อจท. ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม ม.4

๒. ประวตั ิผู้แต่ง



๓. ลกั ษณะคาํ ประพนั ธ์

๔. เรื่องย่อ

๕. เนื้อเรื่อง ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

ตวั อย่างมงคลสูตรคาฉันท์

๖. คาํ ศัพท์









๗. บทวิเคราะห์

















๘หน่วยการเรียนรู้ท่ี มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดก

๑. ความเป็ นมา



“...อนั วา่ พระปิฎกไตรยนจี้ กั หาย แลหาคนรูจ้ กั แทแ้ ลมไิ ดเ้ ลย ยงั มคี นรูค้ นั สเลก็ สนอ้ ยไซร้ ธรรมเทศนาอนั เป็นตน้ วา่ พระมหาชาติ หาคนสวดแลมไิ ดเ้ ลย ธรรมชาดกอนั อนื่ ไซร้ มตี น้ หา ปลายมไิ ด้ มปี ลายหาตน้ มไิ ดเ้ ลย...”

และ ศลิ าจารกึ หลกั ที่ ๖ (จารกึ วดั ป่ามะม่วง) ดา้ นท่ี ๑ กลา่ วสรรเสรญิ พระมหาธรรมราชา ท่ี ๑ (พญาลิไทย) วา่ “...พระองคป์ ระกอบไปดว้ ยทานบารมคี ลา้ ยกบั พระเวสสนั ดร” แสดงใหเ้ หน็ วา่ ไดม้ ีการแปลมหาชาตเิ ป็นภาษาไทยและแพรห่ ลายมากแลว้ ในสมยั สโุ ขทยั











...ผู้ใดจกั มากลางไพรเขยี วป่ าไม้ ผู้ใดพอ้ ยจกั มาผา่ ไมไ้ วห้ อื้ เป็นหลวั ผู้ใดจกั มาชว่ ยกูพ้ ตี่ มุ้ หวั นางหนนุ หมอนและหม่ ผา้ ผู้ใดพอ้ ยจกั มาตกั นา้ ช่วยหนา้ แมอ่ ดุ ม ผู้ใดพอ้ ยจกั มาสางผมแมห่ มวดไวเ้ ป็นเกลา้ ผู้ใดพอ้ ยจกั มาอมุ้ เจา้ ใสเ่ หนอื ตกั ผู้ใดพอ้ ยจกั มาวกั นา้ ลูบลา้ ง ผู้ใดจกั มาฝา้ นตา้ งใสส่ องหู ผู้ใดพอ้ ยจกั มาอนิ ดูนางนอ้ งไห้ ผู้ใดจกั มาลอ้ มดอกไมเ้ หนบ็ เกศเกลา้ เกศา...

๓) มหาชาตภิ าคอสี าน มหาชาติท่ีพบในภาคอีสานนนั้ มีหลายสานวน แตล่ ะวดั ตา่ งใชฉ้ บบั ของทอ้ งถ่ินและคดั ลอกสบื ตอ่ มา การคดั ลอกนีอ้ าจมีการเพ่ิมเตมิ เสรมิ แตง่ หรือย่อใหส้ นั้ เอาแต่ เฉพาะใจความสาคญั หรอื อาจแตง่ ขนึ้ มาเป็นสานวนใหม่ อยา่ งไรก็ตามเพราะเหตวุ ่าชาวอีสานสว่ นใหญ่ไดร้ บั วฒั นธรรมลมุ่ แมน่ า้ โขงมาโดย ตลอด และพิธีกรรมบญุ พระเวสของอีสานนนั้ มีลกั ษณะเช่นเดียวกบั พิธีกรรมของอาณาจกั ร ลา้ นชา้ งโบราณ ฉะนั้นตน้ ฉบบั เดิมเร่ืองมหาชาติ (ลา้ นชา้ ง) จึงมีการนามาใชเ้ ทศนใ์ นภาค อีสานและภายหลงั ไดม้ ีการปรบั ปรุงบา้ ง ส่วนโครงเรอ่ื งมหาชาติหรอื มหาเวสสนั ดรชาดกฉบบั อีสานมีเนือ้ เร่ืองเหมือนกับฉบบั ภาคกลาง ต่างกันท่ีสานวนโวหารซ่ึงเป็นภาษาถ่ินและของ ทอ้ งถ่ินอีสานแตก่ ารแบง่ ตอนและพิธีกรรมอนั เน่ืองดว้ ยเรอ่ื งมหาชาตนิ ีต้ า่ งจากภาคกลางคือใน การเทศนม์ หาชาติของภาคอีสาน จะเทศนพ์ ระมาลยั หม่ืน มาลยั แสน และสงั กาส ดว้ ย



...ยามฝนตก โปร่งใบยาว มที งั เออื้ งมอนไข่พรอ้ ม ชา้ งดาชา้ งแดงชา้ งขาว อนั มี กาบซวา้ งใบยาว ทงั เออื้ งแซะเออื้ งเผงิ้ อนั ตดิ ก่ิงลาไมเ้ นงิ้ หอ้ ยยอ้ ยหยอ่ นลงมา ว่าค่อย อยู่ก่อน เทอะเนอ หมู่ปกั ษีปักษา ปกั ขีทชิ าใหญ่นอ้ ย อนั เคยวดิ วงิ หอ้ ย ปวเบบิ ยอ้ ยว่งิ ยอยเฟย มที งั นกเคา้ แยกแขก เตา้ และเคา้ เหมย มที งั นกพอ่ เฮย ตระเหวาชูตน้ อนั เคยแขง้ รอ้ งซ้าซน้ จกุ กะลยุ ดอย ข็องข็อยขอดขอ้ ง อกเกิด ร่ารอ้ ง แจง้ ขอ็ ยร่อยยางไฟ จีจอ้ ร่ารอ้ ง ปนู โศรก ตอ้ งหมองใจเหลยี วผอ่ ไปทางใด กห็ นั แต่เหมยหมอกกมุ้ เหลยี วหาทางวงั ข่วงคมุ้ พระบรรณ- ศาลา สรุ ยิ แกว้ ก็ลงไปแลว้ เพยี งตา พระสรุ ยิ าก็ค่าลงมดื แลว้ อาวาสแกว้ แม่กอ็ ยู่ไกลตา ว่ากณั หา เฮยกณั หา พกี่ ็มารออยูเ่ จา้ ค่ากค็ ่ามานเี้ ลา้ ก็ควรตงี บี หลบั นอน ฝงู หมูร่ นิ้ กพ็ ลอยมา แล่นตอม ฝงู หมู่เหลอื บยูงยอง ก็แล่นมาใกล้ สดุ แต่เหมยคา้ งไม้ ก็พอปลวิ หยาดลงพรา

๔) มหาชาตภิ าคใต้ สานวนท่ีนา่ สนใจ เช่น พระมหาชาดก ฉบบั วดั มชั ฌิมาวาส จงั หวดั สงขลา ซง่ึ ไมป่ รากฏช่ือผแู้ ตง่ ทราบเพียงช่ือผทู้ ่ีทาการคดั ลอก คือ พระภิกษุญีมเซา่ คดั ลอกลง ในสมดุ ขอ่ ย เม่ือ พ.ศ. ๒๓๙๕ ในรชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั โดยแตง่ เป็น กาพยย์ านี ๑๑ กาพยฉ์ บงั ๑๖ กาพยส์ รุ างคนางค์ ๒๘ และมาลนิ ีฉนั ท์ ๑๕ มหาชาติภาคใตเ้ นน้ การพรรณนาความมากกว่าภาคเหนือและอีสาน แตน่ อ้ ยกวา่ ภาคกลางมาก โดยเนน้ แสดง ลกั ษณะเฉพาะของทอ้ งถ่ิน เชน่ เรอ่ื งอาหาร พรรณไม้ ภมู ิประเทศ เช่น ...งอกเรยี งเป็นแถว ภาคเพนิ เนนิ แนว ระแวกศลิ า เกศแกว้ กระกมุ ป่ มุ ลายทอตา กาจดั ขทั รี า ษาลา้ แตงรงั

ไผผ่ ากกรากตรวก ลเี ภาเถา้ มวก พากพนั กระสงั มะยมุ ชมุ แสง แพงพวยตน้ ตงั้ หลหาดเหยี รหงั ภงั คสี มแี สม ประโดกโคกลา้ น ทเุ รยี นตระการ มะก่อสะแร สทอ้ นสเตยี ร อาเกยี รราแข สูงสดุ ตาแล ยูงยางแกมกนั ... จากบทพรรณนาขา้ งตน้ จะเหน็ ไดถ้ งึ พรรณไมแ้ ละสภาพภมู ิประเทศท่ีเป็นป่าชายเลน ซง่ึ เป็นลกั ษณะภมู ิประเทศของภาคใต้

๒. ประวตั ิผู้แต่ง