จารึกไว้ในแผ่นดิน พลเอกเปรม ติณสูลานนท์

ศลิ ปวัฒนธรรมไทย ศิลปวัฒนธรรมไทยสาขาต่าง ๆ ของชาติ และการด�ำเนินวิถีชีวิตตามขนบธรรมเนียมประเพณีท่ีดีงามของไทย เปน็ สงิ่ ทพี่ ลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ตระหนกั ในความสำ� คญั และเหน็ สมควรรกั ษาสบื สานไวใ้ หม้ น่ั คงสบื ไป ดงั ปรากฏในปาฐกถา ต่าง ๆ เช่น “การรักษาวัฒนธรรมอันเป็นสมบัติล้�ำค่าของเราน้ัน คือ การรักษาชาติน่ันเอง” และ “...การด�ำรง พิทักษ์ และสบื สานวฒั นธรรมของชาติ ของท้องถ่ิน ภมู ปิ ญั ญาชาวบ้าน นับเป็นการตอบแทนบุญคุณแผน่ ดนิ ที่ยง่ิ ใหญ่...” เปน็ ตน้ กลา่ วได้ว่าในการปาฐกถาเกยี่ วกับเร่อื งศิลปวัฒนธรรมไทยน้นั ทา่ นพยายามเนน้ ย�้ำเพอื่ สร้างจติ ส�ำนึกของการตอบแทนบุญคุณ แผ่นดิน ด้วยการช้ีให้ทุกคนตระหนักอยู่เสมอว่า ชาติจะด�ำรงอยู่ได้ต้องมีเอกลักษณ์ที่บ่งบอกให้รู้ถึงความเป็นชาติ สามารถ สืบสานกันได้ด้วยธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม โดยบุคคลในชาติเป็นส่วนส�ำคัญของการธ�ำรงรักษาเอกลักษณ์ไว้ ซงึ่ นอกจากทา่ นจะปฏบิ ตั ติ นเปน็ ตวั อยา่ งแลว้ ยงั นำ� มาเปน็ แนวทางของรฐั บาลในสมยั ของทา่ นทส่ี นบั สนนุ สง่ เสรมิ การดำ� เนนิ งาน ด้านศาสนาและศิลปวฒั นธรรม มีหลายโครงการท่ที า่ นรเิ รม่ิ หรือสำ� เรจ็ ในสมยั ทา่ น แม้เมอ่ื พ้นต�ำแหน่งทางการเมืองแลว้ ยังได้ เสนอแนวคดิ เกี่ยวกบั การรกั ษาสืบสานศลิ ปวฒั นธรรมไทยดา้ นตา่ ง ๆ มาโดยตลอด 99

นิยมไทย พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ มีจติ สำ� นกึ ความเป็นไทยอยใู่ นหัวใจอย่างเปยี่ มลน้ ตามแนวคิดของท่าน เห็นวา่ “ความ นิยมไทยครอบคลมุ กว้างขวางทั้งในนามธรรมและรปู ธรรม กลา่ วคือ ครอบคลมุ ทั้งเร่อื งสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ศิลปะ วัฒนธรรม ภาษา รวมท้ังภาษาถิ่น ขนบธรรมเนียมจารีตประเพณี ภูมิปัญญา รวมทั้งภูมิปัญญาชาวบ้าน” ส่ิงเหล่าน้ี คือ ความเป็นไทยของเราทั้งสิ้น และสรุปว่า “ความนิยมไทยก็คือความส�ำนึกในความเป็นไทย” จะต้องเป็นการปฏิบัติตน ทสี่ ามารถธ�ำรงคณุ คา่ ของความเปน็ ไทย และคุณคา่ ของความเป็นคนไทยไว้ไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื ดังนี้ ๑. มีความต่อเนือ่ งและความสม่ำ� เสมอในการปฏิบัติ โดยภาคเอกชน ภาคธรุ กจิ ภาคประชาชน ต้องเปน็ ผูน้ ำ� และมี องคก์ รอน่ื ๆ ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง เชน่ องคก์ รกฬี า การโภชนา สมาคมภาษาและวฒั นธรรม สมาคมนยิ มไทย ฯลฯ เปน็ ผรู้ บั ไปผลดั กนั ปฏบิ ตั ิ ทั้งน้ี ภาครัฐต้องเอาใจใส่ ดแู ล และใหก้ ารสนบั สนุน ๒. มกี ารปฏิบัตเิ ป็นตัวอยา่ ง โดยผู้ใหญใ่ นบ้านเมือง วงการธรุ กิจ ผู้น�ำนกั ศึกษา ผูน้ �ำศาสนา ผู้นำ� เยาวชน ผนู้ �ำทอ้ งถนิ่ พอ่ แม่ ผปู้ กครอง ครูอาจารย์ ฯลฯ ตอ้ งประพฤติปฏบิ ตั ิเปน็ ตัวอยา่ งดว้ ยความภาคภมู ใิ จและเตม็ ใจ ๓. มคี วามสำ� นึก ตอ้ งมคี วามเข้าใจชดั เจนว่า การรักษาวัฒนธรรม คือ การรกั ษาชาติ และความตระหนกั ในคณุ ค่าแห่ง ความเปน็ ไทย คุณค่าความเปน็ คนไทย คอื ปัจจยั ส�ำคัญยงิ่ ตอ่ การดำ� รงความเป็นชาติ ความมน่ั คงของชาติ และความเป็นไทย ที่สมบรู ณ์ ๔. มคี วามเชอ่ื และยึดมน่ั ว่า “เกิดมาตอ้ งตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน” การตอบแทนบญุ คุณแผน่ ดนิ คือ การประพฤติตน เปน็ คนดี เพราะคนดีเท่านน้ั ท่ีจะสำ� นกึ ร้ถู ึงการตอบแทนบญุ คุณของแผ่นดนิ 100

พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ลอยกระทง ณ อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทยั ในงานแสดงแสงและเสยี ง เทศกาลลอยกระทง เผาเทยี นเล่นไฟ เมอื่ เดอื นพฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๒๘ 101

ภาพจาก ฉายานติ ิกร โดยบริษทั ไทยเบฟเวอเรจ จำ� กัด (มหาชน) 102

ในสมัยท่ีท่านด�ำรงต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรี ประเทศประสบปัญหาด้านเศรษฐกิจ การขาดดลุ ทางการคา้ ท่านจงึ ผลักดันเร่อื งนิยมไทยและสง่ เสรมิ การผลิตและการใชส้ ินค้าไทย อย่างจริงจัง โดยก�ำหนดนโยบาย “ประหยัด นิยมไทย ร่วมใจส่งออก” ท่านเห็นว่า “ความนิยมไทย ชว่ ยชาติ ช่วยบา้ นเมืองได”้ และการรณรงค์ให้ใชส้ นิ คา้ ไทย มไิ ด้มุง่ หมาย ท่ีจะปลุกกระแสชาตินิยม และต่อต้านสินค้าต่างประเทศ แต่เป็นเพราะประเทศไทยมิใช่ ประเทศร่�ำรวย จงึ ถึงเวลาแลว้ ที่พวกเราควรจะคดิ ถงึ ชาตบิ า้ นเมือง ชว่ ยกนั รักษาฟนื้ ฟสู ถานะ ทางเศรษฐกิจด้วยการใช้สินค้าไทย ลดความฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือย ลดและเลิกค่านิยมที่เคย ยดึ ถอื ว่า สินค้าตา่ งประเทศดีกวา่ มคี ุณภาพกว่าสินคา้ ไทย นอกจากน้ีการปาฐกถาของท่านหลายครั้งมักจะเน้นย�้ำในเร่ืองความเป็นไทย เช่น คุณค่าของความเป็นไทย ความเป็นคนไทยด้วยจิตวิญญาณ นิยมไทยพ้นภัยเศรษฐกิจ เป็นตน้ 103

ชดุ พระราชทาน ชดุ พระราชทาน หรอื เสอ้ื พระราชทาน เปน็ เคร่ืองแตง่ กายของบุรุษ ลักษณะเป็นเส้อื คอตั้ง ผ่าหนา้ กระดุม ๕ เมด็ สว่ นใหญใ่ ชผ้ า้ ไทยตดั เยบ็ ใสค่ กู่ บั กางเกงสสี ภุ าพ หรอื สเี ดยี วกบั เสอื้ ถอื เปน็ ชดุ ประจำ� ชาตทิ ี่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ รเิ รมิ่ ขน้ึ ขณะดำ� รงต�ำแหนง่ รัฐมนตรวี า่ การกระทรวงกลาโหม ในรฐั บาลพลเอก เกรียงศกั ด์ิ ชมะนนั ทน์ เปน็ นายกรัฐมนตรี ท่านไปเยือน ต่างประเทศแล้วพบว่าผู้แทนประเทศอื่น ๆ ต่างมีชุดประจ�ำชาติกันหลายประเทศ แต่ไทยเป็นประเทศเก่าแก่กลับไม่มีชุด ประจ�ำชาติ จึงน�ำความกราบบังคมทูลปรึกษาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการนพ้ี ระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ไดพ้ ระราชทานชดุ พระราชทานให้ แกท่ า่ น โดยพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ กลา่ วถงึ พระมหากรณุ าธคิ ณุ ไวใ้ นปาฐกถาพเิ ศษ เรอื่ ง “ความเปน็ ไทยดว้ ยจติ วญิ ญาณ” เมอื่ พ.ศ. ๒๕๔๗ วา่ “พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ไดพ้ ระราชทานชดุ ไทย สำ� หรบั สภุ าพบรุ ษุ ทน่ี ยิ มเรยี กกนั วา่ ชดุ พระราชทาน ผมรับแบบชุดไทยจากพระหัตถ์ของพระองค์ท่านเอง” จากนั้นพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้สวมชุดพระราชทานนี้คร้ังแรก ในโอกาสเป็นประธานเปิดงานฉลองครบ ๖๐ ปี วงเวียน ๒๒ กรกฎา เม่ือ พ.ศ. ๒๕๒๒ และยังได้สวมชุดดังกล่าว เขา้ ประชมุ สภาในปีเดียวกนั ดว้ ย ท�ำใหบ้ รรดาสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรตนื่ ตาต่นื ใจ ส่อื มวลชนต่างลงขา่ วเกี่ยวกบั แบบเส้ือใหม่ กนั แทบทกุ ฉบับ และเสื้อพระราชทานกลายเปน็ สญั ลักษณ์ของพลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ไปในทสี่ ุด ต่อมาขณะท่านด�ำรงต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรี ท่ีประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๑๖ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๓ มีมติ รับรองให้เส้ือไทยพระราชทาน เป็นเครื่องแบบข้าราชการและใช้แทนเสื้อสากลได้ ท้ังนี้เพื่อเป็นการประหยัดและเหมาะสม กับสภาพอากาศของประเทศไทย นอกจากนั้นให้ถือเป็นเคร่ืองแต่งกายที่สุภาพเช่นเดียวกับเคร่ืองแต่งกายแบบสากลนิยม และมอบใหก้ ระทรวงศกึ ษาธกิ ารและสำ� นกั งานปลดั สำ� นกั นายกรฐั มนตรไี ดร้ ว่ มกนั พจิ ารณากำ� หนดรายละเอยี ดในเรอ่ื งสขี องผา้ และการประดับเคร่ืองหมายของทางราชการ ซึง่ ได้ตกลงใหช้ ่อื เสื้อไทยพระราชทานนว้ี ่า “เส้อื ชดุ ไทย” ชนดิ ของผ้า ควรเป็นผ้า ทที่ ำ� ในประเทศไทย มี ๓ แบบ คือ แบบแขนสั้น แบบแขนยาว และแบบแขนยาวคาดเอว ใช้ในโอกาสตา่ ง ๆ ดงั นี้ 104

ภาพจาก หนงั สือหอแสดงผา้ ไทยพื้นบา้ น : เฉลิมพระเกยี รติสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ 105

106

ชุดไทยแขนส้ัน ใช้สีอ่อนหรือมีลวดลายสุภาพ สวมใส่ในโอกาสธรรมดาทั่วไปหรือในการ ปฏิบัติงาน หรอื ในงานพิธีการกลางวัน และอาจใช้สีเข้มได้ ในพธิ ีการเวลากลางคนื ชุดไทยแขนยาว ใช้สีอ่อนหรือมีลวดลายสุภาพ ในโอกาสพิธีการเวลากลางวัน และอาจใช้ สีเขม้ ในโอกาสพธิ กี ารเวลากลางคนื ชุดไทยแขนยาวคาดเอว ใชใ้ นโอกาสพธิ ีการท่สี �ำคญั ถอื เป็นแบบเต็มยศ ชดุ พระราชทาน เครอื่ งแตง่ กายประจำ� ชาตขิ องบรุ ษุ สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ แนวทางการสรา้ งสำ� นกึ นิยมไทย ธ�ำรงคุณค่าความเป็นไทย ส่งเสริมเอกลักษณ์ไทยให้เด่นชัดในสากล และสร้างความเป็น อันหน่ึงอันเดียวกัน ดังท่ีท่านเคยกล่าวไว้ในปาฐกถาพิเศษ เร่ือง “คุณค่าของความเป็นไทย” เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๕ ว่า “เรามีชุดประจ�ำชาติท้ังผู้หญิงผู้ชาย บางทีเราเรียกชุดของผู้ชายว่า ชุดพระราชทาน ขณะนี้เราจะไม่ค่อยเห็นผู้ชายแต่งชุดไทยกันสักเท่าใดนัก แมใ้ นวงราชการเอง ไมท่ ราบสาเหตุ การแตง่ กายชดุ ประจ�ำชาติ มไิ ดห้ มายความวา่ ต้องแต่งทุกวัน แต่ควรจะแต่งในโอกาสและกาละที่สมควรท่ีจะแสดงออก ถงึ ความเป็นไทย และความเปน็ คนไทย” 107

ภาษาไทย พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ มีความรักและใส่ใจเร่ืองภาษาไทยอย่างย่ิง ท่านได้รับยกย่องว่าเป็นผู้ใช้ภาษาไทยที่ดีทั้ง การพูดและการเขียน ในการแสดงปาฐกถาเกี่ยวกับภาษาไทยแต่ละคร้ัง ท่านจะเน้นย้�ำให้ทุกคนตระหนักในคุณค่าและ ความส�ำคัญของภาษาไทยเสมอ ดังปาฐกถาพิเศษ เรื่อง “ภาษาไทยภาษาแม่” เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๗ ความว่า “คนไทย ที่เกิดและอาศัยอยู่ในแผ่นดินนี้ ย่อมรักและหวงแหนแผ่นดินเกิดของตน มีหน้าที่ท�ำความดีเพ่ือทดแทนบุญคุณของ แผน่ ดนิ การหวงแหนรกั ษาภาษาไทย กเ็ ปน็ หนา้ ทแี่ ละเปน็ การทดแทนบญุ คณุ อนั ยงิ่ ใหญข่ องแผน่ ดนิ ” และในปาฐกถาพเิ ศษ เร่ือง “ภาษาไทยของเรา” เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๑ ความว่า “ภาษาไทยเป็นเคร่ืองแสดงเอกลักษณ์ประจ�ำชาติ เป็นเครื่อง แสดงความเป็นเอกราช แสดงวัฒนธรรมของชาติที่ได้สั่งสมมานานหลายศตวรรษ และเป็นสมบัติล้�ำค่าซ่ึงคนไทย ตอ้ งรักษา ดูแล และพฒั นาใหร้ ุ่งเรืองอย่างมน่ั คงตลอดไป” นอกจากนี้ ทา่ นยงั เหน็ วา่ ภาษาถนิ่ และประเพณขี องภาคตา่ ง ๆ กม็ คี วามสำ� คญั เชน่ เดยี วกนั ดงั ปรากฏในปาฐกถาพเิ ศษ เรื่อง “วัฒนธรรมไทย สมบัติไทย” เม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๗ ความว่า “ส�ำหรับบ้านเรากล่าวได้ว่า ภาษาถ่ินบ้านเรามีอยู่ สามภาษาด้วยกัน คือ ภาษาเหนือ ภาษาอีสาน และภาษาใต้ ภาษาถิ่นเป็นเรื่องท่ีบ่งบอกถึงสภาพสังคม ลักษณะนิสัย ตลอดจนประเพณกี ารละเล่นของถนิ่ นั้น ๆ ได้ชดั เจน ภาษาถิน่ เปน็ ภาษาท่นี ่าสนใจมาก ควรแก่การศกึ ษาอยา่ งยง่ิ เพราะ เปน็ ภาษาที่เรานา่ จะอนุรกั ษ์และด�ำรงไวใ้ หย้ ่งั ยืนควบคู่กบั ภาษากลาง ซง่ึ ใช้เป็นภาษาราชการ...” ประการส�ำคัญ ท่านเห็นว่าการรักษาภาษานอกจากเป็นการรักษาชาติแล้ว ยังแสดงถึงการสืบสานพระราชปณิธาน ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ท่ีทรงห่วงใยภาษาของชาติว่าเป็น วฒั นธรรมสำ� คัญท่ีจะต้องทำ� นุบำ� รงุ และรักษาไว้ใหค้ งอยูต่ ลอดไป ทั้งนี้ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ แนะน�ำว่าการใช้ภาษาไทยให้ถูกต้องนั้น ผู้ใช้ภาษาควรศึกษาภาษาไทยให้เข้าใจ และหมั่นฝึกฝนทั้งการพูดและการเขียน โดยออกเสียงให้ถูกต้อง ใช้ค�ำให้ถูกความหมาย เรียงค�ำให้ถูกหลักไวยากรณ์ ฯลฯ เพือ่ ใหส้ ือ่ สารเขา้ ใจตรงกนั และใชเ้ ป็นเครอื่ งมือท่มี ีประสทิ ธภิ าพในการดำ� รงตนเป็นคนไทย 108

พธิ ีมอบรางวัลแกผ่ ู้ชนะการประกวดกจิ กรรมดา้ นภาษาไทยของกรมศลิ ปากร เนื่องในปีอนรุ กั ษม์ รดกไทย พ.ศ. ๒๕๓๗ รวม ๓ โครงการ คือ การประกวดสุนทรพจน์ การประกวดอา่ นท�ำนองเสนาะ และการประกวดคดั และเขยี นไทย ณ หอวชริ าวธุ านสุ รณ์ ภายในบรเิ วณหอสมดุ แห่งชาติ ทา่ วาสุกรี 109

พุทธมณฑล พทุ ธานุสรณียสถาน เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ อันเป็นปีท่ีพระพุทธศาสนาเจริญย่ังยืนมาครบ ๒,๕๐๐ ปี รัฐบาลและประชาชนชาวไทย ไดพ้ รอ้ มใจกนั จดั งานฉลอง๒๕พทุ ธศตวรรษและวางโครงการจดั สรา้ งพทุ ธมณฑลขน้ึ เพอื่ เปน็ พทุ ธบชู าและเปน็ พทุ ธานสุ รณยี สถาน มกี ารจดั ซอ้ื ทดี่ นิ บรเิ วณตดิ ตอ่ ระหวา่ งตำ� บลศาลายา อำ� เภอนครชยั ศรี และตำ� บลบางกระทกึ อำ� เภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม จำ� นวน ๒,๕๐๐ ไร่ เนอ่ื งจากเปน็ แผนการดำ� เนนิ งานทย่ี งิ่ ใหญห่ ลายขนั้ ตอน ตอ้ งใชง้ บประมาณจำ� นวนมาก การดำ� เนนิ งานจงึ ประสบ ปัญหาหลายประการท�ำให้เกิดความล่าช้า เม่ือพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ด�ำรงต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรี ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ ซ่ึงเป็นช่วงเวลาใกล้งานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ จึงได้ผนวกโครงการจัดสร้างพุทธมณฑล เป็นหน่ึงในโครงการส�ำคัญในวาระดังกล่าว ประกอบด้วยการก่อสร้างพระพุทธรูปประธานพุทธมณฑล สังเวชนียสถาน ๔ ต�ำบล และส่งิ กอ่ สร้างอื่น ๆ ท่เี กี่ยวขอ้ ง พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี ประธานคณะกรรมการอ�ำนวยการจัดสร้างพุทธมณฑล ฝ่ายฆราวาส ได้ตรวจ ตดิ ตาม เร่งรดั การด�ำเนนิ งานกอ่ สรา้ งพุทธมณฑล และให้ก�ำลงั ใจแก่ผู้ปฏิบัตงิ านอยา่ งใกลช้ ิดและตอ่ เนือ่ ง เปน็ ผลให้ การด�ำเนินงานในส่วนของส่ิงก่อสร้างหลักท่ีได้ก�ำหนดไว้ตามแผนงานโครงการระหว่าง พ.ศ. ๒๕๒๓ ถึง พ.ศ. ๒๕๓๐ แลว้ เสรจ็ ตามกำ� หนดระยะเวลา คอื การกอ่ สรา้ งองคพ์ ระพทุ ธรปู พระประธานพทุ ธมณฑล พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า พระศรีศากยะทศพลญาณ ประธานพุทธมณฑลสุทรรศน์ แล้วเสร็จทันการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี โดยมีการสมโภชในวันที่ ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ และการจัดสรา้ งสงั เวชนยี สถาน ๔ ตำ� บล แลว้ เสรจ็ เพ่อื น้อมเกลา้ ฯ ถวายเป็นพระราชกศุ ลแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในโอกาสท่ีทรงเจริญพระชนมพรรษา ๖๐ พรรษา ใน พ.ศ. ๒๕๓๐ 110

รับเสดจ็ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสดจ็ พระราชด�ำเนนิ ไปทอดพระเนตรการปฏิบตั งิ านการป้ันหลอ่ พระพทุ ธรูปพระประธานพุทธมณฑล 111

ตรวจตดิ ตามการปฏิบัติงานการจัดสร้างสังเวชนียสถาน ๔ ต�ำบล และการสร้างหินสลกั รปู ดอกบัว ๗ ดอก ตำ� บลประสตู ิ 112

ด้วยความเอาใจใส่ และติดตามผลงานการก่อสร้างพุทธมณฑลอย่างต่อเน่ืองของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายพล จุลเสวก สถาปนกิ ใหญแ่ หง่ กรมโยธาธิการ ได้กลา่ วถึงการก่อสรา้ งพทุ ธมณฑลวา่ “...พุทธมณฑลในสมัย ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เป็นประธานสืบต่อ จาก ฯพณฯ พลเอก เกรียงศักด์ิ ชมะนันทน์ ส่วนใหญ่การแต่งตั้งคณะกรรมการก็เป็นกรรมการชุดเดิม ส�ำหรับประธานงานเร่งรัดเฉพาะกิจพุทธมณฑลให้ทันเฉลิมฉลองวันครบ ๖๐ พรรษา ของพระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยหู่ ัวนั้น พลเอก เปรม ได้แต่งตง้ั พลเอก อาทิตย์ ก�ำลงั เอก และตอ่ มาก็เป็นพลเอก จรัญ สมั มาทัต อยา่ งไรกด็ ีทา่ นประธานคณะกรรมการอำ� นวยการจดั สรา้ งพทุ ธมณฑลฝา่ ยฆราวาสคอื พลเอกเปรมตณิ สลู านนท์ ดูเหมือนจะเป็นท่านนายกรัฐมนตรีที่เอาใจใส่ และติดตามผลงานการก่อสร้างพุทธมณฑลอย่างต่อเนื่อง มากทสี่ ดุ เทา่ ทขี่ า้ พเจา้ สงั เกตมา งานกอ่ สรา้ งพทุ ธมณฑลเปน็ งานประวตั ศิ าสตรย์ คุ รตั นโกสนิ ทร์ กำ� ลงั จะเสรจ็ เป็นรูปเป็นร่างจริงจังข้ึนมา จึงนับว่าเป็นมหากุศลของท่านนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันท่ีได้มีโอกาสเห็นความ สำ� เรจ็ ของพทุ ธมณฑล หลงั จากทไี่ ดถ้ กู ทอดทงิ้ มากวา่ ๒๐ ปี และจะตอ้ งสบื ทอดตอ่ ไปอยา่ งมรี ะเบยี บแบบแผน เปน็ ขนั้ เปน็ ตอนอยา่ งถกู ตอ้ ง เปน็ ทยี่ อมรบั นบั ถอื ของคนทง้ั ชาติ โดยมอี งคพ์ ระประมขุ เปน็ องคพ์ ระศาสนปู ถมั ภก เพ่ือแผพ่ ระบารมีให้ประชาชนได้รม่ เย็นเปน็ สุขในพระบวรพุทธศาสนาในโอกาสครบรอบ ๖๐ พรรษา อันเป็น วันประวตั ิศาสตรท์ ่ีสำ� คัญของชาติไทยในรชั สมยั ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ภูมิพลฯ มหาราช สืบไป ” 113

สงั เวชนียสถาน ๔ ตำ� บล ประสตู ิ ตรัสรู้ ปฐมเทศนา ปรนิ พิ พาน 114

พระศรีศากยะทศพลญาณ ประธานพทุ ธมณฑลสุทรรศน์ 115

งานสมโภชกรุงรัตนโกสนิ ทร์ ๒๐๐ ปี เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๒๓ คณะรัฐมนตรีมีมตใิ ห้จดั งานฉลองกรงุ รัตนโกสินทรซ์ ึ่งจะมีอายคุ รบ ๒๐๐ ปี ใน พ.ศ. ๒๕๒๕ และ แตง่ ตง้ั คณะกรรมการจดั งานสมโภชกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ๒๐๐ ปี มพี ลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ นายกรฐั มนตรี เปน็ ประธานกรรมการ โดยถือเป็นนโยบายส�ำคัญ ในอันที่จะเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าแห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ที่ได้ ทรงสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ และทรงท�ำนุบ�ำรุงประเทศชาติให้มีเอกราชและเจริญรุ่งเรืองสืบมาถึงปัจจุบัน คณะกรรมการ จัดงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี ไดป้ ระกาศเชญิ ชวนหน่วยงานภาครฐั เอกชน และประชาชนร่วมใจกันจดั งานแสดง กตเวทิตาคุณสถาบันพระมหากษัตรยิ ์โดยพร้อมเพรียงกนั ตลอดปี พ.ศ. ๒๕๒๕ นอกจากน้ียังดำ� เนนิ การจดั กิจกรรมในนามของ รัฐบาล แบ่งเป็น ๒ ช่วง คอื การจดั กิจกรรมทวั่ ไปด้านชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ ตามจังหวัดตา่ ง ๆ ท่วั ประเทศ ตั้งแต่ วันที่ ๑ มกราคม - ๓๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๕ และการจัดกิจกรรมเก่ียวกับพระราชพิธีและงานสมโภชต่าง ๆ ซ่ึงเป็นช่วง สำ� คัญท่สี ุดของการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ระหว่างวันท่ี ๒ - ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ ณ กรงุ เทพมหานคร ตามแบบแผน โบราณราชประเพณี ซง่ึ ไดป้ รบั ปรงุ ใหเ้ หมาะสมกบั กาลสมยั โดยแสดงใหเ้ หน็ ถงึ ศลิ ปวฒั นธรรมไทยทม่ี คี วามงดงาม วจิ ติ รอลงั การ เป็นท่ตี ่ืนตาตื่นใจ ทัง้ ชาวไทยและชาวตา่ งประเทศ กิจกรรมสำ� คัญทีค่ ณะกรรมการจัดงานสมโภชกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ๒๐๐ ปี ดำ� เนนิ การ ไดแ้ ก่ การถวายพระราชสมญั ญา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจฬุ าโลก เป็นมหาราช การบูรณะวดั พระศรรี ัตนศาสดาราม อนั มีสมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงด�ำรงต�ำแหน่งประธานคณะกรรมการอ�ำนวยการปฏิสังขรณ์ วดั พระศรีรตั นศาสดารามและพระบรมมหาราชวัง การบรู ณปฏสิ งั ขรณ์พระอารามส�ำคัญของกรุงรัตนโกสินทร์ และการด�ำเนนิ งานโครงการสรา้ งพุทธมณฑลในส่วนที่ส�ำคัญใหแ้ ลว้ เสร็จ เปน็ ต้น 116

วนั ที่ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ พระราชพธิ บี วงสรวงสมเดจ็ พระบูรพมหากษัตรยิ าธริ าชเจา้ เนอ่ื งในงานสมโภชกรุงรตั นโกสินทร์ ๒๐๐ ปี ณ พลับพลาพิธีท้องสนามหลวง วันท่ี ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ งานมหามงคลสโมสรสนั นบิ าต ณ ท�ำเนียบรัฐบาล 117

วนั ศิลปนิ แห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๒๘ นับเปน็ ปีแหง่ ความโชติชว่ งของศิลปวัฒนธรรมไทย รฐั บาลภายใตก้ ารนำ� ของ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ได้ประกาศให้มีวันส�ำคัญ เพ่ือการธ�ำรงรักษา สืบสานศิลปวัฒนธรรมของชาติใน ๒ วาระ คือ วันศิลปินแห่งชาติ วันท่ี ๒๔ กมุ ภาพนั ธ์ และวนั อนุรักษ์มรดกไทย วนั ท่ี ๒ เมษายน ในการประชุมคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๖ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๘ วันศิลปินแห่งชาติ ก�ำหนดให้วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ซ่ึงเป็นวันคล้ายวันเสด็จพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย เพ่ือน้อมร�ำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ และพระปรีชาสามารถในด้านศิลปวัฒนธรรมหลายสาขา โดยสำ� นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแหง่ ชาติกระทรวงศกึ ษาธกิ าร(ปจั จบุ นั คอื กรมสง่ เสรมิ วฒั นธรรมสงั กดั กระทรวงวฒั นธรรม) ซง่ึ มีนายชวน หลีกภัย รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงศกึ ษาธิการในขณะน้นั ไดด้ ำ� เนินโครงการสรรหาศลิ ปินแห่งชาติ เพ่ือประกาศ และยกย่องเชิดชูเกียรตศิ ิลปิน ผมู้ คี วามเป็นเลศิ ทางศิลปะให้เป็นศลิ ปนิ แหง่ ชาติ รวมทง้ั เพ่ือให้นานาอารยประเทศได้ประจกั ษ์ ในความเจรญิ ร่งุ เรืองของศลิ ปวัฒนธรรมไทย และความสามารถของศลิ ปนิ ไทย เร่อื งของศิลปะนัน้ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ มคี วามสนใจ ชื่นชอบ และมีสุนทรียใ์ นจิตใจอย่างมาก เปน็ ที่ประจกั ษ์ วา่ ทา่ นให้การสนับสนุน ส่งเสรมิ การศกึ ษาด้านศลิ ปะมาอยา่ งต่อเนื่อง ท้ังการจดั ตงั้ กองทุนสง่ เสรมิ การศึกษาสร้างสรรคศ์ ลิ ปะ ให้ทุนแก่นักศึกษาท่ีเรียนด้านศิลปะที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ ซึ่งท่านเป็นผู้มอบทุนด้วยตนเอง การเป็นประธานจัดประมูลภาพ ของศลิ ปินเพอ่ื หารายได้สมทบกองทนุ ฯ นบั จากการประกาศใหว้ นั ท่ี ๒๔ กมุ ภาพนั ธ์ ของทกุ ปี เปน็ วนั ศลิ ปนิ แหง่ ชาติ ตงั้ แต่ พ.ศ. ๒๕๒๘ เปน็ ตน้ มาจนถงึ ปจั จบุ นั มีศิลปินแห่งชาติ จ�ำนวน ๓๐๗ คน จากวงการศิลปะและศิลปินทุกสาขา มีการพัฒนาสร้างสรรค์ผลงาน มีชื่อเสียงเป็นที่ ยอมรบั อย่างกว้างขวางทัง้ ในประเทศและตา่ งประเทศ นับวา่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เป็นผู้มีคณุ ปู การอยา่ งอเนกอนันต์ ท่ใี หก้ ารสนับสนนุ ส่งเสรมิ วงการศลิ ปะให้เจรญิ รงุ่ โรจน์ เปน็ ทปี่ ระจักษส์ บื มาจนปจั จบุ นั 118

พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ นายกรฐั มนตรีและคณะ เยยี่ มชมการเขยี นภาพจิตรกรรมฝาผนัง ณ วดั พทุ ธปทีป กรุงลอนดอน สหราชอาณาจกั ร โดยมีศาสตรเมธี เฉลิมชยั โฆษิตพิพฒั น์ ศิลปนิ แหง่ ชาติ น�ำชม เมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๘ 119

วันอนรุ กั ษม์ รดกไทย พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ใหค้ วามสำ� คญั ในการรกั ษา สบื สาน มรดกวฒั นธรรมของชาติ การสง่ เสรมิ สนบั สนนุ ปลกู ฝงั คา่ นยิ มอนั ดงี ามแบบไทยในทกุ มติ ิ ทง้ั ในฐานะทท่ี า่ นเปน็ ผนู้ ำ� ประเทศและดว้ ยจติ สำ� นกึ ความเปน็ ไทย การรกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ อยา่ งเปย่ี มลน้ ทห่ี ลอมรวมเปน็ ปณธิ าน เกดิ มาตอ้ งตอบแทนบญุ คณุ แผน่ ดนิ ทท่ี า่ นยดึ มนั่ มาตลอด ดงั จะเหน็ ไดจ้ ากการจดั ตง้ั มลู นธิ ิ สง่ เสรมิ วฒั นธรรมไทย เมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๖ และตอ่ มา พ.ศ. ๒๕๒๘ ซง่ึ ทา่ นดำ� รงตำ� แหนง่ นายกรฐั มนตรี รฐั บาลไดป้ ระกาศใหว้ นั ท่ี ๒ เมษายน ของทกุ ปี ซงึ่ เปน็ วนั คลา้ ยวนั เสดจ็ พระราชสมภพของสมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ในฐานะมีพระมหากรุณาธิคุณอย่างใหญ่หลวงในงานด้านศิลปวัฒนธรรมของชาติตลอดมา เป็น “วันอนุรักษ์มรดกไทย” โดยให้ค�ำจ�ำกัดความในความหมายของมรดกไทยว่า หมายถึง มรดกไทยทางด้านศิลปวัฒนธรรม ท่แี สดงออกถงึ เอกลกั ษณ์ความเปน็ ชาติ อันได้แก่ โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ โบราณสถาน วรรณกรรม ศลิ ปหัตถกรรม นาฏศิลป์ ดนตรี ตลอดจนวิถกี ารด�ำเนินชวี ิตและคณุ ค่าประเพณตี า่ ง ๆ อนั เปน็ ผลผลติ รว่ มกนั ของผู้คนในแผน่ ดนิ ไทยในช่วงระยะเวลาที่ ผา่ นมา และเพ่ือใหก้ ารด�ำเนนิ งานวนั อนรุ ักษม์ รดกไทยบรรลุผล จึงมีการแตง่ ต้งั คณะกรรมการอำ� นวยการวันอนุรกั ษ์มรดกไทย ท�ำหน้าที่กำ� กบั ดูแลและกำ� หนดแนวทางดำ� เนนิ การ โดยนายกรฐั มนตรี เป็นประธานกรรมการ และไดม้ อบหมายให้ทกุ จังหวดั ท่ัวประเทศ จัดกิจกรรมวันอนุรักษ์มรดกไทย ตลอดจนการกล่าวค�ำปราศรัยของนายกรัฐมนตรี เพื่อสร้างจิตส�ำนึก รณรงค์ เชิญชวนให้หน่วยงาน สถานศึกษา ภาคเอกชน ประชาชน ตระหนักในคุณค่าความส�ำคัญ และร่วมกันธ�ำรงรักษามรดกไทย โดยก�ำหนดคำ� ขวัญวนั อนุรกั ษ์มรดกไทยวา่ “การรักษามรดกไทยเป็นการรกั ษาชาติ” ปัจจุบัน “วันอนุรักษ์มรดกไทย” ท่ีเริ่มต้นในสมัยพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ ไดบ้ รรจใุ นแบบเรยี นของสถานศกึ ษา เรอ่ื งวนั สำ� คญั ของชาติ และดำ� เนนิ งานตอ่ เนอ่ื งสบื มา ปจั จบุ นั มรดกไทยเปน็ ความภาคภมู ใิ จ ของคนไทยทั้งชาติและเปน็ ส่ือกลางเผยแพร่ภาพลกั ษณ์ เกียรตภิ มู ขิ องประเทศไทยให้เปน็ ทป่ี ระจกั ษ์ไปทัว่ โลก 120

ตามเสด็จสมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ พระราชด�ำเนินไปทรงเปิดและทอดพระเนตรอุทยานประวัตศิ าสตร์ปราสาทเมืองสงิ ห์ จังหวัดกาญจนบรุ ี วันท่ี ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๐ 121

ตรวจเย่ยี มงานบูรณะกลบี บัวทองค�ำองคพ์ ระบรมธาตุเจดยี ์ นครศรธี รรมราช พ.ศ. ๒๕๓๐ 122

เวยี นเทียนวนั วสิ าขบชู า จงั หวดั นครราชสมี า วนั ท่ี ๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๕ 123

124

การดนตรี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ มีความสามารถในการเล่นดนตรี การขับร้องและประพันธ์บทเพลง ท่านได้รับยกย่อง จากสมาคมดนตรีแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ว่าเป็น “รัฐบุรุษศิลปิน” ในฐานะผู้สร้างสรรค์ผลงานเพลงที่มี คุณค่าย่ิงต่อแผ่นดิน ท่านช่ืนชอบในเสียงเพลงและการขับร้องมาตั้งแต่เยาว์วัย เคยแสดงละครของโรงเรียนมหาวชิราวุธ จงั หวัดสงขลา และขณะรบั ราชการได้ร้องเพลงถวายสมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิต์ิ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปีหลวง ตั้งแต่ด�ำรงต�ำแหน่งแม่ทัพภาคท่ี ๒ ผู้บัญชาการทหารบก นายกรัฐมนตรี และประธานองคมนตรี ตามล�ำดับ ท้ังนี้ภายหลัง ท่านพ้นจากต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรีแล้ว จึงทุ่มเทเวลาให้กับดนตรีซ่ึงเป็นส่ิงที่ท่านรักมาโดยตลอด ท่านฝึกเล่นเปียโนและ เรียนวิธีการแตง่ เพลงจากครูดนตรีของกรมดุริยางคท์ หารบก จนสามารถเดีย่ วเปยี โนกับวงออรเ์ คสตรา้ บนเวทคี อนเสิรต์ ได้ ส่วนด้านการแต่งเพลงน้ัน ท่านเคยแต่งเพลงมาก่อนตั้งแต่สมัยรับราชการเป็นนายทหารยศร้อยโทอยู่ท่ีเมืองเชียงตุง โดยเริ่มจากการแต่งกลอนแปด โคลงส่ีสุภาพ แล้วเขียนบันทึกเก็บไว้ เม่ือมีทักษะทางดนตรี จึงน�ำเน้ือเพลงที่แต่งไว้มาใส่ ทำ� นอง ทา่ นเลา่ วา่ บทเพลงทแี่ ตง่ ขน้ึ สว่ นใหญจ่ ะสะทอ้ นจากชวี ติ ทไี่ ดเ้ ขา้ รบั ใชก้ ารเมอื งในแตล่ ะชว่ ง และยงั มเี พลงจำ� นวนหนง่ึ ที่แต่งข้ึนมาจากจินตนาการ ท้ังนี้ ท่านจะระมัดระวังในเรื่องการใช้ภาษา ต้องเลือกสรรถ้อยค�ำท่ีดีและถูกต้องเสมอ บทเพลง ของท่านจงึ มภี าษาทสี่ ละสลวยงดงาม มีสมั ผสั คล้องจอง สอดรับกบั ทว่ งท�ำนองที่น่าฟัง สามารถจัดเป็นกลมุ่ ได้ ๔ ประเภท คือ เพลงเก่ียวกับสถาบนั ชาตบิ ้านเมือง เกย่ี วกบั ความรัก และเพลงไทยเดิม 125

สจู บิ ัตรคอนเสิรต์ รกั เพลง รักแผ่นดนิ ๑๒ เมื่อวนั ที่ ๒๐ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ณ หอประชมุ ใหญ่ ศนู ยว์ ัฒนธรรมแหง่ ประเทศไทย 126

ฝึกซอ้ มร้องเพลงที่บา้ นสเี่ สาเทเวศร์ คอนเสริ ์ต รักเพลง รักแผ่นดนิ ครั้งที่ ๘ วนั ที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ 127

ผลงานการประพนั ธเ์ พลงแรกของทา่ น คือ เพลงใตแ้ สงจนั ทร์ แต่งไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๕ สว่ นบทเพลงทีน่ า่ สนใจอ่นื ๆ ได้แก่ เพลงขอสญั ญา กลิน่ นาง แค่ฝัน หมายปอง ไม้ขดี กับดอกทานตะวัน รักหาย ฉายเดี่ยว ตาหา่ งใจไม่ห่าง As if an angel, Love at large จากการทเี่ พลงของทา่ นไดร้ บั ความสนใจ มนี กั รอ้ งและวงดนตรอี นื่ ๆ นำ� ไปบรรเลงและขบั รอ้ ง ตลอดจนทา่ นไดร้ อ้ งเพลง ทแี่ ตง่ เองมากขนึ้ ทำ� ใหท้ า่ นมีความสุขมากถึงกบั ปรารภว่า “ชีวติ ที่เหลือมอี ยู่ ๒ อยา่ ง คอื พระเจา้ อย่หู วั กบั ดนตร”ี ทา่ นมี ผลงานการประพนั ธ์คำ� รอ้ งและท�ำนองทั้งหมด จำ� นวน ๒๐๐ เพลง ผลงานการขับร้อง ได้แก่ อลั บมั้ “รักเพลง รกั แผ่นดนิ ” ชดุ ท่ี ๑ - ๑๘ ผลงานอลั บมั้ ชดุ พเิ ศษ เชน่ “ชาตบิ า้ นเมอื งเปน็ สงิ่ ศกั ดส์ิ ทิ ธ”ิ์ “อดตี หวาน” “ฟงั ดนตรไี ทย เพอ่ื อนรุ กั ษว์ ฒั นธรรมไทย” เป็นต้น โดยเพลงสดุ ท้ายท่ที ่านประพนั ธ์และบนั ทกึ เสยี งกอ่ นถึงแก่อสัญกรรม คอื เพลงผมรักคุณ ซ่งึ ท่านเตรยี มขับรอ้ งในงาน คอนเสริ ต์ ประจ�ำปี “รักเพลง รักแผน่ ดิน” ในเดอื นสงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ด้วยความรักและตระหนักในความส�ำคัญของดนตรี ว่ามีส่วนช่วยจรรโลงจิตใจของผู้คนและพัฒนาสังคมให้น่าอยู่ ท่านจึงสนับสนุนการด�ำเนินงานด้านดนตรีของหน่วยงานต่าง ๆ โดยเฉพาะที่กรมดุริยางค์ทหารบก ท่านจัดตั้ง “มูลนิธิ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ กรมดุริยางค์ทหารบก เพ่ือพัฒนาการดนตรี” มอบทุนการศึกษาแก่นักดนตรีของกรมดุริยางค์ ทหารบกในสาขาท่ีขาดแคลนให้ได้เรียนในระดับสูงเพ่ือกลับมาพัฒนาการดนตรีให้แก่กองทัพบก ส่วนท่ีวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ทา่ นใหจ้ ดั ตง้ั “กองทนุ เปรมดนตร”ี  เพอื่ เปน็ ทนุ การศกึ ษาสำ� หรบั นกั ศกึ ษาทม่ี คี วามสามารถแตข่ าดทนุ ทรพั ย์ และใช้เป็นทุนจัดกิจกรรมดนตร ี เพอื่ สนับสนุนเด็กทีอ่ ยากเรียนดนตรี เด็กทดี่ ้อยโอกาส และท�ำให้เดก็ ไดส้ ัมผสั กับดนตรดี ี ๆ นอกจากน้ี ท่านยังจัดการแสดงคอนเสิร์ตประจ�ำปี โดยใช้ช่ือว่า “คอนเสิร์ต รักเพลง รักแผ่นดิน” เพื่อหารายได้ เปน็ ทุนการศกึ ษาดา้ นดนตรแี ละสนบั สนนุ การทำ� กจิ กรรมทางสาธารณกุศล รวมท้ังรับเชญิ ร้องเพลงในงานการกศุ ลตา่ ง ๆ และ เข้าชมการแสดงดนตรีของหน่วยงานหรือสถาบันศึกษาท่ีจัดข้ึน เพ่ือเป็นก�ำลังใจแก่นักศึกษาและบุคลากรด้านดนตรี ท�ำให้ วงการดนตรีค่อนข้างมีชีวิตชีวา เกิดงานกิจกรรมเกี่ยวกับดนตรีบ่อยคร้ัง ทั้งเพ่ือความบันเทิงและด้านวิชาการ ถือได้ว่า พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ มีคุณูปการสร้างความก้าวหน้าแก่วงการดนตรีของไทยอย่างยิ่ง สมดังที่ท่านเคยปรารภว่า “ดนตรีทำ� ใหผ้ มมีความสุข แตผ่ มจะสขุ ทส่ี ดุ ถา้ ดนตรีสามารถสง่ ผลดีตอ่ แผ่นดิน” 128

ฝกึ ซ้อมเปยี โนและขับร้องเพลงในการแสดงคอนเสิรต์ จดั หาทนุ การจัดสรา้ งหอเปรมดนตรี ในการแสดงคอนเสิร์ตเปรมดนตรี ถา่ ยภาพรว่ มกบั นักดนตรแี ละวาทยกร ในงานคอนเสริ ์ตเปรมดนตรี เพอ่ื หารายได้สมทบทนุ สรา้ งหอเปรมดนตรี ณ โรงแรมพลาซา่ แอทธินี รอยัล เมอร์เดียน วันท่ี ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ 129

“เศรษฐกิจของโลกได้ก้าวเข้ามาสู่ยุคของ “โลกาภิวัตน์” แล้ว และนับวันการเปิดประเทศก็ยิ่งจะมีมากข้ึน ดังนั้น ความ ส�ำคัญขององค์ประกอบทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศก็จ�ำเป็น จ�ำต้องได้รับการเอาใจใส่ให้มากขึ้น น้ันคือ การส่งสินค้าออกเพื่อให้ ได้มาซ่ึงเงินตราต่างประเทศ และการลงทุนของชาวต่างประเทศ เพอื่ พฒั นาเศรษฐกิจและความเจรญิ เติบโตของประเทศไทย” ปาฐกถาพิเศษ เร่ือง สถานการณ์ปัจจบุ ัน : คมู่ อื คนไทย ในงานรำ� ลกึ ชิน โสภณพนิช อนุสรณ์ ครัง้ ท่ี ๓ ณ ธนาคารกรุงเทพ จำ� กัด (มหาชน) วนั ท่ี ๑๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๔ 130

เศรษฐกจิ การดำ� เนนิ นโยบายดา้ นเศรษฐกจิ ของรฐั บาลพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ตลอดระยะเวลาทบี่ รหิ ารประเทศ เปน็ นโยบาย ท่ีไม่เพียงแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจจ�ำเพาะแต่ในช่วงเวลาขณะนั้นเท่าน้ัน หากแต่เป็นนโยบายท่ีวางรากฐานเพื่อฟื้นฟูและพัฒนา เศรษฐกิจของประเทศไทยในระยะยาวด้วยนโยบายแก้ไขปัญหาเศรษฐกจิ ที่เด่นชดั คอื นโยบายการลดค่าเงนิ บาท และการเลิก ผกู คา่ เงนิ บาทไวก้ บั คา่ เงนิ สกลุ ดอลลารส์ หรฐั เพยี งสกลุ เดยี ว มาใชร้ ะบบตะกรา้ เงนิ (Basket Currency) แทน นอกจากนก้ี ารขดุ พบ ก๊าซธรรมชาติบริเวณอ่าวไทย ใน พ.ศ. ๒๕๒๔ ท�ำให้เกิดโครงการพัฒนาพื้นท่ีบริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออก (Eastern Seaboard Development Program) ซ่ึงเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการลงทุนพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ ในระยะยาว ซงึ่ แมก้ ารดำ� เนนิ นโยบายตา่ ง ๆ อาจกอ่ ใหเ้ กดิ ผลกระทบบา้ งในระยะแรก ๆ แตก่ เ็ ปน็ ทปี่ ระจกั ษใ์ นเวลาตอ่ มาวา่ ฐานะ ทางเศรษฐกิจของประเทศไทยมีความ “โชตชิ ว่ งชชั วาล” ขนึ้ มาตามลำ� ดบั 131

การด�ำเนนิ นโยบายลดคา่ เงินบาทและปรบั ปรงุ ระบบอตั ราแลกเปล่ียน ต้ังแต่รัฐบาลของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เข้ามาบริหารประเทศ สภาพเศรษฐกิจของประเทศไทยก�ำลังประสบ ปัญหาอย่างหนกั เนือ่ งดว้ ยปจั จัยจากภายนอกท่สี ่งผลกระทบตอ่ ระบบเศรษฐกจิ ไทยทีส่ ำ� คญั ไดแ้ ก่ การเกิดวกิ ฤตการณน์ ้�ำมนั ทท่ี ำ� ใหเ้ กดิ ภาวะเงนิ เฟอ้ ขนึ้ ทวั่ โลก ซง่ึ ไทยกไ็ ดร้ บั ผลกระทบดว้ ย ภาคการสง่ ออกชะลอตวั ลง ทำ� ใหเ้ กดิ ภาวะขาดดลุ การคา้ และ ดลุ การชำ� ระเงนิ ในระดบั สงู นอกจากนป้ี จั จยั ภายในกเ็ ปน็ ปญั หาในการพฒั นาเศรษฐกจิ ในชว่ งแรก ๆ ของรฐั บาล ปญั หาหนงึ่ กค็ อื การประสานงานระหว่างคณะที่ปรึกษาด้านเศรษฐกิจ และคณะรัฐมนตรีเศรษฐกิจท่ีไม่ราบร่ืนเท่าใดนัก จึงท�ำให้การแก้ไข ปัญหาเศรษฐกิจของประเทศในช่วงแรกไม่ราบร่นื เทา่ ทีค่ วร มาตรการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจของรัฐบาลระยะแรกในช่วง พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๒๕๒๗ มุ่งเน้นที่การรักษาเสถียรภาพ ทางการเงนิ ของประเทศเปน็ หลักเพื่อแก้ไขการขาดดุล โดยการปรับปรงุ ภาษอี ากรเพอ่ื เพิม่ รายได้ให้รัฐ และจดั ทำ� งบประมาณ รายจา่ ยอยา่ งเขม้ งวด รวมถงึ ไมก่ อ่ หนเ้ี พม่ิ ทง้ั จากในประเทศและตา่ งประเทศ อยา่ งไรกต็ ามมาตรการดงั กลา่ วเปน็ เพยี งมาตรการ ที่พยุงเศรษฐกิจของประเทศไว้ได้ระยะหนึ่งเท่านั้น เพราะปัญหาที่เผชิญอยู่ก็ยังไม่ได้คล่ีคลายไปท้ังหมด จนในท่ีสุดได้น�ำไปสู่ การตัดสินใจประกาศลดค่าเงินบาท พร้อมกับปรับปรุงระบบอัตราแลกเปล่ียน ในวันที่ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๗ ซ่ึงมาตรการน้ีแม้จะเป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาในระยะยาวแต่ก็เป็นแนวทางที่จะก่อให้เกิดผลกระทบอย่างมหาศาล โดยผลกระทบหลัก ๆ ท่ีเกิดจากค่าเงินถูกลดลงไป ท�ำให้ภาคธุรกิจน�ำเข้ากระทบกระเทือนมาก กล่าวคือ ต้องใช้เงินจ�ำนวน มากข้นึ เพอื่ ซอื้ สนิ ค้าจากต่างประเทศ ซง่ึ สง่ ผลเสยี โดยตรงแก่ผู้ประกอบการ 132

อีกประการหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงบุคลิกลักษณะนิสัยของชายชาติทหาร คือ การกล้าท�ำก็กล้ารับของท่าน ภายหลัง จากการประกาศลดค่าเงินบาทแล้ว มีหลายฝ่ายไม่พอใจรวมท้ังเหล่าทัพด้วย โดยในวันที่ ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๗ นายทหารชั้นผู้ใหญ่จาก ๓ เหล่าทัพ จ�ำนวน ๕ นาย ได้ท�ำหนังสือถึงท่าน และเข้าไปพบที่บ้านส่ีเสาเทเวศร์ โดยยนื่ ขอ้ เสนอใหท้ า่ นลาออก จากบทสมั ภาษณข์ อง ดร.วรี ะพงษ์ รามางกรู ผอู้ ยใู่ นเหตกุ ารณเ์ ลา่ วา่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ไดอ้ ธบิ ายใหน้ ายทหารทเี่ ขา้ มาพบดว้ ยเหตผุ ลและความจำ� เปน็ ทตี่ อ้ งดำ� เนนิ นโยบายดงั กลา่ ว ทา่ นบอกทง้ิ ทา้ ยกบั เหลา่ นายทหาร นนั้ วา่ “ขอเวลาใหผ้ ม ๖ เดอื น ถา้ เหตกุ ารณม์ นั เลวรา้ ยอยา่ งทผ่ี บู้ ญั ชาการทหารบกวา่ หรอื ไมป่ ระสบความสำ� เรจ็ ผมจะลาออกเอง ไม่ต้องมีใครมาบอกหรอก” ซ่ึงแสดงให้เห็นว่าท่านมีความรับผิดชอบอย่างสูงต่อสิ่งท่ีท่านได้ตัดสินใจท�ำลงไปในทุกเร่ือง โดยเฉพาะเรอ่ื งที่มีความสำ� คัญและมผี ลกระทบตอ่ คนหมมู่ าก 133

โครงการพัฒนาพื้นทีบ่ รเิ วณชายฝั่งทะเลตะวันออก (Eastern Seaboard Development Program) โครงการพฒั นาพนื้ ทบี่ รเิ วณชายฝง่ั ทะเลตะวนั ออก หรอื Eastern Seaboard Development Program มวี ตั ถปุ ระสงค์ เพ่ือพัฒนาพ้ืนท่ีบริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออกให้เป็นเขตพัฒนาอุตสาหกรรมแห่งใหม่ของประเทศ เพ่ือกระตุ้นเศรษฐกิจ และการลงทนุ จากตา่ งชาติ นอกจากน้ี ยงั เพอ่ื กระจายเขตอตุ สาหกรรมทข่ี ณะนนั้ กระจกุ ตวั อยแู่ ตใ่ นเขตกรงุ เทพฯ และปรมิ ณฑล ให้ออกมาอยู่ด้านนอก เพื่อลดความแออัดในเขตเมือง โดยโครงการนี้มีท้ังการจัดตั้งเขตอุตสาหกรรมหนัก ที่ต�ำบลมาบตาพุด จังหวดั ระยอง และเขตอตุ สาหกรรมทว่ั ไป ทบ่ี ริเวณแหลมฉบงั จังหวัดชลบุรี โครงการพัฒนาพน้ื ทบ่ี ริเวณชายฝ่ังทะเลตะวันออกได้รบั การสง่ เสริม สาเหตุหนึง่ เนือ่ งมาจากการขุดพบกา๊ ซธรรมชาติ บริเวณอ่าวไทย ท�ำให้ประเทศไทยพึ่งพาแหล่งพลังงานและวัตถุดิบจากต่างประเทศน้อยลง ส่งผลให้การขาดดุลการค้าลดลง ตามไปดว้ ย โครงการนมี้ กี ำ� หนดในชว่ งระยะเวลา ๒๐ ปี ตง้ั แต่ พ.ศ. ๒๕๒๔ - ๒๕๔๓ โดยไดใ้ ชเ้ งนิ ลงทนุ กวา่ แสนลา้ นบาท นอกจากน้ี ยงั มโี ครงการกอ่ สรา้ งสง่ิ สาธารณปู โภค เชน่ ทา่ เรอื นำ�้ ลกึ นคิ มอตุ สาหกรรม การประปา การไฟฟา้ เพอื่ เปน็ การอำ� นวยความสะดวก และดงึ ดดู นกั ลงทนุ จากตา่ งประเทศใหเ้ ขา้ มาลงทนุ เพม่ิ ขน้ึ ดว้ ย ทำ� ใหส้ งั คมไทยเวลานนั้ เรม่ิ กา้ วเขา้ สสู่ งั คมอตุ สาหกรรมมากขน้ึ และเป็นการจุดประกายความหวังด้านเศรษฐกิจให้ “โชติช่วงชัชวาล” ตามท่ีท่านเคยกล่าวไว้เมื่อครั้งท�ำพิธีเปิดวาล์วท่อส่ง กา๊ ซธรรมชาตทิ ่จี งั หวดั ระยอง นอกเหนือจากนโยบายการลดค่าเงินบาท และโครงการพฒั นาพ้ืนทบ่ี รเิ วณชายฝ่ังทะเลตะวันออก ของรฐั บาลพลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ทีเ่ ปน็ นโยบายและโครงการซึ่งได้รับการกล่าวถึงวา่ เป็นสิ่งที่ชว่ ยให้ประเทศไทยรอดพ้นจากวิกฤตเศรษฐกจิ ในช่วงเวลานัน้ มาไดแ้ ลว้ ยงั มีแนวทางและโครงการอน่ื ๆ อีกโดยเฉพาะโครงการในพระราชดำ� ริของพระบาทสมเดจ็ พระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ถือเป็นโครงการส�ำคัญท่ีรัฐบาลของท่านได้รับสนองโครงการ ในพระราชด�ำริ โดยการต้ังคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ หรือ กปร. เพ่ือเข้ามา ประสานงานให้โครงการต่าง ๆ สามารถด�ำเนินงานส�ำเร็จลุล่วง และเกิดประโยชน์ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และการสรา้ งรากฐานทางเศรษฐกิจให้แขง็ แรงตง้ั แต่ระดบั พน้ื ฐาน 134

พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เม่อื ครง้ั ดำ� รงต�ำแหน่งนายกรฐั มนตรี เป็นผู้หมนุ เปดิ วาลว์ ท่อสง่ ก๊าซธรรมชาตเิ ปน็ ครั้งแรก ณ สถานีสง่ กา๊ ซชายฝงั่ จงั หวดั ระยอง เมื่อวนั ที่ ๑๒ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๒๔ 135

นอกจากน้ี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ยงั ได้สง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนในประเทศปฏบิ ัตติ วั ตามแนวทางเพือ่ เป็นการช่วย พฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศชาตริ ว่ มกนั โดยทา่ นไดช้ แี้ นะรวมถงึ ปฏบิ ตั ติ นเปน็ ตวั อยา่ งในการดำ� เนนิ ชวี ติ ดงั จะเหน็ ไดจ้ ากหลกั การ “มุ่งประหยัด เร่งรดั นยิ มไทย ร่วมใจสง่ ออก” อนั เป็นแนวทางท่ปี ระชาชนทุกคนในชาตสิ ามารถรว่ มมือรว่ มใจกนั ปฏิบตั ติ ามได้ ซง่ึ ท่านเนน้ ย้ำ� อยู่เสมอถึงความร่วมมือกันว่า เปน็ ส่งิ ทมี่ คี วามส�ำคัญท่สี ุดในการทีจ่ ะพาชาตผิ ่านพ้นวกิ ฤตต่าง ๆ เป็นที่ประจักษ์แล้วว่า นโยบายและโครงการต่าง ๆ ในสมัยรัฐบาลพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ล้วนก่อให้เกิดผลดี ต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศท้ังสิ้น ทั้งช่วยแก้ไขสถานการณ์ในขณะน้ัน รวมไปถึงวางรากฐานในระยะยาว ท้ังน้ีล้วนเป็น ผลมาจากความมุ่งม่นั และตั้งใจอยา่ งแทจ้ ริงในการบรหิ ารประเทศ แมจ้ ะเป็นในเรือ่ งทที่ ่านไมค่ นุ้ เคยนกั เชน่ เรอ่ื งเศรษฐกจิ ทา่ นจึงเปน็ แบบอยา่ งของผู้ท่มี คี วามตั้งใจอย่างแท้จรงิ ในการพยายามที่จะแกป้ ญั หา โดยการศึกษาหาข้อมลู เพอื่ ใหเ้ ข้าใจอย่าง ถ่องแท้ก่อนท่ีจะตดั สินใจ บทสมั ภาษณ์ของ ดร.วีระพงษ์ รามางกูร ทป่ี รึกษาดา้ นเศรษฐกิจของท่านกลา่ วไวต้ อนหนึง่ ว่า “ขณะน้ีผมเช่ือว่าเร่ืองเศรษฐกิจส�ำคัญทุก ๆ เรื่อง ท่านนายกฯ เข้าใจ ท้ัง ๆ ท่ีบางเร่ืองเป็นเรื่องยากที่คนท่ีไม่ใช่ นักเศรษฐศาสตร์จะเข้าใจได้ ท่านมีความเข้าอกเข้าใจดีข้ึนกว่าแต่ก่อนค่อนข้างมาก... เหตุที่ท�ำให้ท่านนายกรัฐมนตรีเข้าใจ เรอื่ งนไ้ี ด้ อาจเปน็ เพราะปญั หาเศรษฐกจิ ทต่ี อ้ งเผชญิ อยู่ ทำ� ใหต้ อ้ งฟงั ตอ้ งตดั สนิ ใจทกุ วนั มาเปน็ เวลานาน และนายกรฐั มนตรเี ปน็ ผู้ท่ีชอบหาความรู้ในทางเศรษฐกิจ...ท่ีมีการพูดกันว่าพลเอก เปรม โลเลล่าช้าในการตัดสินใจน้ันไม่จริง หากแต่ท่านต้องการ ฟังความเห็นต่าง ๆ จนแจ่มแจง้ เสียก่อน และถอื ความส�ำเร็จของงานเป็นท่ตี ัง้ มากกว่าทฤษฎี” 136

พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร และสมเดจ็ พระนางเจ้าสิริกติ ์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปหี ลวง ณ ศนู ย์ศลิ ปาชพี บ้านกดุ นาขาม อ�ำเภอสวา่ งแดนดนิ จงั หวัดสกลนคร เม่อื วนั ท่ี ๑๘ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๒๘ 137

“โดยที่การมาคราวน้ีเราเน้นในเรื่องเศรษฐกิจมากกว่าการเมือง ก็ขอให้ด�ำเนินเรื่องการค้าขายและการลงทุนในประเทศของเราให้จริงจัง ยง่ิ ขนึ้ เพราะวา่ โดยทเ่ี ราโชคดที มี่ แี กส๊ ขน้ึ มาทำ� ใหบ้ รรยากาศในการลงทนุ และโอกาสการลงทุนมีมาก ประเทศต่าง ๆ ในยุโรปท่ีจริงไปติดต่อ ค้าขายเป็นส่วนใหญ่อยู่แล้ว แต่คราวนี้เราอยากจะท�ำให้เกิดผลดีที่สุด ทจี่ ะมากได้ เพราะมนั เปน็ โอกาสของเราทจี่ ะท�ำอยา่ งนั้นได”้ ใหส้ มั ภาษณ์ผูส้ ่อื ข่าวไทยและผสู้ อ่ื ขา่ วท้องถ่นิ ณ สหรัฐอเมรกิ า วันท่ี ๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ 138

การตา่ งประเทศ วนั ที่ ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ เยอื นสาธารณรฐั สหภาพเมยี นมา พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ขณะด�ำรงต�ำแหนง่ นายกรฐั มนตรี ไดใ้ ชว้ สิ ยั ทัศน์ ความเด็ดขาด และความจรงิ ใจในการ แก้ปัญหาด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพื่อสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างประเทศต่าง ๆ และกระชับสัมพันธไมตรีให้ แน่นแฟ้นยิ่งข้ึน รวมท้ังการเจรจาทางด้านการค้า การลงทุน ด้านความมั่นคงของชาติ อาทิ ปัญหายาเสพติดกรณีขุนส่าท่ีมี ผลกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพื่อรักษาเกียรติภูมิของประเทศอย่างเป็นรูปธรรม การสานสัมพันธ์กับประเทศ เพ่ือนบ้านใกล้เคียง ในภูมิภาคเดียวกัน เพื่อสกัดกั้นปัญหาระหว่างชายแดนประเทศ ซ่ึงมีผลกระทบต่อการสูญเสียเลือดเนื้อ และชีวิตของผู้บริสุทธิ์หลายครั้งหลายคราว ปัญหาความมั่นคงอันเกิดจากการท่ีเวียดนามรุกรานเข้ามายึดครองกัมพูชาซ่ึงมี พรมแดนตดิ ตอ่ กบั ประเทศไทย ท�ำให้ประเทศไทยต้องเผชญิ กับภยั คุกคามด้านความมน่ั คงอยา่ งรุนแรง 139

พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ไดเ้ ดนิ ทางไปเยอื นสาธารณรฐั ประชาชนจนี อยา่ งเปน็ ทางการ ทง้ั เพอ่ื แกป้ ญั หาความมนั่ คง การเจรจาทางการค้า และการบนิ ทำ� ใหค้ วามสมั พันธ์ระหว่างไทยและจีนแนน่ แฟ้นขน้ึ โดยล�ำดับ นอกจากนน้ั ยงั เดนิ ทางเยือน สหรฐั อเมรกิ าและประเทศในยโุ รป เพอ่ื พบปะผนู้ ำ� ทางธรุ กจิ และชกั ชวนใหม้ าลงทนุ ในประเทศไทย และสนบั สนนุ การดำ� เนนิ งาน ขององคก์ ารสหประชาชาติ เมอื่ ประสบความสำ� เรจ็ ในการเยอื นสหรฐั อเมรกิ าแลว้ ทา่ นไดเ้ ดนิ ทางเยอื นญป่ี นุ่ และสาธารณรฐั เกาหลี เพอื่ เจรจาการคา้ เศรษฐกจิ การทอ่ งเทย่ี ว และสง่ เสรมิ การลงทนุ โดยไมม่ ปี ญั หาดา้ นการเมอื ง ตลอดจนนานาประเทศในเอเชยี ใต้ ผลการเจรจาระหวา่ งประเทศทำ� ใหเ้ กดิ การลงทนุ แลกเปลย่ี นสนิ คา้ และการบนิ ระหวา่ งประเทศ โดยเฉพาะเนปาลและบงั กลาเทศ ไดข้ อใหไ้ ทยเข้าไปลงทุนเพ่อื พัฒนาเศรษฐกจิ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้ใช้ความกล้าหาญและความจริงใจในการแก้ปัญหาความมั่นคงระหว่างประเทศด้วย การเดนิ ทางเจรจาสานสมั พนั ธก์ บั นานาประเทศจนประสบผลสำ� เรจ็ เปน็ ทนี่ า่ พอใจ แตบ่ างกรณกี ย็ งั ไมอ่ าจแกป้ ญั หาใหส้ มั ฤทธผิ ล ได้ดงั ประสงค์ เช่น กรณเี วยี ดนาม ลาว และกัมพชู า จนเกดิ ผลกระทบต่อประเทศไทยอย่างรนุ แรง พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ นายกรฐั มนตรใี นขณะเปน็ รฐั บาลรกั ษาการ ไดเ้ ดนิ ทางไปพบปะเจรจากบั นายกอรบ์ าชอฟ เลขาธกิ ารพรรคคอมมวิ นสิ ตโ์ ซเวยี ต ซงึ่ เปน็ มหาอำ� นาจยง่ิ ใหญข่ องโลก โดยมไิ ดห้ วน่ั เกรงอนั ใดทง้ั สนิ้ เพอื่ แกป้ ญั หาผลกระทบตอ่ ประเทศ ทา่ นเจรจาอยา่ งตรงไปตรงมาวา่ “ขอเรียนตรง ๆ ว่า ขอให้พูดให้เวียดนามเจรจาปรึกษาหารือกัน” ซึ่งผู้น�ำโซเวียตก็ได้ให้สัญญาว่าจะถ่ายทอดข้อปรึกษาให้ ผเู้ กย่ี วขอ้ งทราบ ตอ่ มาไมน่ านขณะทท่ี า่ นเดนิ ทางเยอื นฮงั การี ไดร้ บั แจง้ ผลการดำ� เนนิ งานทสี่ มั ฤทธผิ ลจากมอสโกผา่ นฮงั การวี า่ นายกอรบ์ าชอฟไดด้ ำ� เนนิ การตามทไี่ ดพ้ ูดกนั ไวแ้ ลว้ โดยเวียดนามจะประกาศการถอนทหารออกจากกมั พูชาอยา่ งเป็นทางการ นับเป็นผลส�ำเร็จคร้ังส�ำคัญของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ท่ีสามารถน�ำความสงบสุขและสันติภาพมาสู่ภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกเฉยี งใตใ้ นท่สี ุด ความมงุ่ มน่ั ตงั้ ใจดี มนี ำ้� ใจกลา้ หาญ เสยี สละ และเดด็ เดย่ี วของ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ จงึ เปน็ ทยี่ อมรบั ในประชาคมโลก จนไดร้ ับรางวัลเกียรตยิ ศจากนานาประเทศเป็นจำ� นวนมาก 140

วันท่ี ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ วนั ท่ี ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๖ วันท่ี ๒๔ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๒๓ เข้าเฝ้าฯ สมเดจ็ พระจักรพรรดอิ ากิฮิโตะ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ นายกรฐั มนตรี เขา้ พบนายเติ้ง เสย่ี วผิง ต้อนรับเจา้ ชายฟิลลปิ ดยคุ แหง่ เอดินบะระ สมเด็จพระจกั รพรรดิญ่ปี นุ่ พระราชสวามใี นสมเดจ็ พระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ ๒ นายกรัฐมนตรี สาธารณรฐั ประชาชนจนี ณ พระราชวงั อมิ พีเรยี ล แหง่ สหราชอาณาจกั ร วันท่ี ๘ - ๑๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๗ วนั ที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๗ เยือนประเทศแคนาดาอย่างเปน็ ทางการ เยอื นสหรฐั อเมรกิ า 141

วนั ท่ี ๑๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๗ วันท่ี ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๘ เข้าเย่ียมคารวะ ประธานาธิบดโี รนลั ด์ เรแกน แหง่ สหรัฐอเมรกิ า พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ กลา่ วสนุ ทรพจน์ ณ สมัชชาใหญ่องคก์ ารสหประชาชาติ วันท่ี ๔ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๒๘ วนั ที่ ๙ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๒๘ วนั ท่ี ๒๑ - ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๐ เข้าพบนางมากาเรต็ แธทเชอร์ เข้าพบนายเฮลมุท โคลท์ นายกรฐั มนตรี เขา้ ร่วมประชุมกบั ผูแ้ ทนองค์การสหประชาชาติ นายกรฐั มนตรี แหง่ ประเทศอังกฤษ สหพนั ธ์สาธารณรฐั เยอรมนี 142

วันที่ ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ วันท่ี ๑๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ พบปะเจรจากับนายรซี คอฟ นายกรฐั มนตรแี หง่ สหภาพโซเวยี ต เข้าพบนายกอร์บาชอฟ เลขาธิการพรรคคอมมวิ นิสตโ์ ซเวียต ทพี่ ระราชวงั เครมลิน กรุงมอสโก สหภาพโซเวียต วันท่ี ๒๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ต้อนรับนายมหาเธร์ โมฮัมหมัด นายกรฐั มนตรมี าเลเซยี ในโอกาสเดินทางเยือนประเทศไทย 143

“พฤษภกาสร อีกกุญชรอันปลดปลง โททนต์เสน่งคง ส�ำคัญหมายในกายมี นรชาติวางวาย มลายสิ้นทั้งอินทรีย์ สถิตทั่วแต่ช่ัวดี ประดับไว้ในโลกา” กฤษณาสอนนอ้ งค�ำฉันท์ พระนิพนธ์ สมเดจ็ พระมหาสมณเจา้ กรมพระปรมานชุ ิตชิโนรส

แห่งคอณุ นงสุ ารมณคว์ ามดี

146

ตลอดชีวิตการท�ำงานเป็นเวลานานเกือบ ๘๐ ปี ของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ ได้ประกอบคุณงามความดี ซึ่งเป็นคุณประโยชน์แก่แผ่นดินเป็นอเนกประการ ยากท่ีจะหาได้ในบุคคลใด ด้วยปณิธาน อนั เปน็ อดุ มการณอ์ นั แนว่ แน่ “เกดิ มาตอ้ งตอบแทนบญุ คณุ แผน่ ดนิ ” ของพลเอก เปรม ทย่ี ดึ มน่ั ตลอดมา และเนน้ ยำ�้ ใหบ้ งั เกดิ ผล ในทางปฏิบัติ ใหอ้ ยู่ในจติ ส�ำนึกของคนไทยทกุ คน ทา่ นจงึ เปน็ ที่ยกย่อง เทิดทูน เคารพรกั ศรทั ธา ของคนทั่วไป ตลอดจนผ้รู ู้จกั คุ้นเคยใกล้ชิด และได้มีโอกาสท�ำงานกับท่าน จึงเป็นท่ีมาของอนุสรณ์แห่งความดีงามอันทรงคุณค่าที่ปรากฏ ณ อาคาร สถานที่สาธารณประโยชน์ต่าง ๆ เพื่อเป็นเกียรติแก่พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ และเพื่อให้ อนชุ นรุ่นหลงั ได้ร�ำลึกถึงคุณงามความดี และด�ำเนินรอยตาม 147

สะพานติณสูลานนท์ เป็นส่วนหน่ึงของทางหลวงหมายเลข ๔๑๔๖ ซ่ึงเชื่อมต่อระหว่างทางหลวงหมายเลข ๔๐๘๓ (ระโนด - เขาแดง) กับทางหลวงหมายเลข ๔๐๗ (สงขลา - หาดใหญ่) เป็นสะพานคอนกรีตท่ีสร้างขึ้นเพื่อรองรับการคมนาคมทางรถยนต์ ซ่ึงในอดีตการเดินทางเข้าสู่เมืองสงขลาจะต้องข้ามแพขนานยนต์ ที่มีไม่เพียงพอกับปริมาณรถยนต์ที่เพิ่มจ�ำนวนมากขึ้น ท�ำให้ต้องใช้เวลานานในการเดินทาง ท้ังเมื่อข้ามฝั่งมาแล้วยังท�ำให้การจราจรติดขัดในตัวเมืองสงขลา เมื่อรัฐบาลมีนโยบาย สรา้ งท่าเรือน�้ำลกึ ทีจ่ งั หวดั สงขลา ซงึ่ อยู่ฝ่ังเขาหวั แดง จึงมคี วามจ�ำเปน็ อยา่ งยิ่งทจ่ี ะต้องเชอื่ ม ๒ ฝั่ง เข้าหากัน เพื่อให้การขนสง่ สินค้าและการคมนาคมได้รับความสะดวก โดยใช้งบประมาณการก่อสร้าง ๑๖๕,๙๑๓,๔๐๐ บาท ระยะเวลา ๓๐ เดือน โดยพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เปน็ ผทู้ ำ� พธิ เี ปดิ การกอ่ สรา้ ง เมอ่ื วนั ท่ี ๙ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๒๗ และพระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั เมอื่ ครงั้ ดำ� รงพระราชอสิ รยิ ยศ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ไปทรงเปดิ สะพาน เมอื่ วนั ท่ี ๒๕ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๒๙ การก่อสรา้ งเป็นแบบ ๒ ชอ่ งจราจร โดยเช่อื มฝ่ังน้�ำกระจาย อำ� เภอเมืองสงขลากบั ฝัง่ บ้านเขาเขียว อ�ำเภอสงิ หนคร ความยาวสะพานแบ่งเปน็ ๒ ชว่ ง คือ ๙๔๐ เมตร และ ๑,๗๐๐ เมตร รวม ๒,๖๔๐ เมตร 148