Ebook สันทนากร

2. ผ้นู �ำ เล่นจะพูดว่า “ภูเขาไฟระเบดิ ” 3. ให้ผเู้ ข้ารว่ มตอบวา่ “ระเบดิ อะไร” 4. ผูน้ �ำ เลน่ บอกสิง่ ทจ่ี ะระเบดิ ซึง่ เน้นเป็นสงิ่ ท่ีมีอยู่กับตวั ของผูเ้ ล่น เช่น “ระเบดิ คนท่ี ใส่เสือ้ สดี ำ�, คนทเ่ี กิดวันหรอื เดอื น... คนทีช่ อบกนิ ส้มต�ำ คนทอ่ี ยู่ภาค...เป็นต้น 5. เมอ่ื ระเบดิ ไปแลว้ เช่น “ระเบดิ คนท่ีใสเ่ สอื้ สีด�ำ ” ให้คนท่ีใสเ่ สอื้ สีดำ� วง่ิ มาแตะจดุ ตรง กลางแล้วว่งิ กลับเข้าวง โดยไมใ่ ช่ท่เี ดิมของตัวเอง 6. ผนู้ �ำ เล่นจะตอ้ งหาคนทีเ่ ขา้ วงคนสดุ ท้าย จากน้นั ให้คนๆน้ัน เป็นคนก�ำ หนดการ ระเบดิ ครงั้ ต่อไป ค�ำ แนะน�ำ ภูเขาไฟระเบิดเป็นกิจกรรมท่ีค่อนข้างวุ่นวายเพราะต้องมีการว่ิงแล้วไปหาจุด เดยี วกัน สง่ิ ท่ตี อ้ งระมดั ระวัง คอื ความปลอดภัยท้งั ในดา้ นทรัพยส์ นิ และร่างกาย โดยเฉพาะ แวน่ ตา และการเสย่ี งทชี่ นกัน ดงั นนั้ จะต้องดแู ลความปลอดภยั และบอกให้ทกุ คนระวังตวั ใน หลายๆ ครง้ั ผู้เขยี นมกั จะต้องหาส่ิงของมาเป็นปากภูเขาไฟ ซงึ่ ควรเป็นการใชก้ าวแปะไวห้ รือ สง่ิ ทไ่ี มพ่ งั อกี สง่ิ หนึ่งท่ตี ้องระลกึ ถึงเสมอ คือการมสี ว่ นร่วม แตก่ อ่ นทจี่ ะให้ผู้เขา้ รว่ มมสี ว่ น ร่วม กระบวนกรจะตอ้ งเลน่ ใหส้ กั 5-6 ครงั้ ก่อนเพอื่ สรา้ งความม่นั ใจ ตัวอยา่ งท่ีผูเ้ ขยี นมกั ใช้ บอ่ ยๆคือ เรื่องของการแตง่ ตัว เร่อื งของเพศ เรื่องของ คณุ ลักษณะ เรื่องของประสบการณต์ า่ งๆ กิจกรรมนี้ใชพ้ ลงั งานเยอะ ดงั นน้ั ต้องดกู ิจกรรมต่อไปให้เหมาะสม 1 0 1อาวุธลบั กระบวนกร

กระรอกเปลี่ยนโพรง 1 0 2 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 2 กระรอกเปลีย่ นโพรง วตั ถุประสงค์ กจิ กรรมแบ่งกลุ่ม เป็นเกมทีเ่ นน้ ความชุลมุนหรอื การเคล่ือนไหวเร็วๆ เพือ่ ทำ�ให้เกดิ ความสนุกสนาน ขั้นตอนการทำ�กิจกรรม 1. ให้จบั กลุม่ เป็นกลุม่ ละ3 คน 2. ก�ำ หนดว่าใครคอื 1 2 และ3 3. ให1้ และ2 จบั มือกัน และใหเ้ หมายเลข 3 อยู่ตรงกลาง 4. หมายเลข 1 และ2 จะเรียกว่า โพรง 5. ส่วนคนที่3 จะเปลี่ยนเป็น กระรอก 6. กตกิ าคอื เมื่อได้ยนิ ค�ำ ว่า a. กระรอกเปลีย่ นโพรง ใหค้ นทอ่ี ยตู่ รงกลาง(เลข3) วง่ิ เปลี่ยนไปหาโพรง อืน่ ไม่อยู่โพรงเดิม b. โพรงเปลี่ยนกระรอก ใหค้ นที่เป็นโพรงจับมือกนั แล้ววง่ิ ไปหากระรอก ตวั อนื่ c. โพรงแตก ใหจ้ ับ3 คนใหม่ โดยมี โพรงกบั กระรอก แต่ไมใ่ หซ้ ้ำ�คนเดิม d. สามารถที่จะเพิ่มจำ�นวนได้เช่น โพรง3 คน กระรอก2 คน เป็นต้น คำ�แนะนำ� กิจกรรมแบ่งกลุ่มที่สนกุ ทสี่ ุด ส�ำ หรับผเู้ ขียนคอื กิจกรรมนี้ ส่งิ ส�ำ คญั ของกระรอก เปลย่ี นโพรงคอื การทที่ ำ�ให้เกิดการเปลยี่ นโพรงแบบรวดเรว็ และการแขง่ ขนั วิทยากรจะต้อง ทำ�ใหเ้ กิดการแขง่ ขนั ให้ได้ ตวั อย่างเชน่ ในหลายๆคร้งั ผ้เู ขยี นมักจะใหท้ มี งานหรือตัวเองเขา้ ไป แย้งโพรงด้วยจะท�ำ ใหม้ ีคนท่ไี ม่ได้เข้าโพรง หรือหากตอ้ งการให้จับกลุ่มมากว่าเดมิ ตัวอยา่ งเชน่ โพรง 3 คน กระรอก 4 คน สังเกตว่าจะมคี ำ�ว่าคนเข้ามาดว้ ยเพ่ือความชดั เจน หากบอกวา่ โพรง3 ผ้เู ข้ารว่ มจะสบั สนว่า 3 โพรงรวมกันหรอื 3 คน กันแน่ 1 0 3อาวุธลบั กระบวนกร

มงั กรลอดถำ�้ 1 0 4 อาวุธลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 3 มงั กรลอดถ้ำ� วัตถุประสงค์ เนน้ ความสนกุ ความวุ่นวาย และเน้นการทำ�งานเป็นทมี จ�ำ นวน 20 ข้นึ ไป ข้ันตอนการท�ำ กิจกรรม 1. แบ่งผนู้ �ำ เข้ารว่ มออกเป็น 2 หรอื 3 ทีม ประมาณ 15 คนข้ึนไปของแตล่ ะทมี แลว้ แต่ จำ�นวนของผู้เขา้ รว่ ม 2. ตวั อยา่ งเชน่ แบง่ ออกเป็น 20 คนตอ่ ทมี ทง้ั หมด 3 ทมี 3. ใหแ้ ต่ละทมี นบั เลขและจำ�เลขทีต่ วั เองนบั ไว้ 4. จากนัน้ ยืนเรยี งเป็นแถวหน้ากระดานจับมือกัน 5. ผู้นำ�เกม จะเรยี กชอื่ หมายเลขทตี่ ิดกัน เช่น 7,8 หรอื 10,11 6. หมายเลขท่ีถูกเรียกให้ยกมือทีจ่ ับกนั ขนึ้ เป็นโพรง 7. จากนน้ั ใหห้ มายเลข 1 กับ หมายเลขสดุ ทา้ ย วง่ิ มดุ เข้าโพรงทยี่ กขน้ึ โดยไม่ใหม้ อื หลุดออกจากหมายเลขอืน่ หมายความวา่ ทุกคนจะตอ้ งมุดโพรงท่ีกำ�หนด แลว้ ก ลบั มายืนเรียงหนา้ กระดานเหมอื นเดมิ 8. โดยกลมุ่ ไหนท่ีครบก่อน ยนื เรยี งก่อน ให้รอ้ งว่า เฮ้ๆ ดงั ๆ 9. ทมี ท่ชี นะคือทีมแรก ทม่ี าถึงกอ่ น 10. ทำ�แบบนีส้ กั 4-5 รอบ เพือ่ เป็นการแข่งขนั ค�ำ แนะน�ำ กิจกรรมนี้ควรมีการยกตัวอยา่ งโดยใชก้ ลมุ่ ใดกลมุ่ หนึ่ง เป็นตัวอย่าง หากคนเยอะ กจิ กรรมนีจ้ ะเหนื่อยมากๆ ดังน้ันขณะเล่นจะตอ้ งคิดถึงกจิ กรรมต่อไปเสมอ และด้วยความที่ มนั มกี ารแข่งขัน สิง่ สำ�คัญ คือพวกนาฬิกาและแว่นตา จะต้องดูแลดีๆ อาจเกดิ ความเสยี หาย ได้ ผ้เู ขยี นมกั จะเปิดโอกาสให้แต่ละกลมุ่ ได้จดั เรียงหรอื เปลยี่ นทก่ี นั ได้ดว้ ย ท�ำ ใหก้ ารแขง่ นัน้ ดูจรงิ จงั มากย่ิงข้ึน 1 0 5อาวธุ ลับกระบวนกร

งกู ินหาง 1 0 6 อาวุธลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 4 งกู นิ หาง วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ความสนุกสนาน และเน้นการทำ�งานร่วมกนั เป็นทีม จำ�นวน ไม่จ�ำ กัด ขน้ั ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ให้ผูเ้ ขา้ รว่ มแบง่ ออกเป็นทมี ละไม่เกิน 10 คน 2. แลว้ ใหผ้ ู้เขา้ ร่วมเขา้ แถว เอามือจบั ไหลห่ รือเอวของกนั และกนั 3. คนที่เป็นหัวจะเป็นส่วนท่คี วบคุมและกำ�หนดทศิ ทาง 4. คนสุดทา้ ยจะเป็น “หัวใจ” 5. หนา้ ทขี่ องแตล่ ะทมี คอื ทำ�อย่างไรก็ไดใ้ ห้สว่ นหวั สามารถจับตวั แตะ หรอื สัมผัสหาง (หวั ใจ) ของงูตัวอืน่ ให้ได้ โดยในทมี หา้ มหลุดออกจากกนั ตัวสุดทา้ ยไหนโดนสัมผัส จะถือวา่ แพ้ 6. แตห่ ากโดนสว่ นอืน่ ท่ีไม่ใช่ “หัวใจ” หรอื คนสุดท้ายของแถว ถอื วา่ ไมน่ บั กำ�หนดระยะเวลา เพอ่ื ความตืน่ เตน้ คำ�แนะนำ� เพ่อื ให้เกดิ ความชดั เจน โดยส่วนหวั ใจท่อี ยู่ดา้ นหลังสดุ มกั จะใชเ้ ป็นปา้ ยหรือสิ่งที่ สามารถดึงออกมาได้ และหากคนเยอะ ไม่ควรมสี ถานทก่ี วา้ งจนเกนิ ไป เพราะยิง่ จะทำ�ใหใ้ ช้ เวลานานส่งิ ส�ำ คญั คอื คอื ในชว่ งทเี่ หลือสองถงึ สี่ทีม จะเป็นช่วงท่ีวนุ่ วายและสนกุ มาก ดังนัน้ จะต้องมีการวางแผนใหด้ ี เกมนห้ี ากนานจนเกินไปควรกำ�หนดด้วยระยะเวลาและแข่งกันว่า ใครจะมีแถวยาวท่สี ดุ 1 0 7อาวุธลบั กระบวนกร

ตามหารกั แท้ 1 0 8 อาวุธลับกระบวนกร

กิจกรรมที่ 5 ตามหารกั แท้ วตั ถุประสงค์ เป็นกจิ กรรมทผี่ เู้ ขียนรสู้ ึกว่า สร้างความสนุก ความวุ่นวายและความเหนอ่ื ยท่สี ุด เท่าทผี่ ้เู ขียนเคยเลน่ มา กจิ กรรมนี้ใชส้ �ำ หรบั ปลุกใหต้ ืน่ แบบรนุ แรงเลยกว็ า่ ได้ จ�ำ นวน ไมจ่ �ำ กัด วธิ ีการท�ำ กิจกรรม 1. ให้ผู้เขา้ รว่ มจบั กลมุ่ กนั 5-6 คน ไมค่ วรมากกว่าน้ี 2. ให้แตล่ ะคนนบั วา่ จะเป็นหมายเลขไหน 1-6 (สมมติกล่มุ ละ 6) 3. ใหท้ ุกคนจับมือกันเป็นวงกลม 4. ผ้เู ขยี นนิยมให้หมายเลข 1 ออกจากวงมากอ่ น เพ่ืออธิบายกติกา 5. เมื่อ 1 ออกมาจากวงแล้ว หมายเลขอื่นคือ 2-6 จบั มือกันเป็นวงกลม 6. กตกิ าคือ หมายเลข 1 จะต้องจับหมายเลข 2 ให้ได้ โดยคนในกลมุ่ จะต้องร่วม ปกปอ้ ง โดยการหมุนไปหมุนมา ไม่ต้องวิ่งไปไหนและหา้ มให้มอื ขาดออกจากกนั 7. จะมเี วลาให้ 10 วินาที เม่ือได้ยินสญั ญาณแลว้ เรม่ิ ได้ 8. ผลดั จนครบคือ ทุกคน คือ 1 จบั 2, 2 จบั 3,3 จับ 4 จนครบ ค�ำ แนะน�ำ กตกิ าส�ำ คญั คือ ต้องไมพ่ ากลุ่มว่ิงแค่เพียงหมนุ ไปมาเทา่ น้ัน แต่จะตอ้ งหาพืน้ ที่ เพอื่ ท่จี ะไม่ให้ชนกนั ในหลาย ๆ ครั้งกจิ กรรมนี้ เป็นเหมอื นการไลจ่ ับ ดงั นน้ั กระบวนกรและ ทีมจะตอ้ งควรดสู ถานทีไ่ ม่ใหม้ จี ุดท่อี ันตรายเช่นโต๊ะหรอื เกา้ อี้ หากมจี ะตอ้ งไปยืนป้องกนั เพราะผเู้ ข้ารว่ มอาจล้มและเกิดอันตรายได้ ไม่ควรเกนิ กลุม่ ละ 6 คน หากต้องการให้ทุกคนได้ เล่นและไม่เหนื่อยมากจนเกนิ กจิ กรรมน้เี หนอื่ ยจนแทบจะเป็นลมเลยทีเดียว และมอี ีกหนง่ึ ช่ือที่นยิ มเรียกกนั คือ แมไ่ ก่ 1 0 9อาวธุ ลับกระบวนกร

แหจับปลา 1 1 0 อาวุธลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 6 แหจบั ปลา วัตถปุ ระสงค์ กิจกรรมน้ีพาไปเรียนรู้ในเร่อื งของอำ�นาจ จ�ำ นวน ไม่จ�ำ กัด ขั้นตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ผู้นำ�เลน่ ให้ผเู้ ข้ารว่ มเดินกระจายทั่วห้อง 2. จากนนั้ ผูน้ ำ�เล่นเลือกผู้เข้าร่วมมาสองคน โดยอธิบายกตกิ าว่า สองคนนเ้ี หมอื นแห และนอกจากนน้ั เป็นปลา โดยทีส่ องคนแรกจะจับมือกนั และพยายามไลล่ า่ ฝงู ปลา โดยใช้เฉพาะส่วนมือของคนทไี่ ม่ได้จับ ไลแ่ ตะตวั ผเู้ ขา้ รว่ มคนอ่นื 3. เม่อื ปลาหรอื ผเู้ ข้าร่วมคนไหนโดนแตะหรอื สมั ผัส จะต้องเข้ามาเป็นแหข้างใดข้าง หนึ่ง เมือ่ เป็นแหแลว้ ก็ใชม้ อื อีกข้างไลล่ า่ ปลาตัวอนื่ จนสดุ ทา้ ย ทกุ คนกลายเป็นแห เกมถึงจะจบลง 4. หากโดนส่วนอนื่ ทีไ่ มใ่ ชม่ ือของปลายแหทงั้ สองดา้ น ถือวา่ ไม่เป็นไร แหจะต้องติด กนั อยู่ตลอดเวลา ห้ามหลดุ ออกจากกนั คำ�แนะน�ำ แหล่งทมี่ าของกจิ กรรมน้ ี ผเู้ ขียนไดม้ าจากการเรียนในประเด็นเรอื่ งอ�ำ นาจ โดยเปรียบเสมือนอำ�นาจหรือแหคอ่ ย ๆ ใหญ่ขึ้นอำ�นาจก็จะใหญ่ตาม คนทเี่ คยเป็นปลาทเ่ี คย หนดี ิน้ รน้ พอไดเ้ ป็นแหก็จะกลายเป็นแหโดยสมบูรณ์ จึงเป็นกิจกรรมทเ่ี นน้ การเรยี นรดู้ ้วย เช่นกัน แตผ่ ูเ้ ขยี นมกั นำ�มาเลน่ เป็นกจิ กรรมนนั ทนาการ เน่อื งจากไม่มีองค์ความรู้ในการสอน เรอื่ งอ�ำ นาจ การจะเลน่ กจิ กรรมน้ใี ห้สนุกส่งิ สำ�คญั คอื การกำ�หนดพื้นท่ีให้เหมาะสมกบั กลุ่ม และหากคนมากเกินไปก็จะยง่ิ ท�ำ ให้สนุกและแหจะจับยากยิ่งข้นึ 1 1 1อาวุธลบั กระบวนกร

ฟรุตสลดั 1 1 2 อาวุธลบั กระบวนกร

กิจกรรมท่ี 7 ฟรุตสลัด วัตถุประสงค์ สร้างความสนกุ สนาน และความเป็นหนึง่ เดียว นยิ มใช้กบั กลมุ่ คนเยอะๆ จ�ำ นวน ไม่จำ�กัด ข้นั ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ให้ผูเ้ ข้ารว่ มยืนเป็นวงกลม 2. ให้ผู้เขา้ ร่วมนับชอื่ ผลไม้ตามลำ�ดับตวั อยา่ งเช่น มังคุด มะละกอ กลว้ ย สม้ และให้ จดจ�ำ ว่า ตวั เองนับผลไมอ้ ะไร 3. ผ้นู �ำ เกมอธิบาย ว่า เมือ่ ผูน้ �ำ เกมพดู วา่ “จะไปกนิ สลดั ” ให้ผ้เู ขา้ ร่วมตอบวา่ “อยาก กินอะไร” ผนู้ ำ�วงตอบว่า “อยากกนิ ..เชน่ อยากกนิ กล้วย” 4. ใหผ้ เู้ ข้ารว่ มทนี่ บั กลว้ ย ว่ิงสลับกันโดยห้ามอยู่ฝัง่ เดมิ 5. เมื่อไดย้ นิ วา่ “อยากกินฟรตุ๊ สลัด” ใหท้ กุ คนวิง่ สลบั ที่กนั โดยไมใ่ หเ้ ป็นฝัง่ เดียวกัน คำ�แนะนำ� กิจกรรมนี้จะต้องใช้เวลาในการกำ�หนดว่าใครเป็นอะไรใหช้ ัดเจน ดงั นนั้ หากคนเยอะ จงึ จะต้องใช้เวลากับตรงน้ี และการวงิ่ สลบั ที่ ควรเป็นเปลย่ี นฝั่งไปเลย ไมใ่ ช้สลบั กบั คนข้างๆ กจิ กรรมทเ่ี นน้ การมีสว่ นร่วมกบั ทุกคนนน้ั สงิ่ สำ�คญั คือการสร้างบรรยากาศทด่ี ี ดังนั้นอาจมี การจบั คนทช่ี า้ มารบั รางวัล 1 1 3อาวุธลับกระบวนกร

เสอื กนิ ววั 1 1 4 อาวุธลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 8 เสือกนิ ววั วัตถปุ ระสงค์ สร้างความสนุกสนาน และการมสี ว่ นร่วมของทกุ คน จ�ำ นวน ไม่เกนิ 30 คน ขัน้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ให้ผู้เขา้ ร่วมจบั กลุ่มกนั เป็นวงกลม จากนั้นเลือกคนท่เี ป็น วัว และเป็น เสือออกมา โดยววั อาจจะมจี ำ�นวนมากกวา่ เสือ เชน่ วัว 3 ตวั เสอื 1 ตัว 2. ให้วัวอยูก่ รงคือ ทกุ คนยนื จบั มอื กัน กนั ไมใ่ ห้เสือเข้ามา ส่วนววั สามารถให้ เขา้ ออกไดท้ ุกพืน้ ที่ 3. เม่ือให้สัญญาณ เสือจะตอ้ งพยายามไล่จบั ววั ให้ได้ เกมจะจบก็ต่อเม่ือ เสอื สามารถจบั วัวไดท้ ัง้ หมด หรอื เมอ่ื ผนู้ ำ�เกมเห็นว่าสมควรแกเ่ วลา คำ�แนะน�ำ กจิ กรรมน้ี ไม่ควรมีเสอื เยอะ เพราะจะทำ�ให้ง่ายเกินไป และเนอื่ งจากเป็นกิจกรรม ท่ีเหมือนมกี ารป้องกัน ทำ�ให้เกิดการกระทบกนั ได้งา่ ยจึงต้องระวงั เร่ืองการบาดเจ็บจากการ ปอ้ งกนั เชน่ นาฬิกาหรือแหวนอาจโดนกนั ได้ 1 1 5อาวธุ ลบั กระบวนกร

รถถงั 1 1 6 อาวุธลบั กระบวนกร

กิจกรรมท่ี 9 รถถงั วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื สรา้ งความสนุกสนานและการทำ�งานร่วมกบั คนอ่นื จำ�นวนไมจ่ �ำ กัด ขนั้ ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ใหผ้ ้เู ขา้ รว่ มจับคูก่ นั จากน้นั นำ�มือขวาและมือซ้ายมาประกบกัน โดย ประสานกันเป็นรปู ปืน เพื่อทำ�เป็นกระบอกปืนรถถงั 2. แคล่ ะค่จู ะได้กระสุนคนละ 5-10 นัด โดยเป็นกระดาษกาว ฉีกเป็นช้นิ ๆ แล้วน�ำ ไปแปะท่ปี ลายกระบอกปนื (มือทีจ่ บั กัน) 3. วิธีการเล่นคือ ทกุ คู่จะต้องไปนำ�กระสุนหรือกระดาษไปยิงที่หลังคนอนื่ ใน ขณะเดยี วกนั ก็จะต้องระมดั ระวังหลังของตวั เองดว้ ย 4. กำ�หนดด้วยระยะเวลา และเมื่อจบใหน้ บั วา่ ใครโดนเยอะทีส่ ดุ เป็นตน้ ค�ำ แนะนำ� กจิ กรรมนเี้ ป็นกจิ กรรมท่เี นน้ ความสนุกในเรือ่ งท่ีตอ้ งไปโจมตีคนอื่น และในขณะ เดียวกันน้นั กต็ อ้ งระวังคนอื่นมาโจมตีเขาดว้ ยเช่นกนั กจิ กรรมนี้ต้องระมดั ระวังในเร่อื งของ การจับคู่ หากผเู้ ข้ารว่ มไม่สะดวกทจ่ี ะคกู่ ับเพศตรงข้ามก็ต้องใหจ้ ับกบั เพศเดียวกันต้ังแตแ่ รก หรือเปิดโอกาสให้เลอื กอยา่ งอิสระ ในขณะทีเ่ ล่น ต้องเร่งดว้ ยเวลา เช่น ให้เวลา หนึ่งหรอื สอง นาทีกเ็ พยี งพอ 1 1 7อาวุธลับกระบวนกร

ปมมนษุ ย์ 1 1 8 อาวุธลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 10 ปมมนษุ ย์ วตั ถุประสงค์ เพ่อื เรยี นร้กู ารแกป้ ัญหาและการทำ�งานร่วมกบั ผอู้ ืน่ ซง่ึ กิจกรรมน้ี นยิ มเลน่ หลังจาก ทผี่ ้เู ข้ารว่ มรสู้ กึ สนิทสนมกนั พอสมควร และสามารถน�ำ เป็นกจิ กรรมทีถ่ อดบทเรียนได้หลาก หลาย โดยเฉพาะพลงั กล่มุ จ�ำ นวน ไมจ่ �ำ กดั ขนั้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ใหผ้ ูเ้ ข้าร่วมยืนจบั มอื เป็นวงกลม และจ�ำ ว่า มือซ้ายและมอื ขวาของตัวเอง จับมอื ใครอยู่ 2. ผู้น�ำ เล่นให้ผูเ้ ข้ารว่ มเดินกระจายท่ัวห้อง เม่ือให้สัญญาณ ใหผ้ ้เู ขา้ รว่ มค่อยๆ กระชบั วงเขา้ มา และน�ำ มอื มาจับมือคนทีต่ ัวเองจบั ในตอนต้น ลกั ษณะของมอื ก็จะสลับ และไขว้กนั 3. เมื่อแนใ่ จแลว้ วา่ ทกุ คนจบั มือกนั อย่างถูกตอ้ ง ผูน้ �ำ เลน่ ใหผ้ ูเ้ ข้ารว่ ม “คลายปมให้ กลบั มายืนกนั เป็นวงกลมเหมือน เดมิ โดยท่ีหา้ มปล่อยมอื หรือหา้ มให้มอื หลุด ออกจากกนั 4. กิจกรรมจะจบลงเม่ือทกุ คนยนื กลบั มาเป็นวงเหมอื นตอนแรก ค�ำ แนะน�ำ เป็นกิจกรรมที่ต้องระมงั ระวงั ในเร่อื งของการสัมผัสกนั เนือ่ งจากในระหว่างท่ีคลาย ปมนน้ั อาจท�ำ ใหเ้ กดิ การใกลช้ ดิ สมั ผัสกัน ซึ่งตอ้ งระมัดระวังให้ดี และรวมไปถึงเรื่องการบิด ข้อมอื หากผูเ้ ข้าร่วมสามารถบดิ ข้อมือหรือเปล่ียนการจบั ข้อมือจะท�ำ ให้ปมน้ันคลายเร็วขึน้ ท�ำ ให้ไม่เกิดการเรยี นรู้ ยิ่งคนมาก ยง่ิ ตอ้ งใชเ้ วลา โดยสว่ นมากผเู้ ขียนจะใช้ปมอีกรูปแบบหน่งึ ซึง่ งา่ ยกวา่ แต่ไม่รูจ้ ะเขยี นอธบิ ายอยา่ งไรให้เขา้ ใจได้งา่ ย กิจกรรมปมมนษุ ย์น้นั มักใชใ้ นวัน สุดท้าย หรอื ช่วงท้ายๆของการอบรม เพื่อเป็นภารกจิ ร่วมกันท่ีจะทำ�ให้เกดิ พลังงานดีกอ่ นจบ การอบรม 1 1 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

การอา่ นพลังกล่มุ ผู้นำ� 4 ทศิ กระทิง หนู หมี เหย่ยี ว 1 2 0 อาวธุ ลบั กระบวนกร

บทแทรก การอ่านพลังกลมุ่ ในกระบวนการจติ ตปัญญาศกึ ษานนั้ อีกทักษะสำ�คัญส�ำ หรับการท�ำ กระบวนการ คอื ทกั ษะการอา่ นพลงั กลมุ่ มนั หมายถึงการจบั สัญญาณการเรียนรูบ้ างอย่างของผ้เู ข้าร่วมวา่ จะควรไปต่อหรอื พอแคน่ ้ี การอ่านพลงั กลุ่มเป็นเหมือนกับการอาศยั ประสบการณท์ เี่ หน็ วา่ การเรยี นรู้ของผเู้ ขา้ ร่วมเป็นอย่างไร บรรยากาศแบบน้คี วรเสรมิ ด้วยกิจกรรมลกั ษณะไหนและ ตอนนผี้ ูเ้ ข้ารว่ มเขา้ สพู่ ื้นท่กี ารเรยี นรูแ้ ล้วหรอื ยัง หรือแม้กระทั่งอ่านว่า ตอนน้ีกล่มุ ตอ้ งการ พลังงานแบบสนกุ หรือสงบ การอ่านพลังงานกลุ่ม อาจเป็นการประเมนิ กลุ่มร่วมกันกบั ทีมหรือ เป็นการสงั เกตของใครสกั คนในทีม การประเมนิ กลมุ่ น้นั ส�ำ คัญมาก หากตอ้ งการการเรยี นรทู้ ี่ ให้ผู้เรยี นเป็นศนู ยก์ ลาง เพราะไมอ่ ยา่ งนน้ั กระบวนกร หรอื วทิ ยากรกจ็ ะทำ�กิจกรรมท่เี ตรยี ม ไว้ โดยไมส่ นใจธรรมชาตขิ องผ้เู รยี น จากประสบการณ์ในหลายๆครั้งท่ผี เู้ ขียนไดม้ โี อกาสไป จดั กจิ กรรมกบั กระบวนกรเก่งๆ ทเี่ ป็นทั้งอาจารย์หรอื รุ่นพีใ่ นวงการ จะเห็นว่ากระบวนการที่ เตรียมไว้ต้ังแตแ่ รกน้นั มักจะถูกเปลย่ี นแปลงอยเู่ สมอ บางคร้ังก็เปลย่ี นเพียงกจิ กรรมเล็ก น้อย หรอื บางครงั้ กเ็ ปลี่ยนเปา้ หมายไปเลย หากผู้เขียนพอจะสรุป ทักษะการอ่านกลุ่มไวเ้ ป็น หมวดๆนัน้ คงเป็นการสรปุ เอาตามประสบการณ์ของผ้เู ขยี นเอง เพ่อื ใหม้ ีหลกั การและหลกั คิดในการอ่านกลุ่มเพียงเทา่ นั้น โดยหลักการท่ีผูเ้ ขียนจะแบง่ ปันจากประสบการณข์ องตัวเอง คือ การอา่ นกลุม่ ตามทฤษฎี ผนู้ ำ� 4 ทิศ การอา่ นกลุ่ม การอ่านกลุ่มโดยอาศัยหลกั สตั ว์ 4 ทิศ หรอื ผนู้ ำ� 4 ทิศ การอ่านกลุ่มตามสัตว4์ ทศิ เป็นการอา่ นโดยรวมๆ โดยจะอา่ นประมาณการเอาว่า กลมุ่ เป้าหมายครง้ั น้ี มพี ลังงานของทศิ ใดมากทีส่ ุดและทิศไหนน้อยท่สี ดุ โดยทิศท่ีมากทส่ี ดุ มกั จะแสดงพลงั งานออกมาอยา่ งโดด เด่น โดยสรปุ ดังน้ี 1.กลมุ่ พลงั งานกระทงิ เป็นกลุม่ ทแี่ รงๆ ตรงๆ มักเป็นกล่มุ ทไี่ ม่ชอบการคดิ หรอื การ ทตี่ อ้ งมารสู้ ึกอะไร ชอบทีจ่ ะลงมอื ทำ� โดยจะเห็นไดอ้ ยา่ งชัดเจนว่า เม่อื ให้ทำ�กิจกรรมฐาน กายโดยเฉพาะเลน่ นันทนาการ จะเลน่ อยา่ งเต็มที่ แตเ่ ม่ือต้องมาถามความคิดความรูส้ กึ จะ 1 2 1อาวธุ ลบั กระบวนกร

ตอบไดย้ าก หรอื หากเป็นกลมุ่ กระทงิ ทเี่ ป็นหัวหน้างาน กจ็ ะออกมาในลักษณะของการใหค้ ำ� แนะน�ำ อยา่ งตรงไปตรงมา หรือการพูดแทรกพูดถามหรอื มขี ้อสรุปใหต้ ลอดเวลา การจัดกจิ กรรมสำ�หรับกล่มุ พลงั งานกระทิง จะต้องคอ่ ยๆใช้ฐานกายใหล้ งมาทฐี่ าน คดิ และฐานใจ ต้องหากจิ กรรมที่ดึงให้ช้า ดงึ ให้มาเหน็ ความรู้สกึ ของตวั เองและคนอน่ื ให้มาก ขน้ึ แตต่ ้องไม่ใช่กจิ กรรมทีด่ ิ่งลงมาท่ใี จ หรือดราม่า เพราะกระทิงไมช่ อบความดราม่า เพราะ หากบว้ิ อารมณ์มากเกนิ ไป กลมุ่ กระทิงจะมกี �ำ แพงกนั ทนั ที เพราะรู้สึกว่า เสแสรง้ 2.กลุม่ พลังงานหนู เป็นกลมุ่ พลังงานส่วนใหญ่ จะสงั เกตว่า หากกลุม่ น้นั เป็น พลังงานหนู จะอินหรอื เกิดความรูส้ ึกเข้าอกเข้าใจกันได้ดีมากๆ เม่ือท�ำ กจิ กรรมจะคอ่ นขา้ ง น่มิ นวล ฟังเกง่ ไมค่ อ่ ยแสดงความคดิ เหน็ ในกลางวงหรือหน้าเวที ท�ำ อะไรกน็ ึกถงึ กันและกัน อยตู่ ลอดเวลา เม่ือตอ้ งพดู คยุ ถึงความรูส้ กึ กจ็ ะแชร์ได้เร็วและคยุ กันคอ่ นขา้ งเยอะ ไมน่ อกลู่ นอกทาง หรอื ทำ�อะไรท่ไี ม่เหมาะสมมากนกั แตจ่ ะติดคุยเม่อื เร่มิ สนิทกันมากข้นึ การจัดกจิ กรรมส�ำ หรบั กลมุ่ พลังงานหนจู ะต้องฝกึ เร่อื งความกล้ามากข้นึ หา กิจกรรมทที่ า่ ทายและกิจรรมทีจ่ ะทำ�กลา้ แสดงความคดิ เหน็ การกลับมาดแู ลความรสู้ ึกของ คนอ่ืนจะท�ำ ไดด้ ี เสริมกจิ กรรมฐานกายใหเ้ ยอะๆ ทำ�ใหเ้ กิดความมัน่ ใจ และการเข้าสฐู่ านใจที่ ท�ำ ได้ดีจะทำ�ใหเ้ กดิ ความเข้าใจกันอย่างลงลึก 3.กลมุ่ พลงั งานหมี เป็นกล่มุ พลงั งานทีน่ านๆจะเจอคร้ัง ผู้เขียนมกั จะเจอกับกล่มุ อาจารยม์ หาวิทยาลยั กลมุ่ นักศึกษาแพทย์ หรืออาจารย์ที่เป็นนักวชิ าการ กลุม่ พลงั งานหมี จะมคี วามชดั เจนมาก นงิ่ ๆ สงบ เน้นการเรยี นรู้ หลกั การ วิชาการ ไม่เนน้ เลน่ หรือหากเลน่ จะ ตอ้ งเล่นแลว้ ตอบไดว้ า่ เล่นไปเพ่ือ อะไร มาอบรมแลว้ จะตอ้ งได้อะไรทเี่ ป็นชิ้นเป็นอนั การจัดกิจกรรมให้กบั กลมุ่ พลังงานหมี ตอ้ งมีความชดั เจนและมีหลักการด้วย ไม่ ดงึ ใหอ้ อกจากพนื้ ท่ปี ลอดภัยโดยเร็ว เนื่องจากหากเป็นกล่มุ ทเ่ี ป็นหมีมากๆจะตอ้ งการความ ชัดเจนดังนนั้ การพาไปเขา้ สู่ฐานใจ จึงเป็นพืน้ ทเี่ สีย่ งต้องพาลงอย่างเนยี นๆ โดยส่วนมาก การพาให้เข้าไปสัมผัสกับคนฐานใจและได้การเรียนรู้ของตัวเองจะมีประสิทธิภาพมากกว่า ความร้ทู ่ีเกดิ จากวทิ ยากร โดยอาศยั เพื่อร่วมอบรมหรอื กระบวนการที่ท�ำ ใหเ้ ขา้ สคู่ วามรู้สกึ ได้ 1 2 2 อาวธุ ลบั กระบวนกร

4.กล่มุ พลงั งานเหยยี่ ว เป็นกลุม่ ที่ต้องใช้พลงั งานมากที่สุดสำ�หรับผู้เขยี น มกั จะเจอ กลุ่มนจี้ ากกลุม่ ท่ีท�ำ งานอิสระ โดยเฉพาะกลมุ่ วยั รนุ่ เพราะเป็นกลมุ่ ท่ีคอ่ นขา้ งล่องลอยหมาย ถงึ ความคิดหรอื การอยกู่ ับกจิ กรรมจะสามารถอย่ไู ดใ้ นระดับหน่ึง มกั จะชอบความสนกุ สนาน เชน่ การแซวหรอื การแทรกเพอ่ื สรา้ งความตลก หรอื หากต้องให้ทำ�กิจกรรมท่ีตอ้ งฟังนานๆ การ ท�ำ ซ้�ำ หรอื ไม่แปลกใหม่ กล่มุ นจี้ ะเบอ่ื และหันไปทำ�อยา่ งอ่ืนทนั ที โดยเฉพาะกจิ กรรมฐานใจ มกั จะเป็นกลมุ่ ท่ีการเขา้ ไปสมั ผสั ฐานใจไดย้ าก ย่งิ หากเป็นวัยรุ่นแล้ว การแสดงความรสู้ กึ อยา่ งซื่อตรง จะทำ�ถูกกลบด้วยความตลกแทน การจัดกจิ กรรมกบั กลมุ่ เหยี่ยวนัน้ จะตอ้ งพาใหส้ นุกและซือ้ ใจให้ได้ไวๆ ตอ้ งเว้น การบังคับ เนน้ การใช้จินตนาการสร้างสรรคส์ งิ่ ใหมๆ่ และพาเข้าสู่ฐานใจได้ แต่ตอ้ งไมบ่ ่อย หรอื นานจนเกนิ ไป กลมุ่ แบบนี้ตอ้ งคอ่ ยๆเพม่ิ กิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิ เพ่อื ถ่วงสมดุล และตอ้ ง ทำ�ข้อตกลงกันไว้ ต้ังแตต่ อนแรก เป็นข้อตกลงทอ่ี อกแบบรว่ มกนั และรับผดิ ชอบร่วมกัน พดู ง่ายๆคอื ตอ้ งเพม่ิ ฐานกายในเรือ่ งการท�ำ อะไรอยา่ งจริงจงั มีสมาธิ และฐานใจ ในเรอ่ื งการกลับ มาสัมผัสความรูส้ กึ ของตัวเองให้ได้มากที่สดุ เพราะกล่มุ แบบน้ี การกลบั มาสมั ผสั ความรู้สึก อาจเป็นเรื่องตลกต้องระมัดระวงั ไว้เช่นกนั 1 2 3อาวุธลบั กระบวนกร

รปู แบบท่ี 3 Experience learning game กจิ กรรมในลักษณะน้ี เป็นกิจกรรม ใหญ่ หรือกิจกรรมหลกั เพ่ือทีจ่ ะนำ�ไปสู่ ประเด็นหรือการเรยี นรู้ตา่ ง ๆ และสามารถนำ� มาเป็นกจิ กรรม นนั ทนาการได้เช่นกนั โดย สว่ นมากแล้ว กิจกรรมลกั ษณะน้ี เมอื่ เลน่ เสรจ็ แล้ว มกั ตามด้วยการถอดบทเรยี น เพ่ือ เขา้ สู่ประเด็นที่ตอ้ งการ 3124 อาวธุ ลับกระบวนกร

• เป็ดชิงพน้ื ท่ี • แมน่ �้ำ พษิ • ภาพวาดปรศิ นา • สามเหลี่ยมดา้ นเท่า • Mission impossible • ตุ๊กตาล้มลกุ • ยกคนขึ้นฟา้ • หนีข้นึ เกาะ • ตาข่ายไฟฟ้า 1 2 5อาวุธลบั กระบวนกร

เป็ดชงิ พื้นท่ี 1 2 6 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่1ี เป็ดชงิ พน้ื ที่ วตั ถปุ ระสงค์ เป็ดชิงพน้ื ที่ เป็นกจิ กรรมทเี่ น้นการทำ�งานร่วมกันเป็นทมี โดยมเี ปา้ หมายเดียวกนั เป็นกจิ กรรมทีจ่ ะมุง่ ประเด็นไปทีก่ ารเห็นตวั เอง ในขณะทีท่ ำ�งานร่วมกบั คนอื่น อปุ กรณ์ เบาะหรอื ผ้าใบขนาดประมาณ A4 (หากเป็นกระดาษธรรมดาจะฉีกขาด) ขน้ั ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ใหผ้ ู้เขา้ ร่วมเดินกระจายใหท้ ่ัวห้อง ให้มีระยะห่างประมาณแกว่งแขนไม่ชนกนั 2. นำ�เบาะหรือผา้ ใบแจกคนละ 1 ผืน และเพ่มิ ผา้ ใบว่างอีก 1 ผนื จากน้ันใหผ้ ูเ้ ข้ารว่ ม ข้ึนไปเหยียบบนเบาะหรอื ผ้าใบ และจะเหลือเบาะหรอื ผ้าใบ 1 ที่ 3. ผนู้ �ำ เล่นใหโ้ จทยว์ า่ “เป้าหมายของเกมนค้ี ือทำ�อย่างไรก็ได้ ให้รกั ษา เบาะว่าง หรือ บา้ นว่าง เอาไวใ้ ห้ไดน้ านที่สดุ ” และจะมีผูน้ ำ�เล่นทเ่ี รียกว่า เป็ด จะเดนิ ไปหาบ้านท่ี ว่างอย่เู สมอ โดยมีกติกาคือ 1.ห้ามแตะต้องสมั ผสั หรอื กดี ขวางตัวเป็ด 2.หา้ มเหยียบบ้าน 2 หลังพรอ้ มกัน 3.เม่อื ออกจากบา้ นแล้วสองขา ห้ามกลับบา้ นเดิมทันทตี อ้ งไปอยู่หลังอืน่ อย่างนอ้ ย 1 ตา 4.หา้ มผกู ขาดการเลน่ ทกุ คนจะต้องมีสว่ นรว่ ม จะเลน่ ทงั้ หมด 5-10 ตา ค�ำ แนะน�ำ ผู้น�ำ เล่นทีเ่ ป็นเป็ดนน้ั จะต้องตระหนักว่า ตัวเองต้องการใหเ้ กดิ การเรียนรู้ ไมไ่ ดเ้ ล่นเพ่อื เอาชนะผ้เู ขา้ รว่ ม ดงั นัน้ โดยสว่ นมากผนู้ �ำ เล่นจะเดนิ ด้วยจังหวะเดยี ว ไมง่ า่ ยเกนิ ไป ไม่ยากเกินไป เมื่อรู้สกึ วา่ ผ้เู ขา้ ร่วมเร่ิมท�ำ ได้ คอ่ ยๆเพิ่มความยาก เพอ่ื ทา้ ทายผเู้ ขา้ ร่วมตัวอย่างเชน่ เดินเร็วขนึ้ หรือเปลย่ี นจังหวะ เพือ่ ใหผ้ ูค้ นเขา้ ร่วมเกิดความโกลาหล และทุกคนได้มีส่วนรว่ ม 1 2 7อาวุธลบั กระบวนกร

แมน่ ้ำ�พษิ 1 2 8 อาวุธลับกระบวนกร

กิจกรรมท2ี่ แม่นำ้�พษิ วตั ถปุ ระสงค์ กิจกรรมน้ีเป็นกจิ กรรมท่มี ุ่งไปทกี่ ารท�ำ งานเป็นทมี โดยจะเป็นกิจกรรมทท่ี ำ�ให้ คนในกลมุ่ เกดิ ความใกล้ชิดและสรา้ งโอกาสใหเ้ กิดการเสยี สละ และความร่วมมอื กันเพ่อื ไปสู่ เปา้ หมายเดียวกนั อุปกรณ์ เชอื กส�ำ หรบั ตเี ส้นระยะทาง ผ้าใบหรอื เบาะ ขั้นตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ผ้นู ำ�เล่นท�ำ เส้นจดุ เร่มิ ตน้ และจดุ สิ้นสุดของกิจกรรม โดยค�ำ นวนจากขนาดของ ผา้ ใบหรือเบาะทนี่ ำ�มาเลน่ 2. สูตรค�ำ นวณ N หาร x บวก X1 a. N จ�ำ นวนของผู้เลน่ b. หารดว้ ย X ขนาดของก้อนหิน (ตวั อยา่ งเชน่ หากเป็นขนาด A4 ก็หาร 2 หากเป็นเบาะนง่ั ทว่ั ไปท่สี ามารถยนื ได้ 4 คนก็ หาร 4) c. บวก 1x หรอื เพ่มิ จ�ำ นวนก้อนหินอีกหนึ่งก้อนให้ผเู้ ล่น 3. ตวั อยา่ งเช่น ผูเ้ ข้ารว่ มจ�ำ นวน 30 คน (N) ขนาดของผ้าใบเป็นขนาด A4 สามารถ ยืนไดแ้ ผ่นละไมเ่ กนิ 2 (X) คน วิธีค�ำ นวนคอื 30 (N) หาร 2 (X) บวก 1(X) = 16 แผน่ การค�ำ นวนระยะทางจะต้องมากกว่า16 กา้ วของจ�ำ นวนผ้าใบ เช่น 25-30 ก้าว เป็นต้น ขึ้นอยู่กับวา่ ต้องการระยะทางขนาดไหน 1 2 9อาวธุ ลับกระบวนกร

4. ผูน้ �ำ เล่นใหโ้ จทย์วา่ ตอนนี้มแี มน่ ้ำ�พิษอยูต่ รงหน้า และทกุ คนจะตอ้ งเดนิ ทางรว่ มกนั ไปส่เู ป้า หมายของอกี ฝั่งของแมน่ �้ำ ให้ได้ โดยมผี า้ ใบ หรือกอ้ นหินให้และกตกิ าดงั นี้ a. เป้าหมายคอื ใหท้ ุกคนพากันข้ามแมน่ �้ำ พิษนีโ้ ดยให้ทกุ คนขึ้นถึงฝั่ง พร้อมกนั โดยทีห่ ้ามใหอ้ วัยวะขาดออกจากกัน b. กจิ กรรมจะเรม่ิ เมื่อทกุ คนบอกว่าพรอ้ ม c. เมือ่ เรม่ิ แลว้ ทกุ คนในทมี จะต้องมีอวยั วะส่วนใดส่วนหน่ึง (ส่วนไหน ก็ไดข้ องรา่ งกาย) สัมผัสกนั หากไมส่ ัมผัสจะถือวา่ ฟาวล์ ทุกคนจะต้อง กลบั ไปเรมิ่ ใหม่ จนกวา่ ทกุ คนจะข้นึ จากแมน่ �ำ้ พิษ d. จะต้องยนื บนกอ้ นหนิ ที่มอบให้เทา่ นัน้ หากมีอวัยวะสว่ นใดส่วนหนึ่ง หลดุ ออก จากกอ้ นหนิ จะถอื วา่ อวัยวะนนั้ ใชก้ ารไมไ่ ด้ เชน่ หากเท้า สมั ผสั พืน้ ก็จะใชข้ ้างนน้ั ไมไ่ ด้ e. หรือหากวางก้อนกินแลว้ ไม่มีอวัยวะสว่ นใดสว่ นหน่ึงสัมผัสก้อนหนิ นน้ั อาจมจี รเข้ เข้ามายึดกอ้ นหินก้อนน้นั ได้ f. เกมจะจบเม่ือทกุ คนข้ึนฝั่งพร้อมกนั โดยอวยั วะหา้ มขาดออกจากกัน จนกวา่ คนสุดทา้ ยจะได้ขนึ้ ฝัง่ 1 3 0 อาวุธลับกระบวนกร

ค�ำ แนะน�ำ ข้อควรระวังอยา่ งหนึ่งของกจิ กรรมแม่น้ำ�พษิ คอื การแตะต้องสัมผสั กนั ต้อง ระมัดระวังและใหพ้ ้นื ทีค่ นทีไ่ ม่สะดวกในเรื่องนีด้ ว้ ยเช่นกัน กจิ กรรมแมน่ ้�ำ พิษ มกั เป็น กิจกรรมท่ใี ช้ในเปา้ หมายของพลงั กลุ่ม มเี ปา้ หมายรว่ มกนั และท�ำ ให้เกิดความคดิ ความเห็น ที่แตกตา่ งกนั มากมาย กจิ กรรมนโ้ี ดยปกติอาจใชร้ ะยะเวลาเป็นชัว่ โมง การถอดบทเรียนหลงั จากท่ีท�ำ ภารกิจสำ�เรจ็ แลว้ มกั เป็นเรือ่ งของการมเี ป้าหมายร่วมกนั แตม่ ีหลากหลายความคดิ เห็นจะต้องจัดการอยา่ งไร หากเป็นจากเสมสกิ ขาลยั ทีผ่ เู้ ขียนไดเ้ ขา้ อบรมมา ก็จะทำ�ให้เหน็ ถึงความส�ำ คัญของการมกี ระบวนกรอยใู่ นทป่ี ระชมุ หนา้ ทขี่ องกระบวนกรจะตอ้ งรบั ฟังเสยี ง ของทกุ เสียงและหาจุดรว่ มให้ได้ แตใ่ นความเป็นจรงิ ในขณะท่ีทำ�งาน ตา่ งคนต่างมีวิธคี ดิ ใครเสียงดงั กว่า แผนของคน น้นั กจ็ ะได้รบั การตอบรับ เป็นต้น ทง้ั นี้การเรยี นรู้ทงั้ หมดขนึ้ อย่กู ับเป้าหมายของการเรยี นรู้ น้นั ๆ เป็นส�ำ คญั 1 3 1อาวธุ ลบั กระบวนกร

ภาพวาดปรศิ นา 1 3 2 อาวุธลับกระบวนกร

กิจกรรมท่ี 3 ภาพวาดปริศนา วัตถปุ ระสงค์ เพอ่ื ให้เป็นถึงความสำ�คัญและการทำ�งานในหลากหลายบทบาท และการเหน็ ตัวเอง ในขณะทำ�งาน จ�ำ นวน ไม่จ�ำ กดั อุปกรณ์ 1. ภาพต้นแบบ นิยมวาดเอง 2. สีและกระดาษ ระยะเวลา 45 นาที ขัน้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. แบง่ กลุม่ อยา่ งน้อยกลมุ่ 4 คน ไม่เกิน 6 คน 2. ผู้นำ�เลน่ ให้โจทยค์ ือ “ใหท้ ีมแตล่ ะทีมวาดรปู ออกมาใหเ้ หมอื นกับภาพต้นแบบมาก ที่สุด ทั้งขนาด ตำ�แหน่ง และส”ี โดยแต่ละคนจะมีหน้าที่ดงั นี้ A. หมายเลข 1 ทำ�หนา้ ทีใ่ นการดภู าพตน้ แบบ และนำ�มาบอกหมายเลข 2 B. หมายเลข 2 ท�ำ หนา้ ทรี่ บั ฟังหมายเลข 1 แล้วนำ�มาบอกหมายเลข 4 และ 5 (สมมตแิ บ่งกลุ่มละ 5 คน) ห้ามลงมอื ท�ำ เอง สามารถบอกได้เพียง เทา่ น้นั C. หมายเลข 4 และ 5 ท�ำ หน้าท่วี าดตามค�ำ บอกเล่าของหมายเลข 2 1 3 3อาวธุ ลับกระบวนกร

DA.. หมายเลข 3 สามารถไปท่ไี หนก็ได้ อิสระ แต่ จะไมส่ ามารถพดู หรือทำ�ท่า ในการบอกได้ ท�ำ ไดอ้ ยา่ งเดยี วคือ ก้มหัวหมายถงึ ใช่ สา่ ยหวั หมายถึง ไม่ใช่ หากไม่มกี ารถาม ห้ามบอกโดยเด็ดขาด 3. แบ่งเส้นของแตล่ ะหมายเลข โดยไมใ่ หล้ ำ้�เสน้ กนั 4. ใช้ระยะเวลา ประมาณ 45 นาที บอกให้ผู้เข้าร่วมทราบเป็นระยะ คำ�แนะน�ำ กจิ กรรมนน้ี ยิ มน�ำ มาใช้หลังกิจกรรมผูน้ �ำ 4 ทิศ เพ่ือให้เห็นถึงความเป็นทศิ หลักของ ตัวเองทำ�งานอยา่ งไรขณะทตี่ อ้ งทำ�งานร่วมกบั คนอน่ื และเป็นกจิ กรรมทจ่ี ำ�ลองโครงสรา้ ง ขององคก์ รไดเ้ ป็นอยา่ งดี ตวั อย่างเชน่ A คนท่เี หน็ ภาพนน้ั เหมือนกับ CEO หรือเจา้ ของบรษิ ทั ท่ีเห็นว่าองคก์ รของตวั เอง ตอ้ งการไปท่ีไหนและเป็นอย่างไร B เหมือนกบั ผูจ้ ดั การหรอื หวั หน้าที่ รบั สารจาก A ตอ้ งวางแผลและสอื่ สารเพ่ือให้ C ลงมอื ปฏบิ ตั ิให้สามารถไปถงึ ภาพท่ี A ต้องการได้ D เป็นเหมือนกับผกู้ ำ�กับดแู ลคณุ ภาพ ท่ีเหน็ ภาพทงั้ หมด แตล่ งมือทำ�ไม่ได้ มหี น้า ทเี่ พยี งตอบว่า ใชห่ รือไมใ่ ช่ เทา่ น้นั เป็นต้น 1 3 4 อาวธุ ลบั กระบวนกร

นอกจากน้ี ประเด็นการเรยี นรู้ทีม่ ักจะเกดิ ขึ้นจากกจิ กรรมภาพวาดปรศิ นานค้ี อื การ เหน็ ตัวเองและผู้อื่น การส่ือสาร การมเี ป้าหมายร่วมกัน และปัญหาในองคเ์ ป็นตน้ 1 3 5อาวธุ ลบั กระบวนกร

สามเหล่ยี มดา้ นเทา่ 1 3 6 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 4 สามเหลี่ยมดา้ นเทา่ วัตถุประสงค์ เพือ่ ใหเ้ ห็นถงึ ความเชือ่ มโยงของตวั เองกบั ส่ิงรอบขา้ ง และยังท�ำ ใหเ้ หน็ ถึงอกี วา่ การ เปล่ียนแปลงของส่ิงอืน่ ย่อมมผี ลกบั เราเช่นกัน จ�ำ นวน ไม่จ�ำ กัด ขนั้ ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ใหท้ กุ คนในหอ้ งเดนิ กระจายไปทวั่ ห้อง 2. จากนัน้ ให้เลอื ก คน2 คนในหอ้ ง โดยไม่ใหใ้ ครรตู้ วั 3. จากนั้นผนู้ ำ�เลน่ ให้โจทย์วา่ “ให้ทุกคนเดินไปหาตำ�แหน่งท่เี ป็น สามเหลีย่ มดา้ นเทา่ ระหวา่ งตัวเองกบั เพอื่ น 2 คนที่เลอื ก โดยไม่ให้คนท่ีเลอื กรตู้ วั ไมจ่ ำ�กัดขนาดของ สามเหลย่ี ม แตจ่ ะตอ้ งเป็น สามเหลีย่ มดา้ นเท่า เท่าน้ัน 4. เม่ือใหส้ ญั ญาณใหเ้ ร่มิ พรอ้ มกนั 5. เม่อื วงเร่ิมนงิ่ แสดงวา่ ทกุ คนได้ต�ำ แหนง่ ของตัวเองแลว้ จากนน้ั ใหล้ องสุ่มดูวา่ ผู้เข้า รว่ มท�ำ ตามโจทยห์ รอื ไม่ 6. เม่อื ผู้เขา้ รว่ มได้ตำ�แหน่งแล้ว ผนู้ ำ�เล่นอาจเพมิ่ การเลน่ เข้าไปคือ ให้ทกุ คนหลับตา จากนน้ั พาคนใดคนหนง่ึ ไปไว้อีกท่หี นง่ึ เพอื่ ใหเ้ กิดการเคลื่อนไหวอกี ครง้ั คำ�แนะน�ำ ประเด็นที่กิจกรรมสามเหลี่ยมด้านเท่าจะนำ�ไปสู่การเรียนรู้น้ันจะเน้นไปที่การเกิด ผลกระทบและความเช่ือมโยงระหว่างกนั ไม่ว่าจะเป็นเร่ืองของธรรมชาติ ความขัดแยง้ ปัญหา สงั คม หรือแม้กระท่ังในหลายๆคร้ัง สามารถเช่อื มโยงเขา้ กบั หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา เชน่ อิทปั ปัจจยตา เพราะส่ิงนมี้ ี ส่งิ น้นั จึงมี และในหลายๆครง้ั ผูเ้ ขา้ กิจกรรมก็จะเหน็ ถงึ อารมณ์ ความไมพ่ อใจ ความอดึ อัดใจและคับข้องใจระหวา่ งเลน่ ได้ด้วยเชน่ กัน 1 3 7อาวธุ ลบั กระบวนกร

MISSION IMPOSSIBLE 1 3 8 อาวุธลับกระบวนกร

กิจกรรมที่ 5 Mission Impossible วัตถปุ ระสงค์ กิจกรรมทเ่ี นน้ การทำ�งานร่วมกัน เป็นกจิ กรรมท่สี รา้ งให้เกดิ ความทา้ ทาย และพลงั กลมุ่ ในเร่ืองของการชว่ ยเหลอื กนั อปุ กรณ์ 1. แกว้ กาแฟกระดาษ 2. เหรยี ญบาท ขัน้ ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้ผ้เู ข้าร่วมแบ่งกลุม่ ต้งั แต5่ -10คน 2. แจกเหรยี ญบาทให้ทกุ คน 3. กำ�หนดขอบเขต โดยคาดคะเนจากสว่ นสูงของผเู้ ขา้ รวมทเ่ี ป็นไปได้ 4. ผ้นู ำ�เล่นอธิบายกติกา “ใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มแต่ละกลมุ่ วางเหรียญไปบนแกว้ กาแฟ ท่ีควำ�่ อยู่ โดยให้วางเป็นแนวต้ังเท่านน้ั โดยมเี งื่อนไขอยูว่ ่า 1.ทกุ คนจะต้อง ได้วางเหรียญ 2.ไม่ให้อวยั วะสว่ นใดสว่ นหน่งึ เขา้ มาในเขตทกี่ ำ�หนด ทั้งของ คนท่วี างหรือเพือ่ นทชี่ ว่ ยพยงุ 3.หากเหรียญลม้ ลงต้องเรม่ิ ใหมท่ งั้ หมด 5. เม่อื ผูเ้ ขา้ ร่วมผา่ นดา้ นแรกไปแลว้ ใหเ้ พ่ิมระยะเพื่อความท้าทาย โดยสว่ น มากจะนิยมใช้กระดาษ A4 พับครง่ึ เพม่ิ ระยะ ประมาณ3 ระยะ คำ�แนะนำ� ก่อนทจ่ี ะทำ�กจิ กรรมน้ี สง่ิ ส�ำ คญั คือต้องมีการยดื ร่างกายกอ่ นสัก 5 นาที โดยเฉพาะ ส่วนตน้ ขาและหลงั เนือ่ งจากจะตอ้ งมีการใชร้ ่างกายในการวางเหรยี ญค่อนขา้ งนาน ส่งิ สำ�คัญ คอื ความปลอดภยั ของผ้เู ขา้ ร่วม กจิ กรรมนี้ เป็นกิจกรรมทผี่ ู้เขียนเลน่ ครัง้ แรก คือ ของพี่หยกิ จิตตปัญญารนุ่ 1 ประเดน็ ที่ได้ในการเรยี นรูค้ รงั้ น้นั นอกจากจะเป็นการเชอ่ื มสมั พนั ธก์ ับเพือ่ นๆ ในรนุ่ ประเด็นใหญ่ทเ่ี ข้ามาคอื เรื่องของความ กลวั และการวางใจ ทำ�ให้การเรยี นรู้ในวนั นน้ั ลง ลึกในสองประเดน็ นี้ 1 3 9อาวุธลับกระบวนกร

ต๊กุ ตาลม้ ลกุ 1 4 0 อาวุธลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 6 ตุก๊ ตาลม้ ลกุ วตั ถปุ ระสงค์ เป็นกิจกรรมท่ที �ำ ใหผ้ เู้ ข้าร่วมได้เขา้ ไปสมั ผสั กบั ความกลวั ของตัวเองและ ได้ฝึกท่จี ะไว้ใจผู้อืน่ ข้ันตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้ผเู้ ข้ารว่ มจบั คกู่ นั ตกลงให้ใครเป็น A และ B 2. ให้ A เร่ิมก่อน โดยให้ นำ�มือไขว้กนั แตะทีไ่ หล่ทั้งสองข้างของตวั เองเพอื่ ปอ้ งกัน เมอื่ ผ้นู �ำ เล่นให้สญั ญาณ ให้ A ค่อย ๆ ทิง้ ตัวไปข้างหนา้ หรอื ขา้ ง หลงั 3. B ท�ำ หนา้ ทคี่ อ่ ย ๆ ประคองรบั A และค่อย ๆ ดันให้ A กลบั มายืนเหมือน เดมิ ท�ำ ตอ่ ไปเรอ่ื ยประมาณ 1 นาทตี อ่ คน จนเหน็ วา่ พอสมควรกส็ ลับกัน 4. จากนัน้ ให้เปลี่ยนเป็น 3 คน ให้ก�ำ หนดกนั เหมือนเดมิ คอื ABC คนทีเ่ รม่ิ ก่อนใหอ้ ยู่ตรงกลางทเ่ี หลอื ให้คอยพยุงและดแู ลอยา่ งปลอดภัย เม่ือให้ สัญญาณ ใหผ้ ้เู ล่นล้มลงไปขา้ งหนา้ และขา้ งหลัง ถงึ เวลาก็เปลยี่ นไปจน ครบทุกคน 5. อาจเพม่ิ เป็น 5 คนอกี คร้งั ในรอบสุดท้าย คำ�แนะน�ำ เรอื่ งที่ตอ้ งใส่ใจเป็นพิเศษคือเร่ืองของการสัมผัส โดยเฉพาะคนท่ตี ้องรบั ดา้ นหน้าหากเป็นผู้หญิงอาจจะต้องให้เป็นเพศเดียวกันมาคอยรบั ประเด็นจากกิจกรรมน้ีท่ี เด่นชัดมากท่ีสดุ คงเป็นเร่ืองของความกลวั ยิ่งปิดตา ย่งิ ทำ�ใหน้ า่ กลัวมาก ยิ่งขึ้น ความกลวั นน้ั เป็นเรอื่ งของการวางใจคนตรงหน้าดว้ ยเชน่ กัน ซง่ึ เป็นเรื่องปกติท่จี ะเจอคนที่กลวั มาก ๆ และ ไมย่ อมท�ำ 1 4 1อาวธุ ลับกระบวนกร

ยกคนขึ้นฟา้ 1 4 2 อาวุธลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 7 ยกคนขึ้นฟา้ วัตถุประสงค์ เพอ่ื ใหเ้ กิดพลงั ร่วมและการชว่ ยเหลือซง่ึ กนั และกัน กจิ กรรมนี้ เป็นกจิ กรรมทีม่ ัก จะตอ่ เน่ืองจากตุ๊กตาลม้ ลุก เพอื่ เพิม่ ความไวว้ างใจต่อเพ่อื ร่วมทีมกันมากขน้ึ จำ�นวน ไมจ่ ำ�กดั ขน้ั ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ใหผ้ เู้ ข้ารว่ มจบั กลุ่ม กลุ่มละ 10-15 คน จากนน้ั ให้แต่ละกลุ่มนับเลขไป ตามล�ำ ดบั ให้แตล่ ะคนจำ�เลขของตัวเอง 2. ผ้นู �ำ เลน่ ให้แตล่ ะคนกระจายท่ัวห้อง แต่ไมอ่ อกจากกลุ่มของตัวเอง 3. เม่อื ผนู้ �ำ เลน่ เรยี กหมายเลขใด ให้หมายเลขนน้ั ยกมือขนึ้ แลว้ ล้มตัวลง คนในกลุ่มจะต้องรบี เข้ามายกคนๆนั้นใหส้ ดุ มอื แลว้ นับ 1-10 พร้อม ๆ กนั 4. เล่นวนจนครบทกุ คน (ไมต่ อ้ งเรยี งหมายเลขเพื่อใหเ้ กิดความตื่นเตน้ ค�ำ แนะนำ� เนื่องจากกิจกรรมนี้มักเป็นกจิ กรรมท่ีต่อจากกิจกรรมตุ๊กตาล้มลกุ สิ่งทต่ี ้องระวัง คือเรอื่ งความปลอดภยั โดยอาจจะตอ้ งบอกใหผ้ ู้เข้าร่วมเห็นว่าบรเิ วณทอี่ ันตรายทสี่ ดุ คอื คอ จะตอ้ งมีการจับหรอื ประคองดี ๆ และเรื่องการยกคนขึน้ น้นั หากเป็นผหู้ ญิงอาจจะตอ้ งถาม หรือใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมเพศเดยี วกนั ดูแลสว่ นส�ำ คัญและผูช้ ายคอยประคอง เป็นต้น กจิ กรรมเหลา่ นผ้ี ้เู ขา้ รว่ มตอ้ งเกิดความไวว้ างใจอยา่ งมาก และประเด็นที่ออกมาคอื เรอื่ งความวางใจ ความ กลัว และความร้สู ึกตอนอยขู่ ้างบน ประเด็นเหลา่ นจ้ี ะเชอื่ มต่อกบั ตุ๊กตาล้มลุกน่นั เอง 1 4 3อาวธุ ลบั กระบวนกร

หนขี ึ้นเกาะ 1 4 4 อาวุธลับกระบวนกร

กจิ กรรมที่ 8 หนขี ึ้นเกาะ วัตถปุ ระสงค์ เป็นกจิ กรรมทที่ ำ�ใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มใกลช้ ิดกนั มากขึน้ เนน้ การสมั ผสั หรอื การรวมกนั เป็นกลุ่ม อุปกรณ์ กระดาษหรอื ผา้ ใบขนาด A4 ขั้นตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ให้ผู้เขา้ รว่ มแบง่ กลมุ่ ออกเป็นกลุ่มละ 15-20คน หากเป็นกลุ่มประมาณ 30 คน สามารถให้เป็นกล่มุ เดียวได้ 2. แจกกระดาษใหแ้ ตล่ ะกลุ่ม โดยเฉลย่ี 2-3 คนต่อ 1 แผ่น 3. จากน้นั เมื่อท�ำ ไดใ้ ห้นับ1 -10 รอบที่2 และรอบที่3 ค่อยๆดึงกระดาษออก ทีละ 2 หรือ 3 แผ่น ผู้นำ�เลน่ สามารถดึงออกหรือเพ่มิ รอบตามความ เหมาะสมเพ่อื ให้ผูเ้ ล่นเกดิ ความท้าทาย และช่วยเหลอื กันและกัน ค�ำ แนะนำ� กจิ กรรมท่ีตอ้ งสมั ผสั หรอื ใกล้ชิดกันตอ้ งระวงั ในเร่ืองความรสู้ กึ ของผู้เขา้ รว่ ม และ อีกหน่ึงทต่ี ้องระวงั คือ หากงา่ ยเกนิ ไปก็จะไม่เกิดการเรยี นรู้มากนกั หรอื หากยากเกนิ ไปอาจ บาดเจบ็ ได้ ต้องสงั เกตผเู้ ขา้ รว่ มให้ดี ประเดน็ การเรยี นร้จู ากกจิ กรรมนี้น้นั มกั เป็นเรือ่ งของ ความสัมพันธ์ การเสียสละ และการดูแลกนั และกนั เป็นต้น 1 4 5อาวธุ ลับกระบวนกร

ตาขา่ ยไฟฟา้ 1 4 6 อาวุธลับกระบวนกร

กิจกรรมที่ 9 ตาข่ายไฟฟา้ วัตถุประสงค์ เป็นกจิ กรรมที่สร้างความไวว้ างใจ และสรา้ งพ้ืนท่ปี ลอดภัยใหก้ บั ผ้เู ข้าร่วม อกี ท้งั ยงั ท�ำ ให้เห็นตวั เองในเรือ่ งของความกลัวอีกด้วย อปุ กรณ์ เชือกฟาง ทที่ ำ�เป็นชอ่ ง 3 ช้ัน สลบั กนั ชอ่ งเลก็ บ้าง ใหญ่บา้ ง ขั้นตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ผนู้ ำ�เลน่ อธบิ ายกติกาวา่ “ให้ผเู้ ข้ารว่ มทกุ คน ขา้ มไปอกี ฝั่งหนึ่ง โดยรอด ตามชอ่ งทกี่ ำ�หนด โดยมเี งื่อนไขคอื a. หา้ มอวัยวะโดนเส้นใดเส้นหนง่ึ หากโดนจะต้องเรม่ิ ใหม่ b. ห้ามเขา้ ซ้ำ� ช่องเดยี วกนั c. ทกุ คนจะต้องข้ามไปถงึ อีกฝัง่ ทุกคนจึงประสบความส�ำ เรจ็ ค�ำ แนะนำ� สิ่งท่ีทำ�ให้กิจกรรมน้ีสนุกมากย่ิงข้ึนคือการทำ�ให้ช่องแต่ละช่องมีช่องเล็กช่องใหญ่ แตกต่างกนั จะทำ�ใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มไดเ้ กิดการช่วยเหลอื กันและกนั อกี องค์ประกอบหน่งึ ท่ีต้องคำ�นงึ ถงึ คอื ความสูง ผเู้ ขยี นมองว่าเส้นลา่ งสุดไม่ควรสูงเกินตน้ ขาและเสน้ บนสดุ ม่ควรสงู เกินหัว ใน ขณะทท่ี ำ�จะเหน็ วา่ ผเู้ ข้าร่วมจะพยายามช่วยกนั หากโดนหรอื สัมผสั ตาขา่ ยแล้วจะต้องออก มาเริ่มใหมท่ นั ที หากท�ำ ใหส้ ามารถสัมผสั ตาข่ายได้จะง่ายจนเกนิ ไป คนแรกทตี่ ้องเข้าไปก็ไม่ เว้น และคนทชี่ ่วยก็ไมใ่ หอ้ วัยวะสัมผสั พน้ื อีกฝั่งหนึ่ง คอื เอาเข้าไปไดแ้ ต่ห้ามสัมผัสพ้ืนนั่นเอง ประเด็นการเรยี นรู้ คือความสัมพนั ธ์ การวางแผน การเห็นตัวเอง การเสยี สละเป็นตน้ 1 4 7อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมเสรมิ เตรียมความพรอ้ ม 1 4 8 อาวุธลับกระบวนกร

ปรบมอื 5 คร้งั วตั ถุประสงค์ เปา้ หมายคอื เตรียมความพรอ้ ม ขั้นตอนการท�ำ กจิ กรรม 1.ใหท้ ุกคนท�ำ ตามท่ีคำ�ส่งั ปรบมอื 5 คร้ัง (ใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมทำ�ตามแลว้ ไปขอ้ ต่อไปทลี ะขอ้ ) ปรบให้ดงั กวา่ นี้ ปรบใหม่อีกที ปรบมอื ดกี ว่าเดมิ 2. เปล่ยี นจากปรบมอื เป็นตบไหล่ ตบขา ตบหัว ดึงหู หรืออนื่ ๆ ค�ำ แนะนำ� เพอ่ื เพิ่มความสนุก ในขณะทใ่ี ห้ตบหัว หรอื ดึงหู ที่ไมม่ ีเสยี งออกมา ผูเ้ ขียนมักใหผ้ ู้ เข้าร่วมใสเ่ สียงเขา้ ไปเอง ตวั อยา่ งเชน่ ดึงหู 5 คร้งั จง้ึ ๆ ๆ ๆ ๆ เป็นจังหวะ เป็นต้น 1 4 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

ให้ ให้ ให้ไมใ่ หใ้ ห้ วัตถปุ ระสงค์ เตรียมความพรอ้ ม ฝึกสติ จำ�นวนไมจ่ ำ�กัด ขั้นตอนการท�ำ กจิ กรรม ให้ผู้เขา้ รว่ มเตรยี มส่ิงของส่วนตัวชนิ้ เล็กๆ หนึ่งชิน้ (แบบไม่แตก) นง่ั เป็นวงกลม เขา่ ชนกนั 1. วิธกี ารเลน่ คือ 2. ใหพ้ ดู เป็นจังหวะ 3 จังหวะ “ ให้ ให้ ให้ไมใ่ ห้ให้” 3. จงั หวะที1่ พูดวา่ ให้ พร้อมกับ หยิบของตวั เองสง่ ไปด้านขวาหนึง่ ครง้ั 4. จงั หวะท่ี2 พูดวา่ ให้ พรอ้ มกับ หยิบของตวั เองส่งไปด้านขวาหนงึ่ ครงั้ 5. จังหวะท3่ี พดู ว่า ให้ ไมใ่ ห้ ให้ พรอ้ มกับ ส่งไป ดึงมา สง่ ไปแล้ววาง อกี หนงึ่ รอบ 6. ให้ ให้ ให้ไมใ่ หใ้ ห้ 1 5 0 อาวธุ ลับกระบวนกร