1_เนื้อ

1 คู่มือครู ชุดการสอนท่ี 1 เร่ือง การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus คาชี้แจง ชุดการสอนเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus ตอ้ งการใหน้ กั ศึกษา ศึกษาเกี่ยวกบั ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus การจดั วางและการเช่ือมต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์กบั อุปกรณ์อื่นบนแผ่นงาน การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ 1. จุดประสงค์ทวั่ ไป 1.1 เพ่อื ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจเก่ียวกบั ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 1.2 เพือ่ ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจองคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 1.3 เพ่ือให้มีความรู้และเขา้ ใจใน การจดั วางและเชื่อมต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์กบั อุปกรณ์อื่น บนแผน่ งานของโปรแกรม Proteus 1.4 เพ่อื ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจในการสร้างและแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 1.5 เพอื่ ใหม้ ีทกั ษะในการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 1.6 เพื่อใหม้ ีคุณธรรม จริยธรรม และคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ 2. จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมื่อนกั ศึกษาเรียนเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus แลว้ สามารถ 2.1 อธิบายระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเคร่ืองคอมพิวเตอร์ท่ีใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.2 อธิบายวธิ ีการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.3 อธิบายส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 2.4 อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus ได้ 2.5 อธิบายองคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 2.6 อธิบายวธิ ีการแสดงภาพวงจรบนหนา้ ตา่ งแกไ้ ขวงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 2.7 อธิบายวธิ ีการใชแ้ ถบเครื่องมือในโปรแกรม Proteus ได้ 2.8 อธิบายชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus ได้

2 2.9 อธิบายวธิ ีการปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus ได้ 2.10 อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.11 อธิบายวธิ ีการจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.12 อธิบายวธิ ีการเช่ือมต่อวงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 2.13 อธิบายวธิ ีการสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.14 อธิบายวธิ ีการแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.15 ติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.16 เรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.17 เคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.18 หมุนอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.19 คดั ลอกอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.20 ลบอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.21 จดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.22 แกไ้ ขคุณสมบตั ิของอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.23 เชื่อมต่อวงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 2.24 สร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.25 เขา้ ช้นั เรียนอยา่ งสม่าเสมอ ไม่ขาดเรียนโดยไม่จาเป็น 2.26 มีสมาธิ จดจอ่ กบั การเรียนและการปฏิบตั ิงาน 2.27 ขยนั ศึกษาหาความรู้ ท้งั ในช้นั เรียนและนอกช้นั เรียน 2.28 ส่งงานครบตามกาหนด 2.29 แสดงความคิดเห็นและใหค้ วามร่วมมือกบั เพอ่ื นในการเรียนเป็นกลุ่ม 3. ส่วนประกอบของชุดการสอนท่ี 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus มีดงั นี้ 3.1 คู่มือครูชุดการสอนท่ี 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.2 โครงการสอนชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.3 แผนการสอนชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.4 แบบทดสอบก่อนเรียนชุดท่ี 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.5 ใบความรู้ชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.6 แบบฝึกหดั ชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.7 ใบงานท่ี 1.1 เรื่อง การติดต้งั โปรแกรม Proteus และการจดั วางอุปกรณ์ 3.8 ใบงานท่ี 1.2 เรื่อง การเชื่อมตอ่ วงจรและการสร้างแบบ Schematic

3 3.9 แบบทดสอบหลงั เรียนชุดที่ 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.10 ส่ือประกอบการสอนชุดที่ 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3.11 แบบสงั เกตพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน 4. เวลาทใี่ ช้ ใชเ้ วลาในการสอน จานวน 6 ชว่ั โมง 5. การเตรีมการล่วงหน้า สิ่งท่ีผสู้ อนตอ้ งเตรียมการล่วงหนา้ 5.1 ศึกษาคูม่ ือและแผนการสอนที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 5.2 กิจกรรมเสริมการเรียนรู้ เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 5.3 ใบงานท่ี 1.1 และใบท่ี 1.2 5.4 ตวั อยา่ งการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 5.5 แบบสังเกตพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน 5.6 แบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียนชุดการสอนที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ดว้ ยโปรแกรม Proteus 6. สื่อการเรียนการสอน 6.1 ชุดการสอนท่ี 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 6.2 ส่ือ Power Point เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 6.3 ส่ือท่ีใชใ้ นการเรียนการสอนจริง 6.4 ใบงานที่ 1.1 และใบงานที่ 1.2 6.5 ตวั อยา่ งการเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 6.6 เครื่องคอมพิวเตอร์ PC หรือ Notebook (ถา้ มี) 7. การจัดช้ันเรียน การจดั ช้ันเรียนจัดตามปกติสาหรับการเรียนการสอนภาคทฤษฎี โดยจดั การเรียนการสอน แบบอภิปราย อธิบาย สาธิต สรุป ในการเรียนการสอนภาคปฏิบตั ิ จะจดั เป็ นกลุ่มการปฏิบตั ิงาน โดยแบ่งเป็ นกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน เพื่อให้นักศึกษาได้ปฏิบตั ิงาน ผูส้ อนเตรียมโต๊ะ คอมพิวเตอร์ เครื่องมืออุปกรณ์ ให้เพียงพอกบั จานวนนกั ศึกษา จากน้นั ผูส้ อนสาธิตให้ดู และคอยควบคุมดูแล พฤติกรรมการปฏิบตั ิงาน ใหค้ าช้ีแนะหากพบปัญหา

4 8. วธิ ีใช้ชุดการสอน 8.1 ศึกษาคู่มือและแผนการสอน 8.2 ศึกษาวธิ ีการใชส้ ื่อการเรียนการสอน 8.3 ศึกษาวธิ ีการติดต้งั และเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 8.4 ศึกษาวธิ ีการวดั ผลและประเมินผล 9. ข้นั ตอนดาเนินการสอน 9.1 ผสู้ อนช้ีแจงใหน้ กั ศึกษาทราบเกี่ยวกบั บทบาทของนกั ศึกษาในการใชช้ ุดการสอน 9.2 ผสู้ อนช้ีแจงกบั นกั ศึกษาให้ทราบถึงขอ้ ตกลงในการวดั ผลและประเมินผลพร้อมท้งั กาหนดเวลา ส่งใบงานกบั ผสู้ อน 9.3 การจดั กิจกรรมการเรียนการสอน แบ่งออกเป็นข้นั ตอนดงั น้ี ข้นั ที่ 1 ทดสอบก่อนเรียน (Pre test) ข้นั ท่ี 2 นาเขา้ สู่บทเรียน (Motivation) ข้นั ท่ี 3 ใหเ้ น้ือหา (Information) ข้นั ท่ี 4 ประกอบกิจกรรมการเรียน (Application) ข้นั ที่ 5 สรุปผล (Progress) ข้นั ท่ี 6 ทดสอบหลงั เรียน (Post test) 9.4 ขณะนักศึกษาปฏิบัติตามใบงาน ผูส้ อนควรควบคุมดูแลการปฏิบัติงานของนักศึกษา หากนกั ศึกษามีปัญหาขณะปฏิบตั ิงานจะไดใ้ หค้ าแนะนาช่วยเหลือ 9.5 ผสู้ อนคอยควบคุมและติดตามผลการปฏิบตั ิงานของนกั ศึกษาใหเ้ ป็ นไปตามข้นั ตอนในใบงาน 9.6 การสรุปบทเรียนและการปฏิบตั ิงานควรเป็ นกิจกรรมร่วมของนกั ศึกษาทุกกลุ่มหรือตวั แทนกลุ่ม ร่วมกนั สรุปบทเรียนและการปฏิบตั ิงาน 9.7 สงั เกตพฤติกรรมนกั ศึกษาระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน 9.8 ให้นกั ศึกษาทาแบบทดสอบหลงั เรียนชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วย โปรแกรม Proteus 9.9 ตรวจผลงานการปฏิบตั ิตามใบงานและแบบทดสอบหลงั เรียน แลว้ แจง้ ผลใหน้ กั ศึกษาทราบ 9.10 สอนซ่อมเสริมหรือมอบหมายงานเพม่ิ ใหก้ บั นกั ศึกษาที่ไมผ่ า่ นเกณฑ์

5 10. วธิ ีการใช้ส่ือการเรียนการสอนชุดการสอนที่ 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ด้วย โปรแกรม Proteus นกั ศึกษา ศึกษาวธิ ีการเรียนรู้จากตนเองดว้ ยคู่มือ หรือผสู้ อนช้ีแจงให้นกั ศึกษาทราบถึงวิธีการ เรียนดว้ ยตนเอง โดยใชช้ ุดการสอนที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 11. บทบาทของนักศึกษา 11.1 นกั ศึกษาตอ้ งปฏิบตั ิตามคาแนะนาของผสู้ อนและกลุ่ม 11.2 นกั ศึกษาตอ้ งทากิจกรรมตามที่มอบหมายและร่วมกนั อภิปราย 11.3 นกั ศึกษาตอ้ งปฏิบตั ิงานตามใบงาน 11.4 นกั ศึกษาตอ้ งส่งใบงานใหต้ รงตามเวลาที่กาหนด 12. การวดั และประเมนิ ผล 12.1 วธิ ีวดั ผล 12.1.1 สงั เกตพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน 12.1.2 ตรวจผลจากแบบฝึกหดั /การอภิปราย 12.1.3 ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน 12.1.4 ตรวจผลการปฏิบตั ิงานตามใบงาน 12.2 เคร่ืองมือวดั ผล 12.2.1 แบบสงั เกตพฤติกรรมระหวา่ งเรียนและการปฏิบตั ิงาน 12.2.2 แบบฝึกหดั /ใบประเมินผลการอภิปราย 12.2.3 แบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน 12.2.4 ใบประเมินผลการปฏิบตั ิงานตามใบงาน 12.3 เกณฑ์การประเมินผล 12.3.1 นกั ศึกษาไดค้ ะแนนพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนการสอนและการปฏิบตั ิงานไม่ต่า กวา่ ร้อยละ 80 12.3.2 คะแนนรวมตามแบบประเมินผลงาน/ใบงาน ไมต่ ่ากวา่ ร้อยละ 70 12.3.3 คะแนนแบบฝึกหดั และแบบทดสอบ ไม่ต่ากวา่ ร้อยละ 60

6 โครงการสอน วชิ า การออกแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยคอมพวิ เตอร์ รหัสวชิ า 3105-2010 ช่ือหน่วย การเขียนแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus จานวน 6 ชั่วโมง หน่วยท่ี 1 การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus จานวน 6 ชั่วโมง เร่ือง 1. ระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเครื่องคอมพวิ เตอร์ท่ีใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2. ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 3. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus 4. การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus 5. องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 6. การแสดงภาพวงจรบนหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรของโปรแกรม Proteus 7. แถบเคร่ืองมือในโปรแกรม Proteus 8. ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus 9. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus 10. การเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 11. การจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 12. การเช่ือมตอ่ วงจรในโปรแกรม Proteus 13. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 14. การแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus จุดประสงค์การสอน รายการสอน 1. เพื่อใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจเก่ียวกบั ข้นั ตอน 1. ระบบปฏิบัติการและคุณลักษณะของเครื่ อง การติดต้งั โปรแกรม Proteus คอมพวิ เตอร์ที่ใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2. เพ่ือให้มีความรู้และเขา้ ใจองคป์ ระกอบ 2. ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus หนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 3. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus 3. เพ่ือใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจในการจดั วางและ 4. การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus เช่ือมต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์กบั อุปกรณ์ 5. องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus อื่นบนแผน่ งานของโปรแกรมProteus 6. การแสดงภาพวงจรบนหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรของ 4. เพ่ือให้มีความรู้และเขา้ ใจในการสร้างและ โปรแกรม Proteus แก้ไขแบบSchematic ของตวั อุปกรณ์ด้วย 7. แถบเครื่องมือในโปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus 8. ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus

7 5. เพื่อให้มีทักษะในการเขียนแบบวงจร 9. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม อิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus Proteus 6. เพื่อให้มีคุณธรรมจริยธรรมและคุณลกั ษณะ 10. การเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus อนั พึงประสงค์ 11. การจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรมProteus 12. การเชื่อมต่อวงจรในโปรแกรม Proteus 13. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ใน โปรแกรม Proteus 14. การแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ใน โปรแกรม Proteus วิธีการสอน บรรยาย/ถาม-ตอบ สาธิต เวลาปฏิบตั ิตามใบงาน ผสู้ อนควรกาหนดตามความพร้อม ของเคร่ืองมือและเครื่องคอมพวิ เตอร์ สื่อการสอน หนังสืออ้างองิ บรรณานุกรม หนา้ ท่ี 93 ส่ือประกอบการสอน Power Point หน่วยท่ี 1 เครื่องคอมพิวเตอร์ PC หรือ Notebook (ถา้ มี) ใบความรู้ แบบฝึกหดั ใบงาน แบบทดสอบ การประเมิน คะแนนจากการทาแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน แบบประเมินผลใบงาน แบบฝึกหดั แบบประเมินพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน

8 แผนการสอน ช่ือวชิ า การออกแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยคอมพวิ เตอร์ รหสั วชิ า 3105-2010 สอนคร้ังที่ 1-2 หน่วยที่ 1 ชื่อหน่วย การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus จานวน 6 ชั่วโมง หวั เร่ือง 1. ระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเครื่องคอมพิวเตอร์ท่ีใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2. ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 3. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus 4. การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus 5. องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 6. การแสดงภาพวงจรบนหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรของโปรแกรม Proteus 7. แถบเคร่ืองมือในโปรแกรม Proteus 8. ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus 9. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus 10. การเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 11. การจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 12. การเช่ือมตอ่ วงจรในโปรแกรม Proteus 13. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 14. การแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus สาระสาคัญ โปรแกรม Proteus เป็ นโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพ่ือช่วยงานออกแบบ (Computer Aided Design : CAD) ที่มีความสามารถจาลองการทางานของวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ท้งั วงจรแอนะล็อก วงจรดิจิตอล และไมโครคอนโทรลเลอร์ ซ่ึงมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ให้เลือกใช้อย่างครบถ้วน รวมท้งั มีเคร่ืองมือผลิตสัญญาณชนิดต่างๆ และเครื่องมือวดั ให้เลือกใชง้ านไดเ้ ป็ นอยา่ งดี นอกจากน้ี ยงั มีความสามารถในการออกแบบแผน่ วงจรพมิ พข์ องวงจรท่ีจาลองการทางานไดอ้ ีกดว้ ย จึงมีความ เหมาะสมสาหรับใชใ้ นการเรียนการสอน ทางานดา้ นอิเล็กทรอนิกส์ ซ่ึงนกั ศึกษาสามารถทดสอบ การทางานของวงจรและวดั ค่าพารามิเตอร์ต่างๆ ของวงจรก่อนการนาไปสร้างเป็ นวงจรจริง ทาให้ ประหยดั เวลาและงบประมาณในการพฒั นาวงจรได้

9 จุดประสงค์การเรียน 1. จุดประสงค์ทวั่ ไป 1.1 เพ่อื ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจเก่ียวกบั ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 1.2 เพื่อใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจองคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 1.3 เพือ่ ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจ การจดั วางและเช่ือมตอ่ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์กบั อุปกรณ์อ่ืน บนแผน่ งานของโปรแกรม Proteus 1.4 เพ่ือให้มีความรู้และเขา้ ใจในการสร้างและแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ ดว้ ยโปรแกรม Proteus 1.5 เพื่อใหม้ ีทกั ษะในการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 1.6 เพอ่ื ใหม้ ีคุณธรรม จริยธรรม และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ 2. จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม เม่ือนกั ศึกเรียนเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus แลว้ สามารถ 2.1 อธิบายระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ใช้ในการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.2 อธิบายวธิ ีการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.3 อธิบายส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 2.4 อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus ได้ 2.5 อธิบายองคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 2.6 อธิบายวธิ ีการแสดงภาพวงจรบนหนา้ ตา่ งแกไ้ ขวงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 2.7 อธิบายวธิ ีการใชแ้ ถบเครื่องมือในโปรแกรม Proteus ได้ 2.8 อธิบายชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.9 อธิบายวธิ ีการปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus ได้ 2.10 อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.11 อธิบายวธิ ีการจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.12 อธิบายวธิ ีการเชื่อมตอ่ วงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 2.13 อธิบายวธิ ีการสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.14 อธิบายวธิ ีการแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.15 ติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2.16 เรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.17 เคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.18 หมุนอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้

10 2.19 คดั ลอกอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.20 ลบอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.21 จดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.22 แกไ้ ขคุณสมบตั ิของอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.23 เชื่อมต่ออุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.24 สร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 2.25 เขา้ ช้นั เรียนอยา่ งสม่าเสมอ ไมข่ าดเรียนโดยไม่จาเป็น 2.26 มีสมาธิ จดจอ่ กบั การเรียนและการปฏิบตั ิงาน 2.27 ขยนั ศึกษาหาความรู้ ท้งั ในช้นั เรียนและนอกช้นั เรียน 2.28 ส่งงานครบตามกาหนด 2.29 แสดงความคิดเห็นและใหค้ วามร่วมมือกบั เพ่ือนในการเรียนเป็นกลุ่ม กจิ กรรมการเรียนการสอน 1. ทาแบบทดสอบก่อนเรียน 2. ผูส้ อนนาเขา้ สู่บทเรียนโดยเปิ ดหน้าแรกของโปรแกรม Proteus ให้นักศึกษาได้ดู จากน้นั ให้นกั ศึกษาทดลองเปิ ดโปรแกรมดว้ ยตวั เอง เพ่ือให้เกิดการวิเคราะห์ จินตนาการข้นั ตอน การใชโ้ ปรแกรมและเกิดคาถาม 2.1 นกั ศึกษาเห็นอะไรแปลกใหม่บา้ ง 2.2 นกั ศึกษาอยากเรียนรู้การเขียนแบบและสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ไหม 2.3 นกั ศึกษาร่วมกนั อภิปราย 3. ใหข้ อ้ มูลและเริ่มตน้ การสอน ผสู้ อนใหน้ กั ศึกษาอ่านทาความเขา้ ใจในเน้ือหาเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ดว้ ยโปรแกรม Proteus แบ่งกลุ่มตามท่ีจดั เตรียมไว้ กลุ่มละไม่เกิน 4 คน เพื่อศึกษาข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus ผสู้ อนอธิบายประกอบเน้ือหาโดยใชส้ ื่อประกอบการสอนเพ่ือให้นกั ศึกษาเขา้ ใจ ในเน้ือหาสาระของการเรียนรู้และเขา้ ใจเน้ือหาดงั ตอ่ ไปน้ี 3.1 ระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเคร่ืองคอมพิวเตอร์ที่ใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus 3.2 ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 3.3 ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus 3.4 การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus 3.5 องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 3.6 การแสดงภาพวงจรบนหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรของโปรแกรม Proteus

11 3.7 แถบเคร่ืองมือในโปรแกรม Proteus 3.8 ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus 3.9 การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus 3.10 การเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 3.11 การจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 3.12 การเชื่อมต่อวงจรในโปรแกรม Proteus 3.13 การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 3.14 การแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 3.15 ผูส้ อนอธิบายสรุปเน้ือหาเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus และอธิบายวิธีการเลือกใชค้ ุณลกั ษณะของเคร่ืองคอมพิวเตอร์ให้เหมาะสมกบั การเขียนแบบ วงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus ดว้ ยขอ้ กาหนดท่ีกาหนดไว้ 4. ข้นั ประกอบกิจกรรม นกั ศึกษาฝึ กปฏิบตั ิงานการจดั วางอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ลงบนแผ่นงาน ทดลองสร้าง แบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ และทาแบบฝึ กหัดเรื่องการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วย โปรแกรม Proteus จากน้นั ผสู้ อนและนกั ศึกษาร่วมกนั เฉลย ตรวจคาตอบเพอ่ื ประเมินผลการเรียน 5. ทาแบบทดสอบหลงั เรียน 6. ข้นั สรุป ตรวจประเมินการปฏิบตั ิงานการเลือกใช้ชุดการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วย โปรแกรม Proteus และอธิบายสรุปผลการปฏิบตั ิงานใหน้ กั ศึกษารู้วธิ ีปฏิบตั ิและวธิ ีแกไ้ ขงานท่ีมีปัญหา ส่ือการเรียนการสอน 1. ใบความรู้ชุดที่ 1 เร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 2. สื่อ Power Point เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3. ส่ือท่ีใชใ้ นการเรียนการสอนจริง 4. แบบฝึกหดั 5. ใบงานท่ี 1.1 และใบงานที่ 1.2 6. แบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน 7. เคร่ืองคอมพิวเตอร์ PC หรือ Notebook (ถา้ มี) การวดั ผลและประเมนิ ผล 1. คะแนนจากการอภิปรายเร่ือง การเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 2. คะแนนจากการทาแบบฝึกหดั เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus

12 3. คะแนนแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียนชุดที่ 1 เรื่อง การเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ ดว้ ยโปรแกรม Proteus 4. คะแนนจากแบบประเมินผลการปฏิบตั ิงานการเขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus ตามใบงาน 5. คะแนนจากแบบสงั เกตพฤติกรรมระหวา่ งการเรียนและการปฏิบตั ิงาน แหล่งการเรียนรู้เพมิ่ เตมิ 1. หอ้ งสมุด 2. สถานประกอบการ 3. ขอ้ มูลจากอินเทอร์เน็ต กจิ กรรมเสนอแนะ 1. นกั ศึกษาทดลองเขียนแบบวงจรอื่นๆ 2. นกั ศึกษาสืบคน้ ขอ้ มูลเพมิ่ เติมหรือทบทวนเน้ือหาจากเวบ็ ไซตท์ ี่หอ้ งศูนยข์ อ้ มูลคอมพวิ เตอร์ ในเวลาวา่ ง

13 ชุดการสอน วชิ า การออกแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยคอมพวิ เตอร์ รหสั วชิ า 3105-2010 หลกั สูตรประกาศนียบตั รวชิ าชีพช้ันสูง พุทธศักราช 2557 ประเภทวชิ าอตุ สาหกรรม สาขางานอเิ ลก็ ทรอนิกส์อตุ สาหกรรม ชุดที่ 1 เรื่อง การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus นายสิทธิพงษ์ จนี หม้นั วทิ ยาลยั เทคนิคสุราษฎร์ธานี จังหวดั สุราษฎร์ธานี สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

14 คาแนะนาสาหรับนักศึกษา 1. ใหน้ กั ศึกษาทาแบบทดสอบก่อนเรียนจานวน 10 ขอ้ เวลา 10 นาที 2. ให้นักศึกษา ศึกษาใบความรู้เร่ืองการเขียนแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 3. ใหน้ กั ศึกษาทากิจกรรมส่งเสริมความรู้เรื่อง การเขยี นแบบวงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ดว้ ยโปรแกรม Proteus 4. ใหน้ กั ศึกษาปฏิบตั ิตามใบงาน 5. ใหน้ กั ศึกษาทาแบบทดสอบหลงั เรียน จานวน 10 ขอ้ เวลา 10 นาที

15 จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. อธิบายระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ท่ีใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 2. อธิบายวธิ ีการติดต้งั โปรแกรม Proteus ได้ 3. อธิบายส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 4. อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus ได้ 5. อธิบายองคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus ได้ 6. อธิบายวธิ ีการแสดงภาพวงจรบนหนา้ ตา่ งแกไ้ ขวงจรในโปรแกรม Proteus ได้ 7. อธิบายวธิ ีการใชแ้ ถบเครื่องมือในโปรแกรม Proteus ได้ 8. อธิบายชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus ได้ 9. อธิบายวธิ ีการปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus ได้ 10. อธิบายวธิ ีการเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 11. อธิบายวธิ ีการจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 12. อธิบายวธิ ีการเชื่อมตอ่ วงจรในโปรแกรม Proteus 13. อธิบายวธิ ีการสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 14. อธิบายวธิ ีการแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus ได้ 15. เขา้ ช้นั เรียนอยา่ งสม่าเสมอ ไมข่ าดเรียนโดยไมจ่ าเป็น 16. มีสมาธิ จดจอ่ กบั การเรียนและการปฏิบตั ิงาน 17. ขยนั ศึกษาหาความรู้ ท้งั ในช้นั เรียนและนอกช้นั เรียน 18. ส่งงานครบตามกาหนด 19. แสดงความคิดเห็นและใหค้ วามร่วมมือกบั เพื่อนในการเรียนเป็นกลุ่ม

16 เนื้อหา ชุดที่ 1 1. ระบบปฏิบตั ิการและคุณลกั ษณะของเคร่ืองคอมพิวเตอร์ท่ีใชใ้ นการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2. ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 3. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus 4. การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus 5. องคป์ ระกอบหนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 6. การแสดงภาพวงจรบนหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรของโปรแกรม Proteus 7. แถบเครื่องมือในโปรแกรม Proteus 8. ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus 9. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus 10. การเรียกใชง้ านอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 11. การจดั วางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 12. การเชื่อมตอ่ วงจรในโปรแกรม Proteus 13. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 14. การแกไ้ ขแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus

17 แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดท่ี 1 เร่ือง การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus ให้นักศึกษาทาแบบทดสอบโดยเลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องทสี่ ุด ทาเคร่ืองหมาย (X) ลงในกระดาษคาตอบ 1. ระบบปฏิบตั ิการข้นั ต่าท่ีรองรับโปรแกรม Proteus เป็นระบบอะไร ก. DOS ข. Windows XP ค. Windows 7 ง. Linux จ. Ubuntu 2. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus ท่ีใชใ้ นการออกแบบมีก่ีส่วน อะไรบา้ ง ก. 1 ส่วน คือ ISIS ข. 1 ส่วน คือ ARES ค. 2 ส่วน คือ ISIS และ 3D Visualizer ง. 2 ส่วน คือ ARES และ 3D Visualizer จ. 2 ส่วน คือ ISIS และ ARES 3. การใชแ้ ถบเคร่ืองมือกลุ่มคาส่ัง Display Commands ในโปรแกรม Proteus หากตอ้ งการขยายให้เห็น พ้ืนท่ีแผน่ งานโดยรวมจะตอ้ งเลือกใชค้ าสงั่ ใด ก. คาสั่ง Zoom To Area ข. คาส่งั Zoom In ค. คาสงั่ Zoom Out ง. คาสงั่ Zoom To View Entire Sheet จ. คาสงั่ Fit To Page 4. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus ระยะใดไม่สามารถปรับได้ ก. Snap 10th ข. Snap 50th ค. Snap 500th ง. Snap 0.1in จ. Snap 0.5in

18 5. ขอ้ ใดต่อไปน้ีไมใ่ ช่วธิ ีการเรียกใชง้ านอุปกรณ์บนแผน่ งาน ก. คลิกขวาบนแผน่ งาน เลือกคาสงั่ Place > Component > From Libraries ข. เลือกตวั อุปกรณ์จากการแสดงผลการคน้ หาในช่อง Result ค. คลิกซา้ ยบนแผน่ งานจนปรากฏโครงร่างของอุปกรณ์เป็นสีมว่ ง แลว้ คลิกซา้ ย ง. ใส่ชื่อหรือเบอร์ของอุปกรณ์ลงในช่อง Keyword จ. คลิกซา้ ยบนแผน่ งานจนปรากฏโครงร่างของอุปกรณ์เป็นสีมว่ ง แลว้ คลิกขวา 6. ในการจดั วางอุปกรณ์ การคดั ลอกตวั อุปกรณ์แบบใดที่ไม่สามารถทาไดใ้ นโปรแกรม Proteus ก. Copy To Clipboard ข. Block Copy ค. Ctrl+C ง. คลิกท่ีอุปกรณ์แลว้ ใชค้ าส่ังในแถบเมนู Edit จ. ใชก้ ลุ่มคาส่งั Editing Caommands 7. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ หากตอ้ งการเพิ่มขาใช้งานของตวั อุปกรณ์ตอ้ งเลือก แถบคาส่ังอะไร ก. Terminal Mode ข. Junction Dot Mode ค. Device Pins Mode ง. Subcircuit Mode จ. Component Mode 8. การสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ หนา้ ตา่ งใดที่ใชส้ าหรับกาหนดฟุตปริ้นท์ ก. Packagings ข. Indexing and Library Selection ค. Device Data Sheet & Help File ง. Component Properties & Definitions จ. Selection Device Properties 9. ข้นั ตอนสุดทา้ ยของการสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ เป็ นหนา้ ต่างอะไร ก. Packagings ข. Device Data Sheet & Help File ค. Device Properties ง. File Indexing and Library Selection จ. Component Properties & Definitions

19 10. การแกไ้ ขแบบ Schematic ของอุปกรณ์เดิม โดยการแยกชิ้นส่วนเพ่ือแกไ้ ขตอ้ งเลือกคาส่ังอะไร ก. Show Package Allowcation ข. Packaging Tool ค. Edit Properties ง. Make Package จ. Decompose

20 ใบความรู้ชุดที่ 1 การเขยี นแบบวงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์ด้วยโปรแกรม Proteus การออกแบบและพฒั นาวงจรอิเล็กทรอนิกส์ท่ีดีน้นั จาเป็ นตอ้ งทราบผลลพั ธ์ของวงจรวา่ เป็ นไปตามวตั ถุประสงค์ที่ออกแบบไวห้ รือไม่ ซ่ึงในสมยั อดีตที่ผ่านมาเคร่ืองคอมพิวเตอร์ยงั มี ประสิทธิภาพต่า การออกแบบและพฒั นาวงจรอิเล็กทรอนิกส์ยงั ตอ้ งใช้วิธีการนาอุปกรณ์ต่างๆ มาต่อวงจรจริง ซ่ึงค่อนขา้ งยุง่ ยากในการจดั ซ้ืออุปกรณ์ต่างๆ รวมท้งั ยงั ตอ้ งการเครื่องมือพิเศษอีก หลายชนิด อาทิเช่น แหล่งจ่ายไฟฟ้าแบบปรับค่าได้ และออสซิลโลสโคป เป็ นตน้ อีกท้งั หากผทู้ ดลอง ต่อวงจรไม่ถูกตอ้ งกจ็ ะทาใหเ้ กิดความเสียหายต่ออุปกรณ์และเคร่ืองมือตา่ งๆ ได้ จนกระทงั่ ในปัจจุบนั การพฒั นาของเทคโนโลยีทาให้เครื่องคอมพิวเตอร์มีประสิทธิภาพ สูงข้ึนกวา่ เดิมมาก จึงมีการพฒั นาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ข้ึนเพื่อใชป้ ระโยชน์ในหลากหลายรูปแบบ รวมท้งั โปรแกรมสาหรับทดลองการทางานของวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วย โดยในสื่อฉบบั น้ีได้ นาเสนอข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม การแนะนาโปรแกรม Proteus ในเบ้ืองตน้ ซ่ึงโปรแกรมน้นั มีความสามารถในการจาลองการทางานของวงจรอิเล็กทรอนิกส์ที่เขียนข้ึนในโปรแกรมได้ รวมท้งั ยงั สามารถจาลองการทางานของไมโครคอนโทรลเลอร์ที่เขียนโปรแกรมควบคุมไวไ้ ดเ้ ป็นอยา่ งดี รูปที่ 1-1 โปรแกรม Proteus

21 รูปท่ี 1-2 ตวั อยา่ งวงจร Op-Amp รูปที่ 1-3 ตวั อยา่ งการจาลองการทางานของวงจร Op-Amp รูปที่ 1-4 ตวั อยา่ งวงจรไมโครคอนโทรลเลอร์

22 1. ระบบปฏบิ ัติการและคุณลกั ษณะของเครื่องคอมพวิ เตอร์ทใ่ี ช้ในดารติดต้งั โปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus สามารถติดต้งั ลงบนเคร่ืองคอมพิวเตอร์ที่ติดต้งั ระบบปฏิบตั ิการ Windows ต้งั แต่เวอร์ชนั 7 ข้ึนไป โดยผูผ้ ลิตโปรแกรมไดแ้ นะนาใหต้ ิดต้งั บนเครื่องคอมพิวเตอร์ท่ีมีคุณลกั ษณะ อยา่ งต่า ดงั ต่อไปน้ี 1.1 มีหน่วยประมวลผลกลางความเร็วไม่ต่ากวา่ 2.6 GHz 1.2 มีหน่วยความจาหลกั ไมน่ อ้ ยกวา่ 2 GB 1.3 ฮาร์ดดิสกม์ ีความจุไมน่ อ้ ยกวา่ 500 GB 1.4 มีเคร่ืองอ่านแผน่ ดีวดี ี หรือสามารถเช่ือมตอ่ อินเทอร์เน็ตได้ 1.5 จอภาพสีขนาด 15 นิ้ว 1.6 ติดต้งั ระบบปฏิบตั ิการ Windows 7 2. ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2.1 การดาวน์โหลดโปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus พฒั นาข้ึนโดยบริษทั Labcenter Electronics Ltd. ซ่ึงเปิ ดใหผ้ มู้ ีความสนใจ สามารถดาวน์โหลดโปรแกรมมาทดลองใช้ได้ฟรี โดยสามารถเขา้ ไปโหลดโปรแกรมได้จาก เวบ็ ไซต์ http://www.labcenter.com/downloads ซ่ึงจะไดร้ ับไฟล์สาหรับติดต้งั โปรแกรมตวั โปรแกรม Proteus มา ซ่ึงมีชื่อว่า prodemo.exe มีขนาดประมาณ 28.5 MB โดยในเวอร์ช่ันทดลองน้ียงั คงมี ขอ้ จากัดคือไม่สามารถบนั ทึก พิมพ์ หรือออกแบบการทางานของวงจรท่ีมีส่วนประกอบด้วย ไมโครคอนโทรลเลอร์ ยกเวน้ ในการออกแบบโปรแกรมควบคุมไมโครคอนโทรลเลอร์บางตวั ท่ีมีให้ ในตวั อยา่ งเท่าน้นั รวมท้งั ไม่สามารถใชง้ านบางฟังกช์ นั่ ในส่วนของการสร้างแผน่ วงจรพมิ พ์ 2.2 ข้นั ตอนการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2.2.1 หลงั จากท่ีได้รับไฟล์สาหรับใช้ในการติดต้งั ตวั โปรแกรม Proteus มาอยู่บนเครื่อง คอมพิวเตอร์ที่ตอ้ งการติดต้งั แลว้ ใหค้ น้ หาไฟล์ช่ือ prodemo.exe แลว้ ดบั เบิลคลิก จะแสดงหนา้ ต่าง การติดต้งั โปรแกรม จากน้นั คลิกที่ป่ ุม Next > ตามรูปท่ี 1-5

23 คลิก Next > รูปท่ี 1-5 เร่ิมการติดต้งั โปรแกรม Proteus 2.2.2 คลิกท่ีช่องส่ีเหลี่ยมหนา้ I accept the term of this agreement จนปรากฏเป็นเคร่ืองหมาย กาถูก และคลิกท่ีป่ ุม Next > ตามรูปที่ 1-6 1.คลิกยอมรับเงื่อนไข 2.คลิก Next > รูปที่ 1-6 การยอมรับเงื่อนไขการติดต้งั โปรแกรม

24 2.2.3 คลิกเลือกรูปแบบการติดต้งั เป็น Typical ตามรูปท่ี 1-7 คลิกเลือก Typical รูปท่ี 1-7 เลือกรูปแบบการติดต้งั โปรแกรม 2.2.4 โปรแกรมกาลงั ดาเนินการติดต้งั ตามรูปที่ 1-8 รูปที่ 1-8 ดาเนินการติดต้งั โปรแกรม

25 2.2.5 ติดต้งั โปรแกรมสาเร็จ จะปรากฏหนา้ ตา่ งตามรูปท่ี 1-9 แลว้ คลิกท่ี Close คลิก Close รูปที่ 1-9 สิ้นสุดการติดต้งั โปรแกรม 3. ส่วนประกอบหลกั ของโปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus จะแบ่งออกเป็ น 2 โปรแกรมย่อย ชื่อ ISIS หรือ Schematic Capture ซ่ึงใช้ สาหรับเขียนวงจรและจาลองการทางาน ส่วนอีกโปรแกรมหน่ึงช่ือ ARES หรือ PCB Layout ใช้สาหรับออกแบบแผ่นวงจรพิมพ์ของวงจรที่ได้ทาการทดสอบแล้ว ดงั น้ันในข้นั ตอนการใช้ โปรแกรมใหม้ ีประสิทธิภาพน้นั จาเป็ นตอ้ งเรียนรู้คาสั่งใชง้ านต่างๆ และข้นั ตอนในการเขียนวงจร เช่น การเลือกใช้งานอุปกรณ์ การเคลื่อนยา้ ย การเช่ือมต่อวงจร การเลือกใช้งานเครื่องมือวดั และ ควบคุมชนิดตา่ งๆ และการจาลองการทางาน 4. การเรียกใช้งานโปรแกรม Proteus ดบั เบิลคลิกท่ีไอคอนของโปรแกรมในหนา้ Desktop หรือไปท่ี Taskbar ดา้ นมุมซ้ายล่างของหนา้ จอ แลว้ คลิกท่ีไอคอน Start หรือกดป่ ุม Windows บนแป้นพิมพจ์ ะแสดงแถบโปรแกรมต่างๆ ให้พิมพ์ คาว่า Proteus 8 Professional ลงในช่อง Search programs and files จะแสดงผลที่ได้ตามรูปท่ี 1-10 จากน้นั ใหค้ ลิกซา้ ยที่โปรแกรมเพ่ือเปิ ดใชง้ าน จะปรากฏหนา้ ต่างแรกของโปรแกรมตามรูปท่ี 1-11

26 3.คลิกท่ีโปรแกรม 2.พมิ พช์ ่ือโปรแกรม 1.คลิก Start รูปที่ 1-10 การเรียกใชง้ านโปรแกรม Proteus ดว้ ยวธิ ีการพิมพค์ น้ หาในช่อง Windows Search รูปท่ี 1-11 หนา้ ต่างแรกของโปรแกรม Proteus

27 4.1 ไฟล์งานของโปรแกรม Proteus ไฟลง์ านของโปรแกรม Proteus มีท้งั สิ้น 5 ชนิด ประกอบดว้ ย 4.1.1 Project Files (*.PDSPRJ) รวบรวมและจดั เก็บข้อมูลของการเขียนวงจรไวท้ ้งั หมด ประกอบดว้ ย ขอ้ มูลแผนผงั วงจร (Schematic Data) ขอ้ มูลแบบวงจรพมิ พ์ (Layout Data) ฐานขอ้ มูล โปรแกรม (Project Database) ขอ้ มูลการจาลองการทางานต่างๆ 4.1.2 Workspace Files (*.WORKSPACE) เก็บข้อมูลช่วยสาหรับการเปิ ดไฟล์งาน เช่น ตาแหน่งของวงจรบนจอมอนิเตอร์ รายการอุปกรณ์ การออกแบบต่างๆ 4.1.3 Section Files (*.SEC) เก็บขอ้ มูลส่วนประกอบต่างๆ ของการเขียนวงจรซ่ึงสามารถส่งออก และนาเขา้ ไฟลง์ านไดจ้ ากคาสั่งบนแถบเมนู 4.1.4 Module Files (*.MOD) ใชร้ ่วมกบั การออกแบบตามลาดบั ช้นั ของ Proteus 4.1.5 Library Files (*.LIB) เก็บขอ้ มูลสัญลกั ษณ์และไลบราร่ีที่ถูกเรียกใชง้ านในการเขียนวงจร 4.2 การสร้างโครงงานใหม่ 4.2.1 ใหค้ ลิกท่ี New Project ท่ีอยูบ่ ริเวณกลางหนา้ จอ ดงั รูปที่ 1-12 จะปรากฏหนา้ ต่างนาทาง สาหรับสร้างโครงงานใหม่ ในช่อง Name ใหใ้ ส่ชื่อของโครงงานที่ตอ้ งการ ส่วนช่อง Path เป็ นการ กาหนดตาแหน่งโฟลเดอร์ที่ตอ้ งการจะจดั เกบ็ งาน จากน้นั ทาการคลิก Next ตามรูปที่ 1-13 คลิก New Project รูปที่ 1-12 การสร้างโครงงานใหม่ 1.ต้งั ช่ือโครงงาน 2.กาหนดท่ีอยู่ 3.คลิก Next รูปท่ี 1-13 หนา้ ต่างนาทางสาหรับสร้างโครงงานใหม่

28 4.2.2 คลิกเลือกท่ี Create a schematic from the selected template ส่วนในช่อง Design templates ให้เลือกตามลกั ษณะและขนาดของแผน่ งานไดต้ ามความตอ้ งการ หรือเลือก Default จากน้นั คลิก Next ตามรูปที่ 1-14 1.เลือกสร้างแผน่ งาน 2.เลือกแบบแผน่ งาน 3.คลิก Next รูปที่ 1-14 หนา้ ต่างเลือกแบบของแผน่ งาน 4.2.3 ในข้นั ตอนน้ีหากต้องการให้เลือกโปรแกรมสร้างแผ่นวงจรพิมพ์ด้วย ให้เลือกท่ี Create a PCB layout from the selected template และเลือกชนิดของแผน่ วงจรพิมพท์ ่ีตอ้ งการสร้าง (รายละเอียดของแผ่นวงจรพิมพช์ นิดต่างๆ จะกล่าวถึงในหน่วยถดั ไป) หรือเลือก Default จากน้นั คลิก Next ตามรูปที่ 1-15 1.เลือกสร้างแผน่ วงจรพมิ พ์ 2.เลือกแบบแผน่ วงจรพิมพ์ 3.คลิก Next รูปที่ 1-15 หนา้ ตา่ งเลือกแบบของแผน่ วงจรพมิ พ์

29 4.2.4 สาหรับโครงงานท่ีมีไมโครคอนโทรลเลอร์เป็ นส่วนประกอบในวงจรและตอ้ งการจาลอง การเขียนโปรแกรมในไมโครคอนโทรลเลอร์ดว้ ย ให้เลือกที่ Create Firmware Project เพ่ือกาหนด ตระกลู (Family) เบอร์ของไมโครคอนโทรลเลอร์ (Controller) และโปรแกรมคอมไพลเออร์(Complier) ซ่ึงมีความจาเป็นจะตอ้ งกาหนดใหถ้ ูกตอ้ งเพื่อให้โปรแกรมจาลองการทางานไดถ้ ูกตอ้ ง ในที่น้ีจะไม่ ขออธิบายเพมิ่ เติม ใหค้ ลิกเลือกท่ี No Firmware Project แลว้ คลิก Next เพ่อื ขา้ มข้นั ตอนน้ีไปตามรูป ท่ี 1-16 1.เลือกไม่ใชเ้ ฟิ ร์มแวร์ 2.คลิก Next รูปท่ี 1-16 หนา้ ตา่ งกาหนดเฟิ ร์มแวร์ไมโครคอนโทรลเลอร์ คลิก Finish รูปท่ี 1-17 หนา้ ต่างสรุปขอ้ มูลในการสร้างโครงงานใหม่

30 4.2.5 ในหนา้ จอสุดทา้ ยจะสรุปขอ้ มูลท่ีผใู้ ชง้ านกาหนดสาหรับการสร้างโครงงานใหม่และ คลิก Finish เพื่อสร้างโครงงานใหม่ ดงั รูปท่ี 1-17 หลงั จากน้นั โปรแกรมจะเขา้ สู่หนา้ จอหลกั ตาม รูปที่ 1-18 รูปท่ี 1-18 หนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 4.3 การเปิ ดโครงงานเดมิ การเปิ ดโครงงานเดิมสามารถทาได้ 3 วธิ ี คือ 4.3.1 จากหนา้ จอเริ่มเขา้ โปรแกรม ในรูปท่ี 1-11 ใหค้ ลิกเลือก Open Project 4.3.2 เขา้ ที่โปรแกรม ISIS และเปิ ดจากคาส่งั ที่แถบเมนูดา้ นซา้ ยบน ไปท่ี File > Open Project 4.3.3 ดบั เบิลคลิกท่ีไอคอนของไฟลท์ ี่บนั ทึกไว้ 4.4 การนาเข้าโครงงานเวอร์ชั่นเก่า สาหรับไฟล์งานท่ีพฒั นาข้ึนบนโปรแกรม Proteus เวอร์ชน่ั เก่า จะมีนามสกุลของไฟล์ที่ แตกต่างจากในเวอร์ชน่ั น้ี โดยไฟล์ Schematic จะมีนามสกุล *.DSN ขอ้ มูล Layout จะมีนามสกุล *.LYT และไฟล์เฟิ ร์มแวร์จะมีนามสกุล *.vsmprj ดงั น้ันการนาเขา้ โครงงานจากเวอร์ช่นั เก่าจึงมี ลาดบั ข้นั ตอนดงั น้ี 4.4.1 จากหนา้ จอเร่ิมเขา้ โปรแกรม ในรูปที่ 1-11 คลิกเลือกที่แถบเมนูดา้ นซา้ ยบน ไปท่ี File > Import Legacy Project 4.4.2 ในช่อง Schematic เลือกไฟลใ์ นโครงงานท่ีมีนามสกลุ *.DSN 4.4.3 ในช่อง Layout เลือกไฟลใ์ นโครงงานท่ีมีนามสกลุ *.LYT 4.4.4 ในช่อง VSM Studio เลือกไฟลใ์ นโครงงานที่มีนามสกลุ *.vsmprj 4.4.5 ในช่อง Name ใหต้ ้งั ช่ือโครงงานท่ีตอ้ งการ

31 4.4.6 ในช่อง Path ใหเ้ ลือกตาแหน่งที่ตอ้ งการบนั ทึกโครงงาน 4.4.7 คลิกที่ป่ ุม Import 1.คลิกเลือกไฟลน์ าเขา้ 2.ต้งั ชื่อและเลือกท่ีอยบู่ นั ทึก 3.คลิก Import รูปท่ี 1-19 การนาเขา้ โครงงานในเวอร์ชนั่ เก่า 4.5 การบันทกึ โครงงาน การบนั ทึกโครงงานทาได้ 2 วธิ ี 4.5.1 คลิกที่แถบเมนู File > Save Project As ใชใ้ นกรณีท่ีตอ้ งการบกั ทึกเป็ นไฟลง์ านใหม่ 4.5.2 คลิกที่แถบเมนู File > Save Project หรือกดคียล์ ดั Ctrl+S ใชใ้ นกรณีท่ีตอ้ งการบนั ทึก โครงงานเดิม 4.6 การสั่งพมิ พ์โครงงาน การสั่งพิมพว์ งจรท่ีสร้างข้ึนบนโปรแกรม Proteus โดยฝ่ังที่เป็ น Schematic Capture สามารถ สั่งพิมพโ์ ดยไปที่ File > Print Design จะปรากฏหน้าต่าง Print Design ดงั รูปที่ 1-20 และจะแสดง ภาพร่างท้งั หมดของวงจรท่ีสร้างข้ึน ผใู้ ชง้ านสามารถเลือกคุณสมบตั ิการพิมพไ์ ดด้ งั น้ี 4.6.1 What To Print ใชก้ าหนดแผน่ งานที่ตอ้ งการพมิ พ์ โดย 1) Current Sheet คือ พิมพแ์ ผน่ งานปัจจุบนั 2) All Sheet คือ พิมพแ์ ผน่ งานท้งั หมด 4.6.2 Scale ใชส้ าหรับกาหนดขนาดของการพมิ พบ์ นกระดาษ โดย 1) 1:1 (Normal) คือ การพมิ พใ์ นขนาดปกติ 2) การพิมพ์แบบย่อขนาดตามอัตราส่วน 3:2 (ลดขนาด 33%), 2:1 (ลดขนาด 50%), 3:1 (ลดขนาด 66%), 4:1 (ลดขนาด 75%) 3) Fit to page คือ การพมิ พโ์ ดยยอ่ ขนาดวงจรพมิ พใ์ หพ้ อดีกบั กระดาษ 4.6.3 Page Orientation ใชเ้ ลือกแนวการพมิ พเ์ ป็ นแนวต้งั (Portrait) หรือแนวนอน(Landscape)

32 1.เลือกรูปแบบการพมิ พ์ 2.คลิก OK รูปที่ 1-20 หนา้ ตา่ ง Print Design 5. องค์ประกอบหน้าจอหลกั ของโปรแกรม Proteus หนา้ จอหลกั มีองคป์ ระกอบดงั น้ี 5.1 A คือ หน้าต่างแก้ไขวงจร (Editing Windows) เป็ นพ้ืนที่แผ่นงานมีขนาดใหญ่ที่สุดของ หนา้ จอใชส้ าหรับการวาดและแกไ้ ขวงจรอิเล็กทรอนิกส์และส่วนประกอบต่างๆ ของวงจรท่ีเปิ ดข้ึน ในหนา้ ต่างน้ี นอกจากน้ียงั สามารถเคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์ต่างๆ ดว้ ยการคลิก สามารถทาการขยายหรือ ลดขนาดของการมองเห็นดว้ ยการหมุนป่ ุมกลางของเมาส์ โดยกรอบสีน้าเงินแสดงถึงขอบเขตพ้ืนที่ ของขนาดกระดาษท่ีเลือกใชง้ าน 5.2 B คือ หนา้ ต่างภาพรวม (Overview Window) ใชส้ าหรับแสดงภาพรวมของวงจรท้งั หมดที่ เขียนข้ึนและยงั แสดงภาพร่างของอุปกรณ์และเครื่องมือที่จะเลือกใชง้ าน 5.3 C คือ หน้าต่างเลือกอุปกรณ์ (Object Selector) ใช้สาหรับเลือกอุปกรณ์ เคร่ืองกาเนิด สัญญาณ ข้วั ตอ่ สัญญาณและกราฟต่างๆ 5.4 D คือ แถบเครื่องมือ (Tools Bar) แสดงไอคอนของคาสั่งสาคญั ท่ีใชง้ านบ่อย โดยผใู้ ช้งาน สามารถเลือกใหแ้ สดงไอคอนของเคร่ืองมือไดต้ ามความตอ้ งการ 5.5 E คือ แถบเมนู (Menu Bar) เก็บคาส่ังข้นั ตอนท้งั หมดของโปรแกรม โดยจะแยกออกเป็ น หมวดหมู่อยา่ งชดั เจน

33 E BD CA รูปท่ี 1-21 หนา้ จอหลกั ของโปรแกรม Proteus 6. การแสดงภาพวงจรบนหน้าต่างแก้ไขวงจรของโปรแกรม Proteus บานหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจรทาหนา้ ที่แสดงอุปกรณ์ต่างๆ ท่ีประกอบกนั ข้ึนเป็ นวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ผใู้ ชง้ านสามารถแกไ้ ข กาหนดค่า เคลื่อนยา้ ย หรือทาส่ิงตา่ งๆ ไดบ้ นหนา้ ต่างน้ี การแสดงวงจรบนหนา้ ต่างสามารถทาไดด้ งั น้ี 6.1 การแพน (Panning) 6.1.1 โดยการคลิกเมาส์ที่หนา้ ต่างภาพรวม (Overview Window) จะเป็นการเปลี่ยนตาแหน่ง จุดศูนยก์ ลางของหนา้ ต่างแกไ้ ขวงจร ทาใหแ้ พนภาพไปมาไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว 6.1.2 การคลิกป่ ุมกลางของเมาส์ ก็เป็ นการแพนภาพไปมาบนหน้าต่างแก้ไขวงจรอย่าง รวดเร็วเช่นกนั รูปที่ 1-22 หนา้ ตา่ งภาพรวม

34 6.2 การยอ่ -ขยาย (Zoom) คือการขยายหรือลดขนาดมุมมองแผน่ งาน 6.2.1 การหมุนป่ ุมกลางของเมาส์ โดนการหมุนข้ึนจะเป็ นการขยายขนาด(Zoom In) หากหมุนลงจะเป็ นการลดขนาด (Zoom Out) ของภาพวงจร โดนการซูมจะมีจุดศูนยก์ ลางอยทู่ ่ีเคอร์เซอร์ ของเมาส์ 6.2.2 การใชค้ าส่ังยอ่ -ขยาย บนแถบเครื่องมือ ประกอบดว้ ย 1) คาส่งั Zoom In เพ่ือขยายขนาดของภาพวงจร 2) คาสง่ั Zoom Out เพือ่ ลดขนาดของภาพวงจร 3) คาสง่ั Zoom To View Entire Sheet เพือ่ แสดงแผน่ งานเตม็ หนา้ จอ 4) คาส่งั Zoom To Area เพ่อื กาหนดพ้นื ท่ีในการขยาย 7. แถบเคร่ืองมือในโปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus ไดจ้ ดั แบง่ หมวดหมูข่ องแถบเครื่องมือไวด้ งั น้ี 7.1 กล่มุ คาสั่ง File/Project Commands คาอธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.1.1 New Project หมายถึง สร้างงานใหม่ 7.1.2 Open Project หมายถึง เปิ ดงานใหม่ 7.1.3 Save Project หมายถึง บนั ทึกงาน 7.1.4 Close Project หมายถึง ปิ ดงาน 7.2 กล่มุ คาส่ัง Application Commands อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.2.1 Home หมายถึง กลบั สู่หนา้ หลกั ของโปรแกรม 7.2.2 Schematic Capture หมายถึง เขา้ สู่โปรแกรมออกแบบวงจร 7.2.3 PCB Layout หมายถึง เขา้ สู่โปรแกรมออกแบบแผน่ วงจรพมิ พ์ 7.2.4 3D Visualizer หมายถึง เขา้ สู่ส่วนจาลองการแสดงผล 3 มิติ 7.2.5 Gerber Viewer หมายถึง การเปิ ดไฟลง์ าน PCB แบบสาเร็จ 7.2.6 Design Explorer หมายถึง การตรวจสอบอุปกรณ์ในการออกแบบวงจร 7.2.7 Bill of Materials หมายถึง แสดงใบส่ังซ้ืออุปกรณ์

35 7.2.8 Source Code หมายถึง แสดงโคด้ ของโปรแกรม 7.2.9 Project Notes หมายถึง บนั ทึกแนบโครงงาน 7.2.10 Overview หมายถึง ขอ้ มูลภาพรวมของโปรแกรม 7.3 กล่มุ คาส่ัง Display Commands อธิบายไอคอนจากดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.3.1 Redraw Display หมายถึง รีเซ็ตหนา้ จอ 7.3.2 Toggle Grid หมายถึง เลือกรูปแบบเส้นกริด 7.3.3 Toggle False Origin หมายถึง การอา้ งอิงจุดศูนยก์ ลางแผน่ งาน 7.3.4 Center At Cursor หมายถึง ปรับจอภาพใหจ้ ุดก่ึงกลางมาอยทู่ ่ีเคอร์เซอร์ 7.3.5 Zoom In หมายถึง ขยายขนาดมุมมองของแผน่ งาน 7.3.6 Zoom Out หมายถึง ลดขนาดมุมมองของแผน่ งาน 7.3.7 Zoom To View Entire Sheet หมายถึง ปรับมุมมองแผน่ งานเตม็ หนา้ จอ 7.3.8 Zoom To Area หมายถึง กาหนดพ้นื ท่ีในการขยาย 7.4 กลุ่มคาส่ัง Editing Commands อธิบายไอคอนจากดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.4.1 Undo Changes หมายถึง ยกเลิกการทางานของคาสง่ั ล่าสุด, ยอ้ นกลบั 7.4.2 Redo Changes หมายถึง ทาซ้าคาสงั่ ล่าสุด 7.4.3 Cut To Clipboard หมายถึง ตดั และเก็บไปยงั คลิปบอร์ด 7.4.4 Copy To Clipboard หมายถึง คดั ลอกไปยงั คลิปบอร์ด 7.4.5 Paste From Clipboard หมายถึง วางจากคลิปบอร์ด 7.4.6 Block Copy หมายถึง คดั ลอกส่ิงที่อยใู่ นบลอ็ ก 7.4.7 Block Move หมายถึง ยา้ ยส่ิงท่ีอยใู่ นบล็อก 7.4.8 Block Rotate หมายถึง หมุนสิ่งท่ีอยใู่ นบล็อก 7.4.9 Block Delete หมายถึง ลบส่ิงท่ีอยใู่ นบล็อก 7.4.10 Pick Parts หมายถึง เลือกตวั อุปกรณ์ 7.4.11 Make Device หมายถึง สร้างตวั อุปกรณ์

36 7.4.12 Packaging Tool หมายถึง เครื่องมือสร้างแพก็ เกจ 7.4.13 Decompose หมายถึง แยกส่วนอุปกรณ์ 7.5 กลุ่มคาส่ัง Design Tools อธิบายไอคอนจากดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.5.1 Wire Autorouter หมายถึง จดั แนวเส้นเช่ือมต่อวงจรอตั โนมตั ิ 7.5.2 Search Tag หมายถึง คน้ หาอุปกรณ์ 7.5.3 Property Assignment Tool หมายถึง เคร่ืองมือกาหนดคุณสมบตั ิของอุปกรณ์ 7.5.4 New (Root) Sheet หมายถึง สร้างแผน่ งานใหม่ 7.5.5 Remove/Delete Sheet หมายถึง ลบแผน่ งาน 7.5.6 Exit to Parent Sheet หมายถึง ไปท่ีผงั ของแผน่ งาน 7.5.7 Electrical Rule Check หมายถึง การตรวจสอบทางไฟฟ้า 7.6 กลุ่มคาส่ัง Main Modes อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.6.1 Selection Mode หมายถึง เคอร์เซอร์เลือกการทางาน 7.6.2 Component Mode หมายถึง โหมดเลือกตวั อุปกรณ์ 7.6.3 Junction Dot Mode หมายถึง โหมดเส้นทางและการเช่ือมต่อ 7.6.4 Wire Label Mode หมายถึง โหมดการใชเ้ ลเบลแสดงการเช่ือมต่อ 7.6.5 Text Script Mode หมายถึง โหมดขอ้ ความ 7.6.6 Buses Mode หมายถึง โหมดการเดินเส้นบสั 7.6.7 Subcircuit Mode หมายถึง โหมดวงจรยอ่ ย 7.7 กล่มุ คาสั่ง Gadgets อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.7.1 Terminals Mode หมายถึง โหมดช่องเลือกการเชื่อมต่อ 7.7.2 Device Pins Mode หมายถึง โหมดขาอุปกรณ์ 7.7.3 Graph Mode หมายถึง โหมดการแสดงผลแบบกราฟ

37 7.7.4 Active Popup Mode หมายถึง โหมดการแสดงผลของตวั อุปกรณ์ 7.7.5 Generator Mode หมายถึง โหมดการเลือกใชง้ านอุปกรณ์กาเนิดสญั ญาณ 7.7.6 Probe Mode หมายถึง โหมดโพรบวดั สญั ญาณ 7.7.7 Instrument หมายถึง โหมดการเลือกใชง้ านเครื่องมือวดั 7.8 กลุ่มคาส่ัง 2D Graphic อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.8.1 2D Graphics Line Mode หมายถึง โหมดวาดเส้นแบบ 2 มิติ 7.8.2 2D Graphic Box Mode หมายถึง โหมดวาดส่ีเหลี่ยมแบบ 2 มิติ 7.8.3 2D Graphics Circle Mode หมายถึง โหมดวาดวงกลมแบบ 2 มิติ 7.8.4 2D Graphics Arc Mode หมายถึง โหมดวาดเส้นโคง้ แบบ 2 มิติ 7.8.5 2D Graphics Closed Path Mode หมายถึง โหมดวาดรูปทรงอิสระปลายปิ ด 2 มิติ 7.8.6 2D Graphics Text Mode หมายถึง โหมดเพม่ิ ขอ้ ความแบบ 2 มิติ 7.8.7 2D Graphics Symbol Mode หมายถึง โหมดเพิ่มสญั ลกั ษณ์แบบ 2 มิติ 7.8.8 2D Graphics Marker Mode หมายถึง โหมดมาร์กเกอร์แบบ 2 มิติ 7.9 กล่มุ คาสั่ง Rotation อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.9.1 Rotate Clockwise หมายถึง การหมุนอุปกรณ์ท่ีเลือกตามเข็มนาฬิกา 7.9.2 Rotate Anti Clockwise หมายถึง การหมุนอุปกรณ์ท่ีเลือกทวนเขม็ นาฬิกา 7.9.3 Rotate Angle หมายถึง หมุนอุปกรณ์ตามองศาท่ีป้อนในช่อง 7.10 กลุ่มคาสั่ง Reflection อธิบายจากไอคอนดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา 7.10.1 X-Mirror หมายถึง การกลบั อุปกรณ์ท่ีเลือกตามแกนแนวต้งั 7.10.2 Y-Mirror หมายถึง การกลบั อุปกรณ์ที่เลือกตามแกนแนวนอน

38 8. ชนิดของเคอร์เซอร์ในโปรแกรม Proteus เมื่อนาเคอร์เซอร์เมาส์เขา้ ใกล้หรือวางอยู่เหนือวตั ถุใดๆ เคอร์เซอร์ของโปรแกรมจะมีการ เปลี่ยนแปลงไปตามเหตุการณ์หรือคาส่ังที่ถูกเรียกใช้งานโดยอตั โนมตั ิ โดยสามารถสรุปรูปแบบ ของเคอร์เซอร์ได้ ดงั ตารางท่ี 1-1 ตารางท่ี 1-1 สรุปรูปแบบเคอร์เซอร์ของโปรแกรม Proteus เคอร์เซอร์ คาอธิบาย Standard Cursor ใชใ้ นโหมดการเลือกวตั ถุใดๆ Placement Cursor ปรากฏเป็ นสีขาวเม่ือผใู้ ชง้ านจะวางวตั ถุใดๆ Hot Placement Cursor ปรากฏเป็ นสี เขียว เมื่อเข้าใกล้จุดเชื่ อมต่อของวัตถุ โดยผใู้ ชง้ านสามารถคลิกเมาส์ป่ ุมซา้ ยเพือ่ เขียนเส้นเช่ือมต่อวงจร Bus Placement Cursor ปรากฏเป็ นสีน้าเงิน เมื่อผูใ้ ช้งานตอ้ งการเขียนบสั ของวงจร โดยสามารถคลิกเมาส์ป่ ุมซา้ ยเพ่ือเขียนเส้นบสั ได้ Selection Cursor ปรากฏเม่ือเคลื่อนเมาส์ไปเหนือวตั ถุท่ีตอ้ งการคลิก Move Cursor ปรากฏเมื่อเคล่ือนเมาส์ไปเหนือวตั ถุท่ีถูกคลิกเมาส์ป่ ุมซ้าย โดยเมื่อ คลิกเมาส์ป่ ุมซา้ ยคา้ งที่วตั ถุใดๆ จะเป็นการจบั เพ่อื เคลื่อนยา้ ยวตั ถุน้นั ๆ Drag Cursor จะปรากฏเม่ือเคล่ือนเมาส์ไปเหนือเส้นเช่ือมต่อวงจร เม่ือคลิกเมาส์ ป่ ุมซา้ ยคา้ ง จะเป็นการเคลื่อนยา้ ยเส้น 9. การปรับขนาดระยะของเส้นกริดในโปรแกรม Proteus การปรับใหร้ ะยะของเส้นกริด ให้ไปท่ีแถบเมนู View เลือกระยะท่ีตอ้ งการตามขนาดที่มีให้เลือกคือ Snap 10th, Snap 50th, Snap 0.1in และ Snap 0.5in ตามรูปที่ 1-23 เลือกขนาดระยะของเสน้ กริด รูปท่ี 1-23 การปรับขนาดระยะเส้นกริด

39 10. การเรียกใช้งานอปุ กรณ์ในโปรแกรม Proteus 10.1 คลิกขวาท่ีหน้าจอแล้วเลือกคาสั่ง Place > Component > From Libraries (รู ปท่ี 1-24) จะปรากฏหนา้ ตา่ ง Pick Devices ใส่ช่ือหรือเบอร์ของอุปกรณ์ท่ีตอ้ งการลงในช่อง Keyword (รูปท่ี 1-25) 1.คลิกขวาเลือก Place 2.เลือก Component 3.เลือก From Libraries รูปท่ี 1-24 คาสัง่ วางอุปกรณ์ 10.2 จากน้ันจะปรากฏผลการคน้ หาในช่อง Result ซ่ึงจะแสดงสัญลักษณ์ของอุปกรณ์และ ฟุตปริ้นทใ์ นส่วน PCB ใหเ้ ห็น (รูปที่ 1-25) 10.3 ต่อไปให้คลิกเลือกรายการอุปกรณ์ท่ีตอ้ งการ และกดป่ ุม OK หลงั จากน้นั หนา้ ต่าง Pick Devices จะหายไป 1.ใส่ชื่ออปุ กรณ์ 2.เลือกอุปกรณ์ 3.คลิก OK รูปท่ี 1-25 หนา้ ตา่ ง Pick Devices 10.4 เลือกอุปกรณ์จากหน้าต่างเลือกอุปกรณ์ จากน้ันคลิกเมาส์ป่ ุมซ้ายท่ีแผ่นงาน 1 คร้ัง จะปรากฏอุปกรณ์ที่ไดเ้ ลือกไวเ้ ป็ นโครงร่างสีม่วง (รูปท่ี 1-26) และเมื่อคลิกเมาส์ป่ ุมซ้ายอีกคร้ัง จะเป็นการวางอุปกรณ์ที่เลือกไวบ้ นแผน่ งาน (รูปที่ 1-27)

40 คลิกซา้ ยหน่ึงคร้ัง รูปที่ 1-26 โครงร่างของอุปกรณ์ก่อนวาง คลิกซา้ ยอีกหน่ึงคร้ัง รูปที่ 1-27 อุปกรณ์ที่วางสาเร็จ 11. การจัดวางอุปกรณ์ในโปรแกรม Proteus 11.1 การเคลื่อนย้ายอปุ กรณ์ การเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์ทาได้ 2 วธิ ี ดงั น้ี 11.1.1 การเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์เพียงตัวเดียว ทาได้โดยการนาเมาส์ไปคลิกที่อุปกรณ์ ที่ตอ้ งการเคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์น้นั จะเป็ นเป็ นสีแดง จากน้นั ใหค้ ลิกเมาส์คา้ งไวท้ ี่อุปกรณ์น้นั อีกคร้ัง แลว้ ทาการเลื่อนเมาส์ไปยงั ตาแหน่งที่ตอ้ งการ

41 คลิกที่อปุ กรณ์ รูปที่ 1-28 ก่อนการเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์ คลิกซา้ ยคา้ งแลว้ ลาก รูปท่ี 1-29 ระหวา่ งการเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์ ปล่อยเมาส์ รูปท่ี 1-30 เม่ือเคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์สาเร็จ

42 11.1.2 การเคล่ือนยา้ ยอุปกรณ์หลายตวั พร้อมกัน ทาได้โดยการคลิกเมาส์ซ้ายค้างไว้ จากน้นั ลากคลุมตวั อุปกรณ์ทุกตวั ท่ีตอ้ งการเคล่ือนยา้ ยและปล่อยเมาส์จะปรากฏกรอบเส้นประ ล้อมรอบตวั อุปกรณ์ (รูปท่ี 1-31) ต่อจากน้ันให้เล่ือนเมาส์ไปวางในกรอบสี่เหลี่ยม บนอุปกรณ์ ตวั ใดตวั หน่ึงแล้วจึงคลิกป่ ุมซ้ายค้างเพ่ือทาการเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์ไปยงั ตาแหน่งท่ีต้องการ ลกั ษณะเมื่อเคลื่อนยา้ ยหลงั จากทาการคลุมตวั อุปกรณ์ก็จะคลา้ ยคลึงกบั การเคล่ือนยา้ ยตวั อุปกรณ์ แบบตวั เดียว 11.1.2 รูปที่ 1-31 การเคลื่อนยา้ ยอุปกรณ์เป็ นกลุ่ม 11.2 การเคลื่อนย้ายเลเบลของอุปกรณ์ การเคลื่อนยา้ ยเลเบลของอุปกรณ์ทาได้โดยการคลิกเมาส์ป่ ุมซ้ายที่ตวั อุปกรณ์ เมื่อตวั อุปกรณ์ กลายเป็ นสีแดง ให้เลื่อนเคอร์เซอร์ไปคลิกป่ ุมซา้ ยคา้ งไวท้ ี่เลเบลของตวั อุปกรณ์ท่ีตอ้ งการเคล่ือนยา้ ย ตามรูปที่ 1-32 (1) แลว้ เลื่อนไปยงั ตาแหน่งท่ีตอ้ งการตามรูปที่ 1-32 (2) 11.2 11.2 (1) ก่อนการเคล่ือนยา้ ยเลเบล (2) เม่ือเคล่ือนยา้ ยเลเบลสาเร็จ รูปท่ี 1-32 การเคล่ือนยา้ ยเลเบลของอุปกรณ์

43 11.3 การลบอุปกรณ์ นาเคอร์เซอร์ไปช้ีท่ีอุปกรณ์ท่ีตอ้ งการลบ จากน้นั คลิกขวาแลว้ เลือกคาส่ัง Delete Object หรือคลิกขวาท่ีอุปกรณ์ท่ีตอ้ งการลบ 2 คร้ัง จะเป็นการลบอุปกรณ์โดยอตั โนมตั ิ เลือกคาสงั่ ลบอปุ กรณ์ รูปท่ี 1-33 การลบอุปกรณ์ 11.4 การหมุนอปุ กรณ์ ทาโดยการคลิกเมาส์ป่ ุมขวาบนอุปกรณ์ที่ตอ้ งการหมุน จะปรากฏหน้าต่างคาสั่งข้ึนมา ผใู้ ชส้ ามารถเลือกใชค้ าส่ังหมุนไดต้ ามช่องสี่เหล่ียมสีแดง (รูปที่ 1-34) โดยจะปรากฏผลดงั น้ี 11.4.1 Rotate Clockwise หมุนตามเขม็ นาฬิกาคร้ังละ 90 องศา หรือกดแป้นพมิ พป์ ่ ุม - 11.4.2 Rotate Anti Clockwise หมุนทวนเขม็ นาฬิกาคร้ังละ 90 องศา หรือกดแป้นพมิ พป์ ่ ุม + 11.4.3 Rotate 180 degrees หมุนตามเขม็ นาฬิกาคร้ังละ 180 องศา 11.4.4 X-Mirror กลบั ดา้ นอุปกรณ์ตามแกนแนวต้งั 11.4.5 Y-Mirror กลบั ดา้ นอุปกรณ์ตามแกนแนวนอน 11.4 รูปท่ี 1-34 การหมุนอุปกรณ์

44 11.5 การแก้ไขคุณสมบตั ิของอุปกรณ์ ดบั เบิลคลิกที่อุปกรณ์ที่ตอ้ งการแกไ้ ข จะปรากฏหน้าต่าง Edit Component (รูปที่ 1-35) ผใู้ ชง้ านสามารถแกไ้ ขคุณลกั ษณะของอุปกรณ์ไดต้ ามความเหมาะสม 2.คลิก OK 1.กาหนดค่าของอุปกรณ์ รูปท่ี 1-35 ตวั อยา่ งหนา้ ตา่ ง Edit Component ส่วนคาสง่ั ท่ีอยใู่ นบริเวณกรอบเส้นประสีแดง หากทาเครื่องหมายจะเกิดผลดงั น้ี 11.5.1 Exclude from Simulation หมายถึง ไมร่ วมอุปกรณ์น้ีในการจาลองการทางาน 11.5.2 Exclude from PCB Layout หมายถึง ไมร่ วมอุปกรณ์น้ีในการสร้างแผน่ วงจรพิมพ์ 11.5.3 Exclude from Current Variant หมายถึง ไมร่ วมอุปกรณ์น้ีกบั ตวั แปรปัจจุบนั 11.6 การคดั ลอกอปุ กรณ์ การคดั ลอกอุปกรณ์สามารถทาไดห้ ลากหลายรูปแบบ ดงั น้ี 11.6.1 การคดั ลอกอุปกรณ์โดยใชค้ าสง่ั Copy To Clipboard การคดั ลอกอุปกรณ์แบบน้ีสามารถทาได้โดยการคลิกขวาท่ีอุปกรณ์ที่ต้องการ คดั ลอก จากน้นั คาสั่ง Copy To Clipboard ในกรณีท่ีตอ้ งการคดั ลอกอุปกรณ์มากกวา่ 1 ตวั ใหท้ าการ กดป่ ุม Ctrl ค้างไว้ จากน้ันคลิกซ้ายที่อุปกรณ์ตวั อ่ืนๆ ท่ีต้องการคดั ลอก จนตวั อุปกรณ์เป็ นสีแดง หลังจากน้ันให้คลิกขวาที่อุปกรณ์ตวั ใดตวั หน่ึงและเลือกคาส่ัง Copy To Clipboard (รูปท่ี 1-36) เพื่อทาการคดั ลอก การวางอุปกรณ์ที่คดั ลอกมาสามารถทาได้โดยการคลิกขวาแล้วเลือกคาส่ัง Paste From Clipboard (รูปที่ 1-37)

45 2.เลือก Copy To Clipboard 1.เลือกตวั อุปกรณ์แลว้ คลิกขวา รูปที่ 1-36 การคดั ลอกอุปกรณ์โดยใชค้ าสั่ง Copy To Clipboard 1.คลิกขวา 2.เลือก Paste From Clipboard รูปที่ 1-37 การวางอุปกรณ์โดยใชค้ าส่ัง Paste From Clipboard

46 11.6.2 การคดั ลอกอุปกรณ์โดยใชค้ าสั่ง Block Copy การคดั ลอกอุปกรณ์โดยใชค้ าส่ัง Block Copy ทาไดโ้ ดยการคลิกซา้ ยคา้ งแลว้ ลากคลุม ตวั อุปกรณ์ท่ีตอ้ งการคดั ลอก จากน้ันคลิกขวาแล้วเลือกคาส่ัง Block Copy (รูปท่ี 1-38) หลงั จาก ทาการคดั ลอกแล้ว จะปรากฏตวั สาเนาของอุปกรณ์เป็ นสีม่วง การวางให้ทาการคลิกซ้าย 1 คร้ัง ตรงพ้ืนที่ที่ตอ้ งการวางอุปกรณ์ (รูปท่ี 1-39) 1.คลิกซา้ ยคา้ งลากคลุมแลว้ คลิกขวา 2.เลือก Block Copy รูปที่ 1-38 การคดั ลอกอุปกรณ์โดยใชค้ าสั่ง Block Copy คลิกซา้ ยเพอ่ื วาง รูปที่ 1-39 ผลการวางอุปกรณ์โดยคาสั่ง Block Copy 12. การเชื่อมต่อวงจรในโปรแกรม Proteus ในการเชื่อมต่อตวั อุปกรณ์น้นั ทาโดยการนาเอาเคอร์เซอร์ไปช้ีท่ีขาของตวั อุปกรณ์จนเคอร์เซอร์ เปล่ียนเป็ น Hot Placement Cursor ลกั ษณะเป็ นรูปดินสอสีเขียว จากน้นั ใหค้ ลิกซ้าย 1 คร้ัง เพื่อกาหนด จุดเร่ิมลากเส้นต่อวงจร และคลิกซา้ ยท่ีปลายขาของตวั อุปกรณ์อื่นๆ ท่ีตอ้ งการจะเช่ือมต่อ (รูปที่ 1-40)

47 12. รูปท่ี 1-40 การเช่ือมต่ออุปกรณ์ 12.1 การอ้างองิ จุดเช่ือมต่อแหล่งจ่ายพลงั งานของอุปกรณ์ โดยปกติไอซีในไลบราร่ีของโปรแกรม Proteus จะไม่แสดงขาเชื่อมต่อแหล่งจ่ายพลงั งาน ภายนอก ดงั น้นั ผใู้ ชง้ านตอ้ งกาหนดเลเบล (Label) ของแหล่งจ่ายพลงั งานกบั เลเบลของขาไอซีใหม้ ี ชื่อตรงกนั สามารถทาไดโ้ ดยการดบั เบิลคลิกที่ตวั ไอซี จะแสดงหนา้ ตา่ งEdit Component จากน้นั ให้ คลิกท่ี Hidden Pins จะปรากฏหนา้ ต่าง Edit Hidden Power Pinsใหก้ าหนดช่อง Pin VDD ใหต้ รงกบั ช่ือของแหล่งจ่าย ในตวั อย่างน้ีจะเป็ นแหล่งจ่ายภายนอกกาหนดชื่อ 5V ส่วนในช่อง Pin VSS ใช้ กาหนดช่ือแหล่งจ่ายลบ หรือจุดอา้ งอิงแรงดนั 0 โวลต์ (GND) ตามรูปท่ี 1-41 1.คลิก Hidden Pins 2.เปล่ียนช่ือขาแหล่งจ่าย 3.คลิก OK รูปที่ 1-41 การเชื่อมตอ่ แหล่งจา่ ยพลงั งานใหก้ บั ไอซีท่ีไมแ่ สดงขาป้อนแหล่งจ่าย

48 13. การสร้างแบบ Schematic ของตัวอุปกรณ์ การสร้างแบบ Schematic สามารถทาไดห้ ลายรูปแบบ แต่ในที่น้ีจะสร้างแบบ Schematic ของตวั อุปกรณ์ในเบ้ืองตน้ โดยการอา้ งอิงขาใชง้ าน ซ่ึงแบบอุปกรณ์ไม่สามารถจาลองการทางานได้ แต่สามารถศึกษาเพ่ิมเติมเกี่ยวกบั การเขียนเฟิ ร์มแวร์เพ่ือใหส้ ามารถจาลองการทางานไดใ้ นอนาคต ในตวั อยา่ งจะเป็นการสอนสร้างแบบ Schematic ของไอซี Timer 555 ข้นั ตอนการสร้างแบบมีดงั น้ี 13.1 ทาการวาดสัญลกั ษณ์หรือลกั ษณะของตวั อุปกรณ์โดยใชก้ ลุ่มคาสั่ง 2D Graphics ตามรูปท่ี 1-42 2.วาดตวั อุปกรณ์ 1.เลือกรูปร่าง รูปท่ี 1-42 วาดลกั ษณะของตวั อุปกรณ์ 13.2 ทาการเพ่ิมขาใช้งานของอุปกรณ์ อา้ งอิงขอ้ มูลจาก Data Sheet (รูปท่ี 1-43) โดยใชแ้ ถบ คาสั่ง Device Pins Mode ไปคลิกท่ีบริเวณที่ตอ้ งการวางขาอุปกรณ์ ขาดา้ นที่มีเครื่องหมายกากบาท เป็ นจุดท่ีใชเ้ ชื่อมตอ่ วงจรกบั อุปกรณ์ตวั อ่ืน (รูปท่ี 1-44) รูปท่ี 1-43 ขอ้ มูลจาก Data Sheet ทม่ี า www.ti.com

49 1.เลือกคาสง่ั เพิม่ ขา 2.เพมิ่ ขาใชง้ าน รูปท่ี 1-44 การเพมิ่ ขาใชง้ านอุปกรณ์ 13.3 กาหนดลาดบั ขาและคุณสมบตั ิของขาอุปกรณ์โดยการดบั เบิลคลิกท่ีขาอุปกรณ์จะปรากฏ หนา้ ตา่ ง Edit Pin (รูปที่ 1-45) 1.ดบั เบิลคลิก 2.กาหนดชื่อและลาดบั ขา รูปท่ี 1-45 การต้งั คา่ ขาอุปกรณ์ 13.4 หลงั จากทาการต้งั ค่าขาของอุปกรณ์ ให้ทาการคลิกซ้ายคา้ งลากคลุมแบบที่เราจะสร้างแลว้ ทาการคลิกขวา เลือกคาส่ัง Make Device ตามรูปท่ี 1-46 จะปรากฏหน้าต่างให้กาหนดคุณสมบตั ิ ของตวั อุปกรณ์ (Device Properties) โดยจะกาหนดค่าหลกั ๆ คือ ชื่อของอุปกรณ์ และคานาหน้า อา้ งอิง จากน้นั คลิกป่ ุม Next ตามรูปท่ี 1-47

50 1.คลิกซา้ ยคา้ งลากคลุมตวั อุปกรณ์ 2.คลิกขวา 3.เลือก Make Device รูปที่ 1-46 การเลือกคาสงั่ สร้างตวั อุปกรณ์ 1.ใส่ชื่อหรือเบอร์ของอปุ กรณ์ 2.ใส่คานาหนา้ อา้ งอิง 3.คลิก Next > รูปท่ี 1-47 การกาหนดคุณสมบตั ิของตวั อุปกรณ์ 13.5 ถดั ไปเป็ นหน้าต่างสาหรับการเพิ่มหรือแก้ไขฟุตปริ้นท์ของตัวอุปกรณ์ (Packagings) หากตอ้ งการเพ่ิมฟุตปริ้นท์ให้คลิกที่ Add/Edit แลว้ เลือกฟุตปริ้นท์ตามท่ีตอ้ งการซ่ึงจะกล่าวถึงใน หน่วยถดั ไป จากน้นั คลิกป่ ุม Next ตามรูปท่ี 1-48