ธรรมบท ภาคที่ 2 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี)

จริงอยู่ อ.อนั ตรวจดซู ง่ึ โลก สนิ ้ วาระ ท. สอง เป็นกิจช่ือ ปกอจกวตฏิชฺกฺฺว€หาวาพาิตยทุ ฬํ ฺธมโาอพขุโนโหาวลหตฏเฺิกรจฺ:ิฏานิโภตปฺติมจ,ิ นขฺุจาปํ สู มฏสกฺา€าายเเลยาทํ ณฺวโอํคโลนโกลวเฺธกตากกนฺวเํฏุราฺติอาภโโโลิวมคอกโขุนโลโลํ ฺธวเเกกโกลนฏุนากฺติโณฺตนตา.ิ ํํ อนั พระพทุ ธเจ้า ท. ไมท่ รงละแล้ว ยอ่ มเป็น อ.พระพทุ ธเจ้า ท. เม่ือทรงตรวจดซู ง่ึ โลก ในกาลเป็นที่ก�ำจดั เฉพาะซง่ึ มืด ยอ่ มทรง ตรวจดู กระท�ำซ่ึงพระญาณ ให้มีหน้าเฉพาะต่อพระคันธกุฎี จ�ำเดมิ แตข่ อบแหง่ ปากแหง่ จกั รวาฬ, เม่ือทรงตรวจดใู นเวลาเยน็ ยอ่ มทรงตรวจดู กระท�ำซง่ึ พระญาณ ให้มีหน้าเฉพาะตอ่ ท่ีอนั มี ในภายนอก จ�ำเดมิ แตพ่ ระคนั ธกฎุ ี ฯ ก็ ในสมยั นนั้ อ.พระเถระช่ือว่าปตู ิคตั ตติสส ปรากฏแล้ว ปตู คิ ตตสฺตฺมตึสิ ปสฺ นตฺเถสโมรเยปภฺคาวยโติ. าณชาลสสฺ อนฺโต ในภายในแหง่ ขา่ ยคือพระญาณ ของพระผ้มู ีพระภาคเจ้า ฯ อ.พระศาสดา ทรงเห็นแล้ว ซ่ึงอุปนิสัยแห่งพระอรหัตต์ คอทอน€คเคานนิิกสปโฺคฺขวฺฺฺตตตรามสิสฺฺววเฺวปาาาิตต“าตลอฺวฺถฺวยาาาายอตํ อเกุสสิ ตมวฺขทสฺ สิวหิฺลภฺธอฺสาึิวิกทุํสรหิ ฺขกฺสจโอาโุสปาธนรฏรฺสวฏิกภฺิก€ติ ิาสิกาํ ฺวทรสฺขนาณีหโุ;ิติปจนิตํรนฉมฺตอฺนอฑตานภทุมรโตฺฑตากนหฺตวฺถํิโตํตฺจภีตฺตก,าทิวสโวิยตออกฺสํ ฺวิทาฏาคคาิยออนมนชํปุคาฺธยิสนคอฺคนกมฺสณทิสุสิิตฏุาสฺฺธาฺวโิโฺหมนนตลยาิ.ํํํํ ของภิกษุช่ือวา่ ตสิ สะ (ทรงด�ำริแล้ว) วา่ อ. ภิกษุช่ือวา่ ติสสะนี ้ อันบรรพชิต ท. มีสัทธิวิหาริกเป็ นต้น ทิง้ แล้ว, อ.ท่ีพึ่ง อ่ืน ของภิกษุช่ือวา่ ตสิ สะนนั้ เว้น ซง่ึ เรา ยอ่ มไมม่ ีในกาลนี ้ ดงั นี ้ เสดจ็ ออกแล้ว จากพระคนั ธกฎุ ี ราวกะวา่ เสดจ็ เท่ียวไปสทู่ ่ีจาริก ในวหิ าร เสดจ็ ไปแล้วสโู่ รงแหง่ ไฟ ทรงล้างแล้ว ซง่ึ หม้อ ทรงให้แล้ว ซึ่งน�ำ้ ทรงยกขึน้ แล้วสู่เตาไฟ เม่ือทรงยังความท่ีแห่งน�ำ้ เป็นธรรมชาตริ ้อนแล้วให้มาถงึ ได้ประทบั ยืนอยแู่ ล้ว ท่ีโรงแหง่ ไฟ นนั่ เทียว ทรงทราบแล้ว ซงึ่ ความท่ีแหง่ น�ำ้ เป็นธรรมชาตริ ้อนแล้ว เสดจ็ ไปแล้ว ทรงจบั แล้วท่ีปลายแหง่ เตียงแหง่ ภิกษุช่ือวา่ ตสิ สะ นอนแล้ว ฯ ในกาลนนั้ อ. ภกิ ษุ ท. (กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ มจฺ ตกทํ าคเภหิกตฺขฺวู า“ออเปคถฺคสิ ภาลนํฺเตอ,านมยยสึ ํ.ุ คณฺหิสสฺ ามาติ อ. พระองค์ ท. ขอจงเสดจ็ หลกี ไปเถดิ , อ. ข้าพระองค์ ท. จกั จบั ดงั นี ้ จบั แล้ว ซงึ่ เตยี งน้อย นำ� มาแล้ว สโู่ รงแหง่ ไฟ ฯ อ.พระศาสดา ทรงยงั ภกิ ษุ ท. ให้นำ� มาแล้ว ซงึ่ ราง ทรงราดแล้ว ออณาุ สฺโิสหตทจฺ ฺถเิตกาฺวนา เตมอหทมิ ฺทพฺ ภาณิกเปฺขกตหูํ ฺวิ ตาสอฺสาอหาปรตาาเเรปปุปตนฺวํ าวคิสาฺสหอชณาุ ฺชเาปฺโหเตปทฺวสกา.ิ ํ ซง่ึ น�ำ้ อนั ร้อน ทรงยงั ภิกษุ ท. เหลา่ นนั้ ให้ถือเอาแล้ว ซง่ึ ผ้าเป็น เคร่ืองหม่ ของภิกษุช่ือวา่ ตสิ สะนนั้ ทรงยงั ภิกษุ ท. ให้ขย�ำแล้ว ด้วยน�ำ้ อนั ร้อน (ทรงยงั ภิกษุ ท.) ให้คลี่ไว้แล้ว ที่แดด ฯ ครัง้ นนั้ อ.พระศาสดา ประทบั ยืนอยแู่ ล้ว ในท่ีใกล้แหง่ ภิกษุ เตเมอตถฺวาสสฺ ตสสฺสนฺสตรเิ กีรํ ฆ€ตํสฺวติ าฺวา ตนํ หาสเรปีรํส.ิ อณุ ฺโหทเกน ช่ือวา่ ตสิ สะนนั้ ทรงยงั สรีระนนั้ ให้เปี ยกแล้ว ด้วยน�ำ้ อนั เจือ ด้วยน�ำ้ ร้ อน ทรงขัดสีแล้ว ซึ่งสรีระ ของภิกษุชื่อว่าติสสะนัน้ (ทรงยงั ภิกษุชื่อวา่ ตสิ สะนนั้ ) ให้อาบแล้ว ฯ ในกาลเป็นที่สดุ รงรอบแหง่ การอาบ แหง่ ภิกษุชื่อวา่ ตสิ สะนนั้ ตสสฺ นหานปริโยสาเน ปารุปนํ สกุ ฺขิ. อ.ผ้าเป็นเครื่องหม่ แห้งแล้ว ฯ ครงั้ นนั้ อ. พระศาสดา ทรงยงั ภกิ ษชุ อื่ วา่ ตสิ สะนนั้ ให้นงุ่ แล้ว มทฺทอาถเปตนฺวํ าตอํ านติวเปาสาวเสิ ปสฺ ตชฺวฺชาาเปนิวสต.ิ ฺถกาสาวํ อทุ เกน ซง่ึ ผ้าเป็นเคร่ืองหม่ นนั้ ทรงยงั ภกิ ษุ ท. ให้ขยำ� แล้ว ซงึ่ ผ้ากาสาวะ อนั ๆ ภกิ ษชุ อื่ วา่ ตสิ สะนนั้ นงุ่ แล้ว ด้วยนำ� ้ (ทรงยงั ภกิ ษุ ท.) ให้คลไ่ี ว้แล้ว ทแี่ ดด ฯ ครัง้ นนั้ ครัน้ เมื่อน�ำ้ ท่ีตวั ของภิกษุชื่อติสสะนนั้ เป็นธรรมชาต อถสฺส คตฺเต อทุ เก ฉินฺนมตฺเต, ตํ สกุ ฺขิ. สกั วา่ ขาดแล้ว (มีอย)ู่ อ. ผ้ากาสาวะนนั้ แห้งแล้ว ฯ 146 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

อ.ภิกษุช่ือวา่ ตสิ สะนนั้ นงุ่ แล้ว ซง่ึ ผ้ากาสาวะ ผืนหนงึ่ โส เอกํ กาสาวํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิ ตฺวา ห่มแล้ว ซึ่งผ้ากาสาวะ ผืนหนึ่ง เป็ นผู้มีสรีระอันเบาพร้ อม สลลฺ หกุ สรีโร เอกคฺคจิตฺโต หตุ ฺวา มฺจเก นิปชฺชิ. เป็นผ้มู ีจิตมีอารมณ์เดียวเป็นเลศิ เป็น นอนแล้ว บนเตียงน้อย ฯ อ. พระศาสดา ประทบั ยืนแล้ว ในเบือ้ งบนแหง่ ศีรษะ ของภิกษุ สตฺถา ตสสฺ อสุ ฺสีสเก €ตฺวา “ภิกฺขุ อยํ ตว กาโย อเปตวิ ฺาโณ นิรุปกาโร หตุ ฺวา กลงิ ฺครํ วยิ ช่ือตสิ สะนนั้ ตรัสแล้ว วา่ ดกู ่อนภิกษุ อ. กาย ของเธอ นี ้เป็นสภาพ ป€วิยํ สยิสสฺ ตีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห มวี ญิ ญาณไปปราศแล้ว เป็นสภาพมอี ปุ การะออกแล้ว เป็น จกั นอน บนแผน่ ดนิ ราวกะ อ. ทอ่ นไม้ ดงั นี ้ตรัสแล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่ อ. กายนี้ มีวิญญาณไปปราศแลว้ อนั ๆ บคุ คลทิ้งแลว้ “อจิรํ วตยํ กาโย ป€วึ อธิเสสสฺ ติ จกั นอนทบั ซ่ึงแผ่นดิน สิ้นกาลไม่นานหนอ, เพียงดงั ฉฑุ ฺโฑ อเปตวิฺาโณ, นิรตฺถํว กลิงฺครนตฺ ิ. อ. ท่อนไม้ อนั มีประโยชน์ออกแลว้ ดงั นี้ ฯ (อ.อรรถ) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ อ.กายนี ้ จกั นอนทบั ซงึ่ แผน่ ดนิ คอื วา่ ตตฺถ อจริ ํ วตาต:ิ ภิกฺขุ น จิรสฺเสวายํ กาโย จกั นอน ในเบือ้ งบน แหง่ แผน่ ดนิ อนั อนั สตั ว์นอนแล้ว ด้วยการนอน ป€วึ อธิเสสสฺ ติ อิมิสฺสา ปกตสิ ยเนน สยิตาย ป€วยิ า ซมชอดดอซกตเยทยออยอต(ตแ้่ืงองา่ึ่ึน.นนนอออร่่่ัััังาวพีวัั ไหียแไะมนยมวิญมมมๆมผมมพมงง่ดผาป่ีทส้ทไถด((อแ(ุีีอปน้ห้บฯสญออออบเนา่มกพ้ณัตืัอ.วปิงุปนรัมร้ทนั.ั้ไน..ดคตมุ่พไยาะ็เืวอ่พอมกนภฐ)เอวนิคิเณี,โา่รปธดอ้านส้ปสายวานาหะล)็ิบ้ในรวัน(็(มอนัภไา่รนชศีรนออะซอท้ยปาถะอตกืภแอนาาไอ.อ.ปงึ่นัิิยงอปามมปุ้มสอนพห่รวา์อท่แอจาไ)บุม้ากดรนา่กนรีง่เอมลพ้เักนอริปาวา)ะาใหไาาษุษุก้ม่วเแํนพัมหนศกัยล)วล้รปลวแยยวลีแ้้ใะแไเะนอนาส่็า่ยจาต่นปลม์า่้ค์วกลนัมนนท่ัััออเก่ัแ็้้ทไวนน่รข่น้อวดตมมภเ่ื.นนกๆ(้จ.าเๆเทาเดด.เอ้งรทพหัคไา่ตชออนรหไเีย้งังปวนแ.พปรริปลร่ืงอระนนนกลนวยงมมะ่ืี็เแออางไนึาว้่ซแทนนาปั่แา;่ี,้ระลอา้เงย:นา่งล่ึย็สเบนปนัั่น(เค้แ(ทาวอไ่จู้นอัวชน็ดอ้นเัน?อมตลจบ้วยีนกััท.็ด)งี.้)้นอม้;ั้นาอเววอนนมียพตซอ(ม.มนนวัธดแแอมีปวงฯซึ่สดัื่นอ(ัา่ทิบีปคษุดผลง;เนันงึ่ชรปู่แอๆที่นดางมน่ดแะัยอ่ื่อษุลนาั้านยี)ดโผ.์เแดู้้วว(กบยกกตย)ที)แงหน่ล้ัา่นิา์(ริดชคาุซว.นห้(ผอวรดยน)ะใมตนา่แงค่ึือี้ง่ห.ูนทนิ้ทน่ัผไอดลส์ัอ(ลกนซรวบวมด.)�ำ้เมู้นัวาณแอัา่ทาง่ึีทงั้้้ทวอเดวีคไแลใกยอใถิงีพย้ยฐมหผกนห้้ักวววแแนนัือทวาียบ้้้น้มะู้เยอาเ)ลลนเัเป.ปน้งปทอมน)นัีคั้้ววอ้็)็ดนแวน็ยา)บนตว.เซา่งหัหทตอเอ่อ้ยาคอโจุง่ึวชเพลง่ยงอ(่ม่ัมนอ่ัไคปกงอัา่ิงด(ไแมา่ซ่นูรกเ็ตมอลเ.นรมนงปันหทหง้ง่ึอฉอแา้ท.อถ้อนอส็ดกนไนง่อลั่รนัหงุ้งงฑืิอนมนี)ภั้้แวาดห้นแ,อืแกตง่เ้ทนยคผยโฺานวหอลัลไไารฑพบมมนนนั่ดัักย้ฯวาา้งงง่ร้้ี็ ้ อปุ ริ สยิสฺสต.ิ ฉุฑโฺ ฑต:ิ อปวทิ ฺโธ อปคตวิฺ าณตาย ตจุ ฺโฉ หตุ ฺวา เสสฺสตีติ ทสเฺ สต.ิ ยถาก?ึ นริ ตถฺ วํ กลงิ คฺ รนตฺ :ิ นริ ุปการํ นริ ตถฺ กํ กฏฺ€ขณฺฑํ วิย. ทพฺพสมภฺ ารตฺถิกา หิ มนสุ ฺสา อรฺ ํ ปวสิ ติ ฺวา อชุ กุ ํ อชุ กุ สณฺ€าเนน วงฺกํ วงฺกสณฺ€าเนน ฉินฺทิตฺวา ทพฺพสมภฺ ารํ คณฺหนฺต,ิ อวเสสํ ปน สสุ ริ จฺ ปตู กิ ฺจ อสารกจฺ คณฺ€กิ ชาตจฺ ฉินฺทิตฺวา ตตฺเถว ฉฑฺเฑนฺต;ิ อฺเ ทพฺพสมภฺ ารตฺถิกา อาคนฺตฺวา ตํ คเหตฺวา อากงฺขนฺตา นาม นตฺถิ, ตํ โอโลเกตฺวา อตฺตโน อปุ การกเมว คณฺหนฺต;ิ อิตรํ ป€วีคตเมว โหติ, ตํ ปน เตน เตน อุปาเยน มฺจปฏิปาทกํ วา ปาทก€ลิกํ วา ผลกปี €กํ วา กาตํุ สกฺกาปิ ภเวยฺย; แอชบอห่ือนยันงว่า่มแวา่งผสีปตัออน่ว่ ถรื่นนั นดะมุ เวนิโขเียชยา่้าอ่ตงิชถรมใอ่ นงึอนไวซ์งอมสนัแง่ึ อวม่่เคหลนกี,วง่ ก็แเาอตทนลม.ยี้อ.ก้วเงปยา๓เ็ปนยน๒็นนนั่สดตีเว่้ใังทอ้นนนนยีนัหออีว้มรนตัั ือีวบภอ(ิญคอาุยพหัคนา่ญงรนลบืาอเีพหดัณ้ณวนยีงึา่ ฑไถวโาปดือิตยปแเเพอมมรายีาขุ้ พศอองดน.แัึงสงัเลทโปว่ ่้ดวร็นนอายอ.จบทอๆปุกั �ำอ่)กนหนนาอนาไรมนจฯะง่ึ ้ วเอากโอกอปิมฏุ ฺส€กามฺาโรึสมปเุปิขนนมอคฺจตยปฺตฺหฏภปุ ิปาโเาควทกทานฺวทตาิวมฺตเสสึ นายนตวาโฺถกิ,อฏฺ€าเเฺกเสวนสลํุ นิรตฺถํว กลงิ ฺครํ อยํ กาโย อปคตวิ ฺาโณ กตปิ าหสเฺ สว ป€วิยํ เสสสฺ ตีต.ิ ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 147 www.kalyanamitra.org

ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลงแหง่ เทศนาอ.พระเถระชอื่ วา่ ตสิ สะผ้มู ตี วั อนั เนา่ ออรรหหตตอเทฺฺตตสํํ นเฺปปาาตวปปฺวสิ าณุาเพนิ.ปหปรู ินตู โิพคิ สฺตพตตฺาาตยปสิิ.นสฺ ฺนตาเฺ ถทโโรย สห ปฏสิ มภฺ ทิ าหิ บรรลแุ ล้ว ซงึ่ พระอรหตั กบั ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท. ฯ อเหสํ.ุ เถโรปิ (อ. ชน ท.) มาก แม้เหลา่ อนื่ เป็นพระอริยบคุ คลมพี ระโสดาบนั เป็นต้นได้เป็นแล้วฯแม้ อ.พระเถระบรรลแุ ล้วซง่ึ พระอรหตั ปรินพิ พาน แล้ว ฯ อ. พระศาสดา ทรงยงั บคุ คลให้กระทำ� แล้ว ซงึ่ กจิ ด้วยสรีระ คเหตสฺวตาฺถาเจตยิตํสฺสการสารเีรปกสิจ.ิ ฺจํ ภกิกฺาขรู าเสปตตฺถฺวาารํ ธปาจุ ตฺฉโุ ึสยุ ของพระเถระนนั้ ทรงถอื เอาแล้ว ซง่ึ ธาตุ ท. (ทรงยงั บคุ คล) ให้กระทำ� แล้ว ซง่ึ เจดยี ์ ฯ อ. ภกิ ษุ ท. ทลู ถามแล้ว ซงึ่ พระศาสดา วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ “ภนฺเต ปตู คิ ตฺตตสิ ฺสตฺเถโร กหุ ึ นิพฺพตฺโตต.ิ อ. พระเถระชอื่ วา่ ตสิ สะผ้มู ตี วั อนั เนา่ บงั เกดิ แล้ว ณ ทไี่ หน ดงั นี ้ฯ (อ.พระศาสดาตรสั แล้ว)วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท.(อ.ตสิ สะ)ปรนิ พิ พานแล้ว “ปรินิพฺพโุ ต ภิกฺขเวต.ิ ดงั นี ้ฯ (อ. ภกิ ษุ ท. ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ตวั ของภกิ ษุ ออภปฏุิกฺฺ€ขนนีโุ“ิสนภิฺสนยฺเภตกภากึ ินวาํฺนเรอปาณวตนราฺติ,ูปนสฺตฺสค.ิ กติมฺตอสํ รสฺ หปตตู ฺตกิกปุ าํ นรชณิสาฺสํตยํ,สอมกรปฺหกึ นตารฺนฺตณสสฺสฺสา ผ้ถู อื พร้อมแล้วด้วยอปุ นสิ ยั แหง่ พระอรหตั ผ้มู อี ยา่ งนเี ้ป็นรูป เป็นตวั เนา่ เกดิ แล้ว เพราะเหตอุ ะไร ?,อ. กระดกู ท. แตกแล้ว เพราะเหตอุ ะไร ?, อ. เหตุ ถงึ แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ อปุ นสิ ยั แหง่ พระอรหตั ของพระเถระ ชอื่ วา่ ตสิ สะนนั้ อยา่ งไร ? ดงั นี ้ฯ (อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. ผลนนั่ ทงั้ ปวง นิพฺพ““ตภกฺตึิกนปฺขฺตนเว.ิ สพฺพเมตํ เอตสสฺ อตฺตนา กตกมเฺ มน บงั เกดิ แล้ว แกต่ สิ สะนนั่ เพราะกรรมอนั ๆ ตนกระทำ� แล้ว ดงั นี ้ฯ เตน ภนฺเต กตนฺต.ิ (อ. ภกิ ษุ ท. ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ ก็ อ. กรรมอะไร อนั พระเถระชอ่ื วา่ ตสิ สะนนั้ กระทำ� แล้ว ดงั นี ้ฯ (อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. ถ้าอยา่ งนนั้ อ. เธอ ท. ฃว€เสกตเิกสภกปสฺกเสฺุวสณํ ีณิสป“.ิชเฺสสตางนวมตฺฆนธฺตมฺ,ิหฏิตีตาฺิ€“ฺว,ิสีนวภามิกิ ิกจยพฺฺกอฺขถีณปทุเิสาวฺธกฺสากฺขรวสาฏชอเสเฺณุน€ปุลสีนํปฺาาิอถตจปุาติสมตฏํุาาภฺิ€กเินนหรอณุ ตฺทิ,ติโฺวิตเีตกสตาฺวํกสาฺโอํ€กทปาหรนินิหาตตุ ฺตฺนสราฺวิ;ิ:าึาปวกเตตูตสพอถิกฺวเหสยาาาํู จงฟัง ดงั นี ้ ทรงนำ� มาแล้ว ซง่ึ เร่ืองอนั ลว่ งไปแล้ว วา่ :ในกาลแหง่ พระ สมั มาสมั พทุ ธเจ้าพระนามวา่ กสั สปะ อ. ตสิ สะนี ้ เป็นบคุ คลผ้ฆู า่ ซงึ่ นก เป็นอยู่เป็นฆา่ แล้วซงึ่ นกท.มากบำ� รุงแล้วซง่ึ ชนผ้เู ป็นใหญ,่ ยอ่ มขาย (ซงึ่ นก ท.) ตวั เหลอื ลงจากนกอนั ๆ ตนให้แล้ว แกช่ นผ้เู ป็นใหญ่ ท. เหลา่ นนั้ , (คดิ แล้ว วา่ (อ. นก ท.) ตวั เหลอื ลงจากนกอนั เราขายแล้ว อนั ๆ เราให้ตายแล้วเกบ็ ไว้แล้ว เป็นนกเนา่ จกั เป็น ดงั นี ้ , (อ. นก ท. เหลา่ นนั้ ) ยอ่ มไมอ่ าจ เพอื่ อนั บนิ ขนึ ้ โดยประการใด; ทำ� ลายแล้ว ซงึ่ กระดกู แหง่ แข้ง ท. ด้วย ซง่ึ กระดกู แหงปีก ท. ด้วย ของนก ท. เหลา่ นนั้ โดยประการนนั้ เกบ็ ไว้แล้ว กระทำ� ให้เป็นกอง ฯ (อ. บรุ ุษนนั้ ) ยอ่ มขาย ซง่ึ นก ท. เหลา่ นนั้ ในวนั รุ่งขนึ ้ , (ยงั บคุ คล) อตฺตโเตน อปตนุ ฺถทาิวยเสปจวาิกเฺกปีณส.ิาต,ิ อตพิ หนู ํ ลทฺธกาเล ให้ปิง้ แล้ว เพอื่ ประโยชน์ แกต่ น ในกาล แหง่ นก ท. ตวั มากเกนิ อนั ๆ ตน ได้แล้ว ฯ ในวนั หนง่ึ ครนั้ เมอื่ โภชนะอนั ประกอบแล้วด้วยรส (อนั บคุ คล) ปิ ณฺฑตาสยสฺ จเอรนกฺโทติวสตํ สรสฺสโภเคชหเนทฺวปาเกรฺเกอ,ฏเฺ€อาโสก.ิ ขีณาสโว หงุ แล้ว เพอ่ื บรุ ุษนนั้ อ. พระขณี าสพ รูปหนง่ึ เทย่ี วไปอยู่ เพอ่ื บณิ ฑะ ได้ยนื แล้ว ใกล้ประตแู หง่ เรือน ของบรุ ุษนนั้ ฯ อ. บรุ ุษนนั้ เหน็ แล้วซงึ่ พระเถระ ยงั จติ ให้เลอื่ มใสแล้ว (คดิ แล้ว) วา่ ตจปเถสารรณสฺํ สโาโปสภปมชตานฺจเรฺตถํปิตํรตาอํส,ฏิาํวทอฺท€ชิ ิสยเิาฺชตโฺวฺ ยตยนาิ,ปจจเูวรเิตนปมตฺตฺทิ ณฺวเํ ิตาคฺฑปฺวหาปสทราาสวฺ เตาปทเมิ ณรตสฺว€ฺฑฺสโิาตป,า“อตมทนํยสโฺ าตฺสทเาตคพมฺวเหหีตาิู อ. สตั วม์ ลี มปราณ ท. มาก อนั เรา ให้ตายแล้ว, อ. พระผ้เู ป็นเจ้า ยนื แล้ว ใกล้ประตแู หง่ เรือน ของเรา ด้วย, อ. โภชนะ อนั ประกอบแล้ว ด้วยรส มพี ร้อมอยู่ ในภายในแหง่ เรือนด้วย, อ. เรา จกั ถวาย ซึ่งบิณฑบาต แก่พระผู้เป็ นเจ้านัน้ ดังนี ้ รับแล้วซ่ึงบาตร ของพระขณี าสพนนั้ ยงั บาตรให้เตม็ แล้ว ถวายแล้ว ซง่ึ บณิ ฑบาต อันประกอบแล้วด้วยรส ไหว้แล้ว ซึ่งพระเถระ ด้วยอันตัง้ ไว้ เฉพาะแหง่ องคห์ ้า กลา่ วแล้ว วา่ 148 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

ดแขดแ(ปทอห้หองวรา่ั .านยงนง่ง่ รตอตกีวอดข ้ถทนสิัสิิบรฯ้า.กนู .รถสสาแ่อามพเวกะะตหแนอรา)เลท่น็ภปะนยัเ้วปา่บแ็เิกนอถ็นลนรซๆษเยรรผ้ควงตึ่ ุะา่ล้บเูรตวังดจแุ่ืทอณินเสิ(รงัลนกง.ิีสญน้จ้ฑไวา่ละหีงอ้บฯา่ มซลเอ.วกากเีง่ึอ.แถติดรพผอลดิขะอแรลก้้วาทนัลดะนแ)พ�ำป้องวั หนั่แเนดวรรจง่ลหะาี่้ว้้ไาอ้กวดตสยั นัออ้กพำ�,ใท.บดรเงึนอระ�ำ้วแถค็จ.กทลยลงึวแาำ�กา้ววาลลแยซริบดม้วลนะซงึ่้วาป้วดทนังึ่ย้กรกตกีู่สซรเาปรนงสสิ่ึดุ รกะ็ทนสน่ัถดาแแ.ะเเนรคทกูกหแอารียพ่ง่นตอดื่ขอธวรโ้กนุัวองระมยแไงร:ขทหมๆลนอณี นอล้ว�ำอกา.ทาอดนนั ส้ฯอทา่ตวาพนกยจๆ.วั ; “ภนฺเต ตุมฺเหหิ ทิฏฺ €ธมฺมสฺส มตฺถกํ ปาปเุ ณยฺยนฺติ อาห. เถโร “เอวํ โหตตู ิ อนโุ มทนํ อกาส.ิ ภิกฺขเว ตทา ตสิ ฺสสฺส กตกมมฺ วเสเนว เอตํ ขตตีณสสิิ สฺฺสาสสสสฺฺสวสสฺ นคิปตผฺฺตรนํสฺนปปิํ:ณตู ฺฑกิ สํปกชาณุาตตทาํ,นานํ อนฏิสอฺ€สฺ ฏีนนฺ€ิ ฺเิเทภจนทนิสภอสฺินรนฺนหฺเาทตนนฺติ;ํ ปตฺโตต.ิ อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าตสิ สะผู้มีตวั อันเน่า ปตู คิ ตตฺ ตสิ สฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ. (จบแล้ว) ฯ ๘. อ. เร่ืองแห่งบุคคลผู้เลีย้ งซ่งึ โคช่ือว่านันทะ ๘. นนฺทโคปาลกวตถฺ ุ. (อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ ซนง่ึี ้วบา่ คุอ ทค. พโลิ สผระ้เู ทลศยีสิา้ งสํ ดซดงง่ึั านโคเีเ้มปชื่็อ่ือนปวตา่ร้นะนทฯนั บัทอะยู่ ใตนรชัสนแบลท้วช่ือวซา่ งึ่ โพกรศะลธทรรรมงปเทรศานรภา “ทโิ ส ทสิ นตฺ ิ อมิ ํ ธมมฺ เทสนํ สตถฺ าโกสลชนปเท วิหรนฺโต นนฺทโคปาลกํ อารพฺภ กเถส.ิ ชเปอื่ ็นวผา่ ไ้อมูดน้ีโยภาินถควบะ่ามณิ าฑอก.กิ (บะเปุค็ในคน)ลเมยผอือ่ ู้เงมลสรีย้ าักงวษซตั า่ึงถโซี คเงึ่ปฝ็นชงู ื่ผอแ้มูวห่างั่ง่ คนโคง่ัันฯทเปะ็นผข้มู อที งรคัพฤยห์มบาดกี สาวตฺถิยํ กิร อนาถปิ ณฺฑิกสสฺ คหปตโิ น นนฺโท นาม โคปาลโก โคยถู ํ รกฺขติ อฑฺโฒ มหทฺธโน มหาโภโค. ฉซแยหง่ึอ่นั คง่มใพวดรไารดักมะ้ยษรบ(ินาาอบีชว.ซาคา่ ง่ึ)นั้ขอบดแมุ.้วคุหทยชคง่ เรฎพลพัพิลรผศยะ้เูแช์ลรขหาื่อยี ้อง่ชวงบงาา่ซตรเง่ึรกนโพดณคฉช้วชิยตินยั ื่อะคนว(ยวนัา่(้ อาห่นฯมมลนั เรบปทกั ห็ะนษล)แากีหซอง่นงึ่บยขนั้ ู่คุมุ ซคทงึ่ ลรหคพัผลว้ยเูาบล์มหขยี ้ บองลซงีบีกตง่ึคอโนนคัย้)ู่ เอวํ โส กิร ยถา เกรณาชิโปยี ฬํ ชฏิโล ปพฺพชิตเวเสน โคปาลกตฺเตน ปริหรนฺโต อตฺตโน กฏุ มุ พฺ ํ รกฺขต.ิ เเแพหตอ่ืน็ โ่ ปคออรหย.ะู้่าโบซยงค่ึุชทพคน.รลแ์ ะผกมศ้เกู่ าลาาแยีสร้ ลงเดสซ้วาดง่ึ โจ็ ฟคมังชสาออื่สู่ สยว�ำทู่าู่่นซเน่ี ปกังึ่นั็นธททรขะรอ่ีอนมยงนั้่คูทขฤอถลู งหอืวตเบงิ อนวดาอตแีชนลลื่อออ้ววดยา่ ซกู่อซง่ึานรงึ่ลสาพตอถรานับะมเศณิกกาดาิ ฑสลแดิกลฯ้ะาว โส กาลานกุ าลํ ปจฺ โครเส อาทาย อนาถ- ปิ ณฺฑิกสสฺ สนฺตกิ ํ อาคนฺตฺวา สตฺถารํ ปสฺสติ ธมมฺ ํ สณุ าติ อตฺตโน วสนฏฺ €านํ อาคมนตฺถาย สตฺถารํ ยาจต.ิ ปขเผซเสป้องึ่เูร็ดลนคะงยีจ็ทธบว้ อเงบราัคุท.ซรมนคี่ยมงึ่ ทงั่ลโวพชแค่ี ผไาลรปช้เูตะ้วลื่ออศ(ทแยีแวย้ากโี่ หงา่คู่ส่รซนง่นอดสง่ึญนัแบาโทู่ หทคาแ่ีเง่ะชณปลตทน็่ือ้นว้นขรวนั้ทองไา่ มยี่เใงนท้หบงั นัี่ย้คมแคุผทววหาค้อูไะาอง่ปลนันมใยผดหนัแู่้้ไเูแมกทลมใหแู่่รรยีนเ่้ง่อสงหงวหกบดซง่นัน้าภแงจ็่ึ หง่ึวโหิกไคนลปษง่ อชงง่ึแญุในแ่ือั ลฯหลใาว้วญก้ณวา่ ลทน่แ้ตรนัวจงอ่ ดขทาททอลกะรเ่ี ้งป)อหาบ็นบมนคุทแแทนคอลลี่านัลย้้วว้งู่ สตฺถา ตสฺส าณปริปากํ อาคมยมาโน อาคนฺตฺวา ตสฺส ปริปกฺกภาวํ ตฺวา เอกทิวสํ มหาภิกฺขสุ งฺฆปริวโุ ต จาริกํ จ มคฺคา โอกฺกมมฺ ตสฺส วสนฏฺ€านาสนฺเน อฺ ตรสมฺ ึ รุกฺขมเู ล นิสที ิ. ผลติ สือ่ การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม วดั พระธรรมกาย 149 www.kalyanamitra.org

อ. บคุ คลผ้ลู ยี ้ งซง่ึ โคชอื่ วา่ นนั ทะ ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา ภกติกฺวฺขาสุนงนสฺฆโฺตทสฺถฺสาสรตํ ปถฺ นุณิมสีตนนํ ฺเตฺ ปตกิ ตํ ฺวคฺจานโคตฺ สรวฺ สตาทฺตวาานนหทฺ ํํ ติ อพวฺททาุ าฺธสปป.ิฏปฺ สิ มนขุ ถฺ สาสฺ รํ ถวายบงั คมแล้วกระทำ� แล้วซง่ึ การต้อนรบั ทลู นมิ นตแ์ ล้วซง่ึ พระศาสดา ได้ถวายแล้ว ซง่ึ ทานคอื รสอนั เกดิ แล้วแตโ่ คห้า อนั ประณตี แกห่ มแู่ หง่ ภกิ ษุ มพี ระพทุ ธเจ้าเป็นประมขุ ตลอดวนั เจด็ ฯ ในวนั ทเ่ี จด็ อ. พระศาสดา ทรงกระทำ� แล้วซงึ่ การอนโุ มทนา ทานกสถตาฺตทเมิเภทํ ทอิวเนสปุ พุ ฺพีกสถตํ ฺถกาเถส.ิ อนโุ มทนํ กตฺวา ตรสั แล้ว ซงึ่ วาจาเป็นเคร่ืองกลา่ วตามลำ� ดบั อนั ตา่ งด้วยวาจาเป็น เคร่ืองกลา่ วมที านกถาเป็นต้น ฯ ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงรอบแหง่ วาจาเป็นเคร่ืองกลา่ ว อ. บคุ คลผ้เู ลยี ้ ง ทวปนรูตํฺทฏิ ิตฺก€ฺควาถายนาปฺตนสรฺวิิวโตายตฺถสฺตุ า.ิป“เตนตฏิฺตฺ€ํ นคนเหฺทอตโปุ คฺวาปาสากลสาโตตกฺถิ ารโํนสอติวนตาคปฺุตจยิตฺฉมฺตนาิผโฺโเนตล ซงึ่ โคชอื่ วา่ นนั ทะ ตงั้ อยเู่ ฉพาะแล้ว ในโสดาปัตตผิ ล รบั แล้ว ซง่ึ บาตร ของพระศาสดา ไปตามอยู่ ซง่ึ พระศาสดา ไปแล้ว สทู่ ี่ไกล ผู้ (อนั พระศาสดา) ทรงให้กลบั อยู่ (ด้วยพระด�ำรัส) วา่ ดกู ่อนอบุ าสก อ. เธอ จงหยดุ ดงั นี ้ถวายบงั คมแล้ว กลบั แล้ว ฯ ครัง้ นนั้ อ. นายพราน คนหนงึ่ ยิงแล้ว ยงั บคุ คลผ้เู ลยี ้ งซงึ่ โค ส“อมนาเหจนคาฺโจทอทตฺฉถาุมนนฺภเฺตํนหนาํ ทฺเนเตอตภาโฺวิกคกโาฺขคจูปฺฉลอาิททสุ ลนฺิสฺธสโคุโฺวถกกาน, ฺตนวฺวคชิาตานฺฌสมฺุตฺสิตหฺฺวนฺวาาิวมากตรํ มสฺตณตานํเฺถอฺโรอตาิธสภรา.ิ ํวคมปิสตอาจสฺ าตรฺฉาิโหฺตโตตตํสา;.ิ ุ ให้ตายแล้ว อ. ภกิ ษุ ท. ผ้มู าอยู่ ข้างหลงั เหน็ แล้ว ไปแล้ว กราบทลู แล้ว กะพระศาสดา วา่ ข้าแตพ่ ระองคเ์ จรญิ อ. บคุ คลผ้เู ลยี ้ งซงึ่ โค ชอื่ วา่ นนั ทะ ถวายแล้ว ซงึ่ ทานอนั ใหญ่ ไปตามแล้ว กลบั อยู่ (อนั นายพราน) ให้ตายแล้ว เพราะความที่แห่งพระองค์ ท. เป็ นผ้เู สด็จมาแล้ว ในทน่ี ;ี ้ ถ้าวา่ อ. พระองค์ ท. จกั ไมเ่ สดจ็ มาแล้วไซร้, อ. ความตาย จกั ไมไ่ ด้มีแล้ว แก่บคุ คลผ้เู ลยี ้ งซงึ่ โคชื่อวา่ นนั ทะนนั้ ดงั นี ้ฯ อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. ครนั้ เมอื่ เรา มาแล้วกด็ ี ออตเสนิมนาสวปฺสฺโํ คติ ,สาโตจถจปมฺถรมตวาาราสตณหโฺฺตสนโํ ต“มภทิจเิกวฺฉมิสฺขราาจเิุโวนปฺจจณนตปุกิหมสาโิตฺโยรโสํนยิ จฺติต,ิอนฺตอาาเนตคมมํทุเวติสอปากิเนิ มโตสรอฺถตํ คนิ;ีตจสาิ คฺฉตยวนเฺตตํตฺตาฺวปนหสาิ ,ํิฺ ไมม่ าแล้วกด็ ี ชอื่ อ. อบุ ายเป็นเครื่องพ้นจากความตาย ของบคุ คล ผ้เู ลยี ้ งซง่ึ โคชอื่ วา่ นนั ทะนนั้ แม้ผ้ไู ปอยู่ สทู่ ศิ ท. สี่ สทู่ ศิ น้อย ท. สี่ ยอ่ มไมม่ ;ี เพราะวา่ อ. โจร ท. จะกระทำ� หามไิ ด้นนั่ เทยี ว (อ. ชน ท. ผ้มู เี วรกนั จะกระทำ� (ซงึ่ ความฉบิ หายมใิ ชค่ วามเจริญ) ใด หามไิ ด้, อ. จติ อนั ๆ บคุ คลตงั้ ไว้แล้วผดิ อนั เป็นไปทว่ั แล้ว ในภายใน ของสตั ว์ ท. เหลา่ นนี ้ นั่ เทยี ว ยอ่ มกระทำ� (ซง่ึ ความฉบิ ฉายมใิ ชค่ วามเจริญ) นนั้ ดงั นี ้ ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่ อ. โจรผูป้ รากฏ (เห็นแล้ว) ซึ่งโจรผูป้ รากฏ พึงกระท�ำ “ทิโส ทิสํ ยนตฺ ํ กยิรา เวรี วา ปน เวรินํ, ซึ่งความฉิบหายมิใช่ความเจริญ นน้ั ใด ก็ หรือว่า มิจฺฉาปณิหิตํ จิตฺตํ ปาปิ โย นํ ตโต กเรติ. อ. บคุ คลผูม้ ีเวร (เห็นแล้ว) ซึ่งบคุ คลผูม้ ีเวร (พึงกระท�ำ ซ่ึงความฉิบหายมิใช่ความเจริญนนั้ ใด) , อ. จิต ตตฺถ ทิโส ทิสนฺต:ิ โจโร โจรํ. อนั ๆ บคุ คลตง้ั ไว้แล้วผิด พึงกระท�ำ ซ่ึงบคุ คลนน้ั ทยนิสฺตฺวาํ ตกิ ยปิราา€ตเิ:สโยสน,ฺตํ ตสสฺ อนยพฺยสนํ กเรยฺย. ใหเ้ ป็นผลู้ ามกกวา่ กวา่ ความฉิบหายมิใชค่ วามเจริญนนั้ ดงั นี้ ฯ ทตุ ยิ ปเทปิ เอเสว นโย. (อ.อรรถ) วา่ อ. โจร (เหน็ แลว้ ) ซง่ึ โจร (ดงั น)ี ้ (ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ หมวดสองแหง่ บท) วา่ ทโิ ส ทสิ ํ ดงั นี ้ฯ อ. บาลอี นั เหลอื วา่ ทสิ วฺ า ดงั นี ้(อนั บณั ฑติ พงึ นำ� มาเชอ่ื มเข้า) ฯ (อ.อรรถ) วา่ พงึ กระทำ� ซงึ่ ความฉบิ หายมใิ ชค่ วามเจริญนนั้ ใด แกโ่ จรนนั้ (ดงั น)ี ้ (แหง่ หมวดสองแหง่ บท) วา่ ยนตฺ ํ กยริ า ดงั นี ้ฯ อ.นยั แม้ในบททสี่ อง นนี ้ น่ั เทยี ว ฯ 150 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

เ(แปใมน็น้นทตนอัร้้น.ัพคผขย้�ำผู อ์นิดทงีอ้โ.ว)จยา่ รมู่ ใอคีบน.นตโุตจหรนรแนผลอง่ึ้ปู ยะ,ร(ภา่ อะงรท.นรตษุยนัน้ ารน)้าแนยั่ ยลอ่เตะทมนอ่ียผมาวิดแิต, ลตระโอ่ ดสโยจวปนรใกแดลต,ะิ เคหโคนน็ แหแลนละ้ง่ึวกซผรงึ่ิดะโบอจยือรู่ อิทํ วตุ ฺตํ โหติ “เอโก เอกสฺส มิตฺตทพุ ฺภิโจโร ปตุ ฺตทารเขตฺตวตฺถโุ คมหิสาทีสุ อปรชฺฌนฺโต, ยสฺส อปรชฺฌต,ิ ตํปิ ตเถว อตฺตนิ อปรชฺฌนฺตํ โจรํ ทิสฺวา, เห(พเผอซปขพ้ง่ึนมัูรึง็อนคืรอผปีเงาวผววกกูลโระ้าา่หูจไ็หนงคมขวยรลรนั้อห้แวฉาืองงลาิบรบวบือ้คมวหชา่ คหุือ้ทาซาครวด,่ียแ่ึงือา่้ลวโมอหวจยผ.ิใ่งา่บพร้เชมูตหขหคุค่งึีเนอตวเรควบงรืเอุอาลปบนียะมผ็ นคนุัดไ้้เมูรจคหหผเบีเ้รลูรหวรๆิญียืืออรผยน้วมูาหน่าีเใบรนวั่ซเซดือหครเง่ึึ่งวทนน็าบบแา่ียนัยแ้ตุกุคว)ล(ร่โยค้วแจงัลพชลรทเ่ือหผงึพะร้ใวูรมภ(ัพรหซือา่ ีารเ้ยฉงผึ่วระบ์้ิบมรยูหทคนคุาีเหร.ววื)คอันา้ารวลขมยมา่อ)ีนพทแจงากงึ่ีกแโาเก็หจปผ่บหกรรร็้มนูคุ่งชะหือตีเตคีวทรวว้ิืนนตลอ�าำ่ร เวรี วา ปน เกนจิเทว การเณน พนฺธเวรํ เวรึ ทิสวฺ า, อตฺตโน กกฺขฬตาย ทารุณตาย, ยํ ตสสฺ อนยพฺยสนํ กเรยฺย ปตุ ฺตทารํ วา ตสฺส ปี เฬยฺย เขตฺตาทีนิ วา นาเสยฺย ชีวติ า วา ปน นํ โวโรเปยฺย, พคกผพแเป้กวมวูงงึึ็นา่า่บกกีปธเมรรคุอรหระะเะ.คตรจจททกมลรนุิต��ำำาิญผชนั้ร้ามูซอ,นชตซีเงึ่นันัวืื่อ้งดึ่บอขรคว้วนัคุค้าา่วใยบคือพนอาวคลุวเมนอัา่จา่นคตสับ้าลนัพ้นิภอคุก้ ต.ไางึคลโใปงักพ้จาล่หไแรรวนว้ตเะหผป้แแีนงั้ท้้็ปูง่ลนลไนั่ �ชำว้้รววผเ้ีวแาทผ้ลซู ยติกลิดียงึ่างั้ฏวบมวทผห,รุแกกุิดใุษรกกนขือน่โว์อจพเา่นั้กพหรงึ ผศุกรรใใ้ืหปาูอลหวะ้ว้เกรา่เปกคาา่คร็ินดกรววมาขฏผอาม้บนึเ.มูห้ บลทหทฉรวคุือ่ีแริบทคือหหรทลง่าาหหผ.จมยรร้มิตู ืืมกออนีสเวววิใวบินัชาาา่่่้ร่ ทสสุ อกุสลกมฺมปเถสุ มิจฺฉา€ปิ ตตฺตา มิจฺฉาปณิหิตํ จิตฺตํ ปาปิ โย นํ ตโต กเร ตํ ปรุ ิสํ ตโต การณโต ปาปตรํ กเรยฺย; วตุ ฺตปปฺ กาโร หิ ทิโส วา เวรี วา ทิสสสฺ วา เวริโน วา อิมสฺมเึ ยว อตฺตภาเว ทกุ ฺขํ วา อปุ ปฺ าเทยฺย ชีวติ กฺขยํ วา กเรยฺย, ซ(อ(อยึ่นังนังั ศพบสีรสรตัคุ ษะว่วคผน)์ะล้มเูวห)า่ีพน็ ใรอยแนะล.อ่ พจภ้วมติับานใค้าหแองเ้หถนัจซ้งึ่ๆางดั ตอไบซรัปตคัุสงึ่แภคคแลาลวล้วพา้ตวใมนงัย้ ไฉออ่ทวิบบ้แม.าหบลเยปา้้วา็ยผนทงมดิ.ฯสิใใดชี่ ยนค่ังอ่อวนมกาี ้ไศุมมลเเใ่ปจหก็รน้ริเญรพคมอ่ื�ำบออใทนันธยธิบทกร.าขรมนนยึ ้ ี ้ อิทํ ปน อกสุ ลกมมฺ ปเถสุ มิจฺฉา€ปิ ตํ จิตฺตํ ทจตฏิ ฺสูเ€ุ ปิ อธปมาเฺ มเยสอนุ ยขพิปยฺิ ตสฺวนาํ ปาเปติ อตตฺ ภาวสหสเฺ สสปุ ิ สีสํ อกุ ฺขิปิ ตํุ น เทตีติ. ก(ซบั ง่ึ ดอ้ใวรนิยยกผวาาลลจทาเปม.ม็นีปีโทรส่ีสะดโดุ ายแปชหัตนง่ ต์ เเทผิกลศิดเนแปลา็น้วต(แ้นอก,.่มอห.ชานเทชนศทนฯ.า) เปม็นาเกทศบนรารเปล็นแุ ลไป้ว เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺตผิ ลาทีนิ ปตฺตา, มหาชนสฺส สาตฺถิกา เทสนา ชาตา. ไอมนั ต่ภรกิ ัสษกบ็ุ ทออ.ก.ไแมกลท่ร้วรลู มถดางั อมนนัแีแ้ ลล้วๆฯ, เอพบุ ราาะสเกหตกนุ รนั้ะท(อ�ำ.แกลร้วรมนในนั้ ร)ะอหนั วพา่ รงะแศหาง่สภดพา อปุ าสเกน ปน ภวนฺตเร กตํ กมมฺ ํ ภิกฺขหู ิ น ปจุ ฺฉิตํ, ตสมฺ า สตฺถารา น กถิตนฺต.ิ อ. เร่ืองแห่งบุคคลผู้เลีย้ งซ่งึ โคช่ือว่านันทะ นนฺทโคปาลกวตถฺ ุ. (จบแล้ว) ฯ ผลติ สอื่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 151 www.kalyanamitra.org

๙. อ. เร่ือง แห่งพระเถระช่อื ว่าโสไรยะ ๙. โสเรยยฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ. (๓๒) (อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ อ.พระศาสดาทรงยงั พระธรรมเทศนานีว้ า่ นตํมาตาปิ ตากยริ า “น ตํ มาตา ปิ ตา กยริ าติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ ดงั นเี ้ป็นต้น อนั ตงั้ ขนึ ้ พร้อมแล้ว ในเมอื งชอ่ื วา่ โสไรยะ ให้จบแล้ว สตฺถา โสเรยฺยนคเร สมฏุ ฺ€ิตํ สาวตฺถิยํ นิฏฺ€าเปส.ิ ในเมอื งชอื่ วา่ สาวตั ถี ฯ ครงั้ เมอื่ พระสมั มาสมั พทุ ธเจ้า ประทบั อยอู่ ยู่ ในเมอื งสาวตั ถี สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺเธ สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต, โสเรยฺยนคเร อ.บตุ รของเศรษฐีชอ่ื วา่ โสไรยะในเมอื งชอ่ื วา่ โสไรยะนงั่ แล้วบนยานน้อย นโสิสเทีรยิตฺยฺวเาสฏฺม€ปิหตนุ ฺโฺเตตนเอเปกรนิวาสเหรนายเกนนหาสนทตฺธฺถึ าสยขุ ยนาคนรเกา อนั สบาย กบั ด้วยสหาย คนหนง่ึ ออกไปแล้วจากเมอื ง เพอื่ ต้องการ แกอ่ นั อาบ ด้วยบริวาร หมใู่ หญ่ ฯ นิกฺขมิ. ในขณะนนั้ อ. พระเถระชอ่ื วา่ มหากจั จายนะ เป็นผ้ใู ครเ่ พอ่ื อนั เข้าไป ตสมฺ ึ ขเณ มหากจฺจายนตฺเถโร โสเรยฺยนครํ ส่เู มืองช่ือว่าโสไรยะ เพ่ือบิณฑะ (เป็ น) ย่อมห่ม ซง่ึ ผ้าสงั ฆาฏิ ปิ ณฺฑาย ปวิสติ กุ าโม พหินคเร สงฺฆาฏึ ปารุปต.ิ ในภายนอกแหง่ พระนคร ฯ ก็ อ. สรีระ ของพระเถระ เป็นสรีระมวี รรณะเพยี งดงั วรรณแหง่ ทอง เถรสสฺ จ สวุ ณฺณวณฺณํ สรีรํ. (ยอ่ มเป็น) ฯ อ.บตุ รของเศรษฐีชอื่ วา่ โสไรยะเหน็ แล้วซง่ึ พระเถระนนั้ คดิ แล้ววา่ โอสยเรํ ยเถฺยโเสรฏมฺ€มปิ ตุ ภฺโตริยาตํภเวทยิสฺยฺว,า จินฺเตสิ “อโห โอ ! หนอ อ. พระเถระนี ้ เป็นภรรยา ของเรา พงึ เป็นหรือ, หรือวา่ วต มม วา ภริยาย อ. วรรณะแหง่ สรีระ ของภรรยา ของเรา เป็นราวกะวา่ วรรณแหง่ สรีระ สรีรวณฺโณ เอตสสฺ สรีรวณฺโณ วยิ ภเวยฺยาต.ิ ของพระเถระนนั่ พงึ เป็น ดงั นี ้ฯ (ครัน้ เม่ือเหต)ุ เป็นเหตสุ กั วา่ อนั บตุ รของเศรษฐีนนั้ คดิ แล้ว ตสฺส จินฺตติ มตฺเตเยว, ปรุ ิสลงิ ฺคํ อนฺตรธายิ, นน่ั เทยี ว (มอี ย)ู่ อ. เพศแหง่ บรุ ุษ ของบตุ รของเศรษฐีนนั้ หายไปแล้ว, อิตฺถีลงิ ฺคํ ปาตรุ โหส.ิ อ. เพศแหง่ หญิง ได้มีปรากฏแล้ว ฯ อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ ละอายอยู่ ลงแล้ว จากยานน้อย หนไี ปแล้ว ฯ โส ลชฺชมาโน ยานกา โอรุยฺห ปลายิ. อ. ชนผ้เู ป็นบรวิ าร ไมร่ ้พู ร้อมอยู่ ซงึ่ บตุ รของเศรษฐีนนั้ กลา่ วแล้ว วา่ ปริชโน ตํ อสฺชานนฺโต “กิเมตํ กิเมตนฺติ อาห. อ. เหตนุ น่ั อะไร อ, เหตนุ น่ั อะไร ดงั นี ้ฯ อ. หญงิ แม้นนั้ ดำ� เนนิ ไปแล้ว สหู่ นทางเป็นทไี่ ปสเู่ มอื งตกั กสลิ า ฯ สาปิ ตกฺกสลิ มคฺคํ ปฏิปชฺชิ. สหายโกปิ สสฺ า แม้ อ. สหาย ของหญงิ นนั้ แม้เทยี่ วไปแล้ว ข้างนดี ้ ้วย ๆ ไมไ่ ด้เหน็ แล้ว ฯ อิโต จิโต จ วิจริตฺวาปิ นาทฺทส. อ. ชน ท. ทงั้ ปวง อาบแล้ว ได้ไปแล้ว สเู่ รือน; (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ สพฺเพ นหายิตฺวา เคหํ อคมํส;ุ “กหํ เมสฏฺ€ฺปิ มิ ตุ หฺ ฺโตาตติิ อ. บตุ รของเศรษฐี (ไปแล้ว) ณ ทไ่ี หน ดงั นี ้ (อนั ชน ท.) กลา่ วแล้ว, วตุ ฺเต, “นหาตฺวา อาคโต ภวิสฺสตีติ (อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ) กลา่ วแล้ว วา่ อ. เรา ท. สำ� คญั แล้ว วา่ (อ. บตุ ร วทสึ .ุ ของเศรษฐี) เป็นผู้ อาบแล้ว มาแล้ว จกั เป็น ดงั นี ้ ดงั นี ้ฯ ครงั้ นนั้ อ. มารดาและบดิ า ท. ของบตุ รของเศรษฐีนนั้ แสวงหาแล้ว อถสสฺ มาตาปิ ตโร ตตฺถ ตตฺถ ปริเยสติ ฺวา ในทนี่ นั้ ไมเ่ หน็ อยู่ ร้องไห้แล้ว คร่�ำครวญแล้ว ได้ถวายแล้ว ซง่ึ ภตั ร อปสฺสนฺตา โรทิตฺวา ปริเทวิตฺวา “มโต ภวิสสฺ ตีติ เพอื่ บคุ คลผ้ตู ายแล้ว (ด้วยความสำ� คญั ) วา่ (อ. บตุ ร ของเรา ท.) เป็นผู้ มตกภตฺตํ อทํส.ุ ตายแล้ว จกั เป็น ดงั นี ้ฯ อ. หญิงนนั้ เหน็ แล้ว ซง่ึ พอ่ ค้าผ้นู ำ� ไปซงึ่ หมเู่ กวยี นผ้ไู ปสเู่ มอื ง สา เอกํ ตกฺกสลิ คามิสตฺถวาหํ ทิสฺวา ยานกํ ตกั กสลิ าโดยปกติ คนหนงึ่ ตดิ ตามแล้ว ซง่ึ ยานน้อย ข้างหลงั ๆ ฯ ปจฺฉโต ปจฺฉโต อนพุ นฺธิ. ครงั้ นนั้ อ. มนษุ ย์ ท. เหน็ แล้ว ซงึ่ หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว วา่ อ. ทา่ น อถ นํ มนสุ ฺสา ทิสวฺ า “อมหฺ ากํ ยานกสสฺ ยอ่ มมา ข้างหลงั ๆ แหง่ ยานน้อย ของเรา ท., อ. เรา ท. ยอ่ มไมร่ ู้ ซงึ่ ทา่ น ปจฺฉโต ปจฺฉโต อาคจฺฉส,ิ มยํ `กสเฺ สสา ทาริกาติ วา่ อ. หญิงนนั่ เป็นเดก็ หญิง ของใคร (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ดงั นี ้ฯ ตํ น ชานามาติ วทสึ .ุ (อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย อ. ทา่ น ท. จงขบั ไป “สามิ ตมุ เฺ ห อตฺตโน ยานกํ ปาเชถ, อหํ ซง่ึ ยานน้อย ของตน, อ. ดฉิ นั จกั ไป ด้วยเท้า ดงั นี ้ไปอยู่ ไปอยู่ ให้แล้ว ปทสา คมิสสฺ ามีติ คจฺฉนฺตี คจฺฉนฺตี องฺคลุ มิ ทุ ฺทิกํ ซง่ึ แหวนเป็นเคร่ืองประดบั ทน่ี วิ ้ มอื (ยงั บคุ คล) ให้กระทำ� แล้ว ซงึ่ โอกาส ทตฺวา เอกสฺมึ ยานเก โอกาสํ กาเรส.ิ ในยานน้อย คนั หนงึ่ ฯ 152 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

อ. มนษุ ย์ ท. คดิ แล้ว วา่ อ. ภรรยา แหง่ บตุ รของเศรษฐี มนสุ สฺ า จินฺตยสึ ุ “ตกฺกสลิ นคเร อมหฺ ากํ ของเรา ท. ในเมืองชื่อวา่ ตกั สลิ า ยอ่ มไมม่ ี, อ. เรา ท. จกั บอก มเสหฏาฺ€ปปิ ณตุ ฺตฺณสาฺสกาภโรริยโาน นตฺถิ, มยํ ตสฺส อาจิกฺขิสฺสาม, แก่บตุ รของเศรษฐีนนั้ , อ. เครื่องบรรณาการอนั ใหญ่ จกั มี แก่เรา ท. ภวิสสฺ ตีต.ิ ดงั นี ้ฯ เต คนฺตฺวา “สามิ อมเฺ หหิ ตมุ หฺ ากํ อิตฺถีรตนํ ใกอเไผวซมดนา้่ง่ึ.รมู ้่ืกอหะรรีรอ้อัตทรมูญป เออ.ะยพน�ำจาอห..ิงทแแรระนันญาิ�ำงหมลคบงะนอัแส้้ง่วนิงือาวตุยลอู่ชษมหุา่ทร้่วูตัาซญอยข.อเภตง่ึใอ.หผ์ช.ินงกิาแ้งทื่สอูบน็บาพเหอเรวม.แรุศรลุ ืน่ังอุา่ษุษลฯคระเมนผเ้หษววร้ทนทไูารลฐขไม.แ.ุษหีา่นอทเ่ปกชนค(มยงนั.้ซ่วรื่อตนย้ั์แน้ะงึ่ยัวนเลพห�ำปยา่ฟ้ไวมฤญ็ฯผขน่อปังตา้ไอูแบมแิงใแมลิ งลนลรนุถลว่เ่ตุ้ษว้นวัคึนงง้้วนแเ)ทยรปเล(กเยั่วพ็กปน้ผวงัื่อล็้ผแนมูบสใทา่้ซลยูหนีคคุนิวา่้้่ึงวงัภญวคแแนคคารยลลสิงวรวมท้อ่วเนยาาปร.ม)ามแมัก็ในดไหหเอวทเมลงแัป้ง่รา่นั.นม่ลื่อ้็ปอนขเี้วมีี้กงฯขฯอแหเใ้ิดาทงรหสรแีบขย.ือ่งใตนึกรุห้หุษมน่แแห้เญกอลลาารืนิด่ืยก้้อิววง อานีตนฺติ. โส สตุ ฺวา ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา อตฺตโน วยานรุ ูปํ อภิรูปํ ปาสาทิกํ ทิสวฺ า อปุ ปฺ นฺนสเิ นโห อตฺตโน เคเห อกาส.ิ ปรุ ิสา หิ อติ ถฺ โิ ย อติ ถฺ โิ ย วา ปรุ ิสา อภตู ปพุ พฺ า นาม นตฺถิ. ปรุ ิสา หิ ปรสฺส ทาเรสุ อตจิ ริตฺวา กาลํ กตฺวา พหนู ิ วสฺสสตสหสสฺ านิ นิรเย ปจิตฺวา มนสุ ฺสชาตึ อาคจฺฉนฺตา อตฺตภาวสเต อิตฺถีภาวํ อาปชฺชนฺต.ิ ซใเแใเพปนนหงึ่ ็นรกอตง่ าหรตกัรแะระญปภัมผมกาป้ลิงคลู์อพอือแ.ผผนัอทห้พรู้เูสนับั.ง่ปรบกุเ็คะในจชแเคุบอ็ดถ้ใลคหรกร้วฯิยละาลอสผชซ้เนัท้าื่องกึู่ เภ้วาวรหกะา่รลขรทอืออยท�ำาลงาซอ่ นบขงงึ่ง,นรอุทเุษทงทอบี่ย์งไผถวรุด้มุูษงึไใ้เปแนีบปอลอ็อานื่น้วยตรัแมู่ภลใีอ้าวนนัซพไใสหใงึ่ นหงกมหอส้เา้แนตตัารลง่ึม็รถภ้วแอากบลนพรง้ัวขะเทสนึกท้ใ.นินิดซ้�ำสแงึ่นแแบิพสลลรนสก้้ืชววี่ อานนฺทตฺเถโรปิ กปปฺ สตสหสสฺ ปรู ิตปารมี อริยสาวโก สํสาเร สสํ รนฺโต เอกสฺมึ อตฺตภาเว กมมฺ ารกเุ ล นิพฺพตฺโต ปรทารกมมฺ ํ กตฺวา นิรเย ปจิตฺวา ปกฺกาวเสเสน จทุ ฺทสสุ อตฺตภาเวสุ ปรุ ิสสฺส ปาทปริจาริกา อิตฺถี อโหส,ิ สตฺตสุ อตฺตภาเวสุ วีชทุ ฺธรณํ ปาปณุ ิ. ซอด.งึ่งั คบนญวีุส้กาว่รมขนะอพวทงา่อ�ำเรใอแาจ.ลทห้ว.ญใซนนงิง่ึีค้จกทวงา.เาปลกม็นระเะไปยปท็นอ่พำ� แแมร้อหลกม้วง่ลหซบัเพญงึ่ไบอื่ดิงอญุ้ ซนั งึ่ไอทดอธ.้เตัิมฉษภพทีฐาาาาะพนนซเแแปง่ึ หลอ็น้ตง่วัตบภ้นราุ ซุษพคง่ึ ลแจฯหาิตยง่ บแรลวุ ษุ้าว่ อติ ถฺ โิ ย ปน ทานาทนี ิ ปุ ฺ านิ กตวฺ า อติ ถฺ ภี าเว ฉนฺทํ วริ าเชตฺวา “อิทํ โน ปุ ฺ ํ ปรุ ิสตฺตภาวํ ปฏิลาภาย สวํ ตฺตตตู ิ จิตฺตํ อธิฏฺ €หิตฺวา กาลํ กตฺวา ปรุ ิสตฺตภาวํ ปฏิลภนฺต.ิ นซงึ่น่ั อเทตั (อียภ.วาพฯหแญหิงง่ บรุทุษ.) แเมป้็ดน้วผย้มู อีผ�ำวั นเพาจียแงหดง่งั กเทาวรดปาฏิบเตัปโิ็นดยยชอ่อมบกในลสบั าไมด้ี ปตเิ ทวตา หตุ ฺวา สามิสมมฺ าปฏิปตฺตวิ เสนาปิ ปรุ ิสตฺตภาวํ ปฏิลภนฺเตว. ใโดนยออตั สบุภว่ าานยพวไาน่ มีนอ้แ่ น่ั.ยบเบทตุคียราวขยอฯงเศรกษลฐบัี นไีด้ย้แงั ลจ้วิต ให้เกซิดงึ่ ขคนึ ้วแาลม้วเปใ็นนแพหรง่ะหเถญระิง อยฺจ เสอิฏมฺ €สิปฺมุตึเยฺโตว เถเร อโยนิโส จิตฺตํ อุปฺปาเทตฺวา อตฺตภาเว อิตฺถีภาวํ ปฏิลภิ. เใพนเรมากือะ็ งออต.าสกั ศตสั ัวยลิ ผ์ า้เู กฯซดิ ่ึงแลก้วาใรนอคยรรู่พภร์้ตองัม้ อยเู่ ฉกพับาะแลด้ว้ วใยนบทุต้องรขขอองงหเญศรงิ ษนนัฐ้ ี ตกฺกสลิ ายํ เสคฏพฺ€ฺโปิ ภตุ ฺเตปนตฏิ ฺ€สาทสฺธ.ิ ึ สวํ าสมนฺวาย ปนสสฺ า กจุ ฺฉิยํ ผลิตสือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม วัดพระธรรมกาย 153 www.kalyanamitra.org

อ.หญิงนนั้ ได้แล้ว ซง่ึ บตุ ร โดยอนั ลว่ งไปแหง่ เดือนสบิ คมนสกาาเลทสอมปาสรํปจิ ฺจเปยตุนฺตํปตุปฺตฏํ ิลลภภิ ิตเฺวอาวมตสสฺสสฺ า ปกจทุ ฺฉสิยาํ ได้เฉพาะแล้วซง่ึ บตุ ร แม้อน่ื อกี ในกาลเป็นทไ่ี ป ด้วยเท้า แหง่ บตุ รนนั้ , อ.บตุ ร ท. ส่ี คอื อ.บตุ ร ท. สอง ผ้อู ยแู่ ล้ว ในท้อง (ของหญงิ ) นนั้ วนตุิพฺถฺพาตฺตเทาฺว เทปฺวตุ ตฺติ าจตอฺตเาหโสร,ํุ ปโสตุ เฺตรยาฺยอนเหคสเร.ํุ ตํ ปฏิจฺจ ได้มแี ล้ว , (อ.บตุ ร ท.) สอง ผ้อู าศยั แล้ว (ซง่ึ หญงิ )นนั้ บงั เกดิ แล้ว (ได้มแี ล้ว) ในเมอื งช่ือวา่ โสไรยะ ได้มแี ล้ว ด้วยประการฉะนี ้ ฯ ในกาลนนั้ อ. บตุ รของเศรษฐี ผ้เู ป็นสหาย ของหญงิ นนั้ ใด, สเสขุ ฏยฺ€าตปิ นสตุ เฺมกฺโตึ กนโาิสสเนิลปฺโนโสจฺ นเหรคยิ รฺยสํ นกปคฏารวสโสิเตต.ิ หโิยตตกสฺกสฺ สาลิ ํ สคหนาฺตยฺวโกา อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ ไปแล้ว สเู่ มอื งตกั สลิ า ด้วยร้อยแหง่ เกวยี น ท. ห้า จากเมอื งชอื่ วา่ โสไรยะ นงั่ แล้ว บนยานน้อยอนั สบาย ได้เข้าไปแล้ว สพู่ ระนคร ฯ ครงั้ นนั้ อ. หญงิ นนั้ เปิดแล้ว ซงึ่ หน้าตา่ ง ยนื และดอู ยแู่ ล้ว อนทนิสาสฺตีทึอราวเถปีถเตึปนโฺวอเํสาโสตลาฺวกมายหอมนปุ าฺตรนติํปาํ าสส€กปาติฺกทกาาฺโตรกเสทลสมิสามฺฺวเวปาาาตนตตฺวํปํ าาอสนกําชฺมสวาหวิ.ิ นราิิตตตฺฺววเลาา ซง่ึ ระหวา่ งแหง่ ถนน ทพี่ นื ้ ในเบอื ้ งบนแหง่ ปราสาท เหน็ แล้ว ซงึ่ บตุ ร ของเศรษฐีนนั้ รู้พร้อมแล้ว ซง่ึ บตุ รของเศรษฐีนนั้ สง่ ไปแล้ว ซง่ึ ทาสี ยงั ทาสใี ห้ร้องเรยี กแล้วซง่ึ บตุ รของเศรษฐีนนั้ ยงั บตุ รของเศรษฐีให้นง่ั แล้ว บนพนื ้ อนั ใหญ่ ได้กระทำ� แล้ว ซง่ึ สกั การะและสมั มานะ อนั ใหญ่ ฯ ครัง้ นนั้ อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ กล่าวแล้ว กะหญิงนนั้ ว่า นชานทาิฏอสฺถ€ิปตนพุ ฺวํ ฺพํ โาสอ,มออเฺ หถาหตจ.ิ “ภปทนเฺ ทโนตวฺ มํ หอนโิ ตฺตํ ปสพุ กเฺฺกพารอํ กมโเฺ รหสห;ิ ิ แนะ่ นางผ้เู จริญ อ. ทา่ น เป็นผ้อู นั เรา ท. ไมเ่ คยเหน็ แล้ว ในกาลกอ่ น แตก่ าลนี ้ (ยอ่ มเป็น), กแ็ ล ครนั้ เมอื่ ความเป็นอยา่ งนนั้ (มอี ย)ู่ อ. ทา่ น ยอ่ มกระทำ� ซง่ึ สกั การะ อนั ใหญ่ แกเ่ รา ท.; อ. ทา่ น ยอ่ มรู้ ซงึ่ เรา ท. หรือ ดงั นี ้ฯ (อ.หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว)วา่ ข้าแตน่ ายจ้ะอ.ดฉิ นั ยอ่ มรู้,อ.ทา่ นท. ภนคริยราว“ยาอสาโิจมนตป.ิ ตุ สฺตาอามานิมชาจฺ ภนอทาโฺเมรทคิ,ตภ.ินานวสํุ ปาตจุุมฺฉมฺเิ.หาตาโปสิ ตเนูรยฺยฺจ- เป็นผ้อู ยใู่ นเมอื งชอื่ วา่ โสไรยะโดยปกติ (ยอ่ มเป็น) มใิ ชห่ รือ ? ดงั นี ้ ฯ (อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ นางผ้เู จริญ เออ (อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ ฯ อ. หญงิ นนั้ ถามแล้ว ซงึ่ ความทแ่ี หง่ มารดาและบดิ า ท. ด้วย แหง่ ภรรยาด้วย แหง่ บตุ ร ท. ด้วย เป็นผ้ไู มม่ โี รค ฯ อ. บตุ รของเศรษฐีนอกนี ้ กลา่ วแล้ว วา่ แนะ่ นางผ้เู จริญ เออ ตฺวํ เออิตเตโรติ“ออาามหภ. ทฺเท อโรคาติ วตฺวา “อมมฺ ชานาสิ (อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ) เป็นผ้ไู มม่ โี รค (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้กลา่ วแล้ว วา่ แนะ่ แม่ อ. ทา่ น ยอ่ มรู้ ซง่ึ ชน ท. เหลา่ นน่ั หรือ ? ดงั นี ้ฯ (อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย จ้ะ อ. ดฉิ นั ยอ่ มรู้, อ. บตุ ร ก““หอภนาทมฺตฺเท.ิ สามิ ชานามิ, เตสํ เอโก ปตุ ฺโต อตฺถิ, คนหนง่ึ ของชน ท. เหลา่ นนั้ มอี ย,ู่ อ. บตุ รนนั้ (ไปแล้ว) ณ ทไ่ี หน ดงั นี ้ฯ โส เอตํ มา กเถส;ิ มยํ เตน สทฺธึ เอกทิวสํ (อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ นางผ้เู จริญ อ. เธอ อยา่ กลา่ วถงึ แล้ว ซง่ึ บตุ รของเศรษฐีนนั่ อ. เรา ท. นงั่ แล้ว บนยานน้อย มเสคปขตุาตยตึ กาาชิจนปาฺจิเตนกํ นูากมํ รอ,ึสนาตูิสอโ.ิทีริโตจิตยฺวิมาจหฺ ิโาตน, เหตจาปยิ สิตฺสวํุ จิ รโนิรตทิกฺวฺขิตานฺวาฺตตากํ นอเนฺททวิติสสฺวฺวสฺาา อนั สบาย กบั ด้วยบตุ รของเศรษฐีนนั้ ออกไปแล้ว เพอื่ อนั อาบ ในวนั หนง่ึ ยอ่ มรู้ ซง่ึ คติของบตุ รของเศรษฐีนนั้ หามไิ ด้นน่ั เทยี ว,อ.เราท.เทยี่ วไปแล้ว ข้างนดี ้ ้วย ๆ ไมเ่ หน็ แล้ว ซง่ึ บตุ รของเศรษฐีนนั้ บอกแล้ว แกม่ ารดาและ- บดิ า ท., อ. มารดาและบดิ า ท. แม้เหลา่ นนั้ ของบตุ รของเศรษฐีนนั้ ร้องไห้แล้ว คร�่ำครวญแล้ว กระทำ� แล้ว ซงึ่ กจิ เพอื่ บคุ คลผ้ลู ะไปแล้ว ดงั นี ้ฯ (อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ คอื สสหามายิ,“อโอกหหํ ํเโทโสสวตกส.ิมุ าามโีตร.ิ ว“ยิ อเโปสหภิ ตภ,ิ ทเฺเอทโ,ส กปึ รุกิโเสถตส.ิ,ิ “มโหยฺหตํุ อ. ดฉิ นั ดงั นี ้ฯ (อ. บตุ รของเศรษฐีนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ นางผ้เู จริญ อ. ทา่ น จงหลกี ไป, อ.ทา่ น กลา่ วแล้ว ซง่ึ คำ� อะไร, อ. สหาย ของเรา ยอ่ มงามราวกะอ.กมุ ารของเทพ,อ.สหายของเรานนั่ เป็นบรุ ุษ(ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ฯ (อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย (อ. เรื่องนน่ั ) จงมเี ถดิ , อ. สหายของทา่ นนนั้ คอื อ. ดฉิ นั ดงั นี ้ฯ ครงั้ นนั้ (อ. สหาย) (ถามแล้ว) วา่ ซง่ึ หญงิ นนั้ วา่ อ. เร่ืองนี ้ ชอ่ื อถ นํ “อิทํ กึ นามาติ. ตํทิวสนฺเต อยฺโย เป็นอยา่ งไร (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ฯ (อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ในวนั นนั้ มหากจฺจายนตฺเถโร ทิฏฺโ€ต.ิ “อาม ทิฏฺโ€ต.ิ อ. พระเถระชอื่ วา่ มหากจั จายนะ ผ้เู ป็นเจ้า อนั ทา่ น เหน็ แล้วหรือ ? ดงั นี ้ฯ (อ. สหาย กลา่ วแล้ว) วา่ เออ (อ. พระเถระชอ่ื วา่ มหากจั จายนะ ผ้เู ป็นเจ้า อนั เรา) เหน็ แล้ว ดงั นี ้ฯ 154 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

(อ. หญิงนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ อ. ดฉิ นั แลดแู ล้ว ซง่ึ พระเถระชอื่ วา่ อหํ อยฺยํ มหากจฺจายนตฺเถรํ โอโลเกตฺวา มหากจั จายนะ เป็นผ้เู จ้า คดิ แล้ว วา่ โอ! หนอ อ. พระเถระนี ้ `อโห วต อยํ วาเถโร มม ภริยา ภเวยฺย, เป็นภรรยา ของเรา พงึ เป็นหรือ, หรือวา่ อ. วรรณะแหง่ สรีระ เอตสฺส วา สรีรวณฺโณ วิย มม ภริยาย สรีรวณฺโณ ของภรรยา ของเรา เป็นราวกะวา่ วรรณะแหง่ สรีระ ของพระเถระนน่ั ภเวยฺยาติ จินฺเตส;ึ พงึ เป็น ดงั นี;้ อ. เพศแหง่ บรุ ุษ หายไปแล้ว, อ. เพศแหง่ หญิง มีปรากฏแล้ว จินฺตติ กฺขเณเยว ปรุ ิสลงิ ฺคํ อนฺตรธายิ, อิตฺถีลงิ ฺคํ ปาตภุ วิ; อถาหํ ลชฺชาย กสฺสจิ วตฺตํุ อสกฺกณุ ิตฺวา ในขณะ (แหง่ เหตอุ นั ๆ ดฉิ นั ) คดิ แล้วนน่ั เทียว; ข้าแตน่ าย ตโต ปลายิตฺวา อิธาคตา สามีต.ิ ครนั้ เมอื่ ความเป็นอยา่ งนนั้ (มอี ย)ู่ อ. ดฉิ นั ไมอ่ าจแล้ว เพอื่ อนั กลา่ ว แกใ่ คร ๆ ด้วยความละอาย หนไี ปแล้ว จากทน่ี นั้ เป็นผ้มู าแล้ว ในที่นี ้ ออใขอแณออยรวยกดขเใแ(พยนนับ้าก่อออามน....ล่่ังั อ่่ือดววแพนมม่้พงททาใ่ททซทมนนบััเนตกูวีรอรี่สา่รอ(อา่า่้งรึ่า่้อูหะเพรแฯณิ่อนเ่ยะนาภนด.น.ุปนรุ่.ผงรลเนู่ารสื็อแิดกถนขืสอฑทส้เู(ุ่้ใงวยทปบหไหนองษหันจึรกห.ั้ะ)มว็ดน.นตะุา.ง่องาก้จาอา่(บฯ่งยีหัเพยขกร.าฯ้วอกั(จดบขนอขนออยฯรนรา่งึ้.าใก(ทโอตุ.ะีะออกมจนงััห้ทง่ึฯ้ลา่งพอขรพทคง.งแ้าออษาก่กนขไอนหเัอรอ�ำร�ำลว.ศปดลอระใแงใะญ.นยแ้วนะดรโหแเทลงา่เซพลถา่ิมทษถผงิเฉลทญิว้แ.วงึ่้วถรศรนษพนร้มนฐแวัหก่ีนสะ)ะขาร่ะนัตีรล้่เวกีรไัเสษอมดใด((้อระถ้์ืซ)าออวย่กนกทจ่าูงองัฐั.เรรนใอั่ลถซโนวานวงเ้ีี่น?นัะ,หทอเมปหา่งนรร่ึราั่ีพีเอด้้น้ัฯอา่็วฯดัะบคะ้อญนขข!พร.ฉิแนย้ย้งว(ัาาอทารงิอดลกนพันทู่ซ)าไแู่.ุ่องะี่นเ.้วปฉิลไม)ณงก่ึีบตลปัเ้ยนสดั)ฯด้ภนหัา่อร็ทนท่ัแน่วู้)หไไรงัวขิากตท(ม่ีลา,ปา่ม่ผพนาอแอศแตษไไีุ่้นวใ่้ยแจถูีงห.อึลรงอห้รยัฯหาผ้ลาถรพ้ฯหะ.นวนกัง่้?อเ้มว(้เูววเ)รหญรกลจอขตซาด่(าา,าะดนาร่รอ.รงว่ึโยอิงเเิะวญีงยกพัพทยงัอถา่นสท.แนผพมกซออ่รษรรอป่นูัล.)ี้มอะรแขะงร่ึะ้มกนแั้ว)รดะะอ้ล.เยาน็ไเทะ)ลถเทผ(งแท้ปัาวแหงัถคกต้าวน่วร.ล็มหพตา่นรวนราะ่ล,แูีเะ้นาเเ้แท่ฯรพอา่ถปหถกกมรกะลเา่นอว่ื็(.ท้ิดทาง่คนรลผ้พ็อิใวนแีนพะอเ.ย้ี่ชือ้ผา่อเูร.รผทลนยดนปรั่ขวื้ห่วอภ.จูะส้ะ้ำเูว�็าไ่งอง่ัเันแจนรรเิกแปเหททง)แนถถงืลอมเรนลษนอาีายลจ่จวีริร้ญว้า้วนนนั้ยยั้ฯะะาวาาว่?้ง้),,ู่ “อโห เต ภาริยํ กมมฺ ํ กตํ, กสฺมา มยฺหํ นาจิกฺขิ, อปิ จ ปน เต เถโร ขมาปิ โตต.ิ “น ขมาปิ โต สามิ, ชานาสิ ปน ตฺวํ `กหํ เถโรต.ิ “อิมเมว นครํ อปุ นิสสฺ าย วิหรตีต.ิ “สเจ ปิ ณฺฑาย จรนฺโต อิธาคจฺเฉยฺย, อหํ มม อยฺยสสฺ ภิกฺขาหารํ ทเทยฺยามีต.ิ “เตนหิ สีฆํ สกฺการํ กโรหิ, อมหฺ ากํ อยฺยํ ขมาเปสสฺ ามาติ. โส เถรสฺส “ภนวสฺเตนฏเฺ ส€าฺวนํมยคฺหนํฺตภฺวิกาฺขํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสนิ ฺโน คณฺหถาติ อาห. “นนุ ตฺวอํ าคเสนฏฺตฺ€กุ ปิ ภตุ าฺตวํ อาคนฺตโุ กสตี .ิ “ภนฺเต มา อมหฺ ากํ ปจุ ฺฉถ, เสฺว เม ภิกฺขํ คณฺหถาต.ิ เถโร อธิวาเสส.ิ เคเหปิ เถรสสฺ มหาสกฺกาโร ปฏิยตฺโต. เถโร ปนุ ทิวเส ตํ เคหทฺวารํ อคมาส.ิ (อยขคใเดข(กขปอมห้้้อาด.อรา่วิ ็.นีอ้ะหแยงแแมเสยผสรตลมอตบอค(หา)่อูมห้วท่าอ่ทตดุรอา.เหาาั่งบซรโ้่ยาถย.พยนทนขาเงล่ึนอ่ดผิพอนอรรนษัผ้ง้มเผูดะศยปง้นัเแูอ้้อูเจเเ็งาแั่นลถ.จศดอดนรงบห้ทวรรริญงนันัโีตฯงุิ่้ะษรญี่นทหีปหกั้;ร(ณฐีษากอ้ขครญอียอขเละ.อร.ปอกไพ.ติงาณน่ัง็้ทปนงลทหวทอร่เเกี่ใมีตศแคะแา่า่าท่ากรอลเ่ืรแ�ำลนยนะา่ถลษ้คลวส้วไผน้รแพ้,วปวฐก)ัททะมหา)ีาวยแวท..ถมง่เเา่า่ลงัปข.าอเวอเขพ้ทปว็มา่ถอาน.ดออ้็ารฯน้แแาจจงัะนัใเออขลลองนพงนเพข้ย.้า้ถววยออีกศเ้อแา่)รพรา่ฯดดาแงวะตงะงศลโโนหาพ่เซนนท่ท(ทถกแนคัง่องึ่ร้นานั่ัษ้อ้ษร่หหหระ.น(ะในันง่เมเอเญ้ญหผรถถตบเ.อี่ือแ้้เนูมกริิงิดงอ่รจุทยงละงนล่ัุื่อษหรน)ู่า่ดแดิญา่คนัญอ้นมนั่แูลกวังม�ำ.ลีป้วอนแลิงท)ีปเ้วอพรสอะลาี่ย.้รวาฯ.ไ้หงศวัวซงัาจา่รกคแนงแหา่ึกงบ?ฏทาลหยนลั่ญฏอคุดแสา้่วง่กเุ.แคนิงทบงลัแขขลนนเล้ลวีรยุอวรนึท้วุ้ษีนนั้ฯฯววาา่้้ง,;.ี ้ อถ นํ นิสที าเปตฺวา ปณีเตน อาหาเรน ปริวิสติ ฺวา นิปเสชฏฺชฺ€าปิ เปตุ ตฺโตฺวา ตํ อิตฺถึ คเหตฺวา เถรสฺส ปาทมเู ล “ภนฺเต มยฺหํ สหายิกาย ขมถาติ อาห. “กิเมตนฺติ “อยํ ภนฺเต ปพุ ฺเพ มยฺหํ ปิ ยสหายโก หตุ ฺวา ตมุ เฺ ห โอโลเกตฺวา เอวํ นาม จินฺเตส;ิ อถสฺส ปรุ ิสลงิ ฺคํ อนฺตรธายิ, อิตฺถีลงิ ฺคํ ปาตภุ ว;ิ ขมถ ภนฺเตต.ิ “เตนหิ วอตุ ฏฺุตฺ€มหตถฺเต, เยขวม, ามอิ ิตฺถโวีลงิ ฺคอํ หนอฺตน.ิฺตรเถธเารยนิ. “ขมามีติ ปรุ ิสลงิ ฺคํ ปาตภุ ว.ิ ผลิตสอื่ การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 155 www.kalyanamitra.org

ครนั้ เมอ่ื เพศแหง่ บรุ ุษ เป็นเพศสกั วา่ มปี รากฏแล้วนนั่ เทยี ว (มอี ย)ู่ , อตอเสกภุุวฏฺกินฺ€ณปฺนปิกํรปฺุ€ตุจุิสิีตฺฉฺโลติ.ิยงิ ํโฺเคนอวาตุหฺถปปตา“ตุสตฺตฺตมภาุ ามฺตู เอมมวสตํ,หฺเตาปเอยยฏิเกวธิจ,วฺจอิเตมวสํ นสิ ทิพตสฺ ฺวฺพากมตฺกทฺต,สาตลิ รมฺตกายาาา อ. บตุ รของเศรษฐี ในเมอื งตกั สลิ า กลา่ วแล้ว กะบตุ รของเศรษฐีชอ่ื วา่ โสไรยะนนั้ วา่ แนะ่ สหาย ผ้มู ธี รุ ะ อนั เสมอ อ. ทารก ท. สอง เหลา่ นี ้ เป็นบตุ ร ของเรา ท. แม้ทงั้สองนน่ั เทยี ว (ยอ่ มเป็น) เพราะความที่ (แหง่ ทารก ท. สองเหลา่ น)ี ้ อยแู่ ล้ว ในท้อง ของทา่ น เพราะความท่ี (แหง่ ทารก ท. สองเหลา่ น)ี ้ อาศยั แล้วซงึ่ เรา บงั เกดิ แล้ว, อ. เรา ท. จกั อยู่ ในทน่ี นี ้ น่ั เทยี ว, อ. ทา่ น อยา่ กระสนั ขนึ ้ แล้ว ดงั นี ้ฯ (อ. บตุ รของเศรษฐีชอ่ื วา่ โสไรยะนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ สหาย เนภวสหนปวอสิปนิิกพตาุรเิจสิรปกฺฺขฺตฺวฺพามฺุสานมก“เิ ตกสาพฺติตาฺตมมโริตฺตฺวปาหปมฺีตาฺวปภ,นุนปฺิาาพฺตอตเสเฺพอวถ,ุิทฺโอหนชตราิตสํิส;ฺปนฺอถฺสสฺ ริเีิเํภเาิอมมปวมามเชปิสส€กมว;กฺชมปฺุนนําจิตุํฺตกมอฺฉฺวปาเิ าิเกาิโมอตรมกตํตํฺวรปฺาติเ;ปทปมภปพเปฺวฏชทาตฺพปิอตฺชเิจนฺวฺววหนชุุีตฺจิกานิ.ํ ิฺขนปทวมเนปฺตตทราุปมิยิโ€าฺวรฺวนุสฺยมก;าาําอช`เปยทสปาปเฺยตฺุวตโคตุรุตสาฺตตฺวิโเฺเหหตตสฺสวาาํิ อ. เรา เป็นผ้ถู งึ แล้วซง่ึ ประการอนั แปลก คอื อ. เรา เป็นบรุ ุษ เป็น กอ่ น ถงึ แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ หญงิ อกี เป็นบรุ ษุ เป็นผ้เู กดิ แล้ว อกี (ยอ่ มเป็น) โดยอตั ภาพ หนง่ึ (ยอ่ มเป็น); อ. บตุ ร ท. สอง อาศยั แล้ว ซงึ่ เรา บงั เกดิ แล้ว กอ่ น, ในกาลนี ้ อ. บตุ ร ท. สอง ออกแล้ว จากท้อง ของเรา; อ. ทา่ น อยา่ กระทำ� แล้ว ซง่ึ ความสำ� คญั วา่ อ. เรานนั้ ถงึ แล้ว ซงึ่ ประการอนั แปลก โดยอตั ภาพ หนง่ึ จกั อยู่ ในเรือน อกี ดงั นี ้ ; อ. เรา จกั บวช ในสำ� นกั ของพระผ้เู ป็นเจ้า ของเรา; อ. ทารก ท. สอง เหลา่ นี ้เป็นภาระ ของทา่ น จงเป็น, อ. ทา่ น อยา่ ประมาทแล้ว ในทารก ท. สองเหลา่ นี ้ดงั นี ้จบู แล้ว ซงึ่ บตุ ร ท. ลบู คลำ� แล้ว มอบให้แล้ว แกบ่ ดิ า ออกแล้ว บวชแล้ว ในสำ� นกั ของพระเถระ ฯ แม้ อ. พระเถระ ยงั บตุ รของเศรษฐีชอื่ วา่ โสไรยะนนั้ ให้บวชแล้ว คอคณมฺหเาถิตสโฺว.ิราปวติ สสฺ จตาํ รโิกสเปรยฺจพฺยรฺพมตาาฺเเถโชนโตรฺวตาิ อนนากุ มอฺกํปุเอมสโนมหปฺสา.ิ สเทาวตตฺวฺถาึ ให้อปุ สมบทแล้ว พาเทยี วไปอยู่ สทู่ จ่ี าริกเทยี ว ได้ไปแล้ว สเู่ มอื งสาวตั ถี โดยลำ� ดบั ฯ(อ.คำ� )วา่ อ.พระเถระชอื่ วา่ โสไรยะดงั นีเ้ ป็นชอื่ ของภกิ ษนุ นั้ ได้เป็นแล้ว ฯ (อ. ชน ท.) ผ้อู ยใู่ นชนบทโดยปกติ ร้แู ล้ว ซงึ่ ความเป็นไปทวั่ นนั้ โภกนตฺเตุห“ชตอลนา.ิ ชปมาทาตววาโุาสสตอิโ.ินุปสงตฺกํ มปิตวฺวตาฺตึ ปุจตฺฉฺวึสาุ ส“งเอฺขวุภํ ิตฺกวาิร ร�่ำลอื แล้ว เป็นผ้มู คี วามแตกตน่ื เกดิ แล้ว เข้าไปหาแล้ว ถามแล้ว วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ ได้ยนิ วา่ อ. อยา่ งนนั้ หรือ ? ดงั นี ้ฯ (อ.พระเถระกลา่ วแล้ว)วา่ ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุท.เออ(อ.อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ (อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ถามแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ ชอื่ อ. เหตุ เกทิรฺว ก“ภชจุ นาฺฉตฺิเยตาํ ;เทเเอตฺววสรํปูปํตุโปวิฺตากกาตนรเิพณรสฺพํ ุตนฺตพาาลม,วสตโเิ มหุนเฺตโหห;ิ ตโปมุ หฏหฺ ติจาีตกฺจิ.ํ แม้มอี ยา่ งนเี ้ป็นรูป ยอ่ มมไี ด้; ได้ยนิ วา่ อ. บตุ ร ท. สอง บงั เกดิ แล้ว ในท้อง ของทา่ น ท., (อ. บตุ ร ท.) สอง อาศยั แล้ว ซงึ่ ทา่ น ท. เกดิ แล้ว, อ. ความรกั อนั มกี ำ� ลงั แหง่ บตุ ร ท. สองเหลา่ นนั้ หนา ในบตุ ร ท. เหลา่ ไหน ยอ่ มมี แกท่ า่ น ท. ดงั นี ้ฯ (อ. พระเถระ กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุ ท. (อ. ความรกั “กจุ ฺฉิยํ วตุ ฺถเกสุ อาวโุ สต.ิ อนั มกี ำ� ลงั ในบตุ ร ท.) ผ้อู ยแู่ ล้ว ในท้อง (ยอ่ มม)ี ดงั นี ้ฯ (อ. ชน ท.) ผ้มู าแล้ว ๆ ยอ่ มถาม อยา่ งนนั้ นนั่ เทยี ว เนอื งนติ ย์ ฯ อาคตาคตา นิพทฺธํ ตเถว ปจุ ฺฉนฺต.ิ อ พระเถระ กลา่ วอยู่ บอ่ ย ๆ วา่ อ. ความรกั (ในบตุ ร ท.) ผ้อู ยแู่ ล้ว ปตฏินุ ฺ€ปตเปฺ ถ.ิ นุโรํ กเถ“นกโจุ ตฺฉิยหํ ราวยตุมฺถาเโกนสเุเยอวโกวสเิ นนิสโหีทติพเลอวโากตวิ ในท้องนน่ั เทยี วเป็นสภาพมกี ำ� ลงั (ยอ่ มเป็น)ดงั นีเ้บอ่ื หนา่ ยอยู่ผ้เูดยี วเทยี ว นง่ั อยู่ ผ้เู ดยี วเทยี ว ยนื อยู่ ฯ 156 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

อชดยเดอไ(ขบอดหอห้..อา่ืองย่งงัััรล.นนแนนมรา่คภาพอ่ลตีงีีกวไ้อคกฯิ้้ฯ.รหใแนทุ่ๆาอล.ษระคน(ลนมาี่าภ.่ัง้เอ้ชุววถ้นววรแนกเิเพ.อื่านัปกรัรผหนษัซชวิ่้(มะมร็อน้เซูง่างะจ่ึุ่นใรตทสนังเ(ก่ึนโพเรักรอคสภง.ถัมลิญท้บารแก.ไำ�ารใาี่ใะ.ตรุ)ลรพะนชนวยอไถยรา้นวแมดนอบกะผรบาอ่ ล้นนกยัีัห้่อตุอ้มูทม้วทำยซน�ไิยนตรัแลไูม)ลผอ.ง่ึ่วแู่ม)ลแคงม้วค่กัเามู่ทล้ขลม่วานผ่(แีวบัพ้ว.้ย(้า)วี้ลมูาไอยอถ่ยหวดด้ดกทมว.าามงึา่้อ่,นวะงกเั.แูสกเแหนพมยป(อ่ลอนิใรลอๆ้ต็นปีณนนรก้ว.้ไ้.ว)ะุทใแ)ปทลฏคซ์ภศชนๆด้หอาา่่แิสวซง่ึอาก่ืิกงนงัวง่ลางคมึ่ัยสนอษาเผพมะวภรเดอ่ยีวลชุ้ปฯ้มูรคราาามาิทา่่อ่ืน็ะักนอี(มวงอยถาววอี,าสนาอ้เ.าแา่่อ่ราปยภมที.พโหขห้มม็ไอุสนาเ.้ดราทตคัง่ส.ไไพะแฯแ้มซทผม.ภรวอ่ืเหมยตถงึ่แลาีเา่กม่ิมอกง่พรีะลพม่อนษีอไบ)ำ�ด้ะวนรรัรปชุลทคหุะักงกะับ(กอื่ องนัเ.รคอลลควุถื.ใอใใีางล่าา(่้่คนฯรนนอยคววโค?ะลอสยบอแแ่บ์ผนนพตดลไัลาม่ตุ้ตุเูรนัเงง้จ้วึ้งวภัเดรยรปรนน)รคา้ะูทีย็วววินนทญัี้พ้นนฯาาาวว่่่่ั)).ี ้ สห โส เอวํ เอกตตฺ ปุ คโต อตตฺ ภาเว ขยวยํ ปฏฺ€เปตวฺ า ปฏิสมภฺ ิทาหิ อรหตฺตํ ปาปณุ ิ. อถ นํ อาคตาคตา ปจุ ฺฉนฺติ “ภนฺเต เอวํ กิร นามาโหสีต.ิ “อาม อาวโุ สต.ิ “กตเรสุ โว สเิ นโห พลวาติ. “มยฺหํ กตฺถจิ สเิ นโห นาม นตฺถีต.ิ ภิกฺขู “อยํ อภตู ํ กเถต,ิ ปรุ ิมทิวเสสุ `กจุ ฺฉิยํ วตุ ฺถปตุ ฺเตสุ สเิ นโห พลวาติ วตฺวา อิทานิ `มยฺหํ กตฺถจิ สเิ นโห นตฺถีติ วทต,ิ อฺ ํ พฺยากโรติ ภนฺเตติ สตฺถารํ อาหํส.ุ สตฺถา ยใตใอเอพนน.อน่ัรื่ภบัอสมมบแอาพตุาอตุ ยลรันรย.รด้คใวากพนากนขรซรรอไะยง่ึขะณหงพทอ่ศอนเม์�รำรงาซะาไสสๆมงึ่คตัดพอเ่าซไวหาารมถึ่์งะน็จทเ่าสตอกแน.รมนริดลัสีหเน้่ับว้แวหแตัเา่ลัตทลลผด้วิยา่ี้วล้วนวอจยใวีนน้ั�ำ(จดา่เนั่บเพิตดเคุดอ่ื,ทมิ คอกอู ียลน่อนััแวอพกนต.ยงรึๆกภ่ ะรอ่าจ้ิกูททตมลิตษวั่ำ� นใ)ุ แหตหทอห้ งาัอ.้.ซง่ไมันงึ่วบอกไิ้สแเ.ดาดิ ปมลร้,าบ็ นเ้วบหอตุยโไตั.น็ดรอป่ นิ ซยมคทขนังึ่ช้วไอ่ัวมมาอแงดมอ่รบเลงัรารรน้คกัจาว;ี ้ “น ภิกฺขเว มยฺหํ ปตุ ฺโต อฺ ํ พฺยากโรต,ิ มม ปตุ ฺตสสฺ สมมฺ าปณิหิเตน จิตฺเตน มคฺคทสฺสนํ สทมิฏฺปฺ€กตาฺตลึ โตเนวปมฏาฺ€ตาาย น กตฺถจิ สเิ นโห ชาโต; ยํ น ปิ ตา กาตํุ สกฺโกต,ิ ตํ อิเมสํ สตฺตานํ อพฺภนฺตเร ปวตฺตํ จิตฺตเมว เทตีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห อ. มารดา ไม่พึงกระท�ำ อ. บิดา ไม่พึงกระท�ำ เออก็ หรือว่า “น ตํ มาตา ปิ ตา กยิรา อฺเ วาปิ จ าตกา, อ. ญาติ ท. เหล่าอืน่ ไม่พึงกระท�ำ ซึ่งเหตนุ น้ั , อ. จิต สมฺมาปณิหิตํ จิตฺตํ เสยฺยโส นํ ตโต กเรติ. อนั ๆ บคุ คลตง้ั ไวแ้ ลว้ โดยชอบ พึงกระท�ำ ซึ่งบคุ คลนน้ั ใหเ้ ป็นผูป้ ระเสริฐกว่า กว่าเหตนุ นั้ ดงั นี้ ฯ (ไยคเเ(ชปใดสมอื่ออ่ืน็งนัยพ่มววบนธา่ยาฺ่กงึ (ทีร้อกอแรโรใะสร.ทหนัมหอะท.ง่บช้เ)รทนปำบ�ารคุเำ็�นหทํตถซคตผล)ง)ึ่ ลโ(้บยอาู่วอตตนง.าิ่คุ่นญักงันวั้คก้บสไวา่าหลวเคมาุ่ต้นนรแคมฺิกาลนั้ดลาอ้ววท()งัปใาแ.่โ.หนมเดเหตณหห้เีาย้งปง่ัฯล้ตหริไบ็ชนาวดุ่ ตทิอ้นผอแา)บํ้ลนปนืู่ั้ดว้วรงา่ัโดะนดไไเงนัมมสยีเน้พฯรพพ่่ชตีิฐ้รอง(อึงึ กแํากกบ.ดอหวะรรงัา่รคะง่ะนใรบทนวคทถเี ้ปาำ�ากอื�ำท็มวนศุวนาแ่ทาต่ลซนัั่ ห้นก่ีงพ่ึใเง่เทหรหงึพฯร้เีกยตม(ปร(แรวะอน็ุบนะหค.นัถทผอ้ ง่า้เำร�ูจถลอทริ(ตาศคถิ.ด.บ)นก)อื งัสดิววววนัน้บิาาาาา่่่่))ี ้ ตตฺถ น ตนฺต:ิ ตํ การณํ เนว มาตา กเรยฺย น ปิ ตา น อฺเ าตกา. สมมฺ าปณิหติ นฺต:ิ ทสสุ กสุ ลกมมฺ ปเถสุ สมมฺ า€ปิ ตตฺตา สมมฺ าปณิหิตํ. เสยยฺ โส นํ ตโต กเรต.ิ ตโต การณโต เสยฺยโส นํ วรตรํ อตุ ฺตริตรํ กเรยฺย กโรตีติ อตฺโถ. ผแยตย้อมง่มาูั ชม้มีโอภีวอสจ.ติมาคบรจาิงะารออยเดยพในั าหใู่อื่มนแ้เออาปลอน.ัก็มนะตั ใบาไหภปไร้ดิาดดซทพา้ใงา่ึวั่หททแห้แ.รลนขพัละอตง่ึ้วยบนงา์ ดินนอั่มซาานเัสงึ่ทงเทบปวียทรา็สินว.ัพยาเคแยเขมรก์า่ืือ่ือ่นอใงในาผนั หงไ้อมูเ้มวปตัีทกสิ่ซ็นภรราง่ึ ัเพาะทขคทพยารรำ�์อัพ่ืนอแนังนัย้ลสมห์,้วำ�านแเซกกงึ่รงึ่็นเจ่บพกซนั่ตุาียง่ึเรรทงชงนีวีายทนนติัว้ . มาตาปิ ตโร หิ ปุตฺตานํ ธนํ ททมานา เอกสฺมเึ ยว อตฺตภาเว กมมฺ ํ อกตฺวา สเุ ขน ชีวิตปวตฺตนกํ ธนํ ทาตํุ สกฺโกนฺต,ิ วสิ าขาย มาตาปิ ตโรปิ ตาวมหทฺธนา มหาโภคา ตสสฺ า เอกสฺมเึ ยว อตฺตภาเว สเุ ขน ชีวิตกปปฺ นํ ธนํ อทํส,ุ ผลติ สอื่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 157 www.kalyanamitra.org

ก็ ช่ือ อ.มารดาและบดิ า ท. ผ้สู ามารถ เพ่ืออนั ให้ ซงึ่ สริ ิคือ กวมาถาตาปวาจป€ตนมิ ตสู ตชโุ รฌฺฺถปิ.นานานมาททปสิ ีเตุปมฺตสปฺ าุตนตฺจํ ึกนวฺกตาวฺถ,ติ,โฺตลปสิกเริตุคึ ตฺ วทรทสามิพตปฺฺพํุ ตสสตฺมมทิปฺ ตาตฺถเนฺตาึ ความเป็นราชาผ้จู กั รพรรดิ ในทวีป ท. ส่ี ยอ่ มไมม่ ี แก่บตุ ร ท., (ชอื่ อ.มารดาและบดิ าท.ผ้สู ามารถเพอื่ อนั ให้)ซงึ่ สมบตั อิ นั เป็นทพิ ยห์ รือ หรอื วา่ ซง่ึ สมบตั มิ ปี ฐมฌานเป็นต้น (ยอ่ มไมม่ ี แกบ่ ตุ ร ท.) กอ่ นนนั่ เทยี ว, อ.วาจาเป็ นเคร่ืองกล่าว ในการให้ซง่ึ สมบตั ิอนั เป็ นโลกตุ ระเทียว ยอ่ มไมม่ ี ฯ สว่ นวา่ อ.จติ อนั ๆ บคุ คลตงั้ ไว้แล้วโดยชอบ ยอ่ มอาจ เพอื่ อนั ให้ ทาตํุสมสกมฺ ฺโากปตณ,ิ ิหเิตตํนปนวตุ ฺตจํิต“ฺตเสํ ยฺยสโพสฺพมนฺเํปตตโํ ตสมกปฺ เรตตฺต.ิ ึ ซงึ่ สมบตั นิ น่ั แม้ทงั้ ปวง, เพราะเหตนุ นั้ (อ.คำ� ) วา่ เสยยฺ โส นํ ตโต กเร ดงั นี ้(อนั พระผ้มู พี ระภาคเจ้า) ตรสั แล้ว ฯ ในกาลเป็นทสี่ ดุ แหง่ เทศนา (อ. ชน ท.) มาก บรรลแุ ล้ว (ซง่ึ อรยิ ผล ท.) เทสนเทาสมนหาาวชสนาเสนสฺ สพาหตฺูถิกโสาตชาาปตตาฺตตผิ.ิ ลาทีนิ ปตฺตา, มโี สดาปัตตผิ ลเป็นต้น, อ. เทศนา เป็นเทศนาเป็นไปกบั ด้วยวาจา- มปี ระโยชน์ เกดิ แล้ว แกม่ หาชน ดงั นแี ้ ล ฯ อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่อื ว่าโสไรยะ (จบแล้ว) ฯ โสเรยยฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ. อ. กถาเป็ นเคร่ืองพรรณาซ่งึ เนอื้ ความแห่งวรรค จติ ตฺ วคคฺ วณฺณนา นิฏฺ ฐิตา. อนั บณั ฑติ กำ� หนดแล้วด้วยจติ (จบแล้ว) ฯ ตตโิ ย วคโฺ ค. อ. วรรค ท่สี าม (จบแล้ว) ฯ 158 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี www.kalyanamitra.org

บรรณานุกรม พระพทุ ธโฆษาจารย ์ ธมฺมปทฏฺ ฐกถา ทุตโิ ย ภาโค . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พม์ หามกฏุ ราชวทิ ยาลยั .๒๕๒๘ พระอมรมุนี คณั ฐีพระธัมมปทฏั ฐกถา ยกศัพท์แปล ภาค ๒ . กรุงเทพฯ : โรงพิมพม์ หามกฏุ ราชวทิ ยาลยั .๒๕๒๘. คณะกรรมการแผนกตำ� รามหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั พระธัมมปทฏั ฐกถาแปล ภาค ๒ . กรุงเทพฯ : โรงพิมพม์ หามกฏุ ราชวทิ ยาลยั ๒๕๒๘ . คณาจารยโ์ รงเรียนพระปริยตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย สูตรส�ำเร็จ บาลไี วยากรณ์ . กรุงเทพฯ : โรงพิมพส์ ุขขมุ วทิ การพิมพ์ จำ� กดั . ๒๕๕๔ . พระวสิ ุทธิสมโพธิ ปทานุกรมกริ ิยาอาขยาต . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พธ์ รรมบรรณาคาร . ๒๕๒๐. พระมหาสำ� ลี วสิ ุทฺโธ อกั ขรานุกรมกริ ิยาอาขยาต . กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ ล่ียงเชียงจงเจริญ . ๒๕๒๘. ป.หลงสมบุญ พจนานุกรม มคธ -ไทย . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พบ์ ริษทั ธรรมสาร จำ� กดั . ๒๕๔๖ สนามหลวงแผนกบาลี ปัญหาและเฉลยประโยคบาลสี นามหลวง . กรุงเทพฯ : โรงพิมพก์ ารศาสนา . ดร.อุทิส สิริวรรณ ธรรมบท ภาคท่ี ๒ แปลโดยพยญั ชนะ . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ์ ลี่ยงเชียง . ๒๕๕๐. บุญสืบ อินสาร ธรรมบท ภาคท่ี ๒ แปลโดยพยญั ชนะ . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พร์ ุ่งนครการพิมพ์ . ๒๕๔๖. กองพทุ ธศาสนศึกษา สำ� นกั งานพระพทุ ธศาสนาแห่งชาติ ธรรมปทฏั ฐกถา ภาค ๒ แปลโดยพยญั ชนะ . กรุงเทพฯ : โรงพมิ พก์ ารศาสนา . ๒๕๕๖. ผลิตส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัติธรรม วัดพระธรรมกาย 159 www.kalyanamitra.org

www.kalyanamitra.org