เล่น เป็น เด็ก เรียนรู้การฝึกสติกับเด็กอย่างเป็นธรรมชาติ

ความเขา้ ใจและความกรุณา อาหารในวิธีท่ีเราจะหล่อเล้ียงความกรุณาและความเข้าใจ เพ่ือหล่อเลี้ยง และเยียวยา เรากินอาหารในวิธีท่ีจะช่วยให้พลังแห่งความกรุณาในตัวเรา เตบิ โตขน้ึ นเี่ ปน็ การฝกึ ปฏบิ ตั ทิ ลี่ กึ ซงึ้ มาก เมอ่ื เราจดั พธิ นี �ำ้ ชาทหี่ มบู่ า้ นพลมั หรือภาวนากับนำ้�มะนาวร่วมกับเด็กๆ การด่ืมชาหรือดื่มน้ำ�มะนาวด้วย จิตวิญญาณแห่งความเป็นพี่น้อง ความเบิกบาน และความสมานฉันท์ เปน็ การปฏบิ ตั ิทลี่ ึกซง้ึ ทางจิตวิญญาณอยา่ งยง่ิ ขณะท่ีเรานงั่ ลอ้ มวงกัน คนหนมุ่ สาวจะอา่ นบทพจิ ารณาอาหารดว้ ย นำ้�เสียงดังชัดเจน ก่อนท่ีจะกินอาหาร เด็กๆ จะมุ่งความสนใจไปท่ีอาหาร ทุกจานบนโต๊ะ และเล่าให้ฟังเก่ียวกับแหล่งกำ�เนิดของอาหารว่าระหว่างท่ี อาหารนี้เติบโตขึ้นต้องทำ�ลายส่ิงมีชีวิตไปมากมาย แต่อาหารก็สร้างความ กรุณาหรอื ความสมานฉันทไ์ ด้เชน่ กัน เราต้องกินอาหารอย่างตระหนักรู้และมีสติเพื่อที่จะเห็นส่ิงต่างๆ ได้อย่างชัดเจน และรักษาความกรุณาของเราให้ดำ�รงอยู่ เราได้เรียนรู้ มาตลอดชีวิตว่า คนท่ีไม่มีความกรุณาจะไม่มีความสุข หากปราศจาก พลังงานท่ีเรียกว่าความกรุณา เราจะถูกตัดขาดจากโลก เราจะไม่ได้สัมผัส กับส่ิงมีชีวิตอ่ืนๆ ดังน้ันเราจึงกินด้วยความกรุณาให้มากเท่าที่จะเป็น ไปได้ ด้วยการตระหนักรู้ถึงธรรมชาติและสรรพชีวิต เราจะรู้วิธีผลิตและ กินอาหารในวิถีที่ชีวิตรอบตัวเรา และภายในตัวเรายังคงอยู่ได้ ขณะที่ เราเรียนรู้เกี่ยวกับมันมากข้ึนในแต่ละวัน เราจะกินอาหารเช้าด้วยวิธีที่ ความกรุณาของเราเติบโตข้นึ และความโกรธเร่ิมลดนอ้ ยลง . 151 .



ความเข้าใจและความกรณุ า บทพจิ ารณาอาหาร 1. อาหารนเี้ ปน็ ของก�ำ นลั แหง่ จกั รวาล พนื้ ดนิ ทอ้ งฟา้ สายฝน และแสงอาทติ ย์ 2. เราขอบคณุ ผทู้ ีท่ �ำ อาหารนี้ โดยเฉพาะชาวนาชาวสวน แมค่ ้าในตลาด และผู้ปรงุ อาหาร 3. เราจะตกั อาหารในปริมาณเท่าที่เรากนิ หมดเทา่ น้ัน 4. เราจะเค้ียวอาหารชา้ ๆ เพื่อที่เราจะเบิกบานกับอาหาร 5. เราอยากจะกนิ อาหารในวธิ ีทีจ่ ะช่วยหล่อเลยี้ งความกรุณาของเรา ปกป้องส่ิงมีชีวิตอ่ืนๆ และสิ่งแวดล้อมของเรา และลดทอนสภาวะโลกร้อน 6. อาหารนใี้ หพ้ ลงั งานแกเ่ ราเพอื่ ฝกึ ปฏบิ ตั ใิ หม้ คี วามรกั และความเขา้ ใจมากขน้ึ 7. เรากนิ อาหารนี้เพือ่ ใหแ้ ข็งแรง มคี วามสขุ และรกั ผูอ้ น่ื เหมือนกบั ครอบครัว ของเรา ในงานภาวนา เดก็ ๆ สนกุ กบั การอ่าน บทภาวนานี้ให้กับชุมชนท้ังหมดฟังก่อนที่เรา เพลงที่ 22 จะเร่ิมต้นกินอาหาร เด็กๆ ยังสนุกกับการ Contemplations อา่ นและฝึกปฏบิ ัติกอ่ นทีพ่ วกเขาจะกินอาหาร at Mealtime ทบ่ี า้ นหรอื ทโี่ รงเรยี น เธออาจจะฟงั เสยี งเดก็ ๆ อา่ นบทพจิ ารณาอาหารนี้ ในเพลงท่ี 22 การภาวนากบั ขนม สิง่ ท่ีต้องเตรยี ม: อาหารว่าง ถาดหรอื ถ้วย กระดาษเช็ดปาก น้�ำ แอปเปลิ ในแกว้ เท่าจ�ำ นวนเด็ก ระฆงั เปน็ สง่ิ ส�ำ คญั มากทตี่ อ้ งเตรยี มอาหารวา่ งทด่ี ตี อ่ สขุ ภาพ เชน่ ผลไมส้ ด หรือแหง้ ถ่ัว ขนมปงั กรอบ หรือคุกกี้ท่ที �ำ จากแปง้ ไม่ขัดสี (ไมม่ ีส่วนผสมจาก สารสังเคราะห์และไม่มีน้ำ�ตาลมากเกินไป) เราแจกน้ำ�เปล่าหรือน้ำ�ผลไม้ . 153 .

เลน่ เป็น เด็ก ด้วยแก้วท่ีใช้ซ้ำ�ได้อีกเพื่อจะได้ไม่มีขยะ และเตรียมอ่างน้ำ�ให้พร้อมเพ่ือท่ี เดก็ ๆ จะไดช้ ่วยกันล้างแกว้ วางขนมและกระดาษเช็ดปากไว้บนถาดหรือชาม หลงั จากส่งขนมไป รอบๆ จนทัว่ แล้ว เธอส่งนำ้�ให้เด็กแตล่ ะคน ทลี ะแกว้ น่ีเป็นโอกาสของฝึกปฏิบัติการภาวนากับขนม ขณะท่ีเธอส่งถาด น้ีไปรอบวง โปรดถือถาดไว้เพื่อให้คนที่นั่งอยู่ถัดไปได้หยิบขนม คนที่รับ ขนมจะหยิบกระดาษเช็ดปากและขนม แล้วก็ไหว้ขอบคุณ จากน้ันส่งถาด ตอ่ ไปยังเพือ่ นคนถัดไป โปรดมองไปที่ดวงตาของแต่ละคน และรบั รถู้ ึงการอยูท่ นี่ ่ีของพวก เขาตอนที่ส่งอาหารใหแ้ ก่กัน โปรดรอให้ทกุ คนได้ขนมและนำ�้ ดื่มครบก่อน จึงจะเร่ิมกิน เราจะกินในความเงียบเพื่อที่จะรับรู้รสชาติอาหารท่ีแท้จริง และซาบซง้ึ กบั อาหาร ขอให้เด็กสักคนหน่ึงช่วยเชิญระฆัง 1 คร้ังเม่ือทุกคนได้รับอาหาร ครบแล้ว เรามาเบิกบานกับการกินอาหารและด่ืมนำ�้ แอปเปิลในความเงียบ ด้วยกันเถอะ เธออาจจะสง่ ถาดขนมอกี ครงั้ เผอ่ื ใครอาจจะต้องการขนมหรอื เพิม่ มาดขู นมกนั อยา่ งลกึ ซงึ้ ดว้ ยกนั เถอะ รสู้ กึ อยา่ งไรบา้ งเวลาทก่ี นิ ขนม ในความเงยี บ [แปลกดี หนชู อบ ตลก] แลว้ มนั ตา่ งจากตอนกนิ หนา้ โทรทศั น์ หรอื ฟงั เพลงไปดว้ ย หรอื กนิ พรอ้ มกบั ทำ�การบา้ นไปดว้ ยไหม [ผมเบิกบานกับการกินอาหารแบบน้มี ากกว่า] . 154 .

ความเข้าใจและความกรุณา ท�ำ ไมจึงเบกิ บานกบั ขนม ขนมส่วนไหนท่ีเธอคิดวา่ ใชเ้ วลาในการเตบิ โตมากทีส่ ดุ อาหารอะไรทเ่ี ดินทางมาไกลทสี่ ุดกว่าจะมาถงึ เรา เธอไดช้ มิ พระอาทิตย์ในขนมของเราไหม ได้ล้มิ รสอะไรอีกบา้ ง [ฝน คนขับรถบรรทกุ หนอนท่ชี อนไชอยใู่ นดนิ ] เมื่อสิ่งเหล่าน้ีคือส่วนหนึ่งในขนมและนำ�้ ด่ืมของเรา และมันจะ กลายเปน็ ส่วนหนึง่ ของตวั เรา เมือ่ เรากินและดื่มมันเข้าไป ทีนี้มาดูที่นำ�้ แอปเปิลของเราบ้าง ต้องใช้เวลานานแค่ไหนกว่า ต้นแอปเปลิ จะโตและออกผลแอปเปิล [จากฤดูใบไมผ้ ลิ ถึงฤดูใบไม้รว่ ง สองสามเดือน] แน่นอน เราอาจจะเห็นว่าใช้เวลาไม่ก่ีเดือน ท่ีต้นแอปเปิลจะมีผล แอปเปิล จากดอกสู่ผล แต่ก่อนหน้านี้ ต้นแอปเปิลเติบโตมาหลายปีแล้ว ต้นไม้ไม่สามารถออกผลได้ในปีแรก ดังนั้นเธออาจจะกล่าวได้ว่าแอปเปิล นม้ี ีอายหุ ลายปี ไม่ใช่แค่ไมก่ เี่ ดอื น ก่อนท่ี “คุณแม่ต้นไม้” จะอยู่ที่นั่น ท่านต้องมาจาก “คุณยาย ต้นไม้” ก่อนดังน้ันจึงกล่าวได้ว่าแอปเปิลผลน้ีมีอายุเท่ากับคุณยายต้นไม้ และย้อนกลบั ไปถึงแอปเปลิ ผลแรกสดุ ดังน้ัน ในความเป็นจริงแล้ว แอปเปิลท่ีเรากินอยู่มีอายุนับหลาย หมน่ื หลายพนั ป!ี เมอ่ื เรามองแบบนแี้ ลว้ ท�ำ ใหก้ ารกนิ แอปเปลิ ของเราพเิ ศษ มาก! หลงั จากหลายหมน่ื หลายพนั ปผี า่ นไป เรากเ็ พงิ่ กลนื มนั ลงไปในเวลา ไมก่ ี่วินาทเี ทา่ นัน้ แอปเปิลใช้เวลายาวนานมากกว่าจะมาหาเรา ดังน้ันจึงเป็นสิ่งที่ ดีที่เราจะใช้เวลาเพ่ือเบิกบานกับแอปเปิล เราใช้วิธีนี้กับการกินอาหารได้ ทุกอย่าง เมื่อเรากินด้วยวิธีน้ีเหมือนกับเป็นพิธีกรรมอย่างหน่ึง และเราทำ� ซำ้�เป็นประจ�ำ เดก็ ๆ จะคนุ้ เคยและอยากจะท�ำ เป็นช่วงเวลาทีส่ งบของวัน . 155 .

เล่น เป็น เด็ก เพลงท่ี 23 เปน็ ช่วงเวลาทเี่ ราได้สมั ผสั กบั การอยรู่ ว่ มกัน และ Many Hands มีสมาธิ เม่ือมีใครถามเด็กๆ ว่า ชอบอะไรท่ีสุด ในงานภาวนา เด็กบางคนจะตอบว่า “ภาวนากับ (หลากมือ) ขนม” เธออาจจะสอนพวกเขาร้องเพลง “Many เพลงที่ 24 hands” เพื่อช่วยให้พวกเขาซาบซ้ึงกับส่วน Little Tomato ประกอบของอาหาร และเขาอาจจะชอบเพลง “Little Tomato” (มะเขือเทศน้อยๆ) นักเรียนประถมปที ่ี 3 พูดถงึ การภาวนากบั ผลสม้ ยีออน จู (Yeon Ju): ตอนแรกหนูไม่แน่ใจวา่ ท�ำ ไมเราต้องคดิ มากดว้ ย กบั แคส่ ม้ ผลหนง่ึ เราเหน็ ได้ชดั วา่ มีคนเกบ็ ส้ม ชาวสวน และคนขายสม้ อยา่ งไร กต็ าม เมอ่ื ระลกึ ถงึ บทกลอนของหลวงปทู่ เ่ี ราไดอ้ า่ นในหอ้ งเรยี นวา่ กระดาษ ทำ�มาจากอะไร สายฝนที่ตกลงมาทำ�ให้ต้นไม้โต ตอนนั้นหนูเลยเข้าใจ ความหมายที่ลึกซึ้งของกิจกรรมน้ี และหลุดออกจากกรอบคิดที่ว่าส้ม เป็นของง่ายๆ และส้มมาอยู่ในมือได้โดยไม่ต้องใช้ความพยายามหรือ กระบวนการท่ยี าวนานทางธรรมชาตใิ ดๆ เลย กอ่ นหน้าคนเกบ็ ผลสม้ หรือ กอ่ นทช่ี าวสวนจะปลกู ตน้ สม้ พนื้ ดนิ ด�ำ รงอยกู่ อ่ นแลว้ มนั อาจจะฟงั ดเู กนิ จรงิ ท่ีจะคิดถึงช่วงเวลาก่อนประวัติศาสตร์เพียงแค่กล่าวถึงส้มผลหน่ึง แต่ก็ เหมอื นกับมนุษย์ การด�ำ รงอยู่ของหนูและคุณในตอนนต้ี อ้ งใชเ้ วลามาก โดยสรุปก็คือ หนูเรียนรู้ว่าเราไม่ควรจะคิดว่ามันเป็นเร่ืองปกติ ธรรมดา แต่ควรจะคิดอย่างจริงจังว่าส้มมาได้อย่างไร และต้องใช้ความ พยายามและเวลามากเพียงใดเพื่อให้ได้ของง่ายๆนี้มา และหนูก็ได้เรียนรู้ ที่จะรู้สกึ ขอบคุณ และอาทร ตระหนกั ถงึ ส่ิงรอบตวั มากขึน้ . 156 .

ความเข้าใจและความกรณุ า อาคัช (Akash): ตอนกินอาหารท่ีบ้าน เราไม่ได้คิดว่ามีใครบ้างที่ทำ�ให้เรา ได้เบิกบานกับอาหาร เมอ่ื เราเร่มิ กนิ ส้ม ผมคดิ จรงิ ๆ ถึงผคู้ นทเี่ ก่ียวข้อง และ นั่นเป็นคร้ังแรกในชีวิตท่ีผมรู้สึกราวกับว่า ผมกำ�ลังขอบคุณคนที่ผมไม่รู้จัก ส่ิงนี้ช่วยให้ผมตระหนักว่าตนเองโชคดีเพียงใด มันยังทำ�ให้ผมคิดต่ออาหาร ทุกอย่างท่ีกินและดื่มซึ่งเป็นสิ่งเล็กๆ ท่ีทำ�ให้ผมเร่ิมคิดถึงว่า เราต้องพ่ึงพา อาศยั คนอ่นื อยา่ งไรเพอื่ จะมีอาหารของตนเอง ภาวนากบั ลูกเกด สงิ่ ท่ตี ้องเตรยี ม: ลกู เกด หรอื ผลไมข้ นาดพอดคี ำ�ส�ำ หรับเด็กทกุ คน มวี ธิ กี ารภาวนาหลายแบบมาก ตอนนเี้ ราจะมาฝกึ ท�ำ ภาวนากบั ลกู เกดดว้ ยกนั ส่งลูกเกดไปให้เด็กๆ แต่ละคนจะมีลูกเกด 1 เม็ด ให้พวกเขาถือไว้ ยังไมก่ นิ ถือลูกเกดไว้ในมือ ดมกลิ่นดู สังเกตสีของมัน สัมผัสพ้ืนผิวของมัน หลับตาและหายใจ เม่อื ฉนั เชญิ ระฆงั 1 คร้งั ปลุกระฆัง เชิญระฆัง หลบั ตา และคอ่ ยๆ กนิ ลกู เกดในความเงยี บ สงั เกตความรสู้ กึ ทงั้ หมด สังเกตวา่ มันรสชาติอย่างไร เว้นวรรคสกั ครู่ สังเกตวา่ เรารับรู้รสชาตจิ าก ส่วนไหนของลิ้น เว้นวรรคสักครู่ สงั เกตว่ามันใหค้ วามรู้สกึ อย่างไร ตอน ที่อยู่ระหว่างฟนั และไหลลงคอ เว้นวรรคสกั ครู่ ตอนนี้รูส้ ึกไหมวา่ มันอยู่ ในทอ้ งของเรา เมอ่ื เหน็ ว่าทุกคนทำ�เสร็จแล้ว เชิญระฆัง 1 ครง้ั ลืมตาได้แล้ว เธอสังเกตเห็นอะไรบ้าง เวลาท่ีกินอาหารช้าๆ และ จดจ่ออยู่กับมันรู้สึกอย่างไรบ้าง มันแตกต่างจากการกินปกติอย่างไรบ้าง ตอนนเ้ี ราเพ่งิ กินลกู เกดไป มันจะกลายเป็นอะไร แลว้ มนั จะไปทไ่ี หนต่อ . 157 .

เล่น เป็น เดก็ ลูกเกดทำ�มาจากอะไรบ้าง บันทึกคำ�ตอบของพวกเขาบนกระดาน ช่วยให้พวกเขาเห็นความเป็นด่ังกันและกันในธรรมชาติของลูกเกด ทำ�จาก ฝน ก้อนเมฆ แสงแดด และคนท่ีเก็บผลของมัน จากน้ันชี้ชวนให้พวกเขา คิดถึงธรรมชาติของการเป็นด่ังกันและกันของพวกเขาเองด้วยคำ�ถามท่ี ว่า แล้วพวกเราล่ะ พวกเราทำ�มาจากอะไร บันทึกคำ�ตอบของพวกเขาบน กระดานอีกครัง้ [เราสร้างมาจากพ่อแม่ อาหารท่ีเรากิน หนังสือท่ีเราอ่าน อากาศที่ เราหายใจ นำ้�ทเ่ี ราดื่ม] ดูสิว่ามีหลายอย่างท่ีเรากับลูกเกดเช่ือมโยงสัมพันธ์กัน ชวนให้ เดก็ ๆ เขยี นกลอนเกี่ยวกับลกู เกด โดยใชค้ ำ�บนกระดาน ฉนั อยูใ่ นเธอ เธออย่ใู นฉัน (ทำ�ลกู บอลเนยถ่ัว) สว่ นผสม: เนยถว่ั ขา้ วโอต๊ น�ำ้ ผงึ้ เมลด็ ทานตะวนั อาจจะใสอ่ บเชย ลกู เกด เชอรร์ อี่ บแหง้ เมลด็ ฟกั ทอง ชอ็ คโกแลตชพิ เนอ้ื มะพรา้ วแหง้ อนิ ทผาลัมแห้ง อลั มอนดส์ บั ถา้ เด็กๆ แพ้ถ่ัว อาจจะใชเ้ นยจาก เมล็ดดอกทานตะวันแทน เคร่อื งครัว: ชามใบใหญ่ กระดาษรองคุกก้ี กระดาษเชด็ ปาก ตเู้ ย็น (ถา้ มี) เริม่ ต้น เราต้องลา้ งมือกอ่ น เรามีกลอน 2 บทท่ใี ชเ้ วลาล้างมอื อ่านกลอนระหว่างทเ่ี ด็กๆ ลา้ งมอื . 158 .

ความเขา้ ใจและความกรุณา เปิดน้�ำ น�ำ้ จากตน้ ธารแหง่ ยอดเขาสูง น�ำ้ จากใจกลางแผน่ ดินอันลึกซง้ึ น้ำ�ไหลหลอ่ เล้ียงชวี ติ อย่างมหศั จรรย์ สำ�นึกคณุ ดว้ ยใจอันเตม็ เปยี่ ม ลา้ งมือ น้�ำ ไหลผา่ นอุ้งมอื ขออธษิ ฐานให้ทกุ คน ใชส้ องมือน้ใี นวถิ แี หง่ กศุ ล เพื่อถนอมรักษาผนื โลก เตรียมลูกบอลเนยถ่ัว (หรือทำ�ตามวิธีด้านล่างนี้) ผสมทุกอย่าง เข้าด้วยกัน ใส่ข้าวโอ๊ตลงไปเพื่อเพิ่มความหนัก ใส่น้ำ�ผ้ึงเพ่ือทำ�ให้บางลง ชิมรสชาตวิ า่ อรอ่ ยหรอื ไม่ เติมส่วนผสมอ่นื ๆ ลงไปหากตอ้ งการ เม่ือทำ�เสร็จแล้ว ตักข้ึนมา แล้วกล้ิงบนมือจนกลายเป็นลูกกลมๆ ขนาดเทา่ กบั ลกู ปิงปอง ท�ำ ให้มอื เปยี กเพ่อื ไม่ใหส้ ่วนผสมตดิ มือ เดก็ ๆ อาจ จะอยากคิดบทกลอนข้ึนมาระหว่างป้ัน เม่ือส่วนผสมเป็นรูปลูกบอลแล้ว วางลูกบอลไวบ้ นกระดาษรองคุกก้ี แล้วเกบ็ ในตเู้ ยน็ จนกระทั่งถึงเวลาเสิรฟ์ . 159 .

เล่น เปน็ เดก็ สูตรอ่ืนๆ: ลูกบอลขา้ วโอ๊ต แครอท ลูกเกด สว่ นผสม: ขา้ วโอต๊ 1 ถว้ ย แครอทขดู 1 ถว้ ย ผงโกโก้ ลกู เกด ½ ถว้ ย นำ้�แอปเปลิ ถวั่ ชนิดตา่ งๆ (ถ้าต้องการ) เนือ้ มะพร้าวแห้ง เตรยี มปอกเปลอื กและขดู แครอทเตรยี มไวล้ ว่ งหนา้ คนสว่ นผสมแหง้ ไว้ด้วยกัน ยกเว้นมะพร้าว ใส่น้ำ�แอปเปิลลงไปเพ่ือให้ส่วนผสมเข้ากันจน กลายเป็นเน้ือเดียวกัน แค่อย่าให้แห้งจนเกินไป ป้ันเป็นลูกกลมๆ โรยเน้ือ มะพร้าวให้ท่ัวจาน กลิ้งลูกบอลท่ีได้บนเนื้อมะพร้าว จนเคลือบลูกบอลทั่ว ท�ำ ท้ังลูกบอลท่มี มี ะพร้าวและไม่มมี ะพร้าว เด็กๆ เห็นก้อนเมฆในลูกบอลเนยถั่วของเราไหม เห็นรถบรรทุก คันใหญไ่ หม เหน็ ผูค้ นมากมายในลกู บอลเนยถ่ัวหรือไม่ ถ้ามองลงไปลกึ ๆ เธอจะเห็นสิ่งเหล่าน้ี และเหน็ ทกุ ส่ิงทกุ อย่างดว้ ย! เด๋ียวเรามาช่วยกนั มอง นะ เนยถ่ัวท�ำ มาจากอะไร [ถ่วั ] ถ่ัวมาจากไหน [ต้นถ่ัว] แล้วตน้ ถัว่ ต้องใชอ้ ะไรจึงโตขน้ึ มาได้ [อากาศ นำ�้ ดนิ แสง] ตน้ ถัว่ เอาน�ำ ้มาจากทีไ่ หนจึงโตขนึ้ มาได้ [ฝน] ฝนมาจากไหน [ก้อนเมฆ] เอาละ่ นนั่ หมายความวา่ กอ้ นเมฆอย่ใู นลกู บอลเนยถ่ัวของพวกเรา ด้วย ถูกไหม เราคงไมม่ ีลกู บอลเนยถั่ว ถ้าไมม่ กี ้อนเมฆ ใชไ่ หม ฉนั พูดว่า ฉันเหน็ รถบรรทุกคนั ใหญใ่ นลูกบอลเนยถ่วั ของพวกเราดว้ ย เธออธิบายได้ ไหมว่ามันมาท่ีนี่ได้อย่างไร (ตอบรับทุกคำ�ตอบที่เกี่ยวกับการเป็นดั่งกัน และกัน ตวั อย่างเช่น รถบรรทกุ ต้องพาถัว่ จากสวนไปทร่ี ้านค้า) . 160 .

ความเขา้ ใจและความกรุณา เราเห็นอะไรในลูกบอลเนยถั่วอีก น่ีควรจะเป็นการอภิปรายท่ีมี ชีวิตชีวา แน่นอนว่าไม่มีอะไรท่ีไม่อยู่ในลูกบอลเนยถั่ว ดังนั้นทุกคำ�ตอบจึง ถูกต้อง! [ผมเห็นบราซิล เพราะว่าช็อคโกแลตชิพทำ�มาจากที่น่ัน หนูเห็น แสงแดด เพราะเมล็ดทานตะวันต้องการแสงอาทิตย์ ผมเห็นคนเก็บถ่ัว] พูดคุยกันต่อไปจนกระทั่งไม่มีคำ�แนะนำ�อ่ืนอีกแล้ว หรือจนกระท่ังมีใคร ท่ีตระหนักข้ึนมาได้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ในตัวทุกคน และทุกคนอยู่ในทุกส่ิง ทุกอย่าง น่นั คือ ท้งั หมดเป็นหนึง่ เดยี วกนั ทำ�ไมการรู้ว่าเราทุกคนและทุกส่ิงทุกอย่างเป็นส่วนหนึ่งของทุกส่ิง จึงสำ�คญั ทำ�ไมเราต้องเห็นกอ้ นเมฆ และรถบรรทกุ ใหญ่ และผ้คู นทัง้ หมด และส่ิงทงั้ หมด รวมทั้งตัวเราเองอยู่ในลูกบอลเนยถ่วั และอยใู่ นกนั และกนั ดว้ ย [เพ่ือที่ว่า เราจะระลึกได้ว่าต้องดูแลทุกส่ิงทุกอย่าง ดังน้ันเราจึง ไม่รู้สึกเหงาและเราจะรักทุกคน] วาดภาพการเปน็ ดง่ั กนั และกนั สง่ิ ทตี่ อ้ งเตรยี ม: กระดาษ อปุ กรณ์วาดเขยี น วาดและระบายสีภาพคุกกี้ แอปเปิล ลูกเกด หรือขนมอื่นๆ ท่ีพวก เธอกนิ ดว้ ยกนั เสมอ อาจจะเปน็ ภาพของแตล่ ะคน หรอื ของทงั้ กลมุ่ กไ็ ด้ โดย วาดภาพขนมไวต้ รงกลางกระดาษ แล้วใหเ้ ด็กวาดรูปรอบๆ วา่ มีอะไรบา้ งท่ี ท�ำ ใหม้ อี าหารได้ เชน่ ดวงอาทติ ย์ พ้นื ดิน ต้นไม้ ชาวนา สัตว์ ฯลฯ ติดภาพ นไ้ี วใ้ นหอ้ งเพอ่ื ใหเ้ ดก็ ๆ จ�ำ ธรรมชาตแิ หง่ การเปน็ ดงั่ กนั และกนั ของอาหารที่ เรากนิ เข้าไปได้ . 161 .



8 เกมเพ่ือสรา้ งความสมั พันธแ์ ละ กจิ กรรมทเ่ี บิกบานกบั ธรรมชาติ การสอนให้เด็กๆ ที่อายุยังน้อยมีสติเป็นสิ่งท่ีเป็นไปได้ เรามุ่งเน้นท่ี ความงาม ความสดชน่ื และการเยยี วยา หากเรามสี ตอิ ยา่ งแทจ้ รงิ และมสี มาธิ กับอะไรสักอย่าง เด็กๆ จะทำ�ตามและจดจ่อกับส่ิงนั้นตามไปด้วยเช่นกัน เดก็ ๆ เหน็ ความงามของดอกไม้ หยดนำ�้ หรือร้งุ กนิ น�ำ้ เดก็ ๆ อยู่ กับปัจจุบันขณะได้ง่ายกว่าผู้ใหญ่ พวกเขาไม่ต้องคิดมากเกี่ยวกับอนาคต หรอื อดตี เหมือนกับพวกเรา ดังน้นั เราจงึ สามารถนำ�ให้พวกเขาสนใจกบั สงิ่ ท่ี เกดิ ขน้ึ ในปจั จบุ นั ขณะไดง้ า่ ย เธออาจจะจบั มอื ลกู แลว้ ใหเ้ ขามาประสานมอื กับเธอ มือของเธออาจจะใหญ่ และมือของลูกอาจจะเล็ก เธอและลูกต่าง เบกิ บานกบั การพจิ ารณามอื ของเธอทง้ั คู่ เล่นเกมส์ การเล่นเกมส์เป็นพื้นฐานของกจิ กรรมเด็ก ส่ิงท่ีศนู ยป์ ฏบิ ัตธิ รรมของเราเน้น คือการหลอ่ เลี้ยงเดก็ ๆ ด้วยเกมส์ ทม่ี คี วามเบกิ บาน ความสนุก ความเป็น อนั หนงึ่ อนั เดยี วกนั ความเบาสบาย และการแบ่งปนั กนั เราลดทอนความ สำ�คัญของการเอาชนะหรือพ่ายแพ้ และการแข่งขันท่ีตึงเครียด ตอนที่เริ่ม เล่นเกมส์ เราจะให้เดก็ ๆ มารวมตวั กัน และเนน้ วา่ เป้าหมายของการเลน่ คอื ความสนกุ พฒั นาทกั ษะ และเบิกบานร่วมกนั . 163 .

เล่น เปน็ เดก็ การเตรยี มเกมส์ ควรเลอื กกจิ กรรมทเี่ ธอเบกิ บานดว้ ย และเหมาะสม กบั ระดับพลังงานของเดก็ ๆ ในขณะนน้ั จงยดื หยนุ่ และเตรียมไว้ประมาณ 3-4 เกมส์ แมว้ า่ เธอจะใชแ้ ค่เกมสเ์ ดยี วกต็ าม จากนัน้ เลือกเกมส์ทเี่ หมาะสม ทสี่ ดุ ในเวลานนั้ อยา่ ลงั เลทจี่ ะปรบั เปลย่ี นกจิ กรรมใหเ้ ขา้ กบั กลมุ่ ของเธอ ให้ เด็กๆ และความต้องการของพวกเขามีความส�ำ คญั เหนอื สิ่งอืน่ ใด ในเวลานี้ การฟังอย่างลึกซึ้งและวาจาแห่งรัก ความเมตตาและความเอาใจอาจมี ประโยชนม์ ากกวา่ ตวั เกมส์ คน้ หาเกมสเ์ พมิ่ เตมิ ไดจ้ ากเวบ็ ไซต์ Planting Seeds เกมสเ์ พ่ือสร้างความสมั พนั ธ์ เกมสเ์ กยี่ วกับชือ่ สิง่ ทีต่ อ้ งเตรียม: ลูกบอลเลก็ ๆ เผอื กร้อน: ยนื เปน็ วงกลมแลว้ ใหแ้ ตล่ ะคน บอกชื่อของตวั เองออกมา จาก นั้นหยิบลูกบอลออกมาแล้วบอกว่านี่คือเผือกร้อน รอบแรก เธอเร่ิมเล่น เป็นคนแรกพดู ชอื่ ตัวเอง แล้วโยนบอลที่คนอน่ื โดยเรว็ คนท่ีจบั บอลจะตอ้ ง รีบบอกช่ือของตัวเองก่อนที่จะต่อบอลไปยังคนอ่ืนให้เร็วท่ีสุดเท่าท่ีจะเป็น ไปได้ เมื่อครบแล้ว ตอนนี้ทำ�ให้เกมส์ยากขึ้นด้วยการขานชื่อของคนที่เรา โยนบอลไปหา คนทไี่ ดร้ บั บอลกต็ อ้ งรบี สง่ ตอ่ ไปใหก้ บั คนอน่ื และพดู ชอื่ ของ คนนัน้ ดว้ ย เธอต้องแน่ใจว่าทุกคนได้เล่นเกมส์นี้ เกมส์ทดสอบความจำ�: ยนื เป็นวงกลม พูดชอื่ ของเธอ และสิ่งที่เธอชอบซ่งึ ขึน้ ตน้ ด้วยอกั ษรเดียวกบั ชอื่ (เชน่ ฉันชื่อนวล และฉนั ชอบนก) ตอนนี้ลองเล่นเกมส์ทดสอบความจำ� ให้คนท่ียืนถัดมาพูดช่ือและ สิ่งที่คนก่อนหน้าเขาชอบให้ครบทุกคน เช่น เธอช่ือนวลและเธอชอบนก . 164 .

เกมเพ่ือสร้างความสมั พันธ์และกิจกรรมท่เี บิกบานกบั ธรรมชาติ เขาชอื่ ภูมแิ ละเขาชอบภเู ขา เธอชอื่ ไหม และเธอชอบหมา ลกู บอลในจนิ ตนาการ เด็กๆ ยืนเป็นวงกลม ทุกคนมลี ูกบอลในจินตนาการซง่ึ เปน็ ลูกบอลทม่ี พี ลัง มาก คนแรกจะเร่ิมถือบอลไวด้ ว้ ยมอื ทัง้ สองข้าง และคอ่ ยๆ เปล่ียนมันผา่ น การเคลอ่ื นไหวและกิริยาท่าทางไปเปน็ อะไรก็ตามทีเ่ ธอชอบ เชน่ เล่นดนตรี เลน่ กีฬา เป็นสัตว์ หรือท�ำ กจิ กรรมทีเ่ ธอชอบ ระหว่างทท่ี �ำ ท่าทาง ห้ามพดู จากน้ันจะเอาพลังกลับคืนมายังลูกบอลอีกครั้ง ถือลูกบอลไว้ด้วยสองมือ และสง่ ตอ่ ไปใหก้ ับคนอ่นื ในวง ใครท่ีได้รับลูกบอลไปก็ต้องเปล่ยี นมันให้เปน็ สง่ิ ที่ตวั เองชอบ และทำ�ท่าทางดว้ ย จากน้นั กส็ ่งตอ่ ไปให้กับคนอืน่ ๆ เกมส์ เคลื่อนไปจนกระท่ังทุกคนได้เล่น น่ีเป็นเกมส์ในความเงียบ เราแสดงออก ผา่ นทา่ ทางโดยไมใ่ ชค้ ำ�พูด สรปุ บทเรียน: ร้สู ึกยงั ไงบ้างท่ีไดจ้ บั ลูกบอลของคนอืน่ และเปลยี่ นมนั ใหก้ ลายเป็น กจิ กรรมของเรา ภาพถา่ ยครอบครัว นค่ี อื เกมสท์ ่จี ะชว่ ยให้รจู้ กั ครอบครัวของเพ่อื นๆ ใหเ้ ดก็ ๆ คดิ ถึงชว่ งเวลาที่ มีความสุขท่ีสุดระหว่างท่ีอยู่กับครอบครัว และเก็บภาพน้ันไว้ด้วยในจิตใจ ของพวกเขา จากนนั้ ผลดั กนั เดก็ แตล่ ะคนสรา้ งรปู ถา่ ยของตวั เอง โดยใชเ้ ดก็ คนอนื่ ๆ เขาเลอื กเดก็ ทจ่ี ะเปน็ พอ่ อกี คนอาจจะเปน็ แม่ และคนทเี่ ปน็ พน่ี อ้ ง คนอน่ื ๆ และตวั เขาที่อยใู่ นภาพถ่ายนัน้ ดว้ ย ใหเ้ ดก็ ในภาพถา่ ยหยุดนิ่งและ คา้ งทา่ นนั้ ไว้ เม่อื รูปถา่ ยเสร็จแลว้ เป็นโอกาสที่เขาจะได้แบง่ ปนั กับเพื่อนๆ ว่าช่วงเวลาท่ีเขามคี วามสขุ ทีส่ ุดคืออะไร ต้องแนใ่ จวา่ ทุกคนได้เล่น สรปุ บทเรยี น: ประสบการณจ์ ากการเลน่ เปน็ สมาชิกในครอบครัวคนอื่นเปน็ อย่างไร บ้างและรสู้ ึกอยา่ งไรเม่อื เห็นคนอนื่ เลน่ เป็นสมาชิกในครอบครัวของเรา . 165 .

เล่น เปน็ เด็ก กลงิ้ ลกู แก้ว สงิ่ ทตี่ อ้ งเตรยี ม:แกนกระดาษเชด็ มอื แบบมว้ น หรอื แกนกระดาษช�ำ ระ ส�ำ หรับเดก็ แตล่ ะคน ลูกแก้ว 1 ลูกตอ่ เดก็ 1 กลุ่ม เดก็ ยนื ตง้ั แถวชดิ กนั แตล่ ะคนถอื แกนกระดาษช�ำ ระไว้ เดก็ ทเี่ ปน็ หวั แถว ใส่ลูกแก้วไว้ในแกนกระดาษชำ�ระของตัวเองและค่อยๆ ประคองแกนกระดาษ ชำ�ระน้ันแล้วเอียงเพื่อเทลูกแก้วให้กล้ิงลงไปในหลอดของคนที่อยู่ถัดไป จดุ ประสงคข์ องเกมสค์ อื การสง่ ลกู แกว้ ไปใหถ้ งึ คนสดุ ทา้ ย หา้ มตกและหา้ มใชม้ อื จบั ลูกแก้ว ถา้ มใี ครท�ำ ตกกต็ อ้ งกลบั ไปเรมิ่ ใหม่ สรปุ บทเรียน: อะไรท�ำ ใหล้ กู แก้วกลงิ้ ต่อไปได้ อะไรทที่ ำ�ให้ต้องหยดุ ใช้ประสาทสัมผสั กจิ กรรมต่อไปนี้และการสรปุ บทเรียนจะชว่ ยใหพ้ ฒั นาสติและสมาธิ ฉนั คอื ใคร แบ่งเด็กๆ ออกเปน็ 2 กลมุ่ หรอื มากกว่าน้ัน กลุ่มละ 3-5 คน กลุม่ หนึ่งยนื อยู่ หลงั ม่าน ใหเ้ ดก็ คนหน่ึงโผลม่ าแคม่ อื ขา้ งเดยี ว หมดั ขา้ งหนึ่ง น้ิวมือหรอื น้ิวเทา้ 1 นิว้ หรอื ให้เขาแค่พดู หนึ่งคำ� ร้องเพลง 1 ประโยค ปรบมือ ผวิ ปาก หรือพูด อะไรสักคำ� ให้เด็กๆ ท่ีอยู่นอกม่านทายว่าเขาคือใคร จากนั้นให้เด็กในกลุ่มที่ อยหู่ ลังมา่ นคนตอ่ ไปท�ำ แบบเดยี วกนั เมอื่ ครบแลว้ กเ็ ปลย่ี นให้กลุ่มอืน่ ท�ำ บ้าง สรุปบทเรียน: เธอรู้ได้อย่างไรว่าคนท่ีทำ�ท่าทางอยู่น้ันเป็นใคร ใช้ประสาทสัมผัสส่วน ไหนค้นพบ เธอจ�ำ เพอ่ื นจากเสียงของเขาไดไ้ หม จำ�เขาได้จากเสียงเพลงหรือเสยี งผิวปาก ไดไ้ หม . 166 .

เกมเพอื่ สร้างความสัมพันธแ์ ละกิจกรรมทีเ่ บิกบานกบั ธรรมชาติ เธอคอื ใคร สิง่ ทตี่ ้องเตรยี ม: ผ้าปดิ ตา มีเด็กคนหนง่ึ ถกู ปดิ ตาไว้ เด็กคนอน่ื ๆ ยนื อย่ใู กลๆ้ เด็กทถี่ กู ปิดตา เคลอ่ื นไหวอย่างชา้ ๆ ไปรอบหอ้ ง จนเขาเจอใครสักคน เขาตอ้ งพยายามจ�ำ ใหไ้ ด้วา่ คนนนั้ คือใครโดยใช้มือเทา่ นัน้ สรุปบทเรียน: ประสาทสัมผัสอะไรท่ีช่วยให้เธอรู้ว่าคนท่ีเธอสัมผัสอยู่คือใคร รู้สึก อยา่ งไรจากการทำ�กจิ กรรมนี้ กล้องถา่ ยรูปมนษุ ย์ ใหเ้ ดก็ ๆ จบั คู่ เดก็ คนหนง่ึ เปน็ กลอ้ งถา่ ยรปู อกี คนหนง่ึ เปน็ ตากลอ้ ง ตากลอ้ ง ยนื อยดู่ า้ นหลงั กลอ้ งถา่ ยรปู โดยเอามอื จบั กลอ้ ง(หวั ไหล)่ เอาไว้ เธอมโี อกาส ถ่ายรูปได้ 3 คร้ัง ค่อยๆ บอกคู่ของเธอที่หลับตาอยู่ว่าให้หันไปทางซ้าย ขวา ให้แหงนหนา้ ข้ึนหรือก้มหนา้ ลงเพอ่ื ใหไ้ ด้มมุ ท่เี หมาะสม เมื่อเธอพรอ้ ม จะถ่ายภาพแล้ว ค่อยๆ กดหัวไหล่คนท่ีเป็นกล้องถ่ายรูปเบาๆ ทีนี้คนที่ เปน็ กลอ้ งถา่ ยรปู ลมื ตาได้ เมอื่ คขู่ องเขาพดู วา่ “ถา่ ยรปู ” เขาจะตอ้ งหลบั ตาลง ทนั ที เมื่อครบ 3 ครง้ั แลว้ สลบั ตำ�แหนง่ กัน สรปุ บทเรยี น: เธอถ่ายภาพอะไรบา้ ง การเป็นกลอ้ งถา่ ยรปู และตากลอ้ งร้สู กึ อยา่ งไร เธอชอบเล่นในบทบาทไหนมากกว่ากัน ทำ�ไม ภาวนากบั ก้อนเมฆ นอนลงบนพื้นดิน และมองไปท่ีเมฆบนท้องฟ้า ใช้จินตนาการ สร้างสรรค์ และคดิ ถึงตัวละครต่างๆและการผจญภัย . 167 .

เลน่ เปน็ เด็ก สรุปบทเรียน: เธอเห็นอะไรบ้าง มีเรื่องราวบ้างไหม เธอรู้สึกว่าตัวเองอยู่ในโลกท่ี ต่างออกไปไหม ก้อนเมฆอยู่ในรูปร่างแบบเดิมได้นานแค่ไหน ผ่อนคลายและหายใจ ลกึ ลงไปในทอ้ งของเธอ รบั รถู้ งึ ผนื ดนิ ทรี่ องรบั เธออยู่ และคดิ วา่ เธอเปน็ สว่ นหนงึ่ ของ ก้อนเมฆ พื้นดนิ และทกุ ส่ิงทกุ อย่างรอบตัวเธอ คน้ หากอ้ นหนิ ของตัวเอง สงิ่ ทีต่ อ้ งเตรยี ม: หินท่ีมขี นาดเทา่ ๆ กัน 1 กอ้ นตอ่ เด็ก 1 คน (กอ้ นหินต้องพอดีกับขนาดของมอื เด็ก) ใหเ้ ด็กๆ หลับตาลง และสง่ กอ้ นหนิ ให้เขาถอื ไว้ 1 นาที จากนั้นเธอ เดนิ ไปหยบิ กอ้ นหินออกจากมือ ขณะที่พวกเด็กๆ ยงั หลบั ตาอยู่ แลว้ เอาไป วางไวต้ รงกลางวงตอนนเี้ ดก็ ๆ ลมื ตาได้ และตอ้ งไปหากอ้ นหนิ ของตวั เองให้ เจอ มีอีกวธิ หี นึง่ คือ หลังจากเด็กๆ ใช้เวลาสัมผัสกอ้ นหนิ 1 นาทีแลว้ หยิบ ก้อนหินกลบั คนื ขณะทีย่ ังหลับตาอยู่ จากน้ันส่งกอ้ นหินไปรอบวง ให้เด็กๆ สัมผสั ก้อนหินจนกระทัง่ พวกเขาเจอกอ้ นหินของตวั เอง สรปุ บทเรยี น: เธอรสู้ กึ อยา่ งไรกบั กิจกรรมนี้ เธอพบก้อนหนิ หรือไม่พบก้อนหินของ เธอได้อย่างไร มือของเธอรู้สกึ อย่างไร เธอเห็นอะไร สิง่ ทตี่ อ้ งเตรียม: ถาด กระดาษเช็ดปาก หรือผ้าขนหนผู นื เลก็ ของใช้ในชีวิตประจำ�วันขนาดเลก็ ประมาณ 10-15 ชน้ิ . 168 .

เกมเพือ่ สรา้ งความสัมพนั ธแ์ ละกจิ กรรมท่เี บกิ บานกบั ธรรมชาติ รวบรวมสิ่งต่างๆ เชน่ กรรไกร สกอ็ ตเทป ซดี ี นาฬิกาขอ้ มอื ถ้วย สอ้ ม ผลไม้ที่หนีบกระดาษ ที่เย็บกระดาษ ไม้บรรทัด ดอกไม้ หรือถุงชา วาง ไว้บนถาดแล้วคลุมผ้า เมื่อเด็กๆ พร้อมแล้ว เปิดผ้าออก จับเวลา 20-30 วินาที (ข้ึนอยู่กับปริมาณของและอายุของเด็กๆ) คลุมผ้ากลับอีกคร้ัง และ ดูว่าพวกเขาจำ�ได้ก่ีชิ้น เกมส์นี้อาจจะเล่นเป็นกลุ่มก็ได้ ให้แต่ละกลุ่มเขียน สิ่งของท่จี �ำ ได้ลงไปใหม้ ากทสี่ ุดเท่าทจ่ี ะท�ำ ได้ สรปุ บทเรียน: เธอใชเ้ ครอ่ื งมืออะไรเพอ่ื ชว่ ยจ�ำ มันใชไ้ ด้หรือใชไ้ ม่ไดอ้ ย่างไร เธอได้กลนิ่ อะไร สิ่งทีต่ อ้ งเตรียม: ถาดใบเล็ก ของทม่ี ีกลนิ่ 5-6 ชนิ้ เช่น อบเชย เลมอน มินต์หรือสมนุ ไพรและเครื่องเทศท่มี กี ลนิ่ แรง และผา้ ปดิ ตา เท่ากับจำ�นวนเด็ก ใช้ผ้าปิดตาเดก็ ๆ แลว้ ส่งของทีม่ ีกล่นิ 1 ชิน้ ไปรอบๆ เด็กๆ ทำ�ไดแ้ ค่ ถอื ถาดไว้ แตห่ า้ มหยบิ ของทอ่ี ยใู่ นถาด (ยกเวน้ วา่ เปน็ เครอื่ งเทศทอ่ี ยใู่ นขวด) ให้พวกเขาทายในใจว่าได้กลิ่นอะไรบ้าง โดยท่ียังปิดตาอยู่ จนกระทั่งเก็บ ของน้ันออกไปแล้ว จึงช่วยกันทายว่ามันคืออะไร ทำ�แบบนี้กับของทีละช้ิน จนครบ แลว้ จึงคอ่ ยเปิดผ้าออก สรปุ บทเรียน: เธอทายอะไรไดบ้ า้ ง รูส้ กึ อย่างไรเวลาดมกลน่ิ โดยมองไมเ่ ห็นของน้ัน . 169 .

เล่น เปน็ เดก็ เธอสมั ผสั อะไร ส่งิ ทตี่ ้องเตรยี ม: สงิ่ ของที่มีพ้ืนผวิ แตกต่างกนั เชน่ ส�ำ ลี ลกู สน กระดาษทราย ก้อนหินทเ่ี รียบ ผา้ ปดิ ตาสำ�หรบั เดก็ ทุกคน ใช้ผ้าปิดตาเด็กๆ และส่งของไปรอบวงทีละอย่าง เริ่มต้นจากส่ิงท่ี นมุ่ กอ่ น เช่น ก้อนส�ำ ลี ลองใหพ้ วกเขาทายวา่ มันคืออะไร จากน้ันสง่ ของที่มี หนาม เชน่ ลกู สน ตอ่ ด้วยของท่หี ยาบ เช่น กระดาษทราย สุดท้ายสง่ ของที่ เรยี บเชน่ ไมเ้ รยี บ หรอื กอ้ นหนิ ใหพ้ วกเขาลองทายวา่ มนั คอื อะไรโดยทยี่ งั ไม่ เปิดผ้าออก และเม่ือทุกคนได้สัมผัสของจนครบแล้วให้พวกเขาแลกเปล่ียน ความคิดเห็นกัน ทำ�แบบนี้กับของทีละช้ินจนครบ แล้วจึงค่อยเปิดผ้าออก ใหเ้ ด็กๆ ดวู า่ ส่ิงทีพ่ วกเขาคดิ ตรงกบั ของจรงิ หรอื ไม่ สรุปบทเรยี น: ร้สู ึกอย่างไรบา้ ง ทายค�ำ ตอบจากอะไร เธอรับรู้รสอะไรบ้าง สิง่ ทต่ี ้องเตรยี ม: ผลไม้หลายอยา่ งทีต่ ัดเปน็ ชิ้นเลก็ ๆ เตรยี มผลไม้ให้เพยี งพอกับจำ�นวนเด็กๆ ใหพ้ วกเขากินผลไมข้ ณะท่ี ยังปดิ ตาอยู่ เมอ่ื ทกุ คนกนิ เสรจ็ แล้วให้ทายวา่ มนั คอื อะไร สรปุ บทเรยี น: แปลกใจไหม มนั ใหค้ วามรสู้ กึ ตา่ งออกไปจากการกนิ อาหารตอนทเี่ ปดิ ตาอย่างไร . 170 .

เกมเพ่อื สร้างความสัมพนั ธ์และกิจกรรมทเ่ี บกิ บานกับธรรมชาติ เธอไดย้ นิ เสยี งอะไร ส่ิงท่ตี ้องเตรยี ม: วสั ดทุ ีเ่ ธอสามารถท�ำ เสียงทนี่ ่าสนใจได้ เชน่ ระฆงั นกหวดี หินท่หี ลน่ ลงไปในนำ้� ชอล์กทีข่ ูดขดี ลงบนกระดาน กระดาษทราย2แผน่ ขดั กนั คอ้ นตอกตะปูและผา้ ปดิ ตาตามจ�ำ นวนเดก็ (หากตอ้ งการ) ให้เด็กๆ หลบั ตา จากน้นั ท�ำ เสียงตา่ งๆ จากของท่เี ตรียมไว้ แล้วลอง ให้พวกเขาทายว่ามันคือเสียงอะไร หลังจากที่ใช้วัสดุแล้ว เธอทำ�เสียงจาก ร่างกายของตวั เอง เช่น ปรบมอื ไอ กระแอม หรอื ผวิ ปาก ให้เด็กๆ ทายวา่ คือเสียงอะไร แล้วลองให้เขาทำ�เสียงข้ึนมาเอง โดยอาจจะให้เด็กคนหน่ึงทำ� เสียงขนึ้ มา แล้วให้เพื่อนๆ ทาย สรปุ บทเรยี น: เสยี งอะไรท่ที ายงา่ ย เสียงอะไรทยี่ าก มอง! ฟงั ! ดม! แตะ! ชิม! ให้เด็กๆ น่ังน่ิงๆ สักครู่หน่ึง ลองขอให้พวกเขานับว่า ตนเองจะเห็น ได้ยิน สัมผสั ชิม หรอื ดมกลิ่น สงิ่ ตา่ งๆ มากเท่าไร ในเวลา 1 นาที หลังจากผ่านไป 1 นาที ให้พวกเขาแลกเปล่ียนประสบการณ์ หรืออาจจะเขยี นขนึ้ มากไ็ ด้ สรุปบทเรียน: สังเกตเห็นอะไรบ้าง สังเกตไหมว่ามีบางประสาทสัมผัสที่โดดเด่นกว่า สมั ผัสแบบอื่นๆ . 171 .

เลน่ เปน็ เดก็ นบั ถึงสบิ เด็กๆ ยืนหรอื นั่งเป็นวงกลม ท้งั กลมุ่ จะใช้เลข 1 ถงึ 10 โดยแต่ละคนพูดมา 1 ตัวเลข แตถ่ ้ามี 2 คนพดู เลขเดยี วกนั พร้อมกนั กต็ ้องเร่ิมนบั ใหมต่ ้งั แตต่ ้น น่ีอาจจะยาก แต่ก็คุ้มค่าที่จะเล่น มันช่วยสร้างสมาธิ ความเป็นอันหนึ่งอัน เดยี วกนั และรบั ร้ถู ึงการดำ�รงอยขู่ องกนั และกนั มนั ยงั เป็นเกมส์ท่ีเหมาะกบั เวลาที่ต้องการความเงียบและความสงบ เราอาจจะยืนให้ใกล้ๆกันมากขึ้น ไหล่ชนไหล่ และอาจจะหลับตาไปดว้ ย สรปุ บทเรยี น: เธอเรยี นรอู้ ะไรบา้ งจากกจิ กรรมนี้ เราใชเ้ ทคนคิ อะไรทท่ี �ำ ใหน้ บั จนถงึ สบิ เชอ่ื มโยงกบั ธรรมชาติ เพลง I Love Nature (ฉนั รกั ธรรมชาต)ิ : เปน็ เพลงยอดเยย่ี มส�ำ หรบั ทกุ กจิ กรรม ทีเ่ กย่ี วกับธรรมชาติ เพลงท่ี 21 I love Nature ล่าสมบัติ กิจกรรมน้ีผู้เล่นจะเป็นเด็กคนเดียว เป็นกลุ่ม หรือเป็นครอบครัวก็ได้ แจก กระดาษข้อความแผ่นเล็กๆ ให้ผู้เล่นเขียนส่ิงที่เป็นคู่ตรงข้ามลงในกระดาษ เช่น เบากบั หนกั เกา่ และใหม่ ดรุ ้ายและเชอ่ื ง เปน็ มิตรและแปลกหน้า มืด และสว่าง เป็นต้น ให้พวกเขาหาสิ่งของจากข้างนอกท่ีตรงกับข้อความบน กระดาษ แต่ละคนจะต้องแลกเปลี่ยนว่าตนเองเจออะไร และท�ำ ไมจึงคดิ ว่า ตรงกบั ขอ้ ความนน้ั ใหท้ กุ คนทเี่ ลน่ เกมสน์ แี้ ลกเปลยี่ นกนั ทงั้ พอ่ แมแ่ ละเดก็ ๆ . 172 .

เกมเพือ่ สรา้ งความสัมพนั ธแ์ ละกิจกรรมที่เบิกบานกับธรรมชาติ ขออนุญาตจากธรรมชาติ ระหวา่ งการเดนิ สมาธิ หรอื ปนี เขา เชือ้ เชิญใหเ้ ด็กๆ หาพนื้ ทซ่ี ง่ึ พวกเขาชอบ ใหพ้ วกเขาเดนิ ไปทนี่ ่ันดว้ ยความเงียบและขออนญุ าตนั่งอย่ตู รงนนั้ พวกเขา จะนั่งฟังสักครู่หน่ึงเพ่ือดูว่าธรรมชาติตอบว่าอย่างไร มันอาจจะบอกว่าได้ หรือไม่ได้ หากว่าคำ�ตอบคือไม่ พวกเขาต้องหาพ้ืนท่ีอื่น และขออนุญาต ใหม่ เธออธิบายได้ว่าบางครั้งธรรมชาติปฏิเสธเพราะว่าพ้ืนที่นี้ไม่ปลอดภัย หรือว่ามีอะไรบางอย่างที่ต้องการความคุ้มครอง หากธรรมชาติตอบตกลง พวกเขานั่งเงียบๆ ตรงนั้นสักสองสามนาที เดินกลับมาด้วยกันและขอให้ พวกเขาแลกเปลี่ยนประสบการณ์ อะไรเป็นจุดดึงดูดใจท่ีทำ�ให้เลือกสถานที่ นัน้ พวกเขารบั ร้ถู งึ การตอบของธรรมชาติไดอ้ ย่างไร บางคนแลกเปลยี่ นเกย่ี วกบั ค�ำ ตอบตกลง เชน่ ลมทพ่ี ดั มาเบาๆ เสยี ง นกร้อง หรือรู้สึกอุ่นท่ีหน้าอก บางคนแลกเปล่ียนเกี่ยวกับคำ�ปฏิเสธ เช่น เสยี งท่ีอยู่ๆ ก็ดังข้ึนมา ความรู้สกึ ไม่สบายเนื้อสบายตัว เช่น ร้สู กึ คนั เพราะ ตน้ ไมเ้ ล็กๆ หรือโดนหนามต�ำ ไมม่ ปี ระสบการณ์ใดถกู หรือผดิ แบบฝกึ หัดน้ี เป็นการสร้างการตระหนักถึงธรรมชาติ และให้ความเคารพต่อธรรมชาติ อย่างงา่ ยๆ ซึ่งชว่ ยเตือนใหเ้ ราจ�ำ ได้วา่ เราเปน็ ส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ไม่ใช่ เจ้าของธรรมชาติ เหน็ ความงามของธรรมชาติในตวั เรา พาเดก็ ๆ ไปขา้ งนอกห้องเรยี น ให้พวกเขามองไปรอบๆ และหาว่ามีอะไรที่ สวยงาม ใหเ้ ขาเลือกมาอย่างหนึง่ ไมว่ า่ จะเป็นตน้ ไม้ ลกู สน ภูเขา ก้อนเมฆ สตั ว์ คน หรือกระทง่ั สายลมท่ีพดั มาเบาๆ แจกกระดาษใบเลก็ ๆ คนละ 1 แผน่ พรอ้ มกบั ปากกาหรอื ดนิ สอ แลว้ ใหเ้ ขียนลงไปวา่ “ฉันรกั ...(เตมิ สง่ิ ทีพ่ วกเขาเลอื กจากธรรมชาต)ิ เพราะวา่ ...” หรือ “...(ส่ิงท่ีพวกเขาเลอื กจากธรรมชาติ) สวยงามเพราะวา่ ...” พวกเขาจะ . 173 .

เลน่ เปน็ เดก็ เขยี นหนง่ึ หรอื สองประโยคทงี่ า่ ยๆ กไ็ ด้ ตวั อยา่ งเชน่ “ฉนั รกั ตน้ ไซปรสั เพราะ วา่ มันแขง็ แรง มกี ลน่ิ หอม ดูภาคภูมใิ จ และผ่อนคลายในตวั มันเอง” เม่ือพวกเขาเขียนข้อความเสร็จแล้ว ให้พวกเขาเขียนลงบนกระดาษ อีกด้านหน่ึงด้วยประโยคแบบเดียวกัน แต่เปลี่ยนเป็นตัวเอง แทนที่จะเป็น ของท่ีพวกเขาเลือก (เช่น ฉันรักตัวเอง เพราะว่าฉันแข็งแรง มีกล่ินหอม ภาคภูมิใจ และผ่อนคลายในตัวเอง”) จากนั้นพวกเขาจะสะท้อนความรู้สึก จากการที่รับรู้ว่าตนเองมีคุณค่าเหมือนกับส่ิงท่ีพวกเขาช่ืนชมในธรรมชาติ นี่จะเป็นการสะท้อนท่ีดีของการเป็นดั่งกันและกัน และความเป็นอันหน่ึง อนั เดียวกนั ของเรากับสิ่งแวดลอ้ ม แทน่ บชู าธรรมชาติ ออกไปเดนิ เลน่ และขอใหเ้ ดก็ ๆ หยบิ ของทพี่ วกเขารสู้ กึ เชอ่ื มโยงด้วย หรอื สิ่งท่ีเปน็ ตัวแทนของความงาม ความหนักแนน่ หรือความดีส�ำ หรับพวกเขา อาจเป็นก้อนหิน ใบไม้ ลูกสน ดอกไม้ หรืออะไรก็ได้จากธรรมชาติ เม่ือ กลับมาทีห่ ้อง ชวนเด็กๆ แลกเปลยี่ นวา่ ทำ�ไมจึงเลือกสิ่งนัน้ ส่งิ นน้ั มคี วาม หมายตอ่ พวกเขาอย่างไร จากนั้นเดนิ ไปที่แทน่ บชู าอยา่ งมสี ติ และวางของ ไว้ที่น่ัน เป็นช่วงเวลาท่ีดีที่จะพูดคุยแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับความหมายหรือ วัตถุประสงค์ของแทน่ บชู า ลองถามเด็กๆ ว่ามีแท่นบชู าตง้ั อยูท่ ีบ่ ้านหรอื ไม่ ตอนนเี้ วลาทพี่ วกเขาเดนิ เขา้ มาในหอ้ งนจ้ี ะตอ้ งไหวแ้ ทน่ บชู า และรบั รถู้ งึ แรง บนั ดาลใจทไี่ ด้จากส่งิ ของทต่ี ง้ั ไว้ท่ีน่ัน . 174 .

เกมเพื่อสรา้ งความสัมพนั ธแ์ ละกจิ กรรมทเ่ี บิกบานกับธรรมชาติ หาต้นไม้พเิ ศษของฉนั ไปเดินเลน่ ขา้ งนอกกับเด็กๆ และมองหาพื้นท่ีทเี่ ตม็ ไปด้วยตน้ ไม้ เด็กทุกคน หาตน้ ไมป้ ระจ�ำ ตวั เมอื่ พวกเขาเจอแลว้ ใหแ้ นะน�ำ ตวั เองกบั ตน้ ไม้ และบอก ขอ้ ดขี องตวั เองใหต้ น้ ไมร้ ู้ จากนน้ั กบ็ อกตน้ ไมว้ า่ เหน็ ขอ้ ดอี ะไรของตน้ ไมบ้ า้ ง แลว้ มาแลกเปล่ยี นกับเพ่อื นๆ แนะน�ำ ให้เด็กๆ เข้าพงึ่ พาต้นไมเ้ มื่อพวกเขา ต้องการมัน และมาหาต้นไม้ทุกวัน มันเป็นท่ีปลอดภัยท่ีพวกเขาจะเป็นตัว เอง ผอ่ นคลาย และกลับมาหาตัวเองได้ ต้นไม้จ๋า เธอชือ่ อะไร ฟงั และมองอยา่ งลกึ ซงึ้ อยกู่ บั ตน้ ไม้ และเหน็ ขอ้ ดขี องมนั จากนน้ั เดก็ ๆ กจ็ ะ รู้ว่าต้นไม้บอกชื่อของตัวเองออกมา หรือเด็กๆ จะเป็นคนต้ังชื่อให้มันก็ได้ พวกเขาแนะนำ�เพ่ือนให้รู้จักกับต้นไม้ และแลกเปล่ียนข้อดีของต้นไม้ และ เหตผุ ลท่ีพวกเขาชอบมนั ตน้ ไม้จา๋ เธอพูดอะไร ส่ิงท่ตี ้องเตรยี ม: กระดาษและดินสอ เด็กๆ ทุกคนนั่งอยู่ที่ใต้ต้นไม้ของตัวเอง ฟังข้อความจากต้นไม้ ก้อนหิน แมลง มอส เสียงร้อง และใบไม้ที่อยู่รอบๆ ให้พวกเขาเขียนข้อความบน กระดาษหรอื วาดภาพ จากน้ันวิ่งไปสง่ ข้อความนี้ให้กบั ต้นไม้ของเพอ่ื น . 175 .

เล่น เปน็ เด็ก ทา่ ตน้ ไม้ ฝึกโยคะท่าต้นไม้ ยืนตรงด้วยเท้าข้างเดียว ส่วนขาอีกข้างหนึ่งวางบนขา ด้านในของขาที่ยืนอยู่ ประสานมือไว้ท่ีหัวใจ หรือวางไว้เหนือศีรษะเพ่ือ ช่วยให้สมดุล สังเกตความแตกต่างระหว่างที่เธอหย่ังรากลงบนดิน (แม้ว่า จะเป็นการจินตนาการ) สังเกตว่าเกิดอะไรข้ึนเม่ือเธอจดจ่อสายตาไปที่จุด เดียวตรงหน้า เด็กๆ ท่ียืนไม่ได้อาจจะยกแขน เพลงที่ 25 ข้ึน ประสานฝ่ามือไว้ด้วยกันเหนือศีรษะ และ Standing Like คิดภาพว่าเขาเป็นต้นไม้ เกิดอะไรขึ้นบ้างตอน a Tree ที่เธอจดจ่อไปท่ีลมหายใจหรือท้อง ตอนไหนที่ เธอรู้สึกว่าทรงตัวได้ดีที่สุด เธออาจจะสอนให้ (ยืนยงดังตน้ ไม)้ เด็กๆ รอ้ งเพลง Standing Like a tree เดินเลน่ ในธรรมชาติ เดนิ ปิกนิก: ให้ทกุ คนเตรียมของส�ำ หรับไปปกิ นกิ นิทานระหว่างการเดิน: เชญิ ผูเ้ ล่านิทานมาร่วมเดินด้วย และเลา่ นทิ านให้ ฟัง เวลาท่ีหยุดพัก หรือเล่านิทาน 1 เร่ืองยาวๆ จนจบระหว่างที่หยุดพัก นานๆ หรือให้เด็กๆ เล่าเร่ืองเก่ียวกับธรรมชาติซ่ึงเตรียมไว้สำ�หรับจุดแวะ พักแตล่ ะครั้ง เดินเก็บของ: เดินและเก็บของที่พิเศษในธรรมชาติสำ�หรับแท่นบูชา ธรรมชาติ โปสเตอร์ หรอื ท�ำ บัตรอวยพร หรอื ระบายสกี ้อนหนิ เดนิ ปิดตา: ใหเ้ ดก็ 1 คนหลับตา เด็กอีกคนหน่ึงเปน็ คนน�ำ ทาง จากนั้นสลบั กนั ใหค้ นหนงึ่ หลบั ตา อกี คนเปน็ คนน�ำ ทาง (ใหเ้ ดก็ สนใจแสงและเงา ทศิ ทาง การขึน้ เขา-ลงเขา ฯลฯ) เราอาจจะนำ�ทางให้คนทถี่ กู ปดิ ตาไปสมั ผัสกบั วสั ดุ ธรรมชาติ และสำ�รวจมนั ตอนที่ปดิ ตาอยู่ . 176 .

เกมเพอื่ สรา้ งความสัมพันธแ์ ละกจิ กรรมท่ีเบกิ บานกับธรรมชาติ การฟัง: ยืนอยูก่ บั ที่ หลับตา เปิดหู ได้ยินเสยี งอะไรบา้ ง จากนน้ั ท�ำ เสียงท่ี ไดย้ นิ เชน่ รถยนต์ ววั ไก่ขนั ผึ้ง นก เสยี งพูด เสียงลม เดินเท้าเปลา่ : เดินเทา้ เปล่า และจดจ่อไปทเ่ี ทา้ และการสัมผัสกับพ้ืนดนิ น่ี เป็นวิธกี ารท่ีเร่ิมสอนการเดินสมาธิทส่ี นกุ สนานได้ มนั ดาลาจากธรรมชาต:ิ ออกไปเดนิ เลน่ เลอื กพืน้ ท่ี แลว้ น่ังลง สังเกตสิ่ง ที่อยู่รอบข้างตัวเอง จากนั้นทำ�มันดาลาหรือภาพวงกลมซ่ึงเป็นสัญลักษณ์ แทนจักรวาลโดยใช้วัสดุจากธรรมชาติรอบตัว เช่น ก้อนหิน ใบไม้ ดอกไม้ หญ้า ดิน เมื่อทุกคนทำ�เสร็จแล้ว เดินชมงานศิลปะของแต่ละคน หรือเรา อาจจะทำ�มันดาลาขนาดใหญ่ร่วมกัน โดยที่แบ่งพ้ืนที่สำ�หรับการตกแต่งให้ เดก็ แตล่ ะคน การอ�ำ ลา สายใยแหง่ ชวี ติ สิ่งทตี่ อ้ งเตรียม: ไหมพรม 1 กล่มุ เด็กๆ น่ังเป็นวงกลม ถือไหมพรมไว้ แล้วแบ่งปันส่ิงสำ�คัญท่ีได้ใช้ เวลารว่ มกัน จากนน้ั ขวา้ งไหมพรมไปที่คนอน่ื โดยทเ่ี ธอยงั ถือเสน้ ไหมไว้อยู่ คนที่ไดร้ บั ไหมพรมก็ตอ้ งแบง่ ปันเรอื่ งของตัวเอง ตอนสดุ ท้ายทุกคนก็จะถือ ไหมพรมไว้ ใหผ้ ูน้ �ำ กลุม่ กล่าวอะไรบางอย่าง เชน่ แม้วา่ เราจะต้องกลบั บ้าน เราก็ยังเช่ือมร้อยกันเหมือนกับ เส้นไหมท่ีเช่ือมโยงพวกเราไว้ เราได้ใช้ เวลารว่ มกนั และเมอ่ื กลบั บา้ นหรอื กลบั ไปที่โรงเรยี น เราจะพามันกลบั ไป ดว้ ยเช่นกัน จากนนั้ เราจะสร้างสายใยของการปฏิบตั ทิ บ่ี า้ น ดังนั้นนี่จะ เป็นสายใยทีใ่ หญข่ นึ้ สายใยทีเ่ ล็กกว่าจะเตบิ โตจากพวกเราแตล่ ะคน . 177 .

เล่น เปน็ เด็ก นเ่ี ปน็ ตวั อยา่ งหวั ขอ้ ส�ำ หรบั การอ�ำ ลา: ฉนั ไดร้ บั ความสนกุ จาก... ฉนั จำ�ได้ตอนท่ี... ฉนั ขอบคุณสำ�หรับ... น่ีเป็นสิ่งวิเศษที่ให้เด็กๆ แบ่งปันส่ิงที่ตนเองชอบและไม่ชอบใน กิจกรรมเด็ก เพ่ือที่จะพัฒนาต่อไปในอนาคต เราอาจจะถามว่าพวกเขาจะ นำ�อะไรกลับบ้านบา้ ง เรยี นรู้การปฏิบตั อิ ะไรมาบา้ ง เธออาจจะปดิ กจิ กรรม ด้วยการกอด หรือรอ้ งเพลงรว่ มกัน . 178 .





9 โอบรบั ความทุกข์ ความสขุ เบ่งบาน เรายึดติดกับความคิดเห็นเกี่ยวกับความสุข เราคิดว่าเราจะไม่มีความสุข เลย หากเรายงั ไม่ไดท้ �ำ ส่งิ น้นั ส่ิงนีใ้ ห้เปน็ จริง เรายงั ไมส่ ามารถเปลยี่ นสิง่ น้ัน ส่งิ น้ี ด้วยความยึดตดิ เกีย่ วกับความคิดทวี่ า่ ด้วยความสุขของเรา เราจงึ ไมม่ ี สนั ตสิ ขุ ในตวั เอง เราพยายามทจ่ี ะท�ำ อะไรบางอยา่ งเพอ่ื ทจี่ ะบรรลใุ นบางสง่ิ แต่ความสุขอยู่ที่น่ันอยู่แล้ว ทุกเง่ือนไขท่ีทำ�ให้เธอมีความสุขอยู่ตรงนั้นอยู่ แลว้ เธอเพียงแค่ตอ้ งรับรู้สง่ิ นั้น แตเ่ ธอจะรับรู้ไดอ้ ยา่ งไร หากเธอไม่อยใู่ น ปัจจบุ ันและตระหนักรู้ บางทเี ธออาจจะไมไ่ ดต้ ระหนกั วา่ ดวงอาทติ ยบ์ นทอ้ งฟา้ เปน็ เงอ่ื นไข ทที่ �ำ ใหเ้ ธอมคี วามสขุ เพยี งใชเ้ วลาแค่ 1 วนิ าทมี องขน้ึ ไป และเธอกจ็ ะเหน็ วา่ ทุกชีวิตบนโลกน้ีอยู่ได้ด้วยดวงอาทิตย์ อาหารของเราล้วนมาจากแสงแดด จากดวงอาทติ ย์ และเมอ่ื เธอมองดวงอาทติ ยแ์ บบนนั้ เธอจะเหน็ ดวงอาทติ ย์ เปน็ พอ่ หรอื แม่ของเธอซ่ึงหลอ่ เลี้ยงเธอทุกวัน ดวงอาทติ ยอ์ ยูต่ รงนั้นกับเธอ เสมอ เธออาจจะบอกกบั ตัวเองว่า “ไม่มีใครเอาใจใส่ฉัน ไม่มใี ครรกั ฉัน ไมม่ ี ใครสนใจฉัน” แต่ดวงอาทิตย์หล่อเลี้ยงเธอทุกวินาที ทุกวัน ผืนดิน ต้นไม้ อากาศ คนท�ำ ขนมปัง ชาวนา นก แมลง ลว้ นแต่อยตู่ รงนัน้ เพ่ือเธอ หากเราได้ฝึกการหยุดและอยู่กับปัจจุบันขณะ เราจะสามารถสัมผัส กับเง่ือนไขของความสุขได้ในที่น่ีและขณะนี้ เราพบว่าเราไม่ต้องการอะไร . 181 .

เลน่ เป็น เด็ก มากไปกว่านแ้ี ลว้ เพราะว่าเงอื่ นไขเหลา่ นม้ี ากเพยี งพอทีจ่ ะท�ำ ใหเ้ รามคี วาม สขุ การหยดุ เป็นส่งิ ส�ำ คัญมาก ตราบใดท่ีเธอยังคงวิง่ อยู่ ความสขุ ก็เป็นสิ่งท่ี ยากมาก การหยดุ เปน็ การปลอ่ ยใหก้ ายและใจของเราไดพ้ กั การหยดุ ชว่ ยให้ เธอรบั รู้ถึงเง่อื นไขของความสุขท่อี ยู่ตรงนน้ั แล้ว การฝึกสติช่วยให้เรามีความสุขได้ในทันที ณ ท่ีนี่และขณะนี้ เราไม่ ต้องรอเวลา 10 ปีจึงจะมีความสุข ช่ัวขณะท่ีเราหายใจอย่างมีสติ เรารู้สึก สงบ สดชน่ื และม่นั คงในทนั ที เราตอ้ งไมต่ อ้ งรอ สตชิ ว่ ยใหเ้ รามคี วามสขุ ได้ ทันที บ่มเพาะความสุข ใหค้ วามสุขของเราไดเ้ ตบิ โต สง่ิ ทตี่ อ้ งเตรยี ม: ถว้ ยพลาสตกิ หรอื โถทม่ี ปี ากกวา้ ง ตามจ�ำ นวนเดก็ (หรอื ตดั ปากขวดน�้ำ พลาสตกิ ยาว1ใน4ออกไป)กระดาษเชด็ มอื 1แผน่ ดนิ เมล็ดถั่ว 8 เมล็ด ปากกาเมจิก 1 ดา้ ม* เราจะปลูกถ่วั กนั หมายเหตุ: อธิบายและช่วยเด็กๆ ขณะท่ีกล่าวข้อความด้านล่างน้ี กับพวกเขา มาตง้ั ชอ่ื เมลด็ ถว่ั กนั เถอะ กลมุ่ หนง่ึ เปน็ ถวั่ แหง่ ความสขุ เธอตงั้ ชอื่ เมลด็ ถวั่ ทอ่ี ยใู่ นกลมุ่ นด้ี ว้ ยสง่ิ ทที่ �ำ ใหเ้ ธอมคี วามสขุ ตวั อยา่ งเชน่ เรามคี วาม *ถ้าใช้เมล็ดถั่วจรงิ ๆ ไมไ่ ด้ เธออาจจะให้เดก็ แต่ละคนวาดรปู วงกลมวงใหญ่ 1 วง แทนจิต ของพวกเขา แล้วเติมเมล็ดลงไปเพอื่ แทนอารมณ์ต่างๆ แล้วตง้ั ชอื่ เมลด็ ถ่วั ปรบั เปลยี่ นค�ำ อธิบายใหเ้ ขา้ กับกจิ กรรม . 182 .

โอบรับความทกุ ข์ ความสุขเบ่งบาน สขุ ไหมเวลาที่มคี นยิม้ ให้ เรามีความสขุ ไหมเวลาทีเ่ รายม้ิ ใหค้ นอื่น ดงั นัน้ เธออาจจะตง้ั ชอื่ เมลด็ ถวั่ สกั เมลด็ วา่ “ยม้ิ !” ตวั อยา่ งชอื่ อนื่ ๆ ส�ำ หรบั กลมุ่ ถวั่ แหง่ ความสขุ อาจจะเปน็ สติ ความเออ้ื เฟอื้ เผอ่ื แผ่ อสิ รภาพ ความปลอดภยั ความรกั ความหวัง หรือการแบง่ ปนั อะไรทำ�ใหเ้ ธอมีความสุขท่แี ท้จรงิ [เล่นกบั สนุ ัข อยกู่ บั เพ่ือน แบง่ ขนมกัน รงุ้ กินนำ�้ ] เมล็ดที่เหลือจะเป็นกลุ่มถั่วที่ไม่มีความสุข เธอจะตั้งชื่อถ่ัวด้วยส่ิง ที่ทำ�ให้เธอไม่มีความสุข ตัวอย่างเช่น เธอไม่มีความสุขเมื่อคนท่ีเธอรู้จัก กำ�ลังโกรธใช่ไหม หากความโกรธทำ�ให้เธอไม่มีความสุข เธออาจจะตั้ง ชอื่ เมล็ดถ่วั สกั เมลด็ วา่ “ความโกรธ” ตัง้ ชื่อส�ำ หรบั เมลด็ ถวั่ ท่ไี มม่ ีความสขุ เมลด็ อืน่ ๆ จนครบ อาจจะเปน็ ความเห็นแก่ตวั ความกลวั ความเศร้า ความไม่อดทน ความเร่งรีบ ความอิจฉา อะไรท่ที ำ�ให้เธอไม่มคี วามสขุ [การทะเลาะกนั สงคราม การลักขโมย การไมแ่ บ่งปนั กัน] คล่ีกระดาษเช็ดมือแล้ววางไว้ในถ้วย ค่อยๆ ใส่ดินลงไปในถ้วย บนกระดาษเชด็ มอื นั้นประมาณ 3 ใน 4 ของถว้ ย แทรกเมล็ดถ่วั ลงไป ระหว่างถ้วยกับกระดาษเช็ดมือ 4 เมล็ด โดยเว้นที่ว่างระหว่างถ่ัวแต่ละ เมลด็ ใหม้ ากๆ ถ่ัวก็เหมือนกับพวกเรา ตอ้ งการอสิ ระ! หมายเหตุ: เราใชถ้ ้วยใสและใชก้ ระดาษเช็ดมอื เพอื่ ใหเ้ ด็กๆ จะไดเ้ ห็น การเติบโตของรากและล�ำ ตน้ ถั่ว ใช้ปากกาเมจกิ เขียนชอ่ื ถว่ั ไวข้ า้ งถ้วย เราทุกคนล้วนแต่มีเมล็ดพันธ์ุแห่งความสุข และมีเมล็ดพันธุ์แห่ง ความโกรธ เห็นแก่ตัว ความกลัว ความไม่อดทน ความเร่งรีบ การ ทะเลาะเบาะแว้ง การลักขโมยและความอิจฉา (และเมลด็ พนั ธทุ์ ไ่ี ม่มีความ สุขอ่นื ๆ!) ทีอ่ ย่ใู นตัวเรา เราไม่ตอ้ งตดั สิน หรือผลักไสออกไป เพยี งแคร่ ับ รแู้ ละมสี ติกับเมล็ดพันธ์ทุ ไ่ี ม่ดเี หลา่ นัน้ เม่ือสาเหตุและเงื่อนไขต่างๆ ถูกต้อง “เมล็ดพันธุ์” ของเราจะ เติบโตขนึ้ หากเราเพาะเมลด็ พันธุ์แหง่ ความสุขของเราในดนิ อากาศ แสง . 183 .

เล่น เปน็ เด็ก และนำ�้ พวกมันก็จะงอกขน้ึ มา เชน่ เดยี วกนั ถา้ เราใหส้ ง่ิ ทเี่ มล็ดพนั ธท์ุ ีไ่ ม่มี ความสขุ ตอ้ งการ มนั กจ็ ะโตขนึ้ มาดว้ ยเชน่ กนั ! เหลา่ นกี้ แ็ คเ่ มลด็ ถวั่ ของเรา เราเปน็ ผ้ตู ัดสนิ ใจว่าจะใหเ้ มล็ดใดบ้างทเ่ี ติบโต และเมลด็ ใดบ้างทีไ่ ม่เตบิ โต ภายในตวั เรา การให้อากาศแกเ่ มลด็ พนั ธ์ุในตัวเราหมายถึงอะไร [อสิ รภาพ พนื้ ที่ เวลา] การใหแ้ สงแก่เมลด็ พันธุใ์ นตัวเราหมายถงึ อะไร [สงั เกตเมลด็ พนั ธุ์ของเรา ส่องแสงไปที่พวกมนั ] มีวิธีใดบ้างที่เราจะรดนำ�้ เมล็ดพันธุ์ (หรือไม่รดนำ�้ ) เมล็ดพันธ์ุ ภายในตวั เรา เราจะใช้คำ�แนะน�ำ เหล่านี้ เพอื่ ช่วยให้เด็กๆ คิดถงึ การรดน�ำ้ หรือไม่ รดน�ำ้ เมล็ดพนั ธุ์แหง่ ความสขุ และเมล็ดพนั ธท์ุ ่ีไม่มีความสขุ ในตัวเรา การปฏบิ ัต:ิ “วิธีหน่ึงทีจ่ ะรดน้ำ�เมลด็ พันธุแ์ ห่งการยมิ้ คอื การยมิ้ เยอะๆ” การตระหนักรู้: “ฉันรดนำ้�เมล็ดพันธุ์แห่งความเอื้อเฟ้ือเผ่ือแผ่ เม่ือฉัน สงั เกตเห็นวา่ ตัวเองมีน้ำ�ใจ” ไมจ่ ดจอ่ : “วิธหี นึง่ ท่ีจะไมร่ ดนำ้�เมลด็ พันธุ์แห่งความโกรธคือ การสังเกตมนั แต่ตอ้ งไม่จดจ่อกับมัน” ตรวจสอบการรับรู้: “ฉันจะถามว่า ฉันแน่ใจหรือเปล่า เวลาท่ีฉันจะเริ่ม อจิ ฉาเพื่อน ฉันแน่ใจหรอื เปล่าว่าเพื่อนมสี ิง่ ท่ฉี ันต้องการ” ใจดี: “วิธีท่ีฉันจะรดน้ำ�เมล็ดพันธุ์แห่งความรักคือ บอกเพ่ือนๆ ว่าเรารัก พวกเขา” กล่าวคำ�กลอน: “วิธีหนงึ่ ทจี่ ะรดน้ำ�เมลด็ พันธ์แุ ห่งการขอบคณุ คือ การอ่าน บทพจิ ารณาอาหาร” หายใจเข้า-ออก: “วิธีท่ีจะไม่รดน้ำ�เมล็ดพันธ์ุแห่งความกลัวคือ มุ่งความ สนใจมาท่ีการหายใจของเรา” . 184 .

โอบรับความทุกข์ ความสุขเบ่งบาน ไม่ดูรายการโทรทัศน์หรือภาพยนตร์ท่ีรุนแรงหรือฟังดนตรีที่ก้าวร้าว: “วิธีหนึ่งที่จะไม่รดน้ำ�เมล็ดพันธ์ุแห่งความโหดร้ายคือ การเลือกดูและฟังใน สงิ่ ทเ่ี ป็นมติ รและดีต่อเรา” เข้าใจ: “เมอ่ื ฉนั เริ่มหงดุ หงิดกับครอบครวั ของตนเอง ฉนั จะพยายามเข้าใจ ว่าท�ำ ไมพวกเขาจงึ ท�ำ ให้ฉันหงุดหงิด” ใช้ 3 ขั้นตอน: “วิธีท่ีจะช่วยไม่ให้รดน้ำ�เมล็ดพันธ์ุแห่งความเศร้ามี 3 ข้ัน ตอน ได้แก่ 1. เบิกบานกับส่ิงทีท่ �ำ ให้เรามีความสุข 2. สังเกตตัวเองเวลาทีเ่ ศรา้ 3. จากนนั้ เมอื่ หายเศรา้ แลว้ ฉนั จะคดิ วา่ อะไรทท่ี �ำ ใหฉ้ นั เศรา้ ฉนั จะพยายาม ท�ำ ความเข้าใจและเปล่ยี นแปลง เพลงท่ี 26 สอนเดก็ ๆ ให้ร้องเพลง “Happiness is Here and Now” (ณ ตรงนที้ ่ใี จฉันสขุ ) ชวน Happiness Is ใหเ้ ดก็ ๆ น�ำ เมล็ดพนั ธ์ุเหล่านี้กลบั ไปดแู ลตอ่ Here and Now ท่บี ้าน (ณ ตรงน้ที ่ีใจฉนั สขุ ) สง่ิ ทท่ี ำ�ใหฉ้ ันมคี วามสุข สิง่ ทต่ี อ้ งเตรยี ม: นติ ยสารเกา่ ที่มีรปู ภาพ กรรไกร กาว สเี ทยี น ปากกาเมจกิ ชอลก์ สี กระดาษสำ�หรบั เดก็ ทุกคน เราอาจจะกล่าวไดว้ า่ มคี วามสุขอยู่ 2 ประเภท คอื ความสุขจาก การกนิ ขนมหวาน และความสขุ จากความสงบภายใน ความสุขแบบหนึ่ง มาจากการไดร้ บั ของขวญั หรอื ขนมหวานตา่ งๆ เชน่ ของเลน่ ใหม่ หรอื เคก้ . 185 .

เล่น เป็น เด็ก ชิ้นใหม่ ความสุขอีกประเภทหนึ่งมาจากจิตใจที่เต็มไปด้วยสันติสุข เช่น เวลาที่เธอรสู้ ึกได้รบั ความรกั อย่างเตม็ เปยี่ มจากผู้ใหญ่ ความสุขประเภทแรกไม่ใช่ความสุขท่ีแท้ เพราะว่ามันอยู่ไม่นาน และอาจจะจบลงด้วยการสร้างปัญหาให้กับเรา ความสุขประเภทท่ีสอง เป็นความสุขท่ีแท้กวา่ กวา้ งกว่า และลกึ ซ้งึ กวา่ เหมือนกบั มหาสมุทร มาทำ�ภาพปะติดจากสิ่งต่างๆ ที่ทำ�ให้เธอมีความสุขกัน ตัวอย่าง เช่น การกินไอศกรีม หรือกอดคนในครอบครัว ถ้าเธอหาภาพจาก นติ ยสารไม่ได้ กว็ าดรปู ลงไปแทน ระบายสพี นื้ หลงั ของภาพดว้ ยสีที่สดใส และมคี วามสขุ เมอื่ เธอท�ำ เสรจ็ ท�ำ รายการ 2 รายการขน้ึ มา ไดแ้ ก่ ความสขุ ระยะสน้ั และความสขุ ระยะยาว ลองใสด่ วู า่ ความสขุ ของเธออยใู่ นประเภทไหน จาก น้ันหยิบกระดาษเปลา่ อกี 1 แผน่ ข้นึ มา แล้ววาดรปู ตัวอย่างความสุขของ เธอใหใ้ หญข่ ้ึนกวา่ เดมิ สอนเด็กๆ ให้ร้องเพลง “Great Big Smile” (ย้ิมยิ่งใหญ่) เพลงที่ 27 Great Big Smile (ย้มิ ย่ิงใหญ)่ . 186 .

โอบรับความทกุ ข์ ความสุขเบง่ บาน ความพึงพอใจ สง่ิ ท่ตี อ้ งเตรียม: ผลไม้ 1 ช้นิ นำ�้ 1 แกว้ กระดาษ และดินสอตามจำ�นวนเดก็ ความพึงพอใจคืออะไร ความพึงพอใจก็คือการพอใจและรู้สึก ขอบคุณต่อส่ิงทเ่ี รามี แล้วเราจะเบกิ บานกับสิ่งง่ายๆ ได้ เชน่ เราเบกิ บาน กบั การด่ืมน�ำ ้ 1 แก้ว แมว้ า่ จะมเี ครือ่ งดมื่ ที่อรอ่ ยและแพงอีกมากมายใน โลกใบนี้กต็ าม การไมร่ ู้จกั พออย่ตู รงข้ามกบั ความพึงพอใจ คอื ตอนที่เธออยากจะ ได้ส่ิงต่างๆ มากข้ึน เชน่ เมอ่ื แม่เลา่ นิทานให้ฟัง 2 เร่ืองแลว้ เธอขอให้ แมเ่ ลา่ เร่อื งที่ 3 หรอื เวลาทีเ่ ธอได้กนิ เค้กชอ็ คโกแลตท่อี รอ่ ยมาก แตเ่ ธอ กย็ ังอยากกนิ อกี กินผลไม้ช้าๆ และระมัดระวัง สังเกตว่าผลไม้มีลักษณะอย่างไร รู้สกึ อย่างไรบ้าง และรสชาตเิ ป็นอย่างไร ดืม่ นำ�้ ด้วยวธิ เี ดยี วกนั จากน้ัน เขยี นบรรยายประสบการณ์น้ี เมอ่ื เธอเขยี นเสร็จแลว้ ลองแตง่ เปน็ กลอน และใส่ค�ำ ว่า “พอใจใน สิ่งที่มี” ลงไป รวมทง้ั คำ�ตา่ งๆ ทก่ี ล่าวถึงกอ่ นหนา้ นีด้ ้วย ความสขุ ทยี่ ืนยาวและการตืน่ รู้ ส่งิ ที่ตอ้ งเตรียม: กระดาษ 1 แผ่นต่อเด็ก 1 คน ดนิ สอ ปากกา ปากกาเมจกิ สีเทยี น กระดาษส�ำ หรบั ทำ�เขม็ กลดั ติดหนา้ อก และกรรไกร (ถ้าม)ี เราทกุ คนลว้ นแต่มีโอกาส ไม่วา่ จะเป็นเธอ ฉัน และทุกคน กระทงั่ แมลงทเี่ ลก็ ทส่ี ดุ กส็ ามารถพฒั นาไปสกู่ ารมคี วามสขุ ทย่ี ง่ั ยนื ได้ เราตา่ งเปน็ พระพุทธเจ้า เพราะเราทั้งหมดล้วนมีสิ่งที่เรียกว่า ธรรมชาติแห่งพุทธะ เมลด็ พันธ์แุ หง่ การตน่ื รทู้ ่อี ยู่ในใจของเรา . 187 .

เล่น เปน็ เด็ก วาดภาพสง่ิ ทแ่ี สดงถงึ ธรรมชาตแิ หง่ พทุ ธะในตวั เธอ ซง่ึ เปน็ สว่ นทด่ี ี ทสี่ ดุ ของเธอ ไมว่ า่ จะเปน็ ความชดั เจน การด�ำ รงอยใู่ นปจั จบุ นั ขณะ ความรกั และความสงบสขุ (แม้วา่ เวลาส่วนใหญ่ เราจะลมื มนั ไปก็ตาม) เธออาจจะ วาดรูปขนาดเล็กลงกว่านี้เพ่ือท่ีจะทำ�เป็นเข็มกลัดติดเส้ือไว้ จะได้เตือนให้ เธอจำ�ได้ว่าเธอมธี รรมชาตแิ หง่ พทุ ธะ แลกเปลีย่ น การสำ�นกึ บญุ คณุ โดย อรี ิค รีด (Eric Reed) ฉันเป็นอาสาสมัครในโครงการเด็ก (Children’s program) ระหว่างงาน ภาวนาฤดูร้อนท่ีหมูบ่ ้านพลัม วนั หนึ่งเดก็ หญงิ วัย 7 ขวบขอไปทหี่ อปฏบิ ัติ ธรรมเพื่อจะไปภาวนาแทนการอยู่วา่ งๆ ฉันอนุญาต คร่ึงชวั่ โมงตอ่ มา เธอ ก็กลับมาและดูแจ่มใสมาก ฉนั ถามวา่ ไปท�ำ อะไรตัง้ นาน เธอตอบเธอไดเ้ อ่ย ชื่อทุกส่ิงท่ีเธอรู้สึกขอบคุณ ฉันถามว่าใช้เวลาทั้งหมดเลยหรือ เธอตอบว่า ใช่ และเร่ิมแบง่ ปนั ใหฉ้ ันฟงั ว่ามีอะไรท่ีเธอรูส้ ึกขอบคณุ บ้าง ฉนั รสู้ กึ ทงึ่ มาก โอบกอดความทกุ ข์ มกี ารกลา่ วถงึ ดอกบวั ทเี่ บง่ บานไดเ้ ฉพาะเวลาทอี่ ยใู่ นโคลนตมอยหู่ ลายพระ สูตร มองไปท่ีดอกบัวที่สวยงามและมีกลิ่นหอม เธอจะเห็นโคลนตม เธอ ปลูกดอกบัวบนหนิ อ่อนไมไ่ ด้ เธอต้องใชโ้ คลน ความเมตตากรณุ า ความรัก ได้รับการหล่อเลี้ยงจากองค์ประกอบในแง่ลบท่ีอยู่ในจิตใต้สำ�นึกของเธอ . 188 .

โอบรบั ความทุกข์ ความสขุ เบ่งบาน นี่คือพุทธวิธีในการมองส่ิงต่างๆ หากเธอไม่เคยหิว เธอจะมีประสบการณ์ ของความเบิกบานจากการมีอาหารกินได้อย่างไร หากเธอไม่เคยทุกข์ เธอ ไมร่ ับรถู้ ึงความเบิกบานและความสุข เมอื่ มนั อย่ทู น่ี ่นั แลว้ ดงั น้ัน ความทกุ ข์ มีบทบาทสำ�คัญมากต่อความสุขของเรา ด้วยความทุกข์ เราจึงสามารถ พัฒนาความเข้าใจและความกรุณาได้ หากเธอไม่เคยทุกข์ เธอคงไม่เข้าใจ ความทกุ ขข์ องมนุษย์ และเธอกจ็ ะไมม่ ีเมตตา เราไมค่ วรกลัวความทุกข์ และเราควรจะเรยี นรูจ้ ากทกุ ขน์ น้ั จากนนั้ เราจะรู้ว่าจะป้องกันความทุกข์ท่ีรายล้อมตัวเราได้ เราต้องรู้จักความทุกข์ เพอื่ ใหค้ วามเข้าใจและความกรณุ าเป็นไปได้ พระพุทธเจ้าตรสั ว่า “สง่ิ นีเ่ ปน็ เพราะสง่ิ นนั้ เป็น” หากไม่มซี ้าย กไ็ ม่มขี วา หากไม่มโี คลนตม ก็ไมม่ ีดอกบัว การมองหาสถานทซ่ี ง่ึ ปราศจากความทกุ ขเ์ ปน็ สง่ิ ทไี่ รเ้ ดยี งสา อาณาจกั รแหง่ พระเจ้าหรืออาณาจักรแห่งสุขาวดีไม่ใช่สถานท่ีซ่ึงไม่มีความทุกข์ มันเป็น สถานที่ซึ่งมีความเข้าใจและความกรุณาอยู่ และหากว่ามันเป็นสถานที่แห่ง ความเขา้ ใจและความกรณุ า ความทุกขต์ อ้ งอยู่ทน่ี ัน่ ดว้ ย มิฉะน้นั เธอจะรบั รู้ ถงึ ความกรณุ าได้อย่างไร หากฉันสามารถบ่มเพาะความเป็นอิสระ ความเข้าใจและความ กรณุ าได้ นน่ั เปน็ เพราะวา่ ฉนั มคี วามทกุ ข์ หากฉนั ไมท่ กุ ข์ ฉนั จะไมม่ อี สิ รภาพ ไมม่ คี วามเขา้ ใจ และความกรณุ า ฉนั กจ็ ะสอนลกู ศษิ ยข์ องฉนั ไมไ่ ด้ ดงั นนั้ เรา มามองอยา่ งลกึ ซึ้งลงไปในธรรมชาตแิ หง่ ความทุกขด์ ว้ ยกัน และอย่าไปกลวั ความทุกข์ มนั สอนเราไดม้ าก และช่วยให้เราบ่มเพาะความเขา้ ใจและความ กรณุ าได้ เราอย่าวงิ่ หนจี ากความทกุ ข์ ชาวสวนเกษตรอนิ ทรียย์ อ่ มรูว้ า่ พวก เขาต้องการขยะเพ่ือหล่อเลี้ยงต้นไม้และพืชผัก ดังนั้นเมื่อเธอมีความทุกข์ มันหมายความว่าเธอมอี งคป์ ระกอบพนื้ ฐานส�ำ หรับความสขุ การมีประสบการณ์ทางจิตใจท่ีมืดมน และยังคงมีความสุขอยู่ เป็นส่ิงที่เป็นไปได้ นี่เป็นเรื่องจริงของร่างกาย เพราะเราไม่เคยมีร่างกาย และจิตใจท่ีสมบูรณ์เลย แม้แต่เวลาที่เราป่วยท้ังกายและใจ การอยู่กับ . 189 .

เล่น เปน็ เด็ก ความเจ็บป่วยอย่างมีความสุขก็ยังเป็นไปได้ เวลาท่ีเราขว้างก้อนหิน ลงไปในแม่นำ้� ไม่ว่ามันจะเล็กแค่ไหน มันก็จะตกลงไปด้านล่างสุด แต่ถ้า เธอมีเรือ เธอจะขนหินไปได้หลายปอนด์โดยไม่จม เรือก็คือชุมชนแห่งการ ปฏิบัติ เรอื นบ้ี รรจกุ ารปฏิบัตขิ องแต่ละคนไว้ หากเธอปฏิบัตไิ ด้ดีการปฏบิ ัติ ของเธอจะโอบรับและโอบอ้มุ ความทกุ ขไ์ ด้ ฉันจำ�ได้ว่าตอนท่ียังเป็นธรรมาจารย์หนุ่มในช่วงท่ีมีสงครามกับ ฝรง่ั เศส ฉนั เปน็ ไข้ทุกวัน แต่หายาไมไ่ ด้ และฉนั ก็ไมเ่ คยขาดสอน ฉนั สอน ภกิ ษุภกิ ษุณหี นมุ่ สาว เปน็ ความปรารถนาลึกๆ ของฉันท่ีจะดแู ลภกิ ษภุ กิ ษุณี หนุ่มสาวรุ่นใหม่ให้พวกเขาได้มอบการปฏิบัติในพุทธศาสนาแนวใหม่ให้กับ สังคมซึ่งจะช่วยให้จัดการกับความทุกข์ในประเทศน้ีได้ดีขึ้น เป็นความรู้สึก ทดี่ มี ากส�ำ หรบั ฉัน ท่ีได้สอนพระหนุ่มสาวเหลา่ นี้ ถึงแมว้ ่าฉนั จะเปน็ ไข้ ฉัน ยังคงไปสอน ความสุขของฉันใหญ่มากพอท่ีจะโอบรับความเจ็บปวดของ ฉัน ดังน้ันแม้ว่าเธอจะทุกข์ ถ้าเธอมีความเบิกบานและได้รับการเกื้อกูล จากสังฆะ เธอก็ยังจะอยู่ได้ท้ังกายและใจ เธอไม่ต้องจมลงไปยังก้นบ้ึงของ แมน่ ้ำ�และวันหนงึ่ ความสมดุลในตัวเธอก็จะฟนื้ คนื กลบั มา ท้งั อารมณใ์ นแง่ บวกและลบเป็นสิ่งท่ีเป็นธรรมชาติ นี่คือเหตุผลที่ว่าทำ�ไมการทำ�ให้ส่ิงหนึ่ง ดีข้ึนก็คือ การทำ�ให้ส่ิงที่อยู่ด้านตรงข้ามเล็กลงไป เพียงแค่การบ่มเพาะ สง่ิ ทเ่ี ปน็ แงบ่ วกโดยไมพ่ ยายามเปลย่ี นสง่ิ ทเี่ ปน็ ลบกส็ รา้ งความเปลย่ี นแปลง ได้แลว้ . 190 .

โอบรบั ความทกุ ข์ ความสขุ เบ่งบาน แลกเปล่ียน ม่ันคงดัง่ ภเู ขา โดย เทอรร์ ี่ คอรเ์ ทส-เวก้า (Terry Cortes-Vega) โรงเรียนมาสเตอร์ (Master School) ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ธรรมาจารย์เจิงฮุยน่งั อยู่ด้านหน้าผใู้ หญ่ 60 คน และเดก็ ๆ 6 คนซ่งึ อายรุ ะหว่าง 2-14 ปี ในงานภาวนาวันหยดุ สุดสปั ดาห์ “โปรดมาน่ังตรงน้ีกับฉัน” ธรรมาจารย์เจิงฮุยกล่าว และย้ายไปหา เด็กๆ ด้วยรอยยิ้ม เดก็ ๆ นัง่ รอบๆ ตวั ทา่ นและหยอกลอ้ ไปมา “วันน้ีพวกเธอเปน็ อย่างไรกันบา้ ง” ทา่ นถาม “หมิ ะตก” จเู ลีย เคท อายุ 6 ขวบ ตอบอยา่ งกระตอื รอื ลน้ “เธอเรียกมันวา่ หิมะหรือ” ทา่ นเจิงฮุยยิงฟนั “มันเล็กมากเลย” “แตม่ นั คอื หมิ ะ!”เธอยนื ยนั “หนทู �ำ ลกู บอลหมิ ะแลว้ ขวา้ งไปทอ่ี เลก็ ซ”์ “เอาละ่ ” ทา่ นเจิงฮุยยม้ิ ใหก้ บั เดก็ ๆ “วันนใ้ี ครมคี ำ�ถามบ้างไหม” “หนูมีคะ่ ” เอเลยี นาวยั 7 ขวบ เอ่ยขึน้ เบาๆ “หนมู คี �ำ ถามอะไร เอเลยี นา” “หนูอยากรู้ว่า” เธอลังเลแล้วจึงพูดต่อ “หลวงพี่ทำ�อย่างไรเวลามี คนแกล้งหลวงพ่ีเกี่ยวกับวัฒนธรรมของท่าน” ท่านเจิงฮุยหันไปหาเด็กๆ ทง้ั หมดตกอยใู่ นความเงยี บอย่นู าน “ฉนั พยายามคดิ ถงึ ครั้งสุดท้ายที่ถูกแกลง้ ” ในทส่ี ดุ ท่านกต็ อบ เด็กๆ นั่งเงยี บจ้องตา และอดทนรอใหท้ ่านคดิ ออก สักพักหน่ึงท่านเจิงฮุยก็กล่าวว่า “ฉันจำ�ไม่ได้แล้วว่าคร้ังสุดท้ายท่ี โดนแกล้งเป็นอยา่ งไร เดก็ คนนน้ั แกล้งเธออยา่ งไร” ทา่ นถามเอเลยี นา เธอ ดึงเปลือกตาท่ีเป็นดวงตาของลูกครึ่งจีนและอเมริกันขึ้น “แบบน้ีค่ะ” เธอ กระซบิ ผูฟ้ งั ท่โี ตแล้วรู้สึกว่าทอ้ งถูกบบี “แลว้ หนูทำ�อยา่ งไร เวลาทีเ่ ด็กคนอน่ื แกล้งแบบน้”ี ทา่ นเจิงฮยุ ถาม “หนูพยายามไม่สนใจ แตม่ นั กไ็ ม่งา่ ยเลย” เธอตอบ . 191 .

เลน่ เปน็ เด็ก “อมื ” ทา่ นเจงิ ฮยุ พกั ไปครหู่ นงึ่ แลว้ กลา่ ววา่ “ตอนนหี้ นมู าอยใู่ นงาน ภาวนาแล้ว หนคู ิดว่าจะท�ำ อยา่ งไรเมอื่ เดก็ คนอ่ืนแกล้งด้วยเร่อื งวัฒนธรรม ของหนู” เอเลยี นาคิดสกั ครหู่ นงึ่ พวกเราท่ีเป็นผใู้ หญก่ ็คดิ ตามไปด้วย เราจะ ชว่ ยเด็กท่งี ดงามคนนไี้ ด้อยา่ งไร เราจะบอกใหเ้ ธอท�ำ อะไรดี ทั้งหอ้ งเตม็ ไป ด้วยความเงยี บของหัวใจท่ีกำ�ลังคน้ หา จากนน้ั เอเลียนาเอ่ยขึ้นอย่างนุ่มนวลว่า “หนคู ดิ ว่า หนูจะรอ้ งเพลง ลมหายใจค่ะ” ผู้ใหญท่ ี่ฟงั อยหู่ ายใจลึกๆ และบางคนก็นำ้�ตาซมึ “หนูอยากจะร้องตอนน้ีไหม” ท่าน เพลงที่ 6 เจิงฮุยถาม เอเลียนาพยักหน้า เขาหยิบ Breathing In, ไมโครโฟนทตี่ ดิ อยทู่ เ่ี สอื้ แจค็ เกต็ ออกมา แลว้ Breathing Out ย่ืนไปตรงริมฝีปากของเอเลียนาเธอเร่ิมร้อง เพลง ผใู้ หญร่ ้องคลอไปเบาๆ ดว้ ยกนั (ลมหายใจ) เป็นดอกไม้: ช่วยเดก็ ๆ รบั มอื กบั การแกลง้ และลอ้ เลียน คำ�ถามของเด็กๆ: นมัสการหลวงปู่ เราจะทำ�อย่างไรเวลาท่ีมี Q คนท�ำ ให้เรากลายเป็นตวั ตลก หลวงปู่: มีการปฏิบัติมากมาย ถ้าเธอเป็นนักปฏิบัติที่ดี เธอ & จะกลับมาตามลมหายใจอย่างมีสติ และเพียงแค่ย้ิมให้กับคนท่ี A แกล้งเธอ เธอจะไม่โกรธ แค่มองไปที่เขาแล้วย้ิม น่ีแสดงให้เห็น ว่าเธอไม่ได้รับผลกระทบใดๆ จากการกระทำ�ของเขาท่ีอยากให้ เธอโกรธ แม้ว่าเธอไม่ได้พูดอะไรออกมา แต่ข้อความของเธอก็ ชดั เจนมาก ฉันมสี ันตสิ ุขภายในตัวเอง ฉันไม่โกรธ นี่ยังเป็นการ สอนเขา เธอจะทำ�แบบน้ีได้ต่อเมื่อเธอฝึกฝนมากพอ ถ้ามีใคร . 192 .

โอบรับความทุกข์ ความสขุ เบ่งบาน ท่ีบ้านของเธอทำ�ให้เธอหงุดหงิด เธอกลับไปหาลมหายใจของเธอ “หายใจ เข้า ยิม้ หายใจออก สงบ” เธอมองไปทเี่ ขาแล้วพดู เบาๆ ว่า “ท�ำ ไมเธอท�ำ แบบนั้น” เธอไมต่ ้องพูดเสียงดงั เพยี งแค่มองแลว้ ยมิ้ จะมีความกรณุ าในตัว เธอ เธอจะเหน็ วา่ เขาไมม่ คี วามสขุ และนคี่ อื เหตผุ ลทวี่ า่ ท�ำ ไมเขาจงึ พยายาม แสดงความรนุ แรงและยว่ั โทสะออกมา เธอรวู้ า่ คนทมี่ คี วามสขุ จะไมท่ �ำ ใหค้ น อ่ืนไม่มคี วามสุข ทกุ ครั้งทเี่ ธอหงุดหงดิ ร�ำ คาญใจ เธอไมต่ อ้ งพดู หรือท�ำ อะไร เพียงแค่ กลับไปหาตัวเอง และฝึกตามลมหายใจอย่างมีสติ “หายใจเขา้ ฉนั ร้สู กึ สงบ หายใจออก ฉันจะไม่โกรธ” ยิ้มเหมือนกับดอกไม้ และเธอจะไม่ทำ�ร้ายใคร ทุกคนจะเรยี นรูจ้ ากเธอจงเป็นด่ังดอกไม้ เมื่อเธอก่อกวนดอกไม้ หรือเรียกดอกไม้ด้วยช่ือที่ไม่น่ารัก ดอกไม้ จะทำ�อะไร ดอกไม้จะยังคงยิ้มให้กับเธอ เม่ือมีใครมาและพยายามท่ีจะย่ัว ยเุ ธอ แค่ปฏบิ ัต“ิ หายใจเขา้ ฉันคอื ดอกไมท้ ่สี ดชน่ื หายใจออก ฉันม่ันคงด่ัง ภูเขา” เธอมีดอกไม้และภูเขาในตวั เอง แนน่ อนวา่ เราทกุ คนลว้ นเจบ็ ปวดเวลาทม่ี คี นพดู จาไมด่ กี บั เรา นเี่ ปน็ เรอ่ื งธรรมชาติ ใช้ดอกไมแ้ ละภูเขาในตวั เธอใหเ้ ป็นประโยชน์ แล้วเธอจะไม่ ได้รับผลกระทบจากส่ิงท่ีคนอื่นพูด หากเธอเริ่มฝึกปฏิบัติตั้งแต่อายุยังน้อย เธอจะเป็นนักปฏิบัติท่ีดีในอนาคต และเธอจะช่วยผู้อ่ืนได้มากมาย รวมทั้ง ลกู หลานของเธอด้วย แนน่ อนวา่ การสงบนง่ิ ไมไ่ ดแ้ ปลวา่ เธอไมต่ อ้ งดแู ลและปอ้ งกนั ตวั เอง เธอควรจะท�ำ นเี่ ปน็ สงิ่ ส�ำ คญั มาก หากเธอกลวั โรงเรยี น หรอื มใี ครขเู่ ธอ หรอื แตะต้องตัวเธอโดยไม่ได้รับอนุญาต เธอต้องทำ�มากกว่าการหายใจเงียบๆ เธอต้องการความปลอดภัยและดูแลตัวเองทุกที่ท่ีเธอไป การปกป้องตัวเอง เป็นสิ่งสำ�คัญมาก พาตัวเองไปอยู่ในที่ปลอดภัย และบอกผู้ใหญ่ทันทีเม่ือ เกิดอะไรขน้ึ ขอความช่วยเหลือจากผ้ใู หญท่ ี่เธอไวใ้ จ . 193 .

เล่น เปน็ เดก็ นอนหลับอยา่ งสงบ คำ�ถามของเดก็ ๆ: หนมู ี 2 คำ�ถาม คือ หนตู ้องทำ�อย่างไรถา้ Q หนูฝันร้ายและกลัวเกินกว่าท่ีจะกลับไปนอน คำ�ถามท่ี 2 คือ บางทีหนูก็มปี ญั หาเก่ยี วกับการนอนไม่หลับ & หลวงปู่: ฉันมีคำ�แนะนำ�เล็กน้อย แม้ว่าคำ�ตอบของฉันจะไม่ A สมบูรณ์ เมื่อเธอต่ืนข้ึนมาหลังจากที่ฝันร้าย ยังไม่ต้องกลับไป นอนในทันที เธออาจจะลุกข้ึนน่ังและนวดตัวเอง หรือเธออาจ จะยืนขึ้นแล้วทำ�กายบริหารอย่างมีสติซึ่งจะช่วยให้เลือดไหล เวยี นดีขึ้น กอ่ นท่เี ธอจะกลบั ไปนอน หรอื อาจจะดืม่ นำ�้ อนุ่ กไ็ ด้ ตอ้ งระมัดระวังในการดโู ทรทัศน์ รูปภาพต่างๆ ในโทรทัศนท์ ำ�ใหเ้ ราฝนั รา้ ย ดังนั้นเราต้องเลือกรายการโทรทัศน์อย่างระมัดระวัง เราก็ไม่ควรฟังเรื่องที่ ท�ำ ใหฝ้ นั รา้ ยด้วยเช่นเดยี วกนั คำ�แนะนำ�ที่สามคือ การปฏิบัติการผ่อนคลายอย่างลึกซ้ึงก่อนที่จะ นอนหลบั นอนลง ตามลมหายใจ และฝึกตามลมหายใจจากเพลงลมหายใจ ปล่อยให้ร่างกายของเธอได้ผ่อนคลาย น่ีคือการปฏิบัติแห่งความรักต่อ ร่างกายและจติ สำ�นกึ ของเธอโดยตรง คำ�แนะนำ�อีกอย่างหนึ่งคือ ผู้ใหญ่จัดระเบียบชีวิตประจำ�วันของ ตัวเองเพ่ือท่ีจะได้มีการพูด และแสดงออกอย่างผ่อนคลาย หากเด็กๆ อยู่ ในบรรยากาศแห่งความรักความสงบ และได้รับการปกป้องจากสิ่งที่รุนแรง และความกลัวจากโทรทัศน์ หนังสือ เรื่องราวต่างๆ หรือบทสนทนา พวก เขากจ็ ะนอนหลับไดด้ ขี ึ้น . 194 .

โอบรับความทุกข์ ความสุขเบ่งบาน โอบกอดอารมณข์ องเรา รับรู้อารมณแ์ ละความรสู้ กึ ผนู้ �ำ กล่มุ เริ่มต้นด้วยประโยคเหล่าน้ี และเด็กๆ ช่วยกนั เติมช่องว่าง เวลาทมี่ ีความสุขทสี่ ุดของฉันคือ... ถ้าฉันไดร้ ับจดหมายจากใครสกั คน มันน่าจะมาจาก... ฉันมีความสุขเมื่อ... ฉันรู้สึกเศร้าเมื่อ... ฉันรู้สึก ขอบคุณเมอ่ื ...ฉันโกรธเมื่อ... ฉนั สงบสุขเมือ่ ... ฉันหวาดกลัวเมือ่ ... ไพค่ วามรูส้ กึ สิง่ ที่ตอ้ งเตรียม: กระดาษทีท่ �ำ เป็นไพไ่ ด้ 8-15 แผ่น ดนิ สอสี สีเทียน ปากกาเมจิกหรือปากกา ให้เด็กๆ วาดรปู อารมณด์ า้ นหน่งึ ของกระดาษ แต่ละคนเลือกได้วา่ จะวาดอารมณ์อะไร เช่น ความสุข ความเศร้า ความประหลาดใจ ความ สงสยั ความกลวั ความเจบ็ ปวด ความสงบ (มนั อาจจะดถี า้ เรามรี ายการหรอื ภาพอารมณต์ า่ งๆ ให้พวกเขาเลือก) จากนั้นรวบรวมกระดาษ เดก็ แตล่ ะคนหยบิ ไพ่ 1 ใบ และใบ้อารมณ์ทอ่ี ยู่บนไพ่น้นั ให้เพ่อื นๆ ทายว่าคอื อารมณ์อะไร หรือเด็กแต่ละคนหยบิ ไพ่ 1 ใบแลว้ อธิบายว่าท�ำ ไม เขาจึงเลอื กใบน้ี อาจจะเป็นเพราะนีค่ ือความรู้สกึ ของเธอในวนั น้ี ผูน้ �ำ กลุ่ม สามารถชว่ ยอา่ นขอ้ ความบนไพท่ ลี ะใบ แลว้ ขอใหเ้ ดก็ ๆ ท�ำ ทา่ ประกอบดว้ ย กันว่าแต่ละอารมณม์ ีลกั ษณะอยา่ งไร . 195 .

เล่น เปน็ เดก็ ดูแลอาศรมของเรา เชา้ วนั หนงึ่ ในกระทอ่ มเลก็ ๆ ทฉี่ นั อาศยั อยแู่ ถบชนบทของฝรง่ั เศส ฉนั ตดั สนิ ใจว่าจะใช้เวลาทั้งวันในป่าท่ีอยู่ใกล้ๆ ดังน้ันฉันจึงเตรียมแซนด์วิช ขวดน้ำ� และผ้าห่มผนื เลก็ เพ่อื ใช้เปน็ เบาะรองน่ัง กอ่ นที่ฉันจะออกจากกระทอ่ ม ฉัน เปดิ หน้าตา่ งและประตไู ว้เพ่ือให้แดดส่องเข้ามา เพือ่ ใหข้ องในกระท่อมแห้ง ฉันเบิกบานมากในยามเช้า แต่ตอนประมาณบ่ายสามโมง ลมก็แรงมากข้ึน และเร่ิมมเี มฆด�ำ ปกคลมุ ฉนั รวู้ า่ ฉนั ตอ้ งกลบั ไปทก่ี ระทอ่ ม เพราะวา่ ประตแู ละหนา้ ตา่ งเปดิ อยู่ เมอ่ื ฉนั ไปถงึ ทก่ี ระทอ่ ม มนั อยใู่ นสภาพแยม่ าก ลมพดั กระดาษปลวิ ไปทว่ั พนื้ มดื หนาว และไม่สบาย แตฉ่ นั ไมก่ ังวล ฉนั รู้วา่ ฉนั จะต้องทำ�อะไร อยา่ งแรก ฉันปิดหน้าต่างและประตู จากน้ันจุดตะเกียงเพื่อให้กระท่อมสว่าง เพราะ ไม่มีไฟฟ้า ฉันก่อเตาไฟและรวบรวมกระดาษท่ีเกล่ือนพ้ืนมาเก็บไว้ที่โต๊ะ เมื่อฉันกลับมาท่ีเตา เปลวไฟลุกโชนสวยมาก ตอนน้ีอาศรมอุ่น และสบาย ฉันเบิกบานกับการนั่งและหายใจหน้าเตาไฟ ด้านนอกลมยังคง แรงอยู่ และตน้ ไม้ไหวเอนไปมา แต่ในอาศรมของฉนั ฉันรสู้ กึ อบอ่นุ สบาย และมคี วามสุข มีหลายวันที่เธอไมร่ ู้สึกถึงความอบอุน่ ภายใน เธอรู้สกึ ไม่ดี เธอรูส้ ึก เหมอื นกบั วา่ เธออยใู่ นกระทอ่ มทม่ี ลี มพดั แรงอยภู่ ายใน และกระจดั กระจาย ไปท่ัว เธอพยายามพดู อะไรสกั อย่างเพือ่ ท่ีจะท�ำ ใหส้ ถานการณด์ ีขึน้ แต่มนั ย่งิ ทำ�ให้แยล่ ง เธอคิดว่า “นไ่ี มใ่ ช่วันของฉันเลย” มันเหมือนกบั ตอนทฉี่ ันกลบั มาทอี่ าศรมระหวา่ งทีม่ ลี มพายุ การฝึก ปฏบิ ตั กิ เ็ ชน่ เดยี วกนั หนา้ ตา่ งคอื ดวงตา หู และปาก ปดิ ทกุ อยา่ งใหห้ มด เมอ่ื เธอรู้สกึ เศร้า เธอต้องฝกึ เหมือนกับทีฉ่ นั ท�ำ ทก่ี ระทอ่ ม เธอต้องปดิ หนา้ ตา่ ง ของดวงตาและหู ไม่มองหรือฟังอะไรอีกต่อไป หายใจเข้า หายใจออก สติ เป็นตะเกียงอย่างหน่ึงท่ีเธอจุดไฟภายในตัวเองได้ และเธออาจจะก่อไฟใน ตวั เองใหอ้ นุ่ กลบั ไปหาตวั เอง และเกบ็ กวาดอาศรมภายในตวั เธอ เราทกุ คน มีอาศรม ไม่ว่าจะไปที่ไหน เรานำ�อาศรมของเราไปด้วย เม่ือเธอรู้สึกเศร้า . 196 .

โอบรบั ความทุกข์ ความสุขเบ่งบาน เธอฝึกปฏิบัติเหมือนท่ีฉันทำ�ในอาศรม กลับไปที่อาศรมของเธอ ดูแลมัน ปิดหน้าต่างและประตู จุดไฟและเก็บกวาดใหเ้ รยี บร้อย มันเป็นไปได้ที่จะฟื้นฟูสันติภาพและความสุขกลับมาได้อีกด้วย ลมหายใจแหง่ สติ และการเดนิ อยา่ งมสี ติ เมอื่ เธอท�ำ ส�ำ เรจ็ สกั ครง้ั เธอจะมนั่ ใจ จากนนั้ ครงั้ ตอ่ ไปทเ่ี ธอตกอยใู่ นหว้ งขณะจติ แบบนอ้ี กี เธอรวู้ า่ จะตอ้ งท�ำ อะไร เพื่อที่จะให้มีความสุขมากข้ึน และรู้สึกสบายขึ้น ร่างกายของเราคืออาศรม จิตของเราคืออาศรม คงจะน่าสงสารมากหากเราไม่รู้วิธีท่ีจะใช้ประโยชน์ จากอาศรมของเรา เพอ่ื ปกป้อง เยยี วยา และสร้างความเบกิ บานใหเ้ รา หายใจดว้ ยท้อง เมื่อความรู้สึกเศร้า สิ้นหวัง หรือโกรธเกิดข้ึน เราควรหยุดทุกอย่างที่กำ�ลัง ทำ�อยู่ แลว้ กลับบา้ น กลบั มาหาตัวเอง และดูแลมนั เราน่งั หรือนอนลง แลว้ เริ่มตามลมหายใจอย่างมีสติ การฝึกปฏิบัติการหายใจในชีวิตประจำ�วันมี ประโยชน์มาก อารมณท์ รี่ นุ แรงเหมือนกับพายุ เมอื่ พายุก�ำ ลงั จะมาถึง เรา ควรเตรียมพร้อมเพ่ือท่ีจะรับมือกับมัน เราไม่ควรติดอยู่ในระดับความคิด แตต่ อ้ งนำ�ความสนใจทง้ั หมดของเราไปทีห่ น้าท้อง เราอาจจะปฏิบตั ิตามลม หายใจอยา่ งมสี ติ และตระหนกั รถู้ งึ การขนึ้ ลงของหนา้ ทอ้ ง หายใจเขา้ พองขนึ้ หายใจออก ยุบลง พองข้ึน ยุบลง เราหยุดคิดเพราะว่าการคิดจะทำ�ให้ อารมณข์ องเรารนุ แรงมากขึน้ เราควรจะตระหนักรู้ว่าอารมณ์ของเราเป็นเพียงแค่อารมณ์ อยา่ งหนง่ึ อยกู่ บั เราสกั ระยะเวลาหนง่ึ แลว้ กผ็ า่ นไป เหมอื นกบั พายุ เราไมค่ วร ตายไปเพียงเพราะอารมณ์แบบใดแบบหน่ึง เราควรย้ำ�เตือนคนหนุ่มสาว ถงึ เรอื่ งนี้ เราเปน็ มากกวา่ อารมณข์ องเรา เราดแู ลอารมณไ์ ดไ้ มว่ า่ เราจะโกรธ หรอื สน้ิ หวงั เราจะไมค่ ดิ อกี ตอ่ ไป เราเพยี งแคม่ งุ่ ความสนใจ 100 เปอรเ์ ซน็ ต์ ไปท่ีการขึ้นลงของท้อง เป็นช่ัวขณะที่เรารู้สึกปลอดภัย อารมณ์ของเรา อาจจะอยู่ประมาณ 5-10 นาที แต่ถ้าเรายังคงหายใจเข้าและออก เราจะ . 197 .

เลน่ เปน็ เดก็ นกั เรยี นแลกเปลย่ี นเกยี่ วกบั ปลอดภัย เพราะว่าสติกำ�ลังปกป้องเรา การทำ�ให้อารมณ์ท่ีรุนแรง สติคือพระพุทธเจ้าท่ีอยู่ในตัวเรา ช่วย สงบลง เราปฏิบตั ทิ �ำ สมาธิกับท้อง เ ร า เ ห มื อ น กั บ ต้ น ไ ม้ ที่ อ ยู่ “ฉันได้เรียนรู้วิธีผ่อนคลาย ท่ามกลางพายุ หากเธอมองไปท่ียอด ความคิด ปลดปล่อยความ ของตน้ ไม้ เธออาจจะคดิ วา่ ตน้ ไมถ้ กู พดั กดดัน และพลังงานในแง่ลบ พาไปได้ หรือกิ่งไม้แตกหักลงมาได้ แต่ และรสู้ กึ กระตือรอื ล้น” ถ้าเธอมุ่งความสนใจโดยตรงไปท่ีลำ�ต้น และตระหนักรู้ว่าต้นไม้หยั่งรากลึกลงไป “ เ มื่ อ ฉั น รู้ สึ ก ว่ า อ า ร ม ณ์ ไ ม่ ในดิน แล้วเธอจะเห็นความม่ันคงของ ม่ันคง ฉันจะปฏิบัติหายใจลึกๆ ต้นไม้ หน้าท้องก็เหมือนกับลำ�ต้น ดัง และกลบั มาหาตัวเอง” นั้นยึดมันเอาไว้ ฝึกปฏิบัติลมหายใจ ลึกและมีสติ หลังจากน้ันอารมณ์ที่เกิด “ฉันหัวเราะอย่างเต็มท่ีทุกวัน ขึ้นจะผ่านไป เมื่อเธอเอาชีวิตรอดจาก เพื่อผ่อนคลายร่างกายและ อารมณม์ าได้ครง้ั หน่ึงแล้ว เธอกจ็ ะรอด จิตใจ” ชวี ิตไดอ้ กี แตอ่ ย่ารอจนกว่าอารมณต์ ่อ ไปท่ีจะเกิดข้ึน แล้วจึงค่อยปฏิบัติ การ “ฉันเรียนรู้ท่ีจะขอบคุณเพ่ือ ฝึกหายใจอย่างมีสติและลึกทุกวันเป็น ที่จะไดม้ ีความสขุ ” ส่ิงสำ�คัญมาก หลังจาก 21 วันผ่านไป เม่ืออารมณ์ท่ีรุนแรงเกิดข้ึนอีกเธอก็จะ “เมื่อฉันโกรธ ฉันจะไปหาท่ี จำ�การปฏิบตั ิไดโ้ ดยอัตโนมัติ เงียบๆ หลบั ตา แลว้ ผอ่ นคลาย เธออาจจะชว่ ยชีวิตคนหนุม่ สาว รา่ งกาย จิต และความคดิ ” ได้หนึ่งคนจากการส่งต่อการปฏิบัติน้ีไป สู่พวกเขา ถ้าครูรู้วิธีรับมือกับอารมณ์ “ฉันมีความมั่นใจในตัวเองมาก ของพวกเขา พวกเขาก็จะช่วยนักเรียน ข้ึน เม่ือใดก็ตามท่ีฉันเหนื่อย ได้แบบเดียวกัน นักเรียนบางคนเต็มไป หรือเจ็บปวดฉันจะสงบลงแล้ว ด้วยอารมณ์ท่ีเจ็บปวดท่ีพวกเขาเรียนรู้ ตระหนกั รถู้ งึ ลมหายใจของฉนั ” ไม่ได้ การจัดช่วงเวลาผ่อนคลายอย่าง . 198 .

โอบรบั ความทกุ ข์ ความสขุ เบ่งบาน ลึกในห้องเรียน สอนการหายใจด้วยท้อง และช่วยให้นักเรียนรู้วิธีจัดการ กับอารมณ์เป็นส่ิงที่สำ�คัญ ฉันหวังว่าการปฏิบัติน้ีจะได้รับการแบ่งปันอย่าง กว้างขวางในระบบการศกึ ษา หายใจดว้ ยทอ้ งเป็นคู่ แบ่งปันคำ�สอนเกี่ยวกับการดูแลอาศรมของตัวเองและการหายใจด้วยท้อง ข้างต้นแก่เด็กๆ ด้วยคำ�พูดของเธอเอง จากน้ันถามพวกเขาว่า เธอเคยมี ประสบการณ์เหมือนกับพายุในชีวิตของเธอไหม เมื่อเธอถูกครอบงำ�ด้วย อารมณ์ที่รุนแรง เธอรับมือกับมันอย่างไร เธอเคยเห็นคนท่ีผ่านพ้นพายุ อารมณไ์ หม พวกเขาจดั การกับมันอย่างไร ตอนนี้เราจะเรียนรู้วิธีหายใจ ผ่านความร้สู กึ ทร่ี ุนแรงมากเพ่ือท่เี ธอจะสงบลงได้ ให้เด็กจับคู่ เด็กคนหนึ่งนอนลง ระหว่างที่เด็กอีกคนนั่งใกล้ๆ และ วางมือของเธอลงเบาๆ ที่หน้าท้องของเพื่อน พวกเขาสังเกตลมหายใจเข้า และออกไปดว้ ยกนั อาจจะนับเลขกไ็ ด้ จากนน้ั สลบั ตำ�แหนง่ กนั เมอื่ ท�ำ เสรจ็ แล้ว ถามว่า เวลาหายใจแบบน้ีแลว้ รูส้ ึกอย่างไรบา้ ง ตอนนใี้ หเ้ ด็กๆ แต่ละคนนอนลง วางมอื ลงบนหนา้ ท้องเพ่ือทจี่ ะได้ สมั ผสั ความแตกตา่ งของทอ้ งทพ่ี องขน้ึ และยบุ ลง หรอื อาจจะใชห้ นงั สอื หรอื ส่ิงของที่มีนำ้�หนักใกล้เคียงกันแทน เพ่ือให้พวกเขารับรู้ได้ระหว่างที่หายใจ และเห็นการขึ้นลงหลังจากผา่ นไป 1 นาที ใหพ้ วกเขาลกุ ขึ้นน่ัง ถามวา่ เธอ จดจ่ออยู่กับท้องและการหายใจของเธอได้ไหม มันต่างจากการทำ�เป็นคู่ อย่างไร ถ้าเด็กๆ ปฏิบัติการหายใจแบบนี้เป็นประจำ� มันจะง่ายมากที่พวก เขาจะนึกถึงมันเม่ือมีพายุอารมณ์เกิดข้ึน ปิดกิจกรรมนี้ด้วยการสอนเด็กๆ รอ้ งเพลง “Feelings Gatha” เพลงท่ี 28 Feelings Gatha . 199 .

เลน่ เปน็ เด็ก แลกเปลี่ยน การศึกษาทางจิตวิญญาณในฮ่องกง โดยบาทหลวงกวาน* และ คริสทนี ชุง (Father Kwan และ Christine Cheung ) จากการสังเกตของฉันในหลายปีท่ีผ่านมา โรงเรียนคาธอลิคส่วนใหญ่จะ ให้เพียงความรู้ทางศาสนาแก่นักเรียน แต่พวกเขาให้ความสนใจกับมิติทาง จติ วญิ ญาณของครแู ละนกั เรยี นเพยี งเลก็ นอ้ ยเทา่ นนั้ ในค.ศ. 2008 ฉนั ไดร้ บั การขอร้องให้ทำ�งานวิจัยเก่ียวกับการศึกษาทางจิตวิญญาณโดยศูนย์ คาทอลิคศึกษา ฉันคิดว่าเหตุใดจึงไม่ใช้โอกาสนี้หล่อเลี้ยงครูและนักเรียน โดยการแนะนำ�ให้พวกเขารู้จักการปฏิบัติเพ่ือท่ีจะเปล่ียนแปลงการศึกษา ทางศาสนา ฉันเร่ิมต้นโครงการด้วยการแนะนำ�ให้รู้จักแนวทางของคาทอลิค 3 แนวทาง (ฟรานซสิ กนั เบน็ นาดคิ ตนิ และอกิ นาเทยี น) แลว้ ตอ่ ดว้ ยค�ำ สอน เรอ่ื งสติของทา่ นตชิ นทั ฮนั ห์ ครปู ระมาณ 30 คนเขา้ รว่ มงานภาวนา บ้างก็ คร่ึงวันบ้างเต็มวัน บ้างก็หน่ึงวันหน่ึงคืน ครูมีโอกาสพัก สะท้อนความคิด และได้รับการหล่อเล้ียงทางจิตวิญญาณ ครูยังได้รับแรงบันดาลใจจากการ ปฏิบตั ิ และเรยี นรู้วา่ จะประยุกต์ใช้ในโรงเรียนได้อย่างไร 2 ปีต่อมา เราเห็นผลของโครงการนี้ ในปีการศึกษานี้ (2008-2009) มโี รงเรยี นเขา้ รว่ มเพม่ิ อกี 8 แห่ง ทง้ั โปรเตสแตนท์ คาทอลคิ และไม่นบั ถอื ศาสนา มีครู 40 คนที่รบั ขอ้ ฝกึ อบรมสติ โครงการน้ีก�ำ ลังเตบิ โตขน้ึ ครสิ ตนี ชงุ ครขู องโรงเรยี นคาทอลคิ แหง่ หนง่ึ ไดเ้ ขยี นแนะน�ำ โครงการ การศึกษาทางจติ วิญญาณน้ีว่า “เราเห็นว่านักเรียนสงบลง และเบิกบานกับความเงียบ เราทุกคน ตอ้ งการชว่ งเวลาของการไมท่ �ำ อะไร และความว่าง คนหนุ่มสาวใช้เวลาว่าง *บาทหลวงกวานเป็นนกั บวชคาทอลิคจากฮ่องกง ผู้ซ่งึ หลังจากเขา้ ร่วมการปฏิบตั ทิ ีห่ มบู่ ้านพลัม แลว้ กลับไปท่ีฮอ่ งกง แล้วเริ่มสอนการฝึกสติให้กับลูกศษิ ย์ของเขา และน�ำ การสอนเรือ่ งสติเขา้ สู่ โรงเรยี น . 200 .