້ັຼ ໃຫ ັ້ຼ PH3 ທຳນອງດຽວກບັຼ ເກອແອມໂມນຽມ ເຊ່ົ ນັຼ : NH4CI ແຍກສະລຳຍດວ້ຼັ ຍນຳັ້ຼ ໃຫ ັຼ້ NH3 ອຳຣຊ໌ ນີ ນນຼັຼ້ັ ຕຽມຈຳກກຳນແຍກສະລຳຍໂລຫະອຳຣເ໌ ຊໄນດດ໌ ວ້ັຼ ຍນຳັຼ້ ເຊ່ົ ນັຼ : Na3As + 3 H2O  AsH3 + 3 NaOH ຫ ຣດີ ວິ ຊທ໌ ຳດປະສມຂອງສຳນໜດູ ວ້ຼັ ຍ Zn ໃນອຳຊດິ AsO33 + 3 Zn + 9H+  AsH3 + 3 Zn2+ + 3 H2O ກຳນຕຽມສະຕປິ ິນໃຊວ້ຼັ ທິ ຄີ ຳັ້ຼ ຍຄກບັຼ ຕຽມອຳຣຊ໌ ນີ ທງັຼ PH3, AsH3 ແລະ SbH3 ລວ້ັຼ ນເປັຼນກຳສພດິ AsH3 ແລະ SbH3 ບົ່ ເກດີ ເກອຈຳພວກດຽວກບຼັ ເກອແອມໂມນຽມ ແລະ ເກອຟອສໂຟນຽມ 7.6. ແຮໄລດ໌ ທຸກທຳດໃນຈຸ VA ມຕີ ແີ ຮໄລດໄ໌ ດຼັ້ ແຕົ່ ຕແີ ຮໄລດຂ໌ ອງນໂີ ຕຣແຊນໝນັຼ້ຼັ ຄງນອຼັ້ ຍທົ່ ສີ ຸດ (ຍກເວນຼັັ້ຼ NF3) ກຳນຕຽມໂດຍທົ່ ວໄປໃຊປັຼ້ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງທຳດກບັຼ ຮຳໂລແຊນ (ຍກເວນຼັຼັ້ N2) ຫ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວົ່ ຳງຮໂີ ດຣ ແຊນ ແຮໄລດ໌ ກບັຼ ຕອີ ກຊດິ , ຕແີ ຮໄລດແ໌ ຍກສະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳັຼ້ ວ່ົ ອງໄວ ໃຫອັຼ້ ຳຊດິ ອອກໂຊ ເຊົ່ ນຼັ : H3PO3 ອກ ຊດິ ທ່ົ ຖີ ກໄຮ ເດຣດ ເຊ່ົ ນຼັ : As2O3 x H2O ຫ ອອກໂຊອອີ ງບວກ ເຊ່ົ ນັຼ : SbO+, BiO+, NCI3 ແຍກສະລຳຍ ດວ້ັຼ ຍນຳຼັ້ ໃຫັຼ້ NH3 ກບັຼ ອຳຊດິ ໄຮໂພກຣດັຼ HOCI ແທນທົ່ ຈີ ະໄດອັ້ຼ ຳຊດິ ນຕີ ຣກິ HNO ກບຼັ HCI ກຳນແຍກສະລຳຍ 174 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ຼັ 2 ດວັ້ຼ ຍນຳັ້ຼ ເກດີ ຍຳກຂນຶັຼ້ ຈຳກຟດສະຟເຖງິ ບສີ ະມຸດ ແລະ ຈຳກອອີ ດດວເຖງິ ຟູອລວ. ທຳດອ່ົ ນນອກຈຳກນໂີ ຕຣແຊນມແີ ປງຕຳແຮໄລດ໌ MX5 , MX5 ສະລຳຍໃຫ ້ັຼ MX3 ກບັຼ X2 ໄດັຼ້ ຄວຳມ ໝນັຼັ້ຼ ຄງຂອງ MX5 ໃນກຳນສະລຳຍດົ່ ງັຼ ກົ່ ຳວຫຸດລງຕຳມລຳດບຼັ ດົ່ ງັຼ ນີຼ້ັ P > Sb > As > Bi ແລະ F > Cl > Br ຕວ ຢ່ົ ຳງ ແປງຕຳແຮໄລດທ໌ ່ົ ໝີ ນຼັ້ັຼ ຄງເຊ່ົ ນັຼ : PF5 , PCI5, PBr5 , AsF5, SbF5, SbCI5, BiF5, ຊ່ົ ງຶ PBr5, SbCl5 ແລະ BiF5 ໝນັຼ້ັຼ ຄງນອັ້ຼ ຍ. ຕຽມແປງຕຳແຮໄລດໄ໌ ດຈ້ຼັ ຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວົ່ ຳງຮຳໂລແຊນກບັຼ ທຳດ ຫ ກບັຼ ຕແີ ຮໄລດ໌ ເຊ່ົ ນັຼ ເມົ່ ອຢອດ PCl3 ຊຳ້ັຼ ໆ ລງໄປໃນຂວດທ່ົ ມີ ີ Cl2 ຜົ່ ຳນຕະຫອດເວລຳຈະໄດັ້ຼ PCl5 ຊົ່ ງຶ ເປຼັນທຳດແຂງສເີ ຫອງ. ເນົ່ ອງຈຳກແປງຕຳແຮໄລດໃ໌ ຫຮ້ັຼ ຳໂລແຊນງົ່ຳຍ ຈົ່ ງຶ ເປັຼນທຳດຕົ່ ມຮຳໂລແຊນທົ່ ດີ ີ ເຊ່ົ ນຼັ : PCl5 ເປຼັນທຳດຕົ່ ມ ກສຳມຳດແຍກສະລຳຍດວຼັ້ ຍນຳຼັ້ ໃຫອ້ັຼ ຳຊດິ ອອກໂຊ ເຊົ່ ນຼັ : H3PO4, H3AsO3 ອກຊດິ ທົ່ ຖີ ກໄຮເດຣດ ເຊົ່ ນຼັ : Sb2O5.xH2O ຫ ອອກໂຊອອີ ງບວກ ເຊ່ົ ນັຼ : BiO+ 7.7. ອຳຊດິ ອອກໂຊ ແລະ ເກອ ອຳຊດິ ນຕີ ກິ HNO3 ເປັຼນອຳຊດິ ທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ຫຳຍ ກຳນຜະລດິ ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ທຳງອຸດສຳຫະກຳໃຊຂຼ້ັ ະບວນ ກຳນ ອອສຕວ໌ ຳລ໌ ຄ ອອກຊໄິ ດສ໌ NH3 ໃຫເັ້ຼ ປັຼນ NO ໂດຍມີ Pt ເປັຼນຕວເລ່ົ ງຼັ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ NO ລວມກບຼັ O2 ໃນ ອຳກຳດ ຕ່ົ ໄປໃຫ ຼ້ັ NO2 ເມົ່ ອຜົ່ ຳນກຳສ NO2 ລງໄປໃນນຳ້ຼັ ຈະໄດັ້ຼ HNO3 ກບັຼ NO ຊ່ົ ງຶ ແກສ໌ NO ທ່ົ ໄີ ດນັຼ້ ຳກບຼັ ໄປ ລວມກບັຼ O2 ໄດອຼ້ັ ກີ . 4 NH3 (g) + 5O2(g)  4 NO(g) + 6H2O(g) 2 NO(g) + O2(g)  2NO2 (g) 3NO2 (g) + H2O(l)  2 HNO3 (aq) + NO(g) ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ບລສິ ຸດເປັຼນທຳດແຫວ ບ່ົ ມສີ ີ ທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນັຼ້ ມກຼັ ມສີ ເີ ຫອງເພຳະ HNO3 ສະ ລຳຍດວ້ຼັ ຍແສງໃຫັ້ຼ NO2 ສີນຳັຼ້ ຕຳນລະລຳຍຢ່ົ ູໃນນນັຼັຼ້ ຄວນເກບຼັ ທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ໄວໃຼ້ັ ນຂວດສີນຳຼ້ັ ຕຳນ ເພົ່ ອກນັຼ ແສງ. 4 HNO3  4 NO2 + 2 H2O + O2 ໃນທຳດລະລຳຍນຳ້ັຼ HNO3 ເປຼັນອຳຊດິ ແກ່ົ HNO3 ເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນຼ້ັ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ດີ ີ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດຼັ້ ກບຼັ ໂລຫະ ແທບທຸກຊະນດິ ຍກເວນຼັັຼ້ Pt, Au, Ir ແລະ Rh ໂດຍສຳມຳດອອກຊໄິ ດສໂ໌ ລຫະເຫົ່ ຳນນັຼຼັ້ ອຳຕອມ N ໃນ HNO3 ມີ ເລກອອກຊເິ ດຊນຼັ +5 ເມົ່ ອ HNO3 ອອກຊໄິ ດສທ໌ ຳດອ່ົ ນແລວ້ັຼ ຈະໃຫຜຼ້ັ ນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ອີ ຳຕອມ N ມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ຕົ່ ຳລງໄປອຳດເປຼັນ +4 (NO2), +2 (NO), -3 ( NH  ) ຫ ຢົ່ ຳງອ່ົ ນ ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຈະເປັຼນ 4 ຢ່ົ ຳງໃດຄວນແລວັ້ຼ ແຕົ່ ຄວຳມເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນຼັ້ ຂອງອຳຊດິ ຕວທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ແລະ ອຸນຫະພູມ ໂດຍສົ່ ວຍຫຳຍຈະໄດຜຼັ້ ນ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຫຳຍຢົ່ ຳງປນກນຼັ ແຕ່ົ ຈະມຢີ ່ົ ຳງໃດຢ່ົ ຳງໜ່ົ ງຶ ຫຳຍກວົ່ ຳຢ່ົ ຳງອ່ົ ນຊົ່ ງຶ ຈະເປຼັນທຳດທ່ົ ລີ ະບຸໄວ້ັຼ ຕວຢົ່ ຳງເຊົ່ ນັຼ : ອຳ ຊດິ ເຈອຈຳງອອກຊໄິ ດສທ໌ ອງແດງ ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ບວກຕ່ົ ຳໃນອຸນຫະພູມບ່ົ ສູງຈະໃຫກັຼ້ ຳສ NO 3 Cu + 8 H+ + 2 NO3  3Cu2+ + 4 H2O + 2 NO ຖຳຼັ້ ໃຊອຼັ້ ຳຊດິ ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນຼັ້ ຈະໄດັ້ຼ NO2 Cu + 4 H+ + 2 NO3  Cu2+ + 2 H2O + 2 NO2 ໃນເມ່ົ ອປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງອຳຊດິ ເຈອຈຳງກບຼັ Zn ໃນອຸນຫະພູມຕົ່ ຳໆ ໃຫ ຼ້ັ NH  4 4Zn+ 10 H+ + 2 NO3  4 Zn2+ + 3 H2O + NH  4 ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ສຳມຳດອອກຊໄິ ດສໂ໌ ລຫະໄດດຼັ້ ວັ້ຼ ຍ ໃຫອຼ້ັ ຳຊດິ ອອກໂຊ ຫ ອກຊດິ ເຊົ່ ນຼັ : S(g) + 2 HNO3 (aq)  H2SO4 (aq) + 2 NO(g) ໂລຫະບຳງຊະນດິ ເຊ່ົ ນຼັ : Fe, Cr, Al ເກດີ ອຳກຳນກສຳນຕກີ້ັຼ ບັຼ ອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ັຼ ຄ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ນອ້ັຼ ຍໆ ແລວັ້ຼ ກຢຸດບ່ົ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຍຳອກີ ຕົ່ ໄປ ປະໂຫຍດທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງອຳຊດິ ນຕີ ກິ ຄໃຊໃ້ັຼ ນກຳນຕຽມເກອນຕີ ຣດຼັ ຕ່ົ ຳງໆ ທ່ົ ເີ ປັຼນປຸ໋ຍ ໃຊໃ້ຼັ ນກຳນຜະລດິ ຢຳ 175 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ຼັ 2 ,ສີ ແລະ ເຮດຼັ ວດັຼ ຖຸລະເບດີ ເຊົ່ ນຼັ : ໄນໂທຣກລເີ ຊຣີ ນີ , ໄທຣໄນໂທຣໂທລອູ ນີ . ອຳຊດິ ອອກໂຊຂອງຟດສະຟມຫີ ຳຍຊະນດິ ທງັຼ ກດຟດສະຟຣກິ ແລະ ອຳຊດິ ຟດສະຟຣກິ ຊະນດິ ຕ່ົ ຳງໆ (ຕຳຕຳລຳງ 15) ໂດຍປກກະຕອິ ຳຊດິ ທົ່ ມີ ຈີ ຸ OH ຫຳຍທົ່ ສີ ຸດທ່ົ ສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ໃດຈດັຼ ວົ່ ຳເປັຼນອຳຊດິ ອອກໂຕ ຖຳຼັ້ H2O ຫຸດລງ ໜົ່ ງຶ ຫວໜົ່ ວຍ ຈະໄດອ້ຼັ ຳຊດິ ເມຕຳ ສົ່ ວນອຳຊດິ ໄພໂຣນນັຼຼ້ັ ມປີ ະລມິ ຳນ H2O ຢົ່ ູລະຫວ່ົ ຳງອຳຊດິ ອ ອກໂຕກບັຼ ອຳຊດິ ເມຕຳ, ອຳຊດິ ໄຮໂພເປັຼນຊົ່ ເອນີຼັ້ ອຳຊດິ ທ່ົ ມີ ອີ ກຊແີ ຊນນອ້ຼັ ຍລງ. ກຳນຕຽມອຳຊດິ ຕົ່ ຳງໆ ສະຫຸບ ໂດຍຫຍໄ້ັຼ ວໃ້ັຼ ນຕຳຕຳລຳງ (15). ກຳນຕຽມອຳຊດິ ໄພໂຣອຳດເຮດຼັ ໄດໂັຼ້ ດຍກຳນເຜຳອຳຊດິ ອອກໂຕກຳຈດຼັ ນຳັຼ້ ແລະ ຖຳັ້ຼ ເຜຳອຳຊດິ ອອກໂທ ແລະອຳຊດິ ໄພໂຣທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມສູງຂນຶຼ້ັ ກໄດອຼ້ັ ຳຊດິ ເມຕຳ. ອຳຊດິ ເມຕຳຟດສະຟຣກິ ເປຼັນໂປຣລເີ ມຣີ ບ໌ ົ່ ແມົ່ ນໂມເລກຸນ ດ່ົ ຽວ ມສີ ູດ (HPO3)n n = 2, 3, 4, 6 H3PO2 ເປຼັນອຳຊດິ ໜ່ົ ງຶ ໂປຣຕຣງ ສົ່ ວນ H3PO3 ແລະ H4P2O5 ເປັຼນອຳ ຊດິ ສອງໂປຣຕຣງ. ສ່ົ ວນອຳຊດິ ອ່ົ ນໆ ມອີ ຳຕອມ H ທຸກອຳຕອມເກຳະຢົ່ ູກບັຼ ອຳຕອມ O ຕຳຕຳລຳງ 15 ອຳຊດິ ອອກໂຊຂອງຟດສະຟ ສະຖຳນະອອກ ສູດ ຊົ່ ກຳນຕຽມ ຊເີ ດຊນຼັ +1 H3PO2 ອຳຊດິ ໄຮໂປຣຟດສະຟ P4 ຂຳວ + ດ່ົ ຳງ H3PO3 ອຳຊດິ ອອກໂຕຟດສະຟ P4O6 ຫ PCl3 + H2O +3 HPO2 ອຳຊດິ ເມຕຳຟດສະຟ H4P2O5 ອຳຊດິ ໄພໂຣຟດສະຟ PCl3 + H3PO3 +4 H4P2O6 ອຳຊດິ ໄຮໂປຟດສະຟຣກິ P ແດງ + ດ່ົ ຳງ H3PO4 ອຳຊດິ ອອກໂຕຟດສະຟຣກິ P4O10 + H2O, P ແດງ + HNO3 +5 HPO3 ອຳຊດິ ເມຕຳຟດສະຟຣກິ ເຜຳ H3PO4 H4P2O7 ອຳຊດິ ໄພໂຣຟດສະຟຣກິ ອຳຊດິ ໜ່ົ ງຶ ໂປຣຕຣງ ອຳຊດິ ສອງໂປຣຕຣງ ອຳຊດິ ສຳມໂປຣຕຣງ ອຳຊດິ ສ່ົ ໂີ ປຣຕຣງ ອຳຊິດທ່ົ ີສຳຄຼັນຄອຳຊິດອອກໂຕຟດສະຟຣິກ ຊ່ົ ຶງຕຽມທຳງອຸ ດສຳຫະກຳໂດຍໃຫເຼັ້ ສດແຮ່ົ ຟດສະຟັຼ ດ Ca3(PO4)2 ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ H2SO4 ເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນັ້ຼ Ca3(PO4)2 + H2SO4  3 CaSO4 + 2 H3PO4 ຕອງ CaSO4 ອອກ ແລວຼັ້ ນຳເອຳທຳດລະລຳຍໄປລະເຫຍີ ໃຫນັ້ຼ ຳັຼ້ ອອກໄປ ກຈະໄດທ້ັຼ ຳດລະລຳຍ H3PO4 ເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນ້ຼັ ປະມຳນ 85% H3PO4 ເປຼັນອຳຊດິ ອ່ົ ອນ ແລະ ເກດີ ເກອໄດສຼັ້ ຳມຊະນດິ ເຊ່ົ ນັຼ : NaH2PO4 , Na2HPO4 , Na3PO4) ເພຳະເປັຼນອຳຊດິ ສຳມໂປຣຕຣງ. ຟດສະຟເປັຼນທຳດທ່ົ ຈີ ຳເປຼັນແກ່ົ ພດ ຈ່ົ ງຶ ຕອັຼ້ ງກຳນປຸ໋ຍຟດສະຟັຼດຈຳນວນຫຳຍໃນກຳນກະສກິ ຳ, ປຸ໋ຍຊຸບເປີ ຟດສະຟັຼດເປັຼນທຳດປະສມລະຫວ່ົ ຳງກຳນຊອີ ອມດຮີ ໂີ ດຣແຊນຟດສະຟັຼດ Ca(H2PO4)2 ແລະ ກຳນຊອີ ອມຊຸນຟຼັດ CaSO4 176 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 Ca3(PO4)2 + 2 H2SO4 + 4 H2O  CaSO4.2H2O + Ca(H2PO4)2 ຊຸບເປີຣຟ໌ ດສະຟັຼດ ຜະລດິ ຈຳກແຮ່ົ ຟດສະຟັຼດກບັຼ H2SO4 ເຈອຈຳງ Ca(H2PO4)2ລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດຈ້ັຼ ່ົ ງຶ ມປີ ະໂຫຍດຕົ່ ຕນັຼ້ ໄມຫຼັ້ ຳຍກວົ່ ຳ Ca3(PO4)2 ຊົ່ ງຶ ມສີ ະພຳບລະລຳຍໄດຕັຼ້ ົ່ ຳຫຳຍ. ຟດສະຟຼັດຍງັຼ ເປັຼນສົ່ ວນປະກອບຂອງສະບົ່ ູຝ່ົ ຸ ນທ່ົ ໃີ ຊກຼັ້ ນຼັ ຢົ່ ູທ່ົ ວໄປ ທຸກບຳ້ັຼ ນເຮອນ, ມກຼັ ໃຊເ້ັຼ ປັຼນນຳຕອີ ອມໄທຣໂປຣລຟີ ດສະຟັຼດ Na5P3O10 ອຳຊດິ ອອກໂຊ ແລະ ອອກໂຊນອນອອີ ງຂອງສຳນໜູກຄຳຼັ້ ຍຄກບຼັ ອຳຊດິ ຂອງຟດສະຟທງັຼ ກຳນຕຽມ,ໂຄງ ສຳຼ້ັ ງ ແລະ ຄຸນລກຼັ ສະນະ ຍກເວນຼັ້ັຼ ແຕົ່ ວ່ົ ຳອຳຊດິ ອຳເຊນກິ ມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສຫ໌ ຳຍພສມຄວນ. ໃນເມົ່ ອທງັຼ ອຳຊດິ ຟດສະຟຣກິ ແລະ ຟດສະຟັຼດ ບ່ົ ມຄີ ຸນສມບດຼັ ອອກຊໄິ ດສ໌ ສົ່ ວນພວງ ແລະ ບສີ ະມຸດຊົ່ ງຶ ຢ່ົ ູທຳຼ້ັ ຍຈຸ VA ແລະ ເປັຼນ ທຳດທົ່ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ບວກຫຳຍຂນຶ້ຼັ ນນັຼ້ຼັ ບ່ົ ມອີ ຳຊດິ ອອກໂຊ ແລະ ເກອກບ່ົ ແມ່ົ ນອອກໂຊອອີ ງລບ ແຕົ່ ເປັຼນໄຮ ດອກຊອີ ອີ ງລເຊ່ົ ນຼັ : S b(OH )  ຊ່ົ ງຶ ເອນີ້ັຼ ວົ່ ຳນຳຕອີ ອມບສິ ມທຼັ ຕດັຼ ຊົ່ ງຶ ມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສສ໌ ູງຫຳຍ ເປັຼນທຳດສນີ ັຼ້ 6 ຳຕຳນບ່ົ ລະລຳຍນຳ້ັຼ ໄດຈັ້ຼ ຳກກຳນອອກຊໄິ ດສ໌ Bi2O3 ດວັ້ຼ ຍຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ແີ ຮງຫຳຍ ເຊົ່ ນັຼ Cl2 ແລະ Na2O2 ໃນ NaOH ອຳດເປຼັນທຳດປະສມຂອງ Na2O ກບຼັ Bi3O2. ເກອອຳຣເ໌ ຊນດຼັ ເຊ່ົ ນຼັ : ເລດອຳຣເ໌ ຊນດຼັ ແລະ ກຳນຊອີ ອມອຳຣເ໌ ຊນດຼັ ໃຊເຼ້ັ ປຼັນທຳດຂຳັ້ຼ ແມງໄມ,ຼັ້ ທຳດສີ ຂຽວ ກຳຈດຼັ ປວກ ຫ ແພຣສີ ກຣນີ ຄ 3 Cu(AsO2)2 .Cu(C2H3O2)2 VIII. ຈຸ VIA ທຳດຈຸ VIA ໄດແຼ້ັ ກ່ົ ອກຊແີ ຊນ O2 ມຳດ S, ຊລີ ນີ ຽມ Se, ເທລລູຣຽມ Te ແລະ ພໂລນຽມ Po ອກຊີ ແຊນເປັຼນກຳສ ສົ່ ວນທຳດອົ່ ນໆນອກນນຼັ້ັຼ ເປັຼນທຳດແຂງ ມຳດມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຕ່ົ ຳງໆ ເປຼັນອະໂລຫະ,ຊລີ ນີ ຽມ ແລະ ເທລລຣູ ຽມຈດຼັ ເປຼັນເຄ່ົ ງິ ໂລຫະມເີ ງຳໂລຫະ,ນຳໄຟຟຳ້ັຼ ໄດນ້ັຼ ອຼ້ັ ຍໆເມ່ົ ອອຸນຫະພູມສູງຂນຶ້ຼັ . ພໂລນຽມເປັຼນທຳດ ກຳມນຼັ ຕະລງຼັ ສ,ີ ນຳໄຟຟຳັ້ຼ ໄດດຼັ້ ເີ ໝອນໂລຫະ ນບຼັ ວົ່ ຳເປຼັນໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ບວກນອັຼ້ ຍໆ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ຂອງທຳດຈຸ VIA ມຫີ ຳຍຄົ່ ຳ ທງຼັ ບວກ ແລະ ລບ ທົ່ ສີ ຳຄນັຼ ຄ: – 2, + 2, + 4, +6 ເມ່ົ ອເລກເຊງີ ອຳຕອມເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ັຼ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +6 ແລະ – 2 ໝນຼັຼ້ັ ຄງນອັ້ຼ ຍລງ ສົ່ ວນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ +4 ໝນັຼຼັ້ ຄງເພົ່ ມີ ຂນຶຼັ້ ທຸກ ທຳດໃນຈຸ VIA ລວຼັ້ ນມອີ ນຼັ ຮູບ. 8.1. ແຫົ່ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ອກຊແີ ຊນເປຼັນທຳດທ່ົ ມີ ຫີ ຳຍທ່ົ ສີ ຸດໃນຜວິ ນອກຂອງໂລກ ທງັຼ ຢ່ົ ູໃນສະພຳບເສລີ ແລະ ເປັຼນທຳດປະກອບ ມີ ອກຊແີ ຊນໃນອຳກຳດ 21% ໃນນຳຼັ້ 89% ແລະ ໃນແຮົ່ ຊລິ ກິ ດັຼ ທົ່ ວໄປປະມຳນ 50% ໃນທຳງອຸດສຳຫະກຳ ຜະລດິ ອກຊແີ ຊນຈຳກອຳກຳດແຫວດວ້ັຼ ຍຂະບວນກຳນທຳນອງດຽວກບຼັ ກຳນຜະລດິ N2. ໂມເລກຸນອກຊແີ ຊນ ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະພຳຣຳແມກເນຕກິ ເພຳະມເີ ອເລກຼັ ຕຣງດ່ົ ຽວ 2 ຕວສູດຂອງ O2 ນນັຼ້ັຼ ຖຳັ້ຼ ຂຽນເປັຼນ ຈະບົ່ ຖກຕອັຼ້ ງ ເນົ່ ອງຈຳກບ່ົ ສະແດງເລກັຼ ຕຣງດ່ົ ຽວ ຫ ຂຽນ ຊົ່ ງຶ ສະແດງອນິ ອັຼ້ ຍຕຣອນດ໋ຽວກຢຼັງບົ່ ຖກຕອຼັ້ ງ ເພຣຳະພນຼັ ທະໃນໂມເລກຸນອອກຊເິ ຈນແຂງແຮງກວົ່ ຳພນຼັ ທະດົ່ ຽວທຳ ມະດຳສູດທ່ົ ຂີ ຽນແທນໂມເລກຸນ O2 ໄດດັຼ້ ທີ ົ່ ສີ ຸດຄວນເປຼັນ (ຫ ) ຊົ່ ງຶ ມພີ ນັຼ ທະ ດ່ົ ຽວໜ່ົ ງຶ ພນັຼ ທະ ແລະ ພນຼັ ທະທົ່ ປີ ະກອບດວ້ັຼ ຍເອເລກຼັ ຕຣງສຳມຕວສອງພນັຼ ທະ. ມຳດເປຼັນທຳດທ່ົ ມີ ຢີ ົ່ ູຫຳຍພຄວນ ພບໃນສະພຳບທຳດເສລເີ ປຼັນຈຳນວນຫຳຍທົ່ ເີ ມກຼັ ຊໂິ ກ, ຊຊິ ລິ ີ ແລະ ມນ ຣດັຼ ທຳງໃຕຂຼ້ັ ອງສະລດຼັ ດອຳເມຣກິ ຳ. ກຳນນຳເອຳມຳດທ່ົ ຢີ ່ົ ູໃນດນິ ເລກິ ຕຳມແຫົ່ ງເຫົ່ ຳນຂີຼັ້ ນຶັຼ້ ມຳເຮດັຼ ໄດໂຼ້ັ ດຍພົ່ ນອຳຍນຳັຼ້ ອຸນຫະ ພູມ 170°C ລງໄປລະລຳຍມຳດແລວຼັ້ ໃຊອຼັ້ ຳກຳດເປ໋ ຳດນັຼ ເຮດຼັ ມຳດ ທ່ົ ເີ ປຼັນທຳດແຫວແລວ້ັຼ ໃຫຂຼ້ັ ນຶັ້ຼ ມຳຂຳັ້ຼ ງເທງິ ມຳດໃນສະພຳບທຳດປະສມມເີ ປັຼນແຮ່ົ ຊຸນຟວ ແລະ ຊຸນຟັຼດ ເຊົ່ ນັຼ : ກຳນນຳ PbS, ເຫກຼັ ຊຸນຟວ FeS2 , ຍບິ ຊຳ CaSO4 .2 H2O ແອນໄຮໄດ CaSO4 177 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ຊລີ ນີ ຽມ ແລະ ເທລລຣູ ຽມເປັຼນທຳດທ່ົ ຫີ ຳຍຳກ ຊລີ ໄີ ນດ໌ ແລະ ເທລລູໄຣດ໌ ຈຳນວນນອຼັ້ ຍໆຢົ່ ູລວມກບຼັ ຊຸນ ຟວ ພບເປຼັນທຳດປະສມກບັຼ ໂລຫະໜກຼັ ເຊົ່ ນຼັ : ຊນ ທຳດທງຼັ ສອງນມີ້ັຼ ກຼັ ຈະແຍກອອກໄດຈັຼ້ ຳກຝ່ົ ຸ ນທຸລທີ ່ົ ອີ ອກຈຳກ ປົ່ ອງຄວນຼັ ໃນກຳນເຜຳເຫກຼັ ຊຸນຟວ ແລະ ໄດຈັ້ຼ ຳກຂະບວນກຳນເຮດຼັ ທອງແດງໃຫບ້ັຼ ລສິ ຸດໂດຍວທິ ແີ ຍກສະລຳຍດວຼ້ັ ຍ ໄຟຟຳັຼ້ ພໂລນຽມມຢີ ່ົ ູໃນແຮົ່ ຂອງຍູເຣນຽມ ເຊ່ົ ນັຼ : ແຮົ່ ພຕິ ຊເ໌ ບລນດ໌ ປະມຳນ 5 x 10-9 % ມກີ ຳມນັຼ ຕະພຳບລງຼັ ສີ ສູງຫຳຍ ເຄົ່ ງິ ຊວີ ດິ 8.2. ຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ , ອນັຼ ຮູບ ແລະ ປະໂຫຍດ ຕຳຕຳລຳງ18 ຄຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ VIA OS Se Te Po ລດຼັ ສະໝອີ ຳຕອມ(ໂຄວຳເລນຕ)໌ (pm) 66 104 117 137 146 ລດຼັ ສະໝອີ ອີ ງ M2- (pm) 221 ຄວຳມໜຳແໜນ້ຼັ (g/cm-1) 140 184 198 6.25 9.4 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) 450 254 ຈດຸ ຟດ (0C) 1.14 (ຣອມບກິ ) (ເທຳ) 4.79 990 962 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ(kJ mol-1) 869 -218 2.07 (ເທຳ) 217 2.01 1.76 ສະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ລບ -183 (ໂມໂນຄຣນີ ກິ )119 685 1314 445 941 3.5 1000 2.48 2.44 ແນວໂນມ້ັຼ ທົ່ ສີ ຳຄນຼັ ຂອງຄຸນລກັຼ ສະນະທຳດຈຸ VIA ຄ ສະພຳບໄຟຟຳັຼ້ ລບຫຸດລງ ຫ ອກີ ໃນໜ່ົ ງຶ ສະພຳບໄຟ ຟຳັ້ຼ ບວກ ເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ຈຳກອກຊແີ ຊນໄປຍງັຼ ພໂລນຽມ, ອກຊແີ ຊນເປຼັນອະໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ລບສູງ ພໂລນຽມ ທຳດສຸດທຳຼັ້ ຍ ຂອງຈເຸ ປັຼນໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັຼ້ ບວກຢ່ົ ຳງອົ່ ອນ. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງຟີຊກິ ແລະ ຄຸນລກັຼ ສະນະ ທຳງເຄມສີ ອດຄົ່ ອງກບັຼ ເລ່ົ ອງນ.ີ້ຼັ ທຳດອກຊແີ ຊນ 2 ອນັຼ ຮູບຄ: ອກຊແີ ຊນ O2 ແລະໂອໂຊນ O3 ຊ່ົ ງຶ ເປຼັນກຳສທງັຼ ສອງອນຼັ ຮູບ, ອນຼັ ຮູບຂອງ ທຳດທ່ົ ບີ ົ່ ແມົ່ ນທຳດແຂງອຳດແຕກຕົ່ ຳງກນັຼ ທົ່ ຈີ ຳນວນອຳຕອມຊ່ົ ງຶ ປະກອບຂນຶຼັ້ ເປຼັນໂມເລກຸນ ບົ່ ແມ່ົ ນຕົ່ ຳງກນັຼ ທ່ົ ໂີ ຄງ ສຳຼັ້ ງ ຜກຶ ດົ່ ງຼັ ອນັຼ ຮູບຂອງທຳດແຂງ ເຊ່ົ ນຼັ : ໃນກລະນນີ ກີ້ັຼ ຳສອກຊແີ ຊນ ມຈີ ຳນວນອຳຕອມ O2 2 ອຳຕອມ ສົ່ ວນກຳສ ໂອໂຊນມຈີ ຳນວນອຳ ຕອມ O2 3 ອະຕອມ. ກຳສໂອໂຊນໃນບນັຼ ຍຳກຳດມຢີ ົ່ ູນອຼັ້ ຍຫຳຍ ຢົ່ ູທົ່ ລີ ະດບັຼ ນຳ້ັຼ ທະເລມຢີ ່ົ ູ ພຽງ 0.04 ສ່ົ ວນໃນລຳັຼ້ ນສ່ົ ວນ. ໃນບນຼັ ຍຳກຳດເບອ້ັຼ ງສູງຂນຶັ້ຼ ໄປຈະມໂີ ອໂຊນຫຳຍຂນຶ້ັຼ ໂອໂຊນໃນບນຼັ ຍຳກຳດເບອຼ້ັ ງ ສູງຊົ່ ວຍດູດລຼງັ ສີ ອູລຕຣຳໄວໂອເລດ (ຊ່ົ ວງຄນັ້ຼ 210-290 nm) ທ່ົ ີມຳຈຳກດວງອຳທດິ ເປຼັນກຳນປັຼ້ອງກນັຼ ອນັຼ ຕະລຳຍຈຳກລງຼັ ສອີ ູລຕຣຳ ໄວໂອເລດທ່ົ ມີ ຕີ ົ່ ສົ່ ງິ ມຊີ ວີ ດິ ເທງິ ພນັ້ຼ ໂລກ ກຳນຕຽມໂອໂຊນເຮດຼັ ໄດໂ້ັຼ ດຍປ່ົ ອຍໄຟຟຳຼັ້ ບນຼັ ຈໄຸ ຟຟຳ້ຼັ ງຽບເຂຳຼັ້ ໄປໃນກຳສ ອກຊແີ ຊນຈະມໂີ ອໂຊນເກດີ ຂນຶັຼ້ ປນຢົ່ ູກບຼັ ອກຊແີ ຊນ ຊົ່ ງຶ ຈະແຍກອອກຈຳກກນັຼ ໄດ.້ຼັ ອກຊແີ ຊນເປຼັນທຳດທົ່ ມີ ຄີ ວຳມສຳຄນຼັ ຕ່ົ ຊວີ ດິ ຄນເຮຳຫຳຍ ຮົ່ ຳງກຳຍຕອັຼ້ ງກຳນອກຊແີ ຊນ ຈົ່ ງຶ ຈະດຳລງຊວີ ດິ ຢົ່ ູໄດຼັ້ ອກຊແີ ຊນລວມກບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນ ຫ ອຳເຊຕແີ ລນ (C2H2) ໃຫແຼັ້ ປວໄຟຮອັຼ້ ນແຮງ, ໃຊຕຼັ້ ດຼັ ແລະ ເຊົ່ ອມໂລຫະ ສົ່ ວນໂອໂຊນໃຊໃັ້ຼ ນກຳນຟອກສເີ ຈຍັ້ຼ , ຂເີ້ັຼ ຜງິຼ້ັ ໄດຼັ້ ແລະ ໃຊຂັຼ້ ຳຼ້ັ ເຊອັຼ້ ພະຍຳດໃນນຳັ້ຼ ເພຳະມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງ ແຮງມຳດມຫີ ຳຍອນຼັ ຮູບ, ຮູບທົ່ ໝີ ນັຼ້ັຼ ຄງ. ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳ ຄ ອອກໂຕຣອມບກິ (ຫ ມກຼັ ເອນີັຼ້ ວ່ົ ຳ ຣອມບກິ ) ມໂີ ມເລກຸນເປັຼນ S8 ປະກອບດວັຼ້ ຍອຳຕອມ S 8 ອຳຕອມຕ່ົ ກນຼັ ດວັຼ້ ຍພນັຼ ທະໂຄເວເລນຕເ໌ ປັຼນວງ ບົ່ ລະລຳຍໃນນຳັ້ຼ ແຕ່ົ ລະລຳຍໃນກຳກບອນດຊີ ຸນຟວ CS2 ແຮງລະຫວົ່ ຳງໂມເລກຸນ S8 ເປັຼນແຮງແວນເດຣີ ວ໌ ຳລສທ໌ ົ່ ອີ ່ົ ອນ ມຳດຈົ່ ງຶ ມີ ຈດຸ ຫອມແຫວຕ່ົ ຳ ຖຳັຼ້ ເຜຳໄວໆ ຈະປົ່ ຽນເປັຼນຂອງແຫວທ່ົ ີ 113°C ແຕ່ົ ຖຳ້ັຼ ຫຳກຄ່ົ ອຍໆ ເຮດັຼ ໃຫຮັ້ຼ ອຼ້ັ ນ ພເຖງິ 96°C ຈະປົ່ ຽນເປຼັນອນັຼ ຮູບມໂນຄລນີ ກິ . ມຳດຮູບນມີຼັ້ ຈີ ດຸ ຫອມແຫວ 119°C ໂມເລກຸນເປຼັນ S8 ເໝອນມຳດຣອມບກິ 178 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ຼັ 2 ແຕົ່ ແລດທຊິ ຜກຶ ຂອງແຂງແຕກຕ່ົ ຳງກນັຼ ອນັຼ ຮູບທ່ົ ເີ ປັຼນຜກຶ ຍງຼັ ມອີ ກີ ເຊ່ົ ນຼັ : ມຳດສມີ ົ່ ວງຊ່ົ ງຶ ໂມເລກຸນ ເປັຼນ S2 ເອນ ເຈລຊນຼັ ເຟີຣ໌ ຊ່ົ ງຶ ໂມເລກຸນເປັຼນ S2 ຮູບຕ່ົ ຳງໆ ເຫ່ົ ຳນບີັຼ້ ່ົ ໝນັຼ້ຼັ ຄງ ຖມິຼັ້ ໄວ້ັຼ ຫ ຖກຄວຳມຮອຼັ້ ນປົ່ ຽນໄປ ເປັຼນມຳດ ຣອມ ບກິ ຫ ມໂນຄລນີ ກິ ໄດງຼ້ັ ົ່ຳຍ. S ຂຸນັຼ້ ໜຽວ ຮູບທີ 8 ໂຄງສຳັ້ຼ ງຂອງ S6, S8 ແລະ S ທົ່ ຂີ ຸ ນັ້ຼ ໜຽວ ມຳດຢ່ົ ູໃນອນຼັ ຮູບ ແລະ ລກັຼ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ຕຳມອຸນຫະພູມຊ່ົ ງຶ ພຈະສະຫລຸບໄດດັ້ຼ ົ່ ງຼັ ນ:ີ້ັຼ 1. ມຳດຣອມບກິ (ຫ S ) ໂມເລກຸນ S8 ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 96°C ປ່ົ ຽນເປຼັນ (2) 2. ມຳດມໂນຄລນີ ກິ (ຫ S ) ໂມເລກຸນ S8 ຫອມແຫວທ່ົ ີ 119°C ໃຫ ຼ້ັ (3) 3. ທຳດແຫວສເີ ຫອງໃສໄຫຄ່ົ ອງ ( S ) ໂມເລກຸນຍງັຼ ເປຼັນ S8 ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມ 160°C ວງ S, ແຕກອອກເປັຼນ ສຳຍຍຳວ ເລ່ົ ມີ ຂຸນຼັ້ ໜຽວ, ສແີ ກ່ົ ຂນຶຼ້ັ ເຖງິ ອຸນຫະພູມ 200°C ໄດ້ັຼ (4) 4. 4. S ວງແຕກອອກໝດ ສຳຍຕົ່ ກນັຼ ໄປຍຳວຫຳຍ ຊ່ົ ງຶ ອຳດມວັຼ້ ນເປັຼນຂດ ຫ ພນຼັ ກນັຼ ໄດຂັ້ຼ ອງແຫວສແີ ກ່ົ ຫຳຍ ແລະ ໜຽວທົ່ ສີ ຸດ ຕອນນຖີ້ຼັ ຳ້ຼັ ເທລງໃນນຳ້ຼັ ເຢຼັນທນຼັ ທົ່ ຈີ ະໄດັ້ຼ (5) 5. ມຳດພລຳສຕກິ ລກຼັ ສະນະເປັຼນກອຼັ້ ນໜຽວ, ບົ່ ລະລຳຍໃນຕວທຳລະລຳຍໃດໆ ແລະ ປົ່ ຽນເປຼັນມຳດຣອມ ບກິ ຊຳ້ຼັ ໆ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳ 6. ຖຳ້ັຼ ບ່ົ ເທ (4) ລງໃນນຳ້ັຼ ເຢັຼນ ເຮດັຼ ໃຫຮຼ້ັ ອຼ້ັ ນຕົ່ໄປ ທຳດແຫວຈະກບຼັ ໄຫຄົ່ ອງຂນຶ້ັຼ ເນົ່ ອງຈຳກສຳຍມຂີ ະໜຳດສນຼັັ້ຼ ລງຈນເຖງິ ອຸນຫະພູມ 444.6°C ຈະຟດ ເປຼັນອຳຍສນີ ຳຼັ້ ຕຳນ ໂມເລກຸນຍງຼັ ເປັຼນ S8 ຢ່ົ ູຖຳັຼ້ ຮອ້ັຼ ນຂນຶັ້ຼ ໄປອກີ ໂມເລກຸນ ປ່ົ ຽນເປັຼນ S6, S4 ແລະ ເມ່ົ ອເຖງິ 1000°C ອຳຍເປັຼນສແີ ດງແກົ່ ມສີ ູດ S2 ໂມເລກຸນເປຼັນພຳຣຳ ແມກເນຕກິ . ມຳດມປີ ະໂຫຍດໃນກຳນຜະລດິ ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ , ດນິ ປນ, ຢຳປົ່ ິນປວພະຍຳດ ແລະໃສ່ົ ໃນຢຳງທຳມະຊຳດ ເອນີຼັ້ ວົ່ ຳ ວລັຼ ແຄໄນເຊຊນຼັ ເພ່ົ ອໃຫຢຼັ້ ຳງໜຽວ ບົ່ ຕດິ ມ ເມົ່ ອຮອັ້ຼ ນ ຫ ຜົ່ ອຍເມ່ົ ອເຢັຼນ ຊລີ ນີ ຽມ ແລະ ເທລລຣູ ຽມມຫີ ຳຍອນັຼ ຮູບ ຊລີ ນີ ຽມມທີ ງັຼ ຮູບຣອມບກິ ແລະ ມໂນຄລນີ ກິ ຊ່ົ ງຶ ອຳດມໂີ ມເລ ກຸນ ເປຼັນ Se8 ທງຼັ ສອງຮູບເປຼັນທຳດແຂງສແີ ດງແກົ່ ຊົ່ ງຶ ບົ່ ໝນຼັັຼ້ ຄງຕ່ົ ຄວຳມຮອ້ັຼ ນ ແລະ ລະລຳຍໃນ Cs2 ໃຊໃັຼ້ ສົ່ ໃນ ແກວັຼ້ ເພົ່ ອ ເຮດັຼ ແກວັ້ຼ ສແີ ດງ ຖຳັ້ຼ ເຜຳອນຼັ ຮູບສແີ ດງ ຫ ຄົ່ ອຍໆ ເຮດຼັ ໃຫຊັຼ້ ລີ ນີ ຽມແຫວເຢັຼນລງຊຳຼັ້ ໆ ຈະໄດອ້ຼັ ນຼັ ຮູບເຄ່ົ ງິ ໂລຫະສເີ ທຳ ຊລີ ນີ ຽມສເີ ທຳນນີັ້ຼ ຳໄຟຟຳ້ັຼ ໄດນ້ຼັ ອຼ້ັ ຍໆ ແຕ່ົ ເມົ່ ອຖກແສງກຳນນຳໄຟຟຳຼັ້ ເພ່ົ ມີ ຂນຶັຼ້ ຫຳຍປະມຳນ 500 ເທົ່ ຳ ດົ່ ງຼັ ນນັຼຼ້ັ ຈົ່ ງຶ ໃຊ້ັຼ ຊລີ ນີ ຽມ ເຮດັຼ ເຊລລໂ໌ ຟໂຕອເລກຼັ ຕຣກິ ເພ່ົ ອວດັຼ ຄວຳມເຂມຼັັ້ຼ ຂອງແສງ. ຊລີ ນີ ຽມສເີ ທຳບ່ົ ລະລຳຍໃນ ຕວທຳລະລຳຍໃດໆ ຊລີ ນີ ຽມຍງຼັ ມອີ ນັຼ ຮູບທ່ົ ເີ ປັຼນອະສນຼັ ຖຳນອກີ ຫຳຍຊະນດິ . ເທລລູຣຽມກມອີ ນັຼ ຮູບທ່ົ ເີ ປັຼນເຖງິ ໂລຫະ ຊົ່ ງຶ ມໂີ ຄງສຳ້ັຼ ງພຳຍໃນຄຳຼັ້ ຍຄຊລີ ນີ ຽມສເີ ທຳ ແລະ ຍງັຼ ມອີ ນຼັ ຮູບໂລ ຫະ ໜົ່ ງຶ ຮູບ ແລະ ອນັຼ ຮູບອະສນັຼ ຖຳນອກີ ຫຳຍຮູບ. ສົ່ ວນພໂລນຽມນນັຼ້ຼັ ມອີ ນັຼ ຮູບທົ່ ເີ ປັຼນໂລຫະສອງຮູບ. 8.3. ຄຸນລກັຼ ສະນທຳງເຄມີ ຄວຳມວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມຂີ ອງທຳດຈຸ VIA ຫຸດລງຈຳກທຳດ O ຕນຼ້ັ ຈໄຸ ປຈນເຖງິ Te ທຳ້ຼັ ຍຈຸ O2 ນນຼັ້ັຼ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດກຼັ້ ບຼັ ທຳດອົ່ ນທຸກທຳດ ຍກເວນັຼັຼ້ ກຳສມສີ ະກຸນ ໂລຫະມສີ ະກຸນບຳງຊະນດິ ແລະ ຮຳໂລແຊນ ແລະສຳມຳດເກດີ ທຳດປະສມກບຼັ ທຳດທຸກທຳດຍກເວນັຼັ້ຼ He, Ar ແລະ Ne Se ແລະ Te ກທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ທຳດສ່ົ ວນຫຳຍທົ່ ອີ ຸນຫະພູມສູງ ໃຫຊຼ້ັ ລີ ໄີ ນດ໌ ແລະ ເທລລໄູ ຣຕ໌ S, Se ແລະ Te ບ່ົ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ນຳຼ້ັ ຫ ອຳຊດິ 179 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ເຈອຈຳງ ແຕ່ົ ຖກອອກຊໄິ ດສ໌ ດວ້ຼັ ຍອຳຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັຼຼ້ັ ຂຸ ນຼັ້ ໃຫ ັ້ຼ H2SO4 , H2SeO3 ແລະ H2TeO3 ນນຼັັຼ້ ບ່ົ ທຳ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ບຳເຊີ ແຕົ່ ທຳດອ່ົ ນ (M) ໃນຈນຸ ີຼັ້ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ບຳເຊໃີ ຫທຼັ້ ງັຼ M2- ແລະ MO32 . ເນ່ົ ອງຈຳກຄວຳມເປຼັນອະໂລຫະຫູດນອຼ້ັ ຍລງເມ່ົ ອເລ່ົ ອນມຳທຳງປຳຍຈ.ຸ ດ່ົ ງຼັ ນນຼັັ້ຼ ,ອກຊດິ ຈະມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະ ຄວຳມເປຼັນອຳຊດິ ຫຸດລງ ສົ່ ວນຄຸນລກັຼ ສະນະໄອອອນນກິ ແລະ ຄວຳມເປັຼນບຳເຊເີ ພ່ົ ມີ ຂນຶ້ຼັ ເຊົ່ ນຼັ TeO2 ມໂີ ຄງສຳ້ຼັ ງ ແບບຣູໄທລ໌ ແລະ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ອຳຊດິ ນອກຈຳກນນັຼຼັ້ ທຳດປະສມໄຮໄດຣດກຍງັຼ ຫຸດຄວຳມທນທຳນຕົ່ ຄວຳມ ຮອ້ັຼ ນ ແລະ ເພົ່ ີມຄວຳມເປຼັນອຳຊິດ ແນວໂນມ້ັຼ ຂອງກຳນເກີດອີອງເຊີງຊອັຼ້ ນມີຫຳຍຂຶນ້ຼັ ເຊົ່ ັຼນ: ມີ [SeBr6 ]2 ,[TeBr6 ]2 ແນວໃດໃດກຕຳມ ທຳນອງ ດຽວກບຼັ ຈອຸ ົ່ ນໆ ທົ່ ເີ ວຳັ້ຼ ມຳແລວັຼ້ ທຳດຕນ້ັຼ ຂອງຈຈຸ ະມຂີ ແັຼ້ ຕກ ຕົ່ ຳງຈຳກທຳດທົ່ ສີ ອງໃນຈຄຸ ົ່ ອນຂຳັ້ຼ ງຫຳຍ ແລະ ທຳດຕວກຳງຂອງຈຈຸ ະມຄີ ົ່ ຳສະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບສູງກວ່ົ ຳທ່ົ ຄີ ວນເປຼັນ. ທງຼັ O2 ແລະ O3 ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ດີ ີ ດ່ົ ງຼັ ຈະເຫນຼັ ໄດຈ້ຼັ ຳກຄ່ົ ຳແຮງຂວຼ້ັ ໄຟຟຳັ້ຼ O2 + 4 H+ +4 e −  2 H2O E 0  1.229V O3 + 2 H+ + 2e-  O2 + H2O E 0  2.07V ອຳນຳດອອກຊໄິ ດສຂ໌ ອງ O3 ເປັຼນຮອງ F2 ແລະ F2O ເທົ່ ຳນນຼັັ້ຼ ປະໂຫຍດຂອງໂອໂຊນຈ່ົ ງຶ ອຳໄສ ຄຸນສມບດຼັ ອອກຊໄິ ດສ໌ ເຊ່ົ ນຼັ : ກຳນຂຳັຼ້ ແບກທເີ ຣຍໃນນຳຼ້ັ ,ກຳນຟອກສີ ເປັຼນຕນຼ້ັ ເຮຳຈະບ່ົ ພບໂອໂຊນໃນບນຼັ ຍຳກຳດ ຍ່ົ ຳນ, ອຸດສຳຫະກຳເພຳະຖກກຳສມນລະພດິ ຕົ່ ຳງໆ ຣດີ ວິ ຊໝ໌ ດໄປ. 8.4. ທຳດປະສມຂອງອກຊແີ ຊນ ສະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ນບຂອງອກຊແີ ຊນມຄີ ່ົ ຳສູງຫຳຍ ເປັຼນຮອງສະເພຳະຟູອຣີນເທ່ົ ຳນນັຼັ້ຼ ດົ່ ງັຼ ນນຼັຼັ້ ໃນທຳດປະສມ F2O (ຫ OF) ອກຊແີ ຊນຈ່ົ ງຶ ມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປັຼນ +2 ຊົ່ ງຶ ນບຼັ ວ່ົ ຳເປຼັນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ທົ່ ສີ ູງສຸດຂອງອກ ຊແີ ຊນ ໃນອກຊດິ ທງັຼ ຫຳຍ ເຊ່ົ ນຼັ : CaO ອກຊີແຊນມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ -2 ສ່ົ ວນໃນເປີຣ໌ອກຊດິ ເຊົ່ ັຼນ Na2O2 ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ເປັຼນ – 1 ແລະ ໃນຊຸບເປີອກຊດິ ເຊ່ົ ນຼັ : KO2 ສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ ເປຼັນ  1 ໃນຊບຼັ ອກຊິດ ເຊ່ົ ນັຼ : C3O2 ມປີ ະລິມຳນອກຊີແຊນນອຼ້ັ ຍກວ່ົ ຳທ່ົ ີຄວນຕຳມທ່ົ ີຄດິ ຈຳກເລກອອກຊິເດຊຼັນ 2 ປກກະຕຂິ ອງທຳດ ຈົ່ ງຶ ມພີ ນັຼ ທະລະຫວ່ົ ຳງທຳດ ດົ່ ງຼັ ຕວຢ່ົ ຳງ C3O2 (O= C = C = C = O) ນອກຈຳກນນັຼ້ຼັ ຍງັຼ ມດີ ີ ອກຊດິ ເຊົ່ ນຼັ : PbO2 ແລະ MnO2 . ສຳນປະສມອກຊດິ , ເປີຣອ໌ ກຊດິ ແລະ ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ມອີ ອີ ງ O2 , O22 ແລະ O2 ຕຳມລຳດບັຼ O2 ມີ ຄຸນລກຼັ ສະນະພຳຣຳແມກເນຕກິ ອກຊດິ ອອີ ງ ແປງຕຳອກຊດິ ອອີ ງ ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ອອີ ງ ຕຳຕຳລຳງ 17 ອກຊດິ ທົ່ ເີ ກດີ ໄດກຼັ້ ບັຼ ໂລຫະຈຸ IA ແລະ IIA ປະເພດອກຊດິ ໂລຫະຈຸ ຈຸ IA ແລະ IIA ອກຊດິ O2 ໂລຫະທຸກຊະນດິ ເປີຣອ໌ ກຊດິ O22 ໂລຫະທຸກຊະນດິ ຍກເວນັຼຼ້ັ Be ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ O2 ໂລຫະທຸກຊະນດິ ຍກເວນຼັຼັ້ Li, Be, Mg ອກຊດິ ທງຼັ ສຳມປະເພດເກດີ ໄດກັ້ຼ ບັຼ ໂລຫະຈຸ IA ແລະ IIA (ຕຳຕຳລຳງ 17) ເຖງິ ແມ່ົ ນວົ່ ຳໂດຍວທິ ກີ ຳນເຜຳ ໂລຫະໃນອຳກຳດຈະບົ່ ເກດີ ອກຊດິ ຕົ່ ຳງໆ ທຸກຊະນດິ ກຕຳມແຕ່ົ ໂດຍວທິ ອີ ່ົ ນກເຮດັຼ ໃຫເັຼ້ ກດີ ໄດນັຼ້ ອກຈຳກທ່ົ ລີ ະບຸໄວັຼ້ ຍກເວນຼັຼ້ັ ໄວໃຼັ້ ນຕຳຕຳລຳງ. ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ຈະເກດີ ໄດງຼ້ັ ່ົ ຳຍກບັຼ ໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັຼ້ ບວກສູງຫຳຍ ເຊ່ົ ນັຼ : K, 180 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ຼັ 2 Rb, Cs ເປີຣອກຊດິ ແລະ ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ໂລຫະຈຸ IA ໄດກັ້ຼ ົ່ ຳວໄວແຼ້ັ ລວັ້ຼ ໃນຕອນ (3) ອກຊດິ ຂອງໂລຫະແອນຄຳ ໄລທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ນຳຼັ້ ໃຫຮຼັ້ ດີ ດກຊດິ . O2  H2O  2OH  ສ່ົ ວນໂລຫະເປີຣອ໌ ກຊດິ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳັຼ້ ໃຫຮຼ້ັ ໂີ ດຣແຊນເປີຣອ໌ ກຊດິ O22  2H2O  H2O2  2OH  ເປີຣອ໌ ກຊດິ ອອີ ງ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ແຕົ່ ອຳດເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊໄ໌ ດດ້ັຼ ວ້ັຼ ຍ ເພຳະມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ (-1) ຢ່ົ ູກຳງ. ຊຸບເປີຣອ໌ ກຊດິ ອອີ ງ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງຫຳຍ 2O2  2H2O  H2O2  2OH   O2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ CO2 ໃຊໃ້ຼັ ນກຳນກຳຈດຼັ ກຳສ CO2 ແລະໃຫ ຼ້ັ O2 ພຳຍໃນລະບບປິດ ເຊ່ົ ນັຼ : 4 KO2(s) + 2CO2 (g)  2K2CO3 (s) + 3 O2(g) 8.5. ທຳດປະສມກບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນ ທຳດປະສມຂອງທຳດຈຸ VIA ກບຼັ ຮໂີ ດຣແຊນ ມສີ ູດທົ່ ວໄປວ່ົ ຳ H2M (M = ທຳດຈຸ VIA) ອຳດຈດັຼ ເປຼັນ ໄຮໄດຣດຂອງທຳດເຫ່ົ ຳນກີ້ຼັ ໄດ້ັຼ ທຳດປະກອບທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ທົ່ ສີ ຸດ ຄ ນຳຼັ້ H2O ນຳ້ັຼ ເປຼັນທຳດແຫວ ທົ່ ຈີ ຳເປຼັນຕ່ົ ສົ່ ງິ ມຊີ ວີ ດິ ທງັຼ ຫຳຍເທງິ ໂລກນີ້ຼັ ແລະ ເນ່ົ ອງຈຳກຄວຳມຄຸນຼັ້ ເຄຍໃນຊວີ ດິ ປະຈຳມ ຼ້ັ ເຮຳຈ່ົ ງຶ ຮູສຼ້ັ ກຶ ວົ່ ຳນຳັ້ຼ ເປຼັນທຳດແຫວສຳມນັຼ ທຳ ມະດຳ ແຕ່ົ ຄຸນລກຼັ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ຂອງນຳ້ຼັ ສະແດງວົ່ ຳນຳັ້ຼ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະພເິ ສດຈຳກທ່ົ ຄີ ວນເປຼັນ ເຊົ່ ນັຼ : ມຈີ ດຸ ຟດສູງ, ຄວຳມດນຼັ ອຳຍຕ່ົ ຳ, ມຄີ ວຳມໜຳແໜນ້ຼັ ຫຳຍກວົ່ ຳເມົ່ ອຢົ່ ູໃນສະຖຳນະທຳດແຂງ (ນຳັຼ້ ແຂງ) ທົ່ ເີ ປັຼນເຊົ່ ນັຼ : ນນຼັ້ຼັ ກເນົ່ ອງ ຈຳກມພີ ນຼັ ທະຮໂີ ດຣແຊນລະຫວົ່ ຳງ ໂມເລກຸນຮດັຼ ໃຫເຼ້ັ ກດີ ແຮງດງຶ ດູດກນຼັ ຫຳຍກວ່ົ ຳປກກະຕິ ນຳຼ້ັ ເປຼັນທຳດແຫວທົ່ ຢີ ົ່ ູ ໃນສະພຳບມຂີ ວ້ຼັ ຫຳຍ ແລະ ເປັຼນຕວທຳລະລຳຍທ່ົ ດີ ີ ໂດຍສະເພຳະລະລຳຍທຳດໄອອອນນກິ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມທີ ົ່ ສີ ຳ ຄນັຼ ຄປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກຳນແຍກຍະລຳຍດວຼ້ັ ຍນຳຼັ້ (ຕອນ 6) ແລະ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ໄຮເດຣຊນັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຊະນດິ ຫງັຼ ນເີຼ້ັ ປັຼນ ກຳນລວມກນຼັ ລະຫວ່ົ ຳງນຳ້ັຼ ກບຼັ ທຳດໂດຍພນຼັ ທະ O-H ບົ່ ໄດແ້ັຼ ຕກອອກ ຜນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ທ່ົ ໄີ ດຄຼ້ັ ໄຮເດຣດ. ຮໂີ ດຣແຊນເປີຣອ໌ ກຊດິ H2O2 ເປຼັນໄດທ້ັຼ ງັຼ ຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ແລະ ຕວຣດີ ວິ ຊ໌ ບ່ົ ວ່ົ ຳໃນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ຫ ບຳເຊີ ໃນອຳຊດິ ມອີ ຳນຳດອອກຊໄິ ດສ໌ ແຮງກວ່ົ ຳໃນບຳເຊີ ແຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຄ່ົ ອນຂຳ້ຼັ ງຊຳ້ັຼ ມກັຼ ຕອັ້ຼ ງໃຊຕັ້ຼ ວເລ່ົ ງຼັ ປະຕິ ກລິ ຍິ ຳຊ່ົ ວຍ ຖຳັ້ຼ ຫຳກຢ່ົ ູໃນເຊີ H2O2 ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ່ົ ແີ ຮງກວົ່ ຳໃນອຳຊດິ ຕວອອກຊໄິ ດຊ.໌ ອຳຊດິ H2O2 (l) + 2 H+ (aq) + 2e-  2 H2O E 0  1.77V ບຳເຊີ HO2 (aq) + H2O(l) + 2e-  3OH- (aq) E 0  0.87V ຕວຢົ່ ຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳອອກຊເິ ດຊນຼັ ແລະ ຣີດກັຼ ຊນັຼ H2O2 ໄດແັ້ຼ ກ່ົ ກຳນອອກຊໄິ ດສໄ໌ ອໂອໄດດເ໌ ປຼັນໄອໂອ ດນີ ແລະ ກຳນຣີດວິ ຊກ໌ ກ ເປັຼນກລວ ໃນກຳນອອກຊໄິ ດສຜ໌ ນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ໄີ ດມ້ັຼ ກຼັ ເປັຼນນຳຼັ້ ແລະ ໃນກຳນຣດີ ວິ ຊ໌ ຈະໄດັ້ຼ O2 H2O2 + 2I- + 2H+  2 H2O + I2 H2O2 + Cl2  O2 + 2H+ + 2Cl- ທຳດລະລຳຍຮໂີ ດຣແຊນເປີຣອ໌ ກຊດິ ໃຊຟຼັ້ ອກສຂີ ນສດຼັ , ຜມ, ຟຳງ,ເຈຍັຼ້ , ທຳດລະລຳຍ 3% ໃຊ້ັຼ ເປຼັນທຳດ ລະງບຼັ ເຊອ້ັຼ H2O2 ບລສິ ຸດໃຊເ້ຼັ ປັຼນເຊອັ້ຼ ໄຟຈະລວດ. ທຳດປະກອບຂອງທຳດຕ່ົ ໄປໃນຈຸ ຄ H2S, H2Se ແລະ H2Te ລວຼ້ັ ນເປຼັນກຳສພດິ ທ່ົ ມີ ກີ ົ່ ນິ ເໝນັຼ ຮຸ ນແຮງ ຕຽມໄດຈ້ຼັ ຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງອຳຊດິ H2SO4 ກບຼັ ທຳດປະສມຂອງໂລຫະເຊົ່ ນັຼ : FeS ,Al2Se, ແລະ Al2Te3 ຄວຳມທນທຳນຕົ່ ຄວຳມຮອັ້ຼ ນໃນດຳຼ້ັ ນສະລຳຍຕວເປຼັນທຳດຫຸດລງຈຳກຕນຼ້ັ ຈໄຸ ປຍງຼັ ປຳຍຈຸ ດົ່ ງັຼ ນ:ີ້ັຼ H2O >> H2S (ໝນັຼ້ັຼ ຄງຈນເຖງິ 280°C) > H2Se > H2Te > H2PO4 (ບ່ົ ໝນັຼ້ັຼ ຄງທ່ົ ີ 0°C). 181 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼ້ັ 2 ກຳສເຫົ່ ຳນລີຼ້ັ ະລຳຍນຳ້ຼັ ໄດພ້ຼັ ຄວນ ທຳດລະລຳຍອົ່ ມິ ຕວຂອງ H2S ທົ່ ີ 25°C ມຄີ ວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ຼັ 0.1 ໂມລຕົ່ ລດີ ນອກຈຳກນນຼັຼັ້ ທຳດທງັຼ ໝດເປຼັນອຳຊດິ ອົ່ ອນ ຄວຳມແຮງຂອງອຳຊດິ ເພ່ົ ມີ ຂນຶ້ັຼ ໄປທຳງປຳຍຈຸ H2S(aq)  H+ (aq) + HS - (aq) K1 = 10-7 HS- (aq)  H+ (aq) + S2- (aq) K2 = 10-14 K1 ຂອງ H2Se = 1.3 x 10-4 K1 ຂອງ H2Te = 3.7 x 10-3 H2S ເປັຼນຕວຣີດວິ ຊທ໌ ່ົ ດີ ີ ສະນນັຼ້ັຼ ອຳນຳດຣດີ ວິ ຊກ໌ ຍງັຼ ເພົ່ ມີ ຂນຶັຼ້ ໄປອກີ ຕຳມຈຸ H2S< H2Se < H2Te ຄ່ົ ຳ Er0 ຂອງຄົ່ ູຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ຕວຣດີ ວິ ຊໃ໌ ນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ເປຼັນດົ່ ງັຼ ນ:ີຼ້ັ O2 – H2O + 1.23 V Se – H2Se - 0.4 V S – H2S + 0.14 V Te – H2Te - 0.72 V 8.6. ຊຸນຟວ ມຳດລວມກບຼັ ໂລຫະສ່ົ ວນຫຳຍ (ມກຼັ ໂດຍກຳນເຜຳ) ໃຫຊ້ັຼ ຸນຟວ ຊຸນຟວອຳດຕຽມໄດຈຼັ້ ຳກກຳນລະລຳຍ H2Se ໃນທຳດລະລຳຍຂອງອອີ ງໂລຫະ ຊຸນຟວສົ່ ວນຫຳຍບົ່ ລະລຳຍນຳັຼ້ ຍກເວນັຼ້ັຼ ຊຸນຟວຂອງໂລຫະຈຸ IA, IIA, Al, Cr ແລະ ທຳດແຣຣເ໌ ອຣິ ໌ (ອະນຸກມແລນທຳໄນດ)໌ ສຳລບັຼ ຊຸນຟວທົ່ ລີ ະລຳຍນຳັຼ້ ໄດຈັຼ້ ະແຍກສະລຳຍດວ້ັຼ ຍນຳ້ັຼ . S2- + 2H2O  2OH- + H2S ໂລຫະຊຸນຟວທ່ົ ບີ ົ່ ລະລຳຍນຳຼັ້ ນນຼັ້ັຼ ມຄີ ົ່ ຳ K ຕົ່ ຳຫຳຍ ແລະ ມສີ ຕີ ່ົ ຳງໆ ຄຸນລກັຼ ສະນະອນັຼ ນເີຼັ້ ປັຼນປະໂຫຍດໃນ ກຳນ ວເິ ຄຳະອອີ ງໂລຫະ (ຕອນ 11). ນອກຈຳກຊຸນຟວທຳມະດຳແລວຼັ້ ຍງຼັ ມໂີ ປຣລຊິ ຸນຟວ ໂປຣລຊິ ຸນຟວເປຼັນທຳດປະສມທົ່ ມີ ຈີ ຳນວນອຳຕອມ S ຫຳຍກວົ່ ຳທ່ົ ຄີ ວນຈະມຕີ ຳມປກກະຕິ ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ບວກສູງ (ຈຸ IA ເວນັຼ້ຼັ Li ແລະ ຈຸ IIA ປຳຍຈ)ຸ ຈະໃຫໂຼັ້ ປຣລຊິ ຸນຟວຖຳັຼ້ ເຕມີ ມຳດ ລງໃນທຳດລະລຳຍເຂມຼັັ້ຼ ຂຸ ນ້ຼັ ຂອງໂລຫະຊຸນຟວ ໃນໂປຣລຊິ ຸນຟວມອີ ຳ ຕອມ S ເປັຼນໂຊົ່ . S2- + (n – 1)S  S 2 (n = 2 ເຖງິ 5) n ຊຸນຟວ ຫ ຮໂີ ດຣແຊນໂປຣລຊິ ຸນຟວມສີ ູດທົ່ ວໄປວ່ົ ຳ H2Sn (n = 2 ເຖງິ 6) ໄດຈຼ້ັ ຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງ ໂລຫະໂປຣລຊິ ຸນຟວ ກບຼັ ອຳຊດິ . 8.7. ອກຊດິ S, Se, Te ແລະ Po ເກດີ ອກຊດິ ຂອງຊະນດິ ຄ ດອີ ກຊດິ MO2 ແລະ ຕອີ ກຊດິ MO3 ເມົ່ ອເລົ່ ອນໄປທຳງປຳຍຈຸ ດອີ ກຊດິ ເປັຼນອຳຊດິ ນອ້ຼັ ຍລງ ມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະໄອອອນນກິ ຫຳຍຂນຶຼັ້ ເປັຼນຕວ ອອກຊໄິ ດສ໌ ທົ່ ແີ ຮງຂນຶຼັ້ ແລະ ເປຼັນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ົ່ ອີ ່ົ ອນລງ. ດ່ົ ງຼັ ນນັຼັ້ຼ , ຈະເຫນຼັ ໄດວຼັ້ ົ່ ຳ SO2 ເປັຼນກຳສທ່ົ ມີ ຄີ ຸນລກຼັ ສະ ນະເປັຼນອກຊດິ ທົ່ ເີ ປຼັນອຳຊດິ ມໂີ ມເລກຸນໂຄເວເລນຕ໌ ແລະ ເປຼັນຕວຣດີ ວິ ຊທ໌ ່ົ ດີ ີ SeO2 ແລະ TeO2 ເປຼັນອກຊດິ ທ່ົ ີ ເປັຼນທງຼັ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ (ແຕ່ົ ຄົ່ ອນຂຳຼັ້ ງ ເປັຼນອຳຊດິ ) SeO2 ມໂີ ຄງສຳຼັ້ ງເປຼັນສຳຍໂຊ່ົ (ຮູບທີ 9 ຂ) ສົ່ ວນ TeO2 ມໂີ ຄງສຳຼັ້ ງໄອອອນນກິ ແບບຣູໄທລ໌ ທງຼັ ສອງເປັຼນທຳດແຂງ ແລະ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ອີ ່ົ ອນ ສຳລບຼັ PoO2 ເປຼັນ ອກຊດິ ທ່ົ ເີ ປັຼນທງຼັ ອຳຊດິ ແລະ ບຳເຊີ ແລະ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ T (ກ) (ຂ) ຮູບທີ 9 (ກ) ໂຄງສຳັ້ຼ ງເຣໂຊແນນຊຂ໌ ອງ SO2 (ຂ) ໂຄງສຳ້ຼັ ງ SeO2 ເປຼັນສຳຍໂຊົ່ 182 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັັ້ຼ 2 ໂດຍທົ່ ວໄປ ກຳນຕຽມດອີ ກຊດິ ເຮດຼັ ໄດໂຼັ້ ດຍເຜຳທຳດໃນອຳກຳດ ສຳລບຼັ SO2 ອຳດຕຽມຈຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ຂອງອຳຊດິ ເຈອຈຳງກບຼັ ຊຸນຟວ 2 SO32 + 2H+  H2O + SO2 (g) ຫປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼ້ັ ກບັຼ ໂລຫະຫຳຍຊະນດິ ເຊົ່ ນຼັ : ທອງແດງ SO2 ເປັຼນກຳສພດິ ແລະ ເປັຼນທຳດແຫວໄດງຼ້ັ ົ່ ຳຍ (- 10°C, 3 ບນຼັ ຍຳກຳດ) ໂມເລກຸນກຳສ SO2 ມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງເຣໂຊແນນຊ໌ 2 ແບບ (ຮູບທີ 9 ກ) ເນ່ົ ອງຈຳກ SO2 ເປັຼນຕວຣີດວິ ຊທ໌ ົ່ ີ ດີ ຈງຶ ນຳໄປໃຊຟຼັ້ ອກສຂີ ນສດຼັ , ເຈຍັ້ຼ , ເຊອກຟຳງ ແລະ ຍງັຼ ໃຊໃ້ັຼ ນກຳນຜະລດິ ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ . ຕອີ ກຊດິ ໄດຈຼ້ັ ຳກກຳນເຜຳດອີ ກຊດິ ກບຼັ ອກຊແີ ຊນ 2 SO2(g) + O2(g)  2SO3 (g) ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກຳນ ຕຽມ SO3 ດຳເນນີ ໄປຊຳ້ຼັ ຫຳຍ ຕອັຼ້ ງໃຊແຼັ້ ພລທນິ ມຼັ ຫ ວຳເນດຽມແປງຕຳອກຊດິ V2O5 ເປຼັນຕວເລົ່ ງັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. ໂມເລກຸນກຳສ SO3 ມຮີ ູບຮ່ົ ຳງເປັຼນສຳມຫ່ົ ຽມຂະໜຳນ (ມມູ ພນັຼ ທະ 120°) ມີ 3 ໂຄງສຳັ້ຼ ງເຣໂຊແນນຊ໌ (ຮູບທີ 10 ກ) ໃນສະຖຳນະທຳດແຂງ SO3 ສຳມຈລຸ ວມກນັຼ ເຂຳຼ້ັ ມຳດົ່ ງຼັ ໃນ( ຮູບທ1ີ 0 ຂ) ພນັຼ ທະ S-O ໃນວງເປຼັນພນຼັ ທະດ່ົ ຽວ ສົ່ ວນທົ່ ພີ ່ົ ຸງອອກນອກວງເປຼັນພນັຼ ທະຄົ່ ູ ທຳດແຂງ SO3 ເກດີ ໂປຣລເິ ມຕີ ົ່ ໄປໄດອຼ້ັ ກີ ໃຫໂຼ້ັ ປຣລເິ ມຊີ ະນດິ ໜ່ົ ງຶ ມຮີ ູບ ຮົ່ ຳງເປັຼນແບບເສນັຼຼ້ັ ໃຍຫນີ . (ກ) (ຂ) ຮູບທີ 10 (ກ) ໂຄງສຳຼັ້ ງເຣໂຊແນນຊທ໌ ງັຼ ສຳມຂອງ SO3 (ຂ) ໂຄງສຳຼັ້ ງຂອງ SO3 ໃນສະຖຳນະທຳດແຂງ 8.8. ອຳຊດິ ອອກໂຊ ແລະເກອ S, Se ແລະ Te ລວ້ັຼ ນມອີ ຳຊດິ ອອກໂຊໄດຫຼັ້ ຳຍຊະນດິ SO2 ລະລຳຍນຳັຼ້ ໃຫອຼັ້ ຳຊດິ ຊຸນຟູຣດັຼ H2SO3 ເຮຳ ບົ່ ສຳມຳດແຍກ H2SO3 ບລສິ ຸດອອກມຳໄດັຼ້ ໂມເລກຸນ H2SO3 ອຳດບ່ົ ມເີ ລຍີ ກໄດ.ຼ້ັ ກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງໃນທຳດ ລະລຳຍອຳດເປັຼນດ່ົ ງຼັ ນ:ີ້ັຼ SO2 + x H2O  SO2 xH2O  HSO3 + H+ + (x - 1)H2O HSO3  SO3  H  ທຳດລະລຳຍ H2SO3 ບົ່ ໝນຼັຼັ້ ຄງໃຫກຼັ້ ຳສ SO2 ອອກມຳງ່ົ ຳຍ H2SO3 ເປຼັນອຳຊດິ ຄ່ົ ອນຂຳ້ຼັ ງອົ່ ອນ (K1 = 1.7 x 10-2 , K2 = 6.2 x 10-8) ທງັຼ ອຳຊດິ ແລະ ເກອຊຸນຟວເປັຼນຕວຣີດວິ ຊທ໌ ົ່ ດີ ີ ແລະ ມປີ ະໂຫຍດຫຳຍເນົ່ ອງ ຈຳກຄຸນສມບດັຼ ອນັຼ ນີ້ຼັ ໃຊເຼ້ັ ປັຼນທຳດຟອກສີ ແລະ ຖະໜອມອຳຫຳນ ເຊ່ົ ນຼັ : ໝຳກໄມແຼັ້ ຫງັ້ຼ Ca(HSO3)2 ໃຊໃຼ້ັ ນກຳນ ເຮດຼັ ເຈຍ້ຼັ . ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ H2SO4 ເປຼັນທຳດເຄມທີ ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ໃຊໃັຼ້ ນອຸດສຳຫະກຳເຄມີ ແລະ ອຸດສຳຫະກຳອ່ົ ນໆຢ່ົ ຳງ ຫວງຫຳຍ. ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນັ້ຼ ທ່ົ ຊີ ຂ້ັຼ ຳຍກນັຼ ມກຼັ ມຄີ ວຳມເຂມັຼັ້ຼ ຂຸ ນ້ຼັ 95% ໂດຍນຳັ້ຼ ໜກຼັ ຫ 18 M H2SO4 ບລສິ ຸດເປຼັນທຳດແຫວໜກັຼ ຂນຶັຼ້ . ຈດຸ ຟດ 338°C ມຄີ ຸນລກຼັ ສະນະກດຼັ ຢົ່ ຳງຮຸ ນແຮງ, ກຳສ SO3 ເປຼັນແອນໄຮໄດຣ ດຂອງອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ , ລະລຳຍນຳ້ັຼ ໃຫອຼ້ັ ຳຊດິ ນີຼັ້ ແຕົ່ ກຳນຜະລດິ H2SO4 ບົ່ ໃຊວັຼ້ ທິ ກີ ຳນລະລຳຍ SO3 ໃນນຳັ້ຼ ເພຳະ ຈະເຮດຼັ ໃຫເ້ຼັ ກດີ ໝອກ ຊົ່ ງຶ ຈຳງຫຳຍໄປໄດຍຼັ້ ຳກ. ປັຼດຈບຸ ນັຼ ວທິ ກີ ຳນຜະລດິ ອຳຊດິ ຊຸ ນຟູຣກິ ໃຊຂັ້ຼ ະບວນກຳນສຳຜຼດັ ເມົ່ ອເຜຳແຮົ່ ໄພໄຣຕ໌ (FeS) ໃຫໄ້ັຼ ດັ້ຼ SO2 ແລະປົ່ ຽນ SO2 ເປຼັນ SO3 ແລວຼັ້ ກລະລຳຍ SO3 ໃນ H2SO4 ບລສິ ຸດ ຫ H2SO4 ເຂມຼັັຼ້ ຂຸ ນັ້ຼ (98%) ໄດອຼ້ັ ຳຊດິ ໄພໂຣຊຸ ນຟູຣກິ H2S2O7 ຊົ່ ງຶ ເມ່ົ ອເຮດຼັ ໃຫເຼັ້ ຈອຈຳງລງຈະໄດຜຼັ້ ນເປັຼນ H2SO4 SO2 + H2SO4  H2S2O7 183 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັຼ້ັ 2 H2S2O7 + H2O  2H2SO4 H2SO4 ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນ້ັຼ ແລະ ຮອັຼ້ ນເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສຜ໌ ນປະຕກິ ລິ ຍິ ຳມກັຼ ເປັຼນທຳດປະສມຊ່ົ ງຶ ມີ SO2 ເປຼັນ ສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ແຕ່ົ ກມີ S ແລະ H2S ອກີ ຕວຢົ່ ຳງເຊ່ົ ນຼັ ອອກຊໄິ ດສທ໌ ອງແດງ Cu(s) + 2 H2SO4 (aq)  Cu2+ (aq) + SO42 (aq) + 2 H2O + SO2 (g) ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ເຂມັຼັຼ້ ຂຸນັຼ້ ລວມກບັຼ ນຳ້ຼັ ໃຫຄຼັ້ ວຳມຮອ້ຼັ ນສູງ H2SO4 + H2O  H3O+ + HSO4 ຈົ່ ງຶ ຄວນລະວງັຼ ເວລຳປະສມອຳຊດິ ເຂມັຼຼັ້ ຂຸ ນ້ັຼ ກບັຼ ນຳຼ້ັ ຄວນຄ່ົ ອຍໆຕົ່ ມອຳຊດິ ເຂມຼັັຼ້ ຂຸ ນ້ັຼ ລງໃນນຳຼ້ັ ຊຳຼ້ັ ໆ ແລະ ຄນ ໄວໆ ດວັຼ້ ຍ ຢົ່ ຳເຕມີ ນຳຼ້ັ ລງໃນອຳຊດິ ເປຼັນອນັຼ ຂຳດ ຄວຳມຮອຼັ້ ນຫວງຫຳຍທົ່ ເີ ກດິ ຂນຶຼັ້ ເຮດັຼ ໃຫນ້ັຼ ຳັຼ້ ຟດ ອຳຊດິ ອຳດກະ ເດນຼັ ໄປທົ່ ວ. ອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ມກັຼ ລວມກບຼັ ນຳັຼ້ ຫຳຍ ເກດີ ໄຮເດຣດ ເຊົ່ ນັຼ : H2SO4 . H2O. H2SO4. 2H2O ຈົ່ ງຶ ເປຼັນ ທຳດດູດນຳ້ຼັ ທ່ົ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ ຳບສູງ ໃຊສັ້ຼ ຳລບັຼ ດູດຄວຳມຊນັ້ຼ ຈຳກກຳສ H2SO4 ເຂມຼັັຼ້ ຂຸ ນ້ຼັ ສຳມຳດດງຶ ນຳຼັ້ ອອກຈຳກໂມເລ ກຸນທຳດປະສມອງຄະທຳດທົ່ ມີ ຮີ ໂີ ດຣແຊນ ແລະ ອກຊແີ ຊນ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນັຼ : ເມ່ົ ອເຕມີ H2SO4 ເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນຼັ້ ລງໃນນຳັ້ຼ ຕຳນຊຳຍ C12H22O22 H2SO4 ເຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນັຼ້ ຈະດງຶ ນຳ້ຼັ ອອກມຳຈນນຳັຼ້ ຕຳນຊຳຍເຫອແຕົ່ ຖົ່ ຳນສດີ ຳ. C12H22O22 (s) + H2SO4  12 C (s) + 11 H2SO4.H2O H2SO4 ໃຊເ້ັຼ ຮດັຼ ປຸ໋ຍແອມໂມນຽມຊຸນຟັຼດ ແລະ ຊຸບເປີຣຸຟດສະຟັຼດ, ໃຊກຼັ້ ຳນຜະລດິ ອຳຊດິ ກຮດີ ຣກິ , ອຳ ຊດິ ນຕີ ຣກິ , ວດັຼ ຖຸລະເບດີ ແລະ ທຳດອົ່ ນໆອກີ ຢົ່ ຳງຫວງຫຳຍ. ໃນກຳນແຍກທຳດລະລຳຍ H2SO4 ເຂມັຼ້ັຼ ຂຸ ນ້ັຼ ດວຼັ້ ຍໄຟຟ້ັຳຼ ຈະໃຊອ້ຼັ ຳຊດິ ເປີຣອ໌ ກຊດິ ອອກຊໄີ ດສຊ໌ ຸນຟູຣກິ H2S2O8 ທົ່ ແີ ອໂນດຊົ່ ງຶ ເປຼັນຕວອອກຊໄີ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງຫຳຍ. H2S2O8 + 2H+ + 2e-  H2SO4 E0 = + 2.01 V ຖຳັ້ຼ ຕມຼ້ັ ທຳດລະລຳຍ H2S2O8 9 ຈະໄດອັຼ້ ຳຊດິ ເປີຣອ໌ ອກຊຊີ ຸນຟູຣກິ H2SO5 ອຳຊດິ ເປີຣອ໌ ອກຊມີ ຈີ ເຸ ປີຣ໌ ອກຊດິ -O – O – ທຳດປະສມຂອງມຳດຈຳພວກໜ່ົ ງຶ ມຄີ ຳວົ່ ຳ “ໄທໂອ” ຢົ່ ູໃນຊົ່ ເຊ່ົ ນັຼ : ໄທໂອຊຸນຟຼັດ ເມ່ົ ອຕມັ້ຼ ທຳດລະລຳຍ ຂອງ SO32 ກບຼັ ມຳດຈະໄດໄັຼ້ ທໂອຊຸນຟຼັດອອີ ງ S O 2 23 S  SO32  S2O32 ຄຳວົ່ ຳ ໄທໂອ ໃຊໃັ້ຼ ນເມ່ົ ອອຳຕອມ O ຖກແທນທົ່ ດີ ວ້ຼັ ຍອຳຕອມ S ຊຸນຟຼັດ ໄທໂອຊຸນຟຼັດ ສ່ົ ວນອຳຕອມທົ່ ເີ ຂຳ້ຼັ ມຳຕດິ ອຳຕອມ S ທງຼັ ສອງໃນ S O 2 ບ່ົ ຄກນຼັ ອຳຕອມກຳງມເີ ລກອອກຊເີ ດຊນຼັ +6 23 ຢ່ົ ູນຳມເີ ລກອອກຊເີ ດຊນັຼ -2 S2O32 ເປັຼນຕວຣດີ ວິ ຊ໌ I2 ເປຼັນ I- ແລະ ໃຫເ້ຼັ ຕຕຣຳໄທໂອນດັຼ ອອີ ງ S O 2 46 2 S O 2 + I2  S4O62 + 2I- 23 184 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັັຼ້ 2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳນໃີັ້ຼ ຊປຼ້ັ ະໂຫຍດໃນປະລມິ ຳນວເິ ຄຳະ ເຊ່ົ ນຼັ : ຊອກຫຳປະລມິ ຳດຕວອອກຊໄີ ດສໂ໌ ດຍກຳນດປະຕິ ກລິ ຍິ ຳກບຼັ I- ໄດ້ຼັ I2 ອອກມຳໃນປະລມິ ຳນທົ່ ສີ ມດຸນ ກບັຼ ຕວອອກຊໄີ ດສແ໌ ລວັຼ້ ຈົ່ ງຶ ໄຕເຕຣດ I2 ດວຼ້ັ ຍທຳດລະລຳຍ ໄປໂທຊຸນຟັຼດ. ທຳດລະລຳຍໄທໂອຊຸນຟຼັດສຳມຳດລະລຳຍເກອເງນິ ແຮໄລດຈ໌ ່ົ ງຶ ໃຊໃຼ້ັ ນກຳນລຳັ້ຼ ງອດັຼ ຮູບ, ເປັຼນທຳດທ່ົ ເີ ອີນັ້ຼ ກນັຼ ວົ່ ຳ “ໄຮໂປ” ທງຼັ ນເີຼັ້ ພຳະເກດີ ອອີ ງລບເຊງີ ຊອ້ັຼ ນຊົ່ ງຶ ໝນັຼຼ້ັ ຄງ. AgBr + 2 S O 2  [Ag( S O 2 )2]3- + Br- 23 23 SeO2 ລະລຳຍນຳ້ຼັ ໃຫທ້ັຼ ຳດລະລຳຍອຳຊດິ ຊົ່ ຶງສຳມຳດຕຽມ H2SeO3 ບລສິ ຸ ດອອກມຳໄດ(້ັຼ ຕົ່ ຳງຈຳກ H2SO3) TeO2 ບ່ົ ລະລຳຍນຳຼັ້ ຈ່ົ ງຶ ບົ່ ເກດີ H2TeO3 ແຕົ່ ເມົ່ ອໃຫ ຼ້ັ TeO2 ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ ຳເຊແີ ກ່ົ ຈະເກດີ ອອີ ງ TeO32 . ກຳນອອກຊໄິ ດສ໌ H2SeO3 , H2O2 ຫ Cl2 ຈະໄດອຼ້ັ ຳຊດິ ຊລີ ນີ ກິ H2SeO4 ຊົ່ ງຶ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ີ ແຮງກວ່ົ ຳ H2SO4 ຫຳຍ ກດເທລລູຣກິ ມສີ ູດ Te(OH)6 ຫ H6TeO6 ໂຄງສຳ້ັຼ ງຂອງອຳຊດິ ນມີຼັ້ ຈີ ຸ OH 6 ຈຢຸ ົ່ ູທ່ົ ມີ ູມ ຂອງຊງແປດໜຳຼ້ັ ໂດຍມອີ ຳຕອມ Te ຢ່ົ ູສູນກຳງ ອຳຊດິ ເທລລຣູ ກິ ເປັຼນອຳຊດິ ອ່ົ ອນ ແຕົ່ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ແີ ຮງ. IX. ຈຸ VII A ຟູອ F, ກ Cl, ໂບມ Br, ໄອໂອດນີ I ແລະ ແອດທຳທນີ At ເປັຼນທຳດໃນຈຸ VIIA ຫ ທຳດຮຳໂລ ແຊນ ທຳດໃນຈນຸ ລີ້ຼັ ວັ້ຼ ນແຕ່ົ ເປຼັນອະໂລຫະ, ເກດີ ທຳດປະສມໄອອອນກິ ແລະ ເປັຼນອະໂລຫະທົ່ ວີ ົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ິ ຍຳຫຳຍ ໂຄງສຳ້ັຼ ງແບບເອເລກັຼ ຕຣງວງນອກເປຼັນ ns2 np3 ຊົ່ ງຶ ຂຳດເອເລກັຼ ຕຣງພຽງຕວດຽວກຈະມໂີ ຄງສຳັ້ຼ ງແບບເອ ເລກັຼ ຕຣງຄ ກຳສມສີ ະກຸນ ຊ່ົ ງຶ ໝນັຼ້ຼັ ຄງຫຳຍ -1 ຈ່ົ ງຶ ເປັຼນສະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ທົ່ ທີ ຳມະດຳທົ່ ສີ ຸດຂອງທຳດຮຳໂລ ແຊນ ແລະ ຄວຳມໝນຼັ້ຼັ ຄງຂອງສະຖຳນະ - 1 ຫຸດລງຕງັຼ້ຼັ ແຕົ່ ຟູອ ເຖງິ ໄອໂອດນີ ຢ່ົ ຳງໃດກຕຳມ ສະຖຳນະອອກຊເິ ດ ຊນັຼ ມຕີ ງັຼັ້ຼ ແຕ່ົ – 1, + 1, + 3, +4, +5 ແລະ +7 ກ ແລະ ໄອໂອດນີ ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ໄດເັ້ຼ ຖງິ +7 ໂດຍທົ່ ວ ໄປສະຖຳນະ +3 ບ່ົ ໝນັຼັ້ຼ ຄງ. 9.1. ແຫ່ົ ງເກດີ ແລະ ກຳນຕຽມ ຕຳມທຳມະຊຳດ ຟູອຣນີ ມໃີ ນແຮ່ົ ຟູອສະປຳຣ໌ CaF2 ໄຄຣໄອໄລຕ໌ Na3AIF6 ໃນນຳຼັ້ ທະເລມກີ ລວ, ໂບມມວ ແລະ ອອີ ດດວຂອງນຳຕອີ ອມ,ກຳລອີ ອມ,ມຳເຢຍຊອີ ອມ ແລະ ກຳນຊອີ ອມ ແຕ່ົ ມນີ ຳຕອີ ອມກລວເປຼັນ ສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ກລວຍງັຼ ມໃີ ນແຮ່ົ ເກອຫນີ NaCl ແລະ ຄຳຣນ໌ ນັຼ ໄລຕ໌ KCl. MgCl, ສຳຫ່ົ ຳຍທະເລຫຳຍຊະນດິ ມໄີ ອໂອ ດນີ ນອກຈຳກນນຼັ້ຼັ ຊລິ ຊີ ອລຕພ໌ ເີ ຕຣີ ໌ ຍງັຼ ມີ NalO3 ປະມຳນ 0.2% ປນຢົ່ ູກບຼັ NaNO3 ແອສທຳທນິ ຊົ່ ງຶ ເປັຼນທຳດ ໜກັຼ ທົ່ ສີ ຸດຂອງຈນຸ ນຼັັຼ້ ເປັຼນທຳດກຳມນຼັ ຕະລງຼັ ສທີ ່ົ ມີ ອີ ຳຍຸສນຼັັຼ້ 210At ມເີ ຄ່ົ ງິ ຊວີ ດິ 8.3 ຊ່ົ ວໂມງ ປະລມິ ຳນແອດທຳທນີ ມບີ ່ົ ຫຳຍ ພທົ່ ຈີ ະນຳມຳສກຶ ສຳຄຸນລກັຼ ສະນະໄດຢ້ຼັ ່ົ ຳງລະອຽດ. ຈຳກຄ່ົ ຳແຮງຂວ້ຼັ ໄຟຟຳັ້ຼ E0 ຂອງທຳດໃນຈຸ VIIA (ຕຳຕຳລຳງ 18) ເຮດັຼ ໃຫໄ້ັຼ ດແຼ້ັ ນວຄວຳມຄດິ ກົ່ ຽວກບັຼ ວທິ ີ ຕຽມທຳດເຫ່ົ ຳນຈີ້ຼັ ຳກທຳດປະສມ ນບັຼ ເປຼັນກຳນຍຳກຢົ່ ຳງຍ່ົ ງິ ທ່ົ ຈີ ະອອກຊໄິ ດສ໌ F- ເປັຼນ F2 ຈະໃຊວຼັ້ ທິ ທີ ຳງເຄມບີ ົ່ ໄດຼ້ັ ຕອຼ້ັ ງໃຊວັ້ຼ ທິ ແີ ຍກສະລຳຍ HF ໃນທຳດປະສມ KF - HF ທ່ົ ຫີ ອມແຫວດວັ້ຼ ຍໄຟຟຳ້ຼັ ໄດຼັ້ F2 ທ່ົ ແີ ອໂນດ. ກຕຽມໄດຼັ້ ໂດຍອອກຊໄິ ດສ໌ NaCl ກບັຼ H2SO4 ດວັ້ຼ ຍ MnO2. MnO2(s) + 2 CI- + 4 H+  Cl2g) + Mn2+ + 2 H2O ໂບມ ແລະ ໄອໂອດນີ ຕຽມໃນຫອ້ັຼ ງປະຕບິ ດັຼ ກຳນໂດຍວທິ ທີ ຳນອງດຽວກນັຼ ທຳງອຸດສຳຫະກຳສົ່ ວນໃຫຍົ່ ຕຽມກດວັ້ຼ ຍ ວທິ ແີ ຍກສະລຳຍ NaCl ທ່ົ ຫີ ອມແຫວ ຫ ທຳດລະລຳຍ NaCl ເຂມຼັ້ຼັ ຂຸ ນັ້ຼ ດວ້ຼັ ຍໄຟຟຳ້ັຼ ໄດ້ັຼ Cl2 ທົ່ ແີ ອໂນດ ສຳລບຼັ ກຳນແຍກ ໂບມຈຳກນຳ້ັຼ ທະເລ ເຮຳສຳມຳດໃຊກຼັ້ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ໂບມເປຼັນທຳດແຫວທ່ົ ລີ ະເຫຍີ ໄດດ້ັຼ ຈີ ົ່ ງຶ ໃຊລຼ້ັ ມ ເປ່ົ ຳໃຫອຼ້ັ ອກຈຳກພຳຊະນະ. Cl2(g) + 2 Br- (aq)  Br2(l) + 2 CI- (aq) 185 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ໃນສຳຫ່ົ ຳຍທະເລມອີ ໂອໄດດນ໌ ອັ້ຼ ຍໆ ຫຳທຳງແຍກໄອໂອໄດດອ໌ ອກມຳແລວ້ຼັ ອອກຊໄິ ດສດ໌ ວຼ້ັ ຍກ. ນອກຈຳກນນັຼ້ຼັ ຍງຼັ ຕຽມໄອໂອດນີ ຈຳກນຳຕອີ ອມໄອໂອຣດຼັ ທົ່ ມີ ປີ ນໃນຊລິ ຊີ ອລຕເ໌ ຕຣີ ໌ ໂດຍຣດີ ວິ ຊໄ໌ ອໂອຣດຼັ ດວຼ້ັ ຍໄບຊຸນຟວອອີ ງ. IO3 (aq)  5HSO3 (aq)  I2 (s)  5SO42 (aq)  3H  (aq)  H2O(l) 9.2. ຄຸນລກຼັ ສະນະຟີຊກິ ຟູອເປຼັນກຳສສເີ ຫອງອ່ົ ອນ, ກເປັຼນກຳສສຂີ ຽວເຫອງ, ມກີ ລົ່ ນິ ສຸນແສບ, ອນຼັ ຕະລຳຍຕົ່ ກຳນຫຳຍໃຈ. ໂບມ ເປຼັນທຳດແຫວສນີ ຳຼັ້ ຕຳນແກົ່ ເປັຼນອນຼັ ຕະລຳຍຕ່ົ ຜວິ ໜງຼັ , ມຄີ ວຳມດນຼັ ໄອສູງ, ລະເຫຍີ ງົ່ຳຍ, ອຳຍເປັຼນພດິ ແລະ ກ່ົ ນິ ຂົ່ ວິ . ໂບມລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດນຼ້ັ ອ້ັຼ ຍ ແຕົ່ ລະລຳຍໄດດຼ້ັ ຫີ ຳຍໃນຕວທຳລະລຳຍອງຄະທຳດ ເຊົ່ ນັຼ CS2,CCI4 ໃຫສ້ັຼ ແີ ດງລະ ລຳຍໃນແອລກຮອລ໌ ແລະ ແບງັຼ ແຊນໃຫສັຼ້ ນີ ຳັ້ຼ ຕຳນ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳໄອໂອດນີ ເປັຼນທຳດແຂງສເີ ທຳດຳມເີ ງຳ ມນຼັ ນອຼ້ັ ຍໆ ເມົ່ ອ ຮອັຼ້ ນລະເຫດີ ວົ່ ອງໄວໃຫອຼັ້ ຳຍສມີ ່ົ ວງ ລະລຳຍນຳຼ້ັ ໄດນັຼ້ ອຼັ້ ຍຫຳຍແຕ່ົ ລະລຳຍໄດດັ້ຼ ຫີ ຳຍໃນຕວທຳລະ ລຳຍອງຄະທຳດ ໃນ CS2 ແລະ CCl4 ໃຫສ້ຼັ ບີ ວ, ໃນແອລກຮອລ໌ ແລະ ແບງັຼ ແຊນໃຫສັ້ຼ ນີ ຳ້ຼັ ຕຳນແກ່ົ . ນອກຈຳກ ນນຼັຼັ້ ຍງຼັ ລະລຳຍໄດດັຼ້ ໃີ ນທຳດລະລຳຍ ໄອໂອໄດດ໌ ເພຳະເກດີ ຕໄີ ອໂອໄດດອ໌ ອີ ງ I  3 I2  I  I  3 ທຸກທຳດມໂີ ມເລກຸນທົ່ ປີ ະກອບດວ້ຼັ ຍສອງອຳຕອມທງັຼ ໃນສະພຳບກຳສ, ທຳດແຫວ ແລະ ທຳດແຂງ, ຄຸນ ລກຼັ ສະນະຕົ່ ຳງໆ ຂອງທຳດເຫ່ົ ຳນມີັຼ້ ຄີ ວຳມສຳພນຼັ ກນັຼ ເປຼັນຢົ່ ຳງດີ ແລະ ລຽງລຳດບັຼ ກນັຼ ສະໝົ່ ຳສະເໝີ ພຈິ ຳລະນຳຈຳກ ຟູອໄປຍງັຼ ໄອໂອດນີ ຂະໜຳດຂອງອຳຕອມ ແລະ ຂະໜຳດຂອງອອີ ງໃຫຍ່ົ ຂນຶັ້ຼ , ຈດຸ ຫອມແຫວ ແລະ ຈດຸ ຟດສູງຂນຶ້ຼັ . ທຳດຮຳໂລແຊນມສີ ະພຳບໄຟຟຳັ້ຼ ລບສູງ, ຟູອເປັຼນທຳດທ່ົ ມີ ສີ ະພຳບໄຟຟຳ້ຼັ ລບສູງທົ່ ສີ ຸດໃນບນຼັ ດຳທຳດທງຼັ ໝດໃນຕຳ ຕຳລຳງພຣີ ອິ ດກິ ຈົ່ ງຶ ບ່ົ ມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນຼັ ທົ່ ເີ ປັຼນບວກເລຍີ ສຳລບັຼ ທຳດໃນຈຸ VIA ນີັຼ້ ຄົ່ ຳສະພຳບໄຟຟຳຼ້ັ ລບຫຸດລງ ຈຳກຟູອເຖງິ ໄອໂອດນີ ດ່ົ ງັຼ ທ່ົ ຄີ ຳດໄວັ້ຼ (ຕຳຕຳລຳງ 18). ແນວໂນມ້ຼັ ຂອງສຳພນັຼ ທະພຳບເອເລກັຼ ຕຣງຫຸດລງໄປຕຳມຈຸ ແຕ່ົ ຄ່ົ ຳຂອງຟູອນອັ້ຼ ຍກວົ່ ຳທົ່ ຄີ ວນເປຼັນເພຳະອຳ ຕອມຟູອມຂີ ະໜຳດນອຼ້ັ ຍ ກຳນຍູກັຼ້ ນັຼ ລະຫວົ່ ຳງເອເລກັຼ ຕຣງເດມີ ກບຼັ ເອເລກັຼ ຕຣງທົ່ ເີ ຂຳ້ັຼ ໄປໃໝົ່ ມຜີ ນກະທບໃນເລົ່ ອງນີຼັ້ (ຕອນ 7) ຫຳຍກວ່ົ ຳອຳຕອມກ, ໂບມ ແລະ ໄອໂອດນີ ທ່ົ ມີ ຂີ ະໜຳດໃຫຍ່ົ ກວ່ົ ຳຫຳຍ. ພະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະກເຊົ່ ນັຼ ດຽວກບຼັ ສຳພນັຼ ທະພຳບເອເລກຼັ ຕຣງ ມແີ ນວໂນມຼັ້ ຫຸດລງໄປຕຳມຈຍຸ ກເວນັຼຼັ້ ພນຼັ ທະ F-F ຊົ່ ງຶ ຄ່ົ ອນຂຳຼ້ັ ງອົ່ ອນ, ພະລງັຼ ງຳນພນັຼ ທະ F-F ຕໍຶ່ ຳກວ່ົ ຳພະລງຼັ ງຳນພນຼັ ທະ Cl-Cl ແລະ Br - Br ທງຼັ ນເີຼັ້ ນົ່ ອງຈຳກ ແຮງຍູອຼັ້ ນຼັ ຮຸ ນແຮງລະຫວ່ົ ຳງເອເລກຼັ ຕຣງທ່ົ ບີ ່ົ ໄດມຼ້ັ ພີ ນັຼ ທະຕົ່ ກນຼັ . ຟູອແຕ່ົ ລະອຳຕອມມເີ ອເລກຼັ ຕຣງທ່ົ ບີ ່ົ ໄດມັຼ້ ພີ ນັຼ ທະ ເຖງິ ສຳມຄ່ົ ູ ແລະ ຂະໜຳດອຳຕອມກນອັຼ້ ຍຫຳຍພນຼັ ທະ F-F ກສນຼັ້ັຼ ອກີ . ດົ່ ງັຼ ນນຼັັ້ຼ , ເມ່ົ ອອຳຕອມທງຼັ ສອງເຂຳຼັ້ ມຳຢ່ົ ູຊດິ ກນັຼ ຈ່ົ ງຶ ເກດີ ແຮງຍູກັຼ້ ນຼັ ຫຳຍເຮດຼັ ໃຫພຼ້ັ ນັຼ ທະອ່ົ ອນບ່ົ ແຂງແຮງ. ພະລງັຼ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງຂອງທຳດໃນຈຸ VIIA ມຄີ ົ່ ຳສູງຫຳຍອອີ ງບວກ F+ ຈົ່ ງຶ ບົ່ ມໂີ ອກຳດທົ່ ຈີ ະມີ X+ (X = ທຳດຮຳໂລແຊນ) ເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ເມົ່ ອເລົ່ ອນໄປຍງັຼ ທຳດປຳຍຈຸ ມທີ ຳດປະສມຂອງໄອໂອດນີ ຄກນຼັ ເຊົ່ ນັຼ ICl ທົ່ ີ ອຳດມີ I+ ໃນທຳດລະລຳຍອຳຊດິ ຊຸນຟູຣກິ ເຂມຼັ້ັຼ ຂຸ ນ້ັຼ . ຕຳຕຳລຳງ 18 ຄຸນລກັຼ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງທຳດຈຸ VIIA F Cl Br I ລດັຼ ສະໝອີ ຳຕອມ (ໂຄວຳເລນຕ)໌ (pm) 64 99 114 133 ລດັຼ ສະໝອີ ອີ ງ X-(pm) 136 181 196 216 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) -220 -101 -7 113 ຈດຸ ຟດ (0C) -188 -35 59 183 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ (kJ mol-1) 1681 1255 1142 1007 ສຳພນຼັ ທະພຳບເອເລກຼັ ຕຣງ (kJ mol-1) 333 348 340 296 186 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ສະພຳບໄຟຟຳຼັ້ ລບ 4.1 2.83 2.74 2.21 ພະລງຼັ ງຳນພນັຼ ທະ (kJ mol-1) X-X 155 243 192 151 ແຮງຂວຼັ້ ໄຟຟຳ້ັຼ (v) +2.87 +1.36 +1.07 +0.54 X 2  2e  2X  ຄ່ົ ຳແຮງຣີດກຼັ ຊນຼັ F2- F- ເປັຼນບວກຫຳຍທ່ົ ສີ ຸດ ແລະ ຫຸດນອ້ັຼ ຍລງຕຳມລຳດບັຼ ທຳດໃນຈຸ ທງັຼ ນກີຼ້ັ ສອດຄົ່ ອງ ກບຼັ ຄົ່ ຳ G ຊົ່ ງຶ ເປຼັນລບນອ້ຼັ ຍລງ ອຳດພຈິ ຳລະນຳທຳງຄ່ົ ຳອຸນຫະພດວດຼັ ເພົ່ ອທຽບກບັຼ ຄົ່ ຳ E0 ດົ່ ງຼັ ນ:ີຼັ້ 1 X 2 (l.s)  1 X2(g) (ສຳລບັຼ Br2(l) ແລະ I2 (s) ເອນທລຼັ ປີຂອງກຳນກຳຍເປຼັນ 2 2 ອຳຍ 1  X2 (g) ພະລງັຼ ງຳນສະລຳຍພນຼັ ທະ 2 X2(g) ສຳພນຼັ ທະພຳບເອເລກຼັ ຕຣງ X (g)  e  X  (g) X  (g)  X  (aq) ພະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນັຼ ຖຳຼັ້ ຄຳນວນດວຼ້ັ ຍວທິ ກີ ຳນແບບນຈີັຼ້ ະພບວົ່ ຳຄົ່ ຳ  ທ່ົ ເີ ປຼັນຜນບວກຂອງພະລງຼັ ງຳນທງັຼ ສົ່ ຄີ ົ່ ຳລຽງກນັຼ ໄດລຼັ້ ຳ ດບຼັ ເປຼັນ -714, -61, - 580 ແລະ – 496 kJ ສຳລບັຼ F2, Cl2, Br2, ແລະ I2 ທງັຼ ນເີ້ັຼ ພຳະວົ່ ຳຟູອນນັຼຼ້ັ ເຖງິ ແມ່ົ ນຈະ ມສີ ຳພນັຼ ທະພຳບເອເລກັຼ ຕຣງຕົ່ ຳ ແຕ່ົ ມພີ ະລງັຼ ງຳນໄຮເດຣຊນຼັ ສູງຫຳຍຈົ່ ງຶ ຊດເຊຍທດແທນກນັຼ . 9.3. ຄຸນລກັຼ ສະນະທຳງເຄມີ ແລະ ປະໂຫຍດ ທຳດຈຸ VIIA ເປັຼນອະໂລຫະທົ່ ມີ ຄີ ວຳມວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມເີ ປຼັນຢົ່ ຳງຫຳຍ F2 ນນັຼຼ້ັ ວ່ົ ອງໄວທ່ົ ສີ ຸດມີ ພະລງັຼ ງຳນພນຼັ ທະຕົ່ ຳ ແຕກສະລຳຍເປຼັນອຳຕອມງົ່ຳຍ. ດ່ົ ງຼັ ນນັຼຼັ້ , ຈ່ົ ງຶ ມພີ ະລງຼັ ງຳນກ່ົ ກມຼັ ມນັຼ ຕຂ໌ ອງງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຕ່ົ ຳງໆຕົ່ ຳ ,ຟູອ ສຳມຳດລວມໂດຍກງກບັຼ ທຳດທງຼັ ໝດຍກເວນັຼັ້ຼ N2 ແລະ ກຳສມສີ ະກຸນ. ປກກະຕກິ ຳນລວມເກດີ ຂນຶັຼ້ ໄດແຼັ້ ມ່ົ ນ ແຕົ່ ໃນອຸນຫະພູມທຳມະດຳ ແລະ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳມກັຼ ຮຸ ນແຮງ ຟູອຈະເກດີ ພນຼັ ທະທ່ົ ແີ ຂງແຮງ ແລະ ໝນຼັຼ້ັ ຄງກບັຼ ທຳດ ອ່ົ ນໆ. ກແລະ ໂບມກລວມໂດຍກງກບັຼ ທຳດໄດຈັຼ້ ຳນວນຫຳຍແຕ່ົ ຄວຳມຮຸ ນແຮງຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳນອັຼ້ ຍກວົ່ ຳຟູອ. ໄອ ໂອດນີ ລວມໄດກຼັ້ ບຼັ ບຳງທຳດເທ່ົ ຳນນັຼຼ້ັ ແຕ່ົ ກຍງຼັ ຮຽກໄດວ້ຼັ ່ົ ຳເປັຼນທຳດທ່ົ ໄີ ວຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. ທຳນອງດຽວກບຼັ ທຳດຕນ້ຼັ ຂອງຈອຸ ່ົ ນໆ ທ່ົ ີເວຳ້ຼັ ມຳຕງຼັ້ັຼ ແຕ່ົ ຕນັຼ້ ຟູອກມຄີ ຸນລກັຼ ສະນະຜດິ ແຜກຈຳກທຳດອົ່ ນໆ ໃນຈດຸ ວຼ້ັ ຍຄກນຼັ . ທຳດຮຳໂລແຊນທຸກທຳດເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ F2 ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ແີ ຮງທົ່ ສີ ຸດ ອຳນຳດອອກ ຊໄິ ດສລ໌ ຽງ ຕຳມລຳດບຼັ F2> Cl2 > Br2>I2 ດ່ົ ງຼັ ຈະເຫນັຼ ໄດຈຼ້ັ ຳກຄົ່ ຳ E0 (ຕຳຕຳລຳງ 18) I2 ນນັຼຼັ້ ນບັຼ ວ່ົ ຳເປັຼນຕວອອກ ຊໄິ ດສທ໌ ົ່ ອີ ່ົ ອນທົ່ ສີ ຸດໃນບນັຼ ດຳທຳດທງຼັ ສົ່ ຄີ ົ່ ຳ E0 ພຽງ +0.54 V ເທົ່ ຳນນຼັ້ັຼ . ຊົ່ ງຶ ຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງອ່ົ ອນຍງຼັ ສຳມຳດ ອອກຊໄິ ດສ໌ I- ໃນທຳດລະລຳຍໃຫເຼ້ັ ປັຼນ I2 ໄດ້ັຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ສີ ຳຄນຼັ ຢົ່ ຳງໜ່ົ ງຶ ຂອງຮຳໂລແຊນ (ຍກເວນັຼັຼ້ F) ຄປະຕກິ ລິ ຍິ ຳດສິ ພອລຣຊ໌ ນຼັ ເນຊນັຼ ອຳຕອມຈະ ຖກອອກຊໄິ ດສ໌ ແລະ ຖກຣດີ ວິ ຊ໌ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເກດີ ໄດດັ້ຼ ໃີ ນບຳເຊແີ ກົ່ ທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ມຢີ ົ່ ູ 2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. X2 + 2 OH-  X- + OX- + H2O 3 OX-  2X + XO3 ສຳລບັຼ Cl2 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳທ່ົ ສີ ອງຈະເກດີ ຂນຶັ້ຼ ໄດດັຼ້ ໃີ ນທຳດລະລຳຍທົ່ ຮີ ອ້ັຼ ນ ຄຸນລກຼັ ສະນະຂອງ At ເປັຼນທົ່ ຮີ ູກ້ັຼ ນັຼ ນອ້ັຼ ຍຫລຳຍແຕົ່ ພຈະເວຳ້ຼັ ໄດວຼ້ັ ່ົ ຳມແີ ອສທຳໄທດອ໌ ອີ ງ At- ແລະທຳດ ປະສມທົ່ ີ At ມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນັຼ ເປຼັນ +1 ແລະ + 3 ຂສະຫຸບປະຕກິ ລິ ຍິ ຳບຳງຢ່ົ ຳງຂອງທຳດຈຸ VIIA ໄວໃ້ຼັ ນຕຳຕຳລຳງ (19) 187 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ຕຳຕຳລຳງ 19 ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳບຳງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດຈຸ VIIA ທຳດ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ໂລຫະແອລຄຳໄລ 2M + X2  2 MX ໂລຫະແອລຄຳໄລດເ໌ ອຣີ ໌ M + X2  MX2 ກບຼັ F2 ໄວທົ່ ສີ ຸດ ກບຼັ Cl2ໄວເມ່ົ ອຖກແສງ , ໂລຫະອ່ົ ນ ເຊົ່ ນຼັ : Zn Zn + X2  ZnX2 H2 + X2  2HX H2 ຊຳັຼ້ ກບຼັ Br2 ແລະ I2 ມຳດ S8 +4 X2  4S2X2 ຍກເວນຼັຼ້ັ I2 ກບຼັ F2 ໃຫ ັ້ຼ SF6 ຟດສະຟ P4 + 6X2  4PX3 ໄດ້ັຼ PX3 ອກີ (ຍກເວນຼັັ້ຼ I2) ນຳ້ັຼ 2F2 + 2OH-  4HF + O2 X2 + H2O  HOX + X- + H+ ຍກເວນັຼຼ້ັ F2 ບຳງສ່ົ ວນຂອງ X ທ່ົ ລີ ະລຳຍທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ບຳເຊແີ ກ່ົ 2F2 + 2OH-  F2O + 2F- + H2O ບຳເຊເີ ຈອຈຳງເຢັຼນ 2F2 + 4OH-  4F- +O2 + H2O ບຳເຊເີ ຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນ້ຼັ ເຢັຼນ X2 + 2OH-  X- + OX- + H2O ຍກເວນັຼັຼ້ F2 ບຳເຊເີ ຈອຈຳງເຢຼັນ 3OX- +  2X- + XO3 ຍກເວນຼັັຼ້ F2 ບຳເຊເີ ຂມຼັຼ້ັ ຂຸ ນັຼ້ ຮອ້ັຼ ນ ທຳດປະສມຂອງຟູອຫຳຍຊະນດິ ມປີ ະໂຫຍດ ເຊ່ົ ນຼັ : NaF ເປຼັນທຳດຂຳຼັ້ ແມງໄມ ັຼ້ Na2SiF6 ເປັຼນທຳດລະງບຼັ ເຊອ້ັຼ ແລະ ທຳດລະງບັຼ ກ່ົ ນິ ຕວ ດກີ ລວດຟີ ູອລວເມຕຳນ CCI2F2 ຫ ຊົ່ ກຳນຄຳຼັ້ ເອນີຼ້ັ ວົ່ ຳ ຟີອອນເປຼັນທຳດທຳຄວຳມ ເຢຼັນ ຟູອລວຍງັຼ ຊ່ົ ວຍປອ້ັຼ ງກນັຼ ແຂວຼັ້ ແມງ ຈົ່ ງຶ ມກຼັ ປະສມເຂຳັ້ຼ ໄປໃນນຳັຼ້ ດົ່ ມ (ປະມຳນ 1 ppm) ແລະໃນຢຳຖູແຂວ້ຼັ . ກເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງແຮງທົ່ ລີ ຳຄຳບົ່ ແພງປຳນໃດ ຈ່ົ ງຶ ໃຊປຼ້ັ ະໂຫຍດຫຳຍຢ່ົ ຳງ ເຊ່ົ ນຼັ : ໃຊທຼັ້ ຳລຳຍຈລຸ ນິ ຊີ , ມໃີ ນນຳຼ້ັ ພຽງ 1-2 ppm ກຂຳ້ຼັ ເຊອ້ຼັ ພະຍຳດໄດັ້ຼ ແລະຍງັຼ ໃຊກ້ຼັ ໃນກຳນຟອກຈຳງຊ່ົ ງຶ ຕອ້ັຼ ງມນີ ຳ້ັຼ ຢົ່ ູດວັຼ້ ຍເພົ່ ອໃຫເ້ັຼ ກດີ HOCl ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນທຳດຟອກຈຳງ ອຳດໃຊກັຼ້ ໃນສະພຳບຜງຟອກຈຳງ (CaOCI2) ແທນກຳສເພົ່ ອຄວຳມສະດວກ.ມກຼັ ໃຊກຼັ້ ໃນກຳນຟອກຈຳງເຈຍຼັ້ ເປຼັນຕນຼ້ັ ຈະບົ່ ນຳໄປໃຊຟັ້ຼ ອກຈຳງໄໝ ຫ ຂນສດັຼ . ທຳດປະສມຂອງກບຳງຊະນດິ ເປຼັນ ກຳສພດິ ຢ່ົ ຳງແຮງ ເຊ່ົ ນັຼ ຟອສຈນີ COCl ທຳດຂຳ້ັຼ ແມງໄມທັຼ້ ່ົ ຮີ ູຈັຼ້ ກັຼ ກນັຼ ດີ DDT ເປຼັນທຳດປະສມຂອງກຄ ດກີ ລວ ດເີ ຟນລີ ຕກີ ລວເອຕຳນ (C6H4Cl)2C2HCl3 ແລະ ຍງຼັ ມທີ ຳດຂຳັ້ຼ ແມງອກີ ຫຳຍຊະນດິ ທ່ົ ເີ ປັຼນທຳດປະສມຂອງກ. ທຳດປະສມວນີ ລິ ກລວ CH2= CHCl ໃຊໃັ້ຼ ນກຳນເຮດັຼ ພລຳສຕກິ ໂປຣລວິ ນີ ລິ ກລວ (PVC) ທຳດປະສມຂອງໂບມທ່ົ ໃີ ຊຫຼັ້ ລຳຍຄ AgBr AgBr ໃຊໃ້ັຼ ນກຳນເຮດຼັ ຟິລມ ແລະ ແກວັ້ຼ ຖົ່ ຳຍຮູບເມົ່ ອຖກ ແສງສະລຳຍໃຫັ້ຼ Ag, ເປັຼນເງຳດຳຕດິ ທົ່ ີຟິລມ ຫແກວ້ຼັ . ສົ່ ວນ AgBr ທ່ົ ີບ່ົ ສະລຳຍຈະລຳ້ຼັ ງອອກໄປໄດດັຼ້ ວ້ຼັ ຍ Na2S2O3 (ໄຮໂປ) ດໂີ ບຣໂມເອເທນ C2H4 Br2ໃຊໃຼ້ັ ສົ່ ລງໃນນຳັ້ຼ ມນັຼ ລດຊ່ົ ງຶ ມເີ ຕຕຣຳເອເຕລີ ເປັຼນທຳດກນັຼ ເຄ່ົ ອງຍນ ເຄຳະເພົ່ ອກນັຼ ບ່ົ ໃຫຊຼ້ັ ນທ່ົ ສີ ະລຳຍອອກມຳສະສມຕກຢົ່ ູໃນເຄ່ົ ອງຍນ. ໄອໂອດນີ ລະລຳຍໃນແອລກຮເປັຼນທງິ ເຈຣີ ໄ໌ ອໂອດນີ ໃຊເຼັ້ ປັຼນທຳດລະງບຼັ ເຊອຼ້ັ ໄອໂອດນີ ເປັຼນທຳດທົ່ ຈີ ຳເປຼັນ ແກົ່ ຮົ່ ຳງກຳຍເພຳະເປັຼນສ່ົ ວນປະກອບຂອງຮໂມນຈຳກຕົ່ ອມໄທລອຍຊ່ົ ງຶ ຄວບຄຸມກຳນຈະເລນີ ເຕີບໂຕ ແລະ ກຳນ ເຮດຼັ ວຽກ ຕຳມປກກະຕຂິ ອງຮົ່ ຳງກຳຍໃນອຳຫຳນຄວນມໄີ ອໂອດນີ ໃຫພ້ັຼ ພຽງ. 9.4. ຮໂີ ດຣແຊນແຮໄລດ໌ ຮໂີ ດຣແຊນແຮໄລດລ໌ ວ້ັຼ ນເປຼັນກຳສທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມມຳດຕະຖຳນ (25°C) ລະລຳຍນຳຼັ້ ໄດດ້ຼັ ຫີ ລຳຍ (HI ລະ ລຳຍດທີ ່ົ ສີ ຸດ) ໃຫທັ້ຼ ຳດລະລຳຍເປຼັນອຳຊດິ HF ເທົ່ ຳນນັຼ້ຼັ ທ່ົ ເີ ປັຼນອຳຊດິ ອົ່ ອນ (Ka= 7 x 10-4 ) ນອກນນັຼ້ັຼ ເປັຼນອຳຊດິ ແກ່ົ ຄວຳມແຮງຂອງອຳຊດິ ເພ່ົ ມີ ຂນຶຼັ້ ເປັຼນລຳດບັຼ ຈຳກ HCl ໄປເຖງິ HI. 188 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼັ້ 2 ກຳນຕຽມຮໂີ ດຣແຊນແຮໄລດອ໌ ຳດເຮດຼັ ໄດໂ້ຼັ ດຍໃຫທຼັ້ ຳດຮຳໂລແຊນລວມໂດຍກງກບັຼ ຮໂີ ດຣແຊນຊົ່ ງຶ ປະຕິ ກລິ ຍິ ຳຮຸນແຮງຫຳຍສຳລບັຼ F2 ເຖງິ ກບັຼ ລະເບດີ ໄດໃັຼ້ ນບົ່ ອນມດປຳສະຈຳກແສງ ຄວຳມຮຸ ນແຮງຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ H2 ຫຸດລງເປຼັນລຳດບຼັ ຈນເຖງິ I2 ຢ່ົ ຳງໃດກຕຳມໃນທຳງປະຕບິ ດັຼ ໃຊວັ້ຼ ທິ ອີ ່ົ ນເໝຳະສມກວ່ົ ຳ ສຳລບຼັ HF ແລະ HCI ໃຊປ້ຼັ ະຕກິ ລິ ຍິ ຳລະຫວ່ົ ຳງແຮໄລດ໌ ເຊ່ົ ນຼັ : CaF2 ຫ NaCl ກບັຼ H2SO4 ເຂມັຼັຼ້ ຂຸ ນຼ້ັ ກຳນຕຽມ HBr ແລະ HI ບົ່ ໃຊຼ້ັ ວທິ ນີ ເີ້ັຼ ພຳະຈະໄດຼັ້ Br2 ແລະ I2 ແທນ. ເນ່ົ ອງຈຳກ HBr ແລະ HI ຖກອອກຊໄິ ດສຕ໌ ່ົ ໄປ ຕອຼັ້ ງເຮດຼັ ກຳນແຍກສະ ລຳຍໂຄເວເລນຕ໌ ແຮໄລດ໌ ເຊ່ົ ນຼັ : PBr3 ແລະ PI3 ດວ້ຼັ ຍນຳັຼ້ . CaF2 + H2SO4  CaSO4 + 2 HF NaCl + H2SO4  NaHSO4+ HC PBr3 + 3 H2O  H3PO4 + 3 HBr PI3 + 3 H2O  H3PO4 + 3 HI HF ເປັຼນທຳດທົ່ ມີ ພີ ນຼັ ທະຮໂີ ດຣແຊນຄຳ້ັຼ ຍຄນຳັ້ຼ (ຈດຸ ຟດ 20°C) ແມ່ົ ນແຕົ່ ໃນສະພຳບກຳສ (ຈນເຖງິ 60°C) ກຍງັຼ ມພີ ນຼັ ທະຮໂີ ດຣແຊນຖຳຼ້ັ ມຄີ ວຳມຊ່ົ ຸມຢົ່ ູອກີ . HF ສຳມຳດກດຼັ ແກວຼ້ັ ໄດຼ້ັ ແກວຼັ້ ມນີ ຳຕອີ ອມ ແລະ ກຳນຊີ ຊລິ ກິ ດັຼ ທຳ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບັຼ HF ໃຫຟັ້ຼ ູອລວຊລິ ກິ ດຼັ ຈົ່ ງຶ ຕອັ້ຼ ງເກບັຼ ທຳດລະລຳຍ HF ໄວໃັ້ຼ ນພຳຊນະເຮດັຼ ດວ້ັຼ ຍພລຳສ ຕກິ ໂປຣລເິ ອຕແີ ລນ ຫ ໄຂພຳຣຳຟິນ. Na2SiO3 + 6 HF  Na2SiF6 + 3H2O CaSiO3 + 6 HF  CaSiF6 + 3 3H2O 9.5. ອກຊດິ ແລະ ອຳຊດິ ອອກໂຊ ເຖງິ ແມົ່ ນວົ່ ຳຮຳໂລແຊນເປຼັນທຳດທ່ົ ໄີ ວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຫຳຍ ແຕ່ົ ມນັຼ ກບ່ົ ລວມກບຼັ ອກຊແີ ຊນໂດຍກງ. ອກຊດິ ຕ່ົ ຳງໆ ຂອງທຳດໃນຈຸ VIIA ສະແດງໄວໃຼັ້ ນຕຳຕຳລຳງ (20) ອກຊດິ ເຫົ່ ຳນເີັ້ຼ ປັຼນກຳສ ຫ ທຳດແຫວທ່ົ ລີ ະເຫຍີ ໄດຼັ້ ຍກເວນຼັ້ຼັ I2O4 ແລະ I2O5 ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນທຳດແຂງແຕົ່ ລະຊະນດິ ບ່ົ ໝນັຼ້ັຼ ຄງມກັຼ ສະລຳຍໃຫທັຼ້ ຳດ ແລະ ມກຼັ ລະເບດີ ງົ່ ຳຍຍກ ເວນຼັ້ັຼ ອກຊດິ ຂອງໄອໂອດນີ . Cl2O7 ເປັຼນທຳດແຫວແບບນຳັ້ຼ ມນັຼ ນບັຼ ວົ່ ຳເປຼັນອກຊດິ ຂອງກທົ່ ໝີ ນຼັ້ັຼ ຄງສຸດ, CIO2 ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງແຮງໃຊໃຼັ້ ນທຳງອຸດສຳຫະກຳ ຟອກເຍ່ົ ອໄມ,ັ້ຼ ໃນທຳດລະລຳຍທ່ົ ເີ ປັຼນບຳເຊີ CIO2 ດສິ ພພອ ຣຊ໌ ນັຼ ເນຕໃຫອ້ຼັ ອີ ງກຣດຼັ ClO3 ແລະ ອງອງກຣດິ ClO2 2 ClO2 + 2 OH-  ClO3 + ClO2 + H2O ຕຳຕຳລຳງ 20 ອກຊດິ ທຳດຈຸ VIIA ຟູອ ກ ໂບມ ໄອໂອດນີ F2O Cl2O Br2O I2O4 F2O2 Cl2O3 BrO2 I2O5 ClO2 BrO3 Cl2O4 Cl2O6 Cl2O7 ອກຊດິ ຂອງໂບມເປຼັນອກຊດິ ຂອງຮຳໂລແຊນທ່ົ ໝີ ນັຼຼັ້ ຄງນອຼ້ັ ຍທ່ົ ີສຸ ດ ຢົ່ ູໄດແຼ້ັ ຕົ່ ທົ່ ອີ ຸນຫະພູມຕົ່ ຳຫຳຍ I2O5 ຄົ່ ອນຂຳັຼ້ ງໝນັຼ້ຼັ ຄງກວົ່ ຳອກຊດິ ອົ່ ນຢ່ົ ູທ່ົ ີ 25°C ກຍງັຼ ໝນັຼ້ັຼ ຄງຢົ່ ູໄດ.ຼັ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ແລະ ປະໂຫຍດທ່ົ ສີ ຳຄນັຼ ຄ ສຳມຳດ ອອກຊໄິ ດສ໌ CO ຈ່ົ ງຶ ໃຊຊັຼ້ ອກປະລມິ ຳນຂອງ CO ໂດຍຄຳນວນຈຳກປະລມິ ຳນ I2 ທ່ົ ເີ ກດີ ຂນ້ັຼ . I2O5 + 5 CO  I2 + 5CO2 ຕຳຕຳລຳງ 21 ອຳຊດິ ອອກໂຊຂອງທຳດຈຸ VIIA ເລກອອກຊເີ ດຊນຼັ ຟູອ ກ ໂບມ ໄອໂອດນີ +1 ບົ່ ມີ HOCl HOBr HOI +3 HClO2 - +5 HClO3 - HIO3 +7 HClO4 HBrO3 HBrO4 HIO4,H3IO5,H5IO6 189 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກຼັ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ອຳຊດິ ອອກໂຊ (ຫ ອຳຊດິ ອກຊ)ີ ຂອງທຳດຮຳໂລແຊນທົ່ ຮີ ູຈັຼ້ ກຼັ ກນຼັ ມຢີ ົ່ ູໃນຕຳຕຳລຳງ (21) ຟູອບົ່ ມອີ ຳຊດິ ອອກ ໂຊ ທຳດອ່ົ ນໆ. ນອກນນຼັຼັ້ ມອີ ຳຊດິ ອອກໂຊທງຼັ ໝດໂດຍທົ່ ວໄປເມົ່ ອເລກອອກຊເິ ດຊນັຼ ເພ່ົ ມີ ຂນຶຼັ້ ຈຳກ +1 ເຖງິ +7 ຄຸນລກຼັ ສະນະຂອງອຳຊດິ ອອກໂຊຂອງຮຳໂລແຊນຈະປົ່ ຽນໄປດ່ົ ງຼັ ນ:ີຼ້ັ 1) ໝນຼັ້ັຼ ຄງຕົ່ ຄວຳມຮອ້ັຼ ນຫຳຍຂນຶຼ້ັ 2) ຄວຳມແຮງຂອງອຳຊດິ ເພົ່ ມີ ຂນຶ້ັຼ ນອກຈຳກນນຼັ້ັຼ ອຳນຳດອອກຊໄິ ດສສ໌ ຳລບຼັ ອຳຊດິ HXOn (X = ຮຳໂລແຊນ) ຫຸດລງເປຼັນລຳດບຼັ ຕຳມອຳຊດິ ຂອງ ທຳດ C > Br > I ອຳຊດິ ໄຮໂພແຮລສັຼ HOX ລວຼັ້ ນແຕົ່ ເປັຼນກອຳຊດິ ອົ່ ອນ ແລະ ຄງສະພຳບຢົ່ ູແຕ່ົ ໃນທຳດລະ ລຳຍນຳ້ຼັ ບ່ົ ສຳມຳດແຍກເປຼັນທຳດບລສິ ຸດອອກມຳໄດຼັ້ ຖຳ້ຼັ ຜ່ົ ຳນ Cl2 ຫ ໃສົ່ Br2 ລງໃນທຳດລະລຳຍບຳເຊທີ ົ່ ເີ ຢັຼນຈະ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳດສິ ພພອຣຊ໌ ນັຼ ເນຊນຼັ ໃຫແຼ້ັ ຮໄລດ໌ ແລະ ໄຮໂພແຮໄລດ.໌ X2 + 2 OH-  X- + OX- + H2O ອຳຊດິ ໄຮໂພແຮລດຼັ ແລະ ໄຮໂພແຮໄລດເ໌ ປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສ໌ ທຳດລະລຳຍຂອງໄຮໂພກອອີ ງໃຊຟຼ້ັ ອກຜຳ້ັຼ ໃຫ້ັຼ ຂຳວ ຜງຟອກຈຳງ ຫ ປູນກຊົ່ ງຶ ເຮດັຼ ຂນຶ້ຼັ ຈຳກກຳນຜົ່ ຳນກຳສ Cl2 ລງໄປໃນປູນຂຳວ Ca(OH)2 ລະລຳຍນຳັຼ້ ໄດຼ້ັ ນອຼັ້ ຍໆໃຫັຼ້ OCl- ໃຊຟ້ັຼ ອກຜຳັ້ຼ , ເຈຍັຼ້ ຕະຫອດຈນຮອດໃຊຂ້ັຼ ຳັ້ຼ ເຊອ້ຼັ ພະຍຳດ. ອຳຊດິ ອອກໂຊທົ່ ຮີ ຳໂລແຊນມເີ ລກອອກຊເິ ດຊນັຼ +3 ມຢີ ົ່ ູຊະນດິ ດຽວ ຄ ອຳຊດິ ກຣດັຼ HCIO2 ຊ່ົ ງຶ ບົ່ ໝນຼັຼັ້ ຄງ ມຢີ ່ົ ູແຕ່ົ ໃນທຳດລະລຳຍບົ່ ອຳດແຍກອອກມຳໄດເັຼ້ ຊົ່ ນຼັ ດຽວກບັຼ HOCI ສະລຳຍໃຫກຼ້ັ ຳສ ClO2 5 HCIO2  4 CIO2 + H+ + Cl- + 2 H2O ອອີ ງກໝນັຼຼ້ັ ຄງພສມຄວນໃນທຳດລະລຳຍທ່ົ ເີ ປັຼນບຳເຊີ ແລະໃຊເ້ັຼ ປຼັນທຳດຟອກຈຳງໃນອຸດສຳຫະກຳ ອຳຊດິ ແຮລກິ HXO3 ແລະ ເກອແຮຣດຼັ ມທີ ງຼັ ຂອງກ, ໂບມ ແລະ ໄອໂອດນີ ອຳຊດິ ແຮລກິ ທຸກຊະນດິ ເປຼັນອຳ ຊດິ ແກ່ົ ແລະ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງແຮງ. ເກອແຮຣຼັດໄດຈ້ັຼ ຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງທຳດກບັຼ ທຳດລະລຳຍບຳເຊີທົ່ ີ ຮອ້ັຼ ນ ເນົ່ ອງຈຳກໄຮໂພແຮໄລດທ໌ ່ົ ເີ ກດິ ຂນັ້ຼ ອອກຊໄິ ດສ໌ ແລະ ຣດີ ວິ ຊຕ໌ ວເອງຕົ່ໄປອກີ . 3OX-  2X- + XO3 ເກອ NaClO3 ໃຊເຼັ້ ປັຼນທຳດກຳຈດຼັ ວດັຼ ສະພດ, KCIO3 ໃຊໃ້ຼັ ນກຳນເຮດຼັ ໄມຂຼ້ັ ດີ , ດອກໄມໄຼ້ັ ຟ ແລະ ວດຼັ ຖຸລະເບດີ , ອຳຊດິ ເປີຣແ໌ ຮລກິ ທ່ົ ຮີ ຳໂລແຊນມສີ ະຖຳນະອອກຊເິ ດຊນຼັ +7 ມທີ ງຼັ ອຳຊດິ ເປີຣກ໌ ຣກິ , ເປີຣໂ໌ ບມມກີ ແລະ ເປີຣ໌ ໄອໂອດກິ . ອຳຊດິ ເປີຣໂ໌ ບມມກິ ນເີັ້ຼ ປຼັນທ່ົ ຮີ ູຈ້ັຼ ກຼັ ກນັຼ ບ່ົ ດນມຳນເີັຼ້ ອງ ໂດຍໄດມ້ັຼ ຳຈຳກກຳນອອກຊໄິ ດສໂ໌ ບມມດັຼ ດວັຼ້ ຍ XeF2, HCIO4 ເປັຼນອຳຊດິ ແກົ່ ທ່ົ ີສຸ ດເທົ່ ຳທົ່ ີຮູຈັຼ້ ກຼັ ກນັຼ ແລະ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດສທ໌ ່ົ ີແຮງຫຳຍ ເປັຼນທຳດທ່ົ ີມີ ອນຼັ ຕະລຳຍຫຳຍ ຖກຄວຳມຮອຼ້ັ ນຈະລະເບດີ ຮຸ ນແຮງ. ໃນບນັຼ ດຳອຳຊດິ ອອກໂຊຂອງກ HClO4 ເປັຼນອຳຊດິ ຊະນດິ ດຽວທົ່ ແີ ຍກອອກມຳຈຳກທຳດລະລຳຍໃຫເຼັ້ ປັຼນທຳດບລສິ ຸດໄດຼັ້ ອຳຊດິ ເປີຣໄ໌ ອໂອດກິ ມທີ ງັຼ ອຳຊດິ ເມຕຳເປີຣໄ໌ ອໂອ ດກິ HIO3 ມເີ ກອ ເຊ່ົ ນຼັ KIO3 ອຳຊດິ ເມໂຊເປີຣໄ໌ ອໂອດກິ HIO3 ມເີ ກອ ເຊົ່ ນຼັ : Ag3IO5 ແລະ ອຳຊດິ ພຳຣຳ ເປີຣໄ໌ ອໂອດກິ HIO3 ມເີ ກອ ເຊ່ົ ນຼັ : Ag5IO6 ທງັຼ ອຳຊດິ ເປີຣໄ໌ ອໂອດກິ ແລະ ເກອເປີຣໄ໌ ອໂອຣດຼັ ເປັຼນຕວອອກຊໄິ ດ ສ໌ ສຳມຳດອອກຊໄິ ດສ໌ Mn (II) ເປັຼນ Mn (VI) ຄ MnO4 9.6. ທຳດປະສມຮຳໂລແຊນ ກບຼັ ຮຳໂລແຊນ ທຳດປະສມລະຫວ່ົ ຳງທຳດຮຳໂລແຊນນຳກນັຼ ຈະເປຼັນແບບ ABn ເມ່ົ ອອຳຕອມ A ໜກຼັ ກວົ່ ຳ B ແລະ n = 1, 3, 5 ຫ 7 ທຳດປະສມຈຳພວກນສີັຼ້ ົ່ ວນໃຫຍ່ົ ທົ່ ຮີ ູຈ້ັຼ ກັຼ ກນັຼ ມກັຼ ຈະເປັຼນຟູອລວລວມເປຼັນໂມເລກຸນ, ໂຄເວເລນຕ໌ ແລະ ມກຼັ ຢົ່ ູໃນສະຖຳນະທຳດແຂງ ຫ ທຳດແຫວຍກເວນຼັຼ້ັ CIF ຊ່ົ ງຶ ເປັຼນກຳສທ່ົ ີ 25°C ກຳນຕຽມອຳດໃຊວ້ັຼ ທິ ລີ ວມຮຳໂລແຊນສອງຊະນດິ ໂດຍກງ ຫ ໃຊວຼ້ັ ທິ ທີ ຳງອອັ້ຼ ມ ເຊົ່ ນຼັ : Br2 (l) + 3 F2 (g)  2 BrF2 (l) 3I2(g) + 5AgF(s)  5 Agl(s) + IF (s) 190 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມຼັັ້ຼ 2 ຕຳຕຳລຳງ 22 ທຳດປະສມຮຳໂລແຊນກບຼັ ຮຳໂລແຊນ ກ ໂບມ ໄອໂອດນີ ຟູອ ClF BrF IF5 ClF3 BrF3 IF7 BrF6 BrF6 ກ BrCl ICl ໂບມ IBr ໃນນຳຼັ້ ຫ ໃນທຳດລະລຳຍທົ່ ເີ ປັຼນບຳເຊີ ທຳດເຫ່ົ ຳນຈີັ້ຼ ະໃຫແຼ້ັ ຮໄລດອ໌ ອີ ງຂອງທຳດເບຳ B- ແລະ ໄຮໂພແຮ ໄລດອ໌ ອີ ງຂອງທຳດໜກຼັ OA- ຊ່ົ ງຶ ອຳດທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳໄດຕຼ້ັ ົ່ ໄປ. ທຳດປະສມຂອງຟູອ ມກຼັ ໃຊເຼ້ັ ປັຼນທຳດເຕມີ ຟູອເພຳະກຳນໃຊຟັຼ້ ູອໂດຍກງຈະເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຮຸ ນແຮງຫຳຍ ທຳດທ່ົ ໃີ ຊກ້ັຼ ນັຼ ຫຳຍໃນກລະນເີ ຊົ່ ນຼັ ນຄີຼັ້ BF3 ນອກຈຳກທຳດທົ່ ມີ ສີ ູດ AB (n = 1) ແລວ້ັຼ ທຳດອົ່ ນທງຼັ ໝດບົ່ ເປັຼນໄປຕຳມກດເກນຊຸດແປດ X. ກຳສມສີ ະກຸນ(ກຳສເສົ່ ອຍ) ຈທຸ ຳດທົ່ ຢີ ່ົ ູທຳງຂວຳທົ່ ສີ ຸດຂອງຕຳຕຳລຳງພຣີ ອີ ດກິ ເອນີັ້ຼ ວ່ົ ຳຈຸ O ປະກອບດວ້ັຼ ຍຮລີ ຽມ He, ນອີ ອນ Ne, ອຳຣກ໌ ອນ Ar, ຄຣບິ ຕອນ Kr, ຊນີ ອນ Xe ແລະ ເຣດອນ Rn ທງຼັ ໝດລວຼັ້ ນເປັຼນກຳສ ເອນີ້ຼັ ກນຼັ ວ່ົ ຳ ກຳສມສີ ະກຸນ ຫ ກຳສເສ່ົ ອຍ ສະແດງເຖງິ ລກັຼ ສະນະຂອງທຳດເຫ່ົ ຳນວີັ້ຼ ່ົ ຳບົ່ ວົ່ ອງໄວຕົ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ. ເນົ່ ອງຈຳກເອເລກຼັ ຕຣງວງນອກຄບ ແປດ ເປັຼນ ns2 np6 ຊ່ົ ງຶ ຖວົ່ ຳເປຼັນຈຳນວນສມບູນທ່ົ ໝີ ນັຼັຼ້ ຄງເປັຼນພເິ ສດ ຈ່ົ ງຶ ເຊ່ົ ອກນັຼ ວົ່ ຳທຳດເຫົ່ ຳນເີ້ັຼ ສ່ົ ອຍທຳງເຄມີ ແຕ່ົ ມຳບດັຼ ນເີັ້ຼ ຮຳຮູກັ້ຼ ນັຼ ແລວຼັ້ ວ່ົ ຳກຳສມສີ ະກຸນທ່ົ ໜີ ກຼັ ເຊົ່ ນຼັ : ຊນີ ອນສຳມຳດເກດີ ຟູອລວ ແລະ ອກຊດິ . ກຳສມສີ ະກຸນທຸກຊະນດິ ຍກເວນັຼັ້ຼ ເຣດອນຊົ່ ງຶ ເປຼັນທຳດກຳມນັຼ ຕະລງຼັ ສີ ລວັ້ຼ ນແຕົ່ ມຢີ ົ່ ູເປຼັນຈຳນວນນອຼ້ັ ຍໆໃນອຳ ກຳດ, ຮລີ ຽມມຢີ ົ່ ູໃນກຳສທຳມະຊຳດບຳງແຫົ່ ງສູງເຖງິ 10% ກຳສເຫ່ົ ຳນຂີຼັ້ ຳດສີ ແລະ ລະລຳຍໃນນຳ້ັຼ ໄດນັ້ຼ ອຼັ້ ຍຫຳຍ ທຸກຊະນດິ ຢົ່ ູໃນສະພຳບອຳຕອມດ່ົ ຽວ ແລະ ມແີ ຮງລະຫວ່ົ ຳງກນຼັ ເປຼັນແຮງແວນເດຣີ ວ໌ ຳລທ໌ ົ່ ອີ ່ົ ອນ, ຈດຸ ຫອມແຫວ ແລະຈດຸ ຟດຕົ່ ຳຫຳຍ (ຕຳຕຳລຳງ 23) ແລະ ຄົ່ ຳສູງຂນຶ້ັຼ ຕຳມລຳດບັຼ ນຳ້ັຼ ໜກັຼ ອະຕອມ. ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປັຼນອີ ອງມຄີ ່ົ ຳສູງຫຳຍອນຼັ ເນ່ົ ອງມຳຈຳກກຳນມເີ ອເລກຼັ ຕຣງວງນອກຄບຊຸດແປດ ຕຳຕຳລຳງ 23 ຄຸນລກຼັ ສະນະບຳງປະກຳນຂອງກຳສມສີ ະກຸນ ຫ ກຳສເສ່ົ ອຍ He Ne Ar Kr Xe Rn ລດຼັ ສະໝອີ ຳຕອມ (pm) (ແວນເດຣີ ວ໌ ຳລ)໌ 131 174 189 210 215 ຈດຸ ຫອມແຫວ (0C) ຈດຸ ຟດ (0C) -272 -249 -189 -157 -112 -71 ພະລງຼັ ງຳນກຳນແຕກຕວເປຼັນອອີ ງ(kJ mol-1) -269 -246 -186 -152 -107 -62 % ໃນອຳກຳດແຫງັ້ຼ (ໂດຍປະລມິ ຳນ 2373 2081 1520 1351 1170 1032 5.2x10-4 1.8x10-3 0.93 1.1x10-4 8.9x10-4 0 ກຳສສະກຸນ ມກຼັ ໃຊປ້ັຼ ະໂຫຍດໃນທຳງອຳໄສຄຸນລກັຼ ສະນະເສົ່ ອຍຂອງມນັຼ ເຊົ່ ນັຼ : ເມ່ົ ອຕອຼ້ັ ງກຳນບນຼັ ຍຳກຳດທ່ົ ບີ ່ົ ໄວປຳນໃດຕ່ົ ປະຕກິ ລິ ຍິ ຳ ເປັຼນຕນ້ັຼ ວົ່ ຳໃຊບ້ຼັ ນັຼ ຈໃຸ ນຫອດໄຟຟ້ັຼຳເພົ່ ອຖຮກັຼ ສຳອຳຍຸ ໄສຫ້ັຼ ອດໃຫຍຼ້ັ ຳວນຳນຂນຶ້ຼັ ຫໃຊໃັຼ້ ນ ກຳນຕດຼັ ເຊ່ົ ອມໂລຫະ ແລະໃນຂະບວນກຳນໂລຫະກຳຕົ່ ຳງໆ. ນອກຈຳກນນຼັັຼ້ ເນ່ົ ອງຈຳກມຈີ ດຸ ຫອມແຫວຕ່ົ ຳຫຳຍ ຈົ່ ງຶ ນຳມຳໃຊ້ັຼ ເປັຼນທຳດທຳຄວຳມເຢັຼນໃນວຽກປະເພດທົ່ ີຕອຼັ້ ງກຳນອຸນຫະພູມຕ່ົ ຳ ແລະ ເຮຳຍງັຼ ເອຳກຳສນອີ ອນ, ອຳຣ໌ ກອນ, ຄຣບິ ຕອນແລະ ຊນີ ອນ ມຳບນຼັ ຈຫຸ ອດໄຟແສງສຕີ ່ົ ຳງໆ. 191 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ່ົ ວໄປເຫມຼັ້ັຼ 2 ແຕົ່ ເດີມເຄີຍຄດິ ກນຼັ ວ່ົ ຳກຳສມສີ ະກຸນນນຼັ້ຼັ ເສ່ົ ອຍຈນບ່ົ ສຳມຳດທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳເຄມີ ແລະບົ່ ມທີ ຳດປະສມຂອງ ທຳດເຫົ່ ຳນີຼັ້ ຈນກະທງັຼ ມຳຮອດເດອນມຖິ ຸນຳ ຄ.ສ. 1962 ເມົ່ ອ ເອນຼັ . ບຳຣດ໌ ເລຕ໌ (N. Bartet) ນກັຼ ເຄມຊີ ຳວຄຳນຳ ດຳຕຽມທຳດແຂງ ສສີ ມັຼ້ ແດງຊ່ົ ງຶ ພບວົ່ ຳເປັຼນ O2.PtF6 ດອີ ອກຊເິ ຈນລິ ເຮກຼັ ຊຳຟູອລວແພລທນິ ດຼັ (V) ບຳຣດ໌ ເລຕ ຕເ໌ ຫນັຼ ວົ່ ຳພະລງຼັ ງຳນ ກຳນແຕກຕວເປັຼນອອີ ງຂນັຼັ້ຼ ທົ່ ໜີ ົ່ ງຶ ຂອງຊນີ ອນມຄີ ່ົ ຳນອັຼ້ ຍກວົ່ ຳຂອງ O2 (1180 kJ mol-1) ພຽງ ນອຼັ້ ຍໆ. ດ່ົ ງຼັ ນນັຼຼ້ັ , ຊນີ ອນກໜຳ້ັຼ ຈະຖກອອກຊໄິ ດສໂ໌ ດຍ PtF6 ໄດເ້ັຼ ຊົ່ ນັຼ ກນັຼ . ຈຳກປະຕກິ ລິ ຍິ ຳຂອງກຳສຊນີ ອນກບັຼ PtF6ໄດທຼ້ັ ຳດແຂງສເີ ຫອງສມັ້ຼ ມສີ ູດ Xe.PtF6 ຫງັຼ ຈຳກນນັຼຼັ້ ພຽງສອງເດອນກມກີ ຳນຕຽມ XeF4 ໃນພຳຊະນະ ເຮດັຼ ດວັຼ້ ຍນແີ ກນທ່ົ ປີ ິດແໜນັຼ້ ໂດຍກຳນເອຳກຳສ F2 5 ສົ່ ວນກບຼັ ກຳສ Xe 1 ສ່ົ ວນໂດຍບລມິ ຳດມຳເຜຳລວມກນຼັ ທ່ົ ີ 400°C ແລະ ເຮດັຼ ໃຫເຼັ້ ຢັຼນວົ່ ອງໄວໄດຜຼັ້ ກຶ XeF4 ແລະ ຕ່ົ ມຳກພບ XeF2 ແລະ XeF6 ອກີ . ຊນີ ອນຟູອລວທງຼັ ສຳມຊະນດິ ເປຼັນທຳດແຂງສຂີ ຳວໃສ ທ່ົ ອີ ຸນຫະພູມທຳມະດຳໝນຼັັ້ຼ ຄງຕ່ົ ກຳນສະລຳຍເປຼັນທຳດ ແຕ່ົ ທຳປະຕກິ ລິ ຍິ ຳກບຼັ ນຳຼັ້ ໄດ.ັຼ້ 2 XeF2 + 2 H2O  2Xe + O2 + 4 HF 3XeF4 + 6 H2O  2XeO2 + Xe + 12HF XeF6 + 3 H2O  XeO3 + 6HF ຊນີ ອນຕອີ ກຊດິ ໝນຼັຼ້ັ ຄງໃນທຳດລະລຳຍແຕ່ົ ໃນສະຖຳນະທຳດແຂງຈະລະເບດີ ທຳດລະລຳຍຂອງ XeO3 ເປັຼນອຳຊດິ ເອນີຼັ້ ວ່ົ ຳ ອຳຊດິ ຊນີ ກິ ເປຼັນຕວອອກຊໄິ ດສຢ໌ ົ່ ຳງແຮງ ໃນທຳດລະລຳຍບຳເຊໄີ ດຊ້ັຼ ນີ ດັຼ (VI) ຊົ່ ງຶ ດສິ ພພອຣ໌ ຊນັຼ ເນຕຕ່ົ ໄປເປັຼນເປີຣຊ໌ ນີ ດຼັ (VIII) ທງັຼ ຊນີ ດັຼ ແລະ ເປີຣຊ໌ ນີ ດັຼ ມເີ ກອທ່ົ ຮີ ູຈຼ້ັ ກຼັ ກນັຼ ແລວັ້ຼ ຕວຢ່ົ ຳງເຊົ່ ນຼັ : ນຳຕອີ ອມເປີຣ໌ ຊນີ ດຼັ Na2XeO6.8H2O 2 XeO3 + 2OH-  2HXeO4 4HXeO4  8OH   Xe  6H2O  3XeO54 XeF2 ມພີ ນຼັ ທະຊກິ ມຳ 2 ພນັຼ ທະ ແລະ ເອເລກັຼ ຕຣງຄ່ົ ູທົ່ ອີ ຳຕອມ Xe ໂມເລກຸນເປຼັນເສນັຼຼ້ັ ຊົ່ ຄຳຼ້ັ ຍຄ ICl2 ຊ່ົ ງຶ ມີ ຈຳນວນເອເລກຼັ ຕຣງເທົ່ ຳກນັຼ ສ່ົ ວນໂມເລກຸນ XeF4 ມຮີ ູບຮົ່ ຳງເປຼັນຮູບຈະຕຸລດັຼ ຂະໜຳນຄຳັຼ້ ຄ ICl  . ຮູບຮ່ົ ຳງ XeF6 4 ຍງັຼ ບ່ົ ຮູວ້ຼັ ່ົ ຳເປັຼນທ່ົ ແີ ນ່ົ ນອນ ອຳດຈະເປັຼນຊງແປດໜຳັ້ຼ ທ່ົ ບີ ດິ ໄປເລກຼັ ນອຼ້ັ ຍ XeO3 ມຮີ ູບຮົ່ ຳງປີລະມດິ ຊງສຳມຫຽມ ແລະ ເປີຣຊ໌ ນີ ດຼັ ມຮີ ູບຮ່ົ ຳງຊງແປດໜຳຼັ້ . ແນວເສນຼັ້ັຼ ຊົ່ ຈະຕຸລດຼັ ຂະໜຳນ ປີລະມດິ ຊງສຳມຫຽມ ຊງແປດໜຳ້ັຼ ຮູບທີ 11 ຮູບຮົ່ ຳງຂອງທຳດປະສມບຳງຊະນດິ ຂອງຊນີ ອນ ຂະນະນທີຼ້ັ ຳດປະສມຂອງກຳສມສີ ະກຸນເປັຼນທ່ົ ຮີ ູຈຼັ້ ກັຼ ກນຼັ ຫຳຍຊະນດິ ຂນຶັ້ຼ ມທີ ງຼັ ຟູອລວຂອງຄຣບິ ຕອນ, ຟູອ ລວຂອງເຣດອນ ແລະ ອອກຊຟີ ູອລວຂອງຊນີ ອນ. 192 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ

ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼ້ັຼ 2 ເອກະສຳນອຳັ້ຼ ງອງີ 1. ຫກັຼ ເຄມທີ ົ່ ວໄປເຫມັຼຼ້ັ 2 ກດິ ຖະໜຳ ປູຕມິ ຳ ສຳນກຼັ ພມິ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລຈລຸ ຳລງກອນ 2. www.rmutphysics.com › new 193 ແປໂດຍ: ປຕ ສຄີ ຳ ສວີ ໄິ ລ