เรื่องเล่าแห่งความหวังและพลังใจ

ทุกคนสามารถใช้ส่ีข้อนี้เป็นเคร่ืองมือในการเสพสื่อต่างๆ เพื่อใหต้ วั เองไมต่ กเป็นเคร่อื งมอื หรอื สามารถเสพสอื่ ได้อยา่ งมีความ สุขและไดข้ ้อมูลขา่ วสารมากยง่ิ ขนึ้ ” สอื่ ปัจจบุ ันมมี ากข้ึนแตส่ ง่ิ ทแ่ี ตกต่างจากในอดตี คือจริยธรรม วิชาชพี “จริยธรรมวิชาชีพของสื่อตั้งแต่สมัยผมหนุ่มๆ  กับตอนน้ียัง คงเดิมนะ  แต่ละข้อไม่ได้มีการเปล่ียนแปลง  มันเป็นมาตรฐานสากล มาหกร้อยเจ็ดร้อยปีแล้ว  แต่จริยธรรมของสื่อสารมวลชนในบ้านเรา ทุกวันน้ีเส่ือมถอยลงเป็นอันมาก  โดยเฉพาะสื่อกระแสหลักท่ีเป็นฟรี ต่างๆ  หรือสื่อกระแสรองท่ีเป็นเว็บไซต์หรือโทรทัศน์ผ่านดาวเทียม วิทยุผ่านดาวเทียม  พวกนี้ขาดการศึกษาอบรมในเรื่องจริยธรรมทาง วชิ าชพี มันอาจจะเกิดจากส่ือเยอะเหลือเกิน  แต่มีคนท�ำงานมือ อาชีพน้อยลง  ก็เลยได้คนท�ำงานท่ีไม่ได้เรียนมาทางด้านวิชาชีพ สื่อสารมวลชนโดยตรง พอไม่ได้เรียนมามันก็ขาดจิตวญิ ญาณสี่ปี ที่ เรยี นดา้ นสอ่ื สารมวลชนทีค่ รพู รำ่� สอนมา มันไมม่ ีแบบนน้ั แล้ว ดังนนั้ มันก็เป็นหน้าท่ีขององค์กรสื่อนั้นที่จะอบรมและปลูกฝังจิตวิญญาณ ให้คนท�ำงานหนุ่มสาวที่ไม่ได้จบมาโดยตรง  ในยุคท่ีผมจบจากมหา- วทิ ยาลยั ใหม่ๆ แล้วไปทำ� งานท่ี The Nation ตอนน้ันจบปรญิ ญา โทมาจากอินเดีย  พอไปสมัครก็ได้งานเลย  แต่พี่ท่ีเขารับเราเขาไม่ ได้ดูใบปริญญาเราเลย  เรียนอะไรมาก็ไม่ดู  แต่เขาเห็นเราพูดภาษา องั กฤษได้ ทำ� งานวันแรกเขาก็ใหผ้ มไปสมั ภาษณ์ฝรั่งเลย ท�ำงานได้ สองวันผมกร็ สู้ กึ หงุดหงดิ เพราะอาชพี นผ้ี มไมเ่ คยทำ� เราไมไ่ ดเ้ รยี นมา 201

โดยตรง และเขาไมไ่ ด้มีการอบรมเราก่อน วนั ทส่ี ามผมกไ็ ม่ไปท�ำงาน เลยเพราะรู้สึกว่าเขาไม่ได้ใส่ใจท่ีจะปลูกฝังจิตวิญญาณสื่อให้กับเรา นี่เปน็ ตวั อย่าง สมัยนี้กท็ ำ� กันอย่างน้ี พอท�ำงานไดก้ ใ็ หท้ ำ� เลย ส่วน วิชาชีพและจริยธรรมก็ไปน่ังคดิ เอาเอง หรือไปอา่ นในเล่มของบรษิ ัท ทมี่ คี ู่มือจรรยาบรรณวชิ าชพี เอาไว้ ทุกทมี่ กี ันท้ังนน้ั ท่วี กิ ฤตไปกวา่ น้ัน คือส่ือใหม่ทไี่ ม่ได้พึง่ กฎหมายใด คือสอื่ อิสระ สื่อเถื่อนต่างๆ สือ่ พวก นี้เขาก็จะท�ำกันตามใจชอบ  โดยเฉพาะส่ือท่ีมีเส้นทางทางการเมือง หรือสอ่ื เลอื กขา้ ง สอ่ื พวกนแี้ ฝงไปดว้ ยนยั ยะต่างๆ และอนั ตราย” บทเรยี นชีวติ ในการเปน็ สือ่ สารมวลชนทจ่ี ำ� ไมเ่ คยลมื “เหตุการณ์ท่ีผมยังประทับใจไม่ลืมและใช้เป็นเคร่ืองมือ ในการท�ำงานสื่อสารมวลชนมาตลอดชีวิต  เหตุการณ์หนึ่งก็คือ เหตุการณท์ ี่ผมมขี อ้ ขดั แย้งกับหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ตอน ท่ีผมส่งคนไปท�ำข่าวแล้วล้วงลึกไปในความเป็นส่วนตัวของท่านช่วง ท่านป่วยอยู่ในโรงพยาบาล  คือเอากล้องซูมเข้าไปในห้องไอซียู  ตรง 202

ท่ถี าดอาหาร  ดูว่าท่านกนิ อะไรบา้ ง เพ่อื จะได้วเิ คราะหส์ ุขภาพทา่ น เพราะทา่ นป่วยดว้ ยโรคหลอดเลือดหัวใจ ผมก็ถูกท่านโกรธ เพราะผม ไปละเมิดความเปน็ ส่วนตวั ของท่าน แต่ผมก็อยากไดข้ ่าว เพราะทุก คนกอ็ ยากรวู้ ่าอาการของทา่ นเปน็ อยา่ งไร เพราะทา่ นเขา้ โรงพยาบาล เป็นเดือน  พอคนอื่นไม่ท�ำข่าว  ผมก็ยังท�ำอยู่  ยังผลให้ผมต้องลา ออกจากการเป็นผู้จัดการฝ่ายข่าวของช่องเจ็ด  เพราะท่านประท้วง เรื่องราวที่ผมท�ำ  แล้วผมก็เข้าไปขอโทษอาจารย์คึกฤทธิ์  หลังจาก เหตุการณ์นั้นก็เป็นสิ่งส�ำคัญท่ีย้�ำเตือนให้ผมไม่ท�ำข่าวในเชิงละเมิด สทิ ธสิ ว่ นบุคคล ความเปน็ อยู่ในเชงิ ความเป็นส่วนตวั ของใคร และ ผมก็ยังยืนยันในเรื่องน้ีมาโดยตลอด  แม้ว่าในยามที่ผมมีช่ือเสียงมาก ต�ำรวจเวลาจะแถลงข่าวใหญ่ๆ  เร่ืองผู้หญิงหรือเด็กถูกล่อลวงแล้ว ผมไปท�ำขา่ ว ถา้ ผมได้สมั ภาษณผ์ ูเ้ สยี หายเหลา่ น้นั ผมก็จะปกปิด ใบหนา้ ท�ำมดื เบลอ  หรอื ทำ� แสงจา้   เพราะเราไดบ้ ทเรยี นจากทา่ น อาจารยค์ กึ ฤทธ์ิ และสง่ ผลมาโดยตลอด  และมันท�ำให้ตอนท่ีผมเปน็ สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญปี  2540  ท่ีผมมีส่วนช่วยในการผลักดัน ให้มีมาตราว่าด้วยการปกป้องสิทธิและความเป็นอยู่ของบุคคลใน ครอบครวั   เกยี รติยศชือ่ เสียง” อยู่กับส่ือปัจจุบันอย่างมีความสุข  รับส่ืออย่างฉลาดเลือก และพอเพียง  อาจารย์บอกว่าแม้จะทำ� งานที่ต้องอยู่กับข้อมูลข่าวสาร ก็มคี วามสขุ ได้ “ส�ำหรับผม  ผมเลือกรับสื่อหลายที่  ดูจากทีวีดาวเทียมบ้าง รบั นิตยสารตา่ งประเทศ อ่านในเวบ็ ไซต์ และถา้ ใครอยากรับสือ่ อยา่ ง มีความสุข ก็อยากให้รบั สือ่ ที่เป็นความรู้ ขา่ วหนง่ึ วันเช็กครง้ั หนงึ่ ได้ ไม่ตอ้ งตามทุกช่วั โมง พยายามหาส่งิ ทเี่ สพท่แี ปลกหลากหลาย ทีม่ ี 203

มากกว่าการเมอื ง ชีวิตจะเปน็ สุขอยา่ งสุนทรีย์ในการเสพสอื่ ได้ คอื รับ สอื่ อยา่ งมสี มดุลในด้านเน้ือหา ไม่ควรรบั ด้านใดเพยี งดา้ นเดยี ว อาจ จะไปเสพข่าวบันเทงิ บ้าง ดหู นงั อ่านนิยาย ฟังเพลง ดใู หส้ นุก อา่ น เรื่องไร้สาระบ้างก็ได้  เรื่องมีสาระบ้างเช่นวิทยาศาสตร์  องค์ความรู้ ต่างๆ แต่เสพอย่างพอเพยี ง อย่าไปทุกข์กับตัวละครที่ทุกข์อยู่ในข่าว  บางทีเขาก็แสดงนะ ท�ำท่าถมึงทึงใส่กันในหน้าจอ  แต่หลังฉากเขาอาจจะไปกอดคอกัน กไ็ ด้ เอาเป็นว่าเราควรหาความสุขจากข้อมูล  ไมใ่ ช่หาความทุกข”์ 204

หลักการทำ� ให้ตวั เองมคี วามสุขของ ดร. สมเกยี รติ ต้องไม่คิดและยึดติดว่าเราเป็นผู้ใหญ่ หรือเป็นหลักของใคร  เราใช้ชีวิตโดยไม่ผูกโยง กับส่ิงใด  เพราะฉะน้ันเม่ือไม่ได้คิดว่าเราคือ คนที่จะเป็นตัวแทนของสังคม  เราก็สามารถมี ความสุขกับชีวิตท่ีอิสระเสรีและสิ่งที่เราสามารถ ท�ำประโยชน์ให้สังคมได้  แม้ไม่มากมายเรา ก็พยายามท�ำ  ผมต้องการเห็นสังคมมีการ เปลี่ยนแปลงที่ดีและเร็วขึ้นกว่าน้ี  ผมเช่ือว่า สังคมมันเปลี่ยนไปในทางท่ีดีขึ้นเสมอตาม ประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา  เพราะมนุษย์เรียนรู้จาก อดีต  แต่ถ้าเราไม่เรียนรู้เร่ืองราวในอดีตให้ลึกซ้ึง การพัฒนาท่ีจะเร็วก็จะช้าลง  เพราะฉะน้ันต้อง เป็นหน้าท่ีส่ือสารมวลชนที่จะต้องให้การศึกษา เร่ืองประวัติศาสตร์และระบบการปกครองของ สังคมให้มากขึ้น  โดยใช้ทางเลือกท่ีสุภาพอ่อน โยนและน�ำเสนออย่างมีวุฒิภาวะ  เพื่อให้สังคม สงบและมีการพฒั นามากยง่ิ ข้นึ กวา่ ทเี่ ป็นอยู่ 205

บันทกึ ทา้ ยเลม่ ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... 206

บันทกึ ทา้ ยเล่ม ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... 207

บันทกึ ทา้ ยเลม่ ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... ....................................................................................... 208