Contraception

Postcoital pills Morning-after pills Emergency pills Plan-B pills

วธิ ีคุมกาเนิด ข้อดี ข้อเสียยาเมด็ คุมกาเนิด - เป็ นวธิ ีคุมกาเนิด - มีอาการคลน่ื ไส้ฉุกเฉิน ท่ดี ถี ้าปฏิบัตภิ ายใน อาเจยี น เวลาทกี่ าหนด - มีระดู - ประสิทธิภาพสูง กะปริดกะปรอย เกอื บเท่าวธิ ีปกติ

ยง่ิ กนิ ชา้ ประสทิ ธภิ าพยงิ่ ลดลงระยะเวลาทร่ี ับประทานเม็ด รอ้ ยละในการป้องกนัแรกหลังมเี พศสมั พันธ์ การตงั้ ครรภ์นอ้ ยกวา่ 24 ชว่ั โมง 95 24-48 ชว่ั โมง 85 48-72 ชว่ั โมง 58



การลมื ยทาาเมน็ดยคาเมุ มก็ดาํ คเนมุ ดิ กาเนดิลมื ทาน 1 เม็ด ลมื ทาน 2 เม็ด-ทานทนั ทที น่ี กึ ได้ -ทานยาเพมิ่ 1 เม็ดหลงั อาหารเชา้ 2วนั-ทานยาเม็ดตอ่ ไปตาม -ทานยาหลงั อาหารเย็นหรอื กอ่ นนอนตามปกติเวลาปกต ิ -ใชถ้ งุ ยางรว่ มดว้ ย 1 สป.ถา้ ลมื ในชว่ ง 7 เม็ด แรกลมื ทาน 2 เม็ดขน้ึ ไป ลมื 7 เม็ดหลงั-หยดุ ยาแลว้ ใชว้ ธิ อี นื่ คมุ กําเนดิ รอรอบเดอื น -อาจหยดุ ยา ใหร้ ะดมู าเร็วมาแลว้ เรม่ิ แผงใหมใ่ น 5 วนั นบั จากวนั แรกท่ี ขนึ้ แลว้ เรม่ิ แผงใหม่รอบเดอื นมา-ใชถ้ งุ ยางรว่ มดว้ ย ถา้ ลมื ในชว่ ง 7 เม็ดแรก

ขขอ้ อ้ บบง่ ง่ หหา้ามมใในนการใชย้้ าเม็ดคคมุมุ กกาํ าเเนนดิ ดิขอ้ ควโรคระรวงงกั ารสง่ เสรมิ พัฒนาการเด็กสขมอ้ วหยั า้ มเด็ดขาด ความดนั โลหติ สงู  อายุ > 40 ปี หรอื > 35 ปี ทอ่ี ว้ น มไี ขมนั ในเลอื ด โรคเบาหวาน สงู สบู บหุ รจ่ี ดั โรคหวั ใจ โรคไต  มปี ระวตั หิ รอื เป็ นโรคเกยี่ วกบั หวั ใจและหลอด ปวดศรี ษะ เลอื ด หลอดเลอื ดดาํ ขอดมาก ผทู้ ม่ี ปี ญั หาทางจติ  ความดนั โลหติ สงู BP ≥ 160/100 โรคลมบา้ หมู สตรที ใี่ หน้ มบตุ ร  มปี ระวตั หิ รอื เป็ นโรคหลอดเลอื ดดาํ อกั เสบหรอื มปี ระวตั ถิ งุ นํา้ ดอี กั เสบ อดุ ตนั ผไู้ มเ่ คยมบี ตุ ร และ2-3 เดอื นระดมู าครง้ั หนงึ่  โรคตบั ปวดศรี ษะมาก มอี าการทางระบบประสาท เฉพาะที่ เลอื ดออกผดิ ปกตจิ ากโพรงมดลกู โดยไมท่ ราบ สาเหตุ  มะเร็งเตา้ นม+อวยั วะสบื พนั ธุ์  สงสยั หรอื ตง้ั ครรภ์

วธิ ีคุมกาเนิด ข้อดี ข้อเสียยาเมด็ คุมกาเนิด - ประสิทธิภาพสูงมาก - ต้องรับประทานยาทุกวนั - ไม่เกย่ี วกบั การร่วมเพศ อาจจะปฏิบตั ไิ ด้ยาก - ลดอบุ ตั ิการของ - บางชนิดทาให้เกดิ สิวฝ้ า PID และ STD - ผลต่อระบบต่างๆ ของ - ลดอาการปวดระดู ร่างกาย และอาจจะ - ระดูมาสม่าเสมอ มผี ลต่อ metabolism ของร่างกาย

ยาฉดี คมุ กาํ เนดิชนดิ ของยาฉดี คมุ กาํ เนดิ1. ชนดิ ฮอรโ์ มนรวม (Combined pill) ฉดี คมุ ไดน้ าน 1 เดอื น 1.1 Norethisterrone enanthate 50 mg + estradiol valerate 5 mg 1.2 Depomedroxy progesterone acetate 25 mg + cypionate 5 mg2. ชนดิ ฮอรโ์ มนโปรเจสโตเจน อยา่ งเดยี ว (Progestogen-only) 2.1 Depomedroxy progesterone acetate (DMPA) คมุ กาเนดิ ได ้ 3 เดอื น 2.2 Norethisterrone enanthate (Net-en) คมุ กาเนดิ ได ้ 2 เดอื น

กลไกการป้ องกนั การตง้ั ครรภ์ ป้องกนั การตกไข่ โดยยับยัง้ การเกดิ LH surge เปลย่ี นแปลงเยอื่ บโุ พรงมดลกู  ฝ่ อ บางลง  ไมส่ ามารถสรา้ ง glycogen ซงึ่ เป็ นอาหารของตวั ออ่ น  ไมเ่ หมาะสาหรับการฝังตวั เปลยี่ นแปลงมกู ปากมดลกู  ขน้ เหนยี ว ปรมิ าณนอ้ ย  รบกวนตอ่ การเคลอ่ื นของอสจุ ิ

ยาฉดี คมุ กาํ เนดิขนาดของยาฉดี คมุ กาํ เนดิ1. DMPA โดยทว่ั ไปใชใ้ นขนาด 150 มลิ ลกิ รมั ฉดี เขา้ กลา้ มเนอ้ื ทกุ 84 วนั หรอื 12 สปั ดาห์2. NET-EN ขนาด 200 มลิ ลกิ รมั ฉดี เขา้ กลา้ มทกุ 8 สปั ดาห์วธิ กี ารฉดี ควรใชเ้ ข็มยาว 1.5 นว้ิ เพอื่ ใหย้ าเขา้ ไปอยู่ในกลา้ มเนอ้ื และไมค่ วรคลงึ บรเิ วณทฉี่ ดี มาก เพราะอาจทาํ ใหเ้ กร็ดเล็กๆ ของยาแตกออกมา ยาจะเขา้ สกู่ ระแสโลหติสงู แลว้ ลดลงเร็วกวา่ กาํ หนด

ยาฉีดคุมกาเนิด DMPA = Depot Medroxy Progesterone Acetate 150 mg/3 ml ฤทธ์ิคุมกาเนิดอยไู่ ดน้ าน 12 สปั ดาห์ เขม็ แรกควรฉีดภายใน 5 วนั แรกท่ีมีรอบเดือน เขม็ ต่อไปนดั ฉีดทุก 12 สปั ดาห์ ถา้ ตรงวนั หยดุ ใหเ้ ลื่อนเร็วข้ึน ฉีดหลงั คลอดไม่ลดน้านม ระยะแรกมกั มีเลือดออกกระปริดกระปรอย โดยทว่ั ไป หลงั ฉีดไปนานๆ จะไม่มีรอบเดือน

ขอ้ บง่ หา้ มในการใชย้ าฉดี คมุ กาํ เนดิโครขงกอ้ คารวสรรง่ ะเวสงั รมิ พัฒนาการเด็กสมวยั ขอ้ หา้ มเด็ดขาด โรคตบั ทมี่ อี าการ เลอื ดออกผดิ ปกตจิ ากโพรง โรคเบาหวาน มดลกู โดยไมท่ ราบสาเหตุ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ (ischemic heart disease)  มะเร็งอวยั วะสบื พนั ธุห์ รอื ท่ี ความดนั โลหติ สงู อาการรนุ แรง BP ≥ 180 / 110 เกยี่ วขอ้ งกบั การเจรญิ พนั ธุ์  สงสยั หรอื ตงั้ ครรภ์mmHg. อายนุ อ้ ยกวา่ 16 ปี และยงั ไมม่ บี ตุ ร สตรที ต่ี อ้ งการมบี ตุ รทนั ทหี ลงั หยดุ คมุ กาํ เนดิ(สตรที ยี่ งั ไมเ่ คยมบี ตุ ร) เนอื้ งอกเตา้ นมทยี่ งั ไมท่ ราบผลการวนิ จิ ฉยั

วธิ ีคุมกาเนิด ข้อดี ข้อเสียยาฉีดคุมกาเนิด - ประสิทธิภาพสูง - มกี ารเปลย่ี นแปลง - ใช้ง่าย ของระดู ไม่ต้องกลวั ลมื - หลงั จากหยดุ ยา จะต้งั ครรภ์ช้า

ข้อดขี องยาฉีดคุมกาเนิด ออกฤทธ์ินาน โอกาสลืมนอ้ ยกวา่ ชนิดกิน เลือดประจาเดือนนอ้ ยลง ลดอาการปวดประจาเดือน ลดภาวะโลหิตจางจากประจาเดือนมามาก อาจลดขนาดเน้ืองอกมดลกู ได้ ไม่ขดั ขวางข้นั ตอนต่าง ๆ ของการมีเพศสัมพนั ธ์ ลดปัญหาเรื่องความร่วมมือของผใู้ ช้ ประสิทธิภาพในการคุมกาเนิดสูงเทียบเท่ากบั การทาหมนั ไม่มีเอสโตรเจนจึงไม่มีผลขา้ งเคียงจากเอสโตรเจน ฤทธ์ิของยาถกู รบกวนดว้ ยยาอ่ืน ๆ นอ้ ยกวา่ ชนิดกิน รบกวนต่อเมตาบอลิซึมของร่างกายนอ้ ยมาก ลดความเสี่ยงของมะเร็งเยอ่ื บุโพรงมดลกู ในสตรีท่ีใหน้ มบุตร DMPA มีผลเพมิ่ ปริมาณน้านม

ข้อด้อยของยาฉีดคุมกาเนิด เจบ็ ตวั ตอ้ งไปรับบริการจากบุคลากรทางการแพทย์ มีเลือดออกกระปริดกระปรอยหรือไม่มีประจาเดือนเลย น้าหนกั ข้ึนง่าย บวม ไขมนั ในเลือดสูง ควบคุมเบาหวานไดย้ ากข้ึน หลงั หยดุ ฉีดอาจใชเ้ วลานาน 9-18 เดือน กวา่ จะมีการตกไข่ และประจาเดือนมาเป็ นปกติ

ยาฝงั คมุ กาํ เนดิชนดิ ของยาฝงั คมุ กาํ เนดิ1. ชนดิ หลอดไมส่ ลาย (non-biodegradable) 1.1 ชนดิ 6 หลอด เชน่ Norplant-6 คมุ ไดน้ าน 5 ปี 1.2 ชนดิ 2 หลอด Jadelle คมุ ไดน้ าน 5 ปี 1.3 ชนดิ 1 หลอด เชน่ Implanon คมุ ไดน้ าน 3 ปี2. ชนดิ หลอดสลาย (biodegradable) 1 หลอด เชน่ Capronor คมุ ไดน้ าน 1 ปี

ยาฝงั คมุ กาํ เนดิกลไกการคมุ กาํ เนดิ ของยาฝงัยบั ยงั้ การตกไข่ รว่ มกบั มกี ารเปลยี่ นแปลงของมกู บรเิ วณปากมดลกู และเปลยี่ นแปลงเยอ่ื บโุ พรงมดลกู ทาํ ให้สามารถป้ องกนั การตง้ั ครรภไ์ ด้ เชน่ เดยี วกบั ยาฉดี คมุ กาํ เนดิมผี ลชว่ ยป้ องกนั การตง้ั ครรภไ์ ดภ้ ายหลงั จากฝงั ยา 24 ชม.

ยาฝงั คมุ กาํ เนดิการเตรยี มผรู้ บั บรกิ ารฝงั ยาคมุ กาํ เนดิ1. อธบิ ายใหเ้ ขา้ ใจถงึ ประโยชนข์ องการคมุ กาํ เนดิ โดยยาฝงั คมุ กาํ เนดิ และ ภาวะแทรกซอ้ นทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ ได้ - อาจมเี ลอื ดออกกะปรดิ กะปรอย หรอื ไมม่ รี ะดมู า - อาจมกี ารเปลยี่ นแปลงของนํา้ หนกั ตวั - ยานคี้ มุ กาํ เนดิ ไดน้ าน 3ปี และ5 ปี เมอื่ ครบอายหุ รอื ตอ้ งการมบี ตุ รตอ้ ง กลบั มาถอดหลอดยาออก2. ซกั ประวตั ิ ตรวจรา่ งกาย ตรวจภายใน และตรวจดวู า่ ไมม่ ขี อ้ หา้ มในการ ใชย้ าฝงั คมุ กําเนดิ ผรู้ บั บรกิ ารไมไ่ ดต้ งั้ ครรภ์3. ใหค้ วามมน่ั ใจวา่ จะไดร้ บั การชว่ ยเหลอื เมอ่ื มอี าการผดิ ปกติ4. ทาํ บตั รบนั ทกึ ผรู้ บั บรกิ ารคมุ กาํ เนดิ

ยาฝงั คมุ กาํ เนดิคาํ แนะนําสําหรบั ผรู้ บั บรกิ ารยาฝงั คมุ กาํ เนดิ 1.ใหพ้ ันผา้ พนั แผลไว ้ 24 ชวั่ โมง เพอ่ื ป้องกนั การคง่ั ของเลอื ด 2. ปิดพลาสเตอร์ 7 วนั โดยระวงั มใิ หแ้ ผลเปียกน้า 3. บรเิ วณแผลอาจจะบวมเล็กนอ้ ย อาจมอี าการปวดและตงึ บรเิ วณทฝี่ ังยา ถา้ไมม่ ากถอื วา่ ปกติ 4. สามารถทางานไดต้ ามปกตทิ นั ทหี ลงั ฝังยา อยา่ งไรกต็ ามในระยะแรกควรระวงั การกระทบกระเทอื น และถกู ตอ้ งบรเิ วณทฝ่ี ังยา 5. กลบั มาตรวจตามแพทยน์ ัดภายหลงั ฝังยา 7 วนั 6. อาการผดิ ปกตทิ ตี่ อ้ งกลบั มาพบแพทยก์ อ่ น แผลมเี ลอื ดซมึ บรเิ วณทฝ่ี ังยาบวมแดงมาก กดเจ็บมาก มหี นองไหลจากปากแผลหลอดสขี าวโผลอ่ อกมาทป่ี ากแผล

ยาฝงั คมุ กาํ เนดิคาํ แนะนําสาํ หรบั ผรู้ บั บรกิ ารยาฝงั คมุ กาํ เนดิ 7.อาจมกี ารเปลยี่ นแปลงของน้าหนัก เลอื ดออกกระปรดิ กระปรอย หรอื ประจาเดอื นไมม่ าซงึ่ ถอื เป็ นอาการปกติ 8.ถา้ ตอ้ งการมบี ตุ รเพมิ่ หรอื ยาฝังหมดอายุ คอื ภายหลงั ใช ้ 3 ปี หรอื 5 ปี ใหก้ ลบั มาถอดหลอดยาออก 9.ควรตรวจรา่ งกาย ตรวจภายในและตรวจมะเร็งปากมดลกู 1 ปี ถา้ ประจาเดอื นขาดหายเกนิ 6 สปั ดาห์ ควรตรวจเพอ่ื ใหแ้ น่ใจวา่ ไม่ ตงั้ ครรภ์ 10.หลงั ถอดยาฝังคมุ กาเนดิ ออกแลว้ จะกลบั สภู่ าวะเจรญิ พันธุ์ ภายหลงั หยดุ ใชย้ าฝังคมุ กาเนดิ ไมเ่ กนิ 6 เดอื น

ขอ้ บง่ หา้ มในการใชย้ าฝงั กาํ เนดิโครขงอ้ กคาวรรสระง่ วเสงั รมิ พัฒนาการเด็กสมวยั ขอ้ หา้ มเด็ดขาด มปี ระวตั ติ ง้ั ครรภน์ อกมดลกู เลอื ดออกผดิ ปกตจิ ากโพรงมดลกู เคยเป็ นโรคหวั ใจและหลอดเลอื ดผดิ ปกติ เชน่ โดยไมท่ ราบสาเหตุmyocardial infection  สงสยั หรอื เป็ นมะเร็งเตา้ นม+ เป็ นสวิ อยา่ งรนุ แรง อวยั วะสบื พนั ธุ์ ความดนั โลหติ สงู มาก  สงสยั หรอื ตง้ั ครรภ์ เบาหวานอาการรนุ แรง  กาํ ลงั เป็ นโรคตบั อกั เสบ โรคถงุ นํา้ ดอี กั เสบ  เนอื้ งอกหรอื มะเร็งตบั ไขมนั ในเลอื ดสงู เป็ น vascular migraine อยา่ งรนุ แรง อาการซมึ เศรา้ อยา่ งรนุ แรง ผทู้ ใี่ ชย้ า drug interaction เชน่ rifampicinantibiotic

วธิ ีคุมกาเนิด ข้อดี ข้อเสียยาฝังคุมกาเนิด - ประสิทธิภาพสูง - ต้องฝังโดยแพทย์ ใช้ได้นาน 3 ปี ผู้มคี วามชานาญ - มกี ารเปลย่ี นแปลง - ไม่ต้องกลวั ลมื ของระดูบ้าง

แผน่ ปิ ดผวิ หนงั คมุ กําเนดิ- มชี อื่ การคา้ วา่ Evra มลี กั ษณะเป็ นแผน่ สเ่ี หลยี่ มขนาด 20 ตารางเซนตเิ มตร- ประกอบดว้ ยฮอรโ์ มน estradiol : EE และ norelgestromin- วธิ กี ารใช้ ใชแ้ ผน่ ปิ ดผวิ หนงั คมุ กาํ เนดิ 1 แผน่ นาน 1 สปั ดาห์ ตดิ ตอ่ กนั 3 สปั ดาห์ แลว้ เวน้ การใช้ 1 สปั ดาห์ ตอ่ รอบ





IUD Intrauterine device

หว่ งอนามยัชนดิ ของหว่ งอนามยั1. ชนดิ ธรรมดา(non-medicated หรอื Inert IUDs) เชน่ Lippes loop2. ชนดิ มสี ารชว่ ยสง่ เสรมิ ประสทิ ธภิ าพ (medicated หรอื Active) เชน่ 2.1 หว่ งอนามยั ทองแดง (copper IUDs) เชน่ Mutiload, Nova T 2.2 หว่ งอนามยั ฮอรโ์ มน (hormone releasing IUDs) เชน่Progestasert T, Levonorgestrel T

แบ่งเป็ น 3 กล่มุ คอื Unmedicated IUD Copper IUD Hormone Releasing IUD

Lippes’ Loopใสไ่ ด้นานตลอดชีวิต



หว่ งอนามยัชนดิ ของหว่ งอนามยัหว่ งอนามยั ทเี่ คลอื บดว้ ยสารทองแดง (Copper IUD) ทมี่ ใี ชใ้ นปจั จบุ นัไดแ้ ก่ Copper T 380A® รปู รา่ งเป็ นตวั T (อายกุ ารใชง้ าน 10 ปี ) Multiload 250 A ® รปู รา่ งเป็ นกา้ งปลา (อายกุ ารใชง้ าน 3 ปี ) Multiload 375 A ® รปู รา่ งเป็ นกา้ งปลา (อายกุ ารใชง้ าน 5 ปี เนอื่ งจากมพี น้ื ทผี่ วิ ทองแดงมากกวา่ ชนดิ 250A) ซงึ่ เป็ นหว่ งทน่ี ยิ มใชก้ นั แพรห่ ลายหว่ งอนามยั ทเ่ี คลอื บดว้ ยฮอรโ์ มน (Hormonal IUD) ฮอรโ์ มนทนี่ ํามาใช้ คอืLevonorgestrel ทมี่ ขี ายในปจั จบุ นั คอื Mirena® จะมลี กั ษณะคลา้ ยตวัหว่ ง Copper T (อายกุ ารใชง้ าน 5 ปี )

Copper IUD พน้ื ทผี่ วิ ทองแดง ลกั ษณะทองแดง ระยะเวลาชนดิ (mm3) คมุ กาเนดิ (ปี)Multiload – 250 250 Wire 5Multiload – 375 375 Wire 10 4T Cu - 200 200 Wire 10T Cu – 380 A 380 Wire + sleeve 5Nova T 200 Wire

หว่ งอนามยั

หว่ งอนามยักลไกการคมุ กาเนดิ 1. เยอ่ื บมุ ดลกู มกี ารเปลย่ี นแปลงคลา้ ยมกี าร อกั เสบเกดิ ขน้ึทาํ ใหม้ กี ารหลง่ั สารยอ่ ยและ สารอกั เสบออกมาทาํ ลายเชอ้ื อสจุ ิและตวั ออ่ น 2. สารทองแดงจะหลง่ั ออกมาท าลายตวั อสจุ แิ ละ ตวั ออ่ นที่จะมาฝงั ตวั ทเ่ี ยอ่ื บมุ ดลกู 3. เยอ่ื บมุ ดลกู ทเ่ี กดิ การอกั เสบจะไมเ่ หมาะสมให้ ไขท่ ผ่ี สมแลว้ มาฝงั ตวั 4. ผลจากฮอรโ์ มนโปรเจสเตอโรน

เวลาทคี่ วรเรมิ่ ใสห่ ว่ งอนามยัปกต:ิ วนั ทป่ี ระจาํ เดอื นใกลจ้ ะหมด ขอ้ ดี คอื แนใ่ จวา่ สตรนี นั้ไมต่ งั้ ครรภ์ ขณะมปี ระจําเดอื นปากมดลกู จะเปิ ดเล็กนอ้ ย และปากมดลกู จะนมุ่ หลงั แทง้ : แทง้ อายคุ รรภน์ อ้ ยกวา่ 12 wks เรมิ่ 1 - 2 สปั ดาห์ หลงั แทง้ ถา้ แทง้ 12-28 wks ใหร้ อ 6 - 8 สปั ดาห์หลงั คลอดบตุ ร : หลงั คลอดทางชอ่ งคลอด (ND, F/E, V/E) เมอื่ สตรีมารบั การตรวจหลงั คลอด 6 สปั ดาห์ สามารถใสห่ ว่ งอนามยั โดยไมต่ อ้ งคาํ นงึ ถงึ วา่ มปี ระจาํ เดอื นมาหรอื ยงั สว่ นสตรที ผี่ า่ ตดั คลอด สามารถใส่หว่ งไดห้ ลงั คลอด 8 สปั ดาห์

หว่ งอนามยัการเตรยี มผรู้ บั บรกิ ารใสห่ ว่ งอนามยั1. ซกั ประวัติ อายุ การคลอด จานวนบตุ ร ระดคู รัง้ สดุ ทา้ ย2. ซกั ประวัตโิ รคประจาตัว การผา่ ตัด การแพย้ า รวมทัง้ การแพส้ ารทองแดง3. ซกั ประวตั ขิ อ้ หา้ มของการใสห่ ว่ งอนามยั4. ซกั ประวัตกิ ารคมุ กาเนดิ ถา้ กาลงั คมุ กาเนดิ ดว้ ยวธิ อี นื่ อยู่ สามารถใสห่ ว่ ง อนามัยไดเ้ ลย โดยไมต่ อ้ งใหร้ ะดมู า แตถ่ า้ ไมไ่ ดค้ มุ กาเนดิ และอยู่ในครง่ึ หลงั ของรอบระดู ควรจะรอใหร้ ะดมู า ถา้ ไมม่ เี พศสมั พันธใ์ นรอบระดนู ี้ สามารถใสห่ ว่ งอนามัยไดเ้ ลย5. อธบิ ายประโยชนข์ องการคมุ กาเนดิ โดยใชห้ ว่ งอนามัย อาการขา้ งเคยี ง หรอื ภาวะแทรกซอ้ นทอ่ี าจจะเกดิ ขนึ้ หลงั ใสห่ ว่ งอนามยั ความรสู ้ กึ ขณะ ใสห่ ว่ ง6. แนะนาการปฏบิ ตั ติ นภายหลังใสห่ ว่ งอนามยั เชน่ การคลาสายหว่ ง และ การนัดตรวจ7. ใหผ้ รู ้ ับบรกิ ารถา่ ยปัสสาวะทง้ิ

หว่ งอนามยั

หว่ งอนามยัการใหก้ ารดแู ลหลงั ใสห่ ว่ งอนามยั1. ถามความรสู้ กึ วา่ เจ็บปวดมากหรอื ไม่ ถา้ ปวดมากสง่ั ยา แกป้ วดให้2. การนดั ตรวจ หลงั จากการใสห่ ว่ งอนามยั ใหแ้ ลว้ ควรนดั ตรวจครงั้ แรกภายใน 1 เดอื น เวลาทเี่ หมาะสมทส่ี ดุ คอื หลงั จากมปี ระจําเดอื นครงั้ แรก เพอื่ ถามอาการขา้ งเคยี ง และตรวจดวู า่ หว่ งอนามยั ยงั อยดู่ หี รอื ไม่ การนดั ตรวจครงั้ ตอ่ ไปทาํ เมอ่ื 3,6 เดอื น และ 1 ปี นบั จากวนั ทใ่ี สห่ ว่ ง หลงั จาก นน้ั ควรตรวจทกุ 1 ปี พรอ้ มกบั ทาํ pap smear และตรวจ ภายในเพอ่ื ดคู วามผดิ ปกติ

หว่ งอนามยัคาํ แนะนําสาํ หรบั ผใู้ สห่ ว่ งอนามยั1. หลงั จากใสห่ ว่ งใหม่ ๆ อาจมเี ลอื ดออกหรอื ปวดทอ้ งนอ้ ย 2-3 วนั ระงบั ไดด้ ว้ ยยาบรรเทาปวด2. ควรงดการรว่ มเพศภายใน 7 วนั แรก3. ในระยะแรกหลงั ใส่ ประจาํ เดอื นอาจมามาก และนานกวา่ ปกติ บางรายอาจมอี าการปวดประจาํ เดอื นมากขน้ึ และอาจมี เลอื ดออกนอกเวลามปี ระจาํ เดอื น อาจมอี าการตกขาวเพม่ิ ขนึ้4. ไมค่ วรใชผ้ า้ อนามยั แบบสอด5. ขณะมรี ะดู ทกุ ครง้ั ทเ่ี ปลย่ี นผา้ อนามยั ควรตรวจดวู า่ มหี ว่ ง หลดุ ตดิ ออกมาดว้ ยหรอื ไม่ หากหลดุ ควรรบี มาปรกึ ษาแพทย์ และงดการมเี พศสมั พนั ธจ์ นกวา่ จะไดใ้ สห่ ว่ งใหม่ หรอื ใชว้ ธิ ี คมุ กาํ เนดิ วธิ อี น่ื กอ่ น

หว่ งอนามยัคาํ แนะนําสําหรบั ผใู้ สห่ ว่ งอนามยั6.ควรตรวจหว่ งดว้ ยตนเองทกุ เดอื น ชว่ งระดหู มดใหม่ ๆ โดย มวี ธิ กี ารตรวจหว่ งดว้ ยตนเอง ดงั นี้ 6.1 ตดั เล็บใหส้ นั้ ลา้ งมอื และอวยั วะเพศใหส้ ะอาด 6.2 นง่ั ยอง ๆ หรอื นอนหงายชนั เขา่ 6.3 สอดนว้ิ ชเี้ ขา้ ไปในชอ่ งคลอด คลาํ ดเู สน้ ไนลอ่ นซง่ึ จะอยบู่ รเิ วณปาก มดลกู7. ถา้ มอี าการดงั ตอ่ ไปน้ี ควรกลบั มาพบแพทยท์ นั ที 7.1 ระดอู อกมาก ปวดระดมู าก ปวดทอ้ งนอ้ ย 7.2 มไี ขร้ ว่ มกบั ปวดทอ้ งมาก 7.3 คลาํ ไมพ่ บสายหว่ งทปี่ ากมดลกู 7.4 ตกขาวมกี ลนิ่ เหม็น 7.5 สามบี น่ เจ็บเวลารว่ มเพศ 7.6 ระดเู ลยกาํ หนด หรอื สงสยั วา่ จะตงั้ ครรภ์ 7.7 หว่ งอนามยั หมดอายกุ ารใชง้ าน

ขอ้ บง่ หา้ มในการใชห้ ว่ งอนามยัขอ้ ควรระวงั ขอ้ หา้ มเด็ดขาด มอี าการปวดระดมู าก เลอื ดออกผดิ ปกตจิ ากโพรงมดลกู โลหติ จาง โดยไมท่ ราบสาเหตุ หรอื มรี ะดมู าก มปี ระวตั กิ ารตง้ั ครรภน์ อกมดลกู  สงสยั หรอื ตง้ั ครรภ์ ผทู้ ม่ี คี วามเสย่ี งสงู ตอ่ การเกดิ การอกั เสบของ  มกี ารอกั เสบของอวยั วะสบื พนั ธุ์อวยั วะในองุ้ เชงิ กราน และในองุ้ เชงิ กราน โรคอายรุ กรรมทม่ี โี อกาสเกดิ การอกั เสบไดง้ า่ ย  มดลกู มรี ปู รา่ งผดิ ปกติ หรอืและถา้ เกดิ อาจมอี าการรนุ แรง เนอ้ื งอก ผทู้ ยี่ งั ไมเ่ คยมบี ตุ ร และมปี ระวตั เิ สย่ี งตอ่ การตดิ เชอื้ ทางเพศสมั พนั ธ์ และการอกั เสบของอวยั วะสบื พนั ธุ์

Condom

ทมี่ ใี นทอ้ งตลาดปัจจบุ นั แบง่ เป็ น 3 ชนดิ• Skin หรอื Natural membrane condom• Latex หรอื Rubber condom• Polyurethane condomประสทิ ธภิ าพในการคมุ กาเนดิ• ในทางทฤษฎมี อี ตั ราการลม้ เหลวเพยี งรอ้ ยละ 3• การใชจ้ รงิ มอี ตั ราการลม้ เหลวรอ้ ยละ 13.9

วธิ ีใช้ ตรวจสภาพซอง วนั หมดอายุ ไว้ก่อน บีบปลายไล่ลมให้หมด ใส่ตอนฝ่ ายชายพร้อมสุด รูดจนสุดถุง เสร็จกจิ รีบถอดก่อน อวยั วะเพศอ่อนตวั ตอนถอดระวงั semen หยดถูกอวยั วะเพศหญงิ ไม่ใช้ร่วมกบั สารหล่อลน่ื ทผี่ สมนา้ มนั ตรวจสอบถุงยางหลงั ใช้ทุกคร้ัง ห้ามนากลบั มาใช้อกี

ถงุ ยางอนามยัประสทิ ธภิ าพของถงุ ยางอนามยั ในการป้ องกนั โรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์โรค ประสทิ ธภิ าพ เอดส์ ไวรัสตบั อกั เสบ บี +++ หดู หงอนไก่ +++ หนองในเทยี ม 0/+ หนองในแท ้ ++ พยาธใิ นชอ่ งคลอด +++ ซฟิ ิลสิ +++ ++ โรคเรมิ + แผลรมิ ออ่ น + 0เทา่ กบั ไมไ่ ดผ้ ลหรอื นอ้ ยกวา่ 10 % + เทา่ กบั ป้ องกนั ได้ 10-50% ++ เทา่ กบั ป้ องกนั ได้ 50-90% +++ เทา่ กบั ป้ องกนั ได้ มากกวา่ 90 %

ถงุ ยางอนามยัขัน้ ตอนการใช้ถุงยางอนามยั

ขอ้ ด-ี ขอ้ ดอ้ ยของถงุ ยางอนามยั ขอ้ ดี ขอ้ ดอ้ ย สามารถใชไ้ ดด้ ว้ ยตนเอง ไมต่ อ้ ง  ลดความรสู ้ กึ สมั ผสั การมีปรกึ ษาแพทย์ เพศสมั พันธใ์ นฝ่ ายชาย พกพาไดส้ ะดวก  ตอ้ งหาทท่ี งิ้ ถงุ ยางอนามัยที่ ปลอดภยั ตอ่ สขุ ภาพเนอื่ งจากไมต่ อ้ ง เหมาะสมภายหลงั ใช ้รับประทานยาหรอื ไดร้ ับยาเขา้ รา่ งกาย  ในบางคนอาจมกี ารแพถ้ งุ ยาง ภาวะเจรญิ พันธกุ์ ลบั สปู่ กตเิ มอ่ื เลกิ ใช ้ อนามยั หรอื สารหลอ่ ลนื่ ป้องกนั โรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พันธ์  ตอ้ งใชถ้ งุ ยางอนามยั ทกุ ครัง้และโรคเอดสไ์ ด ้ เมอื่ มเี พศสมั พันธค์ รัง้ ใหม่

วธิ ีคุมกาเนิด ข้อดี ข้อเสียถุงยางอนามยั - หาได้ง่าย สะดวก - ประสิทธิภาพ - ลดอบุ ตั กิ ารของ อาจจะตา่ ถ้าใช้ไม่ถูกวธิ ี STD และ AIDS - ต้องขนึ้ อยู่กบั - ฝ่ ายชายมี ฝ่ ายชาย ความรับผดิ ชอบ ต่อการคุมกาเนิด - ไม่ต้องใช้บริการ ทางการแพทย์

การเกบ็ รักษา Condom เกบ็ ไว้ในทแ่ี ห้ง, เยน็ , หลกี เลย่ี งจากแสงแดด, ความร้อน, ความชื้น อายุการใช้งานนานประมาณ 5 ปี นับต้งั แต่วนั ผลติ เกบ็ ถุงยางอนามยั ไว้ในกระเป๋ าเงนิ ใช้ได้ไม่เกนิ 1 เดือน