ด้านมืดของการตลาดดิจิทัล_ภัยร้ายต่อเด็ก_การรับมือและการป้องกัน

ดา้ นมดื ของการตลาดดจิ ทิ ัล ภัยรา้ ยต่อเด็ก การรบั มือและการป้องกัน จดั ทำ� เพอื่ เป็นสาธารณะกศุ ล โดย จรุงจติ เตยี วตระกลู เนื้อหาต่าง ๆ ภายในหนังสือเล่มนี้ รวบรวมมาจาก บทความ ขอ้ คิดทผ่ี ่านการคดิ วเิ คราะหข์ องผเู้ ชย่ี วชาญเฉพาะด้าน ทแ่ี พรห่ ลายอยใู่ นอินเทอร์เน็ต โดยน�ำมาเรยี บเรยี งเพือ่ ใหง้ ่ายต่อการทำ� ความเขา้ ใจ เรียบเรียง/จัดหน้าอาร์ตเวริ ์ค/ออกแบบปก Queenbee Writersitesite



ในโลกสมัยใหม่ ทก่ี ารแขง่ ขันทางการตลาด พุง่ ทะยานไปอย่างรวดเรว็ น้อง ๆ ความเรว็ แสง เราปฏิเสธไมไ่ ด้เลยวา่ อนิ เทอรเ์ น็ต ไดเ้ ขา้ มาเป็นส่วนหนึง่ ของชวี ิตประชากรบนโลกใบนี้ จนกลายเป็นส่วนหนง่ึ ในชวี ิตประจำ� วนั ของคนทกุ เพศทุกวยั เปน็ ส่วนส�ำคัญในชวี ติ การเรยี นและการทำ� งาน เราปฏิเสธไม่ได้เลย......จริง ๆ

ฐานะ ความรูแ้ ละอายุ ที่เคยจดั สรรกลุม่ คนเปน็ สัดส่วน ขณะนี้กลับกลายเปน็ โลกท่เี ปิดกวา้ งมากขน้ึ ย่ิงกวา้ งกย็ ง่ิ ใกล้ ใกล้กนั ชนดิ ท่ี หายใจรดต้นคอ ใกล้ขนาดทท่ี ำ� ให้เราสามารถสนทนากบั มจิ ฉาชพี ได้โดย ไม่ร้ตู ัว ทุกอยา่ งที่เกิดข้นึ บนโลกสมยั ใหมใ่ บน้ี มดี ยี ่อมมีรา้ ย แตเ่ ราจะรับมอื กับภัยร้ายทแี่ อบแฝงมา ในคราบของวิทยาการท่ีทนั สมัยน้ไี ดอ้ ย่างไร คงเปน็ เรือ่ งที่เราทกุ คนต้องเรยี นรู้ เพอ่ื ปกปอ้ งคนทเี่ รารักจากภยั ร้ายในบา้ นของเราเอง

อนิ เทอร์เน็ตเขา้ ถึงใครได้บ้าง คำ� ถามนี้คงเป็นคำ� ถามที่ไมจ่ ำ� เป็นต้องถาม เพราะคำ� ตอบที่ไดอ้ าจเป็นค�ำถามย้อนกลับมาวา่ อนิ เทอรเ์ น็ตเข้าถงึ ใครไม่ไดบ้ ้าง ตอบไมไ่ ด้กันละสิ

บางครงั้ .... อนิ เทอรเ์ นต็ ก็เหมือนอัศวนิ มาชว่ ยชวี ิต แต่ในขณะเดียวกนั อศั วินที่เห็น อาจเปน็ ปีศาจปลอมตวั มา

ค�ำนำ� คณะผ้จู ัดท�ำ คงปฏิเสธไม่ได้ว่าในปัจจุบันน้ีสื่อออนไลน์เข้ามามีบทบาท อย่างมากในชีวติ ประจำ� วนั ของคนทุกเพศทกุ วยั อตั ราการ เข้าถึงอินเทอร์เน็ตเพิ่มมากขึ้นหลายเท่าตัวจากเดิม บวก กับการพัฒนาอย่างก้าวกระโดดของโซเชียลมีเดียท่ีมีทาง เลอื กหลากหลายชอ่ งทางทจ่ี ะใชใ้ นการตดิ ตอ่ สอ่ื สารระหวา่ ง กนั จึงไมง่ ่ายที่จะมกี ารดแู ลควบคมุ อย่างทว่ั ถงึ กอปกบั สงิ่ เหลา่ น้ีทำ� ใหเ้ ราชะลา่ ใจ จนขาดการใสใ่ จต่อกันเทา่ ท่คี วร มีเด็ก ๆ ถูกเล้ียงไปคู่กับเทคโนโลยีเหล่านี้ไม่น้อยโดยลืม นึกถงึ ผลรา้ ยที่อาจจะเกดิ ขน้ึ หากเราเลือกใช้อยา่ งถูกต้อง โซเชียลมีเดยี จะกลายเป็นผู้ ชว่ ยชนั้ เยย่ี ม ทจ่ี ะแบง่ เบาภาระและชว่ ยเหลอื เราทกุ คนให้ เกิดการคลอ่ งตัวในหลาย ๆ ดา้ น แต่ถ้าหากว่าเราไมร่ ู้เท่า ทัน หลงใช้ผิดทาง ผชู้ ว่ ยชน้ั ดีอาจกลายเปน็ ผู้ร้ายย้อนกลับ มาทำ� ร้ายเราได้เหมอื นกนั

ทางคณะผจู้ ดั ทำ� ตระหนกั วา่ การใชโ้ ซเชยี ลมเี ดยี อยา่ งรเู้ ทา่ ทัน จะก่อให้เกิดผลดีและยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีข้ึนได้ อกี ทงั้ ยงั สามารถปกปอ้ งลกู หลานจากภยั รา้ ยทแี่ อบแฝงมา ในรปู ของวิทยาการทท่ี นั สมยั ได้อกี ดว้ ย หนงั สอื เลม่ นจ้ี งึ ขอเปน็ กระบอกเสยี ง ทจ่ี ะบอกกลา่ ว ชแ้ี นะ ตักเตือน ให้พอ่ แมผ่ ปู้ กครอง รเู้ ทา่ ทัน มองเหน็ ทง้ั ด้านดี ท่กี ่อใหเ้ กิดประโยชน์ และดา้ นที่อาจจะเปน็ ผลรา้ ยหากใช้ สื่อไปในทางทีร่ ูเ้ ท่าไมถ่ ึงการณ์ เพอื่ การใช้สอ่ื ชนดิ น้ีใหเ้ กิด ประโยชนส์ ูงสดุ ทางคณะผู้จัดท�ำหวังเป็นอย่างย่ิงว่า จะเป็นประโยชน์กับ ผู้ทส่ี นใจ ไมม่ ากก็น้อย จรงุ จติ เตยี วตระกลู

สารบัญ การตลาดดิจทิ ลั ? 13 อุ๊ยตายวายรา้ ยนี่หว่า 29 อีกดา้ นของเจ้าวายร้าย 63 ขยะอิเลก็ ทรอนิกส ์ 83

ภยั รา้ ยต่อเด็ก 101 ตัวร้ายในจอ 105 นักลา่ เหย่อื บนโลกออนไลน ์ 139 การรบั มือและการปอ้ งกัน 171 เราจะดูไปด้วยกนั 176

12 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ิทลั ภยั ร้ายตอ่ เด็ก การรบั มือและการปอ้ งกนั

การตลาดดจิ ิทัล? Digital Markiting 13การตลาดดจิ ทิ ลั

14 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ิทลั ภยั ร้ายตอ่ เด็ก การรบั มือและการปอ้ งกนั

การตลาดดิจิทลั คอื ? ทุกสิ่งในโลกล้วนมีความจำ�กัดในการใช้งาน อะไรก็ตามที่ ใครต่อใครบอกว่าดี ได้โปรดคิดไว้เสมอว่าสิ่งนั้นอาจไม่ดี ไปทั้งหมด ขอให้เหลือพ้ืนท่ีส่วนหน่ึงไว้มองเขาในแง่ท่ีอาจ จะเป็นอันตรายไว้บ้าง ยกตัวอย่างเช่น สมุนไพร เราทุกคนก็ทราบกันดีอยู่แล้วว่า สมุนไพรน้ันเป็นพืชที่มีประโยชน์ มีสรรพคุณนานัปการ ท้ังช่วยรักษาโรค ช่วยบำ�รุงร่างกาย ช่วยทำ�ให้ผิวพรรณ เปล่งปลั่ง ฯลฯ สารพัดประโยชน์ที่สมุนไพรมีอยู่มากมาย มากจนเราหลงไว้ใจ ใช้สมุนไพรแสนดใี นปริมาณที่เกนิ ควร จนเกิดโทษตอ่ รา่ งกายในที่สุด ทุกอย่างบนโลกใบนี้มีข้อกำ�หนด มีขีดจำ�กัดในการใช้ให้ เกิดประโยชน์ด้วยกันทั้งน้นั เพยี งใช้แตพ่ อดชี ีวีกเ็ ป็นสุข 15การตลาดดิจทิ ลั

แต่ถ้าหากเราใช้ส่ิงดี ๆ สารพัดท่ีโลกใบนี้มอบให้ มากจน เกินพอดี ชีวิตเรากเ็ ริม่ ท่จี ะไมเ่ ป็นสขุ แล้วละค่ะ อนิ เตอรเ์ นต็ กเ็ หมอื นกนั เราทกุ คนทราบกนั ดอี ยแู่ ลว้ วา่ ชวี ติ ของเราทกุ คนในครอบครวั ทกุ วันน้ี กำ� ลงั ดำ� เนนิ อยู่บนโลก ถึง 2 ใบ โลกแหง่ ความเปน็ จริงและโลกเสมอื น หรือท่ีทกุ คนรู้จักใน ช่ือโลกอนิ เทอรเ์ น็ต อนิ เทอรเ์ นต็ คอื โลกเสมอื น เคยี งขา้ งโลกใบเดมิ ของเราชนดิ ท่เี รียกไดว้ ่าเปน็ โลกคขู่ นาน ที่ทุกวนั นมี้ ีสว่ นเป็นอยา่ งมาก ในชวี ิตประจำ� วนั ของมนษุ ยแ์ ทบจะทกุ คนในโลกของความ เป็นจริง เพราะในโลกเสมือนใบท่ีว่า มีทุกอย่างเกือบจะ เท่ากับท่โี ลกจรงิ ๆ มี และมบี ทบาทเป็นอย่างมากกับการ ใชช้ ีวติ ในยุคปจั จบุ นั ของมนุษย์ทกุ คนบนโลกใบน้ี 16 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ทิ ัล ภัยร้ายต่อเดก็ การรับมือและการป้องกนั

17การตลาดดิจทิ ลั

ในนนั้ มคี ลงั ความรมู้ ากมายเหมอื นหอ้ งสมดุ เคลอ่ื นท่ี แตใ่ น ขณะเดยี วกนั คลงั ความรทู้ ว่ี า่ กอ็ าจจะมสี งิ่ แปลกปลอมปะปน อยู่ มีความบันเทงิ ทุกรูปแบบ อัพเดทกันแบบเรยี ลไทม์ เสิร์ฟ ความสขุ กนั ไดถ้ งึ เตยี งนอน จนเราแทบจะไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งออก จากบ้าน ในขณะทีเ่ ขียนอยนู่ ่ี ผ้เู ขยี นนึกถึงภาพยนตร์เรือ่ ง Wall-E ขนึ้ มาทนั ทีเลยค่ะ 18 ด้านมืดของการตลาดดจิ ทิ ัล ภัยร้ายต่อเด็ก การรับมือและการป้องกนั

19การตลาดดิจทิ ลั

มีร้านค้าให้จับจ่ายใช้สอยสารพัด ท้ังของอุปโภค บริโภค แทบจะทุกอยา่ งท่บี นโลกของความจริงมี โลกอนิ เทอรเ์ นต็ กม็ ไี มแ่ พก้ นั กลายเปน็ ความจรงิ ซอ้ นความ จริงได้อยา่ งแนบเนียน การตลาดสมัยใหม่เร่ิมต่ืนตัว ปรับกลยุทธ์ทางการ ค้าเพอ่ื ให้ชวี ิตดำ� เนนิ ต่อไปไดอ้ ย่าง ทนั โลก 20 ด้านมดื ของการตลาดดจิ ทิ ลั ภยั รา้ ยต่อเดก็ การรับมอื และการป้องกนั

จึงเป็นเร่ืองจ�ำเป็นอย่างย่ิงท่ีเราทุกคนควรลุกข้ึนมาใส่ใจ และเรียนรู้ท่ีจะอยู่กับโลกใบที่สองอย่างมีความสุขและ ปลอดภยั เพอื่ ตัวเราเองกับคนท่ีเรารกั ดว้ ยการท�ำความรจู้ กั กับโลกคขู่ นานใบนี้ใหม้ ากข้นึ โลกของการตลาดดิจิทัล 21การตลาดดจิ ิทลั

มนี กั วชิ าการให้ความรู้ในด้านนไี้ ว้ว่า “การตลาดดิจทิ ลั คอื การตลาดทถี่ ูกพัฒนามาจากการ ตลาดสมัยก่อน โดยเป็นการท�ำการตลาดแทบทั้งหมด ผ่านส่ือดิจิทัลหรือเพียงแค่ใช้สื่อดิจิทัลเป็นส่วนเสริมให้ กบั การตลาดของตน” ยกตวั อยา่ งง่าย ๆ กบ็ รรดาร้านค้าทีน่ อกจากการขายของ หน้าร้านตามปกติ ในปัจจุบันเราจะเห็นว่าร้านค้าต่าง ๆ ปรับตัวมาขายของตาม Facebook ,Instagram , Line ,Website กนั มากขน้ึ รา้ นไหนไมม่ ี Facebook ,Instagram , Line หรือ Website รา้ นน้ันยอดขายแทบจะตกฮวบฮาบ เลยกว็ ่าได้ 22 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ทิ ลั ภยั ร้ายตอ่ เดก็ การรับมอื และการป้องกนั

23การตลาดดิจทิ ลั

ท�ำไมนะ่ เหรอคะ เพราะทุกวนั นพี้ ฤตกิ รรมของผู้บริโภคได้ เปลยี่ นไปแลว้ ค่ะ เน่ืองจาก ตลาดยุคดิจิทัลเป็นการตลาดแบบ 2 ทาง (Two way Communication) เป็นการสื่อสารที่ผู้ใช้หรือผู้บริโภค สามารถมีปฏิสัมพนั ธก์ บั สื่อทต่ี นเองเลือกใช้ได้ พูดให้เข้าใจง่ายก็คือ ผู้ค้ากับผู้บริโภค สามารถส่ือสารกัน ได้ใกลช้ ิดกนั มากขึน้ ใกลจ้ นใกล้เข้าไปถงึ ผูบ้ ริหารกันเลยที เดยี ว เชน่ เราซ้อื ของในรา้ นคา้ รา้ นใหญ่รา้ นหนง่ึ เราชอบ เราไม่ชอบ เรามีปัญหา เราสามารถโต้ตอบกับบริษัทได้ โดยตรงเลย คุยกับเซลอย่างไร ผู้บริหารก็รับทราบข้อมูล นั้นไปดว้ ยกัน 24 ด้านมดื ของการตลาดดจิ ิทัล ภัยรา้ ยต่อเด็ก การรบั มอื และการป้องกนั

ทำ� ใหผ้ คู้ า้ สามารถนำ� ขอ้ มลู ทไี่ ดใ้ นวงกวา้ งมาวเิ คราะหเ์ พอ่ื หาแนวทางในการท�ำการตลาดที่ตรงใจ และตรงกับความ ตอ้ งการของลูกค้าได้มากขึ้น นี่คือข้อดีท่ีเห็นได้ชัดของการตลาดแบบดิจิทัลเลยนะคะ ไม่มใี ครได้เปรียบเสียเปรียบ วินวินกนั ท้งั สองฝา่ ย รา้ นคา้ ไดป้ รบั ปรงุ การบรกิ ารทด่ี ขี นึ้ ผบู้ รโิ ภคอยา่ งเราไดก้ ารบรกิ าร ที่ถกู ใจ 25การตลาดดิจทิ ัล

สรุปงา่ ย ๆ อยา่ งนี้กค็ ือ สอื่ ดิจิทลั (Digital) เปน็ การส่อื สารผ่านเนื้อหา (Content) และการสง่ มอบการบรกิ ารทสี่ ามารถสือ่ สารกนั ได้สองทาง โดยทนั ที โดยใชร้ ปู แบบทางเทคโนโลยีดิจทิ ลั ท่แี ตกตา่ งกนั เชน่ อินเทอรเ์ น็ต เวบ็ ไซต์ มอื ถอื ทีวดี จิ ิทลั และอปุ กรณ์ ดิจิทลั อน่ื ๆ ซึ่งในปจั จบุ นั มผี ใู้ ช้จำ� นวนมหาศาล ตอนน้ีหน่วยงานท้ังภาครัฐและเอกชนต่างปรับตัวน�ำเอา เทคโนโลยดี จิ ทิ ลั เขา้ มาใชก้ นั มากขนึ้ เพอ่ื ใหก้ ารดำ� เนนิ การ ตา่ ง ๆ ดีขึ้นทันการณ์ 26 ดา้ นมดื ของการตลาดดิจิทลั ภัยรา้ ยตอ่ เดก็ การรบั มอื และการป้องกนั

27การตลาดดิจทิ ลั

28 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ิทลั ภยั ร้ายตอ่ เด็ก การรบั มือและการปอ้ งกนั

อ๊ยุ ตายวายรา้ ยน่ีหวา่ เราตา่ งทราบกันเปน็ อย่างดีแล้วว่าในปัจจุบันนี้ เทคโนโลยี ไดพ้ ฒั นาไปมาก และมผี ลสงู มากกบั การดำ� เนนิ ชวี ติ ประจำ� วนั ของเราทุกคน ไมว่ ่าเดก็ หรือผใู้ หญ่ ทุกคนต่างอยูใ่ นสอ่ื ยิง่ ในปัจจบุ ันดว้ ยแลว้ การพฒั นาของ Smart Phone ทสี่ ามารถเชอ่ื มตอ่ อนิ เทอรเ์ นต็ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ทำ� ใหท้ กุ คน สามารถเชือ่ มตอ่ กบั โลกออนไลน์ไดต้ ลอดเวลา และแน่นอนค่ะ ในอนาคตมนั จะพัฒนาไปได้มากกวา่ น้ี 29การตลาดดิจทิ ัล

จากรายงานของสำ� นกั งานพฒั นาธรุ กรรมทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (สพสธ.) หรือ ETDA เป็นหน่วยงานท่ีรายงานข้อมูลทางสถิติที่เก่ียวข้องกับ อินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ได้น�ำเสนอข้อมูลท่ีน่าสนใจ เกี่ยวกบั พฤตกิ รรมการใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ และ โทรศพั ทม์ อื ถือในประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2558 เอาไว้วา่ ผ้คู นใช้เวลากบั อินเทอรเ์ นต็ เฉลยี่ 5.2 ชั่วโมงตอ่ วนั ปี พ.ศ. 2559 เพิ่มเปน็ 6.2 ชั่วโมงต่อวนั และในปี พ.ศ. 2560 ใช้อินเทอรเ์ น็ตเฉลีย่ 6 ช่วั โมง 48 นาที 30 ดา้ นมืดของการตลาดดจิ ิทัล ภัยร้ายตอ่ เด็ก การรับมือและการปอ้ งกนั

โดยเครอ่ื งมอื ที่ใช้เป็น Smart Phone และใชเ้ พ่ือเล่น Social Media สูงสุด ไดแ้ ก่ Facebook, Line, และ YouTube 31การตลาดดิจทิ ลั

จากการรายงานขา้ งตน้ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ จำ� นวนผใู้ ชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ ท่มี จี ำ� นวนมากข้นึ และกลายเปน็ พฤตกิ รรมทเ่ี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของชวี ติ ประจำ� วันของคนในปจั จุบัน จนท�ำให้ทุกวันนี้อินเทอร์เน็ตได้เข้ามามีบทบาทถึงในบ้าน อยา่ งถาวร จากเดมิ ทมี่ ผี ใู้ ชเ้ พยี งบางกลมุ่ แตม่ าถงึ ยคุ ปจั จบุ นั ฐานลูกค้าของอินเทอรเ์ น็ตไดก้ วา้ งมากขน้ึ ผู้ประกอบการ ต่าง ๆ ก็ใช้วิธีรุกเข้าหาผู้บริโภคผ่านพื้นท่ีทางสื่อสังคม ออนไลน์ (Social Media) ซึ่งเป็นสอื่ ทจี่ ับต้องง่ายในทกุ เพศทกุ วยั จนเราอาจจะชะล่าใจและไม่ได้ระแวดระวังถึงภัยร้ายที่ แอบแฝงมาในรูปแบบของความทันสมยั 32 ด้านมดื ของการตลาดดจิ ิทลั ภยั ร้ายต่อเด็ก การรับมือและการป้องกนั

33การตลาดดิจทิ ลั

ในขณะที่วิทยาการด้านอนิ เทอร์เนต็ มฐี านทกี่ วา้ งมากขน้ึ มีหน้าตาท่ีเป็นประโยชน์กับคนหมู่มาก แต่ขณะเดียวกัน สงั คมไทยทเ่ี คยเปน็ ครอบครวั ใหญก่ ลบั กลายเปน็ ครอบครวั ท่ีเลก็ ลง ค่านิยมของการอยู่รวมกันอย่างสมัยก่อนเร่ิมเปลี่ยนแปลง ไป บา้ นทมี่ ีทง้ั พอ่ แม่ ลกู ปู่ ยา่ หรือ ตา ยาย เรมิ่ หดเลก็ ลงเรื่อย ๆ จนเหลือแค่ พ่อ แม่ ลูก เท่าน้ัน เมอ่ื สงั คมเล็ก ๆ ในบ้านขาดท่ีพ่ึง พ่อแมจ่ ำ� เป็นตอ้ งหันไป พ่ึงพาสังคมออนไลนใ์ นการช่วยเล้ยี งดลู กู ๆ ของเขา อยา่ งทหี่ ลายครอบครวั ใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ เปน็ ผชู้ ว่ ยในการเลย้ี ง ลกู มีบทความหน่งึ ให้ความเห็นด้านนไี้ ว้วา่ 34 ด้านมืดของการตลาดดิจิทัล ภัยร้ายตอ่ เด็ก การรบั มือและการปอ้ งกนั

มคี ุณแม่ประมาณ 85% บอกวา่ พวกเขาใช้เทคโนโลยีเพอื่ เบย่ี งเบนความสนใจของเด็ก ๆ เราจะเหน็ ไดจ้ ากขา่ วตา่ ง ๆ เกยี่ วกบั ผลกระทบของเทคโนโลยี ทีเ่ กดิ ขึ้นในชวี ิตประจ�ำวนั แตจ่ ะมสี กั กค่ี นที่หยดุ คิดไดว้ า่ เทคโนโลยีเหลา่ น้ีสง่ ผลกระ ทบโดยตรงต่อลูก ๆ ของเราอยา่ งไร การวิจัยเดียวกันน้ีพบว่า 83% ของครอบครัวอเมริกันมี แท็บเลต็ และ 77% มสี มารท์ โฟน 35การตลาดดิจิทลั

อยา่ วา่ แตค่ รอบครัวอเมรกิ นั เลยค่ะ บ้านเรากเ็ ปน็ ประเทศ ทอี่ ยใู่ นอนั ดบั ตน้ ๆ ของเอเชยี ทม่ี อี ตั ราการใชแ้ ทบ็ เลต็ และ สมารท์ โฟนของเด็ก ๆ สูงมาก แมก้ ระทั่งในโรงเรียนกม็ เี ทคโนโลยมี ากมาย อกี ทัง้ คณุ ครูก็ ยังส่ังการบ้านท่ีต้องใช้การค้นหาและเครื่องมือต่าง ๆ บนอนิ เทอรเ์ นต็ และใชแ้ อปพลิเคชั่นเพอ่ื จดั การการบ้านเหล่านน้ั อีกดว้ ย 36 ด้านมืดของการตลาดดิจทิ ลั ภยั ร้ายตอ่ เดก็ การรบั มอื และการป้องกนั

37การตลาดดิจทิ ลั

เทคโนโลยมี นั มกี ารเปลยี่ นแปลงตลอดเวลานะคะ และกจ็ ะ ยังเป็นแบบนี้ต่อไปเรอ่ื ย ๆ แต่หลาย ๆ คนไม่ได้คิดถึงความเส่ียงด้านความปลอดภัย ของโลกไซเบอร์ การวิจยั ลา่ สุดไดเ้ ปดิ เผยตวั เลขท่ีนา่ ตกใจ ว่า ผู้ปกครอง 68% ไม่เคยตรวจดูกิจกรรมออนไลน์ของลูก หลานเลย และกิจกรรมเหลา่ นี้กเ็ พ่มิ ขนึ้ ทกุ ๆ ปี ผลกระทบท่ีเหน็ ได้ชดั จากการละเลยและร้เู ทา่ ไมถ่ ึงการณ์ ของผปู้ กครอง ไม่ไดส้ ง่ ผลกระทบเพยี งตวั เดก็ อยา่ งเดียว แต่ผลกระทบน้ันยังขยายวงกว้างไปถึงทุกคนในครอบครัว ดว้ ย 38 ดา้ นมืดของการตลาดดิจิทลั ภยั รา้ ยต่อเดก็ การรบั มอื และการปอ้ งกนั

สำ� หรับเด็ก ๆ หลายคน โลกออนไลนน์ ัน้ มีความ เป็นจรงิ มากกว่าโลกแห่งความจรงิ ดงั นน้ั การทพี่ วกเราเขา้ ใจวา่ เดก็ ๆ เหน็ อะไรบนโลกออนไลน์ และมีอะไรอยบู่ นโลกออนไลน์บ้าง ท้งั ท่ดี แี ละไมด่ ี สงิ่ เหล่า นน้ั สง่ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพและอารมณข์ องพวกเขาอยา่ งไร จึงเป็นเร่อื งท่ีสำ� คญั ต่อคณุ ภาพชวี ติ ของพวกเขามาก ๆ 39การตลาดดิจทิ ัล

เด็กทตี่ ิดอินเทอรเ์ นต็ จะมีพฤตกิ รรมนอนดึก-ตน่ื สาย อย่าว่าแต่เด็กเลยค่ะ ผู้ใหญ่อย่างเราถ้าลองได้นอนดึกก็ อยากที่จะต่ืนสายกันทั้งน้ัน แต่ด้วยภาระรับผิดชอบและ หนา้ ทที่ �ำให้เรายังสามารถบังคับตัวเราเองใหล้ กุ ข้ึนมาตอ่ สู้ กบั ร่างกายท่อี อ่ นล้าได้ แตเ่ ดก็ เขาทำ� ไดไ้ มเ่ หมอื นเรา เมอ่ื เดก็ มกี ารพกั ผอ่ นไมเ่ พยี ง พอ จะส่งผลใหก้ ารหลง่ั Growth hormone ซ่งึ จะหลง่ั ออกมาในเวลานอนหลบั ท�ำงานได้ไมเ่ ต็มที่ ทำ� ให้เด็กมกี าร เจริญเตบิ โตช้า และส่งผลกระทบตอ่ การเรียนของเดก็ ผลพวงทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการนอนดกึ นอกจากจะกระทบตอ่ การ เรยี นแลว้ ยงั ส่งผลถึงสขุ ภาพรา่ งกายอีกดว้ ย หลกั การงา่ ย ๆ เลยค่ะ 40 ดา้ นมืดของการตลาดดิจิทลั ภยั ร้ายต่อเดก็ การรบั มอื และการปอ้ งกนั

เมอ่ื คนเรานอนดกึ รา่ งกายจะรสู้ กึ หวิ เดก็ นอนดกึ กจ็ ะทำ� ให้ เด็กรู้สึกหิวเช่นกัน จนต้องหาขนมกรุบกรอบรับประทาน และไม่มีกิจกรรมท่ีต้องใช้พลังงานมากในการเผาผลาญใน ช่วงเวลาน้ัน ส่งผลใหเ้ ดก็ มนี ำ�้ หนกั เกินมาตรฐานได้ ในขณะเดียวกัน ถ้าเด็กมีอาการติดอินเทอร์เน็ตมาก เด็ก จะไมส่ นใจรบั ประทานอาหาร เมอื่ ถงึ เวลารบั ประทานอาหาร เดก็ จะหาขนมทร่ี บั ประทานงา่ ย ๆ เพอ่ื ไมใ่ หเ้ สยี เวลาในการ เลน่ 41การตลาดดิจิทัล

อนิ เทอรเ์ น็ตส่งผลให้เดก็ มีภาวะทพุ โภชนาการ ภาวะทพุ โภชนาการ หมายถงึ ภาวะซึ่งเกดิ ข้ึนจากการรบั ประทานอาหารไม่สมดุล โดยอาจมสี ารอาหารบางอยา่ งได้ รับไม่เพยี งพอ เกินหรอื ผดิ สดั สว่ น เปน็ ผลใหเ้ กิดความผดิ ปกติทางโภชนาการต่าง ๆ ขึ้น กรมอนามัย กระทรวง สาธารณสุข ได้ก�ำหนดเกณฑ์การประเมิน ทีเ่ ข้าข่ายภาวะ ทุพโภชนาการ ไว้ 4 ภาวะ คือ 1. ภาวะเตย้ี หมายถงึ เดก็ นกั เรยี นทมี่ สี ว่ นสงู ตอ่ อายตุ ำ่� กวา่ เกณฑ์ (นอ้ ยกว่า -2 S.D.) 2. ภาวะผอม หมายถึง เด็กนกั เรียนที่มีนำ้� หนกั ตอ่ ส่วนสูง ต�่ำกว่าเกณฑ์ (น้อยกว่า -2 S.D.) 3. ภาวะเร่ิมอว้ น หมายถึง เด็กนักเรยี นทม่ี ีนำ้� หนกั ตอ่ สว่ น สูงเกนิ เกณฑ์ (มากกว่า + 2 S.D. ถึง + 3 S.D.) 4. ภาวะอ้วน หมายถึง เด็กนักเรยี นที่มนี ้ำ� หนักต่อส่วนสูง เกนิ เกณฑ์ (มากกว่า +3 S.D. ขนึ้ ไป) 42 ด้านมดื ของการตลาดดจิ ิทลั ภยั ร้ายต่อเดก็ การรบั มือและการปอ้ งกนั

คา่ S.D. คอื ชอ่ื ย่อของ Standard Deviation หรอื ทเี่ ราจะรจู้ กั กนั วา่ คอื สว่ นเบยี่ งเบนมาตรฐาน หรอื ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน เป็นค่าเฉล่ียท่ีบอกว่าเม่ือค�ำ นวนแลว้ ตา่ งจากค่าเฉลีย่ อยู่เทา่ ไหร่ 43การตลาดดจิ ทิ ลั

ส�ำหรับเด็ก ๆ แลว้ การไดร้ ับโภชนาการที่ดีถอื วา่ เป็นส่วน ส�ำคัญเพราะเม่ือการเจริญเติบโตของร่ายกาย ไม่สามารถ พฒั นาไปไดอ้ ย่างเตม็ ที่และถกู หลักโภชนาการ แน่นอนเลยว่าผลกระทบต่าง ๆ จะเกิดข้ึนกับตัวเดก็ โดย เฉพาะการพัฒนาทางสมองที่ยังไม่เต็มที่เพราะได้รับสาร อาหารไมเ่ พยี งพอ นา่ เปน็ หว่ งมากนะคะสำ� หรบั เรอ่ื งการพฒั นาทางสมองของ เด็ก ๆ เทคโนโลยียังต้องมีการพัฒนาไปเร่ือย ๆ มนุษย์ก็ เชน่ กัน และส่วนส�ำคญั ท่ีจะเป็นตวั ออกคำ� สั่งขับเคลอ่ื นให้ เกดิ การพฒั นาในสว่ นตา่ ง ๆ ของรา่ งกายและความคดิ กลบั มาติดขัดแหง้ แลง้ เหมือนเครือ่ งยนต์ไรก้ ารหล่อลน่ื แบบน้ี 44 ดา้ นมดื ของการตลาดดิจทิ ัล ภยั ร้ายตอ่ เด็ก การรับมือและการปอ้ งกนั

เดก็ ๆ จึงตอ้ งการสารอาหารท่เี หมาะสมกบั วยั เพอ่ื กระตุน้ กระบวนการพฒั นาสมองให้ถูกพฒั นาได้สมวยั โดยเฉพาะ สมองส่วนซีรีบรัม (Cerebrum) ที่มีขนาดใหญ่สุด มีรอย หยักเป็นจ�ำนวนมาก ท�ำหน้าที่เกี่ยวกับการเรียนรู้ ความ สามารถตา่ ง ๆ เป็นศูนยก์ ารท�ำงานของกล้ามเน้อื การพดู การมองเห็น การดมกลิ่น การชิมรส ทำ� ให้เกิดปัญญา มี จินตนาการ มีความสามารถในการวิเคราะห์ ที่เรียกว่า Frontal Cortex 45การตลาดดิจิทลั

เมื่อเกิดปัญหาติดขัดเรือ่ งการพัฒนา เด็กจงึ มกั จะถกู ชกั จูงไป ท�ำในส่งิ ทไ่ี มส่ มควรได้ง่าย อยา่ งเชน่ การถูกล่อลวงไปล่วง ละเมดิ ทางเพศ รวมถึงพฤติกรรมความรุนแรงต่าง ๆ ทีเ่ ราเห็นเปน็ ข่าวอยู่บ่อย ๆ การกล่ันแกลง้ กนั ทางอินเตอร์เนต็ (cyber bully) ที่จะแชร์ ตอ่ ๆ กัน วนเวยี นอยใู่ นโลกอนิ เทอร์เน็ตไมร่ จู้ บ 46 ด้านมดื ของการตลาดดิจทิ ลั ภยั ร้ายตอ่ เด็ก การรับมอื และการป้องกนั

เมือ่ วัยเดก็ ผา่ นพ้นไปและเร่มิ เข้าสวู่ ยั ร่นุ จะ มกี ารเปลย่ี นแปลงของฮอรโ์ มนในรา่ งกายขน้ึ อกี ระดบั หนง่ึ ในผ้หู ญงิ ท่อี ายุ 11 – 13 ปี จะมฮี อรโ์ มนเอสโตรเจน ท�ำให้ มีการเปล่ยี นแปลงลักษณะทางรา่ งกายต่าง ๆ สะโพกผาย เสยี งแหลมเลก็ หนา้ อกขยาย มคี วามรกั สวยรกั งามมากขน้ึ สว่ นในผชู้ ายทอ่ี ายปุ ระมาณ 12 -14 ปี จะมกี ารเปลย่ี นแปลง ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน ส่งผลให้เด็กผู้ชายมีนิสัยท้าทาย ชอบเอาชนะ ชอบการแขง่ ขัน ผู้ชายจะเริ่มมองผู้หญิงด้วยความร้สู ึกทีเ่ ปลี่ยนไปจากเดมิ ผหู้ ญงิ จะมองผชู้ ายดว้ ยความรสู้ กึ ตนื่ เตน้ แปลกใหมเ่ ชน่ กนั นับวา่ วนั นเ้ี ปน็ วยั ทีอ่ ยากร้อู ยากลอง ลองผดิ ลองถูก เป็น ช่วงหัวเล้ยี วหวั ตอ่ ที่ตอ้ งเฝ้าระวงั กันเป็นอยา่ งมาก 47การตลาดดิจิทัล

เม่ืออินเทอร์เน็ตเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจ�ำวันมากย่ิง ข้นึ เข้าถึงงา่ ยขึ้น ทำ� ใหส้ ามารถเกิดการใชอ้ นิ เทอรเ์ น็ตใน ทางท่ีไม่เหมาะสมได้ง่าย ๆ เดก็ สามารถเสพสอื่ ลามกอนาจารทเี่ ผยแพรอ่ ยกู่ ลาดเกลอ่ื น บนอนิ เทอรเ์ นต็ ได้งา่ ยขน้ึ ต่างจากสมยั กอ่ นทส่ี ่อื ประเภทนี้ ยงั จำ� กัดการเขา้ ถงึ ได้เพียงเฉพาะกลุ่ม เม่ือบวกกับฮอร์โมนที่เปล่ียนแปลง อาจท�ำให้เด็กอยาก ทดลองมเี พศสมั พันธ์ ซ่ึงจะก่อให้เกิดปญั หาต่าง ๆ ตามมา มากมายขนึ้ กวา่ สมัยก่อนอย่างเห็นได้ชดั อย่างทเี่ ราเห็น ๆ กันอยู่ในชว่ งเวลานีไ้ ม่วา่ จะเปน็ การทอ้ งกอ่ นวยั อนั ควรทที่ ำ� ใหเ้ กดิ แมว่ ยั ใส , ซงิ เกลิ้ มมั หรอื การถูกล่อลวงทางเพศซ่ึงท�ำให้เกิดผลกระทบในระยะยาว หลายเรอื่ งตอ่ เนอ่ื งกนั เปน็ วงจรทแ่ี กป้ ญั หาไดย้ ากในอนาคต 48 ด้านมดื ของการตลาดดิจทิ ลั ภยั รา้ ยตอ่ เดก็ การรบั มอื และการป้องกนั

49การตลาดดิจทิ ลั

โรคเสพตดิ อนิ เทอร์เนต็ สิ่งใดก็แล้วแต่ หากใช้ไปนาน ๆ มากจนเกินความพอดี สามารถก่อให้เกิดโทษจนกลายเป็นโรคได้ท้ังน้ัน การใช้ อนิ เทอรเ์ นต็ กเ็ ชน่ กนั คะ่ ไมน่ า่ เชอ่ื เลยใชม่ ยั้ คะวา่ เทคโนโลยี จะกอ่ ให้เกดิ โรคขึ้นจนได้ ในปัจจุบันเราพบว่า มีโรคท่ีเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้ อนิ เทอรเ์ นต็ เกดิ ขนึ้ มาแลว้ ละคะ่ คอื โรคเสพตดิ อนิ เทอรเ์ นต็ IAD (Internet Addiction Disaster) หรอื โรค Webaholic เป็นอาการทางจิตประเภทหน่ึง ซ่ึงนักจิตวิทยา ชอ่ื Kimberly S Young ไดศ้ กึ ษา และวเิ คราะหไ์ วว้ า่ บคุ คล ใดท่มี ีอาการดงั ต่อไปน้ี อยา่ งน้อย 4 ประการ เปน็ เวลาไม่ นอ้ ยกวา่ 1 ปี แสดงวา่ เปน็ โรคติดอินเทอรเ์ น็ต 50 ด้านมืดของการตลาดดจิ ิทลั ภัยรา้ ยตอ่ เด็ก การรับมอื และการป้องกนั