จารึกไว้ในแผ่นดิน พลเอกเปรม ติณสูลานนท์

149

150

สภาจังหวัดสงขลา มีมติให้ตั้งชื่อสะพานเพื่อเป็นเกียรติประวัติ และให้ลูกหลานได้จดจ�ำ คณุ งามความดขี อง พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ที่มตี ่อชาวสงขลา โดยได้เสนอผา่ นกระทรวงคมนาคม นำ� เสนอให้คณะรฐั มนตรีพจิ ารณา และมมี ติเหน็ ชอบ เม่ือวันที่ ๗ กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๒๗ ให้ใช้ชือ่ สะพานข้ามทะเลสาบสงขลานว้ี ่า สะพานตณิ สูลานนท์ ต่อมาเม่ือการจราจรแออดั มากขน้ึ จึงไดข้ ยาย เปน็ ๔ ชอ่ งจราจร โดยก่อสรา้ งเป็นสะพานคู่ ซงึ่ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ประธานองคมนตรีและ รฐั บุรุษ เปน็ ผู้วางศิลาฤกษ์ เม่ือวนั ที่ ๒๔ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ ดว้ ยความโดดเด่นและสภาพแวดลอ้ ม อันสวยงาม ท�ำให้สะพานแห่งนี้เป็นหน่ึงในสถานที่ท่องเที่ยวอันเป็นที่รู้จักของจังหวัดสงขลา ชาวสงขลานิยมเรียกติดปากว่า สะพานป๋าเปรม สะพานเปรม หรือสะพานติณ อีกท้ังสะพานน้ี ยังเป็นส่วนหนึ่งในค�ำขวัญของจังหวัด “นกน�้ำเพลินตา สมิหลาเพลินใจ เมืองใหญ่สองทะเล เสน่ห์สะพานป๋า ศูนย์การค้าแดนใต้” ที่กระตุ้นเตือนให้ร�ำลึกถึงคุณูปการอันย่ิงใหญ่ของ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ท่ีควรค่าแกก่ ารจดจำ� มิร้ลู ืม 151

วทิ ยาลยั ประมงติณสลู านนท์ ตง้ั อยทู่ ี่ หมู่ ๒ ตำ� บลพะวง อำ� เภอเมอื งสงขลา จงั หวดั สงขลา มพี น้ื ท่ี ๓๐๒ ไร่ เปน็ วทิ ยาลยั ดา้ นการประมง สงั กดั สถาบนั อาชีวศึกษาเกษตรภาคใต้ เปดิ สอน ๓ หลักสตู ร คือ ปวช. ปวส. และปรญิ ญาตรตี อ่ เนือ่ ง โดยเกิดขึน้ จากด�ำริของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ซึ่งด�ำรงต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรีในเวลานั้น ได้เล็งเห็นความส�ำคัญของวิชาชีพด้านการประมง ว่าควรมีสถาบัน การศึกษาเฉพาะทางท�ำหน้าท่จี ดั การเรยี นการสอนดา้ นการประมง กรณดี งั กลา่ ว กรมประมง สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาตแิ ละสำ� นกั งานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกจิ และ สังคมแห่งชาติ จึงหารือร่วมกันและขับเคล่ือนการด�ำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรม โดยกระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศจัดตั้ง วทิ ยาลยั ประมงสงขลา เมือ่ พ.ศ. ๒๕๒๓ เปิดรบั นักศกึ ษา เมอ่ื วันที่ ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๗ ในระยะแรกไดจ้ ัดการเรยี น การสอนท่ีวิทยาลัยเกษตรกรรมสงขลา อ�ำเภอรัตภูมิ ต่อมาเมือ่ วนั ท่ี ๔ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๒๘ ได้เปล่ียนชื่อ เป็นวิทยาลัย ประมงสงขลาตณิ สลู านนท์ และเปลยี่ นเปน็ วทิ ยาลยั ประมงตณิ สลู านนท์ เมอ่ื วนั ท่ี ๕ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๔๑ เพอ่ื เปน็ เกยี รตแิ ก่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ประธานองคมนตรแี ละรัฐบุรษุ ผรู้ ิเรม่ิ ใหจ้ ดั ตง้ั 152

153

สนามกีฬาติณสูลานนท์ ตงั้ อยทู่ ตี่ ำ� บลบอ่ ยาง อำ� เภอเมอื งสงขลา จงั หวดั สงขลา เปน็ สนามกฬี าทอ่ี ยคู่ กู่ บั จงั หวดั สงขลามายาวนาน สามารถจผุ ชู้ ม ไดถ้ งึ ๔๕,๐๐๐ ท่นี ง่ั มขี นาดใหญ่เป็นอันดบั ๒ ของประเทศ รองจากสนามราชมังคลากีฬาสถาน กรงุ เทพฯ ถอื เปน็ สนามกีฬา ระดับนานาชาติ และยังใช้เป็นสนามเหย้าของสโมสรฟุตบอลสงขลา และสโมสรฟุตบอลวัวชน ยูไนเต็ดด้วย ปัจจุบันอยู่ใน ความรับผิดชอบดแู ลขององคก์ ารบรหิ ารส่วนจังหวัดสงขลา สนามฯ น้สี ร้างข้นึ เมือ่ พ.ศ. ๒๕๑๔ – ๒๕๑๕ ใช้ชื่อวา่ สนามกีฬาเขต ๙ ซ่ึงในเวลานน้ั การแข่งขันกฬี าทว่ั ประเทศ เรียกวา่ กฬี าเขต แบง่ เปน็ ๑๐ เขต โดยองค์การสง่ เสริมกฬี าแหง่ ประเทศไทย (อสกท.) ปัจจบุ ัน คอื การกฬี าแห่งประเทศไทย (กกท.) เป็นผู้ด�ำเนินโครงการจัดสร้างสนามกีฬาในภูมิภาคข้ึน พ.ศ. ๒๕๓๒ มีการปรับปรุงสนามกีฬาเขต ๙ เพ่ือรองรับ การเป็นเจ้าภาพการแข่งขันกีฬาเขตของจังหวัดสงขลา จึงมีการเปล่ียนช่ือจากสนามกีฬาเขต ๙ เป็นสนามกีฬาติณสูลานนท์ เพ่ือเป็นเกียรติประวัติแห่งความดีงามของ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ คนดีของแผ่นดิน และเป็นความภาคภูมิใจอันย่ิงใหญ่ ของชาวสงขลา 154

155

สวนประวตั ิศาสตร์ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ สงขลา ต้ังอยู่บริเวณเชิงสะพานติณสูลานนท์ หมู่ที่ ๒ ต�ำบลพะวง อ�ำเภอเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา มีเน้ือที่ ๑๔๐ ไร่ เป็นสถานที่ท่ีชาวสงขลา ทุกภาคส่วนท้ังภาครัฐ เอกชน ประชาชน และผู้มีจิตศรัทธาท่ัวไป ได้ร่วมมือร่วมใจกันจัดสร้างขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๘ ภายใต้ชื่อ “โครงการสวน พลเอก เปรม ติณสูลานนท์” เพื่อเชิดชูเกียรติ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี คนที่ ๑๖ ของประเทศไทย ในฐานะมีถ่ินก�ำเนิดท่ีจังหวัดสงขลา ประการส�ำคัญ เป็นบุคคลต้นแบบและเป็น สัญลักษณแ์ ห่งความดงี ามในทุกมติ ิ โครงสร้างของพ้นื ท่ี ประกอบด้วย อนสุ าวรยี ์ ขนาด ๒ เท่าของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ลานน้�ำพุ อาคารหอประวตั ิ หอ้ งเกยี รติยศ บา้ นพธ�ำมะรงค์ (จำ� ลอง) ห้องบ�ำรงุ ความรู้ ทา่ เทยี บเรือเพ่อื การท่องเทย่ี ว ศนู ยก์ ารเรยี นร้รู ะบบนเิ วศป่าชายเลน สวนพฤกษศาสตร์ ลานจัดกิจกรรม ทางเดินชมธรรมชาติ ประติมากรรม “เกิดมาต้องตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน” และ “หว่านเมล็ดพนั ธแุ์ ห่งความซ่ือสตั ย์และจงรกั ภักดี สแู่ ผ่นดิน” ในขณะเดียวกนั ไดเ้ ปลี่ยนชือ่ เป็น “โครงการสวนประวัติศาสตร์ พลเอก เปรม ติณสลู านนท”์ และประกอบพธิ เี ปิดอยา่ งเป็นทางการ เม่อื วันที่ ๒๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๓ บริหารงานโดยมูลนธิ ิ สวนประวัติศาสตร์พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ภายใต้ค�ำขวัญ “เยาวชน คือ อนาคตของชาติ สวนประวัติศาสตร์ เป็นแหล่งสนั ทนาการ สง่ เสรมิ การเรยี นรู้ เชดิ ชกู ารกระท�ำความดี และมงุ่ ช้นี ำ� การตอบแทนบญุ คุณแผน่ ดนิ ” ต่อมาได้จัดต้ังศูนย์การเรียนรู้สมเด็จพระราชมุนีสามีรามคุณูปรมาจารย์ (หลวงพ่อทวดเหยียบน�้ำทะเลจืด) โดยสร้าง รปู เหมอื นเนอ้ื นวโลหะ ขนาดหนา้ ตกั ๕ เมตร สงู ๗ เมตร ประดษิ ฐานบนอาคารศนู ยก์ ารเรยี นรู้ เพอ่ื ศกึ ษาตำ� นานของหลวงพอ่ ทวด และเป็นสถานทส่ี กั การบูชาของผเู้ ลื่อมใสศรัทธาท่ัวไป คุณค่าที่แท้จริงของสวนประวัติศาสตร์ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ คือ แบบอย่างของความดีงามอันประเสริฐที่ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ ได้ตอบแทนบุญคุณแผ่นดินอย่างยิ่งใหญ่ ควรท่ีอนุชนพึงยึดถือ เปน็ แบบอย่างสืบไป 156

157

หอประวัติ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ตงั้ อยใู่ นสวนประวตั ศิ าสตร์ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ สงขลา นำ� เสนอเรอื่ งราวชวี ประวตั ขิ อง พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ในรูปแบบนิทรรศการถาวร และสื่อผสมผสานที่ทันสมัย บริเวณโถงทางเข้ามีประติมากรรมกระจก “เหนือเกล้ายิ่งชีวิต” สลกั ภาพ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ กำ� ลงั ถวายบงั คมพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ซง่ึ เปน็ ภาพถา่ ยในพระราชพธิ ี เฉลมิ พระชนมพรรษา ๕ รอบ เมือ่ วนั ท่ี ๕ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ณ พระทีน่ ่ังชัยมังคลาภเิ ษก ท้องสนามหลวง ประติมากรรม ช้ินนี้ส่ือความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์อย่างสูงสุดของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ผนังกระจกบันทึกค�ำพูด เชิงปรัชญาของ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ทส่ี ะท้อนวธิ ีคดิ สมควรนำ� ไปเปน็ แบบอย่างในการด�ำเนินชวี ิต ไดแ้ ก่ - ผู้ปกครองบ้านเมืองท่ีดี ต้องรู้จักอ่อนน้อม ถ่อมตน ต้องรู้จักปิดทองหลังพระ ต้องรู้จักว่าประโยชน์ของชาติ บา้ นเมือง คือ สง่ิ ทคี่ นในชาตติ อ้ งการ และรู้จกั การตอบแทนบญุ คณุ แผ่นดนิ - ซื่อสตั ย์ สจุ รติ เสียสละ และจงรักภกั ดี - การน้อมนำ� พระบรมราโชวาทไปประพฤติ ปฏิบัติตาม จะทำ� ให้ประเทศชาติของเราเจรญิ มนั่ คงกา้ วหน้า - ผู้บังคบั บัญชาตอ้ งประพฤติปฏบิ ตั ติ นใหเ้ ปน็ ตัวอยา่ งทีด่ ีแก่ผอู้ ยู่ใตบ้ ังคับบญั ชา - การอับจนคนเก่ง ไม่น่าวิตกเท่ากับการอับจนคนจริง คนที่กล้า ไม่กลัวเจ็บ ยอมเจ็บ บ้านเมืองของเรายังต้องการ คนกล้า คนซ่อื อกี เป็นจ�ำนวนมากเพือ่ ชว่ ยแกป้ ญั หาความยากจน - ผมพอแลว้ ภายในห้องจัดแสดงช้ันบนและช้ันล่าง แบ่งเป็นห้องๆ น�ำเสนอเรื่องราวตามล�ำดับห้วงเวลาที่กระตุ้นความสนใจ และมีประโยชน์ในการเรียนรู้ เช่น ห้องเพชรแผ่นดิน ห้องสงขลาบ้านเกิด ห้องโรงเรียนมหาวชิราวุธ ห้องนายทหารใหม่ ห้องทหารม้า ห้องส่วู ังวนการเมอื ง หอ้ งนายกรัฐมนตรี ห้องตอบแทนบุญคุณแผน่ ดนิ เป็นตน้ 158

159

160

161

บา้ นศรทั ธา ตง้ั อยทู่ ่ี ถนนอา่ งทอง - เกาะยอ ตำ� บลพะวง อำ� เภอเมอื งสงขลา จงั หวดั สงขลา บนเนนิ เขาเทวดา (เขาเทยี มดา) รายรอบ ด้วยสวนมะพร้าว ทิวทัศน์ร่มรื่นสวยงาม สามารถมองเห็นทัศนียภาพทะเลสาบสงขลา เกาะยอ และสะพานติณสูลานนท์ ภายในบา้ นแบง่ เปน็ สดั สว่ น ไดแ้ ก่ หอ้ งรบั แขก หอ้ งทำ� งาน หอ้ งนอน รวมถงึ ภาพถา่ ย ขอ้ คดิ คำ� คม ประวตั คิ รอบครวั ตณิ สลู านนท์ บรเิ วณดา้ นนอกเปน็ อาคารโลง่ อเนกประสงค์ โดยรอบมีไม้ยืนตน้ และไมป้ ระดบั ตกแต่งสวยงาม บ้านหลังนี้ อิฐ หิน ดิน ทราย ส่วนประกอบทุกส่วนล้วนหล่อหลอมปั้นแต่งขึ้นมาจากพลังความศรัทธาสูงสุดที่ ชาวสงขลาและผมู้ ีจิตศรทั ธาทั่วทุกสารทิศมีต่อ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ นายกรฐั มนตรี (พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๒๕๓๑) ประธาน องคมนตรีและรัฐบุรุษของประเทศ ผู้ปฏิบัติตนม่ันคงแน่วแน่อยู่ในความซ่ือสัตย์ สุจริต และประกอบคุณงามความดีแก่ชาติ บา้ นเมอื งเปน็ อเนกอนันต์ “บ้านศรัทธา” จึงเป็นเสมือนอนุสรณ์สถานของปูชนียบุคคลอันประเสริฐที่จารึกอยู่ในประวัติศาสตร์ ให้อนุชน ได้แซ่ซ้อง ช่ืนชมและยึดถือเป็นแบบฉบับของความสัตย์ซื่อ ดีงาม ด้วยความภาคภูมิใจในความเป็นเอกบุรุษที่ถือก�ำเนิดเป็น ชาวสงขลา โดยชาวสงขลาไดม้ อบบ้านศรทั ธาให้ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบรุ ุษ เน่อื งในวนั เกิด เมอื่ วันที่ ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ตอ่ มาทา่ นได้มอบบ้านหลังนีค้ นื ให้ชาวสงขลา เม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๙ และใหแ้ นวความคิดที่ จะท�ำให้บ้านศรัทธาและบริเวณโดยรอบเป็นสถานที่ท่องเท่ียว เนื่องจากบ้านศรัทธาบ่งบอกถึงความเป็นมาในการสร้างและ เป็นที่แห่งเดียวในโลกที่เกิดจากความศรัทธาอย่างแท้จริง ตลอดจนมีตัวอย่างจากหลายประเทศท่ีรักษาบ้านของผู้น�ำประเทศ ไว้ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ปัจจุบันบ้านศรัทธาเป็นสถานท่ีท่องเท่ียวมีชื่อเสียงของจังหวัด อยู่ในความดูแล ขององค์การบรหิ ารสว่ นจังหวัดสงขลา 162

163

พพิ ธิ ภัณฑ์พธำ� มะรงค์ ตงั้ อยนู่ อกกำ� แพงเมอื งเกา่ ตำ� บลบอ่ ยาง ถนนจะนะ ใกลก้ บั พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ สงขลา สถานทแี่ หง่ นม้ี คี วามสำ� คญั ทางประวตั ิศาสตร์ กลา่ วคือ เดิมเป็นสถานทต่ี ั้งบ้านพกั ของรองอำ� มาตยโ์ ท หลวงวนิ ิจทัณฑกรรม (บ้งึ ติณสลู านนท์) บิดาของ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ พพิ ธิ ภณั ฑฯ์ แหง่ น้ี เปน็ สถาปตั ยกรรมแบบเรอื นไทยยกพน้ื ชน้ั เดยี ว หลงั คาทรงปน้ั หยา ๒ หลงั ค ู่ มชี านเปดิ โลง่ เชอื่ มถงึ กนั สร้างข้ึนเพ่ือจ�ำลองสถานท่ีเกิดของ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี ประธานองคมนตรี และรัฐบุรุษ ซ่ึงเป็นชาวจังหวัดสงขลา ภายในจัดแสดงข้าวของเคร่ืองใช้ของครอบครัว และประวัติตระกูลติณสูลานนท์ จากค�ำบอกเลา่ ความทรงจ�ำในอดตี สมัยท่ีบิดาของท่านด�ำรงต�ำแหนง่ พศั ดเี รอื นจ�ำสงขลา “พะทำ� มะรง” เปน็ ตำ� แหน่งเกา่ ของ ข้าราชการกรมราชทัณฑ์ ที่มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ควบคู่กับต�ำแหน่งพัศดี ปรากฏหลักฐานในกฎหมาย ตราสามดวง ต่อมาไดม้ กี ารประกาศใชพ้ ระราชบัญญตั ริ าชทณั ฑ์ พ.ศ. ๒๔๗๙ ต�ำแหนง่ พะทำ� มะรงจึงยกเลิกไป ปัจจุบันพิพิธภัณฑ์พธ�ำมะรงค์ อยู่ในความดูแลรับผิดชอบของเทศบาลจังหวัดสงขลา และพัฒนาให้เป็นศูนย์ข้อมูล การทอ่ งเทีย่ วของจงั หวัด 164

165

วดั เปรมศรัทธา ตง้ั อยทู่ ตี่ ำ� บลชงิ โค อำ� เภอสงิ หนคร จงั หวดั สงขลา โดยนายเจยี ร หนสู คุ นธ์ และเครอื ญาติ ไดบ้ รจิ าคทดี่ นิ มพี น้ื ทปี่ ระมาณ ๑๐ ไร่เศษ ใหส้ รา้ งวดั รตั นประชาราม เปน็ ที่พำ� นักของสงฆ์ แมจ้ ะมีพระสงฆ์จ�ำพรรษากว่า ๓๐ ปี แตก่ ารขออนญุ าตจดั สร้างวัด อย่างเป็นทางการมีข้อขัดข้อง ไม่สามารถด�ำเนินการให้แล้วเสร็จ ล่วงมาจนถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๙ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ขณะเดนิ ทางมาจงั หวัดสงขลา ไดท้ ราบถงึ ปัญหาอกี ท้งั พระสงฆแ์ ละชาวบ้านในละแวกนน้ั ขอให้ช่วยดำ� เนินการ เพอื่ ใหเ้ ปน็ วัดทีถ่ กู ตอ้ งตามกฎหมาย ทา่ นจงึ รับดำ� เนินการ โดยร่วมกบั ผ้มู จี ิตศรัทธาและหน่วยงานในจงั หวดั ท้งั ภาครฐั เอกชน ผนู้ �ำท้องถ่นิ และประชาชน สงิ่ ทพ่ี ลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เนน้ ยำ�้ กบั คณะกรรมการ ผมู้ จี ติ ศรทั ธา และชาวบา้ นในการสรา้ งวดั กค็ อื เจตจำ� นงทจี่ ะให้ วดั นร้ี งุ่ เรอื งดว้ ยความบรสิ ทุ ธผิ์ ดุ ผอ่ งของพระพทุ ธศาสนา คอื มคี วามสงบ ความสงดั และความสะอาด เพอื่ การเรยี นรแู้ ละเขา้ ถงึ หลักธรรมของพุทธศาสนาอย่างแท้จริง ด้วยเหตุน้ีภายในวัดจึงแบ่งพื้นท่ีเป็นต�ำบลต่างๆ ในพุทธประวัติ คือ ต�ำบลประสูติ ตรสั รู้ ปฐมเทศนา และปรินิพพาน ร่มรน่ื ด้วยต้นไมใ้ นพทุ ธประวตั ิ ไดแ้ ก่ ตน้ ศรีมหาโพธิ์ ตน้ สาละ ตน้ ไทร ซ่งึ ระหว่างสรา้ งวดั พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้เดินทางมาติดตามและให้ค�ำแนะน�ำในการด�ำเนินการบ่อยคร้ัง ด้วยความร่วมมือร่วมใจ และพลงั ศรทั ธาแหง่ พระพทุ ธศาสนาการจดั สรา้ งและปรบั ปรงุ วดั จงึ แลว้ เสรจ็ ภายในเวลาเพยี ง๑๐เดอื นโดยคณะกรรมการสรา้ งวดั พระภกิ ษุ พทุ ธบรษิ ทั และชาวบา้ นในชมุ ชน พรอ้ มใจกนั ตง้ั ชอ่ื วดั นามวา่ “วดั เปรมศรทั ธา” เปน็ วดั ทถ่ี กู ตอ้ งตามประกาศกระทรวง ศกึ ษาธกิ าร ลงวันท่ี ๒๘ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๐ 166

167

หอสมดุ ตณิ สูลานนท์ ตง้ั อยใู่ นโรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา ตำ� บลบอ่ ยาง อำ� เภอเมอื งสงขลา เนอื่ งจากหอ้ งสมดุ ของโรงเรยี นทม่ี อี ยเู่ ดมิ ค่อนข้างจ�ำกัดและคับแคบ เพราะใช้พ้ืนที่ห้องเรียนเป็นห้องสมุด ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของนักเรียนที่มีจ�ำนวน เพิ่มมากขึน้ ทกุ ปีได้ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ขณะดำ� รงตำ� แหนง่ นายกรฐั มนตรี และในฐานะศษิ ยเ์ กา่ โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา จงึ มีเจตจ�ำนงใหจ้ ดั สรา้ งหอ้ งสมุดข้นึ เป็นการเฉพาะ เพอ่ื ส่งเสริมสนับสนุนการศกึ ษาและสร้างโอกาสในการเรยี นรขู้ องนักเรยี น คณาจารย์ ตลอดจนบุคคลท่ัวไป โดยได้มอบเงินในนามของสกุลติณสูลานนท์ จ�ำนวน ๕๐๐,๐๐๐ บาท เป็นทุนประเดิม ในการจดั สรา้ งหอ้ งสมดุ จากนน้ั จงึ มผี มู้ จี ติ ศรทั ธาบรจิ าคเงนิ สมทบจำ� นวนมาก โดยพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เปน็ ผวู้ างศลิ าฤกษ์ เม่ือวนั ท่ี ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ เริม่ ก่อสร้างเมื่อวนั ที่ ๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๙ แลว้ เสร็จวันท่ี ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๐ ทำ� พธิ เี ปดิ ในวนั ท่ี ๒๖ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ โดยคณะกรรมการบรหิ ารสมาคมนกั เรยี นเกา่ มหาวชริ าวธุ มมี ตเิ อกฉนั ทใ์ หข้ ออนญุ าต ใช้ช่ือสกุล ติณสูลานนท์ เป็นช่ือของหอสมุดท่ีสร้างขึ้น เพื่อตอบแทนคุณงามความดีของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ในฐานะศิษยเ์ กา่ ของโรงเรยี น และเปน็ ผู้ดำ� รใิ ห้สรา้ งหอสมดุ ซงึ่ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ไดพ้ ูดถึงหอสมุดแห่งนี้ว่า “ส�ำหรับหอสมุดท่ีสร้างขึ้นส�ำเร็จได้ด้วยแรงศรัทธาของผู้มีจิตกุศลและผู้เก่ียวข้องนั้น เป็นส่ิงสาธารณประโยชน์ เพ่ือการศึกษาที่มิใช่เป็นสมบัติเฉพาะของโรงเรียนมหาวชิราวุธเท่าน้ัน แต่เป็นของทุกคนที่สามารถจะใช้บริการได้ ผมหวังว่า หอสมุดแหง่ น้ีจะมีส่วนช่วยเดก็ และเยาวชน และผทู้ ่ีใฝ่ศึกษาให้มโี อกาสคน้ คว้าหาความร้ทู ่ีปรารถนาตอ่ ไป” 168

169

หอเปรมดนตรี ตงั้ อยภู่ ายในบรเิ วณศนู ยก์ ลางมหาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ วทิ ยาเขตสงขลา จงั หวดั สงขลา เปน็ อาคาร ๔ ชน้ั แบบสถาปตั ยกรรม ร่วมสมัยผสมผสานกับศิลปะพ้ืนถ่ินภาคใต้ท่ีลงตัว สง่างาม ทันสมัย และสมบูรณ์แบบแห่งแรกของภาคใต้ จุผู้ชมจ�ำนวน ๑,๘๖๐ ทน่ี งั่ สำ� หรับการแสดงดนตรีและศลิ ปะการแสดงทุกแขนง งานพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวทิ ยาลัย อีกทง้ั ยัง รองรบั การใชง้ านอน่ื ทห่ี ลากหลาย ทงั้ การจดั นทิ รรศการ การประชมุ สมั มนาในระดบั ภมู ภิ าคและสากล โดยเมอ่ื วนั ที่ ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ได้จัดแสดงคอนเสริ ต์ เพือ่ ระดมทนุ สมทบการก่อสรา้ งตามงบประมาณจัดสรา้ งทต่ี ้งั ไวก้ ว่า ๕๔๐ ลา้ นบาท ในฐานะที่พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ เป็นผู้ประกอบคุณงามความดีแก่แผ่นดิน มากมายเหลอื คณานบั เปน็ แบบอยา่ งทน่ี า่ เคารพ ศรทั ธา และยกยอ่ ง เปน็ สญั ลกั ษณแ์ หง่ คณุ ความดี เปน็ เกยี รตภิ มู แิ ละความภมู ใิ จ ของชาวสงขลา เปน็ ทป่ี ระจกั ษว์ า่ ทา่ นเปน็ ผมู้ สี นุ ทรยี ภาพทางดา้ นดนตรแี ละศลิ ปะ ทง้ั ยงั ใหก้ ารอปุ ถมั ภ์ สนบั สนนุ และสง่ เสรมิ การศึกษาด้านดนตรีและศิลปะแก่เด็กและเยาวชนมาโดยตลอด เพื่อเป็นท่ีระลึกถึงคุณูปการของท่านในโอกาสท่ีท่านมีอายุ ครบ ๘ รอบ ๙๖ ปี ในวันที่ ๒๖ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ จึงขออนุญาตต้งั ชือ่ อาคารศนู ยป์ ฏิบัติการดนตรแี ละศลิ ปะการแสดง แหง่ นว้ี า่ “หอเปรมดนตร”ี ทง้ั ทา่ นยงั ไดก้ รณุ ามอบเปยี โนสว่ นตวั ของทา่ นไวค้ กู่ บั อาคาร เพอ่ื ใหอ้ นชุ นไดฝ้ กึ ปฏบิ ตั แิ ละเลน่ ดนตรดี ว้ ย หอเปรมดนตรีได้เปิดด�ำเนินการเมอื่ วนั ท่ี ๒๓ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ 170

171

หอจดหมายเหตุนายกรฐั มนตรี พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ตัง้ อยทู่ ีถ่ นนราชด�ำเนนิ ต�ำบลคลัง อ�ำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นหน่วยงานราชการสงั กดั ส�ำนักศิลปากรที่ ๑๒ กรมศิลปากร มีเน้ือที่ประมาณ ๔ ไร่ เป็นอาคาร ๒ ช้ัน พื้นท่ีใช้สอย ๔,๐๙๖ ตารางเมตร ใชง้ บประมาณจัดสรา้ ง ๙ ลา้ นบาท โดย พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เม่อื ครง้ั ด�ำรงตำ� แหนง่ นายกรัฐมนตรี เปน็ ผู้วางศิลาฤกษ์ เมื่อวนั ท่ี ๙ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๒๙ และประกอบพธิ ีเปดิ เม่อื วนั ที่ ๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรีฯ เกิดจากด�ำริของ นายสัมพันธ์ ทองสมัคร ขณะด�ำรงต�ำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการ กระทรวงศึกษาธิการ พิจารณาว่าปัจจุบันนี้มีหลายประเทศได้ด�ำเนินการจัดตั้งหอจดหมายเหตุส�ำหรับบุคคลส�ำคัญขึ้น เพื่อรวบรวมประวัติ เอกสาร และผลงานที่ได้ปฏิบัติไว้ เช่น หอจดหมายเหตุของประธานาธิบดีหลายท่านในสหรัฐอเมริกา หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรี ตนกอู บั ดุล เราะหม์ าน ในประเทศมาเลเซีย เป็นต้น เนอื่ งจากเอกสารจดหมายเหตุทร่ี วบรวมไว้ ถือเป็นเอกสารชั้นต้นอันทรงคุณค่าต่อการศึกษาเรียนรู้ชีวประวัติและผลงานของบุคคลส�ำคัญต่าง ๆ ซึ่งมีคุณูปการแก่ชาติ บา้ นเมอื ง การจดั สรา้ งหอจดหมายเหตนุ ายกรฐั มนตรี พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ทจ่ี งั หวดั นครศรธี รรมราช ถอื เปน็ เกยี รตปิ ระวตั ิ และความภาคภมู ใิ จของชาวนครศรธี รรมราช เนอ่ื งจากบดิ าและมารดาของพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เปน็ ชาวนครศรธี รรมราช โดยไดเ้ กบ็ รวบรวมขอ้ มลู เอกสาร ภาพถา่ ย ตลอดจนสง่ิ ของเครอื่ งใชต้ า่ ง ๆ ทเ่ี กย่ี วกบั พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ นายกรฐั มนตรี คนท่ี ๑๖ ของประเทศไทย ไว้เป็นสาธารณสมบัติของชาติ เพื่อประโยชน์ในการศึกษาค้นคว้า และเป็นแบบอย่างอันดีแก่ อนุชนต่อไป 172

173

หอประชมุ เปรม ๑๐๐ ปี มหาวชิราวุธ ตงั้ อยภู่ ายในโรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา สรา้ งขน้ึ ในโอกาสครบรอบ ๑๐๐ ปี โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ วนั ที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๐ เนอ่ื งจากหอประชุมท่ีมีอยเู่ ดิมชำ� รุดทรุดโทรม โดยพลเอก เปรม ตณิ ตูลานนท์ ศษิ ย์เกา่ หมายเลขประจำ� ตวั ๑๖๗ เป็นผู้มีบทบาทส�ำคัญในการสร้างความร่วมแรงร่วมใจของศิษย์เก่า ร่วมกันหาทุนทรัพย์ในการก่อสร้าง เพื่ออ�ำนวยประโยชน์ เพิ่มพูนศักยภาพทางการศึกษาของเยาวชนภาคใต้ ตลอดจนการจัดประชุมสัมมนา จัดนิทรรศการทางวิชาการ จัดกิจกรรม ทางการศกึ ษา จดั กิจกรรมสาธารณประโยชน์ บรกิ ารสงั คมและชุมชน โดยใช้งบในการก่อสร้าง จำ� นวน ๖๐ ล้านบาท ทีไ่ ม่ใช่ งบประมาณของทางราชการซง่ึ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ไดบ้ รจิ าคเงินจำ� นวน ๕๐๐,๐๐๐ บาท เป็นทุนเริ่มต้น และไดร้ ับการ สนบั สนนุ งบประมาณเพิ่มเติมจากหน่วยงานภาคเอกชน บุคคล โดยเฉพาะศิษย์เก่าโรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ทง้ั นี้ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ได้กรณุ ามาเปน็ ประธานประกอบพธิ วี างศิลาฤกษ์ เม่อื วันท่ี ๒๘ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๒ และเป็น ประธานประกอบพธิ เี ปดิ หอประชุม ๑๐๐ ปี มหาวชริ าวุธ ในวันท่ี ๑๕ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๔๓ 174

175

ค่ายเปรมตณิ สูลานนท์ กองพลทหารม้าท่ี ๓ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ พระราชทานนามคา่ ยวา่ คา่ ยเปรมตณิ สลู านนท์ เม่ือวันท่ี ๒๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๙ ต้ังอยู่ท่ีกองพลทหารม้าท่ี ๓ ต�ำบลบัวเงิน อ�ำเภอน�้ำพอง จังหวัดขอนแก่น มีพ้ืนที่ ๕,๐๐๐ ไร่ “ตั้งแต่ผมรบั ราชการมา ผมภมู ใิ จในการเป็นแม่ทัพมากที่สุด เพราะผมรู้สกึ ว่าเราท�ำงานไดต้ ามเราอยาก และเป็นงาน ท่ชี ่วยเหลอื ชาวบา้ นไดจ้ ริงๆ” เป็นค�ำพดู ท่สี ะทอ้ นความรู้สกึ นึกคดิ ของ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ อนั เปน็ ปัจจัยหนงึ่ ของการก่อกำ� เนิดของกองพล ทหารม้าที่ ๓ ค่ายเปรมติณสูลานนท์ ซึ่งพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ด�ำริให้จัดตั้ง ไม่เพียงเพ่ือด�ำเนินงานตามยุทธศาสตร์ และแผนการปอ้ งกนั ประเทศเทา่ นนั้ แตอ่ อกแบบเพอื่ ใหร้ บั ใชป้ ระชาชนรอบคา่ ยดว้ ย โดยมอี า่ งเกบ็ นำ�้ ขนาดใหญ่ ๘ อา่ ง ทำ� หนา้ ที่ เปน็ แก้มลิงเพ่อื ป้องกนั นำ้� ทว่ ม แกป้ ญั หาภัยแล้งและเพ่ือใหช้ าวบ้านมีนำ�้ อปุ โภคและทำ� การเกษตร อาคารเกิดมาต้องตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน เป็นอีกหน่ึงประจักษ์พยานส�ำคัญท่ีบ่งบอกว่า ค่ายเปรมฯ ยึดโยง กับประชาชนอย่างแนบแน่น โดยเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถเข้ามาใช้อบรม สัมมนา หรือจัดงานอื่น ๆ โดยไม่คิด คา่ เชา่ แตใ่ หช้ ว่ ยคา่ นำ�้ คา่ ไฟเทา่ นน้ั ประการสำ� คญั ทหารทนี่ ยี่ งั ออกไปเปน็ ครสู อนนกั เรยี นตดิ รว้ั คา่ ย และสนบั สนนุ ดา้ นการศกึ ษา หลายอย่าง โดยพลเอก เปรม ติณสลู านนท์ เน้นย�้ำอย่เู สมอในเร่ืองการสอน “ใหส้ อนเด็กให้เปน็ คนดี ก่อนที่จะเป็นคนเกง่ ” อาคารหอ้ งสมดุ ประชาชนภายในคา่ ยเปรมตณิ สลู านนท์ เปน็ อกี หนงึ่ หลกั ฐานทแี่ สดงใหเ้ หน็ วา่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ให้ความส�ำคัญในการศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนและสร้างโอกาสในการเรียนรู้ของประชาชน ปัจจุบันขยายเป็นศูนย์การศึกษา กองพลทหารม้าที่ ๓ ถอื เปน็ แหล่งเรยี นรูท้ ส่ี ำ� คัญในพ้ืนที่ นอกจากน้ีภายในค่าย ยังมีสนามกีฬารัฐบุรุษ ส�ำนักงานโครงการพัฒนาค่ายเปรมติณสูลานนท์ และสวนสัตว์ ค่ายเปรมติณสูลานนท์ 176

พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ เปดิ อาคารหอเกยี รตยิ ศรฐั บุรษุ และเขา้ ชมการจัดนิทรรศการ ณ ค่ายเปรมตณิ สูลานนท์ วนั ที่ ๒๖ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ตรวจเยย่ี มค่ายเปรมติณสลู านนท์ เมอ่ื วนั ท่ี ๑๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ 177

หอเกยี รติยศรฐั บุรษุ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ตั้งอยูใ่ นคา่ ยเปรมติณสูลานนท์ บ้านหนองกงุ ขีค้ วง ตำ� บลบัวเงิน อำ� เภอนำ้� พอง จังหวัดขอนแกน่ ภายในหอเกียรตยิ ศ บรเิ วณอาคารทศิ ตะวนั ตก จดั แสดงชวี ประวตั ขิ อง พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ตง้ั แตว่ ยั เยาว์ จนเตบิ โตรบั ราชการเปน็ นายทหาร ระดบั สงู บรเิ วณอาคารดา้ นทศิ ตะวนั ออก จดั แสดงนทิ รรศการเกย่ี วกบั เหตกุ ารณส์ ำ� คญั ตา่ ง ๆ เมอ่ื ครงั้ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ด�ำรงตำ� แหน่งนายกรฐั มนตรี ๓ สมยั โดยมีพิธเี ปดิ อย่างเปน็ ทางการ เมอ่ื วันท่ี ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ซง่ึ ตรงกบั วันเกดิ ครบ ๘๐ ปีของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ถือเป็นอีกหนง่ึ อนสุ รณแ์ ละแบบอยา่ งแหง่ คุณงามความดี เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ก้าวตาม เจตนารมณ์อันแน่วแน่ของ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ท่ีเนน้ ยำ้� ใหค้ นไทยทุกคนเกดิ มาต้องตอบแทนบุญคณุ แผ่นดนิ 178

คณะนายทหารต้อนรบั พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ในพิธเี ปดิ ค่ายเปรมตณิ สลู านนท์ และหอเกียรติยศรฐั บุรุษ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ วันท่ี ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ห่นุ จำ�ลองชวี ติ การเปน็ ทหารของ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ภายในอาคารหอเกยี รตยิ ศรัฐบุรษุ ทิศตะวันตก 179

โรงเรยี นเปรมตณิ สลู านนท์ ตั้งอยู่ที่บ้านหนองกุงข้ีควง ต�ำบลบัวเงิน อ�ำเภอน้�ำพอง จังหวัดขอนแก่น จัดการเรียนการสอนระดับช้ันมัธยมศึกษา ปที ่ี ๑ - ๖ ปจั จบุ ันสังกดั องคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวัดขอนแกน่ เนื่องจากโรงเรียนมีอาณาเขตติดต่อกบั พ้ืนท่ขี องกองพันทหารม้าที่ ๑๔ ค่ายเปรมตณิ สลู านนท์ จึงไดร้ ับการสนบั สนุน ส่งเสรมิ ในเรือ่ งการศกึ ษามาโดยตลอด รวมถึงการส่งทหารไปชว่ ยสอนหนงั สือ การเปดิ ห้องสมุดภายในค่ายซง่ึ อยใู่ กลโ้ รงเรยี น ให้ครู นักเรียน และประชาชนท่ัวไปได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ อีกทั้งพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้เน้นย�้ำให้ข้อคิดเกี่ยวกับ การเรียนการสอนวา่ ใหส้ อนให้เป็นคนดี กอ่ นท่ีจะเปน็ คนเกง่ โรงเรียนเปรมติณสูลานนท์ เดิมชื่อโรงเรียนหนองกุงวิทยายน ชาวบัวเงินท้ังต�ำบลมีประชามติให้เปล่ียนช่ือโรงเรียน เป็น โรงเรียนเปรมติณสูลานนท์ ดังมีประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เมื่อวันท่ี ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕ เพ่อื เปน็ อนสุ รณ์ รำ� ลึกคณุ ความดขี อง พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ 180



อนุสาวรีย์รฐั บุรุษ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ จัดสร้างเม่ือ พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยพลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ ผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้น เป็นประธานในพิธี วางศิลาฤกษ์ เมอ่ื วันที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ เพอื่ เปน็ อนสุ รณเ์ ชิดชูเกียรติคุณอนั ย่ิงใหญ่ของ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ กองทพั ภาคท่ี ๒ โดยความเห็นชอบร่วมกนั ของผู้บงั คับหน่วยทหารทุกระดบั ต่างสำ� นกึ และตระหนกั วา่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เมอื่ ครงั้ ดำ� รงตำ� แหนง่ แมท่ พั ภาคท่ี ๒ ไดน้ ำ� กองทพั ภาคที่ ๒ เขา้ แกไ้ ขปญั หาความมน่ั คงทบ่ี อ่ นทำ� ลายประเทศชาติ มาเป็นเวลานาน สามารถยุตกิ ารตอ่ สู้ดว้ ยอาวุธ โดยการใช้นโยบายการเมอื งนำ� การทหาร ชว่ ยใหไ้ ม่ต้องเสียเลือดเนื้อระหว่าง คนไทยด้วยกันเอง สามารถนำ� ชาตพิ ้นภยั จากการคุกคามของลัทธคิ อมมวิ นิสต์ ทหารทกุ นายจึงถอื วา่ ท่านเปน็ ปชู นยี บุคคลท่ี เปี่ยมล้นไปด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เสียสละ และจงรักภักดีต่อแผ่นดิน อนุชนควรยึดถือเป็นแบบอย่างของผู้ประกอบ คณุ ความดเี พอ่ื ประเทศชาติ กองทพั ภาคท่ี ๒ จงึ พรอ้ มใจกนั สรา้ ง อนสุ าวรยี ร์ ฐั บรุ ษุ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เปน็ รปู ปน้ั หลอ่ โลหะรมด�ำขนาดเท่าคร่ึง แต่งชุดเต็มยศเหล่าทหารม้า ยืนบนแท่นฐาน บริเวณด้านหน้าพิพิธภัณฑ์ทหาร กองทัพภาคที่ ๒ คา่ ยสรุ นารี ต�ำบลหนองไผ่ล้อม อ�ำเภอเมืองนครราชสีมา จงั หวดั นครราชสีมา นอกจากนี้ยังปรากฏรูปปั้นของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ณ สถานที่ส�ำคัญต่าง ๆ ได้แก่ สวนประวัติศาสตร์ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ สงขลา หอเกยี รตยิ ศรฐั บุรุษ กองพลทหารม้าท่ี ๓ จงั หวดั ขอนแก่น เป็นตน้ 182

183



รวมปาฐกถาพเิ ศษ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์

รวมปาฐกถาพเิ ศษ ตลอดระยะเวลาท่ี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ด�ำรงต�ำแหน่งนายกรัฐมนตรี ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ สงิ่ ทท่ี า่ นยดื มน่ั ตลอดมา คอื ปณธิ านอนั แนว่ แน่ “เกดิ มาตอ้ งตอบแทนบญุ คณุ แผน่ ดนิ ” ดว้ ยการจงรกั ภกั ดี เทดิ ทนู ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์ ดว้ ยความเสยี สละ ซอ่ื สตั ย์ สจุ รติ เพอื่ ความมน่ั คงสถาวรของสถาบนั เพอ่ื ความเจรญิ กา้ วหนา้ ของประเทศชาติ และความอยดู่ มี ีสขุ ของประชาชน สิ่งเหล่าน้สี ะทอ้ นผ่านปาฐกถาพิเศษของท่านในโอกาสตา่ ง ๆ ทง้ั ในประเทศและต่างประเทศ ซ่ึงล้วนมคี ุณค่าหากไดศ้ ึกษา เรยี นรู้ และน�ำไปปรบั ใชก้ ็จะเกดิ ประโยชนอ์ ยา่ งอเนกอนนั ต์ ๑. ตามรอยพระยคุ ลบาท ๑๒. กนิ อยูอ่ ยา่ งไรจะอายุยืน ๓ พฤศจิกายน ๒๕๓๖ ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๔๑ ๒. ภาษาไทย ภาษาแม ่ ๑๓. การใช้ภาษาไทยของส่ือมวลชน ๕ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๗ ๑๖ มิถุนายน ๒๕๔๑ ๓. วฒั นธรรมไทย สมบตั ไิ ทย ๑๔. พระอจั ฉริยภาพของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัว ๒๖ ธันวาคม ๒๕๓๗ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๑ ๔. ความคาดหวงั ของสงั คมไทยในทศวรรษหน้า ๑๕. นยิ มไทยพ้นภยั เศรษฐกจิ ๒๒ เมษายน ๒๕๓๘ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๔๑ ๕. ความสำ� คัญของภาษาไทยในรายการโทรทัศน ์ ๑๖. ปรัชญาการพฒั นาทฤษฎใี หมต่ ามแนวพระราชด�ำร ิ ๒๗ เมษายน ๒๕๓๘ ๖ พฤศจิกายน ๒๕๔๑ ๖. สมเด็จยา่ ของขา้ ไท ๑๗. แนวคิดและประสบการณใ์ นการแกป้ ญั หาความยากจน ๓๐ ตุลาคม ๒๕๓๘ ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ ๗. แผนแม่บทการเงินการคลงั เพ่ือสงั คม ๑๘. ครขู องแผ่นดนิ ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๙ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ ๘. หมออาสาหมบู่ า้ น มอบ. ๑๙. เยาวชนกบั การปลกู ป่าเพ่อื เพ่ิมพนื้ ที่สเี ขียว ๑๑ เมษายน ๒๕๓๙ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๔๒ ๙. ราชอาณาจกั รไทย : ๕๐ ปแี หง่ การครองราชย์ ๒๐. เกิดมาต้องตอบแทนบุญคุณแผน่ ดิน ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๓๙ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๔๒ ๑๐. ภาษาไทยของเรา ๒๑. คนของแผ่นดิน ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๓๙ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๓ ๑๑. ศตวรรษที่ ๒๑ : ความรงุ่ โรจนแ์ ห่งเอเชีย ๒๒. สนองพระราชปณิธาน ๒๖ พฤศจกิ ายน ๒๕๓๙ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๔๓ 186

๒๓. สงั คมศาสตร์กับชีวิตท่พี อเพยี ง : ปัจจบุ ัน-อนาคต ๓๘. เกดิ มาต้องตอบแทนบุญคณุ แผ่นดิน ๑๓ กนั ยายน ๒๕๔๓ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๔๘ ๒๔. ปญั หาและแนวทางแกไ้ ขปญั หายาเสพติด ๓๙. แนวทางพระราชดำ� รสิ กู่ ารบริหารจัดการภาครฐั ๑๕ กนั ยายน ๒๕๔๓ ๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๙ ๒๕. ประเทศไทยใสสะอาดปราศจากคอรปั ช่นั และยาเสพติด ๔๐. วิญญาณของความเป็นทหาร ๑๙ มนี าคม ๒๕๔๔ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ๒๖. ประเทศไทย พระมหากษัตริย์ในโลกยุคโลกาภวิ ัตน ์ ๔๑. การเสริมสร้างการเป็นผ้นู �ำ ดว้ ยหลกั คุณธรรม ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๔๔ ความพอเพียง และความเสยี สละ ๒๗. บันทึกการเขา้ เฝา้ ฯ สมเด็จพระจกั รพรรดอิ ากฮิ โิ ต ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๔๙ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๔๔ ๔๒. อภปิ รายสถานการณ์การเมอื งปจั จุบนั ๒๘. อดุ มการณ์แผ่นดนิ ธรรมแผน่ ดินทอง ๑๘ สิงหาคม ๒๕๔๙ กับการแกป้ ญั หาวกิ ฤตขิ องชาติ ๔๓. ตามรอยพระยุคลบาทกบั การมีส่วนรว่ ม ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๔ ในการพฒั นาประเทศของทหารอาชีพ ๒๙. สถานการณป์ จั จบุ ัน : คูม่ ือคนไทย ๓๑ สิงหาคม ๒๕๔๙ ๑๙ ธันวาคม ๒๕๔๔ ๔๔. หมออาชพี หมอมอื อาชพี ๓๐. คุณคา่ ของความเป็นไทย ๔ ตลุ าคม ๒๕๔๙ ๑ เมษายน ๒๕๔๕ ๔๕. การปลกู จติ ส�ำนึกใหเ้ กดิ ความสามคั คีปรองดอง ๓๑. บทบาทของสถาบันพระมหากษตั ริย์ในฐานะศนู ยร์ วมจิตใจ เพือ่ รกั ษาและพฒั นาบ้านเมือง ของปวงประชาชนชาวไทย ๑๕ พฤศจิกายน ๒๕๔๙ ๒๕ พฤศจกิ ายน ๒๕๔๕ ๔๖. เกิดมาตอ้ งตอบแทนบุญคุณแผน่ ดิน ๓๒. การพฒั นาเด็ก เพื่อพัฒนาชาติไทย ๓ เมษายน ๒๕๕๕ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๗ ๔๗. การป้องกนั และปราบปรามการทุจริต ๓๓. ความเปน็ คนไทยดว้ ยจิตวิญญาณ ๑๙ ธนั วาคม ๒๕๕๗ ๓๑ มนี าคม ๒๕๔๗ ๔๘. เกิดมาต้องตอบแทนบญุ คุณแผ่นดิน ๓๔. หนทางทีค่ วรไป ๒ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๕๘ ๙ กนั ยายน ๒๕๔๗ ๔๙. แทนคณุ แผน่ ดนิ ๓๕. เมืองไทยท่ขี ้าพเจ้าห่วงใย ๒๓ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๘ ๙ ตลุ าคม ๒๕๔๗ ๕๐. ประเทศไทยโปร่งใส...ได้อยา่ งไร ๓๖. นสิ ติ นกั ศกึ ษา นา่ จะเตบิ โตอย่างไร ๘ ธนั วาคม ๒๕๕๘ ๒๒ มกราคม ๒๕๔๘ ๓๗. จริยธรรมของการบรหิ ารภาครฐั ๙ กรกฎาคม ๒๕๔๘ 187

บรรณานกุ รม กรมศลิ ปากร. จดหมายเหตกุ ารอนุรักษก์ รงุ รตั นโกสนิ ทร์. กรงุ เทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำ� กัดสามญั นิติบุคคล สหประชาพาณิชย,์ ๒๕๒๕. (จดั พมิ พเ์ น่ืองในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ป)ี . คณะกรรมการดำ� เนนิ การจดั สร้างบา้ นศรัทธา. บา้ นศรทั ธา. (ที่ระลกึ เนอ่ื งในพิธมี อบ “บา้ นศรัทธา” แด่ ฯพณฯ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ วันจันทร์ ที่ ๒๖ สงิ หาคม พทุ ธศักราช ๒๕๓๔). ม.ป.ท., ม.ป.ป. คณะกรรมการอำ� นวยการจดั สรา้ งพทุ ธมณฑลและกรมศลิ ปากร. จดหมายเหตกุ ารสรา้ งพระพทุ ธรปู พระประธานพทุ ธมณฑล. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์รุ่งเรืองรัตน์, ๒๕๒๕. (จัดพิมพ์เป็นท่ีระลึกในพิธีสมโภชพระพุทธรูปพระประธานพุทธมณฑล วันองั คารท่ี ๒๑ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๒๕). คณะกรรมการอ�ำนวยการจัดสร้างพุทธมณฑล. พุทธมณฑล เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดชฯ มหาราช. กรงุ เทพฯ: บรษิ ัท วิคตอรเี่ พาเวอร์พอยท์ จำ� กัด, ๒๕๓๑. คณะอนกุ รรมการเฉพาะกจิ จดั ทำ� หนงั สอื ประวตั แิ ละผลงานฯพณฯพลเอกเปรมตณิ สลู านนท์ในคณะกรรมการเอกลกั ษณข์ องชาต,ิ เกิดมาตอ้ งตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน : พลเอก เปรม ติณสูลานนท์. กรงุ เทพฯ: บริษัท อมรนิ ทรพ์ ริ้นติ้งแอนด์ พบั ลิชชงิ่ จ�ำกัด (มหาชน), ๒๕๔๖. คอนเสริ ต์ รกั เพลง รกั แผน่ ดนิ ๑๒ รฐั บรุ ษุ ศลิ ปนิ . วนั ที่ ๒๐ สงิ หาคม ๒๕๖๒ ณ หอประชมุ ใหญ่ ศนู ยว์ ฒั นธรรมแหง่ ประเทศไทย เพอื่ เทิดเกยี รตแิ ละระลกึ ถงึ ผลงานด้านการประพนั ธเ์ พลง การขบั ร้องเพลงของ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท.์ จรยิ ธรรมของการบรหิ ารภาครฐั พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ประธานองคมนตรแี ละรฐั บรุ ษุ ประธานกติ ตมิ ศกั ด์ิ มลู นธิ ริ ฐั บรุ ษุ . หนงั สือล�ำดบั ที่ ๔๘ เผยแพรโ่ ดยคณะกรรมการส่งเสริมกจิ กรรม มูลนิธิรัฐบุรุษ. จรสั จนั ทรพ์ รหมรตั น์ (บรรณาธกิ าร). หนงั สอื ทรี่ ะลกึ ในพธิ เี ปดิ อนสุ าวรยี ์ ครเู คลา้ คชาฉตั ร ครดู ใี นดวงใจ โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวดั สงขลา. สงขลา: บริษทั แมก็ ซม์ ีเดยี วาย ๒ เคเพรส จำ� กัด, ๒๕๖๑. จรสั จันทร์พรหมรตั น์ และคณะ. เอกสารประกอบนทิ รรศการเรื่อง พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ บรุ ุษ ๕ แผ่นดินความภูมิใจ ของชาวมหาวชิราวุธ จงั หวดั สงขลา. สงขลา: โรงเรียนมหาวชิราวุธ, ม.ป.ป. จัตวา กลิ่นสนุ ทร (บรรณาธกิ าร), รัฐบรุ ษุ ช่อื เปรม. กรงุ เทพฯ: บรษิ ัท เจ พลัส อิมเมจ แอนด์ พบั ลชิ ชงิ่ จ�ำกัด, ๒๕๓๘. จฑุ าทพิ ย์ โคตรประทุม “๒ เมษายน วันอนรุ กั ษ์มรดกไทย” ศิลปากร ๔๔, ๒ (มนี าคม - เมษายน ๒๕๔๔). หนา้ ๒๒ - ๓๙. ทร่ี ะลึกพธิ ีเปดิ หอประชุม เปรม ๑๐๐ ปี มหาวชิราวุธ ๑๕ ตลุ าคม ๒๕๔๓. ม.ป.ท., ๒๕๔๓. บญั ชร ชวาลศลิ ป์, พันตรี (บรรณาธิการ), บันทึกความรูส้ กึ ผู้รับทนุ การศึกษา พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์, กรุงเทพฯ: บรษิ ทั บรซิ เนส ออฟเซท็ จ�ำกัด, ๒๕๔๓. 188

ปาฐกถาพิเศษ เรอื่ ง “ภาษาไทยของเรา” “หมออาสาหม่บู า้ น มอบ.” โดย ฯพณฯ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ องคมนตรี และรัฐบรุ ุษ, กรงุ เทพฯ: มูลนธิ ริ ฐั บรุ ุษ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท,์ ม.ป.ป. มลู นิธริ ัฐบรุ ุษ. รฐั บุรษุ ชือ่ เปรม. พมิ พ์คร้ังที่ ๒. กรุงเทพฯ: มตชิ น, ๒๕๔๙. มูลนิธิรัฐบุรุษ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์. เกิดมาต้องตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน พลเอก เปรม ติณสูลานนท์. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทรพ์ ร้นิ ต้ิงแอนดพ์ ับลชิ ชง่ิ จ�ำกัด (มหาชน), ม.ป.ป. (หนังสอื ลำ� ดับที่ ๔๐ เผยแพร่โดยคณะกรรมการ ส่งเสรมิ กิจกรรม มูลนิธริ ฐั บุรษุ .) มูลนิธริ ัฐบุรุษ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์และคณะเพ่อื น ๑๑. ๗๕ ปี รฐั บรุ ุษ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์. ม.ป.ท., ม.ป.ป. โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา. รายงานประจ�ำปี หอสมุดตณิ สลู านนท์ ปกี ารศึกษา ๒๕๓๐ - ๒๕๓๑. ม.ป.ท., ม.ป.ป. ศูนย์วัฒนธรรมภาคใต้ วทิ ยาลัยครนู ครศรีธรรมราช. เกิดถ่นิ ใต.้ นครศรธี รรมราช: ศูนยก์ ารพิมพ์พลชัย, ๒๕๒๙. ส.ค.ส. ๒๕๕๒ เกิดมาต้องตอบแทนบุญคุณแผน่ ดนิ , ม.ป.ท., ม.ป.ป. สรวง วงศส์ ุวรรณเลิศ. พล.อ.เปรม ตณิ สูลานนท์ รัฐบุรษุ คู่แผ่นดิน. กรงุ เทพฯ: ส�ำนกั พมิ พ์พระอาทิตย,์ ๒๕๔๕. สรุ ศั มพิ์ รรณ ดลุ ยจนิ ดา (บรรณาธิการ). เกดิ มาตอ้ งตอบแทนบญุ คุณตอ่ แผ่นดนิ ชีวติ และผลงานของ ฯพณฯ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ องคมนตรีและรัฐบุรุษ. กรุงเทพฯ: Paper Hills Graphic, ๒๕๓๗. (จดั พิมพเ์ น่อื งในโอกาสอายุครบ ๗๔ ป)ี . ส�ำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาจังหวัดสงขลา. หนังสืออ่านเพ่ิมเติม ชุด “คนดี ศรีแผ่นดิน” พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ : ประธานองคมนตรแี ละรฐั บรุ ุษ เลม่ ท่ี ๒ ป้องภัยประชาราษฎร.์ สงขลา: เทมการพิมพ์, ๒๕๔๔. สำ� นกั หอสมดุ แหง่ ชาติ, ๑๐๐ ปี หอสมุดแห่งชาต,ิ กรุงเทพฯ: โรงพิมพด์ อกเบี้ย, ๒๕๔๘. เอนก นาวิกมูล (บรรณาธกิ าร). มหาวชริ าวธุ สงขลา พ.ศ. ๒๕๕๘. กรงุ เทพฯ: บรษิ ทั พมิ พ์ดี จ�ำกัด, ๒๕๕๘. . สวนประวตั ิศาสตร์ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ สงขลา. กรุงเทพฯ: บริษัทอมรินทรพ์ รนิ้ ต้ิงแอนด์พบั ลิชชิง่ จำ� กดั (มหาชน), ๒๕๕๓. เวบ็ ไซต์ ฐานเศรษฐกจิ . พล.อ.เปรม นายทหารผพู้ ลกิ ฟน้ื เศรษฐกจิ ไทย “โชตชิ ว่ งชชั วาล”. [ออนไลน]์ . สบื คน้ เมอื่ ๑๘ กนั ยายน ๒๕๖๒, จาก: http://thansettakij.com/content/๔๐๑. ๒๕๖๒. ตฤณ ไอยะรา. ความเปลีย่ นแปลงทางเศรษฐกิจในยุครฐั บาลเปรม (๒๕๒๓ - ๒๕๓๑). [ออนไลน์]. สบื คน้ เมอ่ื ๑๘ กันยายน ๒๕๖๒, จาก: www.setthasarn.econ.tu.ac.th/blog/detail/๖/. ๒๕๖๒. ส�ำนักขา่ วไทย. “พล.อ.เปรม” กบั การกอบกู้วิกฤติเศรษฐกจิ ประเทศ. [ออนไลน์]. สบื คน้ เม่อื ๑๘ กันยายน ๒๕๖๒, จาก: http://tna.mcot.net/view/u๓๒NKVSx๘. ๒๕๖๒. 189

คำ� ส่ังส�ำนักนายกรัฐมนตรี ที่ ๑๕๗ / ๒๕๖๒ เรือ่ ง แต่งตง้ั คณะกรรมการจัดท�ำหนงั สือ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ประธานองคมนตรแี ละรฐั บุรุษ รฐั บาลไดม้ อบหมายใหก้ ระทรวงวัฒนธรรม จดั ท�ำหนงั สอื เพื่อเป็นที่ระลึก เป็นเกียรติประวัติและเผยแพรเ่ กียรตคิ ณุ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ ประธานองคมนตรแี ละรฐั บรุ ษุ ซง่ึ ถงึ แกอ่ สญั กรรมเมอื่ วนั ท่ี ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ในฐานะที่ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ เปน็ รฐั บรุ ษุ อดีตนายกรัฐมนตรี และผู้บัญชาการเหล่าทัพ นับว่ามีคุณูปการอย่างย่ิงต่อชาติบ้านเมือง และเป็นแบบอย่างของการประกอบคุณงามความดี ตอบแทนคุณแผ่นดนิ เป็นทปี่ ระจกั ษ์ทง้ั สถาบนั ชาติ ศาสนา และพระมหากษตั รยิ ์ รวมทั้งการสง่ เสริมสนบั สนุนทำ� นบุ �ำรงุ ศิลปวัฒนธรรมของชาติ เพอื่ ให้การดำ� เนินงานเปน็ ไปด้วยความเรยี บรอ้ ย อาศยั อำ� นาจตามความในมาตรา ๑๑ (๖) แห่งพระราชบัญญตั ริ ะเบียบบริหารราชการ แผ่นดิน พ.ศ.๒๕๓๔ จึงแต่งต้ังคณะกรรมการจัดท�ำหนังสือ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ โดยมีองค์ประกอบ และอำ� นาจหนา้ ที่ ดังน้ี ๑. องค์ประกอบ ประธานกรรมการ ๑.๑ รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงวัฒนธรรม รองประธานกรรมการ ๑.๒ ปลัดกระทรวงวฒั นธรรม กรรมการ ๑.๓ อธบิ ดีกรมการศาสนา กรรมการ ๑.๔ อธบิ ดีกรมศิลปากร กรรมการ ๑.๕ อธบิ ดกี รมส่งเสรมิ วฒั นธรรม กรรมการ ๑.๖ ผอู้ �ำนวยการส�ำนักงานศิลปวฒั นธรรมร่วมสมัย กรรมการ ๑.๗ ผูแ้ ทนกระทรวงกลาโหม กรรมการ ๑.๘ ผู้แทนส�ำนกั งานองคมนตร ี กรรมการ ๑.๙ นายบญั ญัติ จนั ทน์เสนะ กรรมการ ๑.๑๐ นายสุวชิ ญ์ รศั มภิ ูติ กรรมการ ๑.๑๑ นายเกรยี งไกร สมั ปัชชลติ กรรมการ ๑.๑๒ นางสาวพิมพพ์ รรณ ไพบลู ย์หวังเจรญิ ผเู้ ช่ียวชาญเฉพาะด้านอกั ษรศาสตร์ (ภาษา เอกสาร และหนงั สือ) (นกั อักษรศาสตรท์ รงคุณวุฒ)ิ กรมศลิ ปากร 190

๑.๑๓ นายสมชาย ณ นครพนม กรรมการ ผู้เช่ยี วชาญเฉพาะดา้ นโบราณคดี และพพิ ธิ ภัณฑ์ (นกั โบราณคดีทรงคุณวฒุ )ิ กรมศิลปากร กรรมการ ๑.๑๔ นายปัญญา วจิ ินธนสาร กรรมการ ศลิ ปินแห่งชาติ สาขาทศั นศลิ ป์ กรรมการ ๑.๑๕ นายสมศกั ด ์ิ เชาวน์ธาดาพงศ ์ กรรมการ ศิลปนิ แหง่ ชาติ สาขาทัศนศลิ ป์ กรรมการ ๑.๑๖ ผู้อ�ำนวยการสำ� นักหอจดหมายเหตุแหง่ ชาติ กรมศิลปากร กรรมการ ๑.๑๗ ผอู้ ำ� นวยการส�ำนกั นโยบายและยุทธศาสตร์ กรรมการ สำ� นักงานปลัดกระทรวงวฒั นธรรม กรรมการ ๑.๑๘ นางสาวนัยนา แย้มสาขา กรรมการและเลขานกุ าร ๑.๑๙ นางเบญจมาส แพทอง กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานุการ ๑.๒๐ นางจุฑาทพิ ย ์ โคตรประทมุ กรรมการและผ้ชู ว่ ยเลขานุการ ๑.๒๑ นายไชยยนั ต์ เศรษฐไพศาล กรรมการและผู้ชว่ ยเลขานกุ าร ๑.๒๒ รองปลดั กระทรวงวฒั นธรรม (ที่ได้รบั มอบหมาย) ๑.๒๓ ผู้อำ� นวยการสำ� นักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศลิ ปากร ๑.๒๔ ผู้อำ� นวยการกองกลาง ส�ำนกั งานปลดั กระทรวงวฒั นธรรม ๑.๒๕ ผู้อำ� นวยการกล่มุ ประชาสัมพนั ธ์ สำ� นกั นโยบายและยทุ ธศาสตร ์ ส�ำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ๒. อำ� นาจหน้าท่ี ๒.๑ ก�ำหนดแนวทาง เนื้อหาและรูปแบบการจดั ท�ำหนงั สอื พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ ประธานองคมนตรแี ละรัฐบรุ ษุ ๒.๒ พิจารณากำ� หนดช่อื หนังสือให้เหมาะสม สอดคล้องกับเนอื้ หา ๒.๓ ด�ำเนินการอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวข้องเพ่ือให้การจัดท�ำหนังสือพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ ส�ำเรจ็ ลุล่วงดว้ ยความเรียบร้อย ทั้งน้ี ต้งั แต่บัดน้ีเป็นต้นไป สัง่ ณ วนั ที่ ๑๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พลเอก (ประยทุ ธ์ จนั ทรโ์ อชา) นายกรัฐมนตรี 191

รัฐบาลโดยกระทรวงวฒั นธรรม จารกึ ไวในแผน ดิน พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท ประธานองคมนตรแี ละรัฐบรุ ษุ จารึกไว้ในแผ่นดนิ จารกึ ไวในแผนดนิ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ประธานองคมนตรแี ละรฐั บรุ ุษ พลเอก เปรม ตณิ สูลานนท ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ กระทรวงวฒั นธรรมจัดพมิ พ์ ธันวาคม พุทธศกั ราช ๒๕๖๒ จ�ำนวน ๕,๐๐๐ เลม่ ISBN : 978-616-543-636-6 29/11/2562 BE 11:30 (นายอิทธิพล คณุ ปลม้ื ) (นายกฤษศญพงษ์ ศิร)ิ ท่ปี รึกษา (นางยุพา ทววี ฒั นะกจิ บวร) รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงวฒั นธรรม ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม รองปลดั กระทรวงวฒั นธรรม คณะบรรณาธิการและคณะทำ� งาน นายสมชาย ณ นครพนม นางสาวพิมพ์พรรณ ไพบูลย์หวังเจริญ นางสาวอรสรา สายบัว นางจุฑาทิพย ์ โคตรประทุม นางเบญจมาส แพทอง นางสาวนยั นา แย้มสาขา ว่าทรี่ อ้ ยตรี ธรรมนญู กล่นิ คุ้ม นางสาววชั น ี พุ่มโมร ี นางสาวจารภุ า ตวงสิทธินนั ท์ นางสาวอุษา แยม้ บุบผา นายเอกลักษณ ์ ลอยศักด ์ิ นางสาวณิชวรรณ ปานเทวญั ภาพ นายจรัส จันทรพ์ รหมรัตน์ กรมศิลปากร นายวีรวัฒน ์ เหลาธนู ว่าทีร่ ้อยตรี ธรรมนูญ กลิน่ ค้มุ ขอบคณุ ทกุ หนว่ ยงานทีอ่ นุเคราะห์ขอ้ มลู และภาพ ออกแบบและจัดพิมพ์ บริษัท รงุ่ ศลิ ปก์ ารพมิ พ์ (1977) จ�ำกัด 192

รัชกาลที่ ๖ ๒๖ สงิ หาคม ๒๔๖๓ - ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๘ ๑แผ่นดนิ ที่ รชั กาลที่ ๗ ๒แผ่นดินท่ี ๒๖ พฤศจกิ ายน ๒๔๖๘ - ๒ มนี าคม ๒๔๗๗ บุรษุ รัชกาลที่ ๘ ๒ มนี าคม ๒๔๗๗ - ๙ มถิ ุนายน ๒๔๘๙ ๕ แผน่ ดนิ ๓แผ่นดินที่ (รชั กาลท่ี ๖ - รชั กาลปจั จุบัน รัชกาลท่ี ๙ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ - ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ นายกรฐั มนตรี ๔แผน่ ดินท่ี ๓ สมัย ๕รชั กาลปัจจุบัน ๑๓ ตลุ าคม ๒๕๕๙ - ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒ รัฐบุรุษ แผ่นดนิ ท่ี ประธานองคมนตรี ๑๓ มีนาคม ๒๕๒๓ - ๒๙ เมษายน ๒๕๒๖ สมัยที่ ๒ รัชกาล ๓๐ เมษายน ๒๕๒๖ - ๔ สิงหาคม ๒๕๒๙ ๒สมัยท่ี ๕ สงิ หาคม ๒๕๒๙ - ๓ สิงหาคม ๒๕๓๑ ๓สมัยที่ ๒๙ สิงหาคม ๒๕๓๑ - ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒ รฐั บรุ ุษ ๔ กันยายน ๒๕๔๑ - ๑๓ ตลุ าคม ๒๕๕๙ ใอนปงรรคัช๙ะมกธนาาตลนรที ่ี ๒ ธันวาคม ๒๕๕๙ - ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒ อใปปนงรคัจระชัมจธกบุนาาตนันลรี

พ.ศ. ๒๕๒๓ พ.ศ. ๒๕๒๔ ผลงาน คำ� สัง่ ส�ำนักนายกรฐั มนตรี ที่ ๖๖/๒๕๒๓ เดก็ ไทยมวี นิ ยั ใจสัตย์ซือ่ รู้ประหยดั เคร่งครดั สำ�คัญ ลงวันท่ี ๒๓ เมษายน ๒๕๒๓ คุณธรรม (ค�ำขวัญวนั เด็กแหง่ ชาติ) เรื่อง นโยบายการต่อสู้เพื่อเอาชนะ ๓๐ มถิ นุ ายน ๒๕๒๔ คณะกรรมการร่วมภาครฐั คอมมิวนสิ ต์ (การเมอื งนำ� การทหาร) และเอกชนเพื่อแกไ้ ขปญั หาเศรษฐกิจ (กรอ.) ชดุ พระราชทาน (เส้ือไทย) ๙ กันยายน ๒๕๒๔ ระเบยี บส�ำนกั นายกรัฐมนตรี ปที ่องเท่ยี วไทย ว่าด้วยโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำ� ริ – วทิ ยาลยั ประมงสงขลา สำ� นกั งานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงาน (พ.ศ. ๒๕๔๑ เปลย่ี นช่ือเป็น โครงการอนั เนื่องมาจากพระราชด�ำริ “กปร.” วิทยาลยั ประมงติณสลู านนท)์ ศนู ยอ์ �ำนวยการบรหิ ารจงั หวดั ชายแดนภาคใต้ (ศอ.บ เพอ่ื แก้ไขปัญหาความขดั แยง้ ในจังหวดั ชายแดนภาคใ พ.ศ. ๒๕๒๗ ทศวรรษแหง่ การพัฒนาชนบท โชติช่วงชัชวาล วางรากฐานให้ไทยพ่ึงพาตวั เองได้ดว้ ย รักวัฒนธรรมไทย ใฝด่ มี คี วามคิด ขุดเจาะก๊าซธรรมชาติและน้ำ� มนั ในอ่าวไทย สุจรติ ใจมัน่ หมน่ั ศกึ ษา (ค�ำขวญั วนั เดก็ แหง่ ชาต)ิ พ.ศ. ๒๕๒๘ นโยบายลดคา่ เงนิ บาท และปรบั ปรุงระบบอัตราแลกเปลย่ี น สามคั คี นิยมไทย มวี นิ ยั ใฝค่ ุณธรรม นิยมไ (ค�ำขวญั วนั เด็กแห่งชาต)ิ ใจสตั วันศิลปนิ แห่งชาติ (คำ� ขว ๒๔ กมุ ภาพันธ์ ของทกุ ปี นโยบ วนั อนรุ ักษม์ รดกไทย วาระ ๒ เมษายน ของทกุ ปี (ริเริ่ม สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั นแ์ หง่ ประเทศไทย ชอ่ ง ๑๑ โครงการจัดสร้างสนามราชมังคลากีฬาสถาน เปน็ ค กลา่ วปราศรัยต่อทีป่ ระชุมสหประชาชาติ (นายกรฐั มนตรีไทยคนแรก)

พ.ศ. ๒๕๒๕ พ.ศ. ๒๕๒๖ ขยันศกึ ษา ใฝ่หาความรู้ เชดิ ชชู าติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ เป็นคุณสมบัติ รหู้ นา้ ที่ ขยนั ซ่อื สตั ย์ ประหยดั ของเด็กไทย (คำ� ขวัญวนั เดก็ แห่งชาต)ิ มวี นิ ัย และคุณธรรม การจดั งานสมโภชกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ๒๐๐ ปี (คำ� ขวญั วนั เดก็ แหง่ ชาต)ิ บต.) การจัดสร้างพทุ ธมณฑล และพระพทุ ธรูปประธานพทุ ธมณฑล จากปา่ สเู่ มือง ต้อนรบั ผู้ร่วมพฒั นา ใต้ “พระศรศี ากยะทศพลญาณ ประธานพทุ ธมณฑลสทุ รรศน์” ชาติไทย (ผรท.) ยการ โครงการก่อสรา้ งอาคารอนุสรณว์ รี ชนแห่งชาติ (อนสุ รณ์สถานแห่งชาต)ิ ปรบั ปรุงประมวลกฎหมายรษั ฎากร โครงการพัฒนาพ้ืนทบี่ รเิ วณชายฝง่ั ทะเลตะวนั ออก (Eastern Seaboard และกฎหมายสรรพสินคา้ Development Program - ESB) (ภายใต้แผนพฒั นาเศรษฐกจิ พ.ศ. ๒๕๓๑ และสังคมแหง่ ชาติ ฉบบั ท่ี ๕ พ.ศ. ๒๕๒๕ - ๒๕๒๙) เพอ่ื ให้เปน็ เขตอุตสาหกรรมขนาดพน้ื ที่ ๘.๓ ล้านไร่ ที่ทนั สมัยระดบั นานาชาติ) สามัคคี นิยมไทย มวี ินัย ใฝ่คุณธรรม แผนพฒั นาชนบท บรรจุในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คม (คำ� ขวญั วนั เดก็ แหง่ ชาติ) แห่งชาติ ฉบับท่ี ๕ (พ.ศ. ๒๕๒๕ - ๒๕๒๙) พระราชพิธรี ชั มงั คลาภิเษก ศูนยเ์ ยาวชนกรุงเทพมหานคร (ไทย - ญป่ี นุ่ ) ๒ - ๕ กรกฎาคม ๒๕๓๑ การสร้างสันตภิ าพในภูมิภาคเอเชยี พ.ศ. ๒๕๒๙ พ.ศ. ๒๕๓๐ ตะวนั ออกเฉียงใต้ ไทย มีวนิ ัย ใชป้ ระหยดั สามัคคี นยิ มไทย มีวินยั ใฝ่คุณธรรม ตยซ์ ่อื ถอื คณุ ธรรม (ค�ำขวัญวันเด็กแห่งชาต)ิ วญั วันเด็กแห่งชาต)ิ พระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา บายนิยมไทย ๕ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๓๐ ะแห่งชาตเิ ร่ืองการท่องเท่ยี ว มอุตสาหกรรมการท่องเทยี่ ว พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร ครง้ั แรกในประเทศไทย) มหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร การจดั สรา้ งสังเวชนยี สถาน ๔ ตำ� บล ณ พุทธมณฑล ปีการทอ่ งเทีย่ วไทย ๒๕๓๐ (Visit Thailand Year 1987) การจดั สรา้ งศนู ยว์ ฒั นธรรมแหง่ ประเทศไทย

มูลนธิ ิและกองทนุ ต่าง ๆ ตั้งข้นึ ตามเจตนารมณ์ในการประกอบคุณ ของพลเอก เปรม ตณิ สูลานนท์ เพือ่ เทิด สรา้ งสรรค์คนดี สงั คมดี พฒั นาสงั คม สง่ เส ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๔ ๒ สงิ หาคม ๒๕๒ มูลนธิ ิรักเมอื งไทย มลู นธิ เิ ปรม ตณิ สลู าน จังหวดั นครราชสีม พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๓๕ สง่ เสรมิ พฒั นาการศึกษา ศิล มูลนิธสิ ่งเสรมิ วัฒนธรรมไทย และกจิ กรรมสาธารณปร ในภาคตะวันออกเฉยี ง ๒ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๖ สิงหาคม ๒๕๔๓ มูลนธิ ริ ฐั บรุ ษุ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ กองทนุ ส่งเสริมการศึกษาการสร (ปรับเปล่ยี นช่ือจากมูลนิธิส่งเสริมวฒั นธรรมไทย) ๒๐ มถิ ุนายน ๒๕๔ ศนู ย์สุขภาพผู้สงู อายุ ภาคใต้ และขยายไปยังภาคเหนือ ภาคก พ.ศ. ๒๕๔๓ โครงการสาธิตการทำ�สวนยางพ มูลนิธิรฐั บุรุษ พลเอก เปรม ติณ (ภายหลังเปล่ยี นชอื่ เปน็ ศูนยเ์ ร มูลนิธริ ฐั บรุ ุษ พลเอก เปรม ติณ เม่ือวนั ท่ี ๑๔ ธนั วาคม ๒๕๕๓)

ณงามความดี เพอ่ื สืบสานปณิธาน “เกิดมาตอ้ งตอบแทนบญุ คุณแผ่นดนิ ” ดทูนสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ สรมิ การศึกษาศิลปวฒั นธรรม และคา่ นยิ มทด่ี งี ามในสังคม ๒๘ พ.ศ. ๒๕๓๑ เ เก นนท์ มูลนธิ ิพลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ มา ลปวฒั นธรรม ๒๕๔๓ในสถาบันการศึกษาจังหวัดสงขลา ๑๘ สถาบนั และทั่วประเทศ ระโยชน์ พ.ศ. งเหนอื มลู นธิ หิ อเกียรตยิ ศ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ ๓ (ปรับเปล่ยี นช่ือจากมลู นิธิคา่ ยเปรมติณสลู านนท์) ร้างสรรคศ์ ิลปะ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ ๔๓ มลู นธิ สิ วนประวัตศิ าสตร์ พลเอก เปรม ติณสลู านนท์ (ปรบั เปลี่ยนชื่อจากมลู นิธิ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ อุทยานประวตั ศิ าสตร)์ กลาง ภาคอีสาน ในปตี ่อมา ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๔๖ ๓ มูลนิธิพลเอก เปรม ติณสลู านนท์ พารา กรมดุรยิ างค์ทหารบก เพ่อื พฒั นาการดนตรี ณสูลานนท์ รียนรูก้ ารเกษตร พ.ศ. ๒๕๔๘ ณสลู านนท์ โครงการสานใจไทย สูใ่ จใต้ พ.ศ. ๒๕๕๓ ศนู ย์เรียนรกู้ ารเกษตรมูลนธิ ิรฐั บุรษุ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ ศูนยย์ ุวพฒั นม์ ลู นธิ ิรัฐบรุ ษุ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๒ ศนู ยผ์ ่าตดั หวั ใจ ๙๙ ปี รฐั บุรษุ พลเอก เปรม ตณิ สลู านนท์ โรงพยาบาลสงขลานครนิ ทร์ (โครงการสดุ ทา้ ยทอี่ นญุ าตให้ใชช้ ือ่ - นามสกุล ของท่านดำ�เนินการ)

กมุ ๒ภ๕๓า๐พ๒ันธ์ สมาชกิ สภารา่ งรฐั ธรรมนูญ กร๒ก๕ฎ๔๑า๑คม สมาชกิ วฒุ ิสภา ๒พ๕.๑ศ.๕ สมาชิกสภานิติบญั ญัติแหง่ ชาติ ต๒ลุ ๕๑า๑ค๖ม รองแมท่ พั ภาคท่ี ๒ ต๒ลุ ๕๑า๑ค๗ม แมท่ ัพภาคที่ ๒ ต๒ลุ ๕๑า๒ค๐ม ผชู้ ว่ ยผูบ้ ญั ชาการทหารบก ปฏบิ ัตหิ นา้ ท่ี รองผู้อำ�นวยการ ป้องกนั การกระทำ� อันเปน็ คอมมวิ นสิ ตท์ ว่ั ไปฝา่ ยทหาร เสน้ ทาง พฤ๒ศ๑๕จ๒๒ิกา๐ยน รฐั มนตรีช่วยวา่ การ ต๒ุล๕๑า๒ค๑ม ผู้บญั ชาการทหารบก พฤ๒ษ๒๕ภ๒๔า๒คม รฐั มนตรีว่าการ เกียรติยศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม ม๒ีน๕๓า๒ค๓ม นายกรฐั มนตรี สมัยท่ี ๑ เ๒มษ๕๓า๐๒ย๖น นายกรฐั มนตรี สมัยที่ ๒ ส๒งิ ๕ห๕๒าค๙ม นายกรัฐมนตรี สมัยท่ี ๓ ส๒ิง๒๕ห๓๓าค๑ม องคมนตรี ส๒ิง๒๕ห๓า๙ค๑ม รัฐบรุ ุษ ก๒นั ๕ย๔๔าย๑น ประธานองคมนตรี ในรชั กาลที่ ๙ ต๒ลุ ๑๕า๕๓ค๙ม ผู้สำ�เรจ็ ราชการ ธ๒ัน๕ว๒๕าค๙ม ประธานองคมนตรี แทนพระองค์ ในรชั กาลปจั จบุ นั