๓๘ จากตารางจะเห็นวาสัญลักษณที่ใชแทนการปรากฏเสียงพยัญชนะควบกันน้ี มี ๓ สญั ลกั ษณ คือ x o และ / ท่ีใชเชนน้ีเพ่ือความสะดวกในการอธิบายถึงวิธีการออกเสียงพยัญชนะควบ กลํา้ ของภาษาเขมร พยัญชนะตนควบท่ีมีสัญลักษณ x ปรากฏอยู จะออกเสียงควบกล้ําโดยมีเสียงลมแทรก ระหวา งพยัญชนะทงั้ สอง เชน /pt/ หากบันทึกเสยี งนีอ้ ยา งละเอยี ด จะเปน [pht] พยัญชนะตน ควบทม่ี ีสัญลักษณ o ปรากฏอยู จะออกเสียงควบกล้ําโดยมีเสียงสระคลายๆ เสียง [ə] แทรกระหวา งพยญั ชนะท้งั สอง เชน /tq/ หากบนั ทึกเสียงนี้อยางละเอยี ด จะเปน [təq] พยัญชนะตนควบท่ีมีสัญลักษณ / ปรากฏอยู จะออกเสียงควบกลํ้าสนิท เชน /cr/ จะได เปน ถา บันทึกเสียงนี้อยา งละเอยี ด จะเปน [cr] เหมือนการบันทกึ แบบกวา ง อุไรศรี วรศะริน ไดเขียนเน้ือหาเก่ียวกับ หลักการทําคําแผลงในเขมรปจจุบัน บทความนี้ เปนเอกสารประกอบการสอนรายวิชา ไวยากรณและระบบหนวยคําเขมร สาขาวิชาจารึกตะวันออก ภาควิชาตะวนั ออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลยั ศิลปากร (นา จะเขียนไวตัง้ แตป ๒๕๒๑) สรุปวิธีทําคําแผลงในเขมรปจจุบัน มีจํานวน ๓ วิธี คือ ๑) การเติมหนวยคําเติมหนา (Prefixation) ๒) การเติมหนวยคําเติมกลาง (Infixation) ๓) การซอนพยางค (Reduplication (Redoublement)) มดี ังนี้ การเติมหนวยคําเติมหนา (Prefixation) มี(Prefixes)ท่ีอยูในพยัญชนะพวก velar, palatal, labial, dental, R และ sibilant ๑) การเติมหนว ยคาํ เตมิ หนา (Prefixation) มี ๗ แบบ - Prefixes ท่ีจดั อยูในพวก velar มีทั้ง { k-, kr-, kɑN-, kɔN-} - Prefixes ทจ่ี ดั อยูในพวก labial มที ัง้ { p-, pr-, bɑN-, pɔN-} - Prefixes R { r-, rɔN-,lɔN-} เขียนดว ย រ ร + นาสิก, ល + นาสิก - Prefixes { r-, rɔN-,lɔN-} - Prefixes ท่ีจัดอยูในพวก palatal { c-, cr-, cɑN-, cɔN-} เขียนดวย ច, ្រ, ជ, ្រ, หรือ ចង, ចន, ចំ - Prefixes ท่จี ัดอยูในพวก dental - Prefix ที่จดั อยูในพวก sibilant { sr-, sɑN-} เขียนดวย �ស หรือ សង, សន, សំ ๒) การเตมิ หนว ยคาํ เติมกลาง (Infixation) มี ๓ แบบ - Infixes แบบทใ่ี ชพยญั ชนะตวั เดยี ว -C-(Consonant) มีท้ัง{ -b-, -m-, -n-, -ŋ-} - Infix แบบ -Vm- ในกรณนี ี้ -Vm- จะออกเสยี งเปน /-ɔm- -um-/ - Infix แบบ -VN(n)- ท่เี ขยี นดวย ◌ំណ / ◌នំ ใชท าํ แผลงมากพอๆกบั แบบ -Vm-
๓๙ ๓) การซอนพยางค (Reduplication (Redoublement)) คือ การทําแผลงโดยใช พยญั ชนะตน ของรากศัพทม าซอนเปน Prefix ประกอบ ผลงาม ไดศึกษาเร่ือง \"ระบบหนวยคําภาษาเขมรถิ่นไทย\" มีวัตถุประสงคเพื่อ วิเคราะหและนําเสนอเง่ือนไขทางเสียงและทางไวยากรณที่มีอิทธิพลตอ รูปแบบของหนวยเสียง โดยนําเสนอในเร่ืองของหนวยทางภาษาที่คาบกึ่งระหวางหนวยเสียงกับหนวยคํา (Morphophonemic) อีกท้ังเพื่อวิเคราะหความสัมพันธระหวางองคประกอบทาง เสียง ไวยากรณ และความหมายที่ ประกอบเปนหนวยคํา โดยนําเสนอผลการศึกษาในรายละเอียด ของหนวยวิภัติปจจัย (Affixes) หนวยคาํ เสริมซ้ํา (Reduplication) และหนวยของกลมุ เสียง สรา งความหมาย (Sound Symbolism) วิธีการวิเคราะหขอมูลในครั้งน้ี เปนการประสานทฤษฎี ทางภาษาศาสตรสามทฤษฎี คือ ทฤษฎี ไวยากรณโครงสราง (Structural Grammar) แทกมีมิค (Tagmemics) และสรศาสตรเพิ่มพูน (Generative Phonology) กลมุ ตัวอยา งทใ่ี ชในงานวิจัย ในครั้งนี้เปนผูพูดภาษาเขมรที่มีถ่ินกําเนิดใน อําเภอเมือง จ.สุรินทร ผลการศึกษาพบวามีการเปล่ียนแปลงของเสียงในระดับหนวยคํา กลาวคือ มกี ารกรอ นและ การกลายเปนเสยี งโฆษะและเสยี งอโฆษะในตาํ แหนงตางๆ ของคํา ซ่ึงมีผลมาจากการ ลดรูปของ พยางคใ นหนวยคํานั้นๆ28๒๙ แปน เซดทาริน ไดเขียนผลงาน เร่ือง แบบเรียนอาน ของสมาคมชวยเหลือวัฒนธรรม อาเซยี อาคเนย กรงุ พนมเปญ ราชอาณาจักรกัมพูชา ไดแ บง เสยี งพยัญชนะควบกล้ําในภาษาเขมร จํานวน ๖ วรรค ไดแ ก ๑) วรรค กะ กล้ํากบั /ก ข ค ฆ/ มกั จะกล้ํากับพยัญชนะ /ง/ ๒) วรรค จะ กลา้ํ กบั /จ ฉ ช ฌ/ มกั จะกลํา้ กบั พยัญชนะ /ญ/ ๓) วรรค ดะ กลํ้ากับ /ด ฐ ฑ ฒ/ มักจะกลาํ้ กบั พยัญชนะ /ณ/ ๔) วรรค ตะ กล้าํ กบั /ต ถ ท ธ/ มกั จะกล้ํากบั พยัญชนะ /น/ ๕) วรรค ปะ กลํ้ากับ /บ ผ พ ภ/ มักจะกลํ้ากับพยญั ชนะ /ม/ ๖) พยัญชนะเศษวรรคและทายวรรค /ย ร ล ว ส ห ฬ อ/ สามารถกลํ้ากับพยัญชนะใด กไ็ ด29๓๐ ๒๙ ประกอบ ผลงาม, “ระบบหนว ยคาํ ภาษาเขมรถ่นิ ไทย”, วิทยานิพนธด ุษฎบี ณั ฑิต, (บัณฑติ วิทยาลัย : มหาวิทยาลยั มหดิ ล, ๒๕๔๒), หนา บทคัดยอ . ๓๐ แปน เซดทาริน, แบบเรียนอาน, สมาคมชวยเหลือวัฒนธรรมอาเซียอาคเนย. (กรุงพนมเปญ: ราชอาณาจกั รกมั พชู า, ๒๕๓๘), หนา ๗๒.
๔๐ อัญชนา จิตสุทธิญาณ “เอกสารประกอบการศึกษา การหัดเขียนและอาน อักษรเขมร” เปนเอกสารท่ีเขียนดวยลายมือ ประกอบการเรียนรายวิชา ๓๑๖ ๑๐๑ (Elementary Khmer) ภาษาเขมรพนื้ ฐาน ภาควชิ าภาษาตะวนั ออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร มดี ังน้ี ๑) พยัญชนะภาษาเขมรอักษรเจรียง มีจํานวน ๓๓ ตวั วรรค ก កខ គ ឃ ង เทยี บรูปอักษรไทย ก ข ค ฆ ง เสียงเขมรปจจุบนั kɑɑ khɑɑ kɔɔ khɔɔ ŋɔɔ วรรค จ ចឆ ជ ឈ ញ เทียบรปู อักษรไทย จ ฉ ช ฌ ญ เสยี งเขมรปจ จุบนั cɑɑ chɑɑ cɔɔ chɔɔ ñɔɔ วรรค ฎ ដឋ ឌ ឍ ណ เทียบรปู อักษรไทย ฎ ฐ ฑ ฒ ณ เสยี งเขมรปจ จบุ นั dɑɑ thɑɑ dɔɔ thɔɔ nɑɑ วรรค ต តថ ទ ធ ន เทียบรูปอักษรไทย ต ถ ท ธ น เสยี งเขมรปจจบุ นั tɑɑ thɑɑ tɔɔ thɔɔ nɔɔ วรรค ป បផ ព ភ ម เทยี บรปู อักษรไทย บ ผ พ ภ ม เสยี งเขมรปจ จุบนั bɑɑ phɑɑ pɔɔ phɔɔ mɔɔ เศษวรรค យរ ល វ เทยี บอกั ษรไทย ย ร ล ว สทั อักษร yɔɔ rɔɔ lɔɔ wɔɔ เศษวรรค សហ ឡ អ เทียบรปู อักษรไทย ส ห ฬ อ เสียงเขมรปจจุบนั sɑɑ hɑɑ lɑɑ qɑɑ
๒) พยัญชนะภาษาเขมรอักษรมูล มีจาํ นวน ๓๓ ตัว ๔๑ วรรค ก កខ គ ឃ ង เทียบรูปอักษรไทย ก ข ค ฆ ง เสยี งเขมรปจจบุ ัน kɑɑ khɑɑ kɔɔ khɔɔ ŋɔɔ วรรค จ ចឆ ជ ឈ ញ เทียบรูปอักษรไทย จ ฉ ช ฌ ญ เสยี งเขมรปจจบุ นั cɑɑ chɑɑ cɔɔ chɔɔ ñɔɔ วรรค ฎ ដឋ ឌ ឍ ណ เทียบรปู อักษรไทย ฏ ฐ ฑ ฒ ณ เสียงเขมรปจจบุ นั dɑɑ thɑɑ dɔɔ thɔɔ nɑɑ วรรค ต តថ ទ ធ ន เทยี บรูปอักษรไทย ต ถ ท ธ น เสยี งเขมรปจจุบัน tɑɑ thɑɑ tɔɔ thɔɔ nɔɔ วรรค ป បផ ព ភ ម เทยี บรูปอักษรไทย บ ผ พ ภ ม เสียงเขมรปจ จบุ นั bɑɑ phɑɑ pɔɔ phɔɔ mɔɔ เศษวรรค យរ ល វ เทยี บอกั ษรไทย ย ร ล ว สทั อักษร yɔɔ rɔɔ lɔɔ wɔɔ เศษวรรค សហ ឡ អ เทยี บรูปอักษรไทย ส. ห ฬ อ เสยี งเขมรปจ จบุ ัน sɑɑ hɑɑ lɑɑ qɑɑ
๓) พยัญชนะควบกลาํ้ ท่ีประกอบรปู อักษรตัวเชิง แบบอกั ษรเจรียง ๔๒ วรรค ก ក� ខ� គ� ឃ្ ង� เทยี บรูปอักษรไทย เสียงเขมรปจ จุบัน ก ข ค ฆ ง วรรค จ kɑɑ khɑɑ kɔɔ khɔɔ ŋɔɔ เทยี บรูปอักษรไทย ច� ឆ� ជ� ឈ្ �� เสียงเขมรปจ จุบนั จ ฉ ช ฌ ญ วรรค ฎ เทียบรูปอักษรไทย cɑɑ chɑɑ cɔɔ chɔɔ ñɔɔ เสียงเขมรปจ จุบัน ដ� ឋ� ឌ� ឍ្ ណ� วรรค ต ฎ ฐ ฑ ฒ ณ เทียบรปู อักษรไทย เสียงเขมรปจจบุ นั dɑɑ thɑɑ dɔɔ thɔɔ nɑɑ ត� ថ� ទ� ធ� ន� วรรค ป เทียบรปู อักษรไทย ต ถ ท ธ น เสยี งเขมรปจจบุ ัน tɑɑ thɑɑ tɔɔ thɔɔ nɔɔ เศษวรรค ប្ ផ� ព� ភ� ម� เทยี บรปู อักษรไทย เสียงเขมรปจ จบุ ัน บ ผ พ ภ ม เศษวรรค bɑɑ phɑɑ pɔɔ phɔɔ mɔɔ เทยี บรูปอักษรไทย เสยี งเขมรปจ จบุ นั យ្ �រ ល� វ� ย ร ล ว yɔɔ rɔɔ lɔɔ wɔɔ - ស្ ហ� អ� - ส. ห - อ sɑɑ hɑɑ qɑɑ
๔) พยัญชนะควบกลา้ํ ประกอบรูปอกั ษรตัวเชงิ แบบอกั ษรมลู ๔๓ วรรค ก ក� ខ� គ� ឃ្ ង� เทียบรปู อักษรไทย เสียงเขมรปจ จบุ นั ก ข ค ฆ ง วรรค จ kɑɑ khɑɑ kɔɔ khɔɔ ŋɔɔ เทียบรปู อักษรไทย เสยี งเขมรปจ จุบนั ច� ឆ� ជ� ឈ្ �� วรรค ฎ จ ฉ ช ฌ ญ เทียบรูปอักษรไทย เสียงเขมรปจ จบุ นั cɑɑ chɑɑ cɔɔ chɔɔ ñɔɔ วรรค ต ដ� ឋ� ឌ� ឍ្ ណ� เทียบรูปอักษรไทย เสียงเขมรปจ จุบนั ฎ ฐ ฑ ฒ ณ วรรค ป dɑɑ thɑɑ dɔɔ thɔɔ nɑɑ เทยี บรูปอักษรไทย เสียงเขมรปจ จบุ นั ត� ថ� ទ� ធ� ន� เศษวรรค ต ถ ท ธ น เทียบรปู อักษรไทย เสียงเขมรปจจุบัน tɑɑ thɑɑ tɔɔ thɔɔ nɔɔ เศษวรรค �្ ផ� ព� ភ� ម� เทยี บรูปอักษรไทย เสียงเขมรปจ จบุ นั บ ผ พ ภ ม bɑɑ phɑɑ pɔɔ phɔɔ mɔɔ យ្ ្រ ល� វ� ย ร ล ว yɔɔ rɔɔ lɔɔ wɔɔ - ស្ ហ� អ� - ส ห อ - sɑɑ hɑɑ qɑɑ
๔๔ ๕) สระลอยหรือเต็มตัวภาษาเขมร รปู สระ ช่อื สระ การออกเสียงสระ ๑. អ ๒. អ /qɑɑ/ /qɑɑ/ ๓. ឥ ๔. ឦ /qaa/ /qaa/ ๕. ឧ ๖. ឪ (អិ) /qeq/ /qeq/, /qəq/, /qəy/ ๗. ឯ ๘. ឱ (អី) /qəy/ /qəy/ ๙. ឰ ๑๐. ឳ (អុ) /qoq/ /qoq/ ๑๑. ឫ ๑๒. ឬ (អូ) /qou/ /qou/, /qəw/ ๑๓. ឮ ๑๔. ឮ (េអ) /qei/ /qae/ (េអ) /qao/ /qao/ (ៃអ) /qay/ /qay/ (េអ) /qaw/ /qaw/ (រ)ឹ /rɨk/ /rɨk/ (អឺ) /rɨɨ/ /rɨɨ/ (លឹ) /lii/ /lii/ (លឺ) /lɨɨ/ /lɨɨ/
๔๕ ๖) สระจมหรือสระนสิ สยั ภาษาเขมร ลาํ ดบั รูปสระ ชอ่ื สระ กลมุ เสยี ง ออ กลมุ เสยี ง โอ ๑- /qɑɑ/ ក /kɑɑ/ គ /kɔɔ/ /qaa/ ក /kaa/ គ /kiə/ ๒ ◌ា /qeq/ កិ /keq/ គិ /kiq/ /qəy/ កី /kəy/ គី /kii/ ๓ ◌ិ /qəq/ កឹ /kəq/ គឹ /kɨq/ /qəɨ/ កឺ /kəɨ/ គឺ /kɨɨ/ ๔ ◌ី /qoq/ កុ /koq/ គុ /kuq/ /qou/ កូ /kou/ គូ /kuu/ ๕ ◌ឹ /quə/ កួ /kuə/ គួ /kuə/ /qaə/ េក /kaə/ េគ /kəə/ ๖ ◌ឺ /qɨə/ េកឿ /kɨə/ េគឿ /kɨə/ /qiə/ េកៀ /kiə/ េគៀ /kiə/ ๗ ◌ុ /qei/ េក /kei/ េគ /kee/ /qae/ ែក /kae/ ែគ /kɛɛ/ ๘ ◌ូ /qay/ ៃក /kay/ ៃគ /kɨy/ /qao/ េក /kao/ េគ /koo/ ⃰๙ ◌ួ /qaw/ េក /kaw/ េគ /kɨw/ /qom/ កុំ /kom/ គុំ /kum/ ๑๐ េ◌ /qɑm/ កំ /kɑm/ គំ /kum/, /kŭəm/ /qam/ ក /kam/ គា /kŏəm/ ⃰ ๑๑ េ◌ឿ /qah/ កះ /kah/ គះ /kĕəh/ /qeh/ កិះ /keh/ គិះ /kih/ ⃰ ๑๒ េ◌ៀ /qəh/ កឹះ /kəh/ គឹះ /kɨh/ /qoh/ កុះ /koh/ គុះ /kuh/ ๑๓ េ◌ /qəh/ េកះ /kəh/ េគះ /kɨh/ /qeh/ េកះ /keh/ េគះ /kih/ ๑๔ ែ◌ /qah/ េក /kah/ េគា /kŭəh/ ๑๕ ៃ◌ ๑๖ េ◌ ๑๗ េ◌ ๑๘ ◌ំ◌ុ ๑๙ ◌ំ ๒๐ ◌ំ◌ា ๒๑ ◌ះ ๒๒ ◌◌ិ ះ ๒๓ ◌◌ឹ ះ ๒๔ ◌◌ុ ះ ๒๕ េ◌◌ះ ๒๖ េ◌◌ះ ๒๗ េ◌◌ះ
๔๖ ๗) เครื่องหมายกาํ กบั เสียงมีจาํ นวน ๑๑ ชนดิ ๑) ◌់ រស្សស� , បនក� ់ /rĕəh-sañ-ñaa/, “รสั สัญญา”, “บอ็ นเตาะ” /bɑn-tɑq/ ๒) ◌៉ មុសិកទន�, េធ�ញកណុ� រ /mu-se-kə-tŏən/, “มสู กิ ทนั ต”, “ฟนหน”ู /thmɨñ-kɑn-dol/ ๓) ◌៊ ្រតីសព /trəy-sap/ “ตรศี พั ท” ๔) ◌ំ និគ�ហិត “นิคหิต” ๕) ◌័ សំេយាគស� /ni-kə-hət/ “สังโยคสญั ญา” ๖) ◌៍ ទណ� ឃា , បដិេសធ “ทัณฑฆาต”, “ปฏเิ สธ” /san-yook-sañ-ñaa/ ๗) ◌៌ របា “โรบาท” แทนเสยี ง /ร/ ๘) ◌ះ រះមុខ /tŏən-də-khiət/, “ระมุข” ๙) ◌ៈ យុគលពិនុ� /pat-də-saet/ “ยุคลพินทุ” ๑๐) ◌៏ េលខអស /rɔɔ-baat/ “เลขอัษฎา” ๑๑) ◌៎ េជងែក�ក, កកប “กากบาท”คลายเสียง /rĕəh-muk/ จัตวา /yu-kŭəl-pɨn-tuq/ /leik-qah-sdaa/ /cəəŋ-kqaek/, /kaa-kbaa/
บทท่ี ๓ วธิ ีดาํ เนนิ การวจิ ยั การวิจัยเรื่อง ศึกษาภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตรในกัมพูชา มีวัตถุประสงคเพื่อ การศึกษาภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตร โดยศึกษาดานระบบเสียงภาษาเขมรพนมเปญ ระบบคํา ภาษาเขมรพนมเปญ ระบบประโยคภาษาเขมรพนมเปญ และ การเปรียบเทียบการใชคําศัพทภาษา พูดกับภาษาเขียนของภาษาเขมรภาษาเขมรพนมเปญ การครั้งน้ีผูวิจัยไดดําเนินการวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research) และ การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ในการศึกษาภาษา เขมรตามแนวภาษาศาสตร ผูวิจัยศึกษาลักษณะของขอมูลเพ่ือเขาใจบริบทของภาษาสังคม ซ่ึงเปน แนวคิดพ้ืนฐานของงานวิจัยท่ีตองการศึกษาภาษาเขมรพนมเปญรอบดานมีการเก็บรายละเอียด เกย่ี วกบั คาํ ศพั ทตางๆ วิธีการเก็บขอมูล การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เก็บขอมูลจาก แหลงขอมูลขนาดเล็ก ไมเนนการสํารวจจากคนจํานวนมาก ผูวิจัยตองการสัมภาษณเจาของภาษา จํานวน ๑๐ คน เทคนิคการวิจัยไมแยกข้ันตอนของการเก็บขอมูล กับการวิเคราะหขอมูลออกจากกัน การเก็บขอมูลใชวิธีการสังเกตและการสัมภาษณ นอกจากนี้การเขาไปอยูในชุมชนจะชวยใหไดขอมูล ดานภาษามากขึ้น ซ่งึ ขั้นตอนการวิจยั มีดงั น้ี - ข้นั ตอนการเตรียมการ - ขนั้ ตอนการรวบรวมขอมลู - ขั้นตอนการดําเนินการ - ขั้นตอนการวเิ คราะหขอ มูล - ขั้นตอนการสรุปผลการวิจัยและนาํ เสนอผลการวิจยั ๓.๑ ขั้นตอนการเตรียมการ ๑) ศึกษาคนควาหนังสือและวิทยานิพนธที่เกี่ยวของกับศึกษาภาษาเขมรตามแนว ภาษาศาสตรและกลุมภาษาเขมร เพือ่ ใชเปนแนวทางในการศึกษาเรือ่ งนี้ ๒) ศกึ ษาคน ควาหนงั สือและวทิ ยานิพนธทีเ่ กย่ี วของกบั ภาษาเขมร ๓) ศกึ ษาคน ควาหนังสือและวทิ ยานพิ นธท ี่เกย่ี วของกบั การเปลยี่ นแปลงของภาษาตางๆ
๔๘ ๓.๒ ขัน้ ตอนการรวบรวมขอมลู ๑) สํารวจความรูเร่ือง ระบบเสียงภาษาเขมรพนมเปญ ระบบคําภาษาเขมรพนมเปญ ระบบประโยคภาษาเขมรพนมเปญ และภาษาพดู กับภาษาเขียนภาษาเขมรพนมเปญ ที่จะนํามาใชเปน เกณฑในการวิเคราะหจากแหลงขอมูลตางๆ โดยติดตอบุคคลตางๆ เพื่อสอบถามขอมูลที่เก่ียวของกับ งานวิจยั และเพอ่ื ขอความอนุเคราะหในการอํานวยความสะดวกในการปฏิบัติเก่ียวกับการเก็บรวบรวม ขอมูล ในการวจิ ยั ครง้ั นี้ ไดแบงกลมุ เปา หมายเพือ่ เกบ็ ขอ มูล ๒) สาํ รวจพืน้ ทแ่ี ละกลุมประชากรทจ่ี ะลงเก็บขอ มลู ๓) เกณฑคัดเลือกผูบอกภาษา ผูบอกภาษาหลัก (Key Informant) เลือกกลุมบุคคล ท่สี ามารถถายถอดเสียงภาษาเขมรถ่ินพนมเปญ ในการใหขอมูลดานภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตร ดานการออกเสียง (Pronunciation) ดานความหมาย (Meaning) ของคําศัพท ดานและประโยค (Phrases and Clauses) ดานความเปลี่ยนแปลง โดยวิธีสุมกลุมตัวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จาํ นวน ๑๐ คนจากประชาชนทอ่ี าศัยอยูใ นกัมพชู า ก. ภมู ลิ าํ เนาและการโยกยาย ผูบอกภาษาทุกคนตองเปนผูเกิดและเติบโตในพ้ืนท่ีและ ไมเคยยายถ่ินฐาน ไมเคยอพยพโยกยายไปท่ีอ่ืนและใชภาษาถ่ินของตนเองในการพูดจาสื่อสาร ในชีวิตประจาํ วัน ข. เพศ ผูบอกภาษานั้น ผูวิจัยใชผูบอกภาษาท่ีเปนเพศชายและเพศหญิง เพราะเพศ ชายและเพศหญิงไมมีความแตกตางในเร่ืองของการใชคําศัพท แตคําศัพทบางอยางเพศชาย จะรูมากกวา เชน หมวดเคร่ืองมือเครื่องใชท่ัวไป และบางอยางเพศหญิงจะรูมากกวา เชน หมวดคํา เรียกช่อื เคร่อื งแตง กายและเครอ่ื งประดับ ค. อายุ ผูบอกภาษามีอายุ ๕๐ ปขึ้นไป เน่ืองจากเปนผูมีประสบการณทางภาษามาก มีความรูทั้งภาษาเกาและภาษาปจจุบัน สวนมากมักเคยชินกับการพูดภาษาถิ่นของตน สวนผูบอก ภาษาที่อายุมากเกินไปมักสุขภาพไมดี เหน่ือยงาย อวัยวะไมคอยครบถวนจึงทําใหการออกเสียง ไมสมบูรณ ง. การศึกษา ผบู อกภาษาไดรบั การศกึ ษาระดับมธั ยมปลายถึงปรญิ ญาตรี จ. อาชีพ ผูบอกภาษาทีใ่ ชในการวจิ ัยครัง้ น้ี เลือกจากหลากหลายอาชีพ ฉ. คูสมรส คูสมรสผูบอกภาษาตองเปนคนหมูบานเดียวกันกับผูบอกภาษาและใช ภาษาเดียวกนั ในชีวติ ประจําวัน ท้ังนเ้ี พราะจะไดมน่ั ใจวาผูบอกภาษายังคงรักษาภาษาเดิมของตนไวได มาก หากจะมีการแปรบางกค็ งเปน สวนนอ ย ช. สุขภาพ ผูบอกภาษามีสุขภาพรางกายและจิตใจสมบูรณแข็งแรงและมีอวัยวะ ในการออกเสยี งทสี่ มบรู ณ เพ่อื ความชัดเจนในการออกเสยี ง เชน มีฟนครบทกุ ซี่ ล้ินไกปกติเปนตน
๔๙ ญ. คุณสมบตั อิ ื่นๆ ผูบอกภาษามีเวลาใหผ ูวจิ ัยอยางเตม็ ท่ี เพราะการวิจัยมีการทดสอบ คาํ และระบบเสยี งมีขนั้ ตอนมาก ผูบ อกภาษาจึงจาํ เปนจะตอ งมเี วลาใหแกผูว จิ ยั ๓) ผบู อกภาษา ๑๐ คน ๔) เคร่ืองมือและอุปกรณในการวิจัย ผูวิจัยไดมีการเตรียมเคร่ืองมือและอุปกรณท่ีใช ในการศึกษาคนควา วจิ ัยรวมถึงใชบญั ชคี าํ ศพั ทด วย ผูวิจัยไดสรางข้ึนโดยอาศัยแบบสอบถามสําหรับสํารวจเสียง ของระบบเสียง ระบบคําและ ระบบประโยค โดยเลือกคําซ่ึงเจาของภาษาใชในชีวิตประจําวัน ประมาณ ๑,๐๐๐ ศัพท ไดแก ประเภทตางๆ ดังดังน้ี คําเรียกชื่อครอบครัว คน สัตว ส่ิงของ เครื่องมือ เครื่องใช ชั้นยศ อาหาร ธรรมชาติ คํากรยิ า คาํ วเิ ศษณ บุพบท คําขยาย และเบด็ เตล็ด เปน ตน ผวู จิ ัยไดจดั ทาํ ตวั อยางบัญชีคาํ ศพั ทและแบบทดสอบการออกเสียงหนว ยคาํ ภาษาเขมร ตัวอยางบัญชคี ําศัพทค าํ สรรพนามภาษาเขมร อาทิเชน /khñom/ “ผม”,”ดิฉนั ” ខំុ� /kee/ “เขา” េគ /kŏət/ “ทาน” គាត /niəŋ/ “นาง” នា /niəŋ khñom/ “ดฉิ นั ” នាងខ�ុ /niəŋ kañ-ñaa/ “นางสาว” នាងក� /nĕəq/ “คณุ ” (ผหู ญงิ ) អក� /look/ “คุณ” (ผชู าย) េល /mae/ “แม” ែម៉ /qom/ “ปา” អ៊ំ /miiŋ/ “นา ” មីង /bɑɑŋ/ “พ่”ี បង /pqoun/ “นอ ง” បូ�ន /caw/ “หลาน” (ปู ยา ตา ยาย) េច /kmuəy/, /khmuəy/ “หลาน” កួ�យ
๕๐ ตัวอยางการออกเสียงหนวยคํา ในของภาษาเขมร ประกอบดวยหนวยคําอิสระและ หนวยคําไมอ ิสระของภาษาเขมร ดงั น้ี - ตัวอยา งท่ี ๑ การออกเสียงหนวยคําในของภาษาเขมร ประกอบดวยหนวยคําอิสระและ หนว ยคาํ ไมอ สิ ระของภาษาเขมร - ตัวอยางท่ี ๒ การออกเสียงหนวยคาํ ในของภาษาเขมร - ตวั อยางท่ี ๓ การออกเสียงวิธีการสรางคาํ ของภาษาเขมร - ตัวอยา งที่ ๔ การออกเสยี งพยญั ชนะสะกดคาํ ของภาษาเขมร รายการตรวจสอบโครงสรางพยางค ผูวิจัยไดแนวคิดจากหนังสือภาษาศาสตรภาษาไทย แตงโดย รศ.ดร.เรอื งเดช ปน เขื่อนขัตยิ คําตา งๆ ในภาษาตอ งอาศัยพยางคเปนหลักในการประกอบคํา มีพยางคอยู ๓ ประเภทคือ ๑) คําพยางคเดยี ว (Monosyllabic Words) ๒) คําสองพยางคเ ดยี ว (Disyllabic Words) ๓) คาํ หลายพยางค (Polysyllabic Words) เพราะฉะน้ัน การศึกษาลักษณะโครงสรางพยางค จึงจําเปนตองศึกษาโดยอาศัยลักษณะ คําตางๆ ที่มีอยูในภาษาไทยทั้ง ๓ ประเภทดังกลาว โดยกําหนดสัญลักษณใชแทนหนวยเสียงตางๆ ทเี่ ปน สว นประกอบของพยางค ดังน้ี C แทนหนวยเสยี งพยัญชนะตน CC แทนหนวยเสยี งพยัญชนะควบกลํ้า V แทนหนว ยเสียงสระเสยี งส้ัน VV แทนหนวยเสยี งสระเสยี งยาวและสระประสม N แทนหนว ยเสียงพยัญชนะทายเปน พยญั ชนะนาสิก / mnŋ/หรอื สระ / wy/ S แทนหนวยเสยี งพยญั ชนะทา ยเปนพยญั ชนะเสยี งหยดุ /p t k ?/ - สมุดบันทึกและดินสอ ผูวิจัยเม่ือลงพ้ืนที่เก็บขอมูลเสียงจากกลุมตัวอยาง ไดใชสมุด บันทึกและดนิ สอในการจดบันทกึ - เครื่องบันทึกเสยี งและกลองดจิ ติ อล ผูว ิจัยเมอื่ ลงพน้ื ทจี่ ดบันทกึ เสยี งแลว ตองบันทึกเสียง เพื่อนํามาวิเคราะหและตรวจสอบเสียง วาถายเสียงมาถูกตองครบถวนหรือไม เคร่ืองบันทึกจะชวย บันทึกเสียงมาจากกลมุ ตวั อยาง อยางครบถว น และบันทึกภาพเคร่อื งแตง กาย เปนตน
๕๑ ๓.๓ ขัน้ ตอนการดําเนนิ การ การดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูล ผูวิจัยไดกําหนดระยะเวลาในการออกเก็บขอมูล แบง เปน ๓ ระยะ ดงั น้ี ระยะที่ ๑ สํารวจแหลงขอมูลเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของกับภาษาเขมรและ ลงสํารวจพน้ื ท่ีทํางานวจิ ัยใชเวลา ๑ เดือน ระยะท่ี ๒ เกบ็ และรวบรวมขอ มลู ใชเ วลา ๕ เดอื น ระยะที่ ๓ ตรวจทานขอ มลู และวเิ คราะหขอ มลู ใชเวลา ๑ ป วธิ ีรวบรวมขอมูล ในการรวบรวมขอมลู กระทาํ โดยวธิ ีการ ดังน้ี ๑) นําบัญชีคําศัพทท่ีไดเตรียมไวสอบถามผูบอกภาษา เพื่อใหออกเสียงคําศัพทตาม สาํ เนียงภาษาเขมร โดยใหมคี วามหมายตรงหรือใกลเ คียงกับขอมูลที่กาํ หนดให ๒) ฝกออกเสียงคํา ตามรายการขอมูลท่ีตอ งการศกึ ษากับผูบอกภาษาหลายๆ คร้ัง จนเกิด ความม่ันใจวา สามารถออกเสยี งตามสําเนียงภาษาเขมรหรือใกลเคยี งใหมากที่สดุ ๓) จดบนั ทึกคาํ ทีไ่ ดจากผูบอกภาษาโดยใชส ทั อกั ษรและภาษาเขมร ๔) ใชเครือ่ งบนั ทกึ เสยี ง บนั ทกึ เสยี งรายการขอมูลภาษาเขมร ที่ศึกษาไวเพื่อเปนหลักฐาน สาํ หรบั การวเิ คราะหและตรวจสอบขอ มูลตอ ไป ๓.๔ ขัน้ ตอนการวิเคราะหขอ มลู ๓.๔.๑ นําขอมูลมาเรียงลําดับตามหมวดตางๆ เชน นําขอมูลมาเรียงลําดับตามหมวด ตา งๆ เชน หมวดคํา ตางๆ ๓.๔.๒ นําขอมูลประเภทเสียง ที่ไดจากการทดสอบเสียงสระ เสียงพยัญชนะ และนํามา วิเคราะหหนวยเสียง โดยมีเน้ือหาตารางคือคําศัพทภาษาเขมร นํามาถอดเสียงแสดงหนวยเสียงและ ความหมายเปน ภาษาไทย ๓.๔.๓ วิเคราะหหนวยระบบเสียง เชน เสียงพยัญชนะ เสียงสระและวิเคราะหโครงสราง พยางค ตามเสยี งทบี่ ันทึกไดจ ากกลมุ ตวั อยางท่ีลงพื้นที่ ๓.๔.๔ วิเคราะหขอมูลระบบคําภาษาเขมรพนมเปญโครงสรางพยางค กระบวนการสราง คํา ประโยค ตามตวั อยางทีบ่ นั ทกึ ไดจ ากกลมุ ตวั อยางทลี่ งพ้นื ที่ ๓.๔.๕ วิเคราะหประโยคภาษาเขมรพนมเปญตามตัวอยางที่บันทึกไดจากกลุมตัวอยางที่ ลงพ้นื ที่ ๓.๔.๖ เรียบเรยี งขอมลู ภาษาเขมรจากกลมุ ตัวอยางทีล่ งพ้นื ท่ี
๕๒ การศึกษาวิจัยเร่ือง “ศึกษาภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตร” เปนการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมขี อบเขตในการวจิ ยั ดังนี้ ศกึ ษาระบบเสียง ระบบคาํ และโครงสรางประโยคของภาษาเขมร ศึกษาการใชค าํ ศพั ทภาษาพูดและเขียนภาษาราชการ ศึกษาภาษาเขมรเฉพาะในพื้นที่เมืองหลวงราชธานีพนมเปญเทานนั้ ขอบเขตดานระยะเวลาศึกษา มนี าคม ๒๕๖๐ ถงึ กนั ยายน ๒๕๖๑ ขอบเขตดา นเนื้อหา ผวู จิ ัยศึกษาเนือ้ หาจากแหลง ปฏบิ ตั ิการคน ควาโดยแบง ขอมูลเปน ๒ แหลง คือ ๑) แหลง ขอมูลปฐมภูมิ เฉพาะในพ้ืนท่เี มอื งหลวง ราชธานีพนมเปญ ๒) แหลงขอมูลทุติยภูมิ คือไดจากการศึกษางานวิจัยท่ีเก่ียวของกับภาษาเขมร เชน พจนานุกรมเขมร - ไทย จดั ทําโดยราชบณั ฑิตยสถานกัมพูชา ขอบเขตของพ้ืนทีท่ ศี่ กึ ษา ผวู ิจยั ไดค ดั เลอื กจากพน้ื ที่ของภาษาเขมรที่ใชในราชธานีพนมเปญสําหรับการวจิ ยั ขอบเขตของประชากร การศกึ ษาวจิ ยั ครงั้ น้ี ผูว จิ ัยไดแบง ขอบเขตของประชากรเปนผูบอกภาษาไวดงั น้ี จาํ นวนผบู อกภาษา ๑๐ คน และไดแ บง กลุมเปาหมายเพื่อเกบ็ ขอมลู ผูบอกภาษาหลัก (Key Informant) เปนกลุมบุคคลท่ีสามารถถายถอดภาษาเขมร เกี่ยวกับการใหขอมูลดานการออกเสียง (Pronunciation) และการใหความหมาย (Meaning) ของ คําศัพท ไดแก ประชาชนท่ีอาศัยอยูในกัมพูชา จํานวน ๑๐ คน โดยวิธีสุมกลุมตัวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling) เกณฑคดั เลอื กผูบอกภาษา - ผบู อกภาษามีอายุ ๕๐ ปข้นึ ไป - ผบู อกภาษาไมเคยยายถ่ินฐาน - ผูบอกภาษาระดบั การศกึ ษา ม.๖ ถงึ ปรญิ ญาตรี - ผูบอกภาษามอี วยั วะออกเสยี งครบถวนสมบรู ณ - ผบู อกภาษามเี วลาใหผ ูว จิ ยั อยางเตม็ ที่ - ผบู อกภาษาตองมสี ุขภาพรา งกายและจติ ใจสมบูรณแ ข็งแรง
๕๓ รายนามผบู อกภาษาในราชธานพี นมเปญมดี งั น้ี ๑) พลเอก เมยี ะฮ วิฤทธิ์ ๖) พลตรี คมิ กศุ ล ๒) พลโท แมน เชียง ๗) พลตรี ฮง สขุ า ๓) พลโท คมึ นอง ๘) นาง ปลวันนา รีเรยี ะ ๔) พลตรี สขุ สุขม ๙) นาง โบวีณา ทัส ๕) พลตรี โซมโบ รีเรียะ ๑๐) นาง ธิดา อุด ๓.๕ ข้นั ตอนการสรุปผลการวจิ ัยและนาํ เสนอผลการวิจยั ๓.๕.๑ สรุปผลการวิเคราะหขอมลู และนาํ ผลการวิเคราะหน ําเสนอขอ มลู คุณภาพ ๓.๕.๒ อภิปรายผลการวจิ ัยและขอ เสนอแนะ
บทท่ี ๔ ผลการวิจยั การศึกษาภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตร เพื่อศึกษาระบบเสียงของภาษาเขมร พนมเปญ ระบบคําภาษาเขมรพนมเปญ และระบบประโยคภาษาเขมรพนมเปญ และการเปรียบเทียบ การใชคําศัพทภาษาการพูดกับการเขียนภาษาเขมร (ภาษาราชการ) ภาษาเขมรพนมเปญ ผูวิจัย คดเลือกและรวบรวมขอมลู จากผูบอกภาษา ๑๐ ทาน มอี ายุมากกวา ๕๐ ปข้ึนไป ท่ีเปนชาวพนมเปญ และอาศัยอยูในพ้ืนท่ีกรุงพนมเปญ ซ่ึงเปนเมืองหลวงของราชอาณาจักรกัมพูชา การวิจัยในครั้งน้ีเปน การศึกษาเชิงคุณภาพ ผวู จิ ัยทาํ การศกึ ษาภาษาเขมรตามแนวภาษาศาสตร ไดแก ๑) ศึกษาระบบเสียง ภาษาเขมรพนมเปญ ไดแก ศึกษาระบบเสียงพยัญชนะ ศึกษาระบบเสียงสระ ศึกษาคูเทียบเสียง พยญั ชนะและคเู ทียบเสยี งสระ ศึกษาหนวยเสียงพยัญชนะควบกลํ้า ศึกษาหนวยเสียงพยัญชนะสะกด ภาษาเขมร ๒) ศกึ ษาระบบคาํ ภาษาเขมรพนมเปญ ไดแก ศกึ ษาหนวยคาํ ของภาษาเขมร ศึกษาพยางค ของภาษาเขมร ศึกษากระบวนการสรางคําภาษาเขมร และศึกษาหมวดคําภาษาเขมร ๓) ศึกษาระบบ ประโยค ไดแก ศกึ ษาประโยคไมสมบูรณภาษาเขมร ศึกษาประโยคสมบูรณ และศึกษาประโยคความ ซอ น และ ๔) ศกึ ษาการเปรียบเทยี บการใชคําศัพทภ าษาพดู และภาษาเขียนมีดงั นี้ ๔.๑ ระบบเสยี งภาษาเขมรพนมเปญ ระบบเสียง (Phonology) คือ การศึกษาภาษาเพื่อวิเคราะหหาจํานวนหนวยเสียงของ ภาษาเม่ือศึกษาหาหนวยเสียงแลวก็จะไดผลการศึกษาที่เรียกวา ระบบเสียง ซึ่งหนวยเสียง (Phoneme) หมายถึง หนวยที่เล็กท่ีสุด ที่มีนัยสําคัญสําหรับพูดในภาษา เพราะหนวยเสียงเหลาน้ี เม่ือนํามาประกอบเปนคําก็สามารถเปนองคประกอบของคําตางๆได และทําใหคําหน่ึงมีความหมาย ตางจากอกี คาํ หน่ึงไดเ มอื่ ตา งหนวยเสียงกันอยา งมีระบบ0๑ ๑ เรืองเดช ปนเข่ือนขัติย, ภาษาศาสตรภาษาไทย, พิมพครั้งที่ ๓, (กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๔), หนา ๑๔๗
๕๕ พยัญชนะ (Consonant) หมายถึง เสียงที่เปลงออกมา ลมจะถูกกักไวหรือโดยการที่กลอง เสียงหรือชองปากหรือลมถูกผลักดัน หรือถูกบีบใหลมผานชองแคบๆ ออกมา หรือถูกทําใหหันเหไป จากสวนกลางของชองปากไปขางๆ ลน้ิ หรอื ทําใหเ สน เสยี งในลาํ คอ หรือปลายลิ้นเกดิ การสน่ั สะเทือนข้ึน ๔.๑.๑ หนวยเสยี งพยัญชนะภาษาเขมร หนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร ผวู ิจยั ไดศึกษาระบบเสียงไดแกพยัญชนะในภาษา เขมร ๒๒ หนวยเสียง มคี เู ทยี บเสยี งพยญั ชนะ ๒๑ คเู ทียบเสยี ง และมีหนวยเสียงสระ ๓๑ หนวยเสียง มีคูเทียบเสียง ๑๑ หนวยงเสียง มีหนวยเสียงพยัญชนะควบกล้ํา ๘๕ หนวยเสียง และหนวยเสียง พยญั ชนะรปู สะกด ๑๓ หนว ยเสยี ง มีดงั ตอไปนี้ ๔.๑.๑.๑ หนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร มีหนวยเสียงจํานวน ๒๒ หนวยเสียง ไดแก /p/, /t/, /c/, /k/, /q/, /ph/, /th/, /ch/, /kh/, /d/, /b/, /f , /s/, /h/, /m/, /n/, /ñ/, /ŋ/, /r/, /l/, /w/ และ /y/ ตารางที่ ๔.๑ ตารางหนว ยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร 1๒ Phonemes Bilabial Labio- Alveolar Palatal Velar Glottal dental Stop / vl. Unas. p t kq Asp. ph th kh Affricates Unas. c Asp. ch Implosives Vd. b d Nasals Vd. m n ñŋ Fricatives Vl. f ٭s h Lateral Vd. r Trill Vd. l Semi- Vd. w y vowels ๒ Susiya Nakprat, “A descriptive study of the Buriram dialect of high khmer”, Doctor of Philosophy in Linguistics, (Nagpur University. India, 1991), p.10.
๕๖ ٭borrowed phoneme ผูวิจัยไดแบงกลุมหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร ๒ ลักษณะ คือ แบงตามลักษณะของ เสยี งและแบง ตามฐานกรณข องเสียงมดี งั น้ี ก. หนวยเสยี งพยญั ชนะแบง ตามลักษณะของเสยี ง มี ๖ กลมุ คือ ๑) พยัญชนะเสียงหยุด มีจํานวน ๑๑ หนวยเสียง ไดแก /p/, /t/, /c/, /k/, /q/, /ph/, /th/, /ch/, /kh/, /d/, /b/ ๒) พยัญชนะเสียงเสยี งแทรก มีจํานวน ๓ หนวยเสยี ง ไดแก /f/, /s/, /h/ ๓) พยัญชนะเสยี งนาสกิ มีจาํ นวน ๔ หนว ยเสียง ไดแก /m/, /n/, /ñ/, /ŋ/ ๔) พยญั ชนะเสยี งขางล้นิ มจี ํานวน ๑ หนวยเสยี ง ไดแ ก /l/ ๕) พยญั ชนะเสยี งรวั มีจํานวน ๑ หนวยเสียง ไดแก /r/ ๖) พยัญชนะเสียงกง่ึ สระ หรือ อัฒสระ มจี ํานวน ๒ หนว ยเสียง ไดแ ก /w/, /y/ ข. หนวยเสยี งพยัญชนะแบง ตามลกั ษณะของฐานกรณของเสียง มีจาํ นวน ๖ กลมุ คือ ๑) พยัญชนะท่ีเกิดจากริมฝปากทั้งสอง มีจํานวน ๕ หนวยเสียง ไดแก /p/, /ph/, /b/, /m/, /w/ ๒) พยญั ชนะทีเ่ กิดจากรมิ ฝป ากกับฟน บน มจี าํ นวน ๑ หนวยเสยี ง ไดแ ก /f/ ๓) พยัญชนะท่ีเกิดจากปลายลิ้นกับปุมเหงือก มีจํานวน ๗ หนวยเสียง ไดแก /t/, /th/, /d/, /s/ , /n/, /r/ , /l/ ๔) พยญั ชนะท่เี กดิ กบั เพดานแข็ง มีจาํ นวน ๓ หนวยเสยี ง ไดแก /c/, /ch/, /y/ ๕) พยัญชนะที่เกดิ กับเพดานออ น มีจํานวน ๔ หนว ยเสยี ง ไดแ ก /k/, /kh/, /ñ/, /ŋ/ ๖) พยัญชนะทีเ่ กิดจากชองวางระหวางเสนเสยี ง มจี ํานวน ๒ หนว ยเสยี ง ไดแก /q/, /h/ คําศัพทหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร ท่ีแบงตามลักษณะของเสียงและลักษณะฐานกรณ ของเสยี ง ท้งั ๒๒ หนว ยเสียง เชน คําวา หนว ยเสียง สัทอกั ษร คาํ แปล ภาษาเขมร /p/ /pŭən-yŭəl/ “อธบิ าย” ពន្យល /t/ /taa/ “ตา” ត /c/ /cap/ “จบั ” ចប /k/ /koun/ “ลกู ” កូន /kɔɔ/ “ววั ” េគ /q/ /qaŋ/ “ยา ง” អំ /ph/ /phɑɑŋ/ “ดว ย” ផង /phiəp/ “ภาพ” ភា
๕๗ /th/ /thom/ “ใหญ” ធំ /thɑh/ “ปเ ถาะ” េថា /ch/ /chaa/ “ผดั ” ឆ /chiəm/ “เลือด” ឈម /kh/ /khñom/ “ผม,ฉัน” ខំុ� /khmum/ “ผง้ึ ” ឃំុ� /d/ /deik/ “นอน” េដក /duk dɨə/ “ด๊กั แด” ឌុកេឌឿ /b/ /baan/ “ได” បន /f/ /fouŋ/ “ฝูง” ហូង� /s/ /sɑɑ/ “ขาว” ស /h/ /hɑŋ/ “หงส” ហង្ /m/ /mŏən/ “ไก” មាន /n/ /niəŋ/ “นาง” នា /nae-nŏəm/ “แนะนํา” ែណនា /ñ/ /ñam/ “กนิ ” ញាុ /ŋ/ /ŋiə/ “งาน” ង /r/ /rŏəm/ “รํา” រ /l/ /liəŋ/ “ลา ง” ល /laan/ “รถยนต” ឡា /w/ /wɔɔk/ “ปว อก” វក /y/ /yĕəq/ “ยกั ษ” យក្ ๔.๑.๑.๒ คูเทียบเสียงของหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร มีจํานวน ๒๒ หนวย เสียง ซึ่งคาํ คเู ทียบเสียงของหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร มีจํานวน ๑๑ คูเทียบเสียง ไดแก คูเทียบเสียง ของหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร ที่ใชวิธีการเติมฟนหนู มีจํานวน ๗ คูเทียบเสียง และคูเทียบเสียงของ หนว ยเสยี งพยัญชนะภาษาเขมร ท่ีใชวธิ ีการเตมิ ตรศี ัพทมีจาํ นวน ๔ คูเ ทยี บเสยี งมีดงั นี้ ก. คูเทียบเสียงของหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ คูเทียบเสียง ไดแก ๑) /kɑɑ/ ក /kɔɔ/ គ ๒) /khɑɑ/ ខ /khɔɔ/ ឃ
๕๘ ๓) /cɑɑ/ ច /cɔɔ/ ជ ๔) /chɑɑ/ ឆ /chɔɔ/ ឈ ๕) /dɑɑ/ ដ /dɔɔ/ ឌ ๖) /thɑɑ/ ឋ.ថ /thɔɔ/ ឍ,ធ ๗) /tɑɑ/ ត /tɔɔ/ ទ ๘) /nɑɑ/ ណ /ñɔɔ/ ន ๙) /phɑɑ/ ផ /phɔɔ/ ភ ๑๐) /lɑɑ/ ល /lɔɔ/ ឡ ยกเวน ប - ព /bɑɑ/ - /pɔɔ/ ไมใชค เู สยี งกัน สําหรบั คําศพั ทคูเทยี บเสียงของหนว ยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร /kɑɑ/-/kɔɔ/ เชน /k/ /kɑɑ/ “คอ” ក /k/ /kɔɔ/ “ใบ” គ ข. คเู ทียบเสยี งของหนวยเสียงพยัญชนะภาษาเขมร ที่ใชการเติมสัญลักษณ ◌៉ /mu- se-kə-tŏən/ មូសិកទន� หรอื /thmɨñ kɑn-dol/ េធញ� កណុ� រ “ฟน หน”ู โดยมกี ารเปลย่ี นเสยี ง มีจํานวน ๗ คูเทียบเสยี ง มหี ลกั การการหาคูเทียบเสยี งโดยเสียงเดมิ เปนเสยี ง โอ มกี ารเปลยี่ นเสียง โอ /ɔɔ/ ใหเ ปน เสยี ง ออ /ɑɑ/ ดว ยการเตมิ ฟนหนู ไดแ ก ង៉ /ŋɑɑ/,ញ៉ /ñɑɑ/, ម៉ /mɑɑ/, យ៉ /yɑɑ/, រ៉ /rɑɑ/, វ៉/wɑɑ/ และ ប៉ /pɑɑ/ คําศพั ทคเู ทยี บเสียงหนว ยของเสยี งพยญั ชนะภาษาเขมรท่เี ติมฟน หนู เชนคําวา /koun-ŋaa/ “ทารก” កូនង /ñae/ “จบี ” ែញ៉ /maoŋ/ “โมง” េមា ង /mae/ “แม” ែម៉ /yaaŋ/ “อยาง” យា៉ /rɨəŋ-raaw/ “เรือ่ งราว” េរឿងរ៉ /wɛɛn-taa/ “แวน ตา” ែវន៉ ត /pon-maan/ “เทา ไหร” ប៉ុនា�
๕๙ /peiŋ-paoŋ/ “ลกู โปง” េប៉ងេបា៉ /pah/ “โดน”,“กระทบ” ប៉ះ /ram-ray/ “ร่ําไร” រុំៃរ /cam-pəy/ “ดอกจําป” ចំបុ ค. คเู ทียบเสียงของหนว ยเสยี งพยญั ชนะภาษาเขมรเตมิ สัญลกั ษณ ◌៊ “ตรศี ัพท” /trəy sap/ ្រតីសព โดยเปลย่ี นจากเสียง /ɑɑ/ เปนเสยี ง /ɔɔ/ มี ๔ คเู ทยี บเสียง ไดแ ก /sɑɑ/ ស คเู ทยี บเสียงกบั /sɔɔ/ ស៊ /hɑɑ/ ហ คเู ทียบเสยี งกบั /hɔɔ/ ហ៊ /qɑɑ/ អ คูเ ทียบเสียงกับ /qɔɔ/ អ៊ */bɑɑ/ ប คเู ทียบเสยี งกบั /bɔɔ/ ប៊ */bɑɑ/ ប สามารถเติมไดท ้ัง ฟนหนู /pɑɑ/ ប៉ และ ตรศี ัพท /bɔɔ/ ប៊ คําศัพทห นวยเสียงพยญั ชนะภาษาเขมร ที่เตมิ เคร่อื งหมายตรีศพั ท เชน คําวา /kaw-suu/ “ยางพารา” េកស៊ /taw-huu/ “เตา ห”ู េតហ៊ /qɔɔ/ “โอ” คําอุทาน អ៊ /saa-buu/ “สบู” សបូ៊ /hiən/ “กลา” ហ៊ /rɔɔ-quu/ “บน” រអូ៊ /hɨɨ-haa/ “ฮอื ฮา” ហុឺហ /sii/ “กิน” ใชกบั สตั ว សីុ /ñam/ “กิน” ใชก ับคน ញាុ
๖๐ ๔.๑.๒ หนว ยเสียงสระภาษาเขมร สระ Vowel เปนเสียงที่เปลงออกมาจากปอดมาทางชองปาก โดยไมมีอะไรปด ขวางทางลมเพ่ือใหลมสามารถผา นยออกมาจากปอด มาถึงริมฝปาก หรือ พนออกมาจากปาก และไม มกี ารกักหรอื ปดลม ไมถูกกักหรือถกู บบี ณ จุดใดจดุ หน่งึ หรอื ไมมีการหักเหจากตรงกลางไปทางขางล้ิน หรือไมมีการส่ันสะเทือนท่ีเสนเสียง หนา ที่ของสระ เปนเสียงที่ทาํ หนาท่ีเปนแกน ของคําหรอื ของพยางคในภาษาตางๆ นั้นเอง เพราะวา คําในภาษาทุกภาษาจะเปนพยางคไ ดจะตอ งอาศัยสระเปนแกนของพยางค สําหรับยึด ติดกนั ใหเ ปนเสยี งหน่งึ เดยี วเดน ดังเปนชว งๆ ในขณะท่ีพดู ออกมาเปนพยางคๆ หรอื เปนคาํ 2๓ หนวยเสียงสระ ภาษาเขมรมีหนวยเสียงสระท้ังหมด ๓๑ หนวยเสียง แบงตาม ลักษณะของเสียงเปนหนวยเสียงสระเด่ียวเสียงยาว หนวยเสียงสระเดี่ยวเสียงสั้น หนวยเสียงสระ ประสมเสยี งยาว และหนว ยเสยี งสระประสมเสียงสนั้ 3๔ หนวยเสยี งสระภาษาเขมร มจี ํานวน ๔ ชนดิ ๓๑ หนวยเสียง มีดังน้ี - หนวยเสียงสระเดี่ยวเสียงส้ันภาษาเขมร มีจํานวน ๘ หนวยเสียง คือ /i/, /e/, /ɨ/, /ə/, /a/, /ɑ/, /u/, /o/ - หนวยเสียงสระเดี่ยวเสียงยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ หนวยเสียง คือ /ii/, /ee/, /ɛɛ/, /ɨɨ/, /əə/, /aa/, /ɑɑ/, /uu/, /oo/, /ɔɔ/ - หนวยเสียงสระประสมเสียงสั้นภาษาเขมร มีจํานวน ๓ หนวยเสียง คือ /ĕə/, /ŭə/, /ŏə/ - หนวยเสียงสระประสมเสียงยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ หนวยเสียง คือ /iə/, /ei/, /ɨə/, /əɨ/, /ae/, /aə/, /ao/, /ŭə/, /ou/, /ɔə/ ๔.๑.๒.๑ หนวยเสียงสระเดี่ยวเสียงสั้นภาษาเขมร มีจํานวน ๘ หนวยเสียง คือ /i/, /e/, /ɨ/, /ə/, /a/, /ɑ/, /u/, /o/ ๓ เรืองเดช ปนเข่ือนขัติย, ภาษาศาสตรภาษาไทย, พิมพครั้งท่ี ๓, (กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั , ๒๕๕๔), หนา ๔๗. ๔ อุบล เทศทอง, ภาษาเขมรเพื่อการสื่อสาร, (กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพจุฬาลงกรณ มหาวทิ ยาลยั , ๒๕๕๘), หนา ๒๔.
๖๑ ตารางท่ี ๔.๒ ตารางหนว ยเสียงสระเดยี่ วเสียงสนั้ ภาษาเขมร เสยี งสงู สระหนา สระกลาง สระหลงั เสยี งกลางสงู เสยี งกลางตา่ํ /i/ /ɨ/ /u/ เสยี งตํ่า /ə/ /e/ /a/ /o/ /ɑ/ คําศัพทข อหนว ยเสียงสระเดีย่ วเสียงส้นั ภาษาเขมร มจี ํานวน ๘ หนว ยเสยี ง คือ /i/, /e/, /ɨ/, /ə/, /a/, /ɑ/, /u/, /o/ เชน คําวา สระหนา เสยี งสงู /i/ /cih/ “ข”่ี ជិះ สระหนาเสยี งกลางสูง /e/ /ceh/ “รู”,“เปน” េចះ สระกลางเสยี งสูง /ɨ/ /tɨk/ “นาํ้ ” ទឹក สระกลางเสยี งกลางสงู /ə/ /cət/ “ใจ” ចិត� สระกลางเสียงกลางตํ่า /a/ /kat/ “ตดั ” កត់ สระกลางเสยี งต่ํา /ɑ/ /kɑŋ/ “จักรยาน”, “ลอ ” កង់ สระหลังเสียงสงู /u/ /ruk/ “มุด” រកុ สระหลังเสยี งกลางสงู /o/ /nom/ “ขนม” នំ ๔.๑.๒.๒ หนวยเสยี งสระเด่ยี วเสยี งยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ หนวยเสียง คือ /ii/, /ee/, /ɛɛ/, /ɨɨ/, /əə/, /aa/, /ɑɑ/, /uu/, /oo/, /ɔɔ/ ตารางที่ ๔.๓ ตารางหนว ยเสยี งสระเด่ียวเสียงยาวภาษาเขมร เสียงสงู สระหนา สระกลาง สระหลงั เสยี งกลางสูง เสียงกลางตาํ่ /ii/ /ɨɨ/ /uu/ เสยี งต่ํา /əə/ /ee/ /oo/ /aa/ /ɛɛ/ /ɔɔ/ /ɑɑ/
๖๒ คาํ ศัพทห นว ยเสียงสระเดี่ยวเสียงยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ หนวยเสียง คือ /ii/, /ee/, /ɛɛ/, /ɨɨ/, /əə/, /aa/, /ɑɑ/, /uu/, /oo/, /ɔɔ/ เชนคําวา สระหนา เสยี งสูง /ii/ /cii/ “ปยุ ” ជី สระหนา เสียงกลางสูง /ee/ /tee/ “ไม” េទ สระหนา เสยี งกลางตาํ่ /ɛɛ/ /mɛɛn/ “ใช” ែមន สระกลางเสียงสงู /ɨɨ/ /chɨɨ/ “ปวย” ឈឺ สระกลางเสียงกลางสงู /əə/ /khəəñ/ “เห็น” េឃញ สระกลางเสียงกลางตาํ่ /aa/ /laan/ “รถ” ឡា สระกลางเสียงตาํ่ /ɑɑ/ /sɑɑ/ “ขาว” ស สระหลงั เสียงสูง /uu/ /chuuk/ “บวั ” ឈកូ สระหลงั เสยี งกลางสูง /oo/ /pɔɔl/ “กลาว” េព สระหลังเสยี งกลางต่ํา /ɔɔ/ /kɔɔ/ “ใบ” គ ๔.๑.๒.๓ หนวยเสียงสระประสมเสียงสั้นภาษาเขมร มีจํานวน ๓ หนวยเสียง คือ /ĕə/, /ŭə/, /ŏə/ ตารางท่ี ๔.๔ ตารางหนว ยเสียงสระประสมเสยี งสน้ั ภาษาเขมร สระหนา สระกลาง สระหลัง เสยี งสูง /ĕə/ /ŭə/ เสยี งกลางสงู /ŏə/ คาํ ศัพทห นวยเสียงสระประสมเสียงสัน้ ภาษาเขมร มีจํานวน ๓ หนวยเสียง คือ /ĕə/, /ŭə/, /ŏə/ เชน คาํ วา สระหนาเสียงกลางสูง /ĕə/ /tĕəq/ “คลอง” ទក สระหลงั เสียงสงู /ŭə/ /pŭəh/ “ง”ู ពស់ สระหลงั เสียงกลางสูง /ŏə/ /tŏən/ “ทัน” ទន
๖๓ ๔.๑.๒.๔ หนว ยเสียงสระประสมเสยี งยาวภาษาเขมร มี ๑๐ หนว ยเสยี ง คอื /iə/, /ei/, /ɨə/, /əɨ/, /ae/, /aə/, /ao/, /ŭə/, /ou/, /ɔə/ ตารางที่ ๔.๕ ตารางหนวยเสียงสระประสมเสยี งยาวภาษาเขมร สระหนา สระกลาง สระหลัง เสียงสูง /iə/ /ɨə/ /uə/ เสียงกลางเสียงสูง /ei/ /əɨ/ /ou/ เสยี งกลางตา่ํ /ae/ /aə/ /ɔə/ เสียงตํ่า /ao/ คําศัพทหนวยเสียงสระประสมเสียงยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๑๐ หนวยเสียง คือ /iə/, /ei/, /ɨə/, /əɨ/, /ae/, /aə/, /ao/, /ŭə/, /ou/, /ɔə/ เชน คาํ วา สระหนา เสยี งสูง /iə/ /liə/ “ลา” ល /miə/ “อา”ผชู าย ម สระหนา เสยี งกลางสงู /ei/ /ceik/ “กลวย” េចក /deik/ “นอน” េដក สระหนา เสียงกลางต่าํ /ae/ /khae/ “เดือน” ែខ /mae/ “แม” ែម៉ สระกลางเสียงสูง /ɨə/ /rɨəŋ/ “เร่ือง” េរឿង /krɨəŋ/ “เครื่อง” េ្រគង สระกลางเสยี งกลางสูง /əɨ/ /dəɨ/ “ดนิ จืด” ដឺ /məɨn/ “หมน่ื ” មឺុន สระกลางเสียงกลางต่ํา /aə/ /kaət/ “เกดิ ” េកត /phñaə/ “ฝาก” េផ� สระกลางเสียงตํ่า /ao/ /qaoy/ “ให” េអ /daoy/ “โดย” េដយ สระหลังเสียงสูง /uə/ /cuəp/ “พบ” ជួប /cuəy/ “ชว ย” ជួយ
๖๔ สระหลงั เสียงกลางสูง /ou/ /douŋ/ “มะพราว” ដូង สระหลังเสยี งกลางต่ํา /ɔə/ /coul/ “เขา ” ចូល /cɔə/ “ยาง” ជ័រ /ñɔə/ “ส่ัน” ញ័រ คูเทียบเสียงสระภาษาเขมร ไดแก คูเทียบเสียงสระเดี่ยวเสียงส้ันเปนคูเสียงกับ หนวยเสียงสระเด่ียวเสียงยาว และคูเทียบเสียงสระประสมเสียงส้ันเปนคูหนวยเสียงสระประสมเสียง ยาว คเู ทียบเสยี งสระภาษาเขมร มีจาํ นวน ๑๑ คเู ทยี บเสยี ง มีดงั น้ี ๑) คูเทียบเสียงสระเด่ียวเสียงส้ันกับคูเทียบเสียงสระเด่ียวเสียงยาวภาษาเขมร มีจาํ นวน ๘ คเู ทยี บเสียง คือ /i/-/ii/, /ɨ/-/ɨɨ/, /u/-/uu/, /e/-/ee/, /ə/-/əə/, /o/-/oo/, /a/-/aa/, /ɑ/-/ɑɑ/ ตารางท่ี ๔.๖ ตารางคเู ทียบเสยี งสระเดยี่ วเสียงส้ันกบั หนวยเสียงสระเดีย่ วเสียงยาวภาษาเขมร เสยี งสูง สระหนา สระกลาง สระหลงั เสียงกลางสูง เสียงกลางตาํ่ /i/-/ii/ /ɨ/-/ɨɨ/ /u/-/uu/ เสียงต่ํา /e/-/ee/ /ə/-/əə/ /a/-/aa/ /o/-/oo/ /ɑ/-/ɑɑ/ คําศัพทคูเทียบเสียงสระเด่ียวเสียงสั้นกับคูเสียงกับสระเดี่ยวเสียงยาวภาษาเขมร เชน คําวา /i/ /cih/ “ข”ี่ ជិះ /i/-/ii/ /ii/ /cii/ “ปุย ” ជី /ɨ/-/ɨɨ/ /ɨ/ /nɨk/ “คดิ ถึง” នឹក /ɨɨ/ /chɨɨ/ “เจ็บ”,“ปวย” ឈឺ
๖๕ /u/-/uu/ /ɨ/ /tɨk/ “น้าํ ” ទឹក /e/-/ee/ /ɨɨ/ /kɨɨ/ “คอื ” គឺ /ə/-/əə/ /u/ /ruk/ “มุด” រកុ /o/-/oo/ /uu/ /chuuk/ “บัว” ឈូក /a/-/aa/ /e/ /ceh/ “ร”ู ,“เปน ” េចះ /ee/ /tee/ “ไม” េទ /ɑ/-/ɑɑ/ /ə/ /cət/ “ใจ” ចិត� /əə/ /khəəñ/ “เหน็ ” េឃញ /o/ /dom/ ដុំ /oo/ /loop/ “กอน” េល /a/ /dac/ “โลภ” ដច /aa/ /daac/ “ขาด” ដ /a/ /kac/ “ฉกี ขาด” កច /aa/ /kaac/ “หกั ” ក /a/ /kat/ “ดุราย” កត /aa/ /kaat/ “ตัด” ក /a/ /cap/ “บตั รประชาชน” ចប /aa/ /caap/ “จับ” ច “นกกระจอก” /ɑ/ /kɑŋ/ /ɑɑ/ /kɑɑŋ/ “จกั รยาน\",“ลอ” កង់ /ɑ/ /dɑp/ “กอง” កង /ɑɑ/ /dɑɑp/ “สิบ” ដប់ /ɑ/ /cɑp/ “ขวด” ដប /ɑɑ/ /cɑɑp/ “จบ” ចប់ “จอบ” ចប
๖๖ ๒) คูเทยี บเสียงสระประสมเสียงส้ันกับคเู ทยี บเสยี งสระประสมเสียงยาวภาษาเขมร มีจํานวน ๓ คูเทยี บเสยี ง คอื /ĕə/-/ei/, /ŭə/-/uə/, /ŏə/-/ou/ ตารางที่ ๔.๗ ตารางคเู ทยี บเสียงสระประสมเสยี งสัน้ กบั คหู นว ยเสียงสระประสมเสียงยาวภาษาเขมร สระหนา สระกลาง สระหลงั เสยี งสูง /ĕə/-/ei/ /ŭə/-/uə/ เสียงกลางสงู /ŏə/-/ou/ คําศัพทคูเทียบเสียงสระประสมเสียงสั้นกับคูหนวยเสียงสระประสมเสียงยาว ภาษาเขมร มีจาํ นวน ๓ คูเ สียง เชน คาํ วา /ĕə/-/ei/ /ĕə/ /tĕəq/ “คลอง” ទក /ei/ /ceik/ “กลว ย” េចក /ĕə/ /rĕəq/ “ตื้น” រក /ei/ /deik/ “นอน” េដក /ŭə/-/uə/ /ŭə/ /pŭəh/ “ง”ู ពស់ /uə/ /cuəp/ “พบ” ជួប /ŭə/ /kŭəŋ/ “เหลอื อย”ู ,“คงอยู” គង់ /uə/ /buən/ “ส”่ี បួន /ŏə/-/ou/ /ŏə/ /tŏən/ “ทนั ” ទន /ou/ /koun/ “ลกู ” កូន /ŏə/ /kŏət/ “ทา น”,“เขา” គាត /ou/ /cou/ “จง” ចូរ
๖๗ ๔.๑.๓ หนว ยเสียงพยญั ชนะสะกดภาษาเขมร อญั ชนา จิตสุทธิญาณ (๒๕๕๑ น.๑๘) พยัญชนะสะกดเขมร เรียกวา พยัญชนะประกอบ ព្យ� �នៈ្រប /pyŏən cə-nĕəq/ มีทั้งหมด ๑๔ มาตรา ปจจุบันหนวยเสียงพยัญชนะสะกดในภาษาเขมร มีจํานวน ๑๓ มาตรา คือ /k/, /ŋ/, /t/, /p/, /n/, /m/, /y/, /w/, /q/, /c/, /ñ/, /l/ และ /h/ มดี ังน้ี ๑) แมก ก /k/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ក, ខ, គ, ឃ/ ๒) แมก ง /ŋ/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก /ង/ ๓) แมก ด /t/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ដ, ឋ, ឌ, ឍ, ត, ថ, ទ, ធ/ ๔) แมก บ /p/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ប, ព, ភ/ ๕) แมกน /n/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก /ណ, ន/ ๖) แมก ม /m/ พยัญชนะสะกดดวยตัว /ម/ และ สระ /◌ំ/, /◌ំ◌ុ/, /◌ំ◌ា/ ๗) แมเ กย /y/ พยัญชนะสะกดดวยตวั /យ/ และสระ /ៃ◌/ ๘) แมเกอว /w/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /វ/ และสระ /េ◌/ ๙) สะกดดว ยเสียง กัก /q/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ក, ខ, គ, ឃ/ และ สระ /◌ិ/ ๑๐) เสยี ง จ /c/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก / ច, ជ/ ๑๑) เสียง ญ /ñ/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ញ/ ๑๒) เสียง ล /l/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ល/ ๑๓) เสยี งพน ลม /h/ ไมมีเสียงตวั สะกดนี้ในภาษาไทย ตัวสะกดในภาษาเขมร ไดแก /◌ះ/ /qah/ และស /sɑɑ/ หนว ยเสยี งพยัญชนะตัวสะกดภาษาเขมร เรยี กวา พยัญชนะตวั ประกอบ /pyŏəñ cə-nêəq-tue-prɑ-kɑɑp/ ព្យ� �នៈតួ្រប มที ง้ั ส้นิ ๑๓ มาตรา ดังนี้ ๔.๑.๓.๑ แมก ก /k/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก /ក, ខ, គ, ឃ/ เชน /phɨk/ “ดืม่ ” ផឹក /sok/ “สุข” សុខ /rook/ “โรค” េរ /meek/ “ทองฟา” េមឃ /stɨk/ “สต”ิ សតិ /prɨk/ “เชา” ្រពឹ /ruk/ “มุด” រកុ
๖๘ /chuuk/ “บวั ” ឈកូ /tɨk/ “น้ํา” ទឹក /deik/ “นอน” េដក /kook/ “เนนิ ” េគា /ceik/ “กลว ย” េចក /nɨk/ “คิดถึง” នឹក ๔.๑.๓.๒ แมก ง /ŋ/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก ង เชนคําวา /coŋ/ “ปลาย” ចុង /ciəŋ/ “กวา” ជា /kɑn-laeŋ/ “สถานท”ี่ កែន�ង /qɑŋ-rɨŋ/ “เปล” អ្រងឹ /nɨŋ/ “และ” និង /kŭəŋ/ “เหลอื อย”ู ,“คงอยู” គង់ /kɑŋ/ “จักรยาน\",“ลอ ” កង់ /kɑɑŋ/ “กอง” កង /wɛɛŋ/ “ยาว” ែវង /rɨəŋ/ “เร่ือง” េរឿង /krɨəŋ/ “เคร่อื ง” េ្រគង /cɑŋ/ “อยาก” ចង់ /cɑɑŋ/ “ผูก” ចង /fouŋ/ “ฝงู ” ហូង� /hɑŋ/ “หงส” ហង្ ๔.๑.๓.๓ แมกด /t/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ដ, ឋ, ឌ, ឍ, ត, ថ, ទ, ធ/ เชนคาํ วา /baat/ “เงนิ บาท” បត /baat/ “ครบั ” បា /qət/ “อฐิ ” ឥដ� /praa-kɑt/ “ปรากฏ” ្របា /miət/ “รปู ราง” មា /prɑ-maat/ “การดถู ูก” ្របម
๖๙ /put/ “พุธ” ពុធ /qaa-saat/ “เดือนแปด” អសឍ /rŏət/ “ว่ิง” រត់ /wŏət/ “วดั ” វត� ๔.๑.๓.๔ แมกบ /p/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ប, ព, ភ/ เชน /riəp/ “จดั ” េរៀប /phiəp/ “ภาพ” ភា /cɑp/ “จบ” ចប់ /cɑɑp/ “จอบ” ចប /tŏəp/ “ทัพ” ទ័ព /cuəp/ “พบ”,“เจอ” ជួប /dɑp/ “สิบ” ដប់ /dɑɑp/ “ขวด” ដប /loop/ “โลภ” េល /lop/ “ลบ” លប់ /kraap/ “กราบ” ្រក /yup/ “ดกึ ” យប់ /prɑ-kɑɑp/ “ประกอบ” ្របក /kɑp/ “ฝง”, “กลบ” កប់ /kaap/ “ฟน” คํากริยา ក ๔.๑.๓.๕ แมก น /n/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /ណ,ន/ เชน /kun/ “บญุ คุณ” គុណ /kon/ “หนัง”,“ภาพยนตร” កុន /baan/ “ได” បា /bon/ “บญุ ”,“งานพธิ ี” បុណ្ /buən/ “สี่” បួន /tŏən/ “ทนั ” ទន /koun/ “ลูก” កូន /məɨn/ “หมื่น” មឺុន /miən/ “มี”, “รวย” មា
๗๐ /laan/ “รถ” ឡា /yŏən/ “ยนั ต” យ័ន,� យ័�ន� /yŭən/ “ยนต” យន,� យ�ន� /prɑ-ciə-cŭən/ “ประชาชน” ្របជា ๔.๑.๓.๖ แมก ม /m/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก /ម/, /◌/ំ เชน /daəm/ “ตน” េដម /thom/ “ใหญ” ធំ /qom/ “พาย” អុំ /nŏəm/ “นํา”,“พา” នា /dom/ “กอ น” ដំុ /sɑm/ “เหมาะสม” សម /nom/ “ขนม” នំ /ñam/ “กิน” ใชกบั คน ញាុ /tum/, /tŭəm/ “เกาะ” คํากริยา ទំ /tum/ “สกุ ” ទំុ /kom/ “อยา ” កុំ /dɑm/ “ทุบ”,“ตอก” คาํ กริยา ដំ /nae-nŏəm/ “แนะนาํ ” ែណនា /rŏəm/ “ราํ ” រ ๔.๑.๓.๗ แมเกอว /w/ พยัญชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแ ก /វ/, /េ◌/ เชน /kaew/ “แกว” ែកវ /nɨw/ “อย”ู េន /tɨw/ “ไป” េទ /kdaw/ “รอน” េក /caw/ “หลาน” េច /haw/ “เรียก” េហ /qaaw/ “เส้ือ” អ /tɨk-sii-qiiw/ “นาํ้ ซีอิว๊ ” ទឹកសីុអីុវ /siəw-phɨw/ “หนงั สอื ” េសៀវេភ
๗๑ ๔.๑.๓.๘ แมเ กย /y/ พยญั ชนะสะกดในภาษาเขมร ไดแก /យ /, /ៃ◌/ เชน /cuəy/ “ชวย” ជួយ /nɨy/ “แหง , ของ, ใน”คําบพุ บท ៃន /kɑn-thiəy/ “ตะพาบน้ํา” កនា � /tŭən-saay/ “กระตาย” ទន្ស /chŋaay/ “ไกล” ឆា � /thŋay/ “วัน” ៃថ� /qaoy/ “ให” េអ /daoy/ “โดย” េដយ /yiəy/ “ยาย” យយ /ni-yiəy/ “พูด” និយយ /baa-rəy/ “บุหร”่ี បារ ๔.๑.๓.๙ เสียงกัก /q/ เปนเสียงตัวสะกดท่ีตามหลังเสียงสระ /a, aa, ɑ, ɑɑ, ŏə, uə, ĕə, iə/ และเสียงทายสระเสียงสั้นในพยางคเนนคํา ตวั สะกดในมาตราน้ี คือ /ក, ខ ,គ, ឃ ,◌ិ / เชน /saaq/ “ลอง”,“ทดลอง” ស /nĕəq/ “นาค” នា /nĕəq/ “เดือนสาม” មា /pyŏəñ-cə-nĕəq/ “พยญั ชนะ” ព្យ� �ន /səl-la-paq/ “ศิลปะ” សិស្ប /tĕəq/ “คลอ ง” ទក /rĕəq/ “ต้ืน” រក /yĕəq/ “ยักษ” យក្ ๔.๑.๓.๑๐ เสยี ง จ /c/ ไมม เี สยี งน้ีในภาษาไทย ตัวสะกดในมาตราน้ี คือ /ច/, /ជ/ เชน คําวา /kaac/ “ดรุ าย” ក /muc/ “ดาํ ”,“มุด” คํากริยา មុជ /kac/ “หกั ” កច /dac/ “ขาด” ,“หมด”เชน ขายหมด ដច់ /daac/ “ฉีกขาด” ដច /lŋiəc/ “เยน็ ” ល�
๗๒ /lɨc/ “โผล” េលច /lic/ “จม” លិច /puuc/ “พนั ธ”ุ ពូជ /touc/ “เล็ก” តូច /douc/ “เหมอื น” ដូច /tooc/ “ชะนี” េទ /coc/ “กด” ,“คลิก” ចុច /lɔ-bɨc/ “กลอุบาย” ល្បិ ๔.๑.๓.๑๑ เสียง ญ /ñ/ จะมเี สยี งขน้ึ จมูกในภาษาไทยอีสาน ตัวสะกดในมาตรานี้ คอื /ញ/ เชนคาํ วา /khəəñ/ “เหน็ ” េឃញ /cəñ/ “ออก” េចញ /dəñ/ “ไล” េដញ /pɨñ/ “เตม็ ” េពញ /bɑm-pɨñ/ “ทาํ ใหเ ต็ม” បំេពញ /bañ/ “ยงิ ” បាញ /tbaañ/ “ทอ” ត្ប /cañ/ “แพ” ចញ ๑๒) เสยี ง ล /l/ สะกด ไมมเี สยี งตัวสะกดนี้ในภาษาไทย ตัวสะกดในมาตราน้ี คือ/ល/ เชน /coul/ “เขา” ចូល /kaal/ “กาลเวลา” ក /khyɑl/ “ลม” ខ្យល /pɔɔl/ “กลาว” េព /yŭəl/ “เขาใจ” យល់ /pŭəl/ “พล” ពល /phɑl/ “ผล” ផល /pŭən-yŭəl/ “อธิบาย” ពន្យល /cuəl/ “เชา” ជួល /rool/ “รมควัน” េរល
๗๓ /duəl/ “ลม” ដួល /caol/ “ท้ิง” េចល /peel/ “กาลเวลา” េពល /məəl/ “ดู”,“มอง” េមល /kool/ “กอ”,“แกน ” េគល /saa-kɑɑl/ “สากล” សកល ๔.๑.๓.๑๓ เสยี งพนลม /h/ ไมมีเสียงตัวสะกดนใี้ นภาษาไทย ตัวสะกดสระ /◌ះ/ , /qah/ และ ស/sɑɑ/ ใหออกเสียงเหมือนมี ฮ สะกดเสมอ ตวั สะกดในมาตรานี้ เปน /ស/, /◌ះ/, /◌◌ុ ះ/ เชน คําวา /tĕəh/ “ตบ” ទះ /coh/ “ลง” ចុះ /phtĕəh/ “บา น” ផ�ះ /kɑh/ “เกาะ” េក /thɑh/ “ปเถาะ” េថា /pŭəh/ “ง”ู ពស់ /cih/ “ข”่ี ជិះ /pah/ “โดน”,“กระทบ” ប៉ះ /ceh/ “ร”ู ,“เปน” េចះ /seh/ “มา ” េសះ /cheh/ “ไหม” េឆះ /teh/ “ต”ิ តិះ /cɑm-pŭəh/ “เฉพาะ” ចំេព /prŭəh/ “เพราะ” េ្រព /soum-toos/ “ขอโทษ” សូមេទ /chmŭəh/ “ชอ่ื ” េឈ�
๗๔ * สาํ หรบั คําทส่ี ะกดดว ยตัว /រ/ - /rɔɔ/ สะกดทุกตวั ภาษาเขมรนั้น จะไมออกเสียง ของตวั สะกด แตยังจะมกี ารเขยี นตัวสะกดไวเสมอ เชน คาํ วา /kaa/ “การ” ក /ŋiə/ “งาน” ង /daə/ “เดนิ ” េដរ /cuə/ “แถว” , “แนว” ជួរ /bae/ “หนั ” ែបរ /haə/ “บิน” េហរ /hou/ “ไหล” ហូរ /daoy-saa/ “เนอื่ งจาก” េដយស /qaa-haa/ “อาหาร” អហ /wi-hiə/ “วหิ าร” វហិ /cou/ “จง” ចូរ ๔.๑.๔ หนวยเสียงพยัญชนะควบกลา้ํ ภาษาเขมร หนว ยเสียงพยญั ชนะควบกลา้ํ เปน หนวยเสียงพยัญชนะเสียงหน่ึง เกิดรวมกับอีก หนวยเสียงพยัญชนะเสียงหน่ึง ทําใหเสียงพยัญชนะสองเสียงออกเสียงรวมเปนเสียงเดียวกัน เรียก เสียงเชนคําวานี้วา เสียงควบกลํ้า (Cluster) หนวยเสียงพยัญชนะควบกล้ํา ของแตละภาษานั้น จะมี จํานวนจํากัด และไมเทากันในแตละภาษา บางภาษามีเสียงควบกล้ํามากกวาสองเสียงก็มี บางเสียง ปรากกฎท่ีตนพยางคและทายพยางค ระบบเสียงควบกล้ําท่ีเกิดขึ้นตนคํา หรือตนพยางคคนไทย โดยท่วั ไปออกเสียง ควบกลาไดอ ยางสนทิ ท่สี ุดจนเปน เสียงเดียวกัน นั้นมีอยู ๒ เสียง ไดแ ก เสยี ง /kw/, /khw/ คอื หนว ยเสยี งอัฒสระ /w/ “ว” ควบกล้าํ กับหนวยเสียง /k/ “ก” เสียง /kh/ “ข , ค” เปน “กว, คว, ขว” ตามลําดบั เปนตน เชน คาํ วา กวาด ความ ขวาง สวนหนวยเสียงพยัญชนะควบกลํ้า ร /r/, ล/l/ เกิดขึ้นควบกล้ํากับพยัญชนะอ่ืนๆ สวนใหญมัก ออกเสียงไมชัด “เปล่ียน” บางออกเสียงเปน “เปยน” “โปรด” บางออกเสียงเปน “โปด” บางคร้ัง คาํ วา “ประ” บา งออกเสียงเปน “ปละ” ก็มี ประเภทของคาํ ควบกลาํ้ ในภาษาไทย มี ๒ ประเภท คือ ๑) ควบกลํ้าแท เชนคําวา คําควบกล้ําท่ีออกเสียงสนิทระหวางพยัญชนะตนคํา (ก ข ค) ควบกลา้ํ กับเสยี งพยัญชนะ /ว/
๗๕ ๒) ควบกล้ําไมแท เชนคําวา คําควบกล้ําที่พูด เสียงควบกลํ้าไมแนนอน คือกล้ํา บางไมกล้ําบาง ระหวางพยัญชนะ ตนคํากับเสียง พยัญชนะ /ร/, /ล/ เชนคําวา เปล่ียน แปลง ปลง กรวด กลัว เสียงควบกลํ้าไมแทอีกประเภทหน่ึง คือ คําควบกลํ้าท่ีพูดไมออกเสียง /ร/ ควบกล้ํา สําหรับ ควบกลา้ํ ไมแ ทใ นภาษาไทย เชน คําวา จริง เสรมิ สรา ง ทรง ทรุด เศรา ทราบ แทรก ทรพั ย เปน ตน ควบกล้ําในภาษาไทย มีจํานวน ๑๗ เสียง เชน /kw- kr- kl- khw- khr- kh- pr- pl- phr- phl- tr-/ สวนเสียงควบกลํ้า /thr-br- bl- fr-fl- dr- / เปนเสียงควบกลํ้ามาจาก ตางประเทศ4๕ หนว ยเสียงพยญั ชนะควบกลาํ้ ภาษาเขมร ตารางท่ี ๔.๘ ตารางความสมั พนั ธหนวยเสียงพยญั ชนะตนควบกลํา้ ในภาษาเขมร5๖ มีดังน้ี C1 C2 C3 p t c k q b d m n ñ ŋ w y l r s h th kh p xxxo o xxx xx/ / / tx xoo xx xxxx/ / cx xoooxx xx x/ / k xxx oooxxxoxxx/ / / s// ///////// // / qo m oo o o oo oooo lo ooo o oo oo C1 หมายถึง พยัญชนะที่สามารถเกิดเปนเสียงที่หน่ึงของพยัญชนะตนควบ C2 หมายถึง พยัญชนะที่เกิดเปนเสียงท่ีสอง และ C3 หมายถึง พยัญชนะที่เกิดเปนเสียงที่สองและสามของ พยญั ชนะตน ควบสามสวน เชน /pt/ มเี สียง /p/ เปนพยญั ชนะตนตัวท่หี นง่ึ และ มี /t/ เปนเสยี งพยญั ชนะตน ตวั ทสี่ อง /tq/ มเี สยี ง /t/ เปน พยัญชนะตน ตวั ที่หนง่ึ และ มี /q/ เปนเสยี งพยัญชนะตน ตวั ทีส่ อง ๕ เรอื งเดช ปน เขือ่ นขัตยิ , ภาษาศาสตรภ าษาไทย, พิมพครง้ั ที่ ๓, (กรงุ เทพมหานคร: มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั , ๒๕๕๔), หนา ๖๕-๖๖. ๖ อรวรรณ บุญยฤทธิ์. “การถายถอดเสียงดวยสัทอักษร”, ใน ประชุมอรรถบทเขมรรวมบทความ วิชาการของศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.อุไรศรี วรศะริน. (กรุงเทพมหานคร:อัมรินทรพริ้นติ้งแอนดพลับลิชชิ่ง จํากดั , ๒๕๔๕), หนา ๓๐๑.
๗๖ /cr/ มีเสยี ง /c/ เปน พยญั ชนะตน ตวั ท่ีหนึ่ง และ มี /r/ เปนเสยี งพยญั ชนะตนตวั ทส่ี อง /sth/ มีเสียง /s/ เปนพยัญชนะตนตัวท่ีหนึ่ง และ มี /th/ เปนเสียงพยัญชนะตนตัวที่สอง และสามตามลําดับ จากตารางจะเห็นวาสัญลักษณท่ีใชแทนการปรากฏเสียงพยัญชนะควบกันน้ีมี ๓ สัญลักษณ คือ x o และ / ท่ใี ชเ ชนนเ้ี พอื่ ความสะดวกในการอธบิ ายถึงวิธีการออกหนว ยเสียงพยัญชนะ ควบกล้าํ ของภาษาเขมร พยัญชนะตนควบที่มีสัญลักษณ x ปรากฏอยู จะออกเสียงควบกล้ําโดยมีเสียงลมแทรก ระหวางพยญั ชนะท้งั สอง เชน /pt/ หากบนั ทกึ เสียงน้อี ยา งละเอยี ด จะเปน [pht] พยญั ชนะตนควบท่มี ีสญั ลกั ษณ o ปรากฏอยู จะออกเสียงควบกลํ้าโดยมีเสียงสระคลายๆ เสยี ง [ə] แทรกระหวางพยัญชนะทง้ั สอง เชน /tq/ หากบนั ทกึ เสยี งนอ้ี ยา งละเอยี ด จะเปน [təq] พยัญชนะตน ควบทม่ี สี ญั ลกั ษณ / ปรากฏอยู จะออกเสยี งควบกล้าํ สนทิ เชน /cr/ จะไดเปน ถาบันทึกเสยี งน้อี ยางละเอยี ด จะเปน [cr] เหมือนการบนั ทกึ แบบกวาง คาํ ศัพทของพยญั ชนะควบกลํ้าภาษาเขมร เชนคาํ วา /kd/ /kdaw/ “รอน” េក /sl/ /slap/ “ตาย” ស�ប /kr/ /kraap/ “กราบ” ្រក /sr/ /sraa/ “เหลา” �ស /tr/ /trəy/ “ปลา” ្រតី /pht/ /phtĕəh/ “บา น” ផ�ះ /cr/ /craən/ “มาก” េ្រច /phq/ /phqaem/ “หวาน” ែផ�ម /phn/ /phnɛɛk/ “ตา” ែភក� /pr/ /praə/ “ใช” េ្រប /pl/ /plɑn/ “ปลน ” ប�ន់ * สาํ หรับตัว /lɔɔ/ (ฬ) ไมมกี ารใชต ัวเชงิ * คาํ ควบกล้าํ ตัว /ñɔɔ/ มี ๒ แบบ คือ ��,ញ (ญ) - เมอ่ื เปน พยญั ชนะตนใหเ ขยี นเต็มตวั เชนคาํ วา /ñiət/ “ญาต”ิ ញាត - เม่ือเปน พยญั ชนะควบกล้ําใหเ ขียนเฉพาะตัวเชงิ เชน คาํ วา */khñom/ “ผม,ฉนั ” ខំុ� “หญงิ สาว” ក�� /kañ-ñaa/
๗๗ /pañ-ñaa/ “ปญญา” ប�� * /khñom/ ถาเก็บขอมูลเสียงโดยละเอียดจะออกเสียงควบกลํ้า โดยมีเสียงสระคลายๆ เสียง [ə] แทรกระหวางพยญั ชนะทัง้ สอง [khəñom] * หนว ยเสียง /b/ เมอ่ื ควบกล้ํากับพยัญชนะใดกต็ ามจะออกเสียง /p/ เชนคาํ วา /pdəy/ “สามี” បី� /pqoun/ “นอ ง” បូន� /prɑ-yaat/ “ระวัง” ្របយ័ត /praə/ “ใช” េ្រប พยญั ชนะกลมุ เสียง /ɑɑ/ กลํ้ากับพยัญชนะกลุมเสียง /ɔɔ/ ท่ีเปนพยัญชนะทายวรรคและ เศษวรรค ๘ ตัว เปน ង� /ŋɔɔ/ �� /ñɔɔ/ ន� /nɔɔ/ ម� /mɔɔ/ យ្ /yoo/ �រ /rɔɔ/ ល� /lɔɔ/ และ /wɔɔ/ จะตองออกเสยี งตามพยัญชนะกลุมเสียง /ɔɔ / เชน คําวา /chŋɑl/ “สงสัย, ฉงน” ឆ�ល់ /phñaə/ “ฝาก” េផ� */knoŋ/ “ใน” កុង� /thmɑɑ/ “หนิ ” ថ� /khyɑl/ “ลม” ខ្យល /phlae/ “ผล” ែផ� /swaa/ “ลิง” ស * คําวา “ใน” /kn/ - /knoŋ/ ภาษาเขมรพนมเปญ มักออกเสียงพนลมในภาษาพูดเปน /khn/ - /khnoŋ/ แปน เซดทาริน ไดแบง หนว ยเสียงพยญั ชนะควบกลา้ํ ในภาษาเขมร มีจํานวน ๖ วรรค ไดแ ก ๑) วรรค กะ กลํ้ากบั /ก ข ค ฆ/ มกั จะกลาํ้ กบั พยญั ชนะ /ง/ ๒) วรรค จะ กลา้ํ กบั /จ ฉ ช ฌ/ มกั จะกลาํ้ กับพยัญชนะ /ญ/ ๓) วรรค ดะ กลํา้ กับ /ด ฐ ฑ ฒ/ มกั จะกลํา้ กบั พยญั ชนะ /ณ/ ๔) วรรค ตะ กลํา้ กบั /ต ถ ท ธ/ มักจะกลํา้ กบั พยญั ชนะ /น/ ๕) วรรค บะ กลาํ้ กับ /บ ผ พ ภ/ มกั จะกลํ้ากับพยญั ชนะ /ม/ ๖) พยญั ชนะเศษวรรคและทายวรรค /ย ร ล ว ส ห ฬ อ/ สามารถกลํา้ กบั พยญั ชนะใดกไ็ ด6๗ ๗ แปน เซดทารนิ , แบบเรียนอา น, สมาคมชว ยเหลอื วัฒนธรรมอาเซียอาคเนย. (กรุงพนมเปญ:ราชอาณาจักร กัมพูชา, ๒๕๓๘), หนา ๗๒.
๗๘ ๔.๑.๕ โครงสรางพยางคภาษาเขมร โครงสรางพยางคภาษาเขมร มีจํานวน ๘ โครงสราง คือ - cvc - cvv - ccvc - ccvc - ccvv - cvvc - ccvvc - cccvvc c คือ แทนหนว ยเสียงพยญั ชนะตน cc คอื แทนหนวยเสียงพยญั ชนะควบกล้ํา v คือ แทนหนวยเสยี งสระเสียงส้นั vv คอื แทนหนวยเสียงสระเสียงยาวและสระประสม คาํ ศัพทเ กย่ี วกบั โครงสรา งพยางคภ าษาเขมรมีดงั นี้ ตารางที่ ๔.๙ ตารางโครงสรางพยางคภาษาเขมร ๑. cvc /kɑt/ “จด” កត់ ๒. cvv /kɨt/ “คิด” គិត /sok/ “สุข” សុខ /kun/ “บญุ คุณ” គុណ /kon/ “ภาพยนต” កុន /dəñ/ “ไล” េដញ /day/ “มือ” ៃដ /cəñ/ “ออก” េចញ /coŋ/ “ปลาย” ចុង /riə/ “ถอย” រ /daə/ “เดนิ ” េដរ /baə/ “ถา ” េប /koo/ “วัว” េគ /nɨw/ “อย”ู េន /caa/ “จา” ច /kaa/ “การ” ក /ŋiə/ “งาน” ង /kae/ “แก” ែក /cuə/ “แถว”,“แนว” ជួរ
๗๙ ๓. ccvc /bae/ “หนั ” ែបរ ๔. ccvv /dae/ “ดวย” ែដរ ๕. cvvc /taə/ “เออ”,“แลว” េត /haə/ “บิน” េហរ /caw/ “หลาน” េច /haw/ “เรยี ก” េហ /taa/ “ตา” ត /kɑh/ “เกาะ” េក /hou/ “ไหล” ហូរ /slap/ “ตาย” ស�ប /slək/ “ใบ” សឹក� /prap/ “บอก” ្របា /pram/ “หา” ្រប /pdəy/ “สามี” បី� /knoŋ/ “ใน” កុ�ង /sdap/ “ฟง ” ស ប់ /krɑɑ/ “จน” ្រ /praə/ “ใช” េ្រប /traa/ “ตรา” ្រ /krɛɛ/ “เตียง” ែ្រ /prae/ “แปล” ែ្រ /məəl/ “ดู”,“มอง” េមល /qaac/ “สามารถ” អ /baay/ “ขาว” បា /bɑɑŋ/ “พี่” បង /pɑɑŋ/ “ดวย” ផង /meek/ “ทอ งฟา” េមឃ /kaew/ “แกว” ែកវ /kaac/ “ด”ุ ក /rook/ “โรค” េរ
๘๐ ๖. ccvvc /leek/ “เลข” េលខ ๗. cccvv /deik/ “นอน” េដក /daəm/ “ตน” េដម /kraap/ “กราบ” ្រក /mdaay/ “แม” មា� /mdɑɑŋ/ “หน่งึ ครง้ั ” ម�ង /craən/ “มาก” េ្រច /criəp/ “ทราบ” ្រជ /kriəŋ/ “เคร่อื ง” េ្រគ� /phcuə/ “ไถ” ភួ�រ ែផ� /phlae/ “ผล” ផ្ស /phsaa/ “ตลาด” េផ� /phñaə/ ែផ្ស “ฝาก” ខ្ង ๘. cccvvc /phsaeŋ/ “ควนั ” េខ� “หอย” េខ� /khyɑɑŋ/ “ไหม” ខ�ស់ /khlaoc/ “ผ”ี ឆ�ង /khmaoc/ “สูง” ផ�ះ /khpŭəh/ “ฉลอง” េភ�ង /chlɑɑŋ/ “บา น” ខ�ម /phtĕəh/ “ไฟ” េឆ�យ /phləəŋ/ “กระทอ ม” ឆា ត /khtɔɔm/ “ตอบ” ឆា � /chlaəy/ “ฉลาด” ែផម� /chlaat/ “ไกล” ែភក� /chŋaay/ “หวาน” េឈ� /phqaem/ “ตา” ែផក� /phnɛɛk/ “ช่ือ” /chmŭəh/ “แผนก” /phnaek/
๘๑ สําหรับพยางคภาษาเขมร มีจํานวน ๓ ชนิด ไดแก คําพยางคเดียว คําสองพยางค และหลาย พยางคมีดังนี้ ๔.๑.๕.๑ คําพยางคเ ดียวในภาษาเขมร เชน คาํ วา /tɨw/ “ไป” េទ /miən/ “มี” មា /nɨw/ “อย”ู េន /mɔɔk/ “มา” មក /leeŋ/ “เลน” េលង /taa/ “ตา” ត /yiəy/ “ยาย” យា /kee/ “เขา” េគ /yəəŋ/ “เรา” េយង /koun/ “ลกู ” កូន ញាុ /ñam/ “กิน” បា បង /baay/ “ขา ว” អូន េច /bɑɑŋ/ “พี่” េទ /pqoun/ “นอ ง” /caw/ “หลาน” /tɨw/ “ไป” ๔.๑.๕.๒ คําสองพยางคใ นภาษาเขมร เชนคําวา /kəy-laa/ “กีฬา” កីឡ /qaa-yoq/ “อาย”ุ អយ /qəw-puk/ “พอ ” ឪពុក /sɑŋ-saa/ “แฟน”, “ครู กั ” សង្ /sɑŋ-haa/ “หลอ ” សង /tum-niñ/ “สนิ คา ” ទំនិញ /bɑn-maan/ “เทา ไหร” បុ៉នា�
/sɑɑ-sei/ “เขียน” ๘๒ /qaa-haa/ “อาหาร” សរេសរ អហ /cɑm-riəŋ/ “เพลง” ចេ្រម� ๔.๑.๕.๓ คําหลายพยางคในภาษาเขมร เชนคําวา សណា�គ េសហ� /sɑn-thaa-kiə/ “โรงแรม” សុខភា ្របជា /snae-haa/ “ความรัก” នគរបា ្រពះរ /sok-kha-piəp/ “สขุ ภาพ” ទូរសព� ទូរទស្សន /prɑ-ciə-cŭən/ “ประชาชน” ព្យ� �ន មជ្ឈមណ � /nɔɔ-kɔɔ-baal/ “ตํารวจนครบาล” េមាទភា សុវណា /prĕəq-riə-ciə/ “พระราชา” អសង� �ត ទស្សនកិច /tuu-ra-sap/ “โทรศัพท” ទំពងបាយជ អហរូបករ /tuu-ra-tŭəh/ “โทรทศั น” ឋនន�រសក� នាយករដ�ម�ន� /pyŏəñ-cə-nĕəq/ “พยญั ชนะ” /mac-chĕəq-mŭən-dŏəl/ “ศูนย” /mɔɔ-tə-na-piəp/ “ความภูมใิ จ” /soq-wan-naa/ “ทอง” “พระอาทิตยต ก” /qah-sa-doŋ-kŭət/ “เยย่ี มเยือน” /tŭəh-sa-na-kəc/ “องนุ ” /tum-piəŋ-baay-cuu/ “ทุนการศึกษา” /qaa-haa-ruup-pa-kɑɑ/ “ลําดบั ชนั้ ยศ” /taa-nan-ta-ra-saq/ “นายกรัฐมนตรี” /niəy-yŭəq-rŏət-thə-mŭən- trəy/
๘๓ ๔.๒ ระบบคาํ ภาษาเขมรพนมเปญ ระบบคํา (Morphology) เปนการศึกษาเกี่ยวกับหนวยคําและการประกอบหนวยคําให เปนคําตางๆ ในภาษา ซึ่งเปนการศึกษาเกี่ยวกับหนวยคํา การสรางหนวยคําใหเปนคําตางๆ และ วิธกี ารจําแนกคําใหเปนหมวดคาํ ตางๆ ตามความหมาย ตามตําแหนงและตามหนาที่ของคํา ระบบคํา เปนการศึกษาหนวยคํา และรวมหนวยคํา เพ่ือสรางคํา ซึ่งหนวยคํา คือหนวยที่ เล็กท่ีสุดของภาษา เชนคําวา คําวา cat มี ๑ หนวยคํา สวนคําวา cats มี ๒ หนวยคํา เน่ืองจาก s เปน ๑ หนวยคํา เพราะ cat แปลวา “แมว” สวน s มีความหมายมากกวาหนึ่ง จึงเรียกวา ๒ หนวยคํา และ ๒ ความหมาย7๘ หนวยคํา-(Morpheme) หมายถึง หนวยที่เล็กท่ีสุด ท่ีมีความหมายในภาษา และบางที หนวยคาํ หมายถงึ กลมุ คําของหนวยเสียงทีม่ ีความหมาย (Meaningful) หรือ มหี นา ทีใ่ นภาษา8๙ หนวยคํา ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หนวยคํา Morpheme คือ หนวยที่เลก็ ทีส่ ุดในภาษา ซ่งึ มคี วามหมายหรือหนาที่ทางไวยากรณที่ไมสามารถแบงแยกไดอีกอาจ มีลกั ษณะเปน สว นหน่งึ ของคําหรอื เปน คําก็ได ๔.๒.๑ หนว ยคาํ ภาษาเขมร หนวยคําภาษาเขมร มีดังตอ ไปนี้ ๔.๒.๑.๑ หนวยคําอิสระ (Free Morpheme) ซึ่งเปนหนวยคําที่สามารถปรากฏ ตามลําพังเปนคําหรือ หนวยคําที่ปรากฏตามลําพังได ใชตามลําพังโดยไมตองมีหนวยคําอ่ืนมาประกอบ เชน คําวา ววั หมู เห็ด เปด ไก ปลา ตา ยาย ลงุ ปา นา อา พ่ี นอง เปน ตน สําหรับคําศัพทหนวยคําอิสระ ในภาษาเขมร เชน คําวา /koun/ “ลกู ” កូន /koo/ “วัว” េគ /bɑɑŋ/ “พี่” បង /pqoun/ “นอ ง” បូ�ន /tiə/ “เปด ” ទ ๘ ปรีชา คะเนตนอก, ระบบคําและประโยคภาษาอังกฤษ, (กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณวิทยาลัย, ๒๐๐๙), หนา ๑. ๙ เรืองเดช ปนเข่ือนขัติย, ภาษาศาสตรภาษาไทย, พิมพคร้ังที่ ๓, (กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั , ๒๕๕๔), หนา ๑๕๘.
๘๔ /mŏən/ “ไก” មាន /taa/ “ตา” ត /yiəy/ “ยาย” យាយ /kee/ “เขา” េគ /yəəŋ/ “เรา” េយង /nam/ “กิน” ញាុ /baay/ “ขา ว” បា /khñəy/ “ขงิ ” ខី� /kmeiŋ/, /khmeiŋ/ “เด็ก” េក�ង /qom/ “ปา ”,“ลงุ ” អ៊ំ /niə rii/ “ผหู ญงิ ” នារ /qaaw/ “เสอื้ ” អ /trəy/ “ปลา” ្រត /seh/ “มา ” េសះ ๔.๒.๑.๒ หนวยคําไมอิสระหรือหนวยคําประสาน (Bound Morpheme) ซงึ่ เปน หนว ยคาํ ที่ตองใชป ระกอบกบั หนวยคาํ อนื่ เสมอ ไมป รากฏวาใชต ามลําพังได และเปนหนวยคําที่ ปรากฏตามลําพังไมได ตองปรากฏ รวมกับหนวยคําอ่ืนเสมอ ซึ่งหนวยคําไมอิสระในภาษาไทยเชนคําวา การ ความ ผู พระ กระ ประ นัก ชาว วิ คน จิตร ตํา เปนตน เม่ือนําคํามาประกอบกัน จะไดคําวา จิตรศาสตร คนดี การเรียน ความดี ผูชาย กระสอบ กระบอก ประกอบ ประสบการณ นักเขียน นักรอง นกั เรยี น นกั ศกึ ษา ชาวนา ชาวสวน ชาวไร ชาวบาน พระบรม พระราชกจิ พระบรมราช วินัย วิจารณ ววิ าท วิหาร ตํารา ตาํ ตรวจ เปนตน ซ่ึงหนวยคําไมอิสระภาษาเขมร มักจะมีคําเติมอุปสรรคหรือเรียกวา คําแผลง ไดแก คําเติมหนา คําเติมกลางและคําเติมทาย มีคําวา เกิด-กําเนิด เดิน-ดําเนิน ตรวจ-ตํารวจ บัด-บําบัด ตรัส-ดาํ รสั ซงึ่ หนวยคาํ ไมอ ิสระภาษาไทยและภาษาเขมรมีความคลายคลงึ กัน คําศัพทหนวยคาํ ไมอิสระหรือหนวยคําประสานภาษาเขมร เชน คําวา /nĕəq-cɑm-riəŋ/ “นักรอ ง” អ�កចេ្រម� /nĕəq-rŏəm/ “นกั เตน ” អ�ករ /kaa-ŋiə/ “การงาน” ករង /kaa-riən/ “การเรยี น” ករេរៀ /nĕəq-srae/ “ชาวนา” អ�កែ�ស
๘๕ /nĕəq-srok/ “ชาวบา น” អ�ក�ស�ក /prɑ-kɑɑp/ “ประกอบ” ្របក /prɑ-maat/ “ประมาท” ្របទ /prĕəq bɑɑ-rɑm/ “พระบรม” ្រពះបរ /prĕəq niəm/ “พระนาม” ្រពនម /wi-nɨy/ “วนิ ยั ” វនិ ័យ /wi-wiət/ “ววิ าท” វវិ /wi-phiəq/ “วิจารณ”,“วเิ คราะห” វភិ ា /wi-hiə/ វហិ “วิหาร” ๔.๒.๒ กระบวนการสรางคาํ ภาษาเขมร การสรางคําตางๆ ในภาษาใหแ ตกตางกนั ระหวางคาํ หน่ึงกับอกี คาํ หนึง่ เพื่อใหมี คําใชเปน จํานวนมากและเพียงพอตอการส่ือสารนักภาษาศาสตรเรยี กวา กระบวนการสรางคํา9๑๐ กระบวนการสรา งคําภาษาเขมร มีจาํ นวน ๑๒ วิธี ดงั น้ี ๔.๒.๒.๑ วธิ ีการเพ่ิมคาํ เปนวิธกี ารเพิ่มคาํ หรือเพ่ิมพยางค สามารถเสริมขางหนา คําหลักหรือหลังคําหลักก็ไดและบางคําอาจเสริมคําที่ไรความหมาย (empty morpheme) ระหวาง สองคํากไ็ ดโดยในภาษาไทยและภาษาเขมรมีวิธีแบบเดียวกนั เชน นกยาง นกกะยาง10๑๑ จุดประสงคของการเสริมคําเหลาน้ี คําท่ีเสริมทายคําเชนน้ีอาจนํามาเสริมหนา คาํ หลักก็ได หรือการเสริมหนวยประสานท่ีไรความหมายแบบมีระบบ ไมวาจะเปนการเติมสระแอะ หรือ สระเออะ หรือ สระแอ หรือสระเออ เชนคําวา คําวา “ดี” เพิ่มคําเปน ดีแด ดีเดอ และคําวา “สี” เพิ่ม คําเปน สีแส หรือ สีเสอ แดดี หรือ เดอดี กินแกน กินเกิ้น ปากกงปากกา หนังสงหนังสือ นาฬิกงนาฬิกา ยากจงยากจน โดยคาํ เหลานี้ มกั จะเปนภาษาพดู สําหรบั คําศัพทว ธิ กี ารเพิ่มคําภาษาเขมร เชน คาํ วา /niə-li-kaa niə-li-kac/ “นาฬกิ ง นาฬิกา” នាឡិ នាឡិច់ /niə-li-kaa/ “นาฬิกา” នាឡិ ๑๐ เรืองเดช ปนเข่ือนขัติย, ภาษาศาสตรภาษาไทย, พิมพครั้งท่ี ๓, (กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๔), หนา ๑๖๘. ๑๑ เรืองเดช ปนเข่ือนขัติย, ภาษาศาสตรภาษาไทย, พิมพครั้งท่ี ๓, (กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๔), หนา ๑๖๙.
๘๖ /siəw-phɔɔŋ-siəw-phɨw/ “หนงั สง หนงั สือ” េសៀវភង េសៀវេភ /siəw-phɨw/ “หนังสือ” េសៀវេភ /krəy-krɑɑ/ “ยากจง ยากจน” ្រកី្ /krɑɑ/ “ยากจน” ្រ /lqɑɑ-lqac/ “ดีเดอ” ល� ល ចម៍ /lqɑɑ/ “ดี” ល� /qaa-krɑq qaa-krəy/ “ทุเรศ ทรุ ัง” អ្រក អ្រ /qaa-krɑq/ “ทุเรศ” អ្រក /khlaoc-phsaa/ “มอดไหม” េខ �ចផ /khlaoc/ “ไหม” , “แสบ” េខ � /saok-saw/ “โศกเศรา ” េសកេ /saw/ “เศรา ” េស ๔.๒.๒.๒ วิธีการประสมคําภาษาเขมร เปนการเอาคําหน่ึงคํามาประสมกับอีก คําหน่ึง ทําใหเกิดความหมายใหมเพ่ิมข้ึน หรือ คําท่ีเกิดจากการนําหนวยคําอิสระที่มีความหมาย ตา งกนั อยา งนอย ๒ หนวยคํามารวมกัน เกิดเปนคําใหมอีกคําหน่ึงและมีความหมายใหม เชน คํานาม กับคํานาม คํากริยากับคํานาม คํานามกับกริยา คํากิริยากับคํากริยา วิธีการประสมคําในภาษาไทย เชนคําวา ขาวนํ้า เงินทอง ไกยาง ปลายาง นั่งเลน อาบน้ํา นอนดู นอนหลับ นั่งฟง นั่งดู ยืนรอง ยืนดู เดนิ เลน กินนอน อาบนํา้ กินขาว ทานขาว เปน ตน สาํ หรับคําศพั ทวิธีการประสมภาษาเขมร เชนคาํ วา นาม+นาม /baay + tɨk/ “ขา วนา้ํ ” បា + ទឹក /braq + miəh/ “เงนิ ทอง” ្រក់ + មា นาม+กริยา /mŏən + qaŋ/ “ไกย า ง” មាន + អំ กริยา+กริยา /trəy + qaŋ/ “ปลายาง” ្រត + អំ กรยิ า+นาม /qɑŋ kuy + leeŋ/ “นง่ั เลน ” អងុ�យ + េលង /chɔɔ + məəl/ “ยืนด”ู ឈរ+ េមល /ŋut + tɨk/ “อาบนาํ้ ” ងូត +ទឹក /pi saa+ baay/ “ทานขาว” ពិស +បា วิธีการประสมคําในภาษาไทยและภาษาเขมร มีวิธีการประสมคําท่ีเหมือนกัน เชนคําวา คําวา “นํ้า” เม่ือนํามาประสมกันคําอื่นจะไดคําวา น้ําใจ นํ้าตา น้ําคลอง นํ้าทะเล น้ําพริก นํ้าปา นาํ้ ทว ม นา้ํ ฝน น้าํ ดื่ม นาํ้ กนิ น้าํ ใช น้ําลาย น้ําเนา นํ้ายา นํ้าปลา นํ้าใสใจจริง นํ้าขวด น้ําเย็น น้ํารอน
๘๗ ฯลฯ นอกจากนน้ันยังมี คําวา “ใจ” เราสามารถประสมคําตางๆ ไดหลายรูปแบบไมวาจะเปน ใจดี ใจดาํ ใจแคบ ใจรา ย ใจซอื่ ใจกวา ง ใจใหญ และในคาํ วา “คน” คนสวย คนจน คนรวย คนบาป เปน ตน สําหรับคําศพั ทวิธีการประสมคําภาษาเขมร ในคาํ วา “นา้ํ ”,“ใจ” และ “คน” เชนคําวา /tɨk/ “น้ํา” ទឹក /tɨk-trəy/ “นาํ้ ปลา” ទឹក្រត /tɨk-phəq/ “นาํ้ ด่ืม” ទឹកផឹក /tɨk-praə/ “นา้ํ ใช” ទឹកេ្រប /tɨk-cət/ “นาํ้ ใจ” ទឹកចិត� /tɨk-dɑɑp/ “น้ําขวด” ទឹកដប /tɨk-trɑ-ciəq/ “นาํ้ เยน็ ” ទឹក្រតជា /tɨk-kdaw/ “นาํ้ รอ น” ទឹកេក /tɨk-phqaem/ “น้ําหวาน” ទឹកែផម� /tɨk-phnɛɛk/ “นํา้ ตา” ទឹកែភក� /tɨk-smot/ “น้ําทะเล” ទឹកសមុ្រ /tɨk krɨəŋ/ “นาํ้ พริก” ទឹកេ្រគ� /tɨk cum-nŭən/ “นํ้าทว ม” ទឹកជំនន់ /tɨk-phliəŋ/ “นาํ้ ฝน” ទឹកេភ��ង /tɨk-mŏət/ “นาํ้ ลาย” ទឹកមាត /cət-qaa-krɑq/ “ใจรา ย” ចិត�អ្រក /cət-khmaw/ “ใจดาํ ” ចិត�េខ /cət-lqɑɑ/ “ใจด”ี ចិតល� � /cət-tuu-liəy/ “ใจกวาง” ចិត�ទូល /cət-smah/ “ใจซอ่ื ” ចិតេ� ស� /cət-thom/ “ใจใหญ” ចិតធ� ំ /cət-meet-taa/ “ใจเมตตา” ចិតេ� មត /nĕəq-krɑɑ/ “คนจน” អក� ្រ /nĕəq-miən/ “คนรวย” អក� មា /nĕəq-srae/ “คนบา นนอก” អ�កែ�ស /nĕəq-cɑm-kaa/ “คนสวน” អក� ចំក
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182