1535005AN-มมฐ-ดนตรี-นาฏศิลป์ ป5[210402]

º··èÕ ò ÅÅÕ Ò¹Ò¯ÈÅÔ »Š ขอบขายสาระการเรยี นรแู กนกลาง รายวชิ าศลิ ปะ ชัน้ ป.๕ ตัวชวี้ ัดชน้ั ป สาระพื้นฐาน ความรูฝ งแนนตดิ ตวั ผเู รียน มฐ.ศ ๓.๑ (๒) แสดงทาทางประกอบเพลง ● ทกั ษะเบ้อื งตนกอนแสดงนาฏศลิ ป ● การแสดงทาทางประกอบเพลงและการ หรือเรื่องราวตามความคิดของตน ● การใชภาษาทา ประกอบเพลง มฐ.ศ ๓.๑ (๓) แสดงนาฏศิลป โดยเนน ● การแสดงนาฏศิลป แสดงนาฏศิลปไทย ตองแสดงออกให การใชภาษาทา และนาฏยศัพทในการสอื่ สอดคลองกับจังหวะ และทํานองเพลง ความหมาย ตลอดจนเนอ้ื เพลงท่ใี ชป ระกอบการแสดง มฐ.ศ ๓.๑ (๕) เปรยี บเทียบการแสดง นาฏศิลปชุดตา งๆ ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ ผฉูสบอับน ´ÀÙ Ò¾ áÅÇŒ ºÍ¡ä´ŒäËÁ¤ÃÑºÇ‹Ò à»š¹¡ÒÃÃÒ‹ ÂÃíÒÍÐäà áÅмŒáÙ Ê´§·íÒ·Ò‹ ÍÐäà ๘๘ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

ñ. ·¡Ñ ÉÐàºéÍ× §µŒ¹¡‹Í¹áÊ´§¹Ò¯ÈÔÅ»Š การแสดงนาฏศิลป เปนการแสดงที่ตองอาศัยภาษาทาและนาฏยศัพทในการแสดง เพื่อทําใหเกิดความสวยงามในการเคลื่อนไหว ภาษาทาและนาฏยศัพทมีมากมาย นักเรียนจึง ควรเรยี นรูและนํามาใชใ หเ หมาะสมกับการแสดง ÀÒÉÒ·Ò‹ ·¤èÕ Çýƒ¡»¯ÔºµÑ ÔÁËÕ ÅÒ·‹Ò´ÇŒ ¡¹Ñ ÁÒ½¡ƒ ·Ò‹ ¾é¹× °Ò¹¡Ñ¹¡‹Í¹¤‹Ð  ขาพเจา ตัวเรา ▲ ทาน พวกเรา  ผฉสู บอับน  เรยี กเขามา ภาษาทา เช้อื เชญิ   ดีใจ พอใจ ▼ รกั ชอบใจ โกรธ  ๘๙´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

▲ ตง้ั วงบน ▲ ตง้ั วงกลาง ▲ ต้ังวงลาง ½¡ƒ ¹Ò¯ÂÈѾ· นาฏยศพั ท äÁ‹ Ò¡Í‹ҧ·Õè¤Ô´¤‹Ð ผฉสู บอับน ▲ กระดกเทา ▲ กระทุง เทา ▲ จรดเทา ▲ ยกเทา ๙๐ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙ·Œ Õè ñ เขยี นช่อื ภาษาทา และนาฏยศัพทใ ตภ าพใหถูกตอ ง ภาษาทา ผฉสู บอับน ๑) ๒) ๓) ๔)………………เ…ช…้อื …เ…ช…ิญ………………. ……………ร…กั ……ช…อ…บ……ใจ……………. …………ข…า…พ…เจ……า …ต…ัว…เ…ร…า………. ……………เ…ร…ยี …ก…เ…ข…า…ม…า…………. นาฏยศพั ท ๕) ๖) ๗) ๘)……………ต…้งั …ว…ง…ก…ล……าง……………. ……………ก……ร…ะด……ก…เท……า…………. ………………ต…้ัง…ว…ง…ล…า…ง……………. ………………จ…ร……ด…เท……า……………. ๙๑´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ò. ¡ÒÃãªÀŒ ÒÉÒ·Ò‹ »ÃСͺà¾Å§ ภาษาทาทางนาฏศิลป สามารถนํามาประยกุ ตใชส ือ่ ความหมายตามเนอื้ รอ งของเพลง ซึ่งจะทําใหการแสดงนาฏศิลปมคี วามสวยงามยง่ิ ขนึ้ เพลงไกขัน เปนการฝก ทาราํ เบื้องตน โดยเนนการกาวเทา ตามจงั หวะเพลง ทาราํ จะ เปนทา งา ยๆ ประกอบดว ยทาเพียงไมกี่ทา ไดแก ทา กางปก ทาบนิ และการแตะเทา ¡Í‹ ¹·¨èÕ ÐáÊ´§·Ò‹ »ÃСͺà¾Å§ ▲ ทา แตะเทา àÃÒÁÒ½¡ƒ ·‹ÒÃíÒ¾¹é× °Ò¹ ó ·Ò‹ ¹Õé ãËŒ¤ÅÍ‹ §¡‹Í¹¤Ð‹ ผฉูสบอับน ▲ ทาไกข ัน ▲ ทา กางปก แสงทองสองลงมา เพลงไกขัน เชาตรูไดเ วลาหากิน (ซา้ํ ) คยุ กันไป เข่ยี กันไป (ซํ้า) เสียงไกข นั จา อยูทุกถ่ินฐาน พลบคํ่าไดเวลาถงึ รงั (ซํ้า) ตางกบ็ ินออกไปจากรงั มไิ ดส นใจพะวา พะวงั ๙๒ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ แลวนอนระวงั คอยฟงศตั รู

½ƒ¡áÊ´§·‹ÒÃÒí »ÃСͺà¾Å§ä¡‹¢Ñ¹µÒÁ¢é¹Ñ µÍ¹àŤЋ แสงทองสอ งลงมา เสียงไกขนั จาอยทู กุ ถน�ิ ฐาน เชาตรไู ดเวลาหากนิ (ซํ้า) ผฉสู บอับน ตา งก็บินออกไปจากรงั คุยกันไป เข่ยี กนั ไป (ซ้าํ ) มิไดสนใจพะวาพะวัง พลบคํ่าไดเวลาถงึ รัง (ซํา้ ) แลว นอนระวัง คอยฟงศตั รู ๙๓´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙ·Œ Õè ò แบงกลมุ แสดงทา ประกอบเพลงไกข ันหนาชน้ั เรียน แลว ใหเพื่อนกลมุ อืน่ ประเมินผลและบนั ทกึ ขอมูล ๑) ใหเ พอ่ื นกลุม อื่นประเมินผล ผลการประเมิน รายการประเมนิ ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ (๑) ความถกู ตองของทา ทาง .................................... .................................... ……………………………. (๒) ความสอดคลอ งกับจังหวะ (๓) ความพรอมเพรยี ง .................................... .................................... ……………………………. (๔) ความสวยงามในการเคล่ือนไหว (๕) ความมอี ารมณร วมในการแสดง ขึน้ อยูกบั ดุลยพนิ ิจของผูสอน.................................... .................................... ……………………………. .................................... .................................... ……………………………. ผฉสู บอับน .................................... .................................... ……………………………. ลงชอ่ื ……………………………………… ผูประเมนิ กลมุ ท่ี…………………………………. ๒) สรปุ ผลงานการแสดงของกลมุ (๑) ความคดิ เห็นของกลมุ ตอการแสดง ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ เพราะ ................................................................................................................................................................................................................................................................. (๒) ทา ราํ ทีท่ กุ คนในกลุมราํ ไดสวยงามทีส่ ุด คอื ทา …………………………………………………………………………………………………….. ทา น้�ใชประกอบเนอ้� เพลงวา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. (๓) ทา รําทีท่ ุกคนในกลุม รําไดไ มคอ ยสวยและรําไดยากทสี่ ุด คอื ทา …………………………………………………………………. ทาน�้ใชป ระกอบเนอ�้ เพลงวา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. (๔) นักเรยี นชอบการแสดงประกอบเพลงน้ห� รอื ไม ❍ ชอบ ❍ ไมช อบ เพราะ ................................................................................................................................................................................................................................................................. (๕) นักเรียนคดิ วา ควรปรับปรงุ ทา ราํ อะไรบา ง ……………………………………………………………………………………………………………….. ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๙๔ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

ó. ¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÔÅ»Š การแสดงนาฏศิลปไทย เปนศิลปะการแสดงท่ีงดงาม ประณีต ซ่ึงเปนเอกลักษณ ของความเปนไทย ดังนั้นการจะชมนาฏศิลปไทยใหไดรับทั้งความรูและความเพลิดเพลินนั้น นักเรยี นควรมคี วามรูพนื้ ฐานดา นนาฏศลิ ปทถี่ กู ตองดวย ¹Ò¯ÈÔÅ»ìä·ÂÁËÕ ÅÒ»ÃÐàÀ· «§èÖ ¡ÒÃáÊ´§ ฟอน ผฉสู บอบั น ᵋÅлÃÐàÀ·¨ÐÁÕû٠Ẻ·ÕèµÒ‹ §¡Ñ¹ÍÍ¡ä» โขน ราํ ระบาํ ประเภทการแสดง นาฏศลิ ปไ ทย ละครนอก ละครใน ละครดกึ ดาํ บรรพ ▲ โขน ถือเปน นาฏศลิ ปชนั้ สูง ใชแ สดงเฉพาะเร่อื งรามเกยี รตเ์ิ ทา น้นั ๙๕´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÔÅ»ì·èչѡàÃÕ¹¨Ðä´àé ÃÂÕ ¹áÅнƒ¡»¯ÔºÑµãÔ ¹ªÑé¹¹Õé ÁÕ ó »ÃÐàÀ· ä´áé ¡‹ ÃкÒí ¿é͹ áÅÐÃÒí ǧÁҵðҹ ๑. ระบาํ เชิญพระขวญั ประวัตคิ วามเปนมา ระบําเชิญพระขวัญ เปนระบาํ ชุดหน่งึ ทีอ่ ยูในละครเรอื่ ง นานเจา บทประพันธของ พลตรีหลวงวิจิตรวาทการ เนื้อรองมีความหมายเกี่ยวกับการรับหรือเชิญพระขวัญที่อยูในตัว มนุษยใหกลับคืนสูกาย ใชแสดงในงานมงคล เพื่อเปนการอวยพรใหมีความอยูเย็นเปนสุขทั้ง รางกายและจติ ใจ การแสดงอาจแสดงเด่ียวหรือหมูก็ได และใชผูแสดงเปนหญงิ ลวน การแตง กาย รวบผมครึ่งศรี ษะ ประดบั ดวย ดอกไมดานขา ง ผฉูสบอับน ถือแวน เทียน หมสไบอัดจีบ นงุ โจงกระเบนและคาดเขม็ ขัด ▲ ระบาํ เชิญพระขวญั เนนการแตง กายแบบไทย และมสี สี นั สวยงาม เพลงเชิญพระขวัญ ขวญั เจา เอย ขวญั เอย มาสอู งคเอย (ซ้ํา) ขอเชญิ พระขวญั เมอ่ื วันคืนเพ็ญ ใหอ ยรู ม เยน็ อยาหนไี ปไหน ขวญั เจา เอย ขวญั เอย ขวญั เจา อยาเลยไปไกล อยาเทย่ี วจนเพลนิ อยาระเหนิ ระหก อยามัวชมนก อยา มวั ชมไม ขอเชิญขวัญเจา รบี เขาสกู าย อยาลหี้ นีหาย เลยพระขวญั เจา เอย ๙๖ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

การแสดงทาราํ ประกอบเพลง ทาเริม่ ตน ทารําออก ใหฟงเสียงฉ่ิง เม่ือไดยิน เสยี งฉง่ิ ใหเ รม่ิ กา วเทา ซา ย พรอ มกบั คลายจบี มือขวาและแบมือใหปลายนิ้วช้ีลงพื้น จากน้ัน กาวเทาขวา เอียงขวา ใหกาวสลับกันตาม จังหวะเพลง เม่ือไดจังหวะจะเริ่มรํา ใหอยูใน ผฉสู บอบั น ทาเตรียมโดยนั่งคุกเขา มือท้ัง ๒ ขาง จบั แวนเทยี นอยูระดบั อก ทา ราํ มี ๑๘ ทา ó ñ-ò ๑) ขวัญเจาเอย น่ังคกุ เขา สองมอื จับ ๓) มาสอู งคเอย เวยี นเทยี นมือออก แวนเทียนระดับอก แลว เวยี นเทียนออก ๑ ครง้ั ครั้งที่ ๓ พรอมกับใชมือขวาโบกใหมี ลกั ษณะเหมือนกับการโบกควัน ๒) ขวญั เอย ใหเวยี นเทียนมือออก ครัง้ ท่ี ๒ (เหมอื นกับทา ขวัญเจาเอย) ๙๗´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ôõ ๔) ขอเชิญพระขวัญ แบมือขวาไปทาง ๕) เมื่อวันคืนเพ็ญ เปล่ียนจากการ ขางหนา มือซายถือแวนเทียนระดับใบหนา แบมือขวาในทา “ขอเชิญพระขวัญ” มาเปน เอยี งศีรษะไปทางซายเลก็ นอย การช้ีไปขางหนา มือซายถือแวนเทียนระดับ ใบหนา เอยี งศีรษะมาทางซา ยเลก็ นอย ö ÷ ผฉูสบอับน ๖) ใหอยูรมเย็น มือขวาจีบหงาย หันจีบ ๗) อยาหนีไปไหน มือซายถือแวนเทียน เขาหาแงศีรษะ มือซายถือแวนเทียนระดับไหล ระดบั อก มอื ขวาตง้ั วงสงู ระดบั เอว แลว โบกมอื เอยี งศีรษะมาทางขวาพอสมควร ไปมา พรอมกับสายศีรษะไปตามการสายของ มอื ø ๘) ขวัญเจาเอย ขวัญเอย ประสานมือท่ี ถือแวนเทียน แลวยกข้ึนสูงระดับหนาผาก จากนน้ั ลดมอื ลงใหถอื แวนเทยี นระดับอก ๙๘ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๙) ขวัญเจาอยาเลยไปไกล มือซายถือ ù แวนเทียนระดับอก มือขวาจีบโดยหันปลายจีบ เขาหาตัว งอแขน เอียงศีรษะไปทางซายให ตรงกับเนอ้ื เพลงวา “ขวญั เจา” จากนั้นมว นจีบ ออกไปตงั้ วง เอยี งศรี ษะทางดา นขวา พรอ มกบั โบกมือขวาเล็กนอย ใหตรงกับเน้ือเพลงวา “อยาเลยไปไกล” ñð ññ ๑๐) (ทํานองเอื้อน) ใหเอียงศีรษะขวาซาย ผฉสู บอบั น สลับกัน โดยใหมืออยูในทาเดิมตามจังหวะ ๔ คร้งั ๑๑) อยาเที่ยวจนเพลิน เปล่ียนมือขวามา ถือแวนเทียน มือซายแบมอื ผายออกไปขา งตัว ระดบั เอว เอียงศีรษะทางขวา ñó ๑๒) อยาระเหนิ ระหก เปล่ยี นมือซา ยมาถือ แวนเทียน มือขวาแบไปทางดานขางแลว เคาะมือตามจงั หวะ ๔ ครั้ง ๑๓) อยามัวชมนก คว่ําฝามือขวาลงหัน ปลายน้ิวไปทางดานนอกตัว แลวทําทาบิน มอื ซา ยถอื แวน เทียน เอยี งศรี ษะทางขวา ๙๙´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ñô ñõ ๑๔) อยามัวชมไม นิ้วช้ีมือขวาชี้สูงออกไป ๑๕) ขอเชิญขวัญเจา แบมือขวาไปขางหนา ดานขางระดับศีรษะ สวนมือซายถือแวนเทียน มือซายถือแวนเทียนระดับอก เอียงศีรษะไป ระดับศรี ษะ เอยี งศีรษะไปทางซาย ทางซาย ñö ñ÷ ผฉสู บอับน ๑๖) รบี เขาสกู าย มือซา ยถอื แวน เทยี นอยูใน ๑๗) อยาลี้หนีหาย มือซายถือแวนเทียน ระดับอก มือขวาวาดโดยกดปลายน้ิวเขาหาตัว ระดับแงศีรษะ สวนมือขวาต้ังวงระดับเอวและ คลา ยต้งั วงขา งหนา โบกมอื เลก็ นอ ย เอยี งศรี ษะไปทางซา ย ñø ๑๘) เลยพระขวัญเจาเอย ประสานมือที่ถือ แวนเทียน แลวยกข้ึนสูงระดับหนาผากและลด ลงอยูระดับอก เอียงศีรษะไปทางขวาและซาย สลับกันไปจนจบเพลง ๑๐๐ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๒. ฟอ นเล็บ ประวตั คิ วามเปน มา ฟอนเล็บ เปนการแสดงของชาวไทยในภาคเหนือแตด้ังเดิม ในสมยั พระราชชายา เจาดารารัศมีไดมีการปรับปรุงและประดิษฐทาฟอน ใหดูงดงามออนชอยมากยิ่งข้ึน ผูฟอนจะ สวมเล็บยาวทที่ าํ ดวยทองเหลืองทัง้ ๘ นว้ิ (ยกเวน นวิ้ หัวแมมอื ) ลลี าทาราํ จะคลายฟอ นเทยี น ตางกันท่ี ฟอนเทียนมือทั้ง ๒ ขาง จะถือเทียน การฟอนเล็บนิยมแสดงเปนหมู ๔ คู ๖ คู หรือ ๘ คู และมักจะแสดงในงานมงคลตางๆ เชน งานตอนรับแขกบานแขกเมือง งานวันสงกรานต เปนตน การแตงกาย ผมเกลาแบบมวยสูงติดดอกไม สวมเสอ้ื แขนยาว หอ ยอุบะปลอยชายลงขา งแกม ทรงกระบอก ผฉสู บอับน หม สไบเฉียง นุงผาซ่ินท่ีมีเชิงยาว สวมเล็บยาวท่ีทําดวย กรอมเทา ทองเหลือง ๘ นิ้ว ▲ เคร่ืองแตง กายของผแู สดงฟอนเลบ็ เปนแบบชาวเหนอ� สมยั โบราณ ๑๐๑´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

การแสดงทาฟอ นเล็บ ¡ÒÿÍé ¹àÅºç ¹ÂÔ Á¿é͹»ÃСͺà¾Å§ºÃÃàŧ áÅÐÁ·Õ Ò‹ ¿Íé ¹ËÅÒ·‹Ò «Ö觤ÃÊÙ ÁÑ ¾Ñ¹¸ ⪵¹Ò ä´é¡Òí ˹´·Ò‹ ¿Íé ¹àÅçºá¡Ç‹ ·Ô ÂÒÅÂÑ ¹Ò¯ÈÅÔ »ìàªÂÕ §ãËÁä‹ ÇŒ´Ñ§¹Õ餋Рทา ฟอนเลบ็ ๑๗ ทา ๑) ทา กนิ นรราํ ๑๐) ทา สะบัดจบี ๑๑) ทากลางอัมพร ๒) ทา ผาลาเพยี งไหล ๑๒) ทา จีบสงู สง หลงั ๑๓) ทา พรหมสี่หนา ๓) ทาจบี คูงอแขน ๑๔) ทา กระตา ยตองแรว ๑๕) ทายอดตอง ๔) ทาจบี สงหลัง ๑๖) ทา สอดสรอ ย ๑๗) ทา หยอนมอื ๕) ทาบดิ บัวบาน ผฉูสบอับน ๖) ทาบัวชฝู ก ๗) ทากราย ๘) ทา วันทาบวั บาน ๙) ทา ตากปก ▲ การฟอ นเลบ็ ตอ งทําทา ใหถูกตองและออนชอย จิงึ จะดูสวยงาม ๑๐๒ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๓. ราํ วงมาตรฐานประกอบเพลงรําซมิ ารํา ประวัติความเปนมา รําวง เปนการแสดงนาฏศิลปประเภทหนึ่งที่ปรับปรุงมาจากรําโทน ซึ่งถือเปน การละเลนของคนในทองถิ่นภาคกลาง ซึ่งตอมากรมศิลปากรไดกําหนดรูปแบบการรําใหเปน มาตรฐานขึ้นมา โดยอาศัยนาฏศิลปไทยเปนแบบในการกําหนดทารําของแตละเพลง เนือ้ เพลงท่ีใชม สี าํ นวนภาษาท่ีไพเราะ เขาใจงา ย สุภาพ ทํานองเพลงเปน แบบงายๆ รําวงมาตรฐานเพลงรําซิมารํา จะใชทารําสาย เน้ือรองมีความหมายเก่ียวกับ การชักชวนใหออกมารํารวมกันหลังจากเหน็ดเหนื่อยจากการทํางาน และมีทวงทํานองเพลง สนกุ สนาน การแตงกาย ฝา ยหญงิ ฝายชาย ประดบั ดอกไมบนศรี ษะ สวมเส้ือคอกลมแขนส้ัน หม สไบอดั จีบ ปลอ ยชาย คาดเขม็ ขัด คาดเอวดวยผาแถบ ผฉสู บอับน นงุ โจงกระเบน นงุ โจงกระเบน เพลงรําซิมาราํ เนอ้ื รอ ง ทานผูหญิงละเอยี ด พิบลู สงคราม ทํานอง กรมศิลปากร (นายมนตรี ตราโมท) ราํ มาซมิ ารํา เรงิ ระบํากนั ใหสนุก ยามงานเราทํางานจริงจริง ไมละไมท้ิงจะเกิดเข็ญขุก ถึงยามวา งเราจึงราํ เลน ตามเชงิ เชน เพอ่ื ใหสรางทุกข ตามเยี่ยงอยางตามยุค เลน สนกุ อยา งวัฒนธรรม เลน อะไรใหมีระเบียบ ใหง ามใหเ รียบจงึ จะคมขํา มาซมิ าเจาเอยมาฟอ นรํา มาเลนระบาํ ของไทยเราเอย ๑๐๓´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

การแสดงทา รําประกอบเพลง àÃÒ㪌·Ò‹ ÃíÒÊ‹Ò ໹š ·‹ÒÃíÒ»ÃСͺà¾Å§·§Ñé ªÒÂáÅÐËÞÔ§ â´Â¨ÐÊÒ‹ Âä»ÁÒÊÅºÑ ¡Ñ¹¨¹¨ºà¾Å§ การสายมอื ยกแขนทง้ั สองขาง ลําแขนเหยียดตรงใหอ ยูตาํ่ กวา ระดบั ไหล เม่ือเริ่มราํ ใหวาดลําแขนขวาลง หงายมือขวาข้ึนปลายนิ้วตก มือซายตั้งวงระดับไหล แขนซายต้ัง เหยยี ดตงึ จากนน้ั วาดมอื ขน้ึ และลงสลบั ซา ยและขวา โดยพลกิ ฝา มอื ใหป ลายนว้ิ ตงั้ ขน้ึ และตกลง ตามจังหวะ การเดิน ใหเดินกาวสลับซายและขวา โดยเร่ิมกาวเทาขวาตามจังหวะเพลง ลําตัว ตะแคงขางสลับกัน การเดินเริ่มจากเนื้อเพลงบรรทัดแรก (รํามาซิมารํา เริงระบํากันใหสนุก) ใหเดินตะแคงหันหนาออกนอกวงกอน เม่ือจบเน้ือเพลงบรรทัดแรกแลว ใหตะแคงตัวกลับ หันหนาเขาในวงจนกวาจะจบเนื้อเพลงบรรทัดตอไป จึงจะตะแคงตัวกลับมาอีก ใหทําอยางน้ี ผฉูสบอบั น สลับกันไปจนกวา จะจบเพลง ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè ó ๑. แบง กลุม แสดงราํ วงมาตรฐานเพลงราํ ซมิ ารําหนาชนั้ เรียน ใหเ พอ่ื นกลมุ อ่ืนประเมนิ ผล รายการประเมนิ ผลการประเมิน ดี พอใช ควรปรับปรุง (๑) ความถูกตองของทา ราํ ขน้ึ อยูกับดุลยพินจิ ของผูส อน.................................... .................................... ……………………………. (๒) ความสอดคลองกบั จังหวะ .................................... .................................... ……………………………. (๓) ความพรอมเพรียง .................................... .................................... ……………………………. (๔) ความสวยงามในการเคลอื่ นไหว .................................... .................................... ……………………………. (๕) ความมอี ารมณร ว มในการแสดง .................................... .................................... ……………………………. ลงชอื่ ……………………………………… ผปู ระเมนิ กลมุ ที่…………………………………. ๑๐๔ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๒. แบง กลมุ เลือกชุดการแสดง ๑ ชดุ ตามท่ีกําหนด แลวใหเ พอื่ นกลุม อน่ื ประเมินผล และบันทึกขอมลู ๑) ชื่อชุดการแสดง ❍ ระบาํ เชิญพระขวัญ ❍ ฟอนเลบ็ ๒) ประวัติความเปน มาของชุดการแสดง …………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๓) การแตง กาย ข้นึ อยกู บั ดลุ ยพนิ จิ ของผูสอน………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๔) เหตุผลทเี่ ลือกการแสดงชดุ น้ี ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ผฉูสบอบั น ๕) ผลการประเมนิ รายการประเมิน ผลการประเมิน ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ (๑) ความถกู ตองของทา ราํ .................................... .................................... ……………………………. (๒) ความสอดคลองกับจังหวะ .................................... .................................... ……………………………. (๓) ความพรอมเพรยี ง .................................... .................................... ……………………………. (๔) ความสวยงามในการเคล่ือนไหว .................................... .................................... ……………………………. (๕) ความมีอารมณรว มในการแสดง .................................... .................................... ……………………………. ลงชื่อ ……………………………………… ผูป ระเมิน กลุมท่ี…………………………………. ๖) ความรูส กึ ท่มี ตี อ การแสดงกลุม ดี พอใจ ควรปรับปรงุ เพราะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๑๐๕´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡Òä´Ô »ÃШӺ· ๑. แบงกลุม แสดงทาประกอบเพลงมา ๑ เพลง (ใหเ ลือกเพลงและคดิ ทาประกอบเอง) ๑) เพลงที่เลือก คือ เพลงมศฐ3./.ต1วั ช(2ว้ี )ดั …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๒) ทาประกอบเพลงท่ีคิดขน้ึ มดี งั น�้ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๓) ผลการประเมนิ (ใหเ พื่อนหรือครูประเมนิ )ข้ึนอยกู บั ดลุ ยพนิ จิ ของผูสอน..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... รายการประเมนิ ผลการประเมินดี พอใช ควรปรบั ปรงุ (๑) ความถกู ตอ งของทาทาง .................................... .................................... ……………………………. (๒) ความสอดคลองกับจังหวะ .................................... .................................... ……………………………. (๓) ความพรอมเพรยี ง .................................... .................................... ……………………………. (๔) ความสวยงามในการเคลื่อนไหว .................................... .................................... ……………………………. ผฉสู บอบั น (๕) ความมอี ารมณรวมในการแสดง .................................... .................................... ……………………………. ลงชอ่ื ……………………………………… ผูประเมนิ กลมุ ที่…………………………………. ๒. แบง กลมุ แสดงนาฏศิลปไทยมา ๑ ชดุ (เลือกชุดการแสดงเองโดยครูใหค ําแนะนาํ ในการฝก ) ๑) ชอื่ การแสดง คือมศฐ3./.ต1วั ช(3ี้ว)ดั ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ๒) ผลการประเมิน (ใหเ พ่ือนหรอื ครูประเมิน) รายการประเมนิ ผลการประเมนิ ดี พอใช ควรปรบั ปรุง (๑) ความถกู ตองของทา รํา ขึน้ อยกู บั ดลุ ยพินิจของผูส อน.................................... .................................... ……………………………. (๒) ความสอดคลองกบั จงั หวะ .................................... .................................... ……………………………. (๓) ความพรอมเพรียง .................................... .................................... ……………………………. (๔) ความสวยงามในการเคล่อื นไหว .................................... .................................... ……………………………. (๕) ความมอี ารมณรวมในการแสดง .................................... .................................... ……………………………. ลงชื่อ ……………………………………… ผปู ระเมนิ กลมุ ที่…………………………………. ๑๐๖ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๓. แบงกลุม ศกึ ษาคนควา การแสดงนาฏศิลปมา ๒ ชุด แลว วเิ คราะหเ ปรียบเทยี บและบันทึกขอ มลู ñ ò มศฐ3./.ต1วั ช(5ว้ี )ัด (วาดภาพหรอื ติดภาพ) (วาดภาพหรอื ตดิ ภาพ) (ภาพฟอนเล็บ) (ภาพฟอนภูไท) ผฉสู บอับน ๑) ช่ือการแสดง ฟอ นเลบ็………………………………………………………………… ๑) ช่ือการแสดง ฟอนภูไท………………………………………………………………… ๒) จํานวนผแู สดง ๔ คนขน้ึ ไป…………………………………………………………….. ๒) จาํ นวนผแู สดง ๔ คนขึ้นไป…………………………………………………………….. ๓) การแตง กาย ………แ…ต……ง …ก……า…ย…แ…บ……บ…พ……น้ื ……เม……ือ…ง………. ๓) การแตงกาย ………แ…ต……ง …ก……า…ย…แ…บ……บ…พ……ืน้ ……เม……ือ…ง………. ภาคเหนือ………………………………………………………………………………………………. ภาคอสี าน………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ๔) โอกาสในการแสดง …………………………………………………… ๔) โอกาสในการแสดง …………………………………………………… ใชแสดงในโอกาสท่วั ไป………………………………………………………………………………………………. ใชแ สดงในโอกาสทัว่ ไป………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ๕) การแสดงท้งั สองชุด มีลกั ษณะทเี่ หมอื นกัน คือ มีการสวมเล็บในขณะแสดง………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๖) การแสดงท้ังสองชุด มีลกั ษณะทีแ่ ตกตางกัน คือ …………ฟ……อ…น……เ…ล…็บ……แ…ล……ะ…ฟ……อ…น……ภ…ูไ…ท……ม…ีล……ัก……ษ…ณ………ะ…ท…ี่ …… …แ…ต…ก……ต…า…ง……ก…ัน……ห…ล……า…ย…ป……ร…ะ…ก……า…ร………เช……น ………ก…า…ร……แ…ต……ง …ก…า…ย………ท……า …ร…า …ย……ร…ํา………ว…ง…ด…น……ต……ร…ที ……่ีใช……ป …ร…ะ…ก……อ…บ………….. ๑๐๗´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

แบบทดสอบท่ี ๒ : กา ✗ คําตอบทถี่ กู ทสี่ ุด ๑. ระบําเชญิ พระขวญั ใชแสดงในโอกาสใด ๖. ฟอ นเล็บ มีลีลาทา รําคลายกับการแสดง ขอใด ก. งานปใหม ก. รําไกขัน ข. งานสวดศพ ค. งานทอดผา ปา ✗ข. ฟอนเทียน ✗ง. งานเลย้ี งตอ นรับ ค. ระบาํ เชิญพระขวญั ง. รําวงมาตรฐานเพลงราํ ซิมาราํ ๒. ขอใดไมใชก ารแสดงนาฏศลิ ปไทย ๗. การแสดงนาฏศิลปไทยที่สวยงาม ควรเนนท่ี ก. ระบาํ ข. ละครใน ขอ ใด ก. เวทีที่ใชแ สดง ✗ค. บัลเลต ง. โขน ข. รูปรา งของผูแสดง ๓. การราํ วงมาตรฐานเพลงรําซิมารํา ✗ค. ความออ นชอยของทารํา ใชท า รําในขอใด ง. เครื่องแตงกายสวยงาม ✗ก. ทาราํ สาย ๘. การฝก แสดงนาฏศลิ ปไ ทย มปี ระโยชนอ ยา งไร ผฉูสบอบั น ข. ทา พรหมส่ีหนา ก. ทําใหมชี ่ือเสยี ง ค. ทาชา งประสานงา ข. มีคนยกยองสรรเสริญ ง. ทาชกั แปง ผัดหนา ✗ค. ชวยอนุรักษว ัฒนธรรมไทย ๔. ราํ วงมาตรฐาน พฒั นามาจากการแสดงใน ขอใด ง. ใชใ นการหารายไดพิเศษ ก. โขน ๙. การแสดงชดุ ใดทผ่ี แู สดงตองนงุ ผา ซ่นิ เชิงยาว ✗ข. ราํ โทน ผมเกลา มวยสงู และหอยอุบะลงขางแกม ค. ฟอนเลบ็ ✗ก. ฟอ นเล็บ ข. เซ้ิงกระติบ ค. ระบําเชิญพระขวญั ง. ราํ วงมาตรฐานเพลงรําซิมาราํ ง. รํามโนราห ๑๐. การชมนาฏศลิ ปไทยใหไ ดรับความรแู ละ ความเพลดิ เพลิน ผูชมควรมีคณุ สมบัติ ๕. ทา กางปก ใชป ระกอบเพลงไกข นั ในทอนใด ก. แลว นอนระวังคอยฟง ศตั รู ✗ก. มคี วามรพู ื้นฐานดานนาฏศลิ ป ข. เสียงไกข ันจา อยูท ุกถิ่นฐาน ข. มีเพ่อื นเปน ผแู สดงนาฏศลิ ปไทย ✗ค. ตา งก็บินออกจากรงั ค. มคี วามชาํ นาญในดานการราํ ทกุ ชนิด ง. แสงทองสองลงมา ง. มรี ายไดพ อทีจ่ ะซอ้ื ตัว๋ เขา ชมการแสดง ๑๐๘ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

º··èÕ ó ¾¹×é °Ò¹¡ÒÃÅФà ขอบขา ยสาระการเรยี นรูแกนกลาง รายวชิ าศลิ ปะ ช้นั ป.๕ ตวั ชวี้ ดั ชน้ั ป สาระพ้ืนฐาน ความรูฝงแนน ติดตัวผูเรียน มฐ.ศ ๓.๑ (๔) มีสว นรวมในกลุมกับ ● การละคร เปน การแสดงออกรปู แบบหนง่ึ การเขยี นเคาโครงเรื่องหรอื บทละครส้นั ๆ ● การละครเบือ้ งตน ที่ใหความสนุกสนานเพลิดเพลิน ซ่ึง ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ การแสดงละครจะประสบความสําเร็จได ตองอาศัยการจัดองคประกอบของละคร ทค่ี รบถว นสมบรู ณ และการเขยี นเคา โครง เรือ่ งทีด่ ี ผฉูสบอับน ´ÀÙ Ò¾ áÅÇŒ ºÍ¡ä´ŒäËÁ¤ÃºÑ ÇÒ‹ ໹š ¡ÒÃáÊ´§ÅФÃàÃ×èͧ㴠๑๐๙´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡ÒÃÅФÃàº×Íé §µ¹Œ ละคร หมายถึง การแสดงศิลปะอยางหน่ึงท่ีสะทอนใหเห็นลักษณะชีวิตความเปนอยู คานิยม ขนบธรรมเนียมประเพณี และศิลปวัฒนธรรม โดยนําภาพจากประสบการณและ จินตนาการของคนเรา มาผูกเปนเร่ืองราว และจัดเสนอในรูปแบบของการแสดง โดยมี นักแสดงเปน ผสู ื่อความหมายและเร่ืองราวตอ ผชู ม มีตนกําเนิดจากการเลานิทาน เม่ือการเลานิทานเปนที่นิยมกัน มากข้ึน ทําใหเกิดการปรับปรุงและมีการคิดแตงนิทานเปน ละครไทย แบงออกเปน ๓ ประเภทใหญๆ ไดด ังน้ี กลอนใสทํานอง มีกรับประกอบจังหวะ กลายเปนการขับเสภา และมีการแสดงละครประกอบการขบั เสภา จงึ เรียกวา ละครเสภา ละครชาตรี ละครใน ละครดึกดําบรรพ ละครเสภา ละครนอก โขน ละครพันทาง ละครหลวงวิจิตร- แบบด้ังเดิม เปนละครท่ีนํารูปแบบละคร โอเปรามาใช วาทการ ผฉูส บอบั น ปรบั ปรุงขึ้นใหม ละครรํา เปนละครแบบผสม ซึ่งเจาพระยามหินทรศักดิ์ เปนละครท่ีหลวงวิจิตรวาทการแตงขึ้น เพ่ือปลุกใจ ธํารง (เพ็ง เพ็ญกุล) นําแบบละครยุโรปมา ใหประชาชนเกิดความรักชาติ โดยนําเนื้อหามาจาก ปรับปรุงคณะละครนอกของทาน นิยมแสดงเรื่อง ประวตั ิศาสตรตอนใดตอนหนงึ่ ทมี่ ีชาวตางชาติ เชน สามกก ราชาธริ าช เปนตน ละครไทย ละครรอง ละครพูด ละครพูดลวนๆ ละครพดู สลบั ลํา* ละครรอ งลวนๆ เปนละครรองลักษณะหน่ึง มีวิธีการดําเนินเร่ือง ละครพดู รอ ยกรอง ละครรอ งสลับพูด ดว ยการพดู และรอ งเทา ๆ กนั ละครสงั คตี * ลาํ หมายถงึ เพลง หรือบทกลอน ๑๑๐ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๑. องคประกอบของละคร ละครทีด่ ีและมีคณุ ภาพ ตองมีองคป ระกอบท่ีครบถวนสมบรู ณ เพื่อทําใหผ ูช มเกดิ ความสนใจและติดตามชมจนจบการแสดง และมีความสนุกสนานเพลดิ เพลิน ละครทวั่ ไป มีองคประกอบทสี่ ําคัญ ดงั นี้ องคป ระกอบของละคร เนอื้ เรอื่ ง บทสรปุ ตัวละคร บรรยากาศ ๑) เนอ้ื เร่ือง ผูชมจะรับรูเร่ืองราวของเร่ืองที่แสดงได โดยการฟงบทเจรจาของ ตัวละคร ดังนน้ั ผูประพันธจ ะตอ งใชค วามสามารถในการเขียนบทละครใหส อ่ื เร่ืองราวตางๆ ให ผูชมเขา ใจและรสู ึกคลอยตามไปกบั บทละครได ผฉสู บอับน ▲ ตัวละครในการแสดงโขน ตอ งแสดงบทบาทตามเนอ้� เรือ่ ง เพื่อส่อื ความหมายใหผ ชู มเขาใจได ๒) บทสรปุ การแสดงละครตองมบี ทสรปุ วา ตอ งการใหผ ชู มไดข อ คิดหรอื แนวคิด อะไรจากการชมละคร เชน ทําดียอมไดดี เกิดความรักชาติ เพื่อจะไดนําไปประยุกตใชใน ชีวติ ประจาํ วันได ๑๑๑´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๓) ตัวละคร ผูแสดงจะตอ งแสดงใหมบี คุ ลิกลักษณะ กริ ิยาทา ทางตรงกบั ลกั ษณะ ตัวละครในเร่ืองเพือ่ ความสมจริง ทําใหผชู มมอี ารมณและความรสู ึกคลอยตามไปกับตวั ละคร ผฉูสบอับน ▲ บคุ ลกิ ของตวั ละคร มสี ว นชวยเสริมสรา งอารมณและจนิ ตนาการของผูชม ๔) บรรยากาศ การสรางบรรยากาศรอบๆ ท่ีเกี่ยวกับตัวละคร จะตองกลมกลืน กับการแสดงของตัวละคร ซึ่งบรรยากาศชวยใหผูชมละครมีความรูสึกคลอยตามไปกับเร่ืองได เชน บรรยากาศมืดคร้มึ แสดงอารมณเ หงา เศรา บรรยากาศสวางไสว แสดงอารมณเ บิกบาน มพี ลงั มคี วามหวัง เปน ตน ▲ โตะนักเรยี นและเกา อ้ี ชวยสรางบรรยากาศใหเหมือนฉากหองเรยี น ๑๑๒ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๒. การเลือกและเขยี นเคา โครงเรือ่ งบทละคร การเลือกและเขียนเคาโครงเรื่อง เปนความสามารถท่ีตองอาศัยทักษะการสังเกต ความมีไหวพริบ ความรอบรูในเรื่องตางๆ และความคิดสรางสรรค เพ่ือนํามากลั่นกรองเขียน เปนเคาโครงเร่ืองบทละคร กอนที่นักเรียนจะลงมือเขียน ควรคิดรูปแบบของละครวา จะให ออกมาในแนวสนุกสนาน โศกเศรา หรือเกี่ยวกับความรักที่ซาบซึ้ง แลวจึงลําดับเหตุการณท่ี จะเกิดขึ้นในละครอยางตอเน่อื ง สมเหตุสมผล และมจี ุดหมาย โดยวางโครงเรื่องของบทละคร วา จะใหมีจุดหมายปลายทางในตอนจบอยางไร ¨´Ø ¨º¢Í§ÅФà ÁÑ¡ãËጠ§‹¤´Ô ´æÕ ãËŒ¼ŒªÙ Á¹Òí ä»»ÃÐÂØ¡µãªŒã¹ªÕÇµÔ »ÃШíÒÇѹ䴌 àÃÒÁÒ´ÙµÑÇÍÂÒ‹ §¢ŒÍÁÙž¹×é °Ò¹¢Í§ÅФà ¡Í‹ ¹·Õ¨è йÒí ÁÒ à¢Õ¹àÃÕºàÃÕ§໹š ऌÒâ¤Ã§àÃ×èͧ¢Í§º·ÅФá¹Ñ ¤‹Ð  µÇÑ ÍÂÒ‹ §à¤ŒÒâ¤Ã§àÃÍè× §¢Í§º·ÅФà ผฉูสบอับน ใคร (ตวั ละคร) : แมวสาว ทําอะไร (พฤติกรรม) : หลงรักมนุษย กับใคร (ตัวละคร) : เศรษฐหี นุม ท่ไี หน (ฉาก) : บา นหลงั ใหญ การดาํ เนนิ เรอื่ งราว : เศรษฐีหนุมรูปงามคนหน่ึง ชอบเลี้ยงแมวเปนอยางมาก จนไม ยอมแตงงานกับสาวคนไหน สวนแมวสาวที่เลี้ยงไว ก็หลงรัก เศรษฐีหนุมไมเปนอันกินอันนอน และรองไหครํ่าครวญทุกวัน นางฟาสงสารจึงเสกใหแมวกลายรางเปนสาวสวย โดยมีขอแมวา ตองละทิ้งสัญชาตญาณเดิม ไมเชนนั้นจะตองกลับมาเปนแมวอีก สาวสวยรีบสัญญาทันที เมื่อเศรษฐีหนุมไดพบก็ขอแตงงานดวย เวลาผานไปสาวสวยไมอาจละทิ้งสญั ชาตญาณเดมิ ได เมอ่ื เหน็ หนู จึงวิ่งไลกวดและจับหนูกินตอหนาเศรษฐีหนุม ยังไมทันที่เศรษฐี หนุมจะพดู อะไร สาวสวยกก็ ลายรางเปนแมวตามเดิม ๑๑๓´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

àÁÍ×è ä´¢Œ ŒÍÁÙÅ¾×¹é °Ò¹áÅŒÇ ¡¹ç Òí ¢ÍŒ ÁÅÙ ÁÒÇҧ໹š â¤Ã§àÃÍè× §´Ñ§µÇÑ ÍÂÒ‹ §µÍ‹ 仹Õ餋Рตวั ละครในzเรอื่ งประกอบดว ย แมว เศรษฐหี นุม………………………………………………………………….. หนู นางฟา………………………………………………………………….. ฉากในเรือ่ ง ประกอบดว ย จดุ เร่มิ ตนของเรอื่ ง ……………บ……า …น…ห…ล……งั …ให……ญ…โ…ต…ห……ร…หู …ร…า………… …เ…ศ……ร…ษ…ฐ…ี…ห…น…ุ…ม…ช……อ…บ…เ…ล…้ี…ย…ง…แ……ม…ว….. ……………………………………………………………………… …ท……ํา…ใ…ห…แ …ม…ว…ห……ล…ง…ร…กั …เ…ศ…ร…ษ…ฐ…หี……น…ุม…….. บทละครเรอ่ื ง ผฉูสบอับน ……แ……ม…ว…ส…า…ว…ก……ับ…เ…ศ…ร…ษ…ฐ…ีห…น……ุม……. สถานการณสาํ คญั ในเร่ือง ขอคดิ ที่ไดจากเรือ่ ง …แ……ม…ว…ส…า…ว…ก…ล……า…ย…ร…า…ง…เ…ป…น ………………….. …พ……้ืน…เ…พ……เ…บ…้ือ…ง……ห…ล…ัง……ท…ี่เ…ป…น……จ…ร…ิง…….. …ส……า…ว…ส…ว…ย…แ…ต……ย …ัง…ค…ง…ไ…ล…จ …บั……ห…น…ูก……ิน….. …ไ…ม…ใ…ช……ส …ง�ิ …ท…จี่ …ะ…ป…ก……ป…ด…ก……นั …ง…า …ย…ๆ……….. …จ……น…เ…ศ…ร…ษ…ฐ…ีห…น……ุม …ม…า…พ……บ…เ…ข…า…………….. จดุ จบของเรื่อง …ส……า…ว…ส…ว…ย…ต……อ…ง…ก…ล…า…ย……ร…า…ง…เป……น…แ…ม…ว……ต…า…ม…เ…ด…ิม……….. …เ…พ……ร…า…ะไ…ม……อ…า…จ…ล…ะ…ท……ิ้ง…ส…ญั ……ช…า…ต…ญ……า…ณ……เด…มิ……ไ…ด… …….. ¨ÐàËç¹ä´ŒÇ‹Ò ¡ÒÃà¢Õ¹ऌÒâ¤Ã§àÃ×èͧº·ÅФèÐÍÍ¡ÁÒã¹ ÃٻẺ㴹é¹Ñ ¢Öé¹Í¡‹Ù Ѻ¤ÇÒÁª¹×è ªÍº ¤ÇÒÁ»ÃзºÑ 㨠¤ÇÒÁ¤´Ô ÊÌҧÊÃä áÅШԹµ¹Ò¡Òà ÃÇÁ件֧»ÃÐʺ¡Òó¢ ͧ¼àŒÙ ¢Õ¹໹š ËÅÑ¡ÊíÒ¤ÑÞ¤ÃѺ ๑๑๔ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ๑. ยกตวั อยา งองคประกอบของละครเรือ่ งส้นั ๆ แลวออกมานาํ เสนอหนา ช้นั เรียน ๑) เน�อ้ เรอื่ ง …………………………………………. ๒) บทสรุป …………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… เรอ่ื ง อ……ง…ค…ป …ร…ะ…ก…ขอ…ึ้น…บอ…ขย…อกู…ง…ับล…ด…ะลุ…คย…ร…พ…นิ …ิจ…ข…องผสู อน ผฉูสบอับน ๓) ตวั ละคร …………………………………………. ๔) บรรยากาศ ……………………………………. ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ๒. สอบถามเพอ่ื น ๕ คน เกย่ี วกับละครทชี่ อบดู และบนั ทึกขอ มูล แลวออกมารายงานหนาชัน้ เรียน ช่อื เพ่อื น ละครทช่ี อบดู เหตุผลท่ชี อบ (๑) .......................................................... …………………………………………………………….. ...................................................................................................................................... ((((๕๔๒๓)))) ข้ึนอยูกบั ดลุ ยพินิจของผูสอน.......................................................... …………………………………………………………….. ...................................................................................................................................... .......................................................... …………………………………………………………….. ...................................................................................................................................... .......................................................... …………………………………………………………….. ...................................................................................................................................... .......................................................... ………………………………………………………………….. ...................................................................................................................................... ๑๑๕´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๓. ยกตัวอยา งละครท่นี กั เรียนชน่ื ชอบมา ๑ เร่ือง แลว วาดภาพหรอื ตดิ ภาพประกอบ และบันทึกขอ มูล ๑) ฉนั ชอบละคร เรอ่ื ง สงั ขท อง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. (ตดิ ภาพหรอื วาดภาพ) (ภาพตัวละครเรอ่ื ง สังขท อง) ผฉูสบอบั น ๒) ละครเรอ่ื งน้� เปน ละครประเภท ❍ สนกุ สนาน ❍✓ตื่นเตน ผจญภยั ❍ สยองขวญั ✓ มอี ภินหิ าร❍ อ่ืนๆ …………………………………………………………………….. ❍ ความรักซาบซึ้ง ❍ โศกเศรา ๓) ตวั ละครในเรื่องประกอบดว ย …ส……งั …ข…ท ……อ…ง………น…า…ง……ร…จ…น……า……เ…ข…ย…ท……ง้ั ………๖………ค…น………ท……า …ว…ส…า…ม……น…ต…… …น……า…ง…ม…ณ……ฑ……า. พระธดิ าท้ัง ๖ และนางยักษ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๔) ฉากในเรื่องประกอบดว ย พระราชวงั ปา ถ้ํา กระทอ มกลางนา………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๕) จุดเรมิ� ตน ของเรื่อง ………แ…ม……ข…อ…ง…ส……งั …ข…ท…อ……ง…ถ…กู ……ใ…ส…ร …า…ย……แ…ล…ะ…ถ…ูก……ข…ับ……ไล……อ…อ…ก……จ…า…ก……พ…ร…ะ…ร……า…ช…ว…ัง……………………………… ๖) สถานการณส าํ คญั ในเรือ่ ง พ……ร…ะ…ส…งั…ข…อ…อ……ก…ม…า…จ…า…ก……ห…อ…ย…ส……งั …ข… …เส……ย่ี …ง…ท…า…ย…พ……ว…ง…ม…า…ล…ยั……ต……อ…น……น…า…ง…ร…จ……น…า…เ…ล…อื …ก…ค……ู ๗) จดุ จบของเรอื่ ง ……พ…ร…ะ…ส……ัง…ข…แ …ล……ะ…น…า…ง…ร……จ…น……า…ไ…ด…ค…ร……อ…ง…ค……ูอ …ย…า …ง…ม……ีค…ว…า…ม…ส……ขุ …ใ…น……พ…ร…ะ…ร……า…ช…ว…งั …………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๘) ขอคดิ ท่ีไดจ ากเรอ่ื ง ………ค…น……ท…เี่…ป……น …ค……น…ด……ีย…อ…ม……ร…อ…ด…พ……น……จ…า…ก…อ……ุป…ส……ร…ร…ค……แ…ล…ะ…อ…ัน……ต…ร……า…ย…ท…งั้……ห…ล……าย……………………… ๑๑๖ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒäԴ»ÃШӺ· แบง กลมุ เขยี นเคา โครงเรอ่ื งของบทละครมา ๑ เรือ่ ง จากนั้นออกมาแสดงหนาชั้นเรียน เร่ือง ชาวสวนกับลกู……………………………………………………………………………………………… (ตวั อยาง) มศฐ3./.ต1วั ช(4้ีว)ัด ใคร (ตัวละคร) …ช…า…ว…ส…ว…น………ล…กู …ช…า…ย……๒………ค…น……………………… การดาํ เนนิ เรอ่ื ง ………ช…า…วส……ว…น…น…อ……น…ป…ว …ย…ก…าํ…ล……งั …จ…ะต……า…ย…….. ………………………………………………………………………………………………………….. ไ…ด…ก……ล…า …ว…ก…บั …ล…กู……ช…าย……๒……ค……น……ว…า ……“…ท…ร…พั …ย……ส…ม…บ…ัต……ิท…ีพ่ …อ…จ…ะ….. ทาํ อะไร (พฤติกรรม) ช…า…ว…ส…ว…น……น…อ…น……ป…ว…ย…ก…ํา…ล…ัง…จ…ะ…ต…า…ย.. ใ…ห……เจ…า…น……้ัน…อ…ย…ูใ…น…ส……ว…น…ห…ล……ัง…บ…า…น…เ…ร…า…ท…้ัง…ส……ิ้น…”………จ…า…ก…น……้ัน….. แ…ล…ะ…ต……อ …ง…ก…า…ร…บ…อ…ก…ท……ี่ซ…อ…น…ท……ร…ัพ…ย…ส …ม…บ……ตั …ิ ………………………………. ช…า…ว…ส…ว…น……ก…ส็ …้ิน……ใจ……ต…า…ย………………………………………………………………….. กับใคร (ตวั ละคร) ………………ล…กู …ช…า…ย……๒………ค…น………………………. ……………ห…ล……งั …จ…า…ก…ป…ล…ง…ศ……พ…พ…อ…เ…ส…ร…็จ…แ…ล……ว……ล…กู …ช…า…ย…ท……ั้ง…ส…อ…ง….. ………………………………………………………………………………………………………….. ไ…ด……ข…ุด…ห…า…ส……ม…บ…ัต…ิใ…น……ส…ว…น……แ…ต…ไ…ม…เ…จ…อ…อ…ะ…ไ…ร………แ…ต…ผ……ล…ข…อ…ง….. ที่ไหน (ฉาก) …ภ…า…ย…ใ…น…บ…า…น……ช…า…วส……ว…น…แ…ล…ะ…ใ…น…ส……วน……ผ…ล…ไ…ม… ก……า…ร…ข…ุด…น…้ัน……ท…ํา…ใ…ห…ด…ิน……ร…ว…น…ซ…ุย…แ…ล……ะเ…ป…น……ป…ุย…อ…ัน……ด…ี ……ท…ํา…ใ…ห… .. ………………………………………………………………………………………………………….. ส……ว…น…ใ…ห…ผ …ล…ไ…ม…จ …าํ น……ว…น…ม…า…ก…แ…ล…ะ…ข…าย…ไ…ด…เ…ง…นิ …เ…ป…น …จ…าํ …น…ว…น…ม…า…ก…….. นําขอมลู พื้นฐาน ตวั ละคร ประกอบดว ย …………ช…า…ว…ส…ว…น………ล…กู …ช…า…ย………๒……ค……น…………. ผฉูสบอบั น มาวางเปนเคาโครง เรอ่ื งของบทละคร ………………………………………………………………………………………………………………………………. ฉาก หรือบรรยากาศ …………………. เรอื่ ง จดุ เรมิ่ ตน ของเรอื่ ง ……………………….. …ภ…า…ย…ใ…น…บ…า…น………แ…ล…ะ…ใ…น…ส…ว…น……ผ…ล…ไ…ม… ……… …………ช…าว…ส……วน……ก…ับ…ล……ูก……….. …ช…า…วส……ว…น…ส…ัง่…เ…ส…ีย…ล……ูก…ช…า…ย…ท…ง้ั …ส…อ…ง……ค…น…. …เร…อ่ื…ง………ท…ร…พั …ย……ส…ม…บ…ัต……กิ …อ…น…ต……าย……………. ……………………………………………………………………… ขอคดิ ที่ไดจ ากเร่อื ง ……………………… สถานการณส าํ คญั ในเรือ่ ง …ค…น……โง………ถ…า …ม…ีค…ว…า…ม…เพ……ีย…ร……ก…ย็……อ …ม…………. …๑…. …ช…า…วส……ว…น…บ…อ…ก……ล…ูก…ช…า…ย……………………….. …ไ…ด…ร …ับ…ผ…ล……อ…นั …ด…ี…………………………………………. …๒….…ล…กู …ช…า…ย…ข…ดุ …ด…นิ …เ…พ…อ่ื …ห…า…ท…ร…พ…ั …ย…ส …ม…บ…ตั….ิ จดุ จบเรอื่ ง …ล……ูก…ช…า…ย…ท…้ัง…ส…อ…ง…ค……น…ข…า…ย…ผ…ล…ไ…ม… ……ได……เง…นิ ……จ…าํ …น…ว…น…ม…า…ก…. ……………………………………………………………………………………………………………………………… ๑๑๗´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

แบบทดสอบที่ ๓ : กา ✗ คาํ ตอบทถ่ี กู ท่สี ดุ ๑. ขอ ใดเปนสิ่งสําคัญท่สี ดุ ท่ีทาํ ใหละคร ๖. ขอใดจัดอยูในประเภทละครราํ แบบปรบั ปรงุ ข้นึ ใหม ประสบความสําเรจ็ ✗ก. ละครเสภา ก. ฉากทีส่ วยงาม ✗ข. เคาโครงเรอ่ื งทดี่ ี ข. ละครนอก ค. นกั แสดงมืออาชพี ค. ละครใน ง. โขน ง. จดุ จบของเรื่องทสี่ มหวงั ๗. ขอใดเปน ละครรอง ก. ละครใน ๒. เคา โครงเรอ่ื งท่ีดี ควรมีลักษณะอยางไร ข. ละครนอก ค. ละครเสภา ก. กาํ หนดเนือ้ เรื่องใหสนั้ ที่สดุ ✗ง. ละครสังคีต ข. เน้ือเรือ่ งมุง เนนไปท่ีความรกั ✗ค. เรยี งลาํ ดบั เรือ่ งราวไดด ี เขาใจงา ย ๘. ละครดกึ ดําบรรพ จัดอยูในประเภทใด ง. กําหนดสถานการณส ําคัญใหม ากท่สี ดุ ก. ละครรองสลับพูด ข. ละครพูดรอ ยกรอง ๓. ขอใดนาจะเปน บทสรปุ ของละครเกย่ี วกบั ค. ละครรําแบบดัง้ เดมิ ผฉูส บอบั น สงคราม ✗ง. ละครรําแบบปรับปรงุ ใหม ✗ก. รกั ชาตยิ ิ่งชพี ๙. สถานการณสําคญั ในเร่อื ง แมวสาวกับ ข. รกั แทค อื รักของแม เศรษฐีหนุม คอื ขอ ใด ก. เศรษฐีหนมุ ขอหญิงสาวแตงงาน ค. รกั เธอช่ัวฟา ดินสลาย ข. หญงิ สาวกลายรางเปน แมวตามเดมิ ง. รักดีหามจ่วั รกั ชว่ั หามเสา ✗ค. หญงิ สาววิง่ ไลจ ับหนูกินตอ หนา ๔. การเขียนเคา โครงเรื่อง ผเู ขยี นตอ งมี เศรษฐหี นมุ จงึ กลายรา งเปน แมวตามเดมิ ง. แมวหลงรักเศรษฐหี นมุ จงึ อยากเปนคน สง่ิ เหลา นี้ ยกเวนขอใด ๑๐. ขอ คดิ ที่ไดจ ากการชมละคร เกย่ี วขอ งกบั องคประกอบขอใด ก. ความคิดสรางสรรค ก. ตัวละคร ข. ความชางสังเกต ค. ความรูรอบตัว ✗ง. ความกลา หาญ ๕. ขอใดไมใ ชจ ดุ มุงหมายในการชมการแสดง ก. เพ่อื หาความรู ✗ข. เพือ่ จบั ผดิ นักแสดง ข. เนื้อเรอ่ื ง ค. บรรยากาศ ค. เพ่อื ความเพลิดเพลนิ ง. เพ่ือเพิม่ พูนประสบการณ ✗ง. บทสรปุ ๑๑๘ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

º··èÕ ô ¡ÒêÁ¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÅÔ »ŠáÅÐÅФà ขอบขา ยสาระการเรียนรแู กนกลาง รายวชิ าศลิ ปะ ชั้น ป.๕ ตัวชวี้ ดั ชั้นป สาระพ้นื ฐาน ความรูฝง แนน ติดตัวผูเรียน มฐ.ศ ๓.๑ (๖) บอกประโยชนที่ไดรับจาก ● หลกั การชมการแสดง ● การชมการแสดงนาฏศิลปหรือละครควร การชมการแสดง ปฏิบัติตามหลักการชมการแสดง และมี มารยาทในการชม จึงจะไดรับประโยชน จากการแสดง ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ ผฉูสบอับน ¹ÍŒ §æ ¤´Ô Ç‹Ò ¡ÒÃ¹Ñ§è ªÁ¡ÒÃáÊ´§ã¹ÀÒ¾ áÊ´§¶§Ö ¤ÇÒÁÁÕÁÒÃÂÒ·ËÃÍ× äÁ‹ Í‹ҧäà ๑๑๙´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

ËÅ¡Ñ ¡ÒêÁ¡ÒÃáÊ´§ นาฏศิลปและละคร มีความสําคัญและมีสวนเกี่ยวของกับชีวิตมนุษยมาทุกยุคทุกสมัย เปรียบเสมือนกระจกเงาท่ีชวยสองสะทอนใหเราเห็นแงมุมของชีวิตหลายๆ ดาน นักเรียนจึง ควรเรียนรูและเขาใจถึงประโยชนและหลักการชมการแสดงนาฏศิลปท่ีถูกตอง เพ่ือจะไดปฏิบัติ ในขณะชมการแสดงไดอยา งเหมาะสม ๑. ประโยชนของการชมการแสดง การแสดงนาฏศิลปและละคร มีประโยชนท้ังตอตัวผูแสดง และผูชมการแสดง เพราะนอกจากเปนการอนุรักษศิลปวัฒนธรรมไทยใหคงอยูแลว ยังไดรับความสนุกสนาน เพลิดเพลนิ และไดรบั สาระความรูควบคูไปดวย ÊÃ»Ø ä´ÇŒ Ò‹ ¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÔÅ»ìáÅÐÅФÃÁÕ»ÃÐ⪹µ‹ÍÁ¹Øɏ â´Âầ‹ ä´Œ ò ¡ÅØÁ‹ ¤Í× ¡ÅÁØ‹ ·Õàè »¹š ¼áŒÙ Ê´§áÅСŋÁØ ·àÕè »š¹¼ªŒÙ Á¡ÒÃáÊ´§ ´Ñ§¹éÕ ผฉูสบอับน ประโยชนตอ…กลมุ ผูแสดง ประโยชนตอ…กลมุ ผูชมการแสดง ๑) ทําใหเ ปน คนกลาแสดงออก มีความมน่ั ใจ ๑) ใหความสนุกสนานเพลิดเพลินบันเทิงใจ ในตนเอง ชวยผอ นคลายความตงึ เครยี ด ๒) ฝก การทาํ งานรว มกบั ผอู น่ื รจู กั แบง หนา ท่ี ๒) ใหแ งค ดิ และคตสิ อนใจในการดาํ เนนิ ชวี ติ ความรับผิดชอบ และปฏิบัติตามหนาท่ีท่ี ๓) ชวยใหมองเห็นหนทางในการคิดแกไข ไดรับมอบหมายอยางเตม็ กาํ ลงั ความ ปญ หา หรอื ปรบั ปรงุ เปลย่ี นแปลงสง่ิ ตา งๆ สามารถ ใหดีขึ้น โดยดูจากบทบาทของตัวละคร ๓) ชว ยใหม คี วามรคู วามเขา ใจและเหน็ คณุ คา และนํามาประยกุ ตใช การแสดงนาฏศิลปแ ละการละครของไทย ๔) ชว ยสะทอ นปญ หา ทาํ ใหผ ชู มเขา ใจตนเอง ๔) ชว ยใหเ ขา ใจตนเอง เขา ใจผอู น่ื และสง่ิ ตา งๆ และเขาใจผูอ่นื ไดม ากข้นึ รอบตัว สามารถถายทอดงานศิลปะดาน ๕) ชวยใหผูชมไดรับสาระความรูตางๆ เพิ่ม การแสดงออกมาใหผูชมไดรับรูดว ย มากขนึ้ ๕) ชวยสรา งความสขุ ความสนกุ สนาน ๖) เปนการใชเ วลาวา งใหเปนประโยชน และ เพลิดเพลนิ ใจใหกับผอู ื่น ชว ยอนุรักษศ ิลปวฒั นธรรมไทยใหค งอยู ๑๒๐ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

๒. หลักการเปนผชู มทด่ี ี การชมการแสดงตางๆ มีความแตกตางกัน นักเรียนจึงควรเรียนรูหลักการชมท่ี ถูกตอง เพื่อจะไดรับรูเร่ืองราวตลอดจนเขาใจเหตุการณตางๆ และสามารถปฏิบัติตนไดอยาง เหมาะสมในขณะชมการแสดง หลกั การชมการแสดงทดี่ ี ควรปฏิบัติดงั นี้ ๑) ศึกษาคนควาเกย่ี วกับทา รําใหเขา ใจ ๒) ศกึ ษาเก่ยี วกับภาษาหรอื คาํ รอ งของเพลงตา งๆ ๓) มีความรคู วามเขา ใจเก่ียวกับดนตรี ๔) เขาใจเก่ียวกบั การแตงกายของผแู สดง ๕) เขาใจการออกแบบฉาก แสง และเสยี งประกอบ ๖) เขา ใจบทบาทฐานะของตวั เก่ียวกับละคร ๗) เขา ใจเกย่ี วกบั เร่อื งราวหรือการแสดง ๘) ควรมีอารมณร ว มไปกบั การแสดง ผฉสู บอับน ▲ ชมการแสดงอยา งตั้งใจ ชวยใหเ กดิ ความสนุกสนานและไดรับความรอู ยา งแทจริง ๑๒๑´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๓. มารยาทในการชมการแสดง การชมการแสดง นอกจากจะตองรูหลักการเปนผูชมที่ดีแลว ยังตองรูจักการ ปฏิบตั ิตนเปนผมู มี ารยาทในขณะชมการแสดง เพอ่ื จะไดปฏิบัติตนไดอยางถกู ตอ ง เดนิ ทางมาถงึ สถานที่ ศึกษาสูจบิ ัตรใหเ ขา ใจกอนชม กอ นเรม่ิ การแสดง เพอื่ จะทราบรายละเอียดของการแสดง ตัง้ ใจชมและมีอารมณร ว มไปกบั การแสดง แตงกายสภุ าพเรียบรอ ย ปรบมือแสดงความชื่นชมเมื่อจบการ แสดงหรือประทบั ใจในการแสดง งดพูดหรือใชโทรศัพท ควรทํา ใหความรวมมอื หากการ ผฉูสบอับน ขณะชมการแสดง แสดงนน้ั ตอ งการใหมีสวนรว ม มารยาทในการชมการแสดง พูดคุยกัน พูดแซว ไมควรทาํ พูดหรือใชโทรศัพท สง เสยี งดงั หรอื ขณะชมการแสดง วจิ ารณการแสดง ในขณะท่ีการแสดง ยังดําเนนิ อยู เดินผานไปมาทําใหผูอ่ืนเสีย สมาธิ ในขณะชมการแสดง มอี คติตอ การแสดงและผแู สดง ตะโกน โหรอง หรือหวั เราะ รับประทานอาหารหรอื ขนม เม่ือผแู สดงเกิดความผิดพลาด เพราะอาจมเี สยี งและกลน่ิ รบกวนผอู น่ื ๑๒๒ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ๑. แบงกลมุ แสดงบทบาทสมมุติเกีย่ วกับเรื่องมารยาทในการชมการแสดง กลมุ ละ ๑ เรื่อง ใหเ พ่อื นกลมุ อื่นแสดงความคิดเห็น แลวตอบคาํ ถาม ๑) กลมุ ของฉนั แสดงบทบาทสมมตุ ิ เร่อื ง ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ๒) เน้�อเรื่องโดยสรุป คือ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ข้ึนอยูกบั ดลุ ยพนิ จิ ของผูสอน……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๓) จากเรื่องทแี่ สดง มตี ัวอยางการมมี ารยาทท่ดี ี แ ะไมด ี ดังน�้ (๑) มารยาททด่ี ี ไดแ ก …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… (๒) มารยาทที่ไมด ี ไดแ ก …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๔) ความคิดเหน็ ของเพื่อนกลุมอ่ืน ตอ การแสดง …………………………………………………………………………………………………………………… ผฉสู บอับน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๒. แบงกลุม รวมกันอภิปรายแสดงความคิดเห็นและสรุปเกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการชมการแสดง ๓จ๒๑า)))กฝมลตกูาดัวยปอหไยดวัปาสเถรงวาึงทมะสก่ี ชเถสําดุ าหียกนงนรทดดะงั่ีชโปมแแรลกลงวาะสสรโั้นแหง แตสร ลวัดอ แะงงเทหสเนลม้ือขงัอสอ่ืึน้เอาตวอยกลัวยเมลากูดเะาับยี่ขคนวดา ราํ ชลุรเไมสยอปพนงชแเนิอมพลหิจกละขนนางอารผํางชแอดิผั้นสูสาดเหอรงนาียโรนขเขนาทไี่โปรรงบัละปครระแทหานงชดาวตยิ ๓. เขยี นอธิบายผลของการปฏิบัติตนที่ไมเหมาะสมในการชมการแสดง ๑) เกิดผลตอ ตนเอง ดังนี้ ……………ท…ํา…ใ…ห……ช…ม…ก…า…ร……แ…ส…ด……ง…ไ…ม…ร…เู…ร…ือ่……ง……แ……ล…ะ…ไ…ม…ไ…ด……ป…ร…ะ…โ…ย…ช…น……อ …ะ…ไ…ร…จ……า…ก…………….. การชมการแสดง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๒) เกดิ ผลตอ ผอู ื่น ดังนี้ ……ท…ํา…ใ…ห……ผ…ูอ…่ืน……ช…ม…ก……า…ร…แ…ส……ด…ง…ไ…ม…ร……ูเร……ื่อ…ง………แ……ล…ะ…เ…ก…ิด…ค……ว…า…ม…ร……ํา…ค…า…ญ……แ…ล…ะ…ไ…ม…พ……อ…ใ…จ…. ในการปฏิบัตติ นไมเ หมาะสม………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๑๒๓´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒäԴ»ÃШӺ· ครใู หน กั เรียนดูวดี ิทัศนการแสดงนาฏศิลป แลว ตอบคําถาม ๑) การแสดงทีด่ ู คอื โขนมศฐ3./.ต1วั ช(6้ีว)ัด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ๒) นกั เรยี นคดิ วา ประโยชนท ี่ไดร ับจากการดกู ารแสดงชดุ น�้ คอื …ไ…ด……ช…ม…ก…า…ร……แ…ส…ด……ง…ท…่ีห……า…ด…ูไ…ด……ย …า…ก……………….. …โ…ด…ย……เฉ……พ…า…ะ…ก……า…ร…ร…า …ย…ร……ํา…ท…ี่ส……ว…ย…ง…า…ม………ฉ……า…ก…ต……ร…ะ…ก…า…ร……ต…า………แ…ล……ะ…ก…า…ร…แ…ส……ด…ง……ท…่ีย…ัง……ค…ง…แ…บ……บ…แ……ผ…น……ก…า…ร…แ…ส……ด…ง…. นาฏศลิ ปไ ทยอยางเครงครดั…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๓) เขียนประโยชนจากการจัดใหมกี ารแสดงนาฏศิลปไทยลงในกรอบขา งลา ง (ตัวอยาง) ประโยชนต อตนเอง ประโยชนต อ ผูชมคนอ่นื …ไ…ด…ร …บั……ค…ว…า…ม……เพ……ล…ดิ……เพ……ล…นิ……แ…ล……ะ…ไ…ด…ร …บั……ค…ว……า…ม…ร…ู ….. …ได……ร …บั ……ค…ว…า…ม……เพ……ล…ดิ……เพ……ล…นิ……แ…ล……ะ…ได……ร …บั ……ค…ว…า…ม……ร…ู ….. จากเรอ่ื งทแ่ี สดง………………………………………………………………………………………………….. จากเรอ่ื งทแ่ี สดง………………………………………………………………………………………………….. ผฉสู บอับน ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ประโยชนข องการ แสดงนาฏศิลปไทย ประโยชนต อผแู สดง ประโยชนตอชาติ …ม…คี …ว…า…ม…ภ……า…ค…ภ…มู…ใ…ิ จ……ใน……ก…า…ร……แ…ส…ด……ง…น…า…ฏ……ศ…ลิ …ป……ไ ท……ย….. …ช…ว …ย…อ…น……รุ …กั……ษ……ก…า…ร…แ……ส…ด……ง…น……า…ฏ…ศ……ิล…ป……ไ …ท…ย…………….. …ท…ี่ถ……ือ…ไ…ด…ว……า …เป……น …น……า…ฏ……ศ…ลิ ……ป…ข …ัน้……ส……งู ………………………….. ใหค งอยตู อ ไป………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ๔) หากนกั เรียนเปนผชู มการแสดงจะปฏิบัตติ น ดงั น้� …ต…ง้ั…ใ…จ……ช…ม…อ…ย…า… ง……ม…สี …ม……า…ธ…ิ ……แ…ล……ะ…ศ…กึ……ษ…า…ร……า…ย…ล…ะ…เ…อ…ยี …ด…. ของชดุ การแสดง เพ่อื เขาใจการดาํ เนินเรอ่ื งของตวั ละคร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๑๒๔ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

แบบทดสอบที่ ๔ : กา ✗ คาํ ตอบที่ถูกที่สุด ๑. ผูใดปฏบิ ตั ติ นไมเหมาะสมในขณะชมการ ๖. การไปชมละครเวที ควรปฏิบัติอยา งไร แสดง ก. เอต้ังใจชมโดยไมคยุ กับเพอื่ น ก. เตรียมของขวัญใหนักแสดง ผฉสู บอับน ข. เมยชมการแสดงโดยไมมอี คตติ อ ผแู สดง ✗ข. แตงกายสภุ าพเรียบรอย ✗ค. แวนลุกเดินไปซอ้ื นาํ้ และขนมบอยๆ ค. คอยอธบิ ายเรือ่ งราวใหเพ่ือนฟง ง. ปอ มปรบมอื เมือ่ การแสดงจบลง ง. สง เสียงกรดี๊ เม่อื พระเอกละครออกมา ๒. การแสดงนาฏศิลปแ ละละคร มีประโยชน ๗. เหตใุ ดจึงควรมอี ารมณรว มไปกบั การแสดง ก. เพอ่ื ใหค ุม คา ตั๋วเขาชม ตอ ผชู มอยา งไร ข. เพื่อจะไดนําไปเลาใหเพอื่ นฟงตอ ค. เพือ่ เปนการใหเ กียรติแกผแู สดง ✗ก. ทาํ ใหไดขอคิดมาปรับใชก บั ✗ง. เพอ่ื ใหเกิดความสนุกสนานไปกับ ชวี ิตประจําวันของตน ข. ทาํ ใหม โี อกาสไดร จู ักเพอ่ื นใหม การแสดง ค. ทําใหมีโอกาสไดไ ปเท่ยี วกับเพอ่ื น ๘. สจู ิบัตรของการแสดง หมายถึงขอใด ง. ทาํ ใหร ูจกั กบั นักแสดงมากขึน้ ๓. วิไลเปน คนขอี้ าย แตเมอื่ ไดเลน ละคร ก. บัตรเขาชมงานหรือตวั๋ ทําใหวิไลกลา แสดงออกมากขึน้ แสดงถึง ข. ใบแสดงจาํ นวนผูเขาชมการแสดง ประโยชนในขอ ใด ✗ค. สงิ่ พมิ พท บี่ อกรายละเอยี ดการแสดง ก. ไดพ ูดคยุ มากขนึ้ ข. ไดแ ตง ชุดทีส่ วยงาม ง. รปู ถา ยพรอมลายเซน็ ของนกั แสดง ค. ไดรจู ักกบั เพอื่ นมากข้นึ ๙. การรับประทานอาหารในขณะชมการแสดง ✗ง. ไดฝก ความมั่นใจ กลาแสดงออก ทาํ ใหเ กิดผลอยา งไร ก. ทาํ ใหไ ดช มการแสดงไปพรอมกบั ผูอน่ื ๔. กอนชมการแสดง ควรปฏิบัตอิ ยา งไร ข. ทําใหก ารแสดงเรมิ่ ชากวา ปกติ ก. ซอื้ ขนมตนุ ไวใหม าก ค. ทาํ ใหคนที่น่งั ใกลๆ รูสกึ หวิ ✗ข. ศกึ ษาสจู ิบัตรใหเ ขาใจ ✗ง. ทาํ ใหอาหารสงกลิ่นรบกวนผูอ ืน่ ค. นอนหลับใหเพยี งพอ ๑๐. ขอใดไมค วรปฏบิ ตั ิขณะชมการแสดง ง. รบั ประทานอาหารใหอ ่ิม ก. ปด โทรศัพทม ือถือ ๕. ขอ ใดเปน การใหกําลงั ใจแกน ักแสดงที่ เหมาะสมที่สุด ✗ข. พูดคยุ หยอกลอกัน ✗ก. ปรบมือ ข. กระทบื เทา ค. ใจจดจอ อยูท่ีผแู สดง ง. ใหค วามรวมมือหากการแสดงนั้นตองการ ค. โหรอง ง. เปา ปาก ๑๒๕´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁºÙóҡÒÃÊÌҧÊÃä แบงกลุม แสดงละครท่ีใหขอคิดเก่ียวกับพระคุณพอแม แลวออกมาแสดงหนาช้ันเรียน และบันทึก ขอ มลู ๑) เรอ่ื งทแ่ี สดง คอื ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ๒) กลุมของฉนั มีสมาชิก ดงั น้� (๑) แสดงเปน……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………. (๒) แสดงเปน……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………. (๓) แสดงเปน……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………. (๔) แสดงเปน……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………. (๕) แสดงเปน……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………. ผฉูสบอับน๓) ผลการแสดง (ใหครูหรอื เพ่ือนกลุมอื่นประเมิน) ผลการประเมิน รายการประเมิน ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ ๑) เนอื้ เรื่องทแี่ สดง ขึ้นอยกู บั ดลุ ยพินิจของผสู อน.................................... .................................... ……………………………. ๒) บทสรุปที่ได .................................... .................................... ……………………………. ๓) ตวั ละคร .................................... .................................... ……………………………. ๔) ฉากและบรรยากาศ .................................... .................................... ……………………………. ลงช่อื ……………………………………… ผูประเมนิ กลุมท…ี่ ………………………………. ๔) นกั เรยี นพอใจกับการแสดงของกลุมตนเองหรือไม พอใจ ควรปรับปรุง เพราะ ............................................................................................................................................................................................................................................................................... ๕) ขอควรปรับปรุงแกไ ขในการแสดงคร้งั ตอไป คอื ………………………………………………………………………………………………………………. เพราะ ............................................................................................................................................................................................................................................................................... ๑๒๖ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

กา ✗ คําตอบที่ถูกที่สุด แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิ ๑. จากภาพ เปน การแสดง ๓ประจาํ หนวยการเรียนรูที่ อารมณใด ä´Œ¤Ðá¹¹ ¤Ðá¹¹àµçÁ ก. ขบขนั ñð ข. รกั ค. โกรธ ๖. การเขาชมหลังการแสดงเริ่มมีผลอยางไร ก. เปน จดุ สนใจของผูอน่ื ✗ง. อาย ✗ข. เปนการรบกวนสมาธขิ องผอู น่ื ค. ทําใหไ ดชมการฉากสาํ คัญทนั ที ๒. “บอดจังหวะ” หมายถงึ ผูแสดงในขอใด ง. ทาํ ใหก ารแสดงเรม่ิ ชา กวา กําหนด ๗. การไปชมการแสดงในโรงละครแหง ชาติ ✗ก. มาลรี ําสะดดุ ไมถูกจังหวะ ไมค วรแตงกายแบบใด ก. สวมชดุ ราตรี ข. นิดารําชา ตามจังหวะชา ข. สวมชดุ ไทย ค. อารรี ําสวยตามท่ีไดฝ ก ✗ค. ใสรองเทา แตะ ง. วภิ าราํ คลอ งตามจังหวะเร็ว ง. นงุ กางเกงขายาว ๓. การฟอ นเลบ็ ผูแสดงไมต อ งสวมเลบ็ นว้ิ ใด ๘. ผใู ดปฏบิ ตั ิตนไดเหมาะสมในขณะชม ก. น้วิ ช้ี ข. น้ิวกอย การแสดง ผฉสู บอบั น ✗ค. นวิ้ หัวแมมือ ง. น้ิวกลาง ✗ก. ออ ดปรบมอื เมอ่ื การแสดงเริ่มและจบลง ข. ทนิ ผวิ ปากเม่อื นางเอกละครออกมา ๔. จากภาพ เปน การราํ วง ค. เกดหวั เราะเสียงดงั เมอ่ื ตัวละครหกลม ประกอบเพลงในทาใด ง. นกลอ เลียนทาทางของผแู สดง ๙. ขอใดไมใชอ งคประกอบของละคร ✗ก. ทา รําสา ย ก. บทสรุป ข. บรรยากาศ ข. ทาพรหมส่ีหนา ✗ค. จงั หวะและทํานอง ค. ทา ชางประสานงา ง. เนื้อรอ งและตัวละคร ง. ทาชกั แปงผัดหนา ๑๐. ถาตองการแสดงอารมณเ หงา ควรสราง ๕. เพราะเหตุใด เราจงึ ควรฝก นาฏศลิ ปไทย บรรยากาศอยา งไร ก. ชว ยใหเปน ทร่ี ักใครของครู ก. ทองทงุ นาเขยี วขจี ข. ชวยหารายไดเ สริมจากการแสดง ข. สวนดอกไมหลากสีสัน ✗ค. ทองฟามืดครมึ้ ฝนตกพรําๆ ✗ค. ชวยอนรุ กั ษศ ลิ ปวัฒนธรรมไทยใหคงอยู ง. ฟารมเล้ียงสัตว มสี ตั วม ากมาย ง. ชวยใหมโี อกาสไดแ สดงในงานของ โรงเรียน ๑๒๗´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

Ẻº¹Ñ ·Ö¡¼Å¡ÒÃàÃÕ¹»ÃШÒí ˹‹Ç รายการวัดประเมินผลตามเปาหมายการเรียนรู ประจําหนวยที่ ๓ คาํ ชแ้ี จง : ๒๑.. กชคครรรน้ิ อูนูกงกําาาํ หคนละนงทแใดีม่นนคเีตคนะารแจรอ่ืานางกงนหกเแมตาลรม็าวะยขัดสอ*รผงปุลใกผหดิจลใากชนกรปาครรรมวปะาทกรมต่ีอะรอเบูมง(กKินกา)ารรป/วรทัดะกัผเมษลนิเะพกก่ือราะเรกบอ็บวา นนสะกสคามดิรว(ิเPค)รา/ะคหุณ แลลกั ะษเขณียะนทสพ่ี ่ืองึ คปวราะมสงค (A) ของนกั เรียนแตล ะคน ๓. รายการประเมิน รายการเคร่ืองมือวดั และประเมินผลการเรยี นรูของนกั เรียน คะแนKน/Pร/วAมดาน ดานความรู (K) ดานทกั ษะ/กระบวนการ (P) ดานคณุ ลกั ษณะที่พึงประสงค (A) ตัวชวี้ ัดช้ัน ป.๕ หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได เต็ม ได ศ ๓.๑ (๑) บรรยายองค ประเมนิ ผลสัมฤทธิด์ า น K / P / A ประกอบนาฏศิลป - ก. พฒั นาการคดิ บทที่ ๑ - แบบประเมิน - แบบประเมิน เขยี นบรรยายองค- ทักษะศิลปะ คุณลักษณะ ศ ๓.๑ (๒) แสดงทาทาง ประกอบจากวีดิทัศนท่ี ที่พึงประสงค ประกอบเพลงหรือเรื่องราว ไดชมและตอบคาํ ถาม ตามความคิดของตน ศ ๓.๑ (๓) แสดงนาฏศลิ ปโ ดย - ก. พฒั นาการคดิ บทที่ ๒ - แบบประเมิน - แบบประเมิน เนน การใชภ าษาทา และนาฏย- ขอ ๑ แบง กลมุ แสดงทา ทักษะศิลปะ คุณลักษณะ ศัพทในการสื่อความหมาย ประกอบเพลงมา ๑ เพลง ที่พึงประสงค - ก. พฒั นาการคดิ บทที่ ๒ - แบบประเมิน - แบบประเมิน ขอ ๒ แบงกลุมแสดง ทักษะศิลปะ คุณลักษณะ นาฏศิลปไทย ที่พึงประสงค ศ ๓.๑ (๔) มีสวนรวมในกลุม - ก. พฒั นาการคดิ บทท่ี ๓ - แบบประเมิน - แบบประเมิน กบั การเขยี นเคา โครงเรอื่ งหรอื แบง กลมุ เขยี นเคา โครง ทักษะศิลปะ คุณลักษณะ ผฉูสบอับน บทละครสั้นๆ เรอื่ งของบทละครมา ๑ ที่พึงประสงค เรอ่ื ง และออกมาแสดง - แบบประเมิน ศ ๓.๑ (๕) เปรียบเทียบ ทักษะศิลปะ - แบบประเมิน การแสดงนาฏศิลปชุดตางๆ - ก. พฒั นาการคดิ * คุณลักษณะ บทที่ ๒ ขอ ๓ แบง กลมุ - แบบประเมิน ที่พึงประสงค ศ ๓.๑ (๖) บอกประโยชน ศกึ ษาคน ควา การแสดง ทักษะศิลปะ ที่ไดรับจากการชมการแสดง นาฏศิลปมา ๒ ชดุ - แบบประเมิน แลวเปรยี บเทยี บกนั คุณลักษณะ ที่พึงประสงค - ก. พฒั นาการคดิ บทที่ ๔ ดวู ดี ทิ ศั นก ารแสดงนาฏ- ศิลปแลวตอบคาํ ถาม สว นท่ี ๑ คะแนนจากการประเมนิ ดานผลการเรียนตามตัวช้ีวัด สว นท่ี ๒ ผคละงแานนนกจิจากกรรกมาบรรูปณระาเกมานิรฯตนทเี่นอักงเขรียอนงนปฏักิบเรัตยี ิ น ชื่องาน ............................................................................................. สว นที่ ๓ คกาะรแทนํานแจบาบกทกดาสรอทบดวสัดอผลบสสัมมั ฤฤททธธิ์ปิผระลจปํารหะนจวาํ ยหทนี่ ๓ว ย สรปุ ผลการประเมนิ พัฒนาการเรยี นรูประจาํ หนวย ผาน ไมผาน ๒ พอใช ขอเสนอแนะ ............................................................................................................... ระดับคุณภาพ ๔ ดีมาก ๓ ดี ผานเกณฑประเมิน ๑ ควรปรับปรุง ➠ ซอมเสริมแลว ➠ ......................................................................................................................................... ลงชื่อ ........................................................................................................ ผูประเมิน ................... / ................... / ................... ☞ หมายเหตุ ครสู ามารถใชแบบบันทึกนี้เพื่อบันทึกผลการเรียนแตละหนวยของนักเรียนเปนรายบุคคล หรือบันทึกลงในแบบบันทึกอื่น ที่ครหู รือสถานศึกษาจัดทําขึ้นก็ได ๑๒๘ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

๔˹Çè ¡ÒÃàÃÕ¹ÃéÙ·Õè ผฉูสบอับน อ แผนผังความคดิ ประจําหนว ยการเรยี นรทู ่ี ๔ เปาหมายการเรยี นรปู ระจาํ หนวยที่ ๔ ความสมั พันธข องนาฏศิลปกับวัฒนธรรมประเพณท� อ งถ�นิ เม่อื เรยี นจบหนว ยนี้ ผูเรียนจะมคี วามรคู วามสามารถตอ ไปน้ี การแสดงนาฏศลิ ปพืน้ เมืองทองถ�ินตา งๆ ๑. เปรยี บเทียบการแสดงประเภทตางๆ ของไทยในแตล ะทองถน่ิ ๒. ระบหุ รอื แสดงนาฏศลิ ป นาฏศลิ ปพืน้ บานที่สะทอ นถึงวัฒนธรรม นาฏศิลปกบั วฒั นธรรม ทอ งถนิ� ประเพณี คณุ ภาพท่พี ึงประสงคของผเู รยี น นาฏศิลปทองถน�ิ ไทย ๑. สามารถเปรยี บเทยี บการแสดงประเภทตา งๆ ของไทยในแตล ะทองถน่ิ ๒. รูและเขา ใจการแสดงท่ีสะทอนวัฒนธรรมประเพณี ๑๒๙´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

º··èÕ ñ ¹Ò¯ÈÔÅ»¡Š ѺÇѲ¹¸ÃÃÁ·ŒÍ§¶èÔ¹ ขอบขา ยสาระการเรยี นรูแ กนกลาง รายวชิ าศิลปะ ช้ัน ป.๕ ตัวช้วี ดั ช้นั ป สาระพนื้ ฐาน ความรฝู ง แนน ติดตัวผูเ รยี น มฐ.ศ ๓.๒ (๑) เปรียบเทียบการแสดง ● ความสัมพันธข องนาฏศิลปกับวฒั นธรรม ● การแสดงนาฏศิลปในแตละทองถ่ินมี ประเภทตางๆ ของไทยในแตล ะทอ งถ�นิ ประเพณีทอ งถิ่น มฐ.ศ ๓.๒ (๒) ระบุหรือแสดงนาฏศลิ ป ● การแสดงนาฏศลิ ปพื้นเมอื งทอ งถน่ิ ตา งๆ ลกั ษณะทแี่ ตกตา งกนั ตามวฒั นธรรม นาฏศิลปพ นื้ บานทีส่ ะทอนถึงวัฒนธรรม ประเพณี ของแตล ะทองถิ่น และประเพณ� ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ ผฉูสบอับน ´ÀÙ Ò¾ áŌǺ͡䴌äËÁ¤ÃºÑ Ç‹Ò໚¹ ¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÔÅ»¾ì ¹×é àÁÍ× §¢Í§·ŒÍ§¶Ô¹è ã´ ๑๓๐ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

ñ. ¤ÇÒÁÊÑÁ¾¹Ñ ¸¹ Ò¯ÈÅÔ »¡Š ÑºÇ²Ñ ¹¸ÃÃÁ»ÃÐླշŒÍ§¶¹èÔ การแสดงนาฏศิลปไทย นอกจากจะแสดงเปนเร่ืองราว เชน โขน ละคร การแสดง ประเภทรํา ระบํา ฟอน ก็เปนการแสดงที่ไดรับความนิยมจากคนไทยมาตั้งแตอดีตจนถึง ปจจุบัน เพราะเปนการแสดงที่ชมแลวทําใหเห็นความงดงามและลีลาการรายรําท่ีแตกตางกัน ออกไปตามวัฒนธรรมของแตล ะทองถน่ิ ซ่งึ จะบง บอกถงึ คา นิยม ประเพณี ความเช่ือและชีวิต ความเปนอยูข องคนในทองถนิ่ ¡ÒÃáÊ´§¾¹×é àÁÍ× §¢Í§ä·Â ầ‹ Í͡໹š ô ÀÒ¤ ´§Ñ ¹Õ餋Рการแสดงพน้ื เมอื งภาคเหนอื การแสดงพน้ื เมืองภาคอสี าน เนนดนตรีและทารําที่ชา นุมนวล เนนดนตรีและทารําท่ีสนุกสนาน ร่ืนเริง ออนชอย สวยงาม สะทอนใหเห็นวิถีชีวิต สะทอ นใหเ หน็ การดํารงชีวิตทเี่ รียบงา ย และยึดถอื ความเปนอยูของคนภาคเหนอื เชน ฟอน ประเพณีความเช่ือตางๆ ของคนภาคอีสาน เชน ผฉูสบอับน สาวไหม ฟอนเลบ็ ฟอนเงยี้ ว เปน ตน เซิ้งกระติบขาว เซิ้งสวิง เซ้ิงแหยไขมดแดง ฟอนภูไท เปน ตน การแสดงพน้ื เมอื งภาคกลาง เนนดนตรีและทารําที่สนุกสนาน ครึกคร้ืน สะทอนใหเห็นถึงวิถีชีวิตท่ี สนุกสนาน ร่ืนเริง และมีชีวิตชีวาของ คนภาคกลาง เชน เตนกํารําเคียว ราํ เถดิ เทิง ระบาํ ชาวนา เปน ตน การแสดงพื้นเมอื งภาคใต เนน ดนตรแี ละทาราํ ท่ีเรว็ คึกคกั และสนกุ สนาน สะทอนใหเห็นวฒั นธรรม ความเปน อยู และประเพณขี องคนภาคใตอ ยา งชัดเจน เชน ระบํารองเง็ง ระบํา เมาะอินัง ระบาํ รอ นแร ราํ ซําเปง ระบําตารกี ปี ส เปน ตน ๑๓๑´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

»˜¨¨ÂÑ ÊÒí ¤ÞÑ ·Õ·è íÒãËŒ¡ÒÃáÊ´§¾¹×é àÁÍ× §¢Í§áµÅ‹ з͌ §¶èÔ¹ ᵡµ‹Ò§¡¹Ñ ÁÕ õ »ÃСÒà ´Ñ§¹¤Õé ÃѺ ñ สภาพภมู ิศาสตร เน่อื งจากสภาพทางภมู ิศาสตรในแตละทอ งถ่นิ มคี วามแตกตา งกนั การแสดงหรือการ ละเลนพื้นเมือง จึงสอดคลองกับสภาพทองถิ่นน้ัน เชน ในสมัยกอนภาคกลางมีแมน้ํา ลาํ คลองมาก และใชก ารคมนาคมทางนา้ํ เปน สว นใหญ จงึ มกี ารละเลน เพลงเรอื เกดิ ขน้ึ เปน ตน ò ประเพณี ในแตละทองถิ่นมีประเพณีที่ผูคนในทองถิ่นนั้นยึดถือปฏิบัติอยู ซึ่งอาจมีลักษณะที่ คลายคลึงกันบาง และแตกตางกันบางในบางประเพณี การแสดงหรือการละเลนพื้นเมือง จึงมีลกั ษณะสอดคลอ งกนั ตามประเพณีในทองถนิ่ นัน้ ó ศาสนา ผฉสู บอับน ประชาชนในแตละทองถ่ินของไทยสามารถเลือกนับถือศาสนาไดอยางอิสระ การแสดงหรือการละเลน พ้นื เมืองทนี่ าํ มารวมในพิธกี รรมตางๆ ทางศาสนา จงึ แตกตางกนั ตามลักษณะพิธกี ารและความเชอ่ื ทางศาสนา ô ความเชอ่ื แตละทองถ่ินมีความเช่ือท่ีไมเหมือนกัน ขึ้นอยูกับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนใน ทองถ่ินน้ัน ซึ่งความเช่ือจะสงผลตอการสรางสรรคการแสดงหรือการละเลนพ้ืนเมืองของ ทอ งถน่ิ นัน้ เชน การละเลน ของชาวเขา สว นมากจะเปนการแสดงเพอ่ื บชู าเทพเจา õ คานิยม จากสภาพทางภูมิศาสตร ประเพณี ศาสนา และความเช่ือของแตละภูมิภาค ทําให เกดิ เปนคานิยมตา งๆ ซ่งึ สวนใหญจ ะมลี ักษณะคลา ยกัน การแสดงหรอื การละเลน พื้นเมือง จึงออกมาตามคา นิยมของทอ งถนิ่ นน้ั ๆ ๑๓๒ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ò. ¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÅÔ »¾Š ¹é× àÁÍ× §·ŒÍ§¶Ôè¹µÒ‹ §æ ตัวอยาง การแสดงพนื้ เมอื งภาคเหนือ : ฟอ นเงยี้ ว ฟอนเงี้ยว เปนการแสดงพ้ืนเมืองของชนเผาเง้ียว ซ่ึงอยูทางภาคเหนือของไทย ตอ มาไดแ พรห ลายเขา มาในคมุ เจา หลวงของพระราชชายาเจา ดารารศั มี โปรดใหน างหลง บญุ จหู ลง ปรับปรุงทารําใหม ตอมาครูลมุล ยมะคุปต ไดเขาไปเปน ครสู อนทคี่ มุ เจา หลวง จงึ ไดป รบั ปรงุ ทา ราํ ขนึ้ ใหมใหง ดงามตามแบบแผนนาฏศิลปไทย เครือ่ งดนตรีประกอบการแสดง คอื วงปพ าทยไมนวม เคร่ืองแตงกาย มักแตงกายแบบพื้นเมืองภาคเหนือแบบเง้ียว อุปกรณที่ใชประกอบ คือ ก่ิงไม เนอ้ื เพลง มลี ักษณะเปนบทอวยพร โดยยดึ คณุ พระศรีรตั นตรัยเปนท่ตี ง้ั ใหมาอวยชัย ปกปกรักษาเพอ่ื ความเปนสริ ิมงคล ทารํา จะมีความสัมพันธกันระหวางชายหญิงและตีบทตามบทรอง โดยใชทาทางผฉสู บอับน ส่ือความหมายแทนคําพูด เอกลักษณของทารํา คือ การกาวเทา ๓ จังหวะ และถอยเทา ๓ จังหวะ แลวแตะเทา สวนทารําจะเลียนแบบทารําของชาวเง้ียว โดยยืนยอเขา โนมตัวไป ขางหนา ยกั เอวสา ยไปมา ▲ ฟอนเง้ียว เปน การแสดงพน้ื เมอื งของภาคเหนอ� มลี ีลาออนชอ ยสวยงาม ๑๓๓´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ตัวอยา ง การแสดงพืน้ เมอื งภาคกลาง : เตน กาํ ราํ เคยี ว เตนกํารําเคียว เปนการแสดงพื้นเมืองของชาวจังหวัดนครสวรรค ซึ่งอยูภาคกลาง เดิมชาวบานสวนใหญมีอาชีพทํานาเปนหลัก และดวยนิสัยรักสนุก ประกอบกับการเปนคน เจาบทเจากลอน จึงคิดการเตนกํารําเคียวขึ้น เนนความสนุกสนาน กรมศิลปากรนําไป ดดั แปลงเพมิ่ เตมิ โดยใชระนาดบรรเลงประกอบ เคร่ืองดนตรี เดิมไมใชเคร่ืองดนตรีประกอบ เพียงแตลูกคูทุกคนจะปรบมือและรอง เฮ เฮวใหจังหวะ แตเม่ือกรมศิลปากรนําไปดัดแปลง ก็จะใชระนาดบรรเลงประกอบในทาเดิน ออกมา เนอื้ เพลง เนอื้ เพลงมกั กลาวถึงเร่ืองราวและสะทอ นใหเ หน็ สภาพชวี ิตความเปน อยูข อง ผคู นในทองถิ่น เครอ่ื งแตง กาย แตงกายแบบพืน้ เมอื งภาคกลาง ผหู ญิง นุง โจงกระเบน สวมเสื้อแขน กระบอก ทัดดอกไม สวมงอบ สวนผูชายนงุ กางเกงขากว ย สวมเส้อื มอ ฮอ มผาขาวมาคาดพงุ และสวมหมวก อปุ กรณท่ีใชป ระกอบการแสดง คือ เคยี วและรวงขาว ผฉูสบอับน การแสดง ผูเลน เปน ๒ ฝาย ฝายชายเรียกวา พอ เพลง ฝายหญิงเรยี กวา แมเ พลง เรม่ิ ดว ยฝา ยพอ เพลงจะรอ งชกั ชวนใหฝ า ยแมเ พลงออกมาเตน กาํ ราํ เคยี ว โดยรอ งและราํ ออกไป เกี้ยวฝายแมเพลง ฝายแมเพลงก็จะออกมารองและรําแกกันไปมา สวนผูที่ไมไดเปนพอเพลง แมเพลงกต็ องคอยเปนลูกคู ▲ เตน กําราํ เคียว เปนการแสดงพน้ื เมืองของภาคกลาง ใชก ารดน สดและการรา ยรําทส่ี นกุ สนาน ๑๓๔ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

ตวั อยาง การแสดงพ้นื เมอื งภาคอีสาน : เซง้ิ กระตบิ ขา ว เซิ้งกระติบขาว เปนการแสดงพ้ืนเมืองของชาวภูไท ซงึ่ อาศยั อยทู างภาคอสี าน เชน จ.สกลนคร นยิ มแสดงในงานรนื่ เรงิ ตา งๆ ตอ มาเร่ิมแพรห ลายไปทั่ว กรมศิลปากรไดต ิดตอ ไปยงั หัวหนาหมูบานใน จ.สกลนคร ใหนําคณะผูแสดงเขามาฝกสอนศิลปนของกรมศิลปากร เพื่ออนุรักษสบื ทอดไว เคร่ืองดนตรี ใชเครื่องดนตรีพื้นเมืองประเภทเคร่ืองประกอบจังหวะเปนสวนใหญ ไดแก แคน ฉง่ิ ฉาบ กลอง กรับ ฆอง ฆองโหมง เครื่องแตงกาย แตงกายแบบพื้นเมืองภาคอีสาน นุงผาซ่ินมีเชิงคลุมเขาเล็กนอย สวมเสอื้ แขนกระบอกคอกลมผา หนาและหมสไบทบั อุปกรณท ่ีใชป ระกอบ คอื กระตบิ ขาว เนอื้ เพลง ไมมีเน้ือเพลงประกอบ แตจะใชเครื่องดนตรีบรรเลงดวยทวงทํานองที่ รวดเร็ว เรา ใจ กระชับ และสนกุ สนาน โดยสะพายกระติบขาว ผฉูสบอับน ทารํา ลีลาทารําจะแสดงอากัปกิริยาในการเดินท่ีสนุกสนาน เพ่ือจะนําไปสงใหสามีหรือญาติพี่นองท่ีออกไปทําไรนา ทารําจะมีทาปนขาว ทาเช็ดมือ ทา ลางมอื เปนตน สว นเทาจะเขยง เทา และยกสน เทาไปหานองตามจังหวะเสยี งดนตรี ▲ เซงิ้ กระตบิ ขาว เปน การแสดงพื้นเมอื งของภาคอีสาน มจี งั หวะเร็ว เนนความสนกุ สนาน ๑๓๕´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÅÔ »Š õ

ตัวอยา ง การแสดงพนื้ เมอื งภาคใต : รองเง็ง รองเง็ง เดิมเปนการแสดงภายในราชสํานักมาเลเซีย ใชรับรองแขกบานแขกเมือง ตอมาเริ่มแพรออกมาสูประชาชนภายนอกจนมาถึงภาคใตของไทย ใชผูแสดงเปนหญิงลวน ตอ มาจงึ จัดใหใชผแู สดงเปนชายและหญิงคูกนั มกั จะแสดงในงานรน่ื เริงตางๆ เครอ่ื งดนตรที ใี่ ชป ระกอบการแสดง ใชเ ครอื่ งดนตรพี นื้ บา นภาคใต เครอ่ื งดนตรที สี่ าํ คญั คอื ฆองคู กลองรํามะนา กลองใหญหรือกลองแขก และไวโอลิน เคร่ืองแตงกาย จะแตงกายแบบพ้ืนเมืองไทยมุสลิม ผูหญิงสวมเสื้อบันดง นุงผา ปาเตะ และมีผาคลุมไหล ผูชายสวมเส้ือกุโหรง นุงกางเกงขายาว ทับดวยผาโสรงและสวม หมวกแขก เนอื้ เพลง การเตนรองเง็ง ไมเนนคํารอง แตเนนทํานองท่ีมีความหลากหลาย มีท้ัง ทํานองชา ทาํ นองเร็ว คนละแบบกับการเซ้งิ ฟอน และการเตนกาํ รําเคียว ทา ราํ เนื่องจากใชเ ทามากกวา มือจงึ ไมเ รยี กวา ราํ แตเรยี กวา เตนรองเง็งแทน โดยใช ผฉูสบอับน เทาเตนใหเขากับจังหวะกลอง จุดเดนของการเตนคือ การเปลี่ยนจังหวะจากชามาเร็วซึ่งจะ ทําใหลีลาเปลี่ยนไปดวย ขณะเตนหญิงและชายจะเตนหลบหลีกหลอกลอกัน มีการหมุนตัว การกาวหนา ถอยหลัง ทั้งชายและหญิง และมีการเลนหูเลนตา เก้ียวพาราสีกันตลอดเพลง ดงั นน้ั ความโดดเดนของการเตน รองเงง็ จงึ อยทู ่คี วามพรอมเพรียงของผูแสดง ▲ รองเงง็ เปน การแสดงพนื้ เมอื งของภาคใต มที า ทางการเตนเรา ใจ สนุกสนาน ๑๓๖ ´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ๑. สบื คนขอ มูลการแสดงพ้ืนบา นตามที่กําหนด แลวบันทึกขอมูล ๑) ชอื่ การแสดง ฟอนเลบ็………………………………………………………………………….. ๒) ชอื่ การแสดง ………เ…ซ…ิง้ …แ…ห…ย…ไ…ข…ม…ด…แ…ด……ง……………………………….. เปน การแสดงของภาค เหนือ…………………………………………………….. เปน การแสดงของภาค อสี าน…………………………………………………….. ลกั ษณะการแสดง ……แ…ส…ด…ง…เ…ป…น……ห…ม…ูค…ณ……ะ……………………….. ลกั ษณะการแสดง ………แ…ส…ด…ง…ด…ว…ย…ล……ลี …า…ท…า …ท…า…ง……………….. …ม……ีล…ีล…า…ท…า…ร…ํา…ท…ี่อ…อ…น……ช…อ …ย……เช…ื่อ…ง…ช…า……ง…ด…ง…า…ม………………………….. ……ส……น…ุก…ส……น…า…น……โ…ด…ย…แ…ส…ด……ง…ถ…ึง…ว…ธิ …กี …า…ร…ห…า…ห…ร…อื…แ…ห……ย… ………ผ.. ฉสู บอบั น …ผ……แู …ส…ด…ง…ส…ว…ม…เ…ล…็บ……ย…าว…ข…ณ……ะ…ร…าํ ……………………………………………….. ไขม ดแดง……………………………………………………………………………………………………….. ๓) ชอื่ การแสดง ………ร…ะบ……าํ …ช…าว…น……า…………………………………………….. ๔) ชอื่ การแสดง ………ร…ะ…บ……าํ ร……อ…น…แ…ร… ……………………………………….. เปน การแสดงของภาค กลาง…………………………………………………….. เปน การแสดงของภาค ใต…………………………………………………….. ลกั ษณะการแสดง ……ม…ีล…ีล……าท……า…ท…า…ง…ใ…ห…เ…ห…็น…ว…ิธ…ี…ก…า…ร…….. ลกั ษณะการแสดง ………ใช…ท……า …ท…า…ง…ก…า…ร…ร…า…ย…ร…าํ …ท…ี่ …………….. …ท……ํา…น…า……แล……ะ…ช…ีวิต……ค…ว…า…ม…เป……น…อ…ย…ูข…อ…ง…ช…า…ว…น…า………………………….. ……แ…ส……ด…ง…ถ…งึ …ว…ธิ …กี …า…ร…ร…อ…น……แ…ร… …ซ…งึ่ …เป…น……อ…า…ช…พี …ข…อ…ง…ช…า…ว…ใ…ต… ….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ๑๓๗´¹µÃ-Õ ¹Ò¯ÈÔÅ»Š õ