Ebook สันทนากร

กิจกรรมท่ี 2 ปลาร้า ปลาทู วัตถุประสงค์ เพ่ือเตรยี มความพร้อม และเป็นการละลายพฤตกิ รรม จ�ำ นวนผู้เล่นไม่จำ�กัด ขน้ั ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ให้ผ้เู ข้าร่วมจบั คู่กนั แลว้ นงั่ ลง 2. ตกลงกนั ว่าใครคอื A ใครคอื B 3. ก�ำ หนดให้ A เป็นปลาร้า B เป็นปลาทู 4. จากนัน้ ใหน้ ำ�มอื ของทงั้ สองมาประกบโดยจะสบั ระหวา่ งกัน เพอ่ื ท่จี ะ ตบมือของกันได้ 5. จากนน้ั ใหท้ ดลองกอ่ นว่าผเู้ ข้ารว่ มเขา้ ใจหรือไม่ 6. หลอกลอ่ โดยมีปลาอื่น ๆ เข้ามาดว้ ย เชน่ ปลาดกุ ปลาชอ่ น 7. เล่นนิทานหรอื เรอ่ื งเล่า สนุก ๆ ค�ำ แนะน�ำ แม้วา่ การทำ�กจิ กรรมน้ี ผู้เขา้ รว่ มส่วนใหญ่จะเคยเล่นแลว้ แต่กเ็ ป็นกิจกรรมที่สนุก และสามารถเลน่ เพอ่ื สร้างบรรยากาศทผ่ี ่อนคลายได้ โดยไม่ต้องใชก้ ารเครอื่ นไหวมากนัก สิ่ง สำ�คญั ส�ำ หรับกิจกรรมนี้ คือการใชจ้ ังหวะและน�ำ้ เสยี งหนักเบา เร็วช้า รวมไปถึงการใช้เทคนิค การเล่าเรื่องนน้ั กเ็ ป็นสิ่งที่ส�ำ คญั กระบวนกรหรือผนู้ �ำ กจิ กรรมควรมเี ร่อื งราวหรอื เร่ืองเลา่ ท่ีสนุกเข้าไปดว้ ย การมีขัน้ ตอนของการเล่าเรื่องจะช่วยให้การเลา่ ของเรานั้นลน่ื ไหลและน่า สนใจ 5 1อาวธุ ลบั กระบวนกร

รกั นะ... เชอะ 5 2 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 3 รกั นะ..เชอะ วตั ถุประสงค์ เพื่อสร้างความสนุกสนาน และใชร้ ะยะเวลาไม่นาน จ�ำ นวน ไมจ่ �ำ กดั ข้นั ตอนการทำ�กิจกรรม 1. ใหจ้ ับคู่ แลว้ ตกลงกนั วา่ ใครคอื A ใคร คอื B และหันหลงั ชนกนั 2. รอบแรก A ให้พดู วา่ รกั นะ และ B ใหพ้ ดู วา่ เชอะ กตกิ าคือ A (ท่ีพดู วา่ รักนะ) จะ ต้องหนั หน้าไปเจอ B ให้ได้ เมือ่ หนั ไปเจอหนา้ B ถือว่าชนะ และ B (พดู วา่ เชอะ) จะตอ้ งหัน หน้าหนไี ป A ให้ได้ เม่ือหนั หนา้ หนี A ได้ถอื ว่าชนะ 3. วทิ ยากรจะนบั 1 23 แล้วหนั พร้อมกันพรอ้ มพูดค�ำ ทก่ี ำ�หนด รอบหลงั ๆ อาจให้ ลองสลับกันหรือจับคใู่ หม่ คำ�แนะนำ� กจิ กรรมนีค้ ่อนข้างสนุกและตลก อกี สงิ่ ทีผ่ เู้ ขยี นมักใชเ้ พ่อื เพิม่ ความสนุกคอื การ นับของกระบวนกร คือจะต้องนับให้จงั หวะนา่ ลุ้น หรอื หลอกลอ่ เพื่อสร้างความสบั สน และใน หลาย ๆ ครง้ั ในรอบสดุ ทา้ ย ผู้เขยี นมักจะก�ำ หนดเป็น 3 รอบใครแพจ้ ะโดนผู้ชนะใหร้ างวลั เช่น ให้นวดเป็นต้น 5 3อาวธุ ลับกระบวนกร

ปรบมอื เรยี กช่อื 5 4 อาวธุ ลับกระบวนกร

กิจกรรมที่ 4 ปรบมอื เรียกชื่อ วตั ถปุ ระสงค์ เพื่อใหเ้ ตรียมความพร้อมผู้เข้ารว่ ม ท�ำ ใหผ้ ูเ้ ขา้ รว่ มสามารถจดจ�ำ ชื่อของเพือ่ นใน กล่มุ ได้ จำ�นวนผูเ้ ชน่ 10-30 คน ขั้นตอนการทำ�กิจกรรม 1. จดั ใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มนง่ั ลอ้ มเป็นวงกลม 2. ให้แต่ละคนบอกชื่อเล่น ซึง่ หากใครมชี อ่ื สองพยางคใ์ หข้ อแนะน�ำ เป็นชอ่ื พยางค์เดยี ว และหากมีชือ่ ซ้ำ� ให้ขอช่ือทแ่ี ตกตา่ งกัน 3. ผูน้ ำ�เล่นอธิบายกตกิ า พร้อมบอกใหท้ ุกคนท�ำ ตามทีละขั้นตอน a. อันดับแรก ตบ เขา่ 2 ครัง้ b. ปรบมอื 2 คร้งั c. ดดี น้วิ ขวา เรียกชือ่ ตัวเอง d. ดีดนวิ้ ซา้ ย เรยี กชอ่ื เพื่อนในวง e. เมอื่ ดดี นิ้วซ้ายเรียกชอ่ื เพอื่ นคนไหนในวง คนท่โี ดนเรยี กช่อื ก็จะ เป็นคนตอ่ ไปในการเรียกชอ่ื คนอื่น หา้ มซ�ำ้ คนเดิมที่เรียกเรา 4. เมือ่ ผู้เขา้ ร่วมท�ำ ผดิ จังหวะให้เริม่ ใหม่ 5. หากท�ำ ผดิ กตกิ าให้ลกุ ขึ้นมาน่งั ดา้ นหนา้ และใหค้ นในวงขยับไปแทนท่ี โดยวนไปเรือ่ ยๆ ค�ำ แนะน�ำ หากสงั เกตใหด้ ีจะเหน็ ว่ากจิ กรรมน้ี กอ่ นทีจ่ ะมเี งือ่ นไขในการให้ลุกมานัง่ หน้าวงและ เป็นคนนำ�คนแรกเพม่ิ เข้ามา จะมีความแตกตา่ งจากการท่เี ล่นในตอนแรก ดงั นัน้ เราสามารถ ดึงประเดน็ น้ีเข้ามาพดู คยุ ดกี ว่า 5 5อาวุธลบั กระบวนกร

นบั 1-100 5 6 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมที่ 5 นบั 1-100 วตั ถประสงค์ เตรยี มความพรอ้ มและสรา้ งพ้นื ทใี่ ห้ผเู้ ข้าร่วมมเี ป้าหมายรว่ มกัน หรอื จะพูดว่าเป็น กิจกรรมท่สี รา้ งความเป็นทมี กเ็ ป็นได้ ข้นั ตอนการทำ�กิจกรรม 1. ให้ทกุ คนนัง่ เป็นวงกลม 2. อธิบายกติกา โดยการตง้ั เป้าหมายคอื จะตอ้ งนับใหถ้ งึ 100 3. โดยมีเงอ่ื นไข เลขทมี่ ี 3 และ 7 อย่ไู ม่ว่าจะอยูข่ ้างหน้าหรือขา้ งหลัง หา้ ม นบั ออกมาเป็นตัวเลข ให้ปรบมือแทน 4. หากนับผดิ หรือเผลอนบั ตวั เลข ออกมา ตอ้ งเรมิ่ นบั 1 ใหม่อกี ครั้ง เริม่ ที่ คนนับผดิ ค�ำ แนะน�ำ หลังจากเล่นเสร็จแลว้ สามารถถอดบทเรยี นในเรอื่ งของการทำ�งานร่วมกัน โดยให้ สงั เกตไปที่เมอ่ื มีคนผดิ แล้วทกุ คนพรอ้ มท่จี ะเร่ิมต้นใหม่ ไมโ่ ฟกัส ไปจับผดิ กันและกนั ทำ�ให้ สามารถเชื่อมโยงถึงบรบิ ทในการทำ�งานร่วมกนั ได้ 5 7อาวธุ ลบั กระบวนกร

นบั เลข เดาใจ 5 8 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 6 นบั เลข เดาใจ วัตถุประสงค์ เตรียมความพร้อมและทำ�ใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมได้สังเกตเหน็ ทา่ ทีข่ องตัวเองและการทำ�งาน ของเพื่อนรว่ มกลุ่ม ข้นั ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ผู้น�ำ เล่นชกั ชวนให้ทกุ คนเข้าใจเปา้ หมายของกจิ กรรม โดยอธบิ ายกติกา การเล่นกจิ กรรม 2. กติกาคอื ใหท้ ุกคนในกลมุ่ นบั เลขให้ไปถึงเปา้ หมายที่ตง้ั ไว้ 3. โดยการนบั นน้ั จะต้องไมม่ ีการนัดแนะหรือปรกึ ษากัน 4. อีกทง้ั ห้ามนบั เรยี งล�ำ ดับ หรอื พูดง่าย ๆ คือ นบั แบบสะเปะสะปะนัน่ เอง 5. สง่ิ สำ�คญั คอื เม่ือนบั เลขชนกันใหเ้ ริ่มนับใหมจ่ นกว่าจะถึงเป้าหมายทีต่ ้งั ไว้ คำ�แนะนำ� กิจกรรมนดี้ ูเหมือนง่ายเทา่ ทผ่ี ้เู ขยี นเคยเลน่ รอบแรกน้ันควรตั้งโจทย์ไม่เกิน 15 ก็ เพยี งพอ เพือ่ ท่ีจะท�ำ ให้ใกลเ้ คียงความเป็นไปได้มากทสี่ ดุ จากนน้ั ค่อย ๆ เพมิ่ ขึ้นเป็น 20-25 ไม่อย่างนนั้ จะใช้เวลานานมากเกนิ ไป 5 9อาวุธลบั กระบวนกร

20 คำ�ถาม 6 0 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมที่ 7 20 ค�ำ ถาม วัตถุประสงค์ เพอ่ื ท่จี ะฝึกให้ผู้เข้ารว่ มจัดล�ำ ดบั ความคดิ และการจดั ล�ำ ดบั ความส�ำ คัญ อีกทงั้ ยงั สามารถเป็นการทำ�กิจกรรมร่วมกนั ของคนในกลมุ่ อีกด้วย จำ�นวน ไมจ่ �ำ กดั ขั้นตอนการท�ำ กิจกรรม 1. อันดบั แรก ผนู้ ำ�เล่นจะตง้ั โจทยท์ ่เี ป็นคน สัตว์ สถานที่ ทีค่ ิดว่าคนอ่ืน ต้องรู้ สง่ิ ท่ีเป็นรูปธรรม ตวั อยา่ งเช่น ประเทศไทย 2. อันดบั ทส่ี อง ผเู้ ข้าร่วมสามารถถามอะไรก็ได้ ภายใน 20 คำ�ถาม 3. ผเู้ ขา้ รว่ มจะตอ้ งถามปลายปดิ คอื ลงท้ายด้วยวา่ “ใชไ่ หม” ตวั อย่าง เช่น เป็นสงิ่ ที่ไม่มีชวี ิตใช่หรอื ไมเ่ ป็นสถานทใ่ี ช่หรือไม่ เป็นตน้ 4. หากใช่ ผู้น�ำ เล่นก็ตอบวา่ ใช่ หากไม่ใช่กต็ อบวา่ ไม่ใช่ หากสามารถตอบ คำ�ถามไดก้ ่อน 20 ก็ถอื ว่าผเู้ ข้าร่วมชนะ ค�ำ แนะน�ำ กจิ กรรมนม้ี ีที่มาจากโสเครตีส ท่ใี ชค้ �ำ ถามเพื่อการจดั หมวดหมสู ง่ิ ตา่ ง ๆ ซึง่ เป็น กระบวนการคดิ ท่ตี ้องมีการเรียบเรยี งในการถามเพื่อท่จี ะได้คำ�ตอบ บทเรยี นท่นี ่าถอดจาก กิจกรรมน้คี ือการฝึกทกั ษะการตั้งค�ำ ถามเพือ่ ฝึกกระบวนการคดิ และการจดั หมวดหมขู่ อง การคดิ วิเคราะห์ และหากนำ�ไปใช้เพอื่ นนั ทนาการผู้เขยี นมกั ใช้เพอื่ ให้รางวัลใหญ่ หรือใช้ ระหวา่ งเตรียมความพรอ้ ม 6 1อาวุธลับกระบวนกร

ลักก้ี นับเบอร์ 6 2 อาวุธลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 8 ลกั ก้ี นับเบอร์ วัตถปุ ระสงค์ เป็นกจิ กรรมเตรียมความพร้อม เนน้ การแข่งขัน จำ�นวนผูเ้ ล่น ไม่จ�ำ กดั ขนั้ ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ใหผ้ ู้เข้าร่วมจับคู่กัน 2. กำ�หนดกันว่าใครคอื A ใครคือ B 3. เป้าหมายของกิจกรรมคอื “ห้ามนบั ตกไปท่ีเลขทีผ่ ู้น�ำ เกมก�ำ หนด” ตัวอย่างเช่น หากผู้น�ำ เกมก�ำ หนดหมายเลข 20 คนท่นี ับเลข 20 ถือว่าแพ้ 4. วธิ กี ารนบั คอื นบั คนละไมเ่ กนิ 3 จำ�นวน คอื 1 หรือ 1,2 หรอื 123 ก็ได้ แตต่ ้องนบั ตามล�ำ ดบั 5. ในรอบแรก ๆ ให้ A หรอื B เรมิ่ ก่อนก็ได้ 6. เมื่อเลน่ จบแลว้ ให้เปลย่ี นคู่ 7. เม่อื อยากเพ่มิ จ�ำ นวนกลมุ่ ก็สามารถเพ่ิมจำ�นวนกลมุ่ ได้ ตามความเหมาะสม 8. คนท่ีแพ้อาจโดนท�ำ โทษเบา ๆ เชน่ การนวด เป็นตน้ คำ�แนะน�ำ วธิ ีการอธิบายตวั อย่างนนั้ สำ�คัญมาก แต่เพื่อไม่ใหเ้ ป็นการอธิบายที่นานจนเกนิ ไป คือการพดู ถงึ ข้อท่ี 4 คือวธิ กี ารนับ เน้นยำ�้ ไมต่ อ้ งรอจนผู้เข้ารว่ มเขา้ ใจ ทำ�ให้ดเู ป็นตัวอย่าง เลยโดยตวั อย่างจะตอ้ งนับให้หลากหลาย เพอื่ ให้ผ้เู ข้าร่วมเหน็ ภาพ อยา่ มัวไปอธบิ ายให้ทกุ คนเข้าใจ เพราะในระหว่างการเลน่ ผู้เล่นทเ่ี ข้าใจจะอธบิ ายกนั เอง และหากต้องการกจิ กรรมน้ี ให้เกิดความสนุกมากยิ่งข้ึน การยนื เลน่ จะชว่ ยให้พลังงานของผู้เข้ารว่ มออกมาได้อยา่ งเตม็ ท่ี 6 3อาวธุ ลับกระบวนกร

เสรจ็ ฉนั แหละเธอ 6 4 อาวธุ ลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 9 เสร็จฉันละเธอ วัตถปุ ระสงค์ เป็นการทำ�ใหผ้ ู้เขา้ รว่ มได้รู้จักกัน และรูส้ ึกผอ่ นคลายมากขน้ึ และเกดิ การแขง่ ขนั จ�ำ นวนผ้เู ลน่ ไม่จ�ำ กดั ข้ันตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมจับคู่ 2. กำ�หนดวา่ ใครคอื A และ B 3. กตกิ าคอื “ผ้นู �ำ เกมจะก�ำ หนดหมวดหมู่ ข้นึ มา 1 หมวดหม”ู่ ตวั อย่างเชน่ สตั ว์ 4 ขา ผักสีเขยี ว ส่ิงทีล่ อยได้ ชอ่ื เพ่อื นในกลุม่ เป็นต้น 4. เมื่อใหส้ ญั ญาณว่าเริ่ม กใ็ ห้ผลดั กันพดู คนละค�ำ หา้ มซ้ำ� 5. ผ้นู �ำ เกมใหเ้ วลาสักครงึ่ นาที และใหส้ ญั ญาณว่าหยุด ผูเ้ ขียนนยิ มใช้ สญั ญาณระฆงั 6. เมอื่ เคาะระฆังเสรจ็ แลว้ ใครทพี่ ดู ไมท่ นั หรอื ดงั ท่ใี ครก�ำ ลังพดู อยู่ จะเป็น คนแพ้ คำ�แนะน�ำ จะสังเกตว่าเกมหรือกิจกรรมน้ีน้ันนอกจากจะเล่นเพื่อความสนุกได้แล้วนั้น สามารถน�ำ ไปปรบั ใช้การสอนได้อีกดว้ ย ดว้ ยรูปแบบการแข่งขนั เหมือนเดิม แต่โจทยน์ น้ั อาจ จะเชื่อมโยงกับวิชาทีส่ อน ตัวอยา่ งเช่นหากสอนภาษาอังกฤษ กใ็ ห้โจทย์เรือ่ งภาษาองั กฤษ หรอื หากสอนวชิ าคณติ กใ็ ห้โจทยเ์ กี่ยวกับตวั เลขไปขึ้นอย่กู ับเป้าหมายทใี่ ห้เรยี นรู้ และท่ี สำ�คัญยงั สามารถเล่นเป็นกลุ่มเพอ่ื เพม่ิ การแขง่ ขนั ให้สนุกมากยงิ่ ข้ึน 6 5อาวธุ ลับกระบวนกร

เลขมรณะ 6 6 อาวธุ ลับกระบวนกร

กจิ กรรมที่ 10 เลขมรณะ วัตถปุ ระสงค์ เป็นกิจกรรมกลมุ่ ท่เี น้นใหแ้ ต่ละกล่มุ ได้ท�ำ งานกันเป็นทมี โดยจะเน้นไปท่กี ารออก ความคดิ ร่วมกัน ข้นั ตอนการทำ�กิจกรรม 1. ท�ำ การแบ่งกลมุ่ ออกเป็นกลมุ่ ละ 6 ขนึ้ ไป 2. เลือกหมายเลข 1-100 ไวใ้ นกระดาษแผน่ ละ 1 หมายเลขสัก 5-6 หมายเลข 3. ผเู้ ขียนมักให้แตล่ ะกลมุ่ เรียงตามหมายเลข เพื่องา่ ยต่อการจดจ�ำ 4.เป้าหมายของเกมน้คี อื “ห้ามบอกหมายเลขถกู ต้อง” หากเดาถกู ถอื ว่าไดร้ บั เลข มรณะ 5. กติกาคือ ใหเ้ ลือกกระดาษข้ึนมา 1 แผ่นที่มีหมายเลข 6. ให้กลมุ่ ใดกลุม่ หนึ่งเดาหมายเลขมา หากน้อยกวา่ หมายเลขที่จับได้ ตอ้ งบอกว่า “น้อยไป” หากมากกว่าหมายเลขทจี่ บั ได้ ตอ้ งบอกว่า “มากไป” 7. เวยี นกลมุ่ ไปจนกวา่ จะเจอหมายเลขมรณะและกลุม่ ท่ีจบั ไดต้ อ้ งถกู ทำ�โทษเลก็ ๆ น้อย ๆ คำ�แนะนำ� กจิ กรรมน้ี ย่งิ กล่มุ เยอะ ย่งิ สนกุ และในหลาย ๆ คร้งั หากผูเ้ ขียนน�ำ ไปเล่นกบั กลมุ่ นกั ศกึ ษาหรือเด็ก ๆ กจ็ ะให้แตล่ ะรอบสามารถเลือกบทลงโทษของตวั เองโดยการโหวดวา่ อยากจะโดนอะไร กลุม่ ที่ไดเ้ ลขมรณะ ก็จะโดนกลมุ่ ที่เหลือจดั การ ท�ำ ใหเ้ กดิ บรรยาการที่ กลุ่มต้องรบั ผิดชอบร่วมกัน 6 7อาวุธลบั กระบวนกร

ซา้ ยทเุ รศ ขวานา่ รกั 6 8 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 11 ซ้ายทุเรศ ขวานา่ รกั วัตถปุ ระสงค์ เหมาะส�ำ หรับเตรียมความพรอ้ มของกลุ่ม แบบเบา ๆ เพอื่ ใหก้ ลุ่มได้เกิดการผ่อน คลาย โดยไมม่ กี ารเคลือ่ นไหวมากเกินไป ขัน้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ให้ทกุ คนยนื กันเป็นวงกลม 2. กตกิ าคือ เมื่อหันไปดา้ นขวาใหพ้ ดู ว่า “นา่ รัก” เม่ือหนั ไปดา้ นซา้ ยให้พดู วา่ “ทเุ รศ” คนต่อไปก็หันไปพดู กับคนทีอ่ ยู่ข้าง ๆ โดยเลือกว่าจะพูดคำ�ไหน 3. ท�ำ ไปจนครบ หากใครชา้ หรอื ตดิ จะโดนขดี เส้นหรอื ท�ำ โทษเบา ๆ 4. เมือ่ เรมิ่ หรือเรมิ่ ถนัดกนั แลว้ สามารถปล่อยจุดเริม่ ต้นไดม้ ากวา่ 1 จดุ เพ่อื ให้เกิด ความโกลาหลขนึ้ ค�ำ แนะน�ำ กิจกรรมเลก็ ๆ เหล่านี้ เป็นเหมือนกบั กิจกรรม ทเ่ี ขา้ มาเสรมิ เพื่อเพ่มิ เสน่หใ์ หก้ บั กระบวนการของเราผู้เขียนเหน็ วา่ กจิ กรรมลกั ษณะนจ้ี ะมกี ิจกรรมคลา้ ย ๆ กัน ตวั อย่างเช่น ประทดั มกี ารเลน่ คลา้ ย ๆ กนั คอื ตบมือแทนการใชค้ ำ�พดู หรือแมก้ ระท่ังกจิ กรรมที่นิยมเลน่ กันเช่น ปลาโลมาหนง่ึ กระโดนนำ้�หนง่ึ ที จอ๋ ม ก็สามารถน�ำ มาเลน่ เป็นกจิ กรรมนันทนาการ การอบรมไดเ้ ชน่ กนั 6 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

การใช้นำ�้ เสยี ง 8 แบบ เสยี งหนัก เสียงเบา เสียงพ่งุ เสยี งโอบอุ้ม เสยี งเรว็ เสียงช้า เสยี งไหลล่นื เสยี งควบคุม 7 0 อาวธุ ลบั กระบวนกร

บทแทรก การใชเ้ สยี ง องคค์ วามรนู้ ี้ผเู้ ขียนเคยได้ฟังและไดส้ รุปไว้ในหนงั สือ และคดิ วา่ มีประโยชน์มาก ๆ สำ�หรับการเป็นกระบวนกร โดยการใชเ้ สียงนน้ั ส�ำ คญั กว่าเน้ือหาหรอื ข้อมลู มาก ๆ สิ่งทต่ี ้อง ระมัดระวังคอื การใชน้ �้ำ เสียงท่เี ป็นโมโนโทน หรือการใชโ้ ทนเสยี ง ทีเ่ หมาะสมกบั สถานการณ์ เพราะค�ำ พดู เดยี วกัน แตใ่ ชน้ ำ�้ เสียงแตกต่างกัน กส็ อ่ื ความหมายและอารมณแ์ ตกตา่ งกนั น�ำ้ เสียงน้ันจะแบง่ ออกเป็น 4 ลักษณะ 8 แบบ ดังนี้ นำ้�หนกั การใชเ้ สียงหนัก แสดงถึงความมน่ั ใจ หนกั แนน่ การยนื ยัน หรือการทำ�พนั ธะ สัญญาบางอย่าง ผูเ้ ขยี นมักจะใชน้ �ำ้ เสียงหนักขณะเลา่ เรอ่ื งทีส่ รา้ งแรงบันดาลใจ หรือพูดถึง กตกิ าท่ีสำ�คญั เพอื่ ให้ผูเ้ ข้าร่วมรูส้ ึกวา่ ส่ิงนค้ี ือสิ่งสำ�คัญ การใชเ้ สียงหนกั น้ันจะตอ้ งใช้ใหถ้ กู จังหวะ เพราะหากไม่ระวงั อาจเป็นการใชน้ �ำ้ เสียงท่ีแสดงอ�ำ นาจและเป็นคำ�สั่ง จึงต้องอาศยั การ ฟังจากนักพดู เก่ง ๆ หลาย ๆ คน เพ่ือท่ีจะเหน็ ว่านำ�้ เสยี งหนกั น้ัน มักใช้ในสถานการณ์อย่างไร การใช้เสียงเบา ไม่ได้หมายถึงการกระซิบ แต่เป็นการใช้เสยี งดงั เท่าเดิม เหมาะ ส�ำ หรบั การใช้เพอื่ การเขา้ หาหรอื ปฏิสัมพันธ์ การใช้เสียงเบาเป็นเหมอื นการพูดโดยทัว่ ไป เป็น น�้ำ เสียงเดิมของเราเอง ความพุ่ง การใช้น้�ำ เสยี งแบบพ่งุ หมายถงึ เด็ดขาด กระซับ ชัดเจน ตรงไปตรงมา ผ้เู ขยี นมกั ใช้น�้ำ เสียงนี้ ในขณะที่ตอ้ งการใหผ้ ู้เข้าร่วมท�ำ กจิ กรรมอะไรสักอยา่ งทไี่ มต่ อ้ งต้งั คำ�ถาม หรือไม่ ต้องคิดเยอะ พดู ออกไปครง้ั เดียวเลยวา่ ต้องการอะไรยกตัวอยา่ งเชน่ “ทัง้ หมดลุกข้ึน แลว้ จับ คู่” เป็นต้น การใชเ้ สยี งพุ่งเป็นการใช้คำ�สง่ั ดงั น้ันจงึ ต้องระมัดระวัง หากใชม้ ากเกินไปจะท�ำ ให้ เหมอื นกับถกู บังคบั การใชน้ ้�ำ เสียงแบบโอบอ้มุ เป็นการใช้น�ำ้ เสียงของนางฟ้า เป็นการใชเ้ สียงทแี่ สดง 7 1อาวุธลับกระบวนกร

ถงึ ความห่วงใยดูแล ผู้เขยี นมกั ใชน้ ้ำ�เสียงน้ีขณะต้ังคำ�ถามแบบรายบุคคล เพ่อื ช่วยใหเ้ ขาได้ คน้ หาอะไรบางอยา่ ง ซง่ึ กระบวนการจิตตปัญญาจะใช้โทนเสยี งโอบอุม้ นีบ้ อ่ ย เพราะเป็นการ แสดงใหเ้ ห็นถึงความเขา้ ใจ ความรักและความห่วงใย ท้งั น้นี �ำ้ เสียงและสภาวะข้างในต้องเป็น หน่ึงเดียวกนั เพราะไม่อย่างนั้นอีกฝั่งจะรูส้ กึ ไดท้ นั ทีเชน่ กัน เวลา การพดู แบบเรว็ ทำ�ให้เกิดการคิดใหน้ ้อยท่ีสุด เป็นการพูดเพ่ือกระตนุ้ ให้เกิดการ เคล่ือนไหวทเ่ี รว็ มกั ใชใ้ นช่วงการท�ำ กจิ กรรมนนั ทนาการทต่ี อ้ งการ การแข่งขนั กับเวลาหรือ แข่งขนั กบั สิ่งอ่นื อีกทงั้ การพูดเรว็ ยงั ท�ำ ให้ดงึ ผ้เู ข้าร่วมให้สนใจเรา แต่กอ็ กี น่ันแหละ การพูด เรว็ จะใช้บ่อย ๆ ก็ฟังไมร่ ้เู รื่อง ดังน้ันใชน้ ้อย ๆ แต่ให้ถกู ชว่ ง จะท�ำ ใหผ้ ู้เขา้ รว่ มสนุกและมี ปฏสิ มั พันธก์ บั เราได้อย่างนา่ สนใจ การพูดช้าเป็นการท่ีค่อย ๆ พดู เพือ่ ทำ�ให้เกดิ ชอ่ งวา่ งของความคิดของผเู้ ขา้ ร่วม ค่อยๆเดนิ ทางตามเนือ้ หาหรอื เรื่องราวของเรา ผู้เขยี นมกั ใช้การพูดชา้ ในชว่ งของการเลา่ เรื่อง เพอ่ื ทำ�ใหผ้ ู้ฟังตามทัน ความลน่ื ไหล น้ำ�เสยี งแบบลื่นไหลแบบอสิ ระ หมายถึงการพูดแบบสบาย ๆ ไหลไปตามธรรมชาติ ของผู้ฟัง อารมณเ์ หมอื นเดินเลน่ ในสวนดอกไม้ หรือบนชายหาด ผ้เู ขยี นมักใช้นำ้�เสยี งใน ตอนทั่ว ๆ ไป คยุ กับผเู้ ข้าร่วมบ้าง เลน่ มุกบา้ ง แซวบา้ ง มักใชเ้ ป็นนำ้�เสียงขณะทผ่ี ู้เขา้ รว่ มก�ำ ลัง ท�ำ อย่างอืน่ อยู่ ไม่ต้องโพกัสมาก สบาย ๆ ในหลายครั้งจะใชก้ อ่ นเข้ากจิ กรรมด้วยซ้�ำ นำ�้ เสียงแบบควบคุมทกุ อย่าง หมายถงึ การใช้นำ้�เสียงท่ีมีหลกั การ หรือมีส่ิงทตี่ ้อง ท�ำ ชดั เจน เป็นนำ้�เสยี งแบบคมุ เชงิ บางทีก็ช้า ตรง หนกั เพอ่ื สรา้ งความเกรงขามบ้าง ผเู้ ขียน มกั ใชก้ ับเดก็ ๆ เม่อื ต้องออกกฎหรอื พดู ถึงค�ำ ส่ังบางอยา่ ง เทคนคิ การใชน้ ำ้�เสยี งเหลา่ นี้ เป็นเพยี งหลักการท่ีผูเ้ ขียนนำ�มาแบ่งปัน ส่งิ สำ�คญั คือ การฝึก และสังเกต หรอื ใหค้ นอืน่ สงั เกตว่าการใช้เสียงของเราเป็นอย่างไร ไมไ่ ด้มเี สียงตายตัว แตเ่ สียงหน่ึงทจ่ี ะต้องมีคือ เสยี งที่เป็นเรา ตัวเราจริง ๆ เป็นอย่างไร ขา้ งในของเราเป็นอย่างไร 7 2 อาวธุ ลบั กระบวนกร

น�ำ้ เสียงมักบง่ บอกถึงความเป็นเราได้เช่นกนั หากเราไมม่ นั่ ใจ หรอื ตน่ื เตน้ น�้ำ เสยี ง กจ็ ะออกมาแบบนัน้ ดังนั้นการฝกึ ใช้เสยี งเชน่ การอา่ นหนงั สือออกเสยี ง การรอ้ งเพลง เหล่าน้ี ชว่ ยให้เรามีน้ำ�เสียงที่นา่ ฟังมากยิง่ ข้นึ ขอให้เชื่อเถอะว่า เราอยากไดย้ นิ เสยี งตวั เองแบบไหน ผู้ฟังกอ็ ยากไดย้ นิ เสียงแบบน้นั เชน่ กัน 7 3อาวุธลับกระบวนกร

ระดบั กลาง เคลื่อนไหวแบบคละกลุ่ม และเนน้ ความเร็ว 7 4 อาวธุ ลับกระบวนกร

• สวัสดรี อบโลก • จา่ ยตลาด • แม่เหล็ก • กระจก • ประติมากรรมมนษุ ย์ • เป่าย้ิงฉบุ ซามูไร • เสือปืนไว • เปา่ ยง้ิ ฉบุ สปีชสี ์ • เธอเป็นอิสระแลว้ (แปะแขง็ ) • เฟอรร์ าร่ี • เป่ายิ้งฉบุ รถไฟ 7 5อาวุธลับกระบวนกร

สวัสดรี อบโลก กจิ กรรมท่ี 1 สวสั ดีรอบโลก วัตถุประสงค์ เป็นกิจกรรมทผี่ เู้ ขยี นมักใช้ในวนั แรกๆ หรอื เป็นกจิ กรรมแรก เพ่อื ทจี่ ะสร้างการ ทักทายและท�ำ ความรจู้ ักกัน จ�ำ นวน ไมจ่ �ำ กดั ข้ันตอนการทำ�กิจกรรม 1. ให้ทกุ คนยืนข้นึ หรอื ยืนเป็นวงกลม(เพอ่ื ทจี่ ะอธิบายกติกาได้งา่ ย 2. แนะน�ำ วา่ แต่ละประเทศมีการทกั ทายท่ีแตกต่างกนั ทั้งภาษาและท่าทาง ผเู้ ขียนนิยม 7 6 อาวธุ ลับกระบวนกร

ใชก้ ารทักทายเหล่านี้ในกจิ กรรม a. ประเทศไทย ทา่ คือ พนมมือ แล้วพดู ว่า สวัสดี b. ประเทศญป่ี ่นุ ทา่ คอื โค้งค�ำ นับ แลว้ พูดวา่ ไฮ๊ c. ประเทศจีน ทา่ คือ มอื ขวากำ�มอื มือซายแบมอื นำ�มาประกบกนั แลว้ พูดว่า หนีฮ๋ ่าว หรือโฮง่ d. ประเทศอังกฤษ ทา่ คือการจบั มอื แล้วพดู ว่า ฮลั โหล่ e. ประเทศฝร่ังเศส ท่าคอื กอดแล้วเอาแก้มชนกนั แลว้ พดู วา่ บ่องซุ 3. จากนนั้ ใหจ้ ับคแู่ ละเปลีย่ นคไู่ ปเรือ่ ย ๆ คำ�แนะน�ำ สวัสดรี อบโลกเป็นกจิ กรรมท่เี หมาะในการใชเ้ ป็นกจิ กรรมเปดิ เนอ่ื งจากเป็นเหมอื น กับการพบปะและทกั ทายกนั และสามารถเพ่ิมจ�ำ นวนประเทศ หรอื สามารถคิดคำ�พูดหรือ ท�ำ ทกั ทายทีเ่ ป็นเฉพาะของตัวเอง ตวั อย่างเชน่ ผเู้ ขยี นทกั จะเพิ่ม สวสั ดแี บบประเทศวากันดา้ สวัสดแี บบคนเหนอื สวัสดแี บบเด็กอนุบาล เป็นตน้ แค่จะต้องก�ำ หนดทา่ ให้ชัดเจนเท่านั้น นอกจากนกี้ ิจกรรมนี้ ผเู้ ขียนยังนยิ มใชค้ ูก่ บั Check in walk คือ เมื่อเลน่ สวสั ดีรอบ โลกจนเริ่มรู้สึกถงึ พลงั งานทีค่ ุน้ เคยกนั แลว้ หลงั จากสวสั ดีจบลง ผเู้ ขยี นก็จะใหโ้ จทยพ์ ูดคยุ กนั เริ่มจากคำ�ถามทว่ั ไป เช่น วันนี้เป็นอย่างไรบา้ ง ชอบอะไร ไปจนถึงการจับคหู่ รือจับกลุม่ เพอ่ื แบ่งปันโจทยส์ ุดท้าย โดยมากเนือ่ งจากผเู้ ขียนนิยมใชเ้ ป็นกิจกรรมแรก จงึ ใหโ้ จทย์ในการ พูดคุยประมาณวา่ “ความรู้สึก ความคาดหวงั จากการเข้ากิจกรรมนีค้ อื อะไร” เพ่ือตรวจสอบผู้ เรียน 7 7อาวุธลบั กระบวนกร

จา่ ยตลาด 7 8 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 2 จา่ ยตลาด วตั ถปุ ระสงค์ เป็นกิจกรรมท่เี น้นใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมเกิดการคิดสร้างสรรคแ์ ละสร้างความสนุกสนาน จำ�นวนไมจ่ �ำ กดั ขัน้ ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้ผู้เขา้ รว่ มนง่ั เป็นวงกลม 2. ผนู้ ำ�วงกำ�หนดหมวดหม่ขู องสิ่งต่าง ๆ เชน่ ผัก สตั ว์ ยีห่ ้อสบู่ ส่งิ ของในร้านสะดวก ซื้อหรือใน 7-11 เป็นตน้ 3. ผ้นู ำ�เล่นเลือกมา1 หมวดหมู่ ตวั อยา่ งเชน่ หมวดหม่ผู ัก 4. ใหผ้ เู้ ข้ารว่ มกระซิบบอกกบั คนทีอ่ ยขู่ วามือวา่ ผกั อะไร1 อย่างเชน่ ผักบุ้ง 5. จากนนั้ ผนู้ �ำ เลน่ จะพดู ว่า “จะไปจา่ ยตลาด 6. ผูเ้ ข้ารว่ มจะตอบว่า “จะไปซ้ืออะไร” 7. ผนู้ ำ�เลน่ จะเดนิ ไปรอบ ๆ วงพรอ้ มบอกว่า “ซือ้ ผักบุง้ ”, “ซ้ือผกั กาด” 8. หากใครเลอื กผกั ตามที่ผนู้ �ำ วงพูด ให้เดนิ ออกมา แล้วตอ่ แถวไปเรอื่ ย 9. ผู้น�ำ เลน่ เลือกจนรสู้ ึกว่า หมดแลว้ พดู วา่ “เทกระจาด” ทกุ คนทีอ่ ยใู่ นแถวจะตอ้ ง รีบวงิ่ เข้าไปในวง คนสุดทา้ ยทเี่ ข้าวงจะต้องออกมาเป็นคนเลอื กซ้อื คนตอ่ ไป ค�ำ แนะนำ� ความสนกุ ของกจิ กรรมจา่ ยตลาด คอื ย่ิงมคี นเยอะ และการหาคนสดุ ท้ายมาเป็น คนจ่ายตลาดคนต่อไปจงึ สำ�คัญ ดงั น้ันหมวดหมูท่ เ่ี ลอื กนั้น หากย่งิ แคบ ยิ่งได้คนออกมาเยอะ ตัวอย่างเช่น ชือ่ คนในกลุม่ สบู่ ยาสฟี ัน หรอื แมก้ ระทง่ั สง่ิ ท่คี วรจะเป็นตัวอยา่ งเช่น ชอื่ ของใช้ ในครวั หรือชอ่ื ของไปถวายพระ เราจะเหน็ ของแปลกๆ มากมายเลยเชน่ กัน 7 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

แม่เหลก็ 8 0 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรมที่ 3 แม่เหลก็ วตั ถปุ ระสงค์ เกดิ ความสนกุ และท�ำ ให้เกดิ ภาวะผนู้ ำ� นอกจากนแ้ี ล้วยงั สามารถพาไปเรียนรู้ตัวเอง ในเรือ่ งของการเป็นผนู้ ำ�และผู้ตามไดอ้ ีกด้วย จำ�นวนผเู้ ลน่ ไม่จำ�กัด ข้นั ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ให้ผ้เู ขา้ รว่ มจับคกู่ นั 2. ก�ำ หนดว่าใครเป็น A และ B 3. ให้A ยื่นมอื ข้างหนึง่ ออกไปหา B 4. ให้ B จอ้ งหรือ หน้าตอ้ งอย่ตู รงฝ่ามอื ของA แบบไมต่ อ้ งติด 5. เม่อื มือ A เล่อื นไปทางไหน หรอื ทิศทางใด B จะตอ้ งพยายามจอ้ งและตาม ให้ทันมือของ A 6. ผูเ้ ขยี นจะเลน่ ประมาณ 2 นาที หรอื ดวู ่ากลมุ่ เกิดการเรียนรแู้ ลว้ หรอื ยัง 7. จากนั้นสลบั ผลัดกัน 8. นอกจากนีย้ งั สามารถจบั เป็น 3 คน โดยมี แมเ่ หล็ก 1 คน และคนตาม 2 คน โดยแมเ่ หล็กกค็ ือมือทัง้ สองข้างนั่นเอง ค�ำ แนะนำ� จากประสบการณ์ของผเู้ ขียน กจิ กรรมแมเ่ หลก็ นอกจากจะเป็นกิจกรรมทีเ่ ลน่ เพ่ือความสนุก ยงั สามารถน�ำ มาพูดคุยหรอื ถอดการเรียนรูใ้ นการเหน็ ตัวเองได้อีกด้วย โดย ประเดน็ ท่ีมักจะออกมาจากกิจกรรมเม่เหลก็ คือเรอื่ งของการนำ�และการตาม บางคนชอบที่ จะน�ำ บางคนชอบท่จี ะตาม ซงึ่ ไม่ไดห้ มายถงึ ภาวะการเป็นผู้น�ำ โดยตรง แตเ่ ป็นรปู แบบการ ทำ�งานของแตล่ ะคน ค�ำ ถามทน่ี ่าสนใจคอื “เหน็ รูปแบบการท�ำ งานของตวั เองเป็นอย่างไร” 8 1อาวุธลบั กระบวนกร

กระจก 8 2 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมท่ี 4 กระจก วตั ถุประสงค์ กจิ กรรมนนี้ อกจากความสนุกสนานแล้ว ยงั สามารถน�ำ ไปสกู่ ารเหน็ ตัวเอง ในการ เป็นผนู้ ำ�หรอื ผ้ตู าม จ�ำ นวนไมจ่ �ำ กดั ขนั้ ตอนการท�ำ กิจกรรม 1. ใหผ้ ูเ้ ขา้ ร่วมจบั คู่ แลว้ ตกลงกนั วา่ ใครคอื A ใครคือ B 2. ก�ำ หนดให้คนท่ีเป็น A เป็นคนส่องกระจก และก�ำ หนดให้ B เป็นกระจก 3. เม่ือ A ท�ำ ทา่ ไหน ให้B เลียนแบบและทำ�ทา่ นนั้ ตาม 4. ใช้เวลาสัก 1-2 นาที จากน้ันสลบั กัน 5. ในหลายคร้งั ผเู้ ขยี นมักให้เปลี่ยนค่ดู ้วย เพ่อื สำ�รวจวา่ มีความรสู้ กึ ตา่ งกนั ออกไปอยา่ งไร ค�ำ แนะนำ� กจิ กรรมกระจกน้นั เป็นอกี กจิ กรรมที่มลี กั ษณะคล้ายๆ แมเ่ หลก็ คือเป็นกิจกรรม ท่ีทำ�ให้เห็นรปู แบบการท�ำ งานของแตล่ ะคน การเลน่ กจิ กรรมนก้ี ับผูใ้ หญ่ จะมีความเขินๆและ อายๆ กันอยดู่ ังนน้ั กระบวนกรจะต้องท้าทายให้ผเู้ ขา้ รว่ ม ท�ำ มากข้นึ หรอื แสดงให้มากขึ้น ผู้ เขียนสังเกตวา่ อย่าใชเ้ วลาน้อยเกินไป หรอื มากไป เพราะทำ�ๆไปจะหมดมุก และไม่รูจ้ ะทำ� อะไร หากเปา้ หมายในการเล่นเพ่ือเพิ่มความสนุก ใหเ้ ปดิ เพลงสนกุ ๆ แลว้ จะเห็นว่า ผู้เขา้ ร่วม จะค่อยๆ แสดงตวั ตนออกมาอย่างชัดเจนมากย่ิงขน้ึ และกจิ กรรมน้ี ผูเ้ ขียนมองวา่ ควรเป็น กิจกรรมชว่ งหลงั จากท่ที กุ คนเริม่ รู้จักกันและรสู้ ึกปลอดภัย จะท�ำ ใหก้ ิจกรรมสนุกมากยง่ิ ข้นึ 8 3อาวธุ ลับกระบวนกร

ประตมิ ามกนรุษรมย์ 8 4 อาวธุ ลับกระบวนกร

กิจกรมท่ี 5 ประติมากรรมมนษุ ย์ วตั ถุประสงค์ เป็นกิจกรรมทเี่ น้นการทำ�งานเป็นทมี และเน้นความคิดสรา้ งสรรคข์ องผเู้ ขา้ ร่วม ขนั้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ใหผ้ ู้เข้าร่วมจับกลุ่มกัน 5-10 คน 2. จากน้นั ใหโ้ จทยว์ ่า “ให้ผูเ้ ขา้ รว่ มท�ำ ประตมิ ากรรมตามค�ำ สง่ั ของผ้นู �ำ เล่น โดยทุกคนจะต้องมีสว่ นร่วมในประตมิ ากรรมนน้ั ” 3. ตัวอยา่ งคำ�สั่งที่ผเู้ ขยี นนิยมใช้ a. สัตวท์ เ่ี คลื่อนไหวได้ b. สถานทต่ี า่ ง ๆ c. เครอ่ื งใช้ไฟฟา้ ในบ้าน d. ดอกไมท้ ่บี านและหุบได้ e. อนุสาวรีย์ เช่น ประชาธปิ ไตย,ความรกั ,การศึกษา f. บรรยากาศในที่ทำ�งาน ค�ำ แนะน�ำ ประติมากรรมมนุษย์เป็นกิจกรรมท่ีนอกจากจะช่วยให้เกิดการทำ�งานเป็นทีมแล้ว ยงั ช่วยใหเ้ รยี นรใู้ นเรอื่ งของความคิดสรา้ งสรรค์ด้วยเชน่ กัน และเป็นอีกหนง่ึ กจิ กรรมทผี่ ูเ้ ขียน ใช้บ่อยเนื่องจากสามารถท�ำ ไดห้ ลากหลายประเดน็ ตวั อยา่ งเช่น หากผูเ้ ขยี นต้องการสอน เรื่องความรกั กใ็ หท้ ำ�อนุสาวรยี ์แห่งความรกั และให้แต่ละกล่มุ อธิบายถงึ ความหมายนั้นๆ ประตมิ ากรรมทีผ่ เู้ ขียนมกั ให้ทำ�อย่เู ป็นพน้ื ฐาน คอื ดอกไม้ ซ่งึ เทคนิคเล็กของการท�ำ ประติมากรรมเพอ่ื เพ่มิ ความสนุกละความคิดสร้างสรรค์มายงิ่ ข้ึน คอื การท�ำ ให้ประติมากรรม น้ันมชี ีวติ ตวั อย่างเช่น ดอกไมน้ นั้ จะต้องบานและหบุ ได้ หรือหากเป็นสตั ว์ ก็ตอ้ งมีเสยี งและ เคลอ่ื นที่ได้ หรืออุปกรณใ์ นครัวเรือนก็ต้องใช้งานได้จริงเป็นต้น 8 5อาวธุ ลบั กระบวนกร

เปา่ ย้งิ ฉุบซามไู ร 8 6 อาวธุ ลับกระบวนกร

กิจกรมที่ 6 เป่ายง้ิ ฉุบซามไู ร วตั ถุประสงค์ เพอ่ื สรา้ งการแข่งขัน ความสนกุ และพลังกลมุ่ จ�ำ นวนไม่จ�ำ กดั ข้ันตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้จบั คู่กัน 2. อธบิ ายกตกิ ารการเลน่ การเปา่ ยิ้งฉบุ แบบซามูไร ซ่งึ แตกตา่ งจากแบบเดิมที่ เป็น คอ้ น กระดาษ กรรไกร แต่เปลยี่ นเป็น ซามไู ร ผี ผหู้ ญิง a. ซามูไร ชนะ ผี ท่าคอื กระโดดแลว้ ทำ�มือเป็นท่าชักดาบ b. ผี ชนะ ผ้หู ญิง ทา่ คือ ทำ�ท่าหลอกผี c. ผูห้ ญงิ ชนะ ซามไู ร ทา่ คือ ทำ�เหมอื นผ้หู ญงิ แล้วร้องว่าอ๊ายยย 3. วธิ กี ารเป่าคอื ให้หันหลงั ชนกันจากนนั้ เมอื่ ผู้น�ำ เลน่ นับ 123 ให้กระโดดแลว้ ทำ�ทา่ ต่าง ๆ ทีไ่ ดอ้ ธบิ ายไว้ (เลือกทา่ ใดท่าหนงึ่ ) 4. เมื่อเล่นแลว้ เปลย่ี นคู่ 4-5 รอบ แลว้ แบ่งออกเป็น 2 กล่มุ ให้แต่ละกลุ่ม ประชุมกนั แล้วเปา่ ย้ิงฉปุ แขง่ กนั 3 ครง้ั เพอื่ หากล่มุ ที่ชนะ ค�ำ แนะน�ำ ความยากของกิจกรรมน้คี ือ การอธบิ ายโจทยใ์ ห้เขา้ ใจ หากผู้นำ�กจิ กรรมหรอื วิทยากร ไมแ่ มน่ ในเงื่อนไข หรือกตกิ าจะทำ�ให้งงได้ วิธีการอธบิ ายให้ไดง้ า่ ยทีส่ ุดของกจิ กรรมน้คี อื การ เขียนไวห้ นา้ เวทเี ลยวา่ อะไรชนะอะไร และกจิ กรรมน้ีเป็นกจิ กรรมท่ีสนุกและงา่ ยตอ่ การท�ำ กิจกรรมดว้ ยเช่นกนั 8 7อาวุธลับกระบวนกร

เสือปนื ไว 8 8 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมที่ 7 เสือปนื ไว วัตถุประสงค์ เป็นกจิ กรรมกลุม่ ทชี่ ่วยใหแ้ ตล่ ะคนรู้จกั คนในกลุ่มมากขึน้ และทำ�ใหเ้ กิด บรรยากาศของความสนุกสนาน จำ�นวน 10-20 คน ขนั้ ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้ผู้เขา้ ร่วมยืนกนั เป็นวงกลม 2. เลือกหน่งึ คนเป็นคนเรม่ิ หรือผนู้ �ำ เล่นเร่มิ ก่อน 3. โดยคนเรม่ิ จะท�ำ ท่ายงิ ปนื แล้วพูดว่า “โปง้ ...(ช่อื เพื่อนในกลุ่ม) แล้วชี้ไปท่ี คนนัน้ 4. คนทถ่ี กู เรียกชอื่ จะต้องหลบ น่ังลงทนั ที จากน้นั คนท่อี ยู่ด้ายซา้ ยและขวา ตอ้ งเรียกชอื่ อกี ฝั่ง ให้เร็วและถูกต้อง 5. คนทเี่ รียกไม่ทันถือว่า โดนยิง และจะตอ้ งออกจากเกม หรอื หากคนทโี่ ดน เรียกช่ือไม่หลบก็ถอื วา่ แพเ้ หมอื นกนั 6. เล่นจนเกอื บหมดวง เหลือผู้ชนะเป็น 3 คนสุดทา้ ย คำ�แนะน�ำ ส่งิ ส�ำ คญั ของเสือปนื ไว คอื การจ�ำ ชือ่ เพ่ือนให้ได้มากท่สี ุด เม่อื เลน่ ไปสกั รอบที่สอง หรือสาม กจ็ ะใหส้ ลบั ท่ยี นื กัน เพือ่ เพม่ิ ความสับสน หรอื ในหลาย ๆ ครัง้ ท่ีผ้เู ข้าร่วมไมเ่ ยอะ มาก เราไม่จ�ำ เป็นต้องคัดคนที่โดนยิงออก อาจเป็นการขดี เสน้ ทขี่ ้อมือ เพ่ือเป็นสัญลกั ษณ์ว่า โดนยิง โดยส่วนมาก กิจกรรมนจี้ ะเล่นเพ่ือผ่อนคลายและท�ำ ให้คนในวงเรียกชื่อกนั ได้ การ ลดค�ำ วา่ พี่ หรอื คำ�น�ำ หนา้ ออกไป กจ็ ะทำ�ง่ายตอ่ การเลน่ อย่างสนุกมากยงิ่ ข้ึน 8 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

เปา่ ย้งิ ฉุบสปชี สี ์ 9 0 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 8 เปา่ ยิ้งฉบุ สปชี ีส์ วัตถปุ ระสงค์ เน้นความสนุกสนานและเป็นการละลายพฤติกรรม เพ่ือใหผ้ ู้เขา้ รว่ มไดผ้ อ่ นคลาย จ�ำ นวน ไม่จำ�กัด ขั้นตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ใหผ้ ้เู ข้ารว่ มเดนิ กระจายทวั่ หอ้ ง 2. เมือ่ ให้สญั ญาณหาคู่ ให้เริ่มเป่าย้ิงฉุบได้ 3. กติกาในการเปา่ คอื เม่อื เปา่ ชนะแล้วจะเลอ่ื นขนึ้ ไปตามล�ำ ดับดังนี้ a. อะมีบา้ มีท่าคือ โยกตวั ไปมาเหมือนไมม่ กี ระดูก b. ปลา เอามอื มาประสานกันแล้วทำ�เหมอื นปลายไหวน้ ้ำ�อยู่ c. แมลงสาบ ยกมอื สองข้างแนบหูเหมอื นหนวดแมลงสาบ d. กระตา่ ย ชูสองนิ้วขนึ้ ทั้งสองข้าง e. ลิง ทำ�มือและเดินเหมอื นลิง f. มนษุ ย์ เม่ือขึ้นมนษุ ย์ ใหเ้ ดนิ ออกมาจากวง ถือวา่ ชนะครบแลว้ 4. กติกาการเล่นคือ ให้เปา่ ย้งิ ฉบุ กบั ชนิดเดยี วกัน โดยในตอนแรกจะเร่ิมท่ี อะมีบ้า ทัง้ หมด 5. เมอ่ื เปา่ ชนะแล้ว ถึงเลอ่ื นขัน้ ขนึ้ เป็นอกี ชนดิ คนทแ่ี พ้กอ็ ย่ขู ัน้ เดมิ ตามหา คนที่อยใู่ นขน้ั เดยี วกัน 6. สดุ ทา้ ยแลว้ จะเหลือสัตวแ์ ตล่ ะชนิด อยา่ งละ 1 ตวั ค�ำ แนะนำ� กิจกรรมน้ีทำ�ใหเ้ กิดความสนุกสนาน เหมาะสำ�หรับการละลายพฤตกิ รรมกับกลุ่ม ทีห่ ลากหลาย ผ้นู �ำ เลน่ จะตอ้ งทบทวนว่า ผเู้ ขา้ ร่วมสามารถจดจ�ำ ขนั้ ตอนของการเลอื่ นขั้น แตล่ ะขน้ั ได้ 9 1อาวุธลับกระบวนกร

เธอเป็นอิสระแล้ว (แปะแขง็ ) 9 2 อาวธุ ลับกระบวนกร

กจิ กรรมท่ี 9 เธอเป็นอสิ ระแล้ว (แปะแขง็ ) วตั ถุประสงค์ สรา้ งความสนกุ สนานและความผอ่ นคลายให้กบั ผู้เข้าร่วม จ�ำ นวน ไม่จำ�กัด ขนั้ ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. เกริน่ นำ�ก่อนว่า “ตอนนีม้ ีสถานการณ์ไวรัสกำ�ลงั ระบาด อยากใหท้ ุกคน เดนิ กระจาย ๆ รอบบริเวณท่ีก�ำ หนด 2. โดยวธิ ีการเดนิ เป็นการเดินแบบ “เท้าต่อเท้า” 3. จะมีตวั ไวรัสคนหนี่งท่ีจะไล่ลา่ เรา โดยจะมาแตะตวั ของเรา 4. เม่อื ใครท่ีโดนแตะตัวแล้ว “ตวั จะแข็ง ขยบั ไมไ่ ด”้ เป้าหมายของไวรสั นีค้ ือ ใหท้ กุ คนแข็งหมด ภายในเวลาทกี่ �ำ หนด 5. เม่อื มใี ครโดนแปะแขง็ แลว้ จะมยี ารักษาคือ เพือ่ นสองคน ยืนประกบหน้า หลัง รา่ ยมนต์วเิ ศษวา่ “เธอเป็นอิสระแล้ว” โดยจะต้องมีทา่ ท่สี ่ายมอื สา่ ย กน้ ดว้ ย 6. ในขณะท่รี ่าย หากโดนแปะ กจ็ ะแขง็ ไปพร้อม ๆ กนั คำ�แนะน�ำ การเดนิ เท้าต่อเทา้ ท�ำ ให้ไม่สามารถเดนิ ไดเ้ ร็วนัก ดังน้นั ควรก�ำ หนดขอบเขตไมใ่ ห้ กว้างเกนิ ไป เพอื่ ทีจ่ ะสนกุ และท้าทายมากย่งิ ขึน้ หากคนจ�ำ นวนเยอะ อาจเพมิ่ ตวั ไวรัสเป็น สองตวั ได้ กจิ กรรมน้ี ในปัจจุบนั มกั เรยี กวา่ กิจกรรมโควิดไดด้ ว้ ยเชน่ กนั เพราะเนอ้ื หาและวธิ ี การเลน่ กส็ ่ือถงึ สถานการณ์ปัจจบุ นั ได้ ขน้ึ อยูว่ า่ จะน�ำ มาถอดบทเรียนหรอื ไม่ หรอื ต้องการ เพียงเล่นเพือ่ ความสนกุ สนานเท่านน้ั 9 3อาวุธลบั กระบวนกร

เฟอร์ราร่ี 9 4 อาวธุ ลบั กระบวนกร

กิจกรรมที่ 10 เฟอร์ราร่ี วัตถปุ ระสงค์ เป็นกิจกรรมทสี่ รา้ งความสนกุ สนานเป็นหลัก เน้นการเคลอื่ นไหวด้วยกันทัง้ กล่มุ จำ�นวน ไม่จำ�กัด ขั้นตอนการทำ�กิจกรรม 1. ให้ผ้เู ข้ารว่ มจบั คู่ แล้วตกลงกนั ว่าใครคอื A และ B 2. ก�ำ หนดให้ A เป็นคนปดิ ตา และบี อยู่ดา้ นหลงั เอามอื จบั ไหล่ของ A 3. ผนู้ ำ�เกม จะใหส้ ัญญาณ 3 จังหวะ คอื เกียร์ 1 (เดนิ ปกติ), 2 (เรว็ ขนึ้ ), 3 (เรว็ ทส่ี ุด) 4. เมือ่ ใหส้ ญั ญาณเร่มิ ใหB้ เป็นคนพา A ไปรอบๆ หอ้ ง 5. ให้แต่ละคนสังเกตความรสู้ ึกของตวั เอง 6. จากนั้นสลบั กัน คำ�แนะนำ� กจิ กรรมน้ี สิง่ ทจี่ ะตอ้ งบอกใหก้ บั ผู้เขา้ ร่วมคอื การสงั เกตความรู้สกึ ความกลวั ของ ตัวเอง หรอื การสงั เกตว่าทำ�ไมถึงไม่กลวั เพอ่ื นำ�มาถอดบทเรยี น และยงั สามารถเปลีย่ นเป็น กจิ กรรมรถไฟไดอ้ ีก คือ เพมิ่ คนปดิ ตาเป็น 5-10 คน และเปดิ ตาเฉพาะคนทอ่ี ย่ทู ้ายสุด ใหพ้ า ไปส่จู ุดหมายโดยไม่ใชเ้ สียง เป็นต้น 9 5อาวธุ ลบั กระบวนกร

เปา่ ย้งิ ฉบุ รถไฟ 9 6 อาวธุ ลับกระบวนกร

กจิ กรรมที่ 11 เป่าย้งิ ฉบุ รถไฟ วัตถปุ ระสงค์ สรา้ งความสนกุ สนาน และการแข่งขัน จ�ำ นวนไมจ่ ำ�กัด ขน้ั ตอนการทำ�กจิ กรรม 1. ให้ผูเ้ ขา้ ร่วม เดินกระจายทว่ั หอ้ ง 2. ผนู้ ำ�เล่นจะพูดวา่ “ซ้าย ๆ แล้วกข็ วา ๆ ขา้ งหนา้ ๆ ข้างหลัง ใครขวางหนา้ ให้เปา่ ยง้ิ ฉบุ ” 3. ผู้ท่เี ปา่ ย้งิ ฉบุ แพ้ จะตอ้ งไปต่อแถวคนที่ชนะ 4. เล่นไปจนกว่าจะไดผ้ ชู้ นะ ซ่ึงจะมสี องแถว จากน้ันใหแ้ ต่ละแถวคยุ กนั ว่าจะเป่าอะไร 5. ก�ำ หนดการชนะออกเป็น 2 ใน 3 เพ่ือหาผูช้ นะที่แท้จริง ค�ำ แนะน�ำ เป็นกจิ กรรมท่เี หมาะส�ำ หรบั ผ่อนคลาย ซงึ่ ในหนังสือเล่มน้แี มจ้ ะเนน้ การไม่ตอ้ งใช้ เพลง ไม่ต้องใชอ้ ปุ กรณ์ แต่กอ็ ดเอากจิ กรรมน้ใี ห้ไมไ่ ด้ เนอ่ื งจากเหมาะสำ�หรับเด็ก และรอ้ ง เป็นทำ�นองงา่ ย ๆ ท�ำ ใหเ้ กดิ บรรยากาศที่สนกุ และไม่ตึงเครียด 9 7อาวธุ ลบั กระบวนกร

ระดบั หนัก เป็นกิจกรรมท่ี เคลื่อนท่ีเรว็ เนน้ ความสนุกสนาน และความนวั แบบสุดๆ 9 8 อาวธุ ลับกระบวนกร

• ภเู ขาไฟระเบดิ • กระรอกเปลีย่ นโพรง • มงั กรลอดถำ�้ • งกู นิ หาง • ตามหารักแท้ • แหจบั ปลา • ฟรตุ สลดั • เสอื กนิ วัว • รถถงั • ปมมนษุ ย์ 9 9อาวธุ ลบั กระบวนกร

ภเู ขาไฟระเบดิ กิจกรรมท่ี 1 ภเู ขาไฟระเบิด วตั ถุประสงค์ กิจกรรมน้ี เน้นการเล่นเป็นกลุ่ม อีกทงั้ ยังสามารถเล่นเพื่อทจี่ ะส�ำ รวจขอ้ มลู พ้นื ฐาน ของผู้เข้าร่วม โดยสว่ นมาก ผเู้ ขียนมักเลน่ กิจกรรมนก้ี ่อนเล่น Common ground จำ�นวน ไม่จ�ำ กัด ขน้ั ตอนการท�ำ กจิ กรรม 1. ใหผ้ เู้ ข้ารว่ มยนื ลอ้ มกันเป็นวงกลม 1 0 0 อาวธุ ลับกระบวนกร