Broadcast Media Announcing and performance

ภาพท่ี 1.8 แสดงใหเหน็ ถึงบรรยากาศการทาํ หนาทซ่ี ง่ึ มีความเกย่ี วของหรอื สัมพนั ธกัน ของผูป ระกาศ/ผูดาํ เนนิ รายการรวมท้งั การเปนโฆษก/พิธีกร ที่มาของภาพโดย ณัฐนนั ท ศริ เิ จรญิ (2558) 24

ภาพท่ี 1.9 แสดงใหเหน็ ถึงบรรยากาศการทาํ หนาทซ่ี ง่ึ มคี วามเกย่ี วของหรอื สัมพนั ธก ัน ของผูป ระกาศ/ผูดาํ เนนิ รายการรวมทง้ั การเปนโฆษก/พิธีกร ที่มาของภาพโดย ณัฐนนั ท ศิรเิ จรญิ (2558) 25

ตารางท่ี 1.2 แสดงแบบทดสอบเพอื่ ฝก ทกั ษะการอานออกเสียง ร เรือ เรารบี โรงเรยี น รวดเรว็ เรงรีบ รอนรมุ รงุ รัง รํ่ารอง เรารวย ร่ําไร รกรา ง ราเริง เรืองรอง เรอ่ื ยเรื่อย รื่นรมย รวงรัง รอนแรม รม ร่ืน โรยรา ริรับเร่ิมรีบเรง รวดเรว็ รปู รา ง เร่ียไรราํ่ รวย รงุ เรอื งเรยี บรอย เร่ือยเรียงรวบรดั รเู รอื่ งเรยี กรอง พวกเราไมรบี ไมร อน รูรักรูวารอนจนตองรีบ เธอเปนเหมือนแสงรําไรที่ ไมเรงไมร บี ไปไหนแบบ แบบไมรีรอเราวยั ระเริง รุงโรจนโปรดเรงรีบเพื่อมิให ไมรุมรา มไมเรยี งราย ไปโรงเรียนเพ่อื เรยี นรู รมุ รอนกอ นริเริ่มรกั ทกุ ราย ตารางที่ 1.3 แสดงแบบทดสอบเพือ่ ฝกทักษะการอานออกเสียง ล ลิง ลาแลว ลาลบั ลุลว ง ลาเลย ลองลยุ ลีลา ลวดลาย ลอลวง ลบั แล ละล่าํ ละลกั เลิก่ ล่กั ลกุ ลี้ ลกุ ลน เลาโลม ลบลาง ลากเลอ่ื น ลมเลย ลดลงลวงลอ ม ลบเลยลวงแลว ลาลบั ลดเลี้ยว ลมลุกลอลม ลนลานลืมเลอื น ลาภลอยลวงลับ ลกุ ลล้ี กุ ลนจนลืมไปเลย ลาแลวลาลบั ไมก ลบั มา หนทางลดเล้ียวมีลวดลาย วาคงเคยลมื เคยเลอื น ลวงโลกเสียเลยลุลวง ลมลุก จนลวงลับไปแลว เหมือนเลือ่ นลอย หลอกลุยลาลับลืมเลย ลวนลามและลอ ลวงแลว ลอง 26

แบบทดสอบเพอ่ื ฝกทกั ษะการอา นออกเสียง ร เรือ และ ล ลงิ ผสมกนั เรารกั โรงเรียนของเราแตแลวก็ละเลยเพราะมันรอนแรงเหลือหลาย เราเล็งเห็นลิงอยูในเรือ ตอนแดดรอนรอน เพราะเรารักแลว เรารักเลย เราเลยลยุ อยา งไมเ กรงกลัวความรกรุงรัง เราเคยลอง รกั ลงลกึ อยา งลกุ ลี้ลกุ ลน เพราะรนราน แตพ อลองแลว เราเลยเรารอนลึกล้ํา เพราะรีบลุยรีบเรงรบี ลงเรือรกั และอยาลมื เมื่อเวลาเรารอนมาแลว โปรดจงรีบอยาลังเล เพราะการรีรอไมเคยลุลวง ใน ยามรีบเรง ทุกอยา งเรง เรา ใหใจรมุ รอน ลงเรอื ไปลา้ํ ไปคาํ้ จุนใคร อยาไดรอรีวันน้ียังไมสายถาไมเรงรีบ จะตอ งราํ่ รอ ง ลาแลว ลาลับรกั รอ นไมลมุ หลงรักจงอยา รมุ เรา พวกเราเลย ………………………………………………………………….. แบบฝก หดั เพอื่ ทบทวนความรูแ ละความเขาใจ แบบฝก หดั ทา ยบทของทุกบท เพื่อการกระตุน ความตื่นตัวในการเรยี นรแู ละนาํ ไปสูการ จดจาํ ไดอ ยางลกึ ซ้ึง ดวยการใชค ําถามท่ตี องอธบิ ายความและยกตวั อยา งประกอบ ซึง่ ตองใช ความเขา ใจจากการเรยี นรูแ ละฝก ปฏบิ ัติอยา งสมาํ่ เสมอ 1. การประกาศและผปู ระกาศ มีความหมายเชนไร 2. การฝก 10 ประเด็นเพ่ือเปน ผูประกาศที่มีคุณภาพ ประกอบไปดว ยอะไรบา ง 3. เคลด็ ลับการฝกเปนผูประกาศทส่ี ําคญั มีวธิ ีการใดบาง 4. การดาํ เนินรายการและผดู าํ เนนิ รายการ มคี วามหมายเชนไร 5. การฝก 10 ประเด็นเปน ผดู ําเนนิ รายการท่มี ีคณุ ภาพ ประกอบไปดวยอะไรบาง 6. เคลด็ ลบั การฝกเปนผูดําเนนิ รายการท่สี าํ คัญ มวี ธิ ีการใดบา ง 7. การปฏิบัติหนาท่ีของผูประกาศและผูดาํ เนินรายการมีความคาบเกี่ยวกันกับผทู าํ หนาทใ่ี ดบาง 8. โฆษก พธิ กี ร มีความหมายเชน ไร และมภี าระหนาท่ีอะไรบาง 9. ในความคดิ ของนักศกึ ษาเห็นวาผปู ระกาศ ผดู าํ เนินรายการ โฆษก พิธีกร ในประเทศไทยโดย ภาพรวมมคี วามเปน มืออาชีพแคไ หน อยางไร โปรดแสดงเหตผุ ลและยกตัวอยา งจากบุคคล จริงท่ีไดเ ห็นผลงานจากการปฏิบตั หิ นา ทใ่ี นสอ่ื วิทยแุ ละสอ่ื โทรทศั น 10. นกั ศกึ ษามีความคิดเหน็ เกีย่ วกบั การพฒั นาทักษะของตนเองสาํ หรบั การออกไปประกอบ อาชีพเปน ผปู ระกาศ ผดู าํ เนนิ รายการ โฆษก พธิ ีกร อยา งไร ควรใชวิธกี ารฝกฝนใดบา งเพ่ือ เพม่ิ เติมสาํ หรบั การฝกทกั ษะในดานนี้ โปรดแสดงเหตผุ ลและยกตวั อยาง 27

จุดประสงคข องการเรยี นรใู นบทนี้ 1. นักศึกษาไดเรียนรูและเขาใจถึงความสําคัญของการใชภาษาเปนเครื่องมือชวยให กระบวนการส่ือสารมีประสทิ ธภิ าพและประสิทธิผล 2. นักศึกษาไดเขาใจถึงเครื่องมือชวยในกระบวนการสื่อสารอยางแรก คือ “วัจนภาษา” และการใชว จั นภาษาในการสื่อสาร 3. นักศึกษาไดเขาใจถึงเคร่ืองมือชว ยในกระบวนการสื่อสารอยางทสี่ อง คือ “อวัจนภาษา” และการใชอวจั นภาษาในการสื่อสาร 4. นักศกึ ษาไดทราบถึงการเตรยี มตัวของผูป ระกาศและผดู ําเนินรายการในการใชภ าษาท่ีมี ความนา เชอ่ื ถือและนาสนใจมากยง่ิ ขึน้ รวมทง้ั สามารถนาํ ความรแู ละทักษะที่ไดฝ ก ปฏบิ ัตไิ ปใชไ ดจริง 2.1 การใชภ าษาเปน เคร่ืองมือชว ยใหก ระบวนการสื่อสาร “ภาษา” นับเปนเครื่องมือสําคัญในการสื่อสารแตละคร้ังของมนุษย โดยเฉพาะการส่ือความดวยภาษาพูดของผูประกาศและผูดําเนินรายการผานส่ือสารมวลชนหรือ กิจกรรมตางๆ ไปยังกลุมผูรับสารจํานวนมากในสังคม จากกระบวนการสื่อสารที่ตองมีผูสงสาร (sender/source) มีการเขารหัสขาวสาร (encode) มขี อมูลขาวสาร (message) ผานส่ือหรือ ชองทางการสื่อสาร (media/channel) มีการถอดรหัสขาวสาร (decode) ไปยังผูรับสาร (receiver/audience) และเกิดปฏิกิริยาตอบกลับ (feedback) จากกระบวนการสอ่ื สารของ มนุษยด งั กลาว เหน็ ไดวา มนุษยต องมกี ารสอ่ื สารดวยการเขา รหสั ถอดรหัสความหมายของภาษาหรือ ขาวสารที่ใชในการส่ือสารแตละครงั้ (ทิพยพาพร มหาสินไพศาล 2558) ดังนั้นในการสื่อสารแตล ะ คร้ังจึงเปนเรื่องท่ีสําคัญและจําเปนสําหรับผูสงสารท่ีตองใชความถูกตองในการสื่อความหมายที่ สามารถเขาใจไดตรงกับผูรับสารจึงจะทําใหการสื่อสารแตละครั้งประสบความสําเร็จได และยังถือ 28

เปนหนาที่สําคัญของผูสงสารที่ตองเปนผูนําในเรื่องของการใชอักขรวิธี การใชหลักไวยากรณ การ ออกเสียงของภาษาท่ีถกู ตองดวย ในกระบวนการส่ือสารของผูประกาศและผูดาํ เนนิ รายการน้ัน ตองใชภาษาเปนเครื่องมือชว ย ท่ีสําคัญมาก เพราะ“ภาษา” ประกอบดวย “คํา” + “ประโยค” ที่ใชในการสงเน้ือหาสาระขอมูล ขาวสารตางๆ หรอื ใชใ นการแสดงความคิดเห็นหรือใชในการสื่อความหมายจากผูสงสารไปยังผูรับสาร ซึ่งมีหลายรูปแบบ ภาษาจึงเปนลักษณะพิเศษท่ีแยกคนออกจากสัตว เพราะคนเทานั้นท่ีมีภาษาพูด แตสัตวไมมี เมื่อพิจารณาลักษณะของภาษา จะเห็นไดว าภาษาเปนกลุมของเสียงที่มีระบบ ท้ังดา น ระบบเสียง ระบบไวยากรณแ ละความหมายคละเคลาปนกัน โดยมลี กั ษณะสําคญั ตางๆ ดงั น้ี ตารางท่ี 2.1 แสดงลักษณะสาํ คญั ของภาษา ลักษณะที่ 1 ภาษามรี ะบบและกฎเกณฑ ลักษณะที่ 2 ภาษามคี วามสมบูรณในตวั เอง ลกั ษณะท่ี 3 ลกั ษณะที่ 4 ภาษามีลกั ษณะเปน สากล ลกั ษณะที่ 5 ภาษาเปนลกั ษณะทางวัฒนธรรมของแตละสงั คม ภาษามีความหลากหลายและแตกตางกันไปตามถิ่นฐาน ภูมิลําเนาของแตละบุคคลในการใชภาษาของกลุมตน โดย จะมรี ะบบและกฎเกณฑใ นการใชท่ีเปนมาตรฐานสากลแบบ เดยี วกันเพ่อื ใหเกิดการส่อื ความหมายทเ่ี ขาใจตรงกนั ได ในการสือ่ สารของผปู ระกาศและผดู ําเนินรายการไปยงั ประชาชนน้ัน สามารถเลือกใชภาษาที่ เปนเคร่ืองมือชวยใหกระบวนการสือ่ สารเปนไปตามท่ตี ้งั ใจไว ดังน้ี เครื่องมอื ชวยในกระบวนการสือ่ สารอยา งแรก คอื “วัจนภาษา” (Verbal Language) หมายถึง ภาษาท่ใี ชเ สยี งพดู หรือตวั อักษรท่ี มนุษยประดิษฐขึ้นมา โดยตกลงกันใหใชเรียกแทนสิ่งของ ความคิดหรือมโนภาพของสิ่งใดส่ิงหน่ึงที่ มนุษยร ับรูจากประสาทสัมผัส วัจนภาษาเปนภาษาที่ชัดเจน เพราะเปนภาษาที่มีทั้งภาษาพูดและ ภาษาเขยี น เพอื่ ใชส อ่ื ความหมายใหเขาใจถูกตอ งตรงกัน แมวาทั้งผูสง สารและผรู ับสารอาจจะเปนคน ที่เกิดจากภูมิประเทศท่ีแตกตางกัน เชน สถานศึกษาระดับอุดมศึกษา คนไทยใชภาษาไทยคําวา “มหาวิทยาลัย” สว นคนองั กฤษใชใชภาษาอังกฤษคําวา “University” เปน ตน วจั นภาษาเปนภาษา ที่ใชถ อยคําโดยมีการจัดภาษาของออกเปน “ระดับภาษา” ตางๆ (สามารถ อรุณวรรณ 2554) อัน 29

หมายถงึ ความลดหลน่ั ของถอยคํา การเรียบเรียงถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะและความสัมพันธ ระหวา งบคุ คลที่เปนผูสง สารกบั ผูร ับสาร แบง เปน 5 ระดบั คือ 1) ภาษาระดับปากหรอื ระดบั กนั เอง ใชกับบคุ คลที่สนิทสนมคุนเคยกนั เปน พิเศษ เชน ระหวางเพอ่ื นสนิท ระหวางบคุ คลในครอบครัว สอ่ื สารกันในเน้ือหาที่รบั รูกันไดเ ฉพาะ คูสนทนา คาํ ท่ใี ชอ าจไมสุภาพสําหรับสาธารณชน อาจใชคาํ คะนองหรือคําทเ่ี ขา ใจกันเฉพาะกลมุ 2) ภาษาระดับสนทนา ใชส อ่ื สารกนั ระหวางบุคคลที่มีความสัมพนั ธยังไม ถึงข้ันสนิทสนม เชน การสนทนาในการติดตอธุรการงาน แนะนําตวั ในสังคม ภาษาระดับนีอ้ าจจะ นําไปถายทอดในงานเขียนประเภทบันเทิงคดี เชน เร่ืองส้ัน ผูที่ใชภาษาระดับนี้ไมตองใชความ ระมัดระวงั ทจ่ี ะใหร ับรกู นั เฉพาะคูส นทนาเทาน้นั 3) ภาษาระดบั กง่ึ ทางการ ใชเ พอ่ื ส่ือสารใหเกิดความเขา ใจกันดวยความ รวดเร็ว เชน การพูดในท่ีสาธารณะที่มุงใหผูฟงเขาใจงายและรวดเร็ว ภาษาท่ีใชในจดหมายก่ึง ทางการ การพดู ทางวิทยหุ รอื โทรทศั นท ีผ่ ูฟง เปน บุคคลทว่ั ไป 4) ภาษาระดบั ทางการ เปน ภาษาทใ่ี ชใ นหนังสือราชการ คําส่งั หรอื ประกาศเพื่อใหสาธารณชนทราบ ภาษาที่ใชในการเขียนตําราทางวิชาการ การประชุมท่ีมีแบบ แผน การอภิปรายหรือปาฐกถาอยางเปน ทางการ 5) ภาษาระดับพธิ ีการ เปน ภาษาท่ใี ชใ นโอกาสสาํ คัญเปน พิเศษ เชน ประกาศสําคัญๆ งานพระราชพิธีหรือรัฐพิธี การชี้แจงเร่ืองราวท่ีมีความสําคัญแกกิจการ บานเมือง เปน ตน 2.2 การใชว จั นภาษาในการสอ่ื สาร ประกอบดวย 1) ความชัดเจนและความถูกตอง คอื ตองเปนภาษาที่เขาใจตรงกัน ท้ังผูประกาศและผู ดําเนินรายการที่ถือเปนผูสงสารกับผูรับสารคือผูชมผูฟง รวมทั้งมีความถูกตองตามกฎเกณฑและ เหมาะสมกบั วฒั นธรรมในการใชภ าษาไทย (กอบกาญจน วงศว สิ ทิ ธ์ิ 2551) ดังน้ี 1.1 ลกั ษณะของคาํ หนาท่ีของคาํ ตําแหนงของคําและความหมายของคํา ซ่ึง ความหมายของคาํ มีทั้งความหมายตรงและความหมายแฝง 1.2 การออกเสยี งคํา ผูป ระกาศและผูดาํ เนนิ รายการตอ งระมัดระวังเรอื่ งการพูด การออกเสยี งใหถ กู ตอ ง 1.3 การเรยี บเรยี งประโยค ผปู ระกาศและผดู ําเนนิ รายการจาํ เปน ตอ งศกึ ษา โครงสรา งของประโยคเพ่ือวางตาํ แหนงของคาํ ในประโยคใหถ ูกตอ ง ถูกท่ี ไมสับสน 30

2) ความเหมาะสมกับบริบทของภาษาเพือ่ ใหก ารส่อื สารบรรลุเปาหมาย ผูประกาศและผู ดาํ เนินรายการตองคาํ นึงถงึ ประเดน็ ตา งๆ เหลา นี้ ไดแ ก 2.1 คาํ นงึ ถงึ ใชภ าษาใหเหมาะกับลักษณะการสือ่ สาร เหมาะกับเวลาและสถานท่ี โอกาสและบุคคล โดยตองพิจารณาวาสื่อสารกับบุคคล กลุมบุคคลหรือมวลชนจํานวนมากนอย เพียงใด เพราะขนาดของกลุมมีผลตอ การเลือกใชภ าษา 2.2 ใชภ าษาใหเ หมาะกับลักษณะงาน เชน งานประชาสมั พนั ธ งานโฆษณา งาน ประชุม งานเสวนา งานแถลงขา ว เปน ตน 2.3 ใชภ าษาใหเหมาะสมกับสอื่ ผูประกาศและผูดาํ เนินรายการจะตองรูจกั ความ ตางของสื่อและความตางของภาษาท่ีใชกับแตละส่ือ ใชภาษาใหเหมาะสมกับผูรับสาร เปาหมาย ผูรับสารเปาหมายไดแก กลุมผูร ับสารเฉพาะที่ผูสงสารคาดหวังไว ผูสงสารตองวเิ คราะห ผูรับสาร ที่เปนเปา หมายของการสื่อสารและเลือกใชภาษาใหเ หมาะสมกับผูร ับสารกลุมนัน้ ๆ เครอื่ งมือชว ยในกระบวนการสอ่ื สารอยา งทส่ี อง คอื “อวัจนภาษา” (Non-Verbal Language) หมายถึง การสื่อสารโดยไมใช ถอยคําทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน แตใชอากัปกิริยา สายตาหรืออาจใชวัตถุ ใชสัญลักษณ ใช สัญญาณหรือแสดงออกทางดานอ่ืนๆ ท่ีสามารถรบั รู แปลความหมายและทาํ ความเขาใจระหวางผูสง สารและผูรับสารได โดยบางคร้ังอาจเรียกวา “ภาษาทาทาง” ซึ่งในชีวิตประจําวันมนษุ ยใชภาษา ทา ทางประกอบคําพูดไปดว ย เพ่ือชวยใหการส่ือสารความหมายไดชัดเจน และตรงกับความรูสึกของผู สง สารยง่ิ ข้ึน เชน การทาํ มือแสดง “ขนาดของวัตถุชนิดหนึง่ ” ประกอบการพูดหรือประกาศ จะทําให ผฟู งเขาใจไดด ยี ่ิงขน้ึ วา วตั ถุทกี่ ําลงั พูดถึงมขี นาดความกวางยาวและความหนาประมาณเทา ใด เปน ตน อวัจนภาษา จึงเปนการใชพฤติกรรมทางรางกายเพ่ือการส่ือสาร (Human action and behavior) ยกตัวอยางเชน ภาษากาย (body language) ทาทาง (gestures) การสบตา (eye contact) หรอื การใชปริภาษา (vocalic) ซึง่ เปนนํ้าเสียงท่ีใชป ระกอบถอยคําแสดงอารมณข องผูพูด การใชอวจั นภาษาเปน ส่งิ สาํ คญั ทที่ ําใหเ ราเขาใจวัจนภาษาไดดแี ละมีประสิทธภิ าพมากข้ึน โดยท้ังสอง สิ่งนี้มักมีบทบาทสําคัญท่ีเช่ือมโยงกันในการส่ือสาร (ศิรตะวัน ทหารแกลว 2554) อวัจนภาษาเปน สัญลกั ษณทม่ี ีแหลง แสดงออกดวยอากปั กริ ิยาหรือท่เี กิดการแสดงออกในหลายแหลง ดังน้ี 1) สัญลักษณท ี่แสดงออกดวยอากัปกิรยิ า ไดแก 1.1 เกิดข้นึ ตามธรรมดาวิสัย เชน การยิม้ การโบกมือ การสา ยหนา การปดเมอ่ื แมลง ไตตอม เปน ตน 31

1.2 เกิดจากอารมณแ รงเปนเคร่ืองเรา เชน เวลาที่มีอารมณโกรธเลือดจะสูบฉีด จนหนาแดง มอื เกร็ง กําหมัด เปนตน 2) สัญลกั ษณแสดงออกท่ีรางกาย เปนการใชวตั ถปุ ระกอบกับรางกายแลว บงบอกความหมาย ไดโดยไมได แสดงกิริยา อาการ เชน การแตง กาย เคร่ืองประดับ ทรงผม เปน ตน ซ่ึงลว นแลว แตมคี วามหมายท้งั สิ้น 3) สญั ลักษณแ สดงออกดว ยวตั ถทุ ีแ่ วดลอม เปนส่ิงท่ีบุคคลใหความหมายหรือตกลงให ส่ิงนั้นมีความหมายหนึ่งๆ เชน ลักษณะและ ขนาดของบานเรือน สามารถบอกรสนิยม ฐานะ หรือเชื้อชาติของเจาของบานได สัญลักษณ บางอยา งตองการใหร ูทว่ั กนั เชน ลกู ศรบอกทาง สี แสง เสียง เปน ตน 4) สญั ลกั ษณแสดงออกดว ยพฤติกรรมแวดลอม ไดแก สิ่งแวดลอมท่ีเปนวัตถุหรือคนท่ีแวดลอมที่แสดงพฤติกรรมตางๆ เกี่ยวของกับมนุษยทํา ใหมนษุ ยต อ งแสดงพฤตกิ รรมตอบสนอง เชน การปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวิถีปฏิบัติ ตางๆ ของชุมชน การประพฤติตัวใหสอดคลองกับอุดมคติของทองถ่ิน พฤติกรรมแวดลอมเหลาน้ี สามารถสอื่ อารมณและวฒั นธรรมได 2.3 การใชอ วจั นภาษาในการสื่อสาร (สรุ ัชดา สุบรรณ ณ อยธุ ยา 2558) ไดแก 1) สายตา (เนตรภาษา) การแสดงออกทางสายตา เชน การสบตากันระหวา งผูสงสารและ ผูรับสารก็มีสวนชวยในการตีความหมาย เชน การสบตาแสดงออกถึงความจริงใจ การหร่ีตา แสดงออกถึงความสงสัย ความไมแนใจ ฯลฯ การแสดงออกทางสายตาจะตอ งสอดคลอ งกับการ แสดงออกทางสีหนา การแสดงออกทางสีหนาและสายตาจะชวยเสริมวัจนภาษาใหมีน้ําหนักยิ่งข้ึน และในบางครงั้ ใชแ ทนวัจนภาษาไดเ ปนอยางดี 2) กิรยิ าทาทาง (อาการภาษา) การแสดงกิริยาทา ทางของบุคคล สามารถสือ่ ความหมายได โดยไมต อ งใชคาํ พดู หรือใชเสริมคาํ พูดใหมีนํา้ หนกั มากข้ึนได ไดแก กิริยาทาทาง การเคลื่อนไหว รางกายและอากัปกิริยาทาทางตางๆ สามารถสื่อความหมายไดมากมาย เชน การเคลือ่ นไหว มือ การโบกมือ การสายหนา การพยักหนา การยกไหล การยมิ้ ประกอบ การพูด การยัก ไหล การยักคิ้ว อาการนงิ่ ฯลฯ 3) นํ้าเสียง (ปริภาษา) เปนอวัจนภาษาท่ีแฝงอยูใ นภาษาพูด ไดแก สําเนียงของผูพูด ระดบั เสียงสูงตํา่ การเปลงเสียง จังหวะการพูด ความดังความคอยของเสียงพูด การตะโกน การ กระซิบ นํ้าเสียงชวยบอกอารมณและความรูสึก นอกจากนี้ยังชวยแปลความหมายของ คําพูด เชน การใชเสียงเนนหนกั เบา การเวนจังหวะ การทอดเสียง ส่ิงเหลานีท้ ําใหคําพูดเดนชัด ขึ้น การพูดเร็วๆ รัวๆ การพูดที่หยุดเปนชว งๆ แสดงใหเห็นถึงอารมณกลัวหรือต่ืนเตนของผู พดู เปนตน 32

4) สิ่งของหรือวัตถุ (วัตถุภาษา) สิ่งของหรือวัตถุตา งๆ ที่บุคคลเลือกใช เชน ของใช เคร่ืองประดับ เสื้อผา กระเปา รองเทา นาฬิกา ปากกา แวนตา เปนตน สิ่งเหลานเ้ี ปนอวัจน ภาษาที่สอื่ ความหมายไดท ั้งส้นิ 5) เน้ือที่หรือชองวาง (เทศภาษา) ชอ งวา งของสถานท่ีหรือระยะใกลไกลท่ีบุคคลส่ือสาร กัน เปนอวัจนภาษาที่สื่อสารใหเขาใจได เชน ระยะหางของหญิงชาย พระกับสตรี คนกับสิ่ง ศักด์ิสิทธ์ิ คนสองคนนัง่ ชิดกนั บนมานั่งตัวเดยี วกนั ยอมส่ือสารใหเขาใจไดวาท้ังสองคนมีความสนทิ สนมเปนพิเศษ เปน ตน 6) กาลเวลา (กาลภาษา) หมายถงึ การสอื่ ความหมายโดยใหเวลามีบทบาทสําคัญ เวลาแต ละชวงมีความหมายในตัว คนแตล ะคน และคนตางวัฒนธรรมจะมีความคิดและความหมายเกี่ยวกับ เวลาแตกตางกัน เชน การตรงตอเวลาวัฒนธรรมตะวันตกถือวามีความสําคัญมาก การไมตรงตอ เวลานดั หมายเปน การแสดงความดถู กู เปน ตน 7) การสัมผัส (สัมผัสภาษา) หมายถึง อวัจนภาษาท่ีแสดงออกโดยการสัมผัสเพื่อสื่อ ความรูสกึ อารมณ ความปรารถนาในใจของผูสงสารไปยังผรู บั สาร เชน การจับมือ การ แลบ ล้ิน การลูบศีรษะ การโอบกอด การตบไหล ซึ่งสัมพันธกับวัฒนธรรมของแตล ะสังคม เชนคนไทย ถอื มิใหเดก็ สัมผัสสวนหวั ของผใู หญ เปนตน ในการส่ือสารทั่วไป ตองมีการใชทั้ง “วัจนภาษาและอวัจนภาษา” ประกอบกัน เพ่ือสรางความนาสนใจและสื่อความหมายไดชัดเจนมากขึ้น โดยการส่ือสารทั้งสอง ลกั ษณะมีความสัมพนั ธก นั หลายประการ (สปุ รีดี สุวรรณบูรณ 2558) ดังนคี้ อื 1) ใชซ ํ้ากนั การใชอวัจนภาษาท่ีมีความหมายเชนเดียวกันกับวัจนภาษาชวยใหส่ือความหมายไดชัดเจน ยิง่ ข้ึน เชน เพื่อนชวนเราไปดภู าพยนตร เราตอบปฏิเสธวา ไมไปพรอมกับสายหนา ไปดวย อาการ สายหนาเปนอวัจนภาษาทีซ่ ํ้ากับคาํ พูดที่ปฏิเสธออกไปน่ันเอง หากเราพูดเบาเพื่อนไมไดยินเสียงแต เหน็ การสายหนาก็สามารถเขาใจได 2) ใชแทนกัน การใชอวัจนภาษาทําหนาท่ีแทนคําพูดเชน เพ่ือนถามวา เธอไปเปนเพ่ือนฉันได หรือไม ผตู อบพยักหนาโดยไมพ ูดอะไร ก็สื่อความหมายไดว า เปนการตอบตกลง 3) ใชเสรมิ กัน การใชอวัจนภาษาเพ่ิมหรือเสรมิ นํ้าหนักใหแกคําพูดเพื่อแสดงอารมณ ความรูสึกหรือแสดง ภาพจากตัวอักษรใหจริงจังมากขึ้น เชน เม่อื เราไปขอความเห็นใจจากใคร สักคน ถาลําพังถอยคาํ ที่ พูดอยางเดียวอาจจะแสดงอารมณไมเต็มท่ี แตถ าเราใชนํ้าเสียงและการแสดงออกบน ใบหนาและ ดวงตาประกอบ กจ็ ะทาํ ใหผ ูรบั สารมปี ฏิกิริยาตอบสนองในทางอารมณเ ขา ใจและเห็นใจเรามากขนึ้ 33

4) ใชเ นนกนั การใชอวัจนภาษาเนน บางจุดท่ีผูพูดตองการจะเนนประกอบกับวัจนภาษา ซ่ึงการเนนนั้นมี น้ําหนักแตกตางกัน มีเนน มาก เนนพอสมควรหรือเนนเล็กนอย เคร่ืองมือท่ีชวยในการเนนที่ สาํ คัญๆ เชน การบังคบั เสียงใหด งั ข้นึ กวา ปกติ การเคล่อื นไหวมอื และแขน เปนตน 5) ใชข ดั แยง กัน การใชอวัจนภาษาทส่ี ือ่ ความหมายตรงกันขามกับสารในคาํ พดู เชน เราไดร ับรางวัลมารยาท ดเี ดน เพอ่ื นมากลา วคํายินดดี วยแตสีหนามไิ ดย้ิมแยมและแววตาของเขากลับดเู ฉยเมยมิไดแสดงออก ถึงความยนิ ดีนน้ั เลย เชนนี้แสดงวา การใชว จั นภาษาขัดแยงกบั อวัจนภาษา ขอ สังเกตสําหรับการใชอ วจั นภาษาในการสอ่ื สาร มดี งั น้ี 1) จะใชส ัญลักษณท่ีแสดงออกดวยอากัปกิรยิ าซ่ึงเกดิ ข้นึ ตามธรรมดาวิสัย เชน การย้มิ โบก มือ สา ยหนา รวมท้งั สญั ลกั ษณทเี่ กดิ จากอารมณเ ปน เครอ่ื งเรา เชน เวลาท่ีมีอารมณโกรธจะหนาน่ิว ควิ้ ขมวด หนาแดง มือเกร็ง หายใจแรง เปน ตน 2) จะใชส ัญลักษณแสดงออกบนรา งกาย ดวยการใชว ัตถุประกอบกับรางกายเพอ่ื ใหสามารถบง บอกความหมายไดโ ดยไมตอ งแสดงกริ ิยาอาการ เชน การแตงกายดวยสีสันฉูดฉาด หรอื เครงขรึม การ ใชเครอ่ื งประดับเฉพาะ การแตง ทรงผมแปลกๆ เปนตน 3) จะใชส ญั ลักษณเ พือ่ แสดงออกดวยวตั ถุท่ีแวดลอ ม เพื่อบอกใหรถู งึ ความพึงพอใจ ความสมถะ หรอื รสนิยมตางๆ ของผสู ง สาร เชน การใชเครื่องประดับมีย่ีหอ (brand name) เพ่ือบงบอกความชื่น ชอบในบรรยากาศหรูหรา มีช่ือเสียง หรือการใชเสื้อผาเคร่ืองนุงหมประจําชาติเพื่อบง บอกความเปน คนอนรุ กั ษน ิยม เปนตน 4) จะใชส ัญลกั ษณแสดงออกรว มไปกับพฤตกิ รรมแวดลอ ม เชน การแสดงจนิ ตลลี าประกอบ เพลง การรายราํ ดวยทวงทาตามประเพณีดั้งเดิม เพ่ือสือ่ อารมณและแสดงใหเห็นถึงวัฒนธรรมเฉพาะ ของทอ งถิน่ น้นั ๆ ได 2.4 การเตรียมตวั ของผปู ระกาศและผูดําเนินรายการในการใชภาษา ผูประกาศและผูดําเนินรายการถอื เปน นักสื่อสารจงึ ควรตระหนักถึงบทบาทหนาทีข่ องตน ในการทําหนาที่สื่อสารแตล ะครั้ง ดังนน้ั ตองใชความรูความสามารถในสาขาวิชาชีพและตองมีความรู ความสามารถในการใชภาษาเพื่อการส่ือสารที่ดีและเหมาะสมกับการส่ือสารในแตละครั้งที่นําเสนอ ตองมีจรรยาบรรณและสํานึกในการรักษาวัฒนธรรมท่ีดีของสังคมใหสืบทอดตอไป โดยเฉพาะ วัฒนธรรมในเร่ืองของภาษาไทยที่นับเปนเอกลักษณเฉพาะที่สําคัญมากของประเทศไทย ซึ่งผู ประกาศและผูดําเนินรายการตองคํานึงถึงท้ังในเรื่องของการอาน การพูด การนําเสนอเนื้อหาสาระ ดวยการเตรียมตนฉบับสําหรับการสื่อสารในแตล ะครั้งเปนอยางดีใหมีความถูกตอง ครบถวนสมบูรณ เพอื่ ใหการส่อื สารเกดิ ประสทิ ธภิ าพ โดยสามารถจัดเตรยี มไดตามขน้ั ตอนตอไปนี้ 34

1) การเลือกเร่ืองและขอบเขตของเรื่องที่ตองการส่ือสาร ซ่ึงตองพิจารณาใน ประเด็นท่ีวาผูประกาศและผูดําเนินรายการตองการนําเสนอในเรื่องอะไร มีความสนใจและ ประสบการณดา นไหน เรื่องใดที่ตอ งการส่ือสารมากท่ีสุด เพื่อจะไดเลือกนําเสนอเร่อื งที่ทําใหตนเอง เกิดความคุนเคยและมคี วามม่นั ใจในการนาํ เสนอแตล ะครั้ง นอกจากนี้ยังตองพิจารณาที่ผรู บั สารวามี ความตองการและแนวคิดท่ีสอดคลองกัน ตองวิเคราะหผูรับสารและปรับปรุงความรูขอมูลให เหมาะสมกับผูรับสาร นอกจากนั้นการเตรียมเรื่องท่ีจะส่ือสารตองพิจารณาถึงกาลเทศะและ สถานการณท่ีจะกระทบตออารมณความสนใจของผูรับสารดวย โดยการเลอื กหัวขอเร่อื งตางๆ ตอ ง พิจารณาแนวคดิ ใหแคบลงเปนหัวขอเรื่องยอย เพ่ือกําหนดขอบเขตของเร่ืองที่ตองการส่ือสารแตล ะ ครั้งซ่ึงจะทําใหเกิดความชดั เจนมากยิ่งขนึ้ 2) กาํ หนดวัตถุประสงคของการสื่อสาร โดยตองพิจารณาถึงวัตถุประสงคหลักซึง่ เปนหัวใจสําคัญของการสื่อสาร รวมท้ังวัตถุประสงคยอยที่เปนเปาหมายรองลงมาตามลําดับ โดย ตองมีการจัดเรียงลําดบั การนําเสนอกอ นหลงั ใหเหมาะสมตามเปาหมายที่ตงั้ ไว 3) การวิเคราะหผูฟงผูชม โดยตองทําการพิจารณาความรูความสามารถของผูรับ สาร ดวยการศึกษาทั้งทางดา นจิตวทิ ยาและสังคมวิทยาพื้นฐานของผูรับสาร ซ่ึงในการวิเคราะหผูรับ สารสามารถกระทําอยางเปนทางการหรือเปนการสาํ รวจขอมูลจากผลสํารวจของหนวยงานได เชน จากการสํารวจกลุมวัยรุนกับความพึงพอใจในการเปดรับฟงรายการสื่อวิทยุและเปดชมรายการ โทรทัศนจัดโดยหนวยงานจัดอันดับความนิยมของรูปแบบรายการตางๆ ทางสื่อวิทยุส่ือโทรทัศนที่ วัยรุนนิยมหรือจากการวิจัยเชิงการตลาดของกลุมผูสูงอายุท่ีมีความนิยมตอผูประกาศและผูดําเนิน รายการซึง่ มอี ิทธิพลตอ การซอ้ื สินคา จดั ทาํ โดยสมาคมท่เี กยี่ วขอ งกบั งานโฆษณา เปนตน 4) การเก็บรวบรวมขอมูลเพ่ือการนําเสนอตอผูฟงผูชม จากการรวบรวมขอมูลท่ี เกี่ยวของกับหัวเร่ืองท่ีจะนําเสนอดวยวิธีการตางๆ เชน การคนควาผานระบบคอมพิวเตอร การ คนหาขอมูลจากเวบ็ ไซตในอินเทอรเน็ต การคนหาขอมูลจากสื่อสงิ่ พิมพ สื่อวิทยุ สื่อโทรทัศน การ สงั เกต การพูดคุยหรือการสัมภาษณผ เู ชี่ยวชาญเฉพาะดานทม่ี ีประสบการณใ นเรื่องทจ่ี ะสอ่ื สาร 5) การเลอื กรูปแบบวธิ ีการสือ่ สารของผปู ระกาศและผูด ําเนนิ รายการ สามารถ กระทาํ ไดในรูปแบบตางๆ เชน -การบรรยาย เปนการใหคําจํากัดความ มคี วามชัดเจนและเห็นถึงความสัมพันธ ในเรื่องทีส่ อ่ื สาร -การเปรียบเทียบและชี้ความแตกตาง เปนการเชื่อมโยงส่ิงท่ีรูกับแนวความคิดหรือ ช้ีใหเห็นความแตกตางอยางชดั เจน -การสาธิตและเลาเร่ือง เปนการยกตัวอยางของหัวขอที่นําเสนอมาเลาอยาง ละเอยี ด เพอ่ื ใหผ ูรับสารเขา ใจเน้ือหาไดอ ยางชดั เจนยิ่งข้นึ โดยตองเปน ตัวอยางทีด่ ีและนา ประทบั ใจ 35

-การใชกรณีศึกษาเปนตัวอยางเฉพาะเจาะจง เปนตัวอยางที่มุงตรงไปยังสิ่งที่ ตอ งการใหจดจําหรอื รับทราบกอ นสิ่งอ่นื ใดหรือเปนตวั อยางในการเรยี นรทู ใ่ี กลต ัวทส่ี ดุ -การนําเสนอดวยตัวเลขสถิติ ท่ีใชเพื่อแสดงถึงขอมูลในเร่ืองท่ีจะส่ือสาร ชวยให ผูรับสารเขาใจตัวเลขยากๆ ไดงายขึ้น แตควรเปนตวั เลขคราวๆ หรือนําเสนอเปนรูปภาพตางๆ ท่ีดู และฟง แลว เขาใจงา ย -การอางอิงคําพูดของบุคคลท่ีมีความนาเชื่อถือในเร่ืองน้ันๆ และเปนคําพูดที่เปน กลาง ไมมีอคติ เปน ทีย่ อมรับของผฟู ง ผูชม ท้ังนี้โครงสรางทั่วไปเพ่ือการนําเสนอขอมูลขาวสาร แบงรูปแบบตางๆ เชน บทพูด บทความ สารคดี เปนตน มักจดั เนื้อหาประกอบดว ย 3 สว นดว ยกนั ไดแก 5.1 คาํ นาํ (Introduction) ควรมคี วามยาวประมาณรอยละ 10 เปน สว น เรงเรา ความสนใจของผรู ับสารและเชอื่ มโยงไปสสู วนอ่ืนๆ 5.2 เนื้อเรอื่ ง (Body /Content) ควรมคี วามยาวประมาณรอยละ 80 เปน ประเดน็ หลักของเนอ้ื หาขา วสาร ตอ งแยกประเดน็ ใหส อดคลอ งกับเวลาหรอื สถานการณท ่ีนาํ เสนอ 5.3 บทสรุป (Conclusion) ควรมีความยาวประมาณรอยละ 10 สําหรับประโยคสรุปและการตใี จความหลกั ของการนาํ เสนอเร่อื งราวท่ผี านมาทง้ั หมด 6) การสรางคา นิยมการใชภาษาท่ีถูกตองในการสื่อสารเพื่อสังคมไทย ตลอดจน สรางการเรียนรูและการรับรู รวมถึงคานิยมที่ถูกตองกับผูรับสารในสังคม ผูประกาศและผูดําเนิน รายการในฐานะผูสงสารจึงควรพิจารณาถึงปจจัยที่เกี่ยวของในกระบวนการส่ือสารและการใช ภาษาไทยใหถกู ตอ งและประสทิ ธภิ าพ ดังนี้ 6.1 พิจารณาคุณภาพของเสียงที่ใชในการส่ือสาร จะตองมีเสียงชัดเจน แจมใส เพอ่ื ปองกันมใิ หเ กิดความสับสนและแปลความหมายผิดในรับขา วสารของผูรบั สารได 6.2 พจิ ารณาระดับเสียงและวธิ ีการเปลง เสียง ระดบั เสยี งทีใ่ ชใ นการพูดและ การอา นจะตอ งเปน ไปโดยธรรมชาติ ไมเ ลนเสียงสงู ๆ ตาํ่ ๆ จนเกดิ ความนารําคาญ หรือใชร ะดับเสยี ง ราบเรียบ ไมช วนฟง ขาดชีวติ ชีวาหรือขาดความนา สนใจสําหรับผูรับสาร ดังน้นั การเปลงเสียง ควร ปลอยออกมาใหเต็มเสียง รวมทั้งการเปลงเสียงคําแตละคําใหชัดเจนถูกตองนั้น ผูประกาศและผู ดําเนนิ รายการควรศึกษาวธิ ีการออกเสียงพยัญชนะแตละตัวอยางถูกวธิ ี ในกรณีท่ีการเปลงเสียงของ พยัญชนะไมตรงคาํ ควรศึกษาและฝกไดจากหลักของวิชาท่ีวา ดวยเสียงของภาษา ซ่ึงมีประโยชนใน การฝก ออกเสียงใหถ ูกตอ งและสามารถออกเสียงคาํ ไดอยางชดั เจนตรงตามหลักภาษาไทย 6.3 พิจารณาการใชภาษาใหถูกอักขรวิธี หมายถึง ทั้งวิธีการเขียนและการ อานหนังสือใหถูกตอง การส่ือสารทุกครั้งผูประกาศและผูดําเนินรายการตองคํานึงถึงเรื่องดังกลาว อยางเครงครัดเพอื่ ใหเ กดิ การสอ่ื สารทถ่ี ูกตอ งและเปนแบบอยางท่ีดีกับผูรบั สารโดยเฉพาะเยาวชนไทย 36

6.4 พิจารณาความถูกตองตามหลักเกณฑก ารออกเสยี ง หมายถึง การพูด อานที่ชัดเจนตรงตามหลักภาษาไทย เชน การออกเสียงคําสมาส อักษรนํา การออกเสียงคําอาน ทั่วๆไป ซ่ึงเปนคําท่ีกําหนดไวในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน การอานออกเสียงท่ีเปน คําสมาส จะออกเสยี ง “ อะ” เพยี งครงึ่ เสียงเทา นัน้ (หองสมุดสํานักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา 2558) ผูประกาศและผูดําเนินรายการตองศึกษาหลักการอานและใหความสนใจกับพจนานุกรมอยู เสมอ เพื่อใหเ กดิ ความเคยชนิ สามารถใชคาํ ไดอยางถกู ตอง ซง่ึ จะเปน ตัวอยางทด่ี ีแกผ ูฟงผชู มทุกคน 6.5 พิจารณาการขานเวลาตองอานตามหลักการที่เปนทางการ เชน “07.00” อานวา เจ็ด-นา-ลิ-กา “08.30” อานวา แปด-นา-ลิ-กา-สาม-สิบ-นา-ที “11.00” อา นวา สิบ-เอ็ด-นา-ล-ิ กา หรอื หา-โมง-เชา 6.6 พิจารณาการอานตัวเลขทศนิยมหรืออานบานเลขท่ี ถาอยูหนาจุด ทศนยิ ม ใหอ า นจํานวนเต็ม สวนหลังจุดทศนิยมใหอานแบบเรียงตัว เชน 41.387 อานวา สี่-สิบ- เอด็ -จุด-สาม-แปด-เจด็ 6.7 พิจารณาการอานหมายเลขโทรศพั ท ใหอานแบบเรียงตัว ยกเวน 2 กําหนดใหอ า นวา โท เพราะหมายเลขโทรศัพท บางครั้งอาจมีเลข 2 และ 3 ซ้ํากันหลายตัวซ่ึงมีการ ออกเสยี งทีใ่ กลเ คยี งกัน 6.8 พิจารณาการออกเสียง ร , ล เปนสิ่งที่สําคัญและจําเปนอยางย่ิงที่ผสู ง สารในส่ือประเภทตา งๆ ตองฝกออกเสียงใหชดั เจน สามารถแยก ร และ ล เนื่องจากความหมายใน แตละประโยคอาจจะเปล่ียนไปไมตรงประเด็นของเร่ืองที่จะสื่อ เชน ครองเรือน-คลองเลือน รูปราง- ลูบลาง ความหมายท่ีไดจะแตกตางกัน ดังนั้นผูประกาศและผูดําเนินรายการตองระมัดระวังเรื่อง ความชดั เจนในการออกเสียงคาํ ในภาษาไทยทงั้ พยัญชนะ สระและวรรณยุกต 6.9 พิจารณาตัวควบกลํ้า ผูประกาศและผูดําเนินรายการตองออกเสียงให ชัดเจนเปนธรรมชาติ ไมทําใหเสียความหมายในการส่ือสาร เพราะการออกเสียงผิดพลาดอาจทําให ความหมายผิดเพ้ียนไปได เพราะเสียงคลายกันก็จริง แตความหมายตางกันโดยส้ินเชิง เชน ครู-คู คลอง-คอง คราว-คาว กรม-กลม พลาด-พาด ฯลฯ วิธีการออกเสียงควบกล้ํา ตองพยายามแยก คําๆ น้ันออกมาแตล ะพยางคต ามเสียงอานจริง แลวหัดอานอยางชาๆ จากน้ันจึงเร่ิมเรว็ ขึ้นจนคลอง จนสามารถอานออกเสียงควบกล้ําไดอยางชัดเจน เชน คําวา แปลก เราสามารถแยกพยางคท่ีจะ ออกเสียงตามเสียงจริงของคํา คือ “ปะ-แลก” ฝกอานอยางชาๆ ใหออกเสียงชัดเจนดวย แลว เร่ิม เร็วขนึ้ จนชัดเจนไดในทีส่ ุด 37

6.10 พจิ ารณาจงั หวะ นํา้ หนักคาํ และความ ในการพูดและการอานแตละ ประโยค สามารถใชเสยี งหนกั เบาไดตามความสําคญั ของเน้ือหาสาระซึ่งตองคํานงึ ถึงความเหมาะสม อยางไรก็ตามการใหเสียงคําตองเปนไปอยางชัดเจนและเปนธรรมชาติ ไมเลนนํ้าเสียงจนอาจทําให เสียงทเ่ี ปลงออกมาเกดิ ความรําคาญแกการรบั ฟง 7) การรักษาความในเนื้อหาขอมูลขาวสารที่ทําการส่ือสารในแตละคร้ังมี ความสําคัญอยา งย่ิงตอผูรับสาร เพราะถาผูประกาศและผูดําเนินรายการไมระมัดระวงั รักษาความใน เน้ือหา เชน ตก แตง เตมิ เนอ้ื หาทาํ ใหเ สยี ความจนผรู บั สารอาจไมแนใ จวา ขอ มลู ที่รับมานั้นถูกหรือผิด เช่ือถือไดหรือไมหรือทาํ ใหเกิดความคลาดเคล่ือนในเน้ือหาขาวสารที่ไดรับมา ดังนั้นทุกคร้ังที่จะทํา หนาที่ในการสงขาวสาร ผูประกาศและผูดําเนนิ รายการควรมีการเตรียมตวั ใหพรอม ศึกษาคํายาก วรรคตอน คาํ เฉพาะ (วิสามัญนาม) เพื่อใหเ กิดความผิดพลาดนอยทส่ี ดุ ในการส่ือสาร 8) วรรคตอน การอานและเขียนประโยคตา งๆ ในภาษาไทย วรรคตอนเปนเร่ืองที่ สําคัญมากเพราะสามารถทําใหความหมายของประโยคเปล่ียนแปลงไปจากความเปนจริง ถามีการ แบง วรรคตอนที่ไมถูกตอ งตามอกั ขรวธิ ี การหยดุ หรือการอานตดิ กันโดยไมถูกตอ งกับเนื้อหาขาวสารที่ ตองการส่ือสาร อาจทําใหก ารสือ่ สารเกิดการแปลความหมายผิดจากความตองการของผูประกาศและ ผูดาํ เนินรายการจนทาํ ใหก ารสอื่ สารไมป ระสบความสําเร็จตามที่ต้งั ใจไว 9) ความเหมาะสมกับเนื้อหาลีลาภาษาที่ใชใ นการส่ือสาร สื่อแตละประเภทท้ัง วิทยุและโทรทัศนจ ะมีความแตกตางกันไปตามคุณสมบัติ และยังมีความแตกตางกันในลักษณะเน้ือหา ทจ่ี ะนาํ เสนอดวย ดังน้ันภาษาทใี่ ชจึงตองเลือกใหเหมาะสม เชน พิจารณาใหเหมาะสมกับเร่อื งท่ี จะนําเสนอวาเปนขาว เปนบทความ เปนสารคดีหรือเปนบทสนทนาและตองนําเสนอผานสื่อ ประเภทใด 10) ความชัดเจนของความหมาย คาํ ประโยค ท่ีใชในการสื่อสารตองเลือกใช ใหถ ูกกาลเทศะ ตอ งเหมาะสมในการเรียบเรียงประโยค การตคี วามหมายใหตรงตามที่ตองการสื่อสาร เนอ่ื งจากภาษาไทยมคี าํ ทส่ี ามารถแปลไดห ลายความหมาย ซ่ึงข้ึนกับตําแหนงที่วางคําในประโยคหรือ โอกาสของการใชส าํ หรบั สือ่ สารในแตละครง้ั จากที่กลาวมาทัง้ หมดจะเห็นไดวาผปู ระกาศและผูดาํ เนินรายการตอ งใชภาษาท่ีถูกตองในการ สื่อสารทกุ ครั้ง เน่อื งจากเปน ผูทท่ี าํ หนาสอื่ ความหมายหรอื แปลสารไปสผู รู ับสารดว ยภาษาในรปู แบบท่ี หลากหลาย ผูรับสารสวนใหญมักเกิดพฤติกรรมลอกเลียนแบบการอาน การพูดและวิธีการส่ือ ความหมายตามแบบของผูประกาศและผูดําเนินรายการทั้งโดยรูตัวและไมรู ไมว าจะเปนการเลือกใช ภาษา สําเนียง ลีลา การอาน การพูด กิริยาอาการทาทางตางๆ ในการส่ือสาร เพราะหากไม ระมัดระวังความถูกตองของการใชภาษา จะทําใหเกิดผลเสยี จนกลายเปนการทําลายวัฒนธรรมทาง ภาษาของสังคมไทยไดอีกทางหน่ึงดวย ดังนั้นจึงควรใหความสําคัญในเรื่องความถูกตองโดยเฉพาะ 38

อยางยิ่งเรอ่ื งของอักขรวิธี เพราะสามารถทําใหการส่ือความหมายไดชัดเจนยิ่งข้ึนและยังชวยอนุรักษ ภาษาและวฒั นธรรมไทย ผูป ระกาศและผูดําเนินรายการซึ่งเปนผูที่ทําหนาทใ่ี นการสงขา วสารจึงควร ตระหนักถึงหนาทใี่ นการเปนผูใชและผูนําทางวัฒนธรรมการใชภาษาและวัฒนธรรมการสื่อสารที่ดีมี คุณภาพอยเู สมอและตลอดไป สรุปเนื้อหาสาระในบทน้ี คอื นักศกึ ษาไดต ระหนักถึงความสําคัญของความรูและทักษะท่ีจําเปนสําหรบั การใชภาษาในการ สื่อสาร โดยเฉพาะความแตกตา งของวัจนภาษาและอวจั นภาษา และความสมั พันธเชื่อมโยงกันและกัน เพ่ือใหการสื่อสารขอมูลขาวสารไปยังประชาชนมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลไดมากข้ึน เวลาที่ นําไปใชป ระกอบกัน นักศึกษาจะไดทราบถึงการเตรียมตัวเตรียมขอมูลตางๆ กอนท่ีจะออกไปปฏิบัติ หนาที่ไดอยางม่ันใจและถูกตอง เชน การใชภาษาใหถูกอักขรวิธี การออกเสียงถูกตองตาม หลักเกณฑการออกเสียง การแบงวรรคตอนในการอาน การพูด การใชสัญลักษณท่ีแสดงออกดวย อากัปกริ ิยา เพ่ือชวยในการสื่อความหมายใหชดั เจนมากย่งิ ขนึ้ รวมท้ังการรูวาควรจะใชระดับภาษาในการส่ือสารแบบไหน อยางไรกับกลุมผูรับฟงผูชมที่ แตกตา งกัน เปน ตน ขอมลู ความรเู หลา น้ี คอื ภาคทฤษฎีทนี่ ักศกึ ษาจะตองจําใหไดและประยุกตใ ชให เปน เม่อื ตอ งออกไปปฏิบัตหิ นา ทีใ่ นการเปนผปู ระกาศและผดู าํ เนินรายการในสถานการณจริง รวมทั้ง ถามีการฝกฝนทักษะตางๆ จนเกิดความคุนเคยและชํานาญมากขึ้นๆ จะสงผลใหการทําหนาท่ีนี้มี คุณภาพที่ดอี ยา งแนนอน ……………………………………………………………………………………………………………………….. 39

แบบฝก หัด เพ่ือทบทวนความรแู ละความเขาใจ แบบฝก หดั ทายบทของทกุ บท เพ่ือการกระตุน ความต่ืนตวั ในการเรียนรูและ นําไปสกู ารจดจําไดอ ยางลึกซ้ึง ดวยการใชค าํ ถามทตี่ อ งอธิบายความและยกตวั อยา งประกอบซง่ึ ตองใชค วามเขา ใจจากการเรียนรแู ละฝก ปฏบิ ตั ิอยา งสม่ําเสมอ 1. ความหมายและความแตกตา งของวัจนภาษาและอวจั นภาษาเปน เชนไรบา ง 2. วัจนภาษามีก่ปี ระเภท อะไรบาง 3. อวจั นภาษามกี ี่ประเภท ยกตวั อยา งประกอบ 4. ความสมั พันธข องวจั นภาษาและอวัจนภาษาเปน อยา งไร ยกตัวอยา งประกอบ 5. ใหนักศึกษาสาธติ การสอื่ สารโดยใชว ัจนภาษาและวิเคราะหภาษาทใ่ี ชใ นการส่อื สาร 6. ใหนักศึกษาสาธิตการส่อื สารโดยใชอ วัจนภาษาและวิเคราะหภ าษาท่ีใชในการส่ือสาร 7. ใหน กั ศึกษาแสดงการใชอวัจนภาษาดวยทา ทางและกิริยาอาการ ในลกั ษณะที่มองเหน็ ไดช ดั เจน โดยใหเพ่ือนในชน้ั เรียนตอบคาํ ถามวา นักศึกษากําลังส่ือสารถึงสิ่งใดหรอื กําลังตอ งการบอก อะไรกับคสู ่อื สาร ดังนี้ 7.1 ยกมอื ขา งขวาขน้ึ แลวโบกไปมาหลายๆ ครงั้ ตอ งการส่อื สารวาอะไร 7.2 นั่งลงบนเกา อ้ี กมหนา ลงเล็กนอ ย แลว ยกมือทง้ั สองขางกมุ ขมับ ตองการส่ือสารวาอะไร 7.3 ยกมือขึน้ มาปดปากตนเอง ตองการสอื่ สารวา อะไร 1.4 ทําหนายมิ้ และพยกั หนา ขึน้ ลง ตองการส่ือสารวา อะไร 1.5 ยกมอื ขน้ึ มา โดยใหน ้ิวโปงกบั น้วิ ชเ้ี ปนรูปวงกลม ตอ งการส่อื สารวา อะไร 8. ใหน กั ศึกษาแสดงความคิดเห็นวา วจั นภาษาและอวจั นภาษา รวมทงั้ ระดบั ภาษา ทัง้ หมดน้มี ี รปู แบบและลักษณะใดทใ่ี ชมากนอ ยทีส่ ุดในการทําหนาที่ผูประกาศและผูดําเนินรายการ โดย ยกตวั อยา งใหช ัดเจนของสื่อวทิ ยุ สื่อโทรทศั นแ ละส่อื กิจกรรมตา งๆ 40

จุดประสงคของการเรียนรใู นบทนี้ 1. นกั ศึกษาไดท ราบและจดจาํ ไดถ ึงขอ ควรรสู ําหรบั การใชภาษาใหถูกตอง 2. นกั ศึกษาไดเ ขาใจถึงการใชคําและสาํ นวนในการสื่อสารใหถูกตอง 3. นกั ศกึ ษาไดเ รียนรแู ละสามารถนําประโยคในการส่อื สารไปใชไ ดถ กู ตอ ง 4. นักศึกษาไดท ราบถึงการใชภ าษาไมเ หมาะสม การใชภาษาไมช ดั เจน การใชภ าษาไมร าบรน่ื และเรียนรกู ารฝกฝนเพ่ือใหเ กดิ ความชาํ นาญในการใชภ าษา และสามารถนําไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านจริงได 3.1 ขอ ควรรูสําหรบั การใชภ าษาใหถูกตอง ไดแ ก การใชภ าษาใหถูกตอ งนัน้ มคี วามจาํ เปน ที่ผศู กึ ษาตองรลู กั ษณะของคําไทย (รัชนี พินิจชัน 2553) ดังน้คี อื 1) คําไทยแทสวนใหญเปนคาํ โดดหรอื คาํ พยางคเ ดยี ว เขา ใจความหมายไดทันที เชน พอ แม ฉนั เธอ พดู เลน ดี สวย เม่อื กบั และ หรอื เปนตน 2) คาํ ไทยไมมีการเปล่ียนแปลงรปู คําเพ่ือแสดงลักษณะทางไวยากรณ 3) การเรียงคําผดิ ตาํ แหนงทําใหห นา ทแ่ี ละความหมายของคาํ เปลยี่ นไป 4) คาํ บางคาํ มีหลายหนา ที่และหลากความหมาย 5) คําไทยมีความหลากหลายในการเลอื กใชต ามความเหมาะสมกบั บุคคลและโอกาส 6) คําไทยมคี าํ พองรปู คาํ พองเสียง และคําพองความหมาย 7) คาํ ไทยมีการสรา งคาํ ใหมใ ชเพ่มิ เตมิ ในรปู ของคําประสม คาํ ซอ นคําซาํ้ และมกี ารยืมคํา จากภาษาอ่ืนมาใชในรูปแบบของคาํ สมาส คําสนธิ คาํ ทับศพั ทแ ละศพั ทบัญญัติ 8) คําไทยมคี าํ ราชาศพั ท ซ่ึงเปน ถอยคาํ ที่แสดงถงึ ความเคารพและเทิดทนู บุคคลท่สี งู ดว ย วยั วุฒิคุณวฒุ แิ ละชาติวุฒิ 9) คําไทยมคี วามหมายท้งั ความหมายตรงและความหมายแฝงทาํ ใหม โี วหารและภาพพจนใ น การส่อื ความหมายทงี่ ดงามและชัดเจนข้นึ 41

10) คําไทยมลี กั ษณะนามใชเพ่อื บอกลักษณะคน สตั ว สิ่งของ 11) คําไทยมีเสยี งตางกนั ตามรูปวรรณยกุ ตทก่ี ํากับทําใหความหมายของคําแตกตางกนั ไป 12) คาํ ไทยมีความประณีตหลากหลายสามารถเลือกใชใ หเ หมาะสมกบั ความตองการ 13) คาํ ไทยมีศกั ด์ิของคํา สามารถเลือกใชไดอยา งหลากหลาย ตัวอยางเชน ตารางที่ 3.1 แสดงศกั ดิข์ องคําในภาษาไทย คาํ ทใี่ ชใ นโอกาสทัว่ ไป คาํ ทีใ่ ชในภาษาแบบแผน คาํ ทใ่ี ชใ นระดบั สงู ชาตะ/ประสูติ เกดิ กําเนิด มอดมว ย/มรณา จันทรา/ศศธิ ร ตาย ถงึ แกกรรม กุลบตุ ร กลุ ธิดา ดวงจนั ทร พระจนั ทร ลกู ชาย บุตร ลกู สาว บตุ รี 3.2 การใชคําและสาํ นวนในการสือ่ สารใหถกู ตอ ง คําแตละคําในภาษาไทยจะมีความหมายเฉพาะตัวท่ีแตกตางกันไป ซ่ึงอาจมีความหมาย เปนไดทั้งความหมายนัยตรงและความหมายนัยประหวัด ความหมายเทียบเคียงกับคําอ่ืนและ ความหมายกวางความหมายแคบ ความหมายเทียบเคียงกับคําอื่นและความหมายรวมกันหรือ ใกลเคยี งกนั ความหมายตรงขามกนั ความหมายเหมือนกัน ดังตวั อยา งตอไปน้ี 1) ความหมายนัยตรงและความหมายนัยประหวัด ตารางที่ 3.2 แสดงความหมายนัยตรงและความหมายนยั ประหวัด ขาว หมายถงึ สีขาว ขาว หมายถึง บริสทุ ธ์ิ เสือ หมายถงึ สตั วช นดิ หนง่ึ เสอื หมายถงึ โจร กา หมายถงึ นกชนิดหนึ่ง กา หมายถึง ผูตํ่าศกั ด์ิ วนั ทอง หมายถึง ตัวละครในเรื่องขุนชางขุนแผน วันทอง หมายถงึ หญงิ สองใจ 42

2) ความหมายเทียบเคยี งกับคาํ อนื่ และความหมายกวางความหมายแคบ ตารางที่ 3.3 แสดงความหมายเทียบเคียงกับคําอ่ืนและความหมายกวางความหมายแคบ สตั ว สุนขั แมว ควาย ชา ง มา มด ปลา กบ จระเข ฯลฯ เครอ่ื งเขยี น สมดุ ดนิ สอ ปากกา ไมบรรทดั ยางลบ วงเวยี น ฯลฯ ตนไม ตน มะมว ง ตน มะพราว ตน ไทร ตนกลว ยไม ตน สกั ทอง ฯลฯ ดอกไม ดอกกหุ ลาบ ดอกเข็ม ดอกจําปา ดอกมะลิ ดอกรกั ฯลฯ 3) ความหมายเทียบเคียงกับคาํ อน่ื และความหมายรวมกันหรือใกลเคยี งกนั ตารางท่ี 3.4 แสดงความหมายเทยี บเคยี งกบั คําอื่นและความหมายรว มกนั หรอื ใกลเ คียงกัน ขํา ขนั ตรวจตรา ตรวจสอบ อนญุ าต อนุมัติ เผยแพร เผยแผ ฝาฝน ขัดขืน กดี กนั ขัดขวาง กําหนดการ หมายกําหนดการ 4) ความหมายตรงขามกัน ตารางท่ี 3.5 แสดงความหมายตรงขามกัน มธั ยสั ถ ฟุมเฟอย น่มิ นวล แข็งกระดาง รีบรอ น ชักชา สจุ รติ ทจุ ริต ขนุ ใส/มวั ดี เลว/ช่วั /เสีย บาป บญุ คาย กลนื ประโยชน โทษ สวา ง มดื 43

5) ความหมายเหมือนกัน ตารางที่ 3.6 แสดงความหมายเหมือนกนั กิน ทาน รบั ประทาน ฉนั บริโภค หมํา่ เจี๊ยะ ฟาด เปน ตน ดอกไม พมิ พผ กา บุปผา มาลี เปน ตน หญิงสาว นงนชุ นงเยาว นารี เยาวเรศ อรอนงค เปน ตน ปา พงไพร ไพรวัลย พนา พนาวัลย วนารี เปนตน จากความหลากหลายของความหมายของคาํ ทใี่ ชในการสอื่ สาร ผูประกาศและผูดาํ เนนิ รายการจะตองทําความเขา ใจความหมายของคําและถอ ยคาํ สาํ นวนตา งๆ รวมถึงสุภาษติ คาํ พังเพย เพือ่ จะ ไดน าํ ไปใชใหถูกตองตามความหมายทแี่ ทจ ริงและเหมาะกับบริบทของประโยคทตี่ องการ สื่อสาร 3.3 การใชประโยคในการส่ือสารใหถกู ตอ ง ขอ บกพรองในการใชภ าษาไทยในการสอื่ สาร ซงึ่ มผี ลทําใหการสอื่ สารขาดประสิทธภิ าพ ประกอบดวยสาเหตุหลัก 4 ประการ (คณาจารยภ าควชิ าภาษาไทยเพ่ือการสื่อสาร คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยหอการคาไทย 2552) คอื 1) การใชภ าษาผดิ หมายถงึ การใชภ าษาผดิ ความหมาย ผิดหลักไวยากรณ ใช กลมุ คาํ และสาํ นวนผิดเรียงคาํ หรอื กลมุ คําผดิ ลาํ ดบั และประโยคไมสมบรู ณ ดังน้ี 1.1 การใชคาํ ผิดความหมาย คอื การใชคําท่ีมคี วามหมายอยางหนง่ึ ไปใชใน ความหมายอกี อยา งหนง่ึ ซ่ึงตา งจากความหมายเดมิ ทย่ี อมรบั กันอยู เชน -คลองในกรุงเทพฯ ท่ีเดมิ ใชเปน เสนทางคมนาคมถูกทบั ถมไปจนเกือบหมด (ผิด) -คลองในกรุงเทพฯ ทเี่ ดมิ ใชเปน เสนทางคมนาคมถกู ถมไปจนเกือบหมด (ถกู ) -นักศึกษาใหมจะตองเขารบั การปฐมนเิ ทศตามหมายกําหนดการที่แจง (ผิด) -นกั ศกึ ษาใหมจ ะตองเขา รบั การปฐมนิเทศตามกาํ หนดการทแ่ี จง (ถูก) (ตอ งใชค ําวา กาํ หนดการ เพราะคาํ วา หมายกําหนดการ หมายถึง กําหนดการเสดจ็ พระราชดาํ เนิน ใชส าํ หรับพระมหากษัตริย) -ศลี ธรรมของคนทุกวนั นี้ทรดุ โทรมลงอยางเห็นไดช ดั (ผดิ ) -ศลี ธรรมของคนทกุ วันน้ีเส่ือมโทรมลงอยางเหน็ ไดชดั (ถกู ) (ตองใชคาํ วา เสอ่ื มโทรมลง เพราะคาํ วา ทรุดโทรม จะใชกบั สขุ ภาพรางกาย) -บริเวณทเ่ี กิดเพลงิ ไหมมีผคู นอาศยั อยูอยา งมโหฬาร (ผิด) -บรเิ วณท่ีเกดิ เพลิงไหมมผี ูคนอาศยั อยูอยางหนาแนน (ถกู ) (ตอ งใชค ําวา หนาแนน ซง่ึ หมายถงึ คบั ค่งั /แออดั ) 44

1.2 การใชค ําผิดหลักไวยากรณ คอื การใชค ําผดิ หนาที่ เชน การใชค าํ บุพบท คําสนั ธานหรอื คาํ ลักษณะนาม -กําไลขอมอื ของเธอทาํ จากทอง (คําบุพบทท่ีควรใชใ นประโยคนค้ี อื ดวย) -ณัฐนันทบ ริจาคเงินหนง่ึ ลานบาทใหกับมูลนิธผิ ูพิการทางสายตา (คําบุพบทที่ควรใชค ือ แก) -ชาวสวนยางผูยากไรเขารอ งทุกขกับนายกรฐั มนตรเี รอ่ื งที่ดินทาํ กิน (บุพบทที่ควรใชค อื ตอ ) -ปจจุบันกระทรวงศึกษาธิการมกี ารจดั การศกึ ษาในรูปแบบของการเรียนรูตลอดชวี ติ เพราะ ทกุ คนจึงสามารถทจ่ี ะเรยี นรูไดต ลอดเวลา (ควรใชค ําสนั ธานจงึ เพยี งคาํ เดยี วในประโยค) -ในการสงขอมูลขาวสารนักศึกษาควรใชภาษาทถ่ี ูกไวยากรณ แตสอ่ื ความหมายไดชัดเจน (ควรใชค ําสันธาน และ) -การทาํ งานตา งๆ เปน เรอ่ื งซับซอ นและยงุ ยากและชวี ิตกย็ ังตอ งทํางานตอ ไป (ควรใช คาํ สันธาน แต แทนคําวา และ) -พระภกิ ษุองคน ี้ทาทางนา เลื่อมใสเพราะมวี ัตรปฏิบัตทิ ี่งดงาม (ควรใชล ักษณะนามวา รูป) -การกอ การรา ยใน 3 จงั หวดั ภาคใตท าํ ใหรถไฟฟา 2 คันตกรางและไดรบั ความเสยี หาย (ควร ใชลักษณะนามวา ขบวน) 1.3 การใชก ลมุ คาํ และสํานวนผดิ คอื การใชก ลุมคําและสํานวนทผ่ี ิดไปจากหลกั ไวยากรณ เชน -เขาคดิ วา เมอ่ื เปนหนมุ ตองทํางานแบบอาบเหงือ่ ตากนาํ้ ไปกอน (กลุมคําที่ถกู ตองในประโยค นี้ คอื เขาคดิ วาเม่อื เปน หนุมตองทํางานแบบอาบเหงือ่ ตางนํ้าไปกอน) -สมชายและสมหญิงเปนครู ักทเี่ หมาะสมกันราวกง่ิ ทองใบตําแย (สาํ นวนที่ถกู ตองคอื กิ่งทอง ใบหยก) -การทํางานท่ีทมุ เททง้ั กายใจและเงนิ ทุนแตผลออกมาไมคมุ คาเปรยี บเสมือนการจับปูใส กระดง ถือเปนการสญู เปลา (สาํ นวนท่ีถูกตองคอื ตําน้ําพรกิ ละลายแมน้าํ ) 1.4 การเรียงคาํ หรือกลุมคําผิดลําดบั เชน -การสรา งสรรคสงั คมใหส งบสขุ นาอยนู น้ั ตองคนในสังคมรว มมอื กัน ควรจดั ลําดับใหมเปน . . . การสรา งสรรคส งั คมใหส งบสขุ นาอยนู ั้นคนในสงั คมตองรว มมอื กัน -หญงิ สาวหนาตาสดใสคนนัน้ เปนพยาบาลทีไ่ วผมยาว ควรจัดลําดับใหมเปน . . . หญงิ สาวหนา ตาสดใสที่ไวผมยาวคนน้นั เปน พยาบาล 45

-การเดินทางทองเทย่ี วท่ัวโลกยังใหค วามรแู กผ ูเดนิ ทางทางออมดวย ควรจัดลาํ ดบั ใหมเปน . . . การเดินทางทองเท่ยี วทั่วโลกยงั ใหความรทู างออ มแกผเู ดนิ ทางดวย 1.5 การใชประโยคทไี่ มส มบรู ณ คือการใชประโยคที่ขาดสว นสาํ คัญของประโยค หรือขาดคําบางคาํ ในประโยคทาํ ใหค วามในประโยคไมส มบูรณ เชน -ผมู ปี ญญาดมี ีความไมประมาทผา นพน อุปสรรคไดโ ดยงา ย (ขอความน้ีไมสมบูรณเพราะขาดคําบพุ บท ประโยคทีส่ มบรู ณ คอื ผูม ปี ญญาดมี คี วาม ไมประมาทยอมผา นพนอปุ สรรคไดโ ดยงาย) -นายชํานาญไปน่ังตกปลาที่เขาตกไดตวั เล็กมาก (ขอความน้ีไมสมบูรณเพราะประโยคหลงั ขาดประธาน ประโยคทสี่ มบูรณ คอื นายชาํ นาญไปนง่ั ตกปลา ปลาทีเ่ ขาตกไดตวั เลก็ มาก) -ดอกไมทม่ี ีสสี ันสวยงามและบานในฤดูหนาวเปน ประจาํ ทุกป (ขอความนไ้ี มสมบูรณเ พราะขาดประธานและกรยิ าของประโยค ประโยคที่สมบรู ณ คือ กุหลาบเปนดอกไมทม่ี สี ีสันสวยงามและบานในฤดหู นาวเปน ประจําทุกป) 2) การใชภาษาไมเ หมาะสม 2.1 การใชภ าษาไมเ หมาะสม หมายถงึ การใชถอยคาํ ที่ไมเ หมาะสมกบั กาลเทศะ และบุคคล การใชภ าษาผิดระดบั ใชคําไมเ หมาะกับความรูสกึ หรือมคี วามหมายขัดแยง และใชค ําหรอื สํานวนภาษาตางประเทศปะปนในภาษาไทย เชน -เธอไดรับคัดเลือกเปนพนักงานยอดขยนั ประจาํ ปโดยไมร เู นื้อรูตัว ควรแกไขประโยคเปน . . . เธอไดร บั คัดเลอื กเปน พนกั งานยอดขยนั ประจาํ ปโดยไมทราบลวงหนา -จงั หวดั โคราชเปน เมอื งทีเ่ จริญมากในภาคอีสาน ควรแกไขเปน . . . จังหวัดนครราชสีมาเปนจังหวดั ทีม่ ีความเจรญิ มากในภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 2.2 การใชค ําทไ่ี มเ หมาะกับความรูสกึ เชน -สมปรารถนาดีใจทีต่ องออกไปรบั รางวลั ควรแกไ ขประโยคเปน . . . สมปรารถนาดใี จที่ไดออกไปรับรางวัล -เธอรูสกึ ปลาบปลม้ื จนน้ําตาตกในที่ลกู กลับมาหาเธออีกครั้ง ควรแกไขประโยคเปน . . . เธอรูสกึ ปลาบปล้ืมจนนํา้ ตาไหลทีล่ ูกกลับมาหาเธออีกครง้ั 46

2.3 การใชคาํ ตางระดบั คอื การนําคําทีอ่ ยูในระดบั ภาษาตางกนั มาใชในประโยค เดียวกนั เชน -เจา อาวาสวัดพระธาตุไดถ งึ แกก รรมดว ยโรคชรา ควรแกไ ขประโยคเปน . . . เจา อาวาสวัดพระธาตุไดม รณภาพดวยโรคชรา -ภรรยายอ มรักและไวว างใจคนท่ไี ดช อื่ วาเปน ผัว ควรแกไ ขประโยคเปน . . . ภรรยายอมรกั และไววางใจคนท่ีไดชอ่ื วาเปนสามี 2.4 การใชคําภาษาตา งประเทศปะปนในภาษาไทย เชน -ท่ีรา นน้ีมีบรกิ ารสง แฟก ซแกลกู คาฟรีตลอด 24 ช่ัวโมง ควรแกไ ขประโยคเปน . . . ท่รี านน้ีมีบรกิ ารสง โทรสารแกล ูกคา โดยไมคิดเงินตลอด 24 ชว่ั โมง -เกรดซัมเมอรเ ทอมนี้ของอภิชยั ไมนา พอใจ ควรแกไ ขประโยคเปน . . . ผลการเรยี นภาคฤดรู อ นนี้ของอภิชยั ไมนาพอใจ 3) การใชภาษาไมช ดั เจน การใชภาษาไมช ดั เจน หมายถึง การใชภ าษาที่ไมส ามารถสื่อความหมายที่ผูใ ช ตอ งการได การใชภาษาไมช ัดเจนอาจเกดิ ท่ีใชคาํ ทีม่ คี วามหมายกวา งเกินไป การใชคาํ ทม่ี ี ความหมายไมเฉพาะเจาะจง การใชค าํ ท่ีมคี วามหมายขัดแยงกันหรือการใชป ระโยคท่มี ี ความหมายกํากวมทาํ ใหเ ขาใจไดหลายความหมาย 3.1 การใชค ําทม่ี ีความหมายกวา งเกินไป เชน -พษิ ณถุ ูกทําทณั ฑบนเพราะทําสิง่ ท่ีไมงาม ควรแกไขประโยคเปน . . . พิษณุถกู ทาํ ทณั ฑบ นเพราะกอการววิ าท -เธอเปน คนดจี ึงมคี วามกาวหนา ในหนาทก่ี ารงาน ควรแกไขประโยคเปน . . . เธอเปน คนขยนั และมีความรับผิดชอบจึงมคี วามกาวหนา ในหนาท่กี ารงาน 3.2 ใชค ําทม่ี ีความหมายขัดแยงกัน เชน -รถบสั คนั นัน้ คอ ยๆ เคล่ือนที่ออกไปอยา งรวดเร็ว ควรแกไขประโยคเปน . . . รถบัสคันนั้นคอ ยๆ เคล่อื นออกไป 47

-ตาํ รวจกองปราบรัวกระสุนใสผ รู า ยหน่งึ นดั ควรแกไขเปน . . . ตาํ รวจกองปราบรวั กระสุนใสผูร า ยหลายนดั 3.3 ใชป ระโยคท่ีมีความหมายกํากวมสื่อสารไดหลายความหมาย เชน -อรอนงคข ายรถเล็กไปแลว อาจมีความหมายหมายถงึ อรอนงคข ายรถของเล็กไปแลว หรือ นิดขายรถคันเลก็ ไปแลวกไ็ ด -พิชยั แตง งานกับนองของญาณที ่เี ปน นักรอง อาจมคี วามหมายหมายถึง ญาณีเปนนักรอง หรือ นองของญาณเี ปนนักรอ งก็ได 4) การใชภ าษาไมร าบรน่ื เปนการใชภาษาทสี่ ามารถสอื่ สารกนั ได แตการใชภาษาจะไมราบรืน่ 4.1 อาจเกิดจากการใชค าํ ฟมุ เฟอ ย การใชค ําไมค งที่ การลาํ ดับความไมเ หมาะสม หรือใชสาํ นวนภาษาตางประเทศในการส่ือสารภาษาไทยใชคาํ ฟมุ เฟอย เชน -แพทยแ ละพยาบาลทําการรักษาผูบาดเจ็บจากอุบัตเิ หตอุ ยา งเต็มความสามารถ ควรแกไขประโยคเปน . . . แพทยแ ละพยาบาลรักษาผบู าดเจ็บจากอบุ ัติเหตอุ ยา งเตม็ ความสามารถ -ชายฝงทะเลบางแสนวันน้คี ลาคล่ําเตม็ ไปดวยผูคน ควรแกไขประโยคเปน . . . ชายฝง ทะเลบางแสนวันนีเ้ ต็มไปดวยผูคน หรอื ชายฝงทะเลบางแสนวันนค้ี ลาคลา่ํ ไปดว ยผคู น 4.2 ใชค ําไมคงที่ เชน -เมือ่ ขา พเจา เปน เดก็ พอของฉันจะพาดิฉนั ไปเท่ยี วสวนสตั วด สุ ติ ทุกวันอาทิตย ควรแกไขประโยคเปน . . . เมอื่ ขาพเจาเปนเดก็ พอจะพาขาพเจาไปเทยี่ วสวนดสุ ติ ทกุ วนั อาทติ ย -ภาษาเพือ่ การสือ่ สารมี 2 ประเภท คอื ภาษากับการสอื่ สารโดยท่วั ไปและภาษาเพื่อการ สื่อสารในงานอาชพี ควรแกไ ขประโยคเปน . . . ภาษาเพื่อการส่อื สารมี 2 ประเภท คือ ภาษาเพื่อการส่ือสารโดยท่วั ไปและภาษาเพื่อการ สอ่ื สารในงานอาชีพ การฝกฝนเพื่อใหเกิดความชํานาญในการใชภาษา เพราะการใชภาษา โดยเฉพาะภาษาไทยเปนทกั ษะท่ีตอ งฝกฝนจนเกดิ ความชํานาญในการใชภาษาเพื่อการสอ่ื สารอยา งมี ประสิทธิภาพ ดวยการเรียนรูเพื่อนําไปใชในชีวิตจริง (คณะผูรับผิดชอบกลุมสาระการเรียนรู ภาษาไทย 2551) ไดอ ยา งเหมาะสม ประกอบดว ย 48

-การฝกฝนอานออกเสียงคาํ ประโยค การอานบทรอยแกว คําประพันธชนิดตางๆ การ อานในใจเพ่ือสรางความเขาใจและการคิดวิเคราะห สังเคราะหความรูจากส่ิงท่ีอานเพื่อนําไป ปรับใช ในชวี ิตประจําวนั -การฝก ฝนเขยี นสะกดตามอักขรวิธี การเขียนส่ือสาร โดยใชถอ ยคําและรูปแบบตา งๆ ของการ เขียนซ่งึ รวมถงึ การเขยี นเรยี งความ ยอ ความ รายงานชนิดตางๆ การเขียนตามจินตนาการ วิเคราะห วิจารณแ ละเขยี นเชงิ สรางสรรค -การฝกฝนการฟงและดูอยางมีวิจารณญาณ การพดู แสดงความคดิ เห็น ความรสู ึก พูดลําดับ เรื่องราวตางๆ อยางเปนเหตุเปนผล การพูดในโอกาสตางๆ ทั้งเปนทางการและไมเปนทางการและ การพดู เพอ่ื โนมนา วใจ -การฝก ฝนการใชภ าษาใหถูกตองตามกฎเกณฑของภาษาไทยเหมาะสมกบั โอกาสและบุคคล การแตงบทประพนั ธประเภทตา งๆ และอิทธพิ ลของภาษาตางประเทศในภาษาไทย -การฝก ฝนวเิ คราะหว รรณคดแี ละวรรณกรรมเพอื่ ศึกษาขอมูล แนวความคิด คณุ คา ของงาน ประพันธและความเพลิดเพลิน การเรียนรูและทําความเขาใจขนบธรรมเนียมประเพณี เรื่องราวของ สังคมในอดีตและความงดงามของภาษา เพื่อใหเกิดความซาบซ้ึงและภูมใิ จในบรรพบุรุษที่ไดสงั่ สมสืบ ทอดมาจนถึงปจจบุ ัน นอกจากน้ันยังควรตอ งเรียนรูและฝกฝนทักษะตางๆ ใหเพิ่มพูนมากย่ิงข้ึน ไดแ ก หมั่น คนควาและทบทวนในการศึกษาคําตางๆ กลุมคําที่หลากหลาย ระดับของภาษา ราชาศัพท ลักษณะของภาษาไทย ภาษาถ่ิน ภาษาตา งประเทศ เปนตน เพื่อใหสามารถนํามาใชในการส่ือสาร ไดตามความตองการและเปาหมายท่ีวางไว โดยตองใชคําใหถูกตองกับฐานะของบุคคล เขาใจ อิทธิพลของภาษาถิ่นและภาษาตางประเทศท่ีมีตอภาษาไทย สามารถใชทักษะทางภาษาและส่ือ เทคโนโลยีในการพัฒนาความรูและการทํางานไดอยางสรางสรรค สอดคลองกับขนบธรรมเนียม ประเพณีและวัฒนธรรม เห็นคุณคา และเขาใจการใชภาษาที่แตกตางกันของกลุมบุคคลในสาขา อาชพี และแวดวงตา งๆ ในสังคม ตองสนใจติดตามศึกษาความเคลื่อนไหวและการเปลี่ยนแปลงของภาษา รูจักเลือกใช คํา กลมุ คาํ มารอยเรยี งประโยคตามจุดมุงหมายในการส่ือสารกับผูชมผูฟง สามารถใชสาํ นวนภาษิต คาํ คมของไทยและตางประเทศไดอยา งคลองแคลว ใชภาษาพูดในการสื่อสารตามหลักการใชภาษาท้ัง ในเชิงวชิ าการและเชิงบันเทิงสนุ ทรียศาสตรไ ดอยางเหมาะสมสอดคลองกับขนบธรรมเนียม ประเพณี วฒั นธรรมไทยอยางสรา งสรรค ตอ งฝกฝนการลําดับความคดิ กอนพูดโดยเลอื กใชค าํ กลุม คํา ประโยคซับซอ นตาม วัตถุประสงคข องการส่อื สารไดชดั เจนสละสลวยสรา งสรรค เปน ประโยชนตอสว นรวมและตองพัฒนา บุคลกิ ภาพใหส อดคลอ งกบั ขนบธรรมเนียมประเพณแี ละวฒั นธรรมไทย 49

3.4 เทคนิคการใชภ าษา เรื่องการใชภ าษาเปนสงิ่ สําคัญท่ีถกู กําหนดโดยหลักเกณฑและระเบียบวิธีใชอยูแลวตาม ลกั ษณะของการใช แตผ ูประกาศหรือผูดําเนินรายการจาํ เปนตอ งเรยี นรูถ ึงวธิ ซี ่ึงจะทําใหสามารถใช ภาษาไดอยางถูกตองเหมาะสมท้ังกับบุคคล สถานทแี่ ละเวลาท้ังภาษาพูดและภาษาทาทาง โดยภาษา ท่จี ะตองใช แบงออกเปน ประเภทตา งๆ (คณาจารยภ าควิชาภาษาไทย คณะศิลปศาสตร มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร 2542) ดังนี้ 1) คาํ ราชาศัพท 2) ภาษาทางราชการ 3) ตวั ยอตา งๆ 4) ช่ือเฉพาะ 5) ศพั ทเ ทคนคิ เฉพาะทาง 6) ภาษาแสลงตา งๆ ซ่งึ ในแตล ะประเภทจะมเี ทคนคิ วิธีการใชท่ีแตกตา งกนั ดังน้ันผูทท่ี ําหนา ทเี่ ปนผปู ระกาศ หรือผูดําเนนิ รายการ จงึ ควรตอ งปฏิบัตดิ ังนี้ 1) จะตองมีพจนานกุ รมฉบับราชบัณฑติ ยสถาน ฉบบั ปจ จบุ ันที่สดุ และพจนานกุ รม ภาษาอังกฤษ (Dictionary) ใหพ รอ มทจ่ี ะคน ควา เม่ือมปี ญหาดานการอานเพ่ือสะกดใหถูกตอง เพอ่ื คนหาความหมายของคาํ เพอื่ นําขอ มลู ไปพูด 2) จะตองมีหนังสือเกย่ี วกับการใชราชาศพั ท ภาษาทางราชการ การอานคาํ ยอ การอานช่ือ เฉพาะตางๆ ศัพทเทคนิคเฉพาะทาง ภาษาแสลงตา งๆ ไวป ระกอบการส่ือสารหรอื คน ควา ขอ มูล 3) ตองเปนคนทนั สมัยเสมอ คือ ตองติดตามเพื่อใหร คู วามเคลอื่ นไหวดา นการใชภ าษาของ คนทวั่ โลก โดยเฉพาะของคนในสังคมไทยวาขณะนีม้ ีอะไรเกิดขน้ึ เม่ือโลกเปลีย่ นไปววิ ฒั นาการของ ภาษากจ็ ะเปล่ยี นตามไปดว ย เชน ภาษาของวยั รนุ ก็จะมีศัพทแปลกเพมิ่ มากขน้ึ เมอ่ื ไปพดู กับคนกลมุ ใดจะไดหยิบมาใชเปน สีสนั ในการพดู ได 4) เวลาพูดหากมีคาํ ราชาศัพท เชน โปรดเกลาฯ ตอ งอานวา โปรดเกลาโปรดกระหมอม เปน ตน 5) หากเปนคํายอ ตองพูดเปนคําเต็ม เชน น.ส.จีรนนั ท สุขเสมอ ตอ งพดู วา นางสาวจีรนนั ท ........................ คําวา “ส.ส.” ตอ งพูดคาํ เต็มวา สมาชกิ สภาผแู ทนราษฎร เปนตน 6) หากเปน ชอ่ื เฉพาะตองอา นตามที่เจาของชื่อระบุ เชน นายประสิทธ์ิ ยิ่งใหญ หาก พจิ ารณาตามหลักภาษาไทย คาํ วา “ประสิทธ์ิ” มีตัวการนั ต บังคบั อยูบน”ธ”ิ์ แสดงวาไมตอ งออก เสียง ซง่ึ นาจะอานวา “ปะ-สิด-ธ”ิ แตเปน ช่อื เฉพาะเจาของชือ่ ตองการใหอานวา ”ปะ-สิด” เราก็ตอง อา นตามช่ือเฉพาะ เปน ตน 50

7) การพูดโดยใชค ําภาษาตางประเทศปะปนไปกบั ภาษาไทย ตอ งพิจารณาตามความ เหมาะสมของเนื้อหาทีน่ ําเสนอ กลมุ ผฟู งและสถานการณใ นขณะน้ันๆ เปน หลัก 8) การพูดทีม่ เี สนหอาจจะตองสอดแทรกดว ยคําคม สภุ าษิตคําพังเพย ผูป ระกาศและผู ดาํ เนินรายการ ควรจะรวบรวมสง่ิ เหลา นไี้ วและหากจะยกมาเปรียบเปรยกค็ วรจะใชว ธิ ที องจาํ ไวใหขึน้ ใจ ดีกวา ยกหนงั สือขน้ึ มาอาน เพราะจะทําใหดูไมเปนมืออาชีพ ไมเปนธรรมชาติ 9) เรยี นรูเพม่ิ เตมิ ดว ยการฟง ผชู าํ นาญการหรือรุนพท่ี ี่มคี วามเปนมอื อาชีพอานขาวหรือการ บรรยายในงานพระราชพิธหี รืองานพธิ ที ่ีสาํ คญั อยเู สมอ เพ่ือใหไดแบบอยา งของการพดู ทมี่ คี ณุ ภาพ เปน การเรียนรูแบบ “ครูลักพักจํา” นอกเหนือจากการเรยี นรูในหอ งเรยี น 10) สาํ หรบั ภาษาทา ทาง ซ่งึ รวมถงึ การยนื การเดิน การนั่ง การทรงตัว การใชสีหนา การใช สายตาการใชทาทางประกอบการพูด ผูประกาศและผูดําเนินรายการตองตระหนักเสมอวา เราเปน จุดเดนของงานเพราะฉะนั้นทุกสายตาจะจองมาท่ีตัวเรา ดงั นน้ั การเคลื่อนไหวในทุกอิริยาบถจะมผี ล ตอความสําเร็จในการพูดของผูทําหนาที่เปนผูประกาศและผูดําเนินรายการ การวางทาทางกิริยา บุคลิกลักษณะตางๆ ตอ งมคี วามมั่นใจ การยนื ตองสงางาม การเดนิ ตองมีมาด ภาพพจนโดยรวมตองดู ดีและเปนไปในทางเดียวกันกับเร่อื งราวท่ีพูดถึงหรือที่กําลังนําเสนออยู ตองมีการใชลีลาประกอบให เหมาะสม ควรฝกหนากระจกเพื่อดูวาตัวเราเปนอยางไร สง่ิ เหลาน้ีควรฝกฝนใหเปนนิสยั มีบุคลิกที่ดี นาสนใจนา มองอยูเสมอ การใชสายตาเปนอกี สิง่ หนึ่งทตี่ องหม่นั ฝกใหมั่นคง เพราะเวลาพูดตอ งมีสมาธิ แยกแยะใหถูก ควรสงสายตาไปยังผูฟง ณ จุดใดจุดหนึ่ง อยากวาดสายตาไปมา แตควรใชว ิธีหันหนา แทนเพื่อเปลี่ยนมุมมอง ไมควรทําตาหลุกหลิกหรือมองสิ่งอื่นที่ทํา ใหไขวเขว สบตากับผูฟงเปนระยะ ระยะและประสานสายตากับทมี งานบางเพื่อความเรียบรอยของกําหนดการตางๆ วาเปนไปตามทว่ี าง ไวห รือไม หรอื หากตอ งมกี ารเปลี่ยนแปลงสิ่งใดกะทันหนั จะไดเ ตรยี มตัวไดทนั เทคนคิ เหลานผี้ ูเรียนสามารถนําไปใชฝกฝนตนเองไดตลอดเวลา แมกระทั่งเรียนจบออกไป ประกอบทํางานเปนมืออาชีพแลว ก็ยังควรตองฝกฝนเทคนิคการใชภาษาเหลาน้ีตอไป เพราะการ เรยี นรูเพอื่ พัฒนาตนเองไมมีวนั สิน้ สดุ วธิ กี ารใชภ าษาสละสลวย การใชภาษาใหฟงและชมแลว ผรู บั สารมีความรสู กึ วาผูประกาศและผดู ําเนินรายการ สามารถ ใชภาษาไดอ ยางสละสลวยเปนสิ่งท่ีตองฝกฝนเชน กัน ในท่ีน้ีภาษาสละสลวยมิไดหมายถึงการใชศพั ท สูงหรูหรา แตอ ยทู ี่การเลือกใชคํา (choice of words) มากกวา เพราะคําวา “สละสลวย” จากแหลง อางอิง ไทย-ไทย: พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (เช่ือมโยงจาก royin.go.th แบบ อตั โนมัติและผา นการปรบั แก) ใหค วามหมายไววา หมายถงึ การใชภาษาทีก่ ลาวหรือเรียบเรียงไดเ นอ้ื ถอ ยกระทงความและมสี าํ นวนกลมกลนื ไพเราะระรืน่ หู 51

เนื่องจากภาษาไทยเปนภาษาท่ีไมไดมีความหมายตามตัวเพียงความหมายเดียวและยังมี ถอยคําใหเลือกใชไดหลากหลาย ดังนนั้ ในประโยคเดียวกัน สื่อความหมายเดียวกัน จึงอาจจะพูด สื่อสารไดหลายรูปแบบ ภาษาท่ีสละสลวยจึงอยูท่ี \"ลูกเลน\" หรือ \"ลีลา\" ของผูประกาศและผูดําเนนิ รายการประกอบดวย (สุปรีดี สุวรรณบูรณ 2558) ดังน้ันภาษาท่ีสละสลวยจะชวยใหผูฟงผูชมมี อารมณร ว มไปกบั ขา วสารทไ่ี ดร บั ทราบอยางมอี รรถรสมากกวาและชวนใหนาตดิ ตามฟงมากกวา ภาษา เรียบงายตรงไปตรงมา ทั้งน้ีตองข้ึนอยูกับเร่ืองท่ีนําเสนอดวยวา เปนเร่อื งที่สามารถใช \"ลูกเลน\" หรือ \"ลีลา\" ของผูประกาศและผดู ําเนินรายการเขา ไปเพ่ิมเติมไดม ากนอ ยเพยี งใด ตวั อยา งเชน ในการเลา เร่ืองของเหตกุ ารณท ่เี กิดข้ึนกับชายหญิงคูห นึง่ ความวา…… “…..สารคดีสะทอนชีวิตรักของคนหนุมสาวในยุคปจจุบันนี้….. เร่ืองมีอยูวา….สมชายไดมางอนงอเพ่ือขอคืนดีกับสมหญิงคนรักของ สมชายแลวสบสายตากับสมหญิงคนรักของสมชายอยูเน่ินนาน แต สมหญิงคิดวาสมชายไมไดตองการเพียงมาพูดขอคืนดีและสบสายตากับ สมหญงิ เพยี งเทา นนั้ แตสมชายคงมีอะไรที่ตอ งการจะส่ือสารกบั สมหญิง มากไปกวาน้ี แตสมชายไมกลาที่จะพูดความจริงในใจลึกๆ ของสมชาย ออกมา ดังนั้นสมหญิงจึงคิดวาการที่สมชายจะมาขอคืนดีกับสมหญิง และจะตองเปนผูนําครอบครัวของสมหญิงในอนาคต แตกลับไมมีความ กลาหาญที่จะพูดความจริงออกมา สมหญิงจึงตองการจะสั่งสอนให สมชายเรียนรูดวยการน่ังฟงและน่ิงเฉยอยางไมแยแสอะไรกับทาทีของ สมชายเลย……..” จากตัวอยางน้ี จะเห็นไดวามีการใชภาษาทไ่ี มคอ ยสละสลวย เพราะมีการใชค ํานามท่ีเรียกชื่อ ฝายชายและชื่อฝายหญิงซ้ําเยอะมาก คือ ช่ือของสมชายและสมหญิง ซึ่งการใชคําซ้ํามากเชนนี้จะทํา ใหผูฟงรูสึกรําคาญและสะดุดมากขึน้ คือ ฟงแลวไมล่ืนไหล ดังนั้นผูประกาศและผูดาํ เนินรายการจึง ควรตองหาคาํ อื่นๆ มาใชส ลับบางเพื่อใหผูฟงไมรูสึกซํ้าซากจนเกินไปและเกิดความสละสลวยมากข้ึน เชน แทนคา ดว ยคาํ วา…….ชายหนุม หญงิ สาว เขา เธอ ตนเอง ครู ัก สุภาพสตรี ฯลฯ รวมทง้ั การใสคํา อนื่ ๆ เขา ไปเพิม่ ความสละสลวยของเรื่องดว ย ดงั นี้ 52

“…..สารคดีสะทอนชีวิตรักของคนหนุมสาวในยุคปจจุบันน้ี….. เรื่องมีอยูวา….สมชายไดมางอนงอเพื่อขอคืนดีกับสมหญิงคนรักของเขา แลวสบสายตากับหญิงสาวคนรักของตนเองอยูเนิ่นนาน แตเธอคิดวา ผชู ายคนนไี้ มไ ดต อ งการเพยี งมาพูดขอคนื ดีและสบสายตากับตัวเธอเพียง เทาน้ัน แตอดีตคูรักของเธอคงมีอะไรที่ตองการจะสื่อสารกับเธอมากไป กวานี้ แตเขาไมกลาท่ีจะพูดความจริงในใจลึกๆ ของตนเองออกมา ดงั นน้ั หลอ นจงึ คิดวาการที่สภุ าพบุรุษคนนี้จะมาขอคืนดีกับสาวสวยอยาง เธอ และจะตอ งเปนผนู ําครอบครวั ของผหู ญิงอยางเธอในอนาคต แตกลับ ไมมีความกลาหาญท่ีจะพูดความจริงออกมา นางจึงตองการจะสั่งสอน ใหชายหนุมคนน้ีเรียนรูดวยการนั่งฟงและนิ่งเฉยอยางไมแยแสอะไรกับ ทาทขี องหนุมคนนเ้ี ลย……..” สรปุ เนือ้ หาสาระในบทน้ี คือ นักศึกษาจะไดทราบถึงขอควรรูสําหรับการใชภาษาใหถูกตอง รวมท้ังวิธีการฝกฝนใหเกิด ความชํานาญมากย่งิ ๆ ขนึ้ ไป ในประเด็นสําคญั ๆ ไดแก การใชคําและสาํ นวนในการสื่อสารใหถูกตอง การใชประโยคในการส่ือสารใหถูกตอง การใชภาษาผิด การใชภาษาไมเหมาะสม การใชภาษาไม ชัดเจน การใชภาษาไมราบร่ืน เทคนิคการใชภาษา วิธีการใชภาษาสละสลวยเพื่อใหกลุมผูรับสาร สนใจตดิ ตามรบั ฟงรับชมอยางสมาํ่ เสมอ โดยปจจัยตางๆ เหลาน้ีผูทําหนาที่เปนผูประกาศและผูดําเนินรายการจําเปนตองเรียนรูจน จดจําหลักการภาคทฤษฎีใหได รวมถึงการฝกปฏิบัติอยางสม่ําเสมอเพ่ือใหเกิดทักษะความชํานาญ อยา งมืออาชพี ……………………………………………………………………………………………………………………….. 53

แบบฝก หดั เพอ่ื ทบทวนความรูและความเขาใจ แบบฝกหัดทายบทของทกุ บท เพื่อการกระตุน ความต่นื ตวั ในการเรียนรูและ นําไปสูก ารจดจําไดอยางลึกซึง้ ดวยการใชคําถามทต่ี อ งอธิบายความและยกตัวอยางประกอบซ่ึง ตอ งใชความเขา ใจจากการเรยี นรแู ละฝกปฏิบัตอิ ยา งสม่ําเสมอ 1. ขอควรรูสําหรบั การใชภ าษาใหถกู ตอง ประกอบไปดวยอะไรบาง 2. การใชคาํ และสาํ นวนในการสื่อสารใหถ ูกตอ ง เปน เชนไร จงยกตวั อยางประกอบ 3. การใชป ระโยคในการสอ่ื สารใหถ ูกตอง ทาํ อยา งไร จงอธิบาย 4. การใชภ าษาผิด ประกอบไปดวยอะไรบา ง 5. การใชภาษาไมเ หมาะสม มีอะไรบา ง 6. การใชภาษาไมชัดเจน เปน เชนไรบาง 7. การใชภาษาไมร าบรน่ื เปนอยางไร 8. เทคนิคการใชภาษา ทําอยา งไร 9. วธิ กี ารใชภ าษาสละสลวย ควรทําเชน ไร 10. ใหน กั ศกึ ษาแสดงความคิดเห็นวา “การใชภ าษาใหถ ูกตอง” ในการเปน ผปู ระกาศและผู ดาํ เนนิ รายการ ควรเปน เชนไรในยคุ ปจ จุบันและในความคดิ ของนักศึกษาเอง 11. ใหน กั ศึกษาแสดงความคิดเห็นวา ภาษาไทยในยุคปจ จุบัน มีความเปลย่ี นแปลงไปในดา น บวกหรอื ดานลบ มากนอ ยกวากนั จงยกตัวอยางประกอบ 54

จุดประสงคของการเรยี นรใู นบทนี้ 1. นักศึกษาเขาใจและมีความรูเร่ืองการอานท่ีถูกตอง รวมถึงกระบวนการอาน ทั้ง 4 ข้นั ตอน 2. นกั ศึกษาไดเรียนรูถ งึ การต้งั จดุ มุงหมายของการอา นและรูปแบบตา งๆ ของวิธกี ารอา น 3. นกั ศกึ ษาไดทราบถึงเทคนิควธิ ีการอานแบบ “สามเอส (3S)” 4. นักศึกษาไดเรยี นรแู ละฝกฝนเก่ยี วกบั อัตราและวิธกี ารอา นใหเรว็ ขน้ึ 5. นักศึกษาไดเรียนรูถึงวิธีการอานจับใจความใหไดตามจุดประสงค การอานวิเคราะห กระบวนการวเิ คราะห การอา นเชิงวิเคราะหในขั้นตางๆ แหลงฝกฝนการอาน ฝกการ ออกเสียงในการอาน การฝกใหเสียงน่ิง การฝกเสียงหนักเบา ฝกการออกเสียงกับสระ การฝกใหเ สยี งไมแ บน 6. นักศึกษาไดเรียนรูถึงการอานออกเสียงคาํ ใหถูกตอง ไดแก การอานอักษรนํา การอาน อักษรควบกลา้ํ การอา นคาํ แผลง การอา นคาํ พองและสามารถนําไปใชไ ดจ รงิ 4.1 ความรูเรอื่ งการอานท่ถี กู ตอง การอาน คือ การรับรูความหมายจากถอยคาํ เปนตวั หนงั สอื หรือสญั ลกั ษณ เปนการรบั รวู า ผเู ขยี นคดิ อะไรและตองการพูดถงึ อะไร จากถอยคาํ ของเน้อื ความที่รอ ยเรียงกนั มาอยา งเปนระบบ การ อา นท่ถี ูกตองจงึ ตองเรม่ิ ตน ทาํ ความเขาใจจากถอยคาํ แตละคาํ ตอ งเขา ใจวลี ตองเขาใจประโยคในแต ละยอ หนา ซ่งึ จะรวมเปนเรื่องราวเดียวกนั (หองสมดุ สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา 2558) การอานจึงเปนการพัฒนาการศึกษา พัฒนาอาชีพ พัฒนาคุณภาพชีวิต ทําใหเปนคนทนั สมัย และทนั ตอเหตกุ ารณม ีประโยชนใ นการพัฒนาตนเอง การท่ีจะพัฒนาประเทศใหเจริญรุงเรืองกาวหนา ไดตอ งอาศยั ประชาชนทมี่ คี วามรูความสามารถ ซงึ่ ความรูในโลกกวางนน้ั ไดมาจากการอา นน่ันเอง 55

การอานขอมูลตางๆ จะถูกประมวลโดยสมองแลวถายทอดไปเปนความคิด (Idea) การรับรู (Perception) และกอใหเกดิ ความจํา (Memory) ทัง้ ความจาํ ระยะสน้ั และความจําระยะยาว ท้งั นี้เพ่ือ นําขอมูลและสาระความรูจากการอานไปใชป ระโยชนในทางใดทางหน่ึงตอไป ในกรณีของผูประกาศ และผูดําเนินรายการน้นั สามารถนาํ ขอมูลขาวสารตางๆ ที่ไดรับจากการอานไปเผยแพรตอสาธารณชน ใหไ ดรับทราบเพ่ือนําไปใชป ระโยชนไ ดอีกทอดหนง่ึ ดว ย นบั เปน คณุ คาอยา งมหาศาลสําหรับการอาน กระบวนการอาน มี 4 ขน้ั ตอน ไดแ ก -ขัน้ แรก คอื การอา นออก อานได หรืออานออกเสยี งไดถ กู ตอ ง -ขนั้ ทีส่ อง คือ การอานแลวเขาใจความหมายของคํา วลี ประโยคและสามารถสรุปความได -ขนั้ ทส่ี าม คือ การอา นแลวรูจ กั ใชความคดิ วิเคราะห วจิ ารณแ ละออกความเห็นในทางท่ี ขดั แยง หรอื เหน็ ดวยกบั ผเู ขยี นอยา งมีเหตผุ ล -ขนั้ ท่ีสี่ คอื การอานเพ่ือนําไปประยกุ ตใ ชใ นเชิงสรางสรรค ดังน้ันผูประกาศและผูดําเนินรายการจะตองใชกระบวนการท้ังหมดในการอานท่ีกอใหเกิด ประโยชนสูงสดุ โดยการถายทอดความหมายจากตัวอักษรออกมาเปนความคิดและจากการคดิ ทไ่ี ด จากการอา นผสมผสานกบั ประสบการณเ ดมิ และสามารถความคิดนั้นไปใชประโยชนต อ ไป 4.2 การตง้ั จุดมงุ หมายของการอาน มีหลายประการ ไดแก -การต้ังจุดมงุ หมายไววาจะอานเพอื่ ความรู ความเขา ใจที่ถกู ตอง -การต้ังจดุ มุง หมายไวว าจะอา นเพอื่ ใหเ กิดความคิดแปลกใหม -การตง้ั จดุ มุงหมายไวว าจะอา นเพอื่ ความเพลิดเพลิน -การตงั้ จดุ มุงหมายไววาจะอา นเพอ่ื ความจรรโลงใจ เพิม่ สมาธิ เปน ตน การรูความมุงหมายในการอานเปรยี บเหมอื นการรูจดุ หมายปลายทางของการเดนิ ทาง ทําให สามารถเตรยี มพรอมสาํ หรบั สถานการณตางๆ และเดนิ ทางไปสูทีห่ มายได ผูประกาศและผูดาํ เนนิ รายการทดี่ คี วรมีจุดมุงหมายวาตอ งการอา นเพื่ออะไร จะไดกาํ หนดวธิ กี ารอานไดเ หมาะสม อาทิ 1) อานเพือ่ ความรูพน้ื ฐาน เปนการอา นเพื่อรเู รือ่ งโดยสงั เขป 2) อานเพอ่ื รวบรวมขอมูล เปนการอา นใหเ ขาในเนื้อหาสาระและจัดลําดบั ความคดิ ได เพื่อ สามารถรวบรวมและบนั ทึกขอมูลสาํ หรับการนาํ ไปใชเผยแพรตอประชาชน 3) อา นเพ่อื หาแนวคดิ เปนการอานเพ่ือรวู าสิง่ ท่ีอานนัน้ มแี นวคดิ หรือสาระสําคญั อยางไร จะ นําไปใชประโยชนไดห รือไม ในลกั ษณะใด 56

4) อานเพ่ือวิเคราะหหรือวจิ ารณ เปน การอานเพื่อใหเขา ใจลึกซึง้ พอทจ่ี ะนําความรูไปใชห รอื แสดงความคิดเหน็ เกยี่ วกับเรือ่ งท่ีอา นได เชน การอา นสถิติ ตารางและรายงานสรุปผลการดาํ เนนิ งาน ประจาํ ป เปนตน จุดมงุ หมายในการอานนนั้ ๆ ผูประกาศและผูดําเนินรายการตองตัง้ เปาหมายไวกอนการอาน ทกุ ครงั้ การอา นจะชวยทาํ ใหเ กิดการเรียนรูตลอดชีวิต ชวยใหไดรับขอมูลขาวสารเพ่ือประกอบอาชีพ และประกอบการตัดสินใจในชีวิตประจําวันดวย ผูประกาศและผูดําเนินรายการท่ีจะปฏิบัติหนาท่ีได อยางมีประสิทธิภาพ สวนใหญเปนคนท่อี านหนังสือเกง เพราะการอานชวยใหไดรบั ความรูและความ เขาใจทีจ่ ะทาํ ใหประสบความสําเร็จในระดับสูงได การอานจึงเปนส่ิงที่มีคุณคาตอมนุษยทุกคน ทาํ ให มนษุ ยทันตอเหตุการณ ทําใหมนุษยเกิดความรู ยกระดับสติปญญาใหสงู ข้ึน ทําใหมนุษยเ กิดความคิด สรางสรรค พัฒนาความคิดใหกาวหนา สง ผลตอ การพัฒนาอาชีพของตนเอง การอานจึงใหประโยชน ตอผทู ี่คดิ จะประกอบอาชพี เปนผปู ระกาศและผูดาํ เนนิ รายการอยา งมากมาย เปนการเรียนรูและไดร บั ขอ มลู ภายในชวงระยะเวลาสนั้ ๆ จากผูเขยี นท่ีตองใชเวลาในการรวบรวมขอ มูลเปนหลายปก็ได รปู แบบตา งๆ ของวิธีการอา น (สนิท ตัง้ ทวี 2536) ไดแ ก 1) การอานแบบสาํ รวจ เปนวิธกี ารอา นอยางรวดเรว็ เพ่อื รูเนื้อเรอื่ งทั้งหมดโดยสังเขป 2) การอา นแบบขา ม เปน วิธกี ารอา นอยางรวดเร็วเพื่อเขา ใจเนื้อหาของขอเขียน โดยเลือก อา นขอความบางตอน เชน การอา นคํานาํ สาระสังเขป บทสรุปและการอา นเนอื้ หาเฉพาะตอนทตี่ รง กบั ความตองการ 3) การอา นแบบผา น เปน วธิ ีการอา นแบบกวาดสายตาอยา งรวดเร็วเพอ่ื สิง่ ทีเ่ ปนเปา หมาย ในขอ เขียน เชน คําสาํ คัญ ตัวอักษรหรือสญั ลักษณ แลวอานรายละเอียดเฉพาะท่เี กี่ยวกับสง่ิ ท่ีตองการ เชน การอา นเพื่อคนหาชื่อบุคคลสาํ คญั ทีเ่ ปนตน เหตุของเรือ่ งท่เี กดิ ขนึ้ ในขา วดวน 4) การอา นแบบจบั ประเด็น เปนวธิ กี ารอา นเพ่ือทาํ ความเขาใจสาระสําคัญในขณะท่ีอา น มักใชใ นการอานขอ มูลทีไ่ มย าวนัก เชน บทความ การอานเร็วๆ หลายครั้งจะชว ยใหจ ับประเด็นได โดยผูประกาศและผูด ําเนนิ รายการการตองใชเ ทคนคิ สังเกตคาํ สําคัญ ประโยคสําคัญท่ีมคี าํ สําคัญและ ทาํ การยอสรปุ บนั ทึกประโยคสําคัญไว เพอ่ื ใชประโยชนตอ ไป 5) การอานแบบสรุปความ เปนวธิ ีการอานเพ่ือใหส ามารถตคี วามหมายส่งิ ทอี่ านไดถกู ตอง ชัดเจนเขาใจเรื่องอยา งดี สามารถแยกสว นท่สี ําคัญหรือไมสําคญั ออกจากกัน รูว าสว นใดเปน ขอ เทจ็ จรงิ หรอื ขอคิดเห็น สว นใดเปน ความคดิ หลัก ความคดิ รอง การอา นสรุปความมี 2 ลกั ษณะคือ 5.1 การอา นสรปุ แตละยอหนาหรือแตละตอน 5.2 การอานสรปุ จากทง้ั เร่ืองหรือทั้งบท 57

การอา นสรปุ ความควรอานอยางครา วๆ พอใหรูเรือ่ งกอนคร้ังหนงึ่ แลว จึงอา น ละเอยี ดอีกคร้งั เพื่อใหเ ขาใจเร่ืองดีข้นึ หลักจากนัน้ ตองต้งั คําถามตนเองในเร่ืองทอี่ านวา เกยี่ วกับอะไร แลว เรยี บเรียงเนือ้ หาเปนสาํ นวนภาษาตามทีผ่ ูประกาศและผูดําเนนิ รายการมีความถนัดท่ีสุด 6) การอานแบบวิเคราะห เปน วธิ ีการอานเพ่อื นาํ ไปใชประโยชน เพราะผูประกาศและผู ดําเนินรายการตองมีการวิเคราะหความหมายของขอความ เน่ืองจากผูเขียนอาจใชคําและสํานวน ภาษาในลกั ษณะตางๆ เชน อาจใชภาษาโดยตรงท่ีมีความชัดเจนเขาใจงาย หรอื อาจใชภาษาโดยนัยท่ี ตองทาํ ความเขา ใจ และอาจใชภ าษาที่มีความหมายตามอารมณแ ละความรูสึกของผูเขียนเอง ดังนั้นผู ประกาศและผูดําเนินรายการที่มีประสบการณใ นการอานมากและมีสมาธิในการอานดี มีความรูเรื่อง คาํ ศัพทและสํานวนภาษาดี ยอมสามารถวิเคราะหไดต รงความหมายท่ีผูเขียนตองการสอ่ื และสามารถ เขาใจเรื่องที่อา นไดดี จนสามารถนาํ ไปสอ่ื สารกบั ผูฟงผูช มไดอยา งถกู ตอ งเหมาะสม 4.3 เทคนิควิธีการอานแบบ “สามเอส (3S)” ผปู ระกาศและผดู าํ เนินรายการจาํ เปนตองใชเทคนคิ เพ่ือชวยใหการอา นมปี ระสิทธิภาพและ ประสิทธผิ ลมากยิ่งขึ้น (มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วทิ ยาเขตศรรี าชา 2552) ประกอบดว ย ตารางท่ี 4.1 แสดงเทคนิควิธีการอานแบบ “สามเอส (3S)” S ท่ี 1 Scan การอา นเนื้อหาอยางหยาบๆ และรวดเร็ว เชน อา นเพ่อื จับ S ท่ี 2 Search ใจความวา ขา วนห้ี รอื เหตุการณท ่ีเกิดขึน้ น้ี มีอะไรบาง ลาํ ดับหัวขอ เหตกุ ารณท่ีดาํ เนินไปได S ที่ 3 Save การอา นหารายละเอียดท่ีมเี น้ือหาตรงกับความตองการหา คาํ ตอบ เพื่อตอบคาํ ถามทตี่ ัง้ ไว แลวทําเคร่ืองหมายโดยใช ดําสอเขยี นเบาๆ หรอื ขีดเสน ใตหรอื ใชป ากกาแถบสีคลุม เนอ้ื หาตรงน้นั ไว หลงั จากนัน้ จงึ ศกึ ษาเนือ้ หาในแตละยอ หนา ทตี่ รงกบั จุดประสงค การอานแบบเก็บขอมูล แลว จดเนอ้ื หาทส่ี ําคัญและตรงกับ ความตอ งการทสี่ ุดเอาไวใ ชงานตอ ไป 58

นอกจากน้ัน ยงั มหี ลกั ในการอานทเ่ี ปนไปในแนวทางเดียวกันอีก 3 แบบ ดงั น้ี 1) หลักการอา นแบบ Scanning คอื การอานเร็ว โดยเลือกอานเฉพาะบางแหงของบทอาน เทาน้ัน เพื่อท่ีจะคน หารายละเอียดบางประการ 2) หลักการอานแบบ Skimming คอื การอานเรว็ โดยอานเนื้อความทง้ั หมดแบบคราวๆ ผา นๆ เพอื่ สรุปประเดน็ และจบั ใจความสาํ คญั คลา ยกับการอานขา วในหนังสือพิมพ การอานแบบ Skimming ใชก ับการตอบคาํ ถามบางชนดิ คอื - คําถามทเ่ี กยี่ วกบั ประเด็นสําคัญของเร่ือง (Main ideas) - คาํ ถามท่เี ก่ยี วกบั เจตนาหรือวัตถปุ ระสงค (Purpose) - คาํ ถามท่ีเกีย่ วกบั อารมณ ความรูสึกนึกคดิ (Tone, Attitude) - คาํ ถามเกยี่ วกับการตคี วามบางชนิด (Implication) - คําถามเกย่ี วกับการขยายความ (Further application ideas) 3) หลักการอานแบบ Intensive เปนการอา นอยางละเอียดรอบคอบและอานอยา งลกึ ซ้ึง เพอ่ื การตคี วาม เขา ใจความหมายท่ลี ึกซ้ึงของเนื้อความบางตอนในบทอาน สําหรบั การอา นแบบนจ้ี ะ ใชควบคูก บั การอานแบบ Scanning และ Skimming เสมอ เพอ่ื ลดเวลาในการอา นและเพ่อื การ เขา ถงึ เปา หมายของความคดิ ที่รวดเรว็ ถกู ตองและชดั เจนย่งิ ข้ึน อตั ราความเร็วในการอา น ผปู ระกาศและผูดาํ เนินรายการตองฝก การอานหนังสือใหอยูในอตั ราความเรว็ ทีพ่ อเหมาะ พอควรไมช าไปไมเ รว็ ไป โดยประสทิ ธิภาพในการอานหนังสือท่วั ไปนั้น มกี ารบนั ทึกสถิติเอาไวซ ึง่ คิด เปนอัตราของคําตอ นาที ดงั นี้ ตารางท่ี 4.2 แสดงอัตราความเร็วในการอาน ถา อา นยาก ควรใชเวลา 100-200 คําตอ นาที ถา อา นยากปานกลาง ควรใชเ วลา 200-400 คําตอนาที ถาอา นเพ่ือใหไ ดเนือ้ หากวา งๆ ควรใชเ วลา 500-1,000 คําตอนาที ถาอา นอยางรวดเร็วพอสงั เขป ควรใชเวลา 1,000-1,500 คําตอนาที 59

วิธกี ารอานใหเ ร็วขึน้ ผูประกาศและผูดําเนนิ รายการสามารถฝกฝนการอานหนังสือใหม ีความเร็วมากขนึ้ โดยฝก ฝน การอานอยางมีวนิ ยั มรี ะเบยี บ เพราะจะชวยทําใหป ระสิทธิภาพในการอานดีขึ้น โดยสามารถใชว ิธีการ ตา งๆ ดังนีค้ ือ การเตรยี มตัว -อา นอยางกวางๆ เพ่อื จบั ประเดน็ ของเน้ือหาท่ีมอี ยูในขอมูลขาวสารน้ัน เชน จาก หนังสอื พิมพ โดยเฉพาะการมภี มู ิหลังเก่ยี วกบั เร่ืองที่อา นมาบางแลว จะชวยใหเกิดความเขาใจเนอ้ื หา ไดร วดเรว็ ยงิ่ ขึ้น -อา นอยางมจี ุดประสงค ตงั้ ใจและพยายามอานใหท ันตามเวลาท่ีผปู ระกาศและผดู าํ เนิน รายการกําหนด วิธีบังคับตนเองไมใ หอ านตามสบายชนิดตามใจตน กระทาํ ไดโ ดยการลากปากกาหรอื ดนิ สอช้ีนาํ ไปตามบรรทดั นอกจากน้จี ะตอ งไมใหมีสง่ิ ใดมารบกวนสมาธิขณะอานดวย อีกทง้ั ควรละ ทงิ้ นิสยั การอานท่ีไมดีตางๆ อาทิ -อานยอ นกลับไปมา วิธีนี้ทําใหเ สียเวลาและมผี ลทาํ ใหก ารเชอื่ มตอ ขอ ความไม ปะตดิ ปะตอ ทําใหจ ําเน้ือหาไมได -เคลอื่ นไหวสายตาไมเ ร็วพอ ถาสายตาเพงเพียงแตข อความแคบๆ เชน ดูแคคําคํา เดียว การอา นก็ชาไปดว ย วิธกี ารลดความเมือ่ ยลา ของสายตา -ตรวจสุขภาพสายตาเปน ประจํา เพราะสายตาของแตละคนจะเปลี่ยนไปตามวยั หรืออายุที่ มากขน้ึ เวลาอา นหนังสือพยายามใหหนังสืออยหู า งจากสายตาประมาณ 35 - 40 เซนติเมตร เพอ่ื ขยายกรอบของการมองเหน็ และลดการเคล่ือนไหวของสายตา ฝก ฝนตนเองใหอา นไดอ ยา งถูกวิธี -มือขางหนึ่งใชพ ลกิ หนากระดาษ สว นมอื อีกขา งหน่งึ ใหลากลงมาตามบรรทัดวธิ นี ้จี ะเปนการ ควบคมุ สายตาใหเ หน็ คําท่จี ะอานในแตละคร้งั มากขึ้น บงั คับมิใหสายตาจอ งจดอยูทค่ี าํ ใดคาํ หน่ึงและ ยังเปนการฝก ตนเองใหมีวนิ ัยและมีสมาธิในการอานอีกดว ย -กวาดสายตาไปท่วั ทั้งหนากระดาษภายใน 5 วนิ าที ผูประกาศและผดู าํ เนินรายการอาจคิดวา ไมไดอ านอะไรเลย แตจริงๆ แลว ผูประกาศและผดู ําเนนิ รายการจะสามารถจดั คําสําคญั ไดอ ยาง รวดเร็วและถา หนาไหนอานยากก็อาจกลับมาอานอยา งชาๆ ไดในภายหลงั ฝก ทาํ เชน น้ีอยางนอ ยวนั ละ 5-10 นาที ภายใน 1 - 2 เดือน ผปู ระกาศและผดู ําเนนิ รายการจะพบวาตนเองสามารถอา นไดเร็ว ขึ้นกวาเดมิ หลายเทาตัว 60

วธิ กี ารอา นท่มี ปี ระสิทธิภาพ โดยใช “เทคนคิ ในการอานเรว็ ” มดี ังน้ี 1) ควรอา นไมมีเสยี ง คอื อา นสะกดคําและตีความหมายในใจไมออกเสยี ง 2) การอานจบั ใจความสาํ คญั เพอื่ หาประเด็นสาํ คัญท่ีผูเ ขยี นตอ งการสื่อ สามารถทาํ ไดโดย เริ่มตนการอานดวยการหา “แนวความคิดหลกั ”(key concept) และถามตนเองวา ตอ งการรอู ะไร และควรจะอานตรงสวนไหนบาง ควรอา นเจาะประเดน็ ใดเปนพเิ ศษ จะไดไ มเ สยี เวลาอานทุกหนา 3) ตองประเมนิ แหลง ขอมูล เพราะประโยชนส ูงสดุ ของการอา น คือ การนําขอมูลมาใช จึง จาํ เปนตองประเมนิ ความนา เชื่อถอื และแหลง ทมี่ าของขอมูล ซงึ่ สามารถวัดไดจ ากการพิจารณาวา เปน ขอมลู ที่ทันสมยั (Update) หรือไม หนังสือเลมน้ันพิมพออกมาจากสํานักพิมพใด ใครเปนผูเขยี น ผู แปล เปน ตน ดงั น้นั การอา นทมี่ ปี ระสทิ ธิภาพ จงึ จาํ เปน ตอ งมคี วามสามารถในการ “อานจับใจความ” และ “เขา ใจเนื้อหาเร่ืองราวตางๆ” รวมท้งั “สรปุ สาระสาํ คัญของเรื่องทอ่ี านได” เปนอยางดี “การ อา นจับใจความ” คือ การอา นท่ีมุง คนหาสาระของเรื่องหรือของหนงั สือแตล ะเลม ทเ่ี ปนสว น “ใจความสาํ คัญ” และ “สว นขยายใจความสําคัญของเรื่อง” ใจความสาํ คญั ของเรื่อง คือ ขอความที่มสี าระครอบคลุมขอความอ่ืนๆ ในยอหนา นั้นหรือ เรื่องน้นั ทั้งหมด ขอความอื่นๆ เปนเพียงสวนขยายใจความสําคัญเทานั้น ขอความหนึ่งหรือตอนหน่ึง จะมีใจความสําคัญที่สุดเพียงหนึ่งเดียว นอกนั้นเปน “ใจความรอง” คาํ วา ใจความสาํ คญั น้ี มีชื่อเรียก หลายอยา ง เชน ขอคดิ สําคญั ของเรอื่ ง แกน ของเรอื่ งหรือความคิดหลกั ของเร่อื ง สรุปโดยรวม “ใจความสําคัญ” คือ สิ่งท่ีเปนสาระท่ีสําคัญที่สุดของเรื่องและสวนมากจะมี ลกั ษณะเปนประโยค ซึ่งอาจปรากฏอยูในสวนใดสวนหนึ่งของยอหนา ก็ได จุดท่ีพบใจความสําคัญของ เรือ่ งในแตล ะยอหนามากที่สุด คือ ประโยคที่อยูตอนตน ยอหนา เพราะผูเขียนมกั บอกประเด็นสําคัญ ไวก อน จึงคอยขยายรายละเอียดใหชัดเจน รองลงมา คือ ประโยคตอนทายยอหนา โดยผูเขียนจะ บอกรายละเอยี ดหรอื ประเดน็ ยอยกอน แลวจึงสรปุ ดวยประโยคที่เปนประเด็นไวภายหลัง สาํ หรับจุด ท่ีพบใจความสําคญั ยากข้ึน คือ ประโยคตอนกลางยอหนา ซึ่งผูประกาศและผูดําเนินรายการจะตอง ใชความสังเกตและพิจารณาใหดี สวนจุดท่ีหาใจความสําคัญยากท่ีสุด คือ ยอหนาที่ไมมีประโยค ใจความสําคัญปรากฏชัดเจน เพราะอาจมีประโยคอยรู วมๆ กันในยอหนาก็ได ซ่ึงผูประกาศและผู ดาํ เนินรายการจะตองอานและสรุปออกมาเอง วธิ กี ารอานจบั ใจความใหไดต ามจุดประสงค โดยใชวิธกี ารตา งๆ ดังนี้ 1) ตงั้ จดุ มุงหมายในการอานไดช ัดเจน เพราะจะเปน แนวทางกําหนดการอา นไดอยา ง เหมาะสมและจบั ใจความไดเ ร็วย่งิ ข้นึ 61

2) สาํ รวจสวนประกอบของหนังสืออยางคราวๆ เชน ช่ือเร่อื ง คาํ นาํ สารบัญ คาํ ชแี้ จงการใช หนงั สอื ภาคผนวก ฯลฯ เพราะสว นประกอบของหนังสอื จะทําใหเกิดความเขาใจเก่ยี วกบั เรื่องหรือ หนังสือทอ่ี านไดกวางขวางและรวดเร็ว 3) ทําความเขาใจลักษณะของหนงั สอื วาอยใู นประเภทใด เชน สารคดี ตาํ รา บทความ ฯลฯ ซึ่งจะชว ยใหม แี นวทางอานจับใจความสาํ คญั ไดงา ยมากขึน้ 4) ใชประสบการณหรือภูมหิ ลงั เก่ยี วกบั เรอ่ื งทอี่ านมาประกอบ จะทาํ ความเขา ใจและจับ ใจความที่อานไดงา ยและเร็วขึ้น 5) ใชความสามารถทางภาษาในดา นการแปลความหมายของคํา ประโยคและขอความตา งๆ อยางถูกตองเหมาะสม ขน้ั ตอนการอานจับใจความ ประกอบดว ยข้ันตอนตางๆ ดงั น้ี 1) อา นผานๆ โดยตลอด เพอ่ื ใหรูวา เรื่องที่อานพูดถงึ อะไร จุดใดเปนจดุ สาํ คญั ของเรอ่ื ง 2) อานใหละเอยี ด เพอื่ ทาํ ความเขา ใจอยางชดั เจน ไมควรหยุดอา นระหวา งเรื่องเพราะจะ ทําใหความเขาใจไมต ิดตอกนั 3) อา นซ้าํ ตอนท่ีไมเขา ใจและตรวจสอบความเขา ใจบางตอนใหแ นนอน 4) เรียบเรียงใจความสาํ คัญของเร่อื งดว ยตนเอง การอานวเิ คราะห การอา นวิเคราะหเ ปนทกั ษะการอานในระดับที่สงู ขนึ้ กวาการอานท่วั ๆ ไป (ภาทิพ ศรสี ทุ ธ์ิ 2554) กลา วคอื มิใชเปนเพียงการอา นเพ่ือความรแู ละความเพลิดเพลนิ เทานน้ั แตยังตองมีการ วิเคราะหสง่ิ ที่ผเู ขียนไดเ ขียนในดา นตา งๆ ดว ย ผูประกาศและผดู าํ เนนิ รายการควรฝก ทักษะการอาน วเิ คราะหอ ยางจริงจงั เพอื่ นําไปสกู ารสรางความรคู วามคิด เพราะเปนการอา นอยา งละเอียดใหได ความครบถว น หลงั จากนน้ั จึงแยกแยะใหไดว าสว นตางๆ นั้นมีความหมายและความสําคัญอยางไร บา ง แตละดา นสมั พันธกบั สวนอ่นื ๆ อยางไร วิธีอา นแบบวิเคราะหน ี้ อาจใชว เิ คราะหองคป ระกอบ ของคาํ และวลี การใชคําในประโยควเิ คราะหส ํานวนภาษา จุดประสงคข องผูแตง ไปจนถึงการ วเิ คราะหเ บอ้ื งหลังการจัดทําเอกสารนน้ั การอานในระดับนี้ตองรจู ักต้ังคาํ ถามและจดั ระเบยี บเรื่องราว ทีอ่ าน เพอ่ื จะไดเ ขาใจเร่ืองและความคดิ ที่ผูเขียนตองการนาํ เสนออยา งลึกซึ้ง ประกอบดว ยการ วิเคราะหต ามขน้ั ตอนตา งๆ ดังน้ี 1) รปู แบบทเ่ี ขียน 2) กลวธิ ีในการเขยี นหรือรอยเรยี งประพนั ธออกมา 3) เน้อื หาสาระหรือเนอ้ื เร่ืองทตี่ องการถายทอดออกมา 4) ความลุมลกึ และงดงามของสํานวนภาษาทใี่ ช 62

กระบวนการวเิ คราะห 1) พิจารณารปู แบบของงานประพันธวาใชรูปแบบใด อาจเปน นทิ าน บทละคร นวนยิ าย เรอื่ งส้นั บทรอ ยกรองหรือบทความจากหนงั สือพิมพ 2) แยกเนอื้ เรื่องออกเปนสวนๆ ใหเหน็ วา ใครทาํ อะไร ท่ีไหน อยางไร เมอ่ื ไร 3) แยกพจิ ารณาแตล ะสว นใหล ะเอียดลงไปวา ประกอบกนั อยา งไร หรอื ดวยอะไรบาง 4) พจิ ารณาใหเห็นวาผเู ขียนใชก ลวิธีนาํ เสนอเรอ่ื งราวอยางไร การอา นเชงิ วิเคราะหใ นขน้ั ตา งๆ 1) การอา นวิเคราะหคาํ เปนการอานเพื่อใหผูประกาศและผดู ําเนินรายการแยกแยะถอ ยคาํ ในวลี ประโยค หรอื ขอความตางๆ โดยสามารถบอกไดวา คําใดใชผ ดิ ถูกอยา งไร ใชผ ดิ ความหมายหรอื ผดิ หนา ท่ีหรอื ไม ใชเหมาะสมหรือไมช ัดเจนอยา งไร ควรจะตอ งหาทางแกไขหรอื ปรบั ปรุงอยางไร 2) การอานวเิ คราะหประโยค เปนการอานเพ่ือแยกแยะประโยคตา งๆ วาเปน ประโยคที่ ถกู ตองชดั เจนหรือไม ใชประโยคผิดไปจากแบบแผนของภาษาอยา งไร เปนประโยคที่ถูกตอ งสมบรู ณ เพยี งใดหรือไม เรียงลาํ ดับความในประโยคทใี่ ชไดถูกตอ งชัดเจนหรอื ไม ใชค ําฟุมเฟอยโดยไมจ ําเปน หรอื ไม เม่อื พบขอบกพรองตา งๆ แลวก็สามารถแกไขใหถูกตอ งได 3) การอานวิเคราะหท ศั นะของผูแ ตง ผูประกาศและผูดําเนนิ รายการตองพิจารณา ไตรตรองใหร อบคอบวา ผูเ ขียนเสนอทศั นะมีนํา้ หนักเหตุผลประกอบขอเทจ็ จรงิ นา เชือ่ ถือเพยี งใด เปน คนมองโลกในแงใด เปนตน 4) การอา นวเิ คราะหร ส หมายถึง การอานอยา งพจิ ารณาถึงความซาบซึ้งประทบั ใจทีไ่ ด จากการอาน วิธกี ารท่ีจะทําใหเขา ถงึ รสอยางลึกซึ้ง คอื การวิเคราะหรสของเสียงและรสของภาพ 4.1 ดานรสของเสียง ผปู ระกาศและผูดําเนินรายการจะรูสึกไดชัดจากการอาน ออกเสยี งดงั ๆ ไมว า จะเปนการอา นอยางปกตหิ รือการอา นทาํ นองเสนาะ จงึ จะชวยใหร ูส ึกถงึ ความ ไพเราะของจงั หวะและความเคลอ่ื นไหว ซึ่งแฝงอยูใ นเสียง ทําใหเ กดิ ความรสู กึ ไปตามทวงทาํ นองของ เสียงสงู ต่ําจากเนื้อเรอื่ งทอ่ี า น 4.2 ดานรสของภาพ เมือ่ ผปู ระกาศและผูดําเนนิ รายการอานแลว เกิดความ เขา ใจเรอื่ ง ในขณะเดียวกนั จะทําใหเ หน็ ภาพดว ย เปน การสรางเสรมิ ใหผ ูประกาศและผดู าํ เนนิ รายการ เขาใจความหมาย การเขียนบรรยายความดว ยถอยคาํ ไพเราะ ท้ังรอยแกว และรอยกรอง กอใหเ กดิ ภาพขึ้นในใจของผปู ระกาศและผดู าํ เนินรายการ ทาํ ใหเกิดความเพลดิ เพลินและเขาใจความหมายของ เรอ่ื งไดดียงิ่ ข้ึน 63

5) การอา นเพอื่ วเิ คราะหข อบเขตของปญ หาและการตคี วามเนื้อหาของขอความ ดังนี้คือ 5.1 การวเิ คราะหขอบเขตของปญ หา ตองสํารวจเน้อื หาดวย ซง่ึ ช่ือหวั ขอ ขาวเปน สิ่งแรกท่ีใชเ ปน แนวทางได เพราะผเู ขยี นยอ มตองพยายามตงั้ ช่ือเร่ืองใหตรงแนวเขยี นหรอื จดุ มงุ หมายในการเขยี นของตนใหมากท่สี ดุ 5.2 สรุปใหส น้ั ทีส่ ดุ วาหนังสอื น้ันกลาวถึงอะไร หนังสอื ท่ดี ีทกุ เลม ตองมี เอกภาพ มีการจัดองคป ระกอบของสวนยอยอยางมรี ะเบยี บ ผูป ระกาศและผดู าํ เนินรายการตอง พยายามสรุปภาพดงั กลา วออกมาเพยี ง 1-2 ประโยควา หนงั สือเลมนัน้ มีอะไรเปน จดุ สําคัญหรือเปน แกน เรอ่ื ง แลวจงึ หาความสมั พนั ธกบั สวนสําคญั ตอไป 5.3 ตอ งตั้งประเด็น วาจากเอกภาพของหนังสือเลม น้นั มสี ว นประกอบ ใดสาํ คญั บาง สวนท่สี าํ คญั ๆ สัมพันธก นั โดยตลอดหรือไม และแตละสวนมหี นา ท่ีของตนสนับสนนุ ซงึ่ กนั และกันหรือไม 5.4 กาํ หนดปญ หาท่ผี เู ขียนตอ งการแกไข ผูประกาศและผูด าํ เนินรายการ ควรพยายามอา นและคน พบวา ผเู ขียนเสนอปญ หาอะไร อยางไร มปี ญ หายอยอะไร และใหคําตอบไว ตรงๆ หรอื ไม การตงั้ ปญหาเปนวิธกี ารหนงึ่ ท่จี ะทําใหเ ขา ใจเร่ืองชัดเจน ยิง่ ตัง้ ปญหาไดก วางขวางลกึ ซึ้ง เทาใด ยิ่งเขาใจไดเพม่ิ มากขึ้นเทาน้นั 5.5 การตีความเนือ้ หาของหนงั สือ การตคี วามเปน สง่ิ ทผี่ ูป ระกาศและผู ดําเนนิ รายการตองทําความเขาใจความคิดของผเู ขียน พิจารณาวตั ถปุ ระสงคข องผเู ขยี น ตอ งอาศัย ความรูความเขาใจบรบิ ทของเรอื่ งเปนอยางดี จึงจะตคี วามไดถกู ตอง การทาํ ความเขา ใจความคดิ ของ ผเู ขยี นนนั้ ไมวาความคิดจะถูกตองหรือไมเราจะเหน็ ดวยหรอื ไมก็ตาม แตการพยายามเขาใจเชน นน้ั ทาํ ใหผูประกาศและผูดาํ เนนิ รายการสามารถวิจารณผ เู ขยี นไดอ ยางยตุ ธิ รรม โดยจะพิจารณาทัง้ ขอดี ขอดอย ของงานเขียนนนั้ อยางทะลปุ รุโปรง การตีความเน้ือหาของหนงั สือมีรายละเอียดตา งๆ ดังน้ีคือ 5.6 ตคี วามหมายของคาํ สําคัญและคนหาประโยคสําคญั ที่สุด ผปู ระกาศ และผดู ําเนินรายการตองพยายามเขาใจคาํ สาํ คญั และเขาใจประเด็นที่สําคัญท่ีผเู ขียนเสนอ เพ่ือเขา ใจ ความคิดของผูเขยี น 5.7 สรุปความคดิ สําคัญของผเู ขยี น โดยพจิ ารณาวา ประโยคใดเปนเหตุ ประโยคใดเปนผล ประโยคใดเปน ขอ สรุป ซึ่งบางครง้ั ผูเขยี นไมไดสรปุ ความคิดออกมาใหเห็นชัดเจน แตผ ูประกาศและผดู ําเนนิ รายการตองพยายามสรุปออกมาใหได 5.8 ตดั สนิ วาอะไรคือการแกป ญหาของผเู ขยี น เม่อื ผูป ระกาศและผูดาํ เนิน รายการตคี วามสาํ คัญใหตรงกับผเู ขียน เขา ใจความคดิ สาํ คัญของผูเขียน และสรุปความคดิ ของผเู ขียน ไดแลว ก็จะวิเคราะหหรอื ตัดสนิ ไดว า จากเร่ืองราวหรอื เหตผุ ลตา งๆ ทผ่ี ูเขยี นนาํ มาเสนอนัน้ มคี วาม สมเหตุสมผลหนกั แนน นา เชอ่ื ถือไดหรือไมเพยี งใด เพือ่ นําไปสูการวจิ ารณห นงั สือเร่อื งนั้นๆ ตอไป 64

แหลงฝก ฝนการอาน ผูประกาศและผูดําเนนิ รายการตองฝก ฝนการอา นจากแหลง ขอมูลหลายๆ ประเภท เชน อาน หนังสือประเภทรอยแกว รอ ยกรอง บันเทงิ คดี สารคดี เพ่ือตคี วาม แปลความและขยายความอยาง มีประสิทธิภาพ พิจารณาเน้อื หารูปแบบคุณคาทางวรรณคดีและสังคม ทองจําบทประพันธท่ีมีคณุ คา เพอื่ นําไปใชในการอางอิงทั้งในการพูด ตลอดจนมีนิสัยรักการอานอยูตลอดเวลา ศึกษาการอานอยาง มีวิจารณญาณ ตีความ แปลความ ขยายความ เลือกอานหนังสือประเภทตางๆ อยางหลากหลาย โดยใชแหลงเรียนรูและสื่อสารสนเทศเพ่ือพัฒนาและเปนประโยชนดานการใชกระบวนการคิด วเิ คราะหวิจารณใ นดานเนื้อหารปู แบบและประเมนิ คา ฝกฝนการอานวรรณกรรมประเภทเร่ืองส้ัน นวนิยาย บทความ สารคดี วรรณคดี ประเภทโคลง ฉนั ท กาพย กลอน จากแหลง เรยี นรแู ละสอ่ื สารสนเทศ เพ่ือวิเคราะห วิจารณ และ ประเมินคา ทอ งจาํ และเขยี นบทรอ ยกรองที่มีคณุ คา ประทบั ใจ อธบิ ายความหมายเพื่อนาํ ไปใชอางอิง ทง้ั ในการพดู อยางมปี ระสทิ ธภิ าพและมีวจิ ารณญาณ มมี ารยาทในการพูดและเขียนแสดงความคิดเห็น เก่ียวกับวรรณคดแี ละวรรณกรรม โดยยอมรับทัศนะของผูอ่ืนและเชื่อมโยงเพ่ือความรอบรู และเปน ประโยชนในการทํางานและการประกอบอาชพี ฝก การออกเสียงในการอาน การฝก ออกเสียง โดยปกติจะใชเสยี ง “สระ” มาแทนคาํ เวลาฝก โดยอาจจะเปลีย่ นพยัญชนะ ตนไปเร่อื ยๆ อาทิ อา เอ อี โอ อู , มา เม มี โม มู , บา เบ บี โบ บู ฯลฯ ซ่งึ สระ 5 ตัวนีจ้ ะคอนขา งใช บอยในภาษาไทย ถาเปน อังกฤษจะใช เอ อี ไอ โอ ยู ซงึ่ ในการฝกขั้นแรกเราก็จะใชค ําพวกนีแ้ ทน ประโยคไปกอน การฝก ใหเ สยี งน่ิง 1) เกบ็ ลมหายใจใหเต็ม ฟนประกบกัน คอ ยๆ ปลอ ยลมออกอยางสมาํ่ เสมอ ใหเ สยี งผานฟน เปน คาํ วา \"ซ\"ี หรือ คลายๆ เสยี งปลอ ยลมออกจากลกู โปงหรือยางรถยนต พยายามใหค วามดงั คงที่ อยาใหเ สยี งวูบวาบ ถาจะเบาก็ บาใหตลอด ถา ดังก็ใหด งั คงที่ไปเรื่อยๆ จนกวาจะหมดลม โดยชอ งทอ ง กต็ องคอยควบคมุ ลมใหค อยๆ ไลจาก ตา่ํ สุด คอื ทอ งนอย ชอ งทอง กระบัง ลม ปอด เหมอื นกบั เรา บบี ยาสฟี น จากขางลางไลข ้ึนขางบนจนหมดหลอด 2) เปลี่ยนจากออกเสียง \"ซ\"ี เปน ปด ปาก แลว ฮัมเสยี งในลาํ คอวา\"ฮืม\" โดยใชห ลกั การ เดยี วกนั กบั ขอหนง่ึ การฝกเสียงหนกั เบา 1) เรมิ่ จากเบาๆ แลวคอ ยเพิม่ แรงดันออกมาทีละนิด โดยชองทองจะเปนตัวทําหนาทีค่ อยๆ เรง ความแรงในการปลอ ยลมออกมา ซึง่ ในกรณนี ล้ี มจะตอ งหมดเร็วกวา ในขน้ั ตอนแรก เพราะฉะน้นั 65

คนที่จะรองเพลงให ไดเ สียงท่ีมีลูกเลน มาก มดี งั มีคอ ยจะตองใชลมเปนตัวบงั คบั ทส่ี ําคญั ถาอยากรอ ง เพลงเสียงดงั แตลมไมพอ ก็จะไดเสยี งที่ไมมีแรงหรืออาจจะเพยี้ นโนต ไปเลยก็ได 2) เปล่ียนปากเปน เหมือนทาํ ทาจะเปา ลม (เหมือนทาํ ทา ผิวปาก) ปลอ ยลมออกมาพรอ ม กบั ฮัมเสยี งในลาํ คอวา \"ฮู\" โดยใหเ ปนเสยี งโนต ใดโนตหนึง่ แลว คอยเพิ่มความดังใหค อยๆ ดังข้ึน แตมี ขอแมอ ยวู าเมื่อเสียงดงั ข้นึ อยาใหโนต ของเสยี งเพี้ยนสงู ขน้ึ ตาม พยายามบงั คับใหโ นตคงอยรู ะดบั เดมิ ใหเปลย่ี นแปลงแคความดังเทาน้ันเพราะจะไดฝกใหร ูจักรกั ษาระดับเสยี ง (pitch) เพราะในการรอง เพลงบางทใี นโนต เดยี วกัน อาจจะเปล่ียนจากเบาเปน ดังหรือดังเปนเบาสลบั ไปมากไ็ ด ถาไมรกั ษา ระดบั เสยี งใหค งที่ ไว ก็จะกลายเปนเสียงเพยี้ นทนั ที ฝก การออกเสยี งกับสระ 1) อนั ดบั แรกตองทาํ รูปปากใหชัดเจนเพือ่ เสียงท่ีออกมาจะไดถูกตองและมคี วามคมชดั เชน \"อา\" อา ปากใหกวางมากทส่ี ุดเทา ท่ีจะทาํ ได \"เอ\" แบะปากออกดานขาง อาปากเล็กนอ ย \"อ\"ี แบะปากออกดา นขาง อา ปากนอ ยกวา \"เอ\" \"โอ\" หอปากใหเ ปน รูปตวั \"โอ\" \"อ\"ู คลาย \"โอ\" แตใหว งเลก็ ลงมาหรือคลายทาํ ทาผิวปาก 2) รอ ง อา,เอ,อี,โอ,อู เรียงกันตามลาํ ดับ อาจจะใหค วามยาวคําละประมาณ 2-3 วินาที แลวพอ \"อู\" คาํ สุด ทายกใ็ หลากเสยี งไปจนกวาจะหมดลม โดยใหค ําทัง้ หมดอยใู นระดบั เสยี งหรอื โนต เดียวกัน ถาอยากฝก สงู ข้ึนหรอื ตํ่าลง กใ็ หเ ปลย่ี นโนต โดยใชเคร่ืองดนตรีกดเพ่ิมขึ้นทีละเสียงก็ได จนกวาจะถึงโนตที่รองไมไ หวจริงๆ 3) ลองเปลี่ยนอกั ษรนาํ เปน ตวั ตางๆ ไดตามใจชอบ เชน มา,เม,ม,ี โม,มู ลา,เล,ล,ี โล,ลู ฯลฯ การฝก ใหเ สียงไมแบน หมายถงึ เปลย่ี นใหเ น้ือเสียงมีความกงั วานมากขนึ้ มีหลกั การสังเกตชัดเจนไดงา ยๆ คอื เวลาท่ี เราหาวเสยี งของเราจะเปล่ยี นไปจากเดิม คอื จะมีความกลมและความกงั วานมากขนึ้ น่ันเปน เพราะ เวลาเราหาวชอ งคอและปากจะเปด กวางมากขึน้ จะทําใหเ หมอื นกบั มีกลองท่ีคอยรับเสียงใบใหญข ึ้น เสยี งจึงมีความกงั วานมากขึ้น ตวั อยา งเชน นกั รองโอเปรา จะใชวธิ ีเปด คอแบบนีจ้ งึ ไดเ สยี งที่ฟงแลว กองกังวาน บวกกับลมหายใจทม่ี แี รงเยอะจึงสมบูรณแ บบ ดงั นนั้ จงึ ควรฝกดังน้ี 1) หาวเขา ไป หาวเลนๆ หาวเรอ่ื ยๆ ใหช ินกับการหาว 2) ใชก ารฝกจากการออกเสียงจากสระมาประกอบ โดยทกุ ครั้งทเ่ี ปลงเสยี งออกมา ใหทําทา หาวตลอดแลว ลองสังเกตเสียงที่ออกมาวาเปลย่ี นไปหรือเปลา 66

4.4 การอานออกเสยี งคาํ ใหถูกตอ ง ไดแก การอานอักษรนํา คําอกั ษรนําจะมพี ยญั ชนะ 2 ตวั ประสมกับสระตวั เดียว โดยอักษรนํามีความสาํ คญั ในฐานะท่ี ชวยใหภาษาไทยมีคําสําหรับใชส ่ือสารเพิ่มมากขึ้น เราจะพบวาคําทม่ี ีพยัญชนะตนเปนอักษรต่ําเดี่ยว (อกั ษรตาํ่ เดี่ยวมี 10 ตวั คือ ม ง ย ญ ล ว น ณ ร ฬ) เชน งา นา มา จะผันเสียงวรรณยุกตไดเพียง 3 เสียง ถาตองการใหผนั ครบ 5 เสียง จะตอ งนาํ ดวยอักษรสูง โดยทวั่ ไปจะใชตัว “ห” นําหนาคาํ อักษร ตาํ่ เดย่ี วเหลาน้นั เชน นา นา นา เม่ือนํา \"ห\" มาประสมขางหนาใหเปนคําอักษรนํา จะผันเสียงไดเปน 5 เสียง ดังนี้ นา หนา หนา นา หนา………นา หนา นา นา หนา (น้ําผ้ึง บุญเรือง 2558) คํา อักษรนําจึงมีคุณคาในฐานะท่ีทําใหภาษาไทยมีคําท่ีใชเพิ่มมากข้ึนและทําใหอักษรตํ่าเด่ียวผันเสียง วรรณยกุ ตไดค รบท้งั 5 เสียง โดยการอา นอกั ษรนาํ มีวิธีการดังนี้ 1) ถา พยญั ชนะตน ตัวแรกเปน อกั ษรสูงหรอื กลางพยญั ชนะตัวตามตองออกเสยี ง ตามตวั พยัญชนะตัวแรก เชน ตารางท่ี 4.3 แสดงการอานอักษรนําโดยพยัญชนะตน ตวั แรกเปน อักษรสูง ถนน อา นวา ถะ-หนน สมนุ อานวา สะ-หมนุ ขนุน อานวา ขะ-หนุน ผลติ อานวา ผะ-หลดิ จรัส อานวา จะ-หรดั อกั ษรสงู มี 11 ตัวดงั นี้ ข ฃ ฉ ผ ฝ ถ ฐ ส ศ ษ ห อักษรกลางมี 9 ตวั ดังน้ี ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ 2) ถาพยัญชนะตน ตวั แรกเปนอักษรต่ํา คาํ หลังอานตามเสียงเดมิ ตารางที่ 4.4 แสดงการอานอักษรนาํ โดยพยัญชนะตน ตวั แรกเปนอักษรตํา่ คณิต อา นวา คะ-นิด ชนก อา นวา ชะ-นก ทนาย อานวา ทะ-นาย พนัก อานวา พะ-นัก 3) ถา พยญั ชนะตนตวั แรกเปน ห นาํ พยัญชนะอน่ื หรอื อ นําพยญั ชนะ ย ให อา นออกเสียงเหมือนการอานอกั ษรควบไมแท เชน อยา อยู อยา ง อยาก หมู เปนตน 67

การอา นอกั ษรควบกล้าํ 1) อักษรควบแทจะตองอา นออกเสยี งพยญั ชนะตนทงั้ 2 ตัวพรอ มกนั เชน โปรด ปราน กราบกราน ปรบั ปรงุ นิทรา เปนตน 2) อักษรควบไมแท เวลาอา นออกเสียงจะอานพยญั ชนะตน เพยี งตัวเดียว ไมอา น ออกเสียงตวั ควบกล้ํา เชน ศรัทธา (สัด-ทา) เสรจ็ (เสด็ ) กําสรวล (กํา-สวน) แสรง (แสง) และตัว ท ควบกับ ร ใหเ ปลี่ยนเสยี ง ทร ใหเ ปน ซ เชน ทรดุ โทรม (ซุด-โซม) พุทรา (พดุ - ซา) ทรพั ยส นิ (ซบั -สิน) เปนตน 3) คาํ แผลงท่มี ี ร ล ว ควบ เมอ่ื แทรก คําแลว ใหอ านออกเสยี งตามเดิม เชน ตรสั แผลงเปน ดํารัส อา นวา ดาํ -หรดั จรัส แผลงเปน จํารัส อา นวา จํา-หรดั ปราบ แผลงเปน บําราบ อานวา บํา-หราบ ยกเวน ปราศ แผลงเปน บําราศ อานวา บํา-ราด การอา นคาํ แผลง เมอื่ แผลงคําโดยการแทรกคํา + น. แลว ออกเสยี งพยางคห ลังตามรูปคาํ ของพยัญชนะท่แี ปลง มา เชน อวย แผลงเปน อาํ นวย อา นวา อํา-นวย โจทย แผลงเปน จําโนทย อา นวา จํา-โนด แจก แผลงเปน จําแนก อานวา จําแนก ยกเวน เกิดแผลงเปน กาํ เนิด อา นวา กํา-เหนดิ ปราศ แผลงเปน บําราศ อานวา บํา-ราด การอานคาํ พอง คาํ พองท่ีมีปญหาในการออกเสยี งคอื คําพองรปู ดังนนั้ ในการออกเสยี งคาํ พองรูป ตองสังเกต ความหมายของขอความทสี่ ื่อสารประกอบ เพ่ือจะไดอา นออกเสียงคาํ พองรปู ได อยา งถูกตอ ง เชน คาํ วา “เพลา” ถาตองการส่ือความหมายใหหมายถึงเบาลงหรือนอยลงตองออกเสียง “เพลา” แตถ า ตอ งการสือ่ ความหมายใหหมายถงึ เวลาตอ งออกเสยี งวา “เพ-ลา” สรุปเน้ือหาสาระในบทนี้ คือ นักศกึ ษาจะไดท ราบถึงวิธีการอานมีประโยชนในการพัฒนาตนเองสําหรับการทาํ หนาที่เปนผู ประกาศและผูดําเนินรายการท่ีมีคุณภาพ รวมท้งั กระบวนการอานท้ัง 4 ขั้นตอน การตั้งจุดมงุ หมาย ของการอาน รูปแบบตา งๆ ของวธิ ีการอาน เทคนิควิธกี ารอานแบบ “สามเอส (3S)” อัตราความเร็ว ในการอาน วิธีการอานใหเรว็ ข้ึน การฝก ฝนตนเองใหอานไดอยา งถูกวิธี วธิ ีการอานจับใจความใหได ตามจุดประสงค ฝกการออกเสียงในการอาน การฝกใหเสียงน่ิง การฝกเสียงหนักเบา ฝกการออก เสียงกบั สระ การฝก ใหเ สยี งไมแ บน การอานอักษรนํา การอานอักษรควบกลา้ํ การอานคาํ แผลง การ อา นอักษรควบกลํ้าและการอานคาํ พอง รวมทง้ั แนวทางปฏิบัติและฝกฝนในภาคทฤษฎีตางๆ ในบทนี้ ถือเปนปจจัยสาํ คญั ของการเปนผปู ระกาศและผดู ําเนนิ รายการทีต่ อ งใหความใสใ จฝกฝนอยูเสมอ 68

แบบฝกหดั เพือ่ ทบทวนความรูและความเขาใจ แบบฝก หดั ทายบทของทุกบท เพอ่ื การกระตุน ความต่นื ตัวในการเรียนรูแ ละนาํ ไปสกู าร จดจําไดอ ยางลกึ ซ้ึง ดวยการใชคาํ ถามทต่ี อ งอธบิ ายความและยกตัวอยางประกอบ ซึ่งตองใชความเขา ใจจากการเรียนรแู ละฝก ปฏบิ ตั ิอยา งสมา่ํ เสมอ 1. ใหนักศกึ ษาอธิบายถึงกระบวนการอาน 4 ข้ันตอน วา มีอะไรบาง 2. การตง้ั จุดมุงหมายของการอา น ประกอบไปดวยอะไรบาง 3. รปู แบบตา งๆ ของวิธกี ารอา น มอี ะไรบาง 4. เทคนิควิธีการอานแบบ “สามเอส (3S)” คอื อะไร อธบิ ายรายละเอยี ด 5. อตั ราความเร็วในการอาน มอี ะไรบา ง 6. การฝก ฝนตนเองใหอ านไดอยา งถกู วธิ ี ตองปฏิบัติอยางไร 7. วธิ ีการอานจับใจความใหไ ดต ามจุดประสงค ควรทาํ เชนไร 8. วิธฝี ก การออกเสียงในการอา น ทําอยา งไร 9. วิธกี ารฝก ใหเ สยี งนิง่ ทําอยางไร 10. วธิ ฝี ก การออกเสยี งกบั สระ ทําอยา งไร 11. วิธกี ารฝกใหเสยี งไมแบน ทําอยา งไร 12. การอา นอักษรควบกล้ํา ตอ งทําเชนไร 13. การอานคําแผลง ตองทําเชนไร 14. การอา นอักษรควบกล้าํ ตอ งทําเชน ไร 15. ใหน ักศึกษาแสดงความคิดเห็นกรณเี ทคนิควิธกี ารอานท่คี ิดวาดแี ละเหมาะสมกบั ตนเองมาก ทส่ี ดุ คือวธิ ีการใด พรอมใหเหตุผล 69

จดุ ประสงคของการเรยี นรใู นบทน้ี 1. นกั ศกึ ษาไดร บั รแู ละเขาใจหลักการอา นออกเสยี ง 2. นกั ศึกษาไดเรียนรหู ลักเกณฑสาํ หรับวธิ กี ารอานออกเสยี งพยญั ชนะ คําควบกลา้ํ ร ล ว เสียงวรรณยกุ ต คําพองรปู ตัวการันต การออกเสียงพยางคหนัก พยางคเ บา 3. นักศึกษาไดเรียนรูและอธิบายไดเกย่ี วกบั ลกั ษณะภาษาไทย 4. นกั ศกึ ษาไดเ รียนรูและสามารถนาํ ไปฝก ฝนจนสามารถทาํ การอา นออกเสียงไดด ี 5. นักศกึ ษาเขา ใจและทราบถงึ ขอควรระวงั ในการออกเสียงภาษาไทย 6. นักศึกษาไดเรียนรูและสามารถประยุกตใชหลักการอานคําในภาษาไทยไดอยางมี ประสิทธภิ าพเมื่อตอ งไปปฏบิ ตั งิ านจริง 5.1 หลกั การอา นออกเสียง ความหมายของ “การอานออกเสียง” การอานออกเสียง หมายถึงการอานขอความโดย การเปลงเสียงออกมาเพ่ือใหผูอ่ืนไดรับรขู อความนั้นๆ การอานออกเสียงตองใหถูกตองตามอักขรวิธี น้ําเสียงและจังหวะใหเปนไปตามปกติเหมือนการพูดซึ่งเหมาะสมกับเรื่องที่อาน เพราะเปนการ ถายทอดอารมณไปสูผูฟง ซึ่งทําใหผูฟงเกิดอารมณรวมคลอยตามไปกับเร่ืองหรือรสของคําประพันธ นั้นๆ (จิราภรณ นวลใย 2556) การอานออกเสยี งแบงเปน 2 ลกั ษณะ คือ 1. การอา นออกเสียงปกติ เปน การอา นออกเสยี งตามปกติท่ัวไป อา นไดท ้ังบทรอยแกว และรอ ยกรอง เชน อานขาว อานประกาศ อานตีบท อานสารคดี อานขอความประกอบภาพนิ่ง หรอื อา นบทภาพยนตร ฯลฯ ขอ ควรปฏบิ ัตใิ นการอา นออกเสยี งตามปกติ คอื - ทาํ ความเขา ใจกับเร่อื งท่ีจะอา นกอนการอานจริง - ออกเสยี งชดั เจน ดงั พอประมาณ มีลลี าจังหวะในการอานอยางเหมาะสม - แบงวรรคตอนไดถ กู ตอง - อานออกเสยี งถูกตองตามอักขรวิธี 70

2. การอานทาํ นองเสนาะ เปน การอา นออกเสียงบทรอยกรองหรอื วรรณคดไี ทยใหไพเราะนา ฟง มงุ ใหเ กดิ ความรสู ึกซาบซง้ึ เกิดอารมณ จนิ ตนาการ คลอยตามบทรอยกรองน้นั ๆ ดวย หลักเกณฑในการอา นทาํ นองเสนาะ - ตองรูจักลกั ษณะคําประพนั ธท่จี ะอานกอนวา บงั คับฉันทลกั ษณอ ยางไร - อานใหถ กู ทาํ นอง - ควรมนี ํา้ เสยี งและลีลาในการอานท่ดี ี - ออกเสยี งแตละคําถกู ตอ งชัดเจน การอานออกเสียงคําใหถูกตอง จะทําใหผูรับสารสามารถเขาใจความหมายของคําและ สามารถส่ือสารไดเ ขาใจซ่ึงกันและกัน (อโนทัย ศรีภักด์ิ 2558) ในการอานออกเสียงสําหรับผูประกาศ และผูดําเนินรายการนั้น เปนการอานบทขาวหรือสคริปต (Script) คือ ตนฉบับของเอกสารหรือ ตนฉบับของหนังสือ (พจนานุกรมแปล อังกฤษ-ไทย อ. สอ เสถบุตร 2558) ใหมีเสียงดังออกมาจน ผูอ่ืนไดยิน เปนการอานเพ่ือสงขอมูลขาวสารไปยังกลุมผูฟงผูช มตางๆ เชน อานขาวหรือจัดรายการ ทางสถานีวิทยหุ รือสถานีโทรทัศน รวมทงั้ การดําเนินรายการบนเวทีสดจากงานเสวนา งานแถลงขาว เปนตน ในการอานออกเสียงนั้นตองคํานึงอยูเสมอวาเปนการอานเพื่อจุดมุงหมายใด จะไดสามารถ เลือกใชน้ําเสียงซ่ึงเหมาะสมกับเร่ืองท่ีอานและอานใหไดอารมณตามสถานการณตางๆ ในบทนั้นๆ โดยมหี ลกั การอา นออกเสียงทด่ี ี (เสาวณยี  ชศู รี 2556) ประกอบดวย 1) ตอ งอานเนื้อเรอื่ งโดยอานสํารวจแบบครา วๆ หนึง่ รอบในใจ 2) ตองทาํ ความเขาใจเร่ืองท่อี านใหช ดั เจนจนรูวา กําลงั จะนําเสนอสาระอะไรบาง 3) ตองพิจารณาประเภทของเรอ่ื งท่ีอาน เพื่อใหอา นไดถูกตองตามลักษณะและ จุดประสงคของผูเขียนบท 4) ตองตรวจสอบคาํ ศัพททไ่ี มแนใ จวาอา นอยา งไร อาจคน ควาเสยี งอานของคําได จากพจนานุกรมหรือสอบถามผูรหู รือผชู ํานาญการโดยตรง 5) ตอ งอา นออกเสียงโดยใหเสียงดงั ออกมาพอประมาณและชัดเจนถกู ตอง 6) ตอ งอา นออกเสียงพยญั ชนะ สระ วรรณยุกต คํา ใหถกู ตองตามอักขรวธิ ี 7) ตอ งเวนวรรคตอนใหถ ูกตองใชน ํ้าเสยี งในการอานใหเหมาะสมกับเนื้อหา นาฟง 8) ตอ งอานดวยจงั หวะและอัตราความเร็วท่ีเหมาะสม คือ อา นไมชา จนฟงแลวนา งว งนอนหรอื อานเรว็ จนฟงไมทนั จบั ใจความเน้ือหาสาระสาํ คัญไดไมครบถว น 71

5.2 วิธีการอา นออกเสยี งพยญั ชนะ คาํ ควบกล้าํ ร ล ว เสยี งวรรณยกุ ต คําพอ งรูป ตัวการันต การออกเสียงพยางคห นัก พยางคเบา การเวน วรรคตอน 1) การออกเสยี งพยัญชนะใหถูกตอ ง การออกเสยี งพยญั ชนะบางตวั ไดรบั อทิ ธพิ ลจากการออกเสียงคาํ ในภาษาตา งประเทศ ทาํ ให ออกเสียงผดิ ไปจากหลักการออกเสียงในภาษาไทย คาํ ภาษาอังกฤษที่กลายเปน คํายืมในภาษาไทยมัก เกดิ การเปล่ียนแปลงตามระบบเสียงทีแ่ ตกตางกนั ดงั น้คี ือ (ทีมงานแพทยวศิ วะ 2558) 1. การตดั เสยี งพยัญชนะตน คาํ และทา ยคาํ 2. การเพ่ิมเสยี ง มที ั้งเสียงสระและเสยี งพยัญชนะ โดยเฉพาะสระระหวาง พยัญชนะควบ เชน copy - กอ ปป, meeting - มตี้ ต้งิ เพ่ิมเสียงพยัญชนะ เชน slang - สแลง, screw - สกรู เพมิ่ เสียงสระ 3. การเปล่ยี นแปลงเสยี งพยญั ชนะทงั้ ตนคาํ และพยญั ชนะทายคาํ เชน g = k-golf = กอลฟ , g หรอื j = y-jam = แยม gypsy = ยปิ ซี sh = ch-shirt = เช้ติ , v = w-vote = โหวต เปล่ียนเสยี งพยญั ชนะตน คํา เชน jazz = แจส, bugalow = บังกาโล เปล่ยี นเสยี งพยัญชนะทายคํา นอกจากน้นั ยงั มีขอ สังเกตการออกเสียงพยัญชนะบางตัว ดงั น้ี เสยี ง /ช/ การออกเสียง /ช/ ตอ งใชป ลายลิ้นและทาํ ริมฝปากรวมทัง้ เปลงเสียงปลอยลม ช.ชาง ออกมา ผา นซฟ่ี น และริมฝป ากอยา งสอดรับกนั จะไดเสียงออกเปน “-ชะ-”…….….ผสมอยูในคํานั้นๆ เชน ชิน ชา ชมุ ชื้น แชม ชน่ื เปน ตน เสยี ง /ซ/ การออกเสียง /ซ/ ฟนบนและฟนลางกบั ลิ้นสว นปลายทาํ ชอ งแคบใหล มผานออกมาเปนเสียง เสียดแทรก การอานคาํ ท่มี เี สียง /ซ/ ไมต องมลี มพน ออกมาดว ย ตวั อยา งคําที่ใชเสียง /ซ/ เชน ซอกแซกสงสาร ทรัพยสนิ เปนตน เสยี ง /ร/ การออกเสียง /ร/ ปลายล้นิ จะสะบัดผา นปุมเหงอื กอยางรวดเร็วเพียงคร้งั เดยี วขณะทอี่ อก เสียง จึงจะถกู ตอ ง ไมออกเสยี งแบบใชป ลายลิน้ สะบัดรวั หลาย ๆ ครงั้ ทําใหเ สียง /ร/ เพ้ียนไปไมน า ฟง ตัวอยา งคาํ ท่ใี ชเ สยี ง /ร/ เชน รงุ เรอื ง รุงรงั รวดเรว็ เปน ตน เสยี ง /ล/ 72

การออกเสียง /ล/ ลิน้ สวนหนาและสว นปลายจะกักลมตรงชอ งกลางปากไวต รงบรเิ วณฟน และปุมเหงือกแตป ลอ ยชองขางๆ ลน้ิ ใหล มผา นออกมาได เปนเสียงที่สว นใหญออกเสยี งไดถ ูกตอง ขอ ควรระวงั คือ ตอ งไมปะปน สับสนกบั คาํ ที่ออกเสยี งดวย /ร/ ไมเชน นนั้ กอ็ าจทําใหความหมายของ คาํ ผิดไปได ตวั อยา งคาํ ทใ่ี ชเ สียง /ล/ เชน โอฬาร ลอ ง ลม ลิน้ ลอย เปน ตน 2) การอา นคําควบกลา้ํ ร ล ว คําควบกลาํ้ คือ คําทีต่ องออกเสียงพยัญชนะตน 2 เสยี งเรยี งชดิ ตดิ กัน โดยไมมเี สียงสระคน่ั ถา อานผิด ความหมายของคาํ ก็อาจผิดไปได เชน เกร็ด หมายถึง 1. ลาํ น้าํ เลก็ ทเ่ี ปน ทางลัดเช่ือมลําน้าํ ใหญส ายเดียวกันท้ัง 2 ขาง ใชเปน เตร็ด ก็มี 2. สวนยอ ย สวนเบด็ เตล็ด เชน ตาํ รายาเกร็ด เกร็ดพงศาวดาร เกลด็ หมายถึง 1. สว นท่เี ปน แผน ๆ ซอ นเหล่ือมกนั หอหุมตวั ปลาและสัตวเ ลื้อยคลานบางชนดิ สง่ิ ท่แี ข็งแรงเปน แผนบางๆ คลายเกล็ดปลา เชน นํา้ ตาลข้นึ เกล็ด เกลด็ พมิ เสน 2. ขบใหเมล็ดแตกเพื่อกนิ เนอ้ื ใน (ใชกบั สิ่งที่เปนเม็ดเล็กๆ ) เชน เกล็ดเมล็ดแตงโม นกเกลด็ ขา ว คาํ ควบกลาํ้ บางคําอาจมรี ูปพองกับสระ เชน คาํ วา ขวนขวาย ตองอานเปนคาํ ควบกลาํ้ วา ขฺวน – ขวฺ าย ไมอาน ขวน เปน คําทป่ี ระสมดวยสระอวั 3) เสียงวรรณยุกต เสียงวรรณยุกต เปนสงิ่ ที่ตอ งคํานึงถึง เพราะถา อานผดิ ความหมายกผ็ ิดไปเชน กนั เชน ปา ปา ของเขา ปา ฉนั หอบเส้อื หอบเสื่อหนเี สอื น้ํานองทวมนองนอง เปนตน 4) คําพองรปู คาํ พอ งรปู คือ คําทเ่ี ขียนเหมือนกันแตอานตา งกัน ความหมายของคาํ ก็ตา งกันไปดว ย การจะ อานคําพองรูปใหถูกตองจึงตองเขาใจความหมายของคําที่อานและตองอาศัยการตีความจาก ความหมายในประโยคดวย เชน เขาหวงแหนจอกแหนในบอ นาํ้ เรอื โคลงเพราะโคลงเรือ เพลาเกวียน หักเมื่อเพลาเชา 5) ตวั การันต เมื่ออา นคาํ ทม่ี ตี ัวการันตไมตอ งอา นออกเสียงตวั การันตน ้ัน เชน พนิ ทุอิ อานวา พนิ – อิ สิทธ์ิ อา นวา สิด กาญจน อา นวา กาน 73