สาระการเรียนรู้วินัย-ม.ปลาย

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ ินัย ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๑ สาระการเรยี นรู้วินัย กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย ความสาคญั รายสาระการเรยี นรวู้ นิ ยั สาระการเรียนรู้ เป็นวิชาที่กล่าวถึงพระวินัยซ่ึงเป็นคาสอนที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งข้ึน เป็นกฏเกณฑ์ ข้อบังคับ ระบุถึงโทษมากโทษน้อยตามความผิดที่กระทาแล้วส่ังสอนให้สารวมระวังมิให้ปฏิบัติ ให้ปฏิบัติตามข้อที่ ทรงอนญุ าต งดเว้นข้อทที่ รงห้าม วชิ าวินัยจึงเป็นวิชาที่มุ่งให้ผู้ศึกษาทราบรายละเอียดของพระวินัย แล้วมุ่งรักษาให้ บริสุทธิ์ พระวินัยชื่อว่าเป็นรากแก้วของพระศาสนา เพราะเป็นตัวบ่งชี้หรือวัดความเจริญและความเสื่อมของพระ ศาสนาได้ ทั้งน้ีดูได้จากการปฏิบัติตามพระวินัยของพระภิกษุ หากปฏิบัติตามพระวินัยได้มากก็แสดงว่าเจริญและ หากปฏิบัติยอ่ หย่อนกแ็ สดงว่าเส่อื ม สาระการเรียนรู้วินัย เป็นสาระการเรียนรู้เพ่ิมเติม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และ วฒั นธรรม เป็นสาระท่ีจะทาให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตามพระวินัยบัญญัติจนเกิดเป็นนิสสัยและ นาไปใชป้ ระโยชนใ์ นงานสังฆกรรมและกิจของสงฆ์ ทาให้นักเรียนฝึกอบรมตนเองทั้งกาย วาจา และใจ ให้เรียบร้อย ตลอดถึงเป็นผ้มู ีวตั รปฏบิ ัตดิ มี ีการสารวมอันควรแก่ฐานานรุ ปู เปรยี บเสมอื นเส้นทางเดินของมนุษย์ที่จะนาไปสู่เปูาหมายชีวิต เป็นบ่อเกิดความเคารพเล่ือมใสในพระ รัตนตรัยอันเป็นหลักชัยแห่งพระพุทธศาสนาส่งผลถึงความสงบสุขของผู้คนในสังคม และเป็นกรอบของสังคมท่ีจะ นาไปสู่การปฏบิ ตั ใิ นการอยูร่ ่วมกันอย่างสันติสุข ธรรมชาติหรอื ลักษณะเฉพาะของสาระการเรียนรวู้ ินัย กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ว่าด้วยการอยู่ร่วมกันในสังคม ท่ีมีความเชื่อม สัมพันธ์กันและมีความแตกต่างกันอย่างหลากหลาย เพื่อช่วยให้สามารถปรับตนเองกับบริบทสภาพแวดล้อมเป็น พลเมืองดี มคี วามรับผดิ ชอบ มีความรู้ ทักษะ คุณธรรมจรยิ ธรรม และคา่ นยิ มทีเ่ หมาะสม พระวินยั หมายถึง กฎระเบยี บขอ้ บงั คบั หรอื ขนมธรรมเนยี มประเพณีท่จี ะต้องปฏบิ ตั ิใหเ้ ป็นไป ในทางเดียวกันของหมู่ภิกษุสงฆ์ เพื่อให้เกิดความเล่ือมใสแก่ผู้พบเห็น เพ่ือมีอาจาระอันงามเป็น ระเบียบเรยี บร้อย อนั จะนาไปสู่การประพฤติปฏบิ ัติชอบ เปน็ การเอือ้ เฟ้อื ต่อการประพฤตธิ รรมทางจิตต่อไป หากจะเปรียบเทียบให้เด่นชัดข้ึนมา พระวินัยน้ีก็เปรียบกับกฎระเบียบหรือกฎเกณฑ์กติกาของสังคม หนึ่งๆ ท่ีอยู่ร่วมกันโดยมีกติกาตกลงกันไว้ ถ้าใครฝุาฝืน ต้องถูกลงโทษตามกติกาท่ีตั้งไว้นั้นหรือจะเปรียบเทียบกับ กฏหมายบ้านเมืองของประเทศหน่ึงๆ ที่มีกฎหมายตราไว้สาหรับพลเมืองของประเทศน้ันๆ ได้ปฏิบัติร่วมกัน ถ้าใคร ฝุาฝืนก็มคี วามผดิ นักเรียนผู้มาบรรพชาอุปสมบทเป็นภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนาย่อมออกจากสกุลต่างๆ กัน มีทั้ง อุปนิสสัยใจคอ มรรยาทและความประพฤติย่อมไม่เหมือนกัน เม่ือมาบรรพชาอุปสมบทถือเพศเป็นสมณะแล้วต่าง คนต่างประพฤตปิ ฏบิ ัตขิ นบธรรมเนียมตามชอบใจ เหมือนคฤหสั ถไ์ ม่ได้ เพราะหมู่คณะท่ีตั้งอยู่โดยไม่มีอะไรเป็นหลัก

หลักสตู รการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ัย ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒ ยอ่ มไมม่ ่ันคงย่ังยนื ถาวร พระพุทธเจ้าพระองค์ผู้เป็นธรรมราชาและสังฆบิดร คือ พระบิดาของพระภิกษุสงฆ์ จึงทรง ต้ังวินัยบัญญัติข้ึนไว้เพ่ือเป็นปทัฏฐานแบบอย่างสาหรับปรับความประพฤติของเหล่าภิกษุให้เป็นไปในแนวเดียวกัน และปกครองกันตามทีพ่ ระวินยั บญั ญัติ ดังนนั้ สาระการเรียนรู้วินัย จึงมีลักษณะเฉพาะท่ีมุ่งเน้นให้นักเรียนมีความรู้เก่ียวกับพระวินัยบัญญัติมี ค่านิยมท่ีดีงามและมุ่งเน้นให้นักเรียนปฏิบัติตามหลักพระวินัยบัญญัติ และประกาศ กฏ ระเบียบ คาสั่งมหาเถร สมาคม และพระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ ท้ังสามารถนาไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นการดาเนนิ ชีวติ วสิ ัยทศั นส์ าระการเรียนรู้วินยั นักเรียนป็นผู้มีความรู้ ทักษะ กระบวนการ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมตามหลักสูตรการศึกษา พระปริยตั ธิ รรม แผนกสามญั ศกึ ษา มคี วามร้คู วามเขา้ ใจในหลักพระวินัยบัญญัติ สามารถถ่ายทอดความคิดและแนว ปฏิบตั ิไปยงั สังคมได้อยา่ งสรา้ งสรรค์ ตลอดถึงใช้หลักพระวินัยเพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาต่อและการดารงชีวิตได้ ถกู ตอ้ ง พันธกจิ สาระการเรยี นรูว้ ินัย สาระการเรียนรู้พระวินัยนี้ เป็นการศึกษาท่ีมุ่งให้พระภิกษุสามเณรพัฒนาตนเองประพฤติปฏิบัติตาม พระวินัยบัญญัติเป็นศาสนทายาททด่ี ีและนาความรจู้ ากการศึกษาไปพัฒนาศาสนา สังคม โดยมุ่งปลูกฝังให้พระภิกษุ สามเณรมคี ณุ ลักษณะดังต่อไปน้ี ๑. มงุ่ ให้นกั เรยี นเหน็ คณุ คา่ ของพระวนิ ัยบัญญตั ิและยินดที จ่ี ะปฏิบัติตามในฐานะเปน็ ศาสนทายาท ๒. มงุ่ ใหน้ ักเรียนสามารถเผยแผ่พระวินยั บัญญัติทเ่ี หมาะสมกบั สภาพปญั หาของบคุ คลและสังคม ๓. ม่งุ ใหน้ กั เรยี นเกดิ ความรคู้ วามเขา้ ใจในพระวนิ ัยบัญญตั ิอย่างแทจ้ รงิ ๔. มุ่งให้นกั เรียนเกิดความร้คู วามเขา้ ใจและความเคารพเลอื่ มใสในพระรตั นตรยั เปา้ หมายหรือความคาดหวังของสาระการเรยี นรู้วินัย การจดั การเรียนการสอนสาระการเรยี นรู้วนิ ยั เป็นส่วนหน่ึงในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ มคี วามคาดหวังว่า เมอ่ื นกั เรียนเรียนสาระ การเรียนรู้วินัยอย่างต่อเนื่องต้ังแต่ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลายแล้ว นักเรียนจะมีเจตคติที่ดีต่อสาระการ เรียนร้วู ินัย ๑. สามารถใช้พระวินัยบัญญัติแสวงหาความรู้ในการประพฤติปฏิบัติตนสาหรับการดาเนินชีวิตแห่ง ความเป็นสมณสารปู ๒. เพอื่ การศึกษาตอ่ ในระดบั สูงข้นึ ๓. เข้าใจในความหมายและแนวปฏิบัติอนั หลากหลายของพระวนิ ยั บญั ญตั ิ ๔. สามารถถา่ ยทอดความคดิ และแนวปฏิบตั ิไปสสู่ งั คมไทยได้อย่างสร้างสรรค์ คุณลักษณะทีพ่ ึงประสงค์ของสาระการเรยี นรวู้ นิ ยั ๑. นกั เรียนมคี วามรูค้ วามเขา้ ใจและความเคารพเลอ่ื มใสในพระรัตนตรัย

หลักสูตรการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นร้วู ินัย ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๓ ๒. นักเรียนเหน็ คณุ ค่าของพระวินัยบัญญัติ และยนิ ดีปฏบิ ตั ิตามในฐานะเปน็ ศาสนทายาท ๓. นักเรียนสามารถเผยแผ่พระวินัยบัญญัติท่ีเหมาะสมกับสภาพและปัญหาของบุคคล สังคมและ ประเทศชาติ ๔. นักเรยี นมีความรคู้ วามเขา้ ใจในหลกั พระวินยั บญั ญตั ิ ๕. นกั เรียนเห็นคุณค่าของพระพุทธศาสนา และธารงรักษาไว้ในฐานะเป็นศาสนาประจาชาติ เป็นบ่อ เกิดวัฒนธรรมไทย เป็นมรดกอันสาคัญยง่ิ ของชาติ ๖. นักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ และหลักสตู รการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระและมาตรฐานการเรยี นรวู้ นิ ัย สาระที่ ๑ พระพุทธศาสนา มาตรฐาน ส ๑.๓ รู้ เขา้ ใจ และปฏบิ ัติตนตามหลักพระวินยั บญั ญตั ิและประกาศ กฎ ระเบียบ คาสั่งมหาเถรสมาคม และพระราชบญั ญัตคิ ณะสงฆ์ คุณภาพผู้เรยี น สาระการเรียนรู้วินัยเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เป็น สาระการเรียนรู้พื้นฐานที่ให้นักเรียนในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ต้องศึกษาต้ังแต่ระดับ ๒ ถึง ระดับ ๓ มุ่งเน้นให้นักเรียนได้ศึกษาภาควินัยบัญญัติ มีความรู้ มีทักษะ และกระบวนการด้านพระวินัยบัญญัติใน ฐานะเปน็ หลักปฏบิ ัตใิ นทางพระพทุ ธศาสนา จบชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๓ (ระดบั ๒) นกั เรียนจะมีคุณภาพ ดังน้ี  มีความรู้ ความเขา้ ใจในพระวนิ ยั บัญญัติของพระพุทธองค์ มีหลักปฏิบัติและศรัทธาที่ถูกต้องในทาง พระพุทธศาสนา มีความยึดมั่นและปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ สามารถนาไปประยุกต์ใช้แก้ปัญหาในการ ดาเนินชวี ิต  มกี ารพัฒนาตนเปน็ พลเมืองทด่ี ี มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม ปฏิบตั ติ นตามหลักพระวินัยบัญญัติมีค่านิยม อันพึงประสงค์ สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นและอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข รวมทั้งมีศักยภาพเพ่ือการศึกษาต่อใน ชน้ั สงู ตามความประสงค์  ได้เรยี นรคู้ วามเข้าใจเกี่ยวกับปฐมเหตแุ หง่ พระวนิ ยั บญั ญัติเพ่ือการพัฒนาชวี ติ  มีความร้คู วามเขา้ ใจเกยี่ วกับศาสนาสมัยกอ่ นพุทธกาล สมยั พุทธกาล และสมัยหลังพุทธกาล  มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติพทุ ธศาสนาในประเทศต่างๆ  มีศรทั ธามัน่ คง และดารงตนอยา่ งถกู ตอ้ งเหมาะสมในพระวินัยบัญญตั ิ  เกดิ ความมั่นใจในการดาเนนิ ชวี ิตประจาวันและสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทางสังคมได้ อย่างถูกต้องเหมาะสม  มีจิตสานึกในพระวินัยบัญญัติ สามารถส่งเสริมความสงบสุขในสังคมด้วยการนาหลักปฏิบัติตาม พระวนิ ยั บัญญัติไปใชใ้ นการแก้ปัญหาสงั คมตลอดถึงปฏิบัติเพ่ือความพน้ ทุกข์

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ัย ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๔ ตัวชี้วดั /ผลการเรียนรู้ และสาระการเรยี นรู้แกนกลาง สาระท่ี ๑ พระพุทธศาสนา มาตรฐาน ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และประกาศ กฎ ระเบียบ คาสั่งมหาเถร สมาคม และพระราชบญั ญตั ิคณะสงฆ์ ชัน้ ตัวชี้วดั /ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง ม.๔ ม.๔/๑ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวินัยบัญญตั ิ กณั ฑ์ท่ี ๑๗ อุโบสถ ปวารณา กณั ฑ์ท่ี ๑๗ อโุ บสถ ปวารณา - อโุ บสถ - สงั ฆอโุ บสถ - ปารสิ ทุ ธิอุโบสถ - ปวารณา - สังฆปวารณา - คณปวารณา - ปุคคลปวารณา ม.๔/๒ วเิ คราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บญั ญตั ิ กัณฑ์ท่ี ๑๘ อปุ ปถกริ ยิ า กัณฑ์ท่ี ๑๘ อุปปถกิรยิ า - อนาจาร - ปาปสมาจาร - อเนสนา ม.๔/๓ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวินยั บัญญตั ิ กัณฑ์ที่ ๑๙ กาลกิ ๔ กณั ฑ์ที่ ๑๙ กาลิก ๔ - ยาวกาลิก - กัปปิยภมู ิ ๔ ชนิด - ยามกาลกิ - สัตตาหกาลิก - ยาวชวี ิก - กาลิกระคนกนั ม.๔/๔ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวินยั บญั ญตั ิ กัณฑ์ท่ี ๒๐ ภณั ฑะตา่ งเจ้าของ กณั ฑ์ท่ี ๒๐ ภณั ฑะตา่ งเจ้าของ - ของสงฆ์ - ของเจดีย์ - ของบุคคล - การปลงบรขิ าร ม.๔/๕ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บัญญตั ิ กัณฑ์ท่ี ๒๑ วนิ ยั กรรม กัณฑ์ท่ี ๒๑ วนิ ยั กรรม - วธิ แี สดงอาบตั ิ - อธิษฐาน - เหตขุ าดอธิษฐาน - วิกัป

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ นิ ัย ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๕ ชน้ั ตัวช้วี ดั /ผลการเรียนรู้ สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง ม.๔/๖ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ยั บญั ญัติ กณั ฑ์ท่ี ๒๒ ปกณิ ณกะ กัณฑ์ที่ ๒๒ ปกณิ ณกะ - มหาปเทส ๔ - พระพุทธานุญาตพิเศษ - ขออารักขา - วิบตั ิ ๔ - อโคจร ม.๕ ม.๕/๑ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บัญญตั ิ กณั ฑ์ที่ ๒๓ สงั ฆกรรม กณั ฑ์ที่ ๒๓ สงั ฆกรรม - มูลเหตเุ กิดสังฆกรรม - คาสวดในการทาสงั ฆกรรม - สงั ฆกรรม ๔ - กาหนดจานวนสงฆท์ าสังฆกรรม (การกสงฆ์) - ภิกษุผู้ควรแก่กรรม - คุณสมบตั ิของภิกษผุ เู้ ขา้ กรรม - เหตใุ หส้ งั ฆกรรมวิบตั ิ - อักขรวธิ ใี นการสวด - ลกั ษณะกรรมวาจาวิบัติ - การสวดท่ไี ม่ถอื วา่ กรรมวาจาวิบัติ ม.๕/๒ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวินยั บัญญัติ กณั ฑ์ที่ ๒๔ สมี า กัณฑ์ที่ ๒๔ สีมา - สีมา - พทั ธสมี า - นมิ ิต - ข้ันตอนในการผูกพทั ธสมี า - ขนาดของสีมา - เหตุท่ที าใหส้ ีมาวบิ ตั ิ - ชนิดของพัทธสีมา - ประโยชน์ของการสมมติสีมาสองช้ัน - อพัทธสมี า - สีมาสังกระ ม.๕/๓ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ัยบัญญัติ กัณฑ์ท่ี ๒๕ สมมตเิ จา้ หนา้ ที่ทาการสงฆ์ กัณฑ์ที่ ๒๕ สมมติเจา้ หนา้ ที่ทาการสงฆ์ - เจา้ หนา้ ทที่ าการสงฆ์ - คุณสมบัตภิ กิ ษผุ ู้เป็นเจา้ หนา้ ทีท่ าการสงฆ์ - ประเภทของเจา้ หน้าท่ีทาการสงฆ์ -

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ยั ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย หน้า ๖ ชั้น ตวั ชี้วดั /ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง ม.๕/๔ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวินยั บญั ญตั ิ กณั ฑ์ที่ ๒๖ กฐนิ กัณฑ์ที่ ๒๖ กฐิน - การกรานกฐิน - ผ้าท่ีควรใชเ้ ป็นผา้ กฐิน - ผ้าทไ่ี ม่ควรใชเ้ ปน็ ผ้ากฐิน - จานวนสงฆผ์ ู้ใหผ้ ้ากฐนิ - คณุ สมบัติของภิกษุผคู้ วรกรานกฐนิ - สงฆค์ วรให้ผ้ากฐนิ แกใ่ คร ม.๕/๕ วเิ คราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บญั ญตั ิ กัณฑ์ที่ ๒๗ บรรพชาและอปุ สมบท กัณฑ์ท่ี ๒๗ บรรพชาและอปุ สมบท - การบวชในสมัยพุทธกาล - การบรรพชาเป็นสามเณร - คาบอกภณั ฑูกรรม - การบรรพชา - การอปุ สมบท - องค์กาหนดความถกู ต้องในการอุปสมบท - บุรพกจิ แห่งอุปสมบท - มัชฌิมกิจแหง่ อุปสมบท - ปจั ฉิมกิจแหง่ อุปสมบท ม.๕/๖ รแู้ ละเขา้ ใจพระราชบัญญตั ิคณะ พระราชบญั ญตั ิคณะสงฆ์ สงฆ์ - ขอ้ ควรร้เู บ้ืองตน้ เก่ียวกบั พระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ - พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ (แก้ไข เพิม่ เติม) พ.ศ. ๒๕๓๕ - หมวดท่ี ๑ สมเด็จพระสังฆราช - หมวดท่ี ๒ มหาเถรสมาคม - หมวดที่ ๓ การปกครองคณะสงฆ์ - หมวดที่ ๔ นคิ คหกรรมและการสละสมณเพศ - หมวดที่ ๕ วดั - หมวดท่ี ๖ ศาสนสมบตั ิ - หมวดท่ี ๗ บทกาหนดโทษ - หมวดท่ี ๘ เบด็ เตล็ด ม.๖ ม.๖/๑ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บัญญตั ิ กัณฑ์ที่ ๒๘ วธิ ีระงับวิวาทาธิกรณ์ กัณฑ์ท่ี ๒๘ วิธรี ะงับววิ าทาธกิ รณ์ - ววิ าทาธิกรณ์ ๑๘ - ประเภทแหง่ ววิ าทาธิกรณ์ - กรณีวิวาทาธิกรณ์

หลักสตู รการศกึ ษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ ินยั ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หน้า ๗ ชั้น ตวั ช้วี ัด/ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง - ทางปอู งกันววิ าทาธิกรณ์ - วธิ รี ะงบั ววิ าทาธกิ รณ์ ม.๖/๒ วิเคราะห์ปฐมเหตพุ ระวินยั บญั ญตั ิ กณั ฑ์ท่ี ๒๙ วิธรี ะงับอนุวาทาธกิ รณ์ กณั ฑ์ที่ ๒๙ วิธีระงับอนุวาทาธกิ รณ์ - ประเภทแหง่ การโจท - เรือ่ งมีมลู เป็นองค์แหง่ การโจท - องคป์ ระกอบแหง่ อรรถคดที ี่ควรโจท - คุณสมบัติของการโจท - ลักษณะของการโจท - วินิจฉัยอธกิ รณ์ - คุณลักษณะของภิกษุผเู้ ขา้ สู่ท่ีวนิ ิจฉยั - คาขอโอกาสของโจทกต์ อ่ จาเลย - ลกั ษณะของภกิ ษุผู้ไม่ควรให้ขอทาโอกาส - คณุ สมบตั ิของภิกษุผพู้ จิ ารณาคดี - ขอ้ ทีห่ ้ามไมใ่ หถ้ าม - วิธีระงบั อนุวาทาธกิ รณ์ - ลักษณะคาพยานท่ีควรฟงั ไดห้ รอื ฟังไม่ได้ - การสืบพยานและการซกั ถามพยาน - การซักพยาน - ขอ้ พจิ ารณาและสนั นิษฐานของสงฆ์ - ทิฏฐาวกิ มั ม์อันชอบแกร่ ะเบียบ - ตัสสปาปิยสิกา ๒ นัย - ถ้อยคาทรี่ ับฟังโดยฐานเปน็ โจทไม่ได้ - อธกิ รณ์ที่อุทธรณ์ได้และไมไ่ ด้ - การระงับอนุวาทาธกิ รณโ์ ดยไมต่ ้องพจิ ารณา - โทษของอนวุ าทาธิกรณ์ - คณุ สมบัติของโจทก์และจาเลย ม.๖/๓ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวินัยบัญญัติ กณั ฑ์ที่ ๑๐ วิธรี ะงบั อาปัตตาธกิ รณ์ กณั ฑ์ที่ ๓๐ วธิ รี ะงบั อาปัตตาธกิ รณ์ - ประเภทของอาบัติ - วธิ รี ะงับครกุ าบตั ิ - จานวนสงฆ์ผูท้ ากรรม - วฏุ ฐานวิธสี าหรบั อาบตั ิท่ไี มไ่ ด้ปิด - รัตติเฉทของผภู้ กิ ษุผปู้ ระพฤติมานตั - ขอ้ ห้ามของมานัตตจาริกภกิ ษุ

หลักสูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรูว้ นิ ยั ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๘ ช้ัน ตวั ช้ีวดั /ผลการเรียนรู้ สาระการเรยี นร้แู กนกลาง - วตั รสาหรบั มานตั ตจาริกภกิ ษุ - วุฏฐานวธิ สี าหรับอาบัติท่ีปิด - ปรวิ าส ๓ - วุฏฐานวธิ สี าหรับอันตราบตั ิ - ภกิ ษผุ คู้ วรกลบั ประพฤติวฏุ ฐานวิธีใหม่ - วิธรี ะงบั ลหกุ าบัติดว้ ยตณิ วตั ถารกวนิ ัย ม.๖/๔ วเิ คราะห์ปฐมเหตพุ ระวินัยบัญญตั ิ กัณฑ์ที่ ๓๑ กจิ จาธกิ รณ์และวิธรี ะงับด้วยนิคคหะ กณั ฑ์ท่ี ๓๑ กิจจาธิกรณ์และวธิ รี ะงบั ด้วย - กิจจาธกิ รณ์ นิคคหะ - นิคคหกรรม - นคิ คหกรรมสาหรับลงโทษแก่ภกิ ษุ - ข้นั ตอนการลงนคิ คหกรรม - ภิกษุผถู้ กู ลงนิคคหกรรมต้องประพฤตวิ ัตร - ขัน้ ตอนการระงับนิคคหกรรม - ลักษณะการระงบั นคิ คหกรรม - การลงนิคคหกรรมแก่คฤหสั ถ์ - วิธีควา่ บาตร - วธิ หี งายบาตร - คุณธรรมของสงฆ์ผู้ทากรรม ม.๖/๕ วเิ คราะห์ปฐมเหตพุ ระวนิ ยั บญั ญัติ กัณฑ์ที่ ๓๒ สงั ฆเภทและสงั ฆสามัคคี กณั ฑ์ที่ ๓๒ สังฆเภทและสังฆสามคั คี - บุคคลผู้ทาสงั ฆเภท - บุคคลผู้ทาสงั ฆเภทไม่ได้ - เหตทุ ี่ทาให้สงฆ์แตกกนั - ลักษณะการแตกแห่งสงฆ์ - ลักษณะสงั ฆเภทและสงั ฆราชี - ทางทีจ่ ะเกดิ สงั ฆสามัคคี - การทาสังฆสามัคคี ม.๖/๖ วเิ คราะห์ปฐมเหตพุ ระวินยั บัญญตั ิ กัณฑ์ที่ ๓๓ ปกิณณกะ กัณฑ์ท่ี ๓๓ ปกิณณกะ ๑. การลาสกิ ขา ๒. นาสนา ๓. ทณั ฑกรรม ๔. ประณาม ม.๖/๗ รแู้ ละเข้าใจกฎหมาย กฎ ระเบยี บ กฎหมาย กฎ ระเบยี บ ประกาศ คาส่งั และมตมิ หาเถร ประกาศ คาสง่ั และมติมหาเถรสมาคมที่ สมาคมทเ่ี ก่ียวกบั โรงเรียนพระปริยัตธิ รรม แผนกสามัญ

หลักสูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ัย ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย หน้า ๙ ชั้น ตัวช้ีวัด/ผลการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง เกย่ี วกบั โรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม แผนก ศกึ ษา สามญั ศกึ ษา - พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓ - กฎกระทรวงวา่ ด้วยสทิ ธิการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยสถาบันพระพทุ ธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ - ประกาศมหาเถรสมาคมว่าด้วยโรงเรียนพระปริยตั ิ ธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓ - คาสัง่ มหาเถรสมาคม - ประกาศคณะกรรมการการศึกษาพระปรยิ ัตธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา - คาส่ังคณะกรรมการการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนก สามัญศกึ ษา - ระเบยี บสานกั งานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ - ฯลฯ หมายเหตุ : ระดับเป้าหมายตวั ช้ีวดั /ผลการเรยี นรู้ รู้ – จา - เขา้ ใจ – อธบิ าย – วเิ คราะห์ – สังเคราะห์ – ประเมนิ ค่า

หลกั สูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วินัย ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๑๐ โครงสรา้ งหลกั สตู รการศึกษาพระปริยัตธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา สาระการเรยี นรู้วนิ ัย ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย สาระ ชนั้ ช่อื สาระ รหัสสาระ หน่วยกิต จานวนชัว่ โมง ภาคเรยี น สัปดาห์ ภาคเรยี น ปี ม.๔ วินัย ส๓๑๒๓๑ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรยี นที่ ๑ ม.๔ วินยั ส๓๑๒๓๒ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรียนท่ี ๒ เพิม่ เติม ม.๕ วินัย ส๓๒๒๓๓ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรยี นท่ี ๑ ม.๕ วนิ ัย ส๓๒๒๓๔ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรียนท่ี ๒ ม.๖ วนิ ัย ส๓๓๒๓๕ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรียนที่ ๑ ม.๖ วนิ ัย ส๓๓๒๓๖ ๐.๕ ๑ ๒๐ ๔๐ ภาคเรียนท่ี ๒ คาอธบิ ายรายสาระการเรยี นรู้วินยั รหสั สาระ ส๓๑๒๓๑ กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม เวลา ๑ ช่ัวโมง/สัปดาห์ จานวน ๐.๕ หนว่ ยกติ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๔ ภาคเรยี นที่ ๑ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินัยบัญญัติในเร่ือง อุโบสถ สังฆอุโบสถ ปาริสุทธิอุโบสถ ปวารณา สังฆปวารณา คณปวารณา ปุคคลปวารณา, อนาจาร ปาปสมาจาร อเนสนา, ยาวกาลิก กัปปิยภูมิ ๔ ชนิด ยาม กาลิก สัตตาหกาลิก ยาวชีวิก กาลกิ ระคนกนั โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม การสร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการ อา่ น คดิ วเิ คราะห์ และเขียนสอ่ื ความหมายอย่างมีวิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้เพื่อให้เกิดความรู้ ความ เข้าใจ ความคิด และสามารถนาความรูท้ ่ไี ด้ไปเปน็ แนวทางในการแก้ปญั หาการดาเนินชวี ิต ตระหนักและเหน็ คณุ ค่าของพระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติขึ้น ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งมั่นในการทางาน มีวินัยและค่านิยมท่ี เหมาะสมตามสมณสารูป รหัสตัวชี้วัด รวม ๓ ตัวช้วี ัด/ผลการเรยี นรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๑ ม.๔/๒ ม.๔/๓

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ ินัย ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๑ คาอธบิ ายรายสาระการเรียนรู้วนิ ยั รหัสสาระ ส๓๑๒๓๒ กล่มุ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม เวลา ๑ ช่ัวโมง/สปั ดาห์ จานวน ๐.๕ หนว่ ยกิต ชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี ๔ ภาคเรียนที่ ๒ ศึกษาความสาคัญของปฐมเหตุพระวนิ ยั บญั ญตั ิในเร่อื ง ของสงฆ์ ของเจดีย์ ของบคุ คล การปลงบริขาร, วธิ แี สดงอาบัติ อธิษฐาน เหตขุ าดอธษิ ฐาน วิกปั , มหาปเทส ๔ พระพทุ ธานุญาตพเิ ศษ ขออารกั ขา วิบัติ ๔ อโคจร โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม การสร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการ อ่าน คดิ วิเคราะห์ และเขียนสอ่ื ความหมายอย่างมีวิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้เพ่ือให้เกิดความรู้ ความ เข้าใจ ความคดิ และสามารถนาความรู้ทไ่ี ด้ไปเป็นแนวทางในการแก้ปัญหาการดาเนนิ ชีวิต ตระหนกั และเหน็ คุณคา่ ของพระวินัยท่ีพระพุทธเจ้าทรงบัญญัติข้ึน ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งมั่นในการทางาน มีวินัยและค่านิยมที่ เหมาะสมตามสมณสารปู รหสั ตวั ชีว้ ดั รวม ๓ ตัวชวี้ ดั /ผลการเรยี นรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๔ ม.๔/๕ ม.๔/๖

หลักสตู รการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ นิ ยั ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๑๒ คาอธบิ ายรายสาระการเรยี นรู้วนิ ยั รหัสสาระ ส๓๒๒๓๓ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม เวลา ๑ ชั่วโมง/สปั ดาห์ จานวน ๐.๕ หน่วยกิต ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๕ ภาคเรยี นท่ี ๑ ศึกษาความสาคัญของปฐมเหตุพระวินัยบัญญัติในเรื่อง มูลเหตุเกิดสังฆกรรม คาสวดในการทาสังฆ กรรม สงั ฆกรรม ๔ กาหนดจานวนสงฆ์ทาสังฆกรรม (การกสงฆ์) ภิกษุผู้ควรแก่กรรม คุณสมบัติของภิกษุผู้เข้ากรรม เหตุให้สังฆกรรมวิบัติ อักขรวิธีในการสวด ลักษณะกรรมวาจาวิบัติ การสวดที่ไม่ถือว่ากรรมวาจาวิบัติ, สีมา พัทธ สีมา นิมิต ข้ันตอนในการผูกพัทธสีมา ขนาดของสีมา เหตุท่ีทาให้สีมาวิบัติ ชนิดของพัทธสีมา ประโยชน์ของการ สมมติสีมาสองชั้น อพทั ธสมี า สมี าสังกระ ศึกษาความสาคัญของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ (แก้ไขเพิ่มเติม) พ.ศ. ๒๕๓๕ หมวดท่ี ๑ สมเด็จพระสังฆราช หมวดที่ ๒ มหาเถรสมาคม หมวดท่ี ๓ การปกครองคณะสงฆ์ และหมวดที่ ๔ นิคคหกรรมและ การสละสมณเพศ โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม การสร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการ อ่าน คิด วิเคราะห์ และเขียนส่ือความหมายอย่างมีวิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้เพ่ือให้เกิดความรู้ ความ เขา้ ใจ ความคดิ และสามารถนาความรู้ทไี่ ด้ไปเปน็ แนวทางในการแก้ปัญหาการดาเนินชีวิต ตระหนกั และเห็นคุณค่าของพระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติข้ึน ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งมั่นในการทางาน มีวินัยและค่านิยมที่ เหมาะสมตามสมณสารูป รหสั ตวั ช้ีวัด รวม ๓ ตวั ช้ีวัด/ผลการเรียนรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๑ ม.๕/๒ ม.๕/๖

หลกั สูตรการศึกษาพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วินยั ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๓ คาอธิบายรายสาระการเรยี นรู้วนิ ยั รหสั สาระ ส๓๒๒๓๔ กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม เวลา ๑ ชว่ั โมง/สัปดาห์ จานวน ๐.๕ หนว่ ยกติ ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี ๕ ภาคเรียนที่ ๒ ศกึ ษาความสาคัญของวินยั ปฐมเหตพุ ระวนิ ัยบญั ญตั ิในเรือ่ ง เจา้ หนา้ ที่ทาการสงฆ์ คุณสมบัติภิกษุผู้เป็น เจ้าหน้าที่ทาการสงฆ์ ประเภทของเจ้าหน้าท่ีทาการสงฆ์, การกรานกฐิน ผ้าที่ควรใช้เป็นผ้ากฐิน ผ้าท่ีไม่ควรใช้เป็น ผ้ากฐิน จานวนสงฆ์ผู้ให้ผ้ากฐิน คุณสมบัติของภิกษุผู้ควรกรานกฐิน สงฆ์ควรให้ผ้ากฐินแก่ใคร, การบวชในสมัย พทุ ธกาล การบรรพชาเปน็ สามเณร คาบอกภัณฑูกรรม การบรรพชา การอุปสมบท องค์กาหนดความถูกต้องในการ อปุ สมบท บุรพกิจแห่งอปุ สมบท มัชฌิมกจิ แห่งอุปสมบท ปจั ฉิมกจิ แห่งอปุ สมบท ศึกษาความสาคัญของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ (แก้ไขเพ่ิมเติม) พ.ศ. ๒๕๓๕ หมวดที่ ๕ วัด หมวดท่ี ๖ ศาสนสมบตั ิ หมวดท่ี ๗ บทกาหนดโทษ และหมวดที่ ๘ เบด็ เตลด็ โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม การสร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการ อ่าน คิด วิเคราะห์ และเขียนสื่อความหมายอยา่ งมีวิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้เพ่ือให้เกิดความรู้ ความ เข้าใจ ความคิด และสามารถนาความร้ทู ่ไี ดไ้ ปเปน็ แนวทางในการแก้ปัญหาการดาเนินชวี ิต ตระหนกั และเหน็ คุณค่าของพระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติข้ึน ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งม่ันในการทางาน มีวินัยและค่านิยมที่ เหมาะสมตามสมณสารูป รหสั ตวั ชี้วดั รวม ๔ ตัวชว้ี ดั /ผลการเรียนรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๓ ม.๕/๔ ม.๕/๕ ม.๕/๖

หลักสูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ยั ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๔ คาอธิบายรายสาระการเรยี นรู้วินัย รหสั สาระ ส๓๓๒๓๕ กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม เวลา ๑ ชั่วโมง/สปั ดาห์ จานวน ๐.๕ หนว่ ยกติ ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี ๖ ภาคเรียนท่ี ๑ ศึกษาความสาคัญของปฐมเหตุพระวินัยบัญญัติในเร่ือง วิวาทาธิกรณ์ ๑๘ ประเภทแห่งวิวาทาธิกรณ์ กรณีววิ าทาธิกรณ์ ทางปูองกันววิ าทาธกิ รณ์ วิธรี ะงับวิวาทาธกิ รณ์, ประเภทแห่งการโจท เรื่องมีมูลเป็นองค์แห่งการ โจท องค์ประกอบแห่งอรรถคดีท่ีควรโจท คุณสมบัติของการโจท ลักษณะของการโจท วินิจฉัยอธิกรณ์ คุณลักษณะ ของภิกษุผู้เข้าสู่ที่วินิจฉัย คาขอโอกาสของโจทก์ต่อจาเลย ลักษณะของภิกษุผู้ไม่ควรให้ขอทาโอกาส คุณสมบัติของ ภิกษุผู้พิจารณาคดี ข้อท่ีห้ามไม่ให้ถาม วิธีระงับอนุวาทาธิกรณ์ ลักษณะคาพยานที่ควรฟังได้หรือฟังไม่ได้ การ สืบพยานและการซักถามพยาน การซักพยาน ข้อพิจารณาและสันนิษฐานของสงฆ์ ทิฏฐาวิกัมม์อันชอบแก่ระเบียบ ตัสสปาปิยสิกา ๒ นัย ถ้อยคาที่รับฟังโดยฐานเป็นโจทไม่ได้ อธิกรณ์ที่อุทธรณ์ได้และไม่ได้ การระงับอนุวาทาธิกรณ์ โดยไม่ต้องพิจารณา โทษของอนุวาทาธิกรณ์ คุณสมบัติของโจทก์และจาเลย, ประเภทของอาบัติ วิธีระงับครุกาบัติ จานวนสงฆ์ผู้ทากรรม วุฏฐานวิธีสาหรับอาบัติที่ไม่ได้ปิด รัตติเฉทของผู้ภิกษุผู้ประพฤติมานัต ข้อห้ามของมานัตต จาริกภิกษุ วัตรสาหรบั มานตั ตจารกิ ภกิ ษุ วุฏฐานวิธีสาหรับอาบัติทปี่ ิด ปรวิ าส ๓ วฏุ ฐานวิธีสาหรบั อันตราบัติ ภิกษุผู้ ควรกลบั ประพฤติวฏุ ฐานวิธีใหม่ วิธีระงบั ลหุกาบัติด้วยตณิ วตั ถารกวินัย โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม สร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการอ่าน คิด วิเคราะห์ และเขยี นส่ือความหมายอย่างมีวจิ ารณญาณ การแกป้ ญั หา การเรยี นรู้เพ่ือให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ ความคดิ และสามารถนาความรูท้ ไ่ี ด้ไปเปน็ แนวทางในการแก้ปัญหาการดาเนนิ ชวี ิต ตระหนักและเหน็ คณุ ค่าของพระวินัยท่ีพระพุทธเจ้าทรงบัญญัติขึ้น ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งมั่นในการทางาน มีวินัยและค่านิยมที่ เหมาะสมตามสมณสารูป รหัสตวั ช้ีวัด รวม ๓ ตัวชว้ี ดั /ผลการเรียนรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๑ ม.๖/๒ ม.๖/๓

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วนิ ยั ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๕ คาอธิบายรายสาระการเรยี นรู้วินยั รหสั สาระ ส๓๓๒๓๖ กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม เวลา ๑ ช่ัวโมง/สัปดาห์ จานวน ๐.๕ หนว่ ยกติ ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี ๖ ภาคเรยี นท่ี ๒ ศึกษาความสาคัญของปฐมเหตุพระวินัยบัญญัติในเร่ือง กิจจาธิกรณ์ นิคคหกรรม นิคคหกรรมสาหรับ ลงโทษแกภ่ ิกษุ ขน้ั ตอนการลงนคิ คหกรรม ภกิ ษผุ ูถ้ กู ลงนิคคหกรรมตอ้ ง ประพฤตวิ ัตร ข้ันตอนการระงับนิคคหกรรม ลักษณะการระงับนิคคหกรรม การลงนิคคหกรรมแก่คฤหัสถ์ วิธีคว่าบาตร วิธีหงายบาตร คุณธรรมของสงฆ์ผู้ทา กรรม, บุคคลผู้ทาสังฆเภท บุคคลผูท้ าสงั ฆเภทไม่ได้ เหตุท่ที าใหส้ งฆแ์ ตกกนั ลกั ษณะการแตกแห่งสงฆ์ ลักษณะสังฆ เภทและสงั ฆราชี ทางที่จะเกดิ สังฆสามัคคี การทาสงั ฆสามคั คี, การลาสกิ ขา นาสนา ทณั ฑกรรม ประณาม ศึกษาความสาคัญของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓ กฎกระทรวงว่าด้วยสิทธิการจัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐานโดยสถาบันพระพุทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ ประกาศมหาเถรสมาคมว่าด้วยโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓ คาส่ังมหาเถร สมาคม ประกาศคณะกรรมการการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา คาส่ังคณะกรรมการการศึกษาพระ ปริยตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา ระเบียบสานกั งานพระพทุ ธศาสนาแห่งชาติ ฯลฯ โดยใช้กระบวนการสอนพุทธวิธี การปฏิบัติงานกลุ่ม การสร้างความคิดรวบยอด การฝึกกระบวนการ อา่ น คดิ วเิ คราะห์ และเขยี นส่อื ความหมายอยา่ งมีวิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้เพ่ือให้เกิดความรู้ ความ เข้าใจ ความคดิ และสามารถนาความรทู้ ่ไี ด้ไปเป็นแนวทางในการแก้ปัญหา การดาเนนิ ชวี ติ ตระหนักและเหน็ คุณคา่ ของพระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติข้ึน ปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน มีคุณธรรม จริยธรรม ใฝุเรียนรู้ มุ่งมั่นในการทางาน มีวินัยและค่านิยมที่ เหมาะสมตามสมณสารปู รหัสตัวช้วี ดั รวม ๔ ตวั ช้ีวัด/ผลการเรียนรู้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๔ ม.๖/๕ ม.๖/๖ ม.๖/๗

หลักสูตรการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นร้วู นิ ัย ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๖ แบบวเิ คราะห์คาอธบิ ายรายสาระการเรยี นรรู้ ะดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย (มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๔–๖) สาระการเรียนรวู้ นิ ยั กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๔ สาระที่ ๑ พระพทุ ธศาสนา มาตรฐาน ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และประกาศ กฎ ระเบียบ คาส่ังมหาเถร สมาคม และพระราชบญั ญตั คิ ณะสงฆ์ ตวั ชี้วัด/ผลการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง (เพ่ิมเตมิ ) เนื้อหา/ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณลักษณะอันพึงประสงค์ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๑ กัณฑท์ ่ี ๑๗ อุโบสถ ปวารณา กระบวนการเรียนการสอน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั - อโุ บสถ ประกอบดว้ ย ประกอบดว้ ย บญั ญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๑๗ อุโบสถ - สงั ฆอโุ บสถ - การเรยี นรูพ้ ุทธวิธแี บบอุปมา- ๑. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ปวารณา - ปารสิ ทุ ธอิ โุ บสถ อปุ ไมย (การเปรยี บเทียบ) ๒. ซอื่ สตั ยส์ ุจริต - ปวารณา - การเรยี นร้พู ทุ ธวิธีแบบปุจฉา- ๓. มีวนิ ยั - สังฆปวารณา วิสัชนา (การถาม-ตอบ) ๔. ใฝุเรยี นรู้ - คณปวารณา - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ ีแบบธรรม ๕. อยูอ่ ยา่ งพอเพยี ง - ปุคคลปวารณา สากจั ฉา (การสนทนา) ๖. มุ่งมั่นในการทางาน มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๒ กณั ฑ์ท่ี ๑๘ อุปปถกิรยิ า - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ ีแบบ ๗. รักความเป็นไทย วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั - อนาจาร อริยสจั ๔ (กาหนดปัญหา, ๘. มีจิตสาธารณะ บญั ญตั กิ ณั ฑท์ ี่ ๑๘ - ปาปสมาจาร ต้ังสมมตุ ฐิ าน, ทดลอง, ๙. สถานศึกษาเพ่มิ เติม อุปปถกิริยา - อเนสนา วเิ คราะห์ สรปุ ) ๑๐. ………………………………… มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๓ กัณฑท์ ่ี ๑๙ กาลกิ ๔ - การเรยี นรพู้ ุทธวธิ ีแบบ ฯลฯ วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั - ยาวกาลิก ไตรสิกขา (ระเบยี บวนิ ยั , บญั ญตั กิ ณั ฑ์ที่ ๑๙ กาลิก - กัปปิยภูมิ ๔ ชนดิ จิตใจแน่วแน,่ แกป้ ัญหา ๔ - ยามกาลกิ ถูกตอ้ ง) - สตั ตาหกาลิก - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ แี บบพหูสตู - ยาวชวี กิ (ฟงั มากๆ, เขยี นมากๆ, ถาม - กาลิกระคนกนั มากๆ, คิดวเิ คราะหม์ ากๆ) มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๔ กณั ฑท์ ี่ ๒๐ ภณั ฑะตา่ งเจา้ ของ - การเรยี นรู้พุทธวธิ แี บบโยนิโส วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั - ของสงฆ์ มนสกิ าร (การทาไวใ้ นใจโดย บญั ญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๒๐ ภณั ฑะ - ของเจดยี ์ แยกคาย, การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ ี) ตา่ งเจ้าของ - ของบคุ คล - การเรยี นรพู้ ทุ ธวิธแี บบโยนิโส - การปลงบรขิ าร มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๕ กัณฑท์ ่ี ๒๑ วนิ ยั กรรม มนสกิ าร (สรา้ งศรัทธาและวธิ ี วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั - วิธีแสดงอาบตั ิ คดิ ให้กบั ผเู้ รยี น) บัญญตั กิ ณั ฑ์ที่ ๒๑ - อธษิ ฐาน - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ ีแบบ วินยั กรรม - เหตุขาดอธษิ ฐาน อิทธบิ าท ๔ (พอใจในสิ่งที่ - วกิ ัป เรยี นร,ู้ พากเพียรต่อส่งิ ที่

หลักสตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ นิ ยั ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๑๗ ตัวช้วี ัด/ผลการเรียนรู้ เน้ือหา/ความรู้ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ (เพ่ิมเติม) กณั ฑ์ท่ี ๒๒ ปกณิ ณกะ ทักษะ/กระบวนการ - มหาปเทส ๔ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๔/๖ - พระพุทธานญุ าตพิเศษ เรยี นรเู้ สมอ, มุง่ ม่ันและเอาใจ วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั - ขออารกั ขา ใส่ต่อสง่ิ ท่เี รยี นรู้, คดิ บัญญตั กิ ณั ฑ์ที่ ๒๒ - วิบตั ิ ๔ วิเคราะห์ ไตรต่ รอง ก่อน ปกิณณกะ - อโคจร นาไปใช)้ - การปฏิบัติงานกลุ่ม - การสรา้ งความคิดรวบยอด - การฝึกกระบวนการอา่ น คดิ วเิ คราะห์ และเขยี นสอ่ื ความ - การแกป้ ญั หา - การสรา้ งคาถาม-คาตอบ ที่ สอดคลอ้ งกบั ปญั หา - อ่นื ๆ (สถานศกึ ษาเพิม่ เตมิ ) - …………………………………… ฯลฯ หมายเหตุ : ในช่องทักษะ/กระบวนการ และชอ่ งคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สถานศึกษาสามารถกาหนดเองได้ตาม ความเหมาะสมของเนื้อหาทสี่ อน และคุณลกั ษณะท่สี ถานศึกษาพงึ ประสงค์

หลักสูตรการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรูว้ นิ ยั ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๑๘ แบบวิเคราะห์คาอธิบายรายสาระการเรยี นรรู้ ะดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย (มัธยมศึกษาปที ่ี ๔–๖) สาระการเรยี นรวู้ นิ ัย กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๕ สาระท่ี ๑ พระพุทธศาสนา มาตรฐาน ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และประกาศ กฎ ระเบียบ คาส่ังมหาเถร สมาคม และพระราชบัญญตั ิคณะสงฆ์ ตัวชว้ี ัด/ผลการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง (เพิ่มเติม) เนอ้ื หา/ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๑ กัณฑท์ ี่ ๒๓ สังฆกรรม กระบวนการเรียนการสอน คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ วิเคราะหป์ ฐมเหตพุ ระวินยั - มูลเหตเุ กิดสงั ฆกรรม ประกอบดว้ ย ประกอบด้วย บัญญัติกณั ฑ์ท่ี ๒๓ - คาสวดในการทาสงั ฆกรรม - การเรยี นรู้พทุ ธวิธแี บบ ๑. รกั ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ สังฆกรรม - สังฆกรรม ๔ อุปมา-อุปไมย (การ ๒. ซ่ือสัตย์สุจรติ - กาหนดจานวนสงฆ์ทาสังฆ เปรยี บเทยี บ) ๓. มีวินัย กรรม (การกสงฆ์) - การเรยี นรู้พุทธวธิ ีแบบ ๔. ใฝุเรียนรู้ - ภิกษุผคู้ วรแก่กรรม ปุจฉา-วสิ ชั นา (การถาม- ๕. อยู่อยา่ งพอเพียง - คณุ สมบตั ิของภกิ ษุผเู้ ขา้ ตอบ) ๖. ม่งุ ม่ันในการทางาน กรรม - การเรยี นรพู้ ุทธวิธีแบบธรรม ๗. รกั ความเป็นไทย - เหตุให้สังฆกรรมวิบัติ สากจั ฉา (การสนทนา) ๘. มจี ิตสาธารณะ - อักขรวธิ ใี นการสวด - การเรยี นรู้พุทธวธิ ีแบบ ๙. สถานศึกษาเพิม่ เตมิ - ลกั ษณะกรรมวาจาวิบตั ิ อริยสัจ ๔ (กาหนดปัญหา, ๑๐. ………………………………… - การสวดทไี่ มถ่ อื ว่า ต้งั สมมตุ ฐิ าน, ทดลอง, ฯลฯ กรรมวาจาวบิ ัติ วเิ คราะห์ สรปุ ) มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๒ กณั ฑ์ท่ี ๒๔ สมี า - การเรยี นรพู้ ุทธวธิ แี บบ วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั - สมี า ไตรสิกขา (ระเบยี บวนิ ยั , บัญญัติกณั ฑท์ ี่ ๒๔ สมี า - พทั ธสีมา จติ ใจแนว่ แน,่ แก้ปญั หา - นิมิต ถกู ตอ้ ง) - ขั้นตอนในการผูกพัทธสีมา - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ - ขนาดของสีมา พหสู ตู (ฟงั มากๆ, เขยี น - เหตทุ ีท่ าให้สมี าวิบัติ มากๆ, ถามมากๆ, คิด - ชนิดของพัทธสมี า วเิ คราะหม์ ากๆ) - ประโยชน์ของการสมมตสิ มี า - การเรยี นรพู้ ทุ ธวิธีแบบ สองชน้ั โยนโิ สมนสิการ (การทาไว้ใน - อพัทธสีมา ใจโดยแยกคาย, การใช้ - สมี าสังกระ ความคดิ อยา่ งถกู วธิ )ี มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๓ กณั ฑ์ที่ ๒๕ สมมติเจา้ หนา้ ทที่ า - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ แี บบ วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั การสงฆ์ โยนโิ สมนสกิ าร (สร้าง บัญญตั ิกณั ฑ์ที่ ๒๕ - เจ้าหนา้ ท่ีทาการสงฆ์ ศรัทธาและวิธีคดิ ให้กบั

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วนิ ัย ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๑๙ ตัวชี้วดั /ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง ทกั ษะ/กระบวนการ (เพิ่มเติม) เน้อื หา/ความรู้ คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ ผ้เู รยี น) สมมติเจา้ หนา้ ที่ทาการสงฆ์ - คณุ สมบัตภิ ิกษุผู้เป็น - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ เจ้าหนา้ ที่ทาการสงฆ์ อิทธิบาท ๔ (พอใจในส่ิงที่ เรียนร,ู้ พากเพยี รตอ่ สงิ่ ท่ี - ประเภทของเจ้าหน้าทีท่ า เรยี นรเู้ สมอ, มงุ่ มั่นและเอา ใจใส่ตอ่ ส่งิ ท่เี รยี นร้,ู คดิ การสงฆ์ วเิ คราะห์ ไตรต่ รอง กอ่ น นาไปใช)้ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๔ กัณฑท์ ่ี ๒๖ กฐนิ - การปฏิบัตงิ านกลมุ่ - การสร้างความคดิ รวบยอด วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั - การกรานกฐนิ - การฝึกกระบวนการอ่าน คดิ วิเคราะห์ และเขยี นส่ือความ บญั ญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๒๖ กฐนิ - ผ้าท่คี วรใช้เปน็ ผ้ากฐิน - การแกป้ ญั หา - การสรา้ งคาถาม-คาตอบ ท่ี - ผ้าที่ไมค่ วรใชเ้ ป็นผา้ กฐนิ สอดคล้องกับปญั หา - อืน่ ๆ (สถานศกึ ษาเพ่มิ เติม) - จานวนสงฆ์ผใู้ หผ้ ้ากฐนิ - …………………………………… - คณุ สมบตั ขิ องภกิ ษผุ คู้ วร ฯลฯ กรานกฐิน - สงฆ์ควรใหผ้ ้ากฐนิ แกใ่ คร มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๕ กณั ฑท์ ่ี ๒๗ บรรพชาและ วิเคราะหป์ ฐมเหตพุ ระวนิ ยั อปุ สมบท บัญญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๗ - การบวชในสมัยพทุ ธกาล บรรพชาและอปุ สมบท - การบรรพชาเปน็ สามเณร - คาบอกภณั ฑูกรรม - การบรรพชา - การอปุ สมบท - องค์กาหนดความถกู ตอ้ งใน การอุปสมบท - บรุ พกิจแห่งอปุ สมบท - มชั ฌมิ กจิ แห่งอุปสมบท - ปัจฉมิ กจิ แห่งอปุ สมบท มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๕/๖ พระราชบัญญตั ิคณะสงฆ์ รู้และเขา้ ใจระราชบญั ญตั ิ - ขอ้ ควรรูเ้ บ้อื งตน้ เกี่ยวกับ คณะสงฆ์ พระราชบญั ญตั คิ ณะสงฆ์ - พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ (แกไ้ ขเพมิ่ เติม) พ.ศ. ๒๕๓๕ - หมวดที่ ๑ สมเดจ็ พระสังฆราช - หมวดที่ ๒ มหาเถรสมาคม - หมวดท่ี ๓ การปกครอง คณะสงฆ์ - หมวดที่ ๔ นคิ คหกรรมและ การสละสมณเพศ

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ ินัย ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒๐ ตวั ชว้ี ดั /ผลการเรียนรู้ เนือ้ หา/ความรู้ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ (เพ่มิ เตมิ ) - หมวดที่ ๕ วัด ทักษะ/กระบวนการ - หมวดท่ี ๖ ศาสนสมบตั ิ - หมวดที่ ๗ บทกาหนดโทษ - หมวดที่ ๘ เบด็ เตลด็ หมายเหตุ : ในช่องทักษะ/กระบวนการ และช่องคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สถานศึกษาสามารถกาหนดเองได้ตาม ความเหมาะสมของเน้อื หาทีส่ อน และคุณลักษณะที่สถานศกึ ษาพงึ ประสงค์

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ นิ ัย ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๒๑ แบบวเิ คราะหค์ าอธิบายรายสาระการเรยี นรรู้ ะดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย (มธั ยมศึกษาปที ่ี ๔-๖) สาระการเรียนรวู้ ินัย กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ ๖ สาระท่ี ๑ พระพุทธศาสนา มาตรฐาน ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบัติตนตามหลักพระวินัยบัญญัติ และประกาศ กฎ ระเบียบ คาสั่งมหาเถร สมาคม และพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ตัวชวี้ ดั /ผลการเรียนรู้ สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง (เพิ่มเติม) เนื้อหา/ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณลักษณะอันพึงประสงค์ มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๑ กัณฑท์ ี่ ๒๘ วิธีระงับ กระบวนการเรยี นการสอน คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั วิวาทาธกิ รณ์ ประกอบดว้ ย ประกอบด้วย บัญญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๘ - ววิ าทาธิกรณ์ ๑๘ - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ ๑. รักชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ วธิ ีระงบั วิวาทาธกิ รณ์ - ประเภทแหง่ ววิ าทาธิกรณ์ อปุ มา-อปุ ไมย (การ ๒. ซ่ือสตั ยส์ จุ ริต - กรณวี ิวาทาธิกรณ์ เปรยี บเทยี บ) ๓. มีวนิ ยั - ทางปูองกันวิวาทาธิกรณ์ - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ ๔. ใฝุเรียนรู้ - วธิ ีระงับววิ าทาธิกรณ์ ปุจฉา-วสิ ัชนา (การถาม- ๕. อยูอ่ ย่างพอเพียง มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๒ กณั ฑท์ ี่ ๒๙ วิธีระงบั ตอบ) ๖. มุ่งมน่ั ในการทางาน วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั อนุวาทาธกิ รณ์ - การเรยี นรู้พทุ ธวธิ ีแบบ ๗. รกั ความเป็นไทย บญั ญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๒๙ - ประเภทแห่งการโจท ธรรมสากจั ฉา (การ ๘. มีจิตสาธารณะ วธิ ีระงบั อนุวาทาธกิ รณ์ - เรอื่ งมีมลู เปน็ องคแ์ ห่งการโจท สนทนา) ๙. สถานศกึ ษาเพม่ิ เติม - องค์ประกอบแหง่ อรรถคดที ี่ควร - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ ๑๐. ………………………………… โจท อริยสัจ ๔ (กาหนด ฯลฯ - คุณสมบตั ิของการโจท ปญั หา, ต้งั สมมตุ ิฐาน, - ลักษณะของการโจท ทดลอง, วเิ คราะห์ สรปุ ) - วนิ ิจฉยั อธิกรณ์ - การเรยี นรพู้ ทุ ธวธิ แี บบ - คณุ ลกั ษณะของภิกษผุ เู้ ขา้ ส่ทู ่ี ไตรสกิ ขา (ระเบยี บวนิ ยั , วินจิ ฉยั จิตใจแนว่ แน,่ แก้ปัญหา - คาขอโอกาสของโจทก์ตอ่ จาเลย ถูกตอ้ ง) - ลักษณะของภกิ ษผุ ูไ้ ม่ควรใหข้ อ - การเรยี นรู้พุทธวธิ ีแบบ ทาโอกาส พหสู ตู (ฟงั มากๆ, เขียน - คุณสมบัตขิ องภิกษุผูพ้ ิจารณา มากๆ, ถามมากๆ, คิด คดี วเิ คราะหม์ ากๆ) - ข้อทห่ี ้ามไม่ให้ถาม - การเรยี นร้พู ุทธวธิ ีแบบ - วิธีระงับอนวุ าทาธิกรณ์ โยนโิ สมนสิการ (การทาไว้ - ลักษณะคาพยานทคี่ วรฟงั ได้ ในใจโดยแยกคาย, การใช้ หรอื ฟงั ไม่ได้ ความคิดอยา่ งถูกวิธ)ี - การสืบพยานและการซักถาม - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ พยาน โยนโิ สมนสกิ าร (สร้าง

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ นิ ัย ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒๒ ตวั ช้ีวัด/ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง (เพม่ิ เตมิ ) เนือ้ หา/ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ - การซกั พยาน ศรัทธาและวธิ คี ดิ ให้กับ - ข้อพิจารณาและสันนษิ ฐานของ ผู้เรยี น) สงฆ์ - การเรยี นรู้พุทธวิธีแบบ - ทิฏฐาวิกมั มอ์ ันชอบแกร่ ะเบยี บ อทิ ธิบาท ๔ (พอใจในสง่ิ ที่ - ตสั สปาปิยสกิ า ๒ นัย เรียนร,ู้ พากเพียรต่อสิ่งที่ - ถ้อยคาที่รับฟงั โดยฐานเปน็ โจท เรียนรเู้ สมอ, มุ่งม่นั และ ไม่ได้ เอาใจใสต่ อ่ ส่งิ ทีเ่ รยี นร,ู้ - อธกิ รณ์ที่อทุ ธรณไ์ ด้และไมไ่ ด้ คดิ วเิ คราะห์ ไตรต่ รอง - การระงับอนวุ าทาธิกรณโ์ ดยไม่ กอ่ นนาไปใช)้ ตอ้ งพจิ ารณา - การปฏิบัตงิ านกลมุ่ - โทษของอนุวาทาธกิ รณ์ - การสรา้ งความคิดรวบ - คุณสมบัติของโจทกแ์ ละจาเลย ยอด มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๓ กณั ฑ์ท่ี ๓๐ วิธีระงบั - การฝกึ กระบวนการอา่ น วิเคราะหป์ ฐมเหตพุ ระวินยั อาปัตตาธกิ รณ์ คิด วิเคราะห์ และเขียน บัญญัติกณั ฑ์ที่ ๓๐ - ประเภทของอาบัติ สื่อความ วิธีระงับอาปัตตาธกิ รณ์ - วิธีระงบั ครกุ าบัติ - การแกป้ ัญหา - จานวนสงฆ์ผูท้ ากรรม - การสร้างคาถาม-คาตอบ - วฏุ ฐานวธิ สี าหรบั อาบัตทิ ไ่ี ม่ได้ ที่สอดคล้องกบั ปัญหา ปดิ - อ่นื ๆ (สถานศึกษา - รตั ตเิ ฉทของผภู้ ิกษุผ้ปู ระพฤติ เพม่ิ เตมิ ) มานตั - ………………………………… - ข้อหา้ มของมานตั ตจารกิ ภิกษุ … - วัตรสาหรับมานัตตจารกิ ภิกษุ ฯลฯ - วฏุ ฐานวธิ สี าหรบั อาบัติทป่ี ดิ - ปริวาส ๓ - วุฏฐานวธิ สี าหรับอนั ตราบตั ิ - ภกิ ษผุ ้คู วรกลบั ประพฤตวิ ุฏฐาน วธิ ีใหม่ - วธิ รี ะงับลหกุ าบตั ิด้วยติณวตั ถา รกวินยั มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๔ กัณฑ์ที่ ๓๑ กิจจาธกิ รณแ์ ละวธิ ี วเิ คราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั ระงับดว้ ยนคิ คหะ บญั ญัติกณั ฑ์ท่ี ๓๑ - กจิ จาธกิ รณ์ กิจจาธกิ รณ์และวิธรี ะงบั - นิคคหกรรม ดว้ ยนิคคหะ - นคิ คหกรรมสาหรบั ลงโทษ แก่ภกิ ษุ - ข้นั ตอนการลงนิคคหกรรม

หลักสูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วนิ ยั ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๒๓ ตัวช้วี ดั /ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง (เพ่ิมเติม) เน้ือหา/ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ - ภกิ ษุผู้ถูกลงนคิ คหกรรมตอ้ ง ประพฤติวัตร - ขนั้ ตอนการระงบั นคิ คหกรรม - ลกั ษณะการระงบั นคิ คหกรรม - การลงนคิ คหกรรมแกค่ ฤหสั ถ์ - วิธีควา่ บาตร - วธิ ีหงายบาตร - คณุ ธรรมของสงฆผ์ ู้ทากรรม มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๕ กัณฑท์ ่ี ๓๒ สังฆเภทและ วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวินยั สังฆสามคั คี บญั ญัติกณั ฑ์ที่ ๓๒ - บุคคลผ้ทู าสังฆเภท สังฆเภท และสังฆสามคั คี - บุคคลผูท้ าสังฆเภทไมไ่ ด้ - เหตุทที่ าใหส้ งฆ์แตกกัน - ลักษณะการแตกแห่งสงฆ์ - ลักษณะสงั ฆเภทและ สงั ฆ ราชี - ทางท่จี ะเกิดสังฆสามคั คี - การทาสังฆสามัคคี มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๖ กัณฑ์ท่ี ๓๓ ปกณิ ณกะ วิเคราะหป์ ฐมเหตุพระวนิ ยั ๑. การลาสกิ ขา บญั ญัตกิ ณั ฑท์ ี่ ๓๓ ๒. นาสนา ปกิณณกะ ๓. ทณั ฑกรรม ๔. ประณาม มาตรฐาน ส ๑.๓ ม.๖/๗ กฎหมาย กฎ ระเบยี บ ประกาศ ร้แู ละเขา้ ใจเกี่ยวกบั คาส่ัง และมติมหาเถรสมาคมที่ กฎหมาย กฎ ระเบยี บ เกย่ี วกบั โรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม ประกาศ คาสั่ง และมติ แผนกสามัญศกึ ษา มหาเถรสมาคมท่ีเกยี่ วกับ - พระราชบญั ญัตกิ ารศกึ ษา โรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม แหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ (ฉบบั ท่ี แผนกสามัญศึกษา ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบบั ที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓ - กฎกระทรวงวา่ ด้วยสิทธิการจัด การศึกษาข้ันพ้ืนฐานโดย สถาบันพระพทุ ธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ - ประกาศมหาเถรสมาคมวา่ ดว้ ย โรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ นิ ยั ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒๔ ตัวช้วี ดั /ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง (เพม่ิ เตมิ ) เนือ้ หา/ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๓ - คาสั่งมหาเถรสมาคม - ประกาศคณะกรรมการ การศึกษาพระปรยิ ัติธรรม แผนกสามัญศกึ ษา - คาสง่ั คณะกรรมการการศึกษา พระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา - ระเบยี บสานักงาน พระพุทธศาสนาแห่งชาติ - ฯลฯ หมายเหตุ : ในชอ่ งทกั ษะ/กระบวนการ และชอ่ งคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สถานศึกษาสามารถกาหนดเองได้ตาม ความเหมาะสมของเน้ือหาทสี่ อน และคณุ ลกั ษณะทสี่ ถานศกึ ษาพึงประสงค์ หน่วยการเรียนรู้วนิ ัย ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔ ลาดับท่ี มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ชวี้ ดั /ผลการเรียนรู้ ชือ่ หน่วยการเรียนรู้ ๑ ส ๑.๓ ม.๔/๑ กณั ฑท์ ี่ ๑๗ อุโบสถ ปวารณา ๒ ส ๑.๓ ม.๔/๒ กัณฑ์ท่ี ๑๘ อปุ ปถกิรยิ า ๓ ส ๑.๓ ม.๔/๓ กณั ฑ์ที่ ๑๙ กาลกิ ๔ ๔ ส ๑.๓ ม.๔/๔ กัณฑท์ ่ี ๒๐ ภณั ฑะตา่ งเจ้าของ ๕ ส ๑.๓ ม.๔/๕ กณั ฑท์ ่ี ๒๑ วินัยกรรม ๖ ส ๑.๓ ม.๔/๖ กณั ฑ์ท่ี ๒๒ ปกณิ ณกะ รวม ๖ หน่วยการเรยี นรู้ จานวน ๖ ตวั ชี้วัด/ผลการเรยี นรู้

หลักสตู รการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วนิ ัย ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๒๕ หน่วยการเรียนรู้วินัย ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ ๕ ลาดับที่ มาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวช้วี ัด/ผลการเรียนรู้ ชอื่ หน่วยการเรียนรู้ ๑ ส ๑.๓ ม.๕/๑ กัณฑท์ ่ี ๒๓ สังฆกรรม ๒ ส ๑.๓ ม.๕/๒ กณั ฑท์ ี่ ๒๔ สมี า ๓ ส ๑.๓ ม.๕/๓ กณั ฑ์ท่ี ๒๕ สมมตเิ จา้ หน้าที่ทาการสงฆ์ ๔ ส ๑.๓ ม.๕/๔ กณั ฑ์ท่ี ๒๖ กฐิน ๕ ส ๑.๓ ม.๕/๕ กณั ฑท์ ่ี ๒๗ บรรพชาและอปุ สมบท ๖ ส ๑.๓ ม.๕/๖ พระราชบัญญตั ิคณะสงฆ์ รวม ๖ หน่วยการเรียนรู้ จานวน ๖ ตวั ช้ีวัด/ผลการเรียนรู้ หน่วยการเรยี นรู้วนิ ยั ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ ๖ ลาดบั ท่ี มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ชี้วดั /ผลการเรียนรู้ ชอ่ื หน่วยการเรยี นรู้ ๑ ส ๑.๓ ม.๖/๑ กัณฑท์ ่ี ๒๘ วธิ ีระงับวิวาทาธิกรณ์ ๒ ส ๑.๓ ม.๖/๒ กณั ฑท์ ่ี ๒๙ วธิ รี ะงบั อนวุ าทาธกิ รณ์ ๓ ส ๑.๓ ม.๖/๓ กัณฑท์ ่ี ๓๐ วิธีระงับอาปตั ตาธิกรณ์ ๔ ส ๑.๓ ม.๖/๔ กัณฑ์ที่ ๓๑ กิจจาธิกรณแ์ ละวธิ รี ะงับดว้ ยนคิ คหะ ๕ ส ๑.๓ ม.๖/๕ กัณฑ์ที่ ๓๒ สงั ฆเภทและสังฆสามคั คี ๖ ส ๑.๓ ม.๖/๖ กัณฑ์ที่ ๓๓ ปกิณณกะ ๗ ส ๑.๓ ม.๖/๗ กฎหมาย กฎ ระเบียบ ประกาศ คาสั่ง และมติ มหาเถรสมาคมท่ีเก่ียวกับโรงเรียนพระปริยัติ ธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา รวม ๗ หน่วยการเรียนรู้ จานวน ๗ ตัวช้ีวดั /ผลการเรียนรู้

หลกั สูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ ินัย ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๒๖ โครงสรา้ งสาระการเรียนรู้วนิ ัย ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ ๔ จานวน ๒.๐ หนว่ ยกิต เวลา ๘๐ ช่ัวโมง (ภาคเรียนท่ี ๑ และ ๒) ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๔ ภาคเรยี นท่ี ๑ สาระสาคัญ เวลา นา้ หนกั (ชัว่ โมง) คะแนน ลาดับ ชือ่ หน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินยั ท่ี /ตัวชว้ี ัด บญั ญัติกณั ฑ์ท่ี ๑๗ อโุ บสถ ปวารณา ๑๐ ๕๕ ๑ วินยั บญั ญตั ิกณั ฑท์ ี่ ๑๗ ส ๑.๓ ม.๔/๑ - อุโบสถ ............... ............... อุโบสถ ปวารณา - สังฆอุโบสถ - ปาริสทุ ธอิ โุ บสถ ๔ ๒๐ ๒ วินยั บัญญัติกณั ฑ์ที่ ๑๘ ส ๑.๓ ม.๔/๒ - ปวารณา ............... ............... อุปปถกริ ิยา - สังฆปวารณา - คณปวารณา ๖ ๒๕ วนิ ยั บญั ญตั ิกณั ฑ์ที่ ๑๙ ส ๑.๓ ม.๔/๓ - ปคุ คลปวารณา ............... ............... กาลิก ๔ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินยั บัญญัติกณั ฑท์ ่ี ๑๘ อุปปถกริ ยิ า ๒๐ ๑๐๐ รวมภาคเรียนที่ ๑ - อนาจาร - ปาปสมาจาร - อเนสนา ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินัย บญั ญัตกิ ณั ฑท์ ่ี ๑๙ กาลิก ๔ - ยาวกาลิก - กปั ปยิ ภูมิ ๔ ชนิด - ยามกาลิก - สัตตาหกาลกิ - ยาวชวี ิก - กาลกิ ระคนกนั

หลกั สตู รการศึกษาพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วนิ ยั ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย หน้า ๒๗ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๔ ภาคเรยี นท่ี ๒ สาระสาคญั เวลา นา้ หนกั (ชั่วโมง) คะแนน ลาดบั ชอ่ื หน่วยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินยั ท่ี /ตวั ชี้วัด บัญญัติกณั ฑ์ท่ี ๒๐ ภณั ฑะต่างเจ้าของ ๔ ๒๕ ๑ วนิ ัยบญั ญัติกณั ฑ์ท่ี ๒๐ ส ๑.๓ ม.๔/๔ - ของสงฆ์ ............... ............... ภัณฑะต่างเจา้ ของ - ของเจดยี ์ - ของบคุ คล ๖ ๓๐ ๒ วินัยบัญญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๒๑ ส ๑.๓ ม.๔/๕ - การปลงบริขาร ............... ............... วินยั กรรม ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินัย บญั ญัตกิ ณั ฑ์ที่ ๒๐ วนิ ยั กรรม ๑๐ ๔๕ ๓ วินยั บญั ญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๒๒ ส ๑.๓ ม.๔/๖ - วิธีแสดงอาบตั ิ ............... ............... ปกิณณกะ - อธษิ ฐาน - เหตุขาดอธิษฐาน ๒๐ ๑๐๐ รวมภาคเรยี นที่ ๒ - วิกัป ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินยั บญั ญัติกณั ฑ์ที่ ๒๑ ปกณิ ณกะ - มหาปเทส ๔ - พระพุทธานุญาตพเิ ศษ - ขออารักขา - วบิ ตั ิ ๔ - อโคจร หมายเหตุ : ในชอ่ งจานวนเวลา/ช่ัวโมง .............. และช่องน้าหนักคะแนน .............. สถานศึกษาสามารถกาหนดได้ ตามความเหมาะสมของเน้ือหาท่ีสอน แต่ไม่เกินจานวนช่ัวโมงและน้าหนักคะแนนที่หน่วยกิตกาหนด ในภาคการศึกษาน้ันๆ

หลักสูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ ินัย ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒๘ โครงสร้างสาระการเรยี นรู้วนิ ยั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๕ จานวน ๒.๐ หน่วยกติ เวลา ๘๐ ชวั่ โมง (ภาคเรียนท่ี ๑ และ ๒) ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๕ ภาคเรยี นที่ ๑ สาระสาคัญ เวลา นา้ หนกั (ชว่ั โมง) คะแนน ลาดบั ชือ่ หน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระ ที่ /ตัวช้ีวดั วนิ ยั บัญญตั ิกณั ฑ์ท่ี ๒๓ สังฆกรรม ๖ ๓๕ ๑ วนิ ยั บญั ญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๓ ส ๑.๓ ม.๕/๑ - มูลเหตเุ กดิ สังฆกรรม ............... ............... สังฆกรรม - คาสวดในการทาสงั ฆกรรม - สงั ฆกรรม ๔ ๑๐ ๕๐ ๒ วนิ ยั บญั ญัตกิ ณั ฑท์ ี่ ๒๔ ส ๑.๓ ม.๕/๒ - กาหนดจานวนสงฆ์ทาสงั ฆกรรม ............... ............... สีมา (การกสงฆ์) ๔ ๑๕ ๓ พระราชบญั ญตั คิ ณะ ส ๑.๓ ม.๕/๖ - ภกิ ษผุ ู้ควรแก่กรรม ............... ............... สงฆ์ - คุณสมบตั ิของภกิ ษผุ เู้ ขา้ กรรม - เหตใุ หส้ งั ฆกรรมวิบัติ - อักขรวธิ ีในการสวด - ลกั ษณะกรรมวาจาวิบตั ิ - การสวดทไ่ี ม่ถอื วา่ กรรมวาจาวิบตั ิ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระ วินัยบญั ญัติกณั ฑ์ที่ ๒๔ สีมา - สีมา - พทั ธสมี า - นิมิต - ขนั้ ตอนในการผกู พทั ธสีมา - ขนาดของสมี า - เหตทุ ่ีทาใหส้ มี าวิบตั ิ - ชนดิ ของพัทธสีมา - ประโยชนข์ องการสมมตสิ มี าสอง ชนั้ - อพัทธสมี า - สมี าสงั กระ ศกึ ษาความสาคญั ของ พระราชบญั ญัติคณะสงฆ์ - ข้อควรรูเ้ บอื้ งตน้ เก่ยี วกบั พระราชบญั ญตั ิคณะสงฆ์ - พระราชบญั ญัตคิ ณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ (แกไ้ ขเพมิ่ เติม) พ.ศ. ๒๕๓๕

หลักสูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วินยั ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๒๙ ลาดับ ชอ่ื หน่วยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระสาคญั เวลา นา้ หนัก ท่ี /ตัวช้วี ัด (ช่ัวโมง) คะแนน - หมวดที่ ๑ สมเดจ็ พระสังฆราช รวมภาคเรยี นท่ี ๑ - หมวดท่ี ๒ มหาเถรสมาคม ๒๐ ๑๐๐ - หมวดท่ี ๓ การปกครองคณะสงฆ์ น้าหนกั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ ๕ ภาคเรยี นที่ ๒ - หมวดท่ี ๔ นคิ คหกรรมและการ คะแนน ลาดับ ชือ่ หนว่ ยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สละสมณเพศ ๓๕ ที่ /ตวั ช้ีวดั ............... ๑ วินัยบญั ญตั ิกณั ฑ์ที่ ๒๕ ส ๑.๓ ม.๕/๓ สาระสาคญั เวลา สมมตเิ จา้ หนา้ ท่ีทาการ ๒๕ สงฆ์ (ชวั่ โมง) ............... ๒ วินัยบญั ญัติกณั ฑท์ ี่ ๒๖ ส ๑.๓ ม.๕/๔ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินัย ๘ ๓๐ กฐนิ ............... บัญญตั ิกณั ฑท์ ี่ ๒๕ สมมตเิ จ้าหน้าท่ีทา ๓ วินยั บญั ญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๗ ส ๑.๓ ม.๕/๕ บรรพชาและอุปสมบท การสงฆ์ ............... - เจา้ หนา้ ทท่ี าการสงฆ์ - คุณสมบตั ภิ ิกษุผู้เปน็ เจ้าหน้าทที่ า การสงฆ์ - ประเภทของเจา้ หน้าทีท่ าการสงฆ์ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินยั ๔ บญั ญัตกิ ณั ฑท์ ี่ ๒๖ กฐิน - การกรานกฐนิ ............... - ผา้ ทค่ี วรใชเ้ ป็นผา้ กฐิน - ผา้ ท่ีไมค่ วรใช้เปน็ ผ้ากฐนิ - จานวนสงฆผ์ ูใ้ หผ้ า้ กฐนิ - คณุ สมบัตขิ องภิกษผุ คู้ วรกรานกฐนิ - สงฆ์ควรใหผ้ ้ากฐินแกใ่ คร ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินัย ๖ บัญญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๗ บรรพชาและ อุปสมบท ............... - การบวชในสมัยพุทธกาล - การบรรพชาเปน็ สามเณร - คาบอกภัณฑูกรรม - การบรรพชา - การอุปสมบท - องคก์ าหนดความถูกตอ้ งในการ อปุ สมบท - บรุ พกิจแห่งอปุ สมบท - มชั ฌิมกิจแหง่ อุปสมบท - ปจั ฉิมกจิ แหง่ อปุ สมบท

หลกั สูตรการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรู้วินัย ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หนา้ ๓๐ ลาดับ ชอ่ื หน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ สาระสาคัญ เวลา นา้ หนัก ที่ /ตัวชวี้ ดั (ช่ัวโมง) คะแนน ๔ พระราชบญั ญัตคิ ณะ ศึกษาความสาคญั ของพระราชบัญญตั ิ สงฆ์ ส ๑.๓ ม.๕/๖ คณะสงฆ์ ๒ ๑๐ - หมวดที่ ๕ วดั ............... ............... รวมภาคเรยี นท่ี ๒ - หมวดที่ ๖ ศาสนสมบตั ิ - หมวดท่ี ๗ บทกาหนดโทษ ๒๐ ๑๐๐ - หมวดท่ี ๘ เบด็ เตล็ด

หลกั สูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ นิ ยั ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๓๑ โครงสรา้ งสาระการเรยี นรู้วนิ ัย ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๖ จานวน ๒.๐ หนว่ ยกิต เวลา ๘๐ ช่วั โมง (ภาคเรยี นท่ี ๑ และ ๒) ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ ๖ ภาคเรยี นท่ี ๑ ลาดับ ชื่อหน่วยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ สาระสาคญั เวลา น้าหนกั ท่ี /ตัวชว้ี ัด (ชวั่ โมง) คะแนน ๑ วินัยบัญญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๘ ส ๑.๓ ม.๖/๑ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวนิ ยั ๔ ๒๐ วธิ ีระงบั วิวาทาธิกรณ์ บัญญตั กิ ณั ฑ์ที่ ๒๘ วธิ รี ะงับววิ าทาธิ กรณ์ ............... ............... - ววิ าทาธกิ รณ์ ๑๘ - ประเภทแหง่ วิวาทาธิกรณ์ - กรณวี ิวาทาธิกรณ์ - ทางปอู งกนั วิวาทาธิกรณ์ - วธิ ีระงับววิ าทาธิกรณ์ ๒ วินยั บัญญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๒๙ ส ๑.๓ ม.๖/๒ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวนิ ัย ๘ ๓๕ วิธีระงับอนุวาทาธกิ รณ์ บัญญัติกณั ฑ์ที่ ๒๙ วิธรี ะงับอนุวาทาธิ กรณ์ ............... ............... - ประเภทแห่งการโจท - เรอ่ื งมมี ลู เปน็ องคแ์ หง่ การโจท - องค์ประกอบแหง่ อรรถคดที ีค่ วรโจท - คุณสมบตั ขิ องการโจท - ลักษณะของการโจท - วนิ ิจฉยั อธิกรณ์ - คณุ ลักษณะของภิกษผุ เู้ ข้าสู่ท่วี นิ จิ ฉยั - คาขอโอกาสของโจทกต์ ่อจาเลย - ลักษณะของภกิ ษผุ ู้ไม่ควรใหข้ อทา โอกาส - คณุ สมบตั ขิ องภกิ ษุผู้พิจารณาคดี - ขอ้ ทีห่ ้ามไม่ให้ถาม - วธิ รี ะงบั อนวุ าทาธิกรณ์ - ลักษณะคาพยานทีค่ วรฟังไดห้ รอื ฟัง ไมไ่ ด้ - การสืบพยานและการซักถามพยาน - การซกั พยาน - ข้อพจิ ารณาและสนั นษิ ฐานของสงฆ์ - ทิฏฐาวกิ มั มอ์ ันชอบแก่ระเบยี บ - ตัสสปาปิยสกิ า ๒ นยั - ถ้อยคาทร่ี บั ฟังโดยฐานเป็นโจทไมไ่ ด้ - อธิกรณ์ท่ีอุทธรณไ์ ดแ้ ละไมไ่ ด้

หลักสูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วินยั ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๓๒ ลาดบั ชื่อหนว่ ยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระสาคญั เวลา นา้ หนัก ที่ /ตวั ชวี้ ดั (ชั่วโมง) คะแนน ๓ วินัยบัญญัติกณั ฑ์ที่ ๓๐ - การระงับอนวุ าทาธิกรณ์โดยไม่ต้อง วิธรี ะงับอาปัตตาธกิ รณ์ ส ๑.๓ ม.๖/๓ พิจารณา ๘ ๔๕ ............... ............... รวมภาคเรียนท่ี ๑ - โทษของอนุวาทาธิกรณ์ - คณุ สมบตั ขิ องโจทก์และจาเลย ๒๐ ๑๐๐ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินยั บญั ญตั กิ ณั ฑ์ท่ี ๓๐ วิธีระงบั อาปตั ตาธิ กรณ์ - ประเภทของอาบตั ิ - วิธรี ะงับครกุ าบตั ิ - จานวนสงฆผ์ ้ทู ากรรม - วุฏฐานวิธีสาหรบั อาบัติที่ไมไ่ ด้ปิด - รตั ตเิ ฉทของผูภ้ ิกษุผู้ประพฤตมิ านตั - ขอ้ ห้ามของมานัตตจารกิ ภิกษุ - วตั รสาหรับมานัตตจารกิ ภิกษุ - วุฏฐานวิธสี าหรบั อาบตั ิทป่ี ิด - ปรวิ าส ๓ - วฏุ ฐานวิธสี าหรับอนั ตราบตั ิ - ภิกษุผูค้ วรกลับประพฤติวฏุ ฐานวธิ ี ใหม่ - วธิ ีระงับลหุกาบตั ิด้วยตณิ วตั ถารก วนิ ัย

หลกั สูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรวู้ ินยั ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย หนา้ ๓๓ ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๖ ภาคเรยี นท่ี ๒ ลาดับ ช่ือหนว่ ยการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ สาระสาคญั เวลา น้าหนัก ท่ี /ตัวชว้ี ัด (ชั่วโมง) คะแนน ๑ วนิ ัยบัญญัติกณั ฑ์ที่ ๓๑ ส ๑.๓ ม.๖/๔ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวนิ ยั ๘ ๔๕ กิจจาธกิ รณ์และวิธรี ะงับ บัญญตั กิ ณั ฑ์ที่ ๓๑ กิจจาธิกรณแ์ ละวธิ ี ด้วยนิคคหะ ระงับด้วยนิคคหะ ............... ............... - กจิ จาธกิ รณ์ - นคิ คหกรรม - นคิ คหกรรมสาหรบั ลงโทษแก่ภิกษุ - ขั้นตอนการลงนิคคหกรรม - ภิกษผุ ถู้ กู ลงนิคคหกรรมตอ้ ง ประพฤติวตั ร - ขน้ั ตอนการระงับนิคคหกรรม - ลกั ษณะการระงบั นิคคหกรรม - การลงนคิ คหกรรมแกค่ ฤหสั ถ์ - วิธีควา่ บาตร - วิธหี งายบาตร - คณุ ธรรมของสงฆผ์ ู้ทากรรม ๒ วินยั บญั ญตั ิกณั ฑท์ ี่ ๓๒ ส ๑.๓ ม.๖/๕ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวนิ ัย ๔ ๒๕ สงั ฆเภทและสงั ฆสามคั คี บัญญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๓๒ สงั ฆเภทและ สังฆสามคั คี ............... ............... - บุคคลผู้ทาสังฆเภท - บุคคลผู้ทาสังฆเภทไมไ่ ด้ - เหตุท่ีทาใหส้ งฆ์แตกกนั - ลกั ษณะการแตกแห่งสงฆ์ - ลกั ษณะสงั ฆเภทและสงั ฆราชี - ทางที่จะเกดิ สงั ฆสามัคคี - การทาสังฆสามัคคี ๓ วนิ ยั บัญญัติกณั ฑ์ท่ี ๓๓ ส ๑.๓ ม.๖/๖ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวนิ ยั ๔ ๑๕ ปกิณณกะ บญั ญัตกิ ณั ฑ์ท่ี ๓๓ ปกณิ ณกะ ๑. การลาสกิ ขา ............... ............... ๒. นาสนา ๓. ทณั ฑกรรม ๔. ประณาม ๔ กฎหมาย กฎ ระเบยี บ ส ๑.๓ ม.๖/๗ กฎหมาย กฎ ระเบยี บ ประกาศ คาส่งั ๔ ๑๕ ประกาศ คาสงั่ และมติ และมตมิ หาเถรสมาคมทเ่ี กยี่ วกบั มหาเถรสมาคมท่ี โรงเรยี นพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ............... ............... เก่ียวกับโรงเรยี นพระ ศกึ ษา ปรยิ ัตธิ รรม แผนก - พระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหง่ ชาติ

หลกั สตู รการศึกษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ นิ ัย ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หน้า ๓๔ ลาดบั ช่อื หน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระสาคญั เวลา น้าหนกั ที่ /ตัวชว้ี ัด (ชั่วโมง) คะแนน สามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๒ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบับท่ี ๓) พ.ศ. ๒๐ ๑๐๐ รวมภาคเรยี นที่ ๒ ๒๕๕๓ - กฎกระทรวงวา่ ดว้ ยสทิ ธิการจดั การศึกษาขั้นพนื้ ฐานโดยสถาบนั พระพทุ ธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๘ - ประกาศมหาเถรสมาคมว่าดว้ ย โรงเรยี นพระปริยตั ธิ รรม แผนก สามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓ - คาสัง่ มหาเถรสมาคม - ประกาศคณะกรรมการการศกึ ษา พระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา - คาสงั่ คณะกรรมการการศึกษาพระ ปรยิ ัติธรรม แผนกสามัญศึกษา - ระเบยี บสานักงานพระพทุ ธศาสนา แหง่ ชาติ - ฯลฯ หมายเหตุ : ในช่องจานวนเวลา/ช่ัวโมง .............. และช่องน้าหนักคะแนน .............. สถานศึกษาสามารถกาหนดได้ ตามความเหมาะสมของเนื้อหาท่ีสอน แต่ไม่เกินจานวนช่ัวโมงและน้าหนักคะแนนที่หน่วยกิตกาหนด ในภาคการศกึ ษาน้นั ๆ

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นร้วู นิ ยั ระดบั มัธยมศกึ ษ การออกแบบหน่วยการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้วินัย ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ ๔ มาตรฐานการเรยี นรู้ ส ๑.๓ รู้ เขา้ ใจ และปฏบิ ัติตนตามหลักพระวินยั บญั ญตั ิ และปร ตัวชีว้ ดั /ผลการเรียนรู้ ม.๔/๑ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ยั บัญญตั กิ ัณฑ์ท่ี ๑๗ อุโบสถ ป สาระการเรียนรู้ สาระสาคัญ ช้ินงาน/ภาระงาน ประเด็นแ ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินัย ชนิ้ งาน (ใบความรู้) ไดแ้ ก่ ประเด็นประเม บัญญัตกิ ณั ฑ์ที่ ๑๗ อุโบสถ ปวารณา - อุโบสถ - งานเขียน/บทความ เช่น - หลกั ธรรมคา - สงั ฆอโุ บสถ - ปาริสทุ ธิอโุ บสถ เรียงความ จดหมาย โคลงกลอน การ หมวด ๒ - ปวารณา - สังฆปวารณา บรรยาย การเขยี นตอบ ฯลฯ - ใบงาน - คณปวารณา - ปุคคลปวารณา - ภาพ/แผนภูมิ เชน่ แผนผงั แผนภมู ิ - ตรวจแบบทด วาดภาพ กราฟ ตาราง ฯลฯ - สนทนาซกั ถ - สง่ิ ประดษิ ฐ์ เชน่ งานประดิษฐ์ งาน ความรู้ แสดงนิทรรศการ ห่นุ จาลอง ฯลฯ เกณฑ์ประเมนิ ภาระงาน (ใบงาน) ได้แก่ - ประเมินพฤต - การพดู /รายงานปากเปลา่ เช่น การ - ประเมินใบง ท่อง การอ่าน กล่าวรายงาน เขยี น - ประเมินผลง รายงาน โต้วาที นาเสนอ สัมภาษณ์ - ตอบขอ้ ซกั ถ บทบาทสมมตุ ติ ฯลฯ - ทดสอบหลงั เครือ่ งมือประ - แบบทดสอบ - แบบประเมนิ - แบบประเมนิ - แบบสงั เกต

ษาตอนปลาย หน้า ๓๕ ระกาศ กฎ ระเบยี บ คาสงั่ มหาเถรสมาคม และพระราชบญั ญัติคณะสงฆ์ ปวารณา และเกณฑ์ประเมนิ การจดั กิจกรรมการเรียนรู้ ชือ่ หน่วย มิน เชน่ /เวลา าสอนในธรรมวภิ าค ทกุ ะ การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ เชน่ กณั ฑท์ ่ี ๑๗ ดสอบกอ่ นเรยี น ถาม อภิปราย สรุปองค์ - จัดกิจกรรมการเรียนรดู้ ้วยกระบวนการสอน อุโบสถ ปวารณา น เชน่ พทุ ธวิธี ๙ รูปแบบ ติกรรม งาน - จดั กจิ กรรมการเรียนรดู้ ว้ ยกระบวนการ จานวน.........ชวั่ โมง งาน ถามได้ ปฏบิ ตั ิงานกลมุ่ งเรียน ะเมนิ เช่น - จัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ดว้ ยการสรา้ งความคดิ บก่อนเรยี น นใบงาน รวบยอด นผลงาน - จดั กจิ กรรมการเรียนรดู้ ้วยกระบวนการฝึกการ อ่าน คดิ วิเคราะห์ และเขียนส่อื ความ - จัดกจิ กรรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการ แก้ปัญหา - จัดกิจกรรมการเรยี นรดู้ ้วยกระบวนการสร้าง คาถาม-คาตอบ ที่สอดคลอ้ งกบั ปญั หา - จดั กจิ กรรมการเรียนรดู้ ้วยกระบวนการอื่นๆ (ตามความเหมาะสม)

หลกั สูตรการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนร้วู นิ ยั ระดับมธั ยมศกึ ษ การออกแบบหน่วยการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้วนิ ยั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๔ มาตรฐานการเรยี นรู้ ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏบิ ัตติ นตามหลักพระวนิ ัยบญั ญตั ิ และปร ตัวชว้ี ดั /ผลการเรียนรู้ ม.๔/๒ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ัยบัญญตั กิ ัณฑ์ที่ ๑๘ อุปปถกิรยิ สาระการเรียนรู้ สาระสาคญั ชน้ิ งาน/ภาระงาน ประเดน็ แ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินยั ช้ินงาน(ใบความรู้) ประเด็นประเม บญั ญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๑๘ อปุ ปถกริ ยิ า -สืบคน้ ขอ้ มลู ทางอนิ เทอร์เนต -หลักธรรมคาส - อนาจาร ข้อมูลภาพหรือเสยี ง วดิ โี อเสิง่ ตพี มิ พ์ หมวด ๒ - ปาปสมาจาร ภาระงาน -ใบงาน - อเนสนา -รายงานนาเสนอหนา้ ชน้ั เรียน -ตรวจแบบทด -บทบาทสมมตุ -สนทนาถามต เกณฑ์การแระ -ประเมนิ พฤต -ประเมนิ ใบงา -ทดสอบหลัง-ก เครอื่ งมือประ -แบบทดสอบก -แบบประเมิน -แบบประเมิน -แบบสังเกต

ษาตอนปลาย หน้า ๓๖ ระกาศ กฎ ระเบยี บ คาสงั่ มหาเถรสมาคม และพระราชบญั ญัติคณะสงฆ์ ยา และเกณฑป์ ระเมนิ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชอ่ื หน่วย /เวลา มิน -จดั กิจกรรมการการเรยี นรดู้ ว้ ยกระบวนการสอน สอนในธรรมวภิ าค ทุกะ พทุ ธวธิ ี ๙ รูปแบบ กัณฑท์ ่ี ๑๘ -จดั กจิ กรรมการเรยี นรดู้ ้วยกระบวนการ อปุ ปถกิริยา ดสอบก่อนเรียน ปฏิบตั ิงานกลมุ่ ตอบ สรปุ องค์ความรู้ -การเรียนรดู้ ว้ ยการสร้างความคดิ รวบยอด จานวน.........ชั่วโมง ะเมนิ เช่น -เรียนรดู้ ้วยกระบวนการสร้างคาถาม-คาตอาบ ติกรรม -จัดกิจกรรมการเรียนร้ดู ้วยกระบวนการอ่นื ๆ(ท่ี าน เหมาะสม) กอ่ นเรียน ะเมิน เช่น ก่อน-หลงั เรยี น นใบงาน นผลงาน

หลักสตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นร้วู นิ ัย ระดบั มธั ยมศึกษ การออกแบบหนว่ ยการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรวู้ ินยั ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ ๔ มาตรฐานการเรียนรู้ ส ๑.๓ รู้ เขา้ ใจ และปฏิบตั ติ นตามหลักพระวนิ ยั บญั ญัติ และปร ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้ ม.๔/๓ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ัยบัญญัตกิ ณั ฑ์ท่ี ๑๙ กาลกิ ๔ สาระการเรียนรู้ สาระสาคัญ ชิน้ งาน/ภาระงาน ประเด็นแ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินยั สืบค้นขอ้ มูลทางอนิ เทอรเ์ นต -ใบงาน บญั ญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๑๙ กาลิก ๔ -ข้อมูลภาพหรือเสยี ง -ตรวจสอบแบ - ยาวกาลกิ -รายงานนาเสนอหนา้ ชั้นเรียน -สนทนาซักถา - กปั ปยิ ภูมิ ๔ ชนดิ -บทบาทสมมติ เกณฑก์ ารประ - ยามกาลกิ -ประเมินพฤต - สตั ตาหกาลกิ -ประเมนิ ใบงา - ยาวชีวิก -ประเมนิ ผลงา - กาลกิ ระคนกัน -แบบสงั เกต

ษาตอนปลาย หน้า ๓๗ ระกาศ กฎ ระเบียบ คาสั่งมหาเถรสมาคม และพระราชบญั ญัติคณะสงฆ์ และเกณฑ์ประเมิน การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ ชื่อหน่วย /เวลา บบทดสอบกอ่ นเรยี น -จดั กจิ กรรมการเรยี นรดู้ ้วยกระบวนการกลุ่ม าม -จดั กจิ กรรมด้วยความคดิ รวบยอด กัณฑท์ ี่ ๑๙ ะเมนิ -จัดกิจกรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกิจกรรมอ่นื ๆ กาลิก ๔ ติกรรม าน จานวน.........ชวั่ โมง าน

หลกั สตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วินยั ระดบั มธั ยมศึกษ การออกแบบหนว่ ยการเรียนรู้ สาระการเรียนรวู้ ินัย ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๔ มาตรฐานการเรียนรู้ ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบัตติ นตามหลักพระวินยั บญั ญัติ และปร ตวั ชีว้ ัด/ผลการเรียนรู้ ม.๔/๔ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ัยบัญญตั ิกัณฑ์ท่ี ๒๐ ภัณฑะตา่ สาระการเรยี นรู้ สาระสาคัญ ชิน้ งาน/ภาระงาน ประเดน็ ศึกษาความสาคัญของปฐมเหตุพระวินัย ชิน้ งาน(ใบความร)ู้ ไดแ้ ก่ -ใบงาน บัญญัตกิ ัณฑท์ ี่ ๒๐ ภณั ฑะต่างเจา้ ของ -งานเขยี น/บรรยาย เขียนตอบ -สนทนาซักถ - ของสงฆ์ -ภาพ/ตาราง -ตรวจสอบแบ - ของเจดีย์ -สื่อทางอินเทอรเ์ นต/พาวเวอรพ์ อย -อภปิ ราย สร - ของบุคคล ภาระงาน เกณฑก์ ารปร - การปลงบริขาร -สบื คน้ นาเสนอ อภปิ ราย/บทบาทสมมติ -พฤตกิ รรม -ใบงาน/ชิ้นง -ผลงาน -ตอบแบบกั ถ -ทดสอบแบบ เคร่อื งมอื -แบบประเมนิ -แบบประเมิน -ผลงาน

ษาตอนปลาย หน้า ๓๘ ระกาศ กฎ ระเบียบ คาสง่ั มหาเถรสมาคม และพระราชบญั ญัติคณะสงฆ์ างเจา้ ของ นและเกณฑป์ ระเมิน การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ชื่อหน่วย /เวลา ถาม -นาเขา้ สู้บทเรยี น บบทดสอบก่อนเรียน -กจิ กรรมแบบทดสอบกอ่ นเรยี น กณั ฑท์ ี่ ๒๐ รปุ องคค์ วามรู้ -สรา้ งความคดิ รวบยอด ภณั ฑะตา่ งเจา้ ของ ระเมิน -อ่าน คิด วิเคราห์ สงั เคราะห์ เปรยี บเทยี บ -ถาม-ตอบ จานวน.........ชัว่ โมง งาน -ปฏิบตั งิ านกลมุ่ -กระบวนการอื่นๆ ตามความเหมาะสม ถาม บหลงั เรยี น นกอ่ น-หลงั นใบงาน

หลกั สตู รการศึกษาพระปริยตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรวู้ ินยั ระดบั มัธยมศึกษ การออกแบบหน่วยการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้วนิ ยั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๔ มาตรฐานการเรยี นรู้ ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบตั ติ นตามหลกั พระวนิ ยั บญั ญัติ และปร ตวั ชี้วัด/ผลการเรียนรู้ ม.๔/๕ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ยั บัญญัตกิ ัณฑท์ ่ี ๒๐ วนิ ัยกรรม สาระการเรียนรู้ สาระสาคญั ชน้ิ งาน/ภาระงาน ประเด็น ศกึ ษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวินยั ชนิ้ งาน ประเดน็ ประ บัญญัติกณั ฑ์ท่ี ๒๑ วนิ ยั กรรม -สบื ค้นทางอินเทอรเ์ นต -หลกั คาสอน - วิธแี สดงอาบตั ิ -ภาพ/เสยี ง VDO -ใบงาน - อธิษฐาน -ส่งิ ตีพมิ พ์ -ตรวจแบบท - เหตุขาดอธิษฐาน -บรรยาย บาทคววาม -สนทนาถาม - วกิ ัป ภาระงาน เกณธก์ ารปร -การพดู การรายงานนาเสนอ -ประเมินใบง -อภปิ ราย -สงั เกตพฤติก -บทบาทสมมติ -ประเมินผลง -ทดสอบกอ่ น เครอื่ งมอื ประ -แบบทดสอบ -แบบประมเน -แบบประเมิน -แบบประเมิน

ษาตอนปลาย หน้า ๓๙ ระกาศ กฎ ระเบียบ คาส่งั มหาเถรสมาคม และพระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ ม นและเกณฑ์ประเมนิ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ช่อื หน่วย /เวลา ะเมิน -นานักเรียนเขา้ สบู่ ทเรยี น นในธรรมวิภาค -การสอนโดยพุทธวิธี ๙ รูปแบบ กัณฑท์ ่ี ๒๑ -การเรียนรู้ด้วยการสรา้ งแบบกลมุ่ วนิ ัยกรรม ทดสอบก่อนเรยี น -การเรยี นรู้ด้วยรปู แบบถาม-ตอบ ม-ตอบ สรุปองค์ความรู้ -จดั กจิ กรรมการเรยี นรดู้ ว้ ยรูปแบบอื่นๆ ตาม จานวน.........ช่วั โมง ระเมิน อารยบทของผเู้ รยี นตามทเ่ี หมาะสม งาน กรรม งาน น-หลังเรยี น ะเมนิ บกอ่ น-หลังเรยี น นรายงาน นใบงาน นพฤตกิ รรม

หลักสูตรการศึกษาพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนร้วู นิ ัย ระดบั มัธยมศึกษ การออกแบบหนว่ ยการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้วนิ ัย ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๔ มาตรฐานการเรยี นรู้ ส ๑.๓ รู้ เขา้ ใจ และปฏบิ ัตติ นตามหลักพระวินัยบัญญัติ และปร ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้ ม.๔/๖ วเิ คราะห์ปฐมเหตุพระวนิ ยั บัญญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๒๑ ปกิณณกะ สาระการเรียนรู้ สาระสาคัญ ชนิ้ งาน/ภาระงาน ประเด็น ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวนิ ัย -การเขยี นตอบ สามารถเขยี นและตอบ ประเดน็ ประเ บญั ญัติกณั ฑ์ท่ี ๒๑ ปกิณณกะ สิง่ ท่ีเรยี นรไู้ ด้อยา่ งแม่นย้า -ใบงาน - มหาปเทส ๔ ภาระงาน -แบบทดสอบ - พระพุทธานุญาตพิเศษ -สามารถททางานสง่ ท่เี รยี นไดอ้ ย่าง - ขออารกั ขา แมน่ ยา - วบิ ัติ ๔ - อโคจร

ษาตอนปลาย หน้า ๔๐ ระกาศ กฎ ระเบยี บ คาสั่งมหาเถรสมาคม และพระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ ะ นและเกณฑป์ ระเมนิ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ช่อื หน่วย /เวลา เมิน การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ บ -จัดกิจกรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกระบวนการสอน กณั ฑท์ ่ี ๒๒ แบบพทุ ธวธิ ี ๙ รปู แบบ ปกณิ ณกะ จานวน.........ช่วั โมง

หลกั สตู รการศึกษาพระปริยตั ธิ รรม แผนกสามัญศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรียนรูว้ นิ ยั ระดับมธั ยมศกึ ษ การออกแบบหนว่ ยการเรยี นรู้ สาระการเรียนรู้วนิ ัย ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๕ มาตรฐานการเรียนรู้ ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏบิ ตั ิตนตามหลกั พระวินยั บัญญตั ิ และปร ตัวชวี้ ดั /ผลการเรียนรู้ ม.๕/๑ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวินัยบัญญตั ิกณั ฑท์ ี่ ๒๓ สงั ฆกรรม สาระการเรยี นรู้ สาระสาคญั ชนิ้ งาน/ภาระงาน ประเดน็ ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตุพระวนิ ยั ชนิ้ งาน (ใบความรู้) ได้แก่ ประเดน็ ประ บัญญัตกิ ณั ฑท์ ี่ ๒๓ สังฆกรรม - งานเขียน/บทความ เชน่ - หลักธรรมค - มลู เหตุเกดิ สังฆกรรม หมวด ๒ - คาสวดในการทาสังฆกรรม เรียงความ จดหมาย โคลงกลอน การ - ใบงาน - สงั ฆกรรม ๔ บรรยาย การเขียนตอบ ฯลฯ - ตรวจแบบท - กาหนดจานวนสงฆท์ าสงั ฆกรรม - ภาพ/แผนภูมิ เชน่ แผนผัง แผนภมู ิ - สนทนาซกั ถ วาดภาพ กราฟ ตาราง ฯลฯ ความรู้ (การกสงฆ์) - ส่งิ ประดิษฐ์ เชน่ งานประดิษฐ์ งาน เกณฑ์ประเม - ภกิ ษุผู้ควรแกก่ รรม แสดงนทิ รรศการ หนุ่ จาลอง ฯลฯ - ประเมินพฤ - คุณสมบัตขิ องภกิ ษุผเู้ ข้ากรรม ภาระงาน (ใบงาน) ไดแ้ ก่ - ประเมินใบ - เหตุใหส้ ังฆกรรมวบิ ัติ - การพดู /รายงานปากเปลา่ เช่น การ - ประเมินผล - อักขรวธิ ใี นการสวด ท่อง การอา่ น กล่าวรายงาน เขียน - ตอบขอ้ ซักถ - ลักษณะกรรมวาจาวบิ ตั ิ รายงาน โต้วาที นาเสนอ สัมภาษณ์ - ทดสอบหล - การสวดทไ่ี ม่ถอื วา่ กรรมวาจาวิบตั ิ บทบาทสมมตุ ติ ฯลฯ เครื่องมือประ - แบบทดสอ - แบบประเม - แบบประเม - แบบสังเกต

ษาตอนปลาย หน้า ๔๑ ระกาศ กฎ ระเบียบ คาส่ังมหาเถรสมาคม และพระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ ม นและเกณฑป์ ระเมนิ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ช่ือหน่วย ะเมิน เชน่ /เวลา คาสอนในธรรมวภิ าค ทกุ ะ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ เช่น กัณฑ์ที่ ๒๓ ทดสอบก่อนเรยี น ถาม อภปิ ราย สรุปองค์ - จดั กิจกรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกระบวนการสอน สงั ฆกรรม มิน เชน่ พทุ ธวธิ ี ๙ รปู แบบ ฤติกรรม บงาน - จัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการ จานวน.........ช่วั โมง ลงาน ถามได้ ปฏิบัตงิ านกลมุ่ ลงั เรยี น ะเมิน เชน่ - จัดกิจกรรมการเรียนรู้ดว้ ยการสร้าง อบกอ่ นเรยี น มนิ ใบงาน ความคิดรวบยอด มนิ ผลงาน ต - จัดกิจกรรมการเรียนรดู้ ้วยกระบวนการฝกึ การอ่าน คิด วิเคราะห์ และเขยี นส่อื ความ - จัดกจิ กรรมการเรียนรดู้ ว้ ยกระบวนการ แก้ปัญหา - จัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการ สรา้ งคาถาม-คาตอบ ท่สี อดคล้องกับปญั หา - จดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกระบวนการอ่นื ๆ (ตามความเหมาะสม)

หลักสตู รการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรม แผนกสามญั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๘ สาระการเรยี นรู้วนิ ยั ระดับมัธยมศึกษ การออกแบบหนว่ ยการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรวู้ นิ ัย ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ ๕ มาตรฐานการเรียนรู้ ส ๑.๓ รู้ เข้าใจ และปฏิบตั ติ นตามหลักพระวนิ ยั บญั ญัติ และปร ตวั ชีว้ ัด/ผลการเรียนรู้ ม.๕/๒ วิเคราะห์ปฐมเหตุพระวินัยบัญญตั ิกณั ฑท์ ่ี ๒๔ สมี า สาระการเรียนรู้ สาระสาคัญ ชน้ิ งาน/ภาระงาน ประเด็น ศึกษาความสาคญั ของปฐมเหตพุ ระวินัย ใบความรูเ้ รือ่ งสีมา นิมติ -สนทนา อภปิ บัญญัตกิ ณั ฑท์ ่ี ๒๔ สมี า - สมี า -ภาพ สีมาและนิมติ -ความหมาย - พัทธสมี า - นมิ ิต -จัดการศึกษานอกสถานทด่ี สู มี าและนมิ ติ นิมิต - ขั้นตอนในการผกู พทั ธสีมา - ขนาดของสมี า ภาระงาน -ใบงาน - เหตุทท่ี าให้สีมาวบิ ตั ิ - ชนิดของพัทธสมี า -บนั ทึกการเรยี นรู้นอกสถานที่ -ตรวจรายงา - ประโยชน์ของการสมมตสิ มี าสองชั้น - อพัทธสมี า -รายงานการเรียนรูน้ อกสถานที่ เกณฑก์ ารปร - สมี าสังกระ -ประเมนิ พฤต -ประเมินใบง -ประเมินผลง -ตอบข้อซกั ถ เครื่องมอื ประ -แบบประเมิน แบบสงั เกต -แบบประเมนิ

ษาตอนปลาย หน้า ๔๒ ระกาศ กฎ ระเบียบ คาส่งั มหาเถรสมาคม และพระราชบัญญัตคิ ณะสงฆ์ นและเกณฑ์ประเมิน การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชอื่ หน่วย ปลาย สรปุ /เวลา ความสาคญั ของสมี า และ การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ เช่น กณั ฑ์ที่ ๒๔ านกลุ่ม ระเมนิ - จัดกิจกรรมการเรียนร้ดู ว้ ยกระบวนการสอน สีมา ตกิ รรม งาน พทุ ธวธิ ี ๙ รูปแบบ งาน ถาม - จัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกระบวนการ จานวน.........ชว่ั โมง ะเมิน น ปฏิบัตงิ านกลมุ่ นหลังเรียน - จดั กิจกรรมการเรยี นร้ดู ้วยการสร้าง ความคดิ รวบยอด - จัดกจิ กรรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการฝึก การอ่าน คิด วิเคราะห์ และเขียนส่ือความ - จัดกจิ กรรมการเรียนรู้ดว้ ยกระบวนการ แกป้ ัญหา - จดั กิจกรรมการเรียนรดู้ ้วยกระบวนการ สร้างคาถาม-คาตอบ ที่สอดคล้องกับปญั หา - จัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ดว้ ยกระบวนการอื่นๆ (ตามความเหมาะสม)