กามนิต โดย เสฐียรโกเศศ และ นาคะประทีป

(ฒฟ้เ{เ1*ข3รณาฑาา1น'ภนพ3ะ'รา#กนฒฟชเ ทสางส่าา^าาฑจ 294.31883 ( เคส้า กว'แแ;กแ) ส893กส ส่!หม่าษ/ส้1เ1ขสางิค่ร1กภรณ์ 3ดเภ^?!?แ^ราวาฟ * 4สื่ ^๖ ข*โ]ข*กศมุ 0๓



# (อ&ง0! และ นาคะประทีป หมห์หโรงพมหไทฃ**ษฆ ขหธศกรหเ ๒๕0*’

ห™^ 5^4.24^ ^'- 8^)2) ะเบียน 0004^4 /แฬ



*?'' ‘

กามา “แถลงการณ์” เรปึงกามนิตน ไต้ลงในหนิงสป็ไทยเขษมรว่วมาแล*ว่ครํงหนิ เขนเรองทขาห!.รำเลอมใสอข่เสมธ ทงกป็ฝร่กวขท่านผัยรรยายทง I® ซ เขนทข'าหเทเคารพนิ!!ก่อ ไก'เขยนใต้กํวยกวาม่เผกกา!]รานแก่ข'าพเรำ โกยเฉพาะ ฉะนินเมออายขาพเรำกรย ๓ รอยข นอกฑกการทำ ขฌูคามกกนิยมแลว ขาพเท?งเลขิกเรองกามนิ?นิยนหนิง่ส8สำตรง อภินินืทนาการแก่ยรรกาผ้ทขต้ณรำเคารพนิย์ถอและรกใคร่กุนเกย เยึน ท่ระลกในโ ขกาสนคาย * หลวงสรรสารกร านที่ *0* ถมภ!พ”4® พ.ศ. ๒ส*.:๔’’ ขอกวามในแถลงการณํขางยนน แร่งอ?]ในก้วแลวว่าเรองกามนิค ผขนเยึนเล่มสมกในภาษาไทยกรงแรกเมธไร และงกกพิมพิขนเนปึง ควยงานอะไร ต่อทกนไ!] ก!ต้มตพิมพ์ซาอก’'?ลายกรง อย่า?นอยก เหน'งะก่ง ©ซ้ กร'ง และส่วนมากคพิมพ์ขนเนองในงานกคล กามนิกเมอกพิมผขนโนระยะแรก ๆ มอาภ์พฺ เพราะยา':ท่านเมธเหนซอ ว่ากามนิก ก่คภไนิ!นแงว่าคงเขนหนิ?สอเกยวก่ยเรองกาม เขนอย่า เรองตนิงสอชกของ?ภยเมรสโก!]สในภาษาองกฤษ ซงมผเฟลเยึน ภาษาไทย และกพิมพิรำหน่ายม'งใ!]ทางการกำ กำล่งระขากแพร่หล

1) ธย่ในคลากหน้ง์สอขณะน'น กเขนชรรมกาอย่เชิงทกนส่วนมากเมอเต ซอกามน้คกกงก่กเหนเขนเซ่นนนั แก่กมผ้หไค้อ่านและซอ!)ใ?ไม่นธ ท่านเหมอนกน ก่อมากระทรวงศกษาชิการมความ!)ระสงกงะฅพมพ หน'งส่อเรองกามนกเตหาะ “ภากหนงยนก่น’’' สำหรยหน้งสออ่า ของนกเรยน แก่ขอป็นฌูาคเปลขนชองากกามน้คเขนวาสํฐรูเ ซ่งเขนซ นางเอกในเรอง อย่าให้ขำพเงาคองพกเลยว่าทำไมงงเปลยนชอ เ?อ กไม่มอะไรนอกงากโม่ซอยขอกามนคเท่านโเ ภายหล'งมเง,าภาพงานศ รายหนง ขออนฌาฅกพิมพเรองกามน้ค โกยอ้างว่าท่านผัวายซนมซอ มาก กรนฅพิมพไย่ใกกริงเรองกท่องชะง'ก็ไฝ เพราะท่านผัใหฌ ชุงรโ]เขนผัอุปการงานศพผัวายชนมหฺามไห้ ว่าเรองกามน้กเยึนหน ทใม่สมควรแงกในงานศพ ทง ๆ ทท่านผัใหญ่โนนคามก'ข่าพเง มา ว่าย'ง์ไม่เกยอ่านสกครงเคยว ส่วนผัทเกยอ่านเท่าทขาพเง้าท ถมอยู่ไม่น้อยท่าน ขึงไค้รโ)ความเพลนและกตเคอนใงงากอ่านหน'งึส กาผนค และกรงหลํง์สุกขึงไก่ทรายมาเผอหาย นเอง ขณะข,าพ ทางไ!]ภาคเหนอ ม่ผเล่าให้ พงว่าผิวเผยเขาทะเลาะก่นถงก'ยงะอ กน แท่พอเมยไกอ่าน!รองกามนคแลว กกกกงกวามหลงกลโ)กนก่กน ท่ากวามงรงเขนเช่นนนขำพเงากกใ?ก่วย ขำพเง้ามเรองเก?กเกยวกยกวามกของเรองกามนคอข่อ้ก แก่ \\1 4 1 งะกล่าวใหมากใ!เกว่าน กงะเข็นเรองโฆษณาอย่างขายหน''งสอไป แก่ อย่างไรกก เรองกาผน้ฅสำเร?เข่นเล่มหนโสอขนไค้เยนกรงแรก ก่วยสามแรงช่วยกน คอ'ขำพเงา นากะประท!] และหลวงสรรสารกิ

ค ทถ้ธยคำสำนวนภาษาไทยในตน'Iสอกาผนค คามซฺงมผู้ชผวาไพเราะ เขนสำนวนไทยแท้ อ่านรายรนเหมอนไท้กมนำเยนท เสแาวโขมสรชิน ทมนเมาเ?อ!!น กํเพราะนากะ!]ระท!)พยายามเกลาสานวนฺราาขาโทชิ ขอรชำขเรำอย่างเคมผมธ ถ้าท่านไท้อ่านกามนิตฅ'ธนโกเขนทาขโ,ทาน กํเพราะนากะ!]ระท!] และทท่านไท้มโอกาสอ่านฺเรอรกามนก กเพร หลวงสรรสารกิน,ขนผัสรร'ให้มขน ขอท่านทเยึนฌาคมิฅฺรฃอรหลวร สรรสารกา ?รนท้เมใตอนโมทนาโนพระมหากรุกเาชิกุ1าเ ทโกทรงพระ กร(นาโ!]รกไท้กำหนกการทรงยำเพญพระราซีกุสล ทกขณานสรณ คลอก?นการพระราชทานเพลรสพหลวรสรรสารกา ผซงอยใกลซีก สนอรพระขกลยาทถ้วยกวาม?รรกภํกกํอย่ารแน่วแน่ แมหลวงสรรสาร ถ้า'ใกํทราย'ไท้ถ้วยญาณ'วิถใก ๆ กํกรมกวาม!เลาย!]ลมยินกอย่ารลนพน คลอก?นฉเาทิมตร ทิอย่หลร กซายชร โนพระมหากรุณาชิ คุณธน ลนกลา ๆ อย่คลอกไ!). เสฐยรโกเศศ ( พระยาธนผานราซีชิน ) ราช!]ณฑคยสถาม อ่เนห *๔ มนาคม พ.ศ. ๒๕0๓



กากาม มรณกรรมของคุ.ณหลวงสรรสารกิ'? มไค้เกดกวามโศรกเศรา อากรเฉพา;โนหม่ญากิของคุณหลวงสรร ๆ เท่านน หากกร;}ายแผ่ไปถง มิครแล;ผ้ค้นเคยทงผ้โหณุ่ผนปึยอกมากมาย ผมรคู้,. '?กคุ* ณห3ล*ว'}สรร””) (โขำ-แก4ยว) เม■อ!)ร;มา-ณV, ๓๒ ชก่อน สมขทผมยงวิ.!เล่นอฆ่หนาวกร,าซยพิข ยาทวถ้หน1าว่กยงเยึนกิน1อ?) ม คนกาม!)ใหญ่ร่มเขน ถนนเพอ}นครยงโรยกรวก การรห้าคุณหลว สรรๆเวลานน กเพยงร้อย่างเกกอาย ©๒-ซี๓ ข ระพ}ร'ว่านปึก'?าก ระท่าราชการ คุณหลวงสรรๆ ขํง์กแลกิ}การโรงพิมพ์ไทยเขยม, คง คณะล;กรไทยเข!)ม ร่วมกไเท่านค้ใหญ่หลายท่าน เท่าทผมร่ พร;ขายำรุ}ราชขริพาร, คุณหลวงอรรถฝร่ซาชนปการ, พร;ยาสุนทร- พิพิป็, พร;ภิกษุ}มนมานิกยนเรค, คุณสน อาระยะกุล เยนท่น กา แสกงละครกิเขนการแสกงเพอเกยเงินยำรงการกุศลทงสิน ปึก®๘ยค่อมา กปิเมอปลายย ๒๘๘๗ ผมแล;คุณหลวง สรรๆ ไค้ร}กกห้เ โกยทคุณหลวงสรร ๆ กิกราชการผากผาย รงไค้ โป็นกิ}การ โรงพิมพ์ไทยเขยม ซ}คุณหลวงสรร ฯ แล;มิตรสหาย ของท่านทำเขนงานอกิเรกป็ย่ โค้กยพวกผม อ่น่มิ นายขำ (คลอ คชนโเทน) นองชายของคุณหลวงเองและผมเขากูแลแทน การ รั}กก'ขืคณหลวงสรร ๆ , ในร;ย;สงครามมหาชาเชยขรพาขำลงถ'งรฺก ^ ใ) ใ Vโ เกอก เขนนิมิตกิอ้น่หนงสำหรยผม ต่อ}ากนํนมา (รนคุณหลวง สรรฯมรณกรรม) เมอมิโอกาสว่าง คุณหลวงสรรฯ};แวะมาคุย

ฉ กโ)ผมเสมอ ๆ ให้กวามเมกกา สนิทสนมอย่างกยิง ค ชม งานพมพ ค่าง ๆ ทสำเร?ออกไป แนะนาใฅสงหน*งืสอฺคางประเทสประเภทก''1ร พิมพ์มาก เมอใกมอะไรระรขกวนกณหลวง,0; เมอออกปาก คจเทลวง สรร ๆ ระ?*ก์การให้ทนท เช่นผมอยากไห้หน*ง์สธเก่า ๆ มาเหอกนทา หล'กชานค่าง ๆ คณหลวงสรรา 1ะยอกว่า ระคนให้ ระหาเห้ แ กณหลวงสรร ห ระค้นหามาใหรนให้ ระว่าเยนเรองประหลากกน่าประหลาก เมอกร\"งเขนเกก ๆ วิง อย่แถวหนาวํก์ไห้ร้รกักถเหลวงข่างเกยว กคิกไย่คามประสาเกก (ส น*น) ว่า ระไปม้กวามหมายอะไรก่าไห้รู้รกักยผู้ใหญ่ ซงเปน กนโฅ เยนเรป็งทระเข่ากนไม่ไห้ แค้เมอไห้รัรกัก*ย์กุถเหลวงสร มกวามหมายเหลอคณานไ ไม่ไห้เยนกํงกกอย่างเกก ๆ กรนยิ สนิทสนมมากเข่า กยิงไค้รยกวนอาศยกณหลวงสรร ๆ มากขนเ ทวคณ ทว่าเยนเรองน่าประหลาหกกอ ผม ผู้รกการโรงพิมพ์ไทยเขยม คนล้าทสุก ไค้อาค้ย์รยกวนคุณหลวงสรร 1 มากทสกกว่าใครๆ หง ทอายชองคุณหลวงสรร ๆ กกัผมค่างกนคง เอ รอยย แค่วนเวลาก็หมุน ให้ผมมาพยกวาผกของกถเหลวงสรร ฯ รนไห้ โดยสัญชาตญาณของมนุษย่ เบนธรรมดาเหลอเกม ใครใดได้มอุปการะ เออเพอเผอแผ่แก'เรา เราจะค้องระลกกง แม้โอกาสยังไม'อำนายให้ได้ตอบแทนพระคณ เพยงก แสดงออกด้วยความกตัญณรู้คุณ ก็เบนวญญชนอ*นควรแ สรรเสริญ, ผู้ใดปฎบํฅตนผดสามัญสำนกของคน ย่อมเม

ช รู้ก*นโดยทํ่วไปว่า บุคคณช่นนจะไม่ประสบความเจริญ หรอ เจริญไปกไม่นาน เพราะคำสาปแช่งย่อมVIลงลนมาจากทุกทิศ ทุกทาง.ทงๆ ม่คำกล่าวอยในโ'ลกว่าใทมองมนษไ}ควยกํใ/คว!)' มมของความด.ทงๆ ทพร#รรรมคำสอนกว่า เวรย่อมร#งบควย การไม่จองเวร.แล#ทง ๆ ทม่คำส'งสอนมาทกยุคทกสมัยว่าไห รจ้กอดทม รจกอดกสน รจกอกย ........8. แต่ในส่วนลึกจากใจ .ใครเล่าไม่ร*ง!ฑฃจคน!นรคณคน. กวามกขชิงคณหดวงสรรสารก* ถกกล่าวขวฌVากคนหม่มาก ย่อมเยึนเกรองยนย่นว่าคณหลวงสรร”'; ขณะมชวท ไค้สร้างสมคุณงาม กวามกใวมากผาย เกินกว่า?ะนำมากล่าวไว้ในหน*ากระกาษชินฑํก'ก ผม’?งขอไช โอกาสน แสกงกค้ญ่ฌ ขอเยน สะพาน ถ่ายทอก กวาม กขอ ง คุณหลวงสรรสารกา ไฝข่งักล่มสภาพ'ซนกนก วนองการ ท ๘ มนากผ ๒๕๐๓ เวลาฝระมาณ ®ะ).00 น. ผมไค้ข่าวมรณกรรมของกณหลวงสรร 1 ไ?ผมสินเหมชินกขผมไค้เสย ญากิผใหญ่ไฝคนหนิง ก่อ?ากนไฝผมไม่มโอกาส?ะไค้รยกวนถามหรอ อาศ*ยกณหลวงอก เหลอสิงท?ะทำไค้คอความอาลยแฅ่ม่ระการเกยว คุณหลวงสรรสารก? ไค้สร้างกคลไว่มากมาย ไกฝระกอย คณงามกวาผกไร้เหลอหสาย ย่งกคลผลยุญททงฌฺาฅม่กรไค้ทำไค กร5งนอก ผมแน่ไ?เหลอเกนว่า เพยงแค่ความกและกุคลกของคุณหลวง สรร 1 ทสร้างไร้เอง กเพยงพอแลวทคุณหลวงสรรสารกิ??ะไค้เส กามกฅวสยในสมฝรายภพ

ซ ท่านเสรู'ยรโกเศศ ไก่กล่าว'!วัในกำนำห;แคทกอย่างแลว กวามเข็นผาและกวาผกของหนํงึสอ “กามนก,’ ผมเข็นคนหนิงท หนงสอกามนิฅอย่ในค้สมุกแต่ไม่อ่านผาเข็นเวลานาน กร่นไค้อ่าน กวางไม่ลง อ่านแลว อ่านไค้อกโกยไม่เยอ กวามกของหน”งสอ กามน ลำค่าเกินกว่ากำชมใก ๆ เมอเริมอ่านกามนิฅอปมากงเข่าสู่นท เวลาง่วง เผออ่านใฝกิไค้กมรสพระธรรม,ไฝก่วยโกยไผรสกกว เม กามนิก กเหมอนไก่นอนมาเก่มอิม แล่วคนขนร่ยัอากาศยรสุทธิใน ร่งอรุณ, แมกระนนผมกิขํง่กล่าวกงกวามกของกามนกไม่หมก เมอหนํง็สอกามนิคมาถกพิมพ์ขนอก ในงานขระราซทานเพลิ ศฺพ กุณหลวงสรรสารกิรในกรงน ผมหวํงึอย่างเหลอเกินว่า ระมผไค้ คมและอายรสพระธรรมเขิมขินนยเข็นรำนวนพํน์ ๆ และกงขยายวง ออกไม่เข็นหมน ๆ กน กวามเสอมโทรมของศลธรรม'?รรขากกงระ ก่อยละลายหายไม่ รากทเข็นอข่ย??ย่น ผมรงโรหว่งัอย่างน คงนโเ กวพิมพ์และหมกพิมพทเยอนอข่ยนกระคาษ รวมเขาก”ย หยากเหงอของพวกเราชาวไทยเขษม ฝราฐกผลเข็นกามนิฅขนมาน ขอแสกงการวะต่อวิญญาณกณหลวงสรรสา:กิร อก่กค้รกการโรง ไทยเข'ษม ผู้ราก'โลกนไม่แต่เพยงเรอนกาย. อำพ่น ฉายางกร โรงพิมพ์ไทยเขษม ถนนเพองนคร พระนคร ๓61 เยนายน ๒๕0๓

หสํฌส่55ส่า5กิจ (เคสำ ฉ&ภ6) 9^ ก^571101*6 13๔สา๘ ม5โไ*: ๘ มี1ถ?ไม 13๘?00ก



ประวํฑ หลวงสรรสารกิ? (เคล้า คชนนทน็) ท.?. เกกร่นกิ ๑®* กุมภาพนชิ พ.ก็. ๒๔.๓๘ ทคำยลวกราชยพชิ ถนนเพองนกร งํงหร่กั พระนกร เขนยฅรพระยาคชน้น์ทน่นพ'ทชิพงก็ (ล้วน คชนนทน) แลร กณศฌูง?วน กชนนทนนิพทชิพงค้ มนองร่วมยกามารกาทขํงึมชวิฅธย่ ใน-ขณะนเพยงกนเกยว กอ นายยำรงราชยทม-าลย (กลอ คชนํน์ทน) ไห้คำการสมรสกเย นางพ?นสนท สรรสารกิ? สกลเกม งารประกร เขนยกรพระขามนสารย'ฌูชา และคณห่ญงส่น สารยญ'ซา เมอ พ.ก็. ๒ ๔๖๐ การศกษา ไห้เ'ข่าเยนนํกืเรยนช'นิย1ระถมทโรงเร่ยนวกราชยพชิ เมอ?ยวซาชนิประถม?งผาเรยนก่อ!’1โรงเรขนส-วนกุหลายอใงกฤย. ท วํกึเทพก็?นทร เนองงากพระยากชนนทนินิพทชิพงก็เยึนข่าในกรมข สมเก?พระยรมโอรสาชิราช. (พระยาทสฆเก!พระมงกุฎเกล้าเ?1าอย่ห*ว) หลวงสรรสารกิ? ขณะยงเยาร งงไกถวายควเยี1นมหากเล้กคามเขยง อย่างโยราณ เมอสมเก?พระยรผโอรสเสก?ขนทรงราชย โปรกเกล้าๆ ให้ค*งโรงเรขนมหากเลกหลวงขน หลวงสรรสารกิ??งออก?ากโรงเรยน สวนกหลายอ'งกถเย- มาอย่โรงเรขนมหากเลกหลวง (วชิราวุชิวทยาเลํข์ เกยวน) อย่ในประเภทน*ณรยกหลวง สกยาอข่ ณ ทนเยึนเวลา ๓ ย กิ?โ]ชนไ]ระโยกม'ชิยมล้าเยึนเกยวนกเรยกว่า งยม'ชิขมยริยรณ โนย พ.ศ. ๒๔๔๖

เริมรบราชการ ย พ.ศ. ๒๔๔๖ พระยาทสมเก?พระม'บา2~ เกล่า ๆ เสกิ?พระราชกำเนินกอนเ?กย์ หลวงสรรสารกรไค้เกยเ พระราชกำเนิน ชณะนนัย*งเยนลกเสอหลวงพอเสก?กล่ข์ถงพระราชวงั สนาม?นัทร ?โหวกนกร!]จ'ม กท:งพระกรณ'1โ!!รกเกล่า ฯ ใต้เท รนัราชการ'โนกองกงเกรองเวร1® กรมมหากเล็ก ไกรไเพระราชทานยศ เ,ขนมหากเล็ก'วิเศษ เมอวนท ©๒ กมภาพนัชิ พ.ศ. ๒๔๔๖ รํย็พระ ราชทานเงนเกชิน ๆ ละ ๔๐.๐0 ยาท การทใกัรยพระราชทานยศมหาก เลกวิเศษในคราวน มพระราชกระแสฺรว่า “เกกทายการเรยนไม่กอง เยนมหากเลกสำรอง ซงเทิย!]เท่าว่าทรอยคร ให้เยนมหากเล็ เท่ากยรอยฅรทเกํยว,' พอรยราชการไก ๙ เกชินขรยรณ ในคร ส*ตรมงกลกทรง พระกรุณาโ!)รกเกล่า ๆ พระราชทานส*ฌูญายฅรเยน นายรองพลพนั เมอวนัท ©๐ขฤศ?กายนพ.ศ. เอ๔๔ด! ก่อมาอกเพยง ©๓ เกชิน กใก้รยพระราชทานยรรกาศกกํเขน นายพลพนั ห้มแพร .เมอวนัท ๓๐ ป็นัวากม พ.ศ. ๒๔๔๘ ยรรกาศ*กกนายพลพ้น ต้มแพรน พระยากชนนัทนินิพ*ท์ป็พงศต้ยํกา กใต้รยพระราชทานในสม*ย์รนั ๕ มากรํงหนิงแล่ว การทหลวงสรรสารกิ?ใต้ร*ย์พระราชทานเซ อย่างโยราณเรยกกนว่ากามพ่อ ระหว่างทรยราชการสนองพระคณอย่ใน กองก่งเกรองกรมมหากเลกน ล็ไก้โกยเสก?พระราชกำเนินโกยตล เช่นเสก?พระราชกำเนินเสย!ยมณฑลยกษใฅั ๒ กราว แล-ะเสก?ทอก-. พร.ะเนฅรซ1อมรยทางยกและตางเรอทุกกราว เยึนก่น ?นถงกลาง’ย พ.ศ. ๒๔๔๔ ?งยำย?ากมหากเลกรยใชักองก่งเกรอง มา!)ระ?ากองยํ

การโรงเรยนมหากเลกหลวง และพระราชทานสนั)ญายกรเยนหลวง 'สรรสารก? เมธวนัทํ 0๔ กรกคูาคม พ.ศ. ๒๔๖0 ฅ่ธเมอวนท ® .เมษายน ข.ศ. ๒๔๖๗ งงไก้ร้ยพร;ราชทานยศเยนช่นั?'า ถาเทขย กยสมํขนกพนชนัพนกรหรอนาวากร แล;โก้ เซัชวกอขู่ ในกาแหนง โรงเรยนมหากเลกหลวงเรปิยผา กร่งัสุกทำขเยนรํงิสมุหยํญซโรง- เรยนในพระยรมราชฝถมภ?นสืนรํซืกาล งงชิอก?'ากราชการรยพร;ราช ทานยำน'าฌ ในสม่ยนนัเรยกว่า [ห่อชิกงากราชการเพอ?กงย ประมาณเข'าส่กลขภาพ เม'อวนท ® เมษายน พ.ศ. เย๔๖๙ ร;หว่าง ทํพนัราชการอย่น เงทำการกำขายก่งโรงพมพไทยเขษม และงาน เกยวกยสงคม ชงงะไก่กล่าวฅอนหลง ก่อมาในย พ.ศ. เย๔๗๙ งง กลนัเขำรนัราชการใหม่ในกำแหล่งหนัหล่าแผนกคลง กรมอยการ ภาย หลง์ไก้โอนไย่เ'ยนผ้ช่วยเลข''นการรืล่มนกรกระทรวงส','8',รก1สุชแล่าก ออกอกเมอ พ.ศ. 18๔๙0 เยึนกำรยสอง ศรนัวนท ® มกราคม พ.ศ- ๒๔๙๖ งงเช่ารํย์ราชการในสำนกพระราชวํง กำแหน่งหวกอง กอง มหากเล่ก และไก่ทรงพระกรุณาโปรกเกลา ๆ ให้เข่นก้อานวยการกธง มหากเล่กอขู่?นสนชายช่ย เงินเกธนครนัสุกทำยไก้รขถง ๔,๙0๐. ขาท ในระหว่างตอธก?ากราชการรยพระราชทานยํ''น'1ญอขู่ล่น หลวง สรรสารก็?,ไกัเขีนผู้รเริมฅงั้สมาศมน\"กเรยนเก่ามหา1ทเล่'ก,ห'ลาง หล่งิแก้เยึนสมาคมล่ก็เรยนเก่า รวมนกเรยน'ในพระยรมรา'ชุปถ้ม์ภ ชิง มโรงเรยนมหากเลํ่กหลวง โรงเรยนราชาทยาล่ย โรงเรยนมหากเลึก

หลวงเซิยงใหม่ เขน?!หาซก และ,ใก้?กการแสกงละกรยทพระรา'ชนพนช รชก''ลด ๖ ในวนท เอ# พฤก็ร่กายน ซงเยนคถกล่ายวินํสวรรกกยำง วนห ® มกรากห วินพระราชสมภพยำ'] เขนฝระ?”าอย่หลายย เรยก ว่าละกรไทยเขยม เกยเงินสรางหอนาฬิกาทโรงเรยนวชิราวข้วิทยาลย ■เกยวน เงินทเหลอ?ากละกรพร'อมกยการเรยไร?ากยกกลทวิไ?เท?งรก ภกกก่อล่นเกลา ๆ รํซืกาลท ๖ ร่งไก่สร่างพระยรมร!]รซกาลท เ0 ขน ทสวนดุมพน ซงหลวงสรรสารกิน'ยนกรรมการและเลขานุการ ในการ น ร'รู้'ยาลสมยันน?งขอพระราชทาน[หรยญ ว.ฝ.ร. ๓ ให้แก่หลวง สรรสารกิ? เขนยำเหน?ความชป็ยของการเหนกเหนอข ก่งไก'กล่า ในกอนก่นแลวว่า หลวงสรรส;ารกิ?โก้?กกงโรงขิมพไทยเขยม หนํง์สอรายเกอนไทยเขยม และรายส!]กาห้ไทยเขยม รวมข่าว ขณะนํนืนํย์ว่า หนงสอรายเกปินไทยเขยมเขนหนงสอรายเกอนชนนำ ของเมองไทย ในส่วนงานร่างก!)รากฏว่า โรงขิมพไทยเขยมไก้ชอ เสยงในการขิมพเรยยรอยสวยงาม ทงกรงก่อเวลา เยึนทเลองลออข่ กลอกมา นอก?ากนแล่วิโรงขิมพไทยเขยมขงเยึนทชุมนุมน*ก!]ราชฌ ราชย'ณฑฅไ!]รนเร่งสนุกสนานเขน!]ระ?0า รวมตํงมการซ'อมละกรไทย เขยมก่วิย เมอไก'กล่าวกงแก่นแล่วิขอเขิมเฅมข'อกวามยาง!รองคอคำ “ สมเก'?พระมหาชีรราชเร่า ” หลวงสรรสารกิ?ไก่กล่าวในท่า มก:ทโรงขิมพไทยเขยม ในราวกลางเกอนกลากม พ.ค. 135^๖^ ว่า “พระพทรเร่าหลวง เราขนานพระนามว่าสมเก?พระยิยมหารา

ฐ ะ*ป่ริ ล่นเกลำร่ชืกาลท ๖ เราการถวายพระนามว่ากระไร” ยกกลทร่วมวง ขณะนํนมอาพิ พระยาขนมานราชข้น พระขาว?กรธรรมฝรวกร พระยา สุนทรพิพธ พระวรเวทยพิกึษรู่' หลวงธรรถฝรซาขนปการ พระพส'ณห พิทยาพน พระสมย้กิธญญผล ขนคำนวนว?ฅร หลวงนขวิรีารข พระ สารประเส?รู' น.ท. ชขย ยญโญปถมภ ร.น. รมนมานิฅนเรศร์ รมน เทพครณาทร •ๆลฯ ขณะนินัเองพระสารประเสรเกกล่าวออกมาวา “สมเด'?พระมหาธรราชเร่า,, เข่นชิย่างใร? ตกกนทนงอย่ณทนน กเหนพ่องกองก”นว่า กแล2ว คำว่า “สมเก'?พระมหาธรราชเร่า” รง เกกผากวยฝระการฉะนิ ทฺงนเขนเพราะหลวงสรรสารกนยนผู้กง ยณหาขน ขนปลายแต่งอายหลวงสรรสารก1? ไกกลยเช่ารไ)ราชการองกกร' หนิง เขนห*ว์หนิากขงมหากเลก สำนกพระราชวง อาศยทก*วเองม เชอแถวมหากเลํ่ก และไห้ร่าเรขนในโรงเรยนซิงสอนให้ม?ตใร'?งรก ภ*กืกในพระมหากย่ทัราธราซ และกามพระยรมราโชวาททลนเกลำ ๆ ร'ซืกาลท ๖ ทรงพระราชนิพนธในนามพระขาอนิรข้เทวา พิมพในหนง สอแรกงานศพพระยาผดงศุลกกฤกย ว่า “รกพระเ'?าซวาสามภกก่ ยอมสละสงรํกทกอย่างเอย,' รงไกัอุพิศร่างกายสละกวามสุขทุกอย่าง สนองพระเกซพระกณ ภายในเวลา ๕ ย กทรงพระกรุณาโปรกเกลาๆ ให้พึนซนพิเศษ ผอำนวยการกอง และพระราชทานพานทฺอฺงเขนเกยรพิ ยศ ในวนท ๘ มนาคม พ.ศ. ๒๕๐๓ เวลาข่าย ขณะทขรถ'?กรยาน ออกกรว'?งาน'ในยริเวณพระคำหน'นิ?ฅรล1ทา กไห้เยนลม พวกทเหนใน

ฑ ขณะนนกไค้พาขนรถยนก่ไ?)ทำการรกยาตโรงพยายาลพระมงกุฎเกลา พญาไท แก่หมกโอกาส?ะซ่าขเหลอ ไค้ถงแก่อน?กรรมโนริน์นนั (ๆวาม ทรายไค้ผาละอองกุลพระยาท?งพระราชทานพระยรมราชานุเกราะห งานศพทกอย่างเขึนของหลวงไก่พระราชทานโกศโถ ศพกงทศาลาย'ถเ- ณร ศภาก ริกเยญ?มยพิกร และพระราชทานเพลุงศพ ณ เมรุหนา พลยพลา!เศริยาภรณ วกเทพศิรนทราวาส โนานท ®๖ พเ)ยภากม พ.ศ. ๒๕๐๓ ตงน อํน์เยึนพระมหากรุณาข้กุณแก่ผักายและผ้อย่ เกลำ •ะ: หาท สกมไค้. ได้รบ พ ระ ราช ทาน ยศ พ. ศ. ๒๔๕๖ เขน มทาก เลกวิเศ ย' พ. ศ. ๒๔๕๗ พ. ศ. ๒๔๕๘ เขน รนิง หุฆแพร พ. ศ. ๒๔๖๓ เ๘ข!น ห^มแพร เ๘ข!น ร?่า ได้ริมพระราชทานบรรดาศ้ก่ด พ.ศ. ๒๕๕๗ เยน นายรองพลพน พ.ศ. ๒๕๕๘ เข่น นายพลพน หุ้มแพร พ.ศ. ๒๕!ะ)๐ เบน หลวงสรรสารก่? ได้ริบตำแหน่งต่าง ๆ พ.ศ. ๒๕๕๖ เขน มหากเลกกงเกรอง

ฒ พ.ค. ๒๘๕๙ ฌึน ประ รำกธงยงกยการ.โ:รง เรยษ วช่ราวอวิทขาลฺย์ พ.ค. ๒๘๖^ (มหากเลกหลวง) พ.ค. ๒๘๖๒ เยึน ผช่วยฺผ่ยํงกไ! ก ารผ่าย®รการโรง เรยนวชิราวซิ¬ พ.ค. ๒๘๖๙ พ.ค. ๒๘๗๙ ว ทยาลย (มหากเลกหล.วง) พ.ค. ๒๘๘๙ เขน รงสมทยฌูชกรมโรงเรยน 1(1พระยรมราช!เกํมืภ พ.ค. ๒๘๙๖ เข่น ขาราชการยำนาญ ; พ.ค. ๒๕๐๐ เยน หวหนำแผ่นกกลง สานกงานเลขานการกรม กรมขขการ เยํน ผัช่วยเลขานุการร'รุมนฅรว่าการกระทรวง สาอารณสข เข่น ท’วหนำก!)ง กองมหากเลก สำนกพร:ราชริงึ โปรกเกลา'ๆ ให้กำรงตำแหน่งผู้ขำนวยการกองมหาค- เสก สำนํกพร:ราซวํงื (ซนพิเศษ) แลรคำรงตำแหน่ง น!นกงอน!กรรม ไต้ริบพระราชทานเครองราชอิสริยาภรณ์ พ.ก็. เอ๔๕๔. เหรยญยรมราชาภิเก็ก ร. ๖ พ.ก็. เอ๔๕ส เหรยญราชรวิทอง ร. ๖ เหริยญริตนาภรณ ๕ ร. ๖ พ.ก็. เฮ๔๕๘ ทรามงกฏ ๕ ข.ก็. ๒๔๕๔' ตราช่างเผป็ก ๕ ข.ก็. ๒๔๖®) า.. เหรยฌูรทนาภรถ่ว่ ๔ ร. ๖

ณ พ.ศ. ๒๔๖๒ ภรามงกุฎ ๕ พ.ศ. ๒๔๖๔ พ.ศ. ๒๔๖๘ ตเหรร^ายซญางยเรผมอรกาช๕าภ'จเศก ร. ช่เ พ.ศ. ๒๔๗๕ พ.ศ. ๒๔๘๕ เเทหร*รยขญฌ\"รนวคัิ/นลอางภพรรณะนค๓ร ©๕๐ -V พ.ศ. ๒๔๘๖ ร. ๖ พ.ศ. ๒๔๙๖ พ.ศ. ๒๔๙๗ ครตราภรณมงกุฎไทย พ.ศ. ๒๔๙๘ เหรขฌูรํฅืนาภรณ ๓ ร. ๙ พ.ศ. ๒๕๐0 เหร^ยญร*ก*— รพรรก^มาลา ฅกิขรลรอมเกล่า (ค.ร.ว.) ทครต'จคขรราลภรรอณมเํกลซ8า^า'น(ทผ.อรก.) ท'๘วกข’ าภรณ/มงก รใชการพ้เคษ กรรมการสภาพิฑรณาภาพขนฅ กรรมการกองสลากกินแย่งรรู'ขาล กรรมการสอยไล่ริชาซพช่างพิมพ กรมศกษา เลขานุการกรรมการสอขพระราชนพนธ ร. ๖ เลขานการกรรม การ พรารณา หา เงิน สราง อนสาวรข์ พร; เกก สมเกรพระมงกุฎเกลา ไเ]ราชการโนคณะผูแทนรจุขาลไเแยขมเขยน ราษฎรในรงหวัก พระฅะของและรงหวคพยลสงคราม กรรมการพรารณารกวางแผนผํง์กกแเ]ลงและซ่อมทำพระรา‘ธจ

โอม. ! นมะ ศฺรสรฺวพุ]ทธิใพธิสตฺเวภฺยะ ขอนม่สการ แค่พระพุทธเจา และ พ่ระไพธิส่ทว์ทง้ปวงยุทรงสึริ



ภาคหน'! ยผดน )I . ๑. พระพทธเจาเสดจกลบเบญจครฺ,นคร ร■•*■}.รI '.:. 1 ๑ น1 )I' .'! ' ๖ ๒. พบ ๓. ส่1ผเ4งแม่คงคา ๔. สาวนอยผเดาะคล ชิ) ๕ ๔. รูปวิเศษ ๖3ชิ) ๖3๘ ๖. บนลานอโศก ■' .วิ ๔© ๔๖ ๗. ในทบเขา /' \\ ๕ชิ) ๘. ดอกพา ๖๐ ๖๕ ๙. ใต้ดาว!จร ๑0. รหํสยล,ทธ ๘๐ ๑๑. งวงชาง ๔๐ ๑๒. ทต้งศพของวาชศรพ ๔๘ ชิ)0๖0 ๑๓. เพอนบุญ ชิ)ชิ)(สา ๑๔. ผู้เบึนสาม ๑๔. ภกษโลน ๑๖. เตรยมรบมอ ๑๗. ส่ฅวๅมเม็่นผ้ละบานเรอน

๑๘. โนห้องโถงนานช่างหมอ ส!ฐ!)ตก ๑๙. พวะสาสดา ๑๒๙ ๒๐. เดเ^กคเ^อ ๑ตก๔ ๒®. ในห้ามกลางความเบนไป ๑ (2. & I

ภาคสอ^ ขน^วรรค ชิ)(^?สั)& ชิ)'๖ชิ) ๒๒. ภมสขาวต ๐3 ๒๓. การตอนริบแห่งชาวสวรรค์ ชิ) ๖ า) ๒๔. ตนปาริชาด ๒๕. บํวบาน ชิ)ต)ชิ) ๒๖. สร1อยแกวตาเสอ ชิ)^^ ๒๗. สัจ?าริขา ชิ)๘๐ ๒๘. บนผงคงคาสวรรค์, ๒๙. ห่ามกลางกสินหอมแห่งตอกปาริชาด ชิ)๘0ใ) ๓๐. มเกตกมตาย ๓ด. บ1ศาจห่บนลาน ชิ) 6 ๓๒. สาตาเคยร ๓๓. องคลมใล ชิ)ซึ่0ๆ) ๓๔. นรกหอก 15500 ๓๕. การบชาอันบรสทธ ๓๖. พระพทธและพระกฤษณ 1®)ชิ)0 ๓๗. ดอกพาเหยว ๓๘. พร?!มโลก 1® ชิ) (ห) เฐา ๒ ไฐ) เฐ) (X ชิ) โฒ&&

๓0. ความนัวมดแห่ง!ลกานโลก ๒ ๔0. 1นสมทมพุ่มไม้พ 3 ะกเ)ษณ์ ๒๖© ๔๑. โอวาทอย่างง่าย ๆ ๒(พุ่)0 ๔๒. ภกษณอาพาธ ๒^๖ ๔๓. มหาปรนพพาน ๒๙๖ ๘๔. พินัยกรรมวาสฎฐ ๓0® ๔๕. กลางคนและรุ่งเชาในสกลจ'กรวาล ตว^

ภาคหน^ ฒดน I หน0 ง พระพุทธเจาเสด็จกลับเบญจคร นคร “ขำพเร่าไกสกขมาอย่างน ะ สมยหนิงเมธพระผมพระภาค พุทธเร่าเสก?ลงมาฅรสในมนุษยโลกแลว และถงวาระธนกวร?ะเสก? เขาส่ปรินิพพาน, พระองก่ไล้เสก?ส่ท?ารกไฝโนกามนิกมซนยทราชปีาน ค่างๆ แห่งแกวนผกปี รนยรรลุกรุงราชคฤหมหานกร.” ขอกวามโนพระสหร๓นกงน. ®®® ขณะพระองกเสก?มาใกล้เย่ฌู?กรนครกธราชกฤหเย่นเวลา?วน สินทวาวาร. แกกโนยามเยนกำลํง์อ่อนลงส่สมํย่ใกล้วกาล ทอแสง แผ่'ซ่านใ!เข้ง์ศาลเกษฅรแลละสิวเห่นเขนทางสร่างไปตวฝระเทก็■สุกสา คา กประหนิงมห่ก์ถทพยมาฝกแผ่อำนวยสวสก เของขนมกลุ่มเม‘นเขน กลนซอนซ'ยสลยกนเซนสิวแถว กองแสงแกก?ขเขฺ,นสระยโเวะวยแววประ หนงเอาทรายทองไฝโฝรยฝราย เลอนลอยสิวๆ เรยๆ รายลง?กขอยขา. ชาวนาและโคกึเมอยล,าก่วยกรากกรำทำ'งาน ค่างพากนคุ่ม ๆ เกนกล เกหสถานเทินไร ๆ. เงาหม่ไมอ้นโคกเกยวอย่กอเกยว กยกยาวออก ทกท ๆ มขอยม่รมณฑลเข่นรกมแห่งส มุง. ธนกำแพงเซงเทินขอม ฝราการกลอมกรง รวมท'งทวารยกทาง[ขำนกรเล่า มองกโนขณะนน

ไ23 เหนรปเคำใกช่กถน่กแง่งกง์ว่านิรมฅไว' ผสม,/)มพ่ม'โมกชิกออก โป็ยอ'ปิผคํอมแน่นเยนขน*ก์. ถกไ!][ยืนหาเขาส.;กระหง่าน มสโนเ ฅะวนยอแสงย่าน?ะตายเอาไวโพอแข่งกยแสงสมณวเก็?] มยษยร ยํณ์ฑรวรรณแล:ก่อง[เกว่โกเมน แม่รวมก่นให้พ่ายแพํฉะนํน. พระกถาคฅเท!'1ยิกพร;เนกรร)ม่ย่ระเหสกงนิ พลางรอพร ขุกลหยกเสก?พระกำเนินมพระหกุท้ย เยืยมก,วยโสมนํสิสอนทรยื ภาพททรง?ามา!คแฅ่กาลก่อน เช่นยอกเขากา?]กกไวยลย?]รรพค อสิ ^คะล' แ1,ล,ะ,-คVชฌ. กฐ ซ2งสงคระหง'านกว'ายอกอ4,น. ย^งกว,าXนทรงทอกหศนา เหนเขาเวภาระ อนผกระแสธารนำง่อน, ก็ทรงร;ลกถงคหา'ใคกํนสิฅฅ- ฆรรณ อ'นอย่เชงเขานน, ว่าเมอพระองกยโเสก?สิกุ]?รร่อนแร่แค่โคย เกยวแสวงหาพระอภส่มโพธกุ]าณไก'เคย ย่ระทโ] สำรากุเพระอรยายถอย โนทน'นเยนกรงัแรก ก่อนท?ะเสก?ออก?ากสิงสารว่คูก็ เข่าสิ ศวโมกเม]รินิพพาน. สม'ยืเมอล่วงแคํว่แก่ย่างหลง กรงยโผพระชนมายอข่ในพระ เยาวกาล เมอพระเกก็ายโกำเยืนมํนขสํยืเสวยอชุารมณผงมกํ ขนเทงสุขโกยอุกมอนควรแก่ผป็ย่โนว่ยหนุ่มนนั้, พระองกยํง?'ไรงสละ สรรพสุขศกุงคารเสยไกแล่ว [สก?ออก?ากพระราชสกุลวงสิแห่ง ชนยทในอุกร!]ระเทศ เข่าส่เขคลุ่มนาแม่กงกา ยรรลถงเชิงเ ขรรพคปินํสงสิว ไกเสก?ย่ระท่ยัอย่ทนโแยืนย่ชุมกาลคลอคเวลา นาน และเสก?ภิกขา?ารโนกรุงราชกกุห์ทกยพพ'ณ??เวลา.

สมยน*น และโน(ๆหาน'น พระเ?'าพมพิสารทำวพณูาแห่งมคธ•ท5}ฏร ไกเสก็?ผาเผา[ขยมพระองก ทรงออนวอนอณูเซญเสก?ใหกลไเกน แควนศากยะ เพอเสวยกวามสชแห่งโลก. แก่พร;?)ถาคฅมิทรง หวนไหวกลไ)!]ระทานพระธรรมเทศนา, รนพระเร,าพิมพิสารยิง์เกิกความ เลอมใสศรทธา'[นพระสทธรรม ก่อมาไค้เย็นอยาสกสำคํณูของพระพทธ องคเรา. นยแก่นนมา?นถงเวลาทกล่าวน 1 ล่วงไก ๕0 ขยร!)รณแลว ร:วาง ๕๐ ย'น\"น มิใช่? ะเพยงทรงเ!เลขนเฟลงพระองก็ รากความ เขนผู้แสวงหาความ?รง รนไก่กร'สรพระสมโพธณูาณ, ยิงทรงยินกาล ให่กวามมกวามเย็นแห่งส่งัสารโลกเ!]ลยนแ!]ลงไ!]ก่วย. อ?'เกกาลเมธ เสค?!]ระ?)ไเยิาศ่ไเอย่ในห่า ไค้ก่นสไเฅยรรณกร*งกระโนน ถาเทยยกไ) กร*งกระน' กผกกนห่างไกลนกหนา. ครงกระโนน พระองก็เย็นผั แสวงหากวามศลุกพ้นทุกช, ก่องก่อสก!)กเลสมารอ\"1เหนาแน่น, กอง กร;ทำทกรกิริยา ซงมนุษยิอนทแกล่ว่กลำสามารถกย่อทอทำไม่ไค้, รนภายหลํงทรงเหนแร'งซิงสงสารทกข เสกรออกรากทุกขแลว ไค้ กร'สเย็นพระส\"ผิผาสมพทธเรา. อโเกวามเย็นไ!]ของพระองกกร'งกระโนน คลอกผา?นคร”งกระน กเหมอนก่งกลางว'น์ในฤกฝนพอรุ่งเช่ามแสงแกก แผกรา, แลวนภากาศพะย่ยอ*!)แสง, เกิกพายุแรงพาคะนองกองสะห่าน ซ่านก่วยเผกฝน; ครนแลว ทองพากิหายมิคมนกลยสว่างสงยเงยย, มิวเวกเหมอนภมิ!)ระเทศในยามเยนทกล่าวแห่ว, รนกว่าพระอาทฅข่ระ อ*ส์กงกิงหายไ!]ในขอยพา.

ธนว่าพระอาททย,}ะยิสกงลงฉินใก, สำหรโพระกถากทในฃถเะน ถมิฉินินน พระองกให้, ทรงสํง์สชินเวไนยสํกว่ให้เห่นแช่งซ ทรงแสกงพระธรรมอํนิแท?ริงให้แ?,งประ?กย, และประทานหลกกวาม หลกพน?ากทกขแถ่มนษยนิกรทวโลกป็าฅ •1 มขริย-ทสเขนผู้สยกาส- โนวาทเผยแผ่พระธรรมของพระองค์ให้แพร่หลาย และประพะ)ฅปฐ ช่วยกายวา?าใ?ริกยาไวคลอก?รกาลาวสาน. แม้เมอพระองค์เสกเประท่ยยนอย'ขณะนน, กไคทรง?นฅนาก อนเกิกขนก,วขพระปริวคกถงตไห้เสก?มาโกกเกยวตลชิกวนว่า “ เวลาแล่วในไม่ชาเราถ่?ะละสิงสารนไย่ กอ สิงสาระซิงเราไห้ ทนหลุกพนแลว ฅลอก?นยํง์ผัทมาในภายหล่งใหหลุกพนช่ว่ย แ เช่าส่ควาผคยสนิทช่วยอำนา?แห่งปรินิพพานธาค.', พระกถากกตอกทรรศนาการ ภมิบ่ระเทก็ชิน แผ่,ไขศาลอข่ เฉพาะ พระพ้กฅริ แล่วกรสว่า “กูก่อนราชกะ]หอํนืเขนนกรแห่งเขญ?ก ปริมณฑลงกงามกระการ อุกมช่วยนาศาล่และมหาก็งขร ชินน่ ยานหะ)ทโ) เรา'ไก1แลกู'ในกรงนเยนย?นิมทรรก็นาการ; ’’ ครสแลวก ยํง์ฝระท'โชิย่ ณ ทนน, งนภมิประเทศทค่อยเลอน ๆ ลงในขามเ?ใน กงเหลชิให้[หนเท่น1ชํกแก่อุกมสถานอย่สองแห่ง ทกองแสงแกกกโก งช่วยทองกำ. แห่งหนิงกอ ปราสาทของพระเฑัพมพสาร, เห่ \"พุทธองค์ยงทรงอยู่ในวยเขนภิกษหนุ่ม ซิงยงไผ่ผใกรร?ก ไก เสก?ผ่านไปทางนน, พระเฑัแห่งแกวนมกข ค์ป็พญาพมพิสาร ท พระเนกรเหนพระชิงกเขนกร\"งแรก โกยเหกทพระองกมพระลกยถเาการ

๕ ห่งสหกำเนิน. สถานทอกแห่งหนิง คอยอกหล่งักาเทวสถาน ชิงแห่ ก่อน ๆ มา เมอพระขงกํยงผไคประทานพระธรรมเทศนาแก่มนุยI)นกร โห่พ'นฑกทารถเพธ เคยเย1นสถานทพลซ์วตสตวอ'นหากวามผดม!ก นยฑํนวนเขีนพน ๆ เพอยชายถุแทารูปทในนน. ยกเกยวโ?ยอดปราสาท .แล;ยอกV'เล็งกาเทวสถานณลอนหายเขาสู่กา,ามมคแห่งสาขํถึเหส,นอยา ขถเรนนใกทอก พระ■เนตร เหนสถานท ชิงพระองก กาลง'!ะ เสกร1ป อยน กล่า:กปิทางยอกแห่งพ่มให่อย่ถยๆ เยองพระพกครํโพน เขนยามรม่วง ทหมอ1ชิวกแพทยํหลวงของพญาพิมพิสาร อุททิคถวายเยืนทประทขข'อง ■พรรฅถากต. พรรคถากฅคร้ส์ให้พร?อานนทพุทหุปเา,ก ณ ยามะม่วงนิ พระสาวณ!ระมาถเ ๒00 ล่วงหนำไปก่อนห่วขพระธงสมพระพทชิประสงก ระแสวงหาความวิเวกในวํนีนน? แลว'รงระเสกํ่?กำเนินคาม’ใง)ภาขหล'ง พระองกํทรงทรายธย่ว่าย'งม'พระนิกภุหม่หนงราก1'ขอ'งฅรว’นกก มพระ การยครอกรสาวกเขนประอาน กรรมาสยามรมว'เโนเวลาเยนวนนนกวย. โกยเหฅุทม่พรรพุทอประสงก่ปวิเ'วกธรรม รีงก1พระหฺฤทย?ะไผ่เสด กลํยไปโห่ถงยามะม่วงในเข์นานนน? ระทรงแสวงหาทแรมในซารากว คามละแวกยำนแถวนนัก่อน- . . ระวางน1นิ ชอขพาทางเยองกะว้นิตกเปลยน?ากสทองเขนสกำ ตล็ว่ชมุกขม่ว่ลง, ภุมประเทส'โกยรอยมกด'ามลงทุกท- คางคาวท เก่ยวเกาะขน'ห่นร้งเห่นดำถนนทน ตกโ?กวย 1ก้ขนเสยงผเทาคนเกนมา?

๖ กปล่อยเท้าทเกา;แล้ว กางยกขนถารองเสยงแหลมหายไปทางสวแ ผลไม้ ในแถวนน. เมปีพระคถากฅเสกจยท'!รมากว่าระถงละแวกพระนก? กมกกำ ลงแล่ว กวขฝระการฉะน. (๐) (5) (0ง พบ พระคถาค?! เง่ามพระพทธ ประ:สง(ๆระ ทรงแรมคน โนย่าน แรกท เสกํงไม่ถง ชิงในทนกอย่านฅงัอย่ในยริเวณสวน มช่ชิงไม้ใหลปี แลเหํ่นฝาผนงของยานเขึนสเขยว. ขณะพระปีงกทรงย่างพระยาทเขา!!] ถง!]ระฅย่าน, ทอกพระณฅรเห่นข่ายกกนก หอยอย่ยนกงไม้ วิงเสก ผ่านเลยใ!]เสยม้ไกัรงร®, เพราะย่านนนเยึนทอข่ของพรานนก. ใน คอนนมยานคงธย่ห่าง ๆ กน เพราะเขนชายพระนกร, ซาเกคเพลิง ไหม้ย่านเรอนเสยหลายหลงั ในเวลา'ไม่สซานก. เพราะฉะน'นกว่า งะทรงพยยานอกสกหลงัหนิงกเขึนเวลานาน. ย่านหลงันเม่นโรงนาขชิง พราหมณ์ผู้’มอ'นั'(ะกน. พอพระพุทอเง่าเสก'?กลอยเข่าไปโ กทรงไก้ย่นเสยงหญงผภรยาทงัสองของพราหณ์กำล่งทะเลาะ วิวาทกำ ทอก่น, พระองกวิงทรงหินกล\"ขออกงากประคเสกงพร:พทอกำเนินก่อ ยร!วณสวนของพราหมณ์ผมองัเงะกินน มเนอทขกยาวไม่ฅาม ถนนมาก งนพระองก/ทรงรสกล0่ายากพระกรชกายเ^หนอ^ยลาในทาง

เพราะเสก?กาเนนมาไกส, ทงพร2ยาทขวาสะคกหนอนแหสมคม กระกำ ใหยงเกกทกขเวทนาอกเสย!?ข?]วก. เมขพระกถากฅเสก?มาถงขาน ยิกหลงหนิง, กมพระอาการกร'ขำรฅนน. ขานทเสก?มาถรใพม่ แลเหน ชอกมาสวเ^่างถงถนน. ยำน' Xน แม่กน?’กขยอดผ่านมา 1 กฅํธ}1)ท1 รายว่า เข่นย่านมกนอยู่ เพรา;โก้ย่นเสยงเลยงกล้นสนกสนานเฮฮา, เส1ย} คยมอก;ทยเทากนโกรมกราม, แล;เสยงพิณกงโม่ขากสาย หญิง งามนางหย่งทรงพํสืฅราภรณแพรล้วน กอสวมมาล้ย์ผะล้พวง ขนพิง ธยู่กข์เสา!]ระฅ. นางแยมรายพนอินแกงด้วยหมากเกยวย่มย่วท่วเรา;ร่า อกุ)เซิกุ]ผู้เกนทางกอพร:ตถากฅเ?าใล้เสด?เขาไ!]ในยาน โกยกล่าว วา?าว่า “เซกุ]ท่านผู้เขนแขกแปลกหนา, เซกุ]เขามา;ถก, ย่าน เยึนทสนุกสำราญร่าเรง.,, แค่พร;กถากคเ?าเสก็?ผ่านเลยย่านนนไปุ เสย, แล;ในร;วางทเสก?เลยมานนทรงร;ลกล้งถอยกำของพร:องกํท เกยฅรํส คอ “ล้า?:กโศกากูรในหม่สงฃ ล้ในการร้องขยตำเพลง; ล้า?;กกวามย่าในหม่สงฆ ล้ในการเคนรำ; ล้า?;ดกวามเขนเกกใน หม่สงฆ่ ก็ในอาการยงพ}นหํวเรา;.*, ขานทอยู่ถดไปไม่สไกลนก แค่ ได้ย่นเสยงพิณแล:เสยงร่าเริงล่องมาคามลมได้แค่ไกล. พร:องก?ง ผ่านอกย่านหย่ง, ทอกพร;เนกรเห็น'ชายสองกนกำลิง'ชำแหล;โก'ซิ'ง เพิงฆ่าใหม่ ๆ ในคอนเยนว*น์น*น, กเสด?เลขย่านผู้'ขายเนอโก'ใ!!. ย่านอข่ล้กใ!] กรงลานหนายานมหมอแล:ชามคินเพิงขนเสร? ใหม่ ๆ วางอย่เรยงราย อนเขนการงานแห่งเ?าของขำนทพากเพขรลง

๘ แรงท่าเขนสมมาอาชิผไห้โนวํนนิน์. เกรชิงขนหม่อย'งคง ม:ขามใหญ่. ขณะนนกมกการช่างขนหม่อกำล่ง์เอาชามกนคยออก เกรอ'}ขน ขนเขามาวา'}เ;ยงรวมก่นไว้\". พระองกเสกรเข่าไปหาชายขนหม่อ แล่วฅรสว่า “ คก่อนท่ ผ้เผ่าภกะ, ฅถากคระขออาคยพํก่แรมกนทหอังโถงในยำนท่าน. ระม ข่ขขกข่องอย่างไรยางหรอไม่ รุ ” ชายย่นหมอกอยว่า “ข่าแค่ท่านผ้เรรญ, ไมุ่มขอขก'ข่อ อ ย่างไ:เลย. แห่ทว่า'โน'ขณะนมอาคน์กุกะ ไกรยกวามเมอยลาเพราะ เกินทางไกล ผาขออาศขแรมกนอย่แล่ว. ล่าไม่มกวามรงเกยร, ก เชิญท่านผเรรญเถิค.” พระตถากฅฅร่ส'ทรงรำพงว่า “แท้รรงความวเวกเยึนส ขนวเศยกว่าสหาขอน ๆ. แห่อากนกุกะทมาพกขย่ก่ขน เกินทาง เมอยล่ามาอย่างเรา, ไท้ผ่านเลขยำนแห่งซนทประกอยมิรฉาซพ ยรํสทธิ รนถงยำนชายขนหม่อริงไกหยุกขออาศย. คนเห่นปานนเรา อารร่วมสม1า, กผ1ไแรผค.น. อย่ล่ว่ยกนไท้.,, 1เ กล่นแล่ว เสกรเขาไปในหองโถง, ทอกพร;เนฅรเห่นซาย คนหนิง มลกษณะเข่นท้ดมคระกล นงอย'ยนเสอขางมุมหอง. พระฅถากฅฅรํสย่ราศรยกวยว่า กกอนอาคนฅกะ ถาหาน ไม'รํง์เกยร, ฅถาคคระขออาศยแรมราฅรในหอังโถงน.,, ซายกนนนคอยว่า “ข่าแห่ท่านผู้เร่ริฌ, เชิญท่าน ตอใรเถก เพราะหองโถงของ กุมภการกว่างขวางพอ.,,

พร;ฅถากกเร่าหรง?เากพระนิสทนสนถกลงใกล้ฝา, ลกองกลง ประพ่ย์กํวยสมาธิยํล์ลํงืก มพระกายทงก:ง กำรงพระสกส*ม์ย่ซ่ฌูญะ สงยนิง คลอกขามกนแห่งรากรนน. ส่วนซาขหน'มกนงนงอย,กลอก ขามกนเหม^อนก0น—- . ห่อมา พระกถาก็คเทตอกพระเนครเหน'ชายหน่ผมอาการสงย นงเซ่นนน, กทรงรำพงว่า “กุลขุฅรค้นเย1นผัแสวงหาโมกยซิรรม กร.ะมงหนอใ อนเรากวรถามก,', ทรงรนหนาการต่ง์นแล: หนพรร- พ'กึกรใฝคางซายหนุ่มแยํมพระโอยรู'กรสถามว่า “กก่อนอากํน์กกะ, พ่านมากอเพก็เขนผู้ละเคหสถาน เพร เหฅุเยึนไนน?,' “ซ่าแห่พ่านผู้เ:ริญ, เวลานย่งไม่กก ชายหน่ผฅอยว่า กำพ่านไม่รงเกย'?, ขาพเร่าระไค้เล่ากงเหฑทขำพเร่าละเก็หาสถ กอเพศเยึนกงน.” โกยพระศร'ว่ญญ้'ฅในอาการ พระพหอเร่าประหานพระอนุญาต ป็นึเยึนม่กรภาพ. ชายหนุ่มริงเริมเล่าเรองของทนต่อไปน. ©@๑ สาม ส่ผงแม่คงคา ซ่าพเร่าซอกามนก เกํกหกรุงอซเชน ป็นเขนนกรม่ภเขา ล'อมรอย ปึย่ไกลไฝหางไค้โนแก็ว่นอวนก. ยกาเข็1นพ่อกำ แม้ม่ กระกล,ไม่สงก็าากํเยนพิเก็ข แก'กเข่น!ศรยรุ'ม่ง์มมาก. พ่านยิกาไค

๑อ ไห้ราพเฑไกัรํยการกึกะ'!!เยรมฺในสิล[เวทยาเขน3ย'']-!ก. เมธข1'■เพเร มอายอินควรแล'5 กํ่เข1าพอส'วมย*ช์โญปวกสายธรไเม'!กลพราหมถเกาม ล;,)ช เวลานน ข็าพเร่ามวิชากวาม'ร่อินควรแก่กลยกรอย่างเชยวชาญ ทสก รนกนตงหลายเชอว่า ขาพเร่ากงโก้?)กยามารากมหา'วิทยาล่ย กกกสลาเขนแน่แท. ขาพเรำสามารถในมวยปลาและตนกาพ, เสยง กไพเรา; เพราะ,ใก้ร้ย่การผเาฝนในกินธรรพกาสตร่อย่างชำนาฌ, ตง สามารถกกผณไกแกล่วคล่องเท่ากยนํกกนกรตลอชอ; ขรรกาโศ ในมหากาพยภารดะและกาพย์ธน ๆ ขาพเร่าสาธยายใกเรนใร; ชำการ ย่ระพนธสํน์ตพเ]ฅควิธ กยารรอยกรองไกรวกเรา และมขอความ ไพเราะลกซง: ตกว่า\"ว-ชา,ใกๆอนควรแก่กลยฅรระต้อง5 ขาพเรา ขข่อธงผขทกาิ.รพาเยรไ1า..กน่เนร่ อยเขก่ิานงทกกิพเยกนกทรูน่.สกไ,คก.ปา*กขกกธ่งอปน1รท่ะา'ชนาอ'ชานกช'นาตวกอะช,เชนกิอวิ,น่าวิ'ซ41าเกช4วยาว1ม1 รั ชาญเหมอนมาณพกาขนดเตยว.” อย':มาวนหนง เมธชำพเร่าผิอายให้ ๒0 ย, ยิกาไห้เร ไย่หา, แล่วพตว่า “ลกรกเอย, ย'กน’การศกษาซองเรากสำเรายริยรณแลว, กง เวลา’/)ระคองกสิงต่าง ๆ ในโลกใหหตากวางออกไย่ย่าง, แดวางเริ ประกอยการพาณิชขเย้นอาชพก่อไฝ. เวลานพอกย่ระรวยเหมาะ, เพราะ ใน ๒ —๓ วนนพระเราแผ่นกน ขธงเรากรส ใหํแก่งราชทก'โปเรริฌ พระราชไมครก”ยีพระเร่าธเทนแห่งกรงโกสมพ ซงธย่ไกลไย่ตางเหนอ ^ /, ^ ใ 1) พ่อมสหายอข่โนเมป็งนนกนหนิงชอย่ระถเาท, เกยไย่มาหาส่ก้นเส

6)(5) เขาไก่ย่อกแก่พ่อไว้นานแสว ว่าถาเชาสินกาเมองเรา ฆแกวหน ไม้ 1นทนผง เกรองงกสานและย่าไฝขายทกรง โกส'ม'ต งะไห้กำไรงาม.. ทพ่อใม่ปึขากนำสนกำไฝ-ขาย เพราะหนตางใกลไฝคามทาง)ามโ?รม้ว้าย ซุกชุม เขนทรํง์เกยาชินกรายมาก®ย'. แก่ถว'าถ่าไห้ไฝในพวกราชตก แลวเยึนอนฝลอกภไ!. ลกเปึข ! เรา1เงเครยมคว์เถิก, เข้าไย่เลอก ■สนกา โนโ รงเกยยรรทกเกวขนโกไฝส'ก ©๒ เล่ม, สผทยกระยวนท่าน ราชทคไฝ. ของทเอาไฝน เมอขายไห้ให้ซอกาสิกพ*ส์ฅรํ (ผายาง พาราณส) และข่าวชนกตกกล\"ขมา. นแหละงะเข่นฆทเรขนการคาขาย ของเง้าในขนก่น ชิงพ่อศว*ง็ว่างะเยึนผลกแก่เข้าอย่างงาม. อกอย ทนิงเง้า?ะไห้เหนฝระเทศต่าง ๆ ขนมล'กัยณะพนภมแฝลก ๆ ผคกว่าฝระ- เทศของเรา, คลอกงนไห้ รกเหนฃนขอรรมเนยม และไกสมากมกข กนชินสง กอพวกท่านราซทฅ ไก,ทุกวน, งะไห้งำกรยาท่าทางของ เพิมกณสมย้กชนในต่วัเรา. กงน พ่องงถอว่าไห้รยฝระโยชนอย่างใหญ่ เพราะพ่อกำงะท่องเยึนกนผหกาสว่างงง?ะใชิให้” ข้าพเง้า1ขอยกก*ในความกรุณา'ของท่าน ค1??นนาคาไหล, และ ท่อมาอก เอ-๓ วน ข่าพเง้าไห้รำลายิกามารกาและละเกหสถานเรํมอปึก เกนทาง. ขณะออกงากฝระคเมอง รสกว่า'ให้เยึนหํว์หน้ากวยกุมเกวยน สินข้า1 หํวืไงข้าพเง้าเต่นเราต่รยความอิมเอิยใง คิกนกไฝต่าง ๆ อย่างราเรง. การเคินทางลวงไย่วนหนง ๆ กเท่ากขไกไ!ระสพมหกรรม อย่างสนกสกโง. คกเวลากลางกนหยุกพกเกนทางก่อไฟกองใหญ่เพอ ใโ ใ

ยอง■กนเฬอ. ขาพเว้าน่งล่อมวงปึย่ชำงท่านราชทค, และกนนอก ลวนเขนผู้สู'5อายุและมศกกิ กระท่าใหฺขาพเ?,ารสกกลำย ๆ กยว่ายก เหวสมาคม.ณ แกนสวรรค์. เกินทางผ่านยาใหญ่ในแกน เวทส, แลวชำมยอกเขาแห่ง ว.นอข ?นยรรลุทํงกวางใหญ่ผ่ายเทนอกร:ทำให้รสกว่าไกมาเหน ใหม่อข่ครงหนา, เพราะแห่ก่อน ๆ มาไม่เกยกิกว่าโลกเรานาะแผ่ไ!] กว้างขวางมหมากงฝานฉะน. ล่วงฝระมาณหนงเคอน นยแค่ออกเคนทางมา. เยนวนหนง มองคูคางยอกคงคาล เหนเยนแถยทองขนากใหญ่สองแถย คประหนิ ว่าคลกลาขออก?ากกนอข'ครงขอยพาชิงแลเหนเขนหมอกอย่หลว ๆ และ แล่น-ขนานกนมาเ'ขนเสนขนภม่ภากอนเขยวชะอ่มกวยคฤณซากิ, แล่ ค่อย ๆ เขาใกล้กน หเทสกรวมกนเขนสายเกยวม่ขนาคกวางใหญ่. ชำพเว้ารู้สักว่าฆใกรมาฅยไหล่, เตลยวโปกก่เหนท่านราชท ขาพเว้า1ไม่ทํน์ร้สกทํวเมอท่านเกินเข้ามา. ท่านไก,พกว่า เ- ท่‘กามนก, ทเหนเย1นแถยทองโน่นกอแม่นายมุนาและแม่กงกา อํน่ศ่กกสัคธ. กระแสนาท'เงสองมารวมกนครงหลำเราอย่น.,’ ขาพเว้ายกมอขน?ยยชา. ท่านราชทกกล่าวห่อไปว่า “ทเ?าแสกงเก่ารพเซ่นนนเขน แล่ว เพราะแม่คงคามา?ากแกนแห่งทวยเทพ อนอ'ย่ไนกลางเขา ซ่งม่ ห่มะปกกลมทางอุครประเทก่ แลวโหลก?กล่าวว่ามา?ากแกนสวร ส่วนแม่นายมุนานนเล่า ไหลมา?ากแกนอนข?รนามแห่กาลไกสส

เ/เ^เ^!/^^^' มหาภารคะ. น่าแห่งแม่นาขมนาข่ขมสนไหลผ่านหสคเแรุซ^รํภ® พงแลว, และท่วมลยท่งกร ซิงฝาณฑพพน์ชิง กยพวกเการพ ไกัห่า สง,กรามเพอซิงชข 1นความเขนใหญ่. ณ หก'รงนนพระกฤษณเขนสารส ซิยรถรยใหพระอรชน และพระกรรณกาลโาพโรธอข่ในค่าข.' แค่เรชิง เหล่านไม่ฑํเขนคองเล่ากเหน1ะไก เพรา:เหนว่าเฑเ!)รองโ!]ร่งฑนใร ชิย่แลว. ค่วเราเกขขนชิ!]ย่อย ๆ ขนแหลมทเห่นชิข่โนน มองคนาแม่ ยมนาอนมสเขขวใหลเขนลกระลอกลคหลน 'แข่งโปกยนาแม่กงกาซงม สเหลอง. ค่างสค่างไหลไม่รวมกนเขขวและเหลอง. ไกแห่กห่ฅริยและ พราหมณ อนอข'ร่วม'ในมหาสมทร คอวรรณะกวขกน, ค่าง^รร่วมทาง ไปสู่ แกนแห่งพรหม, ยางกราวเขามาไกล้ชกกน, ยางกราวห่างก*น์, และยางคราวกร่วมกน: เข่นก์ง์นนิรนกร; เปรยยเหมขนแม่นาท'งัสขฺงฺ เหนอย่น. กร'นแลวเรารู้สกว่านลอย, แว่วกลาขโก้ขนเสยงรย, เสยง กํสึฅราวุปีกะฑยกน, เสขงเย่าเขาเราเร่งพล, เส,ยงมารธง, เสยงชำง แป7แปร่น: หาไงของเรากืฅกกกเห็นถเข่า เพราะ'รสกว่ายรรพยุรุยของ เรากมาอย่ทน้ก่ว่ข, และโลห่ฅของท่านเหล่าน้นกไหลนองซมไปไน ‘ม ทรายแห่งห่งกรุน/’ ข่มา่พเร่า?ส4กปลายปลXมไน7)านราช.ตก, เงยหน^้Xาฃนก, ท่1, า๘น! ช้งเยน ผขอย่*ในวขรณรณะนะ&นกข่ทก่,์าารนิยรสายชฅ'/ร)*กะ?กงฺม*อล'นข^า้พเกทีร^ย.เพ'ยืลนาหงากยลา่ทผาาว.ว่า'ทว่า “มา หางน, ลก, มากภมิ!]ร:เทก็ทเราVะไปถงน้, ท่านพา'ข่าพเราเกน่ออม * ด่เรองในภโคผนวกท*,ายพระราชนิพนธบทล,ะครศกุนฅลา

๑๔ ไปทางสมทุมไม้พนออกไป!พขง ๒.-๓ กำวเท'าน่น ก!ทนภมบ่ระ!ทศ นนอย่ทาง!ของคะวนออก. พธ'ขำพ!1าเหน กธธกธทาน, เพราะมองไปทางห'วึเลยวแม่กง คา ก!หนกรุงโกสมพกงกงามผาก. [หนกำแพงม่ราการ ยาน!รอนสล่ย สล่างกเยึนลกหล่นํม!ซงเทนท่านาท่า!รอค่องแสง!เกกในเวลาอสกง ก ม่ระหนงว่าเขน!มองทอง. ส่วนขธกย่ราสาททเขนทองแท้กส่งแสงก ว่ามอาทคย่อย่หลายกวง. กวนไฟสกำแกงพลุ่ง ๆ ขนรากลานเทวสถาน. ถกลงไปขางล่างรมผงนา เหนกว่นสิเขยวอ่อนลอนขนผา'?ากอ กำลง!ผา. ในล่านาอ'น์ก่ก์กิสทธิ ฃ'งฉายเงาแห่งสถานค่าง ๆ เหนกะ!พอผ ๆ, ม!รอนนอยใหญ่นยใม่กํวน มใยและชิงท้วสค่าง กงามคา. ทรงท่านำ!หนอย่ไกลประชาชนอายนำอย่มากผาย. นาน ไกยินเสยงกนพกกํงืพิง ๆ กล่ายเสยงผง. ขำพ!รา’รสกกล1ายกํยว ขอให้ท่านผู้!'?รญกกกเถิก. เพินเทวโลก ยิงกว่าไก้เหนเมธงมนุยข. เ!ทกํงลุ่มนาแม่คงคาท น มกวามงามก!ยึนสรวงสวรรค่อนปรากร,'ให้!หนขนแกํค-ขำพ!ขำ. ในกนนน!ธง ขำพ!ขำไปถงเมธง แล:พ'กอย่ทยานท่านประณาท ใ; ผสหายเก1าแ1ก!1เหง^ขกา. รุ่งเช่าคร่ ขำพ!รารยไปย*งท่านาทใกล้ทสก. เผอกำล่ง กํนํไก ร้สณยิกยานใรไม่ทุรายว่าระอธิยายไก่อย่างไร เพราะไก้ม ผาสนานกายในนำอ'นศกกสทธิ ขํงผโซ่แท่ระขำร:ล่างป่นชิล ค'วเพราะไปเกินทางมา!ท่านน, ย'ง์เยึนนาทสามารถขำร:ยาปมลพิ

5© ( * หมคสินใ!]ไก่ก่วย. ขำหเฑัมไม่แต่?ะอายธย่านกยว, ไก่เอาขวกใ!] ยรร?นากกกสทชขำหร่ย!!!ฝากท่านยกาก่วย. อน??า! ขวกนาน!ท!ก่ ไ!]กงท่านโม่, กวยเหฅไร ทไกทราย,ในภายหส่ง. ถกทกขายนาแลว ท่านผเฌ่าม่ระณาทศร^หงอก มท่าทางน่า น้ยถอ ไกพาขำพท่าไฝเทยากสาก1ในเมอง. และอาศยความ'ช่วยเหลอ ของท่าน เพยง ๒-๓ วนเท่านน ขสิพเท้ขายสินคาทขรรทก มาไก หมกมกำไรอย่างงาม, และกวานซขสินคาพนฝระเทศสระสม ไว้เยน ฑํนวนมากทชาวเมองของขาพเทนิยมใหราคาสง. เมขการคาขายของขำพเทไก1ผลกอย่างเร ววน มเวลาว่าง เหลอ อย่มาก กว่าท่านราซทกทกลย กสินฃาพเทรสกกโวมาก ทไกัเทยว ซมยานเมองหาความสนกสำราญคามอำเภอใท่ใกยรยรณ, ซงความ ท่งกเขนเซ่นนํน เพราะไกโสมท่กกยกรท่านยระกเาท พนผนา เทยว. ๏๑๑ ส สาวนอยผ้เดาะคล เวลางามยามย่ายวนหนง โสมท่คกกยขสิพเทพากนไม่เทยวท อทยานนอกเมอง. อทยานนิงกงามมากกงอย่รมผงอนสงของแม่คงคา มคนไม่ใหญ่โยครมม่สร ะฆวขนากใ^ญ่ มกาสาทพกขิาขํย่ แสะชุ เลธฺย, ซงในเวลาน2น ประ'ชา'ชนพาก่น'ใ!)เทขวหากวามขำราฌโ?กน เกสธนกล่น. ขํมเ?าก!)โส์มทา)กนายนขํ!ขำ มกนกธชรย 1ซแกว่ง,ไกว

\\ ๑๖ . I^ - ให้, รสก!ยกยานใ')ไม่นธข ในขณะทไห้ยินเสยงนกโกกลาม่ะหรอกเทอ! ร'องระงก. ทนโกน*นไท้ยินเสยงกำไสขอเท่ากะทยกน, โสกทํฅ์คสห ข่าพเกำกผลนผลนลกชนออกฑกช่งช่าพลางเร่ยกข่าพเกํเว่า “ กามนก, กพากนางงามทสกของกรงโกสมพกำลงเกนมาเย็น หม่.” สภรเหล่าน่ลวนเข่น:ทหม'ทรณ เลอกสรรเอามาฑกพวโผง์มและ สง:'ทันน สำหรยมาเล่นคลยชาพระล'กยมเทวแห่งเขาวนธ่ย. นยว่า เคราะห่กมาก, สหายเอย ! ทํใกมาเหนนางงามในเวลาเกาะคล เพราะ าะกไท้เท่มฅาไม่มใครหวงห่าม. มาเถิก ! อย่าให้เสยเทยวเลย.', เขึนธรรมกาปีย่เอง โนเรองเช่นน ไม่ท่องคอยให้เกธนซ่ ข่าพเกำลกข่นกามโสมทคฅคิก ๆ ไปโกยเรว. ถงทแห่งฅนิง สรางเ เวท่ขนากใหญ่ประคยประกาท่วยแก'ว่ทน่ค่าง ๆ เห่นเหล่ กนอย่ยนนํนกำลง)ะลงมอเล่น. ข'าพเกำกองข่อมรยว่าฑใกมา[หนนา แน่งนอย แก'ละคนทรงโสมควรพิควง สวมพ*สักรากรณส่วนแพรพรรณ พรงเพราท่วยเกรธงถนิมอล่งการแลลานกากงน มิใช่เขนสิง ข่อย ๆ; ขวยกล่าวไฝใย ถงกรยาทำทางท่เรยงร่ายยำยทำอทัเงธน ในขาม',ไขว่กว่าลกคล, เพยงไท้เหนอย่นเขนแท่ชนั้ท่น. ก่อน นางผมเนครกงทาทรายกขกยำยท่าทางค่าง ๆ ในเวลาโยนแย่ง ให้เห่นเยึนขว*ญ่กาข่าพเกํนยืนเวลาอยู่ข่านาน. กรนแล่ ถอยออก กงเหลออย่กสางรคนเวทแท่นางเกยว, อย่กสางร่กั;นเวร่๖.11ลุ กอข่ในกลางกวงโ)ของฃาณกำท่ว่ย.

I ด0า) กก่อนท่านมารส;, ขาพเ?าห่งกล่าวไห้'ก่วยถอยคา!ย็1น1สน สา?;หกถงกรามงามขธงนาง กเกรงว่าถไยคำของขาพเร่าอา?หา!!เธย่ สํกัหน่อข, เพรา;ท่า?;กล่าวให้ท่านรู้สกซมทรายไห้ก่งหลไกาแลเหน ขาพเร่ไ?;กธงเข่นมหากวภรฅเสยก’ธน,, แล;ถง?;มความสามารถย่าน น'น ท่านก?;เหนความงามไห้เห่ยงราง ๆ เห่านน. รวมความ ขำหเร่า พธ?;ยอกไกเลา ๆ ว่าสาวนอยหอย'กลางเว?! มกวงหนานวลย่ร;หนง แสง?นทรอโเอ่อน. ๆ รย่ระหงทรงอรชรหาตำหนมิไห้ ทรง?]รามวยอย่ ทวสรรพางก, วนทำให้ขำพเ?ไเผลอสฅคํกว่านางกอพร;ล่ก็ษมเทว้ อวตารผา. ยงเกกความยินกซายซ่านหนททไก่มาเหน. ทํนใกนํน นางเริมเกา;กลยชาพร;ศรเหว มิกริยาท่าทางทํค์ เทยมไห้ กแก่ผู้สามารถเยึนพเศษ. นางโขนลูกคลลงขนเวท กรนเมธ ลกคลคํปืข ๆ กร;กอนกลไ, นางเอาหตถก่งกลยกอกไผฅยรยไว้ ใหํลก กลกร;ก่อนขนแล'วกเอาหลงหตถ์ขนรย, แล;โยนกลยผล่กเม่ลยนเวยน ท่าฅยฅไนลกกลก่วยหกถซายและหตถขวาใหกระท่อนขนลงเรวแล;ขำ วงไย่?นกลอกกานเวท. ถาห่านเยึนรู้รุก'ชำนาญ,ในการคล, ชิงขำพ ส\"ง์เกกกในกิริยาของท่าน กกองเข่าใ?ว่าผกวามรัก, แล;ไห้ไย่เห็นก่ กาเอง กกงยอกว่า?;หาผู้ท'ชำนาญขอดเยยมเสมอนางเข็นไม่ม. กรนแท่วนางไก่แสกงการเล่นอย่างหน่งชิงขำพเ?ไยงไม่เคยเห แล;ท*งยง'ไม'เกยไห้ยินการเล่น'ชนิกนกวย. กล่าวคอไห้โยนลฺกกลทอง หนงค, แล่วเกา;ให้ขนลงอย่างรวกเรว?นกเยึนสายทอง กงแก่พนเวท กลอกขํ้นไย่ในอากาศ, ส่วนยาทกย่างยํ๋าเข่าร่งัหว;กยเสย

6)๘ ประกยกาย. ถาระเปรยยกวามเร้าขอ'!กล,กกอ เหนเขนสายกสาย กรงถชิง แสะนางน*นกชินก ชิงกะโกกเฅ่นไย่ผาอย่ในกรงทองปาน เก.-,ขากIน. . * ถงทรงนกานางและขาพเง่ากประสพท้นึ ! กก่ขินท่านอากนกกะผเงริญ, นขแก่นนผากะทงถงขกน ขาพเงา สงสยยงเข่าใงไผ่ไส้ว่าทำไมขำพเงา?งไม่แกขนลมลงขากไงกายเ สายกานางเสยแก่ในขณะน่นั งะไส้ไย่๓กในสวรรค? หรอยางทเย น*น ส้ม1ชิริครอกพํนภยต่าง ๆ ผาไส้ถงย\"กน? กเท้นงะเข่นกำ กรรมข*งหน่วงเหนขรไ,าและกว่างะหมกสนไย่กกงง:อักข่านาน. งะขอยอนเด่าก่อไย่ กงกอนนกลลกหนงพลากหกถนาง กะเก ^ บ ^^, ออกงากกลางเวทลงมาขางนอก. ยรรกาชายหน่ขในหนนหลายกนค่าง วิงท้นเข่าไย่แย่งเกยสกกล; ขาพเงาก่ายผ้หน้งหางเข่าไย่แย่งกยเขา กายแด;'ไย่ถงสกกลก่อน. แก่โนท*นกก่นนนชายหน่มกนหนงแก่งค่า ท้ายเสอผ่าธนงามมรากาแพงกรากเขาไม่แข่งข่าพเง่า; ค่างผ่ายไม่ก การให้ใกรไส้สกกลเอาไย่. แค่อาศ่ยัขำขเง่ามกาามริในวิชากลเมก ย่ลำชำนาญงงกา'าลกกลไส้ไส้, ส่านชายกนนนกว้าหลงรงข่าพเง่ ไห้ไย่, แก่,ไย่กาาถกสรอยกอหำกายเ!กำมเกรองรางง่อย. สรอยกอ ของข่าพเง่าขากท*นึก, กระทำให,ชายกนน”นึลผลง; ขาพเงากไส้ล มา. ซายกนนนโก:ชิกะโกก่ลุกขน, หย่ยสง่อยทกก'ขากอย่ขว่าง เท้า ขาพเงา. เกรองรางททำเยึนทาเสอเยึนขธงไม่ส้มราคาอะไร แค่เขน

๑๔ ^ ^1 1 1 เกรองกุมกนภข, เวลานนใม่อยในกายขาพเร่า. แค่ช่างเถก, เพราะ ไก่ล่กกลอนเมอสโเกร่ใกถกห่คลํลํง์กอกย่วขขิงนางภยท่อง ผ กามชิ’ขา'พเ?าแลํว. และโนทนท่นํนก่วยกวามชำนาญในการโยนกลํม ก่อน ขาพเร่า!กิโขนลกกลขนไย่ทหนาเวท่ภรงมมขางหนง. ลกกลก่อย กระท่อนเข่าไปหาสาวน่อย ซงในขณะนนยงกงคยลกกลํทเหลชิอย่อก. ลกหนง. นางกร‘ยไ1วัใก้ กร ะท่าใท่กนกแสกงกวามพอโ?ออกเซงแซ่.. เมอการเล่นเพ4อย'ชาพระลํก์ยมเทวสุกถงแล11 ํว, นางงามท่โหลายกหาย หนาไย่, ส่วนข่าพเร่ากโเโสมท่ภฅ์กกลโเย่าน. ขณะเกินทางกลโ) สหายข่าพเราพกข่นว่า ข่าพเร่าเยนกนโขก กทใผ่ไกิรยราชการชิย่ในกรงน เพราะชายหนุ่มซ่งเข่ามาแข'งลกกลกโ ข่าพเร่า ไม่ใช่กนอนไกล เขนยภรของประธานผนฅร. ใกร ๆ ทไกิ เหนเหฅการณในเวลาท่แล'วผา, รัสกว่า1ชายหนุ่มกนนนแสกงกรยา อา1ฆากมากร่ายข่าพเร่าเ'ยนทสก. กวามข่อนไผ่ท่าให้ขาพเ?าร้สกวิคก เกอกรอนเลย. ทเกอกร,อนใ?อย่ในขณะนน กกรงตระท่องการทรายว่า สาวนอัยกนนนกอใกร, แต่กก:กากปากไผ่อา?ซกถาม. ผ่ายโสมท่โ'เร่า กึเกากวามในใ?ข่าพเร่าไห้ แถลงพกชมเชยนางในการเล่นกลต่าง กุ นานา. ข่าพเร่าท่าเยนไผ่รสก และว่าหญิงตเมองข่าพเร่ามถมไ สามารถในการเล่นกล่ไม่แห้. แท่โรงไนเวลานนห่โว'โ?ขาพเร่าย่นย่1วน ก่วย'โสกว่ากน'ไก่กล่าวกวามเท่?กรรท?ะท่อ'งข'ธโทษนางผหาทเปรยขใน ความ งามมไห้.

ใ5ฮ0 ขห้พเ?โไม่?าเยึนห้องกล่าวว่า คนนนขำณ?านอนไม่หลย ท,/เนฺนอนหลโ!ฅากํเพอให้เหนภาพ,/;คองการเหนเท่านน ว่นรุ่ง ขำพ!ขำใปสงยธารมณ!)ย่ทํมุม สวนชองท่านเฑ้ยานทขำพ เท่ามาพ เพราะทนนอขู่ห่างไกล?ากเสย4พลกพล่าน, และกรงตกินทรายใกักํน ผะม่วงอํน์ร่มริน กระทำให้ร่างกายทผ่าวกํวยรุ่มรก ค่อยระง รน1*3ใกัยาง กขไค้อาค่ยพิ!เนเร่กสายเยึนสหายกำหรโยอกเล ใน!ร. พอ?!ะวนข่ายคลายแกกรอนลงไม่Iกร ขำพเรำ'ชวนโสมทคค นงรถไย1เทยวทอหยานอก. โสมทํคืฅขิกไม่ไกักใย่กํวย. ท?รงโสมท คองการไย่กการกนกพนํน็แท่ท่องเว่นไย่ในวนนน. ขาพเ?1าเกนคุตรก กุเหร่อข่ในสวนรนคลอก กไม่เขน?เลกรม่งหมาย. รรงอย่ มนางราม เล่นกลอย'หลายกน กประหนิร?ะลวงให้ขำพเราหลงเขาไปหา, กรน เมธเขาไฝแลว กหาพานพขนางผทรงโฉม กอ พระกรเทวไม่ ขาพเฑเสย,ใ1?เขนทสก เลกไย่เทยวในอุทยาน, หนไย่เทยว ทางแม่กงกา ไกัไย่ย่งท่านาหลายแห่ง. ในทสุก ลงเรอเทยวลอ ละล่องไปคามกระแสชารอนกึกกิส่ทป็ รนแสงอาท่ตข์ในเวลาอ*สึกงลข หายไป, เหนแสงกยแลแสงทะเกยรเรยรายอย่แวม ๆ ห้องพนนำขิงกกง ทระ?กใหโ'กนฉะนน. ขาพเรำรำเขนกองเลิกกวามหวงอํน็แรงกล่าแก่ว่า เงยย ๆ อข'ในใ?, ยอกกนเรอให้พายมาส่งยังท่าทอย่ใกล. เมอนอนไม่หล'ขคลอกกิน กนขนกงแท่เซากอข่แก่ในหอง เพอ •พ*กผ่อนอารมณ ขิงหมกมุ่นม่วหผอง เหนอข่แท่รย่นางงาม พอให้ .ยรรเทา?ะไกัมกำลงวิงชา สามารถไย่เทยวอทขานในทอนย่ำยอก. เพ