เด็กข้ามชาติ เกิด อยู่ โต อย่างไร

องค์การอนามัยโลก. (2562). รายงานการย้ายถ่ินของประเทศไทย ฉบับปี 2562 . สืบค้นจาก https://thailand.iom.int/sites/default/files/document/publications/TMR%20Infographics%20 in%20Thai.pdf องค์การอนามัยโลก. (2562). รายงานการย้ายถ่ินของประเทศไทย ฉบับปี 2562 . (ออนไลน์) สืบค้นจาก https://thailand.iom.int/sites/default/files/document/publications/TMR%20 Infographics%20in%20Thai.pdf อภิชาติ จ�ำรัสฤทธิรงค์, สุรยี ์พร พันพง่ึ , วาทินี บุญชะลักษ,ี จรัมพร โห้ล�ำยอง, เฉลมิ พล แจม่ จนั ทร์, กญั ญา อภพิ รชยั สกลุ และ ศริ พิ ร ยงพานชิ กลุ (2557). โครงการฟา้ มติ ร-2: รายงานการสำ� รวจ ขอ้ มลู ผลกระทบโครงการสง่ เสรมิ การปอ้ งกนั เอดสใ์ นแรงงานขา้ มชาตปิ ระเทศไทย ปี พ.ศ. 2557. นครปฐม: สถาบันวิจยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหิดล, มูลนิธิรักษไ์ ทย. อภิชาติ จ�ำรัสฤทธริ งค์, สุรียพ์ ร พนั พง่ึ , จรมั พร โห้ล�ำยอง, เฉลมิ พล แจม่ จันทร์, กญั ญา อภพิ รชัย สกลุ และ สริ นิ ทรญ์ า ไขเ่ ขยี ว. (2559). รปู แบบการบรู ณาการทางสงั คมของแรงงานขา้ มชาตใิ น ประเทศไทย ใน สรุ ยี พ์ ร...[และคนอน่ื ๆ], บรรณาธกิ าร, ประชากรและสงั คม 2559: ประเทศไทย กบั ศตวรรษแห่งการยา้ ยถิ่นแหง่ ชาติ (Thailand in the Era of Transnational Migration) การ ประชุมวชิ าการระดับชาติ “ประชากรและสังคม 2559” ครั้งท่ี 12 (พิมพ์คร้ังที่ 1) นครปฐม : สถาบนั วิจัยประชากรและสังคม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล, 2559. เดก็ ขา้ มชาต:ิ เกิด อยู่ โต อยา่ งไร 129

ภาคผนวก ตาราง ผลการวเิ คราะหก์ ารถดถอยโลจสิ ตกิ สแ์ บบทวิ ปจั จยั กำ� หนดการเขา้ ถงึ การศกึ ษา และหลักประกันทางสุขภาพของเดก็ ข้ามชาติ ตวั แปรตน้ การศึกษาของเดก็ ขา้ มชาติ การมหี ลกั ประกนั ทาง (กำ�ลงั ศกึ ษา: โรงเรยี นไทย) สขุ ภาพของเดก็ ข้ามชาติ 1. คุณลกั ษณะเดก็ ขา้ มชาติ (กลมุ่ อ้างองิ : กำ�ลังศกึ ษา: เพศ ((กลุ่มอ้างองิ : ศนู ย์เรียนรู้) ไม่ม/ี ไมท่ ราบ/ไมต่ อบ) เด็กชาย (อา้ งอิง) เดก็ หญิง Odds ratio (95% CI) Odds ratio (95% CI) อายุ 05- ปี 1.00 1.00 6 - 11 ปี 1.27 (0.732.23-) 0.81 (0.511.29-) 12 - 14 ปี สถานทเี่ กดิ 1.00 (อ้างอิง) 1.00 (อ้างอิง) เกิดในไทย (อา้ งองิ ) 1.00 (0.511.97-) 1.32 (0.762.30-) ไมไ่ ด้เกดิ ในไทย 2.88 (1.405.92-)*** การจดทะเบียนการเกิด 1.00 ไมไ่ ด้จดทะเบียน/ไม่ทราบ 0.61 (0.271.40-) 1.00 (อ้างอิง) 0.85 (0.391.84-) จดทะเบียน 1.00 แผนเกี่ยวกบั สถานทอ่ี าศยั ของของ 1.89 (0.993.62-)* 1.00 เด็ก (หลงั จากอายุ 15 ปี ขน้ึ ไป) 2.31 (1.294.12-)*** ไม่ใชใ่ นไทย (อ้างองิ ) 1.00 ในแมส่ อด/ในประเทศไทย 8.21 (3.5219.18-)*** 1.00 2.38 (1.194.75-)** 130 เดก็ ขา้ มชาต:ิ เกดิ อยู่ โต อย่างไร

ตวั แปรตน้ การศึกษาของเดก็ ข้ามชาติ การมหี ลกั ประกนั ทาง (กำ�ลังศึกษา: โรงเรยี นไทย) สุขภาพของเด็กข้ามชาติ (กล่มุ อ้างองิ : กำ�ลงั ศกึ ษา: ((กลมุ่ อา้ งอิง: ศนู ยเ์ รยี นรู้) ไม่ม/ี ไม่ทราบ/ไมต่ อบ) Odds ratio (95% CI) Odds ratio (95% CI) 2. คุณลกั ษณะครอบครวั เด็กข้ามชาติ ชาติพนั ธ์ุ พม่า (อา้ งองิ ) 1.00 1.00 กะเหรี่ยง 0.55 (0.241.28-) 1.41 (0.702.87-) บงั คลาเทศ 2.30 (0.4212.66-) 3.96 (1.1613.46-)** มอญ 0.20 (0.050.76-)** 0.82 (0.312.22-) อน่ื ๆ 0.82 (0.173.85-) 1.66 (0.594.65-) ศาสนา พุทธ (อา้ งอิง) 1.00 1.00 ไมใ่ ชพ่ ุทธ (ครสิ ต์ อิสลาม 0.20 (0.080.53-)*** 2.44 (1.035.76-)** ฮินดูลอน่ื ๆ) รายได้ครอบครวั เฉลีย่ ต่อคนตอ่ 1.00 1.00 เดอื น 1.01 (0.412.47-) 0.75 (0.371.56-) ตำ�่ กว่า 1,000 บาท (อ้างอิง) 0.92 (0.332.58-) 0.39 (0.141.04-)* 1,0001,999- บาท 1.94 (0.626.08-) 0.67 (0.251.78-) 2,0002,999- บาท 3,000 บาทขึน้ ไป 1.00 1.00 จำ� นวนเดก็ ข้ามชาติ (014-) ใน 1.36 (0.553.33-) 0.94 (0.471.88-) ครอบครัว 4.24 (1.4512.43-)*** 1.29 (0.553.02-) 1 คน (อา้ งอิง) 3.11 (0.9510.20-)* 1.97 (0.715.49-) 2 คน 3 คน 4 คนข้นึ ไป 3. ปจั จัยการยา้ ยถน่ิ ครอบครวั เดก็ ข้ามชาติ วธิ ีการยา้ ยถ่นิ มาประเทศไทย มาดว้ ยตนเอง (อ้างองิ ) 1.00 1.00 ความช่วยเหลอื จากญาติ เพือ่ น 0.89 (0.441.79-) 0.87 (0.461.63-) นายหนา้ 0.71 (0.242.12-) 0.47 (0.181.21-) อ่นื ๆ ไมท่ ราบ ไมต่ อบ ระยะเวลาทอ่ี าศัยอยู่ในประเทศไทย 1.00 1.00 04- ปี (อ้างอิง) 0.59 (0.191.86-) 2.92 (0.949.04-)* 59- ปี เด็กขา้ มชาต:ิ เกิด อยู่ โต อย่างไร 131

ตวั แปรตน้ การศกึ ษาของเดก็ ขา้ มชาติ การมหี ลักประกนั ทาง (กำ�ลงั ศกึ ษา: โรงเรียนไทย) สขุ ภาพของเดก็ ขา้ มชาติ (กลุม่ อ้างองิ : กำ�ลงั ศกึ ษา: ((กลุ่มอ้างองิ : ศูนยเ์ รยี นรู้) ไม่ม/ี ไม่ทราบ/ไม่ตอบ) Odds ratio (95% CI) Odds ratio (95% CI) 1014- ปี 0.20 (0.060.68-)** 1.23 (0.383.92-) 1519- ปี 0.28 (0.071.18-)* 1.51 (0.425.43-) 20 ปขี นึ้ ไป 2.09 (0.4010.73-) 0.77 (0.202.99-) การย้ายถ่นิ ในประเทศไทย ไมเ่ คยยา้ ย (อ้างอิง) 1.00 1.00 เคยยา้ ย 1 คร้ัง 1.46 (0.583.67-) 1.83 (0.933.62-)* เคยย้าย 2 ครัง้ 0.52 (0.181.47-) 1.33 (0.632.81-) เคยย้ายมากกว่า 2 คร้ัง 0.65 (0241.73-) 1.54 (0.703.42-) แผนการย้ายถ่ินกลบั ประเทศใน อนาคต 1.00 1.00 ภายใน 2 ปีนี้ (อา้ งอิง) 1.87 (0.1819.31-) 1.66 (0.289.86-) ภายใน 35- ปนี ้ี 1.73 (0.1816.20-) 1.57 (0.308.15-) ไมม่ แี ผนกลับประเทศ 0.71 (0.076.86-) 1.54 (0.317.72-) ยงั ไม่มีแผน การติดต่อกับครอบครัวในประเทศ 1.00 1.00 ตน้ ทาง 0.63 (0.271.37-) 1.18 (0.612.28-) ไมม่ ญี าต/ิ ไม่ไดต้ ดิ ตอ่ (อ้างอิง) 0.73 (0.341.59-) 0.85 (0.421.73-) อย่างน้อย12- ครง้ั ตอ่ เดอื น นอ้ ยกวา่ 12- ครงั้ ตอ่ เดือน 1.00 1.00 ระดับการบรู ณาการเข้ากบั สงั คม 1.92 (0.685.38-) 1.16 (0.472.88-) ไทย 3.86 (1.2312.16-)** 0.82 (0.322.13-) ไมเ่ ลย (อ้างองิ ) 2.77 (1.047.39-)** 1.25 (0.523.00-) น้อย ปานกลาง 1.00 มาก 0.68 (0.381.20-) 1.54 (0.753.15-) 4. คณุ ลกั ษณะผดู้ แู ลหลกั เดก็ ขา้ มชาติ อายขุ องผดู้ ูแล 1.00 < 35 ปี (อา้ งอิง) 2.20 (1.064.56-)** 35 – 44 ปี 45 ปีข้นึ ไป 0.74 (0.311.77-) 132 เด็กข้ามชาต:ิ เกิด อยู่ โต อย่างไร

ตวั แปรตน้ การศกึ ษาของเดก็ ข้ามชาติ การมหี ลกั ประกันทาง (กำ�ลงั ศึกษา: โรงเรียนไทย) สุขภาพของเดก็ ข้ามชาติ การศึกษาสงู สุด (กลุ่มอ้างอิง: กำ�ลังศึกษา: ไม่ได้เรียน (อา้ งอิง) ((กลุ่มอ้างอิง: ประถมศกึ ษา (เมียนมา) ศนู ยเ์ รยี นรู)้ ไม่ม/ี ไมท่ ราบ/ไม่ตอบ) มธั ยมศึกษา (เมยี นมา) เรียนในไทยและอื่นๆ Odds ratio (95% CI) Odds ratio (95% CI) อาชพี 1.00 1.00 มงี านทำ� (มรี ายได)้ (อ้างอิง) 1.59 (0.385.88-) 1.90 (0.675.32-) รองานตามฤดูกาล 2.75 (0.6611.50-) 3.32 (1.109.96-)** ว่างงาน เกษียณ 2.98 (0.4519.74-) 1.76 (0.3010.17-) แมบ่ า้ น ดูแลคนในครอบครัว 1.00 1.00 การมเี อกสารอนุญาตอยู่ใน 0.33 (0.140.80-)** 0.55 (0.261.17-) ประเทศไทย 0.07 (0.010.35-)** 0.24 (0.022.68-) 0.55 (0.241.27-) 0.84 (0.431.65-) ไมม่ เี อกสาร (อา้ งอิง) หนงั สอื เดินทาง/หนงั สอื เดินทาง 1.00 1.00 ชว่ั คราว 1.17 (0.304.61-) 0.84 (0.292.46-) เอกสารจดทะเบียนแรงงาน 0.52 (0.142.00-) 1.76 (0.694.50-) ใบรบั รองทีอ่ อกโดยผใู้ หญบ่ า้ น 0.92 (0.080.53-) 1.71 (0.664.41-) บตั รแรงงานไป-กลับ (มาตรา 0.15 (0.050.44-)*** 0.68 (0.251.86-) 64) การมีใบอนุญาตท�ำงานท่ยี งั ไมห่ มด 1.00 1.00 อายุ 3.58 (0.9713.20-)* 3.59 (1.478.79-)*** มี (อ้างองิ ) ไมม่ /ี เคยมี 1.00 1.00 การมีหลกั ประกันสุขภาพ 1.26 (0.493.24-) 8.48 (3.9418.28-)*** ไมม่ ี (อา้ งอิง) มี 1.00 1.00 ความสามารถในการใชภ้ าษาไทย 0.59 (0.162.18-) 0.93 (0.412.13-) ด/ี ดีมาก (อา้ งองิ ) 0.32 (0.101.04-)* 0.42 (0.190.96-)** ปานกลาง เลก็ นอ้ ย/ไมไ่ ดเ้ ลย เดก็ ขา้ มชาต:ิ เกดิ อยู่ โต อย่างไร 133

ตวั แปรตน้ การศึกษาของเดก็ ขา้ มชาติ การมีหลกั ประกันทาง (กำ�ลังศึกษา: โรงเรยี นไทย) สุขภาพของเด็กขา้ มชาติ (กลุม่ อ้างอิง: กำ�ลงั ศกึ ษา: ((กล่มุ อ้างองิ : ศูนย์เรยี นรู)้ ไม่มี/ไม่ทราบ/ไมต่ อบ) Odds ratio (95% CI) Odds ratio (95% CI) การรับรสู้ ทิ ธิ์ในการไดร้ บั การศึกษา 1.00 1.00 ขั้นพ้นื ฐาน/ซื้อบตั รประกันสุขภาพ 8.20 (0.9471.34-)* 2.48 (1.364.54-)*** ของเด็กข้ามชาติ ไม่รู้ (อา้ งอิง) รู้ 5. การรบั ร้แู ละมมุ มองต่อการพัฒนาพืน้ ทเี่ ปน็ เขตเศรษฐกจิ พิเศษของผู้ดแู ลหลกั การรบั รู้เกีย่ วเขตเศรษฐกจิ พิเศษ ดี/ดีมาก (อ้างอิง) 1.00 1.00 ปานกลาง 0.83 (0.342.05-) 0.61 (0.321.19-) น้อย/ไม่เลย 2.85 (0.998.17-)* 1.32 (0.582.99-) มุมมองต่อผลกระทบจาก SEZ เชงิ บวกไมท่ ุกด้าน (อา้ งองิ ) 1.00 1.00 เชิงบวกทกุ ดา้ น 0.22 (0.110.45-)*** 1.57 (0.872.82-) n (จ�ำนวนกลุ่มตัวอย่าง) 480 คน 803 คน -2 log likelihood 363.770 531.231 Nagelkerke R2 0.617 0.364 Omnibus Tests p-value 0.000 0.000 Hosmer and Lameshow Test 0.161 0.350 p-value Note: 1) * p-value<0.1 **p-value<0.05 ***p-value<0.01; 2) เพ่อื ตรวจสอบโอกาสในการเกดิ ปัญหา multi-collin-� earity หรือ การมคี วามสมั พันธ์ระหวา่ งตวั แปรต้นในโมเดลการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก ค่าสหสัมพนั ธ์ ระหวา่ งคู่ ความสมั พนั ธ์ของตวั แปรตน้ (จำ� นวน 25 ตัวแปร รวมเปน็ 300 ค่คู วามสมั พันธ์) ได้ถกู วเิ คราะห์ และพบวา่ เกอื บทกุ คตู่ วั แปร มคี วามสมั พนั ธต์ อ่ กนั ในระดบั ทต่ี ำ่� โดยมคี า่ สหสมั พนั ธ์ Pearson’s Correlation ตำ่� กวา่ 0.3 (โดยมี 6 คคู่ วาม สัมพันธ์ท่ีมคี า่ สหสัมพนั ธอ์ ยใู่ นช่วง 0.3 ถงึ 0.45 แตไ่ มม่ คี ่คู วามสมั พนั ธใ์ ดที่มีคา่ สหสมั พนั ธส์ ูงกว่า 0.5) 134 เด็กขา้ มชาต:ิ เกิด อยู่ โต อยา่ งไร

รายชอ่ื ทีมเกบ็ ขอ้ มูล 1. Mrs. Aye Aye Than 2. Mrs. Pon 3. Mrs. Shwe Oo 4. Mr. Thun Min Htike 5. Mrs. Khin Win Maw 6. Ms.Thae Thae Khu 7. Ms. Cha Ni Ta 8. Mr. Kyaw Kyaw Thein 9. Mr. Thant Saw Moe เดก็ ข้ามชาต:ิ เกิด อยู่ โต อยา่ งไร 135

ดัชนีค้นคำ� (Index) ก. 6, 15, 29, 58, 69, 79, 117, 123 กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ 1, 2, 4, 5, 109 กลมุ่ ผตู้ ิดตาม 2, 93 การจดทะเบียนแรงงานข้ามชาต ิ 4, 5, 6, 8, 9, 16, 18, 19, 29, 67, 69, 79, 83, 84, 85, 86, 87, 88, การจดทะเบยี นการเกดิ 89, 97, 105, 106, 112, 119, 120, 122, 125 4, 5, 6, 8, 10, 12, 41, 45, 58, 63, 65, 66,67, 68, 69, 74, 79, 97, 104, 119, 120, 122 การเขา้ ถึงการศึกษา 4, 7, 8, 13, 17, 68, 108 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 18, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 120 การเขา้ ถึงบริการสุขภาพ 6, 8, 10, 12, 38, 45, 120 การเลย้ี งดู 8 การเลย้ี งดูเดก็ ข้ามชาต ิ การวจิ ัยเชงิ บกุ เบิก ข. 24 ขนาดครอบครัว 7, 8, 10, 11, 13, 68, 70, 71, 79, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, เขตเศรษฐกจิ พิเศษ 99, 100, 101, 102, 104, 105, 108, 111, 113, 114, 115, 119, 122 ค. 16, 83 คนไร้รฐั 7, 8, 9, 11, 12, 13, 15, 17, 38, 39, 40, 41, 42, 44, 45, 53, 54, 55, ครอบครวั แรงงานข้ามชาติ 62, 77, 97, 104, 105, 110, 112, 120, 122 ด. 5, 53 เดก็ ปฐมวยั น. 124 นโยบายบัตรประกนั สุขภาพ 136 เด็กขา้ มชาต:ิ เกิด อยู่ โต อยา่ งไร

บ. 5, 33, 34, 35, 38, 40, 42, 43, 45, 49, 68, 73, 74, บัตรประกนั สุขภาพ 75, 77, 78, 81, 88, 109, 110, 119, 124 11, 32, 33, 68, 70, 83, 86, 92, 93, 99, 100, 101, 113, 122 ใบอนุญาตทำ� งาน 84, 85 บุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน ป. 1, 2, 5, 6, 7, 9, 15, 18, 22, 73, 74, 75, 76, 85, 87, 97, ประชากรขา้ มชาติ 98, 100, 102, 103, 107, 108, 109, 110, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 121, 122, 124 2, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 13, 110, 119 1, 4 ประชากรเด็กขา้ มชาติ ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน ผ. 9, 12, 38, 39, 40, 41, 44, 46, 47, 48, 49 แผนการเล้ยี งดู 10, 12, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 41, 42, ผู้ดูแลหลกั 44, 46, 48, 68, 69, 70, 71, 79, 80, 81, 119, 120 10, 55, 84, 85, 86, 89, 103 ผู้น�ำชมุ ชน พ. 7, 8, 70, 92, 99, 114 พืน้ ที่เขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ภ. 122 ภาคประชาสังคม ศ. ศนู ยจ์ ดทะเบียนแรงงานตา่ งด้าวแบบเบด็ เสร็จ 2 ศูนยเ์ รียนรู้ 5, 6, 10, 12, 16, 17, 37, 38, 40, 41, 43, 45, 53, 54, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 69, 74, 104, 105, 107, 116, 121 ส. สถานทเ่ี ลยี้ งด ู 39, 40, 42 สถานภาพการศกึ ษา 12, 38, 45, 63, 64, 65, 66, 69, 78 สิทธขิ ้ันพนื้ ฐาน 4 สตู บิ ตั ร 54, 84, 85, 125 เดก็ ข้ามชาต:ิ เกิด อยู่ โต อยา่ งไร 137

ห. 8, 12, 34, 45, 68, 72, 73, 77, 78, 79, 108, 119, 124 หลกั ประกันทางสุขภาพ 5, 10, 11, 12, 17, 45, 53, 56, 59, 61, 63, 65, 66, 74, 75, 77, 104, อ. 105, 107, 108, 112, 116, 122, 125 องค์กรพัฒนาเอกชน 10, 63, 121 84, 85, 88 73, 75, 77, 108, 109, 110, 124 องคก์ รชมุ ชน 74, 75, 123 เอกสารรับรองการเกิด 11, 17, 56, 59, 61, 107, 116 M. M-Fund S. school health shelter 138 เดก็ ข้ามชาต:ิ เกิด อยู่ โต อย่างไร