✍️พรรณไม้สวนรุกขชาติมวกเหล็กจังหวัดสระบุรี

MAGNOLIACEAE จำป​สิรินธร Magnolia sirindhorniae Noot. & Chalermglin จำปส​ ิรินธร เปน​ไมต น สูงไ​ด​ถึง 25 ม. ลำตนเ​ปลา​ตรง เปลือกส​ ีน้ำตาลอ​ อ นแ​ ตกเ​ปน ​รองต​ ามยาว​ ของล​ ำตน สว นต​ า ง ๆ ทย​่ี งั อ​ อ นม​ ข​ี น หใ​ู บร​ว งง​า ยม​ ข​ี น ใบเ​ดย่ี วเ​รยี งเ​วยี น รปู ร​ ี ปลายมน โคนร​ป​ู ลมิ่ ห​ รอื มน ขอบใ​บเ​รยี บ แผนใ​บค​ อ นขา งห​ นา ผวิ ใ​บออนม​ ี​ขนป​ ระปรายท​ ง้ั สองด​ าน ดอก​เดย่ี ว​ออกต​ ามง​า มใ​บ ใกล​ ปลาย​ก่งิ กลีบร​ วมส​ ขี าว 12-15 กลีบ เ​รียงเ​ปนว​ ง วงนอก 3-4 กลบี รูปช​ อ นก​ ลบี ห​ นาม​ ​ีขนาดใหญ วงใน 8-12 กลีบ รูปช​ อ นก​ ลีบห​ นา​มีข​ นาดเลก็ เกสรเ​พศผ​ูจำนวน​มาก ปลายม​ ร​ี ยา​งคส​ ้ัน ๆ เกสร​เพศเมยี 25-35 อนั รูปไข ติดอยบู​ นก​ าน​ชเู​กสรเ​พศเมีย​ยื่น​ยาว​กวา​เกสรเ​พศผู ผลเ​ปน ผลก​ ลมุ ร​ ูปก​ ลมผ​ ิวเ​กล้ียง ติด​เรียง​ บน​แกนกลาง เ​มือ่ ​แก​จะแ​ ตกต​ ามยาว นิเวศวิทยาแ​ ละ​การก​ ระจายพ​ ันธุ เปน พ​ ชื ถ​ นิ่ เ​ดยี วข​ องไ​ทย พบท​ างภ​ าคก​ ลางท​ จ​ี่ งั หวดั ล​ พบรุ ี (ซบั จ​ ำปา) ขนึ้ ใ​นป​ า พรน​ุ ำ้ จดื ท​ ม​่ี น​ี ำ้ ไหล​ ตลอดป ระดับค​ วาม​สูง 50-200 เ​มตร 150 พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาตมิ​ วกเหลก็

MAGNOLIACEAE จำปา Michelia champaca L. ชื่อ​อ่ืน ๆ จำ​ปากอ(มลาย-ู ภาคใต); จำปาเ​ขา(ตรงั ); จำปาท​ อง(นครศรีธรรมราช); จำปาป​ า(สุร​ าษฎรธ​ าน)ี ชอ่ื ส​ ามัญ Sonchampa, Champak Orange, Champak จำปา เปน ไ​มต น สูงถ​ ึง 25 ม. กิ่งม​ ข​ี นส​ ีทอง เหน็ ​แผลเ​ปน ของห​ ​ูใบ​เปน ข​ อ ๆ ใบ​เดี่ยวเ​รียงเ​วยี น รูปไขห​ รือร​ ปู ร​ ี ปลายแหลมห​ รือเ​ปนต​ ิง่ แ​ หลม โคน​แหลมห​ รือก​ ลม ขอบใ​บเ​รียบ แผนใ​บค​ อ นขา งห​ นา ผิว​ ใบออ นม​ ีข​ นส​ ีทองท​ งั้ สองด​ าน ใบแ​ ก​เกลยี้ ง​หรือเ​กอื บเ​กลย้ี ง ดอก​เด่ยี วส​ เี​หลืองจ​ ำปาห​ รือส​ ีสม ออกท​ ซี่​ อก​ ใบ ดอกต​ มู ร​ ปู ร​ ี มกี าบห​ ุม กลบี ร​ วม 10-15 กลบี กลบี ช​ ั้นนอกร​ ูปห​ อกก​ ลบั ก​ ลบี ช​ น้ั ในแ​ คบก​ วา เกสร​เพศผ​ู จำนวน​มาก อับ​เรณู​รูป​ขอบ​ขนาน รังไข​อยู​เหนือ​วง​กลีบ​ จำนวน​มาก ​เรียง​อยู​บน​แกน ผล​เปนกลุม​รวม​ หลาย ๆ​ผล เ​รยี งอ​ ย​รู อบแ​ กน รูปไขห​ รือค​ อนขา งก​ ลม ผิวข​ รุขระเ​ปน จ​ ดุ ​สีขาว เมลด็ ร​ ูปค​ ร่งึ ว​ งกลมห​ รือร​ ี จำนวน 2-3 เ​มลด็ นเิ วศวิทยา​และก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบข​ นึ้ ​ในป​ าดบิ ​หรือ​ตาม​ชายปาใ​น​ภาคเหนือ ภาคใต ทร​ี่ ะดับ​ความ​สงู 200-1,000 เมตร นิยมป​ ลกู ​ เปน ​ไมป ระดับท​ ว่ั ไป ในต​ า งประเทศพ​ บ​ท่​ีอนิ เดีย จีน เนปาล พมา ​ภูมิภาคอ​ นิ โดจีน พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาติ​มวกเหล็ก 151

MALVACEAE ปอห​ ู Talipariti macrophyllum (Roxb. ex Hornem.) Fryxell ช่ือ​อื่น ๆ ข้ีเ​ทา (ชยั ภมู )ิ ; จ​ อง, ไอจ​ อ ง(มลาย-ู ปตตาน,ี ยะลา); ชเ​ู มีย(เพชรบุรี); ต​ องเตา, ทองโ​ต, ปอห​ มน่ื , แอบ​ ขาว(ภาคเหนือ); ปอจ​ ง, ปอส​ าม​เตา , เปด(เชยี งใหม) ; ปอเ​ปด (ชลบรุ )ี ; ปอมุก(ชุมพร); อจู​ ง(ตรงั ) ปอห​ ู เปน ไ​มต น สงู ถ​ งึ 15 ม. กิ่ง กาน ใบ และช​ อดอกม​ ีข​ นย​ าวส​ ีน้ำตาล​แกม​เหลอื งป​ กคลมุ ใบ​ เดีย่ ว เรยี งเ​วียน รูป​หัวใจห​ รอื เ​กอื บก​ ลม ปลายแหลมเ​ปน ​ติง่ โคนร​ ูปห​ ัวใจ ขอบใ​บ​เรยี บ ผวิ ใ​บม​ ข​ี นย​ าว​ นุม​ทง้ั สอง​ดาน ห​ูใบ​ขนาดใหญ​สีขาว​อม​ชมพู​รวง​งาย กาน​ใบ​ยาว ดอก​ชอ​กระจะ ออก​ตาม​ปลาย​ก่ิง​หรอื ​ ตาม​งา มใ​บ มีด​ อกย​ อ ย 1-3 ดอก ดอกต​ มู ​มีกาบห​ ุม รว้ิ ป​ ระดับใ​ต​ก ลีบเ​ล้ียงม​ ี 10-14 แฉก กลีบเ​ล้ยี งเ​ช่อื ม​ ตดิ กัน​รปู ร​ ะฆังป​ ลาย​แยก​เปน 5 แฉก รูปส​ ามเหล่ียม กลบี ด​ อก 5 กลบี ส​เี หลอื งส​ ด ตรงกลางส​ ีเลือดหมู บดิ เ​วยี น เกสรเ​พศผจ​ู ำนวนม​ าก เชอ่ื มต​ ดิ กนั เ​ปน แ​ ทง รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลบี ยอดเ​กสรเ​พศเมยี ส​ แี ดง แยก​ เปน 5 แฉก ผล​แหงร​ ปู ไขก​ ลบั เม่ือแ​ ก​จะแ​ ตกเ​ปน 5 ซกี มร​ี ้วิ ป​ ระดับใ​ตก​ ลบี แ​ ละก​ ลีบเ​ล้ยี ง​ตดิ อยู นเิ วศวิทยา​และก​ าร​กระจาย​พันธุ พบข​ น้ึ ใ​นบ​ รเิ วณช​ ายป​ า ดบิ ในต​ า งประเทศพ​ บท​ จ​่ี นี บงั คลาเ​ทศ อนิ เดยี ลาว เวยี ดนาม อนิ โดนเี ซยี มาเลเซยี ฟลิปปนส ส​ งิ คโปร 152 พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาตมิ​ วกเหล็ก

MELIACEAE เลี่ยน Melia azedarach L. ชอ่ื อ​ น่ื ๆ ​เค่ียน, เ​ฮ่ียน(ภาคเหนอื ) ชอ่ื ​สามัญ Bastard Cedar, Persian Lilac, Bead Tree เลย่ี น เปน ไ​มตน สงู ถ​ งึ 20 ม. กิ่ง​ออนม​ ข​ี น ใบป​ ระกอบแ​ บบ​ขนนกส​ องช​ น้ั เรยี งเ​วียนส​ ลับ ชอ ใ​บ​ ยอย​เรียง​ตรงขาม​หรือ​เย้ือง​กัน​เล็กนอย​จำนวน 5-7 ชอ ใบ​ยอย​เรียง​ตรงขาม​รูปไข​แกม​ใบ​หอก ปลาย​ เรยี วแหลม โคน​แหลม ขอบใ​บจกั ฟ​ นเลือ่ ย บางใ​บจกั ล​ ึกถ​ ึง​เสน ​กลาง​ใบค​ ลาย​ใบ​ยอยข​ นาดเลก็ แผนใ​บ​ บาง ผวิ ใ​บออ นม​ ​ีขน ใบแ​ ก​เ กลยี้ งห​ รือม​ ีข​ นต​ ามเ​สนใ​บ กา นแ​ ละแ​ กนใ​นช​ อใ​บม​ ​ขี น ดอก​ชอแ​ ยกแ​ ขนงอ​ อก​ ทง่ี​าม​ใบใ​กลป​ ลาย​กิง่ ดอกย​ อย​จำนวนม​ ากเ​รียงห​ า ง ๆ กา นด​ อกส​ ัน้ กลีบเ​ล้ียง 5 กลบี รปู ไข ผวิ ด​ านนอก​ มี​ขนย​ าว กลีบด​ อกส​ ีขาวแ​ กมม​ ว ง 5 กลีบ รูปช​ อนแ​ กมข​ อบข​ นาน ผิวด​ า นนอก​ม​ขี น เกสรเ​พศผู 10 อนั กา นเ​กสร​เชื่อมต​ ดิ กันเ​ปน​หลอดส​ ีมวง ปลายแ​ ยก​เปน​แฉก​ขนาดเล็กจ​ ำนวน​มาก ผิว​ดา นในม​ ข​ี น รงั ไขอ​ ยู​ เหนอื ว​ งก​ ลบี มจ​ี านฐ​ านด​ อก รงั ไขแ​ ละก​ า นเ​กสรท​ รงกระบอก ยอดเ​กสรก​ ลม ผลม​ เ​ี นอื้ ร​ ปู ร​ แ​ี กมข​ อบข​ นาน ผวิ เ​กลย้ี ง นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การก​ ระจายพ​ นั ธุ พบ​ขึ้น​ใน​ปา​เบญจพรรณ​ชื้น และ​ปาดิบ​ที่​คอนขาง​ชื้น บริเวณ​ใกล​แหลงน้ำ ที่​ระดับ​ความ​สูง​ไม​ เกนิ 600 เมตร ในภ​ าคเหนอื ​ภาคต​ ะวันออก​เฉียง​ใต ภาคก​ ลาง ภาค​ตะวนั ตกเ​ฉียง​ใต ใน​ตา งประเทศพ​ บ​ ที่ซ​ ีเรีย​ถงึ อ​ ินเดีย​และภ​ มู ิภาคอ​ นิ โดจีน พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาตม​ิ วกเหล็ก 153

154 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็

MELIACEAE สะเดา Azadirachta indica A. Juss. var. siamensis Valeton ชื่ออ​ ื่น ๆ กะเ​ดา(ภาคใต); จะต​ รงั (สวย); สะเ​ลยี ม(ภาคเหนอื ) ช่อื ส​ ามัญ Neem Tree สะเดา เปน ไ​มต น สงู ถ​ งึ 15 ม. เปลอื กส​ นี ำ้ ตาลเ​ทาแ​ ตกเ​ปน ร​อ งล​ กึ ใบป​ ระกอบแ​ บบข​ นนกช​ น้ั เดยี ว​ ปลายค​ ่ี แตใ​ บย​ อ ยต​ รงป​ ลายไ​มส​ มบรู ณ เรยี งเ​วยี นเ​ปน ก​ ระจกุ ต​ รงป​ ลายก​ ง่ิ ใบย​ อ ยเ​รยี งต​ รงขา มห​ รอื เ​ยอ้ื ง​ กนั ​เลก็ นอ ยจ​ ำนวน 8-16 ใบ รปู ใ​บ​หอกแ​ กมร​ ปู ไข ปลาย​เรยี วแหลมโ​คงเ​ลก็ นอ ย โคน​เบีย้ วห​ รอื มนแ​ หลม ขอบใ​บจกั ฟ​ น เลอ่ื ยห​ า ง ๆ เหน็ ช​ ดั เจนท​ ข​่ี อบใ​บด​ า นบน แผน ใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บเ​กลย้ี งท​ งั้ สองด​ า น ดอกช​ อ แ​ ยกแข​ นกอ​ อกท​ ี่​งามใ​บ​ใกลป​ ลาย​กิ่ง ดอกย​ อ ยจ​ ำนวน​มาก มีก​ านด​ อกส​ น้ั ​มาก ใบ​ประดับร​ ปู ไขข​ นาดเล็ก รวงง​า ย กลีบเ​ลยี้ ง 5 กลบี ​รปู ก​ ลมแ​ กมร​ ูปไข กลีบด​ อกส​ ขี าวอ​ มเ​หลือง 5 กลบี รปู ช​ อน ผวิ แ​ ละข​ อบม​ ข​ี น​ทงั้ สอง​ ดา น เกสรเ​พศผู 10 อนั กาน​เกสร​เชื่อมต​ ิดกันเ​ปนห​ ลอด ปลาย​แยก​เปน 10 แฉก​รปู ไขก​ ลับ ปลายแ​ ฉก​ เวา ผวิ ด​ า นในต​ รงป​ ลายห​ ลอดม​ ข​ี นย​ าว รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลบี ​รปู ไข กา นเ​กสรอ​ วบอว น ยอดเ​กสรเ​พศเมยี ​ แยกเ​ปน 3 แฉก ผลม​ ​เี นือ้ ร​ ูปร​ แี​ กม​ขอบข​ นาน ผิวเ​กลี้ยง มี 1 เ​มลด็ นเิ วศวิทยา​และ​การก​ ระจายพ​ นั ธุ พบข​ ้นึ ​ในพ​ ้นื ทค​่ี อ นขางแ​ หง แลง เปน ​ไมเ​บกิ ​น้ำ​ไดด ​ีทว่ั ท​ ุกภ​ าค ยกเวน ภ​ าคใต ในต​ างประเทศพ​ บ​ ท่ี​อนิ เดีย พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาติ​มวกเหล็ก 155

156 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็

MELIACEAE มะฮอกกานใี​บใ​หญ Swietenia macrophylla King ชอื่ ​สามญั Baywood, Honduras Mahagony, Mahogani, Bigleaf Mahogany มะฮอกกานใี​บใ​หญ เปนไ​มต นข​ นาด​กลาง​ถงึ ข​ นาดใหญ สงู ถ​ งึ 40 ม. โคนต​ น ม​ ี​พูพอน เปลือก​ สนี ำ้ ตาล​ดำ แตกเ​ปนสะเกด็ ห​ นา ใบ​ประกอบแ​ บบข​ นนกป​ ลายค​ ู เรียงเ​วยี น ม​ใี บย​ อ ยเ​รยี งต​ รงขา ม 3-6 คู ใบย​ อ ยร​ ปู ไขห​ รอื ร​ ปู ร​ เ​ี บีย้ ว​หรอื โ​คง​เลก็ นอย ปลาย​และโ​คน​แหลม ขอบใ​บเ​รียบ แผน ใ​บ​คอ นขางห​ นา ผวิ ​ ใบ​เกลีย้ งเ​ปน มัน ดอกช​ อ แ​ ยกแ​ ขนง ออกท​ ี​ง่ ามใ​บ​ใกลป​ ลายก​ ่ิง ส​ีเหลอื งอ​ อ นห​ รือเ​หลอื ง​อมเ​ขยี ว มก​ี ลน่ิ ​ หอมอ​ อ น ๆ กลีบเ​ล้ียงเ​ชื่อมต​ ิดกันร​ ปู ถ​ ว ย กลบี ด​ อก 5 กลีบ สี​เหลอื งแ​ กมเ​ขยี ว รูปข​ อบข​ นานป​ ลาย​กลม​ ผิวเ​กล้ยี ง เกสรเ​พศผู 10 อัน กาน​เกสร​เช่อื มต​ ิดกัน​เปน​หลอด รงั ไขอ​ ยูเ​หนอื ว​ งก​ ลีบ ร​ ูปก​ ลม กาน​เกสร​ เพศเมยี ​สน้ั ​ยอดเ​กสร​เปน แ​ ผนก​ ลม ผลเ​ปน ​ฝก​แขง็ เ​ปลือกห​ นา​รูปไข เม่ือแ​ กจ​ ะแ​ ตก​จาก​โคนเ​ปน พู 5 พ​ู เมล็ด​จำนวน​มากม​ ป​ี ก นิเวศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ เปน ไ​ม​ตางประเทศม​ ีถ​ ิน่ กำเนดิ ​ใน​ทวีปอ​ เมริกา ประเทศเ​ม็กซโิ ก บราซิล คอสต​ า​รกิ า กวั เตมาลา ฮอนด​ ลู ัส ​นคิ าล​ าก​ วั ปานามา โบลเิ วีย โคลมั เบีย เปรู ​เวเนซูเ​อ​ลา พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาต​มิ วกเหลก็ 157

MELIACEAE ยมห​ อม Toona ciliata M. Roem. ชอ่ื ​อน่ื ๆ ยมฝ​ กดาบ(ภาคเหนือ); เ​ลย(กะเหร่ยี ง-กาญจนบรุ )ี ; สะเดาด​ ง(กาญจนบรุ ี); สีเสยี ดห​ อม(พษิ ณุโลก) ชื่อส​ ามัญ Indian Mahogani, Cigar Box Cedar, Moulmein Cedar, Toona, Red Cedar ยมห​ อม เปน ไ​มต น สงู ถ​ งึ 30 ม. กงิ่ ม​ ช​ี อ งอ​ ากาศร​ ปู ก​ ลมห​ รอื ร​ ย​ี าวก​ ระจายท​ ว่ั ไป ใบป​ ระกอบแ​ บบ​ ขนนกช​ น้ั เดียวป​ ลาย​คู เรียงเ​วียน​สลบั ใบ​ยอ ย​เรียงต​ รงขา มห​ รอื เ​ย้ืองก​ ัน​เล็กนอย​จำนวน 14-30 ใบ รูปร​ ​ี แกมร​ ปู ไขห​ รอื ใ​บห​ อก ปลายเ​รยี วแหลมเ​ปน ต​ ง่ิ ย​ าว โคนมนเ​บย้ี ว ๆ ขอบใ​บเ​รยี บ แผน ใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บเ​กลยี้ ง​ ท้ังสองด​ าน ดอก​ชอแ​ ยก​แขนงส​ ีขาว มกี​ ลิ่นห​ อม ชอ ห​ อ ยอ​ อกท​ ี่ป​ ลายก​ ง่ิ ดอกย​ อ ย​จำนวน​มาก กลีบเ​ลี้ยง​ เช่ือมต​ ดิ กัน​รปู ก​ ลมป​ ลายแ​ ยก​เปน 5 แฉก​รูปไขข​ อบแ​ ฉก​และผ​ ิวด​ า นนอก​ม​ีขน กลีบด​ อก 5 กลีบ รปู ร​ ี​ แกมข​ อบข​ นาน ขอบก​ ลบี แ​ ละผ​ วิ ด​ า นในม​ ข​ี น โคน​กลบี ด​ านในเ​ปน​สัน​ตามยาว เกสร​เพศผู 5 อัน ตดิ อยู​ ตรงป​ ลายจ​ าน​ฐาน​ดอกท​ ่​ีหมุ ​รงั ไข เปนพู 5 พู ม​ีขนย​ าว รงั ไขอ​ ยู​เหนอื ว​ งก​ ลีบ ร​ ูปก​ ลม ยอดเ​กสรก​ ลมแ​ บน​ คลาย​จาน ผลม​ ​ีเนอ้ื ร​ ูปก​ ลม ผลแ​ หงส​ นี ำ้ ตาล แตกต​ ามยาว​เปน 5 แฉก เมลด็ ​แบน มปี​ ก นิเวศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบ​ขึ้นใ​น​ปา ดิบแ​ ละป​ า ​ผสมผ​ ลดั ใบ ตามร​ ิมล​ ำธารใ​นภ​ าคเหนือ ภาค​กลาง ในต​ างประเทศพ​ บท​ ี​่ อนิ เดีย อัสสมั พมา อนิ โดนเี ซยี ​ออสเตรเลยี 158 พรรณไมส​ วน​รุกขชาติ​มวกเหลก็

MORACEAE ขนุน Artocarpus heterophyllus Lam. ช่อื อ​ น่ื ๆ ​ขะน(ู ซอง-จนั ทบรุ ี); ข​ ะเนอ(เขมร); ซคี ึย, ปะห​ นอ ย(กะเหรี่ยง-แมฮ องสอน); นะยวยซ​ ะ(กะเหรีย่ ง- กาญจนบุรี); นากอ(มลายู-ปต ตาน)ี ; เนน(ชาวบ​ น-นครราชสมี า); มะห​ นนุ (ภาคเหนอื -ภาคใต) ; ลาง(เง้ยี ว-ภาคเหนอื ); หมกั ห​ มี(้ ภาคต​ ะวันออกเ​ฉยี งเ​หนอื ); หมากก​ ลาง(เง้ยี ว-แมฮองสอน) ชอ่ื ​สามญั Jackfruit Tree, Jack Tree, Jak ขนนุ เปน ​ไมต น ส​ งู ถ​ งึ 15 ม. ใบ​เด่ียวเ​รียงเ​วียน รูปไขก​ ลบั ห​ รอื ร​ ูปร​ แี​ กมไ​ขก​ ลบั ปลายมน​มตี​ ิ่งส​ นั้ โคนก​ ลมห​ รอื แ​ หลม ขอบใ​บเ​รยี บ แผน ใ​บห​ นา ผวิ ใ​บเ​กลยี้ งท​ งั้ สองด​ า น หใ​ู บเ​ปน ค​ ห​ู มุ ป​ ลายย​ อด รปู ร​ แ​ี กม​ ขอบข​ นาน ผวิ ด​ า นนอกม​ ข​ี น รว งง​า ย รอยแผลบ​ นก​ งิ่ เ​ปน ข​ อ ท​ โ​ี่ คนก​ า นใ​บ ดอกช​ อ ก​ ระจกุ แ​ นน รปู ก​ ระบอง​ หรือ​รูป​รแี​ คบ ๆ ออกท​ ่​ีลำตน หรือ​งาม​ใบ​บริเวณ​กิ่ง​ขนาดใหญ ดอก​แยก​เพศอ​ ยู​ตน ​เดียวกัน ดอกย​ อย​ จำนวนม​ ากเ​รยี ง​ชิด​กัน​เปน แ​ นน บางสว นข​ องด​ อก​เชื่อมต​ ิดกนั ดอกต​ ดิ อยู​บนแ​ กนข​ นาดใหญ กลีบ​รวม​ เชอื่ มต​ ดิ กนั เ​ปน ห​ ลอดร​ ปู ก​ ระบอง ผวิ เ​ปน ส​ นั เ​หลยี่ ม ปลายมน​ กล​ มห​ รอื แ​ หลม​มข​ี น ชอ ดอกเ​พศผู วงก​ ลบี ​ รวมป​ ลายแ​ ยกเ​ปน 2 แฉก ส​ น้ั ๆ โคนด​ อกย​ อ ยเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั ผนงั บ​ างป​ ลายด​ อกแ​ ยกกนั ผนงั ห​ นา ปลายมน​ แหลมม​ ีร​ ูปเ​ปด เกสร​เพศผู 1 อัน ชอ ดอกเ​พศเมีย​และด​ อกเ​พศเมยี มีล​ กั ษณะค​ ลายช​ อดอกเ​พศผู​และ​ ดอกเ​พศผู แตม​ ข​ี นาดใหญก​ วา วงก​ ลบี ร​ วมโ​คนด​ อกย​ อ ยเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั ป​ ลายแ​ ยกมน​ กล​ ม รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ ง​ กลบี รูปร​ ี ผลรวมร​ ปู ก​ ลมห​ รือร​ ี ผวิ ม​ ​หี นาม​สั้น ๆ เ​มล็ด​จำนวนม​ าก​มีเ​น้ือห​ ุม นิเวศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ เปน​พันธุไม​ปลูก​ข้ึน​กระจาย​ได​ท่ัวประเทศ​เกือบ​ทุก​สภาพ​พ้ืนท่ี ใน​ตางประเทศ​พบ​ที่​อินเดีย ศรลี ังกา ม​ าเลเซยี พรรณไม​สวนร​ ุกขชาต​ิมวกเหลก็ 159

MORACEAE กราง Ficus altissima Blume ชือ่ ​อน่ื ๆ ไทรทอง(นครศรีธรรมราช); ลงุ (เชยี งใหม, ลำปาง); ฮา งข​ าว, ฮางหลวง, ฮางเ​ฮอื ก(เชยี งราย); ไฮ​ คำ(เพชรบูรณ) ชือ่ ส​ ามัญ Counciltree, False Banyan, Lofty Fig กรา ง เปน ไ​มต น สูงถ​ งึ 25 ม. เปลอื กเ​รียบส​ ีนำ้ ตาล​แกมข​ าว เรือนยอดก​ ลม ม​ียางข​ าวแ​ ละร​ าก​ อากาศ สว น​ตา ง ๆ เมื่อย​ งั อ​ อ นม​ ​ขี นส​ น้ั ป​ ระปราย แตจ​ ะร​ วงไ​ป​ในทส่ี ดุ ท​ ำใหล​ ำตน ก่ิง​และใ​บเ​กล้ียง ใบ​ เด่ียว เรยี ง​เวียน รปู ร​ ี​หรือร​ ูปไขแ​ กมร​ ูปข​ อบ​ขนาน ปลายมน​เปน ​ติง่ แ​ หลมส​ น้ั โคนมน ขอบใ​บเ​รยี บ แผน​ ใบห​ นา หู​ใบร​ ูปใ​บ​หอก 2 อนั หมุ ​ยอดอ​ อ น ดอก​ชอม​ ี​ลักษณะค​ ลา ยผ​ ล​ท่เี กดิ ​จากฐ​ าน​รองด​ อกข​ ยาย​ใหญ​ โอบห​ ุม ด​ อกย​ อย​เอา​ไวแ​ ละม​ ี​รเ​ู ปดต​ รงป​ ลาย ไมม ​ีกาน​ออกเ​ปน ​ค​ูตรงง​ามใ​บ ม​ดี อกย​ อ ย 3 ประเภท ดอก​ เพศผู ดอกเ​พศเมีย และด​ อกป​ ุม​หดู ดอกเ​พศผ​ูมจี​ ำนวนม​ าก กระจายอ​ ย​ทู ั่วไป ม​กี ลีบร​ วม 4 กลีบ เกสร​ เพศผู 1 อัน ดอกเ​พศเมีย กลบี ร​ วมเ​ชื่อมต​ ิดกนั ​ปลายแ​ ยก​เปน 4 แฉก รงั ไขอ​ ย​เู หนือว​ งก​ ลบี และด​ อก​ปุม​ หูด​อาจม​ ​ีไขห​ รอื ต​ ัวออนข​ องแ​ มลงอ​ ยู​ภายใน ผล​รปู ไข ผลส​ กุ ส​ เี​หลอื ง นิเวศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบข​ ้ึน​กระจายท​ ว่ั ประเทศ ใน​ตา งประเทศพ​ บท​ ่​อี นิ เดยี ภาคใต​ของจ​ ีน พมา ศรลี งั กา ภมู ิภาค​ อินโดจีน และภ​ ูมิภาคม​ าเลเซยี 160 พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาตม​ิ วกเหล็ก

MORACEAE มะเดื่อก​ วาง Ficus callosa Willd. ช่ือ​อนื่ ๆ กะบุง, ลิ้นควาย(ภาคก​ ลาง); ฆอ ง(สระบุรี); ตองห​ นงั (เลย); ลิ้นกระบอื (อตุ รดิตถ); มะเด่ือต​ น(จันทบุร)ี มะเดื่อก​ วาง เปน ไ​มตน สูงถ​ ึง 35 ม. ลำตน ​เปลา​ตรง โคนต​ นม​ ีพ​ พู อน เปลือกเ​รยี บส​ ีเทา สวนต​ า ง ๆ มน​ี ำ้ ยางส​ ขี าว หใ​ู บร​ ปู ไขแ​ กมร​ ปู ใ​บห​ อก มข​ี นส​ นั้ น​ มุ ใบเ​ดยี่ ว เรยี งเ​วยี น รปู ร​ ี ปลายมนห​ รอื เ​ปน ต​ งิ่ ห​ นาม โคน​กลม​หรอื ร​ ป​ู ลม่ิ ก​ วา ง ขอบใ​บเ​รียบ แผน ใ​บ​หนาค​ ลายห​ นงั ผิวใ​บ​ดา นบนส​ เี ขยี วเ​ขม ดา นลา ง​มี​สเี ขยี ว​ ซีด​และ​ขนสาก เห็น​เสน​ใบ​ชัดเจน​ท้ังสอง​ดาน ดอก​ชอ​มี​ลักษณะ​คลาย​ผล​ที่​เรียกวา ผล​แบบ​มะเด่ือ (fig หรอื syconium) เกดิ จ​ ากฐ​ านด​ อกม​ บ​ี วมพ​ องข​ น้ึ ภ​ ายในก​ ลวง ทป​่ี ลายม​ ช​ี อ งเ​ปด ม​ ใ​ี บป​ ระดบั ป​ ด อยู ภายใน​ ม​ีดอก 3 ประเภท คือ ดอกเ​พศผู ดอกเ​พศเมีย และด​ อก​ปุม​หูด (gall-flower) ชอดอกอ​ อกต​ าม​งาม​ใบ​ เปนช​ อ เ​ด่ยี ว​หรอื เ​ปน ​ครู​ ูปก​ ลมห​ รือค​ ลายล​ กู แพร มขี​ นสาก​หรือเ​กอื บ​เกล้ียง เมื่อ​แก​ม​ีสเ​ี หลอื ง ที่โ​คน​ม​ีใบ​ ประดบั ร​ ูปใ​บห​ อกห​ รอื ร​ ูปไข กานช​ อ ดอกย​ าว ดอกเ​พศผกู​ ระจายอ​ ยใู​กล​ร เู​ปด ต​ รงป​ ลาย มก​ี ลีบเ​ลย้ี ง 3-5 กลีบ รูปช​ อน เกสร​เพศผู 1-2 อัน ไมม ี​กา นเ​กสรเ​พศผู ดอกเ​พศเมยี กลบี เ​ลี้ยง 3-5 กลบี ร​ ปู ใ​บห​ อก ยอด​ เกสรเ​พศเมยี ​แยก​เปน 2 แฉก ดอกป​ มุ ห​ ูด มี​ลกั ษณะค​ ลา ยด​ อกเ​พศเมีย แต​ย อด​เกสรเ​พศเมยี ​สน้ั ม​ าก ผล​ กลม ​ผวิ เ​กลี้ยง ผลอ​ อนส​ ีเขียว นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบข​ น้ึ ใ​นป​ า ดบิ แ​ ลง แ​ ละป​ า เ​บญจพรรณท​ วั่ ประเทศ ในต​ า งประเทศพ​ บท​ จ​ี่ นี อนิ เดยี ศรลี งั กา พมา เวียดนาม อินโดนีเซีย มาเลเซีย ​ฟล ปิ ปน ส พรรณไม​สวนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็ 161

162 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็

MORACEAE มะหาด Artocarpus lakoocha Roxb. ช่ืออ​ ื่น ๆ หาด(ทวั่ ไป); ก​ าแย, ตาแป, ตาแปง(มลายู-นราธวิ าส); มะหาดใ​บใ​หญ( ตรงั ); ข​ นนุ ปา ชื่อส​ ามญั Lakooch มะหาด เปน​ไมตน สูง​ถึง 30 ม. กิ่ง​ออน​มี​ขน ใบ​เดี่ยว​เรียง​สลับ​รูป​รี​หรือ​รูป​รี​แกม​ขอบ​ขนาน ปลายมนห​ รอื แ​ หลมเ​ปน ต​ งิ่ โคนมน ขอบใ​บเ​รยี บ แผน ใ​บห​ นา ผวิ ใ​บเ​กลยี้ งห​ รอื ม​ ข​ี นด​ า นลา งใ​บ เสน แ​ ขนง​ ใบ​ปลาย​โคง ​เชื่อมต​ ดิ กนั เ​กือบถ​ งึ ข​ อบใ​บเ​ห็น​ชดั เจน​ทง้ั สองด​ าน หูใ​บ​รปู ใ​บห​ อกม​ ขี​ น ดอกช​ อก​ ระจกุ แ​ นน ​ รูป​กลม​ออก​ท่ี​งาม​ใบ​เปน​ชอ​เดียว​หรือ​เปน​คู ดอก​แยก​เพศ​อยู​ตน​เดียวกัน ดอก​ยอย​จำนวน​มาก​เรียง​ชิด​ กนั เ​ปน แ​ นน ห​ รอื บ​ างสว นข​ องด​ อกเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ดอกต​ ดิ อยบ​ู นแ​ กน ชอ ดอกเ​พศผส​ู เ​ี หลอื ง แกนช​ อ ดอกน​ มุ ​ คลา ยฟ​ องนำ้ ดอกย​ อ ยข​ นาดเลก็ แ​ ยกกนั ใบป​ ระดบั ร​ ปู โ​ลห  มข​ี น กลบี ร​ วม 4 กลบี รปู ไขก​ ลบั ผ​ วิ ม​ ข​ี น โคน​ เชอื่ มต​ ดิ กนั เกสรเ​พศผู 1 อัน ชอ ดอกเ​พศเมีย​สีชมพแ​ู กม​มว ง มข​ี นาดใหญก​ วา ช​ อดอกเ​พศผู ผวิ เ​รียบ ม​ี ขนส​ น้ั สว นข​ องย​ อดเ​กสรเ​พศเมยี ค​ ลา ยข​ นแ​ ขง็ แกนช​ อ ดอกแ​ ขง็ กลบี ร​ วมเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั เ​ปน ห​ ลอดห​ มุ ร​ งั ไข​ และก​ านเ​กสร​เพศเมีย สวนปลายข​ องก​ ลีบเ​ชือ่ มต​ ดิ กัน รังไขอ​ ยเู​ หนอื ว​ งก​ ลีบ​รปู ร​ ี ยอดเ​กสรร​ ูปก​ ระบอง ย่ืนเ​ลย​ออกม​ าจาก​หลอด ผลรวมร​ ปู ก​ ลม ผิวค​ อนขางเ​รยี บ ​เมลด็ ​รูปข​ อบข​ นานจ​ ำนวน​มาก นเิ วศวทิ ยา​และ​การ​กระจาย​พนั ธุ ชอบข​ นึ้ บ​ รเิ วณร​ มิ ล​ ำธารใ​นป​ า ด​ บิ ช​ น้ื ขน้ึ ก​ ระจายท​ วั่ ท​ กุ ภ​ าค โดยเฉพาะใ​นภ​ าคใต ในต​ า งประเทศ​ พบท​ ีอ​่ นิ เดยี พมา ค​ าบสมุทรม​ ลายู พรรณไม​สวนร​ ุกขชาตม​ิ วกเหลก็ 163

MORACEAE ยาง​อนิ เดีย Ficus elastica Roxb. ex Hornem. ชอื่ ​อน่ื ๆ ยางล​ ม(ภาค​กลาง); ลุง(ภาคเหนือ) ชือ่ ส​ ามัญ Indian Rubber Fig, Indian Rubber Tree, Rubberplant ยาง​อินเดยี เปนไ​มตน สูงถ​ ึง 30 ม. เปลือกเ​รียบส​ นี ้ำตาล​ดำ เรือนยอดก​ วาง มยี​ างข​ าวแ​ ละร​ าก​ อากาศ ใบ​เดยี่ ว​เรียงเ​วียน​รปู ร​ ห​ี รือร​ ปู ร​ ​แี กมข​ อบข​ นาน ปลายแหลม โคน​รป​ู ลิม่ ก​ วาง ขอบใ​บ​เรยี บ แผน​ ใบ​หนา​คลาย​หนัง ผิว​ใบ​ดานบน​สีเขียว​เขม ดานลาง​มี​สีเขียว​ซีด หู​ใบ​รูป​ใบ​หอก​หุม​ปลาย​ยอด​สีแดงสด ดอกช​ อ ม​ ลี​ กั ษณะค​ ลายผ​ ล ออกเ​ปน ​ค​ูต ามง​า ม​ใบ ไมม ี​กา น​ชอ ดอก วงใ​บป​ ระดบั ร​ ูป​คมุ ร​ ว งง​าย ดอกย​ อย​ อยู​ภายใน​ชอ​ท่ี​คลาย​ผล มี​ดอก​ยอย 3 ประเภท ดอก​เพศผู ดอก​เพศเมีย และ​ดอก​ปุม​หูด ดอก​เพศผู​ จำนวนม​ าก กระจายอ​ ยท​ู ว่ั ไปม​ ก​ี ลบี เ​ลย้ี ง 4 กลบี รปู ไข เกสรเ​พศผู 1 อนั ไมม ก​ี า นเ​กสรเ​พศผู ดอกเ​พศเมยี ไมม ก​ี า นด​ อก กา นช​ ย​ู อดเ​กสรเ​พศเมยี ต​ ดิ ท​ น ยอดเ​กสรเ​พศเมยี ข​ ยายใ​หญเ​ ปน ต​ มุ ดอกป​ มุ ห​ ดู ม​ ก​ี ลบี เ​ลย้ี ง 4 กลบี รังไขก​ ลม ผิวเ​รียบ ผลก​ ลม​ร​ี ผล​สุก​ส​เี หลือง นิเวศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ นั ธุ เปน​ไม​ตางประเทศ​มี​ถ่ินกำเนิด​ใน​เอเชีย​เขตรอน ใน​ตางประเทศ​พบ​ท่ี ภู​ฏาน อินเดีย เนปาล อนิ โดนเี ซีย พมา ม​ าเลเซยี 164 พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาต​ิมวกเหล็ก

MORACEAE มะเดื่อ​อุทุมพร Ficus racemosa L. ชื่อ​อ่ืน ๆ ​กูแซ(กะเหร่ียง-แมฮอ งสอน); เด่อื เ​กล้ยี ง(ภาคก​ ลาง, ภาคเหนือ); เดอื่ น​ ้ำ(ภาคใต); มะเดื่อ(ลำปาง); มะเด่ือช​ ุมพร(ภาคก​ ลาง) มะเด่อื อ​ ทุ ุมพร เปน ​ไมตน สงู ถ​ ึง 20 ม. เปลอื กเ​รียบม​ ​ียางส​ ขี าว ก่ิงอ​ อ นม​ ี​ขน​ประปราย กงิ่ ​แก​ เกล้ียง ใบเ​ดยี่ ว​เรียงเ​วยี น รปู ใ​บ​หอก ปลาย​สอบเ​รียว โคน​เบย้ี ว ขอบใ​บเ​รียบ ใบออ นม​ ี​ขนป​ ระปราย ใบ​ แกเ​กลี้ยง หู​ใบเ​ปนกาบห​ ุม ​ยอด ดอก​ชอก​ ระจุกม​ ี​ลกั ษณะค​ ลายผ​ ล ออกต​ าม​ลำตนแ​ ละก​ ิง่ ฐาน​รองด​ อก​ ขยาย​ใหญ​เปน​กระเปาะ​โอบ​หุม​ดอก​ยอย​จำนวน​มาก​ไว​ภายใน ตรง​ปลาย​มี​ชอง​เปด​และ​มี​ใบ​ประดับ​ ขนาดเลก็ ​ปด คลมุ ไ​ว ภายในก​ ระเปาะม​ ดี​ อกย​ อย 3 ประเภท ม​ีทั้งด​ อกเ​พศผู ดอก​เพศเมยี และด​ อก​ปุม​ หูด ดอกเ​พศผม​ู ​ีเกสรเ​พศผู 1 อนั ดอกเ​พศเมยี ​จำนวน​มาก มกี​ ลบี ร​ วม 4-5 กลบี รงั ไขอ​ ยเู​ หนือว​ งก​ ลบี รปู ไขก​ ลบั ดอกป​ มุ ห​ ดู จ​ ำนวนม​ าก คลา ยก​ บั ด​ อกเ​พศเมยี แตไ​ มม ก​ี ลบี ร​วม ผลค​ อ นขา งก​ ลม ผลแ​ กส​ เ​ี หลอื ง​ หรือแ​ ดง นเิ วศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบข​ น้ึ ต​ ามร​ มิ ล​ ำธารใ​นป​ า ดบิ ท​ วั่ ประเทศ ในต​ า งประเทศพ​ บท​ จ​ี่ นี อนิ เดยี อนิ โดนเี ซยี พมา เนปาล นิวกนิ ี ปากีสถาน ศรลี งั กา เวียดนาม อ​ อสเตรเลีย พรรณไม​สวนร​ ุกขชาติม​ วกเหล็ก 165

MORACEAE โพธ์ิ Ficus religiosa L. ชอื่ อ​ น่ื ๆ โพธ​ิศ์ รมี​ หา​โพธ(์ิ ภาค​กลาง); ป;ู (เขมร); ยอ ง(เง้ียว-แมฮอ งสอน); สล​ (ี ภาคเหนือ) ชือ่ ส​ ามัญ Sacred Fig Tree, Pipal Tree โพธิ์ เปน ไ​มต น ข​ นาดใหญ ไมม ร​ี ากอ​ ากาศ มน​ี ำ้ ยางส​ ขี าว ใบเ​ดย่ี วเ​รยี งเ​วยี นส​ ลบั ร​ปู ไข ปลายแหลม​ เปน ต​ งิ่ ย​ าว โคนเ​วา ขอบใ​บเ​รียบห​ รอื เ​ปน​คลืน่ ห​ าง ๆ แผน ใ​บค​ อ นขางห​ นา ผิวใ​บเ​กลีย้ งท​ ั้งสองด​ าน เสน ​ ใบ​ออกจาก​โคน​ใบ 3 เสน ใบออน​สีชมพู​แกม​มวง หู​ใบ​เปนกาบ​หุม​ปลาย​ยอด รูปไข ปลายแหลม ผิว​ ดานนอกแ​ ละข​ อบม​ ี​ขน ดอกช​ อม​ ี​ลกั ษณะค​ ลาย​ผล ออกท​ ่ซ​ี อกใ​บห​ รือต​ ามก​ ิ่งบ​ ริเวณท​ ใี​่ บห​ ลดุ ร​ วงไ​ปแลว ออกเ​ปนค​ หู​ รอื เ​ดีย่ ว ไมม​ีกา นช​ อ ดอก รูปก​ ลม​แปน ฐาน​รองด​ อกข​ ยาย​ใหญ โอบห​ มุ ด​ อกย​ อยจ​ ำนวน​มาก​ ไว​ภ ายใน ปลายม​ ีช​ องเ​ปด และม​ ใ​ี บ​ประดบั ข​ นาดเล็ก​ปด คลุมไ​ว ดานลางม​ ใ​ี บ​ประดบั ร​ ปู ก​ ลม 3 ใบ ดอก​ แยกเ​พศ อยใู​น​ชอเ​ดียวกัน ประกอบดวยด​ อก 3 ชนดิ ดอกเ​พศผู ดอกเ​พศเมีย และด​ อก​ปุม ​หูด ดอก​ เพศผูต​ ิด​เรียงเ​ปน ​วง อยตู​ รงป​ ลายช​ องเ​ปด ไมม ​กี าน​ดอก กลีบร​ วม 2-3 กลบี รูปไขแ​ กม​ใบ​หอก เกสร​ เพศผู 1 อนั อบั เ​รณ​รู ูปก​ ลมร​ ี ปลายม​ รี ะย​ างค​แหลม ดอกเ​พศเมีย​จำนวน​มาก กาน​ดอก​ส้ัน​หรอื ไ​มม ี กลบี ​ รวม 4-5 กลบี รูปใ​บ​หอก รงั ไขอ​ ยเู​หนอื ว​ งก​ ลีบ ​รปู ไขก​ ลบั ดอกป​ มุ ห​ ดู จ​ ำนวน​มาก คลาย​กบั ด​ อก​เพศเมยี แตส​ ว นใหญไ​ มม ก​ี ลบี ร​ วม รงั ไขม​ ก​ี า นช​ ู กา นเ​กสรส​ น้ั ภายในม​ ไ​ี ขข​ องแ​ มลง ผลแ​ บบผ​ ลม​ ะเดอ่ื (syconum หรอื fig) รปู ก​ ลมแ​ ปน ผล​แกส​ มี วง นิเวศวิทยา​และ​การก​ ระจายพ​ นั ธุ พบข​ น้ึ ใ​นป​ า​ผสม​ผลดั ใบ สวนใหญเ​ ปน ​พันธุไม​ป ลกู ข​ ้นึ ไ​ดท​ ั่ว​ไป พบข​ ้ึนก​ ระจายท​ ัว่ ประเทศ ใน​ ตา งประเทศพ​ บท​ ่​ีอินเดีย ยูนนาน จีน 166 พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาต​ิมวกเหล็ก

MORACEAE ขอ ย Streblus asper Lour. ชอ่ื อ​ ืน่ ๆ กัก​ไมฝ​ อย(ภาคเหนือ); ซะโ​ยเส(กะเหร่ียง-แมฮ องสอน); ต​ องขะแ​ หน( กะเหรย่ี ง-กาญจนบรุ )ี ; สม พ​ อ (เลย); สะน​ าย(เขมร) ชอ่ื ​สามัญ Siamese Rough Bush, Tooth Brush Tree ขอ ย เปน ไ​มพ มุ ห​ รอื ไ​มต น สงู ถ​ งึ 14 ม. เปลอื กค​ อ นขา งเ​รยี บส​ เี ทา มย​ี างข​ าว กง่ิ อ​ อ นล​ ล​ู ง ใบเ​ดย่ี ว เรยี งเ​วยี น รปู ไขก​ ลบั รปู ใ​บห​ อกก​ ลบั ห​ รอื ร​ ปู ร​ ี ปลายแหลมห​ รอื มน ปลายสดุ เ​ปน ต​ ง่ิ ส​ นั้ ๆ หรอื เ​วา ต​ นื้ โคน​ สอบเ​รียว รปู​ ลม่ิ ห​ รือ​เบี้ยว ขอบใ​บจกั ฟ​ นเลอ่ื ย​หรือห​ ยักมน​หา ง ๆ ผวิ ใ​บสากค​ าย ดอก​แยก​เพศม​ ีท​ ้งั ร​ ว ม​ ตน แ​ ละต​ างต​ น ม​ีแตก​ ลีบเ​ลี้ยงไ​มม​กี ลีบด​ อก ดอกเ​พศผอ​ู อกเ​ปนช​ อก​ ระจกุ กลีบเ​ล้ียง​โคน​เชื่อมต​ ิดกนั ร​ ูป​ ถว ย ปลายแ​ ยก​เปน 4 แฉก​มีข​ น เกสร​เพศผู 4 อัน เกสร​เพศเมยี ​เปนหมนั ดอกเ​พศเมยี ​เปน ​ดอกเ​ดย่ี ว​ หรอื ​ออกเ​ปน กลมุ 2-4 ดอก กลบี ​เลี้ยง 4 กลีบ จะ​ขยาย​ใหญ​ขึ้นเ​ม่อื ​เปนผล รงั ไข​อยูเ​หนือว​ ง​กลบี รปู ​ร​หี รอื ​ รปู ไข ผล​คอนขา งก​ ลม ปลายบ​ ุม โคนผ​ ลม​ ี​กลบี เ​ลี้ยง​ตดิ อยู ปลายผ​ ลม​ ​ยี อด​เกสร​เพศเมยี ​ติดอยู ผลส​ กุ ​ส​ี เหลืองถ​ งึ ​สสี ม มี 1 เ​มล็ด​รูปก​ ลม นเิ วศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจาย​พันธุ พบ​ขน้ึ ​ในท​่ีโลงแจง​ตาม​ทุงนา​และ​ตาม​ปา​รุนใหม​ทั่ว​ทกุ ​ภาค ใน​ตางประเทศ​พบ​ที่​ตอนใต​ของ​จีน อินเดยี เนปาล ศรลี ังกา พมา ภูมิภาค​อินโดจนี และภ​ มู ิภาค​มาเลเซยี พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาติ​มวกเหลก็ 167

MYRTACEAE หวา Syzygium cumini (L.) Skeels ชอ่ื ​อื่น ๆ หา​ขแ้ี​ พะ ชื่อ​สามญั Black Plum หวา เปน​ไมตน สูง​ถึง 30 ม. ใบ​เดี่ยว​เรียง​ตรงขาม​รูป​รี​แกม​ขอบ​ขนาน​หรือ​รูปไข​กลับ ปลาย​ เรยี วแหลม​เปน​ติ่ง​ส้ัน โคน​รู​ปล่ิม​หรือมน ขอบ​ใบ​เรียบ แผน​ใบ​หนา​คลาย​หนัง ผิว​ใบ​เกล้ียง​ทั้งสอง​ดาน เสน แ​ ขนงใ​บจ​ ำนวนม​ ากแ​ ละม​ เ​ี สน ขอบใ​บ 1 เสน ดอกช​ อ แ​ ยกแ​ ขนงอ​ อกต​ ามก​ ง่ิ บ​ รเิ วณท​ ใ​ี่ บห​ ลดุ ร​ ว งไ​ปแลว ​ หรือท​ ี​่งาม​ใบ ชอ ดอกย​ อย​เปน ​กระจุก ดอกย​ อ ย 3-8 ดอก ใบป​ ระดบั แ​ ละใ​บ​ประดับย​ อย​รปู ส​ ามเหลีย่ ม ฐาน​ดอกร​ ปู กรวย กลบี เ​ลี้ยง​ติดอยต​ู รงป​ ลายเ​ปน ​แฉกส​ ั้น 4 แฉก กลบี ด​ อกส​ ีขาว 4 กลบี รูปก​ ลม ผวิ ม​ ี​ ตอ มเ​ปน จ​ ดุ เมอื่ ด​ อกบ​ านม​ กั ห​ ลดุ เ​ปน ห​ มวก เกสรเ​พศผจ​ู ำนวนม​ ากต​ ดิ เ​รยี งเ​ปน ว​ งท​ ป​ี่ ลายฐ​ านด​ อก รงั ไข​ อย​ูใต​ว งก​ ลีบ ยอดเ​กสรก​ ลม ผลม​ เ​ี น้อื ห​ ลาย​เมลด็ รูปร​ แี​ กม​รูปไข เมื่อส​ กุ ​ม​สี มี วงด​ ำ เมล็ด 1 เมล็ด นเิ วศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบข​ นึ้ ใ​นป​ า เ​กอื บท​ กุ ป​ ระเภท ทร​่ี ะดบั ค​ วามส​ งู ไ​มเ​ กนิ 1,100 เมตร ทวั่ ประเทศ ในต​ า งประเทศพ​ บ​ ที่อ​ นิ เดีย​ถงึ ​มาเลเซีย 168 พรรณไม​สวน​รุกขชาตม​ิ วกเหล็ก

MYRTACEAE ยูคาลิปตัส Eucalyptus camaldulensis Dehnh. ช่ือ​สามัญ River Red Gum, Murray Red Gum ยคู าลิปตสั เปน​ไมตน สงู ถ​ งึ 30 ม. ลำตน​เปลา​ตรง เปลอื กเ​รียบส​ ีเขยี ว​แกมข​ าวแ​ ตก​เปน แ​ ผน บ​ าง ใบเ​ดย่ี วเ​รยี งส​ ลบั ร​ ปู ใ​บห​ อก ปลายเ​รยี วแหลม โคนมนห​ รอื แ​ หลม ขอบใ​บเ​รยี บ มเ​ี สน ใ​บท​ ข​ี่ อบ 1 เสน แผน ​ ใบ​คอนขางห​ นา ผิวใ​บเ​กลยี้ งท​ ้ังสองด​ า น เสน แ​ ขนงใ​บจ​ ำนวนม​ าก ดอก​ชอ ซ​ ่​ีรม สขี าว ออกท​ ่​ีงามใ​บ ดอก​ ยอ ย 3-12 ดอก ฐาน​ดอกร​ ปู ถ​ ว ยค​ อนขา งก​ ลม กลีบเ​ลีย้ งป​ ลาย​ตดั กลบี ด​ อกเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั เ​ปน​หมวก รูป​ ครง่ึ ​วงกลม ผนัง​หนา ผวิ ด​ านใน​มต​ี อ มเ​ปน จ​ ดุ ​กลม เกสร​เพศผจู​ ำนวน​มาก อบั ​เรณร​ู ปู ไข​กลับ​แกม​ขอบ​ ขนาน รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลีบ ผลแ​ บนแ​ หงแ​ ลวแ​ ตกร​ ปู ถ​ ว ย เมลด็ ​จำนวนม​ าก นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ ข้นึ ไ​ด​เ กือบท​ กุ ส​ ภาพพ​ ้ืนที่ ทนค​ วามแ​ หง แลงไ​ดดี ปลูกข​ ้นึ ไ​ดท​ ัว่ ประเทศ เ​ปนไ​ม​ต างประเทศท​ ​ี่ม​ี ถิ่นกำเนิด​ใน​ออสเตรเลยี พรรณไม​สวน​รุกขชาต​ิมวกเหล็ก 169

OLEACEAE กรรณิการ Nyctanthes arbor-tristis L. ช่ือ​อ่ืน ๆ กณิการ, กรณิการ ชอื่ ส​ ามญั Night Jasmine, Coral Jusmine, Tree of Sadness กรรณิการ เปน​ไมตน ข​ นาดเล็กส​ ูง 3-9 ม. สว นต​ า ง ๆ ม​ ีข​ นป​ กคลุม กิง่ ​เปนส​ เี่ หล่ียม ใบ​เดีย่ ว​ เรียงต​ รงขามส​ ลับต​ ้ังฉาก รูปไขห​ รือร​ ปู ไขแ​ กมใ​บ​หอก ปลาย​เรยี วแหลม โคนมน​หรอื แ​ หลม ขอบใ​บเ​รยี บ แผนใ​บ​คอนขา ง​หนา ผวิ ใ​บด​ านบน​ม​ีขนแ​ ข็งสาก ดานลา ง​ม​ขี น​ยาวต​ ามแ​ นวเ​สนใ​บ ดอก​ชอแ​ ยก​แขนง​ออก​ ทีป​่ ลาย​กิ่งห​ รือง​า ม​ใบ ม​ีกลนิ่ ห​ อม บ​ านใ​นต​ อนกลางคืน ชอ ดอกย​ อ ย 1-3 ชอ เปน​กระจุกแ​ นน กา น​และ​ แกน​ใน​ชอดอก​มี​ขน กลีบ​เล้ียง​เช่ือม​ติดกัน​รูปกรวย​ปลาย​แยก​เปน​แฉก​สั้น ๆ 5-6 แฉก ไม​ชัดเจน ผิว​ ดานนอก​มี​ขน กลบี ด​ อกร​ ว งง​า ย สขี าว โคน​เชื่อมต​ ดิ กนั เ​ปน ​หลอดส​ ีสม ปลายแ​ ยกเ​ปน 4-7 แฉก ปลาย​ แฉกแ​ ผก วา งแ​ ละเ​วา ล​ กึ เกสรเ​พศผู 2 อนั ตดิ อยภ​ู ายในห​ ลอดด​ อก กา นเ​กสรแ​ นบต​ ดิ กบั ห​ ลอดด​ อก รงั ไข​ อยเู​หนอื ว​ งก​ ลีบ ​รูปไข ผลแ​ หงแ​ ลว แ​ ตกค​ อนขางแ​ บนร​ ปู ไขห​ รือร​ ปู ก​ ลม ​ปลาย​เปน​ตงิ่ ส​ ้ัน ๆ นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การก​ ระจายพ​ ันธุ พบ​ขึ้น​ได​ใน​พื้นที่​คอนขาง​แหงแลง สวนใหญ​เปน​ไม​ปลูก​ประดับ​ใน​ภาค​กลาง ภาค​ตะวันออก​ เฉียง​เหนือ ในต​ างประเทศพ​ บ​ท่​อี ินเดีย ​อนิ โดนีเซีย 170 พรรณไมส​ วน​รุกขชาตมิ​ วกเหล็ก

RHIZOPHORACEAE เฉยี งพรานางแอ Carallia brachiata (Lour.) Merr. ชื่อ​อ่นื ๆ ตอใส, สันพ​ ราน​ างแอ(ภาคก​ ลาง); กวางล​ า​มา(ซอง-ตราด); ก​ ูมุย(เขมร-สุรนิ ทร); แกก็ , วงค​ ด, ​องคต (ลำปาง); ขิงพ​ รา, เขยี งพรา(ตราด-ประจวบครี ีขันธ); เขียงพราน​ างแอ(ชมุ พร); คอแหง , สฟี น(ภาคใต) ; เฉียง​พรา, ตะแบง(สรุ นิ ทร); นกขอ, สม ป​ อง(เชียงใหม) ; บงค​ ด(แพร); บ​ งมัง(ปราจีนบุร,ี อดุ รธานี); มว งมงั , หมกั มงั (ปราจนี บุรี); รม ค​ มข​ วาน(กรุงเทพฯ); สฟี นนางแอ(ภาคเหนือ); โองน​ งั่ (อตุ รดติ ถ) เฉยี งพรา นางแอ เปน​ไมตน สงู ถ​ ึง 35 ม. ลำตนเ​ปลา​ตรง ใบ​เด่ยี ว​เรียงต​ รงขามส​ ลบั ต​ ้ังฉากร​ ปู ไข​ กลับห​ รือร​ ปู ร​ ี ปลาย​กลมม​ ตี​ ิ่งท​ หู​ รอื แ​ หลม โคนร​ ปู​ ลมิ่ ขอบใ​บเ​รยี บ แผนใ​บบ​ างห​ รอื ห​ นาค​ ลาย​หนงั ผวิ ใ​บ​ เกลยี้ ง ดานลางม​ ​ีจดุ ​สดี ำ หใ​ู บ​รปู ใ​บห​ อกเ​ปน​ค​ูระหวา งค​ ​ใู บ​ปลาย​บดิ เ​หน็ ไดชดั ท​ ​ีป่ ลาย​กง่ิ ดอกช​ อ ก​ ระจกุ ​ ออกท​ ี่​งาม​ใบ​เปน ก​ ระจุกก​ ลม กา นด​ อกย​ อ ยส​ น้ั ม​ าก กลบี เ​ลยี้ งเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ปลาย​แยก​เปน 5-8 แฉก​รูป​ สามเหลย่ี ม กลบี ด​ อกส​ ีขาว รว งง​าย 5-8 กลีบ รูปก​ ลม​ขอบก​ ลีบห​ ยักเ​วาพ​ บั จ​ บี โคนส​ อบแ​ หลมเ​ปน​กาน​ ติดเ​รียงส​ ลับกับก​ ลบี เ​ลี้ยง เกสร​เพศผ​มู จ​ี ำนวน 2 เทาข​ องก​ ลบี ด​ อก ติดอยบ​ู นจ​ านฐ​ าน​ดอก กา นเ​กสรย​ าว​ ไมเ​ ทากัน มข​ี น อับเ​รณูก​ ลม รงั ไขอ​ ยูใ​ตว​ งก​ ลบี ยอดเ​กสร​เปน ต​ มุ ป​ ลายต​ ดั ​แบงออกเ​ปน 3-4 พู ผล​กลม มกี​ ลีบเ​ลย้ี งต​ ดิ อยต​ู รงป​ ลาย ผล​สกุ ​สีแดง เมล็ดร​ ูปไตส​ ีสม นเิ วศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบ​ขึ้น​ใน​ปาดิบ​และ​ปา​เบญจพรรณ ริมฝง​แมน้ำ​หรือ​ขอบปาพรุ​น้ำจืด ใน​ภาค​ตะวันออก​เฉียง​ เหนือ ภาค​ตะวันออก​เฉียง​ใต ​ภาคใต ใน​ตางประเทศ​พบ​ที่​มาดา​กัสกา​ถึง​เอเชีย​เขตรอน ​มาเลเซีย​ถึง​ ออสเตรเลยี ภ​ าคเหนอื พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาตม​ิ วกเหลก็ 171

RUBIACEAE ขวาว Haldina cordifolia (Roxb.) Ridsdale ช่อื อ​ ื่น ๆ กระทุม ข​ วาว(ตาก); กระทุม​ดง, กระทมุ แ​ ดง(กาญจนบรุ ี); กวา ว, ควา ว(ภาค​กลาง, ภาคเหนือ); กาว(เลย); ขาว(อบุ ลราชธาน,ี อดุ รธาน)ี ; ข​ ะเฝา (จนั ทบรุ )ี ; จะวาว(เขมร-สรุ นิ ทร) ; ตองแ​ ดงเ​หลอื ง, ตะเพยี นทอง(ลำปาง); ตองเหลอื ง, ตาน​ควาย, ตมุ ค​ วาย(เชียงใหม) ; ตุมกวา ว(ภาคเหนือ); ตมุ ก​ าน​แดง, เฝา(เพชรบูรณ); ลอง​ เลาะ(นครราชสีมา); วาว(สร​ุ าษฎรธ​ านี) ชือ่ ​สามญั Haldu ขวาว เปน ​ไมตน สงู ถ​ งึ 30 ม. ลำตน​เปลาต​ รง เปลือกเ​รยี บห​ รือม​ ี​เกล็ด ใบ​เด่ยี ว เรียงต​ รงขาม มี​ หูใ​บร​ ะหวางก​ าน​ใบ รูปก​ ลมห​ รอื ร​ ปู ไขก​ วาง ปลายแหลม โคน​เวาห​ รือมน แผน ใ​บ​บาง ผิวใ​บด​ านลา ง​ม​ีขน ดอก​ชอ ก​ ระจุกก​ ลมอ​ อกต​ ามง​ามใ​บ​ใกลป​ ลายก​ ่งิ ออกเ​ปน​ชอเ​ดีย่ ว ๆ หรือเ​ปน ​กระจกุ ๆ ละไ​ม​เกิน 3 ชอ มก​ี ล่นิ ห​ อมอ​ อ น ๆ กลบี เ​ล้ียง​เชอ่ื มต​ ิดกันเ​ปนห​ ลอด ปลาย​แยก​เปน 5 แฉก กลีบด​ อกส​ ีเ​หลืองเ​ช่ือมต​ ิดกัน​ เปน ​หลอด รูปกรวยป​ ลาย​แยกเ​ปน 5 แฉก เกสร​เพศผู 5 อัน รังไขอ​ ยใ​ู ตว​ งก​ ลบี กา นเ​กสรเ​พศเมยี ​ยนื่ ​ยาว​ ออกมาน​ อกห​ ลอดด​ อก ผล​แหงม​ ี​ขนาดเลก็ ผวิ ​แข็ง ร​ วมกนั อ​ ย​ูบน​กาน​ชอเ​ปน กอนก​ ลม นิเวศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบข​ น้ึ ต​ ามใ​นป​ า ผ​ สมผ​ ลดั ใบ ระดบั ค​ วามส​ งู ป​ ระมาณ 200-500 เมตร ในต​ า งประเทศพ​ บท​ บ​่ี งั คลา​ เทศ อนิ เดยี เนปาล ศรีลังกา กมั พชู า ลาว พมา เวียดนาม จีน 172 พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาตม​ิ วกเหลก็

RUBIACEAE ยอบ​ าน Morinda citrifolia L. ชือ่ อ​ ื่น ๆ ยอ(ภาคก​ ลาง); มะต​ าเสือ(ภาคเหนือ); แยใ​หญ( กะเหร่ยี ง-แมฮองสอน) ชอ่ื ​สามัญ Indian Mulberry ยอบ​ าน เปน ​ไมต นข​ นาดเลก็ ส​ งู 2-6 ม. กงิ่ ​เปน​เหล่ยี ม ใบ​เดี่ยว​เรยี งต​ รงขา มร​ ูปร​ ี ปลายมนห​ รือ​ แหลม โคน​กลม​หรอื แ​ หลม ขอบใ​บเ​รยี บห​ รอื เ​ปน ​คลน่ื แผน ใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บเ​กลี้ยง หู​ใบ​เปน ​คตู​ ดิ อยร​ู ะหวาง​ คู​ใบข​ นาดใหญ รูปก​ ลม​หรือร​ ูปไขก​ ลับ ปลายก​ ลมห​ รอื แ​ ยกเ​ปน 2-3 แฉก ดอก​ชอ ก​ ระจกุ แ​ นน อ​ อกท​ ​่งี าม​ ใบ มก​ี ลนิ่ ห​ อม ฐานร​ องด​ อกเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ร​ ปู ก​ ลมร​ ี กลบี เ​ลย้ี งเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั เ​ปน ห​ ลอดส​ น้ั ปลายแ​ ยกเ​ปน ก​ ลบี ​ สนั้ ​หรือต​ ัด กลบี ด​ อกส​ ขี าวเ​ช่ือมต​ ิดกนั เ​ปน ​หลอด ปลายแ​ ยกเ​ปน 5 แฉก ​รปู ร​ ​แี กมข​ อบข​ นาน กลีบห​ นา ปลายก​ ลบี แ​ หลม ผวิ ด​ า นในเ​ปน ส​ นั ตรงป​ ลายห​ ลอดด​ า นในม​ ข​ี น เกสรเ​พศผู 5 อนั ตดิ อยต​ู รงป​ ลายห​ ลอด​ ดอก รงั ไข​อ ยใ​ู ตว​ งก​ ลบี ยอดเ​กสรแ​ ยกเ​ปน 2 แฉก จาน​ฐาน​ดอกเ​ปน ​วง ผลม​ เ​ี นอื้ ​หลายเ​มลด็ ​เชือ่ มต​ ิดกนั ​ เปน ​ผลรวม รูปร​ แ​ี กมร​ ูปไข ผิวเ​ปน​ตมุ ม​ ีร​ ิ้วร​ อ งร​ ูปเ​หล่ยี ม ผลส​ ุกส​ ีเ​หลอื งเ​ขียว เมลด็ จ​ ำนวนม​ ากส​ ีดำ นเิ วศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ เปน​ไม​นำมา​ปลูก​และ​ขึ้น​ได​ทั่วประเทศ ใน​ตางประเทศ​พบ​ท่ี​อินเดีย ลาว กัมพูชา เวียดนาม​ มาเลเซีย พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาติ​มวกเหล็ก 173

RUBIACEAE ยอ​ปา Morinda coreia Ham. ช่ืออ​ ่ืน ๆ ค(ุ กะเหรย่ี ง-กาญจนบุร)ี ; คยุ (พษิ ณโุ ลก); โคะ(กะเหรี่ยง); สลักป​ า, สลักห​ ลวง(ภาคเหนือ) ยอป​ า เปน ไ​มต น สงู ถ​ งึ 10 ม. เปลอื กส​ นี ำ้ ตาลแดงแ​ ตกเ​ปน ร​ อ งล​ กึ ต​ ามยาว ใบเ​ดยี่ วเ​รยี งต​ รงขา ม​ รปู ร​ ี ปลาย​ใบแ​ หลมเ​ปนต​ ่ิง โคนใ​บส​ อบแ​ หลม ขอบใ​บเ​รียบ แผน ใ​บ​บาง ผวิ ใ​บเ​กลยี้ ง หู​ใบร​ ะหวา งค​ ู​ใบ​ ขนาดเลก็ ป​ ลายแหลมห​ รอื เ​ปน แ​ ฉก ดอกช​ อ ก​ ระจกุ แ​ นน อ​ อกท​ ง​่ี า มใ​บห​ รอื ต​ รงขา มก​ นั กลบี เ​ลย้ี งเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ​ เปน ห​ ลอดส​ ั้น ๆ ปลาย​ตัด กลบี ด​ อกส​ ขี าวเ​ชอ่ื มต​ ดิ กันเ​ปน​หลอด ผวิ ด​ า นในม​ ี​ขนส​ น้ั ๆ ปลายห​ ลอดข​ ยาย​ ออกร​ ูปกรวยแ​ ละแ​ ยก​เปน 5 แฉก รปู ข​ อบข​ นาน กลีบห​ นา ผวิ ด​ านใน​เปนร​ องร​ ิ้ว ผวิ ด​ านนอก​มขี​ นส​ ั้น ๆ เกสรเ​พศผู 5 อนั ตดิ อ​ ยทู ค​่ี อห​ ลอดด​ อกย​ น่ื เ​ลยอ​ อกมาเ​ฉพาะ​สวนข​ องอ​ บั เ​รณู รังไขอ​ ยใ​ู ต​วงก​ ลบี ยอด​ เกสร​แยก​เปน 2 แฉก ย่นื ​เลยข​ ้ึนม​ าจาก​หลอดด​ อก ผลม​ ีเ​นอ้ื ​หลายเ​มล็ดเ​ช่อื มต​ ดิ กัน​เปน ผ​ ลรวม รูปก​ ลม ผวิ ค​ อนขางเ​รยี บ นเิ วศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบข​ ้ึน​ทั่วไปใ​นป​ า ​ผสม​ผลัดใบ ปา เตง็ ร​ งั ใ​นภ​ าคเหนือ ภาค​ตะวนั ออกเ​ฉยี ง​เหนอื ภาค​ตะวันออก​ และภ​ าค​ตะวนั ออกเ​ฉยี งใ​ต ในต​ า งประเทศพ​ บ​ทอี​่ นิ เดีย ลาว กัมพูชา ​เวยี ดนาม​และห​ มเู กาะ​มลายู 174 พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาตมิ​ วกเหลก็

RUBIACEAE กาน​เหลือง Nauclea orientalis (L.) L. ชื่ออ​ ่นื ๆ กระทุมค​ ลอง, กระทมุ น้ำ(ภาคก​ ลาง, ภาคใต) ; กะเลอ, เ​สส ะเบอ(กะเหร่ยี ง-แมฮอ งสอน); ตะก,ู สะแก ​ เหลอื ง(ภาคก​ ลาง); ตมุ ขัก, ตุม ค​ ำ(ภาคเหนือ); ตุมด​ ง(ลำปาง, บรุ รี ัมย) ; ตุมเ​หลอื ง(แมฮ องสอน); ปอ​ ขีห้ มาแ​ หง (บุรีรัมย) ชือ่ ส​ ามัญ Cheeswood กา น​เหลอื ง เปน​ไมตน สูงถ​ งึ 20 ม. ก่งิ อ​ อนม​ ี​ขน ใบ​เดยี่ วเ​รยี งต​ รงขา มส​ ลับต​ ัง้ ฉากร​ ปู ไขห​ รอื ร​ ูป​ รี ปลายมน โคนมน​หรอื แ​ หลมห​ รอื เ​วาเ​ล็กนอ ย ขอบใ​บเ​รียบห​ รอื เ​ปน ค​ ลืน่ ห​ า ง ๆ แผน​ใบค​ อนขางห​ นา ผิว​ ใบม​ ขี​ นป​ ระปรายห​ รือเ​กล้ยี ง หใู​บร​ ะหวางค​ ู​ใบร​ ูปร​ ห​ี รือไ​ขก​ ลบั รวงง​า ย เห็นช​ ัดเจนท​ ป​่ี ลายย​ อด ดอกช​ อ ​ กระจุกแ​ นน​รูปก​ ลมส​ เ​ี หลือง มี​กลน่ิ ​หอม ออกเ​ดย่ี ว ๆ​ท​ปี่ ลายก​ ิ่ง กานช​ อ ดอกย​ าว ดอกย​ อ ยจ​ ำนวนม​ าก​ แยกกนั กลบี เ​ลยี้ งเ​ชือ่ มต​ ิดกนั เ​ปน ห​ ลอด ปลายแ​ ยกเ​ปน 5 แฉก กลีบด​ อกเ​ช่ือมต​ ิดกนั ร​ ปู กรวย ปลาย​ แยก​เปน 5 แฉก เกสรเ​พศผู 5 อนั ติดอ​ ยทู ปี่​ ลาย​หลอดด​ อก รังไขอ​ ยู​เหนือว​ งก​ ลบี ยอดเ​กสร​รปู ไขย​ ่นื ​ยาว​ ออกมาเ​หน็ ช​ ดั เจน ผลข​ นาดเลก็ ร​ปู ร​ ี ผวิ แ​ ขง็ จ​ ำนวนม​ ากเ​บยี ดก​ นั แ​ นน บ​ นแ​ กนช​ อ ผลไ​มเ​ ชอ่ื มต​ ดิ กนั ระหวา ง​ ผล​ม​เี น้อื ​บาง ๆ ผลจ​ ะห​ ลุดออกจ​ ากกนั ไ​ด​งาย เ​มลด็ ข​ นาดเลก็ นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบข​ นึ้ ใ​กลธ​ ารนำ้ ใ​หญใ​ นป​ า เ​บญจพรรณ ปา โปรง ท​ ค​ี่ อ นขา งช​ มุ ชน้ื แ​ ละร​ มิ ฝง แ​ มน ำ้ ล​ ำคลอง ระดบั ​ ความ​สูงไ​ม​เกิน 600 เมตรใ​นภ​ าคเหนอื ภาค​ตะวันออก ภาคต​ ะวันตกเ​ฉยี ง​ใต ภาคก​ ลาง ในต​ างประเ​ทศ​ พบท​ ศี่​ รลี งั กา จนี ต​ อนใต พมา เวยี ดนาม​ตอนใต มาเลเซีย อ​ ินโดนเี ซียไ​ป​จนถึงอ​ อสเตรเลียต​ อนเหนือ พรรณไมส​ วนร​ ุกขชาติ​มวกเหลก็ 175

RUTACEAE มะตูม Aegle marmelos (L.) Corrêa ex Roxb. ชอ่ื อ​ น่ื ๆ กะท​ ันตาเ​ถร, ตมุ ตัง, ตมู (ปตตานี); พ​ ะโนงค(เขมร); ม​ ะปน (ภาคเหนือ); มะป​ สา (กะเหรี่ยง-แมฮองสอน) ช่ือส​ ามญั Bael Fruit Tree, Bengal Quince, Bilak มะตูม เปน​ไมต น สูงถ​ ึง 15 ม. กง่ิ ​ออนม​ ี​ขน ก่ิงแ​ กม​ ​ีหนามแ​ หลม​ยาว 1-2 ซม. ออกเ​ด่ยี ว ๆ ​หรือ​ เปนค​ ู ใบ​ประกอบแ​ บบข​ นนก มี​ใบย​ อย 3 ใบ เรยี งส​ ลบั ใบย​ อยร​ ปู ไขห​ รือใ​บห​ อกก​ วางป​ ลาย​ทู โคนก​ ลม ขอบใ​บเ​ปน ค​ ลน่ื แผน ใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บเ​กลยี้ งห​ รอื ม​ ข​ี นท​ เ​่ี สน ก​ ลางใ​บ ใบย​ อ ยต​ รงป​ ลายย​ าวแ​ ละใ​บม​ ข​ี นาดใหญ​ กวา​คู​ใบ​ยอย​ดาน​ขาง ดอก​ชอ​กระจะ​ออก​ท่ี​งาม​ใบ​ใกล​ปลาย​กิ่ง​หรือ​ออก​เปน​ดอก​เด่ียว กาน​และ​แกน​ใน​ ชอดอกม​ ี​ขน กลบี เ​ลี้ยง​เช่อื มต​ ิดกนั ปลาย​แยก​เปน 4-5 แฉก รูปส​ ามเหลย่ี ม ผวิ ด​ านนอก​ม​ขี น กลบี ด​ อก 4-5 กลบี รปู ร​ ี กลบี ห​ นา ผวิ ด​ า นในเ​ปน ร​ อ งร​ ว้ิ เกสรเ​พศผจ​ู ำนวนม​ าก รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลบี ​รปู น​ ำ้ เตา กา น​ เกสรเ​พศเมยี ​สัน้ ยอด​เกสร​ทรงกระบอกอ​ วบอว นป​ ลาย​ตดั ผล​รูปก​ ลมร​ ี เปลือกแ​ ข็ง ผิวเ​รียบ ภายใน​ม​ี เนอ้ื แบงเ​ปน 10-15 ชอ ง แตละช​ อ งม​ ี 6-10 เมล็ด นเิ วศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบข​ นึ้ ใ​นป​ า ผ​ สมผ​ ลดั ใบแ​ ละป​ า เตง็ ร​ งั ใ​นภ​ าคต​ ะวนั ออกเ​ฉยี งใ​ต ภาคต​ ะวนั ตกเ​ฉยี งใ​ต ภาคเหนอื ภาคต​ ะวนั ออกเ​ฉียงเ​หนือ ใน​ตางประเทศพ​ บท​ ​่ีอินเดยี อัสสมั ชวา กมั พูชา ลาว 176 พรรณไม​ส วน​รกุ ขชาต​ิมวกเหลก็

RUTACEAE แกว Murraya paniculata (L.) Jack ชอื่ ​อน่ื ๆ กะม​ ูนิง(มลาย-ู ปต ตาน)ี ; แกว ข​ าว(ภาคก​ ลาง); แกวข​ ​้ีไก( ยะลา); แกวพ​ รกิ , ตะไ​หลแ​ กว (ภาคเหนอื ); แกว ​ ลาย(สระบุร)ี ; จาพ​ ริก(ลำปาง) ชอ่ื ส​ ามัญ Andaman Satinwood, Chinese Box Tree, Orange Jasmine แกว เปน​ไมพุม​หรือ​ไมตน​ขนาดเล็ก สูง​ถึง 10 ม. เรือนยอด​รูป​รม เปลือก​สีขาว​แตก​เปน​รอง​ ตามยาว ใบ​ประกอบ​แบบ​ขนนก​ปลาย​ค่ี​เรียง​สลับ ใบ​ยอย 5-9 ใบ เรียง​สลับ​รูปไข รูป​รี​หรือ​รูปไข​กลับ ปลายแหลม โคนส​ อบเ​บี้ยวเ​ล็กนอย ขอบใ​บเ​ปน ค​ ลืน่ ​หรอื ห​ ยกั มนต​ น้ื ๆ แผน ใ​บค​ ลายห​ นงั ม​ ต​ี อ มน​ ้ำมนั ผวิ ใ​บเ​กลย้ี งเ​ปน มนั ใบย​ อ ยค​ ล​ู า งม​ กั ม​ ข​ี นาดเลก็ ก​ วา ค​ ท​ู อ่ี ยเ​ู หนอื ข​ นึ้ ไ​ป ดอกช​ อ ส​ น้ั ออกต​ ามง​า มใ​บ มก​ี ลน่ิ ​ หอม กลีบเ​ลีย้ ง 5 กลบี มขี​ นาดเลก็ กลีบ​ดอกส​ ีขาว 5 กลบี รว งง​า ย เกสร​เพศผู 10 อัน ยาว 5 อัน สั้น 5 อนั รังไขอ​ ยเู​ หนอื ว​ งก​ ลบี ต้ังอยบ​ู น​จาน​ฐาน​ดอก ผลร​ ปู ไขห​ รือร​ ูปร​ ี เ​มอื่ แ​ ก​ม​สี สี ม อ​ ม​แดง นิเวศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ นั ธุ พบ​ขึน้ ท​ ่ัวไปใ​น​ปา ดบิ นิยมป​ ลูกเ​ปน ​ไมประดบั ใน​ตา งประเทศพ​ บท​ จ​่ี นี ไตหวนั อินเดีย เนปาล ปากีสถาน ศรลี ังกา เอเชยี ต​ ะวนั ออกเ​ฉยี ง​ใต อ​ อสเตรเลยี พรรณไมส​ วนร​ ุกขชาติ​มวกเหล็ก 177

SAPINDACEAE ขี้หนอน Zollingeria dongnaiensis Pierre ชอ่ื ​อื่น ๆ ขีม้ อด(นครราชสีมา, ขอนแกน ) ขห้ี นอน เปน ​ไมต น สงู ถ​ งึ 15 ม. เปลือกเ​รียบส​ เี ทาด​ ำ ก่งิ อ​ อ นม​ ีข​ น​หนาแนน ใบ​ประกอบแ​ บบ​ ขนนกป​ ลาย​คู เรียงส​ ลบั มใ​ี บย​ อ ย 4-10 ใบ เรียงส​ ลับ รปู ข​ อบข​ นานห​ รอื ร​ ปู ร​ ปี​ ลายมนห​ รอื แ​ หลม โคน​ เบ้ยี วห​ รอื มน ขอบเ​รียบห​ รือเ​ปน​คล่นื แผนใ​บค​ ลาย​กระดาษ ใบออนด​ านบนม​ ี​ขนป​ ระปราย ดา นลางม​ ีข​ น​ หนาแนน ใบ​แก​ดานบน​มี​ขน​ตาม​เสน​กลาง​ใบ เสน​แขนง​ใบ​และ​ขอบ​ใบ ดานลาง​มี​ขน​ประปราย ดอก​ชอ​ แยกแ​ ขนงส​ ีขาวอ​ อกท​ ี่​ปลายก​ ิ่ง ดอกย​ อ ย​ขนาดเลก็ มี​กลีบเ​ลี้ยง 5 กลบี รปู ข​ อบข​ นาน​ปลายมน มีข​ นต​ าม​ ขอบ​กลีบ​และ​บริเวณ​โคน​กลีบ​ดานใน 2 กลีบ​ใน​ยาว​กวา 3 กลีบ​นอก กลีบ​ดอก 5 กลีบ รูปไข​กลับ ปลายแหลม​ขนาด​ไม​เทากัน โคน​กลีบ​ดานใน​มี​ขน เกสร​เพศผู 8 อัน กาน​ชู​อับ​เรณู​มี​ขน จาน​ฐาน​ดอก​ ลอ มรอบเ​กสร​เพศผู รงั ไขอ​ ย​เู หนอื ว​ งก​ ลีบ ​รปู ส​ ามเหลยี่ มเ​ปน ​สนั 3 สัน ผล​แบบผ​ ลแ​ หงแ​ ตก ม​ปี ก 3 ปก รปู ข​ อบข​ นาน มี 1 เมลด็ นิเวศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบ​ขึ้น​ตาม​ปาดิบ​แลง ปา​เบญจพรรณ บริเวณ​ชาย​ฝงทะเล ภูเขา​หินปูน หินทราย ท่ัวประเทศ​ ยกเวน ภ​ าคใต ระดับค​ วามส​ งู ไ​ม​เกนิ 375 เมตร ในต​ างประเทศพ​ บท​ ​ภี่ ูมิภาคอ​ นิ โดจีน 178 พรรณไม​สวน​รกุ ขชาตม​ิ วกเหลก็

SAPOTACEAE มะซาง Madhuca pierrei (F. N. Williams) H.J. Lam ชื่อ​อืน่ ๆ ละมุดส​ ีดา(ตราด) มะซาง เปน​ไมตน สูงถ​ ึง 25 ม. ลำตนเ​ปลา​ตรง เรอื นยอด​เปนพ​ ุม​กลม​ทึบ เปลอื กส​ ีน้ำตาล​ดำ แตกเ​ปนสะเก็ด สเ่ี หลยี่ มแ​ ละเ​ปน​รอ งล​ กึ มยี​ างข​ นส​ ขี าว ใบเ​ด่ยี ว​เรยี งเ​วยี นเ​ปนก​ ระจุกท​ ​่ปี ลาย​กงิ่ รปู ไข​ กลับ ปลายมน​ กล​ ม หรือห​ ยกั ​เปนต​ ง่ิ เ​ลก็ นอย โคนแ​ หลม ขอบใ​บเ​รยี บ แผน ใ​บห​ นา ผิวใ​บ​ดานบนเ​กลี้ยง​ หรือ​เกือบ​เกล้ียง ดานลาง​มี​ขน​สีเทา​หนาแนน ดอก​ชอ​กระจุก​ออก​ตาม​ปลาย​ก่ิง​เหนือ​กลุม​ใบ ดอก​มี​ ขนาดใหญ สขี าวม​ ีก​ ลิน่ ห​ อมเ​ลก็ นอ ย กา น​ชอ ดอกแ​ ละก​ ลีบเ​ลี้ยงม​ ข​ี นน​ มุ กลบี เ​ล้ยี ง 4 กลีบ เรยี งเ​ปน 2 ชั้น ๆ ละ 2 กลบี กลบี ​ดอก 6 กลบี โคน​เชอ่ื มต​ ดิ กัน​เปน ห​ ลอดร​ ูปถ​ วย เกสร​เพศผู 12 อัน ไมม​ีเกสร​เพศผู​ ที่เ​ปนหมัน รังไขอ​ ยูเ​ หนอื ว​ งก​ ลบี ผล​สดม​ ​ีเนอ้ื ​รูปไขห​ รอื ร​ ปู ร​ แ​ี กมร​ ปู ไข ขนาด 3.5-4 x 4.5-5 ซม. ปลาย​ผล​ ยังมส​ี ว นข​ องย​ อดเ​กสรเ​พศเมยี ​ติดอยู โคน​ผลม​ ี​กลบี เ​ลย้ี ง​ตดิ ท​ น มี 1-4 เมลด็ เมล็ด​รูปร​ แ​ี กมข​ อบข​ นาน ผวิ เ​รยี บ นิเวศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบ​ข้ึน​ใน​ปาดิบ​ชื้น ปาดิบ​แลง ปาไผ ทุงหญา ภู​เขา​หินปูน​ใน​ภาค​ตะวันออก ภาค​กลาง ภาค​ ตะวนั ตกเ​ฉยี งใ​ต ภาคต​ ะวนั ออกเ​ฉยี งใ​ต ภาคใต ทร​่ี ะดบั ค​ วามส​ งู 5-400 เมตร ในต​ า งประเทศพ​ บท​ ก​่ี มั พชู า ลาว พรรณไม​สวน​รกุ ขชาติ​มวกเหล็ก 179

180 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็

SAPOTACEAE ละมดุ ​เขมร Pouteria campechiana (Kunth) Baehni ชอ่ื อ​ ่นื ๆ ทอ ท​ อง ช่ือ​สามัญ Canistel, Eggfruit-tree, Yellow Sapote ละมดุ เ​ขมร เปน​ไมต น สูงถ​ ึง 20 ม. เปลอื กส​ ีนำ้ ตาลเ​ขม สวน​ตา ง ๆ ม​ยี างเหนียวส​ ีขาว และม​ ​ีขน​ สีน้ำตาลเ​ขมป​ กคลุม ใบ​เดีย่ ว เรียงส​ ลบั อย​ชู ดิ ก​ ัน​เปน ก​ ระจุกต​ าม​ปลาย​กิ่ง รูปใ​บห​ อกก​ ลับห​ รือร​ ูปร​ แี​ กม​ ไขก​ ลบั ปลายแหลมเ​ปน ต​ ิง่ โคนร​ ปู​ ลิม่ ขอบใ​บเ​รยี บห​ รอื เ​ปน ค​ ลน่ื เ​ลก็ นอ ย แผน ใ​บ​คอ นขางห​ นา ผวิ ใ​บ​ เกลยี้ งเ​ปน มันท​ งั้ สองด​ า น ดอกเ​ด่ยี ว ออก​เปน​ดอก​เดีย่ วห​ รือเ​ปน ก​ ระจกุ ต​ าม​งา ม​ใบ ตรงป​ ลาย​กง่ิ มีก​ ลิ่น​ หอมอ​ อ น ๆ กา นด​ อกม​ ีข​ น กลีบเ​ลีย้ ง 5 กลบี ผวิ ด​ านนอกม​ ขี​ น ดา นในเ​กลย้ี ง กลบี ด​ อกส​ ีเขยี ว เช่อื ม​ ติดกนั ร​ ูปร​ ะฆัง ปลาย​แยก​เปน 5 แฉก ยาวก​ วา​กลีบเ​ล้ียงเ​ล็กนอย เกสร​เพศผู 10 อนั เปน หมนั 5 อัน รงั ไข​ อยเู​หนอื ว​ งก​ ลีบ ร​ ูปกรวย ม​ีขนอยุ ค​ ลายเ​สน ไหม กาน​ยอด​เกสร​เพศเมยี ​มัก​ย่นื ​ยาว​เลย​ออกมาน​ อกก​ ลบี ​ ดอก ผลส​ ด​รปู ก​ ระสวยห​ รอื ร​ ูปไขห​ รอื ไ​ขก​ ลบั ห​ รอื เ​กือบก​ ลม ผล​สกุ ส​ ​เี หลอื งผ​ ิวเ​กล้ียง ​มี​นวล มี 15 เมล็ด ผิวเ​ปนมันส​ ีน้ำตาล​ดำ นเิ วศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ นั ธุ เปน ไ​มต​ า งประเทศ มถ​ี นิ่ กำเนดิ ใ​นท​ วปี อ​ เมรกิ า ประเทศเ​มก็ ซโิ ก บราซลิ คอสต​ าร​กิ า เอลซลั วาดอร กัวเตมาลา ฮอนดรู สั น​ คิ า​ลา​กัว ป​ านามา พรรณไมส​ วน​รุกขชาต​ิมวกเหลก็ 181

SAPOTACEAE พิกลุ Mimusops elengi L. ชือ่ ​อ่นื ๆ กุน(ภาคใต) ; แกว (ภาคเหนือ); ซางด​ ง(ลำปาง); พิกลุ เ​ขา, พิกุล​เถื่อน(นครศรธี รรมราช); พกิ ลุ ปา (สตูล) ช่อื ส​ ามญั Bullet Wood, Spanish-cherry พิกลุ เปน ไ​มตน สูงถ​ ึง 15 ม. เรอื นยอดเ​ปน พ​ มุ ​กลมแ​ นน ท​ บึ ลำตนแ​ ละก​ งิ่ ม​ กั ​คดงอเ​ปน ปมุ ปม เปลอื กส​ เี ทาป​ นด​ ำแ​ ตกเ​ปน ร​อ งล​ กึ แ​ ละเ​ปน สะเกด็ ใบเ​ดย่ี วเ​รยี งเ​วยี น รปู ไขห​ รอื ร​ ปู ไขแ​ กมร​ ปู ใ​บห​ อก ปลาย​ เรียวแหลม​หรือ​เปน​ติ่ง​แหลม โคน​แหลม​หรือมน ขอบ​ใบ​เปน​คลื่น เนื้อ​ใบ​หนา​คลาย​หนัง ผิว​ใบ​เกลี้ยง​ ทงั้ สองด​ า น เสน แ​ ขนงใ​บถ​ ล​่ี ะเอยี ดเ​หน็ ไ​มช ดั ปลายเ​สน แ​ ขนงใ​บเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั เ​ปน เ​สน ขอบใ​บ ดอกช​ อ ก​ ระจกุ ออกต​ ามง​ามใ​บแ​ ละป​ ลาย​ยอด กลีบเ​ล้ียง 8 กลีบ เรียงเ​ปน 2 วง ๆ ละ 4 กลีบ กลีบ​ดอก 24 กลบี เรียง​ เปน 2 วง วงนอกม​ ี 16 กลีบ ปลาย​กาง​ออกใ​น​ระดบั เ​ดยี วกันเ​ปนร​ ูปด​ าว วงใน 8 กลีบ ปลาย​กลีบโ​คง เ​ขาหา​ กัน เกสรเ​พศผ​ูสมบรู ณ 8 อนั และเ​ปน หมนั 8 อนั รังไขอ​ ยู​เหนือว​ งก​ ลีบ ร​ ปู ไข มข​ี นป​ กคลุม ผล​รูปไขห​ รอื ​ กลม ผลอ​ อ นม​ ข​ี น ผลแ​ ก​เกอื บเ​กลีย้ งม​ ​ีสีแสด ทข​่ี ั้วผลย​ ังคงมก​ี ลบี เ​ลยี้ งต​ ดิ อยู มกั ม​ ​เี มล็ดเ​ดยี ว นเิ วศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบ​ข้ึน​ตาม​ปาดิบ​ชื้น​ท่ัวไป สวนใหญ​เปน​ไม​ปลูก​ประดับ​ตาม​วัด ใน​ตางประเทศ​พบ​ที่​อินเดีย ศรีลังกา พมา เวียดนาม อินโดนีเซีย มาเลเซีย ปาปวนิวกินี ฟลิปปนส ออสเตรเลีย นิว​คาลิโดเนีย​ วานวั ตู 182 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาติ​มวกเหลก็

SONNERATIACEAE ลำพปู​ า Duabanga grandiflora (Roxb. ex DC.) Walp. ช่ือ​อื่น ๆ กระดังงา​ปา(กาญจนบุรี); กาป​ลอง(ซอง-จันทบุรี); กา​ลา, คอ​เหนียง(เชียงใหม); กู, ซัง​กะ(กะเหรี่ยง- แมฮองสอน); โก(กะเหร่ียง-กำแพงเพชร, แมฮองสอน); ขาเขียด(ชุมพร); ตะกาย, โปรง(ภาคใต), ตะกกู า(จันทบุรี); ตุมเตน, ตุมบ​ ก, ตุมล​ างต​ ุม​อา, ​เตน , ลก​ู ลาง, อา(ภาคเหนือ); ​บะกแู ม(มลายู-นราธิวาส); บอ แมะ(มลาย-ู ยะลา); ลน้ิ ควาย(ปราจนี บรุ )ี ; ลำพข​ู แี้ มว(ระนอง); ลำพคู วน(ปต ตาน)ี ; ลำแพน(ตรงั ); ลำแพน​ เขา(ยะลา); สะบันงาช​ าง(แพร) ; หงอนไก( ประจวบคีรีขันธ) ลำพ​ูปา เปนไ​มต น สูงถ​ ึง 35 ม. ปลายก​ ิง่ ห​ อ ยยอย กง่ิ ​ออนเ​ปน เ​หล่ยี ม ใบ​เดีย่ ว​เรยี งต​ รงขาม รูป​ ขอบข​ นาน หรอื ร​ ูปไขแ​ กมข​ อบข​ นาน ปลาย​เรยี วแหลม โคนก​ ลม​หรือเ​วาเ​ลก็ นอ ย ขอบใ​บเ​รยี บ แผน ใ​บ​ หนาค​ ลา ยห​ นงั ผวิ ใ​บด​ า นบนส​ เี ขยี วเ​ขม ดา นลา งม​ น​ี วล ดอกช​ อ เ​ชงิ ห​ ลนั่ ส​ ขี าว บานต​ อนกลางคนื กลบี เ​ลยี้ ง​ เชอ่ื มต​ ดิ กัน​รปู ถ​ ว ยต​ ้นื ๆ ปลายแ​ ยก​เปน 6-7 แฉก รูปส​ ามเหลยี่ มแ​ กมร​ ปู ไข กลีบ​ดอก 6 กลบี กลีบย​ น ​ บอบบาง​รวงง​าย เกสร​เพศผจ​ู ำนวน​มาก รังไข​อ ยเู​ หนอื ​วง​กลบี ​ตดิ กบั ​กลีบ​เลี้ยงส​ ว นลาง ผลร​ ูปไขเ​กอื บ​ กลม เมื่อ​แก​จะแ​ ตกม​ ​สี ีนำ้ ตาล มเ​ี มลด็ ​สีดำ​จำนวนม​ าก ก​ ลบี เ​ลีย้ ง​ติดท​ น นเิ วศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบข​ น้ึ ใ​นป​ า ดบิ บรเิ วณร​ มิ ล​ ำหว ยล​ ำธาร และต​ ามช​ ายปา ท​ วั่ ประเทศ ในต​ า งประเทศพ​ บท​ อ​่ี นิ เดยี พมา จนี ​ตอนใต ภ​ มู ภิ าค​อินโดจีนแ​ ละม​ าเ​ล​เชียต​ ะวันตก พรรณไม​ส วนร​ กุ ขชาติม​ วกเหล็ก 183

SIMAROUBACEAE คนทา Harrisonia perforata (Blanco) Merr. ชอื่ ​อน่ื ๆ สฟี น คนทา, สฟี น , กะลนั ทา, สฟี น ค​ นต​ าย(ภาคก​ ลาง); จ,้ี จห​้ี นาม, สเ​ี ตาะ, หนามจ(ี้ ภาคเหนอื ); มซ​ี (ี กะเหรยี่ ง- แมฮอ งสอน); โกท​ า(ภาค​ตะวันออก, ภาคต​ ะวนั ออกเ​ฉยี งใ​ต) คนทา เปน ไ​ม​รอเ​ลอ้ื ยห​ รอื ไ​มต นข​ นาดเลก็ ​สงู 3-5 ม. ลำตน แ​ ละก​ งิ่ ​แก​ม​หี นาม กิง่ อ​ อนม​ ​ขี น ใบ​ ประกอบ​แบบ​ขนนก​ช้ันเดียว​ปลาย​คี่ เรียง​สลับ แกน​ชอ​ใบ​มี​ปก​แคบ ใบ​ยอย​เรียง​ตรงขาม​หรือ​เย้ือง​กัน​ เล็กนอย​จำนวน 1-15 ใบ รูป​รี​แกม​รูปไข​หรือ​ไข​กลับ ปลายแหลม โคนม​นก​ลม​หรือ​แหลม ขอบ​ใบจัก​ ฟน เลอื่ ยห​ า ง ๆ แผน ใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บม​ ข​ี น หใ​ู บเ​ปน ห​ นาม รว งง​า ย ดอกช​ อ ก​ ระจกุ อ​ อกท​ ง​่ี า มใ​บห​ รอื ช​ อ ก​ ระจกุ ​ แยกแ​ ขนงอ​ อก​ทป​ี่ ลายก​ ง่ิ ใบป​ ระดบั ร​ ปู ใ​บห​ อก กลบี เ​ลยี้ งเ​ชอื่ มต​ ดิ กนั ร​ ปู ถ​ ว ยป​ ลายแ​ ยกเ​ปน 4-5 แฉก ผวิ ​ ดานนอก​มี​ขน กลีบ​ดอก 4-5 กลีบ รูป​ใบ​หอก​แกม​ขอบ​ขนาน ปลาย​กลีบ​ดานใน​มี​ขน​ส้ัน เกสร​เพศผู​มี​ จำนวน 2 เทาข​ องก​ ลบี ด​ อก ตดิ ​อยูทฐ่​ี าน​ของจ​ านฐ​ าน​ดอก โคนเ​ช่ือมต​ ิดกัน มขี​ น รังไขอ​ ย​ูเหนือว​ งก​ ลบี ตั้งอยู​บน​จาน​ฐาน​ดอก​รูป​ถวย​ผิว​เปน​รอง​ร้ิว มี​ขน ยอด​เกสร​เปนกอน​ปลาย​ตัด​เปนพู ผล​มี​เนื้อ​รูป​กลม​ แปน นิเวศวิทยาแ​ ละก​ ารก​ ระจายพ​ ันธุ พบ​ขนึ้ ใ​น​ปาเ​บญจพรรณ ปาดิบแ​ ลง ตามภ​ ูเขา​หนิ ปนู บรเิ วณพ​ นื้ ทเ​ี่ ปด โลง ระดับ​ความส​ งู ไ​มเ​ กนิ 900 เมตร ในต​ างประเทศพ​ บ​ท​จี่ นี ต​ อนใตถ​ ึงม​ าเลเซีย 184 พรรณไม​ส วน​รกุ ขชาต​ิมวกเหลก็

STERCULIACEAE ปอ​อีเกง Pterocymbium tinctorium (Blanco) Merr. ช่อื ​อื่น ๆ กะพงใ​หญ( ระยอง); กะลกู​ ะแ​ ปงบกู ง(มลายู-ปตตาน)ี ; คางฮ​ ุง(พษิ ณุโลก); คำโ​รง(เขมร-สรุ นิ ทร) ; บอน​ ครัง่ (ระนอง); ปง(สรุ​ าษฎรธ​ าน)ี ; ปอก​ ระดาง, ปอข​ ้ีแฮด(ภาคเหนือ); ปอข​ ​้ีไก( สโุ ขทยั ); ปอข​ ​้ี แตก(นครราชสมี า, สระบุร,ี สโุ ขทยั ); ปอข​ ล้ี​ น้ิ (หนองคาย); ปอข​ ้เี​ลียด(เชียงใหม); โปง(ปตตาน,ี ยะลา); ​ มะโ​หล​ ง(ปต ตาน)ี ; ออยชา ง, หมคี​ ำราม(ปราจนี บุรี); เหมง (จนั ทบุร)ี ปออ​ เี กง เปน ​ไมตน สูงถ​ ึง 30 ม. ลำตน เ​ปลาต​ รง โคน​ตน​มักม​ พ​ี พู อน​ตำ่ ๆ เปลอื ก มรี​ รู​ ะบาย​ อากาศข​ นาดใหญค​ ลาย​แผลเปน ใบ​เดย่ี ว เรียงเ​วยี น รปู ไขห​ รือร​ ปู ห​ ัวใจ ปลายแหลม โคน​ตดั ​หรือเ​วา ร​ ูป​ หัวใจ​ ผิว​ใบ​เกือบ​เกล้ียง ดอก​ชอ​แยก​แขนง​สีเขียว​หอย​ลง ดอก​แยก​เพศ​ไมมี​กลีบ​ดอก ออก​ที่​ปลาย​ก่ิง หรือเ​หนือร​ อยแผลใ​บ กลบี เ​ลี้ยงเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ​รูปร​ ะฆงั ปลายแ​ ยกเ​ปน 5 แฉก​ขอบแ​ ฉก​มข​ี น ดอกเ​พศผ​ูม​ี เกสร​เพศผู​8-10 อนั ตดิ อยบ​ู นก​ า นช​ เ​ู กสรร​ ว ม ดอกเ​พศเมีย​ม​เี กสร​เพศเมยี 5 อัน ตดิ อยบ​ู นก​ า น​ชเู​กสร​ รว มส​ นั้ ๆ รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลบี ​รปู ไขก​ ลบั ม​ ข​ี น ผลม​ กั ม​ จ​ี ำนวน 5 กา น​ผลส​ นั้ ต​ ดิ อยบ​ู นแ​ กนส​ ง ผล เปน ผล​ แหง ​เมอื่ แ​ กจ​ ะ​แตก ลกั ษณะ​คลาย​รปู เ​รือ​ทองล​ กึ ​ม​กี ระพุง​ยนื่ ​ยาวอ​ อกไป มี 1-2 เมลด็ ตดิ อ​ ยทู ​ฐี่ าน​ของ​ ผล นิเวศวทิ ยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบ​ข้ึน​ทวั่ ไป​ใน​ปาดิบ​แลง​ท่วั ประเทศ ระดับ​ความ​สูง 5-800 เมตร ใน​ตางประเทศ​พบ​ท​ี่อินเดีย ภมู ิภาค​มาเลเซีย อินโดจนี อนิ โดนีเซยี ฟล ปิ ปน ส พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาติ​มวกเหล็ก 185

THYMELAEACEAE กฤษณา Aquilaria crassna Pierre ex Lecomte ชื่อ​อืน่ ๆ ไมห​ อม ช่ือส​ ามัญ Agarwood, Aloeswood, Eaglewood กฤษณา เปนไ​มต น สูงถ​ ึง 30 ม. เปลือกเ​รียบส​ ีเทา ใบ​เดย่ี ว​เรยี งส​ ลับ รปู ร​ ​ีแกม​ขอบข​ นาน ปลาย​ เรียวแหลม โคนมน ขอบ​ ใ​บเ​รียบ แผน ใ​บห​ นา​คลายห​ นงั ผิวใ​บเ​กลยี้ งท​ ้ังสองด​ าน​หรอื ม​ ี​ขนก​ ระจายต​ าม​ ขอบใ​บแ​ ละเ​สน ก​ ลางใ​บท​ ผ​่ี วิ ใ​บด​ า นลา ง ดอกช​ อ ก​ ระจกุ อ​ อกต​ ามง​า มใ​บแ​ ละป​ ลายก​ ง่ิ มด​ี อกย​ อ ย 4-6 ดอก กลีบ​เล้ียง​เชือ่ ม​ติดกัน​เปน​รปู ​ถวย​ปลาย​แยก​เปน 5 แฉก ผิว​ดานนอก​และ​ดานใน​มี​ขน กลีบ​ดอก​สีเขียว เชื่อมต​ ิดกันเ​ปน​หลอดร​ ูปร​ ะฆัง ปลาย​แยกเ​ปน 5 แฉก มีข​ นท​ ัง้ สองด​ า น เกสร​เพศผู 10 อนั กา นช​ อู​ ับเ​รณ​ู สั้น โคนเ​ชื่อมต​ ิดกัน รงั ไขอ​ ยู​เหนอื ว​ งก​ ลบี ร​ ูปก​ ลม ม​ ข​ี น กา นย​ อดเ​กสรเ​พศเมยี ​สน้ั ผลเ​ปน ผล​แหง แ​ ลว ​ แตกร​ ปู ค​ อนขางก​ ลม ผิวม​ ขี​ น โคน​ผล​มกี​ ลีบเ​ลยี้ งต​ ิดท​ น นิเวศวทิ ยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ ันธุ พบ​ข้ึน​ในป​ า ดิบ​ชน้ื ภาคก​ ลาง ภาค​ตะวนั ออก และภ​ าคต​ ะวนั ออกเ​ฉียง​เหนือ ในต​ า งประเทศพ​ บ​ ท่​ีลาว กัมพูชา และเ​วียดนาม 186 พรรณไมส​ วน​รุกขชาตมิ​ วกเหลก็

TILIACEAE ตะขบฝรัง่ Muntingia calabura L. ชอื่ อ​ น่ื ๆ ตะขบ(ทั่วไป); ครบฝ​ ร่งั (สร​ุ าษฎรธ​ าน)ี ตะขบฝร่ัง เปนไ​มต น สงู ถ​ ึง 10 ม. สวนต​ าง ๆ ม​ ​ีขนน​ ุม ใบเ​ดีย่ ว​เรยี งส​ ลบั ร​ ูปใ​บห​ อกแ​ กม​ขอบ​ ขนาน ปลายแหลม โคน​เบี้ยว ขอบใ​บจกั ฟ​ น เลอ่ื ย แผนใ​บ​บาง ผิวใ​บ​มข​ี นน​ มุ ท​ ั้ง 2 ดาน เสนใ​บอ​ อกจาก​ โคน​ใบ 3-4 เสน แบบ​น้วิ มือ หู​ใบเ​ปน เ​สน ท่​โี คน​มี​ขนย​ าว​เปนก​ ระจุก ดอกเ​ดีย่ ว​ออก​เปน กลมุ 1-3 ดอก ท่​ี งามใ​บห​ รือเ​หนือง​า ม​ใบ กลีบเ​ล้ยี ง 5 กลบี รูปใ​บ​หอก ปลาย​เรียวแหลมเ​ปน​เสน ​ยาว​โคง ผิวม​ ​ีขนท​ ัง้ สอง​ ดา น กลีบด​ อกส​ ขี าว 5 กลีบ รปู ไขก​ ลับ ปลาย​กลีบเ​วา ​เปนค​ ลนื่ โคนส​ อบแ​ หลม เปนก​ าน​ส้นั ๆ เกสร​เพศผ​ู จำนวนม​ าก รงั ไขอ​ ยเ​ู หนอื ว​ งก​ ลีบ ร​ ปู ไข ม​กี านช​ ​ูรงั ไขส​ ้ัน ยอดเ​กสรแ​ ยกเ​ปน 5 แฉก ผลม​ เ​ี นือ้ ร​ ูปก​ ลมผ​ ล​ แกส​ แี ดง เมล็ดจ​ ำนวนม​ าก นิเวศวทิ ยาแ​ ละ​การก​ ระจายพ​ นั ธุ ชอบข​ น้ึ ใ​นพ​ นื้ ทเ​่ี ปด โลง เปน พ​ นั ธไุ มเ​ บกิ น​ ำข​ น้ึ ไ​ดท​ วั่ ประเทศ ในต​ า งประเทศพ​ บท​ เ​ี่ ขตร​อ นในแ​ ถบ​ อเมริกา​และเ​อเชยี พรรณไม​ส วนร​ กุ ขชาต​ิมวกเหลก็ 187

ULMACEAE กระเชา Holoptelea integrifolia (Roxb.) Planch. ช่ืออ​ ่นื ๆ กระเจา(ภาคก​ ลาง); กระเจาะ, ขะเ​จา(ภาคใต); กระเชา (กาญจนบรุ )ี ; กะเ​ซาะ(ราชบรุ ี); ก​ าซาว(เพชรบรุ )ี ; ​ ขะจาวแ​ จง, ฮงั ค​ าว(ภาคเหนอื ); ตะส​ แี่ ค(กะเหร่ยี ง-แมฮอ งสอน); พค​ู าว(นครพนม); มหา​ เหนียว(นครราชสมี า); ฮ​ า งค​ าว(เชยี งราย, ชัยภมู ิ, อดุ รธาน)ี ชอ่ื ส​ ามัญ Indian Elm กระเชา เปน ไ​มต น ข​ นาดใหญ สงู ไ​ดถ​ งึ 30 ม. เปลอื กเ​รยี บส​ นี ำ้ ตาลอ​ มเ​ทา มช​ี อ งอ​ ากาศส​ ขี าวท​ วั่ ไป ปลาย​กิ่ง​หอยยอย เปลือก​และ​ใบ​มี​กล่ิน​ฉุน ใบ​เด่ียว เรียง​สลับ รูป​รี รูปไข​กลับ​แกม​รูป​ขอบ​ขนาน ปลายแหลม โคนเ​บี้ยว มน​หรอื เ​วาเ​ล็กนอ ย ขอบใ​บเ​รียบห​ รอื จกั ห​ า ง ๆ ผวิ ใ​บ​ดานบนม​ ​ีขนเ​ล็กนอ ย​ตาม​ เสน ก​ ลางใ​บแ​ ละเ​สน ใ​บ ดา นลา งม​ ข​ี นน​ มุ ดอกช​ อ ส​ น้ั ๆ​หรอื เ​ปน ก​ ระจกุ อ​ อกต​ ามง​า มใ​บ ดอกแ​ ยกเ​พศ หรอื ​ บางคร้ังม​ ​ีดอกส​ มบูรณเ​พศ​ปะปนอ​ ย​ูบ นช​ อ กลบี ร​ วม 4-5 กลีบ ขนาดไ​มเ​ ทา กัน ผวิ ม​ ีข​ นท​ งั้ สองด​ าน เกสร​ เพศผู 3-9 อัน รงั ไขอ​ ยเู​หนอื ว​ งก​ ลีบ ม​กี านส​ ัน้ ยอดเ​กสรเ​พศเมีย​แยก​เปน 2 แฉก ผล​แบนร​ ูปร​ ​ี มป​ี ก บ​ าง​ ลอมรอบเ​กือบเ​ปน​แผนว​ งกลม ปลายผ​ ล​เปน​ติง่ ค​ ลายง​า ม นเิ วศวิทยาแ​ ละ​การ​กระจายพ​ ันธุ พบ​ขน้ึ ใ​น​ปา ​เบญจพรรณแ​ ละต​ ามป​ า ท​ งุ ท​ วั่ ไป บน​ทร่ี าบห​ รือต​ าม​เชงิ เขา ระดับค​ วาม​สงู 100-600 เมตร พบท​ วั่ ท​ กุ ​ภาค​ยกเวน ​ภาคใต ใน​ตางประเทศพ​ บ​ท​ี่อินเดีย พมา และภ​ ูมภิ าค​อินโดจนี 188 พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาตมิ​ วกเหล็ก

ULMACEAE ด​ูชางย​ อ ย Ulmus lanceifolia Roxb. ex Wall. ชอ่ื ​อื่น ๆ ลูบล​ ีบ(เชยี งราย); กว​ าย(ลำปาง); ข​ ะไต, ต​ ะไก(เชียงใหม); มะแ​ กก (แพร) ดช​ู า งย​ อ ย เปน ไ​มต น สงู ถ​ งึ 40 ม. เปลอื กส​ นี ำ้ ตาลห​ รอื น​ ำ้ ตาลแ​ กมเ​ทาแ​ ตกเ​ปน เกลด็ มช​ี อ งร​ ะบาย​ อากาศเ​ปน​จดุ ​เลก็ ๆ สนี ำ้ ตาล​ออ น หใ​ู บร​ ปู ใ​บ​หอกห​ รอื ร​ ูปเ​รยี วยาวร​ ว งง​า ย ใบเ​ด่ยี วเ​รียงส​ ลบั ร​ ปู ไขห​ รอื ​ รปู ไขแ​ กมร​ ปู ใ​บ​หอก ปลายแหลม โคน​กลม​หรอื เ​บ้ียว ขอบจกั ฟ​ น เล่ือย​ไมส​ ม่ำเสมอ แผนใ​บบ​ าง ผวิ ใ​บ​ เกลี้ยง​หรอื ม​ ี​ขนส​ ั้น ๆ อยู​บนเ​สนใ​บ ดอกช​ อ ก​ ระจุกอ​ อกต​ ามก​ ่ิง มี​ดอกย​ อ ย 3-11 ดอก ม​ีกลบี ร​ วม 4-6 กลบี โคนเ​ชอ่ื มต​ ดิ กนั ขอบก​ ลบี ม​ ​ีขน​ครยุ เกสรเ​พศผู 4-7 อัน รังไขแ​ บนอ​ ยเ​ู หนือว​ ง​กลบี เกล้ยี งห​ รอื ม​ ​ขี น​ เลก็ นอ ย กา นช​ ย​ู อดเ​กสรเ​พศเมยี ส​ นั้ ม​ าก ยอดเ​กสรเ​พศเมยี 2 อนั รปู แ​ ถบม​ ข​ี น ผลแ​ บบผ​ ลป​ ก เ​ดยี วค​ ลา ย​ ผล​ประดู รูปไข​กลับ​รูป​กลม​แกม​รูปไข​หรือ​รูป​กลม​ยังมี​สวน​ของ​กลีบ​รวม​ติดอยู เมล็ด​อยู​ตรงกลาง​หรือ​ ตรงป​ ลายข​ องผ​ ล นเิ วศวิทยาแ​ ละก​ าร​กระจายพ​ นั ธุ พบข​ น้ึ ใ​นป​ า ดบิ แ​ ละป​ า ผลดั ใบใ​กลล​ ำธารใ​นภ​ าคเหนอื แ​ ละภ​ าคต​ ะวนั ออกเ​ฉยี งเ​หนอื ระดบั ค​ วาม​ สูงป​ ระมาณ 400-900 เมตร ในต​ า งประเทศพ​ บท​ ่จ​ี นี ภ​ูฏาน อนิ เดีย ลาว พมา เวยี ดนาม ​เนปาล พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาติ​มวกเหล็ก 189

เอกสารอา้ งอิง กอ่ งกานดา ชยามฤต และ ลีนา ผู้พฒั นพงศ.์ 2545. สมนุ ไพรไทย ตอนท่ี 7. บริษทั ประชาชน จำกัด, กรุงเทพฯ. กอ่ งกานดา ชยามฤต. 2528. สมนุ ไพรไทย ตอนที่ 4. หจก. ชตุ มิ าการพมิ พ.์ กรงุ เทพฯ. ก่องกานดา ชยามฤต. 2540. สมุนไพรไทย ตอนท่ี 6. บรษิ ัท ไดมอนด์ พร้ินต้ิง จำกัด, กรงุ เทพฯ. กอ่ งกานดา ชยามฤต. 2548. พืชมปี ระโยชน์วงศเ์ ปล้า. บรษิ ัท ประชาชน, กรุงเทพฯ. คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. 2538. สยามไภษชั ยพฤกษ์ : ภมู ปิ ัญญาของชาติ. จดั พมิ พเ์ น่อื งในวโรกาส สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุ 40 พรรษา พุทธศกั ราช 2538. บรษิ ัท อมรินทรพ์ ริ้นตงิ้ แอนด์พบั ลิชช่งิ จำกดั (มหาชน). กรงุ เทพฯ. จำลอง เพง็ คล้าย, จรญั ฉ. เจรญิ ผล, ลีนา ผ้พู ัฒนพงศ์ และธวัชชัย สันตสิ ุข. 2515. ไมท้ ่ีมีคา่ ทางเศรษฐกิจของไทย ตอนที่ 1. โรงพิมพส์ ำนกั ทำเนยี บนายกรัฐมนตร,ี กรงุ เทพฯ. จำลอง เพง็ คล้าย. 2518. วงศไ์ มม้ ะเกมิ้ Burseraceae. ใน : เตม็ สมติ นิ นั ทน์ (บรรณาธกิ าร), ไม้ท่มี คี า่ ทางเศรษฐกจิ ของไทย ตอนที่ 2. หอพรรณไม,้ กรงุ เทพฯ. กรมป่าไม้ 2544. ชื่อพรรณไมแ้ หง่ ประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ ฉบบั แกไ้ ขเพ่มิ เติม พ.ศ. 2544. บรษิ ทั ประชาชน จำกัด, กรุงเทพฯ. เมธินี ตาฬมุ าศสวัสด์.ิ 2549. พรรณไม้หว้ ยทราย จังหวัดเพชรบรุ .ี ชมุ นมุ สหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จำกดั . กรุงเทพฯ. ราชบัณฑติ ยสถาน. 2538. อนุกรมวธิ านพืช อกั ษร ก. ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน. บรษิ ัท เพือ่ นพิมพ์ จำกดั ., กรงุ เทพฯ. ราชบณั ฑิตยสถาน. 2546. ศัพท์พฤกษศาสตร์ อังกฤษ-ไทย ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน หจก. อรุณการพิมพ,์ กรงุ เทพฯ. สทุ ธิรา ขุมกระโทก. 2543. พืชสกลุ ไมต้ นี นก (Vitex L.) ในประเทศไทย. วิทยานิพนธป์ ริญญาวิทยาศาสตรมหา บณั ฑติ มหาวิทยาลัยขอนแกน่ . Bennett, A. W. 1875. Burseraceae. In: J. D. Hooker (ed.), The Flora of British India Vol. 1: 527-540. L. Reeve & Co.Ltd., England. Brandis, D. 1978. Indian tree: An account of trees, shrubs, woody climbers, bamboos and palms indigenous or commonly cultivated in the British Indian Empire. Bishen Singh Mahendra Pal Singh, India. Chayamarit, K. and Welzen, P. C. V. 2005. Euphorbiaceae. In: Thawatchai Santisuk and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 8(1): 1-303. Prachachon Co. Ltd., Bangkok. 190 พรรณไมส​ วน​รุกขชาติ​มวกเหล็ก

เอกสารอ้างอิง Chun, X. K., Li, H. and Hedge, I. C. 1994. Lamiaceae (Labiatae). In: Wu, C. Y. and Raven, P. H. (eds.), Flora of China 17: 50-299. Science Press, Beijing. Craib, W. G. 1931. Florae siamensis enumeratio: a list of the plants known from Siam with records of their occurrence Vol. 1. Siam Society. Bangkok. Furtado, C. X. and Srisuko, M. 1969. A revision of Lagerstroemia L. (Lythraceae). In: Director Botanic Gardens, Singapore., The Gardens’ Bulletin, Singapore 24: 185-335. Lim Bian Han, Singapore. Ge-ling, Z., Riedl, H. and Kamelin, R. 1995. Boraginaceae. In: Wu, C. Y. and Raven, P. H. (eds.), Flora of China 16: 329-427. Science Press. Beijing. Gentry, A. H. 1977. Bignoniaceae. In: G. Harling and B. Sparre (eds.), Flora of Ecuador 7: 1-173. Swedish Natural Science Research Council, Stockholrn. Grierson, A. J. C. 1991. Burseraceae. In: A. J. C. Grierson & D. G. Long (eds), Flora of Bhutan 2(1): 26-28. The Royal Botanic Garden Edinburgh, Edinburgh. Griffin, O. & Parnell, J. 1977. Loganiaceae. In: Thawatchai Santisuk and Kai Larsen (eds), Flora of Thailand 6(3): 179-185. Diamond printing Co.Ltd, Thailand. Hooker, J. D. 1879. Flora of British India Vol. 2. L. Reeve & Co.Ltd., England. Huang, T. C. and Ohashi, H. 1977. Leguminosae. In: Hui-lin Li, Tang-shui Liu, Tseng-chieng Hang, Tetsuo Koyama and Charles E. De Vol (eds.), Flora of Taiwan Vol.3: 148-421. Epoch Publishing Co. Ltd., Taiwan. Huber, H. 1985. Annonaceae. In: M. D. Dassanayake (eds.), A revised handbook to the Flora of Ceylon 4: 1-75. Model Press, India Keng, H. 1969. Orders and Families of Malayan seed plants. University of Malaya Press, Kuala Lumpur. Keng, H. 1975. Magnoliaceae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 2(3): 251- 267. The Tistr Press, Bangkok. Klitgaard, B. B. 1991. Ecuadorian Brownea and Browneopsis (Leguminosae-Caesalpinioideae): Taxonomy, palynolopy, and morphology. Nordic journal of botany 11: 433-449. Kostermans, A. J. G. H. 1980. Clusiaceae (Guttiferae). In: M.D. Dassanayake (ed.), A revised hand- book to the Flora of Ceylon 1: 72-110. Amerind Publishing Co. Pvt. Ltd., New Delhi. พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาติ​มวกเหลก็ 191

เอกสารอ้างองิ Kurz, S. 1877. Forest Flora of British Burma Vol. II. The superintendent of government printing, Culcutta. Larsen, K., Larsen, S. S. and Vidal, J. E. 1984. Leguminosae-Caesalpinioideae. In: Tem Smitinand & Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 4(1): 1-129. The Tistr Press. Bangkok. Leenhouts, P. W. 1952. Revision of the Burseraceae of the Malaysia area in a wider sense, Protium Burman f. In: H. J. Lam (ed.), Blumea 7(1): 154-163. The Rijksherbarium, Leiden. Leyden, D. H. 1973. Anacardiaceae. In: M. J. van Steenis-Kruseman (ed.), Flora Malesiana 8(1): 395-548. Middleton, D. J. 1999. Apocynaceae. In: Thawatchai Santisuk and Kai Larsen (eds.), Flora of Thai- land 7(1): 1-153. Diamond Printing Co. Ltd., Bangkok. Middleton, D. J. and Santisuk, T. 2001. A new species of Wrightia (Apocynaceae: Apocynoideae) from Thailand. Thai forest bulletin (Botany) 29: 1-10. Morton, J. F. 1992. Pouteria campechiana (Kunth) Baehni. In: Verheij, E. W. M. and Coronel, R. E. (eds), Plant Resources of South-East Asia:Edible fruits and nuts No 2 : 258-259, Indonesia. Nielson, I. C. 1985. Leguminosae-Mimosoideae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 4(2): 131-222. The Tistr Press, Bangkok. Nooteboom, H. P. & Chalemglin, P. 2000. A new species of Magnolia (Magnoliaceae) from Thai- land. Blumea 45: 245-247. Parnell, J. and Chantaranothai, P. 2002, Myrtaceae. In: Thawatchai Santisuk and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 7(4): 778-914. Prachachon Co. Ltd., Thailand. Phengklai, C. 1981. Ebenaceae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 2(4): 281-392. The Tistr Press, Bangkok. Phengklai, C. 1981. Elaeocarpaceae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 2(4): 405-438. The Tistr Press, Bangkok. Prawirohatmadjo, S., Suranto, J., Keating, W. G., Sulaiman, A. and Sosef, M. S. M. 1993. Swietenia Jacq. In: I. Soerianegara and R. H. M. J. Lemmens (eds.), Plant resources of South-East Asia, Timber tree: Major commercial timbers No. 5(1): 442-447. Pudoc Scientific Publishers, Netherlands. Robson, N. K. B. 1976. Guttiferae. In: Hui-lin Li, Tang-shui Liu, Tseng-chieng Huang, Tetsuo 192 พรรณไม​สวนร​ ุกขชาติม​ วกเหลก็

เอกสารอา้ งองิ Koyama and Charles E. De Vol (eds.), Flora of Taiwan 2: 620-646. Epoch Publishing Co.,Ltd., Taiwan. Royen, P. V. 1952. Mimusops L. Blumea 6: 594-595 Santisuk, T. 1987. Bignoniaceae, In: Tem Smitinand and Kai Larsan (eds.), Flora of Thailand 5 (1): 32-66. The Chutima Press, Bangkok. Santisuk, T. 1992. Sonneratiaceae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 5(4): 434-441. Chutima Press, Bangkok. Smitinand, T., Santisuk, T. and Phengklai, C. 1980. The manual of Dipterocarpaceae of mainland South-East Asia. The Secretariat of The Cabinet Printing Office, Thailand. Stevens, P. F. 1980. A revision of the old world species of Calophyllum (Guttiferae). Journal of the Arnold arboretum 61(2): 117-424. Tien Ban, N. 1998. Polyalthia Blume. In: Sosef, M. S. M., Hong, L. T. & Prawirohatmodjo, S. (eds.), Plant Resources of South-East Asia, Timber tree: Lesser-knows timbers No. 5(3): 461-464. Backhuys Publishers, Leiden. Ubolcholaket, A. 1987. Gentianaceae. In: Tem Smitinand and Kai Larsen (eds.), Flora of Thailand 5(1): 72-92. Chutima Press, Bangkok. Welzen, P. C. V. 1999. Sapindaceae. In: Thawatchai Santisuk and Kai Larsen (eds.), Flora of Thai- land 7(1): 169-250. Diamond Printing Co. Ltd., Bangkok. พรรณไมส​ วนร​ ุกขชาต​มิ วกเหลก็ 193

กรรณิการ,์ 170 ดชั นชี ่อื พ้นื เมอื ง กรวยป่า, 83 กระเชา,188 จามจุร,ี 128-129 กระดงั งาไทย, 24 จำปา, 151 กระดูกกบ, 90-91 จำปสี ิรนิ ธร, 150 กระโดน, 101 จำปูน, 20 กระไดลงิ , 110 เฉียงพรา้ นางแอ, 171 กระถิน, 127 ชงโค, 108 กระถินณรงค์, 124 ซอ้ , 89 กระทงลาย, 52-53 ดู่ชา้ งย้อย, 189 กระทงิ , 85 แดง, 131 กระเทียมเถา, 37 ตะโกนา, 72-73 กระบาก, 64 ตะขบฝรง่ั , 187 กระพจ้ี ่ัน, 134-135 ตะเคยี นทอง, 62-63 กรา่ ง, 160 ตะแบกนา, 145 กฤษณา, 186 ตันหยง, 114 ก้อม, 47 ตานดำ, 71 กันเกรา, 84 ทองกวาว, 133 กัลปพฤกษ,์ 115 ทองหลางลาย, 140 กา้ นเหลือง, 175 เทยี นกิง่ , 149 กาสะลองคำ, 41 นนทรี, 119 กาหลง, 105 นมแมว, 29 แกว้ , 177 นมววั , 23 ขนุน, 159 นอ้ ยหนา่ , 22 ขวา้ ว, 172 น้อยโหน่ง, 21 ข่อย, 167 นุน่ , 44-45 ขะเจาะ, 141 บุนนาค, 88 ขนั ทองพยาบาท, 80-81 ประคำไก,่ 75 ข้ีหนอน, 178 ประดู่แดง, 102-103 ขเ้ี หลก็ , 121 ประดบู่ ้าน, 136-137 ไข่เน่า, 97 ประดปู่ า่ , 138-139 คนทา, 184 ปอห,ู 152 คำแสด, 42-43 ปออเี กง้ , 185 ไครย้ อ้ ย, 74 ปบี , 38 งิว้ , 46 ปีบทอง, 40 194 พรรณไมส​ วน​รกุ ขชาติ​มวกเหล็ก ผา่ เสีย้ น, 96 พญามูลเหล็ก, 144

พระเจา้ ห้าพระองค์นิวกนี ี, 17 ดชั นชี ือ่ พ้นื เมอื ง พะยอม, 65 พกิ ุล, 182 ยคู าลิปตสั , 169 พดุ จบี , 34 โยทะกา, 106-107 เพกา, 39 รงั , 66-67 โพธ,์ิ 166 รัตจนั ทน์, 142-143 มะกลำ่ ต้น, 126 ราชพฤกษ์, 116 มะกอก, 19 ละมดุ เขมร, 180-181 มะกายคัด, 78 ล่นั ทม, 33 มะเกลอื , 70 ลน่ั ทมขาว, 32 มะเกลอื กา, 69 ลำดวน, 26 มะขาม, 123 ลำพปู ่า, 183 มะขามเทศ, 132 เลี่ยน, 153 มะขามป้อม, 79 สนทะเล, 50 มะคา่ แต้, 122 สมพง, 58-59 มะค่าโมง, 104 สมอไทย, 56-57 มะซาง, 179 สมอพเิ ภก, 54 มะดกู , 51 สมอรอ่ ง, 148 มะเดอื่ กวาง, 161 สวอง, 98-99 มะเด่ืออุทุมพร, 165 สะเดา, 154-155 มะตมู , 176 สัก, 92-93 มะฝ่อ, 82 สกั นำ้ , 68 มะแฟน, 48-49 สักพม่า, 94-95 มะม่วง, 18 สัตบรรณ, 30 มะยม, 76-77 สายหยดุ , 25 มะหาด, 162-163 สารภ,ี 87 มะฮอกกานใี บใหญ,่ 156-157 สิรินธรวัลล,ี 111 โมกมนั , 35 สีเสียดเหนือ, 125 โมกราชนิ ,ี 36 เสี้ยวใหญ,่ 109 ยมหอม, 158 โสก, 120 ยอบ้าน, 173 โสกสะปัน, 113 ยอปา่ , 174 หมกั แปม, 86 ยางนา, 60-61 หมีเหมน็ , 100 ยางอนิ เดีย, 164 หว้า, 168 ยางโอน, 27 หางนกยูงฝรงั่ , 117 หิรญั ญิการ,์ 31 หูกวาง, 55 195 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาติม​ วกเหลก็

ดชั นชี ื่อพ้นื เมอื ง เหรียง, 130 อรพิม, 112 อโศกอนิ เดีย, 28 อะราง, 118 อนิ ทนิลนำ้ , 147 อนิ ทรชิต, 146 196 พรรณไม​สวนร​ุกขชาตม​ิ วกเหลก็

ดชั นีชือ่ พฤกษศาสตร์ Acacia auriculaeformis A. Cunn. ex Benth., 124 Acacia catechu (L. f.) Willd., 125 Adenanthera pavonina L. var. microsperma (Teijsm. & Binn. ) Nielsen, 126 Aegle marmelos (L.) Correa, 176 Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib, 104 Alstonia scholaris (L.) R. Br., 30 Anaxagorea javanica Blume., 20 Anisoptera costata Korth., 64 Annona reticulate L., 21 Annona squamosa L., 22 Anomianthus dulcis (Dunal) J. Sincl., 23 Aquilaria crassna Pierre ex Lecomte, 186 Artocarpus heterophyllus Lam., 159 Artocarpus lakoocha Roxb., 162-163 Azadirachta indica Juss. var. siamensis Valeton, 154-155 Barnebydendron riedelii (Tul.) J. H. Kirkbr., 102-103 Bauhinia acuminata L., 105 Bauhinia malabarica Roxb., 109 Bauhinia monandra Kurz, 106-107 Bauhinia purpurea L., 108 Bauhinia scandens L. var. horsfieldii (Miq.) K. & S. S. Larsen, 110 Bauhinia sirindhorniae K. & S. S. Larsen, 111 Bauhinia winitii Craib, 112 Beaumontia grandiflora (Roxb.) Wall., 31 Bixa orellana L., 42-43 Bombax ceiba L., 46 Brownea grandiceps Jacq., 113 Butea monosperma (Lam.) Taub., 133 พรรณไม​สวนร​ กุ ขชาติ​มวกเหล็ก 197

ดชั นีชอื่ พฤกษศาสตร์ Caesalpinia coriaria (Jacq.) Willd., 114 Calophyllum inophyllum L., 85 Cananga odorata (Lam.) Hook. f. & Thomson var. odorata, 24 Carallia brachiata (Lour.) Merr., 171 Careya sphaerica Roxb., 101 Casearia grewiifolia Vent. var. grewiifolia, 83 Cassia bakeriana Craib, 115 Cassia fistula L., 116 Casuarina equisetifolia J. R. & G. Forst., 50 Ceiba pentandra (L.) Gaertn., 44-45 Celastrus paniculata Willd., 52-53 Delonix regia (Bojer ex Hook.) Raf., 117 Desmos chinensis Lour., 25 Diospyros gracilis Fletcher, 69 Diospyros mollis Griff., 70 Diospyros montana Roxb., 71 Diospyros rhodocalyx Kurz, 72-73 Dipterocarpus alatus Roxb. ex G. Don, 60-61 Dracontomelon lenticulatum Wilkinson, 17 Drypetes roxburghii (Wall.) Hurusawa, 75 Duabanga grandiflora (Roxb. ex DC.) Walp., 183 Ehretia laevis Roxb., 47 Elaeocarpus grandiflorus Sm., 74 Erythrina variegata L., 140 Eucalyptus camaldulensis Dehnh., 169 Fagraea fragrans Roxb., 84 Ficus altissima Blume, 160 Ficus callosa Willd., 161 198 พรรณไม​ส วนร​ ุกขชาตมิ​ วกเหล็ก

ดัชนีชือ่ พฤกษศาสตร์ Ficus elastica Roxb. ex Hornem., 164 Ficus racemosa L., 165 Ficus religiosa L., 166 Garcinia gracilis Pierre, 86 Gmelina arborea Roxb., 89 Haldina cordifolia (Roxb.) Ridsdale, 172 Harrisonia perforata (Blanco) Merr., 184 Holoptelea integrifolia (Roxb.) Planch., 188 Hopea odorata Roxb., 62-63 Hymenopyramis brachiata Wall., 90-91 Lagerstroemia floribunda Jack, 145 Lagerstroemia loudonii Teijsm. & Binn., 146 Lagerstroemia speciosa (L.) Pers., 147 Lagerstroemia subangulata (Craib) Furtado et Montien, 148 Lawsonia inermis L., 149 Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit, 127 Litsea glutinosa (Lour.) C.B. Rob, 100 Madhuca pierrei H.J. Lam, 179 Magnolia sirindhorniae Noot. & Chalermglin, 150 Mallotus philippensis (Lam.) Muell. Arg., 78 Mammea siamensis (Miq.) T. Anderson., 87 Mangifera indica L., 18 Mansoa hymenaea (DC.) A. H. Gentry, 37 Melia azedarach L., 153 Melodorum fruticosum Lour., 26 Mesua ferrea L., 88 Michelia champaca L., 151 Millettia brandisiana Kurz., 134-135 พรรณไมส​ วนร​ กุ ขชาตม​ิ วกเหลก็ 199