8. Sınıf Fen Yaprak Test

8. FEN BİLİMLERİ TEST 1 SINIF KAZANIM TESTİ MEVSİMLERİN OLUŞUMU - I 1. Dünya kendi ekseni etrafında belirli hızda ve 23° 27ı lık eğimle dönme TEST - 22 hareketi yapar. Çok eski dönemlerden itibaren insanoğlu Dünya’nın bu hareketinden yararlanmıştır. Mısır’da MÖ 4000 yıllarında zaman ölçme birimi olarak ilk defa güneş saati kullanılmaya başlanmıştır. Mısırlılar, Güneş’in her gün belirli bir hız- da doğup batmasıyla gerçekleştirdiği düzenli hareketinden yararlanmış ve güneş saatini icat etmeyi başarmıştır. Bu icat ile bir düzlem üzerinde dik konumda sabitlenen uzun bir cismin Güneş ışınlarının geliş açısı ve yönüne göre oluşturduğu gölge boyu ve yönünün zamanla değişimine bakılarak ilerleyen zaman hesaplanmıştır. Yukarıda verilen bilgi ve görselden yararlanarak güneş saati hakkında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Dünya’nın kendi ekseni etrafında belirli hızda döndüğünü gösterir. B) Güneş ışınlarının bir noktaya geliş yönünün gün içinde değiştiğini gösterir. C) Güneş saati günün her saatinde kullanılabilen bir icattır. D) Görseldeki güneş saatinde her bir bölme belirli bir zaman dilimini gösterir. 2. Dünya’nın Güneş çevresindeki hareketi sırasında eksen eğikliği nedeniyle Güneş Güneş ışınları Dünya yüzeyindeki aynı bölgelere farklı zamanlarda farklı açılarda gelir. paneli Işığın dik geldiği yüzeye bıraktığı ısı enerjisi, eğik geldiği yüzeye bıraktığı ısı ener- jisinden fazladır. Doğa araştırmacıları aynı yükseklikteki K ve L noktalarına özdeş iki kulübe kura- caktır. Kulübenin elektrik ihtiyacını ise çatıya kurdukları güneş panellerinden kar- şılamayı düşünmektedirler. K Güneş Güneş K Ekvator Ekvator L L I. konum II. konum Buna göre araştırmacıların yıl içerisinde üretebilecekleri elektrikle ilgili, 1. Dünya I. konumda iken K noktasındaki kulübenin güneş panelinde daha çok elektrik üretilir. 2. Güneş panellerinden en az elektriğin üretilebileceği konum, Dünya I. konumda iken L noktasıdır. 3. L noktasında I. konumda üretilebilecek elektrik miktarının K noktasında II. konumda üretilebilecek elektrikten da- ha fazla olması beklenir. ifadelerinden hangileri doğru olur? A) Yalnız 2  B) 1 ve 2  C) 1 ve 3  D) 2 ve 3

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 1 3. Dönme eksenlerinin eğik olması ve Güneş etrafında dolanma hareketlerinde yörüngelerinin elips şeklinde olması Gü- neş sistemindeki gezegenlerde mevsimlerin oluşmasının en önemli nedenleridir. Güneş sistemindeki gezegenlerin özel- likleri ile ilgili aşağıda bir tablo verilmiştir. Gezegenler Merkür Venüs Dünya Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün Eksen eğikliği 2° 177° 23° 25° 3° 26,7° 98° 28,3° 88 gün 225 gün 365 gün 687 gün 11,8 yıl 29,4 yıl 84 yıl 164,7 yıl Eliptik yörüngedeki dolanma süresi (Bir tam yıl) Güneş’e en yakın konum (Milyon km) 46 107 147 208 741 1350 2750 4450 Güneş’e en uzak konum (Milyon km) 70 109 152 248 817 1510 3000 4550 Güneş’e ortalama mesafe (Milyon km) 57 108 149,5 228 779 1430 2880 4500 Eksen eğikliği artarsa bir noktadaki yıllık sıcaklık farkı artar, tersi durumda ise sıcaklık farkı azalır. Dünya’da mevsim- lerin oluşmasında Güneş’e olan uzaklık etkili değilken Mars’ta etkilidir. Verilen bilgiler ve tablodaki özelliklerden yola çıkarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Güneş sistemindeki bütün gezegenlerin yörüngesi elips şeklindedir. B) Merkür ve Jüpiter’de mevsimler arasındaki sıcaklık farkı çok azdır. C) Yörünge yarıçapı arttıkça gezegenlerin Güneş etrafındaki bir tam tur dolanma süresi de artar. D) Dünya’nın eksen eğikliği olmasaydı dolanma hareketinden dolayı mevsimler yine oluşurdu. 4. Ocak Hızlı En yakın I. soru: Dünya’nın yörüngesi eliptik olmayıp daire 3 şeklinde olsaydı ne olurdu? II. soru: Dünya’nın eksen eğikliği olmasaydı ne olur- 4 TeEmnmuuzzak 21 du? Aralık Yavaş Dünya, Güneş etrafında elips şeklindeki yörüngeyi takip ederek dolanma hareketi yapar. Dolanma hareketi sırasında Dünya Güneş’e yaklaştığında hızı artarken, uzaklaştığında hızı azalır. Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerine yukarıdaki bilgileri verdikten sonra sorduğu sorular hakkında görüş bildirmele- rini istemiştir. Öğrencilerin görüşleri aşağıdaki gibidir. Mina: Mevsimler oluşmazdı. Leyla:Dünya’da mevsim süreleri eşit olurdu. Rana: D ünya’nın belirli bir noktasına yıl içinde aynı saatlerde gelen Güneş ışınlarının açısı değişmezdi. Arda: Dünya’nın yörüngesindeki hızı sabit olurdu. Buna göre öğrencilerin görüş bildirdiği sorular aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Mina Leyla Rana Arda A) II I I II B) I II II I C) II I II I D) I I II II

8. FEN BİLİMLERİ TEST 2 SINIF KAZANIM TESTİ MEVSİMLERİN OLUŞUMU - II 1. Dünya’nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki hareketi mevsimlerin oluşumuna neden olur. Mevsimlerin başlangıcı ola- TEST - 22rak dört önemli tarih bulunmaktadır. Bunlar, 21 Haziran - 21 Aralık (gün dönümü) ve 21 Mart - 23 Eylül (ekinoks) tarihleri- dir. Bu tarihlerden bazılarında gece ve gündüz süreleri eşit iken bazılarında farklıdır. Hasan Öğretmen, fen bilimleri dersinde yukarıdaki açıklamayı yaptıktan sonra aynı tarihte Cem ve Can bulunduğu böl- geler ile ilgili şu bilgileri veriyor: Sadece bulunduğum yerde değil aynı me- Ağaçların yeşermeye başladığı bu- ridyen üzerinde bulunan bütün noktalarda lunduğum yerde gece ve gündüz sü- Güneş aynı anda doğup aynı anda batıyor. releri eşittir. Can Cem Hasan Öğretmen’in verdiği bilgilere göre Cem ve Can’ın Dünya üzerinde bulundukları yarım küreler ve Dünya’nın Güneş etrafındaki konumu aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A) B) Cem C) D) Güneş Can Cem Cem Can Güneş Can Güneş Can Cem Güneş 2. 15 Aralık'ta İstanbul’dan Avustralya’nın Sidney kentine giden Fethi Bey, yaklaşık dört ay kaldıktan sonra 22 Nisan'da İstanbul’a dönmüştür. Sidney İstanbul Buna göre Fethi Bey’in seyahati ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Seyahatin sonuna kadar kış mevsimini görmemiştir. B) Sidney kentinde üç farklı mevsim görmüştür. C) İstanbul dahil seyahatin sonuna kadar ilkbahar ve sonbahar mevsimlerini iki kez görmüştür. D) Seyahatlerinde Kuzey Yarım Küre'de üç farklı mevsim, Güney Yarım Küre'de iki farklı mevsim görmüştür.

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 2 3. Dünya kendi ekseni etrafında dönerken aynı zamanda Güneş etrafında bir yö- : Gündüz süresi : Gece süresi rüngede dolanır. Dünya bu yörüngede dönme ekseni dik bir konumda değil K L 23° 27ı lık bir eğimle hareket etmektedir. Bu hareketi sırasında Dünya’nın fark- lı noktalarında da aydınlanma süreleri farklı olur. Yanda 21 Haziran’da K ile L noktalarındaki gece ve gündüz sürelerine ait grafikler verilmiştir. Buna göre K ile L noktalarının Dünya üzerindeki konumu ve Dünya’nın Güneş etrafındaki konumu aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? A) K.K B) K.K Güneş K Ekvator Ekvator K Güneş L G.K L G.K C) K.K D) K.K Güneş L Ekvator Güneş K G.K Ekvator L K G.K 4. Dünya’nın farklı enlemdeki bölgelerinde gece ve gündüz süre- Sxamsun leri değişir. 21 Haziran’da Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsimi başlarken en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır. Aynı tarihte x Güney Yarım Küre'de bu durumun tam tersi yaşanır. Ankara Yukarıdaki bilgileri veren öğretmen, Hazal’dan 21 Haziran’da Tür- Adana kiye haritasındaki farklı şehirlere ait güneşlenme miktarını gös- x teren grafik hazırlamasını istemiştir. Buna göre Hazal’ın hazırladığı grafik aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? A) B) C) D) Saat Saat Saat Saat İller İller İller İller Ankara Adana Samsun Ankara Adana Samsun Ankara Adana Samsun Ankara Adana Samsun

8. FEN BİLİMLERİ TEST 3 SINIF KAZANIM TESTİ MEVSİMLERİN OLUŞUMU - III 1. Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki dik geldiği yüzeye bıraktığı ısı enerjisi mik- Üretilen enerji miktarı (kw/h) 30000 TEST - 22 tarı, eğik geldiği yüzeye bıraktığı ısı enerjisi miktarından fazladır. Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda Cemal Bey Kuzey Yarım Küre'de bulu- 24000 nan arsasına güneş panelleri kurarak elektrik üretmeye başlıyor. Yıl içerisinde 22000 Dünya, Güneş etrafında farklı konumlardayken panellerin ürettiği elektrik ener- 15000 jisi miktarını gösteren grafik yandaki gibidir. Buna göre A, B, C ve D konumları aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? 0ABCD Konumlar B A A) B) C AB D D C A C C) D) D CD A BB 2. Güneş ışınlarının gelme açısına göre bir cismin gölgesi gün içerisinde ve yıl içerisinde sürekli değişmektedir. Güneş ışınları öğle vaktinde 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde Ekvator’a, 21 Haziran tarihinde Kuzey Yarım Küre'deki Yengeç Dö- nencesi’ne, 21 Aralık tarihinde ise Güney Yarım Küre'deki Oğlak Dönencesi’ne 90° lik açıyla gelmektedir. 12.00 Gölge Boyu 14.00 10.00 16.00 08.00 08.00 10.00 12.00 14.00 16.00 Zaman Bir ağacın 21 Aralık’ta farklı saatlerde ölçülen gölge boyları grafikte gösterilmiştir. Buna göre bu ağacın bulunduğu yer ve Güneş ışınları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Ölçümün yapıldığı ağaç Kuzey Yarım Küre'de Yengeç Dönencesi üzerindedir. B) Aynı bölgede 21 Haziran’da ölçüm yapılsaydı aynı saatler arasındaki gölge boyları daha kısa olurdu. C) Ölçüm, Ekvator çizgisi üzerindeki bir bölgede yapılmıştır. D) Ağacın üzerine termometre yerleştirilseydi gölge boyu ile termometre değeri ters orantılı değişirdi.

8. SINIF FEN BİLİMLERİ KAZANIM TESTİ TEST 3 3. 21 Aralık 21 Haziran L Güneş L K Güneş K Şekillerde dönenceler üzerindeki K ve L noktalarına farklı tarihlerde Güneş ışınlarının gelme durumu görülmektedir. Bir öğrenci bu durumu düzenek üzerinde göstermek istiyor. Bu amaçla özdeş karton kâğıtları şekildeki gibi aynı yüksek- likten el fenerleri ile belli bir süre aydınlatıyor ve sürenin sonunda fenerlerin aydınlattığı alanlara eliyle dokunduğun- da 1. düzenekteki alanın 2. düzenekteki alana göre daha sıcak olduğunu hissediyor. 1. düzenek 2. düzenek Karton kâğıt Karton kâğıt Karton kâğıda el fenerini dik konumda tutuyor. Karton kâğıda el fenerini eğik konumda tutuyor. Buna göre Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki K ile L noktalarına gelme durumu ve düzeneklerle ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Güneş ışınlarının K ve L noktalarındaki ısı enerjisi geliş açılarının farklı olmasından dolayı farklıdır. B) Aynı miktardaki Güneş ışınlarının 21 Aralık’ta L noktasındaki aydınlatma alanı ile 21 Haziran’da K noktasındaki ay- dınlatma alanı aynı olamaz. C) 1. düzenek 21 Aralık’ta K noktasına ve 21 Haziran’da L noktasına gelen ışınları modeller. D) Hava sıcaklığının düşük olduğu yer 21 Aralık’ta L, 21 Haziran’da ise K noktasıdır. 4. Fotosentez, Güneş enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşme serüveni X, Y ve Z kentlerindeki bitkilerin kütleleri olup sonucunda besin ve oksijen açığa çıkar. Güneş ışığının miktarı Kentler İlk tartım (gram) Son tartım (gram) ile fotosentez hızı doğru orantılıdır. X, Y ve Z kentlerinde kontrollü deney ortamında bulunan aynı türdeki özdeş bitkiler Güneş ışığı X 1840 1923 alan açık bir alanda bekletilmektedir. Y 1980 2010 Yandaki tabloda bu bitkilerin yapraklarında 21 - 30 Haziran arası gündüz vakitlerinde fotosentez sonucu oluşan besin birikim de- Z 1820 1881 ğerlerinin bulunması için ilk ve son tartım değerleri verilmiştir. Buna göre, I. X kentine 21 - 30 Haziran tarihleri arasında Güneş ışınları diğer kentlere göre en büyük açıyla gelmiştir. II. Güneş ışınlarının kentlere geliş açısı Y > Z > X şeklindedir. III. Y kenti Z kentinden daha güneyde bulunabilir. IV. 21 - 30 Haziran tarihleri arasında X kentinde birim alana düşen Güneş ışınlarının miktarı Z kentindekinden daha fazladır. yargılarından hangileri doğru olur? A) I ve II  B) II ve IV  C) I, III ve IV  D) I, II, III ve IV

8. FEN BİLİMLERİ TEST 4 SINIF KAZANIM TESTİ İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ - I 1. Bir bölgedeki uzun yıllar boyunca gözlemlenen hava olaylarının ortalama durumuna iklim, kısa süre içinde etkili olan TEST - 22hava şartlarına hava olayları denir. Aşağıdaki grafikte K şehrine ait aylık ortalama yağış miktarı, tabloda ise ağustos ayında L şehrine ait dört günlük hava tahminleri verilmiştir. K şehri L şehri Yağış (mm) Sıcaklık (°C) Günler Gökyüzü Sıcaklık Rüzgâr Pazar (°C) şiddeti 250 25 200 20 –1 Orta 150 15 100 10 Pazartesi +2 Hafif 5 50 0 Salı +5 Hafif 0 Ocak Çarşamba +3 Orta Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Buna göre K ve L şehirleri ile ilgili verilen bilgilerden yola çıkarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) K şehrine ait verileri klimatolog, L şehrine ait verileri meteorolog hazırlamıştır. B) L şehri Güney Yarım Küre'de yer alır. C) K şehrinin bulunduğu ülke 23 Nisan’da ilkbahar yaşayan Fransa olabilir. D) K ve L şehirlerinde kış mevsiminde don olayı gözlenebilir. 2. Sıcaklığın artmasıyla hava moleküllerinin hareketi artar. 27 qC 30 qC 19 qC Artan hareketle moleküller birbirinden uzaklaşır ve o böl- 15:00 12:00 gede hava yoğunluğu ve basıncı azalır. 10:00 Bir araştırmacı, A şehrinde Güneş farklı konumlarday- ken farklı saatlerde termometre ile ölçüm yapmıştır. A şehrinde belirtilen saatlerde sıcaklık değişimi şekil- 15 qC 12 qC deki gibi olduğuna göre, Güneş’in doğuşundan batı- şına kadar geçen sürede bölgedeki açık hava basıncı- 19:00 A şehri 06:00 nın zamanla değişimini gösteren grafik aşağıdakilerden Batı D) Basınç Doğu hangisindeki gibi olabilir? A) Basınç B) Basınç C) Basınç 06.00 Zaman 06.00 Zaman 06.00 Zaman 06.00 Zaman 19.00 19.00 19.00 19.00

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 4 3. Atmosferdeki basınç farklılığı sebebiyle bölgeler arasında gerçekleşen yatay yönlü hava hareketine rüzgâr denir. Ba- sınç farkı arttıkça rüzgârın şiddeti de artar. Rüzgâr tulumu Pervane K BD Basınç Kara Deniz G Deniz Kara 08.00 12.00 16.00 20.00 24.00 04.00 Saat Yukarıdaki görselde sahile yerleştirilen rüzgâr tulumu ve pervane görülmektedir. Rüzgâr tulumu esen rüzgâra göre farklı yönleri göstermektedir. Gün içerisindeki farklı saatlerde kara ile deniz üzerine etki eden atmosfer basınçları yukarıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? A) Rüzgâr tulumu saat 12.00 - 16.00 arasında batı yönünü göstermiştir. B) Saat 20.00’den itibaren rüzgâr tulumu yön değiştirmiştir. C) Saat 16.00’da karadaki hava yoğunluğu denizdekinden daha fazladır. D) Pervanenin saat 04.00’teki dönme süratinin, 16.00’daki dönme süratiyle aynı olması beklenir. 4. Bir ortamın nem oranı higrometre ile sıcaklığı ise termometre ile Higrometre Termometre Islak bez ölçülür. 30qC K 70 40qC Yandaki K, L ve M ıslak bezleri özdeştir. Bezler, nem miktarı ve sı- 0 100 L caklık değeri higrometre ve termometrelerin gösterdiği gibi olan 30qC M ortamlarda kurumaya bırakılıyor. Islak bezlerin kuruma süreleri şu % D) I, II ve III şekildedir: K bezi → 10 dakikada 70 L bezi → 8 dakikada 0 100 M bezi → 12 dakikada % Islak bezler tamamen kuruduğuna göre, I. Ortamdaki nem miktarı arttıkça buharlaşma hızı azalır. 90 II. L bezi K ve M’ye göre denize daha yakın bölgede kurutulmuştur. 0 100 III. Buharlaşma miktarı sadece ortamın sıcaklığına bağlıdır. % ifadelerinden hangilerine ulaşılır? A) Yalnız I   B) I ve II   C) II ve III  

8. FEN BİLİMLERİ TEST 5 SINIF KAZANIM TESTİ İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ - II 1. Klimatoloji bir bölgenin iklimini inceleyen bilim dalıdır. Belirlenen iklim modeli, o bölgede gerçekleştirilecek olan eko- TEST - 22 nomik faaliyetlerin de bir yönlendiricisidir. Aşağıda 1981-2019 yılları arasında Ankara ilinde gözlemlenen güneşlenme süresi, ortalama sıcaklık ve ortalama yağış miktarı ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ortalama değerler Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama sıcaklık (°C) 0,7 2,0 6,2 11,4 16,3 20,3 23,7 23,7 19,0 13,2 6,6 2,6 12,1 Ortalama en yüksek 4,7 6,6 11,8 17,2 22,3 26,7 30,3 30,5 26,2 19,9 12,3 6,5 17,9 sıcaklık (°C) Ortalama en düşük –2,7 –2,1 1,1 5,8 9,8 13,3 16,4 16,6 12,4 7,7 2,4 –0,5 6,7 sıcaklık (°C) Ortalama güneşli 2,3 3,5 5,2 6,3 8,3 10,1 11,1 10,4 9,1 6,3 4,1 2,2 78,9 gün sayısı Ortalama yağışlı 11,2 10,4 10,2 12,1 11,9 8,9 3,8 3,0 3,8 7,5 9,2 11,2 103,2 gün sayısı Aylık toplam yağış 36,3 35,4 39,0 51,1 46,7 34,7 16,8 12,3 17,4 33,6 38,5 42,1 403,9 miktarı ortalaması (mm) Tablodaki veriler incelendiğinde Ankara ili ile ilgili olarak, I. Aylık toplam yağış miktarının en fazla olduğu ayda ortalama sıcaklık değeri de en yüksektir. II. Kış aylarında don olayı görülebilir. III. Don olayının yaşanmadığı ve bol güneşli bölgelerde yetişen muz, ananas, avokado gibi tropikal meyvelerin bulun- duğu bir yerdir. IV. Ortalama en düşük ve en yüksek sıcaklık değerleri arasındaki fark en fazla yaz aylarındadır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve III   B) II ve III   C) II ve IV   D) I, II ve IV

8. SINIF FEN BİLİMLERİ KAZANIM TESTİ TEST 5 2. İklim ile hava olayları birbirleriyle bağlantılıdır ancak aralarında farklar vardır. Bu farkları verdiğim iki örnekten yola çıkarak sıralayabilirsiniz. 1-Karadeniz Bölgesi her mevsim yağışlıdır. 2-İstanbul’da bugün hava parçalı ve çok bulutlu, aralıklı yağmur ve sağanak yağışlı olacak. Fen bilimleri öğretmeninin verdiği bilgi ve örnekler doğrultusunda Ahmet ve Songül proje ödevi olarak iklim ve hava olaylarının özelliklerinin yazıldığı bilgi kartlarını hazırlamıştır. Ahmet ve Songül hazırlamış oldukları aşağıdaki bilgi kart- larını öğretmenin verdiği 1. örnekle ilgili ise dikey, 2. örnekle ilgili ise yatay taramıştır. Elde edilen verilerde Kısa süreli atmosfer Kurak, yağışlı, sıcak ve Dar bir alanda değişkenlik çoktur. olayları incelenir. soğuk gibi kavramlar sık görülebilen atmosfer kullanılır. olaylarıdır. Uzun süreli atmosfer Güneşli, yağmurlu ve Çalışma sonucunda Çalışmalarında olaylarının ortalamasını rüzgârlı gibi kavramlar kesinlik bildirir. değişkenlik azdır. inceler. sık kullanılır. Buna göre kartların doğru taranmış hâli seçeneklerden hangsindeki gibi olmalıdır? A) B) C) D)

8. FEN BİLİMLERİ TEST 6 SINIF KAZANIM TESTİ İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ - III 1. Murat Öğretmen, Türkiye’nin farklı bölgelerinin 2017 yılına ait aylık ortalama sıcaklık değerleriyle ilgili grafikleri tahta- TEST - 22 ya yansıtarak öğrencilerine göstermiştir. Öğrencilerinden bu bölgelerin iklim özellikleriyle ilgili yorum yapmalarını istemiştir. Sıcaklık (qC) Marmara Bölgesi Ortalama Sıcaklık Karşılaştırması Sıcaklık (qC) Ege Bölgesi Ortalama Sıcaklık Karşılaştırması 30 30 25 25 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 Ocak Ocak Şubat Şubat Mart Mart Nisan Nisan Mayıs Mayıs Haziran Haziran Temmuz Temmuz Ağustos Ağustos Eylül Eylül Ekim Ekim Kasım Kasım Aralık Aralık Normal (81-10) 2017 Ortalama Sıcaklık Normal (81-10) 2017 Ortalama Sıcaklık İç Anadolu Bölgesi Ortalama Sıcaklık Karşılaştırması Sıcaklık (qC) Doğu Anadolu Bölgesi Ortalama Sıcaklık Karşılaştırması 30 30 25 25 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 -5 -5 Sıcaklık (qC) -10 Ocak Ocak Şubat Şubat Mart Nisan Mart Mayıs Nisan Haziran Mayıs Temmuz Haziran Ağustos Temmuz Eylül Ağustos Ekim Eylül Kasım Ekim Aralık Kasım Aralık Normal (81-10) 2017 Ortalama Sıcaklık Normal (81-10) 2017 Ortalama Sıcaklık Öğrencilerin yorumlarından oluşan aşağıdaki tablo öğretmen tarafından doğru ise D, yanlış ise Y olarak işaretlene- cektir. D/Y 1 Verilen bölgelerin tümünde ocak ayı normalden daha soğuk geçmiştir. 2 Genellikle bölgelerde sıcaklıklar mevsim normallerinin altında gerçekleşmiştir. 3 Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaz aylarındaki sıcaklık artışı diğer bölgelerden daha fazladır. 4 Grafiklerde gösterilen farklı aylardaki sıcaklıklar klimatologlar tarafından hesaplanmıştır. 5 İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde kışın don olayı gözlenir. Buna göre öğretmenin yapmış olduğu doğru değerlendirme aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır? A) 1 D   B) 1 D   C) 1 Y   D) 1 D 2 Y2 Y 2 D 2 D 3 D3 Y 3 Y 3 Y 4 Y4 D 4 D 4 Y 5 Y5 D 5 Y 5 D

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 6 2. Fen bilimleri öğretmeni 8/A sınıfına Türkiye’de 1971 - 2018 yılları arasındaki ilkbahar mevsimi sıcaklık sapmaları ile il- gili bir grafik göstermiştir. Grafikteki mavi sütunlar sıcaklığın azalış miktarını, kırmızı sütunlar ise sıcaklığın artış mik- tarını göstermektedir. Türkiye İlkbahar Mevsimi Ortalama Sıcaklık Sapması 1981 - 2010 Ort. Sıcaklık = 12,0qC 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 -1,0 -2,0 -3,0 -4,0 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Türkiye’de 1981 - 2010 yılları arasındaki ilkbahar ayları ortalama sıcaklık değeri 12 °C olduğuna göre, aşağıdaki çıka- rımlardan hangisi yapılamaz? A) 1971 - 2000 yılları arasında sıcaklık değişimi genellikle azalma eğiliminde olduğundan bu yıllardaki ortalama sı- caklık değeri 12 °C'un altında olabilir. B) 2000 yılından itibaren ülkemizde küresel ısınmanın etkileri hissedilir derecede görülmektedir. C) Yapılan çalışmalar yaklaşık 50 yıllık hava olayları verileri kullanılarak klimatologlar tarafından hazırlanmıştır. D) 2001 - 2018 yılları arası ilkbahar ayları ortalama sıcaklık değerinde 3 °C artış görülmektedir. 3. Hava durumu bülteninde Türkiye’nin farklı bölgelerindeki iller hakkında aşağıdaki tahminler verilmiştir. Tarih Bölge Şehir 03.08.2019 04.08.2019 05.08.2019 Sıcaklık Nem Sıcaklık Nem Sıcaklık Nem Ege İzmir 37 °C %72 36 °C %78 32 °C %67 Karadeniz Rize Akdeniz Mersin 28 °C %58 30 °C %88 26 °C %90 Doğu Anadolu Van 32 °C %62 34 °C %88 34 °C %91 27 °C %44 29 °C %58 28 °C %58 Tabloda verilen bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Farklı bölgelerdeki sıcaklık değerleri farklı olsa da nem oranları aynı olabilir. B) 03.08.2019 tarihinde tablodaki illere göre alçak basınç alanı Ege Bölgesi’nde oluşurken yüksek basınç alanı Doğu Anadolu Bölgesi’nde oluşmuştur. C) Denize kıyısı olan illerde nem oranı genelde yüksektir. D) Meteorologlar tarafından hazırlanan bu veriler tablodaki illerin iklim özelliklerinin belirlenmesinde yeterlidir.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 12 SINIF KAZANIM TESTİ ADAPTASYON 1. Canlıların değişen çevre şartlarına uyum sağlamasına adaptasyon denir. Çevre şartlarına uyum sağlayan canlılar ha- TEST - 22 yatta kalırken sağlayamayanlar yok olur. Bu olay doğal seçilim olarak adlandırılır. Çeşitli hastalıklara sebep olan bazı bakteriler üzerinde aşağıdaki gibi bir çalışma yapılmıştır. İçerisinde eşit miktarlar- da A, B ve C bakterileri olan beherglaslara X ve Y sıvıları ilave edilmiş ve bakterilerin bu sıvılara verdiği tepkiler göz- lemlenmiştir. Yapılan gözlemler sonucunda X ve Y sıvılarına maruz bırakılan bakterilerin sayılarının zamana bağlı de- ğişimi grafikler ile gösterilmiştir. Bakteri sayısı Bakteri sayısı A C B X sıvısı Y sıvısı C t3 Zaman AB t3 Zaman t1 t2 t1 t2 X sıvısı Y sıvısı Buna göre, I. X sıvısına sadece A bakterisi uyum sağlamıştır. II. B bakterisi X sıvısına karşı sonradan direnç kazanmıştır. III. C bakterisinin sebep olduğu hastalıklarda X sıvısı kullanılabilir. IV. A ve B bakterileri Y sıvısına uyum sağlayamadığı için yok olmuştur. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I, III ve IV  B) I, II ve III  C) II, III ve IV  D) II ve IV 2. Zehra, Buğra, Aylin ve Cenk adlı dört öğrenci bir hayvanat bahçesine gitmiştir. Hayvanat bahçesinde bukalemun, kartal ve tilki kara ekosisteminde; köpek balığı ve tırpana balığı su ekosisteminde yaşayanlar bölümünde yer almaktadır. Bu geziye ilişkin şu bilgiler verilmektedir: • Her öğrenci iki farklı hayvan görmüştür. • Kara ekosistemindeki her hayvan ikişer kez, su ekosistemindeki her hayvan da birer kez ziyaret edilmiştir. • Zehra ve Buğra’nın kara ekosisteminde ziyaret ettiği hayvan, sahip olduğu adaptasyon sayesinde bulunduğu or- tama göre renk değiştirerek düşmanlarından korunmaktadır. • Zehra ve Cenk’in gördüğü hayvanlardan biri aynıdır ve kara ekosisteminde bulunmaktadır. • Cenk ve Buğra’nın kara ekosisteminde ziyaret ettiği hayvanın kutuplarda yaşayan türü ile çölde yaşayan türü bu- run ve kulak yapısı olarark farklı adaptasyonlara sahiptir. Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Zehra ve Cenk’in kara ekosisteminde ziyaret ettiği hayvan, sahip olduğu adaptasyon (kıvrık gaga ve sivri tırnak) ile avlarını kolaylıkla yakalayabilmektedir. B) Aylin’nin su ekosisteminde ziyaret ettiği hayvan, sahip olduğu adaptasyon (kuyruğunda bulunan elektrik üreten yapı) ile düşmanlarına karşı savunma yapabilmektedir. C) Buğra’nın su ekosisteminde ziyaret ettiği hayvanın sahip olduğu adaptasyon (sırt ve karın bölgesinin farklı renkte olması) suyun alt ve üst kısmından fark edilmesini engeller. D) Buğra ve Cenk’in ziyaret ettiği hayvan ile aynı ekosistemde yaşayan fare ve ayı da burun ve kulak yapısı olarak benzer adaptasyonlara sahiptir.

8. SINIF FEN BİLİMLERİ KAZANIM TESTİ TEST 12 3. Mercan yılanı Süt yılanı Benzeşme (Mimikri), kamuflaj yöntemleri arasında en ilginç olanlardan biridir. Mimikrinin de birçok alt türü bulunmak- tadır. Yaygın olarak görülen korumacı mimikri lezzetli, zehirsiz ya da zararsız organizmaların lezzetsiz, zehirli ya da tehlikeli olanları taklit etmesidir. Örneğin mercan yılanları zehirli ve avcılar tarafından tercih edilmeyen bir yılan türü- dür. Bu tür ile aynı yaşam alanını paylaşan bazı zehirsiz yılanlar (süt yılanı gibi) mercan yılanlarındaki renklenmeyi tak- lit eder. Ancak bu tür mimikri birtakım sorunlar doğurabilir. Tür her ne kadar bir başka türe benzese de avcılar diğer türü de avlayabilmektedir. Eğer avcıların çoğu zararlı türleri taklit eden avlara saldırırsa bundan hem model hem de taklitçi organizma zarar görür. Bu nedenle, taklitçiler modelden daha seyrek olmalıdır. Bu tip mimikri ancak popülas- yon içerisinde bu tür mimikriyi kullanan az sayıda birey varsa avantajlıdır. Verilen metin dikkate alındığında, I. Kamuflaj canlıların hayatta kalma şansını artıran bir adaptasyon örneğidir. II. Korumacı mimikri popülasyonun bütün bireylerinde görülürse doğal seçilim işlemeyeceğinden bu adaptasyonun canlıya bir faydası olmayacaktır. III. Süt yılanı mimikri ile avcılar tarafından avlanma ihtimalini azaltmaktadır. IV. Süt yılanlarında görülen mimikri kalıtsal değildir. çıkarımlarından hangileri doğrudur? A) I ve II  B) I, II ve III  C) I, II ve IV  D) I, III ve IV 4. Tarih boyunca bakterilere bağlı ölümler dünyanın en önemli sağlık sorunlarının ba- şında gelmiştir. Penisilinin keşfiyle ilk kez bilimsel yöntemlerle üretilmiş olan bir mo- lekül sayesinde mikroorganizmaların yok edilmesi sağlanmıştır. Ancak bu süreç bak- terilerin penisiline karşı direnç geliştirmesiyle birlikte çok uzun sürmemiştir. Araştırmacılar, bakteriler penisiline maruz kaldığı zaman etkinleşen genlere odak- lanmış ve her seferinde bir geni silerek bunun etkisini gözlemlemiştir. Sonuçta bak- terideki bir dizi enzimin penisilini etkisiz hâle getirdiği saptanmıştır. Bilimsel bir makaleden alınan yukarıdaki parçada anlatılan olay ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Bakteride penisilinin etkisini durduran enzimlerin hepsi aynı nükleotid dizilimine sahiptir. B) Bakterinin geçirmiş olduğu değişim kalıtsal olup çevreye uyumunu kolaylaştırmıştır. C) Bakterinin geliştirmiş olduğu mekanizma yavru bakterilere aktarılamaz. D) Bakteri, penisiline karşı direnç oluşturan geni dışarıdan almıştır.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 13 SINIF KAZANIM TESTİ BİYOTEKNOLOJİ 1. Dünya üzerinde, okul öncesi dönemdeki üç milyon kadar çocuğun A vitamini TEST - 22 eksikliğinden kaynaklanan görme bozukluğu olduğu ve her yıl bunların 225 000 ile 500 000 kadarının görme yetisini kaybettiği tespit edildi. Bilim insanları ge- liştirdikleri, A vitamini yönünden zenginleştirilmiş GDO’lu pirinçler ile bu duru- mun önüne geçmeyi planlıyor. Yukarıda bilim insanlarının yaptığı bir çalışmadan bahsedilmiştir. Buna göre aşağıda verilen örneklerden hangisi yukarıdaki çalışma alanına dahil edilemez? A) Mikroorganizmalar kullanılarak içme sularının arıtılması B) İç organların görüntülenmesini sağlayan MR cihazının geliştirilmesi C) Böceklere karşı dirençli meyve ağaçlarının üretilmesi D) Bitkilerden antibiyotik ve hormon gibi kimyasal madde üretilmesi 2. GDO’lar (genetiği değiştirilmiş organizmalar) genellikle bir canlı türünün doğal olarak sahip olmadığı bir özelliğin baş- ka canlıdan gen aracılığı ile aktarılmasıyla elde edilir. Aşağıda bu kapsamda yapılmış çalışmalar verilmiştir. 1. çalışma Zehir 2. çalışma geni Soğuğa dayanıklılık Zehir salgılayan Mısır DNA’sı Mısır bitkisi Soğuk suda geni Domates Soğuğa dayanıklı bakteri yaşayan balık DNA’sı domates bitkisi Zehir üreten bir bakteriden alınan zehir üretme İnsanlar tarafından tüketilen ve soğuk sularda yaşayan geni mısır DNA’sına aktarılmıştır. Böylece bö- bir balık türünden soğuğa karşı dayanıklı olmasını sağ- cekleri öldürmek için zehir salgılayan yeni mısır layan gen domates bitkisine aktarılmış; böylece soğuğa bitkileri elde edilmiştir. dayanıklı domates bitkileri elde edilmiştir. Buna göre, I. 1. çalışmada üretilen mısır bitkisi onunla beslenen canlıları olumsuz etkileyebilir. II. 2. çalışmada üretilen domates bitkisi her mevsim yetiştirilebilir. III. GDO’lu bütün bitkiler canlılar için olumsuz sonuçlar doğurur. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I  B) I ve II  C) II ve III  D) I, II ve III

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 13 3. Kahramanmaraş’ta 12 yıllık çalışma sonunda 3 ayrı renkte pamuk çeşidi üretildi. Üretilen pamukların çevreci olma özel- liklerinin yanında, lif kopma mukavemeti ve maddi getirisinin de yüksek olduğu belirtildi. Ayrıca üretilen beyaz, yeşil, kahverengi ve taba renkli pamuklar ile tekstildeki boya maliyetlerinin düşürüldüğü ifade edildi. Aşağıda beyaz pamuk DNA’sına eklenen genler ile elde edilen tohumlarla farklı renkteki pamuk bitkilerinin üretilme- si şematize edilmiştir. Beyaz X geni Beyaz Y geni Beyaz Z geni pamuk geni pamuk geni pamuk geni Beyaz pamuk Yeşil renkli pamuk Kahverengi renkli pamuk Taba renkli pamuk Buna göre, I. Farklı renklerde pamuk üretimi, beyaz pamuk DNA’sında var olan genler sayesinde olmuştur. II. Beyaz pamuğa X ve Y geni birlikte verilerek farklı renkte pamuk üretilebilme ihtimali olabilir. III. Biyoteknolojik çalışmalar ile ülke ekonomisine katkı sağlanabilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız III  B) I ve II  C) II ve III  D) I, II ve III 4. Boston Çocuk Hastanesi’nde ve Harvard Tıp Okulu’nda çalışan bilim insanları 2015 yı- lında sağırlığı tedavi etmek için bir gen terapisi geliştirdiklerini ve yöntemi fareler üze- rinde başarıyla test ettiklerini açıkladı. Geliştirilen yöntem, doğuştan sağır olan fare- lere sağlıklı genler aktarılması esasına dayanıyor. Araştırmacılar geliştirdikleri yöntemi, Ush1c genlerindeki değişim sebebiyle sağır olan fareler üzerinde test etti. Harmonin adlı bir proteinin işlevini yerine getirememesine sebep olan bu mutasyon insanlarda da görülüyor. Sağlıklı Ush1c genleri sağır farele- re aktarıldığında hayvanların duyma yetilerini yeniden kazandığı görüldü. Üzerinde deneyler yapılan 25 fareden 19’unun 80 desibelin altındaki sesleri duyabildiği görüldü ancak tedavi sadece yeni doğmuş farelere uygulandığın- da başarılı oldu, fareler doğduktan 10-12 gün sonra uygulandığında olumlu sonuç vermedi. Verilen bilgiler dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz? A) Ush1c genindeki mutasyon canlının üreme hücresinde meydana gelirse yavru canlıya da aktarılır. B) Genetik çalışmaların tümü insanlardan önce farelerde denenmektedir. C) Biyolojik çalışmalar bir canlı grubunda her durumda aynı sonucu vermeyebilir. D) Gelecekte, insanlardaki sağırlık sorunu Ush1c geni aktarımı ile çözülebilir.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 14 SINIF KAZANIM TESTİ KATI BASINCI 1. Katılarda basınç cismin ağırlığı ile doğru, yere temas yüzeyi ile ters orantılıdır. TEST - 22 L K S S Spor salonlarında kas geliştirmek için kullanılan, ağırlıkları 50 ve S S 75 N’luk K ve L dambıllarının ebatları görseldeki gibidir. SS S SS S SS 2S 3S 50 N 75 N 1. durum KL 2. durum L K Dambıllar sünger zemine önce 1, ardından 2. durumdaki gibi bırakılarak süngerde gömülme derinlikleri karşılaştırıl- mıştır. Buna göre K ve L dambıllarının 1. durumdan 2. duruma getirilmesiyle zemine uyguladıkları basınç hangi seçenek- teki gibi değişir? A) B) C) D) K Değişmez Değişmez Azalır Artar L Artar Azalır Değişmez Artar 2. Katı basıncı konusuyla ilgili olarak öğrencilerinden hipotez oluşturmalarını is- 34 teyen Işıl Öğretmen, iki öğrencinin hipotezini tahtaya yazar ve bu hipotezleri desteklemek için yandaki görselde verilen cismin hangi yönde kesilmesi gerek- 1 tiğini sorar. 2 Öğrencilerin hipotezleri aşağıdaki gibidir. Arda’nın hipotezi: Ağırlık değişse de ilk ve son basınç eşit olur. Ecem’in hipotezi: Yüzey alanı değişmese de ağırlık değiştiği için basınç azalır. Buna göre hipotezleri destekleyen doğru kesim hangi seçenekteki gibi olmalıdır? A) B) C) D) 1 ya da 2 numaralı Arda’nın cevabı 1 ya da 2 numaralı Gerçekleştirilemez 3 ya da 4 numaralı kesim kesim kesim Ecem’in cevabı 3 ya da 4 numaralı 1 ya da 2 numaralı 1 ya da 2 numaralı Gerçekleştirilemez kesim kesim kesim

8. SINIF FEN BİLİMLERİ KAZANIM TESTİ TEST 14 3. Deney-1 Deney-2 S 3S 3S S 400 mL 300 mL 200 mL 200 mL 3S S S 3S Kabın içindeki suyun yarısı Kabın içindeki suyun yarısı kadar boşaltılarak kap ters çevriliyor. su ilave edilip kap ters çevriliyor. Yukarıda bir kaptaki sıvı miktarı ve kabın zemine temas ettiği taban değiştirilerek iki farklı deney yapılıp, kabın zemi- ne uyguladığı basınç değiştiriliyor. Günlük hayatta da bazı durumlarda basıncın az ya da çok olmasını sağlayacak uygulamalar görülür. Örneğin; I. Futbolcular özel tasarlanmış krampon giyer. II. Ağır yük taşıyan araçların tekerlek sayısı fazladır. III. Kışın kar yağdığında araçların tekerleklerine zincir takılır. IV. Bıçakların keskin tarafı daha ince tasarlanır. Buna göre yukarıdaki deneylerde gösterilen basıncın artması ya da azalması durumu verilen örneklerle ilişkilendi- rildiğinde doğru eşleştirme hangi seçenekteki gibi olur? Deney-1 A) B) C) D) Deney-2 II - III I - IV II I - III - IV I - IV II - III I - III - IV II 4. İlker ve Soner katı basıncı konusunu pekiştirmek için sünger zemin üzerine özdeş 8 tahta bloğu aşağıda verilen gra- fiğe göre aşağıdaki gibi yerleştirmiştir. Katı basıncı 1. 2. 4P düzenek düzenek 2P 3. düzenek P Düzenek 1 23 Düzenekleri inceleyen Soner, tahta blokların yanlış yerleştirildiğini fark eder ve blokların yerini değiştirerek yanlışı dü- zeltmeye çalışır. Bunun için Soner, I. 1. düzenekten bir bloğu, 3. düzenekteki bloğun üzerine koymalıdır. II. 2. düzenekten aynı sütundaki iki bloğu, 3. düzenekteki bloğun üzerine koymalıdır. III. 2. düzenekten aynı satırdaki bir bloğu, 1. düzenekteki bloğun üzerine; diğer bloğu ise 3. düzenekteki bloğun üzerine koymalıdır. IV. 2. düzenekten aynı satırdaki iki bloğu, 3. düzenekteki bloğun üzerine koymalıdır. değişikliklerinden hangilerini birlikte yaparsa düzenekler doğru yerleştirilmiş olur? A) I ve II  B) Yalnız III  C) I ve IV  D) Yalnız IV

8. FEN BİLİMLERİ TEST 15 SINIF KAZANIM TESTİ SIVI BASINCI 1. Bir kap içerisindeki sıvı, kabın her yerine basınç uygular. Ancak 1. sıvı TES2T. sı-vı 22 sıvının uyguladığı basınç her yerde aynı değildir. Sıvının derin- liği arttıkça oluşturduğu basınç değeri de artar. Yoğunlukları h B D farklı sıvılardan yoğunluğu fazla olan sıvı aynı derinlikte daha h C büyük basınç oluşturur. h A Yanda şekilleri farklı olan iki kaba aynı yükseklikte farklı cins sı- vılar doldurulmuştur. Buna göre kaplarda belirtilen noktalara uygulanan sıvı basınçları ile ilgili, I. 2. sıvının yoğunluğu 1. sıvının yoğunluğunun üç katı ise D noktasındaki basınç ile A noktasındaki basınç birbirine eşittir. II. 1. sıvının yoğunluğu 2. sıvının yoğunluğunun 2 katı ise A ve C noktalarındaki basınçlar birbirine eşittir. III. 2. sıvının hacmi yarıya indirilirse C noktasına uygulanan basınç da yarıya iner. IV. 1. sıvının miktarı 4h seviyesine çıkarılırsa B noktasındaki sıvı basıncı iki katına çıkar. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II  B) II ve III  C) I ve IV  D) I, III ve IV 2. Azra özdeş cam kaplar ile kurduğu düzeneklerle ilgili şu bilgileri X K veriyor: • Yarısına kadar su ile dolu kapta X ve Z muslukları aynı anda açıldığında kap tabanındaki sıvı basıncı değişmezken X ve Y muslukları birlikte açıldığında sıvı basıncı artmaktadır. Y Su Z L Cıva M • X ve K muslukları birlikte açıldığında kapları aynı zamanda doldurmaktadır. • Yarısına kadar cıva ile dolu olan kapta K, L ve M muslukları aynı anda açıldığında kap tabanındaki sıvı basıncı değişme- mektedir. • L ve M muslukları özdeştir. Cıvanın yoğunluğunun suyun yoğunluğundan 13,6 kat daha büyük olduğu bilindiğine göre aşağıdaki değerlendir- melerden hangisi doğrudur? (X musluğundan su, K musluğundan cıva akmaktadır.) A) Kaplarda eşit yükseklikte su ve cıva varken sadece X ve K muslukları aynı anda açıldığında bir süre sonra cıva bu- lunan kabın tabanındaki sıvı basıncı, su bulunan kabın tabanındaki sıvı basıncından daha küçük olur. B) Su bulunan kap tamamen dolu iken Y musluğu açılıp bir süre sonra kapatıldığındaki basınç değişimi, aynı süre Z musluğu açılıp kapatıldığındaki basınç değişiminden daha az olur. C) Cıva bulunan kap yarısına kadar dolu iken K ve L muslukları aynı anda açıldığında kap tabanındaki sıvı basıncı değişmez. D) Tamamen dolu su ve cıva kaplarında sadece Y ve M muslukları açılıp bir süre sonra kapatıldığında su dolu kapta- ki basınç azalışı cıva dolu kaptakinden fazla olur.

8 . FEN BİLİMLERİSINIFKAZANIM TESTİ TEST 15 3. Zehra, farklı yoğunlukta ve eşit hacimlerde sıvılar alarak yatay bir zeminde bulunan özdeş K, L ve M kaplarına doldu- rarak deney düzeneği oluşturuyor. Deney sırasında sırasıyla aşağıdaki işlemleri takip ediyor. 1. işlem: Başlangıçta kap tabanlarındaki sıvı basınçlarını kıyaslayarak not ediyor. 2. işlem: K, L ve M kaplarından farklı miktarlarda sıvılar alarak tekrar kap tabanlarındaki sıvı basınçlarını not ediyor. 3. işlem: K, L ve M kaplarından alınan sıvıları sırasıyla X, Y ve Z kaplarına koyuyor. Sıvı basıncı KLM Kaplar KLM KLM 1. işlem 2. işlem X, Y ve Z kaplarına sıvılar konulduğunda sıvı seviyeleri aynı olduğuna göre Zehra’nın kullandığı bu kaplar aşağıda- kilerden hangisi gibi olabilir? A) B) ZY X X YZ 2S 2S 2S 2S 2S 2S C) D) X YZ XYZ 2S 2S 2S 2S 2S 2S 4. Sıvı basıncı 5 4 3 2 1 2 1 0 Zaman Yukarıdaki grafiği tahtaya çizen Derya Öğretmen, öğrencilerinden bu grafiğin elde edilebilmesi için kap içerisinde hu- ninin nasıl hareket ettirilmesi gerektiğini soruyor. Buna göre aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin vermesi gereken doğru cevaptır? A) Önce 1 yönünde sonra yatay yönde hareket ettirilmelidir. B) Önce 1 sonra 2 yönünde ve en son yatay hareket ettirilmelidir. C) Önce yatay yönde sonra 2 yönünde hareket ettirilmelidir. D) Önce 1 sonra 2 yönünde hareket ettirilmelidir.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 16 SINIF KAZANIM TESTİ GAZ BASINCI 1. Gazlar , bulundukları kabın yüzeyine ve içindeki nesnelere basınç uygulamaktadır. Dünya’yı saran atmosfer tabaka- TEST - 22sındaki gazların oluşturduğu basınca ‘‘açık hava basıncı” veya ‘‘atmosfer basıncı” denir. Bu basıncı ilk ölçen bilim in- sanı Torricelli’dir. Torricelli, deniz seviyesinde bir metrelik cam boruyu cıva ile doldurup bu boruyu cıva ile dolu başka bir kabın içerisine ters çevirmiştir. 0 °C sıcaklıkta yaptığı bu deneyde cam borudaki cıva seviyesinin azalarak 76 cm’de kaldığını gözlemlemiştir. Buradan yola çıkarak açık hava basıncının 76 cm cıvanın yaptığı basınca eşit olduğunu bul- muştur. Yoğunluğu fazla olan gazlar yeryüzüne daha yakın olduğu için açık hava basıncının değeri yeryüzüne yakın yerlerde daha büyüktür. Yükseklere çıkıldıkça gaz yoğunluğu azalacağı için açık hava basıncının da değeri azalır. Aşağıdaki kaplar görseli verilen dağın belirli noktalarına yerleştirilerek cam borulardaki sıvı yüksekliği gözlemlenmiştir. M 8000 m 0,3 atm L s s 2s K 4000 m 0,6 atm 2d d 0 m 1 atm d 1. kap 2. kap 3. kap Verilen bilgi ve görseller dikkate alınarak, D) I, II ve III I. 1. kap K noktasına yerleştirilmiş ise 3. kap L noktasına yerleştirilmiş olabilir. II. 2 ve 3. kap aynı noktaya yerleştirilmiş olabilir. III. 2. kap L noktasına yerleştirilmiş ise 3. kap M noktasına yerleştirilmiştir. çıkarımlarından hangileri yapılabilir. A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve III  2. Fen bilimleri dersinde gaz basıncı ve Torricelli’nin çalışmalarını öğ- renen Elif, ailesinin de gözlemlemesi için evdeki malzemeleri kulla- narak aşağıdaki deneyleri yapmıştır. Deney 1: Boş bir bardağı yanan muma biraz tuttuktan sonra renk- lendirilmiş mavi su dolu kaba ters şekilde daldırıyor. Renkli sıvının bardağın içine doğru biraz yükseldiğini gözlemliyor. Deney 2: Ocakta kontrollü olarak ısıttığı açık cam şişenin ağzına haş- lanmış ve kabuğu soyulmuş yumurta koyuyor. Yumurtanın bir süre sonra kendiliğinden şişenin içine doğru girdiğini gözlemliyor. Elif’in yaptığı bu deneylerle ilgili, I. Deneyleri ailesine açık hava basıncının varlığını ispat etmek için yapmıştır. II. Deney 1 ve 2'de şişe ve bardağı ısıtmasının amacı, içlerinde bulunan gazın yoğunluğunu azaltarak basıncı düşür- mektir. III. Deney 1'de bardağın içindeki renkli suyun az yükselmesinin sebeplerinden biri, bardağın içinde bir miktar gazın bulunmasıdır. IV. Deney 2'de şişe ısıtıldığı için şişedeki gaz basıncı, açık hava basıncından fazla olmuştur. çıkarımlarından hangileri yapılamaz? A) I ve II  B) II ve IV  C) I ve III  D) Yalnız IV

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 16 3. Adil Bey arabasının camına navigasyon cihazı asmak için aldığı vantuzları aşağıdaki gibi cama yapıştırıyor. I. durum.: Vantuzun içindeki II. durum: Vantuzun içindeki havayı boşaltmadan cama havayı boşaltarak cama ya- yapıştırıyor. pıştırıyor. Sonuç: Navigasyon cihazını vantuza astığında van- Sonuç: Navigasyon cihazını vantuza astığında van- tuz yerinden çıkıyor. tuz yerinden çıkmıyor. Buna göre vantuzun ikinci durumda camdan kaymaması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Açık hava basıncının vantuzun içindeki gaz basıncından düşük olması B) Vantuz ile cam arasındaki havanın fazla olması C) Vantuza uygulanan açık hava basıncının I. durumdakinden fazla olması D) Açık hava basıncının vantuzun içindeki gaz basıncından yüksek olması 4. Ekin, gaz basıncı konusu ile ilgili hazırlamış olduğu düzenekleri arkadaşlarına göstererek uygulamalara başlar. Cam Normal Esnek Hava boşaltma fanus basınçlı Cam zar tulumbası kap Normal hava İçinde sadece Az şişirilmiş basınçlı hava bulunan hava teneke kutu balon Hava boşaltma III. Düzenek Hava boşaltma tulumbası tulumbası II. Düzenek I. Düzenek Hava boşaltma tulumbasını ok yönün- Hava boşaltma tulumbasını ok yönün- Hava boşaltma tulumbasını ok yönün- çektiğinde balonun şiştiğini gözlemli- de çektiğinde esnek zarın kabın içine de çektiğinde teneke kutunun gitgide yor. doğru çöktüğü sonra ise patladığını büzülüp yamulmaya başladığını göz- gözlemliyor. lemliyor. Ekin yapmış olduğu uygulamalarla ilgili olarak arkadaşlarının değerlendirme yapmasını istiyor. Buna göre arkadaşlarının yaptığı, I. Cam fanus içindeki balona uygulanan dış basınç azaldığından balon iç basıncını dış basınca eşitlemek için hacmi- ni artırmıştır. II. Cam kaba bağlı esnek zarın patlamasının nedeni cam kabın iç basıncının açık hava basıncını dengeleyememesidir. III. Teneke kutunun içindeki hava emildiğinde iç basınç atmosfer basıncından daha küçük olduğu için kutu büzülme- ye başlamıştır. değerlendirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II  D) I, II ve III

8. FEN BİLİMLERİ TEST 17 SINIF KAZANIM TESTİ KATI, SIVI VE GAZLARIN BASINÇ ÖZELLİKLERİNİN GÜNLÜK YAŞAM VE TEKNOLOJİDEKİ UYGULAMALARI 1. Sıvılar, üzerlerine uygulanan basıncı her yöne eşit miktarda iletir. Buna “Pascal Prensibi” denir. Günlük hayatta kullan- TEST - 22dığımız birçok aletin çalışmasında Pascal Prensibi’nden yararlanılmıştır. Bu aletlerden biri de arabaları kaldırmaya ya- rayan krikodur. Krikolarda sıvı olarak yağ kullanılır. Aşağıda bir krikonun çalışma prensibi gösterilmiştir. Düşük Kol basınçlı sıvı 2. piston Mafsal 1. piston Yüksek basınçlı sıvı Tek yönlü akışa izin veren valfler (çek valf) Kol yukarı kaldırıldığında düşük basınçlı sıvı 1. pistonun altına geçer. Kol aşağı doğru indirildiğinde 1. piston, altındaki sıvıya basınç uygulayarak 2. pistonun yukarıya çıkmasını sağlar. Böylece otomobil gibi ağır yükler küçük bir kuvvet uygulanarak kaldırılmış olur. Buna göre kriko sisteminde aynı kuvvet ile daha ağır araçların kaldırılabilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılabilir? A) Kullanılan sıvı, yağdan daha yoğun bir sıvı olabilir. B) Her iki pistonun yüzey alanı aynı oranda artırılabilir. C) 1. pistonun yüzey alanı azaltılıp 2. pistonun yüzey alanı artırılabilir. D) Daha kısa bir kol kullanılabilir. 2. “ Bir kaptaki sıvıyı daha aşağıda bulunan başka bir kaba boşaltmaya yarayan araca sifon, yapılan bu işleme ise sifon- lama denir.” bilgisini veren fen bilimleri öğretmeni kuracağı düzenek ile ilgili uygulama aşamalarını sırayla söyler. UYGULAMA SONUÇ • Bir kavanozun kapağına iki delik açılır. Kapaklı kavanozun içinde • Deliklerden birer pipet geçirilip etrafı oyun hamuru ile sabitlenir. bir fıskiye oluşur ve kutu- • Kavanozlardan ikisi yarıya kadar renkli su ile doldurulup biri pipetlerin sabit- nun yanındaki kavanoza renkli su akar. lendiği kapak ile kapatılır, diğeri ise bir kutunun üzerine konur. • Boş kavanoz şekildeki gibi kutunun yanına yerleştirilir. • Kapağında pipetler bulunan kavanoz ters çevrilip pipetlerden biri kutunun üzerindeki kavanozun içindeki renkli suya daldırılır, diğer pipet ise kutunun yanındaki kavanozun hizasına getirilir. Yapılan düzenek ve sonucuna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? A) Araçların deposundaki yakıtın ya da akvaryumun suyunun boşaltılmasında sifonlamadan yararlanılabilir. B) Sifonlama işlemi sıvıların yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket etme eğilimlerinden kaynaklanır. C) Şekildeki sistemde atmosfer basıncından ve yer çekiminden yararlanılmıştır. D) En üstteki kavanozun içindeki hava, suya basınç uygulayarak en alttaki kavanoza akmasını sağlamıştır.

8 . FEN BİLİMLERİ TEST 17 SINIF KAZANIM TESTİ Zeka Küpü Yayınları3. Su deposu4. Yandaki deodorant şişe- Klape sinde gaz yüksek basınç altında sıvılaştırılmıştır. Üst kısmındaki klapeye bastır- dığımızda şişe içindeki ga- Baraj Pompa zın dışarı çıktığı gözlenir. Dalgıç tüplerinde, piknik 12 3 tüplerinde ve arabalarda- ki LPG tüplerinde sıvılaştı- Evlerimiz arasındaki borular bileşik kapların çalışma rılmış gaz vardır. ilkesiyle su taşır. Pompa yardımı ile yüksekteki bir de- poya çıkarılan su, sıvıların basıncı iletme özelliğinden dolayı aynı hizadaki tüm evlere kendiliğinden ulaşır. Buna göre yukarıdaki görsel incelendiğinde, Buna göre deodorant şişesindeki gaz ile ilgili, I. 1. binanın bütün katlarına pompaya ihtiyaç kalma- I. Şişedeki gazın hareket yönü yüksek basınçtan al- dan su çıkarılabilir. çak basınca doğrudur. II. 2. binanın son katına pompaya gerek kalmadan II. Gazın püskürtülmesi atmosferdeki gaz basıncı ile su çıkarılabilmesi için su deposu daha yüksek bir gerçekleşir. alana inşa edilmelidir. III. Şişedeki sıvının miktarı azalırsa şişe içindeki gaz III. 3. binanın son üç katına su çıkarabilmek için bi- basıncı da azalır. nada pompa kullanılmalıdır. IV. Şişe içindeki gaz basıncı, atmosfer ve şişe taba- çıkarımlarından hangileri yapılabilir? nındaki sıvı basıncı toplamından fazladır. A) I ve II B) I ve III yargılarından hangileri söylenebilir? C) II ve III D) I, II ve III A) I ve II B) I, II ve III C) II ve IV D) I, III ve IV 5. Fen bilimleri öğretmeni farklı bir elektrik süpürgesi düzeneği tasarlar. Görselde verilen elektrik süpürgesini hazırladıktan sonra pilleri yerleş- tirir ve devre anahtarını kapalı konuma getirir. Pilde depolanan kimya- sal enerji elektrik enerjisine dönüşür. Elektrik enerjisi iletken teller ile motora iletildiğinde motor, elektrik enerjisini kinetik enerjiye dönüştü- rerek pervanenin hızla dönmesini sağlar. Pervanenin dönmesi ile pet şi- şenin dışındaki hava şişeye doğru itilir ve şişenin içindeki basınç düşer. Basınç farkından dolayı oluşan emme kuvveti sayesinde çöpler havay- la birlikte hareket eder ve pet şişenin ağzından girerek şişenin içine do- lar. Böylece çevrede bulunan çöpler temizlenmiş olur. Öğretmen deney sonunda öğrencilerinden düzeneğin çalışma prensibi ile ilgili çıkarım yapmalarını ister. Buna göre öğrenciler bu deneydeki gözlemlerine dayanarak, I. Toz parçaları yüksek basınçlı ortamdan düşük basınçlı ortama hareket eder. II. Gazlar basıncı sıvılardan daha iyi iletir. III. Gazlar basıncı tek yöne doğrusal olarak iletir. çıkarımlarından hangilerini yapabilir? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II  D) II ve III

8. FEN BİLİMLERİ TEST 18 SINIF KAZANIM TESTİ PERİYODİK SİSTEM 1. 2. Ece ve Can, satranç oyununda kullanılan atı, ilk 18 ele- 75 50 TEST - 22menti verilen periyodik tablo kesiti üzerinde kuralına Elementleri Elementleri uygun olarak hareket ettirecektir. üçlü gruplar atom şeklinde numarasına sıraladı. göre dizdi. Elementleri Elemetleri 1 X atom kütlesi sekizli x 2 artışına gruplar 100gördeizydai.tay hâlinde x x ayırdı. 25 x x Ceylin hazırladığı çarkıfelek oyununda geçmişten gü- Zeka Küpü Yayınları Ece ve Can atın hamle yapabileceği alanları göstermiş nümüze periyodik tablonun gelişim serüvenini anlat- ve bunlardan ikisini 1 ve 2 olarak numaralandırmıştır. mıştır. Çarkı çeviren öğrenci oka denk gelen çalışma- yı yapan bilim insanının ismini doğru söylediğinde o • Ece 3. periyot 2A grubundaki elementin bulundu- bölümün puanını alacaktır. ğu alana atı koyup 1 yönünde hamle yapıyor. Oku her biri farklı bir bölüme denk getiren dört öğ- • Can ise 2. periyot 6A grubundaki elementin bulun- renci ile ilgili şu bilgiler bilinmektedir: duğu alana atı koyup 2 yönünde hamle yapıyor. • En yüksek puanı Eda almıştır. Ece ve Can’ın yaptıkları hamleler ve ulaştıkları ele- mentlerle ilgili olarak, • Zeynep oku 25 puanlık bölüme isabet ettirmiş ama hiç puan alamamıştır. 1. Ece’nin hamlesi sonucu ulaştığı elementin periyot ve grup numarası daha azdır. • Mert, Ali’den daha fazla puan almıştır. Buna göre oyunla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- 2. Can’ın hamlesi sonucu ulaştığı elementin elektron lenemez? sayısı daha fazladır. A) Eda, Dimitri Mendeleyev’in ismini söylemiştir. 3. Ece, yaptığı hamle sonucu bir metale ulaşır. B) Wolfgang Döbereiner’in ismini Mert söylemiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Henry Moseley ismini bir kız öğrenci söylemiştir. A) Yalnız 1 B) 1 ve 2 C) 1 ve 3 D) 2 ve 3 D) John Newland’ın ismini hiçbir öğrenci söyleme- miştir. 3. Atomlar proton sayılarına göre çizelgeye yerleştirildiğinde aynı gruptaki elementler benzer özellik gösterir. Periyodik sistemde elementler artan atom numaralarına göre düşey ya da yatay sıralar oluşturur. • •  -  elementleri arasında katman sayısı fazla olan ’dır. •  -  elementlerinden son yörüngesindeki elektron sayısı fazla olan ’dır. •  -  elementleri benzer kimyasal özellik gösterir. Yukarıda özellikleri verilen elementlerin periyodik tablodaki yerlerinin gösterimi hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) ★ B) ▲ ● ★ ■● ▲ ■ C) ■ D) ▲● ▲ ■ ★ ● ★

8 . FEN BİLİMLERİSINIFKAZANIM TESTİ TEST 18 4. Elementler periyodik tabloya artan atom numarasına göre yerleştirilmiştir. Yatay satırlara periyot dikey sütunlara ise grup adı verilir. Aşağıda özellikleri verilen K, L, M, N elementlerinin grup ve periyot numaraları arasındaki ilişki grafiklerle gös- terilmiştir. • Isıya dayanıklı cam imalatında ve roketlerde ateşleyici Grup numarası Periyot numarası olarak kullanılan yarı metaldir. K LMN Element K LMN Element • Diş macunu, kireç ve çimento üretiminde kullanılan bir metaldir. • Erime - kaynama noktası düşüktür ve uçan balonlarda kullanılan bir soygazdır. • Yüzme havuzlarında mikrop öldürücü olarak kullanılan ve molekül yapılı bir ametaldir. Buna göre K, L, M ve N elementlerinin renkleri ve periyodik tablodaki yerleri seçeneklerden hangisinde doğru ve- rilmiştir? A) 1A 8A B) 1A 8A 3A 4A 5A 6A 7A 3A 4A 5A 6A 7A 1 2A 1 2A 2 2 3 3 4 4 5 5 C) 1A 8A D) 1A 8A 3A 4A 5A 6A 7A 3A 4A 5A 6A 7A 1 2A 1 2A 2 2 3 3 4 4 5 5 5. Günümüzde kullanılan periyodik sistemin oluşumunda büyük katkısı olan Rus bilim insanı Dimitri Mendeleyev ele- mentleri atom kütlesi artışına göre yatay bir sıra hâlinde dizdi. Hazırladığı tabloda birbiri altında olan elementlerin benzer özellikleri olduğunu ve her sekiz ya da on sekiz elementte bir özelliklerin tekrarladığını keşfetti. Bir öğrenci aşağıda özellikleri verilen elementleri bir kısmı verilen periyodik tabloya şekildeki gibi yerleştirmiştir. Li : Erime ve kaynama noktası yüksektir. N : Isı ve elektriği iyi iletmez. F : Molekül yapılıdır. He : Tel ve levha hâline getirilemez. 1 He Li N F 4 23 Öğrencinin elementleri periyodik tabloya Mendeleyev gibi yerleştirdiği düşünülürse 1, 2, 3 ve 4 numaraları ile gös- terilen elementler için aşağıdaki tahminlerden hangisi günümüzdeki periyodik tabloda aynı yerde bulunan element için doğru olmaz? A) 1: Erime ve kaynama noktası yüksektir. B) 2: Isı ve elektriği iyi iletmez. C) 3: Molekül yapılıdır. D) 4: Tel ve levha hâline getirilemez.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 19 SINIF KAZANIM TESTİ FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİM 1. Maddenin iç yapısında değişiklik olmadan sadece dış görünüşünde meydana gelen değişimlere fiziksel değişim; mad- TEST - 22denin iç yapısının değişerek yeni maddelerin oluştuğu değişimlere ise kimyasal değişim denir. Bir öğretmen fiziksel ve kimyasal değişim arasındaki farkları anlatmak için aşağıdaki deneyleri yapmıştır. Deney-1 Su Deney-2 Şeker Deney tüpüne bir miktar Şeker Deney tüpüne bir miktar şeker ve su koymuş ardın- İspirto şeker koymuş ve deney Sıcak dan deney tüpünü sıcak ocağı tüpünü şeker kararana su su içerisine daldırıp bir kadar ispirto ocağı ile süre gözlemlemiştir. ısıtmıştır. Buna göre deneylerdeki şekerde meydana gelen değişim ile tanecik modelleri ile gösterilen değişimler hangi seçe- nekte doğru eşleştirilmiştir? Deney-1 Deney-2 A) B) C) D) 2. Fen bilimleri öğretmeni laboratuvar ortamında aşağıdaki deneyleri yapıyor. Karbonat Kükürt Bir miktar kükürdü ısı- Üzüm sirkesi içine 2 Bir kalıp tereyağını ısı- tıyor, koyu renkte yeni kaşık karbonat atıyor tıyor ve tereyağı sıvı bir madde oluşurken ve kabarcıklar çıkıyor. hâle geliyor. etrafa koku yayılıyor. Buna göre öğretmenin bu deneyleri yapmasının amaçlarından birisi aşağıdaki hipotezlerin hangisini ispat etmek olabilir? A) Kimyasal tepkime gerçekleşebilmesi için mutlaka ısı gereklidir. B) Isı kaynağının kullanıldığı bütün olaylarda kimyasal değişim görülür. C) Soğuk ortamda gerçekleşmeyen bir kimyasal tepkime sıcak ortamda gerçekleşebilir. D) Bir olay sonunda yeni bir madde oluşuyorsa olay kimyasal bir değişimdir.

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 19 3. Fen Bilimleri öğretmeni fiziksel ve kimyasal değişim konusunu anlattıktan sonra Eda, Aylin, Ceren, Arda, Feyza ve Fa- tih adlı altı öğrencisini eşit iki gruba ayırarak öğrencilerinden fiziksel veya kimyasal değişim ile ilgili birer görsel getir- melerini ister. Öğrencilerin getirdiği görseller ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Erkeklerin her ikisi de maddenin iç yapısında bir değişikliğin olmadığı değişim ile ilgili görsel getirmiştir. • Aylin grubundaki tek kız öğrencidir. Dişlerin çürümesi Kayaların toprağa dönüşmesi Yoğurttan ayran eldesi Gökkuşağı oluşması Zeytinyağından sabun eldesi Mermerin asitle aşınması Buna göre görselleri getiren öğrenciler ile ilgili, I. Arda, fiziksel değişime örnek olarak gökkuşağı oluşması görselini getirmiş olabilir. II. Eda, kimyasal değişimlere örnek olarak zeytinyağından sabun elde edilmesi görselini getirmiş olabilir. III. Aylin, yeni maddelerin oluştuğu değişim türüne mermerin asitle aşınması görselini getirmiş olabilir. IV. Feyza dişlerin çürümesi, Fatih ise yoğurttan ayran eldesi görselini getirmiş olabilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II  B) II ve III  C) I, II ve IV  D) II, III ve IV 4. Sabunun hikâyesi: Suyu ve yağı aynı kaba koyarsanız birbirlerine Suyu seven hiç karışmaz. Elimizi sadece su ile yıkadığımızda, derimizin üzerin- kısım deki yağ tabakası, suyun derimize temasına engel olur. İşte bura- da sabun devreye girer ve kirin etrafını sararak deriden kopmasını Yağı seven sağlar. kısım Kir Alkali ve yağdan meydana gelen sabun, kendisini oluşturan mad- delerin özelliklerini taşır. Yani bir taraftan yağı severken diğer ta- raftan suyu sever. Suyu seven molekülün baş kısmı suyu çekerken Cilt Kir suyu sevmeyen kuyruk kısmını da yağı çeker. Ellerimizi ovuşturdu- ğumuzda yağ ve kirler, dolayısıyla içindeki bakteriler parçalanır. Sabun molekülleri bu yağlı kirleri sarar, suyla birleşti- rir ve artık çözünemez hâle getirir. Musluktan akan su ile de uzaklaşır gider. Yukarıda anlatılan hikaye ve görsel dikkate alındığında, I. Sabun suda çözündüğünde sabunun iç yapısı değişir. II. Sabunun suyu seven kısmı tarafından sarılan su kimyasal değişime uğrar. III. Sabunun suyu sevmeyen kısmı tarafından sarılan kirin iç yapısı değişmez. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II  D) II ve III

8. FEN BİLİMLERİ TEST 24 SINIF KAZANIM TESTİ MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ - II 1. Aşağıdaki tabloda saf bir maddenin sıcaklık artışının bağlı olduğu değişkenleri tespit etmek için yapılan iki deney ve- TEST - 22 rilmiştir. Deney 1 Bağımlı değişken Bağımsız değişken Kontrol edilen değişken Deney 2 Sıcaklık değişimi Isı Kütle, öz ısı Sıcaklık değişimi Kütle, ısı Öz ısı 30 °C 30 °C 30 °C 30 °C 300 g 200 g 300 g 200 g su yağ su su I II III IV Tablodaki deneyleri yapmak için kullanılacak deney düzenekler ve ısıtılma süresi hangi seçenekte doğru verilmiştir? (Isıtıcı ve termometreler özdeştir.) A) Deney 1 için I ve IV. düzeneklerin 5 dk. sonraki sıcaklıkları kaydedilir. B) Deney 2 için II. düzeneğin 5, III. düzeneğin 10 dk. sonraki sıcaklığı kaydedilir. C) Deney 1 için I ve III. düzeneklerin 5 dk. sonraki sıcaklıkları kaydedilir. D) Deney 2 için I. düzeneğin 5, II. düzeneğin 10 dk. sonraki sıcaklığı kaydedilir. 2. Özdeş kaplara eşit miktarda ve 20 °C sıcaklıkta su konuluyor. Daha sonra bu kapların her birine aşağıda özellikleri ve- rilen bilyeler bırakılıyor. Kütle Sıcaklık (°C) Öz ısı K LMN Km 20 °C c I II III IV Lm 20 °C 4c Mm 20 °C 3c Nm 20 °C 2c Son durumda kaplardaki termometrelerin gösterdiği değerler aşağıdakilerden hangisi gibi olur? I II III IV I II III IV A) B) C) D)

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 24 3. Aşağıda öz ısıları arasındaki ilişki K > L şeklinde olan özdeş ebatlardaki K ve L blokları özdeş ısıtıcılarla 80 °C’a kadar ısıtılıyor. KL Isıtılan K ve L blokları, içlerinde eşit miktarda ve aynı sıcaklıkta su bulunan 1 ve 2. kaplara sırasıyla daldırılarak denge sıcaklığına ulaşıncaya kadar bekletilip çıkarılıyor. Daha sonra her bir kaba 0 °C ve eşit kütlelerde buz parçaları atılıyor. 0 °C buz 0 °C buz Sıcaklık (°C) K Sıcak su 60 1. kap Su Sıcak su L 0 Buz 2. kap Zaman (dk.) 2. kap sıcaklık değişimi 2. kaba buz atılmasından itibaren buzun tamamı eriyip ısı alışverişi durduğu ana kadar kaptaki su ve buzun sıcak- lık-zaman grafiği şekildeki gibi oluyor. Buna göre 1. kaba buz atılmasından itibaren buzun tamamı eriyip ısı alışverişi durduğu ana kadar kaptaki su ve bu- zun sıcaklık - zaman grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Sıcaklık (°C) B) Sıcaklık (°C) C) Sıcaklık (°C) D) Sıcaklık (°C) 80 80 70 60 Su Su Su Su Buz Zaman Buz Zaman Buz Zaman Buz Zaman 0 (dk.) 0 (dk.) 0 (dk.) 0 (dk.) 4. Günlük yaşamımızda karşılaştığımız bazı olaylar ısı alışverişi sonucu gerçekleşen hâl değişimi ile ilgilidir. Maddeler ısı aldığında sıcaklığı artabilir, eriyebilir veya buharlaşabilir. Isı verdiğinde ise tam tersi durum gerçekleşebilir. Aşağıda iki farklı sıcaklık - zaman grafiği verilmiştir. Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C) Zaman (dk.) Zaman (dk.) Grafik-1 Grafik-2 Verilen grafikler dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Denizden çıkan kişinin üşümesine sebep olan olayda Grafik-1’deki değişimlerden bazıları gerçekleşir. B) Elimize kolanya dökünce serinlik hissetmemize sebep olan olayda Grafik-2’deki değişimlerden bazıları gerçekleşir. C) Kesilip güneşte bırakılan karpuzun soğuması olayında Grafik-1’deki değişimlerden bazıları gerçekleşir. D) Buzdolabından çıkan şişenin etrafında su damlacıkları oluşmasında Grafik-2’deki değişimlerden bazıları gerçekleşir.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 25 SINIF KAZANIM TESTİ MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ - III 1. Birbiriyle homojen olarak karışabilen X, Y ve Z sıvıları eşit hacimde oda sıcaklığında ağzı kapalı balon joje içerisine ko- TEST - 22nuluyor ve 100 °C’a kadar ısıtılıyor. Buharlaşan sıvılar ince borudan geçerek soğutucu ile tekrar yoğunlaşıp toplama kabında birikiyor. Su So ğutuc u 2 0S u°C Madde Kaynama Noktası (°C) X 100 Balon joje Y 78 Z 50 X(S)Y(S) Z(S) Toplama kabı Kaynama noktaları verilen bu maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Toplama kabında ilk olarak Z sıvısı toplanır. B) Sıcaklık 90 °C iken balon jojede sadece X, toplama kabında ise Y ve Z maddelerinin tamamı ile az miktarda X mad- desi bulunur. C) Tanecikler arası çekim kuvveti en az olan Z maddesidir. D) 78 °C’ta balon jojede en çok Y, toplama kabında ise bir miktar X ile Z maddesi bulunur. 2. Saf bir maddenin sıcaklık - zaman grafiği şekilde ve- 3. • Kaynama sıcaklığı → –10 °C rilmiştir. • Erime sıcaklığı → –60 °C • İlk sıcaklığı → –70 °C Sıcaklık (°C) • Son sıcaklığı → 0 °C 60 Yukarıda bazı değerleri verilen saf maddenin ısınma grafiği aşağıdakilerden hangisidir? 35 25 Zaman Zeka Küpü Yayınları A) Sıcaklık B) Sıcaklık 20 (°C) (°C) 1 234 5 0 Zaman 0 Zaman (dk.) –10 (dk.) Verilen grafik ile ilgili, –70 –60 I. Madde iki kez hâl değiştirmiştir. –70 II. 2. zaman aralığında madde tamamen katı hâldedir. C) III. 35 °C'ta madde kaynamaya başlamıştır. Sıcaklık D) Sıcaklık Zaman IV. 2 ve 4. zaman aralıklarında maddenin sıcaklığı de- (°C) Zaman (°C) (dk.) (dk.) ğişmemiştir. 0 0 –10 ifadelerinden hangileri söylenebilir? –60 A) I ve III B) II ve IV –70 –70 C) I, III ve IV D) I, II, III ve IV

8 . FEN BİLİMLERİ TEST 25 SINIF KAZANIM TESTİ 4. Özdeş kaplarda bulunan aynı tür maddeler özdeş ısıtıcılar ile ısıtılıyor. Bu maddelerin sıcaklık - zaman grafiği şekilde- Zeka Küpü Yayınları ki gibi çiziliyor. Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C) 58 58 20 20 24 Zaman (dk.) 24 Zaman (dk.) 1. kap 2. kap Buna göre grafikler incelendiğinde aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenebilir? A) 1. kaptaki madde katı, 2. kaptaki madde sıvı hâldedir. B) 1. kaptaki madde miktarı 2. kaptaki madde miktarından fazla olduğu için daha uzun sürede aynı sıcaklığa ulaşmıştır. C) Her iki kaptaki madde de eşit süre ısı alarak aynı zamanda kaynama noktasına ulaşmıştır. D) 1. kaptaki madde 4. dakikada tamamen gaz hâldedir. 5. Saf bir maddenin farklı iki durumuna ait sıcaklık-zaman 6. İçerisinde K sıvısı olan kaba bu sıvıda çözünmeyen L grafiği aşağıda verilmiştir. katısı bırakılıyor. Isı alışverişi tamamlandığında denge sıcaklığının 30°C olduğu gözlemleniyor. 1. durum: Sıcaklık (°C) Saf K sıvısı ve saf L katısına ait bilgiler şu şekildedir: 60 K sıvısı L katısı 40 Başlangıç sıcaklığı : 60°C Başlangıç sıcaklığı : 10°C Donma noktası : 40°C 15 Erime noktası : 50°C Zaman (dk.) Buna göre K ve L maddeleri arasındaki sıcaklık değişi- 2. durum: mini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir? Sıcaklık (°C) A) Sıcaklık (°C) B) Sıcaklık (°C) 60 60 40 40 K 60 15 30 K Zaman (dk.) 10 L 30 L Şekildeki grafiklere göre, 10 I. 1. durumda madde ısı almış, 2. durumda ısı ver- miştir. Zaman Zaman II. Her iki durumda da maddenin başlangıç sıcaklığı aynıdır. C) Sıcaklık (°C) D) Sıcaklık (°C) 60 III. 40 °C'ta 1 ve 2. durumda madde aynı hâldedir. 40 K 60 ifadelerinden hangileri yanlıştır? 30 L K A) Yalnız II B) I ve II 10 40 C) I ve III D) II ve III 30 10 L Zaman Zaman

8. FEN BİLİMLERİ TEST 26 SINIF KAZANIM TESTİ TÜRKİYE’DE KİMYA ENDÜSTRİSİ - I 1. Kimya sanayisi doğrudan tüketime yönelik ürünler üreten ve diğer sektörlere ham madde sağlayan bir sektördür. TEST - 22Türkiye’de kimya endüstrisi için gerekli olan birçok madde yurt içinde üretilmediği için ithal edilmektedir. Kimya sek- töründe kullanılan ham maddelerin ortalama %70’i ithalatla karşılanmaktadır. Buna karşın ülkemizdeki plastik sektö- rü Avrupa’nın ikinci, dünyanın ise yedinci büyük üreticisidir. Bunun yanı sıra ülkemiz dünyanın 17. büyük otomotiv, Av- rupa’nın ise 4. büyük boya üreticisidir. Teüttrikğiiykei’mninyaesnalçüorküintlhearl Teütrtkiğiyiek’inminyaesnaçl oükrüihnrlearç Ham petrol Plastik maddeler Tıp ve eczacılık ürünleri Demir - çelik ürünleri Madeni yakıtlar Madeni eşyalar Suni gübre Boya Bor, krom, civa, bakır Lastik Yağlar Çimento Yukarıdaki metni okuyan bir öğrenci aşağıdaki çıkarımlarından hangisini yapamaz? A) Türkiye, kimya sektöründe kullanılan birçok ham madde için dışa bağımlıdır. B) Kimya endüstrisinin gelişmesi için Türkiye AR-GE çalışmalarında ön sıralardadır. C) Kimya endüstrisi ülkenin gelişmişlik seviyesi hakkında fikir verir. D) Kimya endüstrisi diğer sektörlerin gelişmesini sağlayan lokomotif görevini görür. 2. Fen Bilimleri öğretmeni; Cenk, Aslı, Seda, Beyza, Ömer ve Okan adlı öğrencilerini eşit iki gruba ayırıp bir gruptan ül- kemizde kimya endüstrisinin gelişmesine katkı sağlayan kurum ve kuruluşlar, diğer gruptan ise kimya endüstrisinde- ki meslek dalları ile ilgili birer çalışma getirmelerini ve bir pano hazırlamalarını ister. Öğrencilerin getirdiği çalışmalar ile ilgili şu bilgiler bilinmektedir: • Aslı Seda ile aynı, Beyza ile farklı gruptadır. • Ömer grubundaki tek erkek öğrencidir. • Cenk maddelerin kimyasal nitelikleri, molekül yapıları ve analizi konusunda çalışmalar yapan meslek dalı ile ilgili çalışma getirmiştir. Buna göre öğrencilerin getirdiği çalışmalar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Seda, Türkiye savunma sanayisi için uçak, füze ve kaliteli yakıt üreten “Rokestan”hakkında çalışma getirmiştir. B) Aslı, Türkiye ve dünyada bordan yapılan ürünlerin üretimi ve geliştirilmesi için bilimsel çalışmalar yapan Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü hakkında çalışma getirmiştir. C) Okan, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu hakkında çalışma getirmiştir. D) Beyza, kimyagerlerin çalışmalarını ekonomik ve büyük ölçülerde ürünlere dönüştürmek için gerekli üretim süreç- lerini tasarlayan kimya mühendisleri hakkında çalışma getirmiştir.

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 26 3. TÜİK tarafından geçekleştirilen Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı verilerine göre Türkiye'de kimya sanayisi alanındaki şirketlerin daha çok kıyı bölgelerimizde yoğunlaştığı görülmektedir. Marmara ve Ege Bölgesi’nde (İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve İzmir) tüketici kimyasalları, boya, lastik, plastik, petrol ve petrol ürünleri üretimi yapılmaktadır. Akdeniz Bölgesi’nde ve kısmen Karadeniz Bölgesi’nde gübre üretimi yapılmaktadır. Aynı veriler baz alınarak Türkiye'de kimya- sal üretim bileşimi ile ilgili oluşturulan tablonun bir kısmı şu şekildedir: Kimyasal Üretim Bileşimi % Lastik ve plastik sanayi ürünleri 31 Tıp ve eczacılık ürünleri 20 Tüketici kimyasalları 11 Sentetik kauçuk ve plastik ham maddeleri 11 Suni ve sentetik elyaf 7 Yüksek katma değer yaratan organik ve inorganik kimyasalların üretimi çok düşük oranlarda olduğu için tabloda yer almamıştır. TÜİK tarafından gerçekleştirilen genel sanayi ve işyerleri sayımı verileri baz alındığında yıllara göre bazı ürünlerin ithalat rakamları ise aşağıdaki gibidir. Yıllara Göre İthalat (Milyar ABD $) Ürün 2015 2016 2017 27,1 37,2 Mineral yakıtlar / yağlar 37,7 1,2 1,4 4,3 5,4 İnorganik kimyasallar 1,4 4,2 4,5 Organik kimyasallar 4,7 Eczacılık ürünleri 3 Buna göre, 1. Kimya sektörünün en büyük üretim bileşeni, önemli bir ithalat oranına da sahiptir. 2. Organik ve inorganik kimyasalların üretimi artırılarak ithalat yükü azaltılabilir. 3. Mineral yakıtlar ve yağların ülke içinde üretimi ithalat - ihracat dengesini olumsuz etkileyebilir. 4. Kimya sanayisi alanındaki şirketler ülkenin iç bölgelerinde yoğunlaşsaydı lojistik açıdan daha avantajlı olurdu. ifadelerinden hangileri verileri inceleyen uzmanların görüş ve tavsiyesi olamaz? A) 2 ve 3  B) 1 ve 4  C) 1 ve 2  D) 3 ve 4

8. FEN BİLİMLERİ TEST 27 SINIF KAZANIM TESTİ TÜRKİYE’DE KİMYA ENDÜSTRİSİ - II 1. Yeni maddeler fabrikalarda kimyasal reaksiyonlarla üretilmektedir. Kullanmış olduğumuz malzemelerin çoğu kimya TEST - 22endüstrisi sayesinde oluşturulmuştur. Birçok sektör için ihtiyaç duyulan ham maddelerin karşılandığı alana Kimya En- düstrisi denir. Kimya sektörü, ham madde olarak çoğunlukla petrol ürünlerini ve metalleri kullanır. Cumhuriyetten önce temizlik maddeleri üreten işletme tesisi kurulmuş ancak kimya endüstrisi cumhuriyetin ilanından sonra gelişme göstermiştir. 1950 yılından sonra tekstil, deri, boya, gübre alanında fabrikalar, 1985 yılında İzmir Aliağa Petrokimya Tesisi, 2000’li yıllarda ise küçük ve orta ölçekli fabrikalar açılmıştır. Ancak ülkemizde kimya sektörü henüz istenilen seviyeye ulaşmış değildir. Aşağıda 2017 yılı verilerine göre ülkemizde kimya sektöründe bazı maddelerin ithalat ve ihracat miktarları verilmiştir. Kimya sektörü ithalatımız / ihracatımız : İthalat : İhracat (Milyon ABD doları) Kauçuk ve 2950 13264 kauçuktan eşya 2500 Plastik ve plastikten 5474 mamul eşya Sabunlar 781 780 Boya, macun, vernik 2009 689 Eczacılık ürünleri 4450 Organik 875 kimyasallar 5387 İnorganik 657 kimyasallar 1443 1316 Mineral yakıtlar / 37200 yağlar 4327 Verilen bilgiler ve grafikten yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bütün dallarda ithalatımız ihracatımızdan daha fazla gerçekleşmektedir. B) Hem ithalat hem ihracatta en büyük dilimi mineral yakıtlar ve yağlar oluşturmaktadır. C) Devlet cumhuriyetin ilanından sonra kimya sektörüne destek vermiş ancak sektörü istenilen seviyeye ulaştırama- mıştır. D) Ülkemizde hayvancılığa bağlı olarak deri, pamuk yetiştiriciliğine bağlı olarak da tekstil fabrikalarının kurulması 2000’li yıllardan önce gerçekleşmiştir.

8. SINIF FEN BİLİMLERİ KAZANIM TESTİ TEST 27 2. Türk Kimya Sanayisinin İhracatta Küresel Kimya Pazarlarından Aldığı Pay Yüzde (%) 0,44 0,43 0,36 0,36 0,38 Yıl 2012 2013 2014 2015 2016 Kimya sektörünün 2017 yılı ilk sekiz ayındaki ithalatı %20 artışla 46,5 milyar USD olmuştur. 2016 yılında kimya sektö- rünün Türkiye’nin toplam ithalatından aldığı pay %29,6 iken 2017’nin ilk sekiz ayında aldığı pay %31,2'dir. İthalatta bağımlılığın azaltılması amacıyla katma değerli üretime geçiş için AR-GE çalışmalarına ağırlık verilmesi ge- rekmektedir. Dışa bağımlılığı azaltmak için yatırım teşvikleri ve ortamının iyileştirilmesi, nitelikli personel açığının ka- patılması ile orta vadede ithalata olan bağımlılığın sürmemesi beklenmektedir. Öte yandan sektörün temel sorunları olarak şu başlıklar öne çıkmaktadır: • Pazarlama konusunda yetersizlikler • Kurumsallaşamama problemi • Teknoloji ve AR-GE eksikliği • Çevre mevzuatı başta olmak üzere uyulması gereken standartlar ve düzenlemelerin maliyet artışına neden olması Yukarıda verilen metin dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Sektörün gelişimine katkıda bulunmak için yabancı büyük firmalarla ortaklık anlaşmaları yapılabilir. B) Dışa bağımlılığı azaltmak için yerli madde ve doğal kaynakların kullanılmasıyla ihracatın teşvik edilmesi sağlanabilir. C) Türk kimya sanayisinin ihracatta küresel kimya pazarından aldığı pay artarak devam etmiştir. D) Kimya sektörünün Türkiye’nin toplam ithalatında aldığı pay 2017 yılının ilk sekiz ayında bir önceki yıla göre artış göstermiştir.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 28 SINIF KAZANIM TESTİ BASİT MAKİNELER - I 1. Kaldıraçlarda uygulanan kuvvetten daha büyük kuvvet elde edilebilir. Bunun için uygulanan kuvvetin desteğe olan TEST - 22uzaklığının yükün desteğe olan uzaklığından fazla olması gerekir. İbrahim Bey ormandaki tomrukları araçlara yükle- mek için levye ve zincir kullanarak aynı zeminde 20 metre sürüklemiştir. İlk 10 metresini 1. durumdaki gibi, son 10 met- resini 2. durumdaki gibi zinciri levyenin belirtilen noktalarına yerleştirerek kuvvet uygulamış ve toplamda 20 metre sürüklemeyi başarmıştır. 2. durum 1. durum 10 metre 10 metre Buna göre İbrahim Bey’in uyguladığı kuvvet ve kuvvet kazancı ile ilgili çizilen grafiklerden hangisi doğru olur? A) Uygulanan kuvvet Kuvvet kazancı B) Uygulanan kuvvet Kuvvet kazancı 12 Durum 12 Durum 12 Durum 12 Durum Kuvvet kazancı Kuvvet kazancı C) Uygulanan kuvvet D) Uygulanan kuvvet 12 Durum 12 Durum 12 Durum 12 Durum 2. Hareketli makaralar uygulanan kuvvetin büyüklüğünü azaltmak için, sabit makaralar ise sadece yönünü değiştirmek için kullanılır. Her bir hareketli makara uygulanan kuvveti yarıya düşürür. Üç işçi aynı ağırlıktaki kasaları aynı yüksek- likteki platformlara çıkarmak istiyor. Bunu gerçekleştirmek için kullanacakları düzenekler aşağıdaki gibidir. 1. düzenek 2. düzenek 3. düzenek Her işçinin halatı 4 metre çektiği andaki durumla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış olur? A) Yükün yükselme miktarı 3. düzenekte en az, 1. düzenekte en fazla olmuştur. B) 2. düzenekteki işçinin uyguladığı kuvvet 3. düzenekteki işçinin uyguladığı kuvvetten büyüktür. C) Düzeneklerdeki kuvvet kazancı sıralaması 3 > 1 = 2 olur. D) 3. düzenekteki hareketli makara sayısı 2. düzenekten fazla olduğu için yükün yer değiştirme miktarı 2. düzenekte- kinden daha azdır.

8 . FEN BİLİMLERİ TEST 28 SINIF KAZANIM TESTİ Sümregtüallü 3. Kilo verip istediği fiziksel görünüme sahip olmak ve sağ- Çelik lıklı bir yaşam sürmek isteyen İrfan, spor salonundaki halat ağırlık çalışma istasyonunda çalışmaktadır. L Ağırlık çalışma istasyonuyla ilgili şu açıklamalar yapıl- mıştır: Ağırlıklar • Ağırlıklar isteğe bağlı olarak artırılıp azaltılabilmek- K tedir. • Makaranın bağlı olduğu sürgülü metal K ve L nok- tası arasında hareket ettirilerek belirlediğimiz nok- tada sabitlenebilmektedir. • Sürtünmeler ve makara ağırlıkları önemsenmemek- tedir. Buna göre ağırlık çalışma istasyonu ile ilgili, I. İrfan, çelik halatı 1 metre çektiğinde ağırlıklar yarım metre yükselir. II. İrfan, sürgülü metali yukarı hareket ettirip L noktasında sabitlediğinde K noktasına göre daha az kuvvetle ağırlık- ları kaldırır. III. İrfan, ağırlıkların yarısı kadar kuvvet uygulayarak ağırlıkları kaldırabilir. IV. Ağırlık istasyonunda hareketli ve sabit makaralar kullanılmıştır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II  B) II ve IV  C) I ve III  D) I, III ve IV 4. Eğik düzlem ile cisimleri ağırlıklarından daha az bir kuvvetle yüksek bir konuma çıkarabiliriz. Eğik düzlemin uzunluğu art- tıkça kuvvet kazancı da artar. Bir öğrenci eğik düzlem konusunu pekiştirmek için bir düzenek hazırlıyor. Bunun için 10 cm uzunluğunda paket lastiği, oyuncak araba, 50 ve 70 cm uzunluğunda tahta kullanarak deneyi şu şekilde yapmıştır. Şekil-1 Şekil-2 Şekil-3 30 cm 25 cm 20 cm 20 cm 20 cm Oyuncak 50 cm tahta 70 cm tahta araba • Uzunluğu 10 cm olan paket lastiğinin ucuna oyuncak arabayı asıyor ve paket lastiğinin boyunu 30 cm olarak ölçü- yor. (Şekil-1) • Desteğe 20 cm yükseklikten sabitlenen ve sürtünmesi önemsiz 50 cm’lik tahtada oyuncak araba paket lastiği ile dengeleniyor. (Şekil-2) • Daha sonra aynı yükseklikten sabitlenen 70 cm uzunluğundaki tahtada oyuncak araba paket lastiği ile tekrar den- geleniyor. (Şekil-3) Hazırlanan düzeneklerdeki paket lastiğinin uzama miktarı incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tahtanın uzunluğu arttığında kuvvet kazancı da artmıştır. B) Şekil-2 ve Şekil-3’teki düzeneklerde oyuncak arabalar zeminden en üst noktaya çıkarılsaydı Şekil-3’te daha fazla iş yapılmış olurdu. C) Şekil-2’deki kuvvetten kazancı Şekil-3’tekinden daha fazladır. D) Paket lastiğindeki uzama miktarı ile yer çekiminin oyuncak arabalara uyguladığı kuvvet ters orantılıdır.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 29 SINIF KAZANIM TESTİ BASİT MAKİNELER - II 1. Kullanım amaçları tabloda verilen basit makinelerin bir kısmı silindir bi- Basit makine çimindeki bir çubuğu saran eğik düzlemden oluşan çıkıntılı yapıya sa- örneği hiptir. Çevresindeki çıkıntılara diş adı verilir ve kuvvet kazancı sağlar. TEST - 22Kullanım amaçları Nesneleri birbirine tutturmak I Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerinden özelliklerini verdiği basit ma- Cisimleri kaldırmak ya da indirmek II kinelere ait görselleri tabloda I, II, III ve IV ile gösterilen yerlere yerleş- Delik açmak III tirmesini ister. IV Cisimleri sıkıştırmak Buna göre öğrencilerin yaptığı aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? I. II. III. IV. A) B) C) D) 2. Cenk, uç genişlikleri aynı, sap kalınlıkları farklı tornavida- r r r 4r 3r 5r ları kullanarak özdeş üç vidayı aynı tahtaya monte etmiş- L XYZ tir. Vidaların tahtadaki gömülme durumu ve tornavidala- rın sap kalınlıkları yandaki şekilde gösterilmiştir. D) I, II ve IV Cenk K, L, M vidalarını sırayla X, Z, Y tornavidalarını kul- M lanarak tahtaya monte ettiğine göre bu vidalarla ilgili, K I. Kuvvet kazancı sıralaması Z > X > Y’dir. II. Y tornavidası daha fazla döndürülmüştür. III. K, L ve M vidaları döndürülürken Y tornavidasına uygulanan kuvvet en azdır. IV. Z tornavidası 1 tam tur döndürüldüğünde L vidasını 5 tam tur döndürür. ifadelerinden hangileri yanlış olur? A) Yalnız II  B) III ve IV  C) I ve III 

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 29 3. Dişli çarklar hareketin yönünü ve hızını değiştirerek hareketi birbirine aktarmak için günümüzde çeşitli alanlarda kul- lanılır. Yürüyen merdivenler günümüzde özellikle metrolarda ve alışveriş merkezlerinde yoğun şekilde kullanılmakta- dır. Bu merdivenlerin yapımında kasnaklar, dişliler ve zincirler bulunur. Aşağıda bir alışveriş merkezinde bakımı yapılan yürüyen merdivenin şeması görülmektedir. L kasnağı M dişlisi 2r 2r r R dişlisi K kasnağı 2r Motor N dişlisi 3r 2 r P dişlisi 1 Buna göre yürüyen merdivenle ilgili, I. N dişlisi 1 yönünde dönerse R dişlisi 2 yönünde döner. II. K ve L kasnaklarının dönüş yönü aynıdır. III. R ve M dişlileri ortak merkezlidir. IV. N ve P dişlilerinin dönüş sayıları farklıdır. ifadelerinden hangileri doğru olur? A) I ve II  B) II ve IV  C) II, III ve IV  D) I, II ve III 4. Hakan Öğretmen, okul bahçesinde kurduğu bir düzenekle öğrencileriyle halat çekme etkinliği yapacaktır. Düzenekte, farklı yarıçapta ve birbirine sabitlenmiş, kasnaklar vardır ve bir mil etrafında rahat dönebilecek şekilde okul bahçesi- ne monte edilmiştir. Birbirine perçinlenmiş silindirlerin etrafına halat dolayarak öğrencilerin rahat bir şekilde çekme- leri sağlanmıştır. Etkinlikte yarışacak öğrencilerden uzun boylu erkekler kısa boylu erkeklerden iki kat, kızlardan dört kat daha kuvvetlidir. Alp Tarık Ege Elif Murat Eda 4F 4F 2F F 2F F Etkinlikte birinci turda beraberlik, ikinci turda ise saat yönünde bir galibiyet gerçekleşmiştir. Silindirlerin yarıçapları arasında iki kat fark olduğuna göre, I. Galibiyet olan turda küçük silindirden Tarık, büyük silindirden Elif, Eda ve Murat birlikte çekmiştir. II. Beraberlik olan turda Alp büyük silindirden, Tarık, Ege, Elif ve Eda küçük silindirden birlikte çekmiştir. III. Karşılıklı ikişer öğrencinin farklı silindirlerden çekmesi durumunda hiçbir zaman beraberlik sağlanmaz. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II   B) I ve II   C) II ve III   D) I, II ve III

8. FEN BİLİMLERİ TEST 30 SINIF KAZANIM TESTİ BASİT MAKİNELER - III 1. Arşimet yaklaşık 2000 yıl önce yaşamış bir mucittir. TEST - 22 Yaşamını sürdürdüğü Sicilya’nın Sirakuza şehrinin sa- vunması için basit makinelerden yararlanarak bir düze- nek tasarlar. Düzenekte surlara yaslanan kalın ahşaptan kolların kale içinde kalan kısmı uzun, deniz tarafında ka- lan kısmı daha kısadır. Her bir kısa kolun ucunda borda kancası bulunur. Düzeneğin uzun kolu atlar yardımıyla aşağı yukarı hareket ettirilerek surlara yaklaşan Roma- lıların gemileri borda kancaları ile kavranarak yukarı kal- dırılıp ters çevrilir. Arşimet’in tasarladığı düzenekle ilgili aşağıdaki ifa- delerden hangisi söylenemez? A) Arşimet’in düzeneğinde kaldıraç kullanılarak kuvvet kazancı sağlanmıştır. B) Düzenek, desteğin uçta olduğu tek taraflı kaldıraca örnek verilebilir. C) Düzenekte birden fazla basit makine kullanılmıştır. D) Düzenekteki kaldıraç kuvvetin yönünü değiştirmiştir. 2. Merve, proje ödevi için bir asansör modeli yapmaya karar verir. Yaptığı araştırmalarda asansörlerle ilgili şu bilgilere ulaşır: • Asansörler sağlam çelik halatlar sayesinde yukarı aşağı hareket eder. Halatlar asansör boşluğunun en üstünde ve en altında büyük makaralarla sarılmıştır. • Asansör kabininde bir elektrik motoru üstteki makaraya güç sağlar ve makaraları her iki yönde de döndürerek asansör kabini hareket ettirir. • Ancak asansörün sırrı denge ağırlığıdır. Denge ağırlığı çelik halatın ucuna asılmış, ağır metal bir külçedir. Asansör kabini ise çelik halatın diğer ucunda asılıdır. Denge ağırlığının aşağı doğru hareketi asansörü yukarı çıkarır. Merve ulaştığı bilgiler doğrultusunda aşağıdaki malzemeleri kullanarak bir asansör modeli hazırlamıştır. x 3 adet makara İp x 1 adet elektrik motoru Motor 4 adet çivi x 30 x 60 cm ebatlarında tahta Asansör x 1 adet kibrit kutusu içi (asansör) Denge x ağırlığı Yeterince ip x 1 büyük demir vida (denge ağırlığı) x Buna göre Merve’nin oluşturduğu düzeneğin çalışması ile ilgili aşağıda yapılan yorumlardan hangisi doğrudur? A) Düzenekteki makaralar kuvvet kazancı sağlamamıştır. B) Elektrik motoru saat yönünde dönerse asansör aşağı doğru hareketi eder. C) Denge ağırlığı 10 cm yükselirse asansör 5 cm alçalır. D) Asansör doluyken yukarıdan aşağıya inmesi için elektrik motoru daha fazla kuvvet uygular.

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 30 3. Birden fazla basit makineden oluşan bir bileşik makine tasarlayan Serkan, rüzgâr gülü, kasnak, dişli çark, sabit ve ha- reketli makara kullanmıştır. Düzeneğinde rüzgârın hareket enerjisi K silindiri ve kayış sayesinde L kasnağı ve M dişlisi- ne aktarılır. M dişlisinden N dişlisine ve P silindirine aktarılarak hareketli makaraya bağlı kovanın yükselmesi sağlanır. Rüzgâr K N gülü M P L Kova Düzenekteki basit makinelerin yarıçapları arasındaki ilişki N > M = L > K = P olduğuna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) P silindirine sarılan ipin uzunluğu yükün yükselme miktarının yarısı kadardır. B) Rüzgâr gülünün saat yönünde dönmesiyle L kasnağı saat yönünün tersine döner. C) Rüzgâr gülü bir tam tur dönerse M ve N dişlisi de bir tam tur döner. D) Kovanın yükselebilmesi için M dişlisinin saat yönünün tersine dönmesi gerekir. 4. Eski çağlarda elektrik motoru olmadığından hare- 16 dişli çark 8 dişli çark Mil ket enerjisi havanın ya da suyun hareketinden sağ- Değirmen Çıkıntı 12 lanırdı. Nehir veya dere kenarlarına kurulan değir- menler öğütme amaçlı kullanılırdı. Su değirmenleri taşı Su çarkı ile ilgili araştırma yapan Ersin, yandaki düzeneği ha- zırlayarak şu açıklamaları yapar: Öğütücü D) I ve IV kaidesi Değirmenlerde su çarkını çeviren hareketli su, milin dönmesini sağlardı. Mile bağlı çıkıntılar tokmak sa- Tokmak pını aşağı yönde bastırarak tokmağı yukarı kaldırıp kap içine düşerek tahılın ezilmesini sağlardı. Milin ucundaki 8 dişli çark ise değirmen taşındaki çarkı döndürerek öğütücü kaidesindeki tahılları öğütür ve böylece un elde edilirdi. Basit makinelerin kullanıldığı bu sistemle ilgili, I. Su çarkı bir tam tur döndüğünde 16 dişli çark daha fazla döner. II. Düzenekteki su çarkı kuvvet kazancı sağlar. III. Tokmakların çalışabilmesi için su çarkının 1 yönünde dönmesi gerekir. IV. Değirmen taşı ve 8 dişli çark aynı yönde döner. ifadelerinden hangileri söylenemez? A) I ve II  B) III ve IV  C) II ve III 

8. FEN BİLİMLERİ TEST 42 SINIF KAZANIM TESTİ ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME - I 1. Şimşek ve yıldırım günlük yaşamda sık kar- K bulutu TEST - 22Bulutlar arası şılaşılan elektriklenme olaylarıdır. Şimşek, Ev elektrikle yüklü bulutların birbiri ile teması yük boşalması sonucu elektrik yüklerinin bulutlar üzerinde L bulutu yer değiştirip ortamı aydınlatması şeklinde gerçekleşir. Yıldırım ise elektriksel yük faz- lalığı olan bulutlardan elektriksel yük eksik- liği olan yeryüzünün uç noktalarına elektrik boşalmasıdır. Tepe Atmosferde gerçekleşen bu doğa olayla- Bulut ve yer arasında rındaki elektriklenme ile ilgili; yük boşalması Yıldırım olayında Yıldırım oluşmasında Aynı bulutta hem Elektriksel yüklü bulutlardan yeryüzüne doğal olmayan yapıların elektriksel yük fazlalığı bulutlar arasında gerçekleşen şimşek olayında K bulutundan elektriksel yük akışı etkisi yoktur. hem elektriksel yük gerçekleşir. eksikliği olabilir. L bulutuna elektriksel yük geçişi olur. DY DY DY D Y açıklamalarının doğru veya yanlış olma durumları sırasıyla nasıl değerlendirilebilir? A) D - D - Y - D  B) Y - D - Y - D  C) D - Y - D - Y   D) D - D - Y - Y 2. Aynı cins elektriksel yükle yüklü cisimler birbirini iter, farklı cins elektriksel yükle yüklü cisimler birbirini çeker. Nötr ci- simler ise birbirlerine kuvvet uygulamazken yüklü cisimler tarafından çekilir. Bu durumu gözlemlemek isteyen Ayşe, aşağıdaki düzenekleri kurduktan sonra ilk olarak K ve M cisimlerinin ağırlıkla- rını dinamometre ile ölçmüştür. Daha sonra cisimlerin altına özdeş L cisimlerini yerleştirerek dinamometredeki deği- şimleri Şekil-II’deki gibi gözlemlemiştir. 77 5 KM 12 KM LL Şekil-I Şekil-II Buna göre K, L ve M cisimlerinin yük durumlarıyla ilgili, I. K cismi pozitif (+) yüklü ise M cismi kesinlikle negatif (–) yüklüdür. II. L cismi kesinlikle nötr olamaz. III. M cismi L cismi ile aynı, K cismi ile zıt yüklüdür. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I  B) I ve III  C) II ve III  D) I, II ve III

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 42 3. Her ikisinde de elektriksel yük eksikliği (po- Kâğıt Yazıcı İşlemciden gelen bilgi ile silindir zitif yüklü) ya da fazlalığı (negatif yüklü) bu- girişi işlemcisi üzerindeki bazı noktalar lazer lunan cisimlerin birbirini ittiği, birinde elekt- ışığı ile işaretlenir. riksel yük eksikliği diğerinde yük fazlalığı olan cisimlerin ise birbirini çektiği bilinmektedir. Fotoreseptör silindir üzerinde işaretlenen noktalara toz (toner) Aşağıda fotokopi makinesinin çalışma prensi- bine ait bilgiler verilmiştir. tanecikeri yapışır. • Fotoreseptör silindire elektrik akımı verile- Yüklü kâğıt silindirden geçerken rek elektrik yüküyle yüklenir. istenen çıktı sonucu kâğıda aktarılmış olur. Isıtıcı bir baskı silindiri yardımıyla tanecikler kâğıda iyice yerleşir. • İşlemciden gelen bilgi lazer ışını olarak si- Kâğıt çıkışı lindir üzerine düşer ve bu noktalar yüksüz hâle gelir. Böylece yazdırılmak istenen harf, şekil ve resimler oluşturulmuş olur. • Daha sonra silindir üzerine elektrik yüklü toner tozları püskürtülerek yüksüz bölgelere yapışması sağlanır. Yüklü bölgeler ise toner tozlarını iterek yapışmasını engeller. • Elektriksel yüklü kâğıt, zıt yüklü silindir üzerinden geçerken toner tozlarını kendine çeker ve yazdırılacak bölüm kâğıda aktarılmış olur. • Kâğıt üzerindeki yapışmış toner tozunun, ısıtıcı baskı silindirinden geçirilip eritilerek kâğıda yapışması sağlanır. Verilen bilgiler ve şekil dikkate alınırsa kâğıt, toner ve silindirin yük durumları seçeneklerden hangisindeki gibi ol- malıdır? Kâğıt A) B) C) D) Toner Negatif Negatif Pozitif Pozitif Silindir Pozitif Pozitif Negatif Pozitif Negatif Pozitif Pozitif Negatif 4. Yalıtkan levhalarla birbirinden ayrılmış X, Y ve Z özdeş iletken küreler görülmektedir. Eşit bölmelendirilmiş bir grafik- te X, Y, Z kürelerine ait (+) ve (–) yük miktarları gösterilmektedir. Negatif yük (–) ZX XYZ Y Pozitif yük (+) Yalıtkan levha Tavana asılı kürelerle ilgili aşağıdaki işlemler yapılırsa, I. Küreler arasındaki yalıtkan X Y Z II. Küreler arasındaki X YZ levhalar alınıp birbirlerine levhalar alındığında dokundurulursa konumla- konumları şekildeki rı şekildeki gibi olur. gibi olur. III. X ve Z küreleri yalıtkan zemin üzerinde sabitlenip Y küresi bu kü- Batı Z Y X Doğu relere eşit mesafedeyken serbest bırakılırsa Y küresi doğu yönün- Sabit Sabit de hareket eder. durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenir? A) I ve II  B) Yalnız II  C) I ve III  D) I, II ve III

8. FEN BİLİMLERİ TEST 43 SINIF KAZANIM TESTİ ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME - II 1. Bir maddenin elektrik yüklü bir maddeyle etkileşmesi sonucu sahip olduğu özelliğe elektriksel yük, sahip oldukları TEST - 22elektriksel yüklerin yer değiştirmesine elektriklenme denir. Konuyu açıklamak isteyen bir öğretmenin yaptığı etkinlik- ler aşağıdaki gibidir. 12 1 32 1. Plastik tarağı saçına sürtüyor. 1. Plastik tarağı saçına sürtüyor. 2. Plastik tarağı musluğa dokunduruyor. 2. Daha sonra çeşmeden akan suya yaklaştırıyor 3. Sonra çeşmeden akan suya yaklaştırıyor ve su- ve suyun akış yönünün değiştiğini gözlemliyor. yun akış yönünün değişmediğini gözlemliyor. Yukarıdaki etkinlik ile ilgili öğrencilerin yaptığı, I. Saç ve tarak arasında elektriklenme olayı gerçekleşmiştir. II. Metal musluk, plastik tarağın yüksüz hâle gelmesini sağlamıştır. III. Plastik tarağın su taneciklerine çekme kuvveti uygulaması elektriksel yüklü olduğunu göstermez. yorumlarından hangileri doğrudur? A) I ve II  B) Yalnız III  C) II ve III  D) I, II ve III 2. Cisimleri oluşturan atomlarda negatif yüklü parçacıkları elektronlar, pozitif yüklü parçacıkları ise protonlar oluşturur. Yörüngedeki elektronlar hareket hâlindeyken çekirdekteki protonlar hareket edemez. Cisimlerin elektrik yükü ile yük- lenmesi sırasında bu durum geçerlidir. Başlangıçta birbirini etkilemeyen cam çubuk ile ipek kumaşın birbirine sürtüldükten sonra cam çubuktan ipek kuma- şa elektriksel yük geçişi olduğunu bilen bir öğrenci aşağıdaki deneyi yapıyor. Cam çubuk nötr Sürtülüyor İpek kumaş nötr Verilen bilgilere ve deney sonuçlarına göre öğrenci aşağıdaki çıkarımlardan hangisini yapamaz? A) Nötr cisimlerden cam çubuk pozitif yüklü, ipek kumaş negatif yüklü hâle geçmiştir. B) Sürtünme işleminden sonra cam çubuk ile ipek kumaş zıt yükle yüklenmiştir. C) İpek kumaştaki yüklü parçacık sayısı azalırken cam çubukta artmıştır. D) Aynı yüklü cisimler birbirini iter, zıt yüklü cisimler birbirini çeker.

8 . FEN BİLİMLERİSINIFKAZANIM TESTİ TEST 43 3. Fen bilimleri öğretmeni, elektriklenme çeşitleriyle ilgili olarak farklı malzemelerden D) II, III ve IV deney düzeneği hazırlayarak öğrencilerinin gözlemlemesini sağlayacaktır. Deneyin aşamaları: 1. Strafor köpük, alüminyum folyo ile kaplanarak naylon iple destek çubuğuna asılır. 2. Plastik kalem yün kumaşa sürtülerek negatif yükle yüklenir. 3. Yüklü plastik kalem nötr alüminyum kaplı strafor topa yaklaştırılır. 4. Daha sonra dokundurulup tekrar yaklaştırılır. Deneyi gözlemleyen öğrencilerin deneyle ilgili, I. Plastik kalemden yün kumaşa elektriksel yük geçişi olmuştur. II. 3. aşamada plastik kalem alüminyum folyo kaplı strafor topu kendine çekmiştir. III. 4. aşamada cisimler aynı yüklü olduğundan birbirini itmiştir. IV. Temastan sonra plastik kalemin elektriksel yük miktarı azalırken strafor topun artmıştır. yorumlarından hangileri doğru değildir? A) Yalnız I  B) II ve III  C) I ve IV  4. Aşağıda; nötr K ve L balonları destek çubuğunda birbirine temas edecek şekilde yan yana asılıyor. Daha sonra ipek kumaşa sürtülmüş cam çubuk balonlara yaklaştırılıyor. Cam çubuk uzaklaştırılmadan balonlar temas etmeyecek şekil- de destek çubuğuna asılıyor. Daha sonra cam çubuk uzaklaştırılıyor. İpek kumaşa Cam çubuk sürtülmüş cam çubuk yaklaştırılır. KL KL Önce balonlar Sonra çubuk ayrılır. uzaklaştırılır. Verilenlere göre balonların elektriklenme durumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yüklü cam çubuk balonlara yaklaştırıldığında K balonundan L balonuna negatif yük geçişi olur. B) Yaklaştırma ve uzaklaştırma durumunda cam çubuktaki negatif ve pozitif yük miktarı değişmiştir. C) Etkinlik sonunda K balonu pozitif, L balonu negatif yükle yüklenmiştir. D) Etkinlik sonunda cam çubuk K balonuna yaklaştırılırsa balon uzaklaşır.

8. FEN BİLİMLERİ TEST 44 SINIF KAZANIM TESTİ ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER - I 1. Elektriksel yüklenen cisimlerde yük transferinden dolayı pozitif (+) TEST - 22 ve negatif (–) yük dengesizliği oluşur. Negatif yükleri fazla olan ci- sim az olan cisme dokundurulursa her ikisi de aynı cins elektriksel yüke sahip olur. Yüklü bir elektroskobun yük cinsini bulmak isteyen Nida, saçını ta- radığı plastik tarağı yaprakları açık olan bu elektroskoba dokundur- duğunda yaprakların tamamen kapandığını görüyor. Nida’nın yapmış olduğu bu etkinlikle ilgili, I. Saçı ile plastik tarak arasında sürtünmeden dolayı yük dengesizliği oluşmuştur. II. Elektroskobun topuzundan tarağa yük geçişi olduğundan yapraklar kapanmıştır. III. Negatif yüklü taraktan elektroskoba yük geçişi sayesinde her ikisinde de pozitif (+) ve negatif (–) yük sayısı eşitlen- miştir. IV. Elektroskop nötr hâle geldiği için etkinlikten önce pozitif yüklü olduğu tespit edilmiştir. ifadelerinden hangileri doğru olur? A) I ve II  B) II ve IV  C) I, III ve IV  D) I ve III 2. K, L ve M iletken kürelerinin elektriksel yük miktarlarının kıyaslanması aşağıdaki grafiklerle gösterilmiştir. Yük miktarı Yük miktarı Yük miktarı (+) (–) Yük cinsi (+) (–) Yük cinsi (+) (–) Yük cinsi K küresi L küresi M küresi Bir öğrenci, aşağıda yüklü olup olmadığı bilinmeyen A, B ve C cisimlerini yük durumu grafiklerdeki gibi olan K, L ve M kürelerine şekildeki gibi yaklaştırmıştır. Bunun sonucunda çubukların hareket yönleri şekildeki gibi olmuştur. Yalıtkan AK BL C M çubuk Yalıtkan çubuk Buna göre A, B ve C cisimlerinin yük durumuyla ilgili, Yer I. A çubuğu cam olup nötr hâldeyken ipek kumaşa sürtülmüş olabilir. D) II ve III II. B çubuğu plastik olup nötr hâldeyken yün kumaşa yaklaştırılmış olabilir. III. C çubuğu yün kumaşa sürtülerek yüklenen ebonit çubuk olabilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II  B) Yalnız III  C) I ve III 

8 . FEN BİLİMLERİSINIF KAZANIM TESTİ TEST 44 3. Özdeş kütlelere sahip nötr iletken K ve L küreleri yalıtkan ayak- X Ayrılır Y lar üzerinde birbirine temas edecek şekilde yerleştiriliyor. Bu KL 2 Anahtar küreler nötr bir elektroskoba kablolar yardımıyla bağlanıyor. İletken Kürelere X ve Y çubukları yaklaştırıldıktan sonra birbirinden 1 kablo ayrılıyor. İlk önce 1 anahtarı kapatıldığında elektroskobun yaprakları açı- lıyor. Daha sonra 1 anahtarı kapalı iken 2 anahtarı kapatıldığın- da elektroskobun yaprakları kapanıyor. Buna göre küreler birbirinden ayrıldığında X, Y çubukları ile K, L kürelerinin yükleri hangi seçenekteki gibi olamaz? XYKL A) + + Nötr Nötr B) + Nötr – + C) – + + – D) Nötr – – + 4. Bir öğrenci yüklü olup olmadığını bilmediği K ve L cisimlerini nötr ve özdeş iki elektroskoba dokunduruyor. Elektros- kopların son durumu Şekil-1’deki gibi oluyor. İletken tel K cismi L cismi 30° 30° Şekil-1 Şekil-2 Daha sonra iletken bir tel yardımıyla elektroskopların topuzları birbirine bağlanıyor ve yaprakların son durumu Şekil-2’deki gibi oluyor. Buna göre öğrencinin elektroskopların topuzuna dokundurduğu K ve L cisimlerinin yük durumu aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? A) +–+– B) – ++ + C) + – + + D) – + –– – +– – +–++ + – + – –+ –+– ––+ +–– –+– ––– + ––+––+– +––

8. FEN BİLİMLERİ TEST 45 SINIF KAZANIM TESTİ ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER - II 1. Yüklü cisimler, üzerindeki yük dengesinin sağlanması için yerle temas ettirildiğinde ya üzerindeki fazla negatif yükler TEST - 22toprağa geçer ya da topraktaki negatif yükler cisme geçer. Bu şekilde pozitif ve negatif yük sayısının eşitlenmesine topraklama adı verilir. Bir öğrenci topraklama olayını gözlemlemek için bir etkinlik yapıyor. Plastik İletken çubuk kablo Plastik Yün çubuk kumaş Toprak 1. işlem: Plastik çubuk yün 2. işlem: Plastik çubuk nötr 3. işlem: Elektroskop iletken kumaşa sürtülür. elektroskoba dokundurulur. kablo ile toprağa bağlanır. Verilen bilgiler ve etkinlik dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) 1. işlemde yün kumaştaki negatif yükler plastik çubuğa geçerek yük dengesizliği oluşmuştur. B) Nötr elektroskop 2. işlem sonunda pozitif yükle yüklendiği için yapraklar birbirini itmiştir. C) 3. işlemde elektroskoptan toprağa negatif yük geçişi olmuştur. D) 3. işlem sonunda elektroskoptaki pozitif ve negatif yük sayıları eşitlenmiştir. 2. Elektrot Klemens bağlantısı Petrol tankerlerinin yakıt ikmali sırasında hava ile sürtünmeden dolayı oluşabilecek ani yük boşalmalarını engellemek için tankerin arkasına bir klemens bağlantısı kurulur. Bu bağlantının diğer ucu elektroda bağlanarak yüklerin toprağa geçişi sağlanır. Böylece oluşabilecek tehlikeler önlenmiş olur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapılan bu uygulama ile benzer amaçla yapılmaz? A) Minarelerin ucuna kalın bakır çubuk takılır ve buna bağlı kalın bakır tel toprağa gömülü metal plakaya bağlanır. B) Bazı elektrikli cihazların fişleri üç çubukludur ve bunlardan bir tanesi elektrik kaçağı durumunda cihazı nötrleye- rek zarar görmesini önler. C) Uçakların kanat ucu kenarlarına yerleştirilmiş deşarj fitilleri sayesinde yıldırımdan zarar görmesi önlenir. D) Elektrikle çalışan cihazlara sigorta konularak yüksek gerilim sırasında zarar görmesi önlenir.