sealant

การเคลอื บหลมุ ร่องฟนั

• จากผลการสารวจสภาวะทันตสขุ ภาพ คร้งั ท่ี 7 พ.ศ. 2557 เดก็ อายุ 5 ปี 12 ปแี ละ 15 ปี แนวโน้มฟันผุ (ระดบั สูง) • เด็กอายุ 5 ปี มฟี นั นา้ นมผรุ ้อยละ 78.5 • เดก็ อายุ 12 ปแี ละ 15 ปี มีฟันแท้ผุร้อยละ 52.3 และ62.4 ตามลาดบั • ปจั จัยสาคญั ท่ที าใหเ้ ด็กอายุ 12 ปแี ละ 15 ปี มีฟนั ผุลดลง คอื การ เขา้ ถงึ บรกิ ารทันตกรรมปูองกนั ที่เพมิ่ ข้ึน • เด็กอายุ 12 ปีมีฟันท่ไี ด้รับ sealantเพมิ่ ขน้ึ จากร้อยละ 12.7 (สารวจครง้ั ที่ 6)เป็นรอ้ ยละ 35.2

• จากการสารวจสภาวะทันตสขุ ภาพครง้ั ที่ 8 พ.ศ. 2560 พบว่าเด็กอายุ 5 ปมี ี ฟนั ผุระยะเรมิ่ ตน้ ร้อยละ 31.3 ความชุกในการเกิดโรคฟันผรุ ้อยละ 75.6 ความชุกในการเกดิ โรคฟันผใุ นเขตชนบทสูงกว่าในเขตเมืองและเขตกทม. เด็กอายุ 12 ปี ฟันดไี มม่ ีผุ ร้อยละ 66.7 เดก็ อายุ 15 ปี ฟนั ดีไม่มผี รุ ้อยละ 55.7 • ความจาเปน็ ในการรับการปอู งกนั รักษา ตามสภาวะโรคฟนั ผุ พบว่าเด็กอายุ 5 ปมี คี วามจาเป็นทต่ี ้องรักษาโรคฟนั ผรุ ้อยละ 26.7โดยเฉพาะการรักษาที่ ซบั ซอ้ นข้นึ อายุ 12 ปีมคี วามต้องการการเคลือบหลุมรอ่ งฟนั มากท่ีสุดคดิ เป็นรอ้ ยละ 19.9 สว่ นอายุ 15 ปี จาเปน็ ตอ้ งไดร้ บั การทา PRR ร้อยละ22.7

Pit and Fissure Sealants การใช้วัสดุเคลอื บหลุมรอ่ งฟนั เคลือบปดิ ผวิ ฟนั บริเวณทเ่ี ปน็ หลุมและรอ่ ง

ทาไมต้องทา Sealant • Occlusal caries 80% • First molar occlusal caries 80% after eruption 2 Yr • หลุมและร่องมีลักษณะลึกและแคบขนแปรงเข้าไมถ่ ึง • Fluoride smooth surface 70% occlusal surface 20%







วธิ ีแก้ไขปญั หา Occlusal caries 1. เปลี่ยนแปลง anatomy of pit & fissure 2. หาวสั ดุมาปิด pit & fissure

• 1895 Wilson ….Cement ปิ ด pit & fissure • 1929 Bodecker ….Enameloplasty • 1923&1936 Hyatt ….Prophylactic Odontotomy 1940-1960 ….สารตา่ งๆ ปิดหลมุ รอ่ งฟัน

ชนดิ ของวัสดุเคลอื บหลุมและรอ่ งฟนั 1. Cyanoacrylates 2. Polyurethanes *3. Bisphenol A-Glycidal Methacrylate (Bis-GMA) *4. Glass ionomer

Cyanoacrylates • Methyl-2cyanoacrylate & Organic filler • แข็งแรงทนทานต่อแรงบดเค้ยี ว • Soluble in oral cavity • Formaldehyde

Polyurethanes • Release fluoride • Polymerization rubber • Soluble in oral cavity (2-3Mo) • Retention

Bisphenol A-Glycidyl Methacrylate(Bis-GMA) • Composites resin • Flowable • Sealant – Filler (resistant to abration)

Glass ionomer (GI) ขอ้ ดี • Chemical bonding • Fluoride releasing • Biocompatibility • Minimal setting shrinkage • Coefficient of thermal expansion ใกล้เคยี งกับฟัน

• Pit & fissure sealant มกี ารใช้มาตง้ั แต่เรมิ่ มกี ารคดิ ค้นโดย Buonocore ในปี 1971 • จาก systematic review ของ Ahovuo -Saloranta A , et al : ฟนั กรามแทซ้ ท่ี ่ี 1 ทไี่ ด้รบั sealant มีฟันผุดา้ นบดเค้ียว < กลมุ่ ที่ ไมไ่ ด้ sealant รอ้ ยละ 78 (ตดิ ตามผล 2 ป)ี และ ร้อยละ 60 (ตดิ ตามผล 4-4.5 ป)ี

สแี ละความใสของวัสดเุ คลือบหลมุ และร่องฟนั (Color and Transparency) 1. ใส (transparent) - ไมม่ ีสี (clear) - มสี ี เช่น สีอาพนั (amber), สีชมพู 2. ขนุ่ ทบึ (opaque) จากการเตมิ titanium dioxide - สีขาว - tooth color



ตารางเปรียบเทียบสแี ละความใส ข้อดี/ขอ้ เสีย transparent opaque clear color white Tooth color สวยงาม    การเคลือบวัสดุ   ความถูกต้องแมน่ ยา recheck  

การแขง็ ตัวของวัสดุเคลอื บหลมุ และร่องฟัน (Polymerization) • การแข็งตัวด้วยปฏิกิริยาทางเคมี Chemical activating Autopolymerizing Self curing • การแขง็ ตัวด้วยแสง light curing photopolymerizing

Self curing • initiator/base – Benzoyl peroxide • activator/catalyst – Tertiary amine • Mixing time 10-15 sec. • Short working time 30-45 sec. • Long polymerization time 60-90sec.

Self curing

light curing - Visible blue light 470 nm. - Working time ไมจ่ ากัด - Short polymerization 20 sec.

light curing



ตาราง เปรียบเทยี บขอ้ ดแี ละขอ้ เสียของวัสดุเคลอื บหลุม และSรeอ่ lfงฟcuนั rชeนsดิ eแaขlง็aตnวัtดว้ ยตวั เองแLลigะhชtนcิดuแrขeง็ ตseวั aดlว้ aยnแtสง •Initiation: occurs once mixing has •Initiation: operator can initiate commenced polymerization at any suitable •Short working time time •Longer polymerization time •Longer working time •Strength : low compressive •Shorter polymerization time strength •Strength : higher compressive •Appearance : air- bubble strength •Retention : about the same •Appearance : smooth surface •Cost : slightly lower and does •Retention : about the same not require an expensive light •Cost : higher and requires an source external light source

หลกั เกณฑใ์ นการเลือกฟนั (Criteria for Tooth Selection) • Indication – No caries – Deep&narrow pit&fissure – Restoration + Deep&narrow pit&fissure – Complete eruption





ฟนั ซ่ใี ดควรทา sealant ควรพจิ ารณาทา sealant ในฟนั นา้ นมและฟัน แท้ทุกซี่ทไี่ ดร้ บั การประเมินวา่ เสยี่ งต่อการเกดิ ฟนั ผุ โดยพิจารณาความลึกของหลุมร่องฟัน ประกอบกับ ปรมิ าณคราบจุลินทรยี ์บนด้านบดเคยี้ ว ทีม่ า :การใช้ ซีลแลนทใ์ นการจดั การฟนั ผุ (ผศ. ทพญ. ขวัญชนก อยู่เจริญ) ข่าวสารทนั ตแพทย์ ปีท่ี 31 ฉบับท่ี 4 ก.ค.-ส.ค. 60

Contraindication • ผปู้ ว่ ยไม่ใหค้ วามร่วมมือ • ไมส่ ามารถกั้นตัวฟนั ใหแ้ ห้งได้ • Caries • Large restoration • Rampant caries • Caries free



Probable Indication - pit&fissure มตี าแหนง่ แยกชดั เจนจาก restoration - partial eruption - incipient lesion ใหพ้ จิ ารณาเปน็ รายบคุ คล





การคดั เลอื กผู้ป่วย *การทานาย(Prognosis) # อายุ ..... Molar eruption 3-4 yr 6-7 yr 11-13 yr # Oral hyiene # History (caries) # Habit # Groove & pit

การกาหนด Priority ในการเคลอื บหลุมร่องฟัน 1. Caries susceptibility of person/tooth 2. Indication/Contraindication 3. Cost-benefit concern *ประเดน็ ในการจดั Priority พิจารณาท่ี caries susceptibility ไม่ใช่อายุหรือลาดบั การข้นึ ของฟัน

Priority for Sealant Application Individual priority Tooth priority General population 1. Permanent first molars High Caries-Risk (age 6-8) children 2. Permanent second molars (age 11-13) 1. Permanent first molars 2. Permanent second molars 3. Permanent premolar 4. Primary molar

การจัดลาดบั ความสาคัญตามกลุ่มอายุและซฟ่ี นั โดย Simonsen • กลุม่ อายุ 3-4 ปี >>> ฟนั กรามนา้ นม • กลุ่มอายุ 6-7 ปี >>> ฟนั กรามแทซ้ ่แี รก • กลมุ่ อายุ 11-13 ปี >>> ฟนั กรามแทซ้ ีท่ ส่ี อง และฟนั กรามนอ้ ย

Note การทาSealantsในผใู้ หญ่ สามารถทาได้ถ้า สภาพชอ่ งปากงา่ ยตอ่ การเกิดฟันผุ - ภาวะปากแห้ง - อปุ นิสยั ชอบบรโิ ภคน้าตาล / อาหารหวาน

Risk assessment of individual Do not seal, if: Risk assessment of tooth - tooth can not be - pit&fissure morphology isolated - level of caries activity - caries pattern - proximal restoration involves pit&fissure Evaluate pit&fissure surfaces - life expectancy of the primary tooth is short

Evaluate pit&fissure surfaces CONT. Caries-free Qusetionable Enamel caries Dentin caries Seal Seal Restore Seal: If at risk for caries based on: - Pit&fissure morphology - Eruption status - Caries pattern - Patient’s desire for sealant Do not seal: - Monitor if the individual and teeth are not at risk

ข้ันตอนการเคลอื บหลมุ รอ่ งฟนั ดว้ ยวัสดเุ รซนิ 1. การทาความสะอาดฟนั (Tooth cleaning) 2. การกน้ั แยกตวั ฟัน (Tooth isolation and drying) 3. การปรบั สภาพผิวเคลือบฟนั ดว้ ยกรด (Acid etching) 4. การล้างและเปุาให้แห้ง (Washing and drying) 5. การทาวัสดุเคลอื บหลมุ รอ่ งฟนั (Sealant placement) 6. การตรวจสภาพหลงั เคลอื บ (Postapplication inspection)

Steps in sealant application

1. การทาความสะอาดฟัน (Tooth cleaning) กาจดั - plaque, calculus, debris, stain -วิธที า Hydrogen peroxide - ใชน้ า้ ล้างและลมเป่า - ขดั ฟัน (Prophylaxis with pumice) * - แปรงฟนั รายงานการศึกษา เปรยี บเทียบวธิ กี ารทาความสะอาดแบบตา่ งๆกนั พบว่าไมม่ ผี ลตอ่ การ ตดิ แน่นของสารเคลือบร่องฟนั (Retention)

2. กั้นแยกตวั ฟัน (Tooth isolation and drying) • Rubber dam • สาลี+ที่ดูดน้าลาย รายงานการศึกษา เปรียบเทียบการใช้ Rubber dam กบั สาลีและท่ีดูดน้าลาย พบวา่ ไม่มคี วามแตกต่างกนั ในแง่ของการตดิ แน่นของ สารเคลือบฟัน





3. การปรับสภาพผิวเคลือบฟนั ด้วยกรด (Acid etching) • เกดิ รพู รนุ (Micropore) • เพม่ิ พื้นที่ผวิ ในการยดึ ตดิ ระหวา่ งวัสดแุ ละผิวฟนั (Mechanical lock) • Phosphoric acid 30-50% •ใชพ้ กู่ นั /ฟองนา้ ทาที่ groove + incline plane •20-60 sec (rec. 20 s)

4. การล้างและเป่าแห้ง (Washing and drying) ** Moist critical ** • ลา้ ง 10-15 วนิ าท…ี ……….สารละลาย 30 วนิ าท…ี ……….gel • เป่าแหง้ >>> chalky white • นา้ +ลม.........สะอาด ปราศจากน้ามนั •หา้ มสมั ผัสนา้ ลาย.......Etching