หนังสือรวมกลอนลำทางยาว (พ.ศ. 2513-2560)

44 (บทท่ี 9) ฟงั หมอลําจําเอาไว้ฉนั ราตรี ศรีวิไล ผ้ลู ําให้เป็นซื่อ ใกล้แลว้ เด้สิฮอดมือ้ ให้เตรียมไวถ้ ่ีใจ (บทท่ี 10) เฮามาพากันให้ใช้ประชาธิปไตยใหแ้ น่นอนเต็มร้อย วันท่ี 13 กันยาเสยี สละเวียกบา้ นเพยี งเล็กน้อย ไปกาเอาผูแ้ ทนกอ่ น แม่ลกู เต้าเล้าอ่อนแมน่ สิยากลูกเจ้ากะเอาอุ้มเกีย่ ไป (บทท่ี 11) ซวนเอาคนชดิ ใกล้ ทงั้ ปยู่ ่าอาหลานคนในบา้ นคู่สู่ท่าน คันนอนหลบั ทบั สิทธิ์ สิหลักใช้สิทธ์ิของพวกทา่ นเมืองบ้านสโิ หลม่ หลวง (บทที่ 12) อย่าใหเ้ ขามาลวงซื้อสทิ ธเ์ิ ฮาได้ ประเทศไทยเจรญิ แลว้ เดยี วน้แี ม่สิจนหรือมีสมัยนคี้ นบ่โง่ อย่าให้ผู้แทนโหลมนั มาล่อซื้อได้สิทธเ์ิ สยี งใช่ส่วนหมู่เฮา ไปเลือกเอาคนดีเด้อ (กลอนลง) เด้อคนฟัง…….. 44 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

45 กลอน ลกั ษณะผแู้ ทนทไ่ี มค่ วรเลอื ก ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดยแมค่ รูราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2529 (กลอนขน้ึ ) โอ่ย... ฟา้ เอ๋ยฟ้าฮ้องข่วมอยา่ ลมื ความราตรีส่ัง วันอาทติ ยท์ ี่ 27 ก.ค. 29 ให้พ่นี อ้ งไปเลอื กต้งั ผแู้ ทนไว้ใส่สภา…ละนา่ .... (เนอื้ ในกลอน) (บทที่ 1) คําวา่ ผูแ้ ทนน้ีดูให้ดเี ดอ้ ท่านผแู้ ทนมหี ลายประการ คนมารบั เลือกตั้งดีซ่วั ท่อกนั สว่ นผูแ้ ทนดีนั้นยกใสเ่ ทิงหัว ม้อื นีฉ้ ันราตรีสกิ ล่าวถงึ ผู้แทนซว่ั คือผู้แทนทีม่ ัวจ่ายอามิสสินจ้างรางวลั โปรยหวา่ น บ่ห่วงนาํ ประเทศบ้านเอาเงนิ ซอี้ คะแนน (บทที่ 2) ยามอยากเป็นผแู้ ทน เทงิ พ่องนพพ่องไหว้ เอาเงินจา่ ยทัง้ ของกิน ราษฎรจนวิน รบั เอาจนครา้ น บดั ได้เปน็ จักเพ่ินพากนั หยา้ ย แนวได๋บม่ าหลํา่ เฮาไปปรึกษานําบอกแต่ว่าบ่อวา่ งวันหนา้ จงั่ บอ่ ยมา (บทที่ 3) ผใู้ จบาปหยาบชา้ น้ันกะบ่ควรเอา ซมุ ถา้ ขายตวั ให้เขากะอยา่ เอาเอป้า บัดเวลาไปเขา้ ในสภาโต้แว่ ถ้ายกมอื แพแ้ ว้ซองขาวให้กะแมน่ ดี (บทท่ี 4) ผจู้ ง่ั ซี้มุ่งแตก่ อบโกยกิน สว่ นว่าอดุ มกาลเพราะโตบ่อมซี ํ้า ศลี ธรรมและสจั จะบ่อมจี ้อยคอยยกมือให้แต่หมู่ ยามอยากเปน็ ผู้แทนเพ่ินหาเสยี งวา่ สิสู่ให้ชาวบา้ นส่แู นว (บทที่ 5) บัดเทอื ได้เปน็ แล้วเลยเล่าลืมตนผ้แู ทนได เปน็ นกั เลงและอวดอา้ งอิทธพิ ลกะบ่อควรเอาใช้ ที่เวา้ ไปทัง่ หมดนีค้ อื ผแู้ ทนบ่อดี ให้พนี่ อ้ งคดิ ฮ่ําเฮาบอ่ ควรเลอื กตง้ั ไปเข้าสูส่ ภา (บทท่ี 6) 27 ก.ค. 29 เด้อลงุ ป้าอยา่ สิเล่าลมื หลง อย่าลืมบัตรประชาชนใหเ้ จ้าถือไปพรอ้ ม ซอมให้ดีเดอ้ ดูให้แม่นก่อนสกิ าลงคะแนน หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 45 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

46 พีน่ ้องเพงิ่ ใหแ้ มน่ ๆ ซุมผูซ้ ายมีเงนิ ลา้ นเงนิ แสน (บทท่ี 7) สิมอมเมาพ่ีนอ้ งเอาเงินซ้ือให้จอื่ เอาไปใช้เสียงเดอ้ หม่เู จา้ บ่อแมน่ ไปขายเสยี ง เขาหว่านแหกะหวังปลาเฮด็ นากะหวังข้าว เขาซือ้ เฮาเพียงส่วนน้อยเขาหวังเอาหลายกวา่ คาํ วา่ ผูแ้ ทนซว่ั คอื เหตุผลข้างตน้ ทีฉ่ ันเวา้ ว่ามา (บทท่ี 8) เลอื กผแู้ ทนดี ๆและพรรคการเมืองดสี ิพาเฮามีหน้าและพาชาตไิ ทยเจริญ เฮาบอ่ ควรทําเมินเร่อื งเลอื กต้ังผูแ้ ทน เป็นสิทธิของเฮาราษฎรโดยแท้ถ้าเฮาบ่อสนใจอนาคต ประเทศไทยจะต้องแย่สทิ ธเ์ิ สรตี อ้ งญ่ีปนุ่ สไิ ด้โจรผู้ร้ายไปแทนเจ้านง่ั สภา (บทที่ 9) 27 ก.ค. 29 เด้อคณุ ปา้ ราตรสี ่งบา่ วมาให้พนี่ ้องจาํ แน่ เลือกผูแ้ ทนรวมพรรคถงึ จะดีเหมือนฟงั ดนตรีเปน็ คณะแท้ ๆต้องดีแน่ให้เลือกเอา (กลอนลง) เดอ้ คนฟัง เดอ้ ...นา้ ……. 46 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

กลอน พระคณุ แม่ 47 ทานอง ลาทางยาว 47 ประพนั ธโ์ ดย แมค่ รรู าตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2529 (เนอื้ ในกลอน) (บทที่ 1) คิดเหน็ คุณพอ่ แมเ่ ล้ยี ง บางทเี่ ส่ยี งกะทนเอา ตงั้ แตเ่ นาในครรภ์ ผ่านมาจนป่านน้ี แนวกินบม่ ีแมห่ าปอ้ น ถงึ ยามนอนแม่กะอ่อย ให้กาํ เนิดลูกน้อม แม่คอยจอ้ งแตบ่ อ่ นนอน (บทท่ี 2) แม่ทนอาบนํา้ ฮอ้ น นอนแผน่ กะดานแข็ง จนเบิดแฮงในกาย แม่กะฟายนาํ อมุ้ หาแนวคมุ แนวกัง้ หคู อยฟงั ลูกสแิ อ่ว คุณแม่เลี้ยงใหญ่แลว้ ลกู ขอน้อมระลึกคุณ (บทที่ 3) คุณแม่เอย๋ .. หัวใจแม่หว้าวนุ่ ลูกคงิ อ่นุ ยามใด๋ ฟา่ วแล่นไปตามหา ซื้อยามาแก้ หาเอาแพรมาตมุ้ มาคมุ เอาลกู อ่อน นอนกลางคนื แมล่ ุกเฝ้า พระคุณเจา้ ลูกบล่ มื (บทท่ี 4) ลกู นั้นแสนปราบปลม้ื บ่ลมื แม่ผมู้ ีบุญ แมเ่ ปน็ ทนุ ชวี ิต เลีย้ งเฮาใหญม่ าได้ ขอแตเ่ ฮ้ายอมได้ ให้แม่ไปเหมิดสุอยา่ ง ขอแต่นางฝ่ายกลุม้ ทาํ ดีไว้ให้แม่มอง (บทท่ี 5) ทําไว้เถิดพ่นี อ้ ง ทําให้แมเ่ ฮาดีใจ แมข่ องไผกะคอื กัน แมฉ่ นั กะคอนจอ้ ง เผ่นิ สมิ องไปหนา้ หาทางมาซอ่ ย ยามเฮามีลูกแลว้ สิเห็นแจง้ กันสู่คน (บทท่ี 6) ไผกะหนบี ่พ้น ยามลกู แลน่ มาหา คณุ บิดากะคอื กนั ด่งั เถาวลั ย์เกย้ี ว แม่ผ้เู ดยี วให้เฮาเล้ยี ง ตอบแทนพระคณุ เพ่นิ แนวใดเ๋ พิ่นบ่พรอ้ ม ทาํ ใหแ้ มป่ ว่ ยใจ (บทท่ี 7) แมม่ ดี นิ แมม่ ีไม้ แนวใดแ๋ มก่ ะแบ่ง หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

48 แฮงในกายแมก่ ะให้ ขอเฮาได้แก่เฮา (บทที่ 8) ฟังไวเ้ ถิดหมเู่ จา้ ไหเ้ จ้าคอยฟังไป คันแนวใดม๋ นั ผิด เพิ้นบ่เอามาเว้า สขิ อเซาแต่เพยี งน้ี ทหี่ ลงั จงั ฟังใหม่ ขอให้จําจ่ือไว้ ตวั ขา้ น้อยได้โอ่ลํา (กลอนลง) ขอให้จําจอ่ื อาจารย์ เจ้าเพิน่ สั่งคาํ ... 48 หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

49 กลอน อาลาพาจาก 49 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รรู าตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2529 (กลอนขึน้ ) โอ้ยละนอ.. เสียงเอยเสียงแคนหา่ ว คดิ เถิงคราวซไิ ดส้ ั่ง ฟงั ลํามาต้ังแต่ตน้ จนถึงถว้ นสว่ นซเิ ซา เหงานําแฟน...ละนา้ ... (เนอื้ ในกลอน) (บทท่ี 1) บดั นส้ี มควรแล้ว สลิ ําลาไลจาก พากพ่อแมพ่ ่นี อ้ งลงุ ปา้ ยา่ หลาน (บทท่ี 2) มอื้ น้ีท่านเจา้ ภาพได้สรา้ งกอ่ กองบุญ สละทุนทําทานว่านโปรยโฮยไว้ ดว้ ยใจใสแรงกลา้ ศรัทธาอันยงิ่ ใหญ่ ไดไ้ ปหาว่าจ้างหมอลํารอ้ งเสพงัน (บทท่ี 3) จนมาฮอดบอ่ นบ้ันสุดสว่ นอวสาน เอาลูกหลานมาลําหยงั่ คนื จวนแจ้ง ออกจนแฮงเหม่อื ยหล้าแขนขากะอิดอ่อน ส่วนผฟู้ อ้ นอย่ใู ต้ฮ้าน กะเหงาง่วงป่วงวิน (บทที่ 4) บัดน้สี น้ิ สดุ สว่ นการแสดง ความฮกั แพงแงงกนั สว่ นผู้ฟงั กบั คนรอ้ ง ลาํ เฉลิมฉลองให้ สุดหัวใจกันซฝุ า่ ย วาดลวยลายละเลน่ ให้เหน็ แจ้งกระจ่างตา (บทท่ี 5) อนั ความเว้าบไ่ ดห้ า ความปัญญาบ่ไดซ้ ือ้ อาจมีแหนค่ ําลามก สกปรกแจมกนั หมอ่ งสําคญั กะหลายเรือ่ ง บ่อนใดเคอื งหูท่านเมธีนกั ปราชญ์ อนญุ าตใหผ้ ู้ขา้ บอ่ นเผลอพลัง้ พลาดไป (บทท่ี 6) เอาเงนิ คาํ อัดหูไว้ บางสว่ นคํานวณผดิ ผู้เพ่ินเปน็ ต้นคิด แต่งกลอนประพนั ธ์เรื่อง เรยี บเรยี งกลอนสอนไว้แม่ครรู าตรี ศรีวิไลเขยี นไหห้ ลายอยา่ ง อาจสลา้ งพลัง่ พลาดได้อภัยให้เพิ่นนํา หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

50 (บทท่ี 7) ขอน้อมรบั ทุกก้าํ คําผิดพลาดประการใด เพื่อนาํ ไปปรบั ปรงุ แก้ไขในคราวหนา้ ลากอ่ นเดอคุณคา้ บัดน้จี วนเวลาเฮือค้าซิพาลอ่ ง บอ่ ยากไกลจากพี่น้องงานหนา้ หากจ่นหา (บทท่ี 8) ลาพอ่ ลงุ แม่ปา้ นา้ บา่ วอาวอา กราบอําลาสวัสดี ขู่ซุคนเดอ้ ท่าน ลาลกู หลาน หญิงชายพรอ้ มจูมจีพวกสาวบ่าว อยา่ ลมื คราวเฮาได้เวา้ อยอกเล่น เฮฟอ้ นมว่ นกนั (บทท่ี 9) บดั นี้น้นั สมควรแกเ่ วลา ความสขุ สนั ต์หรรษามว่ นกนั มาพอแล้ว ส่วนหมอลาํ ซไิ ด้ไกลไปแหลว่ คอื จั่งหวั เฮอื แกวซิได้ไกลตะฝั่ง ดอกสม่งั มันซไิ กลจากตน้ ตนน้องซิห่างชาย (บทท่ี 10) สดุ ทา้ ยขอกลา่ วเอ้นิ เชิญผองส่ิงศกั ด์ิสิทธ์ิ ผู้เพิ่นมีอิทธฤิ ทธิ์ ใหเ้ ลอ่ื มงาํ กวมกงั้ ใหผ้ ้ทู ั้งค่าย จงสุขกายสํ่าบายใจทกุ ข์อยา่ ได้มาผา่ น จ่งสขุ สาํ ราญม่วนแม้งอยู่ดมี ีแฮงเด้อทกุ ทา่ น มเี งินล้านเขา้ ใส่ถงซคุ นเด้อ... (กลอนลง) ...ละนา้ 50 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

51 กลอน มบี ้านอยอู่ าศัย ตอนที่ 1 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แม่ครรู าตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2531 ประพนั ธ์เพื่อ ใชใ้ นโครงการพฒั นาคณุ ภาพชีวติ (กลอนขน้ึ ) โอ่ย.. ปจั จยั เอย้ อนั ปัจจัยคนน้ัน คือเฮือนซานบา้ นซอ่ ง คอื เฮอื นซานของพีน่ อ้ ง ไดน้ อนเทง้ิ อยูส่ บายหายโรคา...ละนา้ .. (เนอื้ ในกลอน) (บทท่ี 1) นี่ละพ่อแมเ่ อย..... ชีวิตคนเฮานอกจากกินข้าวแล้ว ต้องมที อี่ ยู่อาศัย จั่งสสิ วา่ งหวั ใจ คู่สยามเตม็ ตืน้ ยามกลางคนื เซาย้ังหลงั เฮด็ งานมาเหน็ดเหนือ่ ย ลมพดั เยน็ เฉือ่ ยๆ สิมแี ฮงจ้าวๆ ใจห่าวม่วนซื่นบาน (บทที่ 2) ลกั ษณะบ่อนบ้านตอ้ งถูกอนามัย แนวใดๆ๋ กะจัดแจงระเบยี บดีโดยด้าม อนั วา่ ยามแลงเซา้ ดูแลบไ่ ด้ขาด คอยปัดกวาดอยู่เรอ่ื ยเพดานพืน้ แผ่นผนัง (บทท3ี่ ) บรเิ วณรอบบ้าน ให้เก็บกวาดคือกัน อันขยะมูลฝอยใหซ้ อยกันเกบ็ เมีย้ น บว่ ่าเฮือนหรอื เลา้ คอกววั ควายใกล้ตะล่าง ให้หาทางโยกยา้ ยใหไ้ กลหอ้ งบ่อนนอน (บทที่ 4) ด้วยเปน็ บ่อนแพรเ่ ช้ือโรคพยาธนิ าๆ พาให้อากาศเสยี เน่าเหม็นอบเอ้า บว่ ่ายามกนิ ขา้ ว หรอื ยามนอนเฮาถืกกล่ิน พาใหว้ นิ เมอ่ื ยลา้ กาํ ลงั เสอ่ื มเสอื มถอย (บทท่ี 5) มวลขยะใหญ่นอ้ ยอย่าไดป้ ล่อยเลยละ กําจดั สายอ้ นการเผาอยา่ ใหห้ ลงเหลือไว้ หรอื เอาไปแปลงสรา้ งเปน็ ปยุ๋ หมกั กะตามแต่ เป็นประโยชน์เทีย่ งแทป้ ระหยัดซํ้ากะท่อกัน หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 51 ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

52 (บทที่ 6) อกี เรื่องส้วมนั้นต้องมีอยู่ทุกครัวเรอื น อยากขอเตือนไทยเฮาใหเ้ ข้าใจจริงแจ้ง ยา้ นแมลงวันตอ้ งตอมมลู ทเ่ี ฮาถา่ ย อยูซ่ ะซายนาํ พุม่ ไม้หรือในน้าํ ฮอ่ มนา (บทท่ี 7) จากนน้ั มาตอมตอ้ งของหมูท่ ่เี ฮากนิ บินแซวไปแซวมามากมายหลายล้น พยาธปิ นตกลงเข้ ของกินเฮาถา่ ยปว่ ย โรคใหญน่ อ้ ยสแิ ลน่ ตอ้ งตัวเจา้ ผกู้ ิน (บทที่ 8) ทอ่ นย้ี ังบ่สนิ้ นํ้าดื่มกะคือกัน ขอใหส้ รรแสวงหาพรํ่าเพรียงใหพ้ อใช้ โอ่งนํา้ ใหญ่และน้อยต่งนํา้ ฝนใหส้ ะอาด อย่าประมาทเทยี่ งแทไ้ ดก้ นิ ใช้ชว่ งกระใจ (บทท่ี 9) หากจําเป็นตอ้ งใชน้ ํา้ บวกหนองบึง ขอใหพ้ ึงระวังหนักให้ตม้ กรองเอาไว้ จั่งนํามากนิ ได้ บม่ ภี ยั มาถามขา่ ว อยู่ทา่ งฮ่าวท่างฟ้อน สะออนเซ้ิงเขา้ ใส่กัน (กลอนลง) สวรรคเ์ มอื งคนเอ้ย....ละนา้ … 52 หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

53 กลอน มบี า้ นอยูอ่ าศยั ตอนท่ี 2 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รูราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2531 ประพนั ธเ์ พ่ือ ใชใ้ นโครงการพฒั นาคณุ ภาพชีวิต (เนอ้ื ในกลอน) (บทที่ 1) นอกจากนนั้ ใหฝ้ ักใฝห่ ากนิ ฝนตกรินฮวยฮํา ให้ฮา่ํ เบิ่งเพยี งพรอ้ ม อย่าไปยอมความครา้ นนอนเว็นบ่ฮตู้ น่ื บ่ว่าคนื คาํ่ เจา้ เพียรสรา้ งแตง่ แปลง (บทท่ี 2) เฮาเอาแฮงดูส๋ ูเ่ ทิงปญั ญาผูส้ ง่ ไตรต่ รองคงคักแท้ดแี ล้วจงั่ ขอ่ ยทํา (บทที่ 3) บ่แม่นเฮ็ดนําแล้วนาํ ฮอยเก่าท่เี คยมี ดบี ด่ บี ่สนใจเฮ็ดไปพอมนั แลว้ แนวบ่เปน็ ตาได้ยงั ไปงมให้มนั เมอ่ื ย พัฒนาอยู่เร่อื ยหาหม่องบ่อนดี (บทท4่ี ) เฮด็ ไฮน่ าว่าน้กี ะควรฮ่าํ ฮอนหา ใช้สติปัญญาอย่ามวั เมาเซอ่ อยา่ ไปเผลอเฮ็ดนาใหน้ ายทนุ เขาเฮืองฮ่งุ สว่ นพอ่ ลงุ แม่ปา้ ชาวนาไดแ้ ต่จม่ ถา้ เฮาอยากหลกี ม้มความทุกขย์ ากเขญ็ ขดั (บทที่ 5) เฮาตอ้ งจดั เป็นไฮน่ าสวนผสม เบ่งิ ฤดกู าลพรอ้ ม พากนั ดอมดาสร้าง ผลิตผล หลายอย่าง พชื ต่างๆเพยี บพร้อมบ่อปลากงุ้ กะพ่องกัน (บทท่ี 6) พชื สตั วผ์ กั ทุกอย่างน้นั เฮาเก็บเก่ียวเทียวขาย สขุ สําบายงายแลงอยทู่ ่างกนิ บม่ ฮี อ้ น อยทู่ างนอนทางสร้าง ผลทานทุกเช้าค่ํา บ่มกี รรมแล่นต้องคันเฮาสร้างแต่ส่วนดี (กลอนลง) บญุ เฮามี.....นา้ … หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 53 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

54 กลอน อนามยั ถ้วนทั่ว 54 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แมค่ รูราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2531 ประพนั ธ์ขึน้ เพอื่ ใชใ้ นโครงการพฒั นาคุณภาพชีวิต (กลอนข้นึ ) โอ่ย...ศกึ ษาเอย้ ศึกษาดีถว้ นหนา้ ชีวิตคนจง่ั มคี ่า มคี วามสุขทกุ ถ่วนหนา้ ผลาสร้าง ตัง้ แตเ่ หงิ หวนเลงิ ๆ...น้า (บทท่ี 1) นลี้ ะ...พอ่ แม่เอ๋ย... ทกุ ม้อื นี้ ทว่ั ท้องเขตถ่ินเมืองไทย มสี ถานีอนามยั บริการจดั ตง้ั รัฐกะหวังวาดไว้ เพื่ออาํ นวยความสะดวก ใหแ้ กพ่ วกพ่ีน้อง ซมเซอ้ื ท่อกนั (บทท่ี 2) ทุกๆ คนหมายมัน่ ยนิ ดซี มซืน่ ความต้องการให้อายยุ าวยืน มีความสุขยง่ิ ลํา้ สรา้ งสว่ นกุกล (บทที่ 3) ประชาชนได้ใช้ ของรฐั บริการ ที่จัดเปน็ พ้ืนฐาน ทดั เทยี มโดยดา้ ม ความทุกขย์ ากเพ่นิ ขจัดให้ ข้ามนา ๆ ภยั ให้ไกลห่าง อยู่ทางกนิ และนอนทางสรา้ งตนใหห้ ่างมี (บทที่ 4) หญงิ มีครรภ์ว่าน้ี ไดร้ บั ตรวจอาการ หากพบพานสิ่งบ่ดใี ห้ปอ้ งกนั เอาไว้ ยามไปทําคลอดน้ันบรกิ ารหลิงหลํ่า คอยแนะนําซอยซ้ีดแู ลใหอ้ ยเู่ ย็น (บทท่ี 5) พวกวคั ซีนตวั อยา่ งเชน่ จําเป็นแต่เยาว์วยั เพอ่ื ตดั ไฟแต่ต้นลมโรคบม่ าตาํ ตอ้ ง พวกหมวู่ ณั โรคนน้ั ไอกรนและคอตีบ ให้รีบฉดี ป้องกนั ไทฟอยดน์ ้ันกะดงั กัน (บทที่ 6) บาดทะยกั วา่ น้ัน เทา่ โปรโิ อ อนั โรคหัดกะพาโลอนั ตรายหลายลน้ คอื ว่าเฮาน้โี รคภัยมสี ูบ่ าดย่าง มียามเวน้ ว่างปอ้ งกนั ไวเ้ ดอ้ พนี่ ้อง อยา่ เผลอแท้สิบห่ ยัง (กลอนลง) ผฟู้ ังเอ๋ย... หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

55 กลอน รณรงค์อีสานไมก่ ินปลาดบิ ตอนที่ 1 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2532 รางวัลประกวดแข่งขัน ชนะเลศิ การประกวดอันดบั 2 สถานโี ทรทัศน์ ช่อง 11 ขอนแกน่ (เนอ้ื ในกลอน) (บทท่ี 1) เอ้อบดั น้.ี . ฉนั ขอย้ําเว้าต่อคนอสี าน ใหเ้ ข้าใจในโครงการรณรงค์อสี านบ่ให้กนิ ปลาดิบเพราะมนั ฮา้ ย ขาดท้งั กําลงั กายกําลังงานครอบครวั พร้อม ท้ังกาํ ลงั ประเทศชาติ เพราะพยาธใิ บไม้ตับตวั น้อย ๆมีดบั ได้ฮอดตาย (บทที่ 2) อย่าใหส้ ายเกนิ แกป้ ้องกันก่อนอยา่ นอนเฉย อย่าพากันเฉยเมยใหร้ ีบหทางแก้ เหน็ แก่กนิ แซบนัน้ มนั เปน็ ของความอยากเหน็ แก่ ปากแก่ท้องสิย่งุ ฮา่ หลัง (บทที่ 3) คนฮแู้ ล้วให้ยบั ยั้งอยา่ สิตา่ วพาโล โตของเฮาฮักโตของเฮาแม่นผู้ใด๋สิมาฮักซ่อยโตเฮาได้ ไผสิหันใจแทนใหย้ ามตายไผสซิ ่อย เลกิ สาเดอ้ ให้เลิกกินลาบก้อยซอ่ ยใส้ใสบ่ กั นาว (บทท่ี 4) ชาวอสี านเชื่อว่าก้อยใส่ส้มแล้วสเิ ฮด็ ใหม้ ันสุข อนั นี้คนโบราณเชอ่ื กนั มานานแล้ว แนวความจรงิ หมอตรวจพอ้ บค่ อื ความโบราณกลา่ ว ส้มมดแดงบักนาวสม้ ทุกอย่างฆา่ พยาธิบไ่ ดน้ อกจากไฟทอ่ นน้ั ที่สฆิ า่ พยาธไิ ดเ้ อาไฟตม้ กกี่ นิ (บทที่ 5) สกิ นิ ปลาให้ตม้ ป้ิงกีใ่ หม้ ันสุก กินสกุ ๆ ดบิ น้ีกะพาใหเ้ ปน็ พยาธิใบไม้ในตบั ได้ ให้ปอ้ งกันเอาไว้ บ่กินปลาดบิ ใหห้ ายขาด กับให้ถา่ ยใส่ส้วมซมึ ล้างอยา่ งดี (บทที่ 6) คนบ่มีส้วมใชก้ ะให้รีบทําสา เสยี เวลาและลงทนุ ชนดิ เดียวเฮด็ ส้วมซึมเอาไว้ สสิ บายยามใชบ้ ่มีภัยพยาธิอกี หลีกเล่ียงการถา่ ยถ่มิ ให้ทําส้วมสูเ่ ฮือนบอ่ มสี ว้ มให้ถา่ ยเมย้ี นเอาดนิ ครบกลบให้ดี หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 55 ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

56 (บทท่ี 7) ผสู้ งสยั ว่ามีพยาธใิ บไมต้ ับ ใหน้ าํ เอาอุจจาระไปตรวจสาให้มันฮู้ หมอคอยดูตรวจใหอ้ ยูต่ ามโรงพยาบาลชุมชนทกุ บ่อน คณะเวชศาสตรเ์ ขตฮ้อนอย่มู หาวทิ ยาลัยมหิดลคน้ พอ้ ยาแก้อยา่ งดี (บทที่ 8) แต่แก้ไดเ้ ฉพาะเรมิ่ แรกของอาการ พอตรวจอจุ จาระพบแพทยใ์ ห้กนิ ยาแก้ แตร่ กั ษาหายแลว้ อย่าไปกนิ ปลาดบิ ต่อ คนั บเ่ ลกิ กินปลาดิบเจ้าสิพอ้ เป็นซ้าํ อีกง่ายดาย... (กลอนลง) ละนา... 56 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

57 กลอน รณรงคอ์ สี านไม่กนิ ปลาดบิ ตอนที่ 2 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2532 รางวัลประกวดแขง่ ขัน ชนะเลศิ การประกวดอันดบั 1 สถานีโทรทัศน์ ช่อง 11 ขอนแกน่ (เนอ้ื ในกลอน) (บทที่ 1) การรักษาโรคใบไมใ้ นตบั ตวั ฮา้ ยให้เลกิ กินปลาดบิ และสุก ๆ ดิบ ๆให้เลิกกนิ สาเดอ้ เจา้ อยา่ ให้เขาไดเ้ ว้า วา่ คนอสี านมักงา่ ย กินดบิ ดายกะอยู่นอ้ี สี านน้ลี นื่ เขา (บทท่ี 2) ข้อสําคัญคอื ชวี ติ หมเู่ จา้ สิตายเปล่าบม่ ีเหลอื เชื่อความหมอพอกันทเี ลกิ กินปลาดิบนี้ โรคมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดมี ะเรง็ ตบั สหิ ายปานปดิ ถิ่ม คนเซาซิมส้มปลาจอ่ มปลาแดกดิบปลาแดกบองทั่งก้อยปลาหมาํ่ สม้ เซาได้นน้ั แมน่ ดี (บทที่ 3) การปอ้ งกนั พยาธิใบไมต้ บั น3ี้ ประการข้อใหญ่ 1 ต้องเลกิ กนิ ปลาดิบหรอื สกุ ๆ ดบิ ๆให้ได้ สุกดว้ ยไฟฮ้อน ๆ สาแลว้ จั่งคอยกิน (บทท่ี 4) 2 ควรถ่ายใสส่ ว้ มหรอื หลุมโก่นโถมใหม้ ิด 3 อยา่ มวั แตค่ ดิ ว่าสไิ ปหรอื ไม่ ใหเ้ อาอจุ จาระไปตรวจตามโรงพยาบาลหรือหน่วยแพทย์เคลือ่ นที่ เพนิ่ มหี มอตรวจให้ท่านคันตรวจแลว้ บ่อผ่านสงสัยให้ตรวจซา้ํ ใหม้ นั ฮู้เท่ือสอง (บทที่ 5) คนั ตรวจพ้อฟ้าวรักษานาํ หมอเพ่ิน สิมียาแก้แต่วา่ ปัวเซาแลว้ อยา่ ไปกินปลาดิบอกี กนิ สกุ ๆ ดิบ ๆ กะสิเปน็ พยาธไิ ด้ให้เซาไว้ เลกิ เลย (บทท่ี 6) ขอ้ 4 อยา่ สิเฉยมวั เลน่ สนใจแตเ่ รอ่ื งใหม่ เรอ่ื งปลาดิบแหง่ ใกล้อยา่ มองขา้ มบ่อนตาย (บทที่ 7) อธิบายให้เช่ือคนอยใู่ กลเ้ จ้าเข้าใจต่อกันไป เร่ืองปลาดบิ เป็นภยั บ่แม่นของมองข้าม คนอีสานเปน็ พยาธิใบไม้ตับไปแล้วประมาณ 7ลา้ นกว่าตายกะนบั บ่ถว้ น หลายลน้ กวา่ ภาคเขาด้วยเหตนุ ้ีละเจ้าเพ่นิ จ่ังห่วงคนอีสาน หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 57 ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

58 (บทท่ี 8) จั่งมกี ารรณรงค์ บใ่ หก้ นิ ปลาดบิ เพือ่ วตั ถุประสงค์ จ่ังค่อยรณรงค์น้ี ขอ้ ที่ 5 คิดให้ดีอย่าพากนั มองขา้ ม ความตายเด้อเปน็ ใหญ่ พากันเซากินปลาดิบให้ไดเ้ พราะมนั ใกล้บอ่ นตาย (บทที่ 9) มเี งนิ แสนเงนิ ลา้ นกะบ่มีความหมาย เพราะปว่ ยโซโตลา้ ข้อท่ี 6 มาระดมพลทงั่ วัสดุอปุ กรณ์งบประมาณรฐั บาลเปน็ ต้น ท่งั ภาคเอกชนพรอ้ มทัง่ หมอชาวบ้านประสานงานให้เป็นหมู่ เจา้ หน้าท่ีสาธารณะสุขท่านพระสงฆท์ ้ังครูกํานันผใู้ หญ่บ้าน งานน้ีเฮด็ จริงภาคอีสานตอ้ งเจริญบห่ ยุดน่งิ ใหร้ บี ดว่ นรณรงค์… (กลอนลง) ละนา 58 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

59 กลอน รณรงค์อสี านไม่กนิ ปลาดิบ ตอนที่ 3 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2532 รางวลั ประกวดแขง่ ขนั รองชนะเลศิ การประกวดอันดับ 2 สถานีโทรทัศน์ ชอ่ ง 11 ขอนแก่น (เนอ้ื ในกลอน) (บทท่ี 1) ดว้ ยเหตุนที้ างกระทรวงสาธารณสขุ เพ่ิมจํานวนไดเ้ ปน็ หว่ งอีสานหลาย เพราะเพ่ินเห็นเปอร์เซ็นต์ตาย ย้อนพยาธใิ บไม้ในตับของคนชายอสี านมากมายหลายแท้ โปรดพากนั กา้ วไวๆฟ้าวแหน่ คันบ่อฟ้าวรบี แกส้ ิตายถม่ิ เปล่าฟรี (บทที่ 2) โรคพยาธิใบไม้ในตบั ตวั นี้มนั บอ่ ปราณไี ผ๋ ใหพ้ ากันฮกั ชีวติ ตนเองไว้ หลกี ให้ไกลปลาดบิ น้ันอยา่ กนิ กนั ให้ฟ้าวเลกิ กบั ให้ฟา้ วนาํ เอาอจุ จาระเจา้ ไปให้แพทย์หมอ (บทท่ี 3) แพทย์สติ รวจรู้ว่าเปน็ บอ่ หรือได๋ คนั เป็นโรคพยาธิใบไม้ในตับเพนิ่ สใิ หก้ นิ ยาแก้ แตว่ ่าหายเซาแลว้ อย่าไปกนิ ปลาดิบอกี คนั สิกินให้ตม้ ปงิ้ หรือยา่ งกกี่ นิ (บทท่ี 4) คนั สกุ แลว้ พยาธิใบไมใ้ นตับกะสิสน้ิ ไปจากโตปลา ถ้าสกุ ๆดิบๆนัน้ กะเป็นกันได้ การตรวจอจุ จาระไปตรวจใสกะได้ตามโรงพยาลบาลทุกที่ หรือหนว่ ยแพทย์เคลือ่ นทไ่ี ปตามบ้านหม่เู ฮา (บทที่ 5) บ่อตอ้ งอายเดอ้ พวกเจ้าการตรวจอุจจาระ เพราะวา่ มที างเดียว ทสี่ ติ รวจเหน็ ตวั พยาธิใบไมใ้ นตบั ได้ คนั สงสัยว่าตรวจแลว้ อาการยังคือเกา่ ใหเ้ จา้ ไปตรวจซ้ําใหม้ ันฮ้เู ทื่อสอง (บทท่ี 6) อกี อันหนึ่งให้พวกพนี่ อ้ งเฮ็ดสว้ มถ่าย ทัว่ ถึงกนั เพ่อื ปอ้ งกันพยาธใิ บไมใ้ นตบั ให้ถา่ ยเบาลงสว้ มถ่ายนําสวนนําฮ่ัว สมิ ีภยั รา้ ยยิ่งตวั จรงิ ไขพ่ ยาธินนั้ ออกมาไดน้ ําถา่ ยคน ฝนชะล้างถา่ ยพยาธลิ อยไหลลงไปตามลาํ คลองหว้ ยหนองบึงนํา้ แลว้ ไปอาศัยโซน้ ปลามเี กลด็ คือว่าปลาจําพวกน้ีน้นั ไขพ่ ยาธิหม่นเข้าไปซอนโซน้ อยปู่ ลา หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 59 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

60 (บทท่ี 7) ภาคอสิ านเฮานน่ี า้ คนมักกนิ ปลาดิบ หรือสกุ ๆดิบๆนลี่ ะตัวนาํ เชอื้ เชือ่ หมอลาํ ทําสกุ แล้วจั่งขอ่ ยกนิ เขา้ ปาก แม่นสอิ ยากกะขอใหร้ ะวังไวป้ ลาดบิ น้นั อย่ากิน (บทท่ี 8) กินปลาดิบมพี ษิ ฮ้ายอนั ตรายตายผอ่ นสง่ ให้ชว่ ยกนั รณรงค์เลกิ กินปลาดิบแตม่ อื้ น้ี เพื่อสขุ ภาพทีด่ ีในมือ้ หน้า เด้อลงุ ปา้ ให้ชอยกนั เลิกกนิ ปลาดิบเดอ้ … (กลอนลง) … ละนา 60 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

61 กลอน เทิดพระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเจ้าตากสินมหาราช ตอนท่ี 1 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2533 รางวัลประกวดแข่งขัน ชนะเลิศการประกวดงานประจาํ ปี เทศบาลพทั ยา จงั หวดั ชลบรุ ี (กลอนข้นึ ) โอ.่ .โอ่ย..เมอื งเอ้ยเมืองแผน่ ดินธรรมแผ่นดินทอง ของเฮานเี้ จริญดมี าเทา่ ท่วั กะยอ้ นบญุ บารมีของพระเจา้ อย่หู ัวพอ่ ตากสนิ มหาราชเพิ่นกชู้ าตไิ ว้ให้จั่งเหลือไว้ ฮอดหมู่เฮา..ละนา้ … (บทท่ี 1) ขอสดดุ ีดวงวญิ ญาณพระมหากษตั ริยต์ ราธิราชเจ้า ลกู ขอเลา่ คุณความดี พ่อตากสนิ ทรงมากลน้ ดว้ ยพระบารมี ตอ่ ไทยหลายลน้ ชนชาวไทยบ่ลืมได้ จําจาลึกไว้ในใจ ประวัติศาสตร์คร้ังยง่ิ ใหญ่ พระองค์ทรงเปน็ กษตั รยิ ์ สาํ คัญย่งิ องคห์ นง่ึ ของเมอื งไทย (บทท่ี 2) เปน็ นักรบเกง่ กล้าอาสาสู้เพ่ือไทย คณุ ความดขี องพระองค์สร้างไว้ สามารถกูเ้ อกราชชาตไิ ทย ใหพ้ น้ จากการเปน็ เมืองข้ึนของพม่าเหลือมาเท่าทุกวัน (บทท่ี 3) คนั บ่อมกี ษตั รยิ ผ์ ู้เขม้ แข็งอยา่ งพอ่ ตากสินนัน้ ไทยอาจมุ่นเพพัง ประเทศไทยอาจสบิ อ่ เหลือหยังฮอดเฮากะเปน็ ได้ ตอนนน้ั ไทยเปน็ เมอื งขึน้ ของพม่า เมืองกรุงศรีอยุธยาถกู พมา่ เผามทุ่ หารไทยเกิดวุน่ กําลงั นอ้ ยออ่ นแอ (บทที่ 4) พอ่ ตากสินเห็นวา่ คงต้องแย่เสยี เมอื งแน่ล่ะคนไทย ตดั สินใจรวมพลเพ่อื นฝงู ลงุ ป้าตฝี ่าวงของพมา่ หนีไปทางตะวนั ออกเพอ่ื เปน็ การไปต้ังตัว แลว้ กลับมาตอ่ สู้กบั พมา่ อีกเทอ่ื หลัง (บทท่ี 5) ในระหวา่ งทางนนั้ ได้รบกับพมา่ หลายทพั จบั ศึก ผลสุดทา้ ยสามารถเอาชนะคา่ ยโพธส์ิ ามต้น ท้ังทคี่ นไทยน้อยคนเขาหลายกว่า พวกคนไทยที่หลบหนพี มา่ ได้ยนิ ขา่ ววา่ พระองค์มีความสามารถเก่งกล้า มาขอเข้ารว่ มนาํ (กลอนลง) ละน้า… หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 61 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

62 กลอน เทิดพระเกียรติสมเดจ็ พระเจา้ ตากสนิ มหาราช ตอนท่ี 2 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2533 รางวัลประกวดแขง่ ขนั รองชนะเลศิ การประกวดอันดบั 1 งานประจาํ ปี เทศบาลพัทยา จังหวัดชลบรุ ี (เนอื้ ในกลอน) (บทที่ 1) โอ่..โอ่ย…เพยี ง 7 เดือนท่อน้ันพระองคร์ บกับพม่าไดเ้ อกราชกลับคนื ทรงรวบรวมคนไทยให้สามคั คเี ปน็ ผืน แผ่นเดยี วกันไว้ เพ่นิ เหน็ ว่าเมอื งกรุงศรีถูกเผาไหมแ้ มน่ ซอ่ มแซมทอ่ ได๋กะคงบอ่ ไดถ้ งึ ที่ กะเลยยา้ ยเมืองหลวงไปตั้งกรุงธนบรี เลยเอิ้นว่าพระเจ้ากรงุ ธนบุรี หรอื พระ เจ้าตากสนิ กะว่าได้ (บทท่ี 2) ดา้ นพุทธศาสนากะคงทาํ นบุ าํ รุงไว้ใหเ้ จรญิ รุง่ ฮ่งุ ใส พอสวรรณคตแล้วไดส้ รา้ งอนสุ าวรีย์ของพระองค์ทา่ นไว้ต้ังอยู่ธนบุรี ฮอดวันที่ 28 ธันวาคมของทุกปีลูกหลานไทยพากันไปสกั การะรําลึกหาบชู าไหว้ (บทที่ 3) สรุปแลว้ ว่าพอ่ ตากสินไดเ้ ปน็ ผู้รวมคนไทยให้ตั้งตวั เปน็ ชาตไิ ทยข้ึนมาไดอ้ ีกเทอ่ื หน่ึง นบั วา่ เปน็ บญุ คณุ ของคนไทยอนั ประเสรฐิ ซาบซึ้งควรจาํ ไวใ้ ส่ใจ (บทท่ี 4) ลกู หลานไทยควรจดจํากาํ หนดไวบ้ รรพบุรษุ ไทยควรจําไว้เปน็ ตัวอยา่ ง ขอเชิญดวงพระวญิ ญาณโปรดไดม้ ารบั รู้ลกู หลานรอ้ งรําลึกหา (บทที่ 5) นับว่าบญุ บารมีแกก่ ลา้ ที่กูช้ าตคิ นื มา ลกู หลานขอบูชาตราบชวั่ ฟา้ ดินสลายสิบอ่ ลืมลงได้ ขอวญิ ญาณพระองค์ทรงรบั รูไ้ ว้ ขา้ พระพทุ ธเจ้าหมอลาํ ราตรี ศรวี ไิ ล ได้ลําเทิดไทส้ ดดุ ี และสรรเสริญพระบารมรี ําลกึ ฮอดพระองค์ท่าน ขอเชญิ ดวงพระวญิ ญาณ ไดม้ าฮับฮูไ้ ว้ จัง่ ไปขึ้นส่สู วรรค์ซนั่ ดอกนาเดอ้ พระองคเ์ จา้ ตากสินเอ๋ย (กลอนลง) ละน้า… 62 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

63 กลอน พิทักษท์ รัพยากรธรรมชาตแิ ละอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ตอนท่ี 1 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครรู าตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ.2533 (กลอนข้นึ ) โอ้โอ่ย.... เหลียวไปทางแกก้ําอีสานคาํ กํ้าบ้านเก่า ทางกระทรวงวทิ ยาศาสตร์เทคโนโลยีและการพลังงานเพ่นิ เป็นหว่ งหมู่เจา้ จง่ั มาเว้าสูฟ่ งั … (เนอื้ ในกลอน) (บทท่ี 1) อีสานเฮาสู่มอ้ื นี้บค่ ือเกา่ ปางหลงั พ่นี ้องเอย๋ มนั มีปญั หาหลายคนเฮาสรา้ งคอื ลางคนกะพากนั ฟนั ลา้ ง ถางภเู ขาเลาป่าทรัพยากรธรรมชาตนิ าๆ บุกทาํ ลายบเ่ วน้ เป็นเวรแท้พอ่ แม่เอ่ย (บทที่ 2) ตั้งแต่กค้ี ําโครงเก่าโบราณเฮาวา่ ในน้าํ มปี ลาในนามขี า้ วในภเู ขามีตน้ ไม้เตม็ ไปด้วยปา่ ฝูงสตั วส์ านกกาบา่ งชะนีลูกฮ้องดังกอ้ งทัว่ ดง (บทท่ี 3) ฝนส่งยูต้ กถกื ฤดูกาลตามแม่น้ําลาํ ธาร กะบอ่ ึดปปู ลาอยากกะหากนิ ได้ บดั สมัยเดยี วนผ้ี ดิ กนั ไกลหลายเซน่ นา้ํ กะเน่าปลากะเหมน็ ขอ้ ที่ 1 สาเหตุคนเฮานี้ ทาํ ลายปา่ ดงดอน (บทที่ 4) ทรพั ยากรจง่ั เส่ืยมโทรม ลดลงเหลอื หน่อย ฝนกะคอยแตส่ แิ ลง้ บม่ แี นวดงึ ดดู คันฝนแฮงกะว่าท่วมบ่มไี ด้อยู่พงั (บทที่ 5) น้ีจ่ังวา่ มปี ระโยชนเ์ หลือหลาย คันเฮาไปทําลายสเิ กดิ ภยั หลายดา้ น เกิดกนั ดารฝนแล้งดินเค็มดินจืด แม่นปลกู พชื กะบ่ได้ผลเทา่ ที่ควร (บทที่ 6) ปัญหาดนิ บล่ ว้ น มมี ากคนอีสาน บอ่ นกันดารดนิ เคม็ มากมายหลายที่ ตามลําเสียงสายน้ดี นิ เกือบสบู่ ่อน นจ้ี ่ังแมน่ ออนซอนนํ้าลําเสยี วกนิ บอ่ ได้เอาใชก้ ะบ่ดี หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 63 ศูนย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

64 (บทท่ี 7) เลยเกดิ ท่ีนาเกลอื ทว่ั ลําเสยี วแลว้ แถวอุดรไปพุ้น อาํ เภอบา้ นดงุ กะบค่ อ่ ยถอยไปทางสกลนครย้อนมาทางโคราชน้ีกะมหี ลายลน้ ล้วนแต่เห็น (บทท่ี 8) เป็นจงั่ ซ้ี ให้รีบเร่งรวมใจ ปลกู พืชไมค้ ลมุ ดนิ ใหท้ ัว่ ถงึ เด้อป้า ตามดินนาดินบ้านฮั่วสวนเฮาอย่าใหว้ ่างปลกู ต้นไมอ้ ย่าให้วา่ ง ดินน้ันสิบ่เค็มสไิ ดเ้ ตม็ ไปดว้ ยดงป่างามตา (บทท่ี 9) พวกนกกาอาศัยปา่ ไม้ สวยงามพรอ้ มสไิ ดส้ ง่ิ แวดล้อมสวยงามธรรมชาติ ฝนกะสิตกบ่ขาดเฮด็ ใหด้ นิ ชุม่ ชน่ื เยน็ รน่ื ชน่ื ใจ... (กลอนลง) ละนา... 64 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

65 กลอน พิทักษท์ รัพยากรธรรมชาตแิ ละอนุรักษ์สงิ่ แวดล้อม ตอนท่ี 2 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดยแม่ครูราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ.2533 (เนอื้ ในกลอน) (บทที่ 1) ทรัพยากรป่าไม้น้ีคอื ส่งิ สําคญั ข้อตอ่ ไปให้พากนั รกั ษาเอาไว้ อย่าไปทําลายถมิ่ ของโบราณสถานเก่า ผูล้ างคนขุดไปขายแลกข้าวเงนิ เจ้าใส่กระเป๋า (บทที่ 2) อยา่ ไปทาํ ลายถมิ่ ขายกินบเ่ ข้าท่า อยา่ ไปเขยี นขีดแตม้ ของเค้าเก่าทม่ี ี (บทท่ี 3) คันบ่อทําลายของเก่าน้กี ะคือทําลายชาติ สิขาดของคูบ่ ้าน เมอื งเศรา้ เกา่ หมอง (บทที่ 4) โดยเฉพาะภาคอีสานเปน็ ภูมิภาคศิลปวฒั นธรรม เด้อพ่ีน้อง มองเบ่ิงเหน็ ชัด จดั วา่ เป็นเมอื งวตั ถุโบราณถิน่ สถานงามโก้ เอาไว้โชว์คู่บา้ น ของโบราณเกา่ แก่ บรรพบุรษุ พอ่ แมเ่ พิน่ สร้างสมไวใ้ ห้ควรไดร้ กั ษา (บทที่ 5) รักษาดนิ รกั ษาหญ้านานาธรรมชาติ บ้านเมอื งเฮาให้สะอาดท้ิงขยะใหถ้ กู ท่ีตามหม่องที่ควร (บทที่ 6) ทุกอยา่ งล้วนมวลสิ่งปฏกิ ลู ใหเ้ จ้าเผาหรือฝงั อยา่ ให้รุงรงั บา้ น เป็นลาํ ธารหนองนาํ้ ใหส้ วยงามนาํ้ ใสค่อง ของเน่าเหมน็ อยา่ ได้โยนถิ่มใส่คลอง (บทที่ 7) ควนั พษิ เสยี ให้พ่ีน้องหลบหลกี ให้มันไกล ทอ่ ไอเสยี ควนั ไฟทัง่ โรงสโี รงมนั กลนิ่ เหมน็ ควนั กมุ้ โรงสรุ าเทิงยาฆา่ หม่แู มลงน้ีกะแม่น พษิ นแี้ ลน่ เขา้ ร่างสิทาํ ใหเ้ กิดภัย (บทที่ 8)สารพิษฮ้ายมไี วม้ ากปัจจุบัน อันแนวกนิ คือกนั จงระวงั เอาไว้ สารเคมีทาํ ให้คนตายส่งผอ่ น ให้สงั วรเอาไว้เรียนรู้แลว้ จัง่ กิน หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 65 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

66 (บทที่ 9) เปน็ ย่างเนอื้ ย่างสี้นปลาป่ินท่ังมวล ย่างรมควนั รมไฟนก้ี ะเปน็ มะเรง็ ได้ นกั วิจยั ออกมาแลว้ สารอาหารหลายอยา่ ง สีผสมอาหารค้าง สารเคมีมากลน้ ควรให้ไตร่ตอง (บทที่ 10) ฉันราตรีขอวอนวานพนี่ ้อง ใหค้ วรใครต่ รึกตรอง ทรพั ยากรธรรมชาตขิ องเฮาให้อยยู่ งคงไว้ อนรุ ักษ์สงิ่ แวดล้อมให้สดใสงามเดน่ เห็นอันใด๋บถ่ กู ต้องใหป้ กป้องซอ่ ยกัน (บทท่ี 11) เป็นภูผาปา่ ไมเ้ ป็นของเก่าโบราณ อยา่ ไปผลาญทําลายซ่อยกนั รักษาไว้ อยา่ ไปทําลายไม้ อุทยานและสัตวป์ ่า ชาตอิ ืน่ มาทอ่ งเทย่ี วเขาสยิ ้องยกยอ (บทท่ี 12) ขอจบกลอนเพียงย่อๆเพราะเวลามาไล่ ภัยจากส่ิงแวดลอ้ มเดียวน้ี มากหลายคันเฮาไป ทําลายบ่อรกั ษาสงวนไว้ ภยั จากลมภัยจากน้าํ ภยั แลง้ เกิดสารพดั อันตรายนานานับบ่ไหวหลายลน้ อายุคนกะสสิ นั้ บ่ทนั เห็นโลกยคุ ใหม่ เป็นเพราะพิษและภยั ทค่ี นเฮาสร้างไว้ มาไขแกแ้ มน่ ซอ่ ยกัน... (กลอนลง) ละนา... 66 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

67 กลอน รณรงคป์ ลูกหม่อนเล้ยี งไหม ทานอง ทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครรู าตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2533 (กลอนขนึ้ ) ฟ้าเอยฟา้ ฮ้องตั้ม ได้ยินเสียงหมอลาํ โปรดจงได้ฟังกอ่ น หนั มาฟงั เรอ่ื งปลกู หมอ่ น เลี้ยงไหมย้อนสาแลว้ จง่ั ค่อยไปคนใค ๆ ละนา้ … (บทที่ 1) งานเกษตรเฮาเฮ็ดไดห้ ลายอยา่ งหลายอัน ขอ้ สาํ คัญเฮาสลิ งทุนเฮ็ดสว่ นหลายหรอื นอ้ ย คอยถ้าผลิตภัณฑช์ า้ หรอื ไวแตกต่าง อย่างท่เี ลีย้ งหมอ่ นนี้ผลไดง้ า่ ยดี (บทท่ี 2) เริ่มปลูกหมอ่ นน้ี เอาฝนุ่ ใส่ให้งามสวย ฝนุ่ ขีว่ วั ขีค่ วายอยคู่ อกเราตามบ้าน ประการสองอยา่ ใหว้ วั ควายเหยียบย่ํา สองสามเดือนก่อนหมอ่ นเจา้ สงิ าม (บทที่ 3) บอ่ ได้หดฮอดนํา้ ธรรมชาติงามเอง การเลีย้ งไหมต้องเลง็ ฮอดผลรายได้ ใหไ้ ปเอาพนั ธ์ุมอ้ นพันธไ์ุ หมทเ่ี พิน่ จา่ ย เลี้ยงแล้วได้ผลง่ายอยตู่ ามศนู ยเ์ กษตรน้นั ทางการได้แจกจา่ ยพนั ธุ์ (บทที่ 4) เลยี้ งกะงา่ ยอกี ซ้ําใหญ่ง่ายได้ผลไว ให้ถามความเข้าใจตามเกษตรอาํ เภอและเกษตรตําบลเพน่ิ มเี ตรยี มพร้อม ใหค้ อยซอมดหู มอ่ นไหมนอนสน้ั นอนสายหรอื ส่ี เพียงแต่เบิง่ ใหด้ ๆี เล้ียงตามคาํ เพน่ิ เว้าทางการเจ้าไดแ้ นะนํา (บทท่ี 5) ตัวอย่างบา้ นหนองเซยี งซุยวา่ นนั้ อาํ เภอเมอื งขอนแก่น น่ีจ่งั แม่นเลยี้ งไหมเลยี้ งหม่อนสวยยอ้ นอีหลี (บทท่ี 6) การเลี้ยงไหมน้ีคอื หัตถกรรมท่ีดเี ปน็ ศิลปะทด่ี ีชนดิ หนึง่ องคส์ มเด็จพระราชนิ เี พน่ิ กะยังซาบซง้ึ โครงการนีอ้ ยู่บ่อเซา (บทที่ 7) ขอใหพ้ วกหมเู่ จ้า เอาใจใส่ทําเอา ขายกะขายอยู่เฮอื นเฮามหี นว่ ยงานออกมาซอื้ ขอ้ สําคญั นน้ั คือ ให้เกษตรเฮาน้ีจบั กันเปน็ กล่มุ ชมพอ่ บา้ นแมบ่ ้านประสานเขา้ รว่ มมอื หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 67 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

68 (บทที่ 8) ราคาขายราคาซ้ือให้กลมเกลยี วอย่าเลี้ยวหล่าย การซอ้ื ขายใหเ้ จ้าเวา้ ตกต้องด่องกัน (บทท่ี 9) โดยเฉพาะราคาขายเฮาน้ันบอ่ มีวนั สิตกตํ่า เพราะเปน็ หัตถกรรมอย่ใู นความอปุ ถมั ภ์องค์สมเด็จพระราชนิ ีแจม่ เจ้า บอ่ มี เศร้าเกา่ เป็น (บทท่ี 10) เหน็ กบั ตามาหลายแลว้ เฮด็ ไหมขายรวยงา่ ยๆ เล้ียงกะง่ายขายกะคอ่ งแมน่ เฮ็ดนุ่งกะงามอพี รอ้ มมหี น้าสงา่ ศรี (บทท่ี 11) คันได้ยินแลว้ จงั่ ซี้ใหพ้ ากันรบี ดว่ น ชวนกนั เด้อกลมุ่ แมบ่ ้านชวนกันเลยี้ งมอ้ นไหม (บทที่ 12) ดีกว่าไปหาเล่นทางกลางวันกลางคืนเหมดิ ม้อื ถ่ิมซ่อื ๆ เฮ็ดไหมขายให้เพิ่นซอื้ เอาเงินไวใ้ สก่ ระเป๋า รวยซุมเฮา... (กลอนลง) ละนา... 68 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

69 กลอน สตรกี ้าวหนา้ พัฒนาเลอื กตั้ง ตอนท่ี 1 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แมค่ รรู าตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนข้นึ ) ฟา้ เอยฟา้ ฮองต้ําออนซอนบน่ อ้ เสยี งลาํ เสยี งแคนจา้ํ บดั ถ่ี ซุ่มสตรี กา้ วหนา้ พัฒนาเลอื กตง้ั ฟังไว้ฮา่ํ ฮอน ออนซอนเด้… (บทท่ี 1) บดั น้ขี อกลา่ วยอ้ นเวา้ เรื่องสตรไี ทย กบั ประชาธปิ ไตย ใส่ใจควรฮู้ ตรวจซือ่ ดู เตรียมบัตรไว้ ให้ทันเวลาอย่ามวั ซา้ เดอ้ นอ้ งพี่ ไปเลือกต้งั เอาคนดีเช่นว่าผู้ใหญบ่ า้ นที่ดีกาํ นันท่ีดี (บทที่ 2) ส.จ ดี ส.ท ดี ส.ส. ดี เลือกคนดีมีไว้ใชเ้ ฮาสิได้อยสู่ บาย ก่อนอ่นื นนั้ ให้ไปตรวจเบ่งิ ปา้ ยหม่องซื่อ เฮามีไหมค่ันบอ่ มรี ีบไปแจ้งทางการฮู้ ตรวจดบู ตั รประชาชนนาํ พรอ้ มว่ายังดหี รือบ่อ เหมิดอายุแล้วกใ็ ห้เร็วฟา้ วดว่ นทํา (บทที่ 3) ฮอดม้อื แลว้ ใหร้ บี จํ้าฟ้าวฟง่ั ไปคหู า ฟา้ วไปกาลงคะแนนอย่าสมิ วั เมาเซ่อ เลอื กเอาเดอ้ ผ้แู ทนดขี องเจ้า อย่าไปเชอ่ื ความเขาคนอื่นนั้นสิมาเป่า เฮามสี ิทธ์ใิ นตัวเฮาไปเลอื กเอาให้ไดค้ นดีแท้อหิ ลี (บทที่ 4) ผแู้ ทนดีตอ้ งซื่อสัตย์บอ่ ปนิ้ ป้อนบ่อเลอื กบ่อนทําความดี ความรู้ดมี คี ุณธรรมประจําใจเอาใจใส่ประชาชนจั่งแมน่ คนดไี ด้ อย่าไปขายสิทธิ์ให้ซุ่มจังไรเอาเงินจา่ ย เลือกเบอร์นส้ี ใิ ห้เงนิ หลายๆกว่าผนู้ ้ันผนู้ ี้คนจัง่ ซีอ่ ย่าเช่ือใจ (บทท่ี 5) เลอื กเบอร์นส้ี ิสรา้ งให้หลายอย่างหลายอนั ขอ้ สาํ คญั อยา่ ขายบัตรประชาชนให้หมคู่ นเขาซ้อื แมนว่าเขาสินําตื้อกะทาํ ใจให้มนั เท่ียง อยา่ ขายสิทธขิ์ ายเสียงเด้อหมู่เจ้าพีน่ อ้ ง ประคองไว้อย่าสขิ ายเสียงเดอ้ นาย… (กลอนลง) ละนา... หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 69 ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

70 กลอน สตรกี ้าวหน้าพฒั นาเลอื กตัง้ ตอนที่ 2 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธโ์ ดย แม่ครูราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2534 (บทที่ 1) กล่มุ สตรีทกุ เขตค่ายกะให้ซอยดแู ล อยา่ แยแสนําความคนสเิ ป่าหูให้ดไู ว้ ก่อนสลิ งคะแนนให้ควํ่ากลอ่ งบัตรทางในให้คนดฮู กู้ อ่ น ซ่อยขานซอ่ื ผ้ใู ชส้ ิทธด์ิ ว้ ย จ่ังค่อยดี (บทท่ี 2) ผูใ้ หญบ่ า้ นจั่งซ่ีกะซอมเบ่ิงให้ถึงใจ แม่นผู้ใหญบ่ า้ นใดแ๋ ม่บ้านเฮาหรอื ไม่ คันผู้ใด๋ลงคะแนนไปแลว้ กลบั มาลงคะแนนอีกใหม่ คันไผเ๋ ฮ็ดจ่ังซน่ั ให้เอาเรื่องอยา่ ปลอ่ ยหนี (บทท่ี 3) กลมุ่ สตรที ่ีจัดไว้ ใหส้ อดส่องนาํ กนั นบั คะแนนให้มันทันอย่าให้บตั รเสยี ได้ อา่ นคะแนนแลว้ ใหห้ นั บัตรออกมาใหค้ นดูรู้ท่วั ผทู้ ่กี าคะแนนนั่นกะอย่าใหม้ ั่วอย่าตาถวั่ บดั ห่ากา (บทที่ 4) อา่ นเบอรห์ นงึ่ กาเบอรห์ นึ่ง นั่นนา่ กะรีบวา่ ทนั ที คะแนนผีสมิ าแทนคันแม่นเฮาบ่อไปทว้ ง บม่ ีลวงเฮาไดค้ ันกลุ่มแมส่ นใจดแู ลไวเ้ ป็นกลมุ่ ๆ ซุมสตรีเฮาเฮ็ดไดแ้ ถมซาํ้ แฮงถใี่ จ (บทท่ี 5) บา้ นเมืองเฮากะสิได้ตงั้ แตผ่ ู้แทนดี มีสิทธ์ิเสรเี สมอกนั บแ่ บง่ ปันชนชัน้ จบั กลุม่ กันเดอ้ เอาไว้ สตรีไทยใจสะอาด ขายเสยี ง ขายสิทธ์ิ เหมือนขายชีวิตขายชาตเิ กดิ เป็นหญิงฉลาด ต้องใชส้ ิทธ์เิ ลือกตั้งและลงรับสมัครเลือกตง้ั ฟังลําแลว้ ใหใ้ สใ่ จผู้หญงิ ไทย (กลอนลง) ละนา... 70 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

71 กลอน อาการของเอดส์ ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครูราตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนข้นึ ) โอ่ย…. โรคเอ่ยโรคสําส่อน นอนยําเมยี บ่ออบอุ่น บค่ าํ บ่คูณไปเท่ยี วหาโรคเอดส์รา้ ย มาปนั ใหผ้ ูอ้ ย่เู ฮือนเตือนควรฟังละนา้ … (บทที่ 1) ถามกนั มาหลายคร้งั วา่ โรคเอดส์คือหยัง คอื พลังเชอื้ ไวรัส แรงเหลอื ฮ้าย เขา้ ร่างกายคนแล้วบม่ ียาสิมาใส่ ไวรสั เข้ารา่ งกาย ภูมิตา้ นทานสบู้ ไ่ ด้เลยถอยหนอ่ ยเสื่อมลง (บทท่ี 2) จั่งเป็นสาเหตุให้โรคแทรกเขา้ มาหลาย เฮ็ดให้รา่ งกายทรดุ โทรม ออ่ นเพลียลงได้ ทาํ ใหต้ ายเร็วขึน้ บ่ยืนนานหม่นั แกน่ บอกพีน่ อ้ งทั่วแดนว่าโรคเอดส์เกดิ ข้นึ ได้ มันมาแท้แต่บอ่ นได (บทท่ี 3) เริม่ แรกตรวจพบ มาจากอัฟรกิ า เม่ือ พ.ศ. 2524เข้าอเมรกิ าเหนอื ส่อู เมรกิ าใต้ ลุกลามไปบม่ ีช้า อย่ตู อ่ มาเปน็ ทัว่ โลก ปสี องเจด็ จัง่ เข้า มาเถิงเท่าถ่นิ ไทย (บทที่ 4) เอดสน์ ี้เป็นกบั ไผตายภายใน 3 ปีเพราะบม่ ยี าแก้ ส่วนอาการข้อที่ 1 ต่อมน้าํ เหลอื ง เกดิ นาํ คอนาํ รักแร้ และทั้งสองขาหนบี ขอ้ 2 นาํ้ หนักลดนอ้ ยในระยะ 3 เดอื น 10% ตอ่ น้ําหนกั นอ้ ยลดลง (บทท่ี 5) ขอ้ 3 อจุ จาระร่วงตดิ ต่ออยู่ 3 เดอื น ข้อ 4 เบ่อื อาหารระยะนาน 3 เดือนได้ ขอ้ 5 ไอบม่ เี อือ้ นใน 3 เดอื นบ่ฮู้เหตุ ขอ้ 6 มไี ข้เกิน 37.8 องศาเซนติเกรด หรือมเี หงอ่ื ไหลซมึ ยามกลางคืนอยู่เร่อื ย ประมาณได้หนึง่ เดอื น (บทท่ี 6) ขอ้ 7 กอ้ นสีแดงปนม่วง เกดิ อยูต่ ามตัว ข้อที่ 8 แขนหรือขาข้างทางใดทางหนึง่ บม่ แี ฮงสมั ผัสกนั บอ่ าจทาํ งานได้ ข้อท่ี 9เฮ็ดใหเ้ ปน็ ฝ่าขาวอย่ใู นปาก หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 71 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

72 เกิน 3 เดือนให้หมู่เจา้ เร็วฟ้าวแล่นใส่หมอ (บทท่ี 7) ขอตรวจเลอื ดให้รู้แจง้ จัง่ แน่ชัดวา่ เปน็ จริง บอ่ ว่าชายหรือหญิงโปรดระวงั เอาไว้ ไปปรึกษาหมอได้ อยา่ สิพากนั อายโรครา้ ยสิลามใหญ่ คาอายหมออยบู่ อ่ ได้มันสิแย่แก้บอ่ ไหว ไปหาหมอเร็วไวละน้า… (บทที่ 8) ขอฝากไวก้ ับพี่น้องพ่อแม่ผ้ฟู งั ลาํ ทุกคนควรปอ้ งกนั อยา่ ให้สายเกินแก้ คันเป็นเอดส์แล้วต้องแย่บอ่ มียารักษาขาด คนฉลาดต้องคดิ ไว้อย่าไปใกล้กลมุ่ เส่ียงภัย (บทท่ี 9) ต้องทําให้มันได้ ร่วมเพศแตก่ บั เมียตน อย่าเปน็ คนหลายใจมักหลายสิตายยา้ น คันจาํ เป็นสิลักเมยี ไปสาํ สอ่ นกบั คนใหม่ อย่าสิลืมใช้ถงุ ยางอนามัยสิกันโรคเอดส์ได้ให้เตรยี มพรอ้ มอย่างดี (บทที่ 10) ยาเสพติดหมนู่ ี้กะคือภัยตวั กลั่น เฮด็ ให้อายุส้นั แถมยงั ตดิ เอดส์ไดภ้ ยั รา้ ยอย่างมหนั ต์ (บทที่ 11) ควรบ่ใชเ้ ข็มฉีดยารว่ มกัน นั้นตวั สพิ าติดเอดส์ การม่ัวเข็มมวั่ เพศเฮ็ดใหเ้ อดส์ระบาดได้ อยา่ ไปใกล้ใหห้ ่างหนี บริการฝงั เขม็ เจาะหหู มนู่ ้ี กะจดั เปน็ กลุม่ ท่เี ส่ียง คันสงสยั ให้หลีกเล่ยี งเอาไวก้ อ่ นละดี (บทท่ี 12) ป้องกนั เอดส์วนั นี้ ดกี ว่าเปน็ วนั หนา้ คนเกิดมามคี ่า บ่อควรมาตายย้อนเอดส์ตายอยา่ งสมเพส ผู้ใด๋เป็นเอดสแ์ ลว้ บ่อมีแหลว่ ว่าสดิ ีตายฟรี ๆ (กลอนลง) ละน้า… 72 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

73 กลอน ควรป้องกันดกี วา่ แก้ ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แมค่ รรู าตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนขนึ้ ) ฟ้าเอ้ยฟ้าฮอ้ งตา้ํ ฟังหมอแคนหมอลาํ แล้วอยา่ ฟา้ วเปดิ เบือ่ ซุ่มมักนอกใจเมียระวงั โรคเอดสไ์ ว้อย่าไปใกล้ให้หา่ งหนี ระวงั ตายฟรี ๆ ละน้า… (เนอ้ื ในกลอน) (บทท่ี 1) ฟังเดอ้ พวกพอ่ บา้ นผมู้ กั ผา่ นหลายใจ ชอบออกไปซุกซนบ่ห่วงตนเองซ้ํา เปน็ นาํ ส่งิ แวดล้อมสมัยน้ีมนั ต่าง ชมุ ผ้หู ญงิ บรกิ ารรบั จ้างกะหลายลน้ นบั บไ่ หว (บทท่ี 2) กลุม่ ผหู้ ญิงโสเภณบี อกไว้ ซมุ มกั ง่ายสบายตัว บ่ไดก้ ลวั แนวใด๋ กลมุ่ เสี่ยงภยั สมัยนี้ ระวังใหด้ ๆี ซมุ ผ้หู ญิงบรกิ ารรบั จ้าง คอื ทางมาของโรคเอดส์ ผทู้ มี่ ักมัว่ เพศมัว่ อ่ีหนูนอกบ้านคอื ภยั ร้ายอย่างมหนั ต์ (บทท่ี 3) คนเปน็ กันหลายลน้ เพราะลืมตนบ่โออ้ ่าว เห็นความสุขช่วั คราวบ่อห่วงชวี ิตซํ้าทําแลว้ จง่ั คิดเห็น (บทท่ี 4) เป็นโรคเอดสแ์ ลว้ จงึ เต้นว่งิ แล่นหาปรึกษา แต่กะกายเวลาเพราะว่าสายเกินแก้ ไผเปน็ เอดสม์ แี ต่นบั มอ้ื แยร่ อวันตายผอ่ นส่ง ตกลงเป็นเอดสแ์ ลว้ บม่ แี หล่วว่าสิยงั (บทท่ี 5) แถมยงั นาํ มาปนั ให้ผู้ เปน็ เมยี อีกต่อ มาร่วมเพศกบั เมียกะต้องเป็นเอดส์ต่อลูกในครรภ์วา่ นน้ั กะตดิ ได้ดง่ั ว่าเปน็ เอดส์แลว้ ว่าน้ัน บม่ ยี าสิมาใส่มีทางเดยี วคอื ถงุ ยางอนามัยสิปลอดโรคเอดส์ได้ ใหเ้ ตรียมไว้อยา่ สลิ ืมละนา้ … (บทท่ี 6) มื้อใด๋ฟา้ มดื คร้ืมให้อยากปล่อยอารมณ์เสีย คิดอยากลักใจเมยี อย่าสิลืมพกถงุ ยางอนามัยใส่ตัวไปพร้อม ยอมเสียคนไปซ่วั ครั้งลมื ตวั ไปซวั่ คราวเมียของเจา้ คงบ่ว่า แตบ่ ัดกลับคืนมา นอนกับเมยี อยู่บ้านเมยี กะย้านดงั่ กนั หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 73 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

74 (บทท่ี 7) เพราะว่าผัวออกนอกบ้าน ไปน้ันชอบดม่ื แต่ของเมา ยามไปเอาอหี่ นูย้านแตห่ ูตาฟางสว่ น ถุงยางยา้ นลืมใช้ คนั แน่ใจว่าเคยไปนอกบา้ นกับผู้หญิงบริการมาถึงบ้านใหบ้ อกแน่ เมียสไิ ด้ซ่อยแก้อารมณ์เจ้าให้แจ่มใส (บทท่ี 8) แตค่ ุณพต่ี อ้ งใช้ถงุ ยางอนามยั กันไว้ทุกเทอื่ เพื่อชีวิตลูกเมียสไิ ดป้ ลอดโรคเอดส์ไดก้ ะควรใช้ด่ังกนั (บทท่ี 9) ใช้ถงุ ยางหรอื บใ่ ช้วา่ น้ันกะคือกันบ่ต้องห่วง เฮาควรหวงชีวิตไว้ปลอดภยั แล้วจ่ังวา่ ดี (บทท่ี 10) จําเอาเดอ้ คุณพี่คุณสามีที่ดคี วรฟงั ความแมบ่ า้ นวา่ ชีวติ คนมคี า่ อยา่ ไปตายยอ้ นเอดส์เด้ออ้ายใหค้ ดิ นํา จาํ ความเมยี ว่า (กลอนลง) ละนา้ … 74 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

75 กลอน เปน็ โรคอืน่ ดีกวา่ เปน็ โรคเอดส์ ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครูราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนข้ึน) ฟ้าเอ๋ย...ฟา้ ฮ้องผ่าย...เป็นโรคอดบ่มีตายดอก คอื เป็นโรคเอดส์ อย่าสิมักไปสาํ สอ่ นทางเพศ คันบ่อยากเปน็ โรคเอดส์ ให้นอนนาํ เมียเจา้ ทอ่ นนั้ ...มนั กะแลว้ แม่นด่ังกัน...เอดส์คือตัวสาํ คญั ละน้า… (เนอ้ื ในกลอน) (บทที่ 1) ชวี ติ คนมีคา่ บ่ควรมาตายยอ้ นเอดส์ มกั สาํ ส่อนทางเพศสิตายยอ้ นเอดสไ์ ด้ ระวังไวอ้ ย่ามักหลายใกล้สิตายจ่งั มาฮอ้ งครวญครางใหค้ นซอ่ ย เหน็ ความสขุ ส่วนน้อยความตายนัน้ บ่อ่านหา (บทท่ี 2) ปญั หาคือเมาเหลา้ เมาสุราพาใจใหญ่ ตายเป็นตายคนั เพน่ิ ไดเ้ มาเหลา้ บ่ห่วงไผ (บทที่ 3) กนิ เข้าไปเต็มที่เทงิ สรุ ากบั นารคี วามนม้ี าเปน็ คู่ แซบกบั ปากอยากกบั ท้องกะฮอู้ ยแู่ ตบ่ ัดเจ็บป่วยไข้ จั่งใจนอ้ ยลดถอย (บทที่ 4) หาววอยๆ บัดยามเจบ็ ยามไข้ บัดโรคเอดสก์ ินทางในจัง่ มาได้นง่ั เจา่ หนูขอเตอื นพวกหมเู่ จา้ ยามเมาเหลา้ อย่าเก่งหลาย สาวหมอลําขอเตือนอา้ ย ซมุ ผู้ชายอย่าประมาทอดบ่ไดเ้ จ้าอย่าขาดพกถงุ ยางไว้ใช้ ถุงยางอนามยั เตรยี มใสไ่ ว้อย่ายอมให้ห่างตัว (บทท่ี 5) คันผ้ผู วั สงสัยตวั ว่าสเิ ปน็ โรคเอดสแ์ ล้วนอนนาํ เมยี กะให้ใส่ ตรวจถุงยางอนามยั ก่อนใช้ให้ดีแท้บ่หัว่ ไหล (บทท่ี 6) ใชถ้ งุ ยางอนามัยควรใช้ของดีมีคุณภาพ ทราบแล้วให้ถี่ถ้วนประมวลไวใ้ สใ่ จ (บทที่ 7) คันแมน่ เป็นไปได้อยากปลอดภยั กับโรคเอดส์ บ่ตอ้ งไปเทีย่ วส่ําสอ่ นทางเพศเด้อโรคเอดส์สบิ ่ใกล้มาเขา้ สู่ตัว ผัวใหน้ อนกบั เมียของตวั เองเอาไวบ้ ่นอกอกนอกใจจาํ้ ปลาแดกแต่ถว้ ยเกา่ แมน่ สิเหมน็ แม่นสิเนา่ กะยังนัวกว่าซ้าํ อดสาจํา้ ถ้วยเก่าเดอ้ เดอ้ คนฟงั หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 75 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

76 (กลอนลง) 76 ละนา้ … กลอน ประวัตขิ องเอดส์ ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธโ์ ดย แมค่ รูราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนข้ึน) โอ่ยฟ้าเอ้ยฟา้ ฮอ้ งโหยน เส่ียงโยน ๆ ตมุ้ ถ่ี ๆ สามมี ักเทย่ี วซอ่ งอย่าลืมน้องผูห้ ่วงนาํ (เนอ้ื ในกลอน) (บทที่ 1) ถามกันมาหลายคร้ังวา่ โรคเอดส์คือหยัง คอื พลงั เชือ้ ไวรสั ชนิดมนั แรงรา้ ย เขา้ ร่างกายคนแลว้ บม่ ยี าสิมาใส่ เช้อื ไวรสั เข้าร่างกายภมู ิตา้ นทานสูบ้ อ่ ได้ เทิงถอยล้นเส่อื มลง (บทที่ 2) สาเหตนุ ีโ่ รคอนื่ ๆ เข้าร่างกายให้ชาํ รดุ ทรดุ โทรมลงงา่ ย ทําให้ตายเรว็ ข้ึนบ่ยืนนานหมน่ั แกน่ บอกพนี่ ้องทั่วแดนว่าโรคเอดส์เกิดขึน้ ได้มันมาแท้แตบ่ ่อนใดจําเรว็ ไวละนา้ (บทท่ี 3) ตน้ ตอมาแตอ่ เมรกิ นั ฟา้ ต่าํ ปีสองห้าสองส่ี มรี ายงานโรคเอดส์เข้าคนเลยเวา้ กนั ตอ่ มา (บทที่ 4) โรคเอดสน์ ีร้ ะบาดไปทวั่ แหล่งหลา้ สองทวปี เรว็ ไว แตอ่ เมริกาเหนือใส่อเมริกาใต้ ลกุ ลามไปอยา่ งบอ่ ซา้ ปจั จบุ ันจนท่วั โลกปีสองเจด็ จ่ังเขา้ มาถงึ เท่าฝา่ ยไทยเป็นเกา้ ราย (บทที่ 5) หมอตรวจพ้อปสี ามหนึ่ง ประสบผลเก้าคนตาย เหลือส่ีคนอยู่เด๋ียวนี้ อาการมีจั่งใดบ๋ า้ งถา้ ฟังดูสิเวา้ ตอ่ หน่ึงต่อมนํ้าเหลอื งที่คอและรักแร้ ขาสองขา้ งบ่อนหนีบกัน (บทท่ี 6) สองน้าํ หนักลดสถี่ งึ ห้ากโิ ลกรัม สามอุจจาระรว่ งเรอ่ื รงั สี่เบื่ออาหารหา้ ไอบ่อรู้สาเหตุ หกเป็นความร้อนสงู เจด็ มีกอ้ นสีแดงปนมว่ ง ขึ้นตามโตแปดขาข้างใดขา้ งหน่งึ บอ่ มีแฮงท่อกนั หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

77 (บทท่ี 7) เกา้ เปน็ ฝา่ ขาวในปากเกินสามเดือนมอี าการอย่างนอี้ ยา่ ลืมฟ้าวแล่นใสห่ มอ ขอตรวจเลือดอีกครงั้ จ่ังแนช่ ดั วา่ เปน็ จริงบ่ว่าชายหรอื หญิงสงั เกตเอาระวังไว้ ไปปรึกษาหมอได้อยา่ สพิ ากันอายโรคร้ายสิลามใหญ่ อายโรคเอดส์บอ่ ได้สติ ายแท้ อยา่ สุอาย เด้อนาย (กลอนลง) ละนา้ … หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 77 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

78 กลอน สาเหตุการเป็นโรคเอดส์ ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธโ์ ดย แม่ครู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2534 (กลอนข้ึน) โอ่ย... ยากเอ๋ยยากย่งุ หยง่ั รุงรงั เป็นตาหน่าย โรคเอดส์เปน็ อนั ตรายตาย ผ่อนส่งเดอ้ พนี่ อ้ ง ฟังแล้วใหฮ้ ํ่าฮอนละน้า... (เนอื้ ในกลอน) (บทที่ 1) ฟังเบิ่งกลอนลํารอ้ งรณรงคป์ อ้ งกนั เอดส์ เหตุจากคนสู่มอ้ื นสี้ ําสอ่ นมากหลาย (บทท่ี 2) คาํ วา่ เอดส์น้เี ป็นโรคตวั ร้ายเกดิ จากเช้อื ไว้รัส เฮ็ดให้ภมู คิ มุ้ กนั ของร่างกายลดลงเหลอื น้อย ร่างกายคอยแต่สติ ิดโรคร้ายถึงตายได้งา่ ย ๆ ทางตดิ ต่อของโรคร้าย สิขอว้าย่อ ๆ หวั ข้อท่ีสําคัญ (บทที่ 3) ข้อท่ี 1 เกดิ จากการรว่ มเพศโดยร่วมเพศกับคนท่มี ีเชือ่ เอดส์ โรคสติ ิดตอ่ เจา้ นาํ เชือ่ ไดท้ อ่ กัน ขอ้ ท่ี 2เกดิ จากการรว่ มเลือดคอื ใช้เขม็ ฉดี ยา รว่ มผ้มู เี ชือ่ เอดสผ์ ู้หนง่ึ ฉดี ก่อนแล้วนาํ มาใช้ร่วมกัน ทางบาดแผลและนา้ํ เหลอื งหมนู่ ั้นกะตดิ ต่อได้คือกัน ขอ้ ท่ี 3 ตดิ ต่อได้ทางครรภ์ คอื มารดาผูท้ มี่ ีเชอื่ เอดส์ฝังอยูใ่ นร่างกาย พอต้ังครรภ์ขึ้นมาเช้อื กะเกิดโรคเอดสไ์ ปต่อบุตรในทอ้ ง สรปุ สองสามขอ้ เพราะเวลามาไล่ โรคนี้เปน็ กบั ไผมีแต่ตายท่อน้นั รกั ษาได้กะ บอ่ เซา (บทท่ี 4) จาํ ไวเ้ ด้อพวกเจ้า ป้องกนั เอาอย่าประมาท โรคเอดส์นี้บ่อมีวคั ซนี ปอ้ งกนั และบ่อมยี ารักษาให้หายขาด มที างเดียวคือปอ้ งกันท่อน้ัน ฟังฉนั เวา้ ใหจ้ ื่อเอา ผู้ฟังเอ๋ย... (กลอนลง) ละนา... 78 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

79 กลอน ประชาธิปไตยกับบทบาทสตรี ตอนที่ 1 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2535 (กลอนขน้ึ ) น้ําเอย้ น้ําไหลโจ้น ฟงั เสยี งโตนน้าํ ล้นล่ี ฟงั บทบาทสตรี กับประชาธปิ ไตยเดอ้ พน่ี อ้ ง สิลําร้องแมน่ สูฟ่ งั ..ละน้า… (บทที่ 1) ความหมายของประชาธิปไตยวา่ นั้น ฟังเบิง่ ใหม้ ันคกั ให้ตระหนักในใจคสู่ ู่คนใหจ้ ําไว้ คําว่าประชาธิปไตยคอื อํานาจความเป็นใหญ่ ของประชาชนแท้บผ่ ันแปรเลีย้ วหลา่ ยมีความหมายลึกล้ําใหจ้ ําไว้คู่สู่คน (บทท่ี 2) การปกครองประชาชนโดยประชาชนและเพ่อื ประชาชนน้ีเป็นการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตยใหใ้ คร่ครวญจาํ ไว้ รับฟังความคิดเห็นของผู้อนื่ นาํ พรอ้ ม เปิดโอกาสใหผ้ ู้อ่นื ออกความเหน็ ด้วยคอื กนั (บทท่ี 3) ทัง้ สองฝ่ายตัดสนิ ใจในส่วนรวมเข้าใสก่ นั กิจกรรมต่างๆ นน้ั ควรไปรว่ มสังสรรค์ ใหเ้ กยี รติกนั และกนั อย่างมเี หตุผลและคุณธรรมพรอ้ ม องค์ประกอบมีไว้ของประชาธิปไตยมีไวอ้ ีกอนั หนง่ึ คือการเลอื กตวั แทนตอ้ งคดิ ให้ลึกซึง้ ถงึ แท้แน่นอน (บทท่ี 4) ราษฎรเดอื ดร้อนต้องเพ่ิงตัวแทน ตวั อย่างเชน่ ผู้ใหญบ่ ้านกาํ นันฮอด ส.จ.,ส.ท.และส.ส นั้น ใช้อาํ นาจนิติบญั ญัติ เตม็ ข่นั ออกกฎหมายท่เี ปน็ ธรรมผแู้ ทนนนั่ จง่ั สแิ ม่น เพือ่ ปกครองประชาชนท่ัวแควน้ แดนไทยใหอ้ ยดู่ ี (บทที่ 5) โดยเฉพาะชมุ สตรีต้องฮ้วู ิเคราะหก์ ารเมอื งเลอื กตวั แทน หรอื ผู้แทนกล่มุ สตรีเฮาควรฮู้ ยามหาเสียงนโยบายสวยหรปู ัดไดเ้ ป็นผู้แทนแลว้ สิทําตามน้นั ไดบ้ ่อ สไิ ด้เป็นประโยชนแ์ กป่ ระเทศชาตบิ อ่ ตอบสนองความตอ้ งการ ประชาชนได้บ่ สมความเวา้ แนบ่ ่อนอ้ อนั แนวเปน็ เขา้ ไป (บทท่ี 6) มแี ต่ตงั้ ท่าจ้อยมอื ยกเอานําเขา คนที่ตอ้ งสบื ประวตั ผิ า่ นมาว่าเป็นจัง่ ใด๋แท้ มจี ติ ใจแน่วแนจ่ ริงจังซอื่ สัตยโ์ ดยเฉพาะผทู้ ี่บอ่ ขายเสียง และบอ่ ซอื้ นัน่ ดแี ทแ้ มน่ แนน่ อน บ่อถอนทนุ คืนละนา้ … หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 79 ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

80 กลอน ประชาธิปไตย ตอนที่ 2 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2535 (บทที่ 1) โดยเฉพาะชมุ สตรีอย่าได้คดิ หมอ่ งตน้ื เสรมิ สง่ ประชาไทยใช้ประชาธิปไตยให้แน่นอนเต็มร้อย แม่นสยิ ากเวยี กหรือสยิ ากลูกน้อย เดก็ แดงกะตามซ่าง อ้มุ ลูกไปจูงลูกยา่ งเสยี สละเวียกไว้ ไปใหป้ ่อนคะแนน (บทที่ 2) ซักซวนคนในเขตแควน้ ทอ้ งถน่ิ ดนิ แดน ใหไ้ ปลงคะแนน ท่วั ถึงกันพรอ้ ม ซกั ซวนคนในบา้ น ทง้ั ตายายและปู่ยา่ อาหลานคนในบา้ นขู่สู่ท่าน (บทท่ี 3) คนั นอนหลับทบั สิทธผ์ สี ิลกั ใช้สทิ ธ์ขิ องพวกท่านเมืองบา้ นหลวง อย่าให้เขามาล้วงซ้อื สิทธเิ์ ฮาได้ ซุม่ สตรีใหจ้ ําไว้ โดยเฉพาะหญงิ ไทย ทีม่ ีความละเอียดออ่ น เลอื กผู้แทนอยา่ ได้ใจฮ้อนมนั สไิ ด้ผู้บ่อดี (บทท่ี 4) เลอื กไดแ้ ล้วจงั่ ซี่ ให้นําเบง่ิ ผลงาน สังเกตการณน์ ับคะแนน วา่ เที่ยงตรงหรอื ไม่ สตรีเฮาทาํ ได้ แบบประชาธิปไตยเฮาทําไดบ้ ่อไหวหวัน่ เลือกผแู้ ทนไปแล้วนนั้ เขาทําได้ส่ําใด๋ (บทที่ 5) เป็นผู้หญงิ กะมสี ิทธ์ฮิ ไู้ ด้ หน้าที่การเมือง การใช้สิทธ์ใิ ช้เสียงกะเปรียบเหมือนผชู้ ายได้ เลือกผูแ้ ทนเขา้ ไปเฮาต้องพากนั ใช้ เขาให้เปน็ เดอ้ แมใ่ หญ่ ผแู้ ทนมหี นา้ ที่ฟังปัญหาประชาชน และซ่อยเหลือใหไ้ ด้เขาจั่งให้เป็นผูแ้ ทน (บทที่ 6) ออกกฎหมายควบคมุ การทํางานของรฐั บาล แทนประชาชนไดเ้ ขาจงั่ วา่ เปน็ ผู้แทนดี ซมุ่ สตรีควรคดิ กล่ันกรองความนี้ บ่อแมนมีแต่ใช้ผแู้ ทนไปแนวบ่อแมน ใชผ้ แู้ ทนบถ่ กื ต้องเมอื งบ้านบอ่ ใหญ่… 80 หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

81 กลอน ประชาธิปไตย ตอนที่ 3 ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ. 2535 (บทที่ 1) เช่นยืมเงนิ ผู้แทนใช้ ขอเงนิ กฐนิ ขอสงั กะสีมงุ เฮือน ฝากลกู เข้าโรงเรียน ฝากลูกเข้าทํางานบอ่ แมนแนวเด้อทา่ น กล่มุ สตรีแม่บ้าน ให้ทําการสอดสอ่ ง ตดิ ตามการทํางานของผแู้ ทนเด้อพ่นี อ้ ง อย่าบกพรอ่ งหนา้ ที่ตน (บทท่ี 2) ต่อไปน้ีให้เริ่มตน้ ทําหน้าที่ผู้หญงิ ดี เกยี รตศิ กั ดศ์ิ รีลูกผูห้ ญิงเฮาทัดเทียมผชู้ ายแลว้ แนวการศกึ ษานนั้ ทันผชู้ ายเสมอภาค อยากให้ซุม่ สตรีไทย นาํ สมยั ให้ได้สินอนมูอ้ ยู่เฮ็ดหยัง (บทท่ี 3) ผู้หญิงเฮามสี ทิ ธ์ิรับเลือกต้ังคือดั่งเดยี วกัน สมัครเปน็ ผู้ใหญบ่ ้าน กาํ นนั และ ส.จ.,ส.ท. ฮอด ส.ส.นั้น ซุม่ สตรพี รอ้ มใจกันหลายๆลงสมัครรับเลือกตงั้ เพื่อสร้างสรรคป์ ระเทศชาตไิ ปใชส้ ทิ ธิ์เลอื กตง้ั กะให้ไปมากๆ 100% เดอ้ พี่น้องผู้หญิงต้องพฒั นา (บทท่ี 4) ซวนพอ่ บ้านและพ่อลุงแมป่ ้า ท้งั ผู้อื่นไปนํากัน เพอ่ื สร้างสรรค์สตรีไทยให้ใช้สิทธ์ิเตม็ รอ้ ย บอ่ มแี นวคําวา่ นอ้ ยหน้าเกดิ มาเป็นหญิงไทย ทําได้ขูส่ ู่ทา่ สมัยหญิงพัฒนา มาเถิดมารบั เลอื กตงั้ ฟงั ลําแลว้ ใหค้ ดิ เอา ไปใช้สทิ ธิผ์ หู้ ญิง เฮา…. หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 81 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

82 กลอน ลาล่องชมเมอื งขอนแก่น ตอนที่ 1 82 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ. 2536 (กลอนขน้ึ ) โอ้โอย นา้ํ เอย นาํ้ จอดฟา้ เหลียวมองมายามแดดออ่ น เหลียวลงบึงแก่นนคร เห็นแตฟ่ ้าจอดนาํ้ เห็นแต่นํ้าจอดฟ้า มางามแทเ้ มอื งแกน่ ขอน ออนซอนเด้ ละนา้ (เนอื้ กลอน) (บทที่ 1) สวรรคเ์ มืองคนนี้ ใสซิเกนิ เมืองขอนแก่น ทิวทัศน์งามเหลือแสน น้นั แม่นบงึ แก่นนครเดอ้ บ่อนนี้ สถานท่ที อ่ งเทย่ี ว คนเทียวเล่นบ่ขาดสาย (บทท2ี่ ) ต้นคณู งามซา้ ยล้าย ปลกู เลียบฝ่งั รมิ บงึ สพ่ี นั ตน้ ปลกู ท่วั ถึงเลาะรมิ บึงแกน่ นคร สดุ สะออน ออนซอนแท้ แวไปดู สวนสาธารณะน้นั ภาพประตมิ ากรรม มรี ปู ปั้นตา่ ง ๆ สวนร้อยตอขนาดบถ่ บี่ ่ห่างมีประมาณร้อยตน้ งามลน้ หม่องเท่ยี วคน (บทที่ 3) คณะเทศบาลผ้คู ิดคน้ ตกแต่งความสวยงาม ถามผ้ใู ดเคยไป กะเวา้ เป็นคาํ เดียว เทีย่ วแลว้ หายคลายฮอ้ น ในตัวบงึ แก่นนคร คือทะเลสาบน้อยฝูงเปด็ หา่ น ลงลอย มองเหน็ เปน็ ธรรมชาติถนนลาดยางรถแล่นลอ้ ม รมิ นา้ํ รอบบึง (บทท4่ี ) ภาพตดิ ตาท่ีแสนซ้ึง มองเด่นเห็นประจกั ษ์ หม่องหนุ่มสาวนัง่ พลอดรกั อย่ฝู ัง่ รมิ บงึ น้ี กระจ๋กู ระจีก่ ันเปน็ คู่ มองดูบ่หน้าเบอ่ื ลางเทอ่ื คู่ผวั เมยี กะมาพักผอ่ นล่น เยน็ ระรืน่ ชนื่ ใจ (บทท5ี่ ) หา่ ลางคู่ ปรบั ความเขา้ ใจกนั บไ่ ด้ ชวนกันเทีย่ วริมบงึ พอมาถงึ เลยหาย ไดผ้ ่อนคลายอารมณร์ อ้ น แม่นแทย้ ามฤดูฮอ้ นดอกคณู บานดอกจานหลน่ ดอกคูณเหลืองอรา่ มลน้ เต็มตน้ อร่ามตา (บทท6่ี ) เดอื นเมษาหน้าฮอ้ นจดั งานใหญ่ตรษุ สงกรานต์ แนวฉลองในแมเ่ สยี งลํา เสียงแคนแห่แหนดงั จ้น คนมาโฮมหนาแนน่ บุญสงกรานต์ สวรรคฟ์ ้ากะบ่ทอ่ หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว ศนู ย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

83 ประกวดหมอลําม่วนกะดอ้ ไผมาพ้อบอ่ ยากหนี (บทที่ 7) นอกจากนี้ ขบวนแห่งามเหลอื แสน ทั่งงานไหม งานดอกคูณเสยี งแคน แหข่ บวนออนซอนฮา้ ย สาวเทพีแห่ป้าย ท้งั งานไหมงานดอกคณู เบ่ิงหนา้ ขาวอยู่จนู่ พนู่ สาวเทพีดอกคูณ เทพไี หกะบแ่ พง้ ามแทด้ ั่งกนั (บทท8่ี ) เมอื งสวรรคข์ องคนน้ี แมน่ หาใสกะบ่มี สิเกิดเมอื งขอนแกน่ เทงิ โรงหนงั โรงแรมสถานที่ท่องเที่ยว กะหลายลน้ นับบไ่ หว (บทท่ี 9) เมืองขอนแก่นเฮาเจริญได้ นบั หนงึ่ ในอีสาน แมน่ แทง้ านเทศกาล มว่ นหลายเหลือลํ้า เทิ่งพ่องเป็นเมอื งหมอแคนแดนหมอลํากลอนซงิ่ ผสู้ ร้างสรรค์ตัวจริง ลาํ ซงิ่ เกิด ขอนแกน่ ขอวอนแฟนทกุ ถว้ นหน้า มาโฮมต้อนเบ่ิงซ่อยกัน (กลอนลง) สวรรคเ์ มอื งคนเฮา….น้า หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 83 ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

84 กลอน ลาลอ่ งชมเมอื งขอนแกน่ ตอนท่ี 2 84 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2536 (กลอนขน้ึ ) โอ่ยละนอ... ฟังเอ้ยฟังเสียงแคนดังจ้น นี้คือคนเมืองขอนแก่น เสียงลาํ คู่เสยี งแคนเปน็ มรดกคู่บา้ น แตก่ กเหงา้ แก่นขอนเฮา... ...สบื สานเอาโฮมมูลมัง...ละน้า... (เนอ้ื กลอน) (บทท1่ี ) ขอเชิญชวนพี่น้องชมเมืองธรรมเมอื งทอง ดังกอ้ งเมืองขอนแกน่ เมอื งดอกคูณเสยี งแคน แดนหมอลําซ่ือกอ้ ง มองแล้วเบือ่ บเ่ ป็น (บทท2ี่ ) เหน็ บแ่ ล้วพ่ีน้อง พระธาตุขามแก่นแสนสะออน เป็นเจดยี ถ์ าวร แหลง่ พระธรรมคําสอนไว้ ตามตําราบอกให้ สร้างกวมตอหมากขามตายแลว้ กลบั ฟ้นื คืนมาใหม่ ในพระธาตนุ ั้นได้บรรจุพระธรรม ของพระพุทธเจา้ เก้าบทพรอ้ มอยูใ่ น (บทที่ 3) ต้ังอย่บู ้านขามแกน่ เดอ้ บอกไวเ้ ป็นปชู นียสถาน คนมาน้อมนมสั การขูส่ ่วู ันบม่ ีเวน้ เปน็ แหล่งสาํ คญั ยง่ิ ของคนชาวขอนแกน่ เชญิ พีน่ ้องแฟนๆ ไปเทย่ี วชมเบิง่ ได้ ไผเหน็ แลว้ ซสิ ิซ่วงใจ (บทท่ี 4) หันไปทางเขอื่ นอุบลรัตน์นน้ั เป็นเขื่อนเอนกประสงค์ คงความใหญ่ทีส่ ุดในอีสานสรา้ งก้นั แมน่ ํา้ พอง ค่องงามเหลือลน้ คนอสี านเฮาเว้าเอ้นิ กนั วา่ เขือ่ นพองหนบี เปน็ สถานท่องเที่ยว คนเท่ยี วเหลน้ อยูป่ ระจํา (บทท่ี 5) แหลง่ ผลิตไฟฟา้ ใชอ้ กี ซ้ํา ขนาดใหญใ่ ชไ้ ฟหลาย กลายไปหน้ั ผดั แมน่ ถาํ้ ผาพวงเขตอาํ เภอชมุ แพน้ี ทบี่ ริเวณปากถาํ้ เป็นวนอุทยาน สถานท่นี ี้เปน็ เขาใหญ่ ถัดกันไปน้ันแม่นผานกเคา้ มีเค้าโครงรปู ของนกเค้า คนเฮาท่องเทย่ี วเถงิ (บทที่ 6) หม่องเหลยี วเหน็ ค้ึงนึ้ง แมน่ เขาใหญ่ภพู านคํา เขตอําเภออุบลรันต์ ตดิ ต่ออาํ เภอโนนสังขน์ ้ัน นอกจากหน้ั ยงั มีแหล่งโบราณคดียังมอี ีกหลายแห่ง แหล่งศลิ ปกรรม บอกแจง้ แสดงไวม้ ากมี หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

85 (บทที่ 7) ตวั อย่างแหลง่ โบราณคดี โนนเมืองนตี้ ้ังอยูช่ ุมแพ แวมาทางเมืองชัยวานอยมู่ ัญจาน้ี ดงเมืองแอมทางพเี้ ขาสวนกวางบอกเหลา่ ก่แู ก้วอยู่ อาํ เภอเมืองนน้ั ละเจ้า ก่ปู ระภาชยั นั้นอยู่นา้ํ พอง (บทท่ี 8) อําเภอเปลอื ยน้อยเด้อพีน่ ้องแมน่ ประสาทหนิ งามตา หันมาทางอยุ านแห่งชาติอําเภอภูเวียง กระเดื่องดังทางน้ี มีกระดูกสตั วโ์ ลกดกึ ดําบรรพ์ไดโนเสาเต่าล้านปี โครงกระดกู ยงั ดีมพี ร้อมไว้ให้เบงิ่ เทงิ เคร่อื งมอื เครื่องใช้ เครอ่ื งสาํ รดิ เคร่ืองเหลก็ พรอ้ มหลากหลาย (บทที่ 9) เหลยี วมาเบ่ิงผ้าไหมงามทางเขตค่ายลอื ชอื่ ชนบท หนทางรถห้าสิบกวา่ กิโลเมตรจากขอนแก่นไปประมาณได้ แหลง่ ต่ําผ้าไหมม่อน สุดออนซอน ซิ่นมัดหมี่ ฝมี ือดีอีหลี จนว่านักท่องเที่ยว เทียวไปซ้อื อยูบ่ ่เซา (บทที่ 10) เข้ามาเบ่งิ พิพธิ ภัณฑ์ในเมอื งขอนแก่นน้ีแห่งเปน็ ท่ซี วนชม เพ่นิ สะสมของโบราณ คซู่ ู่อันไว้ในนัน้ มาขอนแกน่ คนั บเ่ หน็ พพิ ิธภณั ฑ์บ่อนหนแ้ี สดงวา่ บ่ทนั เห็นของดแี ท้เมอื ง ขอนแก่น หลายเหลอื แสนแหล่งทอ่ งเท่ียว เวลาหน่อยไล่บ่ไหว (บทท่ี 11)ขอเอ้วงั ลงไว้และดว้ ยความเต็มใจ แน่นําใหห้ มอ่ งพกั ผอ่ น มาเบิ่งบึงแก่นนคร สวนร้อยตองามจมุ้ บุ้ม สวนดอกคณู เหลืองอรา่ ม งามปานแตม้ แต่สวรรค์ (กลอนลง) สวรรคเ์ มอื งคน…น้า หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 85 ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

86 กลอน เทดิ พระเกียรตสิ มเดจ็ พระนางเจ้าพระบรมราชนิ ีนาถ ตอนท่ี 1 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรีวิไล ปี พ.ศ. 2537 ใชแ้ สดงในงาน ไมไ้ ผใ่ นชีวิตคนเอเชยี และแปซิกฟกิ (กลอนข้นึ ) โอ่..โอ่ย…เมอื งเอ้ยเมอื งไทยเฮาเดยี วน้ี เจรญิ ดที กุ หมู่เหลา่ เปน็ ด้วยพระมหากรณุ าธิคุณล้นเกล้า พาผองเฮาพ่ีน้อง ท้งั ค่ายใหอ้ ยูเ่ ยน็ …ละ นา้ … (บทท่ี 1) ข้าพระพุทธเจา้ นายสังข์ทอง ศรีธเรศ เปน็ ตัวแทนของชาวไทยและ ต่างประเทศเอเชีย และแปซิฟิกฟิก มาพร้อมเพยี งเฮียงหน้า มารวมกันวันน้ี คอื จีน-ญี่ปนุ่ -เกาหลลี าวและไทยรวมไว5้ ประเทศ เหตวุ า่ ความซาบซง้ึ ถงึ แทน้ ้ําพระทัย ซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคณุ ลน้ เกลา้ ทกุ หมู่เหล่า สดุดีองคส์ มเดจ็ พระบรมราชินมี าเปิดงานวนั น้ี ขา้ พระพุทธปล้ืมปติ ิยนิ ดใี นนามของพสกนิกรทงั้ หลา้ ลําถวายพระองค์ท่าน เนอ่ื งในงานไม้ไผ่ในชีวิต คนเอเชยี และแปซฟิ กิ ม้ือน้ี เปน็ ทซ่ี น่ื สะออน (บทที่ 2) ขอถวายพระพรใหน้ ้อมใจใส่ในเสียงลํา เปน็ ทํานอง เพลงพน้ื เมอื งอีสานกราบกรวอนไว้ เนอื่ งในวันเฉลิมพระชนมพรรษาสบิ สองสิงหานี้ ดถิ ีชยั อะมตุ ะโชคขอให้หายโสกฮ้อน สําราญลน้ อยู่เกษม (กลอนลง) …ละนา้ … 86 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

87 กลอน เทดิ พระเกียรติสมเดจ็ พระนางเจา้ พระบรมราชนิ ีนาถ ตอนที่ 2 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2537 ใชแ้ สดงในงาน ไมไ๎ ผํในชีวิตคนเอเชยี และแปซิกฟกิ (กลอนขึ้น) โอ.ํ .โอํย.. ทรงเปรมปรีย๑ อุดมดว๎ ยจตุพรทัง้ สี่ เป็นคํูบุญบารมี องคพ๑ ระเจา๎ อยูํหัว ทรงคุม๎ ครองไพรฟํ าู ให๎มหี นา๎ แจํมใส (บทท่ี 1) นํา้ พระทยั แพรํกว๎างท่ัวผนื แผนํ ปฐพี บารมีเหลอื หลาย ตํอประชาชาวบ๎าน ทรงสงํ เสรมิ ในด๎าน งานศิลปวัฒนธรรม และหตั ถกรรมตํางๆ ยกตวั อยํางหัตถกรรมตาํ ทอ น้นั แมํพวกเสือ้ ผา๎ ขาวม๎าหมไี่ หม (บทท่ี 2) สํวนไมไ๎ ผนํ ้ันกะให๎ในชีวติ คนเอเชยี และแปซิฟิกนั้น มีความผูกพนั ธกุ๑ บั ไม๎ไผํ เปน็ ตน๎ วําสานกระบงุ กระตํา กระแตะ กระดง๎ เขงิ ไซสารพนั ประโยชนใ๑ ช๎ ประดษิ ฐไ๑ ดห๎ ลากหลาย (บทท่ี 3) แสนมากมาย ประโยชนไ๑ ม๎ไผนํ บ้ี อํ าจอํานพรรณนา ท้งั ผักตบชวี า และหญา๎ ลิเผา เพนิ่ ให๎เอาประดิษฐ๑ใช๎ ทรงสร๎างสรรค๑อาชีพใหช๎ าวไทย ทง้ั ประเทศเขตกันดาร เพ่นิ กะให๎มีงานไวเ๎ ฮ็ดทํา แสนประเสริฐเลิศล้าํ แพรํครองจักรวาล (บทที่ 4) เหนอื ใต๎กลางและอสี านถนิ่ กนั ดารไกลใกล๎ ทรงพระราชทานโครงการศลิ ปาชีพให๎สนพระทยั หลิงหล่ํา ถอื เป็นการอนรุ กั ษว๑ ฒั นธรรมและอาชพี พืน้ บ๎าน อยาํ งคณุ คาํ้ คาํ แพง (บทที่ 5) คกั กวําแสงประทีปใตแ๎ หลมทองไทยเฮาเฮอื งฮํุง พาพอํ ลุงแมปํ าู ประชาเช้ือไดอ๎ ยํูเยน็ (บทที่ 6) ขอเดชะขา๎ พระพทุ ธเจา๎ นาย สังขท๑ อง ศรธี เรศ รัฐมนตรชี ํวยวาํ การกระทรวงศึกษาธกิ าร กราบถวายพระพรให๎สมเด็จพระนางเจา๎ พระบรมราชนิ ี จงทรงพระเจรญิ ยิ่งยนื นาน เป็นม่งิ ขวญั คบํู ๎านประชาชนเชือ้ ไดเ๎ พ่งิ เยน็ ขอพระองค๑ ทรงพระเจริญ (กลอนลง) เด๎อละน๎า… หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 87 ศนู ย์กำรเรียนภมู ิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

88 กลอน หนีเวน้ อบายมุขทงั้ ปวง 88 ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2537 (กลอนขึ้น) โอํย… ตกเอย๎ ตกสมัยก๎าวหนา๎ โครงการพฒั นามาถึงแล๎ว ละนอ๎ งพ่ี แนวบอํ ดีใหห๎ ลกี เว๎นอยาํ เป็นบ๎า ปุวงบอํ เซา เด๎อคนฟ๓งนา๎ … (เนอ้ื ในกลอน) (บทท่ี 1) อนั วําคนเรานี่กะอยากมหี ลายส่าํ ฮจู๎ กั ทําแตํงสร๎างออมไว๎เพือ่ สมิ า (บทที่ 2) ลางคนไดม๎ ารอ๎ ย ผดั ใช๎สอยเปน็ หมน่ื สยิ ั่งยนื อยํูไดไ๎ ปหนา๎ บอํ นจง่ั ใด๐ (บทท่ี 3) ยามทเี่ ฮาหาได๎ใหฟ๎ ูาวซอํ นเกบ็ ออม ฮู๎จักเกบ็ จักออมคอยดอมเพียงไว๎ ตอ๎ งมใี จอดกลนั้ ของสาํ คญั จัง่ ใชจ๎ ําย บอํ แมํนยายเซาะเลนํ หาซื้อส่งิ บํอควร (บทท่ี 4) มวลหมูสํ รุ าเหล๎า ของมนึ เมาอยาํ ไดเ๎ ก่ียว การหาเท่ยี วเลาะเลํนลืมบ๎านกะบํอดี (บทที่ 5) การพนันหมนํู กี่ ะหนหี ลกี ให๎มันไกล ของจงั ไลเธคบาร๑อยําเทีย่ วหาให๎หนเี ว๎น สนกุ เกอร๑กะอยําหลงไปเลนํ มันกินเฮาคสูํ อูํ ยําง ชีวิตเฮาสิแตกมา๎ งเสียฮ๎ูบอํ คํูควร (บทที่ 6) ให๎ทบทวนหวนฮู๎ ผ๎เู พน่ิ มีให๎ซอมเบ่ิง สุขเพ่ินเทิงเทยี่ วอเนกนองยอ๎ นเพ่นิ ครองเพยี รไดอ๎ ดออมใชจ๎ ํายอยูํโดนหลายแหงํ ก๎าวหน๎าเงินกะเพิม่ ตอํ เติม (บทท่ี 7) เฮากะคดิ ริเรม่ิ จากหน่ึงให๎เปน็ สอง คํอยประคองตวั ตนอยําไดม๎ ใี จท๎อ ล๎มเหลวน๎อคราวนี้ คราวหลังมีลองเบ่ิงใหมํ ยากปานใด๐กะสิพน๎ อดทนได๎จ่ังสิดี… (กลอนลง)…ละนา หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

89 กลอน โทษของการทาลายป่าไมโ้ ทษของการทาลายป่าไม้ “อนรุ กั ษ์และฟนื้ ฟทู รัพยากรป่าไม”้ ทานอง ลาทางยาว ประพันธโ์ ดย แมค่ รู ราตรี ศรวี ไิ ล ปี พ.ศ. 2539 (กลอนขึน้ ) โอ๎โอํย.... ถ๎าทําลายปาุ ไมแ๎ นวใด๐กะสิลาํ ย เสอื่ มสลายแตกม๎างทางสแิ กแ๎ มํนบมํ ี....ละน๎า (บทที่ 1) ฟง๓ กอํ นเด๎อพน่ี ๎องสลิ าํ ลํองลาลง การทําลายปุาดงโทษภยั มหันต๑แท๎ สิแฉไปตามข๎อความสําคัญเป็นบ้ันบํอน เหมดิ ปาุ ดงสิเดือดร๎อนสูญเสยี่ เส่ยี งตํอภัย (บทท่ี 2) คันเฮาเหมดิ ปุาไม๎ สตั วน๑ อ๎ ยใหญกํ ะหายสญู คอยเก้ือกลู เป็นอาหารกะหําหายเหยเผีย่ น ปุาไม๎เตียนเสียแล๎วแนวของกินกะแหง๎ เห่ยี ว เหลียวไปใสกะแหง๎ แล๎งแลงเซา๎ กะเปาุ แปนมีแตคํ วามคง่ั แคน๎ เขนิ ขาด (บทท่ี 3) ผลผลาที่โอชา ในรถสบิ มํ เี หลอื คา๎ ง ทางพืชผักทก่ี นิ ได๎ในพงไพรบเํ หน็ ไหงํ แนวใหญํ ๆ น๎อย ๆหายจ๎อยสวํ นบํยัง (บทที่ 4) ปาุ เคยบังเสอื ซ๎าง กวางฟานได๎ลี้ซํอน เหลอื เปน็ ดอนเหลาํ ฮ๎างคาค๎างตงั้ แตตํ อ (บทที่ 5) พวกหนํอโจดหนํอไม๎ นานาไผอํ นั ตรธาน อาหารของคนสตั ว๑กะบยํ ังพอด้ี ปีเดือนมาฝนแลง๎ ยามมอ้ื แลงข่ฝี าุ เล่ือน เปลีย่ นทศิ ทางอยูเํ ร่ือยไหลยว๎ ยหํางหนลี มวืดพ๎ุนวืดพีฟ้ ูาฮ๎องหาํ งทางไกล (บทที่ 6) ครม้ึ บาดใดม๐ แี ตํลมฟาู ลวํ งบนเครงครน้ื พชื สตั ว๑ตามภายพนื้ ขาดอาหารมาเลย้ี งหลํอ เงกิ แตคํ อจ๎อกอ๎ รอถา๎ ต้ังแตํฝนเปน็ ดว๎ ยคนไปเพม๎าง ทําลายปุาภผู าพาให๎เป็นผองภยั ทวั่ แดนดินด๎าวกระทบกันเป็นสาํ วสาวกันไป เป็นสํา่ นําเอาความเดอื ดร๎อนจนเมอื งบ๎านป๓่นปลวิ หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 89 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปญั ญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

90 (บทที่ 7) ซมุ ปลาซิวปลาสรอ๎ ยเขง็ ขาวดกุ คํอที่เคยออองั่ แนนํ ตามท๎างปอุ งทางกะบํมอี ยูคํ ๎างแปนเปลําเหงาหงอย (บทที่ 8) คอยยามไซยามดางกะบมํ ีคาค๎างเหมิดหนทางหากินแล๎วแถวไหนํ าตีนปุ หากะปอมและแย๎แจฮัว้ กะบมํ ี (บทท่ี 9) เมอ่ื เฮาฮู๎จัง่ ซี้เฮาควรทีส่ หิ วงแหน รักษาแดนดงหนาอยาํ ไดไ๎ ปเพม๎าง ฮจ๎ู ักตัดฮูจ๎ กั สรา๎ ง ปลูกเสรมิ นาํ ให๎เปน็ ปาุ ฟื้นคนื มาจงั่ สิได๎ เปน็ ดงไม๎คาํ คาม (บทท่ี 10) ควรฮจ๎ู ักหกั ห๎าม ตัดพอทําใชป๎ ระโยชน๑ ตัดคักโพดกะบํอได๎บํมไี ม๎สแิ พรํพันธ๑ (บทท่ี 11) ปลกู เสริมกนั เขา๎ ไวต๎ ามฮ้วั ไฮํนาสวน ซักซวนกนั บาํ รงุ รกั ษาสงวนไว๎ ยามจําเปน็ ตัดมาใชต๎ ๎องการไวหาไดง๎ าํ ย ขอชาวไทยทกุ ทํานรกั ษาไวเ๎ รอ่ื งปุาดงใหย๎ ืนยง (กลอนลง) ละน๎า... 90 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

91 กลอน สตรีกับการพัฒนาประชาธิปไตย ทานอง ลาทางยาว ประพันธ์โดย แม่ครู ราตรี ศรวี ิไล ปี พ.ศ. 2539 (กลอนข้ึน) โอํโอํย… ฟูาเอย๎ ฟูาฮ๎องข่ัน มาฟ๓งกันบ้ันใหมํ เรอื่ งสตรีกบั การพัฒนาประชาธปิ ไตย เป็นจ่ังใด๐ให๎พ่นี ๎อง ฟง๓ แลว๎ จ่อื จํา ละตอนสาํ คญั ละนา๎ … (บทท่ี 1) ฟ๓งบทกลอนฮอนบัน้ ตอนสาํ คญั แบบใหมํ ฉนั ราตรี ศรวี ไิ ลประพันธ๑กลอนแตํงไว๎ เทิงลาํ ใหส๎ ูํฟง๓ (บทท่ี 2) บทสาํ คัญสมยั นี้ ซุมํ สตรียุคใหมํ สํวนความหมายของประชาธปิ ไตยมาจากคาํ วาํ ประชาบวกกบั อธปิ ไตย คอื อาํ นาจสูงสุดอยํูในมือประชาชนบอกไว๎ มีสิทธใิ์ ช๎สูํคน (บทที่ 3) โดยท่วี าํ ประชาชนกะไดม๎ สี ํวนรวํ ม ปกครองจากตนเอง จากระดับหมํูบ๎านถงึ ตําบลถึงอําเภอจังหวดั และระดับสงู สุดทกุ คนเฮาทําได๎ เริ่มกันไปตั้งแตรํ ับเลือกตงั้ ผใ๎ู หญบํ ๎านกํานนั ปกครองบ๎านสขุ าภบิ าลนก้ี ะแมํน และ ส.จ. ส.ท. ส.ส.ทั่วเขตแควน๎ หญิงทาํ ไดด๎ ง่ั กัน (บทที่ 4) กจิ กรรมขบวนการประชาธปิ ไตยวํานั้นเรม่ิ ตง้ั แตํครวั เฮอื น ไปถึงกลุํมชมชนพวกผ๎หู ญิงทําได๎ ขยายไปถงึ เทาํ พัฒนาระดับประเทศมีเหตุผลมากล๎นเสมอดา๎ มดง่ั ผู๎ชายมี ความหมายอกี ซํ้า ผห๎ู ญงิ ทาํ ละเอียดออํ นบฮํ ํอนเอด็ ฮํอนได๎วจิ ยั แล๎วจ่ังคอํ ยทํา (บทที่ 5) รับฟง๓ คาํ ของผู๎อนื่ และโตแ๎ ยง๎ อยาํ งมเี หตุมีผล มคี ณุ ธรรมประจาํ ใจใฝุแตํความดีไว๎ ตัดสินใจในสวํ นรํวมรวมกันอีกตํางหากเคารพเสยี งสวํ นมาก ท้ังเหตผุ ลคณุ ธรรมพรํ่าพรอ๎ มต๎องยอมใหห๎ มํผู ๎ูหญิง (บทที่ 6) โดยเฉพาะอยาํ งยง่ิ การใชเ๎ สยี งเลือกตง้ั ผห๎ู ญงิ กะท้ังเหมาะสมเปน็ ท่นี ําชน่ื ชมกลุมํ สตรที ุกวันนี้ มีสทิ ธ์ลิ งสมัครรับเลอื กตั้งคือผชู๎ ายทุกอยาํ ง การใชส๎ ิทธก์ิ ารเลอื กตงั้ ตํางๆควบคุมการเลอื กต้งั หัวหน๎ากลมํุ งาน หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว 91 ศนู ย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

92 (บทที่ 7) เลือกกาํ นันผใู๎ หญบํ า๎ น ทงั้ ส.จ.,ส.ท. กรรมการสุขาภบิ าลหมนํู ัน้ เทํากระทง่ั ส.ส.บํมีหยังจักแนวทีส่ ตรสี ิยอมแพ๎ ทําอีหยงั ทําแทจ๎ รงิ ใจบํไหวหวั่น มเี หตผุ ลยตุ ธิ รรมเทย่ี งหม่ันบํหันป้นิ เปล่ียนผัน (บทท่ี 8) โดยเฉพาะพรรคการเมอื งวํานั้นต๎องวเิ คราะหใ๑ หม๎ ันดี เอาผูม๎ ีผลงานออกกฎหมายบรหิ ารประเทศซอํ ยประชาชนได๎ เอาผ๎จู ริงใจแท๎มคี วามดคี กั แนํ อยาํ ขายสิทธ์ิอยําขายเสยี งเด๎อแมํสิทธิ์สํวนตวั ของเฮา บํมขี ายและซอื้ คือเฮานต้ี อ๎ งเชอ่ื เฮาผู๎หญงิ ไทย (กลอนลง) ละนา๎ … 92 หนังสือรวมกลอนลำทำงยำว ศูนย์กำรเรียนภูมิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร

93 กลอน เทดิ พระเกียรตพิ ระเทพฯ ตอนที่ 1 ทานอง ลาทางยาว ประพนั ธ์โดย แมค่ รู ราตรี ศรีวไิ ล ปี พ.ศ. 2541 (กลอนข้นึ ) โอ๎โอํย… เมอื งไทยบญุ มากล๎น กุศลนาํ ยสู๎ ํง วัฒนธรรมไทยเฮายนื ยงด๎วยองค๑พระเทพฯทาํ นซํอยไว๎ ไผกะฮคู๎ สํู ูคํ น…ละน๎า… (เนอ้ื ในกลอน) (บทที่ 1) วัฒนธรรมไทยเซล๎มกระเสสังคมปิ้นป๓น่ ของสาํ คญั ฮําฮ๎ู ป๓ญหาปูลา่ํ บเํ ห็น (บทท่ี 2) องค๑พระเทพเพ่ินจง่ั เนน๎ เหน็ คณุ คาํ มรดกไทย ทรงใสใํ จศกึ ษาตง้ั แตํคราวยงั นอ๎ ย ทรงติดสอยตามส๎น พระบิดาดน้ั ดุํง ขึ้นภูสงู ลงโคกคอ๎ ยตามต๎อยอยูํบํเซา (บทท่ี 3) ทรงนาํ พาสขุ ทกุ ข๑ พ่ีน๎องไทยเหนอื ใต๎ สนพระทยั หลายกาํ้ วฒั นธรรมฮีตเกํา โบราณเฮาสรา๎ งไว๎ มีคุณไดค๎ ําคาม (บทท่ี 4) ทรงพยายามสืบค๎นเสริมสํงอนุรักษ๑ มีเทิงหลกั ทฤษฎี และปฏบิ ตั ินาํ พรอ๎ ม พระองคย๑ อมทนสู๎นาํ ทางคูํซูอํ ยาํ ง ทางภาษาพอํ งนนั้ วรรณศลิ ปซ์ ้ันซาํ ลือ (บทที่ 5) คอื ไปเหมดิ ทกุ ด๎านการฝุายศิลปะ สถาป๓ตย๑กรรมไทย โบราณคดปี รีชาลน๎ ประวตั ศิ าสตร๑ทรงสบื คน๎ ศาสนาทรงเสริมสงํ ดนตรที รงกอบก๎ู พื้นเมอื งพรอ๎ มเทศไทย (บทท6่ี ) เสด็จไปทรงรวํ ม บรรเลงเพลงเทิงร๎องสํง บํถอื พระองค๑ดี้ ๆ เมตตานใ้ี หญหํ ลวง… (กลอนลง) ละนา.... หนงั สือรวมกลอนลำทำงยำว 93 ศูนย์กำรเรียนภมู ิปัญญำไทย แม่ครู ดร. รำตรีศรวี ิไล บงสิทธิพร